Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ bI zAMtasudhArasa saMkSepa ( sALa bhAvanA ) gurubIjI lAbhathIjI R[ zA. kuMvarajI ANa 60 tAvana Aje
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAdhyAyajI zrI vinayavijayaviracita zAMtasudhArasa saMkSepa ( 16 bharavA - janabhAI motIcaMda giradharale phasAtI vAmI nidha prasAraka sabhAe chapAvelA A graMthanA be vibhAgamAMthI saMkSipta karIne sAdhvIjI lAbhazrIjInI preraNAthI chapAvI prasiddha karanAra zAha kuMvarajI ANaMdajI bhAvanagara vijayazIlacaMdrasUri graMtha saMgraha vIra saM. 2465] :: sa. 1985 kiMmata mAtra ATha AnA - sahAyakane temaja anya sAdhusAdhvI tathA saMsthAone rogya pramANamAM bheTa ApavAnI che. mudraka-zAha gulAbacaMda lalubhAI, zrI mahedaya prInTIMga presa-bhAvanagara.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ u. vinayavijayajIkRta pada ( rAga kApI ) kisake cele kisake putta, AtamarAma akilA avadhUta, chau jAnale. ahA mere jJAnIkA ghara sUtta jIu jAnale, dila mAnale. 1. Apa savAratha miliyA aneka, Aye ikelA jAvegA eka. jIOM0 2. maDhI giradakI ke gumAna, Aja ke kAla giregIra nidAna,jI0 3. tisanA pAvaDalI barajora, bAbu kAheku sAcA na geAra. jI60 4. Agipa aMgIThI nAvegI sAtha, nAtha calege khAlI hAtha. jI60 5. AzA jhelI pattara leAbha, viSaya zikSA bharI nAyA thAbha. jI60 6. karamakI kathA DArA dUra, vinaya virAje sukha bharapUra. jIu jAnale. 7. 1 mATInI maDhI--A zarIra. 2 paDI jaze-nAza pAmaze. 3 tRSNA. 4 meATA joravALI. 5 AgaLa cAlatI agni. huM AzArUpa jhALI, lAlarUpa pAtra te viSayarUpa bhikSA.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA A zAMta sudhArasa graMtha kharekharA guNaniSpanna nAmavALo che ane bhavyajanonA aMtaHkaraNamAM amRtanI vRSTi karIne tene navapallava banAve tevuM che. A graMthamAM kartA zrImadda vinayavijayajI upAdhyAya che, ke jeo jenasamudAyamAM paryuSaNa parvamAM sarvatra vaMcAtI temanI karelI kalpasUtra uparanI subodhikA TIkAnA racanAra hovAthI suprasiddha che. eo sAheba zrI siddhahemazabdAnuzAsana uparathI alpamati jIvonA hitane mATe hemalaghuprakriyA( vyAkaraNa)nA racanArA che ane tenI upara temaNe pote ja 35000 lepramANu TIkA racelI che. e upAdhyAya apUrva vidvattA dharAvanArA hatA, tyAre anugamAM pravINa hatA, temanI dravyAnuyoga ane gaNitAnuyegama: pravINatA lokaprakAza nAmane temano karelo graMtha batAvI Ape che. e graMtha paNa 20000 lekapramANa anuSTrapa vRttamAM banAvela che. A zAMtasudhArasa graMthamAM anityAdika bAra ane mithyAdika cAra maLI 16 bhAvanAnA 16 prakAza (prastAva) che, te dareka judI judI DhALamAM (dezI rAgamAM) banAvelA che. saMskRta bhASAmAM evI DhALabaMdha racanA karavI ane temAM saMdhi, vibhakti, pratyaya ke samAsAdikane paNa doSa AvavA na deva e temanA saMskRta bhASAnA pUrNa parisAnane batAvI Ape che, paraMtu saMskRta bhASAmAM vyAkaraNa banAvanAra ane tenI upara pajJa 35000 kapramANa TIkA banAvanArane e bhASA upara e prabaLa kAbU hevAnuM saMbhavita ja che. A dezI rAgarAgaNIvALo jainasAhityamAM A eka ja graMtha che. A graMtha saMvata 1723 mAM khaMbhAta pAse AvelA gAMdhAra nagaramAM zrI vijayaprabhasUrinA zAsanamAM kartAe racelo che. nyAyazAstravizArada upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAjanA eo samakAlIna
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatA. bahudhA sAthe rahIne ja emaNe vidyAbhyAsa karela che. kAzI jaIne vidyAbhyAsa karavAmAM paNa e sAthe ja hatA. teo siddhacakranA mAhAmyasUcaka zrIpALarAjAne rAsa banAvatAM apUrNa sthitimAM rAkhIne kALadharma pAmyA che. e rAsa pAchaLathI saMketAnusAra u. zrI yazovijayajI mahArAje pUrNa karela che. upara sUcavana karAyelA graMtho uparAMta bIjI teo sAhebanI kRtio hevAne saMbhava che, paraMtu te amArA jANavAmAM na hovAthI atre tene ullekha karI zakatA nathI. graMthakAre graMthAMte prazasti lakhelI hevAthI temanI paTTaparaMparA saMbaMdhI atre vizeSa lakhavApaNuM rahetuM nathI. vadhAre jANavA icchanAre zAMtasudhArasanA vibhAga bIjAmAM bhAI metIcaMde e mahApuruSanuM caritra deDhaso pRSThamAM ApyuM che te vAMcavuM. pAMca mahAvratonI pacIza bhAvanAo zrI AcArAMga sUtra pramukhamAM kahelI che. evI rIte aneka uttama zAstrone pavitra Azaya laI zrImAna vinayavijayajI mahArAjAe A zAMtasudhArasa graMthamAM seLa bhAvanAo seLa prakAzavaDe nirUpI che. ukta saMpUrNa graMtha saMskRta padyabaddha hovAthI svapara hitane arthe ame saraLa gujarAtI bhASAMtara sAthe chapAvela che ke jethI e bhAvanAnA prabodhane IcchanArA anya bhavyajano paNa teno lAbha levA bhAgyazALI banI zake. je zubha AzayathI A kArya karavAmAM AvyuM che te zubhAzaya satvara siddha thAo. A bhASAMtara bhAI motIcaMda giradharalAle sadarahu graMtha upara lakhelA ati vistRta vivecana uparathI saMkSipta karIne guNIjI lAbhazrIjIe zAstrI jeThAlAla pAse lakhAvyuM che. temAM e graMthane prathamanA lokonA temaja geyASTakanA lokonA pratika anDayAnusAra kesamAM lakhIne tenA artho lakhyA che ke jethI saMskRta zabdonA artho jANavA sahelA thaI paDe. tyArapachI teno sArAMza Apyo che ke je vAMcavAthI bhAvArtha samajavAnI icchAvALAne paNa bahu upayogI thAya tema che. prAMte 16 bhAvanAne sAra ApavAmAM Avyo che.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ A pramANe sadarahu graMtha pUrNa thayA bAda zrI maNicaMdra muninI racelI adhyAtmarasathI paripUrNa pAMca sajajhAyo artha sAthe ApI che, ane tyArapachI bIjA pAMca paDyo paNa bahu upayogI artha sAthe ApyA che. A bukanuM meTara taiyAra thayA pachI tapAsIne chApavA ApavAmAM temaja prapha vigere tapAsavAmAM ane sudhAro vadhAro karavAmAM tathA prAMte ApelA daza padyonA artha lakhavAmAM meM banI zakato prayAsa karyo che. te artha lakhavAmAM chadmasthapaNAne laIne je khaLanI thaI hoya tene mATe sutta janonI kSamA yAcuM chuM ane mane lakhI mokalavA prArthanA karuM chuM. zAMtasudhArasa graMtha evo apUrva che ke tene mATe jeTalI prazaMsA lakhIe teTalI theDI che. emAM nAma pramANenA ja guNa che ane lakSa pUrvaka vAMcanAra avazya upazamabhAvane pAme e saMbhava che. A graMtha upara 5. gaMbhIravijayajI mahArAje TIkA racelI che ane te chapAyelI paNa che. A buka chapAvavAmAM guruNIjI lAbhazrIjInA sadupadezathI je je zrAvikAoe Arthika sahAya ApI che tenuM lisTa paNa A sAthe ApavAmAM AvyuM che. te sahAyakono AbhAra mAnIe chIe. A prasaMge gurujI lAbhazrIjI pitAnA paramopagArI gusaNujI gulAbazrIjI vigerenuM paNa samaraNa kare che ane emanA prasAdathI ja pote A zubha prayAsa karI zakyA che ema mAnI temano aMtaHkaraNathI AbhAra mAne che. saM. 1995 mArgazIrSa zudi 11 kuMvarajI ANaMdajI . bhAvanagara.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaNikA prAraMbhanA loka. geyASTakanA bleka. pRSTha. 1 maMgaLAcaraNa 2 pahelI anitya bhAvanA 3 bIjI azaraNa bhAvanA - 19 4 trIjI saMsAra bhAvanA 5 cethI ekatva bhAvanA 6 pAMcamI anyatva bhAvanA 7 chaThThI azuci bhAvanA 8 sAtamI Azrava bhAvanA 9 AThamI saMvara bhAvanA 10 navamI nirjarA bhAvanA 11 dazamI dharma bhAvanA . 104 12 agyAramI lekasvarUpa bhAvanA 7 .. 117 13 bAramI bAdhidurlabha bhAvanA 7 14 teramI maitrI bhAvanA 15 caudamI pramoda bhAvanA 8 16 paMdaramI karaNuM bhAvanA 7 .. 172 17 soLamI madhyastha bhAvanA pa 18 prazatinA ka . 106 128=134 19 seLe bhAvanAne sArAMza .. 20 muni zrI maNicaMdrajIkRta AtmasvarUpa sajhAya pAMca-sAthe 205 21 u vinayavijayajIkRta pada-sAthe ... 22 zrI ajarApArzvajina stavana 221 23 zrI gAtamagaNadharanuM ratavana dIvALInA devamAMthI-sAthe 24 dIvALInA devamAMthI chellI sajhAya-sAthe 225 25 bIja tithinI sajhAya-sAthe . 144 * 156 185 196 . 218 22 3. A, 228
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahAyakanA nAmA 192) bhAvanagara zrAvikA samudAya 35) zeTha premacaMda ratanajInI mAtuzrI khAi metI 1NA zA. TAlAla hIrAcaMdrunI dharmapatnI khAi pArvatI 1aa zA. vrajalAla cheoTAlAlanI dharmapatnI khAI prAnna 15) zA. mANekacaMda cadanI dharmapatnI khAI zAMtA 12) sAdhvI kamaLazrInA upadezathI suratanI zrAvikAo 11) vArA haThIsadha jhaveracaMdmanI vidhavA bAi hema 11) zeTha aneApacaMda narazIdAsanI dharmapatnI mAi hema 10) mhena prabhA geAradhana 10) zA. haThIsaMgha jIvaNunI vidhavA khAi mAku 10) eka zrAvikA 10) zA. khADIdAsa hemacaMdunI mAtuzrI khAi dIvALI 6aa zA. bhIkhAbhAi gAMDAlAlanI putrI mhena hIrA 6) zA. miNalAla nAraNujInI dharmapatnI mAI vIjI pAmhana mAMthI amRtalAla pA zA. aneApacaMda jeThAlAlanI dharmapatnI mAI caMcaLa 5) zA. kAMtilAla vIThaladAsa 5) mhena zAradA vIThaladAsa 5) zA. gAMDA bhIkhA pA saMghavI maganalAla kuMvarajInI vidhavA khAi purI 5) zA. haragaiAviMda DAhyAbhAinI vidhavA khAi samarata 5) zA. jagajIvana maganalAlanI vidyAmAI samarata
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8 5) zA. vIracaMda jIvarAjanI dharmapatnI khAI miNu 5) ena maNi kannura zeTha 5) vArA mULacaMda gAradhananI dharma patnI khAi dIvALI pA sAdhvI ja muzrInA upadezathI vaDavAnI zrAvikAe 5) vArA amaracaMda jasarAjanI vidhavA bAi kuMvara 5) vArA nAnacaMda karazananI vidhavA khAI kaMku tathA dIvALI 5) vArA dAmamaMdara tArAcaMdanI putrI mhena jayA 4) mhena jaDI pAlA 8) zA. vADIlAla maheAkamacandvanI vidhavAnnAi harakAra amadAvAda 7) zA.trIkamalAla tathA ratilAlanImAtuzrIkhAIharakAra pA zA. seAgIlAla nyAlacaMdanI vidhavA bAI capA 5) satIyA lAlabhAI maNibhAinI mAtuzrI khAi maNi 5) jhaverI bhAgIlAla meAhanalAlanI vidhavA khAI gaMgA 5) satIyA lAlabhAI maNibhAinI dharma patnI khAi vimaLA, 7) zeTha pApaDhalAla dhArazIbhAInI dharma patnI bAi ujama .. jAmanagara 5) mhena gaTAkhAi bhamarIkhAI. kalakattA "" ,, 99 ""
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahopAdhyAya zrImAna vinayavijayaviracita zAMtasudhArasa bhAvanA (mULa tathA anvayArtha sahita) A saMsAramAM sarva Atmahitecchu prANIoe sarva du:khano. nAza karavAnI IcchAthI mekSasAdhanamAM yatna karavo joIe, mekSanA sarva sAdhanomAM mananI zAMti ja mukhya che ane te zAMti anityAdika zubha bhAvanA bhAvavAthI ja prApta thAya che. tethI A bhAvanAnA athI janoe A bukamAM ApelI bhAvanAo bhAvavI. te bhAvanAo pUrvapuruSoe prakaraNAdikarUpe racelI hovAthI sukhe bhAvI zakAya che. A graMthanA kartAe svaparanA upakArane mATe seLa prakAzavaDe zAMtasudhArasa nAmano graMtha race che. temAM prathama karavAne IcchelA graMthanI nirvina parisamAptine mATe maMgaLa kahe che. maMgalAcaraNa (rACvirataM vRtta6) nIraeNndhe bharvakAnane parigalatpaJcAzravAMbhodhare, nAnAkarmalatAvitAnagahane mohaandhkaaro'dhure| bhrAntAnAmihaM dehinI hitakRte kAruNyapuNyAtmabhistIrthezaiH prathitAH sudhArasakirora yA giraH pAtu vH||1||
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 2 ) artha -(f4pacAthavamo) jemAM pAMca AzravarUpa megha varasyA kare che, (nAnAvarmAtApitAnapadane) je vividha prakAranA karUpI latAnA samUhavaDe gahana-gADha che, (mohApApura) je meharUpI aMdhakAravaDe vyApta che ane tethI karIne je (na ) chidra rahita-gADha che, evA (rU) A (mavAnane ) saMsArarUpI araNyane viSe (jhAtAnAM) bhramaNa karatA (dina) prANIonA (hitara ) hitane mATe (vahaguthAmami) dayAvaDe pavitra AtmAvALA (tIrtha ) tIrthakaroe (kathita) kahelI, (sudhAravAiraH) amRtarasane jharanArI, (bhA) manehara (jika) vANI (vA) tamone ( su) rakSaNa karo. 1 ahIM AtmAnI sAthe karma baMdhAvAnA kAraNabhUta Azrava beMtAlIza prakAranA che. athavA mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane yega-e pAMca athavA prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, maithuna ane parigraha ema pAMca prakAranA che e dvArA karma AtmA sAthe joDAya che. ghaNuM kharA prANIo te saMsAramAM ApaNe rakhaDIe chIe e vAta jANatA paNa nathI ane jANe che te mAnatA nathI. sAcA sukhane oLakhatA nathI. jarA sukha jevo bhAsa thAya tene sukha samaje che. tevA bhayaMkara saMsArarUpI vanamAM bhUlA paDelA prANIone sthira karavA mATe ane temane A bhavaprapaMcamAMthI mukta karI niraMtaranI zAMti maLe evI sthiti samajAvavA mATe A racanA karavAmAM AvI che. 1 graMtha racavAnuM prayojana vigere (DutavinvitavRttam) sphurati cetasi bhAvanayA vinA, na viduSAmapi shaantsudhaarsH| na ca sukhaM kuzamapyamunA vinI, jaigati mohe vissaadvissaakule||
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 3 ) artha -(bhAvanA vinA) zubha bhAvanA vinA (viduSImaf) vidvAnonA paNa (tari) cittamAM ( rAta sudhArA) zAMtirUpa amRtano rasa ( yuti ) kurAyamAna thato nathI. (4) ane (kunA vinA) A zAMtasudhArasa vinA (movipaviSANu ) meha ane saMtAparUpI jherathI bharelA (kAti) A saMsAramAM (rAmagi) paNa (surya) sukha (ra) nathI. 2 ahIM zubha bhAvanA kahevAnI che, tenI sAthe azubha bhAvanA paNa jANavI joIe. te A pramANe pAMca che-kAMdapa bhAvanA-strI viSayabheganI IcchA 1, kelibaSI bhAvanA-kaleza karAvanArI 2, AbhigikI bhAvanA-kajIe karAve tevI khaTapaTavALI 3, dAnavI bhAvanA-meha matsarAdika manovikAravALI 4, tathA saMmehI bhAvanA-rAgadveSane vadhAranArI che. AvA jherathI bharelA saMsAramAM zAMtasudhArasa prApta karavA ghaNe muzkela che. tenA svapna AvavA paNa muzkela che. A zAMtarasanI prApti vagara A duniyAmAM kharo rasa kAMI nathI. 2 yadi bhavabhramakhedaparAGmukhaM, yadi ca cittamanantasukhonmukham / zRNuta tat sudhiyaH! zubhaMbhAvanAbhRtarasaM mama zAntasudhArasam // artha -ku ) he buddhimAna ja ! () je (citta) tamAruM mana (mavastranAmud) saMsArane viSe bhramaNa karavAnA khedathI udvega pAmyuM hoya, (ddhi 4) ane je (nAguNomuham) anaMta sukha prApta karavAnI sanmukha thayuM hAya (ta) te (gumAvanAmRtaf) zubha bhAvanAothI bharelA rasavALA (ma) mArA (rAntilA) zAMtasudhArasa nAmanA A graMthane (jIta) tame sAMbhaLo. 3 ahIM mAre A graMtha sAMbhaLe ema kahevAne hetu jijJAsA jAgRta
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 4 ) karavAno che. meM A graMthamAM zAMtasudhAne rasa ThAMsI ThAMsIne bharyo che, e rasa je meM jANe ke anubhavye te tamAre mATe ahIM saMgrahI rAkhe che. kharI rIte te AvA graMtha sAMbhaLavA mAtrathI prANIne uddhAra thaI jato nathI, paraMtu uddhAranI dizAe tene doravAne upAya to A ja che. A prANI je AvI bhAvanAo sAMbhaLato thAya ane jarA aMdara UMDe utare te pachI ene mArga ene saheje jaDI Ave. 3 sumanasomanasi zrutapAvanA, nidadhatA dvayadhikA deza bhaavnaaH| yadiheM rohati mohaMtirohitAdbhutagatividitA samaitAlatA // 4 // artha-(kumAra) sArA manavALA-vidvAna jana (yutapAvanAra) sAMbhaLanAranA kAnane pavitra karanAra (vrathafdhava rA) be adhika daza eTale bAra (mAvanAra) bhAvanAone (mati) manane viSe (nidhatAM) dhAraNa kare. (catta) ke jethI (motiraditA) mehavaDe AcchAdita thayelI, (tArA) addabhuta gativALI ane (vivitA) prasiddha evI (samatADhatA) samatArUpI latA (phuda ) A tamArA manane viSe (roti) UgI nIkaLe. 4 jema dhanavAna mANasa potAnA gaLAmAM amUlya metInI mALA dhAraNa kare che tema A bhAvanArUpa maiktikamALA tamArA manamaMdiramAM dhAraNa karo. hRdaya upara dhAraNa karelI metInI mALA jenArane suMdara lAge che ane paheranAranI najaramAM Akho vakhata rahe che. tema ja A bhAvanArUpa ratnamAlikAne rAkhavI joIe. jo tamAre A samatAlatAne UgADavI hoya, je tamAre enAM phaLa cAkhavAM hoya ane je tamAre saMsAranI sarva guMcavaNane aMta haMmezane mATe ANa hoya to he mahAnubhAve! tame A bAra bhAvanAone manamaMdiramAM barAbara sthApana kare. 4
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 5 ) (rathoddhatA vRttam) ArtaraudrapariNAmapAvaka-pluSTabhAvukavivekasauSThave / mAnase viSayalolupAtmanAM, kve prarohatitamAM shaimaangkurH||5|| artha-(mArsaurakhAma) Arta ane raudra dhyAnanA pariNAmarUpa (vAI) agnivaDe baLI gayuM che (mAghuvirAive) bhAvanArUpI vivekanuM cAturya jenuM evA (viSayosuratamanAM) viSayamAM laMpaTa thayelA prANIonA (mAnave ) manamAM (rAmA ) zamatA aMkure (vAva pratitamAM ) kayAMthI Uge ? 5 ahIM ArtadhyAnanA cAra prakAra che-ISTaviyAga 1, aniSTa saMyeAga 2, roganidAna 3 ane AgAmI ciMtA 4. dhyAna paNa cAra prakAra che-hiMsAnubaMdhI eTale jIvanA nAzane 1, mRSAnubaMdhI eTale jUThuM bolavAnAM 2, cAyanubaMdhI eTale corI karavAne 3 ane parigrahAnubaMdhI eTale lobhathI tRSNa vadhAravAne vicAra karavo te. 4. mana vikArathI bhareluM hoya, ane viveka baLI gayo hoya to pachI emAM samatA kayAMthI Ave? dhyAnamAM rAkhavAnuM che ke A sarva vAta vidvAnone paNa eka sarakhI rIte lAgu paDe che. e game teTaluM bhaNela hoya, eNe dravyAnuyegAdika graMtha vAMcelA hoya, jJAnavijJAnano abhyAsa karyo hoya, paNa je viSayamAM Asakta hoya to tenA aMtaramAM samabhAvane aMkure UgatuM nathI. pa ( vattati8) vRttam).. yasyArzayaM zrutakRtAtizayaM viveka pIyUSavarSaramaNIyaramaM zraryante /
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 6 ) sadbhAvanAH surelatA nai hi tasya dUre, lokorttaraprazamasau khyaphalaprasUtiH // 6 // artha---- zruta tAtirAya) zrutajJAnavaDe karAyeA che atizaya jene evA ane ( vilepIyUSavarSamanIyama ) vivekarUpI amRtavRSTivaDe mane hara che zaiAbhA jenI evA ( yasya ArAya ) jenA aMta:karaNane ( sadbhAvanAH ) sArI bhAvanAe ( zrayante ) Azraya kare che, ( tasya ) te puruSane (hoottaprarAmalaujIpravRttiH ) alaiAkika prazama sukharUpa phaLane prasavanAra ( puratA ) kalpalatA ( re ) dUra ( TM f ) nathI. huM jenAmAM sadbhAvanA heAya ane jenA zuddha Azaya atizaya jJAnathI vRddhi pAmeleA hAya evA prANI je vivekAmRtanu N AsvAdana kare tene prazama sukhanI prApti dUra nathI. prazama sukha leAkeAttara che, pUrva ananubhUta che, ane Atmika pragati vadhArI denAra che. e sukha prApta karavAne ApaNA Azaya che. e prApta karavA cegya che evA niNaeNya che. e nirNaya zrutajJAnanA abhyAsa upara racAyelA che. jJAna ane vicAraNA upara racAyelA niNa ye barAbara TakI zake che. evA suMdara manamAM vivekanI prApti thAya che. 6 ( anuSTup ) anityatvAzaraNate, bharvamekatvamanyetAm / 31. azaucamAOMvaM cAtman !, saMvaraM paribhAvaya // 7 // karmaNo nirjarAM dharma-sUktatAM lokapaddhatim / bodhidurlabhatAmetA, bhAvaryain mucyase bhavAt // 8 // a--( Atman ) huM AtmA ! ( nityatvArA khate )
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 7 ) anityatA 1, azaraNutA 2, (ma) saMsAra 3, (patra) ekatva 4, (anyatAma) anyatva 5, ( vam ) azoca 6, ( zivam 4 ) Azrava 7, ane ( i ) saMvara 8, ( varmaLa nirmA) karmanI nirjarA 9, ( dharmajUratAM ) dharmasUktatA 10, (Dhorapaddhatim) lekapaddhati 11 ane (vadhidumatA) badhidurlabhatA 12. A bAra bhAvanAne (rimAvI) tuM vicAra. (tAra) A bAra bhAvanAone (mAvacana) bhAvate eTale vicArato e tuM ( mAtra ) saMsArathakI ( mukhya ) mukata thaIza. 7-8 vivecana-anityatA eTale saMsAramAM sarve padArtho anitya che ema je bhAvavuM te 1, azaraNa eTale saMsAramAM duHkhano nAza karanAra keI paNa zaraNabhUta nathI, eka jaina dharma ja zaraNa thAya tema che ema je bhAvavuM te 2, saMsAra eTale cAra gatirUpa sa sAranuM svarUpa bhAvavuM te 3, ekatva eTale prANI saMsAramAM ekalo ja Ave che, ekalo ja jAya che ane sukha duHkhane ekale ja bhagave che ema bhAvavuM te 4, anyatva eTale A saMsAramAM zarIrAdika sarva padAthI AtmAthI anya-judA che ema bhAvavuM te 5, azoca eTale A zarIra apavitra padArthothI bhareluM che ema bhAvavuM te 6, Azrava eTale A jIva mithyAtva, avirati, kaSAya ane vegavaDe karmone bAMdhe che ema je bhAvavuM te 7, saMvara eTale AvatA karmone rokI rAkhavAnA mArgonuM vicAravuM-bhAvavuM te 8, karmanirjarA eTale pUrve bAMdhelA karmone bhegavyA vinA khapAvavAnA mArgane vicAra kare te 9, dharmasUktatA eTale AtmAnuM svarUpa ane karmanuM svarUpa banene saMbaMdha vigere vicAro te 10, lokapaddhati eTale caMda rAjaloka saMbaMdhI vicAra karavo te 11, tathA bAdhidurlabhatA eTale dharmanI sAmagrI ane samakitanI
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 8 ) prApti thavI ghaNI durlabha che ema vicAravuM te 12. ( 7-8 ) A mAra bhAvanA tathA dharma dhyAnane anusaMdhAna karAvanAra zrIjI maigyAdi cAra bhAvanAo paNa A graMthamAM bahu suMdara rIte batAvI che. prakaraNa prathama H anitya bhAvanA 1 ( puSpitAmArRttam ) 3 puravapuridaM vidAlIlA - paricitamapyatibhaGguraM narANAm / tadatibhidurayauvanAvinItaM, bhavati kathaM viduSAM mahodayAya // 9 // 4 a--( vitta ) huM vidvAn ! ( nALAm ) manuSyAnuM (i) A ( vadhuH ) zarIra ( amrahIjApatif ) meghanI lIlAnA paricayavALuM chatAM paNa (atimanua) atyaMta nAzavaMta che, tethI ( avavuH ) kharI rIte jotAM te azarIra ja che, eTale zarIra ja nathI. (atimittu cauvanAvinIta) vaLI ati capaLa cAvanavarDa vinaya rahita-uddhata evuM (tat) te zarIra (vidyuAM) vidvAneAnA (maTMorte thAya) meATA udayane mATe(tha) kema (mati)thAya ? na ja thAya. 9 A zarIra eTaluM badhuM ThekANA vagaranuM che ane sAthe e kSaNabhaMgura paNa che. enA nAza game te vakhate thaI jAya, e aTakI paDe ane pachI tane ekalA karI mUkI esI jAya tevu che. samajI mANasane e zarIra lAbhakartA kema nIvaDe ? pragati karanAra kema thai zake ? e vAta zeAdhI kADhavI, emAM ja A jIvanayAtrAnuM sAphalya che. zarIra vastuta: zarIra ja nathI. tAruM rahevAnuM nathI. juvAnInI peThe. avinIta che. emAMthI sAra kADhavAnA rastA zeAdhI kADhe tene! avatAra dhanya che. 9
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 9 ) ( zAhU~vizrIhitam ) AyurvAryutarataraMgataralaM lagnApadaH saMpadaH, sairve'pIndriyagocarAzca calAH saMdhyAbhrarAgAdivat / mitra strI svajanAdisaMgamasukhaM svapnendrajAlopamaM, 13 14 15 19 20 17 18 tatki vastu bhave bhavediha mudAmAlambanaM yatsatAm // 10 // 19 artha Ayu: ) AyuSya ( vAyutattara tarae ) vAyunA asthira evA kallola jevuM ca McaLa che, ( saMvarH ) sthAvara ane jagama sarva vibhUtio (jJAvar:) ApadAne vaLagelI che, (ApadAbrALI che), ( sarvepa) save paNa (driyo-zrva) pAMce iMdriyAnA viSayA ( saMsthAmrAjJAti ) savAra sAMjanI saMdhyAnA vAdaLAnA raMgAnI jevA ( dujA: ) caMcaLa che, ( mitrazrIvananAphi saMgamanua ) mitra, strI, svajana vigerenA soMganu sukha ( varSoMdvajJAopama ) svapna ane iMdrajALanI upamAvALuM che eTale ke tenA jevuM ja che. tethI karIne ( 64 ) A ( mave ) saMsArane viSe ( sat ) te ( ) kai ( vastu ) vastu (mavet ) hAya ? ( yat ) ke je vastu ( latAM ) pradhAna puruSAne ( muddAm ) zAzvatA sukhanu ( Arjavana ) AzrayarUpa hAya ? 10 he bhavya prANI ! tu netra mIMcIne hRdayamAM vicAra kara ke-- A carAcara saspeMsAramAM pratyakSa ke parAkSa kai vastu zAzvatI che ke jethI satpuruSane AnaMda ane zAzvata sukha prApta thAya ? arthAt koi paNa nathI. mAtra jJAna, darzana ane cAritra e traNa ratna ja zAzvata sukha ApanAra che. sarve vibhUti upara bhaya rahela che, ene meLavatAM upAdhi, jALavatAM upAdhi ane jAya tyAre kakaLATa. saMpattinI sAthe vipattie vaLagelI che, mATe tenA vicAra kara. 10
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 10 ) prAta tarihAvadAtarucayo ye cetanAcetanA, _ dRSTA vizvamanaHpramodavidhurA bhAvAH svataH sundarAH / 14 18 tAstatraiva dine vipAkavirasAn hA nazyataH pazyata zvetaH pretahataM jahA~ti nai bhavapremAnubandhaM mama // 11 // artha- mAta ! ) he baMdhu ! (6) A saMsArane viSe (prati ) prabhAta samaye ( cetanAnetanA ) cetana ane acetana eTale sthAvara ane jaMgama evA ( mA ) padArtho (vAtiya) dedIpyamAna kAMtivALA (vizvamanamovipurA:) jagatanA manane harSa ApanArA ane (svata: sundrA) svarUpathakI suMdara eTale manahara ( 9 ) joyA che, ( tava dine) te ja divase (1) khedanI vAta che ke ( vivAra) sthitinA paripAke karIne nIrasa thayelA ane ( nazyata: ) nAza pAmatA evA ( tAna) te padArthone (cita ) jotAM chatAM (pretAtaM ) liSTa karmarUpI pizAcavaDe haNAyeluM (ama) mAruM ( retA ) citta ( mAgubdha ) saMsAranA premanA anubaMdhana ( kadAti ) choDatuM nathI. 11 savAre je kamaLa AnaMda Ape che te sAMje bIDAI jatAM AnaMda nathI ApatuM. yuvAna baLada deDatA hoya tyAre je AnaMda Ape che te gharaDo thAya tyAre pAMjarApoLe mUkavA yogya thAya che, saMpattimAM puruSane je AdaramAna maLe che te vipattimAM maLatuM nathI, ene saMsArano prema choDavo gamato nathI, cheDavAnI enI vRtti nathI ane choDavAnA enA mArgo nathI, anitya vastune oLakhate nathI, enI saMsAranI Asaktine citAra Ape heya te ema ja lAge ke ene ahIMthI kadI javAnuM ja nathI. 11
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 11 ). ( 9) 18 G7. prathama anitya bhAvanA / ( tAra he tAra prabhu muja sevaka bhaNI-e cAla ) mUDha ! muhA~si muMdhA mUDha ! muMhyasi mudhA, vibhavamarnuciMtya ha~di saMparivAraM // dhruvapadam / kuzazirasi nIramiva galadanilakaMpitaM / vinA! jJAnAdi kavitamAra, jU0 | II artha- mUDha!) he ajJAnI cetana! ( na vAja) putra, kalatrAdika parivAra sahita ( vimave) dhanasaMpadAdikane (dRddhi) manane viSe ( anurakta ) vAraMvAra vicAra karIne ( dhA ) phegaTa (mukSatti) tuM muMjhAya che. (mUDha!) he ajJAnI cetana! ( mudhA muaNi) tuM phegaTa muMjhAya che. (vina!) he mokSAbhilASI ! (niTarti ) vAyuvaDe kapAveluM ane () paDatuM evuM (kurAriri) DAbhanI aNI upara raheluM (namitta) pANInuM TIpu ja jema, tema ( vita) A jIvatara () asAra che ema (jJAnadi ) tuM jANa. 1 tuM dhana-parivArAdikane tAruM potAnuM mAnIne mAruM mAruM kahe che, paNa bIjAnI vAta bAjue mUka, tArA potAnA jIvatarane ja tapAsa. tAruM zarIra keTaluM tAruM che ? kayAM sudhI tAruM che? jarA je. tArI duniyA ghaNuM nAnI che, tenI prazaMsA ke niMdA sAMbhaLIne niraMtara tuM guMcavAyA kare che, teonI ciMtA karI karIne tuM aTavAyA kare che ane jANe tAsa vagara A duniyA cAlavAnI ja nathI
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 12 ) evA tuM khyAla karyA kare che, paNa e tArI ciMtA nakAmI che, eka tArA AtmAnI ciMtA karavI te ja gya che. 1 pazya bhaMguramidaM viSayasukhasauhRdaM, pazyatAmeva nazyati sahAsam / etada harati saMsArarUpaM rathA verAvAsTiviviAsaM . mU0 / 2 / atha-( rUca ) tuM je. ( ) A pratyakSa anubhava karAtuM (maMju) kSaNabhaMgura (viSayagurauda) viSayasukhanI baMdhutA eTale mitrI (rAme) jotAM jotAM ja (sANaM) hAMsI sahita eTale hAthatALI daIne ( nara) nAza pAme che, (patA) A (saMpAI) saMsAranuM svarUpa (savA) vegathI (varganAnTivijhA ) prakAza karatI evI meghanI bAlikA jevI-vIjaLInI kAMtinA vilAsane (anudAti) anusare che. 2 arthAt A saMsAranuM svarUpa vIjaLInA jhabakArA jevuM capaLa che; ane viSayasukha yuvAnIne AraMbhe sAruM lAge che, paraMtu kSaNetaramAM ja te virUpa thaI jAya che. te paNa ajJAnI mANase temAM ja tallIna thAya che ke jethI pariNAme temane ghaNe pazcAttApa kare paDe che, tethI prathamathI ja te viSayethI dUra rahevuM sAruM che. A vijaLInA camakArAnI lAlacamAM bhUle cUke bhUla na khAI jAya e vAta punarAvartananA bhege paNa vAraMvAra ThasAvavA yegya che. vIjaLInA vilAsa ne nAcanArI strInA vilAsa barAbara sarakhAvavA yogya che. 2 hanta haitayauvanaM pucchamiva zauvanaM, A pharipati teri &; daIna/
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ - ( 13 ) tene baita paravazAparavazA hetadhiyaH, mirda videg karyAnti vAIpha || 2 che, atha- dutta) khedanI vAta che ke ( tathauvanaM) A adhama evuM vana (auvanaM) kutarAnA (puchamiva) puchaDAnI jema (tti zuTi8) atyaMta kuTila eTale vakra hoya che. (taja) te paNa ( aMg ) zIdhrapaNe (danag) dekhatAM chatAM nAza pAme che. ( ra ) khedanI vAta che ke (tena) te vanavaDe (varAdvara:) parastrIne parAdhIna thayelA (hathiya:) adhama buddhivALA manuSyo ( 4 ) A saMsAramAM ( va ) ati asahya evA ( 9 ) kaSTane ( vArita ) zuM nathI pAmatA ? arthAt ati kaSTane pAme ja che. 3 juvAnIne vaza thayelA prANuM taddana paravaza banI jAya che, strIputrAdikane AdhIna thAya che, pote koNa che? enuM paNa ene bhAna rahetuM nathI, tenI buddhimAM paNa ghaNe pheraphAra thaI jAya che; mAtA, pitA, gurU, dharma vigerenI sAmuM paNa jete nathI tethI pariNAme tene pastAvuM paDe che. 3 yadapi piNyAkatAmaMgamidamupaMgataM, bhuvanadurjayajarApItasAram / tadapi gatalajamuIti mano nAGginAM, vitethamati uthitamanmathavira ! mUtra | 4 | artha-(0) je ke (muvanaTucakAtA ) traNa bhuvanamAM na jItI zakAya evI vRddhAvasthA vaDe pIdho che sAra jene evuM () A-pratyakSa (caM) zarIra (uithatAM ) kheLapaNane eTale nisArapaNAne (3pati) pAmeluM che, (takri)
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 14 ) tApaNa (itahA) lajjA rahita evu' ane ( vipatti ) viparIta paNitivALuM evuM ( jJanAM ) jIvAnu ( manaH ) mana ( thitamamathaviAC ) kutsita-kharAba kAmadevanA vikArane (7 unnati ) tyAga karatuM nathI. 4 vRddhAvasthAmAM mAthA upara vALa sapheda thai gayA hAya, kapALamAM karacalIe paDI gai hAya ane TUMkAmAM kahIe teA zarIra tana hADipaMjara jevu thai gayuM hoya, tepaNu A prANI kAmadevanA vikArane cheADatA nathI. ahIM vicAravAnI vAta e che ke viSayA tA jarUra javAnA che, cheDI devA paDavAnA che. paNa kAmadeva A prANIne taddana kharakhara kheraDI jevI sthitie paheAMcyA chatAM paNa nacAve che, mATe anitya padArtha paranI A rucinuM vadhAre varNana karatAM zarama Ave tema che. vastusvarUpa samajavuM hoya teNe AvI mUrkhatAbharelI dazA paNa dhyAnamAM rAkhavA ceAgya che. 4 sukhamanuttarasurAvadhi yaMdatimeduraM, kIlatastadepi kalayati virAmam / katairaditerattadA vastu sAMsArikaM, sthiratairaM bhaveti cintaya nikAmam // 0 // 5 // a--(cak) je ( aMtimaMttura) savathI utkRSTa evu (anuttaramuddAvadhi) anuttara vimAnanA deva sudhInu (muttra ) sukha che, ( tatti ) te sukha paNa ( jAta: ) kALathakI eTale keTaleka kALe--AyuSya pUrNa thAya tyAre ( vittama ) vinAzane (hathati ) / pAme che. (savA) teA ( sAMtApti ) sa'sAra sa Mba MdhI ( tat ) anuttaradevathakI khIjI ( taMt ) kaI (vastu) vastu-kayA padArtha ( sthitarUM ) ati sthira (mati) hAi zake ?
