________________
સાંસ્કૃતિક સંદર્ભ પ્રથ]
શ્રી ભાલમલજી
એક મહાન સંગીત દિગ્દર્શક છે. તેમનું મધુર સંગીત આજે 1 નાની વયે સંગીત પ્રકૃતિમાં રંગાયેલા શ્રી ભલમલજી આકાશ- ઘણી ફિલ્મોમાં દર્શનીય થઈ ગયું છે. તેઓ એક ભારતીય સંગીત વાણી રંગમંચ તેમજ નૃત્યનાટીકાઓ દ્વારા પિતાના કંઠને સંસારના શાસ્ત્રીય ગાયક પણ છે. તેમની સંગીત કાવ્ય કૃતિઓ આજે ગુજરાતને પરિચય કરાવતા રહ્યા છે. ગ્રામોફોન તેમજ રેડ પર રેડી, રંગમંચ, ગ્રામોફોન રેકર્ડ તથા નૃત્ય નાટીકાઓમાં પ્રસારીત તેમના ગીત ગુંજને પ્રસારીત થયેલા છે.
થાય છે. તેઓ ભારતીય સંગીત સંસારના એક મહાન કલાસાધક શ્રી રામપ્યારીબાઈ
છે. આજે પણ ઘણી પ્રશંસા ચિત્ર જગતમાં તેમની છે. ભારતમાં
તેમના ઘણાં શિષ્ય-શિષ્યાઓ છે. બચપનથી સાંગીતીક વાતાવરણમાં ઉછરેલા શ્રી રામપ્યારીબાઈ જુની રંગભૂમિના આપણાં એક અગ્રગણ્ય કલાકાર છે. છેક ના શ્રી સુષમાં દિવેટીયા વર્ષની નાની વયથી તેમણે આજ પર્યત સંગીતના સુરો વહાવ્યાં અમદાવાદના સુપ્રસિદ્ધ દિવટીયા પરિવારમાં જન્મેલા સુષમાં છે. ઘણી નાની વયમાં શ્રી રાબ મોદીની નાટયપ્રવૃત્તિમાં અને બહેન દિવેટીયાએ સંગીત શિક્ષા શ્રી જયસુખલાલ ભોજક પાસે ત્યારબાદ દેશી નાટક સમાજમાં પણ તેઓ ગાતા આગ્યા છે. લીધી હતી. ૧૯૪૧-૪૨ માં તેઓ મુંબઈ આવ્યા. ત્યારથી રેડીયો શાસ્ત્રીય સંગીતની શિક્ષા ઇદેરના સારંગીયા શ્રી આલાદીયાનાં ઉપર સંસ્કૃત, ગુજરાતી, કાવ્ય પાઠને મહિલા મંડળના ગીતે પાસેથી સંપાદન કરેલી. જુની રંગભૂમિના હારમોનિયમ માસ્તર તેમજ રાસ ગરબા અને નૃત્ય નાટીકાઓ દ્વારા પોતાના કંઠનો મેહન જુનીયરના તેઓ પત્ની છે.
અલભ્ય લાભ આપતાં રહ્યાં છે. શ્રી મોહન જુનીયર અમદાવાઃ શ્રી સુર્યકાંત દવે
વડોદરા શ્રી મોહનભાઈ જુનીયર શ્રી આર્યનૈતિક નાટક સમાજના
શ્રી સુર્યકાંત દવેએ સંગીત પ્રત્યે અભિરૂચી વારસામાં મેળવી હારમોનીયમવાદક હતા તેમને સુગમ તથા શાસ્ત્રીય સંગીતને ઘણે અને શાસ્ત્રીય સંગીતની શિક્ષા શ્રી શાંતીલાલ વ્યાસ પાસે લીધી. અનુભવ છે. તેઓએ પોતાનો મધુરકંઠ કોલંબીયા રેકોર્ડ તથા રેડીયા પરના કાર્યક્રમમાં પોતાની સ્વરરચના અને ગાયકી રજ ગુજરાતી ફીલ્મ “ચુડીચાંદલ”માં પણ સંગીત સર્જન કરી સુગમ કરતાં સુર્યકાંત દવે વડોદરાના એક નામી સંગીત કલાકાર છે. સંગીતના મધુર ગીતે પ્રસરાવ્યાં છે. હાલમાં તેઓ એક રંગભૂમિના તેમનું મુળ વતન વઢવાણુ છે. કુશળ હારમોનિયમ વાદક છે.