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 15 ) arthAt koI paNa vastu saMsAramAM sthira nathI, ema te cetana ! tuM (nijhAma) atyaMta (citta) vicAra kara. 5 je tAruM mAneluM sukha niraMtara rahe tevuM hoya, tAre ene kadI choDavuM paDe tema na hoya ane tuM jyAM jA tyAM sAthe Ave tema hoya te tenA para meha karavA yogya che, paraMtu te tAruM mAneluM taddana khoTuM che. yAda rAkhaje ke devatAo asaMkhya varSanA AyuSyavALA hoya che, chatAM AyuSyanA cha mAsa bAkI rahe tyAre tene paNa pastAvo karavo paDe che ane tene te enA kareDamA bhAganuM paNa sukha nathI, tyAre tuM zAnA upara mehyo che ? e vicAravA jevuM che. 5 12 26. yaiH samaM krIDitA ye ca bhRzamIDitA, yaiH sahAkRSmahi prItivAdam / / tAn janAn vIkSya bata bhasmabhUyaM gatA mizira ma ti dhi pramANa che mULa dA artha-(vA) khedanI vAta che ke ame (cai Na) je baMdhuAdikanI sAthe (pitA) krIDA karI hatI, (4) ane (2) je mAtApitAdikanI () atyaMta (hinA) stuti karI hatI, tathA (zaiH sada) je strI, putra, mitrAdikanI sAthe (prativAddha) vinedanI vAto (aMdi) karI hatI, (tAra) te (kanAra) mANasone (mamaNya) bhasmapaNane (tAra) pAmelA (vI) joIne paNa (nirvira:) zaMkArahita-ciMtArahita (:) thayA chIe, uti) tethI karIne te (navuM) amArA pramAdane (yika) dhikkAra che ! 6
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 16 ) have tArI AjubAju je te tyAM paNa tane kSaNabhaMgurapaNuManitya bhAva dekhAI Avaze. jarA vicAra ke sarva padArtho dekhatA. dekhatA ja nAza pAme che. tethI A pramAdane dhikkAra che! AvI tArI vicitra mAnyatAne zuM kahIe ? AMkha ughADI rAkhI hAthe karI khADAmAM paDe tevA paThitamUrkhane zuM upadeza ApIe ? samaju mANasane AthI vizeSa zuM kahevAya ? cAre bAju anityapaNuM joI rahela che. tenI upara pUrNa vicAra kara. vicAra karavAthI te samajAya tema che. 6 a~sakRdunmiSya nimirSanti sindhurmiva cetanatanA saimAvA indrajAlopamAH svajanadhanasaMgamA steSu rajyanti mUDhasvabhAvAH // mULa // 7 // artha-A saMsAramAM (cetanatanA ) sajIva ane nirjIva (samAvaDa) save padArtho (lipUva) samudranA taraMganI jema ( 1) vAraMvAra (3nmaM) utpanna thaIne (nimiti) vilaya pAme che-nAza pAme che. (hyajJanadhanatama) svajana ane dhananA saMgama-saMyoge (phundrazAstromA) iMdrajALanI upamAvALA che chatAM (tepu) tene viSe (mUhamAvA) mUDha svabhAvavALA ja ( tti) Asakta thAya che. 7 paramANuo aneka rUpo dhAraNa kare che, prANu aneka janma le che, e enAM judAM judAM rUpa che. eka rUpa mUkI bIjuM le che, bIjuM mUkI trIjuM le che. ema aneka vAra upara Ave che ane pAchA laya pAmI jAya che. te sarva cetana acetana bhAve dariyAmAM majA Ave tema eka vakhata uchaLe che ane pAchI vilaya pAmI jAya che. tema A duniyAmAM dhamAla karatAM ane dekhAva karatAM cetana acetana sarva bhAvonI A sthiti che. 7
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 15 17 ( 17 ) kavalayannavirataM jaMgamAjaMgama, jaMgadeho naivaM tRpyati kRtAntaH / mukhaMgatAn khAdatastasya karatalagatai na kathamupalapsyate'smAbhirantaH ? // mU0 // 8 // atha-(a) aho ! (nAna ) yamarAja (kalamakama) trasa ane sthAvararUpa ( ) jagatane-jIvarAzine (vita) niraMtara (vesTa) kebiyArUpa karata-bhakSaNa karate sate (jaiva kuti) tRmi pAmato ja nathI. (surata) mukhamAM AvelA jIvone (lAtara) khAtA-cAvatA evA (tarA) te yamarAjanA (taTavartaH) hastatalane viSe keLiyApaNAne pAmelA ( amArAvaDe (uttara) vinAza-maraNa (tha) kayA upAyavaDe ( 3pa4te) nahIM prApta karAya ? arthAt maraNa pAmavuM ja paDaze. 8. tAro aMta e kRtAMta nahIM lAve enI tane kAMI khAtrI maLI che ? tAre ne ene kAMI dostI saMbaMdha che ? tAre enI sAthe kAMI sagapaNa che? tArA upara eno koI prema che ke jethI te tene laI na jAya ? arthAt te to sarvane laI jAya ja che. A pramANe vastusthiti che te tArI pAse pragaTa khaDI thaIne UbhI che. keI amarapaTo lakhAvIne AvyuM nathI. tuM khAlI garva kara nahIM. tAre paNa aMte e ja mArga che, ema vicArI tArA jIvananI anityatA samajI le. e vAta dhyAnamAM rAkhI tArI bAjI goThava. 8. nityamekaM cidAnandamayamAtmano, rUpemabhirUMpya sukhama bhaveyam /
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 18 ) prazamarasana vasudhApAna vinayotsavo, bhaveMtu satataM tAhiM bhave'yam || mU. || o || ( artha--( nityaM ) nitya, ( OM ) eka advitIya ane trivAnamaya ) ciTTAna damaya evu. ( jJAtmanaH ).. AtmAnu ( i ) svarUpa ( miDavya ) jANIne huM ( tu ) kevaLa sukhanA ja ( anumayeya) anubhava karuM. ( krutta mane) A saMsArane viSe ( satAM ) satpuruSAne ( anya ) A ( prarAma lanavasudhApAnavina cotsava ) prazamarasarUpI navA amRtapAnavaDe vinayAtsava-prArthanArUpI maMgaLa ( satataM ) nira tara ( mavatu ) thAo. 9. A saccidAnaMda svarUpa tAruM peAtAnu ja che, tArA gharanu che, ene prApta karavAmAM tAre kAinI pAse yAcanA karavI paDe tema nathI, kAinI pAse vara moMgavA paDe tema nathI, keinI pAse hAtha joDavA paDe tema nathI. A saccidAna dasvarUpanA barAbara khyAla karI tu haMmezane mATe eka avyAbAdha, apratihata, nitya sukha prApta kara. 9. / / vRtti prathamaH prajArA || muM
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ . // atha dvitIyaH prakAzaH 2 // " prathama prakAzamAM anitya bhAvanA kahI. have anitya padArtho zaraNa ApI zakatA nathI, tethI azaraNa bhAvanA kahe che - azaraNabhAvanA ( zArdUlavikrIDitam ) ye SaTkhaMDamahImahInatarasA nirjitya babhrAjire, ye ca svargabhujo bhujorjitamadA medurmudA medurAH / te'pi krUrakRtAntavaktraradanairnirdalyamAnA haThA. datrANAH zaraNAya hA~ dazai dizaH prekSanta diinaannaaH||1|| (matha:-( ye ) rasA. ( ahInatarasA ) Atu 52||bhdde (SaTkhaMDamahIM ) cha / pRthvIna ( nirjitya ) tIna (babhrAjire) zAmatA tA, ( ca ) tathA (ye ) / ( bhujorjitamadAH ) subhamanA mahAmane (mudA medurAH) uSa thI vyApta-puSTa thayeA sevA (svrgbhujH)| (meduH) mAna pAmatA hutA, (te'pi) tethe| 5) ( krUrakRtAntavaktraradanaiH) 2 sevA yabharAnA bhuganA itAvaDe ( haThAt ) jAtre ( nirdalyamAnAH) 4AtA mane ( atrANAH) za29 2Dita tathA (dInAnanAH ) hIna bhusavANA st| (zaraNAya) zarathune mATe (hA ) mehanI vAta cha : ( daza dizaH ) ze hizAmAna ( prekSanta ) yA 42 cha. 1. maraNa vakhate prANunA mananI je dazA thAya che te A pramANe-ene belavAcAlavAne viveka rahetuM nathI, ene muMjha
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ (20) vaNumAM kAMI rastA sUjhatA nathI. pathArImAM paDyo paDyo ALeTe che, ene zaraNa AdhAra kAnA ? kAinA nathI. dharma ja mAtra zaraNabhUta thAya tema che. evI ja rIte svarga nA vaibhava bhAgavanArA mATA devA ke devAnA iMdra paNa jyAre maraNa najIka Ave che tyAre hatAza thai rAMkaDA--dIna banI jAya che. e vakhate enI apsarAo, vimAnA, iMdrANIe ke piravAra keAi ene TekA ApI zakatu nathI-rAkhI zakatuM nathI. eka dharma ja TekA ApI zake che. 1. ( svAtAvRttam ) tArvadeva madavibhramamAlI, tAvadeva guNagauravazAlI / yauvadakSamakRtAntakaTAkSai- naikSito vizeraNo narekITaH // 2 // artha--( varALa ) zaraNa rahita evA ( navnITa: ) manuarUpI kIDA (cAvata ) jyAM sudhI ( akSamatAntadAne: ) kAine kSamA-mAphI na kare evA yamarAjanA kaTAkSavaDe (7 kSitaH ) jovAyA na hAya, ( sAvala ) tyAM sudhI ja te manuSyarUpI kIDA (mavipramANI ) madanA vilAse karIne zeAbhita hAya che, ane ( sAvadya ) tyAM sudhI ja ( muLapauvAhI ) guNunA gAravavaDe zAlita hAya che. 2. e pAkI gaNatarIvALA yamarAja kAine cheDe che ? ane na chADe teA te vakhate ATha mA vigere . ADA Avaze ? kuLavAnapaNuM kAM raheze ? tamArA abhimAnA kayAM pAsAze ? tamArA mAnapatro zuM ADA hAtha deze ? javuM che-maravuM che e cAkkasa vAta che ane dhyAnamAM rAkhavuM ke ApaNuM game tevu sthAna ApaNe mAnatA hAIe, paNa e jamarAja vAMkI AMkhe jue . te ghaDIe e ApaNane cALIne cagadIne pheMkI de evA che. 2.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 15, 16 (21) (zivaLi vRtta) pratApApannaM galitamarthaM tejIbhiruditai gataM dhairyodyogaiH zlathitamatha puSTena vapuSA / 4vRttaM tadrvyagrahaNaviSaye bAndhavajanai ne nena nimaNune nirnavAna che rU . artha-(nAna ) yamarAjAe (ka) lokane (ka) baLAtkAre (nikAva) pitAne vaza (3vIte) pamADe te (pratApe) pratApavaDe (cArja) naSTa thavAyuM eTale pratApa naSTa thAya che. (aza) tathA ( dviti) udaya pAmelA (temi ) tejavaDe (ti )vilaya pamAyuM, eTale teja naSTa thAya che - zoaura) dhIraja ane udyoga eTale puruSArtha vaDe (atta) nAza pamAyuM eTale te bane paNa nAza pAme che, (3) tathA (vapuSA ) puSTa evA zarIravaDe (Rthita ) zithila thavAyuM eTale zarIra zithila thAya che, tyAre (tadrazya viSa) tenA dhanane grahaNa karavAne viSe (vAghavajo ) bAMdhavajavaDe (pravRtta) pravartAyuM che eTale baMdhuo pravarte che. 3. game teTalo pratApI hAya, ene prabhAva game teTalo paData hoya, paNa e maraNavaza paDyo eTale sarva nAza pAmI jAya che. A duniyAnI koI paNa sArI mAThI vastunuM ene zaraNuM rahetuM nathI. dharma e ja zaraNabhUta thAya che. prANImAM koI jAtanuM dheya hAya, eNe cittanI sthiratA prApta karI hoya te paNa maraNane vaza thatAM nAza pAmI jAya che. maraNa vakhate prANI dhIraja gumAvI bese che. 3.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ (22) geyASTaka H azaraNa bhAvanA 2 mAruNI rAgeSNu gIyate ( vi tume vA re, e Agama sukhakArI-e cAla. ) svajanajano bahudhA hitakAmaM, prItirasairarbhirAmam / mairaNadazAvazamupagatavantaM, kSati ko'pi neM santam // 13 36 12 15 14 vinaya ! vidhIyatAM re zrIjinadharmaH zaraNam / 17 18 anusaMdhIyatAM re zucitaracaraNasmaraNam // vinaya 10 // 1 // a:---( jo'va ) kAi paNa ( vanana'na ) svajanavarga ( varudhA ) ghaNe prakAre (uddatajJAmaM ) pAtAnA hitane icchanAra tathA (prItia; ) prItinA sekarIne ( mirAma ) maneAhara evA mANasane (mararAAvaraoN) maraNudazAnA vazane (pAtavastuM) pAmelA ( sastuM ) chatAne ( na rakSati ) rakSaNa karI zakatA nathI. ( je vinaya !) he vinaya! eTale meAkSAbhilASI AtmA ! ( zra'inadhamaeN) zrI jinezvaranA dharmane ( rALa ) zaraNarUpa (viSayatAM) tuM kara, tathA ( re ) he AtmA ! ( gucitattvAzmaranuM) atyaMta pavitra evA cAritranu smaraNa-zaraNu ( anusaMdhIcatAM ) tuM kara. 1. A zlAkamAM batAvyuM tema kAi vastuneA, sabaMdhInA ke sagAnA Teke A jIvane aNIne vakhate maLatA nathI. eve vakhate bIjI' te keNu madada kare ? jyAM sagAvahAlA tAjI paNa zarIra paNa ThaMDu' paDI jAya, nADIe paNa tUTI jAya, tyAM khIjA kANu pAse Ave ? tyAre jinadharma ja tene kharA AdhAravALA TekA Ape che. tethI kharI rIte joie tA jinadharma e ja zaraNabhUta che. te sivAya strI, dhana, putrAdika kAMi paNa kAma lAgatA nathI. jo tame e jainadharma nA Azraya karaze!, teA e tamane
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 23 ) jarUra zaraNu Apaze, ema ame khUba vicAra karIne kahIe chIe. tame jaina dharmanu zaraNu karaze| tA temAM kadI chetarAzeA nahIM, e ame amArA anubhavathI kahIe chIe. 1. turagarathebhanarAvRtikalitaM dadhataM bailamaskhalitam / " harati ya~mo narrepatimapi dIna~, mainika va ghumInam / vi 10 ||2|| ' a--( surathamanarAvRttiSTita ) azvo, rathA, hAthIe ane pAyadaLanA AvaraNu-sainya samUhavaDe yukta ane( Uhita) rAkavAne azakaya evA (10) parAkramane ( dhRta ) dhAraNa karatA evA ( natipi) rAjAne paNa ( rIti ) dIna-rAMkanI jema (camaH ) yamarAjA ( maini: ) matsyane khAnAra kilakila nAmanA pakSI athavA mATA matsya ( ghumIne dhruva ) nAnA matsyane jema haraNa kare che tema (dUta ) haraNa kare che. ra. sainya ane durgAnA madhyamAM rahelA umeTA mahArAjAne yamarAjA grahaNa karIne cAhyA jAya che, tene kei paNa cheDAvatu nathI. kAi enI ADA hAtha dai zakatuM nathI. vikramAditya, siddharAja, jevA rAjAe ane brahmadatta, subhUma jevA cakra. vIe paNa gayA, maraNu vakhate te meTA rAjAene paNa zaraNu kAnu ? rANIe raDe, vaida hAtha kha khere, puSkaLa dravya vaparAya paNa te sarva nakAmuM nIvaDe che, teA tenI pAse tu te keNu mAtra? eve vakhate eka dharma ja zaraNa karavA lAyaka che. evA avasara Avaze tyAre dharmanu zaraNa karyuM haze teA ja tu nIrAMte zvAsa lai zakIza Ana MdathI jai zakIza; nahIM teA vAraMvAra pastAvuM paDaze. 2. pravizati vajramaye yadi sa~dane, tRNamarthaM ghaTayati vadane / taSi maiM muzruti hastasamavatI, nicaunatIvinaya!0||zA
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ (24) artha-( ra ) je (vajha ) vajamaya evA ( sa ) gharane viSe (virAti) praveza kare eTale rahe, (3) athavA ( va ) mukhane viSe ( yu ) tRNane (yati ) grahaNa kare, (ta ) te paNa (nirapata ) dayA rahita evA parAkame karIne nAcato e ( dasamavartI ) adhama yamarAja (R suti ) mUkato nathI. 3. jyAre rAjAno parivAra ke tenuM lazkara nakAmuM thAya che, chupAI javAnA prAge niSphaLa jAya che ane batAvelI lAcArI ne karelI prArthanA upayoga vagaranI bane che tyAre enI pAse zaraNa kenuM ? AmAMthI bacavAnA keI upAya kAragata lAgatA nathI, tyAre eka jaina dharmaja Teko ApanAra che. bInazaraNAgatanI peThe pitAnA mukhamAM taraNuM laI yamarAjane vinaMti kare ke he deva mane choDe, huM tamAre zaraNe chuM, paNa sarvanI sAthe sarakhI rIte vartanAro yamarAja keIne choDato nathI. 3. vidyAmaMtramahauSadhisevAM, sRjatu vazIkRtadevAm / rasatu rasAyanamupaicayakaraNaM, tadapi na muzcati maraNam // vi0! 4 // artha- gharavAM ) vaza karyo che deve jeNe evI ( vidyAmaMtramavAM ) vidyA maMtra ane maheSadhinI sevAne () bhale kare, tathA (3vati ) puSTikAraka evA (sAyana ) rasAyaNane ( 7 ) bhale Aroga, ( tat ) te paNa (mai) mRtyu ( guMcati) prANIne mUkatuM nathI. 4. ( zrIvinayavijayajI mahArAjanA vakhatamAM vidyA, maMtra ane mahaiSadhine mahimA meTe manAto haze, atyAre to sAmAnya rIte paNa dekhAto nathI. auSadhamAM game teTalA moTA kharca karyA, paNa e sarve pANImAM gayA, maraNa pAmanArane Teke tenAthI na maLe.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 25 ) hA ! zI dazA ? A nityamitra samAna zarIra to taddana nakAmuM ja jaNAya che, mAtra praNAmamitrarUpa dharma ja Teke ApanAra che. jyAM AyuSyanI derI tUTI tyAM davA, upacAra ke maMtra kAMI upayogI thatA nathI, ene tuM vicAra kara. 4. vapuSi ciraM niruNaddhi samIraM, paMtati jaladhiparatIram / (14, 13 zirasi gireradhirohati tarasA, tadapi sajIryati jarasA // vi!05|| artha-je prANI (puri) zarIrane viSe (jira ) cirakALa sudhI ( mIra) vAyune eTale prANane ( niddhi ) rUMdhe, athavA ( gaDhadhipatai ) samudrane sAme kAMThe ( patati ) jaIne rahe, athavA ( ka) parvatanA ( zikSi) zikhara upara (tarA) zIdhrapaNe ( dhoti ) caDI jAya, ( tari ) te paNa (a) te prANuM (kalA), vRddhAvasthAvaDe ( ti ) jIrNa thAya che eTale ja jarita zarIravALe thAya che. 5 game tyAM jAo, paNa aMte vRddhAvasthAnI asara lAgyA vagara rahe tema nathI. "uMbara to DuMgara thayA, pAdara thayA paradeza; geLI to gaMgA thaI, aMge ujaLA keza." e sarva bane che. chevaTe hAthamAM lAkaDI levI paDe che-traNa page cAlavuM paDe che. tene aTakAvanAra kezu? tene aTakAvanAra eka jainadharma ja che. keTalAka manuSyo ema mAne che ke zarIramAM pavanane re hAya, tenuM staMbhana karyuM hoya, eka prakArano prANAyAma karyo hoya to tethI AvatuM ghaDapaNa aTake paraMtu upAdhyAyajI kahe che ke tame joIe teTalo pavanane aTakAva kare paNa e AvatI jarAne aTakAvI zake tema nathI. 5. sRjatImasiMtaziroruhalalitaM, manujaziraH sitaMpalitam / ko vidadhAnAM bhUghanamarasaM, prabhavati rog jarasam // vi0 6 //
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ (26) artha-(gaNitazirohajita) kALA vALa-kezavaDe manehara evA (majurA) manuSyanA mastakane (tipati ) dhALA paLiyAvALuM ( ) karatI evI tathA ( ) zarIrane (apa) rasa rahita (vidhAnAM) karatI evI (ka) vRddhAvasthAne ( jevuM ) rokavAne ( : ) keNa (pramavati ) samartha thAya ? koI paNa samartha thAya tema nathI. . A pramANe ghaDapaNa vagaramAgyuM Ave che, mamayaSTikA kahI ThaNaka ThaNaka karatAM Teko ApIne cAlavuM paDe che, AMkhanA teja vagara bIjAthI derAtA cAlavuM paDe che. tAtparya e che ke A vakhate AdhAra kono? eka jaina dharmane ja AdhAra che. e vRddha manuSya je dharmasthAnakamAM jaI vAMcana, manana, ciMtavana, upAsanA ke dhyAna karaze te tene ghaDapaNamAM kAMIka Teka maLaze. 6 have sarva upAyavaDe asAdhya evA jarA ane maraNane viSe keIpaNa zaraNa nathI, e ciMtA te dUra raho; paraMtu upAyathI sAdhI zakAya evA regane udaya thAya tyAre tenI pIDAmAM bhAga lenAra paNa keI nathI, e mATe kahe che ke - udyata ugrarujA jainakAyaH, keH syAtaMtra sahAyaH 1 / eko'nubhavati vidhuruparAgaM, vibhajati ko'pi na bhAgam ||vi!074 atha-(kanaH ) A manuSyanI kAyA jyAre (3pes) ugra vyAdhivaDe ( 3dyataH ) vyApta thAya che tyAre (tatra) temAM () keNa (tArA) sahAya (rAta) thAya che ? arthAt kaI sahAyaka thatuM nathI. jemake (1) ekale (virapura ) caMdra ja ( 3pa ) rAhunA grahaNunI pIDAne (3numati) anubhave che, paNa temAM ( s) koIpaNa ( mAM ) bhAgane ( miti) paDAvatuM nathI. 7. 12 14 13
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ (27) - je vakhate sakhta tAva Avyo hoya, je vakhate mukhamAMthI lALa paDatI hoya ane je vakhate mAthAno dukhAvo upaDyo hAyaevA vyAdhithI grasta thayA hoya te vakhate sarva upAya nirarthaka thAya che, karelAM karma tenA karanArane ja bhegavavA paDe che. emAM kaI bhAga paDAvavA Avato nathI. te vakhate zAMti ApanAra te eka dharma ja che. tenuM zaraNa lIdhA sivAya bIje kaI mArga nathI. vyAdhigrastanA mananI sthiti jANI hoya te te vakhate pitAnI azaraNa sthiti te barAbara anubhave che, sarva sajajane eka arihaMtamAM dhyAna rAkhaje" ema kahe che tyAre e potAnI azaraNa sthitino khyAla kare che. te vakhate dharma sivAya bIjuM kaI zaraNabhUta thatuM nathI. 7. zaraNamekaimarnusara caturaMgaM, parihara marmatAsaMgam / vinaya ! racaya ziva'saukhyanidhAnaM, shaantsudhaarspaanm||vi.08|| artha-(vinA!) he vinaya! (he AtmA!) () eka ( catui ) dAna, zIla, tapa ane bhAva e cAra prakAranA dharmarU5 cAra (ra ) zaraNane athavA arihaMta, siddha, sAdhu ane kevaLIbhASita dharmarUpa cAra zaraNane (majurA) nuM anusara. tathA (mamatAdi) mamatAnA saMgano (varidasa) teno tyAga kara. tathA (rivauthanivA) mokSasukhanA bhaMDArarUpa (zAntanudhArapAna) zAMtasudhArasanA pAnane ( 2) tuM kara. 8. ' mamatA eTale mArA tArApaNAnI vAta tene choDI de. jagatane aMdha karanAra meharAjAe utpanna karelI mamatA buddhi prANune khUba 2khaDAve che te vakhate anyanuM zaraNa levA doDavuM paDe che. mamatA rAgamAMthI utpanna thAya che ane e rAga karma baMdhAve che. e mamatA UDI gaI eTale pachI zaraNane savAla paNa raheto nathI. tethI
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ (28) mamatAne tyAga karI eka dharmanuM ja zaraNa kara. maravuM e karmAdhInI vAta che. prANu A saMsAramAM parabhavathI Ave che tyAre tenuM AyuSya nirmANa thayeluM ja hoya che. AyuSya pUruM thAya te vakhate tenuM kAma pUruM thayuM hoya ke na thayuM hoya paNa tene javuM ja paDe che. karmano siddhAMta che ke-pitAnA bAMdhelA zubha azubha karma bhagave ja chUTake che. 8. . I suti dvitIya prArA che atha tRtIyaH kari rU uparanA prakAzamAM jInI azaraNutA dekhADI have zaraNa rahita evA che saMsAramAM paribhramaNa kare che tethI e saMbaMdhe AvelI saMsAra bhAvanAne bhAvatA satA kahe che. saMsArabhAvanA 3 (ziafIvRttatram) ito lobhaH kSobhaM janayati duranto deva ivo lasallAbhAMbhobhiH kathamapi na zakyaH zamayitum / itastRSNA'kSANAM tudati bhRgatRSNeva viphailA, kathaM svasthaiH stheyaM vividhabhayabhIme bhavavane // 1 // artha- utaH) A eka tarapha (surata) jeno cheDo na Ave e (rava dhruva ) dAvAnaLanI je (romaH ) lobha (phorma) saMtApane (jhanayati) utpanna kare che, tathA (3 ) vRddhi pAmate e te lobharUpI dAvAnaLa ( mamaH ) lAbha 23
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 29 ) rUpI pANIe karIne ( rAyatuM ) zAMta karavAne ( thavi ) koipaNa prakAre ( na rAjya: ) zakaya nathI arthAt zAMta thai zakatA nathI. ( krUtaH ) khIjI taraph ( mutuLeva ) jhAMjhavAnA pANInI jema ( vijjA) niSphaLa evI ( ajJALAM ) iMdriyeAnI ( subbA ) viSayatRSNA (tuvRtti) jIvAne pIDe che, teA pachI (vividhamayamIme) vividha prakAranA bhayavaDe bhayaMkara evA A ( mavavane ) saMsArarUpI araNyane viSe thavAe ( jUtha ) kevI rIte ( svasthe ) nizcitapaNe ( sneca ) rahevu' ? 1. 2 jeNe bhAIbhAImAM dveSa karAvyeA, jeNe pitAputranA saMbaMdha cheDAbyA, jeNe aniSTa karavAmAM bAkI rAkhI nathI, tevA leAbhanA A sarva cALA che. tRSNAe teA hada karI che. e teA viveka, vinaya, sabhyatA ane bhAnane bhUlAvI gRhasthAi paNa cheDAvI de che. evA koi upAya nathI ke jevaTe sarvathA leAka nirAkuLa- svastha thAya. leAbha e sarva guNunA nAza kare che. enA pAzamAM prANI AvI paDe che tyAre tene viveka rahetA nathI, mArAtArAnuM bhAna rahetu nathI, sabhyatAnA niyamAnA khyAla rahetA nathI. A saMsAramAM tRSNA uparAMta khIjA aneka bhA bharelA che. krodha, zeAka vigere aneka AMtara vikArI ApoApa sphurI Ave che. AmAM kevI rIte sukha meLavavuM ane kayAM TharIne besavuM ? evuM keAI sthAna nathI te vicAre. 1. galatyekI cintA bhavati punaranyA tadadhikA, manovAkkAyehAvikRtiratiroSAttarajasaH / vipeddhartAvartte jhaTiti patayAloH pratipadaM, 'na jantoH saMsAre bhavati kathaimapyattirviraitiH // 2 // atha---- manovAdhAyAvitti tioSAttala ) mana,
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 30 ) vacana ane kAyAnI abhilASA, vikAra, viSayanA prema ane zreSatenAthI prApta karI che karma raja jeNe evA tathA (vipakravarte) ApattirUpI khADAnA Avartane viSe ( vamaLane viSe) (rati) zidhrapaNe (rapa) pagale pagale eTale dareka kSaNe (patavAro:) paDavAnA svabhAvavALA evA (kanto ) prANIne (saMta ) A saMsArane viSe (g) eka (citA) ciMtA (ati) ochI thAya che tyAre (punA) vaLI (aSA) bIjI navI (ta ) tenAthI adhika ciMtA (mati ) utpanna thAya che. tethI karIne (rAthamagi) kaI paNa prakAre (kavitA) pIDAnI virati eTale udveganI zAMti (mavati) thatI nathI. 2. ' - A prANInA udvegane cheDe A saMsAramAM koI paNa rIte Avato nathI, AvI zake tevA saMyogo paNa dekhAtA nathI, ane e bAbatamAM bIje kaI paNa nirNaya karavAnuM banI zake tema nathI. saMsAramAM jIva sarvadA pIDAyelo ja rahe che. A prANIno sukhano khyAla eTale avyavasthita ane asthAne che ke enI e prakAra ranI sthitimAM enI Apattine cheDo Ave tema nathI. eka dharma vinA bIjuM kaI zaraNe thAya tema nathI. vAta e che ke saMsAramAM vasanArA ane A saMsArane ja sarvasva mAnanArA prANInA mana, vacana, kAyAnA vikAsa ane pravRtti, tenI navI navI abhilASAo, AnaMda, tenA re evA te vicitra hoya che ke-tene zAMti ke sukha maLatuM ja nathI. 2. sahitvA saMtApAnazucijananIkukSikuhare, tato janma prApya pa~curatarakaSTakramahataH / 3. sukhAbhAsayavit spRzati kathamapyartiviratiM, jairI tAvatkAyaM kavalayati mRtyoH sahacarI // 3 //
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 31 ) arthanakazurAnanI sida) mAtAnI apavitra kukSirUpI guphAne viSe ( saMtAna ) ghaNu kalezene (triA ) sahana karIne (tataH) tyArapachI (garama), janma (prANa) pAmIne (pazutASTakamatA) ati ghaNuM eTale moTA moTA saMkaTothI anukrame herAna thaye thake (cAra) jeTalAmAM (kuvAmA) sukhAbhAsavaDe eTale kalpita viSayasukhavaDe (Atha ) kaI paNa prakAre (nivarti) saMtApano virAmane eTale cheDAne (rAta) sparza kare che eTale pAme che, (tavid) teTalAmAM te ( nRtya) maraNanI (savA ) bahenapaNIrUpa (ka) vRddhAvasthA te (vadhuM) zarIrane (vastrathati) keLiyo karI jAya che-tene nAza kare che. 3. . mAtAnA garbhamAM AvavAthI mAMDIne ghaDapaNane cheDe (maraNa) Ave tyAM sudhI A saMsAramAM sukha jevuM kAMI che ja nahIM. kadI kAMI sukha bhegavavA jevuM lAge che to te lAMbo vakhata TakatuM nathI. tyAre A nATaka kayA prakAranuM ? ane AmAM sukhanA saraDakA zA ? A sarva prapaMca zeno ? kaI jAtanA sukhanI pachavADe ApaNe deDakyA jaIe chIe ? ane te keTale vakhata cAlaze? A AkhA saMsAranATakamAM vAstavika sukha kAMI paNa nathI. kadAca sukha jaNAya to te AbhAsa mAtra sukha che ane tenI pachavADe jarA ane mRtyu e be mahArAkSasI UbhI che. tethI saMsAranuM svarUpa samajavuM ane samajIne vAraMvAra vicAravuM. 3. (panAtivRtta). vibhrAntacitto baita baMbhramIti, pakSIva ruddhstnupnyjre'nggii| nuno niyatyA'tanukarmatantu-saMdAnitaH sNnihitaantkautuH||4|| , artha-(ra) khedanI vAta che ke (a) A saMsArI
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 32 ) jIva (tapai) zarIrarUpI pAMjarAne viSe ( pakSIya ) pakSInI jema (6: ) rU MdhAyelA ( niyasyA ) bhavitavyatAvaDe ( sunna: ) prerAyelA, ( atanumaMta tulAnita )bhAre karmarUpI dorathI khaMdhAyeleA tathA (zivitAntarautu ) yamarAjarUpI khilADI jenI pAse rahyo che evA ane tenA bhayathI (vitrAntavijJa) vihvaLa thayu che citta jevu evA satA(vaMstramati ) anAdi kALathI atyaMta bhamyA kare che. 4. karmarUpI pAMjare paDelA A jIva sArI rIte saMsAramAM rakhaDe che, ane enA cittanI vRtti eTalI bhamI gayelI che ke e peAte pAMjare paDyo che e vAta paNa jANatA nathI ane jANe e pAMjarAmAM paDavAnI sthiti enI svAbhAvika hAya ane pAMjaruM gharanu ghara hAya ema te mAnI le che. jyAre mana bhramita thAya tyAre pachI bIjuM zuM thAya ? A sa MsAranATakamAM paDelA ane bhAna bhUlelA prANInI A dazA thAya che. te khAsa khyAlamAM rAkhI tenI pajaravat sthiti ane tenuM bhavitavyatA AdhInatva khUba vicAra karavA ceAgya che. 4. ( anuSTupa ) anaintAn pulAvarttA - nanantAnantarUpabhRt / anantazo bhramatyeva, jIvo'nAdibhavArNave // 5 // * artha:---- anantAnantattvamrut) anaMtAnaMta dehane dhAraNa karatA evA (jhIva ) chatra ( anAvimALave) anAdi bhavasamudrane viSe ( anantAna) anaMta ( pudrujAvarttana) pudgalaparAva paryaMta (anantarAH) anatI vAra (amatyeva) bhame ja che. pa. anaMtI utsarpiNI ane avasarpiNI vyatIta thAya tyAre eka pudgalaparAvarta thAya che. saMsAranuM anAditva samajAya, peAtAnA
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ a ane prANa tyAM ja 1ra (33) rakhaDapATe samajAya, pate dhAraNa karelA rUpane khyAla Ave ane evAM rUpa anaMta vAra dhAraNa karyA che e samajAya tyAre te samajyA kahevAya, temaja prANI pitAnuM A anAdi saMsArasamudramAM kevuM sthAna che ? te paNa tyAre ja samaje. 5. geyASTaka ja tRtIya saMsArabhAvanA, 3 ( sarva saMsAranA bhAva tuM, mana dharI chava saMbhAra re; te save te paNa anubhavyA, hRdayamAM teha utAra re.-e cAla ) kalaya saMsAramatidAruNaM, janmamaraNAdibhayabhIta ! re / moharipuNeha sagalagraha, pratipadaM vipadamupanIta re|| kly0||1|| artha -(re.) he! (gAmamaLAvimaramIta !) janma ane maraNa vigerenA bhayathI trAsa pAmelAM tathA (molpiA ) meharUpI zatrue (phuda ) A jagatamAM ( ) gaLe pakaDIne (prati) pagale pagale (vive) ApadAne (3nAta) pamADelA evA (re!) he jIva(saMpA) A saMsArane ( tivAda) atyaMta bhayathI bharelo (47) tuM jANa 1. jyAM mahArAjAnuM zAsana vartatuM hoya, ane e mahArAjA tAre pAke duzmana hoya tyAM e duzamananA rAjyamAM tAre jIvavAnuM ane maravAnuM ja hoya, tevA duHkharUpa A saMsArane tuM zuM joIne vaLagate jAya che ? e saMsAra kevo che ? te vicAra, vaLI A mArA-tArAne vyavahAra paNa e meharAjAe ja karAvyA che. te tuM vicAra, temaja e mahArAjA ke che te samaja. 1. svajanatanayAdiparicayaguNai-riha sudhA badhyase mUDha ! re| pratipadaM navanavairanubhavaiH, paribharasakadupagUDha re|| kalaya0 // 2 //
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ (34) " artha-nare!) are !(pratiparva) pagale pagale (nava) navA navA (anumA) zubhAzubha karmaphaLa bhegavavAvaDe ane (mi) parAbhavanaDe (ra ) vAraMvAra (35 ) sparza karAyelA (bhUta !) je mUrkha ! (66) A saMsAramAM (svagatayAvipatripura) svajana ane putrAdikanA paricayarUpI deraDAvaDe tuM (mu) phegaTa (vare) baMdhAya che. 2. - tane Dagale ne pagale keTalAya kaDavA anubhava thayA che, chatAM tuM je kuTuMbanI khAtara paDI mare che te tArA tarapha kevI rIte varte che teno vicAra karato nathI. tene parabhavamAM te aneka anubhava thayA che, uparAMta A bhavamAM te keTaluM vAMcyuM, keTaluM jANyuM ane keTaluM anubhavyuM. e badhA anubhava pachI paNa e ne e ja rahIza? vaLI te atyAra sudhImAM na IcchavA yogya tiraskAra keTalA sahyA che? gatakALamAM tuM kevI kevI gatiomAM jaI AvyA che? tyAM tArA zA hAlahavAla thayA hatA ? tene tuM vicAra kara. 2. ghaTayasi kvacana madamunnataH, kvacidaho hInatAdIna re / pratibhavaM rUpamaparAparaM, vahasi beta karmaNAdhIna! re||kly0||3|| ' artha:-(mo) aho ! cetana ! (vajana) koIka bhave (3 ) zubha karmanA udayathI saMpattinA (va) madane (varaNa) tuM kare che, tathA (3!) he cetana ! (vavi ) keIka bhave (DhInatavana) azubha karmanA udayathI dArighavaDe karIne dIna bane che. (vara) kaSTanI vAta che ke te jANIna!) kamane AdhIna evA he cetana ! (timAM) bhavabhavane viSe (AyarApaC) jUdA jUdA (pa) rUpane ( vara) tuM dhAraNa kare che. 3. | sarva saMga teM anubhavyA, rega ane zeka teM anubhavyA, sukha duHkha paNa te anubhavyA, paraMtu kaI bhavamAM jinezvarane vega 14 16. 11
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 35 ) tane prApta thayA nahIM. A sarve cAre gatimAM banavA ceAgya che. emAM navAi jevuM kAMi nathI. sa MsAranuM nATaka cAlyA ja kare che, tenA pAtrA karma rAjA nacAve tema nAce che ane te kramAve tevA navA navA veSa levA paDe che, evA navAM navAM rUpa levAM te kane ja AdhIna che. 3. * jAtu zaizavadazApavazo, jAtu tAruNyamadamatta re / e jAtu durjayajarAjarjaro, jAtu pitRpatikarAyatta re|| kly0||4|| a:--je!) are cetana !( jJatu ) kadAcit tu (rIrAvaTrApivarAH ) bAlyAvasthAe karIne parAdhIna heAya che, ( jJAtu ) kadAcit ( sAhayamamaeNtta ) juvAnInA madathI mAtA hoya che, (jJAtu ) kadAcit ( TuyajJAna: )duHkhe jItI zakAya evI jarAthI Irita hAya che ane ( jJatu ) kadAcit ( vidyuti rAyatta ) yamarAjanA hastane AdhIna thai jAya che. arthAt mRtyu pAme che. 4. A nATaka paNa jovA jevu che. prANIe kevA kevA veza le che ? ane eka bhavamAM paNa kevI kevI sthiti pAmI kevA kevA pATha bhajave che ? te vicArI saMsArane sAcA svarUpamAM samajavA jevA che ane samajIne dhaDA levAnA che. A hukIkata tane paNu vicAramAM nAMkhI Dhe tevI, zaramAve tevI ane mu Mjhave tevI nathI? A sarva mastI tuM zA kAraNe karyA kare che? tene tuM vicAra kara. 4. vrjeti taneyo'pi nanuM jarnakatAM, tanayatAM vrajati punareSa~ re / bhAvaryain vikRtimiMti ma~vagate - styajaiMtamAM nRbhaMvazubhazeSa re / ka05 artha:--( nannu ) nice ( tanova ) putra paNa (jJanatAM) pitApaNAne ( vrajJati ) pAme che, (puna:) vaLI ( 1 ) A
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 36 ) fual ( aayai) yaugia (asfa ) uA 9, (af) 241 pramANe ( mavagate ) saMsAranI gatinA (vitti ) viSama svabhAvane ( mavacana ) vicAratA satA ( rRmavazumaroSa che ) manuSya bhavanA keTalAka zubhakarma jenA bAkI che evA huM jIva ! ( yajJatamAM ) phrIzrIne AvAgamana thAya evA saMsAranA kAra@AnA tu atyatapaNe tyAga kara. pa. sa MsAranI A vicitratA vicArIne hajI tArA manuSya bhava bAkI che tyAM sudhImAM e sarvane tuM tajI de. tane AvI vicitratA joi A sa MsAra para cItarI caDhatI nathI ? tu kayAM meha karI rahyo che ? keAnA upara meAha pAmyA che ? e kANu che ? enA pUrva saMbadhA tArI sAthe zA che ? e sarva jarA vicAra ane have bAkI rahelA AyuSyanA bhAgamAM e sarva vicitratAo cheADI de, athavA evI vicitratAe vadhe nahIM evA mA zeAdha. A bAbata upara kuberadatta ane kuberadattAnI aDhAra nAtarAvALI kathA vAMcavI. A sa MsAranI vicitratAnA vicAra karatAM trAsa thAya tevuM che ane magajane mu MjhavI nAMkhe tevuM che. para Mtu te sAcI hAi magajane ThekANe lAve tevI ane te dvArA mArga para lai Ave tevI paNa che. pharIthI tane kahevAnI jarUra nathI ke A vicitratAne vicArIne narabhavanA mAkInA bhAgane tuM sArA upayAgamAM lai le. 5. yatra duHkhArtigadadavalavai - nudinaM dAse jIvaM re ! | phrenta taMtrane yaMtti vira, mohamAMtAmaglIva re. . // maiM // atha--( modaddAmavRkSIva ) meharUpI madirAnA madathI matta thayelA evA ( te jhIva! ) he jIva! ( yaMtra ) je saMsAramAM ( anutinaM ) hamezAM ( du:strAntinajIne; ) aneka prakAranA du:kha, ciMtA ane vyAdhirUpI dAvAgninA taNakhAvaDe ( ghare )
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ (37). tuM baLe che, ( ) te ja saMsAramAM ( hRtta ) khedanI vAta che ke (ji) ghaNA kALa sudhI (kali) tuM raMjana pAme che. 6. jIvane madirA pAnAra mahArAjA che, enuM A saMsArapara sAmrAjya che, ene mArga viSama che, ati uMDANavALe che. te cittavRttirUpa aTavImAM Avela che, mahArAjA prANIne kephamAM ja rAkhe che. tethI A durghaTa A saMsAra che ema te samajI zakatuM nathI. temAM tAre raMjana thavuM che, tAre temAMthI kasa kADhave che, tAre temAMthI upabhega meLavavA che, dhanya che tArI vivekabuddhine, vicAraNane ane parIkSaka zaktine ! saMsAranA A citramAM jarApaNuM vadhAre paDatI vAta nathI. pitAne anubhava ja e mATe pUrato che. mAtra lAMbI najare pitAne jIvanakama vicAravAmAM Ave che temAM sAra jevuM kAMI nIkaLe tema nathI. 6. darzayan kimapi sukhavaibhavaM, saMharaMstadarthaM sahasaiva re / vipralaMbhayati zizumiva jaina, kAlabaTuko'yamaitraiva re. k0||7|| artha-) A ( TuvA) kALarUpI baTuka (va) A bhavamAM ja (fmA ) kAMIka (guNavaimai) sukhanA vaibhavane ( 7 ) dekhADate ane (3) tyArapachI (durNava) tatkALaekadama (tatva) te vaibhavane ( ) laI lete sata (rijIziva) bALakanI jema ( i ) lekane (vipraDhamati) Thage che. 7. A vAta vicAravAnI e che ke kadAca jarA mAnyatAnA sukha ke vaibhava maLI jAya te paNa te kayAre saMharAI jaze ane tenI sAthe saMbaMdha kayAre pUro thaze te ApaNe kadI paNa jANatA nathI. kaIkanA sukha vaibhave thoDA vakhatamAM levAI jatAM ApaNe najare joyAM che, tethI kadAca tane vyavahArathI theDI sukha samRddhi ke vaibhava maLyo hoya te paNa tenA upara keTale vizvAsa rAkhave
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ (38) te tuM vicAraje-AkhA saMsArane khyAla karIza to jaNAze ke tane karmathI bharelA poTalAe upaDAvIne karmarAjA anya bhavamAM laI jaze pachI tyAM te tArA kevA saMsakAra karaze e vicAra karaje. 7. sakalasaMsArabhayabhedakaM, jinavaco manasi nibaMdhAna re| vinaya pariNamaya niHzreyasa, vihitaMzamarasasudhApAnare, k0||8|| artha-(se vinA!) he vinaya ! he AtmA! (rAjAsamaya ) samagra saMsAranA bhayane nAza karanAra evA (nivRtta) jinezvaranA vacanane (mati ) manane viSe (nivadhAna ) tuM dhAraNa kare ane tethI ( viditarAmapujApAna re) karyuM che samatArasarUpI amRtanuM pAna jeNe evA thaIne he AtmA ! tuM ( niHzreyAM ) mokSane (parimaya ) pariNamAva-mokSarUpa pariNAmane pAma. 8. tAtparya e che ke zamAmRtanuM pAna karIne tuM mokSa sAthe tanmaya bhAva karI de. tane saMsAra aneka upAdhithI bharapUra citAnuM sthAna lAgyuM hoya to have tAre tenAthI mokSa ja meLavo rahyo. saMsArathI chUTavuM enuM nAma ja mekSa che. A bhAvanA vicAratAM tAre saMsArathI chuTavuM hoya to zAMtasudhArasanuM pAna kara. e rIte mukti sAthe ekatA kara. tuM kharo vinIta ho, tAre sAce mArge caDhavuM ja hoya ane A saMsArathI tuM kharo kaMTALI gayA che, to A saMsArabhAvanA bhAvavAnuM e ja sAcuM phaLa che. bIjI koI jagyAethI saMsAranI barAbara oLakhANa thatI hoya te te vacana svIkAravAne anna niSedha nathI. upAdhyAyajIe aneka prakAranI parIkSAmAMthI jinavacanane tAvI, tapAsI, cakAsI joyuM che. mATe tArI A prakaraNamAM kahelI sarva guMcavaNane nakAla kare tevuM eka jaina zAsana ja che ema te kahe che. 8. | gti tRtIya pravAzaH |
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 39 ) / atha caturtha: prajArAH ? | upara saMsArabhAvanA kahI. have bhavane viSe jIva ekaleA ja bhame che, e saMbaMdhe karIne AvelI ekatva bhAvanAne bhAvatA satA kahe che. -------- 5 vamavanA / ( svAyattAvRttam ) aika eva bhagavAnamAtmA, jJAnadarzanataraGgasaraGgaH / sarvamanyadupakalpitamerta - dvyAkulIkaraNameva maimatvam // 1 // artha: jJAna-nitara saF;) jJAna ane dananA tarageAmAM vilAsa karanArA (kSayaM) A (AtmA) AtmA ( maLavAna ) bhagavAna ( 4 va ) eka ja che, ( anyat) AtmA sivAya bIjI ( patar ) A (sarva) sacetana acetana sarva ( jIvajjita ) kalpita che--sAcuM nathI ( mamattva) tenA upara je mamatva-mArApaNuM te (kyA chILameva ) vyAkuLatAne karanAruM ja che ema jANu. 1 sacetana acetana kula padArtho ane bhAve| AtmA sivAyanA hAI te mamatAmAMthI jAge che. e savanI pAchaLa maMmatA kheThelI che ane e sane preranArI e ja rAkSasI che. e sarva mamatva khAlI kalpanAthI utpanna thAya che, tethI prANI tene AdhIna thai bhAvare banI jAya che. te prANIne vaza karI na aTakatAM AkuLavyAkuLa karI mUke che-kadI TharIne ThAma khesavA detI nathI eka saMbaMdhathI thayelI AtmAnI vibhAvadazA che, enA mULa svabhAva e nathI. 1.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 40 ) ( kayoSatAvRttatrayam ) aMbudhaiH parabhAvalAlasA - lasadajJAnadazAvazAtmabhiH / pairavastuSu hI svakIyatA, viSayAvezvazaddhi kalpyate // 2 // artha:(TMk) hA ! hA ! khedyanI vAta che ke ( pamavattAhasAhasarjJAnadrA varAAtmamAM ) anya pAlika padArthanI lAlasA IcchAthI jAgatI evI ajJAnadazA eTale nirvicAra dazAne vaza thayA che AtmA jenA evA ( vudhai: ) ajJAnI janeAvaDe (tti ) nice ( viSayAverAvarAta) viSayanA AvezanA vazakI ( va tuNu) anya pAgalika vastune viSe ( strIyatA ) potApaNuMmArApaNuM ( jjata ) karAya che. ra. AtmAthI vyatirikta sarva parabhAva che, chatAM A prANI zarIrane, gharane, putra-srI vigerene tathA kAmadhadhAne peAtAnA mAne che. iMdriyAnA bhAge bhAgavavA e peAtAnA vilAsa mAne che, parigraha ekaThA karavA ane peAtAnu ka bya mAne che, A sarvane peAtAnu N mAne che; paraMtu peAtAnu -AtmAnu ekatva jANatA nathI. AvI sthitimAM- ajJAnadazAmAM paDelA, jANakAra chatAM bhUkha banelA, parabhAvadazAmAM AthaDatA AtmA viSayanA AvezamAM pArakI vastumAM pAtApaNAna AreApa kare che te tenI mithyA kalpanA ja che. ra. kRtinAM dayiteti cintanaM, paradAreSu yethA vipattaye / vividhaurtibhayAvahaM tathA, paraMbhAveSu maiMmatvabhAvanam // 3 // artha:---- yathA ) jema ( kRtinAM ) samajI mANasane ( vavArevu ) parastrIne viSe ( citA ) A mArI strI che ( krutti ) ema ( cintana ) je vicAravu' te ( vittaya ) Apattine mATe thAya che, ( tathA ) tema ( paramAvelu ) AtmA sivAya bIjA sa
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 41 ) sacetana acetana padArthone viSe (mamatamAna) je mamatApaNAne vicAra che te (vividhafmavAva) vividha prakAranI pIDA ane bhayane karanAra thAya che. 3. parabhavamAM mamatva kare, parabhAvamAM svAtmabuddhi karavI, e aneka prakAranI pIDA ane bhaya prApta kare che. jyAM pitAnuM kAMI nathI, rahevAnuM nathI, sAthe AvavAnuM nathI, tene pitAnA mAnI tenI khAtara mamatvabuddhie adha:pAta thAya tyAre tenA pariNAma jarUra cAkhavA paDe che, temAM kAMI navAI jevuM nathI. A Akho saMsAra mamatva upara maMDAye che ane e mamatva paravastuomAM che. samaju hovA chatAM AvI rIte parabhAvamAM ramaNa karavAnI Teva paDI gayelA ane mArgabhraSTa thayelA AtmAne have premapUrvaka samajAve che ane tene mArga para AvavA vijJapti kare che. A vijJapti karanAra koNa? ane kenI pAse kare che. ? e zodhI kADhavAmAM Ave to AtmAne ekatva bhAva samajAya. 3. adhunA parabhAvasaMvRtiM, hera ceteH parito'vaguMThitam / . kSaNamAtmavicAracandana-drumavAtormirasAH spRzantu mAm // 4 // artha -(rovaTii) cAre taraphathI karmapudgalavaDe vIMTAyelA evA (reta !) he cita! (mapunA) hamaNAM tuM (vmAvasaMti) pudagalabhAvanA AvaraNane (1) dUrathI tyAga kara. ema karavAthI (AmavivAghanakumArminasa) jJAna-darzanamaya jIva svarUpane je vicAra te rUpa caMdanavRkSanA vAyunA kalethI utpanna thayelA raso (kSa) kSaNavAra (mAM) AtmArUpI nema (pRrAtu) sparza kare-prApta thAo. 4. je! tArI AsapAsa parabhAvaramaNatAne kALo paDado pharI vaLyo che, e paDadAe tane gherI lIdho che ane tuM kharekhara tene vaza paDI
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ (42) gayA che. A paDadAne cIrI nAMkha, A parabhAvaramaNatAne pheMkI de, A parabhAvarUpa jhabAne dUra kara. atyAre tu jemAM rAcI rahyo che te sarva parabhAva che, sarvane atyAre jarA cheADI de ke jethI A manuSyabhavamAM caMdananA vRkSamAMthI nIkaLatA zItaLa pavananI lahurInA rasa jarA tane sparze. e caMdanavRkSa te AtmavicAra che. AtmavicAramAM prANI paDe tyAre ene evI zAMti thai jAya che ke jevI zAMti caMdananA vRkSeAnA sparza karelA pavananA zItaLa sparza vakhate thAya che. 4. ( anuvruttam ) tAM saMmatoSatA-menAmAtman ! vimAvaya / larbhasva paramAnanda-saMpadaM namirIjavat 114 11 a:--( brAhman ! ) huM AtmA ! ( hatAM) A upara kahelI ( samatotAM) sarva saMcetana acetanane viSe samatAe karIne sahita evI ( hatAM) AtmA anAdi kALathI ekaleA ja che A prakAranI ekatAne ( vimAvaya ) tu vicAra. ane (jJamiyAjJaval) nima rAjAnI jema ( paramAnantrttaparyaM ) mekSalakSmIne ( janasya ) tu prApta kara. pa. bhUmikA sAk karyA vinA citrAmaNa karavAmAM Ave te te nakAmuM thAya che, tema samatA vagara karela sarva karaNI ke vicAraNA nirarthaka thAya che. mananI zAMti ane aMtaranI vizuddhi e ekatva bhAvanAnI vicAraNAne aMge khAsa jarUrI che. evo rIte samatApUrvaka ekatva bhAvanA bhAva eTale tane paramAnada padavI- saMpatti jarUra maLaze. thADA vakhatanI saMpattinA keDa have cheDI de ane paramAnaMda padanA Ana Mdane tuM meLava. e teA utkRSTa AnaMda che, niravadhi AnaMda che, akSaya Ana Mda che. te upara nima rAjAnuM dRSTAMta vAMcaje. 5.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 43 ) geyASTaka caturtha ekatva bhAvanA. 4 I gyA ja jAya (tuMhI tuMhI tuMhI tuMhI uhI dharatA dhyAna re, tuja svarUpI je thayA te, lahe tAha tAna re, e cAla.) vinaya ! cintaya vastutvaM, jagati nijamiha~ kasya kim / bhavati matiriti yasya hRdaye, duritarbhUdayati tasya kim / / vi01 artha:-(vinA!) he vinaya ! (vastunarva) tuM vastunuM svarUpa (vica ) vicAra (26) A (kavi) jagatamAM (0) kAnuM (piM) zuM (nika) pitAnuM che? arthAt kaIne kAMI paNa pitAnuM nathI. (ti) evA prakAranI (mati ) buddhi (Ahya ) jenA (da) hRdayamAM (mati) thAya che, (tarja) tene (hiM) zuM (turita) durgatinA duHkha ( ti) udayamAM Ave ? arthAt na ja Ave. 1. A duniyAmAM tAruM pitAnuM zuM che? tene tuM vicAra kara. je tuM tArA zarIrane tAruM mAnato he te te tAruM nathI. te ApaNe joI gayA. ghara vigere tathA putrAdika paNa tArA nathI. aneka jIve che temAM tArA koNa? aneka vastu che temAM tArI kaI? A te phegaTanA phasAI gayA ema tane jaNAze. ATale vicAra Ave eTale pachI ene keI jAtanuM duHkha thAya kharuM? athavA enAthI koI pApAcaraNa bane kharuM ? na ja bane 1. 6 rAje tana da ji " eka eMva hi karma cinute saikekaH phailamagnute // vi0 // 2 // che. artha-nakumAra) dehadhArI prANI (pa) ekale ja (utpale) utpanna thAya che (pava) ekalo ja (vipara) 2 06 6y
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 44 ) mare che, (pada pas fha) ekalo ja nice (4) karmane (cinu?) ekaThA kare che, tathA (3) te prANI (pAsa) eka ja (18) karmanA phaLane (sakratute) bhegave che. 2. A prANI potAnI khAtarI karma karato hoya ke game tenI khAtara karato hoya paNa sArAM ke mAThAM AcaraNanAM phaLo teNe ekalAe ja bhogavavAnA che. dhanAdikane bhAga lenArA ghaNAe maLaze, paNa zubhAzubha karmanA phaLano bhAga lenAra keI nahIM maLe-te tAre ekalAe ja Apavo paDaze. bIjuM paNa yAda rAkhaje ke karmapariNAma rAjAne maMdire se maNuM telanI dIvA maLe che, tyAM jarA paNa pila cAle tema nathI tyAM tAre ekalAe ja karma badalo bhegavavAne che. 2. yasya yAvAn paraparigraho vividhmmtaaviivdhH| jaladhivinihitapotayuktyA patati tAvadasAvadhaH ||viny // 3 // artha--(ca ) je prANune (vividhamamatAvavayA) vividha prakAranI mamatAthI bhAre thayelo ( jAvAna) jeTalo ( gugi ) anya pudgalAdika vastune parigraha hoya che, ( sa ) te prANu (gaDhadhivinihitarUtaNuvajyA ) samudramAM sthApana karelA vahANanI yuktivaDe ( tAve ) teTale ( : ) nIce (pati ) paDe che. 3. je prANI jeTale mamatAne svIkAra kare che, teTalo ja te UMcA guNarAzinA zikhara uparathI nIce paDe che, tethI strI, putra, dhana vigere uparanI mamatAne tyAga karavAthI AtmA bhAra rahita thaIne Urdhva gativALe thAya che. A prANune saMsArane emeha lAge che ke e ceTakane kAMI cheDe dekhAtuM nathI. jyAM. parabhAvamAM ramaNatA thaI tene aMge AtmavicAraNuM dUra thaI
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ (45 ) gaI te pachI mamatva baMdhAya che ane enA cakkaramAM caDyo eTale e bhAre thate ja jAya che. ene vicAra kare egya che. 3. svasvabhAvaM madyamudito bhuvi vilupya vicaSTete / dRzyatAM parabhAvavighaTanA-paMtati vilaThati ghumate // vinaya // 4 // artha-jema (madhavita) madirAnA pAnathI unmatta thayela jIva ( ghaMma ) pitAnA svabhAvane ( vijuSya ) tajI daIne (muvi ) pRthvI upara ( vijete ) gAyana, hasanAdika vividha ceSTA kare che te (data) AMkha ughADIne je. (jumAvavidhaTanAta) AtmAnA svabhAvathakI anya madabhAva, terUpI anucita kartavyathakI ja te ( patati ) paDe che ane A vistuti ) ALeTe che eTale arApara athaDAya che, ( ? ) bagAsA khAya che. 4. parabhAva ramaNatAne laIne e pitAne svabhAva visarI jAya che ane mehamamatvamAM paDI jaI aneka akAryo kare che ane bhAre goTALAmAM paDe che. vividha prakAranI mamatA svIkAravAthI svabhAvane bhUlI jAya che, tethI dudhavALA ane lALavALA strIputrAdikanA mukhanuM cuMbana kare che, tethI te saMsArasAgaramAM bhaTake che. jJAna, darzana, cAritrano dhaNuM parabhAvamAM paDI jAya che, tyAre e pitAnuM mULa rUpa tajI daI atyaMta vicitra ceSTAo kare che. dArU pInArAnI jema A prANuM saMsAranAM nATaka bhajavavAmAM paDI jAya che ane saMsArapara prema karI ISTaviyAgAdi prasaMge zUnya cittavALe thaI jAya che. 4. paMzya kAJcanamitarapula-milivamaJcati kAM dazAm / kevalasya tu tasya rUpaM, viditameveM bhavAdRzAm / / vinaya // 5 // artha- dUtapumiTita ) bIjA tAMbAdikanA pudgalanI
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 46 ) sAthe maLeluM (ra ) suvarNa (f) kaI ( ii) avasthAne ( ati ) pAme che ? ( ) te tuM je. (tu )paraMtu (vesTI ) tAmrAdikanA saMyoga rahita evA (ta2 ) kAMcananuM ( paM) svarUpa (avAdarA ) tamArA jevA sujJane (vivimeva ) jANavAmAM ja che. pa. eTale ke kevaLa sAcuM suvarNa hoya to te tejasvI, kamaLa, vajanadAra, snigdha ane mAMgalika hoya che, paraMtu te anya dhAtuvaDe mizrita thAya tyAre tenA te guNa rahetA nathI ane temAM je vadhAre paDato jAya-vadhAre bhegA thAya te kaI tene senuM mAnavAnI paNa nA pADe che. te ja pramANe AtmA suvarNanI je zuddha chatAM karmarUpI anya dhAtunI sAthe maLavAthI AtmAnuM Atmatva eTale tenA guNo dekhAtA nathI. 5. eMvamAtmani karmavazato, bhavati rUpamanekadhA / karmamalarahite tu bhagavati, bhAsate kAJcanavidhA // vinaya // 6 // artha-(padya ) e prakAre (samara ) AtmAne viSe ( zarmaverAtaH ) zubhAzubha karmanA udayanA vazathakI ( unevAdhA ) sukhI duHkhI ItyAdi aneka prakAre (pa) rUpa ( mavati ) thAya che. aneka prakAranA rUpa dhAraNa kare che. ( 3 ) ane (jarmamAhite ) karmarUpI maLe karIne rahita evA (mati) siddha paramAtmAne viSe ( vadhA ) zuddha kAMcana jevuM svarUpa (mANe ) jaNAya che. 6. jyAre AtmAnuM svarUpa zuddha kAMcananI jema jJAna, darzana ane cAritramaya thAya che tyAre te bhagavAna thAya che, saccidAnaMdasvarUpa thAya che, parabrahma thAya che, siddha thAya che, ajarAmara thAya che, zAzvata sukhane bhoktA thAya che, anaMta guNamaya thAya
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ (47) che, siddha-buddha-mukta thaI AtmadharmamAM anaMta kALa sudhI vilAsa karanAra thAya che ane paramAtmasvarUpane prApta kare che. ekalA AvanAra ane ekale janAra AtmA karmanA saMbaMdhanA bhegathI kevo thaI jAya che ane e na hoya tyAre enI kevI suMdara dazA hoya che-e ke svabhAva guNamAM lIna hoya che teno khyAla karI, enuM ekatva khUba vicAravAnI jarUra che. 6. jJAnadarzanacaraNaparyavaparivRtaH paramezvaraH / eka evAnubhavasadane se ramatAmavinazvaraH // vinaya !0 // 7 // ' artha-(zAnanavAryavArivRta ) jJAna, darzana ane cAritranA paryAya eTale upaga Adi vartananA prakAre karIne vyApta ane (vinazyA:) akSaya e (4) te (pazcA :) paramezvara (rAva) eka ja ( gamavA ) anubhavarUpI mahelane viSe (ramata) ramaNa kare. 7. AvA anaMta jJAnAdi guNayukta paramezvarane tamArA anubhavamaMdiramAM barAbara sthAna Apo. pachI enI sAthe vAta kare ane tenI sAthe tamArI ekatA bhAve. yAda rAkho ke e paramezvara eka ja che, eka svarUpe ja che ane tame pote eka rIte tenAthI judA nathI. te maya thaI zake che. A anubhavamaMdira e kAMI jevI tevI vastu nathI. e jJAna svabhAvabhuvana che. aneka bhavanA vikAsane pariNAme prApta thayela AtmAnI zuddha dazA che. ane e mahAmaMdiramAM jene tene sthAna na ja hoya, e khUba vicAraNane pariNAme anubhava thAya che. 7. rucirasamatAmRtarasaM kSaNamuditamAsvAdaya muMdA / vinAviyAtItAvaraNatiruta sai sA vinA mAtA
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ (48 ) artha:--( vinaya ! ) huM AtmA ! ( vitta ) uddayane prAsa thayelA ( vittamatAmRtattva) manahara samatArUpI amRtarasanuM ( ALa ) eka kSaNavAra ( muddA ) huM karIne ( AsvAdya ) tuM pAna kara. ane (te) tArI ( savA ) nira`tara (viSayAtItajIlalata:) iMdriyAnA viSayane urdUghana karanAra sukharasane viSe prIti (3RRtu ) vRddhine pAme. 8. chevaTa eka vAta karavAnI che. bhAI vinaya! cetana ! atyAre amRtarasa uparanA prema tArAmAM jAgyeA che. sayeAgavaza cetana che. te atyAre je vAMcyuM ke vicAryuM tethI athavA atyAre tu je sacegAmAM zAMtisthAnamAM AvI amuka aMze upAdhimukta thayA che tethI tArAmAM samatAnA amRtarasa kAMika jAgI gayA che, tA have tuM tenA sArI rIte AsvAda le ke jethI tAruM bhavabhramaNa TaLI jAya. 8 iti caturthaH prakAzaH / BLRE // graMtha thamaH prajArAH pu II ceAthA prakAzamAM ekatva bhAvanA bhAvI ane AtmAnuM ekatva jANavAthI sarva anya padArthamAM anyatvanuM jJAna thAya che, tethI A pAMcamA prakAzamAM anyatva bhAvanA bhAve che, te sa Mba Mdhe AvelA A prakAzanA A pahelA leAka che. anyatvabhAvanA ( upajJAtivRtta ) 9 .. paraH praviSTaH kurute vinAzaM, lokoktireSA na mRSeti manye / 92 14 99. 93 14 37 18 16 nirvizya karmANubhirasya kiM kiM, jJAnAtmano no sampAdi kaSTam / /
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 49 ) artha:--( varaH ) parAye (viSTa ) peThA thakA ( vinArA ) vinAzane ( te ) kare che ( pA ) A ( jojovitaH ) leAkanI kaheNI ( mUtra 6) khoTI nathI ( kruti ) ema ( manye ) huM mAnu chuM. ( mA ) jJAnAvaraNIyAdi karma nA paramANuoe ( niviya ) sarva Atmapradezane viSe praveza karIne (traNya ) A (jJAnAtmAna: ) jJAnasvarUpI AtmAne (ff) thru zuM (jIM ) du:kha ( no samati ) utpanna karyuM nathI ? sarva prakAranAM duHkhA utpanna karyA che. 1. A AtmA te| mahAsuMdara, caitanyadhanamUrti ane ana Mta jJAnaprakAzavAna che. temAM ka paramANue praveza karI te AtmAnA sarva guNA DhAMkI dIdhA che, ane tene mehudirA pAine ghenamAM nAkhI dIdheA che. tethI te kaSAyathI unmatta thai na karavAnAM kAryo kare che, ene piraNAme te narakAdika gatinAM du:khAnA bhAgI thAya che. e kama paramANue AtmAmAM praveza karI, tenI kharAbI karI che, tenI pAse aneka nAceA karAvyA che, tenI pAse navAM navAM nATakA karAvyAM che, ene sadguNanA dhAmane badale kaSAyanu putaLuM banAvI dIdhela che, eneA jJAnaguNu DhAMkI dIdhA che. 1. zarIra vigeremAM bhrama thavAne pariNAme Atmabuddhi thAya te ahirAtmabhAva, AtmAmAM ja Atmatvane nizcaya karavA te aMtarAtmabhAva ane karma vigerethI rahita hAya te paramAtmA kahevAya che. ( vALatAvRttam ) ', khiMdyase nanu kiMmanyakathArttaH, sarvadaiva mamaitAparataMtraH / cintayasyanupamAn kaithamAtma- nAtmano guNamaNI kadApi // 2 //
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 10 ) artha-(Atmana !) he AtmA! (mamatAparataMtra) mamatAne AdhIna thayela ane vartava) sarvadA (anyathA) anya padgalika kathAvaDe pIDA pAmele e tuM (navuM) nice (vi) kema ( vire ) kheda kare che ? (anupamAna) upamA na ApI zakAya tavA (garama) AtmAnA (guma ) jJAna, darzana, cAritramaya guNarUpI ratnane (sAthe) kema (vA) koIpaNa vakhata (na vitari ) ciMtavatA nathI? 2. tuM tArA guNaratnono vicAra karato nathI ane pArakI vAto kema kare che ? je manuSya tArA nathI, je rAjya sAthe tAre saMbaMdha nathI, je saMbaMdhIo tArI sAthe AvavAnA nathI, tenI ciMtA karavI choDI daI tAre pitAno ja vicAra kara ane tArA jJAnAdika guNone oLakha. pArakI vAtomAM tAruM kAMI vaLavAnuM nathI ane kaI ahIM besI rahevAnA nathI. anyanI ciMtA karI tene vAMdho nathI. paNa mAtra dizA pheravavAno upadeza che. pitAnA aMdaranA guNonI kema citA karatuM nathI ? 2. (sAvitrIti vRttapama ) yasmai tvaM yatase bibheSi ca yato yatrAnizaM modase, yadyacchocasi yadyadicchasi hu~dA yatprApya peprIyase / snigdho yeSU nijasvabhAvamamalaM nirlovya lAlapyase, 8 39 rU 21 tave pachIyameva mAvajAmina rijittava | | artha-(ame) jene mATe (dhana, kuTuMbAdikane mATe ) (jaM) te (cata ) yatna kare che, ( 4 ) ane (cataH ) je zarIra dhanAdikanA nAzathakI ( vimeri) tuM bIhe che, (Ara ) je dhanaputrAdikane viSe (vize ) niraMtara (mo ) tuM AnaMda pAme che, (s thar) jene jene (nAza pAmelA svaja
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ (49) nAdikanA ) ( zonnatti ) tu zAka kare che, tathA ( davA ) hRdayavaDe ( t yat ) jene jene ( dhanaputrAdikane ) ( krUtti ) tuM icche che, ( t ) je pUjA--satkArAdikane ( kAvya ) pAmIne ( pedrIyane ) prasanna thAya che, tathA ( cennu) je vastrAlaMkArAdika prApta thaye chaDe ( nidha ) prema-rAgavALA thaIne ( mahaM ) nirmALa evA ( nijJasvamAthuM ) peAtAnA svabhAvane ( nirjADhya ) tyAga karIne ( hAle ) jema tema asamaMjasa khele che, ( sat ) te ( saa ) sarva (parIyameva ) parAyuM ja che. (magavan!) hejJAna vairAgyavAna !( bAhman!) AtmA!( tava ) tAruM' (zcita) kAMipaNa--paramANuM mAtra paNa (f) nathI. 3. A upara batAvyA te sa tArA nathI, chatAM tene mATe ja tu prayatna kare che te vyaya che; kemake te sarvanA saMyoga tathA viyeAga thatAM aneka pAdhi karAve tevA che, tethI sarva pAlika saMbaMdhane mUkIne tuM AtmasAdhana kara. je pAlika hAya te para che ane tArI sAthe kI meLa na khAya tevuM che, mATe vicAra kara. tArA jevA parabhAvamAM, pArakI cIjomAM ane paravastumAM rakhaDe e te sArI vAta kahevAya ? ane je paramANunI e cIjo banelI che te tArAM nathI ane jyAM tAruM. pAlika mana atyAre mAhu pAme che te paNa tAruM nathI; mATe A bAbata vicAravA yAgya che. 3. 7 4 s duSTAH kaSTakadarthanAH kA~ta na tAH soDhAstvayA saMsRtau, 95 ra 93 10 tiryaGanArakayoniSu pratihata chinna vibhinna muhuH / 14 19 17 19 18 sarvaM tatparakIya durvilasitaM vismRtya teSveva hA, 20 23 23 22 24 1 25 26 rajyanmuhyasi mUDha ! tAnupacarannAtmanna kiM lajjase 1 // 4 // artha:--( atman !) huM AtmA ! ( sa~vasau) sAMsAramAM pari
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( para ) bhramaNa karatAM (vA) te (tAra) te eTale kahI na zakAya tevI (tuSAra) duHkharUpa (vIrthanA ) mahAviDaMbaNuM (tti) keTalI ( DhAM) nathI sahana karI ? arthAt ghaNuM sahana karI che. (tiryAnipu) tiryaMca ane naraka saMbaMdhI yonine viSe (mugDa) vAraMvAra (pratidata ) haNAyo che, (chinna) chedAyo che, (vimitra.) vizeSa karIne bhedAya che, (tatva) te (sarva) sarva ( turvisitaM) pArake eTale puddagaLa saMbaMdhI duSTa vilAsa che tene vikRtya) bhUlI jaIne (hRA) hAhA! (te veva)tene viSeja (vacana) rAga dharate tuM (kutti) meha pAme che. (mUDha!) to he mUDha! (tAra) te vilAsane (kaparA) sevato sato tuM (jaM) kema ( 4 ) lAja pAmato nathI ? 4. AvI rIte tuM aneka vAra chedAya, bhedAya ane haNAya tenuM kAraNa eka ja che ke tuM pArakAmAM vilAsa kare che ane paravastumAM AnaMda pAme che. bahu navAInI vAta to e che ke ATaluM tattvajJAna tArA jANavAmAM AvyA chatAM haju paNa tane emAM ja AnaMda Ave che. te vicAra kara. A parabhAvanI bALaramata kayAM sudhI kayo karIza ? tArA jevA mumukSune A parabhAvaramaNatA na zobhe. je kAraNe tuM kadarthanA sahetA AvyA che, pAcho temAM ja rasa pAme che, tyAre te dhAryuM che zuM ? jarA zarama paNa AvatI nathI? pIDA thAya tyAre raDavA bese che. vaLI pAcho tenA tarapha ja deDane jAya che. A te tArI haziyArI gaNAya ke mUrkhAI gaNAya ? 4. (anuSka6) jJAnadarzanacAritraketanAM cetenAM vinA / sarvamanyadvinicitya yatasva svahitAptaye // 5 //
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ (43) a--( jJAnaphonavAtritanAM) jJAna, darzana ane cAritra svarUpavALI ( caitanAM ) cetanA ( vinA ) vinA ( sarve ) khIjA sarva padArtha ( anyat) judA che ema (vinizcitya ) nirdhArInenizcaya karIne ( hitAye ) svahitanI prAptine mATe eTale mAkSanI prAptine mATe ( catattva) tuM yatna kara. pa. tAruM zuM che ? ane pArakuM zuM che ? te tArA samajavAmAM AvyuM chatAM tuM khAlI mu MjhAi gayA che. have tAruM hita thAya tene mATe prayatna kara. je mAge tane pragati lAge te mArga pakaDI le ane tArA peAtAnA hAya tene tArA karI le. tArI peAtAnI iSTasiddhi jyAM tane jaNAya tyAM ja tuM prayatna kara. tArI AsapAsa atyAre je kamarUpa kacarA jAmyA che tene barAbara dUra karI nAkha ane sAce mAge lAgI jA. jJAna, darzana ane cAritra A traNa cIja jyAM heAya tyAM cetana che ane e traNamaya tu ja che. e sivAya sarve tArAthI juduM che. paravastue tArA AtmamaMdiramAM pesIne tArA kevA hAlahavAla karyo che? te vicAra! 5. geyASTaka : : anyatva bhAvanA pa zrIrAgeNa gIyate tuja guNa pAra niha sUaNNA--e dezI vinaya ! vimAhaya niMnamanaM (2) tanuMdhanasutasadanasvajanAdiSu, kiM nijahi kuMgatezvanaM || vi. || | // artha:--( vinaya ! ) huM ni:sa Mga cetana ! ( nijJamavana ) tArA peAtAnA gharane ( nimAya ) tu jo (64) A saMsAramAM tanudhanavrutasarnavajJanAgi ) zarIra, saMpadA, putra, ghara ane
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ (54 ) svajana vigerene viSe (1 ) durgatithakI ( f) rakSaNa karanAra (ni) pitAnuM (f) zuM che ? athaoNt koI nathI. 1. strI, putra, bhAI, sagA vigerene sneha svArthane laIne ja che, tenI tuM khAtrI kara. te kaI parabhavamAM to rakSaNa kare tema nathI, paraMtu A bhavamAM paNa rakSaNa karavA samartha nathI. mAtra lAMbI najare jotAM potAnAM kame ja potAne bhegavavAnAM che. te saMbaMdhIonI khAtara teM ujAgarA kyA, citA karI, AtmatyAga karyo ane tenI khAtara raje, teno bhAga vaheMcavA sarve Avaze, paNa aMte-maraNa samaye tArI sAthe koI AvanAra che ? tArI karaNa kevI che te tuM jANe che. jyAM sudhI AtmasvarUpa jANavAmAM na Ave tyAM sudhI paramAtma tattvano sAce khyAla kadI thato nathI. kAraNa ke AtmAnuM svarUpa na jANanAra manuSya AtmAmAM sthiti karI zakatA nathI. jyAM sudhI deha e para che ane dehI AtmA tenAthI jude che, te bheda samajavAmAM na Ave tyAM sudhI muMjhavaNane pAra rahetA nathI, mATe Ane vicAra karavo jarUrano che. 1. yena saMhAzrayase'tivimohAdirdaimahamityavibhedam / tadapi zarIraM niyatamadhIraM tyajati bhavantaM dhRtakhedam // vi0||2|| artha -he cetana ! (cera) je zarIranI () sAthe (gativinodat) atyaMta mehathakI () A zarIra (9) huM ja chuM (ti) e pramANe (mavi6) abhedapaNe (gAtha re) tuM Azraya (saMbaMdha) kare che eTale e pramANe tuM mAne che, (ta ) te paNa (rAjA) zarIra (niyataM ) nice (athI) caMcaLa evuM chatuM (vRta ) tane kheda pamADIne (mavarataM) tanetAra () tyAga kare che. 2. AvA zarIrane vizvAsa keTalo karavAno hoya ? ene potAnuM mAnavAnI bhUla to bhAre jabarI skUlanA gaNAya. tArI AkhI
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ (55 ) mAnyatA keTalI khoTI ? te tane A uparathI jaNAze. tAruM zarIra ja tAruM nathI. pachI AgaLa te keTalI vAta karavAnI hoya? AnuM nAma parabhAvaramaNatA, parane potAnA mAnavAnI bhUla ane ene pariNAme UbhuM kareluM kalpanAjALanuM tophAna. anyatva bhAvanA kayAMthI zarU thAya che te atra barAbara vicAravuM. 2. janmani janmani vividhaparigrahamupacinuSe ca kuTuMbam / teSu bhavantaM paraMbhavagamane naunusarati kuzamapi subam // vi0||3|| artha - huM prANI ! ( ni ganani ) dareka bhavamAM (vividhave) vividha prakAranA parigrahane (2) tathA (ve) kuTuMbane (3dfjanu9) tuM vRddhi pamADe che eTale piSaNa kare che. (vmavAre ) paraMtu parabhavamAM jatI vakhate (mavanta ) tana (tepu) teone viSe (rAma) nAnAmAM paNa nAnuM (purva) tala mAtra (nAnusAra) anusaratuM nathI. 3. keInA dIkarA thayA, koInA bhAI thayA, keInA pitA thayA, keInA bhatrIjA thayA, koInA bhAyAta thayA, koInA jJAtijana thayA ane aMte e AkhA kuTuMbane choDI tAre ekalA javAnuM che. e ja rIte zarIra paNa para che, dhanAdika sarva paNa para che. te sarvane choDI de. eno sAra e che ke evI rIte te ekaThA karela parigraDa ke kuTuMba kaI tArI sAthe AvatAM nathI, e te jyAM hoya tyAM ja paDyAM rahe che. aMte cheDe chaDI cAlyA ekalA, hAryo jema jugArI re, ekalA, hAryo jema jugArI re evI vAta thaze, mATe eka dharma ja sAthe Ave tema che eTaluM dhyAnamAM rAkhavuM. 3. tyaja mamatAparitApanidAnaM paraMparicayapariNAmam / bhaja ni:saMgatayA vizaMdIkRtama bhavasukharasamarbhirAmam ||vi04||
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 5 ) artha :-( mamatAparitApanivAnuM ) mamatvabhAva ane saMtApanu kAraNa ( paricayAma) AtmAthakI anya vastunA sabadharUpa pariNAmane ( strajJa ) tuM tajI de. ( niHsaMtathA ) asaMgapaNe eTale kevaLa AtmasvarUpapaNe ( virAvIta ) atyaMtanirmaLa eTale kamaLa rahita karelA ( amirAma ) maneAhara ( anumavattu gharaa ) paripUrNa jJAnavilAsanA sahajAnaMda sukharUpIrasane (majJa) tuM bhaja eTale sevana kara. 4. paraparicayanI pariNatimAM athavA paraparicayanA piraNAmAmAM tuM sadA ramyA kare che ane enA mULa hetu mamatAmAM tema ja paritApamAM che. te para padAtha upara tArI ghaNI mamatA lAgI che, tethI tuM saMsAramAM bhramaNa kare che. A Akhe parane ricaya mamatAmAMthI UbhA thAya che ane e aMdaraneA saMtApa che ema jANaje. A mamatA ane paritApa AtmAne vaLagelA vyAdhi che. enu nidAna ja tyAre samajAya che ke jyAre enuM piraNAma mADhuM Ave. enuM kharuM nidAna mamatA ane paritApa ja che. 4. paithi paithi vivirdhapathaiH pathikaiH saha kurute kaH pratibandham / nijanirjakarmavazaiH svajanaiH saha kiM kuruSe mamatAbaindham vi05 63 : artha :- vividha thaiH ) judA judA mAge janArA ( sajja ) vaTemArgu leAkeAnI sAthe ( thi tha ) mALe mArge (:) kANu ( prativaSaM ) saMbaMdhane ( te ) kare ? arthAt kAi na kare. ( niHninarmavo ) potapotAnAM zubhAzubha karmane vaza thayelA ( vanane sajja ) sagAsaMbaMdhInI sAthe ( mamatAvae ) A mArA che evA prakAranA mamatAkhadhane tuM ( ittve ) zA mATe kare che ? 5. dharmazALAmAM e vaTemArgue sAthe rahIne ghaNI gamata karI hAya,
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 17 ) paNa jyAre e paMthe paDe tyAre kAi raDavA besatu nathI, Avajo Avajo kare che. e ja rIte kuTubanA paricaya samajavA. e sarva potapotAnAM karmane vaza che. emAM kAMi ba Mdhana karavA ceAgya tattva nathI. tyAga karavA lAyaka che. e sarva parabhAva che, bAhyabhAva che. evI rIte musApharakhAnA jevA gharamAM ApaNe sagAsaMbaMdhI ekaThA thayA chIe temAMthI jene teDu Ave te raste paDI jAya che ane enA karma ane jyAM lai jAya tyAM e jAya che. emAM mamatA zI karavI ? 5. praNayavihIne dadhadabhiMSaMgaM sahate bahusaMtApam / tvayi niHpraNaye pudgalarnicaye vaihasi mu~ghA mamatAtApam || vi0 6 . artha: praLavidIne) rAga rahita mANasa upara (mi1) Asaktine ( pat) dhAraNa karanAra mANasa (vadhusaMtA) ghaNA saMtApane (saddate ) sahana kare che. tema ( ci) tAre viSe ( niHpraye ) rAga rahita evA ( jullRniSaye ) dehAdika pudgalanA samUhane viSe ( mamatAtArtha) mArApaNAnA riNAme karIne upajelA kane ( mukhya ) phAgaDha ( vatti ) tu vahana kare che. 6. A saMsAramAM rAga ke sneha vinAnA manuSya upara rAga karanAra mANasa jema piraNAme saMtApane-khedyane pAme che tema A tArA para rAga vinAnA pudgalasamUha para rAga-Asakti karanAra he AtmA ! tuM kAgaTa mamatAnA tApane vahana kare che. je ApaNA para sneha na dharAve tenA para sneha karavA zA kAmanA ? mATe tu pudgala samUharUpa sarva padArtho uparanA mamatvabhAva cheDI de ane tenAthI tuM jude che-alaga che tevA vicAra kara. tema karavAthI ja tArI kAryasiddhi che. 6.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka ( 58 ) tyaja saMyoga niyataviyogaM, kuru nirmalamavadhAnam / na hi vidadhAnaH kathamapi tRpyasi, mRgatRSNAghanarasapAnam vi07 artha - nittavo) jeno aMte jarUra viyoga thavAno che evA (saMco ) saMga-saMbaMdhane (tyaka ) tajI de ane (nirmajamavadhAnam ) niSkapaTa-pavitra-ekAgratA (3) dhAraNa kara. ( georidhanavA nam) jhAMjhavAnA dekhAtA gADha jaLanuM pAna ( vidhAnaH ) karatAM tArAvaDe ( thanA ) keIpaNa prakAre (di ) kharekhara ( ra sUri ) tRpti pamAze nahi. 7. saMsAranA sarva saMga vigatavALA ja che. saMyoga zabda ja viyoga sUcave che. A prANI saMyogathI ja duHkhaparaMparA bhegave che; mATe tevA prApta thayelA saMyogone tuM tajI de. kAraNa ke aMte te saMge nAza pAmavAnA ja che, to zA mATe harSapUrvaka tene tyAga na karo ? vaLI cittanI ekAgratAnA abhAve prANI astavyasta dazA anubhave che ane tene pariNAme sadasad vastusvabhAva oLakhI zakato nathI. jyAM sudhI mana nirmaLa na thAya-dhyeya spaSTa na thAya tyAMsudhI anyatva bhAva barAbara jAmI zakatA nathI. A be vastunA abhAvamAM te game teTale prayatna karIza chatAM paNa grImakALanA jhAMjhavAnA jaLathI jema tRSAnI nivRtti na thAya, tema tane tRSNAnA dAhanI azAMti dUra thaI zAMti prApta thaze nahIM. 7 bhaija jinapatimasahAyasahAya, zivagatisugamopAyam / pirva gadazamanaM parihRtavamanaM, zAntasudhArasapAnam ||vi0||8|| artha - asahAyataghaM) AdhAra-sahAya vagaranAne sahAya karanArA (jinapati) jinezvaradevane (mA) tuM bhaja.( ziva
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 59 ) atisuvAnopAyamU ) mokSa meLavavAne e sahelo rasto che. vaLI (jAmanaM) vyAdhino nAza karanAra ane (parihRtavamana) vamanaUlaTIne haranAra ( rAtaypApAnam ) zAMtasudhArasarUpa pAnane ( pitta ) tuM pI. 8. kartA mahApuruSa prAMte bhalAmaNa kare che ke anAthanA nAtha zrI tIrthakaredevane zaraNe ja. te asahAya janane sahAya karanAra hovAthI jarUra tane sahAya karaze. dhana, dhAnya, putra, strI, svajana vigere koIpaNa tane durgatimAM paDatAM rokI zakaze nahi; mATe jinezvara deva sivAyanuM anya zaraNa nakAmuM che. tenA zaraNavaDe ja tArA bhavabhramaNanA cakrano aMta AvI jaze. vaLI te sarva vyAdhione nAza karanAra ane navA vyAdhi thavA na denAra zAMta sudhArasanuM pAna kara. tene pI jA ke jethI tAre bhavabhramaNarUpa asAdhya vyAdhi nAza pAmaze ne tuM apUrva sukhasaMpattine prApta karIza. 8. | ti vaMja anyatva mAvanA atha pakaH prArA pAMcamA prakAzamAM anyatva bhAvanA kahI. te vaDe jene AtmA bhAvita thayA hoya te zarIrAdika upara mamatAno tyAga karI azucipaNuM bhAve che. e saMbaMdhathI AvelI azuci bhAvanAne have kahe che - I zuri mAvanA dA (zAvitrI hitam) sacchidro madirAghaTaH parigalattallezasaMgAzuciH, zucyAmRdya mRdA bahiH sa bahuzo dhauto'pi gaMgodakaiH /
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 19 15 ( 60 ) nA~dhatte zucitAM yathA tarnubhRtAM kAyo nikAyo mahAbIbhatsAsthipurISamUtrarajasA nAya tathA zudhyati // 1 // artha -(thA)jema (aq) chidravALo (vivAda) madirAthI bharelo ghaDe ( 4ttarAraMpatti) jharatA evA te madirAnA TIpAnA saMgathI azuci thayela hoya che, (3) te madirAne ghaDe (hi) bahAranA bhAgamAM (phALA) pavitra (vA) mATIvaDe (mArA) ghasIne (jo ) gaMgAnA jaLa vaDe (vadura) ghaNI vAra (pautats ) dhoyA chatAM paNa (surata) pavitrapaNane (gA ) dhAraNa karatA nathI. (tathA) te ja pramANe (mAmarithagSamUtra ) mahAdugacchanIya hADakAM, viSTA, mUtra ane lehInA (niyara) DhagalArUpa (tanumRtai) prANIonuM () A ( ra) zarIra pUrve kahelA prayatnavaDe paNa ( zudhdhati) zuddha-pavitra thatuM nathI. 1. A zarIra pote kevuM che? te para vicAra karIe. e zarI2mAM zuM bhareluM che ? e sArA padArthonuM paNa kevuM kharAba rUpAntara karI nAkhe che ? vaLI enI game teTalI sevA karavAmAM Ave te paNa enI naisargika apavitratA jaI zakatI nathI. e muddA para khAsa dhyAna kheMcavAnuM che. zarIra mATe tene bhaya paNa aMdarakhAne bahu hoya che. paNa te sAthe AtmA jANe che ke e kAcanI kAyA che. ene bhAMgI jatAM jarApaNa vAra lAgatI nathI, mATe vicAra karaje. A bhAvanA bIjI sarva bhAvanAthI judI paDI jAya che. e dehAzrita che ane dehane cItaranAra che, A vAta dhyAnamAM rAkhavI. AtmAne anityatA ke ekatva ke anyatvabhAva batAvatAM je vicAra thAya temAM adhikArI AtmA che ane A bhAvanAmAM AdhakArI deha che e vAta lakSamAM rAkhavI. 1.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 11 ) snAyaM snAyaM purnarapi punaH snInti zuddhAbhiredbhivariMvAraM baMta malatanuM candanairarcayante / mUDhAtmAno vayamapamalAH prItimityAzrayante, 15 14 76 18 23 20 22 25 24 1 no zudhyante kathamavakaraH zakyate zodhumevam ? // 2 // artha:---- mUDhAmAnaH ) mAhamUDha prANIe zarIrane pavitra karavA mATe ( snAyaM nAya ) snAna karI karIne ( zuddAma ) nirmaLa evA ( ddhi ) jaLavaDe ( punaHvi puna: ) pharI pharIne ( jJAnti ) snAna kare che, tathA ( matanuM ) maLathI bharelA zarIrane ( ca ) khedanI vAta che ke ( vAraMvAra ) vAravAra ( ane ) caMdanavaDe ( naiyanta ) vilepana kare che, tema karIne (apamajA:) maLa rahita-nirmaLa (vayaM ) ame thayA chIe (tti) ema mAnIne ( kIrtti ) premanA ( Azrayante ) Azraya kare che, paraMtu te (no zuSyante) zuddha thatA nathI; kema ke (i) ema karavAthI ( avara: ) ukaraDA (tha) kevI rIte (zodhyuM) zuddha karavAne (rAte) samatha thavAya? koi paNa prakAre zuddha karI zakAya nahIM. 2. A zarIrane game teTalI vAra sApha karavAmAM Ave ke enA upara game teTalA sugadhI dravyeA lagADavAmAM Ave, caMdananA lepa karavAmAM Ave ke kharAsa lagADavAmAM Ave, paNa kAlasAne lagADela sAbunI jema e sarva niSphaLa prayAsa che. e prayAsamAM kAryasiddhi azakya che. enAmAM aMdara ane bahAra eTale maLa bharelA che ke tene sApha karavAnI tajavIja ajJAnatAmUlaka che ane enA tarapha prIti karanArane mUDhanI sajJA maLe che. jyAM AkhA mahellAnA kacarA nakhAya tene ukaraDA kahe che. emAM TapalA bharIne kacare paDye ja jAya che. te kacarA vividha prakAranI apavitra vastuone khanela hAya che. e ukaraDAne sApha 1
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 12 ) karavA mAge te tene dheAvAthI te kadI paNa sApha thatA nathI evI rIte zarIra paNa evu ja che. 2. ( zAyUMvizrIhitam ) karpUrAdibhiraicito'pi zuno no gAite sauraMbha, nA janmopakRto'pi henta pizunaH saujanyamaliMbate / 96 35 13 20 36 14 17 18 deho'pyeSa tathA jahAti na nRNAM svAbhAvikIM visratAM / 25 22 23 21 34 raha nAbhyaktospi vibhUSito'pi bahudhA puSTo'pi vizvasyate // 3 // artha :--(datta) iti khede! he madamati cetana ! jema (jazunaH) lasaNa ( pUtimi ) kapUra Adi sugaMdhI padArthAvaDe ( ane sovi) vAsita karyuM satu paNa (ma) sugaMdhIpaNAne (no nAdate) pAmatuM nathI. tathA jema ( viSNunaH ) duna mANasa ( AlopatoSa ) janmathI AraMbhIne upakAra karyo sate paNa ( saunanya ) sajjanapaNAne ( 6 AhaMvate ) Azraya karatA nathI-pAmatA nathI. ( tathA ) te ja pramANe (LAM ) manuSyAne ( k: ) A ( reTTo'pa ) deha paNa ( svAmAvi ) svAbhAvika ( vinnatAM ) durgaMdhIpaNAne ( na jJaati ) tyAga karatA nathI, ( varudhA ) ghaNe prakAre ( amyaTMovi ) sugaMdhI dravyeAvaDe vilepana karyAM satA paNu, ( vibhUSito'pi ) vastrAbharaNe zaNagAya satA paNa, ( puivi ) sarasa AhArAdike puSTa karyA satA paNa ( na vizvakSyate ) vizvAsa karavA ceAgya thatA nathI. 3. A zarIra upara game teTalA upakAra karavAmAM Ave te paNa te peAtAnI svAbhAvika durgaMdhatA cheDe tema nathI. ane game teTalA sugadhI dravyeAthI suga Mdhita karavAmAM Ave, ene ghareNAM ane jhaverAtathI zeAbhAvavAmAM Ave, te paNa enAmAM svAbhA
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 63 ) vika durgadha eTalI badhI che ke UlaTA te sugaMdhI dravyane paNa durgadhI karI de che. e sarve vilepane, alaMkAro ane piSTika padArthonI darakAra na karatAM e to durgadhI ja rahe che. jema lasaNa sugaMdhI thatuM nathI, jema dujana kadI sajajana thato nathI, tenA jevI enI sthiti che. 3. ( vastrAvRttama) yadIyasaMsargamavApya sadyo, bhavecchaMcInAmazucitvamuccaiH / amedhyayonepuSo'sya zauca-saMkalpamoho'yamaho maiMhIyAn // 4 // artha- jIvajaMla ) je zarIrano saMbaMdha (vALa) pAmIne (sa:) tatkALa (vIna) pavitra vastuonuM (3) atyaMta (azuritve) apavitrapaNuM (e ) thAya che evA (madhya) apavitra vastuonA utpattisthAnarUpa (3ca ) A ( ags: ) zarIrane ( 3 ) A ( radevmoDha ) snAnAdikavaDe pavitratA mAnavAno meha eTale bhrama ( mInAra ) meTa che ( go) e moTuM Azcarya che. 4. AvA apavitra zarIrane mATe zocane saMkalpa kare e mUDhatA che. ene nhavarAvavAthI ke enA upara sugaMdhI dravye lagADavAthI e pavitra thAya che ema mAnavuM che to kevI ajJAna che. ene game teTaluM --varA ke pakhALe to paNa e gaTaranI jema sApha thaI zake ja nahIM. jyAM AkhuM vAtAvaraNa ja apavitra hoya tyAM pavitratAne dAvo kare e te mahAmaha sivAya bIjAnuM kArya na hoya mATe zocanA mithyA saMkalpanI vAta dhyAnamAM rAkhavI. keTalIka vAra iMdriyonI tRpti mATe ane vikAronI zAMti mATe AvA khyAle thAya che paraMtu te ajJAnajanya hAI aMte AtmAne adhaHpAta karAvanAra che. 4.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 64 ) (svAtAvRttam) ityavetya zucivAdamatathya, paMthyameva jagadekapavitram / zodhanaM sakaladoSamalAnA, dharmameva hu~daye nidhIthAH // 5 // artha -(ti ) upara kahyA pramANe (vivAe) snAnAdivaDe pavitra thavAya che evA zucivAdane ( ataa ) khe ( satya ) jANune (pazcameva) hitakAraka ja, (Ajapavitra) jagatane viSe parama pavitra tathA (roSamadAnAM) rAga, dveSa, meharUpa samagra karmamaLane ( zodha ) zedhanAra eTale mULathI nAza karanAra evA ( dharmameva ) eka dharmane ja ( ) hRdayane viSe ( nidhIthar ) tuM dhAraNa kara. 5. - jo tAre aMdarathI pavitra thavuM hoya to aMtarmaLane zodhanAra dharmane ja dhAraNa kara. tArA AtmAmAM je maLo aMdara ghusI jaI tane herAna kare che tene zodhI dharma tane sApha karI Apaze. bAkI game teTalI vAra snAna karIza ethI te bAhya maLa paNa janAra nathI, tethI te prayatna tajI daI je tAre aMdarano maLa kADho hoya te dharmane hRdayamAM kerI de, te tAruM karmamAlinya kApI nAMkhaze-tane maLa vagarane karaze. e dharma jagatamAM mahApavitra che. bAkI zAcavAda jevA bhUlA khavarAvanArA unmAdamAM paDI nakAme herAna thavAnuM choDI de, kema ke e dharma ja aMte tane Teke Apaze. 5.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 65 ) geyASTaka azuci bhAvanA 6 [ AzAvarI rAgeNa gIte ] ( kayA karuM maMdira kyA karuM damaDA, kayA na jANuM tuM UDa beThegA bhamarA; jerI jarI gaye chorI dubhALA, UDa gaye paMkhI paDa rahe mALA.kyA-e dezI) bhAvaya re vapuridamatimalinaM, vinaya ! vibodhaya mAnasanalinam / pAvanamanucintaya vibhumekaM, paramamahomayamuditavivekam / bhA01 artha - vinA!) re cetana ! (huM) A pratyakSa dekhAtuM evuM (ghag ) tAruM zarIra (tiniM ) ghaNuM malina che ema (mAdA) vicAra kara tathA (mAnavanaskina ) tArA hRdayakamaLane (vivo) ughADa-vikasita kara. (pa ) nirmaLa-zuddha (vimuM ) jJAnasvarUpe sarvavyApI, jANapaNue karIne eka ja (uma homa) kevaLa darzanarUpa ati prakAzamaya ane (vivive) pragaTa vivekavALA pitAnA AtmAne (anurita) sarva vibhAvane chAMDIne citava. tAro AtmasvarUpanuM dhyAna kara. 1. tuM tejomaya che. e kevaLadarzana mahAprakAzamaya che-tejasvI cheujajavaLa che ane tane bhedajJAna zakya che. tArAmAM atyAre paNa tAruM zuM che ane para zuM che? te vicAravAnI zakti che. e viveka jyAM jAge tyAM khare raste prAyaH hAtha lAgI jAya che. vartana pahelAM viveka thAya tyAre vartanamAM AnaMda Ave che. AvAM AvAM aneka ratna tArAmAM bharelAM che ane tuM tanmaya che. tuM tArA zarIra saMbaMdhI vicAra kare che paNa te te maLathI bhareluM ane mahAprayatna paNa zuddha thaI zake tevuM nathI. eTalA mATe tAre potAne ja vicAra kara ane tuM ke che tenI ciMtavanA kara. 1.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 ( 66 ) 4 5 1 dampatiretorudhiravivarte, kiM zubhamiha malakazmalagarte / 3 92 93 99 bhRzamapi pihitaH ssravati virUpaM, ko bahu manute'vaskarakUpam / bhA02 artha:--( 6 ) A zarIrarUpI (vRtiratoSivivarte) strI puruSanA vIrya ane rudhiranA judA judA piraNAma pAmelA ( mahAmatte ) malamaya azuci khADAmAM ( ri zukrma ) zu sAruM' che ? tene ( murA ) atyaMta (vidyutaH atti ) vastrAdike karIne DhAMkayA satA paNa te ( vinaM ) durga dhI padArthI (ati) jharyAM kare che. tethI karIne AvA prakAranA ( avaa) viSTAdika maLe karIne bharelA kUvAne ( 4 ) kayA prANI ( vadhu mattute ) bahu mAne-sArA mAne ? keAI paNa sArA na mAne. 2. azucimaya utpattisthAnavALA ane maLathI bharelA zarIramAM te sArI vAta zI heAya ? temAMthI tu kai vastunI apekSA rAkhe che. jenA jevA mULa tevI temAMthI utpatti thAya che. AkaDA vAvIne AMkhAnI utpattinI AzA rAkhavI e kevaLa mUDhatA che. vIrya ane zukramAM vivata thAya, temAMthI je zarIra upaje emAM prema utpanna kare evI zI cIja hAya ? ane kema hAi zake ? AvA apavitra deha che, tene mATe prANI kAMika kAMika karI nAMkhe che. te deha AvA che, tenAM mULa AvAM che ane tenAM piraNAma AvAM che. temAM eka paNa bhalI vAta heAya ema jaNAtuM nathI. 2. bhajaiti candraM citAMbUlaM, kairtu mukhamArutamainukUlam / tiSThati surabhi kiyantaM kAlaM, mukhamasugandhi jugupsitalAlam / bhA0 artha: -(mulamAhata) mukhanA vAyune zvAseAcchvAsane ( anuhuM ) suga MdhI ( tuM ) karavAne ( lavantra ) kapUra sahita (rucitAMtU ) pavitra evA nAgaravelanA pAnane (mati ) cAve che.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 67 ) (gagidha) sugaMdha rahita ane (guNittarAruM) nidita che lALa jenI evuM () mukha (citta) keTalA (8) kALa sudhI (sumi) sugaMdhI ( titi) rahe che ? kSaNavAra paNa sugaMdhI rahetuM nathI. 3, eka mukhanI vAta karI tyAM ATalI dhRNA Ave che, te zarIranA pratyeka vibhAganI vAta karavAmAM Ave te zuM thAya ? vAta e che ke tAMbULavALA mukhanI sugaMdhI pAMca-paMdara miniTa paNa TakatI nathI ane aMte asala sthiti AvI jAya che. bahAranA upacArathI karela sAro dekhAva te keTalA Take? mukha pote asugaMdhI che. aMdara jyAre pavana jAya che tyAre te te zuddha heAya che paNa bahAra nIkaLatAM te ja pavana dugadha laIne nIkaLe che. 3. asurabhigandhavaho'ntaracArI, ArituM zakyo ne vikaarii| vaipurupaMjighrasi vAraM vAraM hasati budhastava zaucAcAram |bhaa0||4|| atha-(ativArA) zarIranI aMdara cAlanAra (vivAra) vikAravALo (kuminanya) durgadhI vAyu (vagi) sugaMdhI padArthovaDe AcchAdana karavAne (aa rAH ) zakaya nathI; te paNa (vA vA) vAraMvAra (vadhu) zarIrane sugaMdhI dravyavaDe lIMpIne (3nAri ) tuM suMghe che. A (tA) tArA (auvavA ) apavitra dehane pavitra banAvavAnA prayatnane (3) paMDita puruSa (hRti) hasI kADhe che. 4. aneka vAra nhAvAthI zAcadharma paLAya che e mAnyatA saMbaMdhe vicAra kare ghaTe che. je zarIra apavitra vastuthI ja bhareluM che tene bAhyazauca karavAno prayatna niSphaLa che. viziSTa hetupUrvaka snAnAdinI vAtane atra sthAna nathI, paNa mAtra bAhozecamAM ja paryavasAna samajanAra zarIrane dharma ja samaje. e vAta je