શ્રી શરદ અંતાણી બા વિણા મહેતા
ક૭ના કલાકારોમાં અગ્રગણ્ય એવા શરદ અંતાણી છેલ્લાં દશ ગળથુથીમાંથી લોકસંગીતના સંસ્કાર સાથે ઉછરેલા વિણા મહેતા વર્ષથી આકાશવાણી પરથી ગાતા આવ્યાં છે. રેડીયે સિવાય છેલ્લા ૨૧ વર્ષથી રેડી છે સાથે સંકળાયેલા છે. “ભગીની સમાજ' તેમની પ્રામેન રેકોર્ડ પણ તૈયાર થઈ ઘણી જ પ્રસિદ્ધિ પામેલી છે. ના સ્ટેજ પરથી રજુ થતાં ગરબા દ્વારા ગુંજતા થયેલા એમના સંગીત ગાયકી ઉપરાંત કીમી ક્ષેત્રે સંગીત નિયાજને પણ ભાઈ સ્વરે અનેક સંગીત અને નૃત્ય અને રૂપકમાં તથા રેકર્ડો દ્વારા અંતાણી કરી રહ્યા છે. ગુજરાતના લગભગ બધા જ અપ્રગણ્ય સંગીત નિર્દેશકેની રચનાઓ શ્રી હરિશ ભટ્ટ
પરબંદર રજુ કરી છે.
બાલ્યકાળથી સંગીતના વાતાવરણમાં ઉછરેલા હરીશ ભટ્ટ શ્રી સુલોચના વ્યાસ
તેમના મોટા ભાઈ અને ગુજરાતના લોક ગાયક શ્રી યશવંત ભટ્ટની જન્મ મહારાષ્ટ્રીયને પણ સંસ્કારે ગુજરાતી શ્રી સુચના પાસે સંગીતનું શિક્ષણું લીધેલ હતું. રેડીયે, ફીલમ અને રંગમંચ વ્યાસ ગુજરાતના ખ્યાતનામ સંગીત કલા વિશારદ શ્રી અવિનાશ પરથી પોતાને સ્વર પ્રસારીત કરેલ છે. ૧૫૦ થી તેમણે રેડીયો વ્યાસના પત્ની છે. તેમના પિતાશ્રી કૃષ્ણરાવ નકર પોતે જ એક દ્વારા અનેક ગુજરાતી ગીતો તેમજ સંગીત રૂપકે ગાયાં છે. કેલબીયા શાસ્ત્રીય સંગીતના ગાયક છે. અને ગુજરાતી દેશી નાટક સમાજમાં કંપનીએ પ્રકાશિત કરેલી તેમની રેકે પણ પ્રસિદ્ધિ પામી છે. અભિનય કરતા હોવાથી સંગીતના બીજ અને ગુજરાતી કલા શ્રી વિભા દેસાઈ વણવ) -
અમદાવાદ સંગીતના સંસ્કાર સુલોચના બહેનને નાની વયથી મળ્યા. અનેક હિંદી ગુજરાતી ચલચિત્રોમાં પાર્શ્વ ગાયીકા તરીકે તેમણે પ્રાણુ
૧૯૬૧ની આકાશવાણી સુગમ સંગીત હરીફાઈમાં દ્વિતિય રેડયો છે. ગુજરાતી નૃત્ય નાટીકાઓ, રંગમંચ અને રેડી પર
આવેલ આ રેડી કલાકારે અન્ય અનેક સ્પર્ધાઓમાં ભાગ લઈ પણ તેમણે ગુજરાતી ગીતો ગાયા છે.
અનેક પારિતેષકે મેળવ્યાં છે. ૧૯૬૪માં અમદાવાદના પ્રતિષ્ઠિત
સંગીત કલાકાર શ્રી રાસ બિહારી દેસાઈ સાથે લગ્ન ગ્રંથીથી શ્રી અવિનાશ વ્યાસ
અમદાવાદ
જોડાયાં. ગ્રામજૈન રેકેર્ડ દ્વારા પણ આ કલાકારને અવાજ વહેતા - ગુજરાતના મહાન કાવ્ય તથા સાહીત્ય સંગીતાચાર્ય શ્રી
થયો છે. અવિનાશ વ્યાસને બાલવયથી જ સંગીતના ઉ ચ સંસ્કારો પ્રાપ્ત થયા હતા. સંગીત કલાની સાથે તેમને સાહિત્ય તથા કાવ્યરચનાને શ્રી સુધા દિવેટીયાં
અમદાવાદ ઉત્તમ વાર મળેલ છે. તેમના ગુજરાતી કાવ્યો આજે ગુર્જર ગ્રામોફોન રેકર્ડોના રસિક શ્રોતાઓથી સુધા લાખીયાનું નામ ભૂમિની ચારે દિશાથે પ્રગતિમાન થયેલ છે. તેઓ ચિત્ર જગતના અજાણ્યું નથી. તેઓ સ્વર વિજક ક્ષેમુ દિવેટીયાનાં પત્ની છે.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