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ (68 ) eka vAra lakSyamAM le te A nakAmA prayatnane bAjue mUkI pitAnA prayatna bIje mALe lagADe. A mahAmUlya maLela jIvana sAdhya sadhAvI zakanAra che. ene bahArathI pavitra rAkhavAnA prayAsamAM veDaphI nAkhavA jevuM nathI. A bAbata spaSTa samajavA mATe A sarva hakIkta vicAravA jevI che. 4. dvAdaza nava randhrANi nikAmaM, galaiMdazucInina yAnti virAmam / yatra vapuSi tatkalayasi pUtaM, manye te nUtanamAtam bhaa0||5|| athara-navara) jyAM-je (vapura) zarIrane viSe (nivAma) atyaMta (pazuni) durgadhane jharatA (dvArA) strInAM bAra ane (nava) puruSanAM nava (brAuna) dvArA (vidarbha) kSaNavAra paNa vizrAmane (2 jAti) pAmatAM nathI. (ta) te zarIrane tuM (pUrva) mehathakI pavitra ( ra) jANe che. e (tAva) tAro (nUtana) na eTale pUrve nahIM joyele e ( pd ) abhiprAya che ema (maLe ) huM mAnuM chuM. pa. koI paNa navo vicAra batAve temAM amAre vAMdho nathI, paNa samaju mANaso enI kasoTI karIne kahe to ja grAhya thAya tema che. he AtmA! tuM kaI samaju mANasane pUcha ke je zarIramAMthI Akho vakhata nava ke bAra dvAre malina padArtho nIkaLatA hoya tene teo kadI pavitra gaNI zakaze? amane lAge che ke A tAre na vicAra bhUlabhareluM che, mehajanya che ane tane phasAvanAra che. 5. aMzitamupaskarasaMskRtamainnaM, jageMti jugupsAM janayati hannam / puMsavanaM dhainavamapi lIDhaM,bhavati vigarhitamati jnmiiddhm||bhaa0||6|| artha -(3vsaMgrAd) suMdara cIjovaDe saMskAra kareluM (4) anna (3rAnaM) khAdhuM chatuM (jaM) viSTArUpa thaIne
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 9 ) (Ati ) jagatamAM (juguNAM) durgacachAne (kanacati) utpanna kare che; tathA (dhanavamavi) gAya saMbaMdhI paNa (pusava) svAdiSTa puSTikAraka dUdha (sTI8) pIdhuM chatuM (ativizaf) ati dugacchanIya(jhanam) mANasanA mUtrarUpa (mati) thaI jAya che. 6 A sarva dAkhalA uparathI tArA samajavAmAM AvyuM haze ke tAruM zarIra to sArAmAM sArA padArthone kharAba karanAra che ane tArA zarIramAMthI kacaro ja bahAra nIkaLe che. AvI zarIranI sthiti che. e sArAne bagADe che, suMdarane virUpa kare che, pRzyane aspRzya kare che, saMbaMdhamAM AvanArane vikArI banAve che. AvA zarIrane tuM pavitra mAne che te kevaLa tAre meha ja che. tAre tArA vicArane pharI vAra tapAsI javAnI jarUra che ane ema karIne tArI vicAraNAmAM vivekane sthAna ApavAnI khAsa jarUra che. have tuM vagara lagAme kayAMsudhI cAlyA karIza? teno vicAra kara. 6. kevalamalamayapudgalanicaye, azucIkRtazucibhojanasicaye / vapuSi vicintaya paramiha sAraM, shivsaadhnsaamrthymudaarm||bhaa0|| artha:-he AtmA ! (vaDhamaDhamaputraxnivaze ) kevaLa maLayukta pudagalanA samUharUpa ane (arijItazurimAnasika) pavitra bhajana ane vastrane apavitra karanAra (64) A pratyakSa anubhava karAtA (vaDa) zarIrane viSe (vA) ati viziSTa ( virAdhanasAmartha) mekSasAdhana karavAnI zakti ja (pa) utkRSTa-pradhAna (sA) sArabhUta che, ema (vicitta) tuM vicAra kara. AvA azuci zarIrathI eka kAma sAdhI zakAya tema che. A sarva upAdhi cheDI haMmezane mATe kalyANa karavuM hoya te tenI taiyArI karavAnuM sAmarthya tenAmAM che ane te mahAudAra kArya che, parama - 3 -
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 70 ) zreSTha kArya che ane te je thAya te tArA A corAzI lAkhanA pherA ane A tArI rakhaDapaTTI dUra thaI zake tevuM che. tyAre A te bahu majAnI vAta thaI. tene thoDuM thoDuM bhAtuM patuM ApI tenI dvArA je zivasAdhana thaI zakatuM hoya te te kAma pAra pADavA mATe prayatna karavA jevuM che. 7. yena virAjitamidamatipuNyaM, taccintaya cetana ! naipuNyam / vizadAgamamadhigamya nipAnaM,viracaya shaantsudhaarspaanm||bhaa0|| artha-(vetara !) he prANI! (na) sarvare kahelA AtmasvarUpa jANavAnI je kuzaLatAvaDe (huM) prApta thayeluM A zarIra (tipu) deveMdrone paNa atyaMta pUjavAlAyaka (vinAnita) zobhatuM che, (tanta) tevA prakAranI (naipuNaM) kuzaLatAne (ne) (citta) tuM vicAra kara tathA (virAma )nirmaLa siddhAMtarUpI (ni) jaLAzayane (mathALa) gurunA mukhathakI pAmIne (rAtanudhApa) zAMta svabhAvarUpa amRtarasanA pAnane (viSaya) tuM kara.8. A kAyA mokSanuM dvAra che, mATe gabharAvAnuM kAraNa nathI; paNa tuM malakAI na jato. e kAyAnI kiMmata eTalA mATe ja che ke e mokSadvAra che. paNa jo tene tuM veDaphI nAMkhe te narakadvAra paNa e ja che. tAre vikAsakrama sudhAravAne A avasara che, mATe nipuNatA dAkhavIne svasvarUpa niSpAdana karI ene tuM ati pavitra banAva. Avo avasara pharI pharIne maLaze nahIM. e siddhAMtarUpI jaLAzayamAM zAMta sudhArasa bharelo che. te amRtanuM tuM pAna karI le. 8. iti azuci bhAvanA nAmane cha prakAza.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 71 ) | tamaH pravAdI chaThThA prakAzamAM azuci bhAvanA kahI, te azucipaNuM AzravavaDe prApta karelA paranA saMbaMdhathI thAya che, e saMbaMdhavaDe AvelI Azrava bhAvanAne bhAvatA satA teno A prathama zloka kahe che. | sAva mAvanA (munnAyAta vRtta... ) yathA sarvato nijhairarApatadbhiH, prapUryeta sadyaH payobhistaTAkaH / tevAkarmamika mRto, madrAsa cArA kriyA artha-(thA) jema (sarvata) cAre taraphathI (patakTri) paDatAM-AvatAM (nirjara ) jharaNAMnA ( pofma) pAvaDe ( tAva ) taLAva(navA) zIdhra ( khajUrveta ) bharAI jAya che, ( tava) te ja pramANe ( 3 ) mithyAtva, avirati, kaSAya ane gavaDe AvatA ( rAmami) karmovaDe (mRta:) bharela ( 5 ) prANuM ( cavurA ) mahApIDAvaDe AkuLavyAkuLa, () asthira (paMvizva ) ane karmarUpa kAdavavALemalina (mavet ) thAya che. 1. Azrone mekaLA mUkI dIdhA hoya tyAre te A cetanane cAre bAjuethI bharI mUkI enI mULa sthitimAM mahAviparyAsa karI mUke che. khyAlamAM rAkhavuM ke karma zubha ke azubha game tevAM hoya to paNa te padgalika che ane AtmA arUpI, niraMjana, nirAmaya enA mULa svarUpe che. Azra A prakAre cetana upara asara kare che. sArA ke kharAba sarve karmo bhegavavAM ja paDe che. karmo jyAre khUba
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 21 ( 72 ) moTI saMkhyAmAM AvI paDe che tyAre prANI atyaMta vihULa thaI jAya che, bahAvaro bane che, karmanA bhArathI bhAre thAya che, ane AgAmI pIDAnI najare atyaMta vihvaLa thAya che, e enI AkuLatA che. 1. (sAvitrIliM vRtta ) yAvat kiJcidivAnubhUya tarasA kamaiha nirjIyate, tAvaccAzravazatravo'nusamayaM siJcanti bhUyo'pi tat / hA kaSTaM kathamAzravapratibhaTAH zakyA nirodhaM mayA, ' saMsArAdatibhISaNAnmama hahA muktiH kathaM bhAvinI // 2 // ' artha-(64) A manuSya bhavane viSe (vAva) jeTalAmAM (karma) pUrvasaMcita puNya pApa (vivi ) lezamAtra (anusU) tenA phaLane bheLavIne ( tA ) zIdhrapaNe (nirnAte) AtmapradezathakI chUTA karAya che (tAva 2) teTalAmAM vaLI (gavarAtra) karmabaMdhanA kAraNarUpa Azrava zatruo (mUthast) pharIthI paNa (3manunamacaM) samaye samaye (tattva) te puNya-pApagaMdharUpa karmane ritti ) sIMce che eTale bAkI rahelA karmane viSe rasa sIMcIne tene vadhAre che. (aa che) hA! kaSTanI vAta che ke (mA) mArAthI (zravapratimA ) AzravarUpa karmazatruone (ra) kevI rIte (niroNuM) rekavAne (rAjya) samartha thavAya ? () kaSTanI vAta che ke (timISavii) ati bhayaMkara (tArA) saMsArathakI (mama) mAre (musti) mekSa (Athe) kevI rIte (mAranI) thaze? 2. A lekamAM kahelA guMcavaNavALA praznano uttara zakya che. AvatI be bhAvanAmAM ene javAba ApazuM, paNa Azravana
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 73 ) vicAra karatAM te A prANa muMjhAI jAya tema che. jyAre zubha azubha sarva karmane nAza thAya tyAre ja mokSa thAya che, paNa ahIM te ceDAM karma dUra karIe teTalAmAM to pAchA navAM karmothI bharAtA jaIe chIe. TAMkI khAlI te karavA mAMDI paNa tenI sAthe je AvakanA naLa ughADA hoya to tyAM patto kayAM khAya? vastusvarUpe Azravane vicAra karatAM prANune muMjhavI nAMkhe evI sthiti dekhAya che. cetana ! tuM Ama ne Ama kayAM sudhI calAvyA karIza ? tuM Athone rokyA sivAya emAMthI UMce kayAre AvIza? te mATe khUba vicAra kara. 2. (karSa pUra6 ) mithyAtvAviratikaSAyayogasaMjJA catvAraH sukRtibhirAzravAH prdissttaaH| karmANi pratisamayaM sphuTaramIbhi ghnanto bhramavazato bhramanti jIvAH // 3 // artha:-(Dutami) paMDitAe (mithAtkAviratiSAjogasaMjJA) 5 mithyAtva (deva, guru, dharmane viSe viparIta zraddhA), 12 avirati eTale hiMsAdikathakI anivartana, 25 kaSAya eTale rAgAdi pariNAma, 15 yoga eTale mana, vacana, kAyAnI pravRtti, e nAmanA (4tvAka) mULa cAra bheda-uttarabhedanI apekSAe sattAvana (zravA) Azra eTale karmabaMdhanA hetu (kavi) kahyA che. (gIvA) prANuo (mAtara) bhrAMtinA vazakI (pu ) pragaTa (amafma) A A vaDe (pratirama) samaye samaye (vALa) navAM karmone (vA) AtmapradezanI
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 7 ) sAthe kSIra-nIranI jema abheda saMbaMdhane karatA satA (ati ) cAra gatimAM bhame che. 3. abhigrahika mithyAtva eTale khoTI vAtane durAgraha 1, anabhigrahika eTale asatyane satyanI keTimAM mUkavuM te (sarva dharmane sarakhA gaNavA te) 2, abhiniveza eTale sAcA arthane gopavI kuyuktinI sthApanA 3, sAMzayika eTale lAja bhayathI jANakArane na pUchatAM zaMkAzIla rahevuM te ja, anAbhega eTale kephI mANasanI peThe sArAsAranuM ajJAna 5, A pAMca prakAre mithyAtva hoya che. bAra avirati A pramANe-pAMca iMdriyanA viSayathI pAchA na haThavuM te pa, manane bAhyA bhAvamAM rakhaDAvavuM te 1, chakAyanI rakSA na karavI te 6, seLa kaSAya ane nava nekaSAya maLIne 25 kaSAya ane mana, vacana, kAyAnI pravRttirUpa paMdara ga jANavA. A satAvana baMdhahetuone laIne prANI karmabaMdha kare che ane sAcA mArganI prAptine abhAve bhramamAM paDI jaI anAdi kALathI ene saMsAramAM rakhaDavAnI Teva paDI gaI che, chatAM thAkatA nathI. 3. (rathoddhatAvRtta) indriyAvatakaSAyayogajAH, pazca paJca caturanvitAstrayaH / paJcaviMzatirasatkriyA iti, netravedaparisaMkhyayA'pyamI // 4 // artha:-(phannipAtratA thorA ) IMdriya, avata, kaSAya ane yegathI utpanna thayelA Azra anukrame (pa) pAMca (patra) pAMca, ( vaMturanvita) cAra ane ( Da) traNa maLIne sattara thAya che, tathA (viMtika) pacIza (ziyA) asakiyA (ta) e pramANe-sarva maLIne ( nepasiMhathathAf) beMtALIza saMkhyAe karIne paNa (3mI) A Azrave che. 4.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 75 ) baMdhahetuo ane A eka rIte eka ja che. baMdhahetune laIne prANI karmo bAMdhe che ane Azra karma AvavAnA mArgo che, chatAM baMdhahetuono saMbaMdha karmabaMdha sAthe che ane Azra karmane ApavAnAM garanALAM che e vAta dhyAnamAM rAkhavI. banne to judAM che paNa pariNAme hetu e ja mArga thaI jAya che. baMdha vakhate tenI kAraNa tarIke gaNanA thAya che ane Azrava vakhate enI mArgamAM-garanALAmAM gaNanA thAya che. daSTibheda nayApekSita che. paNa vyavahAru rIte tenuM pariNAma AtmAne bhAre karavAmAM Ave che te dhyAnamAM rAkhavuM. 4. (vastrAvRtta6) ityAzravANAmadhigamya tattvaM, nizcitya sattvaM zrutisannidhAnAt / eSAM nirodhe vigaladvirodhe, sarvAtmanA drAgyatitavyamAtman ! / 5 / artha - Atmana !) he AtmA ! (ti ) pUrve kahyA pramANe ( vALa) AzrAnA (tAva) rahasyane (AdhiArtha) jANIne, ( zrutinnidhAnAta) zAstrAbhyAsanA paricayathI (ra) chatApaNAne (nizcica) nizcita karIne ( vi8ikriodhe ) sarva jIvo upara vairabhAva rahita ( gSAM) A Azra ne (niro ) nirAdha karavAmAM (samA ) sarva udyamavaDe (4) zIpaNe (yatitavya ) yatna karavo. 5. kaI paNa zatru para vijaya meLavavAnI cAvI e che ke ene soMga oLakhavA joIe. enA bheda, upabheda, sahAyaka ane enuM baLa barAbara samajAya tyAre enI sAme thavAnuM baLa prApta karavAnI saMkalana karI zakAya. ApaNe tene kAMIka oLakhyA, have ene vadhAre paricaya karIe, mATe UTha, jAgRta thA, tAruM bhaviSya
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 76 ) sudhAra. e sudhAravuM tArA hAthamAM che, e meTA duzmanane jItavA jeTaluM tArAmAM aparaMpAra baLa che, mATe atyAranI takane sArA upayoga kara. atyAre prApta kartavya Azrone oLakhavAnuM che. 5. geyASTaka : Azrava bhAvanA (mori re hRpA re vijaya ra viSe--- rezI ) pariharaNIyA re sukRtibhirAzravA, hRdi samatAmavadhAya / prabhavantyete re bhRzamucchRkhalA, vibhuguNavibhavavadhAya ||pri0|| artha -(2) he cetana ! ( sutamila) puNyazALI paMDita puruSoe ( ) hRdayane viSe ( ramatAM ) samatAne (vadhArA ) dhAraNa karIne, ( vA) karmabaMdhanA hetubhUta evA AzrAne (riyA ) tyAga karavA gya che, kAraNa ke (2) he cetana ! ( patta ) A hisAdi Azrava ( yu ) atyaMta ( 3chuTA ) mokaLA mUkyA satA ( vimukuLavimavavadhA ) sarvavyApaka evA kevalajJAnadarzanAdika guNarUpI vaibhavane nAza karavA mATe (miti ) samartha thAya che. 1. - AzravothI prANI karmavaDe kharaDAI jAya che eTale enAmAM je anaMtajJAnanI zakti che tenA upara AvaraNa AvI jAya che. Azrone je mokaLA mUkyA hoya, ene parano aMkuza choDI dIdhuM hoya to e moTA khajAnAne nAza kare che, ene veDaphI nAMkhe che. prANIne dIna, ajJa, avAku ane mUDha banAvI de che; mATe Azravane tajI devA ghaTe. je ene rokavAmAM na Ave te e tArA potAnA guNavaibhavane nAza karanAra thAya che. AtmAmAM jJAnadarzananI najare sarvavyApI zakti che. e sarva zeya vastunA bhAvo jANI dekhI zake che, e ene sAco vaibhava che; mATe sarva saMye
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 77 ) gomAM manane sthira rAkhavuM, enI caMcaLatA dUra karavI ane ene ekAgra karavuM. eno mukhya upAya maitrI Adika bhAvanAmAM che. 1. kuguruniyuktA re, kumatipariplutAH, zivapurapathamapahAya / prayatante'mI re, kriyayA duSTayA, pratyuta shivvirhaay||pri02|| artha:-() re cetana ! (luguniyukratA) yathArtha mArgane nahIM prarUpatA evA kugurue jeDelA eTale azuddha mAge pravartAvelA ( sunisuitAra ) viparIta buddhivaDe caMcaLa thayelA (jamI) A prANIo (zivapuuthe ) ratnatrayarUpa mokSanagaranA mArgane (kapALa) tyAga karIne (pratyuta) UlaTA (DuiyA) azuddha (ciyA) kriyA vaDe (rivavidyAlaya) mokSanA nAzane mATe (kayatatte) prayatna kare che. 2. jyAM sudhI vastusvarUpane yathAsthita baMdha na thAya tyAM sudhI mekSane raste choDIne prANI saMsArane mArge AgaLa vadhe che. gya kriyA na karanAra paNa sAdhyane rastethI pAchA paDe che ane ayogya kriyA karanAra paNa e mArgathI dUra bhAge che. A sthitimAM vastudharmanuM ajJAna rahe che tethI daDha karma baMdhAya che. jyAM paDaLa UlaTA thaI jAya tyAM pachI sAcuM darzana ja na thAya, ane mekSAgya sAcA vartanane sthAna ja na rahe. A karmabaMdhane prathama hetu mithyAtva che, tene sarva prakAre samajavA gya che. kriyAmAM ajJAna hoya che tyAre te taddana nakAmI thAya che. evI kriyAone viSa kriyA ane garala kiyA kahe che. 2. aviratacittA re, viSayavazIkRtA, viSahante vitatAni / iha paraloke re, krmvipaakjaanyvirlduHkhshtaani||pri0 3 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 78 ). artha -(2) he cetana ! (aviratavattA) hiMsAraMbhAdikathakI virati rahita che citta jenuM evA ane (vivavazItAra) idrinA viSayane vaza thayelA evA prANIo (po) A bhavane viSe ane parabhavane viSe (vitatAna) cirakALa sudhI gavAya tevA vistAravALA (vipavini) karmanA vipAkathI utpanna thayelA (vidurAttAni ) niratara seMkaDe duHkhane (viSa ) sahana kare che. 3. virati eTale paccakhANa arthAta tyAga AnI khAsa jarUra che. sAcA upadezanI asara taLe athavA zAMta ekAgratAmAM sArA nizcaya thAya te vakhate suMdara jIvanadhoraNa mukarara karI nAkhavuM ane tene game teTalI agavaDe ke bhege vaLagI rahevuM e pazca khANu kahevAya che. te karavAthI jIvane vinAprayAse meTe lAbha thAya che ane na karavAthI moTA pApakarmane baMdha thAya che mATe samaju prANIe avirati-atyAga dazAmAM na rahetAM jema bane tema tyAga karavAno nizcaya kare ghaTe. paNa jo pApakarmanA garanALAM khullAM ja mUkavAM hoya to pachI karmonI vipAka dazA prApta thAya tyAre hAyavoya karavI na ghaTe. samajaNapUrvaka svecchAthI tyAga thAya to ethI ene khUba lAbha maLe. A avirati nAmano Azravane bIje bheda paNa tajavA yogya che. 3. karijhaSamadhupA re, zalabhamRgAdayo, viSayavinodarasena / hanta labhante re, vividhA vedanA, bata pariNativirasena ||pri0 4 // artha che prANI ! (midhupa) hAthI sparza IdriyavaDe, matsya jihvA indriyavaDe, bhamara dhrANendriyavaDe (rAmakRdaya) pataMga cakSu iMdriyavaDe ane mRga beMdriyavaDe (vata) khedanI vAta che ke ( tivileja) pariNAmane viSe virasa
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 79 ) eTale rasa rahita evA (vivikhera) viSaya paranA premanA rasavaDe (vivAda) vividha prakAranI (vedanA) pIDAne (hRta) khedanI vAta che ke (matte ) pAme che. 4. eka eka iMdriyane vaza paDane janAvaro temaja anya jI prANa Ape che, viSaya-vinodano rasa pariNAme ke Akare paDI jAya che tenA A javalaMta dAkhalAo che. A iMdriya dvArA eTalAM badhAM karmo AvI paDe che ke ene saravALe ghaNe moTo thAya che. evI vedanAono khyAla te AkhI jiMdagI kedamAM rahevuM paDe tyAre Ave. paNa manuSyane iMdriya parane rAga ane enI tRptinA tuccha sAdhanano vicAra karIe to tene tyAga thaI jAya tema che. anaMta jJAnano dhaNI AtmA kayAM ramI rahyo che ? kevA kIcaDamAM e bharAI beThA che ? ene zemAMthI mAnI lIdheluM sukha maLe tema che ? 4. uditakaSAyA re, viSayavazIkRtA, yAnti mahAnarakeSu / parivartante re, niyatamanantazo, janmajarAmaraNeSu // pri05|| atha -(2) re cetana ! ( vitavAlA ) sarva deSanA mULa kaSAyo jemanA hRdayamAM pragaTa thayA che evA, tathA ( viSavazALatA ) kAmagane AdhIna thayelA evA prANuo (mallanapu) meTA narakane viSe ( chatti ) jAya che. ane tyAMthI nIkaLIne (varamagAmary ) janma, jarA ane maraNane viSe ( nivAM ) nicce ( anArA ) anaMtavAra ( gvartitte ) paryaTana kare che-bhaTake che. 5. kaSAye te karmanI upara bhAta pADe che. krodhanA AvezamAM, mAnanA caDhANa para, mAyAnI gaMdI vRttimAM, lobhanA tAbAmAM A
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 80 ) prANI bhAre karmA bAMdhe che ane tenA para vajralepa kare che. krodhamAna kaSAyanA udayathI duniyA para moTA saMhAra thayA che, mAyAne aMge aneka pApA chupI rIte kare che ane leAbhathI rAtadivasa deza-paradeza rakhaDe che. kaSAyanA udaya thAya che tyAre kAi paNa hetu manamAM rAkhIne prANI khUba kharaDAya che ane pachI nArakImAM jai paDe che. vaLI janma-maraNanA cakramAM eveA paDI jAya che ke e jaladI UMce AvI zakatA nathI ane peAtAnI pragati gumAvI bese che, pa. 2 3 manasA vAcA re, vapuSA caJcalA, durjayaduritabhareNa / 7 . 10 12 99 upalipyante re, tata Azravajaye, yatatAM kRtamapareNa || pari06 || a--( re ) re prANI !( manasA ) duSTa mananA vyApAre karIne, (vAvA ) duSTa bhASAe karIne ane ( vaghu ) duSTa kAyaceSTAe karIne ( cagrAH ) capaLa evA prANIo ( purNayavrutimareLa ) du:khe jItI zakAya evA pApanA samUhaDe ( 3jhiyamse ) azubha karma rUpa kAdavathI lepAya che. ( tatA ) teTalA mATe ( zravanaye ) AzravanA jayane viSe ( catatAM ) prayatna kara. (apaLa) bIjA karma baMdhanA hetumAM pravat ve karIne (taM )saryuM . 6. koipaNa prakAre mithyAtva hAya teA tene dUra kara, viratibhAva Adara, iMdriyAnA sayama kara, kaSAyeA para vijaya meLava, ceAgene kabajAmAM lAva, garanALAM baMdha kara, nahIM teA vAta mArI jaze ane tu rakhaDI paDIza, nakAmI ALapa`pALa cheADI de ane anubhavajJAna prApta kara. mana, vacana, kAyAnA ceAge paNa AzravA che. mananA vyApArathI, vANInA prayAgathI ane kAyAnI pravRttithI prANI karyAM badhe che. 6. 2 zuddhA yogA re, yada piryatAtmanAM, sruvante zubhakarmANi / kAJcananigaDAMstAnyapi jAnIyAt, hatanirvRtizarmANi // pari07 ||
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 81 ) artha -(?) re prANI!( ) je ke (yatirbhinAM ) saMyamavALo AtmA che jene evA prANIonA (sudhA) pApa rahita (yogA ) mana, vacana, kAyAnA vyApAra (sumavarmAja) zubha karmane (stravatte) bAMdhe che, te paNa (nivRttizAmaLi ) mokSanA sukhane haNanArA hovAthI ( tApa) te zubha karmane paNa (AnanivAlAna)sonAnI beDIo (kAnIyA) jANavI.7. vyavahAru najare puNya ThIka lAge che, paNa te mAtra pApanI apekSAe ja gaNI zakAya; vastuta: zubha karmo paNa bhegavyAM vinA chUTakAro thato nathI ane keTalIka vAra tenI khAtara saMsAramAM rahevuM paDe che. mokSanA avyAbAdha sukhanI najare e paNa baMdhana ja che ane samaju te tene paNa e ja najare jue che. e mokSanA sukhanI ADe AvanAra che ane ucca daSTie jotAM tevAM sukhe paNa satva vagaranAM che. game tema karIne atra kahyAM che te save garanALAM baMdha karavAnI jarUra che. 7. modasvaivaM re, sAzravapApmanAM, rodhe dhiyamAdhAya / zAntasudhArasapAnamanArataM, vinaya ! vidhAya vidhAya / / pri0||8|| artha:-() re prANI ! ( pad ) e prakAre eTale upara kahyA pramANe (nAzavapamanAM) Azrava sahita pApakarmanA ( 7 ) nirodha karavAmAM ( vize ) buddhine ( mA ) sthApIne (vinA!) he vinaya ! (3nArad ) niraMtara ( rAtasudhAraNAnaM ) zAMtasudhArasanuM pAna (vidhA vidhAro karI karIne ( mohya ) AnaMda pAma. 8. he cetana ! tAre beTA abhiniveza kayAM sudhI karavA che ? tuM sAcA deva-guru-dharmane oLakha. tAre kaI jAtanI zaMkA hoya
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 82 ) te vagarasaMkece saddagurune pUcha. saMzayamAM rahIza nahIM. sonAnI parIkSA karaje, paNa parIkSA karIne sAcAne Adaraje. tApathI, kaSathI ane chedathI tuM tapAsI khAtrI karI Adara karaje. vastutaH sarvajJa, sarvadazI thavAnI tAkAta dharAvanAra A cetana kevI bAbatemAM rasa le che ? te to vicAra. enA jevA viSayamAM majA le te to zebhatI vAta paNa na gaNAya. e rIte te ene sarva Adarzo khalAsa thaI jAya che, mATe Azrane tyAga kara. 8. tti tA: prArA: I | aSTama prorA 8 || - ahIM prathamathI AraMbhIne sAtamAM prakAza sudhI tyAga karavAnA svabhAvavALI bhAvanAe kahI. jo ke temAM paNa anitya, azaraNa, ekatva, anyatva-e cAra bhAvanAo te jANavA yogya che, bAkInI saMsAra, azuci ne Azrava-e traNa bhAvanA ja tyAjya che. have ahIMthI AraMbhIne samApti paryata grahaNa karavAnA svabhAvavALI sAta bhAvanAo kaheze. temAM paNa lekasvabhAva bhAvanA jANavA yogya che. upara sAtamAM prakAzamAM Azravane nirodha karo. te saMvaravaDe ruMdhI zakAya che, e saMbaMdhe karIne AvelI A saMvara bhAvanA kahe che. tene A prathama leka che. - I saMvara mAvanA | (sthApanAvRtta|) yena yena ya ihAzravarodhaH, saMbhavenniyatamaupayikena / Adriyasva vinayodyatacetA-stattadAntaradRzA paribhAvya // 1 // 12 13 . 6, 10
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 83 ) artha -(6) A jainazAsanane viSe (jena ) je je (auna) upAye karIne (2) je (zravaNa) Azravano nirodha (niyata) avazya(ramata) saMbhave che. (tatta) te te upAyane (AratAdarA) jJAnacakSue (rimAnya) vicArIne (vinA!) he vinaya ! (tarA) nivRtti meLavavAne udyamavALuM che citta jenuM e tuM (gAriyara) Adara kara 1. - ahIM saMvaranA satAvana bheda che, te A pramANe-samiti 5, gupti 3, parISaha 22, yatidharma 10, bhAvanA 12, cAritra 5 (sAmAyika, chedapasthApanIya, parihAravizuddhi, sUmasaM5rAya ane yathAkhyAta). cetanane e upAyeno Adara karavAmAM A AgrahapUrvaka upadeza che ke Azravano nirodha e ja saMvara. je AzravanAM garanALAM ughADAM paDyAM che te bAraNAM baMdha kare te saMvara che. je raste karmono pravADa dhedhabaMdha cAlyo Ave che tenI sAme karmapravAhanAM bAraNuM baMdha karI de tevA mAge te savara. 1. saMyamena viSayAviratatve, darzanena vitathAbhinivezam / dhyAnamArttamatha raudramajasraM, cetasaH sthiratayA ca nirandhyAH // 2 // artha -tathA (raMjana) saMyamavaDe eTale pravRttinA rokavAvaDe (vivAvitatve) zabdAdi viSayane ane hiMsAdikanI viratirahitapaNAne tuM rokI de, tathA (nena) tattvazraddhAnarUpa samakitavaDe (vitathafmanira) khoTA Agrahane tuM rekI . de, () tathA (mArja) niraMtara (retara) cittanI (karAtathA) sthiratAvaDe (ga) Arta (atha) ane (raudra) zaidra nAmanA (thA) dhyAnane ( niH ) tuM rekI de. 2. saMyamanA 17 bheda A pramANe pAMca iMdriyane nigraha, pAMca
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 84 ) prANAtipAtAdi avratane tyAga, cAra kaSAyane jaya ane traNa yoganI nivRtti. mananI caMcaLatA aTakAvIne tene sthira karavuM e bahu muzkela che paNa bahu jarUrI che, tethI jJAnAdikamAM cittane parovI sthira karavuM. bIjI sAMsArika ciMtA dUra karavI. ApaNe ciMtA karIe ke na karIe paNa je nirmANa hoya te jarUra thAya che, paraMtu evo tAtvika bhAva rAkhave, manane sthira rAkhavuM, e kharekhara saMvarane upAya che, siddha mArga che ane jarUra AdaraNIya che. 2. krodhaM kSAntyA mArdavenAbhimAnaM, hanyA mAyAmArjavenojvalena / lobha vArAM rAziraudraM nirundhyAH , saMtoSeNa prAzunA setuneva // 3 // artha -(kSAjya) kSamAvaDe (zodhe ) krodhane tuM haNa, (mAro namratAvaDe (3fmamA) ahaMkArane tuM haNa, (3ttva ) ujajvaLa evI (kAna) saraLatAvaDe (mAthAM) kapaTane (ducA ) tuM haNa, tathA (vA ziroruM) samudranI jevA bhayaMkara ( ma) lebhane (mAMzunA) UMcA (hetune) pUla jevA (vaMtona) saMtoSavaDe nijhA ) tuM rokI de. 3. AvI rIte cAre kaSAyo mahAbhayaMkara che, ane te prANIne aneka karmone baMdha karAvI ene bhAre banAvI mUke che. te kaSA para vijaya meLavavAnI bahu jarUra che. karmonA baMdha vakhate e kaSAye sthitibaMdha ane rasabaMdhamAM khAsa kArya bhajave che. tethI tenAthI khAsa cetavAnI AvazyakatA che. enA nivAraNa mATe saMvara dharmo kharA upAyabhUta che, amalamAM mUkavA gya che ane AtmaprakAzamAM bahu suMdara kArya karanAra che. mana-vacana-kAyAnI ekAgratA vagara salkiyA nirarthaka thAya che. ahiM ghaNuM besI rahevAnuM nathI eTaluM spaSTa jaNAya te saraLatA AvI zake tema che. 3.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 85) 12 (AtAdRram) guptibhistimRmirevamajayyAn , trIn vijitya tarasA'dhamayogAn / sAdhusaMvarapathe prayatethA, lapsyase hitamanAhatamiddham // 4 // artha:-(gvaM) e pramANe (gaththara) jItavAne azakya (gIra) traNa eTale mana, vacana, kAyAnA (adhamayAna) azubha vyApArane (timira simi) managuni, vacanaguti ane kAyaguptarUpa traNa gupti vaDe (tA) zIdhrapaNe (likiAtya) vizeSe karIne jItIne (sApuNavatta) zuddha saMvara mArgane viSe (kathA:) udyamavALo thA, ke jethI (anAta) akhaMDa ane (4) svAbhAvika (hi) mokSasukhane (4 ) tuM pAmIza.4. A saMvara mAge pravartana karavAthI ISTa mokSasukha jarUra maLe che, mATe je para vijaya meLave. A saMvara mA mahA rAjaga hAI khUba vicAravA jevo ane bhAvavA jevo che. kharekhara jIvavA jevo che. enA vikAsamAM jIvanayAtrAnI saphaLatA samAyelI che. Azra sAme dvArA baMdha karavAnuM e prabaLa sAdhana che, mATe emAM prayatna jarUra kara. A cega prazasta ane aprazasta ema be prakAre che. aprazasta gapravRtti para aMkuza rAkhavAnI ane prazasta bhegamAM amuka hada sudhI pravRtti karavAnI AvazyakatA che. 4. (mAntiA vRtam) evaM rudveSvamalahRdayairAzraveSvAptavAkyazraddhAcazcatsitapaTapaTuH supratiSThAnazAlI /
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 86 ) zuoyogairjavanapavanaiH prerito jIvapotaH, srotastA bhavajalanidheryAti nirvANapuryAm // 5 // artha:-( gvaM) e rIte upara kahyA pramANe ( amadR ) nirmaLa cittavaDe (bApu) Azrava (pu) rokAye sate (mAlavAvAjhotsitapaTapaTu ) sarvAnA vacanamAM zraddhArUpa zebhatA ujajavaLa saDhavaDe suMdara ane (zupratiSThAnarAsTiI) vrata gheryAdi guNavaDe majabUta pratiSThAnavaDe eTale abhAgavaDe zebhatuM ( kAvata) jIvarUpI vahANa (su) zuddha evA (co:) mana, vacana, kAyAnA garUpa (jhavapava ) vegavALA anukULa pavanaDe (prerita:) prerAyuM satuM (mADhani.) saMsArarUpI samudranA (strota) pravAhane (tatva) tarIne (nirvApuryA ) mokSarUpI nagaramAM (jAti) jAya che. pa. * Akhta puruSonA vAkya upara zraddhA rAkhavI joIe. dareka bAbatamAM kAMI pote praga ke carcA karI zakato nathI. AptanI AptatA kasoTIthI siddha karIne tenA vAkyamAM zraddhA rAkhavI e ja ene mATe mArga che. jenAmAM rAgadveSa na hoya te ja Apta che. temanAM vacane zodhI temAM zraddhA rAkhavI. A kharekharo saDha che. AvI rIte jIvarUpI vahANa majabUta hoya, zraddhArUpa saDha suMdara daDha hoya ane pavana anukULa vAya to te sapATAbaMdha bhavasamudrane tarI jaIne nirvANapurIe pahoMcI jAya che. AzrAne rokavAnuM parama sAdhana saMvara che. AzravanA pratyeka bhedane kyA mATe saMvaranA dareka bheda zaktimAna che, mATe uttama che e niraMtara saMvaranI sAdhanAmAM prayatna kare. 5.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ * * ( 87 ) geyASTaka : saMvara bhAvanA ( tuja guNa pAra nahi aNee dezI. pAMcamI bhAvanAne rAga ) zRNu zivasukhasAdhanasadupAyaM, sadupAya re sadupAyaM / zRNu zivasukhasAdhanasadupAyam / jJAnAdikapAvanaratnatraya-paramArAdhanamanapAyam |shRnnu0|1| ' artha -he AtmA ! (zivakuvAdhanasadupacaM) mokSasukhanA sAdhananA satya upAyane (gg) tuM sAMbhaLa, (zivakuvAdharasaduurze ) mokSasukhanA sAdhananA satya upAyane (ju ) tuM sAMbhaLa. (anagyaM) kaSTa rahita ( jJAnA ipAvaratnatrayapAma na) jJAna, darzana, cAritrarUpa pavitra ratnatrayanA utkRSTa-aticAra rahita ArAdhana te ja tene uttama upAya che. 1. heya, upAdayane sAcA vibhAga karI tajavA gyane taja ane AdaravA gyane Adara; tema ja rAgadveSa tajI vege para vijaya meLavI tArA guNamAM ramaNa kara. AvuM doSa rahita ArAdhana karavAthI tene haMmezane mATe zivasukha prApta thaze ane atyAranI tArI sarva jajALono cheDo AvI jaze. ahIM je upAya batAvyA che te siddha mArgo che, zubha pariNAmanI bAbatamAM jarA paNa zaMkA vagaranA che, tane phAvI jAya tevA che, tene tuM barAbara vicArI leje. tAre pratyeka bAbata sAMbhaLIne samajI rAkhavAnI che, te sAthe je sAcA upAya batAvyA hoya tene AdaravAnuM tAruM kAma che. 1. viSayavikAramapAkuru dUraM, krodhaM mAna sahamAyam / lomaM ripuM ca vijitya sahelaM, maja saMyamaguNamakaSAyam / / shR0|| a .
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ (88) artha - he AtmA ! (viSayavivA) pAMca iMdriyenA viSayarUpa vikArane tuM (sU) atyaMta (pa ) dUra kara. tathA (ramA) mAyA sahita () krodha (mArja) mAna (ra) ane (sToma) bharUpI (gi) zatrune ( 4) kIDAmAtramAM (vinitya) jItIne (vArtha) kaSAya rahita (saMyamair) cAritrarUpa guNane (maga) tuM seva. e ja mokSasukhanuM sAdhana che. 2. he cetana ! A sarve sAcA upAyone sAMbhaLa, ane akapAyI thaI tArA saMyamaguNane keLava. e chaThTho saMyama nAmano yatidharma che. bIjI rIte e AkhA saMvaranA kSetrane rokI zake che ane cetanane vikAsa khUba karI zake che. A ziva sAdhana sAMbhaLa-samaja. A kaSAye guptapaNe kAma kare che. ghaNI vAra sUkSma rUpamAM hoya che tyAre zedhyA paNa jaDatA nathI ane tenA saMbaMdhamAM ghaNI vAra ApaNe AtmAne chetarIe chIe. kaSAyo para vijaya meLavavo muzkela che, paNa akaSAyI thaI saMyamaguNane keLava. e ja khare dharma che. 2. upazamarasamanuzIlaya manasA, roSadahanajaladaprAyam / kalaya virAgaM dhRtaparabhAgaM, ha~di vinayaM nAyanAyam ||dhR03|| artha -he cetana ! ( tenA prArtha) krodharUpa agnine bujhAvavAmAM megha samAna evA (rUparAmAM) upazamarasane eTale zAMtasudhArasane (mArA) hRdayavaDe ( nu ca ) dhAraNa kara. tathA (dUri) hadayane viSe (vina) vinayane (nAthanA) lAvI lAvIne (vRttapamai ) utkRSTa dazAne dhAraNa karanAra evA (varALa) vairAgyane ( ca ) tuM jANa. 3. A gAthAmAM je upazama ane virAga batAvyA che te samyakutvanA liMge paikI be che, (zama, saMvega, nirveda, Astikaya ane
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra 13 14 16 ( 89 ). anukaMpA e pAMca liMga che.) ane samyagadarzananI pIchAna karAvanAra che. virAga ane nirveda e banne eka ja arthavALA che. utkRSTa bhAvane dhAraNa karanAra che. vaLI hRdayamAM vinaya lAvIne virAgane dhAraNa kara. sAMsArika saMbaMdha parathI rAga jAya eTale ghaNu guMcavaNano aMta AvI jAya. e virAgane pariNAme viSajemAMthI Asakti ochI thaI jAya che. e ja AtmavikAsane sArI rIte vadhArI de che. 3. Arta raudraM dhyAnaM mArjaya, daha vikalparacanAnAyam / yadiyamaruddhA mAnasavIthI, tattvavidaH panthA nAyam / / shR04|| artha -he cetana ! (A) Atta ane () rendra (thAna) dhyAnarUpa kacarAne (mAtha) tuM sApha kara, tathA vivApavananAtha) zubhAzubha saMkalpazreNirUpa jALane (rada) bALI nAMkha, (ca) je kAraNa mATe () A (mAnavIthI) mananA vicArenI zreNi (adA) aMdhAyelI nathI, tethI (3) A (taravi) tattvajJAnIne (vsthA ) mArga (7) nathI. 4. dhanakuTuMbAdikanI aneka ciMtAo-kalpanAjALa tAre mATe UbhI ja che. tArI jAtane tapAsI jA, tane eka ThekANe nirAMte besavAnuM maLaze nahIM. cAre tarapha guMcavaNa jaNAze. eka ciMtA pUrI thaze tyAM aneka navI UbhI thaze. AvuM dhyAna tajavA yogya che. temaja hiMsA, amRta, cerI, parastrI ane dhanasaMrakSaNa nimitta durgAne tane thayA ja kare che. A dhyAnene tuM na kara, ene aTakAvavAno upAya kara. A Akhe mane guptine viSaya che. emAM nakAmA saMkalpane tyAga khAsa sUcavyuM che, te bahu ja vicAravA gya che. 4.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 90 ) saMyamayogairavahitamAnasa-zuddhathA caritArthaya kAyam / nAnAmatarucigahane bhuvane, nizcinu zuddhapathaM nAyam // bhR05|| artha -(samajo ) caraNasIttarI ane karaNasIttarI rUpa saMyamanA yogavaDe (mahatamAnazuddhA) sAvadhAna karelA mananI zuddhie karIne (caM) pitAnA zarIrane (ritArtha) saphaLa kara, tathA (nAnAmatAi ) aneka prakAranA matamatAMtaranI zraddhAe karIne gADha-bharelA (mu) A jagatamAM (nAcaM) nItiyukta (supazaM) nirdoSa mokSamArgane (nizci7) nirdhAra kara. 5. - sAdhudharmamAM Akho vakhata eTalI kriyA karavAnI hoya che ke temAMthI te navarA thatA nathI. savAranA cAra vAgethI zarU karIne ene Avazyaka, paDilehaNa, caityavaMdana, devavaMdanAdi karavAnAM hoya che. uparAMta gocarImAM khUba upaga rAkhavo paDe che. e sarvamAM sAdhya saMyamanuM che. AtmAne jarA paNa ALasamAM paDavA devAnI vAta nathI-pramAdano sarvathA tyAga karavAno che. AtmAne saMyamayegamAM A vakhata udyamI rAkhavAno che. vairAgya pAmI besI rahevAnuM nathI. tene mATe zarIrane khUba udyamI rAkhavuM paDe tema che. 5. brahmavratamaGgIkuru vimalaM, bibhrANam guNasamavAyam / uditaM guruvadanAdupadezaM, saMgRhANa zucimiva rAyam // shR06|| artha:-( gusamavA ) guNanA samUhane ( vizrA ) dhAraNa karatA evA (vimarda ) nirmaLa eTale aticAra rahita (trakSaai ) brahmacarya vratane ( 3) tuM aMgIkAra kara. (juvenA) sadgurunA mukhathI (dvita) kahelA (35)
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 91 ) dharmopadezane ( ra ) pavitra ( phuva ) nidhAnanI jema ( saMthAga ) tuM grahaNa kara. 6. - A saMvaranA viSayamAM gurumahArAja je upadeza Ape te pavitra nipAnanI jema saMgharI le. saMvaranA aneka vibhAgamAM tArI buddhi kAma karI zake nahIM, tethI jJAna ane anubhavanA bhaMDArarUpa guru tane suMdara rastA batAvaze. te pramANe karavAthI tArA AzrayadvAra baMdha thaze. bahu saMbhALa rAkhIne brahmacarya AdaravAnI khAsa AvazyakatA che. enA vagara yugamAM ke AtmapragatimAM vadhAro thavAnI AzA nirarthaka che. abrahmanI abhilASA manane keTaluM badhuM asthira banAvI mUke che. te tenA anubhava uparathI khabara paDe tema che. 6. saMyamavAGmayakusumarasairatisurabhaya nijamadhyavasAyam / / cetanamupalakSaya kRtalakSaNa-jJAnacaraNaguNaparyAyam // zR0 7 // artha -( saMcamavAmakuma ) sattara prakAranA saMyamavALA zAstrarUpa puSpanA rasavaDe (nirva) potAnA (3SyavasA) AtmAnA pariNAmane (tirumA ) ati sugaMdhI eTale prazasta guNavALA kara ane (tatrakSAnA paryAya) prasiddha lakSaNavALA jJAna ane cAritrarUpa guNavALI ane paryAyavALA (tai) jIvane (pakSa) tuM oLakha. 7. AtmAne oLakhavo eTale enA mULa guNo samajavA. enA vibhAvo ane paryAne pArakhI levA. enA upaga lakSaNane samajavuM ane enI karma para sAmrAjya meLavavAnI sattAgata zaktine samajavI, e jIvananI dhanya bhAvanA che, parama kartavya che, ISTa phaLa ApanAra siddhiga che. A cetanane tuM barAbara
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 92 ) eLakha. tArA je sahabhAvI eTale nira Mtara sAthe rahenArA dharmA che te guNu kahevAya che ane vAraMvAra manuSya, tiya cAdinA rUpe ane che te paryAya kahevAya che. medhasvabhAva jJAna che. parabhAvanivRtti svabhAva e cAritra che. 7. 3 / vadanamalaMkuru pAvanarasanaM, jinacaritaM gAyaM gAyam / savinaya! zAntanudhAsamena, vighna nandra pArtha pAvam Ign artha:--vinaya!) he vinaya sahita AtmA ! (nivRti) jinezvaranA caritrane (pAcaM caM) gAI gAIne ( pAvananana) pavitra jivAvALA ( varna ) mukhane ( a NT) tu zAlita kara, ane ( i ) A (razAntanuMdhAnuM) zamatArUpI amRtarasanu ( pAca pAyaM ) pAna karI karIne (ttti) cirakALa sudhI ( nam ) tuM Anada pAma. meAkSasukha pAmavAnA sAdhananA A suMdara upAya che. 8. A zAMtarasane vAraMvAra pI pIne khUba majA mhANu. atyAre tane khare avasara maLyA che tene sArI rIte lAbha le ane mahAn abhya Mtara rAjyamAM praveza kara. zivasukhanA sAdhananA A parama upAyAne tuM vAraMvAra sAMbhaLa ane tene sadupayoga premathI, hRdayathI, Ana MdathI kara. A saMvaranA be vibhAga karavAmAM AvyA che. eka karma grahaNa karavAnA jethI viccheda thAya tene dravya savara kahe che ane saMsAranI kriyAthI virati thAya tene bhAva savara kahe che. 8. / vRtti bhramaH saMvaramAvanA prajArAH /
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 3 ). || vikaTa pravarATa 6 . AThame prakAza kahyo, tene cheDe cetanAne oLakhavAno upadeza Ape, te oLakhANa karmanI AvRttinA apakarSathI sAdhI zakAya che ane tene apakarSa nirjarAne AdhIna che. e saMbaMdhe karIne AvelI navamI nirjarA bhAvanAno A prathama leka che - - nirgA mAvanA (dvajhAvRttam ) yanirjarA dvAdazadhA niruktA, tad dvAdazAnAM tapasAM vibhedAt / hetuprabhedAdiha kAryabhedaH, svAtantryatastyekavidhaiva sA syaat|| artha -() je nirNA) nija ( dhA) bAra prakAranI (niravanA ) kahI che, (tatva) te (dravirAdhA) che bAhA ane cha AtyaMtara ema bAra prakAre (tapattAM) tapanA (vimerAta) bhedane lIdhe kahI che, kemake (66) ahIM (detu prameyAta) kAraNanA bhedathI ( mera) kAryane bheda kahyo che. (4) paraMtu (svAtijathatA) svataMtrapaNAthI eTale karmakSayanI apekSAe te (ra) te nirjarA (uvadheva) eka ja prakAranI (sthA) che. 1. bAhya ane AtyaMtara tapanI goThavaNa evI sughaTTa rIte karavAmAM AvI che ke emAM deha, vANI ane mana e traNe yoga para asAdhAraNa kAbU AvI jAya. tapa eTale vizALa zabda che ke emAM saMvaranA sarva prakAro AvI jAya che ane te uparAMta deha, vacana ane mana para saMyama karavAnA aneka vidhAna samAI
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 14 ) jAya che. keTalAka kama nA vipAka bhAgavyA sivAya pradezeAdayathI kheravI nAMkhe che. A rIte AtmAne haLavA karavAnuM kArya nirA kare che. sarva karmanA sarvathA nAza thAya tene mekSa kahevAmAM Ave che. 1. ( anuSkavRttadayam ) kASThopalAdirUpANAM nidAnAnAM vibhedataH / vahniryathaikarUpo'pi, pRthagrUpo vivakSyate // 2 // 3 - a:--( yathA ) jema ( poSa ) eka svarUpavALe paNa (du:) agni (jJAchopajAtri pALAM) kAi ane patthara vigere rUpa ( nivAnAnAM) kAraNeAnA (vimettaH) bhedathakI (pRthadrUpaH) judA judA rUpavALA-aneka prakAranA (vivakSyate) kahevAya che. 2. eTale ke--pASANAgni, tRNAgni, gAmayAgni, kASThAgni, kAlasAnA agni, gesanA agni vigere aneka prakAranA agni hAya che, teA paNa tene dAhaka svabhAva tA ekasarakhA ja che. 2. nirjarA'pi dvAdazadhA, tapobhedaistathoditA / meningeLAmA tuM, savaiya vastutaH // rU // artha:--( tathA ) te ja pramANe (somavaiH ) bAhya ane Abhyatara tapanA bhede karIne (nirgAva) nirjarA paNa- karmanA nAza paNa ( dvArAdhA ) bAra prakAranA ( kavitA ) kahyo che. (3) para Mtu (vaMstutaH ) paramArtha daSTie tA ( rmaniR ra5AtmA ) karmanA vinAza karavAnA svarUpavALI ( sa ) te nirjarA (inaiva ) eka ja rUpavALI che. 3. khAhya tapanA cha prakAra A che-anazana, UneAdarikA, vRtti .
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 95 ) saMkSepa, rasatyAga, kAyakaleza ane saMlInatA. AtyaMtara tapanA cha prakAra A che-prAyazcitta, vinaya, vaiyAvRtya, svAdhyAya, dhyAna ane kAryotsarga. tevI rIte tapanA judA judA prakAra hovAthI nirjarAnA bAra prakAra kahevAmAM AvyA che. jeTalA tapanA bheda teTalA nirjarAnA bheda gaNyA che. vastutaH mAtra karmanuM parizATana eTale dezathI karmanA kSayanI najare joIe to nijerAne eka ja prakAra che. 3. (upendravajJAvRtta) nikAcitAnAmapi karmaNAM yad, garIyasAM bhUdharadurdharANAm / vibhedane vajramivAtitIvra, namo'stu tasmai tapasadbhutAya // 4 // artha -(car) je tapa (arIyA ) ati moTA (mUhandudharA) parvatanI jevA vikaTa ane (nivaritAnAma) gADhatara tIvra rasavALA (jarmana) karmane ( vimere ) bhedavAmAM ( vamava) vajAnI jevuM (titIvra) ati tIkSaNa che, (ta) te ( tArA) ati mahimAvALA (tAra) tapane ( setu) namaskAra thAo. 4. ghaNI vakhata prANI karma bAMdhe che tyAre evo Akaro baMdha kare che ke hIranI derInI gAMTha upara telanuM TIpuM mUkIe to pachI te gAMTha kaI rIte na chUTe evI tenI sthiti karI mUke che. AvA nikAcita karma udayamAM Ave che tyAre tenA duHkhane anubhava na kahI zakAya evo tIvra thAya che. A karmone kApI nAMkhavA mATe vA jevuM kArya karanAra tapaguNa che. tenA geravano sAkSAtkAra karIe. enA dhyAna vaiyAvRtya vigere bhedane anubhava karIe. emAM sevAbhAva rahelo che, paNa e AkAMkSArahita karavA gya che. 4.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 6 ) (ujJAtivRtta) kimucyate sattapasaH prabhAvaH, kaThorakarmArjitakilviSo'pi / dRDhaprahArIva nihatya pApaM, yato'pavarga labhate'cireNa // 5 // artha -aho AtmA ! (vaparA) zreSTha-aticAra rahita tapane (kamAva ) prabhAva-mahimA (vimutte ) kahevAya? (vata:) ke je tapanA prabhAvathI (dotivizvikof) kaThAra karmavaDe upArjana karyuM che pApa jeNe e paNa jIva ( dRDhapradAya) daDhaprahArInI jema (ur). pApakarmane ( nitya) mULathI haNane (vireja) thoDA kALe (thaDA kALamAM) (3 ) (mati ) pAme che. pa. samyak prakAre tapa karavAmAM Ave, krodharUpa ajIrNa vagara tapa karavAmAM Ave, koI jAtanA AzIbhAva vagara tapa karavAmAM Ave tyAre ati kilaSTa AcaraNene lIdhe ekaThAM karelAM karmono nAza thAya che ane tenA upara draDhatA rAkhI vaLagI rahevAmAM Ave te a te te sarva karmono AtyaMtika abhAva prApta karI daDhaprahArInI jema svalpa kALamAM mekSa apAvI zake che. pa. yathA suvarNasya zucisvarUpaM, dIptaH kRzAnuH prakaTIkaroti / tathAtmanaH karmarajo nihatya, jyotistapastadvizadIkaroti // 6 // artha -(thA) jema ( : ) dedIpyamAna ( rAju ) agni ( suvarNa ) suvarNanA ( zuri ) nirmaLa svarUpane (praToti) pragaTa kare che. (tathA) tema (46) te upara kahele ( tA:) tapa ( ) karmarUpI maLane (nitya ) 9 8. 64,
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 97 ) dUra karIne ( AtmanaH ) jIvanA ( jJatiH ) zuddha caitanyane ( virATrIiti ) nimmULa kare che. 6. ka'nuM svarUpa ApaNe jo samajyA hAie te A kriyA kema thatI haze enA khyAla AvavA muzkela nathI. jyAre prANI tapa kare, jyAre enA mana, vacana, kAyAnA yAgeA aMkuzamAM AvI jAya athavA AvatA jAya. vinaya, vaiyAvRttva, zubha dhyAna, kAyAtsa vigeremAM tallIna thAya tyAre te karmonA kSaya karI zake che. tapa e eka ja vastu evI che ke je pUrve khAMdhelAM bhayaMkara vipAka ApanArAM karmone dUra kare che. evAM bhayaMkara karmAnu nivAraNa prAyazcitta tapa karI Ape che, mATe AyaMbilAdika bAhya tapeA ane prAyazcittAdi AbhyaMtara tA avazya karavA. 6. ( sadharAvRttam ) bAhyenAbhyantareNa prathitabahubhidA jIyate yena zatruzreNI bAhyAntaraMgA bharatanRpativadbhAva labdhadraDhimnA / 30 15 12 14 13 yasmAt prAdurbhaveyuH prakaTitavibhavA labdhayaH siddhayazca, 17. 93 23 20 96 11 vande svargApavargArpaNapaTu satataM tattapo vizvavandyam // 7 // artha :-( thitavadhrumi ) prasiddha che ghaNA bhedo jenA evA ( vAghena ) anazanAdika bAhya ane ( Amyatana ) prAyazrittAdika AbhyaMtara evA ( cena ) je tapavaDe ( vAdyAntarA) rAjAdika bAhya ane rAgAdika aMtaraMga ( rAtruzrI) zatruonI zreNI ( maratavrutivat ) bharata cakravartInI jema ( mAvajIndharUDhinA ) zuddha mananA pariNAmavaDe prApta thayelI draDhatAvaDe (nIyate) jItAya che, tathA (yamAt) je tapathakI ( prati 7
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ (98) vimavAra) pragaTa eTale ke jeI zake evA vaibhavavALI (4 ) AmaSadhyAdi labdhio () ane (vi ) aNimAdika siddhio (prAdurbha ) pragaTa thAya che, (ta) te (ravApaNu) devaloka ane mokSa ApavAmAM sAmarthya vALA ane (vizvavalve ) traNa jagatanA janene pUjya evA (ta) tapane (satata) niraMtara (va) huM vAMduM chuM. 7. tapane kharo prabhAva to kaI tapasvI muninI pAse javAnuM thAya tyAre jaNAya che. tenA vAtAvaraNamAM apUrva zAMti jovAmAM Ave tyAre tene anubhava thAya che. samyak tapa karanAra pote to pavitra, zAMta tathA dAMta haya, paNa enuM vAtAvaraNa paNa akacca zAMtimaya hoya che. A bAhya ane AtyaMtara tapa je bhAvanApUrvaka daDhatAthI AdaravAmAM Ave to bAhya ane AtyaMtara zatru para vijaya meLave. bAhya zatru to duniyAdArIne hoya che, AtyaMtara zatru meharAjAdika che. 7. geyASTaka ? nirjara bhAvanA | (sAraMgarAgeNa gIta) ( jirNodarAya ! saraNa tihAre Ave-e dezI) vibhAvaya vinaya ! tapomahimAnaM, (dhruvapadaM), bahubhavasazcitaduSkRtamamunA, labhate laghu laghimAnam // vi0 // 1 // artha -(vinA!) he cetana ! tuM (paramAnaM) tapanA prabhAvane (vimAvA) jANa. (amunA) A tapavaDe (vaghumavavarita6) anaMtA bhavanuM upArjana kareluM pApakarma () zIdhra eTale muhUrnAdi mAtramAM (mi) e chApaNAne (ma) pAme che.1. x
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 9 ) A tapa aneka bhavamAM ekaThAM karelAM karmone meLAM pADI de che. mahAAraMbha, mahAparigraha vigerethI athavA mehanIya karmanA jorathI ane kaSAyanI pariNatithI A prANIe aneka duSkRta ekaThAM karelAM hoya che, tene A tapa ni:sarva karI nAMkhe che. e lAbha kAMI jevo tevuM nathI. dezathI thatI karmanI parizATanA te tapathI thanAro mahA lAbha che. tatvajJAnIo karmane bALanAra hovAthI jJAnane paNa tapa kahe che ane te AtyaMtara tapa che, bAhya tapa tene puSTi ApanAra che. 1. yAti ghanA'pi ghanAghanapaTalI, kharapavanena virAmam / bhajati tathA tapasA duritAlI, kSaNabhaMgurapariNAmam ||vi0 2 // artha:-jema (vanA) nibiDa evI paNa (vanAthanagTI) gADha meghanI zreNI (unA) pracaMDa vAyuvaDe (virAma) vinAzane (jAti) pAme che eTale vIkharAI jAya che, (tathA) te prakAre (tArA) pApanI zreNuM (tArA) tapavaDe (kSAaMgurapAima) kSaNa mAtramAM vinAzanA pariNAmane (mati) bhaje che-pAme che. 2. tapa je yathAvidhi karavAmAM AvyuM hoya eTale ke jJAnayukta bhAva ane va llAsapUrvaka karyo hoya to te karmone kSaNabhaMgura banAvI de che, aneka karmone vipAkedayamAM lAvyA vinA pradezedayathI ja tene nAza karI de che. tapane A bIje mATe lAbha samajavo. karmane nirmAlya kare e prathama lAbha ane karmane kSaNabhaMgura karI nAkhe e bIje lAbha. A banne lAbha Atmika daSTie ciMtavavA gya che. 2. cAJchitamAkarSati dUrAdapi, ripumapi brajati vayasyam / tapa idamAzraya nirmalabhAvA-dAgamaparamarahasyam // vi0 // 3 //
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ (100) artha -je tapa (Ajhira) icchita padArthane ( pa) dUrathakI paNa (mati ) najIka kheMcI lAve che, te trIje lAbha tathA (vuipi) zatrune paNa (3 ) mitrapaNuM (vAti ) pamADe che e ceAtho lAbha. (Ama marahya) AgamanA utkRSTa sArabhUta evA (6) A (tA) tapane (nirmaDhamAvAta) zuddha bhAvathI (mAtraya) tuM Azraya kara. 3. eka prANumAM ahiMsA barAbara siddha thaI hoya to tenI AjubAjumAM jAtivairane paNa tyAga thAya che. pitAne kaI verI hete nathI, koI paNa prANuM tenA para vera dharAvato hoya te temanI pAse Ave tyAre pitAnuM vaira bhUlI jAya che. je mAravA Avyo hoya te prArthanA karavA besI jAya che. A sarva tapane mahimA che. prANIo parasparanA jAtivaira tenI pAse tajI de che. upara batAvelA cAra kAraNone laIne he AtmA! tuM tapane Azraya kara. e tapa AgamanuM parama rahasya che. tIrthakara mahArAje pote ja jAte eno upayoga karI potAnA daSTAMtathI tenuM kartavyapaNuM batAvI ApyuM che. Agama graMthanA rahasyabhUta A tapane nirmaLa bhAvathI karavAno che. eTale ke tene karavAmAM kaI jAtanI IcchA-AzA rAkhavAnI nathI. A bhavamAM ane parabhavamAM koIpaNa prakAranI IcchAthI tapa karyo hoya to tene nirmaLa bhAvanAvALe tapa kahevAtA nathI. 3. anazanamUnodaratAM, vRttihAsa rasaparIhAram / bhaja solInyaM kAya-klezaM tapa iti bAhyamudAraM // vi0 // 4 // artha-(ararA) eka upavAsathI AraMbhIne cha mAsa paryata upavAsa karavA te anazana tapa, te sarvathI ane dezathI ema be prakAre che. temAM navakArazIthI mAMDIne pArasI Adi
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ (101 ) dezathI kahevAya che ane eka upavAsathI mAMDI cha mAsa sudhInA upavAsa karavA te sarvathI kahevAya che. (noratAM ) UdarI eTale eka be Adi kavaLa ochA jamavA te, (kUttip) vRttisaMkSepa eTale cAda niyama dhAravA te athavA bhego paga vastune viSe parimANano saMkSepa kare te, ( pa ) rasatyAga eTale cha viSayamAMthI eka be Adi viSayane tyAga kare te, (jAnya) saMlInatA eTale prajanane abhAve aMgopAMgane saMkecI rAkhavAM te, tathA (rAya ) kAyaleza eTale kAtsarga, loca vizerethI zarIrane kaleza Apavo te, ( rUti) A pramANe che prakAranA (34) AzaMsAdika sarva doSa rahita (vahaM) bAhya (tA) tapane (mA) tuM seva. 4. A sarva bAhyatapa kahevAya che, e paikI "udAra " bAhya tapa hoya eTale emAM koI jAtanI AzaMsA na hoya te samyaka tapa kahevAya che. arihaMta bhagavaMta chadmastha avasthAmAM ghera tapazcaryA Adare che tyAre ja sarvajJApaNuM prApta thAya che, mATe bAhA tapa e AtmAne kharo kasoTI dharma che ane AtyaMtara tapanuM liga paNa che. 4. prAyazcittaM vaiyAvRttyaM, svAdhyAyaM vinayaM c| kAyotsarga zubhadhyAnaM, AbhyantaramidamaM ca // vi0 // 5 // artha -(prAyazcitta) thayelA aparAdhanI zuddhi mATe gurupAse AlecanAdika daza prakAre prAyazcitta levuM te, (kaivRtta) AcAryAdika dezanI sevA bhakti karavI te, (svAdhyAyaM ) vAcanA, pRcchanAdi pAMca prakAre svAdhyAya kare te, (vinacaM 4) jJAna darzanAdika sAtane vinaya kare te, (kAyotsa) zarIranI ceSTAne tyAga eTale daza viza legassano kAryotsarga kare che,
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ (102 ) tathA ( sumadhyAna) Artta dhyAna, raudradhyAnanA tyAga ane dharmadhyAna tathA zukladhyAnanA svIkAra karavA te, (6ttamaM ) A che prakAre ( bAmyatara ) AbhyaMtara tapa che. pa. A tapa jJAnamaya che. ene vadhAranAra bAhya tapa che. karmanI nija rA karavAmAM AbhyaMtara tapane pradhAna sthAna che. A tapa karavAmAM kaTALeA AvatA nathI, zarIrane kAMi paNa agavaDa paDatI hoya ema lAgatuM ja nathI. e sevAdharma sajJAnapUrvakane hAvAthI enA tASa thatA nathI. enI vadhAre sevA karavAnI ane kaSTa sahana karavAnI bhAvanA vRddhi pAmatI ja rahe che; mATe A tapa zreSTha che. 5. . 4 zamayati tApaM gamayati pApaM, ramayati mAnasahaMsam / 10 3 harati vimohaM dUrAroha, tapa iti vigatAzaMsam // vi0 ||6|| artha:--( rUtti ) A pramANe (vipatArAla) koi paNa prakAranA phaLanI icchA rAkhyA vinA karAtA ( sapa: ) te tapa (sALaM) sa sa klezane (zamati) zamAve che--zAMtibhAvane pamADe che, ( i ) pApanA ( mati ) vinAza kare che, mAnasarlRi ) manarUpI haMsane ( samarthAta ) AnaMda pamADe che ane ( dUroE ) duHkhe karIne jItI zakAya evA ( vimoDhuM ) mAhane (tti) hare che. evA tapanA mahimA che. 6. saMsAranA aneka prakAranA tApane tapa zamAvI de che. tapasvI te ja kahevAya ke jenA tApa zamelA hAya. tapa karavAnI sAthe krodhane vaza paDI jatA hAya tA te tapasvI na kahevAya. tapanuM ajINu krodha che. krodha kare teA tapanA ane jarA paNa kharA lAbha thayA nathI ema samajavAnu che. tapanuM mukhya phaLa zAMtinuM sAmrAjya che. bAhya tapathI zarIra para ane AbhyaMtara tapathI zarIra, vAcA ane
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 103 ) mana para eTalA saMyama AvI javA joie ke tuccha bhASAprayAga ke mAnasika tuccha vicAraNA tenAmAM saMbhave ja nahIM. jJAnI tapasvInI A mahAn sAmrAjyalakSmI che. 6. saMyamakamalAkArmaNamujjvala- zivasukhasatyaMkAram / 5 e cintitacintAmaNimArAdhaya, tapa iha vAraMvAram // vi0 7 // 4 artha:--( 6 ) A jinazAsanane viSe ( saMyamamAjJArnana ) cAritralakSmInuM vazIkaraNa, (3AzivadhruvalayaMjAra) nirmaLa meAkSasukhanA kAlarUpa ane ( cintitacintAmarmALuM ) vAMchita padArtha ne ApavAmAM ciMtAmaNi ratna samAna evA ( tapaH ) tapanuM ( vAraMvAt ) vAravAra ( sAdhaya ) tuM ArAdhana kara. 7. tapa saMyamalakSmInuM vazIkaraNa che. strIne vaza karavA mATe maMtratatrAdika karavA paDe che te vazIkaraNa kahevAya che tema A paNa vazIkaraNa che, eTale ke tapa karavAthI sAce sayama siddha thAya che. iMdriya ane mana para kAbU Ave tene saMyama kahevAya che. e sAcI lakSmI che. te jenA gharamAM hAya tene magalikamALA vistare che. sa MyamalakSmIne vaza karavA mATe tapa vazIkaraNa che tethI AvA tapanI he AtmA ! tuM vAra vAra ArAdhanA kara. 7. 4 karmagadauSadhamidamidamasya ca, jinapatimatamanupAnam / 11 vinaya ! samAcara saukhyanidhAnaM, zAntasudhArasapAnam // vi08 // arthaH--( vinaya ! ) huM AtmA !. ( OM ) A pratyakSa ( jarmanarovadha ). kamarUpI rAgane haNavAmAM aiSadha samAna che, ( 2 ) ane ( kAsya ) Anu ( anuSAnaM ) anupAna ( sina patimaa ) jinezvaranA mata che, ( OM ) A (saunidhAnaM ) sukhanA bhaMDArarUpa ( zAntasudhAranavAnuM ) zAMtasudhArasanA pAnane ( samAsa ) tu kara. 8. 10
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 104 ) ahIM je anupAna jinezvaranA mata kahyo che te paNa tapa ja che. vyAdhinuM auSadha paNa tapa ane anupAna paNa tapa kahyo che. te tapanA prakAra aneka hAvAthI aneka anupAna tarike svIkArI levA. tapane aMge je anupAna che te jinapatine saMmata che. manuSyane paramAtmA thavAnA mArga khatAvanAra ane te mArga pAte svIkAranAra zrIjinapati ja che, tethI tapanI puSTimAM A mahAn AdhAra batAvyA che. sarva sukhanA bhaMDAra tulya zAMtasudhArasanuM pAna tuM kara. he vinaya ! zAMtasudhArasanuM pAna karavA dvArA mehuM nidhAna tane maLe che; mATe A tapane AcaravAneA cAlu abhyAsa kara. 8. hati navama nirAbhAvanA prakAza :30000 // graMtha rAmaH prANaH OM / navamA prakAzamAM karAganA aiSadhanA anupAnarUpa jinAgamajJAna kahyuM. te jinAgamamAM dharmasvAkhyAtatA che, te saMbaMdhe AvelI dharma svAkhyAtatA bhAvanAne ahIM dazamA prakAzamAM kahe che. // dharmasvAsthyAtatA mAtranA ( 3panAtivRttam ) 3 4 dAnaM ca zIlaM ca tapazca bhAvo, dharmacaturdhA jinabAndhavena / 8 99 7 9 10 12 15 14 1 13 nirUpita yo jagatAM hitAya, sa mAnase me ramatAmajasram // 1 // artha:---- nivAvena ) jinezvararUpI jagatama e ( TrAnaM 2 ) dAna ( zIruM = ) zIla--brahmacarya, ( tapazrva ) tapa ane (AvaH) bhAva-mananA zubha adhyavasAya, ema (caturthAM) cAra prakAranA ( ca: ) je ( dharma: ) dharma ( jJAtAM ) jagatanA prANIonA ( hitAya ) kalyANane mATe (niSitaH ) utpattizyA
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ (105) che, ( sa ) te dharma (anna ) niraMtara (e) mArA (mAre) manane viSe ( ramatAM ) rame. 1. AvI rIte cAra prakArane dharma zrIvItarAga deve jagatanA jInA hitane mATe batAvyuM che. e cAra prakAramAM viziSTatA e che ke e dharma dhanavAna ke garIba, bALa ke vRddha, sazakta ke azakta, bhaNelA ke abhaNa sarva keI AcarI zake che ane pitAnI zakti, bhAva vigerene anusAre phaLa meLavI zake che. niraMtara kahevAne hetu e che ke dharmabhAvanAne abhyAsa satata karavAnI AvazyakatA che. emAM AMtare paDa na joIe. have AvI rIte bhUmikAne daDha karIne temAM zraddhA ane premapUrvaka cAre prakAranA dharmane sthApana karI e bhAvanAmAM AgaLa vadhIe. 1. '(rUvagrAvRtta) stykssmaamaardvshaucsNg-tyaagaarjvbrhmvimuktiyuktH| yaHsaMyamaH kiM ca tapo'vagUDha-cAritradharmo daMzadhA'yamuktaH // 2 // artha:- sA ) asatyano tyAga, (samA) krodhane tyAga, (mo) mAnane tyAga, (zaura) mananI zuddhi, ( saMcA) akiMcanatA-IcchAno niSedha, ( va ) mAyAno abhAva, (trahma ) brahmAcarya ane ( vini.) nirlobhatA : A AThavaDe ( yu ) sahita (hiM 4 ) tathA vaLI (toDavagUDha) tape karIne sahita ane () je (saMyama) sattara prakAranA saMcamayukta ( artha ) A ( rAyA) daza prakArano ( rAtridharma ) cAritra dharma ( kA: ) kahyo che. 2. A daze dharmone khUba vigatathI aneka prakAre samajavA-vicAravA gya che. enA sAmAnya vizeSa rUpamAM khUbI e che ke ka 1
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ (106 ) temAM pAMce tratAne tathA cAre kaSAyAnA ane traNa ceAganA savaranA samAveza thaI jAya che. ene sathA svIkAra thAya teA iSTa che. dezathI paNa svIkAra thAya te iSTa che. e sAdhudharma che ema dhArIne je sAdhu na thayA hoya temaNe tene cheDI devAnA nathI, kAraNa ke veza karatAM paNa vadhAre agatya vartanarUpa cAritrane ApavAnI hAIne yathAzakti sarva avasthAmAM kabdha che. 2. g yasya prabhAvAdiha puSpadantau vizvopakArAya sadodayaite / grISmoSmabhISmAmuditastaDitvAn, kAle samAzvAsayati kSirti caI 10 8 artha:-- 64 ) A jagatane viSe (carca ) je dhama nA ( pramAyAt ) prabhAvathI (puSpamto ) caMdra ane sUrya ( vizvopArAya ) jagatanA upakArane mATe ( sA ) nira Mtara ( vrukSete ) udaya pAme che ( 2 ) ane ( zrIkhokhamamAM) unALAnA tApathI trAsa pAmelI ( kSatti) pRthvIne (vhAle ) varSAkALe ( tiH ) udaya pAmelA ( rtAkatlAna ) megha (lamAzvAsati) zAMta pADe che. 3. muddAnI vAta e che ke dareka cetana ke acetana padArtha peAtAnA svabhAvamAM rahe te tenA dharma che. svabhAva e ja dharma che ane svabhAva viruddha vartana thAya te dharmanA nAza teTalA pramANamAM thAya che. kAi paNu vastunA svabhAva te dharma kahevAya. pANI tRSAne chIpAve te pANInA dharma che, vastune gati ApavAnu kAma dharmAstikAya kare che te tenA dhama che. AvI rIte pratyeka vastu peAtAnA mULa svabhAvamAM varte che te tenA dharma che. 3. ullolakallolakalAvilAsai-rnAplAvayatyaMbunidhiH kSitiM yat / 93 10 na nanti yadvyAghramaruddavAdyA, dharmasya sarvo'pyanubhAva eSaH // 4 // artha:-( t ) je (poTTo vihAle ) ucha 7
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 107 ) LatA meAjAnI sAmarthya bharelI cheALAthI ( aMvRnidhi ) samudra ( kSiti ) pRthvIne ( nAjAvati) DUbAvI deteA nathI, tathA (cat ) je ( vyApramAvA: ) vAgha, vAyu ane dAvAnaLa (6 nti ) vinAza karatA nathI, ( vaSaH ) A ( sarvopa ) sarva paNa ( dharmasya ) dharma nA ja (anumASaH) prabhAva che-mahimA che. 4. sarva vAtanI matalaba e jaNAya che ke dharmanA prabhAvathI pratyeka vyaktine AnaMda varte che. jeNe pUrvabhavamAM dharmArAdhana karyuM" hAya tene e sarva prakAranI anukULatAe rahe che ane kudarata paNa tene aneka prakAranI anukULatAe karI Ape che. e rIte sarva dharmonA mahimA che. A prANInA AyuSyabaLane prAdhAnya ApavAmAM Avyu hoya te tyAM dharmanA prabhAva barAbara samajAya che. jayAM sudhI AyuSya baLavAna hAya che tyAM sudhI kudaratanA kApA kAMi karI zakatA nathI. 4. ( zArdUlavikrIDitaM vRttam ) 3 4 5 yasminneva pitA'hitAya yatate bhrAtA ca mAtA sutaH, 14 9 10 12 13 93 sainyaM dainyamupaiti cApacapalaM yatrAphalaM dorbalam / 15 da 18, 22 tasmin kaSTadazAvipAkasamaye dharmastu saMvarmitaH, 23 19 17 20 21 24 sajaH sajjana eSa sarvajagatastrANAya baddhodyamaH 114 11 artha :--( smazeSa ) je kaSTakArI dazA bhAgavavAne samaye ( pitA ) pitA, ( gratA 2 ) bhAi, ( mAtA ) mAtA, ane ( suta: ) putra ( adbhutAya ) ahitane mATe ( cattatte ) prayatna kare che, ( sainyaM ) lazkara (sainya ) dInapaNAne (aitti ) pAme che, vaLI (catra) je samaye (cApacaparuM) dhanuSanI jevuM capaLa (roryaruM ) bhujAbaLa ( ae ) niSphaLa thAya che, ( tasmin) te
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ (108) (ijipAma) kaSTa dazA bhegavavAne samaye (ra) A (dharmajI) dharmarUpa (vajhana:) sajjana (rAta) sarva jagatanA prANuonA (gALa) rakSaNa mATe (saMvatara) akhtara dhAraNa karelI rIte, (ka) sajaja ane (vocama) udyama karavAmAM taiyAra rahe che. pa. A lekamAM banne prakArane dharma kAma Ape che te batAvyuM che. pUrva kALamAM karela zubha karmo kaSTa samaye paDakhe AvIne UbhAM rahe che ane kaSTamAMthI pAra utAre che e eka bhAva ane bIje bhAva evA ApattinA samayamAM dilAso dharmathI ja maLe che. te vakhate dharmane ja AdhAra che. ati ApattinA samayamAM kSamA, saraLatA, nirdabhatA, saMtoSa, brahmacarya Adi dharmo kharo Teke Ape che. ene je Azraya le che tene te kaSTamAMthI pAra utAre che ane te vakhate je saccAritra-vartana thAya te prANIne kharA bhAInI garaja sAre che. Ave vakhate madada kare te kharo sarjana dharma ja che. 5. trailokyaM sacarAcaraM vijayate yasya prasAdAdidaM, yo'trAmutra hitAvahastanubhRtAM sarvArthasiddhipradaH / yenAnarthakadarthanA nijamahaHsAmarthyato vyarthitA, tasmai kAruNikAya dharmavibhave bhaktipraNAmo'stu me // 6 // artha --(04) je dharmarAjAnA ( pattAvAra) prasAdathI- kRpAthI (6) A (savAra) jagama ane sthAvara (caitra) svarga, matsya ane pAtAla e traNa leka ( viSaya ) sukha pAme che, ( hitAva) hitane dhAraNa karanAra (ra) je dharmarAjA (tanu mRtAM ) prANIone ( 3tra putra ) A bhava ane parabhavane viSe ( sarvArthariddhi ) sarve kAryanI siddhine
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 109 ) ApanAra che, ( caina ) je dharmarAjAe ( nijJamaha:sAmarthyataH ) peAtAnA pratAparUpa sAma vaDe (anarthanarthanA ) anarthInI pIDA-viTaMbanA ( citA) niSphaLa karI che, ( tasmai ) te ( jALiAya ) karuNAmaya svabhAvavALA ( dharmavimale) dharma rAjAne (maiM ) mArA ( apriLAma) bhaktipUrvaka praNAma (astu) hA. 6. A bhavamAM ane parabhavamAM iSTa svargane ApanAra paNa dharma ja che. vaibhava, vilAsa ane Anadane icchanAra svarga icche che, tyAgI mekSa icche che. para parAe meAkSa ApanAra dharma ja che. tyAM puNyaprakRtinA nAza karavA paDe che, paraMtu te rastAnI prApti mATe anukULatA karI ApanAra tarIke ApaNe dharma ne gaNI zakIe chIe. AvI rIte sacarAcara jagatane dharma ujvaLa banAve che. te A bhava ne parabhavamAM hita karIne arthasiddhi karI Ape che ane anarthanI kadanAne taddana nakAmI banAvI de che. tevA kAruNika dharmane ApaNA aneka vAra praNAma hA. 6. ( mantrAntAvRttam ) prAjyaM rAjyaM subhagadayitA nandanA nandanAnAM, 7 ramyaM rUpaM sarasakavitAcAturI susvaratvam / 99 12 13 nIrogatvaM guNaparicayaH sajjanatvaM subuddhiH, 93 7 kiM tu brUmaH phalapariNatiM dharmakalpadruma N // 7 // artha:--( prAe E ) vizALa rAjya, ( sumacitA ) sAbhAgyavALI vahAlI patnI, ( jJanAnAM ) putrAnA ( nanA: ) putrA, ( i ) ramaNIya ( i ) rUpa, ( sarasavitAcAturI ) madhura kavitA karavAnI caturAi, ( suNyattva) madhura dhvani-sArA
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ (110 ) svara, (na rva) roga rahitapaNuM, ( kuLavi ) gAMbhIryAdika guNane abhyAsa, (narva) sajajanatA ane supri.) sArI mati-A sarve dharmathI prApta thAya che, tethI (varmavapakuma) dharmarUpa kalpavRkSanA ( tti) phaLanA paripAkane-phaLaprAptine ( jiM na jhUma) zuM na kahIe arthAta tenA zuM zuM vakhANa na karIe ? 7. eka vAta yAda rAkhavI jarUrI che te e che ke dharma svarga paNa Ape che ane paraMparAe mekSa paNa Ape che. svarganAM sukha anupama che ane dIrdhakALanAM che, paNa aMte puNyarAzi pUrI thatAM tyAMthI patana thAya che. mekSanA sukha anaMta che ane niravadhi che. dharmakalpadrumanAM AvAM AvAM uttama phaLo che. zarIre nIrogI thavuM e dharmanuM phaLa che. sAtavedanIya karmano udaya hoya te ja enI prApti thAya che, zarIranAM sarakhAM aMgopAMga ane ghATavALuM zarIra thavuM emAM nirmANa nAmakarmano mahimA paNa che. tajajanya puNya karmabaMdhana pUrve karyuM hatuM ene e vipAka che. 9. geyASTaka : dharmabhAvanA vasaMtarAgeNa gIyate (bhavi tame vaMdo re, e Agama sukhakArI-e dezI ) (ethavA-mehana muja lejo rAja, tuma sevAmAM rahIzuM--e dezI) pAlaya pAlaya re ! pAlaya mAM jindhrm| maMgalakamalAkeliniketana!, karuNAketana ! dhIra ! / zivasukhasAdhana! bhavabhayabAdhana! jagadAdhAra! gaMbhIra !||paaly0 artha -(AmAjinicetana !) maMgaLarUpa lakSmIne
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 111 ) krIDA karavAnA ghara, ( DUbAtana !) dayAnA sthAna, ( vIra !) mahA dhIrajavAna, rAvapulattAdhana ! ) meAkSasukhanA sAdhana, ( mavasacavAyara ! ) janma, jarA, maraNurUpa saMsAranA bhayanu nivAraNa karanAra, ( navAyAra!) traNa jagatanA prANIonA AdhAra ane (it!) samudra jevA gaMbhIra evA (re) huM ( binadharma ! ) jinadharma ! ( mAM) peAtAnA sevakarUpa mAruM ( pA ) rakSaNa kara, ( jaya ) rakSaNu kara, ( pAca ) rakSaNa kara. 1. AvA mahAna vizALa dharma che. e prANIne sarvathA jAgRta rahI sahAya kare che ane enAthI sadA maMgaLikamALA vistare che. je dharma AvA hAya, jenA praNetA rAgadveSarahita hAya, jene ihaleAkaprazaMsA iSTa na heAya, jemAM paraspara virodha na heAya, e dharmanA ja Azraya karavA. huM dharma ! tuM mAreA uddhAra kara. ane A bhavaja jALamAMthI mane cheADAva. mane tAruM zaraNa che. vaLI e dharmane tAraNahAra samajavA ane ene jIvana arpavu temAM amuka veSane ke kriyAnA Agraha na heAya, paNa kevaLa jJAnacakSu ughADA rAkhavAnA ja Agraha hAya ane viveka cAturya darzAvavA vijJapti heAya. 1. sizcati payasA jaladharapaTalI, bhUtalamamRtamayena / sUryAnamasAyurtyane, tava mahimAptizayana / pAjaya0 2 / / a:--he zrI jinadharma ! ( tava ) tArA (mahimAtiyena) prabhAvanA atizayavaDe (jJajadharapaTahI) meghanA samUha (amRtamayana) amRtamaya ( paMcattA) jaLavaDe ( mUtaruM ) pRthvIma'DaLane (lizruti ) sIMce che, tathA ( sUryacandramasau ) sUrya ane ca jagatanA upakArane mATe (te ) niraMtara Uge che. ra. A dharmanA prabhAva che. vastusvabhAva e dharma che. varasA
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ (112) dane dharma varasavAno che. sUryacaMdrano dharma UgavAne ane garamI tathA zAMti ApavAno che. 2. nirAlaMbamiyamasadAdhArA, tiSThati vasudhA yena / taM vizvasthitimUlastaMbha, te seve vinayena ||paaly0 // 3 // artha:-(ra) je dharmavaDe (2) A (asAdhAra) AdhAra vinAnI (vasudhA) pRthvI (niraviM) TekA vagaraadhara (titi ) rahI che, (te) te (vizlarithatimUhartama ) jagata maryAdAnA mULataMbharUpa (i) te dharmane (vina) vinayavaDe (ve) huM sevuM chuM. 3. AvA dharmane vinayapUrvaka sevavo eTale samajavo. vastusvarUpa samajavAnI AvazyakatA atre khAsa batAvI che. enAM sAdhano upasthita karo abhyAsa kare ane vastusvabhAvane oLakha e ati AhalAdane viSaya che. A rIte vatsvarUpa samajavAnI bhalAmaNa karI eka prakAranA arthano upayoga batAvyA. have dharmane bIjA AkAramAM AgaLa batAve che. A pRthvI keInA paNa TekA vagara adhara rahelI che. evI vizvasthiti che te teno svabhAva che. A vastusvabhAvamAM aneka kAraNo che. tenI je sthiti che te samajavI ane teno svabhAva svIkAre emAM AnaMda che. 3. dAnazIlazubhabhAvatapomukhacaritArthIkRtalokaH / zaraNasmaraNakRtamiha bhavinAM, duuriikRtbhyshokH||paaly0||||4|| artha - vAnarImamAvata muvaritAtharato ) dAna, zIla, zubha bhAva ane tapa pramukhathI jeNe lokane kRtArtha karyo che, tathA (rAjapUta) zaraNa ane smaraNa karanArA
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ (113) ( mavinAM ) bhavya jIvono ( phuda ) A bhavane viSe (suratamorA) dUra karyo che bhaya ane zaka jeNe evo dharma che. 4. bhavya eTale yogya sAmagrI maLI jAya te mokSamAM javAnI yogyatAvALo jIva. je bhavya prANIo upara pramANe vartana kare che tenA zeka, bhaya A bhavamAM cAlyA jAya che. tene dUra karanAra dharma che. sarva bhavya mokSe javAnA ja che evuM nathI, paNa sAmagrI maLe to tenAmAM cagyatA che eTalI ja vAta che. eTale bhavyatvane nirNaya hoya to paNa koIpaNa prakArano dharma AdarI pragati sAdhavAnI to jarUra rahe ja che. dharmanuM zaraNu-smaraNa karavAthI kRtArthatA thAya che, mATe kahe che ke he dharma! mAro uddhAra kara. 4. kssmaastysNtossdyaadiksubhgsklprivaar| devAsuranarapUjitazAsana ! kRtabahubhavaparihAra ! // pA0 5 // artha:-( kSamAnavaMto ravikumAravanTarivAra !) kSamA, satya, saMtoSa, dayA vigere sAro che samagra parivAra jene evA, (vevANunarapUrtirANa ! ) vaimAnikAdika de, bhavanapatyAdika asuro ane vidyAdhara cakravatyadika manuSyae pUchyuM che zAsana jenuM evA ( tavadumavAira!) karyo che ghaNuM bhavane vinAza jeNe evA he dharma! tAre prabhAva aciMtya che. pa. cAritradharmarAja viveka parvatanA apramatta zikhara para jIvavIrya siMhAsana para bese che tyAre ene parivAra joI harSAzru Ave che. A zAMta, dAMta, sthira ane prazaMsA karavA gya parivAra joIne manamAM ema jarUra thaI Ave che ke A parivAra ApaNane prApta thaI jAya te kAma thaI jAya. AvA suMdara parivAravALe dharma aneka bhavane nAza kare che, mATe AvA dharmanuM pAlana
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 114 ) rakSaNa karavA vijJapti che. vaLI cAritrarAjanA parivAra jotAM citta TharI jAya che ane AvA parivAra meLavavAnA udyama karavAnI vRtti jAgRta thAya che. 5. ra bandhurabandhujanasya divAnizamasahAyasya sahAyaH / 9 ra 32 10 1 bhrAmyati bhI bhavas tvAM bAndhavamapahAya || pA0 6 // e artha-De dharma ! tuM ( dvivAniAM ) rAtridivasa-sadA ( avadhuttanasya ) baMdhu rahita evA janAnA ( vantuH ) ba rUpa che ane ( saddAyasya ) sahAya vinAnA prANIne ( sadAyaH ) sahAyarUpa che, ( vAndhavaM) bAMdhavarUpa evA ( tvAM ) tamane ( apAya ) cheDIne ( addI ) prANI ( mAme ) bhayaMkara ( mavane ) saMsArarUpI vanane viSe ( grAmyati ) bhaTake che. 6. jene kAinA Azare na heAya tene A dharma Azare Ape che. dharmanA pratApathI aNadhArI jagyAethI ane khare aNIne vakhate sahAya maLI Ave che. je eneA tyAga kare che te A bhavATavImAM rakhaDI paDe che ane mArga na maLavAthI bhUlA paDI cAre tarapha gAMDAnI mAphaka AMTA mAryA kare che eTale ke ekendriya vigere tiya ca gatimAM bhake che. atyAranA dharmane tajanAra jIvAnA avyavasthita ane sAdhyavihIna jIvananA vicAra karavAmAM Ave tA ene patto kayAM lAgaze e jANatAM kamakamATI Ave tema che. 6. 4 DraeNgati gahanaM jalati kRzAnuH sthalati jaladhiracireNa / 9 13 53 tavaM kRpayA'khilakAmitasiddhirbahunA kiM nu pareNa || pA0 7 || aH-( sava ) tArI ( dhruvA ) kRpAvarDa ( i ) vana ( kaMpati ) nagararUpa thAya che, ( hrAnuH ) agni ( jJati )
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ (115) jaLarUpa thAya che, ( nadhi) samudra ( jina ) zIdhrapaNe (AthaRti ) sthaLarUpa thAya che, (himiratikriya) samagra Icchita vastunI siddhi thAya che, ( 1 ) bIjA ( caMdunA ) ghaNuvaDe paNa ( 7 ) zuM thavAnuM che ? 7. na dharmanA prabhAvathI AnaMda thaI rahe che, duHkha dUra jAya che ane upAdhio TaLe che. dharmane oLakha jarUrI che, samajIne kare Avazyaka che ane enI sevA ISTa phaLadAyaka che. dharmamAM viveka, samajaNa, deza-kALajJatA vigere aMtaranA bhAve che. emAM bAhya upAdhine sthAna nathI. tyAM ekalI samAdhine ja sthAna che, e dharma jaMgalamAM maMgaLa vartAve temAM zI navAI ? 7. iha yacchasi sukhamuditadazAMgaM pretyendrAdipadAni / kramato jJAnAdIni ca vitarasi niHshreyssukhdaani|| paa08|| artha -he dharma ! tuM (suda) A bhavamAM (hitai ) dhana, Arogya, iMdriyenI avikaLatA vigere daza prakAranA vRddhi pAmatA (ku ) sukhane ane (rerA) parabhavamAM (jUpini) iMdrAdika padavIne ( chati) Ape che, (4) tathA (mataH) anukrame ( niH zaraNuvarAni ) mokSanA sukhane ApanArA (jJAnAvini) jJAnAdikane eTale jJAna, darzana ane cAritrane paNa (vitaraNa) Ape che. 8. dharmanA prabhAvathI jJAnAvaraNIyAdi karmane nAza thAya che ane e rIte uttarottara ghAtI karmono kSaya karatAM Akhare kevaLajJAna pAmI, aghAtI karmone paNa khapAvI anaMta kALane mATe mokSasukhane prApta kare che. vaLI te dharma ! tuM A prakAre sthULa ane Atmika sukha ApanAra che te tuM mane banne prakAranA mArga sanmukha rAkha ane A bhavabhramaNane phere hamezAne mATe
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 ( 116 ) maTI jAya tevuM kara. zarIranuM Arogya jaLavAvuM ane iMdriyo sarakhI maLavI te paNa dharma para AdhAra rAkhe che. 8. sarvataMtranavanIta ! sanAtana ! siddhisadanasopAna ! / jaya jaya vinayavatAM pratilaMbhitazAntasudhArasapAna !||paa09|| artha - taMdanavanIta! ) sarva zAstrone mAkhaNarUpa, ( jAtina!) traNe kALa sthAyI, (siddhinopAra!) mokSama diranA pagathiyArUpa tathA ( vinavatAM ) vinayavAna janane (pratistramitarAsta sudhArapAra !) prApta karAvyuM che zAMtasudhArasanuM pAna jeNe evA he dhama!(kaca kaca ) tuM jaya pAma, jaya pAma. 9. koI prANane tapamAM majA Ave to te kare, koI sAmAyika kare, keI idrinA viSaya para kAbU rAkhe. je rIte pitAnI pragati thAya te kare ane jyAM guNa dekhe tyAM rAjI thAya ane kriyAmAM jJAnapUrvaka samajaNapUrvaka AnaMda meLave. sAdhana dharmone upaga karatAM zubha karmano baMdha thAya che ane tethI A bhavamAM ane parabhavamAM aneka prakAranA lAbha maLe che. 9. dati rAma imAvanA prA.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamA prakAzane cheDe dharmane siddhiprAsAdanA pagathiyArUpa ko ane te siddhi lekAgramAM rahelI che tethI A prakAzamAM lekasvarUpa bhAvanA kahe che. tene A prathama kaleka che - te jovA, mAvanA che (zASTinIvRttam) saptAdho'dho vistRtA yAH pRthivya chatrAkArAH santi ratnaprabhAdyAH tAbhiH pUrNo yo'styadholoka etau, pAdau yasya vyAya tau sptrjjuu|| artha:-(34ts:) nIce nIce (vidgatA) vistAravALI (rAva ) chatranA AkAravALI eTale nIcenuM chatra moTuM ane tenI uparanA anukrame nAnA nAnA chatra hoya tevA AkAravALI (cAra) je (rAmadAra) ratnaprabhA vigere (4) sAta (grzavya) narakapRthvIo ( nita) che, (tAmi) te pRthvIvaDe (pU) paripUrNa-vyAsa (2) je (dhorA) adhalaka (rita) che, (pata) e (jI) je puruSanA AkArane dhAraNa karanAra lokanA ( sarakU) sAta rajU pramANa (cAra) pahoLA karelA ( ) be caraNarUpa che. 1. eka eka raja adhika adhika vistAravALI ratnaprabhA 1, zarAmabhA ra, vAlukAprabhA 3, paMkaprabhA 4, dhamaprabhA 5, tamaH prabhA 6 ane tamastamaprabhA 9, e sAta pRthvIo UMcAImAM eka eka rAja pramANuvALI che. prathama nArakIno piMDa eka lAkha ne eMzI
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 118) hajAra ejanano che. temAM nIce ane upara eka eka hajAra mUkatAM eka lAkha ne aThThotera hajAra ejanamAM tera pratara ane bAra AMtarA che. pahelA ane chellA AMtarAne mUkIne vaccenA daza AMtarAmAM daza prakAranA bhuvanapati denA sthAne che. uparanA eka hajAra janamAMthI nIce upara so se jana mUkatAM vaccenA ATha se. janamAM vyaMtara devanA nivAsasthAna che. uparanA sojanamAMthI nIce upara daza daza ceAjana mUkatAM vaccenA eMzI ejanamAM vANuvyaMtaranA nivAsasthAne che. A pRthvIpiMDamAM seLa hajAra janano pahelo kharakAMDa che, bIje corAzI hajAra janane paMkabahula kAMDa che, trIje eMzI hajAra ejanane jaLabahula kAMDa che. bAkInI cha pRthvImAM AvA koDe-vibhAgo nathI. sAtamI narakanI nIce ghanedadhi, ghanavAna ane tanuvAta Ave che. chevaTe AkAza Ave che, tyArapachI lekane aMta Ave che. 1. tiryagloko vistRto rajjumekAM, pUrNo dvIpairaNavAntarasaMkhyaiH / yasya jyotizcakrakAJcIkalApa,madhye kAzyaM zrIvicitra kttitrm|| artha -(avAjo) samudra che aMte jene evA (a ) asaMkhya (phrI) dvIpavaDe (q) bharele (g) eka (g) rAja (vidyuta) lAMbe paLe (conizcIgrI i) sUrya caMdrAdika jyotikarUpa keDanA AbharaNanA samUharUpa (jAra) pAtaLA (zrIvicitra) zobhAe karIne virAjita ( Tika) ka derArUpa (carcA) je puruSAkAra lekanI (maLe ) udara sthAne (tirtho ) tirtho leka che. 2. A ticchI lekamAM manuSya, tiryaMca, vyatara, tiSI, asaMkhyAtA dvIpa samudra, bAdara agni vigere hoya che. te ti leka ATha rucakapradezathI navasajana UMce ane nava sojana
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 119 ) nIceA ema aDhAra sA yeAjana UMcAimAM che. A tio leAkamAM uparanA nava se ceAjanamAM sAta se| tevuM ceAjana mUkayA pachI eka se daza ceAjanamAM jyAtiSacakra Ave che. aDhI dvIpanI aMdara jyeAticakra cara che ane tenI bahAra jyAtiSacakra sthira che. vaLI manuSyanuM utpattisthAna aDhI dvIpa che. A titi leAkamAM (15) ka bhUmi che. ane (30) akarma bhUmi-yugalika kSetrA che. lavaNusamudramAM (56) aMtadvIpeA che. te paNa aka bhUmi che. ra. hoDo(je)yone trAjo (jo)yujo (jo), 9 pa e yasya vyAptau kUrparau paJca rajjU / 29 lokasyAnto vistRto rajjumekAM, siddhajyoticitrako yasya mauliH // 3 // 15 a:-- tha) have tirthya leAkanI upara (maiM ) Udhva ( hodde) leAkamAM (vrAhoda) brahmaleAka nAmanu` pAMcamu (yujo :) svaloka che, ke ( yasya ) je brahmaaAkanA ( pI ) be kUpara-kANIne sthAne A leAka ( pannundU ) pAMca rantu (yAsau ) vyAsa che--paheALA che. tathA (hosya ) leAkanA ( anta; ) aMta-cheDA (r) eka ( rajju ) rajju (vistRta ) vistAravALe che ke ( carca ) je leAkAMtaneA ( mauHi ) mugaTa (siddhoticitraTM:) siddharUpa yeAtivaDe zeAbhita che. 3. tirthaMg leAka pUrA thayA pachI asa Mkhya yeAjana UMce jatAM pahelu ane khIju devalAka Ave che, tyAM AThamu rAja pUruM thAya che, tyAMthI UMce asa'khya ceAjana jatAM trIjI ne ceAthu' svaga Ave che, tyAM navamuM rAja pUruM thAya che. tyAMthI asaMkhya ceAjana UMce
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) jatAM pAMcamuM svarga Ave che, tyAMthI te ja pramANe UMce jatAM chaThTha svarga Ave che, tyAM dazamuM rAja pUruM thAya che. tyAMthI te ja pramANe sAtamuM ane tenI upara te ja pramANe AThamuM svarga Ave che, tyAM agyAramuM rAja pUruM thAya che. tyArapachI e ja pramANe asaMkhya yojana UMce jatAM navamuM ne dazamuM ane tyArapachI e ja pramANe asaMkhya yojana UMce jatAM agyAramuM ne bAramuM svarga Ave che, tyAM bAramuM rAja pUruM thAya che, tyAMthI nava greveyaka pUrNa thAya tyAM teramuM rAja pUruM thAya che ane tyAMthI pAMca anuttara vimAna ane siddhasthAna pUrNa thAya tyAM cidamuM rAja pUrNa thAya che. AgamamAM to kahyuM che ke-lekanA madhyathI sudharmA ane IzAna devaloka deDha rAja UMcuM che, trIjA ane cothA devaleke aDhI rAja, pAMcame, chaThuM, sAtame ne AThame devaleke cAra rAja thAya che, navame, dazame agyArame ane bArame devaloka pAMca rAja thAya che, nava raiveyake chaThTha rAja ane pAMca anuttara vimAna ne siddhasthAnanA aMte sAtamuM rAja pUrNa thAya che. 3. (A hakIkata lenAlikA prakaraNanI paMdaramI gAthA jaIne lakhI che.) yo vaizAkhasthAnakasthAyipAdaH, zroNIdeze nyastahastadvayazca / kAle'nAdau zazvadUrdhvadamatvA-dvibhrANo'pi zrAntamudrAmakhinnaH 4 artha - jara) je (vairAvarathAna sthApiviDa) sarakhApaNae karIne pahoLA sthApana karyA che paga jeNe e (4) ane (koLI) keDa upara (castaddaya) sthApana karyo che be hAtha jeNe evo ( anA ) anAdi kALathI (zAzvatvamasvit) niraMtara Ubhe-sthira rahela hovAthI ( cAmudri) parizramavALI mudrAne ( vijhA ) dhAraNa karate sate paNa (vimA ) kheda rahita che. 4. 3
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 121 ) A leka anAdi anaMta che, tenA kAi kartA nathI. te traNe kALe UbhA ja che paNa besavAnA ke thAkI javAnA nathI. keDanA bhAgamAM paheALAi ochI che. tyAM eka rajju pramANu tirache lAka che. keANI AgaLa pAMcamu devalAka che, gaLA AgaLa nava traiveyaka che, mukha upara pAMca anuttara vimAna che, ane kapALanA sthAne sphaTika ratna jevI niLa arjuna suvaNu maya siddhazilA che. tenI upara eka ceAjananA chellA ceAvIzamA bhAge eTale 333 dhanuSa jeTalI UMcAivALA kSetramAM siddhanA jIveA che. (23 bhAga khAlI che) pachI alAka Ave che. 4. 1 4 so'yaM jJeyaH pUruSo lokanAmA, SaDdravyAtmAkRtrimo'nAdyanantaH / dharmAdharmAkAzakAlAtmasaMjJai- dravyaiH pUrNaH sarvataH pudgalaizca // 5 // 12 99 30 aH-- soya ) te A upara kahyo te ( jonAmA ) leAka nAmane ( jUSa: ) puruSa ( jJeyaH ) jANavA. te ( vAvyAtmA ) cha dravya che svarUpa jenu evA, ( trima; ) koinA karelA nahIM-svabhAve ja siddha che evA, ( anAthananta ) Adine aMta rahita eveA, ( dharmAMhArAjAjAmasaze ) dharma eTale jIvapurdALane gati karavAmAM sahAya ApanAra dharmAstikAya, adharma eTale jIvapugaLane sthiti karavAmAM sahAya ApanAra adharmAstikAya, AkAza eTale jIvapugaLane avakAza ApanAra AkAzAstikAya, kALa eTale samayAdika athavA vamAnAdi kALa, AtmA eTale kartA, bhAktA, jJAtA, cetanarUpa jIvAstikAya e nAmavALA ( dhrujyeH ) pAMca dravyeAvaDe ( 6 ) ane chaThThA (punaa:) taDakA chAyAdika ane zabdAdika pudgala dravyeAvaDe ( sarvataH ) cotarapha eTale Urdhva, adhaH ane tichI dizAmAM ( pUr: ) bhareleA che. 5.
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ (122) A cha dravyathI bharele loka pUro thAya tyAre aloka Ave che, te anaMta che, temAM mAtra AkAza ja che. tyAM bAkInA drane sthAna nathI. e ja leka ane aleka taphAvata che. 5. raMgasthAnaM pudgalAnAM naTAnAM, nAnArUpairnRtyatAmAtmanAM ca / kAlodyogasvasvabhAvAdibhAvaiH, karmAtodyairnartitAnAM niyatyA / 6 / atha-(niyA zAstrodyorjiyamAvalimA ) niyatie kALa, udyoga, svasvabhAva Adi hAvabhAvavaDe ane ( ramato) karmarUpa vAjitrevaDe (nartatAnAM) nacAvelA tathA pote (nAnA) vividha prakAranA rUpivaDe rUpa dhAraNa karIne ( kRtyatA) nAca karatA evAM (purAnAM ) pugaLanuM ( AmanAM 4) ane jIrUpI ( naranAM ) nAnuM (vArathaR ) A leka raMgasthAna che-nATakazALA che. 6. A saMsAramAM kavRtta prANu je nATaka bhajave che tenuM varNana zuM karIe ? keIpaNa caritra vAMcIe temAM nATaka sivAya kAMI dekhAze nahIM. A AkhI duniyA raMgabhUmi che ane prANIo tenA pAtra che. karma eTale pUve bAMdhelA kamonusAra ja phaLaprApti thAya che ane niyati e anAdi lekasthiti che, arthAt sarvae je pramANe jJAnamAM dIThuM hoya temaja bane che temAM pheraphAra thato nathI. kALa, svabhAva ne udyama sahita A pAMce samavAyI-kAraNe ekaThAM thAya tyAre kArya bane che. lekamAM pratyeka kArya A pAMca kAraNone AdhIna rahe che. saMsAranuM nATaka ene bhajavanArA che ane puDDagaLevaDe zobhe che. puddagaLa paramANumAM cetanAzakti na hovA chatAM acitya zakti hoya che ane temAM taratamatA paNa hoya che. 6.
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 123 ) evaM loko bhAvyamAno viviktyA, vijJAnAM syaanmaanssthairyhetuH| sthairyaM prApte mAnase cAtmanImA, supraapyaivaadhyaatmsaukhyprsuutiH||7 aH--( i ) upara kahyA pramANe ( vivistyA ) vivekavarDa ( mAghyamAnaH ) bhAvanA karAtA ciMtavana karAtA ( jo ) A leAka ( vijJAnAM ) jJAnavALA prANIone ( mAnalasthayadetuH ) mananI sthiratAnA kAraNarUpa ( cAN) thAya che. ( 4 ) ane ( manase ) mana ( sthaya ) sthiratAne ( prApte ) pAme sate ( AtmanImA ) AtmAne hita karanArI ( adhyAtmasauSyavRtti) Atmika sukhanI utpatti ( suprAthaiva ) sukhe pAmI zakAya ja che. 7. A leAkasvarUpa vicAratAM AtmA anAtmA vastunA khyAla thAya che, traNa leAkanA khyAla thAya che, A anata vizvamAM ApaNuM sthAna zuM che? A jIva kayAM kayAM jai AvyeA che? kAnA keAnA ane kevA kevA sa kha'dhamAM AnyA che ? e sava jAya che. AvI bhAvanA bhAvatAM mananI sthiratA thai jaze. jo bhAvanAra jJAnA haze, vidvAna haze tA ane A AkhI ghaTanA tarapha niveda thai Avaze ane peAtAnA mananA gheADAnI lagAma e kheMcaze. 7. geyASTaka : leAkasvarUpa bhAvanA ( kAphI rAgeNu gIyate ) e ( Aja sakhI mana mehatA, (athavA) kaDavA phaLa che krodhanA--e dezI. ) vinaya ! vimAvaya zAzvata, dRvi joLAzam / sajanAvaradhAro, nAmavAzam | vinaya. !! r // atha--( vinaya ! ) huM vinIta AtmA ! ( sacarAvatadhAi) samagra cara eTale jagama-eka sthAnathI bIje sthAne
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ (124) jaI zake te ane acara eTale eka sthAnathI bIje sthAne na jaI zake te dhamastikAya vigerene dhAraNa karavAmAM (mitha ) te te dravyanA AkArane pAmanAra avakAza che jene evA (zAzva) avinazvara ( ) lokAkAzane (hRti) hRdayane viSe (vimAva) tuM dhyAna kara. 1 cara ane acara sarvane oLakhavA ane pratyekanA guNe ane paryAne vicAravA e ahIM rahasya che. A sarva tamAM AkAzane barAbara samajyA pachI dhamastikAya ane adharmAstikAyane khAsa samajavA jarUrI che, kAraNa ke enuM dravya tarIke jenA sivAya bIjA keI darzanamAM nirUpaNa nathI. AkAza te jIva ane pugaLane avakAza Ape che. pratyeka dravyo potapotAnA dharmo bajAve che ane anyathI judA rahI eka sAthe kAma kare che. 1. lasadalokapariveSTitaM, gaNanAtigamAnam / paJcabhirapi dharmAdibhiH, sughaTitasImAnam ||vi0||2|| artha:-(ra) dedIpyamAna (aDhopavitti) alekevaDe cetaraphathI vIMTAyela, ( janatAmAnaM) saMkhyAne oLaMgyuM che mAna jenuM eTale asaMkhyAtA jana pramANa tathA (ghamif) pAMce ( mi) dharmAstikAyAdika vaDe (kuTirasImA) sArI rIte racI che sImA jenI e kAkAza che arthAt dharmAstikAya vigere kAMI paNa alakamAM nathI. 2. alekamAM kaI jIva jaI zakato nathI, kAraNa ke gatisahAyaka dhamastikAya tyAM che ja nahIM, mAtra AkAza ja che ane te anaMta che. tyAM pugaLa paramANuM paNa nathI. A loka cAre tarapha alakathI vIMTAelo che. coda rAja UMco ane sAta ghana
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 125 ) rajju pramANa piMDavALA loka pUrA thAya tyAre tenI pachI krUratA aloka Ave che. 2. samavaghAtasamaye jinaiH, paripUritadeham / asumadaNukavividhakriyAguNagauravageham // vi0 // 3 // artha :-( samavayAtasamaye ) samuddhAtane avasare eTale kSAyika samyakatva ane kSAyika cAritra sahita kevaLI utkRSTathI sarva loka niravazeSapaNe kevaLIsamuddAta kare tyAre krase che. (jJanaiH) tIrthaMkara ane sAmAnya kevaLIe ( nivRtinuMnuM) peAtAnA samagra AtmapradezathI bharyAM che dehu jenA evA ane ( anumaLuvivikriyAnuLanI zeDhuM) jIva ane paramANu pugaLanI vividha prakAranI gamanAgamanAdika kriyA ane jJAnAdika tathA varNAdika guNAnA gAravanA eTale hAni vRddhAdikanA madirarUpa che. 3. je kevaLIne AyuSyanI sAthe vedanI, nAma ane geAtrakama sarakhI sthitivALA na heAya te ja kevaLIsamuddAta kare che. samughAta karatAM ATha samaya lAge che. AtmAnA ane leAkAkAzanA pradeza asaMkhya che ane te banne sarakhA che, tethI samuddhAta samaye eka eka leAkAkAzanA pradeza upara eka eka Atmapradeza Ave che. temAM pahele samaye daMDa kare che, bIje samaye kapATa kare che, trIje samaye mathAna kare che ane ceAthe samaye AMtarA pUre che. te ja pramANe pAMcame samaye AMtarAne sa'hure che, Dhe samaye mathAnane sa'hure che, sAtame samaye kapArTane sahure che ane AThame samaye daDane sahare che. eTale Atmapradeze| zarIramAM ja samAi jAya che. 3. 9 ekarUpamapi pudgalaiH, kRtavividhavivartam / jAganIzilomAM, vivanatagataeNm / vi. / / 4 / /
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 126 ) a--( rvatti ) A lokAkAza ekarUpa chatAM paNu ( puKo ) pudgaLAvaDe (vivipravartam ) kayA che vividha-aneka AkAra jenA evu che jemake ( gunarojIvonnata) koi ThekANe meru parvatanA zikhara jevu unnata che ane (cit) keI ThekANe ( avanatAte) kubaDIvijayanI jema atyaMta nIcA khADAvALuM che. 4. jaina tattvajJAna jIva ane jaDane bheda svIkAre che. vairAgya mATe e pAlika padArthAnI asthiratA kahe, enA vivartI para e nive - danI paripATIe race, chatAM mULa dravya tarIke AtmA ane pugaLane pRthak samaje che. pudgaLa sayeAge AtmAmAM kevA kevA vivartI-pheraphArA dekhAya che te samajI teneA lAbha saMsAra paranI vAsanA echI karavAmAM levA. pugaLa ane jIvA bannee maLIne enA aneka pheraphArA banAvyA che. pudgaLa paramANunA skaMdhA ene aneka rUpe Ape che. 4. kvacana taviSamaNimandirairuditoditarUpam / kha yotimiranAvimi, vRSanativiSam // vi. | 6 || artha :--( dUcana ) kAI ThekANe ( vipaLio: ) devAnA maNimaya maMdirAvarDa ( kavitAovitattva ) vRddhi pAmatA suMdara rUpavALuM che ane ( dhrUvana ) kAi ThekANe ( kotimiranA iima: ) gahana aMdhakAravALA naraka vigerevaDe ( ativirUpa ) ati bhayAnaka AkRtivALuM dekhAya che. 5. 4 emAM koi sthAnake ati suMdara evA devAnA maNima Mdira che ane keAi sthAnake e bhaya kara narakasthAnarUpa che. narakanA vAmaya kAMTA, enI lAhInI nadIo, enI bhayakara bhUmie, enI zIta jagyAo, enI uSNu jagyAo vigere varguna vAMcatA, kamakamATI chUTe evAM H
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ (127) aneka sthAne adholekamAM ThekANe ThekANe che. A pRthvI para paNa bhayaMkara sthAno ghaNuM che. te jotAM glAni upaje tema che. A lokanA sthAne aneka prakAranA che ane aneka prakAranI zubha azubha lAgaNuM UbhI karanArA che, e samajAya tevI hakIkta che. pa. kacidutsavamayamujjvalaM, jayamaMgalanAdam / kacidamandahAhAravaM, pRthuzokaviSAdam // vi0 // 6 // artha: (jita ) ke pradezamAM (3wvarja) dedIpyamAna ane (yamaMtranA) jaya ane maMgaLanA nAdavALuM (3 ) vivAhAdika utsavamaya che ane (kavi) koI pradezamAM (3madAvaM) ghaNuM hAhAkAravALuM ane (pRthurAvAvivAda) mahAvistAravALA zoka ane khedavALuM dekhAya che. 6. keI sthAnake roganI pIDAthI kakaLATa karatA ja hoya che, kaI sthAnake viyeganI javALAmAM aMtara zokathI baLI jatA jIvo hoya che. AvuM AvuM jotAM samaja paDatI nathI ke A saMsAra te viSamaya che ke amRtamaya che? A sarva bhAve lokamAM dekhAya che. te sarvathI bharapUra A loka che. 6. bahuparicitamanantazo, nikhilairapi sttvaiH| janmamaraNaparivartibhiH, kRtamuktamamatvaiH // vi0 // 7 // artha -( kamaUpivitimira ) janma ane maraNanA parivartanavALA ane ( muvatamamaH ) dehAdikane viSe A mAruM che evI mamatA prathama karI che ane pachI mUkI dIdhI che jeNe evA (saft) sarve (ra) jIe(anantara) anaMtIvAra (vaghupati ) lAMbA kALa sudhI saMbaMdha karyo che jene evuM dekhAya che. 7. 2
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 128) evI kaI jAti nathI, evI kaI eni nathI, evuM kaI sthAna nathI ke evuM kaMI kuLa nathI ke jyAM A jIva aneka vAra ja na hoya ke maraNa pAme na hoya. AvI rIte janmamaraNanA cakkare caDhelA saMsAramAM pharatA sarva jIvone A lokamAM harSa viSAdano cirakALa sudhI paricaya thayelo che. 7. iha paryaTanaparAGmukhAH, praNamata bagavantam / zAntasudhArasapAnato, dhRtavinayamavantam // vi0 // 8 // artha:-he bhavya che ! je tame ( 6 ) A saMsAramAM ( paryaTanamulla ) bhavabhramaNathI thAkI gayA ho to te rAtathApAnataH ) sudhArasanA pAnathI ( dhRvinAM ) dhAraNa karyo che vinaya jeNe evA prANIne ( evAM ) rakSaNa karanArA ( makavanta ) bhagavAnane (prAmata ) praNAma kare. eTale praNAma karavAmAM be vAta che. eka Adarza tarIke temano svIkAra ane bIjuM temanA batAvelA mArge vahana. 8. tame atyAra sudhI bhUlyA. parane pitAnA mAnyA, thoDA vakhatanA vAsane gharanA ghara mAnyA, paMkhInA meLAne kuTuMba mAnyuM, AmAM kAMI sAco mArga prApta na thAya. je tamAre e paribhramaNane cheDe lAvavo hoya te tamArA Adarza tarIke jinezvara devanuM sthApana karo. 8. . iti ekAdaza lokasvarUpa bhAvanA prakAzaH /
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 129 ) // dvArA gArAH || agyAramA prakAza kahyo. tene cheDe zAMtasudhArasathakI vinayavALA jIvAne bhavabhramaNathI rakSaNa karanAra jinapraNAma kahyo. ane zAMtarasa, vinaya tathA praNAma e dharma sAmagrInI prAptivaDe ja pAmI zakAya che, paraMtu te dharma sAmagrI teA ati durlabha che tethI A bAramA prakAzamAM edhidula bha bhAvanA kahe che. / voSitujaeNma mAtranA / ( mantrAntiA vRttam ) yasmAdvismApayitasumanaHsvarga saMpadvilAsa prAptollAsAH punarapi jA~naH satkule bhUribhoge / brahmAdvaitapraguNapadavIprApakaM niHsapatnaM, ra 3 9 x tadduSprApaM bhRzamurudhiyaH ! sevyatAM bodhiratnam // 1 // 13 artha :---- -dhira: ) he mahA vizALa buddhivALA prANIe! (cazmAt ) je edhiratnanA prabhAvathI jIvA (vismAvitasumanaHvargasaMdhijAnAtophAnAH ) vismaya pamADe tevI devAnI svargasa'padAnA bhAgavilAsavaDe prApta thayelA AnaMdavALA, tathA (punavi) pharIthI paNa tyAMthI cavIne ( bhUmineze ) ghaNuA bhAgavALA (sahe) uttama kuLamAM ( jJatti: ) janma pAme che, (tat ) te ( niHsapatna) jenA jevuM bIju na heAya evA ( prahlAdvaitaprazuLapIpApa% ) zuddha nira Mjana caitanyasvarUpa evI utkRSTa padavIne prApta karAvanAra ane ( mUrrA ) atyaMta ( duSprAtaM ) dula bha evA ( codhina) samyaktvarUpI ratnane ( sainyatAM ) tame seve. 1.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ (130 ) ahIM muddo e che ke manuSyapaNuM, dharmazraNa, dharmazraddhA ane saMyamamAM pravatana anukrame vadhAre ne vadhAre dula bha che. edhiratnanA kharA lAbha tA have Ave che. e 'brahmaadvaita-praguNapadavIprApaka' che. brahma eTale zuddha niraMjana caitanyasvarUpa ane advaita ati viziSTa evI utkRSTa guNAnI padavIne apAvanAra A edhiratna che. matalakha ke jo tamAre brahmAdvaita sAdhavu... hAya tA edhiratnane sevA. edhiratnanA prakAza sAthe hAya eTale mArga te jarUra sUjhI Avaze. mAtra tenA lAbha levA pUratA daDha nizcaya ane vIrya-zaktisphuraNanI ati AvazyakatA che. eTale mahAmuzImate maLe tevI dharma sAmagrIo ane jJAnaratnane prApta karIne AgaLa pragati kare. 1. ( mujJeyAttavRttam ) anAdau nigodAndhakUpe sthitAnA * majasraM janurmRtyuduHkhArditAnAm / parINAmazuddhiH kutastAdRzI syA & 9 10 19 kara 14 98 yA hanta tasmAdviniryAnti jIvAH // 2 // ja artha:-- anAvI ) Adi rahita evA ( niyoAyape ) nigeAdarUpI aMdhakUpamAM ( sthitAnAM ) rahelA ane ( anai ) niraMtara ( nannumRtyudu:sAvitAnAM ) janmamaraNanA du:khathI pIDA pAmatA evA jIvAnA ( tAdazI) tevA prakAranI (pILAmahi) pariNAmanI zuddhi ( ta: ) zAthI ( svAt ) thAya ? ke (cA) je pariNAmazuddhivaDe ( haiMnta ) iti khede ( tAt ) te adharRpamAMthI (nIvA ) jIvA (vini'nti ) bahAra nIkaLe ? ra avyavahArarAzi eTale sUkSma nigAda, nigeAda eTale ana Mta
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 131 ) jIvamaya sUkSama eke driyanuM zarIra kahevAya che. AkAzanA asaMkhya pradeza para eka ane tyAM ja bIjA asaMkhya geLA che, dareka gaLAmAM asaMkhyAtI nigoda che, ene AzrIne pratyeka nigodamAM anaMta jIvo rahelA che. temanI sthiti utkRSTathI ane jaghanyathI aMtamuhUrtanI ja che. eka samayanA agra bhAga para asaMkhya lokAkAzanA pradeza hoya che evI enI sUkSamatA che. e nigadanA jIve ApaNA eka zvAsozvAsa pramANa kALamAM sADAsattara bhava kare che, eTale ke aDhAra vAra janme che ane sattara vAra mare che. enuM aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM zarIra hoya che ane te zarIra carmacakSuthI adazya hoya che. AvI asaMkhyAtI nigoda anAdi kALathI sarvatra cauda rAjalokamAM rahelI che. emAM jyAM sudhI jIva rahe che tyAM sudhI te avyavahArarAza kahevAya che. A jIvo ati sUkSama hovAthI chedana, bhedana vigerevaDe nAza pAmatA nathI. te kenA kAryamAM upayogI paNa nathI. eka sUkSma vanaspatikAya ja nigoda kahevAya che. bAkInA cAra sUkSama chatAM eka zarIramAM eka ja jIvavALA hoya che. 2. tato nirgatAnAmapi sthAvaratvaM, satvaM punardulabhaM dehabhAjAm / trasatve'pi pazcAkSaparyAptasaMjJi-sthirAyuSyavahurlabha maanusstvm||3|| artha - tata) te sUphamanidarUpa avyavahArarAzimAMthI akAmanirjarAnA vazakI (nitAnAma) nIkaLelA evA paNa (dimAga) prANIone (thAvarataM) bAdara sthAvarapaNuM eTale pRthivyAdika ekeMdriyapaNuM prApta thAya che ( punaH ) paraMtu (kalarja) dvIMdriya, traudriya ane caturiMdriyapaNuM (du) durlabha che. ( jas) trAsapaNuM prApta thayA chatAM paNa (pakSAzirithANuvat) paMceMdriyapaNuM paryAptapaNuM ane saMkSipaNuM
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ (132 ) uttarAttara pAmavuM durlabha che, te sarva pAmyA chatAM paNa dIrgha kALana AyuSyavALuM ( mAnuSatva ) manuSyapaNuM pAmavuM ( kurma ) du bha che. A manuSyapaNAmAM ja samagra dharma sAmagrInA sa Mbhava che, tethI pramAdane tyAga karI dharmamAM udyamavata thA. 3. e sarva maLe teA paNa jaLacara, sthaLacara, khecaramAM jAya athavA nAraka thAya ke deva thAya te trAsa ne parAdhInatA jaLacarAbdine, vedanA nArakone ane ati sukhavilAsa devAne mArga para AvavAmAM vinnarUpa che; paceMdriyapaNAmAM paNa manuSyabhava maLavA ati duSkara che. AvI rIte nigeAdathI mAMDIne aneka cakromAMthI pasAra thai saMjJI paMcendriya ane sthira AyuSya sAthenu manuSyatva maLavuM muzkela che. 3. 12 tadetanmanuSyatvamApyApi mUDho, mahAmohamidhyAtvamAyopagUDhaH / 7 9 bhraman dUramagno bhavAgAdhagarte, 35 60 13 14. punaH kva prapadyeta tadbodhiratnam // 4 // artha :--( tat sat ) te A ( manuSyasvaM) manuSyapaNuM ( kavi ) pAmIne paNa ( mAmoddamithyAtvamAnevavRta: ) samagra mAhAdaya, mithyAtva eTale deva, guru, dharmane viSe vipa rIta zraddhA ane mAyA eTale paravacana kriyAvaDe vyApta evA ( mUDha ) ajJAnI ( zramaN) saMsAramAM bhamatA (mavALAdhateM ) saMsArarUpa meTA khADAmAM ( tUmanna: ) atyaMta GUkhyA satA (punaH ) pharIne ( tat ) te ( yodhiratna ) dharma sAmagrIrUpa ciMtAmaNi ratnane ( hra ) kayAMthI ( padyuta ) prApta kare ? 4. edhiratna vagaranu manuSyatva tadna nirarthaka che, kAraNa ke A
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ (133) manuSya bhava uddeza vagarane thaI jAya che, mAtra khAlI pherA mAravA je thaI jAya che ane pragati vagara bhAva pUro thaI jAya che. have cAre bAjunI vAta mUkI daI aMdara joIe tyAre meha rAjAnA nATakanA eka naTa hovA karatAM kAMI vizeSa sthiti prApta karI hoya ema lAge te sAphalya gaNavuM, nahIM to e mArge haju paNa vicAra karavAne avakAza che ema dhArI dizA pheravavI. ane vicAravuM ke badhiratna pAmavuM e mahA durlabha che. e aMtaramAMthI pragaTe che tyAre enI sugaMdha cAre tarapha vistare che. A AtmajJAna ane aMtarane nAda kayAM che? kema maLatuM nathI ? 4. ( zikSaLI pRram ) vibhinnAH panthAnaH pratipadamanalpAca matinaH, ___ kuyuktivyAsaMgairnijanijamatollAsarasikAH / na devAH sAMnidhyaM vidadhati na vA ko'pyatizaya 17 18 20 21 21 22 23 stadevaM kAle'smin ya iha dRDhadharmA sa sukRtI // 5 // artha -A pAMcamA ArAne viSe (thAna) dharmanA ke mokSanA mArgo (vimitra) vividha prakAranA che, te jovAthI sAzaMka manavALA jIvonI zraddhA zithila thAya che. () ane (ttizA) kuyuktinA prasaMgavaDe karIne (nijhanigamato ravi) potapotAnA matanI puSTi karavAne viSe rasika thayelA (matina) matavALA (pratiparva) pagale pagale (vanaspa) : ghaNuM che, tathA (sevA) deva ( ) sAMnidhyane-sahAya tene (vivadhati) karatA nathI, athavA (sc) keI paNa (rAja.) jJAnAdi atizaya paNa (7) nathI. (tas) tethI karIne (pa) A pramANe (simAna che) A kALane viSe
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ (134) (4) je kaI () A jagamAM () dharmamAM nizcaLa hoya () te ja (sutara) puNyazALI che. 5. A kALamAM pratyakSajJAna-viziSTa jJAnanuM atizAyIpaNuM nathI ke je jJAnavALAnI pAse tenI najIka jaIne zaMkA samAdhAna paNa karI zakAya. avadhijJAna, mana:paryavajJAna ke kevaLajJAna nathI, ane jAtismaraNa jJAna paNa prAye thatuM nathI tathA viziSTa siddhi nathI eTale e paNa moTI guMcavaNa che. vaLI devatAnA sAnnidhyano paNa abhAva che. AvA saMgamAM je dharma upara daDha rahe tene ja khare nasIbadAra samaja. 5. ( zArdUlavikrItiM vRtam) yAvadehamidaM gadairna mRditaM no vA jarAjarjaram, yAvattvakSakadaMbakaM svaviSayajJAnAvagAhakSamam / yAvaccAyurabhaMguraM nijahite tAvabudhairyatyatAM, kAsAre sphuTite jale pracalite pAliH kathaM badhyate // 6 // artha -(jAvat ) jyAM sudhI (g) A (reDhuM) zarIra ( ) regavaDe ( kRti) cUrNa karAyuM nathI (vA) athavA (garva ) vRddhAvasthAvaDe jIrNa (no) thayuM nathI (7) vaLI (cAra) jyAM sudhI (kakSavAva) idriyane samUha (vijJAnAvAma) potapotAnA viSaya saMbaMdhI jJAnane grahaNa karavAmAM samartha che, (4) ane (vAva) jyAM sudhI (mAthu) AyuSya (amaMgu) pUrNa thayuM nathI (tAva7) tyAMsudhI (su) paMDitAe (nihite ) Atmahita karavAmAM ( cacatAM ) yatna karavo joIe; kemake ( i) taLAva 1 14 uda 22
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ (135 ) ( dine ) kuTI gaye sate ane (ka) jaLa ( kAsTise ) vahI gaye sate (pati) pALa (Athe) zA mATe (vaSya ) bAMdhIe? bAMdhavAnuM prayojana zuM? 6. jyAM sudhImAM tAruM zarIra sAruM che, jarA AvI nathI ane pAMca indriye potAnA viSayamAM sabaLa che, teTalA vakhatano lAbha le. AMkhe jAya, kAna baherA thAya ke spaze driya kAma na Ape tyAre zuM karI zakIza? AMkha kAnane upayoga na thAya tenI parAdhInatA keTalI hoya che te anubhava vagara tane samajAtuM na hoya te jarA avalokana karI je. vaLI AyuSyane paNa bharose ze? koI paNa ummare prANuM jato dekhAya che. rAta sudhI jenI sAthe vAto karI hoya tene bIjI savAre citA para poDhelA joIe chIe mATe cetI jA. 6. (anuSyavRtta) vividhopadravaM deha-mAyuzca kSaNabhaMguram / kAmAlebya dhRti mUDhaiH, svazreyasi vilaMbyate / / 7 / / artha:-(28) A zarIra (vividhove) regAdika vividha prakAranA upadrava vALuM che () tathA (mAthu) AyuSyajIvita (kSamAM ) kSaNavinAzI che, to (sU) mUDha jane (i) kaI jAtanI (dhRtti) dhIrajane (AThaMDya) avalaMbIne (sthati ) pitAnuM kalyANa karavAne viSe ( viruM ) AlasyAdikavaDe vilaMba kare che-kALa nirgamana kare che ? tenI khabara paDatI nathI. 7. he bhavya ! pitAnuM Atmahita karavAmAM pramAda kema kare che? tuM kayA jora upara madAra bAMdhIne kharA hitanI sAdhanAnA
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ (136 ) ati mahatvanA kAryamAM DhIla karI rahyo che? tuM ALasathI ke bedarakArIthI ke upekSAthI paDI rahyo hoya to cetI jaje. pANIne parapoTo phuTatAM vAra lAgatI nathI ane kuTe che tyAre ghaNuM vAra to khabara paNa paDatI nathI. tuM te vakhate sAvadhAna hoIza ke bezuddha hoIza. bezuddhapaNAmAM maraNa pAmIza pachI mananI manamAM rahI jaze; mATe UTha, jAgRta thA ane svahita prApti mATe prayatna kara. 7. bodhidurlabha ? geyASTaka (tAra he tAra prabhu muja sevaka bhaNI, jagatamAM eTaluM sujasa lIje-e dezI) budhyatAM budhyatAM bodhiratidurlabhA jaladhijalapatitasuraratnayuktyA / samyagArAdhyatAM svahitamiha sAdhyatAM, vAsthatAmAAtirAmezajI // kucha che ? . artha:-( kathigaDhapatitapurasnayuvalyA) he AtmA ! samudranA jaLamAM paDelA ciMtAmaNinI yuktivaDe (vadhaH) samyaphavaratna ane vItarAga darzananI prApti-dharmasAdhananI sAmagrI (atidurdamA) ati durlabha che ema (suryatAM sutAM) samyak prakAre jANa, jANa. ane (savya mAdhyatAM) samyaka prakAre ArAdhana kara. ( 6 ), A bhavamAM ( hita) AtmakArya (sAta) niSpAdana kara. (AmarAjya) piotAnI zakti vaDe (madhati) durgatine (vArthatA) aTakAvI de. 1. - A badhiratnanI ArAdhanA karI tArA kharA hitane A saMsAramAM sAdha. enI ArAdhanA e ja hita che. e samajAya 13
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ (137) tevI vAta che ane tema karIne tArI pitAnI AtmazaktithI adhama gatine aTakAvI de. jJAnamaya jIvananuM A pariNAma che. muddAnI vAta jJAnamaya jIvana karI devAnI che ane te tAruM khAsa kartavya che. zraddhA utpanna karavA mATe ane hoya to tene TakAvI rAkhavA mATe jJAnaprakAzanI jarUra che. 1. cakribhojyAdiriva narabhavo durlabho AmyatAM ghorasaMsArakakSe / bahunigodAdikAyasthitivyAyate, mohmithyaatvmukhcorlksse|| artha - vadunivarithatighA ) ghaNA nigodA dika kAyasthitivaDe vizALa, (mohamithyAtvamuhosTakSe) meha ane mithyAtva pramukha lAkha coravALAcaranA nivAsasthAna evA (vAva) bhayaMkara saMsArarUpI araNyamAM (strAtAM) bhamatA evA jIvone (nAma) manuSyabhava (zimogrAvivi) cakavatanA bhejanAdikanI jema (dusTama) ati durlabha che. jema brahmadatta cakravattInA samaye eka daridra brAhmaNane cakravattanuM bhejana pharIthI durlabha thayuM tema. 2. avyavahArarAzimAM nigodanA jIvonI anaMta kALanI kAyasthiti samajavI. tyArapachI vyavahArarAzimAM AvatAM bAdarani - damAM paNa anaMtakALa kAyasthiti che. tyArapachI pratyeka vanaspatikAya Adi pAMca sthAvaranI asaMkhyAtI utsarpiNI avasarpiNanI kAyasthiti che, vikalaiMdriyanI saMkhyAtA hajAra varSanI kAyasthiti che. saMsI paryApta paMceMdriya tiryaMca ane manuSyanI sAta ATha bhavanI kAyasthiti che. AvA mahAna saMsAra aTavImAM rakhaDatAM narabhavanI prApti thavI ghaNuM muzkela che. e to koI vAra anaMtakALanA paryaTana pachI maLI jAya to nazIbanI vAta che, mATe pAmelA manuSyabhavane saphaLa karavAno vicAra kare ghaTe che. 2.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ (138) labdha iha narabhavo'nAryadezeSu yaH, sa bhavati prtyutaanrthkaarii| jiivhiNsaadipaapaashrvvysninaaN,maaghvtyaadimaargaanusaarii||bu0|| artha- 66) A saMsAramAM (anAryapu) anArya dezane viSe (4) je (jamava:) manuSyabhava (45) prApta thAya, (ra) te (pratyuta) UlaTo (arthAta) anartha karanAra eTale sagatino nAza karanAra (mati) thAya che, kemake tevuM manuSyapaNuM (lardeivipAzravacanina) jIvahiMsAdika pApa Azravane viSe AsaktivALAne-sevanArane (mAdhavAminAra) mAghavatI Adi narakanA mArgane anusaranAra (ApanArA) thAya che. 3. jyAM deva, guru ane dharmanI sAmagrI hoya te Aye deza kahevAya che ane te sAmagrI jyAM na hoya te anArya deza kahevAya che, tethI anArya dezamAM manuSya janmane lAbha nirarthaka che. Aye dezamAM dharmasaMskAra janmathI prApta thavAnA prasaMge Ave che ane bALapaNamAM ja sadvicAra tathA sadvartana hadaya para chApa pADe che, tenuM mUlya ghaNuM vizeSa che. tethI Arya deza zreSTha mAnavAmAM Ave che. dharmopadezaka ane puNyabhUmio je sthAnamAM heya te ane ahiMsA Adika mULa dharmanI jyAM pratiSThA thAya tene AryabhUmi kahevAmAM Ave che. ekaMdare puNyabhUmi-Arya bhUmimAM janma tha e kAMI sAmAnya lAbhanuM kAraNa nathI. AtmavikAsanA prasaMgene tyAM anekagaNuM vadhAre avakAza che. 3. AryadezaspRzAmapi sukulajanmanAM, durlabhA vividiSA dharmatattve / rataparigrahabhayAhArasaMjJAtibhirhanta manaM jagahuHsthitatve ||bu0|| atha-(ArthArA) AryadezamAM avataryA chatAM
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 139 ) paNa (suja'manAM) U~ca kuLamAM janmelA manuSyAne ja (dharmatattva) dharmAMtattvane viSe (vivAi ) jANavAnI icchA ( dulhema ) dula bha che, kAraNa ke ( TrUmsa ) khedanI vAta che ke (tapazrimayAdArasaMjJAtimi ) maithunasaMjJA, parigrahasa'jJA, eTale dhanAdikanI mamatA, bhayasaMjJA eTale A leAka saMdhI bhaya vigere sAta prakAranA bhayanI saMjJA ane AhArasaMjJA eTale khAvAnI leNupatA-A cAra sa`sArUpI pIDAe karIne ( jJat ) sarva prANIo ( du:sthitattve ) durdazAmAM ( manaM ) DUbI gayA che. 4. A saMsAramAM manuSya thaine tuM dharmatattvane viSe pravRtti kara. jo bhAgapabhAgamAM paDI gayA tA dhatattva jANavAnI icchA paNa dhaze nahIM ane sAdhya ke hetu vagara AkhA jIvana sudhI meATA Ara Mbha karI dhana ekaThuM karavAmAM ke khAvApIvAnI dhamAlamAM ke strIonA gAnatAnavilAsamAM gulatAna rahevAnu prApta thaze ane aMte AvyA tevA pAchA javAnu thaze. e rIte dubha manuSya deha hArI javAze. A jagatamAM jyAM dharmadAridra hAya che tyAM dharma zuM ? te zA mATe AcaravA ghaTe ? AcaraNanuM pariNAma zuM ? e sarva vicAra parigraha ane maithu nAdimAM paDelAne sUjhavA muzkela che. 4. vividiSAyAmapi zravaNamatidurlabhaM, dharmazAstrasya gurusannidhAne / vitathavikathAditattadrasAvezato, vividhvikssepmline'vdhaane|| bu0 artha :--( viviniAyAvi ) dharma tattva jANavAnI IcchA thayA chatAM paNa ( vitavijaya tittaTrAverAta) khATA vikathAdika te te rasanA AvezathakI eTale lukhkhapaNAthI (avadhAne) cittanI ekAgratA ( vividhavikSepamahine) aneka vikSepavarDa
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ (140) malina thaye sate (gu jadhAne ) gurunI samIpe (dharmarAharA) dharmazAstranuM (jhavaLa) vinaya bahumAnAdipUrvaka sAMbhaLavuM (tihusa) ati durlabha che. 5. ahIM strIkathA, dezakathA, rAjakathA ane bhaktakathA ema cAra prakAre vikathA kahevAya che. kadAca uparanI sarva vastunI prApti thAya paNa saddaguru pAse dharmazravaNa karavAnI sagavaDa na bane to khAsa lAbha thato nathI. zAstragraMthamAM sarva vAta lakhI zakAtI nathI. paraMparA jJAna mATe gurugamanI khAsa jarUra che, paNa dhama. zravaNa ke abhyAsa vakhate samaya maLe nahIM ane kadAca lekavyavahAra javAnuM bane te manamAM anya vikSepo eTalA hoya che ke abhyAsa ke zravaNamAM ekAgratA thAya nahIM ane ekAgratA thayA vagara keI nAnI ke moTI vAta jAmatI nathI. upara uparathI cAlI jAya che. keganA Asane, mudrAo vigere aneka gurumukhe samajavAnI jarUra che ane tatvajJAnamAM paNa paraMparA jJAnanI khUba AvazyakatA rahe che. dharmamAkarNya saMbudhya tatrodyama kurvato, vairivargo'ntaraGgaH / rAgadveSazramAlasyanidrAdiko bAdhate nihatasukRtaprasaMgaH // 706 // artha -(pa) dharmane (ka ) sAMbhaLIne (saMju) bhavanI nirguNatA jANune (taga) te dharmakAryamAM (3K ) udyamane (sutara) karanArAne (ApamAnidravi) rAga eTale zarIra, upadhi, ziSya, AhAra vigere upara mUcho pariNAma, cheSa eTale pariSahAdikane sahana karavAmAM aruci, zrema eTale saMyamavyApAramAM thAka, Alasya eTale vinaya vaiyAvacca vigeremAM utsAha rahitapaNuM ane nidrA eTale svAdhyAyAdikane ava
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ (141) sare nidrAdhIna thavApaNuM, e che Adi jene e tathA (nivadutAraMga) haNya che zubha karmane prasaMga jeNe e(attara) AtyaMtara (jaivika) zatruno samUha ( vAyare ) bAdhA kare che eTale saMyamane viSe vIlAsane bhaMga kare che. 6. ALasane te hisAba nathI. dharma AcaraNa ke gividhAna vakhate ene bagAsAM AvavA mAMDaze, dharmazravaNa ke kriyA vakhate nidrA jaldI Ave che; kAraNa ke emAM ene aMtaraMgano rasa nathI. rasa jAme eTalI enI taiyArI ke ene abhyAsa nathI. AvA to aneka aMtaraMga kAraNe che. e sukRtyane prasaMga AvavA detA nathI. AvI jAya to bIjI vAtanuM svarUpa UbhuM karI de che. A sarva vAtane viSaya zaramAve tevI che. 6. caturazItAvaho yonilakSeSviyaM, kva tvayA''karNitA dharmavArtA / prAyazo jagati janatA mitho vivadate, Rddhirsshaatgurugaurvaartaa| atha-(kAro) ahe! ( ratudazIta yonisTay ) corAzI lAkha yonine viSe paribhramaNa karatA evA ( tvacA) te ( rUThya ) A ( dharmavArtA ) dharmavArtA ( ) kyAM ( mAvAutA) sAMbhaLI che? ( jJAti ) jagatane viSe (AnatA) lakono samUha ( kAcA) ghaNuM karIne ( adirAtigunaivA) Rddhi gArava eTale dhana-putrAdika saMpadAnuM gaurava rasagIrava eTale madhurAdi svAdiSTatAnuM gaurava ane zAtaurava eTale viSayAdikathI utpanna thayelA sukhanuM geravaA traNa meTa. geravavaDe pIDA pAmyA satA ( mitha ) paraspara (viva ) vivAda karyA kare che. 7. he AtmA ! saMsAramAM bhramaNa karatA te aneka vAra Rddhi,
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 142 ) rasa ane zAtAnI vAtA sAMbhaLI che, paNa kai jagyAe te dharmanI vAtA sAMbhaLI che ? na sAMbhaLI hAya te tenuM kAraNu zu ? ane sAMbhaLI hAya te tArI A dazA hAya kharI ? have tAre ze vicAra che ? a Mte dharma vagara Are Ave tema nathI, mATe je karavu hAya te karI le. avasara gayA pachI te| mAtra pastAvA ja raheze ane Avela avasara phrIphIne vAraMvAra maLaze nahIM. Ane mATe eka vAtanA vicAra karIe. ceArAzI lAkha jIva utpattisthAnA che. upajavAnA sthAnAnI anerI varNa, gadha, rasa ane sparzonI vividhatAne ceAni kahe che. 7. evamatidurlabhAt prApya durlabhatamaM, bodhiratnaM sakalaguNanidhAnam / kuru guruprAjya vinayaprasAdoditaM, zAntarasasarasapIyUSapAnam ||bu0 atha-- NaM ) pUrve kathA pramANu ( atidurNamatama) atyaMta durlabha eTale devAe paNa pAmI na zakAya evu ane ( sannahanuLanidhAna ) samagra-meAkSa pamADanAra zuSNeAnA bhaMDArarUpa evuM ( yodhiratna samakitarUpa ratnane ( kAvya ) pAmIne (gucchA--vinayaprabhAvoti) dharmopadezaka guru vigerenA ghaNA vinayanA prAsAdathI prApta thayelA (rAntarasalarasapIvyapAtta ) zAMtarasarUpI rasa sahita amRtanuM pAna (4) tuM kara. 8, upara khatAvelI manuSyabhavAdi sAmagrI pAmIne prAMte meAdhiratna pAmavAmAM Ave teA te badhI prApti saphaLa thAya che, mATe gurumahArAjanA vinayAdivaDe tenI prApti thAya tema karavuM. A rIte khAra anuprekSA bhAvanA atra pUrI thAya che. anuprekSA eTale jovu te-vicAravuM te. anuprekSA bhAvanA aMdarathI-- AtmaSTie jovAnI che. emAM AMtaracakSu khulI jAya che, ane eka vAra AMtaradana kAi paNa yAge thavA mAMDe teA pachI mA
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ (143) sAMpaDe che. bAre bhAvanA anuprekSA mATe che. eka paNa bhAvanA aMtaHkaraNanA UMDANathI vicAravAmAM Ave to prANInA javarane utArI nAMkhe tema che. eka athavA vadhAre bhAvanAne aMtaradaSTie bhAvavI. emAM punarAvartana thayA kare tene vAMdho nathI. A avasara maLe chatAM tene lAbha letA prANuM pAcho paDI jAya che. pramAdathI gabharAvuM nahIM. A prANI vikathA ke beTI carcAmAM maLela takane gumAvI de che, mahA musIbate maLela bodhiratnane pelA vipranI jema phekI de che-daridrIne dAridrI ja rahe che ane narabhava vigere aneka sagavaDo-anukULatAo maLI eno e jarA paNa lAbha laI zakato nathI. 8. iti dvAdaza bodhidurlabha bhAvanA prakAzaH have bIjI cAra dharma bhAvanA dharmadhyAna lAvanAra ane temAM sthira karanAra che. maitrI bhAvanA prANIo tarapha prema lAvanAra che, pramoda bhAvanA guNamAM ramaNa karAvanAra che, karuNA bhAvanA hRdayathI hita karanAra che ane mAdhya bhAvanA hRdayanI vizALatA batAvanAra che. A cAre bhAvanAnA vimaLa pravAhamAM ApaNe have praveza karIe. mokSa-mahela para caDavAne mATe A cAra bhAvanA atyaMta upayogI che tethI tenA para vizeSa dhyAna ApavAnI jarUra che. || yArA jharamariAH | bAra bhAvanAnA prakAza kahyA. temAM AtmAnA vartanane dekhADanArI bAra anuprekSA eTale aMtara preraNArUpa bhAvanA kahI. have teramA prakAzathI dhyAnarUpa mahela upara caDavAmAM kAraNabhUta maitrI vigere cAra bhAvanA kahevAya che. tenuM svarUpa A pramANe
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 144 ) // maitrI mAvanA ( anuttuvRttam ) saddharmadhyAnasaMdhAna-hetavaH zrIjinezvaraiH / maitrIprakRtathA gosA---tajo mAvanAra parAH / / ? / / artha : zrIjhinezvare ) zrItI karAe (saddharmadhyAnasaMdhAnahetavaH) zubha dharmadhyAna sAthe joDavAnA heturUpa ( pA) zreSTha (maitrI smRtaya: ) maitrI vagere ( vartaNUMka ) cAra ( mAvanAH ) bhAvanAo (prophtA ) kahI che. 1. A bhAvanAe zubha pariNAma lAvanAra che. prathama dhyAna karanAra dhyAtA jJAna, vairAgyasaMpanna hAya. yama, niyamavALeA ane iMdriya tathA manane vaza karanAra hAya, sthira AzayavALA hAya, sumukSu hAya, udyamI hAya, zAMta hAya, dhIra hAya-A sAta vizeSaNavALA dhyAtA heAya. A cAra bhAvanA dharma dhyAnanI siddhi mATe prAthamika che. cAre bhAvanAone upAdhyAyajI parAbhAvanA kahe che. parA eTale utkRSTa (zubha ) piraNAma lAvanAra. ATalA uparathI A cAre bhAvanAone paNa dhyAnamA mAM-yAgapragatimAM keTaluM agatyanuM sthAna prApta thAya che tenA khyAla Avaze. 1. maitrIpramodakAruNya- mAdhyasthAni niyojayet / dharmadhyAnamupakartu taddhitasya rasAyanam // 2 // artha :---- dharmadhyAnaM patu ) dharma dhyAnanA upakAra karavA mATe-puSTa karavA mATe. ( maitrIpramoAhayamaghyayAni ) maitrI eTale para jIvAnu hita ci Mtavu, pramAda eTale guNInA guNu
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ (145) joIne AnaMda pAma, kAruNya eTale duHkhI prANuone viSe upakArabuddhi tathA mAdhya eTale duSTa buddhivALA cha upara paNa rAga-dveSa rahitapaNe vartavuM eTale upekSA. A cAra bhAvanAne (nizAna ) jeDavI, (hi) kAraNa ke (ta ) te saMdhAna ( sa ) dharmadhyAnanuM (rasAya ) parama auSadha che. 2. jema rasAyaNika auSadha ApavAmAM Ave che teno Azaya taMdurastI ane zarIrane joDavAnuM hoya che tema jene Azaya dharmadhyAnamAM cetanane joDavAnuM hoya teNe A cAra bhAvanAo bhAvavI. rasAyananuM sthAna bhAvanAonuM che, taMdurastI sAdhya che tema mekSa e parama sAdhya che. rasAyaNa zarIrazuddhi karI, baLa ApI tadurastI vadhAre che. te sarva kArya A cAre parAbhAvanAo dharma, dhyAnane aMge kare che. te parama auSadha che, amegha che; temaja dharmadhyAnane aMge e gabhAvanAnuM satatacitana siddha upAya che.2. (35jJAtivRtta) maitrI pareSAM hitacintanaM ya-dbhavet pramodo guNapakSapAtaH / kAruNyamArnAgirujAM jihIrSe-tyupekSaNaM duSTadhiyAmupekSA // 3 // artha - vat ) je (pa) bIjA jIvonuM (tiritta ) hita eTale dukhanI nivRtti ane sukhanI prAptinuM citavana karavuM te ( maitrI ) maitrI bhAvanA ( ma ) hoya che, (guupakSapAtA) saraLatA, svacchatA, dayALutA, namratA, vinI tatA Adi guNe joI-jANuM tene pakSapAta karo eTale guNonuM bahumAna karavuM te (mo) pramoda bhAvanA hoya che, (mArtA. hii ) pIDA pAmatA prANuonI pIDAne (sidI ) dUra
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 146 ) karavAnI icchA te ( hiE ) kAruNya bhAvanA hAya che, tathA ( dudhiyAM ) duSTa buddhivALA upara ( upekSaLa ) zikhAmaNa ApavAne ayAgya mAnIne tenA tyAga karavA--tyAgavRttie jovuM te ( upekSA) upekSA eTale mAdhyasthya bhAvanA hAya che. 3. duSTa jIvA potAnA karmIne vaza che ane karaze tevuM bhAgavaze ema mAnI, emanA saMbaMdhI khaTapaTa mUkI dai, temanI upekSA karavI ane temanA mATe kAMi elavu ke vicAravuM nahIM te upekSA eTale mAdhyasthya bhAvanA che. zArIrika, mAnasika ane Arthika duHkhAne pAra nathI. e duHkhAnI pIDAnu varNana karavu. paNa muzkela che. jIvAnA A du:khAne dUra karavAnI icchA e karuNAbhAvanA. bhAvanA eTale aMtaraMga sadvicAra. 3. 10 da .. 6 7 sarvatra maitrImupakalpayAtman !, cintyo jagatyatra na ko'pi zatruH / kiyaddinasthAyini jIvite'smin, kiM khidyate vairidhiyA parasmin ? 1 1 19 a---- brAhman ! ) huM AtmA !( sarvatra ) sarva jIvarAzi upara ( maitrIm ) mitrabhAvane snehabhAvane ( 35ca ) tu kara. ( atra ) A ( jJati) traNa bhuvanane viSe ( jo'vi) kAi paNa ( rAtru; ) zatru ( TM vizrvaH ) na citavavA. ( yivinaUAvitti ) thADA divasa rahenAruM-parimita AyuSyavALu ( asmin ) A vartamAna janma saMba MdhI ( vitte) jIvita chatAM ( pazmina ) khIjA jIvane viSe ( vaiiidhayA ) zatrubuddhivaDe ( f ) kema ( citte ) kheda kare che ? 4. gheADA divasanA ahIM vAsa che emAM vaLI duzmana kANu ane vairI kANu ? tuM pAte koNa che ? tu game teTalI tArI jAtane UMcI mAna, paNa anaMta jIvAmAMnA tu eka che emAM te tAre
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 60 12 (147 ) vera-virodha zA ? e tane zobhatuM nathI. tuM konI sAthe vera kare che ? te ja prathama vicAra. tu tA sarvatra mitrabhAva, nehabhAva racI de. tAre A duniyAmAM koI zatru nathI ema dhArI le. tane pachI mAlama paDaze ke tAre kaI duzamana che ja nahIM. " jevA Apa tevA jaga" e nyAya che. koIpaNa prANuM, nAne ke moTo jIva, sthAvara ke trasa prANu tAre zatru nathI ema ciMtana kare. jenAmAM jIva ApavAnI tAkAda nathI tene jIva levAno adhikAra nathI, ema tAre vicAravuM. 4. sarve'pyamI bandhutayA'nubhUtAH, sahasrazo'smin bhavatA bhvaabdhau| jIvAstato bandhava eva sarve, na ko'pi te zatruriti prtiihi||5|| atha - he AtmA ! (mina) A namavAra) saMsArasamudrane viSe (bI) A (sarvefu) sUkSma bAdara ekeMdriyathI AraMbhIne paMcaMdriya paryata seve (DAvA ) cho (avatA) te (rara) hajAra vAra eTale anaMtI vAra (vapurA) saMbaMdhIpaNe ( anumUtA) anubhavyA che-pAmyA che (tataH) tethI karIne (ra) te sarve jIvo tArA (vaghava pava) baMdhu ja che, paraMtu ( hi) koI paNa (te) tAre (rAgu) zatru () nathI, ( rUti) ema (kIrdi ) tuM jANa. 5. A anaMta koTi bhavaparaMparAmAM je prANu sAthe tAre vaira karavAno prasaMga Ave te pote ja tAre aneka vAra baMdhu thayelA hoya che, te tenI sAthe aneka prakAranA AnaMda upajAvyA haze, ane kaIka kaIka jAtanA saMbaMdhamAM teo sAthe AvyA haIza. zatru eTale zuM ? jarA cAlu sAdhAraNa bhUmikAthI UMce AvIne vicAra te kara ke tAre zatru hovA ghaTe ? tArAthI kaIne zatru tarIke gaNAya kharA? A vastusthiti che. atyAre tAre khare
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 148 ) vicAra karavAnA che. A prANIemAM ekalA pAMce driya manuSye ke tiya cAnA samAveza thAya che ema tu dhAratA nahIM. emAM sUkSma-nigeAda ekedriyathI mAMDIne sarva jIvAne samAveza thAya che, te sarva jIvA tArA khaMdhue ja che. pazcAt avaleAkana karIne tAruM sthAna samajI le ane kei paNa prANI tarapha jarA paNa amitrabhAva game teTalA svArthane kAraNe paNa na ja thAya evA nirNaya kara-vicAra kara. 5. 5 91 12 17 sarve pitRbhrAtRpitRvyamAtR-putrAGgajAtrIbhaginIsnuSAtvam / jIvAH prapannA bahuzastadetat, kuTumbameveti paro na kazcit // 6 // artha:--( sarve ) sarva (nIvAH ) prANIo ( pitRzrAda vinuSyamAtaputrAdAjJAzrIvinInuSAa) pitA, bhAI, kAkA, mAtA, putra, putrI, patnI, bahena ane putranI vahupaNAne ( durAH ) ghaNI vAra ( prapannA: ) pAmyA che, ( sat ) tethI karIne ( tattva) A sarva jagata-jIvA ( kuTumvameva ) tAru' kuTuMba ja che, ( kruti) e hetu mATe (khris) kAi paNa jIva (:) parAyA (7) nathI. 6. A vAta tuM samajI zake teA tAre vicAravuM ghaTe ke AkhA prANIvarga te tArA kuTu bava che ane emAM koi pArakA nathI, bahAranA nathI, dUranA nathI. ema hAine tuM tArA peAtAnA kuTuMbI sAthe zatrutA kema karI zake ? je tArA mAtapitAdi thayA tenI sAthe tArAthI duzmanAvaTa thai na ja zake. eNe tArI aneka prakAranI cIvaTa karI haze, tane ucheryAM haze, sa MskRti ApI haze, jIvanamAM sthita karyAM haze, tenI sAthe atyAre tuM mAracA mAMDIne UbheA rahe te kAI rIte lAchama na gaNAya. AkhA prANIvaga tArA kuTuMbavarga che evA vicAra karIza tyAre tArA manamAM vizALatA ane zAMti Avaze. sAmAnya rIte peAtAnA
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 (149 ) sAdhamane baMdhu gaNavAne upadeza aneka sthaLe maLI Avaze, paraMtu jenadharma te samasta prANIvargane kuTuMbI gaNavAnI je bhAvanA batAve che te anupama che. 6. (vavRttadvayam ) ekendriyAdyA api hanta jIvAH, paJcendriyatvAyadhigatya samyak / baudhiM samArAdhya kadA labhante, bhUyo bhavabhrAntibhiyAM virAmam // artha -(dutta) he cetana !(nniAthAH akhi) ekeDhiyAdika paNa (kIvA) che (ndrityAti) paceMdriyapaNuM vigere viziSTa sAmagrIne (adhi2) pAmIne (ra ) suMdara (f) samaktinuM (samAccha) sArI rIte ArAdhana karIne (mUyaH) pharI pharIthI (mAiimayAM) bhavabhramaNanA bhayanI (vinaM)nivRttine-cheDAne (vA) kayAre(mo) pAmaze?. 7. A jIva kyAre manuSya thAya? bodhidurlabha bhAvanAmAM batAvelI sarva sAmagrI jyAre meLave? bodhiratna kema jaladI prApta kare ? teo jJAnaprakAzane pUrato lAbha laI pitAne AtmavikAsa kema jaladI sAdhe ? ane e rIte A saMsArabhramaNanA bhayathI sarvathA virAma kayAre pAme ? temaja teo kRtakalyANa kayAre thAya? AvI maitrI bhAvanA jenA hRdayamAM jAge ane sarva prANIone kuTuMbI jANe tyAre enI lAgaNI buMThI thaI na jAya. e sarva jI tarapha bedarakAra thaI na jAya. ene te sarva jIne mokSa kema thAya e ja ISTa che. A saMsAracakramAMthI prANIo kema mukta thAya ? tenI ciMtA kare ane tene aMge ja bhAvanA bhAve. zAstrakAra Ane kharI bhAyadayA kahe che. 7.
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 150 ) ra yA rAgaroSAdirujo janAnAM, zAmyantu vAkkAyamanoduhastAH / ra 99 12 sarve'pyudAsInarasaM rasantu, sarvatra sarve sukhino bhavantu // 8 // artha:--( jJanAnAM) prANIonA (vAdhayamanovru: ) vANI, kAyA ane manane droha karanArA ( cA ) je ( poSAvijJa.) rAgadveSa vigere rAgeA che, ( tA: ) te save ( rAjyantu zamI jAe, ( sarve ) sarva jIvA ( pAlImaa) rAgadveSa rahita evA samatArasane ( sastu) AsvAdana karI, ane ( sarve ) jIvA ( sarvatra ) A leAka ane paraleAkamAM sarva ThekANe ( sulinaH ) sukhI ( avantu ) thAe. 8. . A zlAkamAM traNa khAkhata rajU thai-1 prANInA rAgadveSa zamI jAo, 2 prANIe samatArasane AsvAdo, ne 3 sarva prANIe sarvatra sukhI thAo. hRdayapUrvaka maitrI thAya te te rAgadveSa rahita thAya che. vaLI te icche che ke sarva prANIo samatAbhAvanA rasane cAkheA. tyAM rAgadveSanA abhAvanuM e sakriyarUpa che. duniyAnA sarva prANIe samatArasa dharAi dharAine pIe ema te aMtarathI icche che. te jANe che ke samatA vagara game teTalI khAdghakriyA karavAmAM Ave te chAra upara lIMpaNu samAna che ane dIrghadaSTithI joIe tA vastutaH tenA kAMi artha ja nathI. jo samatA AvI jAya teA aMtarAtmA zAMtine anubhave che. 6. *hyuM --
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 151 ) maitrI bhAvanA : geyASTaka ( dezAkha rAgeNu gIyate. re jIva! jinadha` kIjiye.e dezI. ) vinaya ! vicintaya mitratAM, trigati banatApu / mavicitratayA nandhi, vividhAM zamitAnu vinayatA 5 artha :---- vinaya ! ) huM AtmA ! ( trijJati) Urdhva, adha: ane martya traNe jagatane viSe ( rmavicitratA) zubhAzubha kanI vicitratAe karIne (vividhA ) nAnA prakAranI (patti ) nArakAdika gatine ( mitAnnu ) pAmelA ( jJanatApu ) prANIe tarapha ( mitratAM ) sneGabhAvane ( vicintaya ) tuM ciMtavana kara. 1, kAi karmane ceAge tiya cArdika gati prApta kare che, te tene tuccha gaNIne haNI nAMkhavAnA tane adhikAra nathI; te tAre mitra che, enA AtmA sattAgata meAkSAdhikArI che ane tene kALAMtare mekSe javAne saMbhava paNa che. karma nA parata MtrapaNAthI emAMnA keAi jIva tuccha gatimAM gayela hoya tethI tArA mitrapaNAnA haka dUra thai jatA nathI, mATe sarva gatinA sarva prANI tarapha tAre mitrabhAva rAkhaveA ceAgya che. jaina darzanamAM maitrInA A viziSTa tattva para vizeSa dhyAna kheMcyuM che. vizALa mitrabhAva samasta prANIvarga sudhI lakhAya che. emAM peAtAnA dharmabaMdhu ke manuSyasamAjanI maryAdA nathI, paNa sarva gatinA sarva prANIo sudhI tenI vizALatA lakhAya che. 1. 3 sarve te 'priyabAndhavA, na hi ripuriha ko'pi / 33 12 10 mA kuru kalikaluSaM mano, nijasukRtavilopi // 0 // 2 //
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ (15ra) artha -(te) te pUrve kahelA (ra) sarva jIve (vivadhavAra) tArA priya baMdhuo ja che. (4) A jagatamAM (sc) koI paNa jIva (pu) tAro zatru (1 di) nathI. tethI ( nitaviTopa) potAnA puNyane nAza karanAra (vAsTiva ) kalezavaDe eTale rAgadveSavaDe malina evuM (mana) mana (mA ) tuM na kara. 2. manane rUpI dravya samajIe te temAM zukalavargaNa ane zyAmavargaNa saMbhave che ane te temaja che. pratyeka vicArane AkAra hoya che. jyAre manamAM dveSa thAya tyAre AkhuM citra kALuM thaI jAya che. tuM tArA mananuM AvuM kALuM citra doravA IcchatA ho to ja aMdara zatrutAne sthAna ApI zake tAre dhyAnamAM rAkhavuM ke ukta prakAranuM mana tArA puNyano nAza karanAra che, tethI tArA vikAsanI pragati aTakI jaze eTaluM ja nahIM paNa tArI adhogati thaI jaze. 2. yadi kopaM kurute paro, nijakarmavazena / api bhavatA kiM bhUyate, hRdi roSavazena // vi0 // 3 // artha -(dri) je (utta.) bIje kaI prANI ( niHvirena) pUrva kALe pote karelA vairabuddhijanaka karmane vize karIne (jo ) tArA upara kopane (kutte ) kare, te ( avatA ra) tAre paNa (f) zuM (TUri) hRdayamAM ( na ) krodhane parAdhIna ( mUtte ) thavuM ghaTe ? 3. A saMbaMdhamAM tane eka vAta kahevAnI che. eka prANI pitAnA karmanA udayane laIne tArI upara kepa kare, kadAca tane ekAda gALa de ke tAruM apamAna kare te zuM tAre paNa tenA tarapha tevA ja thavuM ? tAre paNa tenA upara krodha kara ? te
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 153 ) pachI tArAmAM ne tenAmAM phera ze! rahyo? jene dheAkhI thavuM pAlave te kApa karanAra upara kApa kare. bAkI je mitrabhAva samaje e tA sAmAnA AtmAne hAni thatI joine kheda pAme paNa peAtAnI samatA jarA paNa na gumAve. viziSTatAnI parIkSA AvA prasaMge ja thAya che. mitrabhAvanI vAtA karavI sahela che, paNa prasaMga Ave tyAre tenI kaseATI thAya che. peAte paNa dheAkhI na thavuM e kharI kaseATI che. 3. pa E anucitamiha kalahaM satAM, tyaja samarasamIna ! / maga vivedaMsatAM, guLaparicayapIna ! - vi. // 4 // a:-( samasamIna! ) samatA rasanA mAchalA jevA he cetana ! ( 64 ) A jagatamAM ( satAM ) satpuruSAne ( anunitaM ) anucita-ayeAgya evA ( jUThThuM ) kajIyAne-kalezane (yajJa ) tuM tajI de ane ( guLacipIna!) kSamA, dayAdika guNNAnA paricayavaDe puSTa evA he cetana ! ( vivejDana olatAM) hitAhitAdikanA vicAramAM catura evA kala-uttama haMsapaNAne ( mana ) tuM pAma. 4. huM AtmA ! tuMteA samarasanA jaLapravAhamAM viharanAra che. je gaMgAjaLamAM nhAyA hoya te khAeAcIyA sAmu jue paNa kharA ? samarasa e gaMgAjaLa jevA che ane krodha e gaMdhAtA khAkhAcIyA jevA che, mATe he bhAI ! tuM kalaha-kaMkAsane tajI de. te aneka guNAnA paricaya karyAM che. guNNAnA saMbaMdhamAM tuM AvyeA che. tu enAthI puSTa thayA che. A sthitimAM tuM kevA hAvA jAie ? te vicAra. 4. 3 zatrunanA sulina same, matsamavadAya ! santu gantumanaloDavyamI, zivasauvanRAya / / vi. ||* ||
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ (154) artha -(3) sarve (gunA) zatru loko (7) matsarabhAvane (padAra) tajIne (juvinA ) sukhI thAo, tathA ( amI) e zatruo ( rAvarIyA ) mokSasukharUpI ghara pratye (tumana ) javAnI IcchAvALA paNa (aq) thAo. 5. jyAre hRdayamAM A vizALa bhAva Ave, jyAre zatru upara sAco samabhAva Ave, jyAre zatrunuM paNa sAruM thAo e aMtarane Azaya vyakta thAya tyAre sAco mitrIbhAva pragaTa thAya che. maitrI bhAvanAvALA keIne zatru mAnato ja nathI. aMtaraMga zatru para vijaya meLavI zivapurIprApti mATe prerita manavALA thAo. aMtarathI duzmanane paNa sukha ane mukti IcchavI e asAdhAraNa ucca bhAvanA che. A viziSTa bhAvanA lakhI javI ke vAMcI javI jevI sahelI che teTalI kriyAmAM mUkavI sahelI nathI. paNa karavA gya che, tethI aMtarathI duzmanane paNa sukha IcchavuM. 5. sakRdapi yadi samatAlavaM, hRdayena lihanti / viditarasAstata iha rati, svata eva vahanti // vi0 // 6 // artha:-(ra) je saMsArI jIvo ( vi) eka vAra paNa (ramatAM jharva ) samatA rasanA lezane ( dRna ) hRdayavaDebhAvanaDe (hiti) AsvAdana kare, (tata) to (vivitA ) jANyo che samatArasa jeNe evA satA () A samatArasane viSe (svataH prava) pitAnI meLe ja te (rti) prItine (tti) pAme. 6. aphINanA vyasananI jema je samatArasanuM vyasana paDI jAya te pachI jIvana samatAmaya thaI jAya, paNa e sthiti prApta karavA mATenI samatA aMtaHkaraNapUrvakanI joIe. pachI enI meLe
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ (155) te rUDha thaI jaze. tame eka vAra samatArasa cAkhe, kAMI nahIM te upAdhyAyajInA AgrahathI cAkhe, enI zAMti juo, pachI to tamane enuM vyasana paDI jaze eTale enA vinA cAlaze ja nahIM. 6. kimuta kumatamadamUrchitA, duriteSu patanti / jinavacanAni kathaM hahA, na rasAdupayanti ?||vi0||7|| artha-(phumatamamUchitA) kumatanA abhimAnavaDe meha pAmelA prANIo (vimura) kema (tutipu) pApane viSe tathA tenA phaLabhUta narakAdikane viSe (parita) paDe che ? (suda) khedanI vAta che ke (vinAnAni ) tIrthakaranA vacananeupadezane (rAt) premarasathI (sAthe) kema (aa 3patti) aMgIkAra karatA nahIM hoya. 7. kaI paNa prANI pitAnA game tevA matanA AdhAre karelA nirNanA abhimAnane vaza thaI kAryo karavA lAge te e kharekhara duHkhano viSaya bane che. maitrIvAsita prANIne kheda thAya che ke evA prANIo zA mATe pApamAM paDatA haze ? te vadhAre ema paNa vicAre che ke evA prANIo jinavacanane rasapUrvaka zA mATe svIkAratA nahIM hoya ? A maitrIvAsita cetanane ugAra che. tene prANane pApakarmamAM paDatA joI pUMja Ave che. te te maitrI bhAvanAne paripUrNa sAkSAtakArane jhaMkhe che. 7. paramAtmani vimalAtmanAM, pariNamya vasantu / vinaya ! samAmRtapAnato, janatA vilasantu // vi0 // 8 //
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ (156) " artha - vinA!) he cetana ! (viTAmina) nirmaLa AtmAvALAnA citta (mAriri) paramAtmAne viSe (vi) pariNAma pAmIne (varaMtu) rahe, ane (3natA) sarva jIvo (tamAmRtapAnatA) samatArUpa amRtanA pAnathakI (vijAtu) vilAsa kare-ramaNa kare. 8 paramAtmA zuddha niraMjana brahmasvarUpa che, niraMjana-nirAkAra che, anaMta avyAbAdha sukhanA joktA che, AtmAnI mULa sthitine prApta thayelA che ane ajara amara thaI anaMta jJAnadarzanamAM ramaNa karI sthiratArUpa cAritra pAmelA che. e paramAtma svarUpa sAthe ekabhAva-ekatAna lAge enuM nAma dharmadhyAna che. 8. rUti vacorA maitrI bhAvanA praveza: || caturlarA prariA . teramo prakAza kaho. have cadama prakAza kahe che. tene A pramANe saMbaMdha che-teramA prakAzamAM maitrI bhAvanA kahI. maitrI bhAvanAvALo prANu guNavAna thAya che ane guNavAna prANa paranA guNanI stuti karavAthI pramAdavALe thAya che. A saMbaMdhathI AvelI pramoda bhAvanAne bhAvatA satA kahe che ke pramo mAvanA che ( strAvRttama) dhanyAste vItarAgAH kSapakapathagatikSINakarmoparAgAbailokye gandhanAgAH sahajasamuditajJAnajAgradvirAgAH /
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 14 11 (157) adhyAruhyAtmazuddhyA sakalazazikalAnirmaladhyAnadhArAmArAnmuktaH prapannAH kRtasukRtazatopArjitAhantyalakSmIm // 1 artha:-he cetana (kSapApathatizILAza ) kSapakazreNinA mArge gati karavAvaDe kSINa karI che karmanI malinatA jeNe evA te (vAtA:) vItarAga (m) dhanya che (raeNsToLe) traNa lekamAM (AdhanA) gaMdhahastI samAna eTale jene joIne bIjA hastI nAzI jAya (mada gaLI jAya) evA gaMdhahastI samAna (karamudritazAkAhAra) sahajathI-janmathI udayamAM AvelA mati, zruta ne avadhijJAnathI jAgRta che virakta bhAva jene evA, ( mizukyA ) ujajavaLa kSamA, AjavAdi nirmaLa pariNativaDe ( sAvanirmacAradhArAM ) paripUrNa caMdranI kaLA jevA nirmaLa dharmadhyAna ane guladhyAnanI akhaMDa dhArA upara (madhyAhaa) ArahaNa karIne (tasutarAtovAtArjamAMpUrvakRta seMkaDe sukRtavaDe upArjana karelI Ahuta lakSamIne pAmIne ( muje mAt) muktinA najIkanA pradezane (prapannAra) pAmyA che. 1. pUrve aneka sukRtya karIne AvyA hoya che vaLI tIrthakaranA bhavamAM paNa aneka sukRtyenI vRddhi kare che ane ahaMntalakSamIne prApta karI muktine kinAre pahoMcI jAya che. kevaLajJAna pAme che te vakhate devatAo samavasaraNa race ane cakravatIo name, temAM tene koI paNa rAga nathI, ane koI tejolezyA mUke te tenA tarapha dveSa thato nathI. vItarAgadevanI sAta bAbato para khAsa dhyAna kheMcavA gya che: 1 vItarAgadazA, 2 karmakSaya, 3 sahajavairAgya, 4 nirmaLa dhyAnadhArA, 5 Atmazuddhi, 6 AhaMta lakSmI, 7 muktadazAnI prApti. AmAM ari
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ (158) haMtapadanI lakSmI kAMIka bahiraMga ane bahudhA aMtaraMga che, bAkInI chae bAbate aMtaraMga che. A vItarAgabhAvane aneka daSTibiMduthI samajI tene oLakhavo e khare jIvanane lahAve che. vItarAganI dhanyatA gaNavAmAM emanA atizaye, vANunA guNo, aSTa mahAprAtihAryo ane khAsa karIne dharmasAmrAjyanuM vAtAvaraNa avakAza pAme che. 1. teSAM karmakSayotthairatanugaNaguNainirmalAtmasvabhAvai yaM gAyaM punImaH stavanapariNatairaSTavarNAspadAni / dhanyAM manye rasajJAM jagati bhagavatastotravANIrasajJAmajJAM manye tadanyAM vitathajanakathAM kAryamaukharyamagnAm // 2 // * artha - tevAM ) te bhagavAnanA ( sa ) kamenA ' ja A lekamAM jarmakSa vigere cAra ThekANe tRtIyA vibhakti che te samajAtI nathI, vaLI jAya jAyaM nuM karma paNa dekhAtuM nathI, tethI cAre ThekANe dvitIyA hoya te karma thaI zake ane artha ThIka lAge che; chatAM stuti karavAmAM pariNAma pAmelA evA ( amArA ) nirmaLa AtmasvabhAvavaDe te bhagavAnanA karmakSayo- guNagaNane gAI gAIne ema be ThekANe tRtIyA ane be ThekANe dvitIyA karIe te paNa ThIka lAge che; paraMtu cAre tRtIyA amArI buddhimAM ThIka lAgatI nathI tethI A bAbatane khulAso kaI vidvAnanA dhyAnamAM Ave to amane lakhI AbhArI karaze evI vijJapti che. cothA padane anvayArtha bIjI rIte paNa thaI zake che, te A pramANe-terasanI ajANu jivAne vitajinakathAvALI ane kArya saukharyamagna levAthI tadanya eTale adhanya mAnuM chuM. A rIte hetuvizeSaNa thaI zake che..
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ (159 ) kSayathI utpanna thayelA, ( nirmAlmavamAve ) nirmaLa AtmasvabhAvavALA ane ( stavananiteH ) stuti karavAmAM pariNAma pAmelA evA ( vratanukuLai: ) ghaNA guNanA samUhane mAda gAyuM ) gAi gAIne ame amArA ( aivarjApati) varlDa ATha sthAnakAne ( punIma ) pavitra karIe chIe; kemake ( jJatirga jagatane viSe ( maLavata: ) bhagavAnanA ( stotravALIlA) zaiaal anglai zua nyurl ( tasi ) lygqla ( arai) dhanya--kRtArtha ( maLye ) mAnuM chuM, ane ( tattvAM ) tenAthI khojI ( jAmaulayamanAM ) kAryanI vAcALatAmAM magna thayelI ( vitathananAthAM ) khATI leAkavArtAvALI jihvAne ( mAM ) ajJAnI-adhanya ( manye ) huM mAnuM chuM. 2. ahIM varNanA ATha sthAnaka kahyA, te A pramANe che--da ta 1, ei 2, tAlu 3, kaThe 4, jihvA pa, urasU 6, mUrdhA 7 ane nAsikA 8. vItarAganA pratyeka guNustavanamAM guNa taraphe rAga pragaTa thAya che ane guNarAga e guNaprAptinuM acUka AhvAna che. jema guNagAna vadhAre thAya tema guNu taraphe prema thAya che. ane premapAtra vastu prApta karavA prayatna thAya che. bhaktirasane A prakAra che. guNagAnathI anaMta phaLa prApta thAya che, kharI bhaktimAM ekatAnatA thAya che ane ceAgAnI prazasta pravRtti thAya che. je jihvA prabhustAtrane rasa jANanArI che te paNa kharekhara dhanya che. 2. nirgranthAste'pi dhanyA girigahana guhAgahvarAntarniviSTA, dharmadhyAnAvadhAnAH samarasasuhitAH pakSamAsopavAsAH / ye'nye'pi jJAnavantaH zrutavitatadhiyo dattadharmopadezAH, 93 14 19 zAntA dAntA jitAkSA jagati jinapateH zAsanaM mAnayanti // 3 //
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) artha -(pheDaji)te paNa (nija) munio () dhanya che ke jeo (jidinapuidAntanividA) girinA zikhara upara, gahanamAM eTale UMDA vananA pradezamAM, guphAmAM eTale parvatanA khADAmAM rahyA satA (dharmacAviyAnA) dharmadhyAnane viSe upagavALA (mahuditA) samatArUpI rasathI tRpta thayelA (pakSamApavAsA) paMdara upavAsavALA ane mAsa upavAsavALA, tathA (ajof) bIjA paNa (2) jeo (zanivAra) avadhijJAnAdikavALA (dhruvitAdhira) daza pUrvAdika zrutavaDe vizALa buddhivALA (pa rA ) dIdhuM che dharmane upadeza jeNe evA ( pattA) zAMta eTale jItyA che kaSAya jeNe evA vAttA) dakhyuM che mana jeNe evA (sitAkSara) jItI che idriye jeNe evA munio (kavi) jagatane viSe (nina ) jinezvaranA (zAra) tIrthane (mAnti ) dIpAve che te paNa dhanya che. 3. zAnathI pavitra thayelI buddhivALA mahAtmAo vijJAnamAM paNa pAraMgata hoya che, darzananA abhyAsI hoya che, tattvajJAnanA rasIyA hoya che ane upadezano prasaMga pUro thatAM girigahanamAM cAlI jaI tyAM cetanarAmane dhAvanArA hoya che. AvA mahAmAM puruSo jagatamAM jinapatinA zAsanane khUba dIpAve che. evA mahAtyAgI, tapasvI, zAMta yegIonI jeTalI prazaMsA karIe teTalI ochI che. evI vizALa hRdayavALI jagaduddhArarasika mahAvyaktione aMtaranA aneka abhinaMdana he! nigraMtha eTale graMtha vagaranA, graMtha eTale saMsAra baMdhana jenuM chUTI gayuM hoya te nigraMtha kahevAya. e samarasamAM tRpta hAya. enA mukha upara zAMtinA zeraDA paDatA hoya. tevA zAMtasthAnamAM rahIne cetanarAmane dhyAvatA nircathane dhanya che! 3 ;
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 161 ) dAnaM zIla tapo ye vidadhati gRhiNo bhAvanAM bhAvayanti, 13 10 dharma dhanyAcaturdhA zrutasamupacitazraddhayArAdhayanti / -17 14 94 18 sAdhvyaH zrAddhyazca dhanyAH zrutavizadadhiyA zIlamudbhAvayantyastAn sarvAnmuktagarvAH pratidinamasakRdbhAjyamAjaH stuvanti // 4 // 19 21 artha :-- ye) je ( vrutti: ) gRhasthAzrAvakA ( vAnaM ) abhayadAna supAtradAna vigerene, ( zIruM) sarvathI ke dezathI brahmacayane tathA (sapA) anazanAdika bAra prakAranA tapane (vidhati) kare che ane ( mAtranAM ) anityAdika tathA tIrthoddhAra, mi eddhAra vigere sAdhI zubha bhAvanAne ( mAnti) bhAve che tathA ( zrutasamucitazrayA ) Agamane anusAre puSTa ane nizcaLa zraddhAe karIne ( caturthI ) upara kahelA cAra prakAranA ( dharma ) dharma ne ( ArAdhayanti) zuddha vidhie karIne pALe che te zrAvakA ( dhandhA) dhanya che. (sAtmyaH ) sAdhvIe ( zrAdhdhadhdha) ane dezavirativALI zrAvikAe ( zrutavirAdhiyA ) AgamanA upadezavaDe nirmaLa buddhie karIne ( zI N ) zILane ( sadbhAvana antya: ) nirdoSa pALavAvaDe zeAlatI satI ( thamyA ) dhanya che. ( tAn ) te pUrve kahelA ( sarjana ) sarvene (muktA:) tyAga karyA che gava jeNe evA (manyamAna: ) puNyazALI lAka ( afafga ) (de'de ( waga ) mas a? ( zgafa ) zgla kare che te janAne dhanya che. 4. A cAre prakAranA dharma karavAmAM tene kharI zraddhA hAya che ane te zraddhA jJAnathI samupacita-dRDha thayelI hAya che, enAmAM vicAra 11
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ (162 ) zakti temaja pRthakkaraNazakti khIlelI hoya che. enAmAM viveka jAgelo hoya che. pramoda bhAvanA zrAvakanA guNenI prazaMsA sarva guNagrAhI pAse karAve che e enI viziSTatA che. AvI zraddhApUrvaka vivekathI e cAre prakAranA dharmane Acare che. enAmAM zrutasamucita zraddhA hovAthI e sarva prakAre prazaMsApAtra che, enuM sAdhya guNaprAptinuM hovAthI e jarUra AgaLa vadhe che ane jyAM aMdhazraddhA jaNAya tyAM e spaSTa rIte vicAra pitAnA jaNAve che. 4. (upanAtivRtta ) mithyAdRzAmapyupakArasAraM, saMtoSasatyAdiguNaprasAram / vadAnyatAvainayikaprakAra, mArgAnusArItyanumodayAmaH // 5 // artha - mithyAdarAma) mithyASTionA paNa (upasA) hita, sukha vigere pradhAna evA upakArane, ( saMtoSAtyAdri guNAkA) saMtoSa ane satya vigere guNanA vistArane tathA (vAcatAnamiyA ) dAtArapaNuM ane vinayavRtti vigerene (mAnusAra ti ) A mekSamArgane anusaranAra-anukULa che ema dhArIne ( anumorayA) ame hRdayavaDe AnaMdavALA thaIe chIe. 5. pramoda bhAvanA prANImAM keTalI vizALatA utpanna kare che ane guNAnurAga keTale guNIyala ane guNAkarSaka banAve che tenI parAkASThAnuM A daSTAMta che. AmAM vagarasaMkecanI vizALatA che ane e kharuM jainatva che. atyAra sudhImAM jyAM jyAM guNadarzana thayA tyAM tyAM prazaMsA karI, evA sthAnake vyaktinI vicAraNA karatAM guNapakSapAtanI bhavyatA spaSTa thAya che. e anyamAM saMteSavRtti jue eTale tene prazaMse che, anyamAM satyapriyatA
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ (163) jue tyAM e rAjI thAya che, dhanyavAnanI udAratA joI e harSa ghelo thaI jAya che, vinayana koI paNa prakAra je te rAjI rAjI thaI jAya che. A vAta khUba vicAravA gya che ane enA rahasya darzanamAM jainatvanI kharI cAvI sAMpaDe che. pa. (sudhAkRtam) jihve prahvIbhava tvaM sukRtisucaritoccAraNe suprasannA, bhUyAstAmanyakIrtizrutirasikatayA me'dya karNau sukarNau / vIkSyAnyaprauDhalakSmI drutamupacinutaM locane rocanatvaM, saMsAre'sminnasAre phalamiti bhavatAM janmano mukhyameva // 6 // artha -(ni) he jihvA ! (jaM) tuM (kukamA) sArI rIte prasanna thaI satI (kutiyurvAritoSA) puNyazALInA sArA caritra uccAra kaQAmAM (kaarkhava) Asakta eTale sadA udyamavALI thA. (a) Aje (e) mArA (m) be kAna (anyArtikRtiviyA) bIjAnI kIrti sAMbhaLavAmAM rasikapaNAe karIne (sujo) sArA kAna eTale saphaLatAvALA (mUta) thAo. ( ra) he be netro ! tame (anyauddhasTama) bIjAnI mahAvizALa lakSmIne (vI) joIne (pd ) zIdhrapaNe (revanAd) rucipaNane (3cranud) prApta karo. (ti ) A pramANe (mi) A (bare) asAra (Are) saMsAramAM (mavatai) tamArA-jIbha, kAna ane netranA (gamana) janmanuM (mukyameva) mukhya ja (f) phaLa che. 6. - A asAra saMsAramAM ApaNe kayAM ghasaDAI javAnA chIe
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 164 ) te jANatA nathI. ati alpa jIvanamAM paNa jo ATalI vizALatA keLavIe te vikAsakramamAM kAMika uMcA AvIe. paranA nAnA sarakhA guNane paNa khahalAvatAM zIkhIe teA ApaNeA mArge jarUra saraLa ane. A jIvananuM mukhya phaLa jIbha, kAna ane AMkhAnA sadupayeAga che. he jIbha ! bhAgyavaMta prANIonA suciratrAnA guNagAna karavAmAM tuM sajja thA. he kAna ! sadguNazALI mahApuruSAnI kIrti sAMbhaLavAmAM rasika aneA. he netrA ! anya prANIne ceAgya rIte mATI saMpatti prApta thayelI joine tame AnaMda pAmeA. saMsArane atra asAra kahevAnuM kAraNa e che ke--emAM viSayarasanI kadI tRpti thatI nathI. ApaNe game teTalA svAdo laie, gAyanA sAMbhaLIe, dRzyA joie paNa tenAthI kadI dharAtA nathI. 6. ( upajJAtivRttam ) pramodamAsAdya guNaiH pareSAM yeSAM matiH sa (ma)jati sAmyasindhau / dedIpyate teSu manaH prasAde (do), guNAstathaite vizadI bhanti / 7 10 13 artha :-- cAM ) jemanI ( mati: ) buddhi ( varelAM ) bIjA guNIjanAnA ( JI: ) guNAvaDe ( moTuM herkhane ( sattAgha ) pAmIne ( sAsindhau ) samatArUpa samudramAM (mati ) magna thAya che ( tevu ) temane viSe ( mana:prajJAvuM ) mananI prasannatA (TreTIvyate) ujavalatAne pAme che-zAle che (tathA) tathA (te) A (muLa:) guNA (virATrImanta) anumeAghA satA nirmaLa thAya che. 7. guNuprAsanA sAcA upAya anya guNapraza'sA ja che. guNazuddhinA upAya pramAda che, guNavRddhinA mArga anumedana che, guNapravezanu dvAra guNAnuvAda che ane guNasthiratAnu sAdhana prameAda che. gurUprazna sA karavAthI guNavAnane geralAbha thatA ja nathI. prazaMsA karanAra te mAge
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ (165) caDe che. anyanA guNonI prazaMsAthI ApaNA guNo nirmaLa thAya che. keTalIka vAra prazaMsAne pariNAme guNamAM sthira thAya che. ane - parane daSTAMta rUpa banI guNavRddhinuM kAraNa paNa bane che. 7. amedabhAvanA : yASTaka (ArI rAgaNa gIta) kaSabha jirNadA! RSabha jirNadA! tuM sAhiba huM chuM tuM ja baMdA. tujazuM prIta banI muja sAcI, muja mana tuja guNazuM rahyuM mAcI (e dezI) vinaya ! vibhAvaya guNaparitoSa, nijasukRtAptavareSu pressu| . parihara dUraM matsaradoSa, vinaya ! vibhAvaya guNaparitoSam // 1 // artha--(vinA) he vinayavALA AtmA! (kurito) bIjAnA guNene viSe saMtoSa-atyAnaMda (vimAra) tuM ciMtavana kara. ( nikAputArapu ) pitapotAnA sArA kRtyothI prApta thayeluM che. pradhAnapaNuM jene evA (pu) bIjA puNyavaMta prANIone viSe (mArouM ) adekhAIrUpa deSane (sU) atyaMta (pa ) tyAga kara. 1. , he cetana ! tuM guNa joIne prasanna thA. jyAre citta prasanna thAya tyAre AkhI duniyA AnaMdamaya jaNAya che, kAraNa ke ApaNI duniyA sAdhAraNa rIte ApaNuM cittanuM ja pratibiMba hoya che. e. kaluSita hoya tyAre ene havAmAM paNa azAMti dekhAya che. pUrva saMcita puNayAne anya lakSmI prApta thavAthI udAratA batAve to ene matsara na kara. paNa hadayathI emAM AnaMda anubhava, enI egya prazaMsA karavI, e guNaprAptino saraLa upAya che. 1. -
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 14 ( 166) diSTyA'yaM vitarati bahudAnaM, varamayamiha labhate bahumAnam / kimiti na vimRzasi paraparabhAga,yadvibhajasi tatsukRtavibhAgam / / artha -he AtmA ! (acaM) A puNyazALI (dulA) ghaNuM dAna (vipati) Ape che te (viA ) bahu sAruM che, ane (rAya) A bhAgyazALI-guNI (6) A lokamAM (vaghumAna) pUjAsatkArAdi bahumAnane (sTama) pAme che te (vara) ghaNuM sAruM che. (ti) e pramANe (gvmai) bIjAnA uttama bhAgyane (%i) kema (na virAti) tuM nathI citavata ? () je kAraNa mATe bIjAnA sukRtanA anudana thakI (tasuvimAna) tenA sukRtane vibhAga ( vimasi) tuM pAmIza. 2. sAcA dilathI saddaguNa-sukRtanI anumodanA karavI te paNa ati hitakAraka che. jaina zAsanamAM karavuM, karAvavuM ane anumodana karavuM e traNenuM sarakhuM phaLa kaheluM che. anyanepArakAne badhI bAbato viSe savaLa artha le, enI sArI bAju upara vicAra kare ane enI ujaLI bAjunI prazaMsA kara. A pramANe karavAthI enA sukRtyano paNa tane upara jaNAvelA niyama pramANe jarUra bhAga maLaze. mana,vacana ane kAyAvaDe karavuM, karAvavuM ane anumedavuM ema nava bhaMga thAya che. A traNe rIte zubha athavA azubha karmabaMdha thAya che. zubhAzubha baMdhane kAryanI AdeyatA ane anAdeyatA para AdhAra che. A traNe sarakhA phaLane ApanArA che. 2. yeSAM mana iha vigatavikAra, ye vidadhati bhuvi jagadupakAram / teSAM vayamucitAcaritAnA, nAma japAmo vAraMvAram ||vi0 // 3 // artha -(g) A manuSya lekamAM (ve) je mAne 12 10 14
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ (167 ) IcchanAranuM (mana) citta (vivijA) rAga-dveSAdikanA pariNAma rahita che ane (2) jeo-bahukRtAdika mahApuruSe (muvi) A pRthvIne viSe (sugud) sarva jananA upakArane (vivadhati) kare che, (tepa) te (kavitApitAnAM) yegya AcaraNavALAnA (nAma) nAmane () ame (vAraMvAda) vAraMvAra (kapAma) japIe chIe. 3. paropakArI puruSe jagatane upakAra karI rahyA che. keI garIbonA duHkhano nAza karavA, keI gulAmagirine nAza karavA ane koI zArIrika vyAdhio dUra karavA tatpara thAya che. teonAM nAme ame vAraMvAra laIne amArI jAtane kRtArtha karIe chIe. ke jagatanI zAMti mATe prayAsa kare che. dharmopadeza karanAra ane saddaguNane prakAza karanAra sarvanA upakArI che. jagaDuzAha pramukha sarvanAM nAme prabhAtamAM levA gya che. temAM jAti ke dhamanI maryAdA na hoya. emAM te guNuM je hoya tenI guNa paratve prazaMsA ja hoya. 3. ahaha titikSAguNamasamAna, pazyata bhagavati muktinidAnam / yena ruSA saha lasadabhimAnaM, jhaTiti vighaTate karmavitAnam ||vi04 artha -(a) ahe! (mAvata ) bhagavAna jinezvarane viSe (muriniva) mekSanA kAraNarUpa ( ) kedanI sAthe sarakhAvI na zakAya evA (titikSAguon) sahanazIlatA guNane (pati) tame juo, ke (ena) je pUrvokta guNavaDe ( 6 ) krodha sAthe ( aramiyAnaM ) vRddhi pAmatA abhimAnavALe (ravitA) karmane samUha (rati) zIdhrapaNe (vidha ) nAza pAme che. 4.
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 18 ) guNanI hakIkata evI che ke eka guNane sarjAze grahaNa karyA ke. tenI pAchaLa aneka guNA svata: cAlyA ja Ave che. jema ke kSamA guNa Ave tyAre abhimAna, bha, mUrchA, asUyA, matsara, niMdA vigere doSo tatkALa nAza pAme che. ApaNe pAMca sAta bAbatane na vaLagatAM eka guNune game te bhAge vikasAvavA aDaga prayAsa karIe ta paNa kArya saphaLa thAya che, jIvana dhanya bane che ane sAdhya samIpa Ave che. 4. adadhuH kecana zIlamudAra, gRhiNo'pi parihRtaparadAram / 9 10 yaza iha saMpratyapi zuci teSAM vilasati phalitAphalasahakAram vi||1|| atha-- jhezana ) keTalAka ( ttino'pi) gRhastha zrAvakA paNa (vidyutapaFR) sarvathA tyAga karI de parastrI jene viSe evA ( SIR ) aticAra rahita zreSTha ( zIruM ) brahmacarya ne 8 ag:) dhAraNa karatA hatA ( teSAM ) te gRhasthAnI ( krutti ) pavitra ( tharA ) kIrti (4) A manuSya leAkamAM ( saMprati ) hamaNAM paNa ( jitAsadAra) phaLelA aphaLa AMbAnI jema ( vijapatti ) vilAsa kare che-zele che. pa. na phaLe tevA AMbAnA jhADane phaLa bese tevA zILavatanA pavitra caza atyAre paNa A saMsAramAM ze|bhA pAme che. paradArA zabdamAM vidhavA, kumArI ne vezyA e sarvanA samAveza thAya che, emAM rakhAyata strIne paNa samAveza thAya che. jAhera rIte paraNelI strImAM satASa rAkhavA e gRhasthane dharma che. bAkI sarva srInA tyAga karavA. Avu vizuddha AcaraNa te sarva kALamAM 'sa' samAmAM prazasya ja che. evA sadAcArI sajjanAnA saphaLa jIvanane namIe chIe. 5.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ (169) 4 yA vanitA api yazasA sArka, kulayugalaM vidadhati supatAkam / tAsAM sucarita saJcitarAkaM, darzanamapi kRtasukRtavipAkam vi0 / 6 / a--( 4 )je ( nitA: api ) strIe paNa (tharAtA lArja) niLa yazanI sAthe ( ghacunaruM) pitAnA ane sAsarAnA banne kuLane ( ( supatA%0 ) sudara dhvajAvALu ( viddhati )kare che ( tAsAM) te strIonu ( Anapi ) darzIna paNa ( sucaritanazcitAM ) su Mdara vratajJAnAdika AcaraNarUpI ekaThA karelA suvarNa jevu che ane (tattutavipA) karelA sArA kRtyanA phaLarUpa che. 6. 1 ziyaLaneA prabhAva avaNya che. ziyaLa sa`kucita arthamAM patiparAyaNatAne nirdeze che ane vizALa arthamAM sadAcArane nirdezI aneka zubha guNAne sagrahe che, jaina satI strIonA ciratrA piraNItA ane apariNItA ema banne kakSAmAM Avela che tyAM ziyaLanA vizALa artha che. kaLAvatInu daSTAMta mane sparze tevuM che. ziyaLa saMrakSaNumAM enA banne kAMDA kapAyA te paNa enu mana cAlyuM nahIM. e zIlanA mahimA che. mayaNAsuMdarInI patibhakti ane zrutavizada zraddhA anupameya che. eNe patinA hAtha sahyA tyAre ene kADha hatA, paNa eka pagaluM pAchI haThI nahIM ane e rAganI sudhAraNA karI. 6. 9 3 tAtvikasAtvika suja navataMsAH kecana yuktivivecanahaMsAH / alamakRpata kila bhuvanAbhogaM, smaraNamamISAM kRtazubhayogam / / vi. || 7 || a:--( tAttvi lAyiAmunanavataMttAH ) tattvane jANanAra " ra
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 10 ) ane bIjAne upadeza ApanAra, sAttvika eTale AtmaguNamAM ramaNu karI jagatanI sarva upAdhiothI dUra rahe che evA sajjana purUSAmAM mugaTa samAna (yujiviyevanaddattA ) strazAstra ane parazAstranA vacanAmAM yathArtha ane ayathArtha nirdhAraNa-pRthakkaraNa karavAmAM huuMsa jevA ( vana ) keTalAka janA ( muvanAmoLa ) traNa jagatanA paripUrNa hRdayabhAvane (tti )nizce (ahamASata) zeAbhAvatA hatA, ( amISAM ) teonu (maLa) smaraNu zvetaguma(conA) zubha cAgane karanAruM eTale puNyadhane karanAruM che. cha, keTalAka mahApuruSA vastuparIkSA karavAmAM ane tenA viveka karavAmAM huM samuddhivALA hAya che. e kSIra ane nIrane judAM pADI tattva saMgrahe che, niraka kacaro pheMkI de che ane satyane svIkAra karI anyane te para prakAza pADe che. yathArtha ayathArthanI pRthakkaraNa zaktinuM baLa prApta karanAra AvA puruSA svaparaupakAra kare che ane e ApaNA sarva mAnane ceAgya che. AvA sajjana puruSAnA smaraNa preraka che, edhaka che, niyAmaka che, emane anaMta vAra vadana heA. evA mahApuruSA jagata para upakAra karIne dRSTAMta pUruM pADanArA che. 7. . 1. iti paraguNaparibhAvanasAraM, saphalaya satataM nijamavatAram / kuru suvihitaguNanidhiguNagAnaM, viracaya zAntasudhArasapAnam // vi. || 8 || a:-( kRti ) e pramANe ( pazupatimavanabhAAM ) bIjAnA guNA-paropakArAdikanu anumAdana che sAra jenA evA ( nin ) peAtAnA ( avatAruM ) janmane ( satataM ) niratara ( laya ) sArthaka kara, ( dhruvatinuganidhizuLAnaM) Ava
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 171 ) zyakAdika sarva kRtyarUpa guNunA bhaMDAranA sArA guNunuM kIrtana ( IT ) kara ane ( zAntanudhAlAnuM ) rAgadveSAdika vikAravarjita thaine zAMta svabhAve zAMtasudhArasanuM pAna (viSaya) kara. 8. pramAda bhAvanAmAM guNaciMtana, guNapraza'sA, guNustavana, guNamahimA ane guNagAnanI vAta che. guNa saMbaMdhI Apu' tattvajJAna bahu sa MkSipta zabdomAM ApeluM che. AvI rIte anya prANIe mAM, anya prANIo paikInA mahApuruSAmAM je je ucca guNA jaDI Ave, maLI Ave, prApta thAya, tenu manamAM raTaNa karI A jIvanane saphaLa karavuM. A manuSyabhava zA mATe manyeA che ? kAMi khAvApIvA ke paisA ekaThA karavAnA enA uddeza na ja hAya. paisAvALAne kAi prakAranuM aMtaranuM sukha hAya evI mAnyatA vastusvarUpanuM ajJAna sUcave che. ahIM teA guNane ekaThA karI, sa MgrahI, svAyatta karI vikAsamAM pragati karavAnuM kartavya che. kartA puruSa prAMte evI upayukta zikSA Ape che ke huM bhaLye ! jyAM jyAM guNu dekhA tyAM tyAM rAga karA, tathA nirguNI keNI upara dveSa na kareA-samabhAva rAkheA. 8. iti caturdaza pramoda bhAvanA prakAzaH -- // atha paMcadaza prakAzaH // codamA prakAza kahyo, have paMdarameA kahe che. tenA saMbadha A pramANe che-cAdamAmAM pramAda bhAvanA kahI. tene bhAvatA prANI karuNA hRdayavALA thAya che. tethI te kAruNyane bhAve che. AthI kAruNya bhAvanA kahe che. tenA A prathama zlAka che--
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ (172) kAruNya bhAvanA (mAjinIvRtta ), prathamamazanapAnaprAptivAJchAvihastA stadanu vsnveshmaalNkRtivygrcittaaH| pariNayanamapatyAvAptimiSTendriyArthAn , satatamabhilaSantaH svasthatAM kA nuvIran // 1 // artha -( prathama ) prathama eTale ghaNuM nidhanatAne viSe { rAnapAna sivAchavista) khAvApIvAnA padArthone prApta karavAnI vAMchAe karIne vyAkuLa hoya che, (tanu ) tyArapachI (raveramAaMtivyavRtti) vastra, ghara ane alaMkAranI prApti mATe vyagra cittavALA hoya che, tyArapachI (Aya ) svaparanA vivAhane, (apatyAghApti ) putrapuyAdika apatyanI prAptine ane ( rUthina) Icchita pacaMdriyanA viSayabhegane ( tatta) niraMtara ( amiDhaSataH ) IcchA karatA (0thatAM) mananI sthiratAne (va) kayAM (mavana) meLave? 1. AvA prakAranI paristhitimAM zAMtine savAla kayAM thAya ? AvA savAla kyAM thAya? zAMti kema maLe? kevI rIte maLe? cittanI sthiratA kema thAya ? AvA saMyogamAM paDelA svayaM duHkhane UbhuM karI tenAthI herAna thanArA prANInA saMge para karuNA bhAva na Ave te bIjuM zuM thAya? AmAM cittanI ekAgratA kayAM thAya? prANa pitAne hAthe saMyege UbhA kare che ane pachI enAthI ja muMjhAya che. emAM hoya tene saMteSa nathI ane na hoya tene te
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 173 ) du:khanA pAra nathI. AmAM anaMta dayAvAna prabhu ke yAgIne te joI hRdayamAM zuM bhAva utpanna thatA haze tenA vicAra karavA jevu che. 1. ( zivarinIvRttam ) upAyAnAM lakSaiH kathamapi samAsAdya vibhavaM, bhavAbhyAsAttatra dhruvamiti nibadhnAti hRdayam / E 95 10 93 13 21 23 2 14 athAkasmAdasmin vikirati rajaH krUrahRdayo, 19 5 98 17 18 20 ripurvA rogo vA bhayamuta jarA mRtyurathavA // 2 // artha :---- 3pAyAnAM kSeH ) lAkhA upAye karIne (tha) meATA kavaDe ( viva ) pracura lakSmI (samAttAgha ) pAmIne (mavAeAsAt ) anAdi bhavanA abhyAsathI (taMtra ) te dhanane viSe ( dhruvaM ) A dhana sthAyI che ( kRti ) ema dhArIne ( T5 ) manane ( niSnAti) khAMdhe che--joDe che. ( atha ) tevArapachI ( ahmAt ) AcIMtA( vya; ) krUra hRdayavALA ( niH vA) zatru athavA ( io vA) zUlArdika vyAdhi, athavA ( maLyuM hata ) paracakrAdi bhaya, athavA ( jJA) ghaDapaNa, ( athavA ) athavA ( mRtyu: ) maraNa ( asmina ) A dhanane viSe ( ratna ) dhULa ( viiitta) nAMkhe che. ra. matalaba e che ke jIvAnA kalpita sukhamAM karmA aneka prakAranA vighna nAMkhe che. AmAM vicAravAnI vAta aMdarathI karuNA utpanna kare evI che. eka bAjue prANInA vaibhava meLavavAnA kaSTane vicAra ane bIjI bAjue temAM niSphaLa thanArAnI sthitine vicAre. dhanAdika maLyA pachI paNa tenA rakSaNanI ciMtA vicAro. chevaTa tenA nAza athavA
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ (174) tene choDIne paralokamAM javuM paDe e sarva duHkhamaya sthiti vicAre. upara varNavyA te uparAMta bIjA aneka prasaMge duniyAmAM prApta thAya che, paNa A prANImAM vAsanAnA saMskAra evA jAmelA hoya che ke te vastuo ne gharabAra sAthe maDAgAMTha bAMdhe che. e kaI divasa paNa choDavI paDaze ema mAnatA nathI. A sarve karuNa utpanna kare tevI sthiti che. 2. ( dharAvRtta ) spardhante ke'pi keciddadhati hRdi mitho matsaraM krodhadagdhAH yudhyante ke'pyaruddhA dhanayuvatipazukSetrapadrAhihetoH / 13 kecillobhAllabhante vipadamanaparTa TaradezAna 23 2024159manupada dUradezAnadantaH kiM kurmaH kiM vadAmo bhRzamaratizatairvyAkulaM vizvametat // 3 // artha -A jagatamAM karuNa rahita cha ( f) keTalAka paraspara (Itte) bIjAthI adhika thavAnI IcchAthI heDa bake che (badhA) krodhathI baLelA (vi) keTalAka (hi) hRdayamAM (mitha) paraspara (ma<
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 105 ) ( atirAtai ) sekaDA udvegavaDe ( n ) atyaMta ( kyAhra ) vyAkuLa eTale vihvaLa varte che. 3. cAre tarapha maneAvikAranAM kALAM vAdaLA dekhAya tyAM ame te zuM karIe ? ane zuM elIe ? kevA moTA upAya batAvIe ane kevA upadeza ApIe ? jANe AkhI duniyA mohanI madirA pIne ghelI thai gAMDAnI mAphaka ThekANA vagaranA vartana karI rahI hAya ema dekhAya che. lekhaka mahAtmA mhe che ke--amane ghaNe vicAra thAya che ane duniyAnI A vicitra carcA joi enA gAMDapaNAne aMge trAsa thAya che. tame A trAse samajo ane tenA rasamAM paDA nahIM. karuNA bhAvanAvALA AvA vicArA karI vadhAre avaleAkana karatA jAya che ema ene vizeSa karuNAnA prasaMgo sAMpaDe che ane tene mATe paNa ene vicAra thai paDe che. bhUta dazA bhAvI AtmAne A avaleAkanane aMge khUba karuNA pragaTe che. 3 ( 3panAtivRttatrayam ) 4 ra S 7 5 svayaM khanantaH svakaraNa gartA, madhye svayaM tatra tathA patanti / 9: 10 61. 93 yathA tato niSkramaNaM tu dUre-dho'dhaH prapAtAdviramanti naiva // 4 // artha::--A jagatanA janA ( svayaM ) pote ( varjDA.) pAtAnA hAthavaDe ( rtA ) khADA ( dhvananta:) kheAdatA satA (satra) tenI (madhye) madhye ( svayaM) pAte ( tathA ) te prakAre ( patanti ) paDe che ke ( yathA ) je prakAre (tatA) te khADAthakI (niSkramaLa 3) nIkaLavuM te ( re ). dUra raheA, paratu ( ayodhaH ) nIce nIce ( pAtAr ) paDavAthakI (naiva vinti). virAma pAmatA ja nathI eTale tenA cheDAne pAmatA nathI. 4.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 . (17) Avo manuSyabhava maLyA pachI prANI kAma-krodhAdikane vaza thAya, abhimAnamAM AnaMda mAne, daMbha-kapaTa-racanAjALamAM rasa le, lebhanI deDAdoDImAM paDI jAya, zokathI vihvaLa bane, Ama navA navA khADAmAM paDe che. mehanA vilAsa evA che ke ene eka vAra avakAza ApyA pachI e aTake nahIM. strIbhaga ke iMdricenA viSayo ke kaSAyanI pariNati laIne vicAraze te patananI vyApakatA, saraLatA ane nirgamananI viSamatA samajAze. zuM A jIvane uddeza nIce utaravAno che? ahIM AvIne kAMI kamAI javuM che ke hoya te puMcha paNa gumAvavI che? prapAta ane vadhAre prapAtane vicAra karatAM kheda thAya che. 4. prakalpayannAstikatAdivAda-mevaM pramAdaM parizIlayantaH / manA nigodAdiSu doSadagdhA, durantaduHkhAni hahA ! sahante // 5 // artha-saddha rahita mithyASTio () mahA khedanI vAta che ke (nAtitAvivAraM) nAstikAdika kuvAdane (kAhAthana) racatA, (parva) e prakAre (pramAvuiM) pramAdane (ra zakyata:) AcaratA (ninovA7i) sAdhAraNa zarIra vanaspati Adi nigodAdikane viSe (enA) DUbI gayelA, (rodhA) pUrvokta deSathI baLelA (surataduni) jene aMta nahIM evA duone (sane ) sahana kare che. pa. AvA prANuo pachI rAga, dveSa athavA viSama vikAranA avyavasthita dhoraNe rajU kare che. jyAM najara na pahoMce tyAM ajJAna ane ayanuM tattva mUke che ane aMdhaparaMparA calAve che. keI vAta samajavI nahIM ane sahAnubhUtithI keInA vicAra sAMbhaLavA nahIM, abhyAsa ke parizIlanane nirbaLatA mAnavI e alpa jJAnanA pracaMDa AvirbhA che. AvI rIte ajJAnanA bhaMga thaI
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 177 ) prANIe kai nigeAdamAM, kAi narakamAM ane koi tiryaM camAM rakhaDI paDe che ane je buddhi, zakti ene madadagAra thavI joie te na thatAM tenA durupayogathI azubha gatiemAM muMge moDhe aneka du:kheA khamavA paDe che. pu. 3 da zRNvanti ye naiva hitopadezaM, na dharmalezaM manasA spRzanti / 99 9 93 11 36 rujaH kathaMkAramathApaneyA- steSAmupAyastvayameka eva // 6 // aH--the ) je manuSyeA ( dvitopaveza ) hita upadezane ( naiva zrRtti ) nathI sAMbhaLatA, ane ( dharmajJezaeN) dAnAdi dharmanA lezane (manasA) manavaDe paNa (7 sphurAnti) zraddhAe karIne a MgIkAra nathI karatA ( tha ) e pramANe sate ( teAM ) temanA ( hanna:) karmavikArAdirAgA ( thAra ) kayA upAyavaDe ( apaneyA: ) dUra karavA ? ( kavAyattu ) tenA upAya tA-nivRttinuM sAdhana te ( ayaM ) A ( ja va) eka ja che. 6. keTalAka prANIo hiteApadeza sAMbhaLatA nathI vaLI ene sadghatana, sadguNe| ane ucca prakAranI zikSA ApavAmAM Ave te te sAMbhaLavAnI paNa ene phurasada heAtI nathI. temanA upara mAharAjAnuM prabaLa sAmrAjya dekhAya che, ene rAgadveSanA vyAdhie enA taraphe phelAtA dekhAya che. evI rIte paravaza paDelA prANInA hRdayane Ardra kare tevI paristhiti tenA para mahAyApaNuM vistAre che. AvA nItithI dUra bhAganArA ane dharmanA vicArathI vaMcita rahenArA prANIonA saMsAravyAdhie kai rIte maTADavA bhAvitAtmAne vicAra thAya che ke nItinA spaSTa khyAla vagaranA, sAdhya vagaranA jIvanamAM rasa lai rahelA prANIenuM zuM thaze? ane emanA 12
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ (174) paribhramaNane cheDe kaI rIte Avaze? ema vicAravuM te karuNa bhAvanA kahevAya che. 6. ( suram ) paraduHkhapratIkAra-mevaM dhyAyanti ye hRdi| labhante nirvikAraM te, sukhamAyatisundaram // 7 // artha -(je) je. (paNAtI) paranA dukhanA nivAraNanuM ( hRti ) hRdayamAM (ve) e prakAre (dayA ) citavana kare che, (te) teo-sajajano (nirvidha) vikAra rahita eTale nAza na pAme evuM ane (atisutra) AgAmIkALe kalyANane vahana karanAruM (kurNa ) paramAnaMda sukha ( matte) pAme che. 7. * sukha eTale paramAnaMda, AnaMda ahIM vaigika samaja. nirvikAra AnaMdamAM kaI prakArane pheraphAra thato nathI. TUMkAmAM kahIe to te AnaMda sthira ane sthAyI che. vyavahArika AnaMda kSaNika che, aupacArika che ane parAdhIna che. te ane A AnaMdamAM ghaNe taphAvata che. bhUtadayA citavanAra, saMsArane sAcA svarUpe nihALanAra ane duHkhamAM magna thayelI prANarAzine bahAra kADhavAnA upAye vicAranAra vizALa hRdayavALA mahAnubhAvone A sarva zakya che. AvI rIte prANuo pArakAnA duHkhane vicAra kare ane tene dUra karavAnA upAye vicAre. e pote evA sahAnubhUti ane bhUtadayAnA vicArane pariNAme mana prasAda pAme che ane e manaHprasAda mAnasika sukha che. 7.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ '(176 ) karuNA bhAvanA : geyASTaka ( Aja te gayAtA ame samavasaraNamAM-e dezI ) | ( Aja te vadhAI rAjA, nAbhI ke darabAra re; marUdevAe beTa jA, RSabhakumAra re. Aja--e dezI ) sujanA! bhajata mudA bhagavantaM, sujanA bhajata mudA bhgvntm| zaraNAgatajanamiha niSkAraNa-karuNAvantamavantaM re||sujnaa01|| artha:- gujarA!) he sajane ( 4 ) A sarva jIvarAzine viSe ( nivAM ) keIpaNa jAtanI apekSA vinA kaNAvALA ane (rAjagatanaM ) zaraNe AvelA prANIne durgatinA duHkhathI ( avAM ) rakSaNa karanArA (mAvatta ) bhAgavAnane (kurA ) AnaMda sahita bhaktivaDe (mAtA) tame se. 1. tamane saMsAramAM karuNuM utpanna kare tevA prasaMge dekhAyA hoya te jyAM upAyanI jarUrIyAta lAge tyAM bhagavaMtanA mAge cAlI temanuM bhajana kare, karA, duHkhathI pIDAtAne upadezavaDe rakSaNa karanAra niSkAraNa dayAsAgaranuM zaraNa svIkAre. e bhagavAna zaraNa karanArane Azraya ApanAra che ane kAMI paNa apekSA ke AzA vagara karuNArasanA bhaMDAra che, anyane teno lAbha ApanArA che. emanI bhAvanA pUrvabhavamAM jyAre sarva prANune kamabaMdhanathI mukta karavAnI thAya, emane AtmadarzanamAM sarva jaMtunuM hita Ave tyAre te mahAtmA tIrthaMkaranAmakarma bAMdhe che. e vizALatA temanA manamAM satata cAlu rahe che. e bhagavAna upara varNavelA sarva duHkhamAMthI rakSaNa karanAra che. temane upadeza ja evA prakAranA hoya che ke teo sarva duHkhamAMthI chUTavAne raste batAve ane prANIono vikAsa kare. 1.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ (18) kSaNamupadhAya manaH sthiratAyAM, pibata jinAgamasAram / kApathaghaTanAvikRtavicAraM, tyajata kRtAntamasAraM re // su0||2|| artha -() eka kSaNavAra (mana) manane (cittA) ekAgratAne viSe ( 3udhAra ) sthApIne (ninAmA ) jina siddhAMtanA sArane (piyata ) samyaka prakAre AsvAdana kare. ( patharanAvivivAra) mokSamArgane vinakArI kumArganI racanAe karIne viparIta vicAravALA (kalara) paramArthavarjita atyaMta asAra evA (tAra)kuzAstrane ( ra) tyAga karo. 2. bhAI ! amane tArI sthiti jotAM bahu kheda thAya che. tuM Ama sAdhanA dhoraNa vagara rakhaDyA kare che tene badale jarA zeDo vakhata tArA manane sthira kara. jarA ene jyAM tyAM bhaTakta aTakAva. tane je duHkhe dekhAya che athavA thAya che te sarva mananI asthiratAne kAraNe che. mananI sthiratA thaze eTale khAvApIvAnI abhilASAthI mAMDIne idriyAthonI abhilASAo sudhIne thatA duHkhanuM nivAraNa thaI jaze ane padhA, krodha, lobha, yuddha vigere prasaMgenuM rahasya samajAI jaze. AvI cittanI sthiratA lAMbe vakhata che te ghaNuM ghaNuM anubhavAya ane nahIM jaNAyelA satya sAMpaDaze. paNa ema lAMbo vakhata na bane to thoDI thoDI vAra cittanI sthiratAno anubhava karI juo. jyAre evI sthiratA kare tyAre jinAgamanA cakSue vicAra karaje. karuNAnA prasaMge jevA mATe tadyogya cakSunI jarUra che. 2. pariharaNIyo gururavivekI, bhramayati yo matimandam / suguruvacaH sakRdapi paripItaM, prathayati paramAnanda re||10||3||
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ (181 ) artha -( ) je kuguru (matimajuM) maMda buddhivALA prANane (mati ) saMsAracakramAM bhamADe che te (kavi ) svapara hitAhitane nahIM jANanAra () guru (AiLA) tyAga karavA lAyaka che-tenA mukhathI dharmazAstra sAMbhaLavuM nahIM. (suputra ) saddaguruno upadeza (ra ) eka vAra paNa (ravIta) pIdho thaka-sAMbhaLe thake (paramAnandu) mekSasukhane (9thati) vistAre che-saMsArathI tAre che. 3. gurunI pasaMdagImAM DahApaNa rAkhavAnI jarUra che. dareka bAbata graMthamAM lakhelI hotI nathI. te sAMpradAyika jJAnI guru vinA jANI zakAya nahIM, paraMtu kaSAyavALA ane manovikArane vaza thanArA guru maLI jAya te mAgane viSama karI de che. tethI khUba vicakSaNatA vAparI gurunI pasaMdagI karavI joIe. AvA saddaguru pAsethI eka vacana paNa barAbara lakSmapUrvaka sAMbhaLyuM hoya to te paramAnaMda prApta karAve che. evA mahApuruSanA pratyeka vacanamAM ullAsa bharela hoya che. ene sAMbhaLavAthI kAna pavitra thAya che ane vicAravAthI manamAM AnaMda thAya che. 3. kumatatamobharamIlitanayanaM, kimu pRcchata panthAnam / dadhibuddhyA nara ! jalamanthanyAM, kimu nidadhata manthAnaM re|su0 artha:-- tattama mAmaDhitana) mithyAtvarUpI aMdhakAranA samUhathI mIMcAyA che netra jenA evA kugurune (thA) mokSamArga (mu) kema (kRta) pUche che ? (ra) he manuSya ! (kasTamathAM) pANInI bharelI geLImAM (vivukyA) dahIMnI buddhithI (masthAnaM ) ravaiyAne (vimu) zA mATe (niyata) nAMkhe che ? phero cho ? 4. kama karatI goLImAM )
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ (182 ) tame mArga saMbaMdhI prazna kene pUche cho ? saMsAramAM Asakta, strI-dhananI mUchamAM paDelA, ADaMbaramAM mahimA mAnanArA ane pUrvapuruSanI puMjI upara vyApAra karanArA evA manuSyone mArga pUchavAthI te pote ja ajJAnI zuM kahI zake ? TUMkAmAM vAta e che ke tamAre upAdhione pratikAra kara hoya te pANI valovavuM choDI dyo ane dUdhanuM maMthana kare. ahIM pANI e upAdhi che ane dahIM e upAdhi rahita che, mATe manaprasAdanuM A anivAryuM pariNAma prayAsa vaDe sAdhavA gya che. 4. aniruddhaM mana eva janAnAM, janayati vividhAtakam / sapadi sukhAni tadeva vidhatte, AtmArAmamazaMkaM re / / su0||5|| artha:-( nAnAM) prANIonuM (ani) nahIM rU dheluM - (mana ga) mana ja (vividhAtaMm) vividha prakAranI rega saMtApanI pIDAne (kanathati) utpanna kare che. (ta) te ja mana (AtamArAmaM) AtmasvarUpamAM ramaNa karatuM satuM ane (ra) saMdeha rahita satuM (rApara) zIdhra (suvAni ) sarva sukhane (vidha) kare che-Ape che. pa. prANIne sukha, duHkha, ciMtA, saMtApa vigere thAya che te sarva mananuM kAraNa che. khAsa karIne pUrva vAsanAne laIne manane svabhAva iMdriyaviSayamAM valakhAM mAravAno hoya che ane e viSayabhega na maLe eTale mana muMjhAya che. e ja mana AtmArAmamAM ramaNa karatuM hoya te aka9ya sukhane pAme che, bahu sAdI sIdhI samajAya tevI vAta che, paNa pravRtti vakhate eTalI sahelI nathI. prANIne sukhaduHkha lAge che, saMtApa-ciMtA thAya che e sarva mananuM kAraNa che. manamAM eka vAtane khoTI mAnI lIdhI eTale vicAraparaMparAno avakAza prApta thAya che, mATe manane vaza karavuM. 5.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ (183) pariharatAzravavikathAgauravamadanamanAdivayasyam / kriyatAM sAMvarasAptapadInaM, dhruvamidameva rahasyaM re ||su0 // 6 // artha -(3nAvivA) anAdi kALanA mitra eTale sAthe rahelA (gaDhavi zAma) prANAtipAtAdi Azrava, rAjakathA, dezakathA, strIkathA ane bhaktakathArUpa vikathA, RddhigArava, rasagArava ane sAtAgAravarUpa traNa gaurava tathA madana-kAmadeva e sarvane (ti ) tame tyAga kare. ane (varapakvIra) mana, iMdriya, kaSAya ane bheganA saMvara eTale nirodharUpa mitrane (citta) kare. (puvaeN) nizca ( ra) A ja ( I) dharmanuM, janmanuM ane zAstranuM rahasya-sArabhUta che. 6. A AzravAdika cArene tame tajI do ane saMvara bhAvanAnA paricayamAM varNavelA samiti, gupti, pariSaha, dhama, bhAvanAo ane cAritronI sAthe mitratA karo. A jIvane anAdi kALano Azrava sAthe saMbaMdha che. tene dUra karI saMvaranI sAthe saMbaMdha kare e ja sanmArga che. A Azrone tyAgavAnI ane sa varane AdaravAnI vAta jaNAvavAno khAsa hetu che. A prANI saMsAramAM eTale UMDA utarI gayo che ke enI vAsanA khUba UMDI utarI gayela hovAne kAraNe tene Azrava khUba game che. keTalI muzIbate saMvara sAthe saMbaMdha thAya che. 6. sahyata iha kiM bhavakAntAre, gadanikuraMbamapAram / anusaratAhitajagadupakAraM, jinapatimagardakAraM re / / su0 // 7 // artha --( 6 ) A dekhAtA aneka dukhapUrNa (mAvAta ) saMsArarUpa aTavIne viSe (1 ) anaMta ( T
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 184) nikuvaM ) vyAdhine samUha (f) kema ( sa ) sahana kare cho? (mAhitagADu ) dhAraNa karyo che jagatane dravyabhAva roganA haraNa karavArUpa upakAra jeNe evA (kinapasaM) jinezvararUpa (arvA ) vaidyane (anuNAta) anusare tene Azraya kare. 7. he bhAI! mAtra ciMtA karavAthI kAMI vaLavAnuM nathI. vyAdhine pArakhI zake evA catura vaidyane che. tevA sAcA vaidya eka tIrthakara ja che, kemake te upara uparanI davA karanArA nathI paNa mULamAMthI vyAdhine nAza karanArA che. te tArA A karuNa prasaM. genuM nidAna barAbara kare ane tane upAya batAve eTale tArA vyAdhio haMmezane mATe cAlyA jaze. sadA nIrogI banIza. nidAna jene AvaDe te cikitsA to turata karI zake che. evA te eka tIrthakara ja che. 7. zRNutaikaM vinayoditavacanaM, niyatAyatihitaracanam / racayata sukRtasukhazatasandhAna, zAntasudhArasapAnaM re |su0||8|| artha -he bhavya che ! (niyatAtihitAva) niceavazya AgAmI kALe AtmAnA kalyANane niSpAdana karanAra (pa) eka ja ( vinovitavatra ) zrI vinayavijaya upAdhyAyajI mahArAje kahelA vacanane ( pura) tame sAMbhaLe. (sukuNarAtanadhAnaM ) puNyane ane manuSya, deva ane mokSanA seMkaDe sukhane AtmAne viSe joDanAra ( rAdgyAnapaniM ) zAMta sudhArasanA pAnane (rara) tame karo. 8. aMtaranI vedanAthI A AkhI bhAvanA lakhAI che ane tene cheDe AkarA duHkhamaya rogonA nivAraNano mArga batAvyuM che. karuNA bhAvanA karatAM AvI rIte AnaMda lAvI zakAya. bhaga
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ (15) vAnanuM bhajana AnaMdathI thAya ane karuNAmaya hadaya thaI jAya, duHkhanI vicAraNAmAM paNa lahera Ave tevI A vizALa zaktivALI bhAvanA che. 8. | suvi paMDyA rAmAvanA pravAsI | voharA prakAra paMdarame prakAza kahyo. have soLamAno saMbaMdha kahe chepaMdaramAmAM karuNuM bhAvanA kahI. karuNavAna puruSa sarvatra sadaza pariNAmavALA hoya che. te rAgAdikanA pakSapAta rahita hovAthI ane yathArtha tatvane grahaNa karanAra hovAthI madhyastha hoya che. A saMbaMdhathI AvelI mAdhyacya bhAvanA kahe che. T madhyarazya mAvanA ! (pazcAvi sATinIvRttAna) zrAntA yasmin vizramaM saMzrayante,rugNAH prItiM yat samAsAdya sadyaH labhyaM rAgadveSavidveSirodhA-daudAsInyaM sarvadA tat priyaM naH // 1 // artha -( zAntA) rAga, dveSa ane mahAdikathI thAkI gayelA jana (ni) je mAdhyacya bhAvanAne viSe (vinaM) khedanA-thAkanA abhAvane (saMkraya ) prApta kare che, tathA ( suure) regavaDe pIDA pAmelA jano (ca) je mAdhya bhAvane (mAtara) pAmIne (ra) tatkALa (prIti) premarasanuM AsvAdana kare che, (ta) te ( pariSitevA) rAgadveSarUpI zatruno rola karavAthI dUra karavAthI (aM)
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 186 ) pAmavA lAyaka ( lauddAsInca ) rAgadveSanA pakSapAta rahita evu mAdhyasthya ( sarvajJa ) nira Mtara ( 7: ) amane ( priyaM ) iSTa chevahAlu che. 1. manamAM rAgadveSanI chAyAnA prasa MgeA Ave tyAre cetIne UbhA rahevAnu che. ApaNI vizvadayAne aMge ApaNe upadeza, salAha ke sUcanA keAi prANIne karIe tene anusaravA te a MdhAcela nathI. kadAca ApaNI dRSTimAM paNa skhalanA hAi zake athavA te tamArI salAha na mAne te paNa tamAre samabhAva ja rAkhavA yAgya che. jo tame tenA upara krodha kare teA tamAre upara jaNAvelA Adarza kyAM rahyo? pachI teA tame paNa nIce UtarI jAe. tenI bAjumAM besI jAe, Ave prasaMge mana para saMyama rAkhavA e ja kartavya che. vicAravuM ke prANI karma vaza che. karmanA nacAvye nAcanAra che. enA upara krodha karavA, tenI sAme thavAnA prayAsa karavA te tamArA jevAne na ghaTe. eve prasaMge tamAre upekSA karavI. 1. 1 2 oth olar freevarUpA, bhinnairbhinnaiH karmabhirmarmabhidbhiH / e 13 12 13 4 ramyAramyaizceSTitaiH kasya kasya, tadvidvadbhiH stUyate ruSyate vA // 2 // artha:--( hodde ) leAkane viSe-traNa bhuvanane viSe (hol ) prANIo ( mindui ) marmasthAnane bhedanArA-vinAza karanArA ( mitte mitraiH) judA judA ( maeNmi) jJAnAvaraNIyAdika zubhAzubha karmAMvaDe ( minnabhinnattva : ) judA judA svarUpavALA hAya che ( tat ) tethI karIne ( ramyAmyaH ) dAnAdi suMdara ane vadhAdi asu Mdara ( ceSTita) pravRttie karIne ( vikti ) karmanA svarUpane jANanArAoe ( sya 5 ) kAnI konI
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ * ( 187) ( tUvere ) prazaMsA karAya ( ra ) athavA kenA upara ( ve) kepa-niMdAdika karAya ? 2. arthAt pitAnA ISTa sAdhananA vyAghAtanuM kAraNa bane stutinidA jANIne keInI stuti ke niMdA karavI nahIM. Avo mANasa madhya bhAvanAvALA kahevAya che, kemake te rAgadveSane pitAnA ISTa sAdhanamAM vyAghAta karanAra samaje che. evI pArakI paMcAta karavAnI ene phurasada hotI nathI tethI te udAsIna rahe che. AmAM prazaMsA ke nidA kenI karavI ? A vakhate vicAraNAne pariNAme je mananI sthiti thAya tenuM nAma udAsInatA. te prANuM dAruDIyAne gaTaramAM paDato joI niMdA na kare ane sArI AkRtivALA gRhasthane joI prazaMsA na kare. e badhAM karmanA pariNAma jANe, anubhave che. 2. mithyA zaMsan vIratIrthezvareNa, rodhuM zeke na svaziSyo jamAliH / anyaH ko vA rotsyate kena pApAt , tasmAdaudAsInyamevAtmanInam // 3 // atha-(vIryambaraLa) zrI vardhamAna tIrthapati (unA) asatya (ratana) prarUpaNa karatA (sthathi ) potAnA hastadIkSita ziSya (kamari ) jamAline (ra ) nivAraNa karavAne ( 7 ) zaktimAna na thayA, te pachI (anya) sAmAnya jANanAra (vA) kaNa (jena ) kenAvaDe (pa) kadAgraharUpI pAparAzithakI (totrI ) niSedha karAze ? (tarama) tethI karIne (zaurIvyameva) mAdhyacca ja (AminI) AtmAne hitakAraka che. 3.
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 8 (1898) . keTalAka dharmanA siddhAMtane avaLo artha kare che ane keTalAka aneka prakAre dharma sAthe ceDAM kADhe che, paNa ApaNuM gajuM zuM? banatA prayAsa karatA chatAM na samaje to temAM rAga dveSa karyo vinA madhyasthapaNe rahevuM. je kArya bhagavAna pote na karI zakyA te tuM kema karI zake ? matalaba ke evA dharmane malina karanAra tarapha paNa mAdhyazya bhAva rAkhave. e enA karmane vaza che ane evI khATI prarUpaNa karanAra pitAnA karmaphaLa bhegavaze ema vicArI mana sthira rAkhavuM. 3. arhanto'pi prAjyazaktispRzaH ki, dharmodyogaM kArayeyuH prasahya / dadyuH zuddhaM kintu dharmopadezaM, cA sutara nitanita | ka | artha -(prAcariSNurA ) mahA zakti sahita (AI roDa) traNa jagatano vijaya karavAmAM samartha evA jinezvara paNa (viM) zuM (sahya ) baLAtkAre ( dhavo ) dharmanA udyamane ( suda) karAvI zake dharmamAM pravartAvI zake? na ja karAvI zake. ( riMtu ) paraMtu (zuddha) yathArtha svarUpavALA (pa ) dharmopadezane (raghu ) ApI zake. ( ja La ) je upadezelA dharmane karatA bhajana (Duta ) dukhe tarI zakAya evA bhavasamudrane (nitati ) tarI jAya che-pAra pAme che. 4. mArI pITIne, dabANa karavAthI, phosalAvavAthI ke baLajerIthI karAvela dharma lAbhakAraka thato nathI. pracArake potAnuM kArya jarUra karavuM. paNa sAMbhaLanAra tenI vAta na svIkAre che tethI gusse thavuM nahIM. potAnI vRttimAM pheraphAra thavA de nahIM. tIrthakaranI
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 189 ) bhASA sarva samajI zake tevI saraLa hAya che, atyaMta madhura hAya che, AkSepa rahita hAya che, pratyeka prANI ema samaje ke ene peAtAne uddezIne ja bhagavAna upadeza Ape che. AvI dezanA sAMbhaLIne aneka bhavya prANIe saMsArasamudrane tare che. 4. 3 tasmAdaudAsInyapIyUSasAraM, vAraMvAra hanta santo! hindantu / AnandAnAmuttaraGgattaraGgaiH-- E jIvadbhiryadbhujyate muktisaukhyam 93 10 // 1 // artha:-- tasmAt ) tethI karIne ( haiMnta ) he ( santa ! ) sajjanA ! (auvANImyapIyUlA) mAdhyasthyarUpa amRtanA sArane ( vAraMvAra ) krIIne ( hindu ) AsvAdana kare. ( cat ) je AsvAdana karavAthakI ( nI)i prANIoe ( AnandrAnAM ) AnaMdanA ( uttattaI: } adhika adhika ullAsanI laherAvaTa ( mukttisauthaM ) meAkSasukha ( mukhyate ) prApta karAya che. pa. je kharA sa Mta puruSo hAya, jene saMsAra mithyA bhAsyA hoya, jene A saMsAramAMthI chUTavAnI tIvra icchA thatI hAya, jene ba Mdhana e kharuM' kedakhAnuM samajAyu hAya, jene sAMsArika bhAvamAM pravRtti e bALakanA khela lAgyA hAya, jeNe AtmArAmanA kAMIka anubhava kI~ hAya ane jenI AMtaraSTi khIlI haiAya te sa Mta puruSA udAsIna bhAvarUpa amRtane pIe che. amRtamAM paNa khAsa ' tara ' jevA muddAnA mAla, enA sAra-enA uttamAttama vibhAga udAsIna bhAva che. tene AsvAda karavAthI tenA AnaMdatara gamAM paDelA prANI aMte muktisukhane meLave che. jema samudra mathana
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ (190 ) karI devoe amRta zodhyuM tema zAstrarUpa samudranuM mathana karI A bhAvanAo zodhI kADhI che. ene anubhava e AphlAdaka che ke enA sukhaullAsanI laheramAM paDelA prANIo mukti sukhane pAme che. 5. mAdhyastha bhAvanA ja geyASTaka (Aja gayA tA ame samavasaraNamAM, vANI amIrasa pIvA re; pitA re pitA huM te pUraNa dhyA, anubhava hAle mujane lAge che. Adara chava kSamANa Adara-e dezI.) anubhava vinaya ! sadA sukhamanubhava audAsInyamudAraM re / kuMzalasamAgamamAgamasAraM, kAmitaphalamandAraM re ||anu0||1|| artha:-(vinA !) he guNane anusaranArA cetana ! (3) sarva sukhathakI pradhAna (auvANI) madhyastha svabhAve utpanna thayelA (surya) AnaMda svabhAvane (savA) sarva kALa (anumava) anubhava kara. kemake te (kurAsTama) kalyANa sahita mekSasukhane samAgama karanAra (mAmA) siddhAMtanA sArabhUta ane ( mitapamannA) vAMchita phaLa ApavAmAM kalpavRkSa samAna che, tethI dAsIjyanA sukhane tuM (anumA ) anubhava kara. 1. e udAsInatA ISTa phaLa ApanAra kalpavRkSa che. e vRkSa pAse jaIne je joIe te mAgo te maLe tema che. e ja rIte mAdhyastha vRtti eka vakhata prApta thAya te pachI guNavikAsane aMge je mAge te maLe tema che, tethI tene ja Adara kare. A traNe vizeSaNe yukta dAsInya bhAva je kharekhara pradhAna sukha che,
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 191 ) aparimita AnaMdamaya che. AMtara vRttinA zAMta pravAha che, tenA tuM jarA anubhava kara. enAthI AMtarapravezane raMgI lyeA ane cittanA pravAha e mArge vahevA dyo. 1. 9 parihara paracintAparivAraM cintaya nijamavikAraM re / 10 99 vadati ko'pi cinoti karIraM, cinute'nyaH sahakAraM re // anu02|| a:--he cetana ! ( pacitAparivAra ) parapudgalAdika vicArajALane ( dira ) tuM tyAga kara, ( aviArtlR ) vikAra rahita ( nin ) AtmasvarUpane ( cintaya ) ciMtavana kara, (joni) koi ajJAnI prANI ( vatta ) ema ele ke mArI Ane viSe pakSapAta nathI, paNa pakSapAta mUkatA nathI, te ( rItlR ) pAparAzirUpa keraDAne ( vinoti) upArjana kare che, ane ( anya ) bIjo ( sattAra ) puNyarUpa AMbAne (vinute ) utpanna kare che. te mATe tane je game te kara. 2. tuM paricaMtA cheDI de. tu tArI sa MtatinI athavA sagAsabadhInI ciMtA kare che. temanA aneka prasaMgeA, temanI taMdurastI vigere aneka mAkhatAnI tu eTalI ciMtA kare che ke ene pariNAme tane tArA peAtAnA vicAra karavAnA samaya ja maLatA nathI. tuM tArA peAtAnA avikArI tattvane vicAra. tu peAte ja asala svarUpe tadna vikArarahita cidAnaMdamaya-janmyAti ya-nira Mjana nirAkAra-anaMta jJAnAdimaya che tene tuM ciMtava. 2. * . 9 yo'pi na sahate hitamupadezaM, tadupari mA kuru ko re / 53 13 11 64 niSphalayA ki parajanataghyA, kuruSe nijasukhalopaM re // anu03 ||
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) artha-(Dari) keI kadAgrahI (hiMta) yathArtha vastusvarUpamaya ( ) upadezane ( sa ) zraddhA na kare, tenuM anuSThAna te dUra rahe, paraMtu satyapaNe rucAve paNa nahIM, (tadupari) tene upara tuM () krodhane (mA ) na kara. ( niyA ) pitAnA ane paranA upakAranI siddhi rahita (pUratA ) anya janenA ciMtAsaMtApavaDe (nilakuvo) pitAnA Atmasukhane vinAza (viM) kema ( ) kare che ? 3. AvA saMjogamAM paNa tuM tArA mana uparano kAba khAI nAMkha nahIM. te sAcI salAha ApIne tArI pharaja bajAvI, paNa pachI ethI AgaLa javAno tAre adhikAra nathI. sAme mANasa tArI vAta sAMbhaLe nahIM eTale tArAthI tenA upara kopa kema thAya ? ema karavAthI te tuM tArI jAtane nakAmI duHkhI banAve che. mananI sthiratA e AtmAnuM sukha che, caMcaLa mana e AtmAnuM duHkha che. tAre tArA upadezanA pariNAma tarapha zA mATe jevuM joIe ? prathamano tAre upadeza amegha ke apratipAtI hoya ema dhAravAnuM tAre kAraNa nathI, mATe Atmika sukhano nAza karavAno rasto kadApi laIza nahIM. 3. sUtramapAsya jaDA bhASante kecana matamutsUtraM re / kiM kurmaste parihatapayaso yadi pIyante (pibanti) mUtraM re||104|| artha - dina) keTalAka (4) mUrkhaziromaNi (sU) sArA zAstranA AdhArane (aparca) tajI daIne (3 ) zAstraviruddha (ma) matane (mApa) bele che-prarUpe che, te ( ikurma) ame zuM karIe ? (ra) je (te) teo (ridatapara) dUdhane tyAga karIne (ka) mUtrane (citta) pIe che te ApaNe zuM karIe? tenA nasIbane ja deSa che. 4. ( 11 12
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 193 ) vidhi sAdhana dharmanI bAbatamAM vicAra karI eka mA svIkAravA, paNa sAmAnya bAbatamAM matabheda paDe teA tethI uzkerAi javuM nahIM. dharmacarcA, tattvanivedana ke vyAmiviziSTa nyAyacarcA cAlatI haiAya tyAre mananI sthiratA khUba rAkhavI. vyavahAramAM paNa uzkerAi javAnI vAta varjya gaNAya, teA dharmAMcarcAmAM tA sivazeSa varjya gaNAya. game teTalA dharmacarcAnA prasaMgA Ave tyAre manane sthira rAkhavu. 4. 3 * pazyasi kiM na manaHpariNAmaM, nijanijagatyanusAraM re / . 10 11 yena janena yathA bhavitavyaM tadbhavatA durvAraM re // anu0 5 // a.--he cetana ! (ninijJazacanusAra) potapotAnA janmAMtaranA sthAnanI prAptine sadaMza (mana:nimaM ) mananA pariNAmane ( f ) kema (na patti ) tuM jotA nathI ? (cena naina ) je kAI prANIe ( ne ) ( cathA ) jema ( vitarUM ) avazya thavAnu che--je nice bhAvIbhAva che ( tat ) te ( mavattA) tArAvaDe ( Tuit ) aTakAvI zakAya tema nathI, tethI mAdhyasthya ja bhajavA lAyaka che. 5. pratyeka prANInuM mAnasika baMdhAraNa judA judA prakAranu hAya che. jene jeTalA vikAsa thayeA hAya te dheAraNe te varte che. tenI gati anusAra tenI buddhi thAya che mATe ketu zu thayu ? tenA vicAra na karavA, kemake te aTakAvI zakavAnI tArAmAM zakti nathI. eTalI vAta dhyAnamAM rAkhI sAcA mArga prApta karavA ceAgya prayatna kara. AkhI duniyAne sudhAravAnuM kArya azakaya che. AkhI duniyA garamIthI trAsa pAmatI hAya tA sarva sthAne ca MdaravA na khaMdhAvI zakAya, paNa garamI AchI karavA khIjA prayatnA thai zake; tema paNu ane nahIM teA udAsIna bhAva rAkha paNa AkraMddAhaTTa na kara. pa. 13
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ (194) ramaya hRdA hRdayaMgamasamatA, saMvRNu mAyAjAlaM re / vRthA vahasi pudgalaparavazatAmAyuH parimitakAlaM re ||anu0 6 // artha - cetana ! (duracaMmaramata) manahara samatA eTale sarvatra tulya pariNAmatAne (dA) hadayanI sAthe (ramA) kIDA karAva, (mAthaSiADha) chaLa vRtti yukta kapaTanI jALane (saMju) rokI de, (pustrAvAtAM) zarIrAdika pudgaLa paravazatAne-tene AdhIna vartanArane (vRthA ke phegaTa (vaDa) vahana kare che, kemake (bApu) tAruM AyuSya (parimitaruM) mayadAvALuM ja che, tethI paravazapaNe svArtha saMpAdana karavAne zaktimAna nathI, mATe udAsInatA sukhane ja anubhava kara. 6. tuM mAyAnA jALAMone khalAsa kara. manamAM kAMI hoya ane bahAra kAMI bolavuM, vartana, vacana ane vicAraNAmAM virodha rAkhe ane aneka prakAranA goTA vALavA e vRttine tuM tyAga kare. je prANune udAsIna bhAva keLava hoya tene daMbha hoya nahIM, tuM jaDa bhAva para khoTo AdhAra rAkhe che. pudgaLa tArA nathI, tuM pugaLane nathI. tene vaza paDavAthI tuM udAsIna rahI zakato nathI. parajana saMbaMdha-tene vazavartitva jeTaluM bhayaMkara che teTaluM ja paravastunA saMbaMdhamAM paNa bhayaMkaratva che, mATe udAsInatA rAkha. 6. anupamatIrthamidaM smara cetanamantaHsthiramabhirAmaM re / ciraM jIva ! vizadapariNAmaM, labhase sukhamavirAmaM re ||anu0||7|| ' artha - mirA) ati ramaNIya, (gA thi) aMtaramAM rahela, ( virabiM ) zuddha pariNAmamaya (ra)
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ (15) cetanarUpa (6) A (3nuvmatIrtha) upamA na ApI zakAya evA tIrthane (muM) ( ra) tuM smaraNa kara. tethI (kAva!) he jIva ! (vi) ghaNu kALa sudhI (avinAmuM) niraMtara (purva) AnaMdane (sTama) tuM pAmIza. 7. AvA dAsInya athavA mAdhyazya tIrthanuM tuM smaraNa kara, tene tuM yAda kara, teno tu pATha kara. e nAmamAM paNa eTalI pavitratA che ke e nAma levAthI paNa tane eka jAtanI zAMti AvI jaze. niraMtaranuM zAzvata sukha prApta karAvI Ape evuM A anupama tIrtha che. cetana pote tIrtha che, anupama che, aMtaHsthita che, vizada pariNAmavAno che. e paNa sattAe paramAtmA hovAthI ane sarva prayatna ene mATe ja hovAthI enuM smaraNa karI taddhArA avirAma sukha tAre prApta karavAnuM che. e sarva vAta barAbara besatI Ave che, mATe te tIrthane yAda kara. 7. parabrahmapariNAmanidAnaM, sphuTakevalavijJAnaM re / viracaya vinaya ! vivecitajJAnaM, zAntasudhArasapAnaM re|anu08|| artha - vinA!) he vinIta AtmA !pUrve kahela audasInya (parabrahmapattiorrkhanivA) utkRSTa niraMjana zuddha cetanyarUpa pariNAmanuM kAraNa-parama sAdhana che, vaLI ( vevizA) spaSTa kevaLa-rAgAdi pariNati rahita vijJAna-viziSTa jJAna che, ( vivijJAna ) yathArtha, ayathArtha, ane zuddha, azuddhapaNe nirdhArIne pRthakkaraNa kareluM che tevA (rAjasakudhAravA ) soLa prakAzavaDe dekhADelA jJAnanA pariNAmarUpa zAMtasudhArasanA pAnane he jIva! (vivA ) niraMtara tuM kara. 8. A udAsInatA spaSTa kevaLa viziSTa jJAna che. viziSTa jJAnamAM
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) malinatA nathI hotI. tyAM akhaMDa zAMti ane rAgAdi pariNati para paNa kAbU hoya che. jyAM samajaNa hoya tyAM sAMsArika bhAvane rajU karanAra rAgAdika bhAvenI daramyAnagIrI na ja saMbhave. A viziSTa jJAna eTale nirmaLa zrutajJAna samajavuM ane te AtmaviziSTa jJAna sudhI laI jaI chevaTe saMpUrNa kevaLajJAna prApta karAve che ema samaja. dAsInya jAte ja vicita jJAna che. emAM zuddha, azuddha, yathArtha, ayathArtha, grAhya, agrAhya, tyAjya, atyAjya vastu athavA bhAvanuM vivecana hoya che. vivecana jJAnathI sat asane taphAvata samajAya che ane tethI cetana zuddha mArgaprApti kare che. A sarva vAta mananI sthiratA upara che. 8. / iti SoDaza mAdhyasthya bhAvanA prakAzaH / sAtha prAntiH (AtharavRDhayama ) evaM sadbhAvanAbhiH surabhitahRdayAH saMzayAtItagIto nItasphItAtmatattvAstvaritamapasaranmohanidrAmamatvAH / gatvA satvAmamatvAtizayamanupamA cakrizakrAdhikAnAM, saukhyAnAM maMkSu lakSmI paricitavinayAH sphArakIrtiM zrayante // 1 // artha -(pUrva) soLa prakAzamAM kahyA pramANe (vAvanAmi) suMdara bhAvanAo vaDe (kufmataducA) sugaMdhI thayelA hRdayavALA prANIo (saMrayAtItaLatItajjatAtmitavA) saMzaya
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) rahita, sArI rIte kIrtana karAyeluM, prazaMsA pAmeluM, mahatva pAmeluM, guNasamRddhivALuM, Atmatattva vyApta thayuM che jemane evA(svarita) zIdhrapaNe ( aparonimamatvA ) sattAthakI nAza pAmyA che meha-ajJAnAdika, nidrA-suSupatyAdirUpa, mamatva-pagalika cetanarUpa padArthane viSe mArApaNAnI buddhi jene evA ( vA) prANuo ( gamanavatara )nirmamatvabhAvanA prakarSane (navA) pAmIne (iiravinAda ) vinayaguNane sArI rIte paricaya karIne ( vaMtrirASiAnAM ) cakravatI ane iMdrathI adhika ( thAna ) sukhanI (anupama ) keInI upamA na ApI zakAya tevI ( 4 ) lakSmIne-AnaMdasaMpadAne tathA (Arazarsi) ati vizALa kIrtine-bhalA yazanI rAzine (baMdhu) zIdhrapaNe ( zrayanta ) pAme che. 1. evA prANIone vinayaguNane sArI rIte paricaya thayela hoya che. vinayaguru vagara bhAvanA jJAna prApta thatuM nathI. vinaya eTale AjJAMti ziSya. gapragati ke bhAvapragatimAM guruparataMtrya ane gurumArgadarzananI khAsa agatya che. bhAvanAzIla puruSa mahAtmA yegInA caraNanI upAsanA karI, vinaya guNavaDe temanI prasannatA prApta karI Atmapragati sAdhe che. je Atmatatva saMzayAtIta hoya che. saMsAramAM vikalpane pAra hoto nathI ane saMzaya hoya tyAMsudhI siddhi thatI nathI. e ja zaMkA AkAMkSAthI rahita zuddha nizcayavALA hoya che, e merunI jema nikaMpa hoya che ane spaSTa nirNayavALA hoya che. 1. durdhyAnapretapIDA prabhavati na manAkkAcidadvandvasaukhyasphAtiH prINAti citraM prasarati paritaH saukhysauhitysindhuH|
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 67 1da ' (198) kSIyante rAgaroSaprabhRtiripubhaTAH siddhisAmrAjyalakSmIH , syAdvazyA yanmahimnA vinayazucidhiyo bhAvanAstAH zrayadhvam atha-(hi) je sadbhAvanAnA prabhAvathI (Tunakhetapas) Arta radra durgAnarUpI preta-pizAcanI pIDA ( manAza) leza mAtra paNa ( ra pramavati ) parAbhava karavAne samartha nathI, ( vArita) anirvacanIya-apUrva (madrathi wiAti ) advitIya sukhanI vRddhi (citta) cittane (prati ) poSaNa kare che, ( taicauhityakidhu ) sukhanI tRptine dariye ( ta) cotarapha ( kasarata ) phelAI jAya che, (rAjApapratigimadAra ) rAga-dveSa, mahAdirUpa karma zatrusainya (kSayajo) kSaya pAme che, ( niSiAgrasTI ) ekachatra mekSarAjarUpa AtmAddhi (gharUca ) svAdhIna ( racAt ) thAya che, (tAra) te pUvokta prabhAvavALI (mAvanAra ) pUrve dekhADelI anityAdi bhAvanAne ( vinayavidhi: ) vinayathI pavitra thayelI buddhi vALA he bhavya jIve ! ( artha ) tame bhA-se. 2. apadhyAna athavA durdhAna eTale Arta-raudradhyAna, e kharekhara pIDA karanAra che. e duSyana thAya tyAre pAra vagaranI mAnasika vyathA karanAra che ane jUnA vakhatamAM bheLA mANasone bhUtapreta vaLagatA tenA jevo e kharekharo vaLagADa che. bhAvanAmAM eTaluM baLa che ke e koI prakAranA durgAnane thavA ja detuM nathI. eTale pachI e duSyananI pIDA udbhavatI ja nathI. A asAdhAraNa lAbha che. 2 (vAvRttam) zrIhIravijayasUrIzvaraziSyau sodarAvabhUtAM dvau| zrIsomavijayavAcakavAcakavarakIrtivijayAkhyau
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 199 ) artha :-(zrIddIvijJayasUrIzvaziSyo ) zrIhIravijayasUrIzvaranA ziSya ( zrIsomavinayavASavAcavajhItivijJayANyo ) zrIseAvijaya vAcaka ane kIrtivijaya vAcaka evA nAmanA (Dho) e ( sorI ) saheAdara bhAi ( amRtAM ) hatA. 3. zrIhIravijayajIsUrIzvara seALamI sadImAM 58 mI pATe thayA. temanA jIvanavrutta mATe juo zrIhIrasAbhAgya kAvya. emanA janma vikrama saMvat 1583 ( vIra saMvat 2053. ), dIkSA vi. sa. 1596, AcAya pada vi. sa. 1610, svagamana vi. saM. 165ra. emaNe pAdazAha akabarane jaina tattvajJAna saMbaMdhI mAhitI ApI hatI. temaneA mahimA A kalikAlamAM paNa devAe vistAryA hatA, tathA dayA ane dAnamAM udAra evA teoe AkhI pRthvIne arihaMtanA dharmamaya karI hatI. 3. ( Itiyam ) tatra ca kIrtivijayavA vaka ziSyopAdhyAyavinayavijayena / 3 zAntasudhArasanAmA saMdRSTo(bdho) bhAvanAprabandho'yam // 4 // a:-( taMtra 4 )te enA madhye ( IrtivijJayavAda ziSyopAyAvinavinayana ) kIrtivijaya vAcakanA ziSya upAdhyAya vinayavijaye ( zAntanudhAsanAmAM ) zAMtasudhArasa nAmane ( artha ) A ( mAvanApravadhaH) bhAvanAnA anI racanAvALe graMtha ( saMdaX: ) joyA che-cce che. 4. 4 mULamAM ' saMiH ' ema lakhyuM che, tenA artha vicAryAMavalAye ema thAya che. A zabda lekhaka mahAtmAnI namratA sUcave che. sadara TAMcaNu uparathI jaNAya che ke zrIvinayavijaya
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 200 ) upAdhyAyanA guru zrIkIrtivijaya upAdhyAya hatA. lagabhaga dareka ThekANe pAtAnuM nAma lakhatI vakhate lekhakazrIe peAtAnA gurunu' nAma kIrti ' eTaluM tA jarUra lakhyu che. 4. 6 zikhinayanasindhuzazimitavarSe harSeNa gandhapuranagare / zrIvijayaprabhasUriprasAdato yatna eSa saphalo'bhUt // 5 // r a:--( ; ) A upara kahelA graMthanI racanAvALA ( yatna: ) udyama ( zilinayanalimpurAzimita4 ) 1723 varSe ( gandhapuranAra ) gaMdhAra nAmanA aMdaramAM (jjaina ) AnaMda sahita ( zrIvijJayapramasUriprasAta) zrIvijayaprabhasUrinA prasA dathI ( sa: ) saphaLa (mUv ) thayA 5. ( A graMtha ga dhapura nagaramAM pUrA thayela che, e gadhapura te gAMdhAra ( jabusara pAse che te ) saMbhave che. A graMtha pUro thayA tyAre tapagacchanA mukhya AcArya zrI vijayaprabhasUri hatA. te vakhate temanI AjJA pravartatI hatI. emaneA janma vi. saM. 1675, dIkSA sa. 1689, AcArya pada sa. 1713, svargagamana sa. 1749. te samaye jenasamAjanI dazA kevI hatI ane bhAratanI rAjakIyAdi paristhiti kevI hatI te mATe jue emanuM jIvanavRtta. hakIkata ema jaNAya che ke vijayadevasUrie pAtAnI pATe peAtAnI hayAtImAM vijayasiMharine sthApyA. paNa e vijayasiMhasUri te vijayadevasUrinI hayAtImAM ja kALa karI gayA tethI vijayadevasUrie vijayaprabhasUrine saM. 1711 mAM AcAryapadavI ApI ane pote sa: 1713 mAM kALa karI gayA. eTale A graMtharacanAne samaye vijayaprabhasUri hatA. 5.
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 16 ( 201) ( upajAtivRttam ) yathA vidhuH SoDazabhiH kalAbhiH, saMpUrNatAmetya jagat puniite| granthastathA SoDazabhiH prakAzai-zyaM samagraiH zivamAtanotu // 6 // matha:-( yathA ) bha ( vidhuH ) yadramA ( SoDazabhiH ) soNa ( kalAbhiH ) jAyA-potAnA vimAnanA vibhAgAkaDe ( saMpUrNatAM ) rAhunA bhAvane tane potAnA vimAnanI sarva pramAne ( etya ) pAbhIne ( jagat ) saMpUrNa pRthvIma ne ( punIte ) Hu 42 cha, ( tathA ) te pramANe ( ayaM ) 2 // ( granthaH ) zAMtasudhArasa nAmanu zAstra ( samagraiH ) samasta ( SoDazabhiH ) saNa (prakAzaiH ) prshaavdde-42|1dde bhavyavAne (zivaM ) 48yAnI 525rAne ( Atanotu ) vistArI. 1. (indravajrAvRttam) yAvajagatyeSa sahasrabhAnuH, pIyUSabhAnuzca sadodayete / tAvat satAmetadapi pramodaM, jyotiHsphuradvAGmayamAtanotu // 7 // matha:-( yAvat )28 // 4paryata (jagati) tane viSe ( eSaH ) // maate| ( sahasrabhAnuH ) 12 DivANI sUrya ( pIyUSabhAnuzca ) sane sabhRta 24vaann| yadra ( sadA) niraMta2 ( udayete ) 416 42 che. ( tAvat ) terA // paryata ( etadapi ) mA 5 ( sphuradvAGmayaM ) saha visata jJAnavANu zAMtasudhArasa nAmanu zAkha te 35 ( jyotiH ) yAti (satAM) satpuruSAnA (pramodaM) mAnane ( Atanotu )vistArI. 7 / iti prazastiH / FOODOGGEGe: 1 2 3
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ (202) soLe bhAvanAno sArAMza 1 anitya bhAvanA-sAMsArika padArtho, saMbaMdha ane sagapaNe kAyama rahenAra nathI, Atmika vastuthI para sarva pagalika vastuo che te svarUpe anitya che ane zarIra tathA sagapaNa nAzavaMta hoI AkhA jIvanavyavahAra vicAraNA mAge che. 2 azaraNa bhAvanA-A jIvanamAM anyanA AdhAra para Teke devA jevuM nathI. jyAM AdhAra ApanAranuM ja sthAyIpaNuM nathI tyAM e Teko ke ane keTale Ape? AtmazraddhA ane enI siddhimAM vizvAsa rAkhI AgaLa vadhavAmAM ja aMte niraMtarano ArAma che. ( 3 saMsAra bhAvanA-AkhA saMsAranI racanA jevA jevI che. duniyAnA paDadA para AvI, eka rUpa laI, pATha bhajavI, pAchA paDadA pAchaLa cAlyA javuM, vaLI navuM rUpa levuM vigere karmanA prakAre, manovikAranA AvirbhAve, svArthI, rAga-dveSanI pariNatio vicAravAne yogya che ane vicArI enA marmamAM UMDA utaravAnI AvazyakatA che. 4 ekatva bhAvanA-A jIva ekalo Avyo che, eka javAno che. enA sneha saMbaMdha sarva vastutaH khoTA che, alpa samaya rahenArA che; paNa aMte ene cheDo AvavAno che. cetananuM ekatva sthAyI che ane eno sAkSAtkAra thatAM emAMthI khUba AtmavizvAsa prApta thAya tema che. 5 anyatva bhAvanA-pitAnA Atmatattva sivAyanI sarva padgalika vastuo AtmAthI para che. sva ane parane barAbara samajavA gya che. sva ane parano yathAvat khyAla thatAM AkhA bhavacakanI guMcavaNone nikAla thAya che. paramAM rAcavuM e alpajJatA che. Akhare para e para ja che. 6 azuci bhAvanA-je zarIrane pitAnuM mAnyuM che te
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 203 ) apavitra padArthothI bharelu che. emAM mAMsa, leAhI, carabI, hADakAM vigere bharelAM che. enu rUpa joIne lalacAvAnuM nathI. emAM rAcavA jevuM kAMi nathI. enI cAmaDIne uthalAvI a Mdaranu mahAra kADhyu hAya teA te para thuMkavuM paNa game tema nathI. 7 Azrava bhAvanA-karma ane AtmAnA sa MbaMdha kevI rIte thAya che ? tenA hetu kyA kayA che? e karma AvavAnA mArgo kyA kayA che? e AvIne kevI paristhiti nIpajAve che? ane AtmAne zuddha dazAmAMthI kyAM ghasaDI jAya che ? e AkhA karmanA Aya vibhAga vicAravA ceAgya che. 8 savara bhAvanA e kamane AvatAM aTakAvavAnA rastA che. e rastAone eLakhavAnI jarUra che. ene ALakhIne e dvArA AvatAM karmo baMdha thAya teA ja karmarUpI jaLathI bharelu sareAvara khAlI thavAnA saMbhava thAya. 9 nirjarA bhAvanA navAM karmo AvatAM hAya te sAMvarathI aTake, paNa agAuthI je karmA lAgelAM hAya tene dUra karavAne upAya bAhya AbhyaMtara tapa che, e tapathI sayama Ave che,. saMyamathI karmonA nAza thAya che ane paraMparAe sarvathA mukti thAya che. tethI te niraMtara AdaravA ceAgya che. 10 dhama bhAvanA-dharma e zuM cIja che? enA AtmA sAthe kevA saMbaMdha che? enAM vyavahAra svarUpA kevA che ? dAna, zIla, tapa ane bhAvanA AMtara ArAma ze che ? enA vicAra karI e vicAradvArA dharmane apanAvavA ane jIvanane dharmamaya banAvavu. 11 lAvabhAva bhAvanA-A duniyAnI vyavasthA vicArI, enA aneka sthAne samajI tyAM A prANI Ave jAya che, eka gADAmAMthI khIjAmAM paDe che, bIjAmAMthI trIjAmAM paDe che ane e rIte enu cakrabhramaNa cAlyA ja kare che. emAM anitya sukhadu:khA thAya che. emAM sarva kALanI zAMtinuM sthAna paNa che.
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 204 ) 12 edhidula bha bhAvanA-samyajJAna, samyagdarzana ane saccAritrane samajavA bahu muzkela che, samajyA pachI enI prApti muzkela che ane jyAM sudhI enI prApti na thAya tyAM sudhI saMsAracakranA pherA anivArya che. kheAdhiratnanI prApti karavA caiAgya che, enI prApti thayA pachI ja kharU AgaLa vadhI zakAya che. 13 maitrI bhAvanA-A duniyAnA sarva jIvA sAthe khabhAva dhyAvavA, kAi paNa jIva pAtAnA virodhI ke duzmana nathI ema vicAravuM ane jIvananI asthiratA samajI koi paNa prANI sAthe peAtAne vaira nathI evuM hRdayamAM mAnavuM e pahelI maitrI bhAvanA che. 14 pramAda bhAvanA-kAi paNa prANImAM guNa joI Anada mAnavA, enA guNunI hRdayathI praza MsA karavI. guNavAna dhanya che, enuM jIvana teTalA pUratuM saphaLa che ema mAnavu, guNane guNa khAtara mAna ApavuM ane jyAM heAya tyAMthI guNanI zeAdha karI enA upara vArI javuM. enuM nAma prameAda bhAvanA che. 15 karuNA bhAvanA-duniyAnA kAipaNa dIna, du:khI, pIDAtta ne joi enA tarapha hRdayathI dayA Ave, mAnasika, zArIrika duHkhA joi aMtarathI du:kha thAya, AvA du:khamaya saMsAramAM paNa prANI kema rAcatA haze ? enA khyAla thAya ane banatA upAyeA karavA uparAMta jIvAnA karuNa bhAva taraph vicAraNA doDe. enuM nAma karuNA bhAvanA che. 16 mAdhyasthya bhAvanA-jyAM peAtAnA upAya na cAle, salAha, zikhAmaNa ke bhalAmaNa na cAle tevA hRdayadrAvaka prasa MgA, vanA ane trAsa upajAve tevA jIvananA banAvA tarapha kAM te bedarakArI (upekSA ) athavA zAMta vicAraNAdvArA enu yeAgya sthAna samajavAnI dhIraja. pApI pApa kare te mATe krodhanA abhAva paNa sAthe te tarapha sahAnubhUtine paNa abhAva. enuM nAma mAdhyasthya bhAvanA.
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ munizrI maNicaMdrakRta AtmasvarUpa sakjhA sajhAya 1 lI (rAga kedAre) jehane anubhava Atamake, have te dhanya dhanya re; sArapaNuM cittamAMhI te bhAve, bheda abheda bhinnabhinna re 1 artha-je jIvane AtmAno anubhava thAya-thayo hoya tene dhanya che; dhanya che. kAraNa ke AtmasvarUpa samajavAthI te ja sArabhUta che ema te cittamAM bhAve-samaje temaja AtmAnuM bhedabhedasvarUpa ane bhinnabhinna svarUpa paNa te samaje. AtmA ne paramAtmAmAM bheda zA kAraNe che ane abheda zA kAraNe che te sArI rIte samaje, AtmA ne paramAtmA svarUpe te eka sarakhA che tethI abhedapaNuM che paraMtu A jIva kama sahita che ane paramAtmA karma rahita che tethI te baMnemAM bheda rahelo che. vaLI AtmA A dehathI bhinna che ane abhinna paNa che te samaje. bhinna eTalA mATe ke AtmAno guNa jJAna che ane dehane guNa-svabhAva pidugaLika bhAvamAM rAcavAmAavArUpa che. tethI baMne mitra che ane atyAre AtmA ne deha ekarUpa thaI gayelA che tethI abhinna che. A vicAra jene AtmAne anubhava thaye hoya tene Ave. 1 dravya guNa pavameM khele, parapariNatithI tyAre re ? ApasvabhAvamuM ApahI khele,kevaLanA jasarere.je 2
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ (206 ) a--AtmAnA anubhavI jIva AtmAnA dravya, guNu ne payAyamAM khele-rame temAM ja AnaMda pAme ane parapariNati-pAlika bhAva tethI nyArA rahe. ApasvabhAvamAM jaAtmAnA svabhAvamAM jajJAna-darzana-caritramAM ja Ate khele rame ane kevaLajJAna ja tene vhAlAmAM vhAluM hAya. ahIM AtmA te dravya, tenA jJAnAdi guNa ane tenA palaTAtA bhAva te paryAya samajavA. tenI vicAraNA ja karyA kare--temAM ja tene AnaMda Ave ema samajavu. 2 na puddagaLa vastu dekhI na rIjhe, anAgata kALa na nIrakhe re; vata mAnamAM rahe che lUkhA, atItakALa nava parakhe re, je03 a--e AtmA-bhavI jIva saiLika suMdara vastu joine-tenA varNa, gaMdha, rasa, sparze suMdara dekhIne rIjhe nahIM. anAgata kALanI sthitinA vicAra ja kare nahIM jue nahIM. vartamAnamAM game tevI suMdara pALika vastu-khAnapAna-vastrapAtra-vasati vigere maLela hAya teA te temAM Asakta na thAya-- lUkhA ja rahe ane atItakALa-gayA kALane tA te parakhe ja nahIM- tenI parIkSA kare ja nahIM; kAraNa ke gayA te teA gayA, have te kALa ke te samayanI paristhiti pAchI AvavAnI nathI mATe tene vicAra karavA te nirarthaka che. vartamAnamAM ja sudhArA kara-sudharI jA ema vicAre. 3 bAhya AtamataNA je kAraNa, tehane jANI uvekhe re; sArapaNu` jagamAMhe na dekhe, anaMta catuSTaya lekhe re, je0 4 a--evA AtmAnubhavI jIva khAhyAtmA kahevAvAne lagatA je je kAraNA hAya tane jANIne tenI upekSA kare-tajI deya; kAraNa ke pAte aMtarAtmA thayelA che. tethI A jagatamAM kAMi paNa sArapaNuM dekhe ja nahI-satra asAratAne-asthirapaNAne anubhava kare ane anaMtacatuSTaya anaMtajJAna, ana'tadarzana,
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 207 ) anaMtasukha ne anaMtavIrya -e cArane ja sArabhUta lekhe -lekhave ane te meLavavAne ja aharniza prayatna kare. 4 anaMta AtamamAMhI rahetA, paramAtamane dhyAtA re; bhaNe maNicaMdra tehane namIe,ApasvabhAvame rAtA re.jepa a--aMtarAtmA thaine rahenArA AtmAnubhavI jIva paramAtmAne dhyAtA satA AtmasvabhAvamAM ja ramaNa kare. kartA muni maNicaMdra kahe che ke tevA uttama jIvane ApaNe namIe-namaskAra karIe ke jethI ApaNane paNa aMtarAtmApaNuM prApta thAya. je jIva sAMsArika--pAgalika sukhamAM Asakta hAya ane aneka prakAranA paudgalika sukhA meLavavAnA abhilASI heAya te bahirAtmA kahevAya che ane je jIva sAMsArika sukhanI prApti thayA chatAM temAM Asakta na thAya, tene asthira jANIne tema ja piraNAme duHkha ApanAra jANIne tenAthI lUkhA rahe ane navA pAlika sukhA meLavavAnA prayatna na kare, paNa Atmika sukha-paramAtmabhAva prApta karavAnI ja IcchA kare tene mATe yathAzakti prayatna kare te aMtarAtmA kahevAya che-AtmAnubhavI jIva evu aMtarAtmApaNu meLavavAne kAyama icche ema samajavu. 5 sajjhAya bIjI ( rAga kedArA ) Atama anubhava jehane hAve, cAre citta nija jANe re; vikSipta jAtAyata suzliSTa ne, sulInatAe laya ANe re. A0 1 a--je jIvane AtmAnA anubhava thayA hAya te jIva peAtAnA cittanA cAre prakArane-cAre prakAranI dazAne jANe. te
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ (208 ) cAra prakAra A pramANe-1 vikSisa, 2 jAtAyata, 3 suzliSTa ne 4 sulInatA. emAnAM ceAthA prakAramAM-sulInatAmAM AtmAnA laya ANe-temAM ekAgra thAya. 1. have te cAre prakAranuM svarUpa kahe cheH-- vikSipta te visara citta jANuM, jAtAyata kheMcI ANe re; prathama abhyAsa eNIpare hAve, kicit ANu da jANe re. A 2 suzliSTa te vaLagADayu* raheve, sajjhAya dhyAnane cage re; sulIna te nizcaLa citta raheve, paramAnanda upayAge re. A 3 a:--vikSipta te cittanu visa sthULapaNuM--asthirapaNuM, jAtAyata eTale tevA vikSipta cittane je khecIne samabhAvamAM lAve. prathama teA e rIte ja abhyAsa thaI zake. citta capaLatAthI jyAM tyAM jAya ne tene pAchu ThekANe lAvavAmAM Ave. eTale te kAMika AtmAna danA anubhava kare. sAcA AnaMdane jANe-eLakhe. 2. trIjuM suzliSTa citta te sajhAya dhyAnanA yeAgamAM-sayAgamAM vaLagyuM ja rahe, tenAthI manane chUTu paDavA na deya. prayatna karIne paNa saMyamayeAgamAM sthira kare. ceAthuM sulIna citta te nizcaLa citta samajavu. tevuM citta paramAna danA upayogamAM nizcaLa rahe-calita na thAya. A ceAtheA prakAra ja uttama che ne grAhya che, paraMtu te kramathI prApta che. AtmA pAtAnA kharA svarUpane samajI tene prApta karavA prayatna kare tyAre tene A cAre prakAranA cittanA anubhava thAya, paraMtu tenuM dhyeya cAkkasa hAvAthI te chellA sulIna cittamAM ja laya pAme-temAM ja ekatAra banI jAya. 3.
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ (209 ) bAhya AtamA zarIrAdika jANe aMtaraAtame karIchoDe re; paramAtama te sAkSAta dekhe, kevaLI siddha pIchANe re. A0 4 artha -A zarIrAdikamAM je AtmapaNAnI buddhi tene bahirAtma bhAva jANu. evA bahirAbhapaNane aMtarAtmApaNuM prApta karIne tenA vaDe chAMDe-tajI gho. e aMtarAtmA te paramAtmasvarUpane pAme ane te jagatanuM sarva svarUpa sAkSAtapaNe jue tema ja tene kevaLIpaNAnI ane siddhapaNAnI pichAna thAya. te jIva ja cAra ghAtI karmanA kSayathI thayelA kevaLIne tema ja AThe karmanA kSayathI thayelA siddhone tenA sAcA svarUpamAM pichANe ane pote tevI avasthA prApta karavAno niraMtara abhilASI heya. 4. paramAtamanuM dhyAna karaMtA, rase loha hoya suvanna re; bhaNe maNicaMdra tehane dhyAve, jehanuM paramAtamameM majare. A0 5 A athA-rasakuMpikA ke jenA rasanA saMgathI leTuM suvarNa paNane pAme che te ja pramANe paramAtmAnuM dhyAna karatAM A jIva paramAtmapaNAne prApta kare che. maNicaMdra muni kahe che ke je bhavya jIvanuM paramAtmAmAM tenA svarUpanA citana mAM mana hoya che te to tenuM ja dhyAna kare che. eTale pariNAme te paramAtmapaNuM prApta kare temAM kAMI Azcarya nathI. jagatamAM paNa kahevata che ke je jenuM dhyAna kare te tenA jevo thAya. bAra bhAvanAnI sajajhAyamAM paNa kahyuM che ke-rasakuMpI rasa vedhIyuM, lehathakI hoya tema tema e bhAvana rasathakI, paramarUpa lahe tema-AvuM to aneka sthAne kahela che. 5. AkhI sakjhAyane sAra e che ke-bahirAtmA, aMtarAtmA ane paramAtmAnA svarUpane oLakhI, bahirAtmapaNuM tajI, aMtarAtmA thavuM ane pachI paramAtmapaNuM meLavavA prayatna kare. 14
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 210 ) sajjhAya 3 jI ( rAga-kedArA ) anubhavasiddha AtamA hAve, te yama catuSTaya jove re; icchA pravRtti thira simamAM, nija zakate citta prove re. anu. 1 artha :--anubhavasiddha evA AtmA camacatuSTaya sAmI STi kare, tene jue tene hitakara jANe. te yamacatuSTaya A pramANe jANavA:-icchA, pravRtti, thira ne siddha. e yamanA cAre prakAramAM peAtAnI zakti anusAra cittane parAve-tanmaya kare. e yamanu pAlana ja ene priya lAge. te viSe vizeSa spaSTatA kare che. 1. prathama yame ahiMsAdika vAratA, karatA suNatAM mIThI re; jANe jinanI ANA ArAdhu, trIjI vAta aniTI re. anu0 2. aH--prathama icchArUpa yamamAM ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ne aparigraharUpa pAMca prakAranA yamanI vArtA karavI te sAMbhaLavI te ja tene mIThI lAge. enA manamAM hRdayamAM ema ja thAya ke kAi paNa rIte huM paramAtmAnI AjJAnuM ArAdhana karuM teA ThIka. te sivAyanI mIMjI vAta karavI ke sAMbhaLavI tene aniSTa lAge-apriya lAge. te evI vArtA kare ja nahIM. 2. Aje yame teha pravRtta ceAgI, jina ANAmAMhI mAMjI re; cama pALavAne tatpara cegI, pramAda dazA tava tyAjI re. anu0 3. a:khIjA pravRtti nAmanA yamamAM te pravRtta yAgI jIva jinezvaranI AjJA pALavAmAM tatpara thai jAya-AjJA pALe. pAMce
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ (211) yamanuM pAlana karavAmAM paNa tatpara thAya ane tenI pramAdadazA tyAjyabhAvane pAme arthAt ochI thAya-ghaTe-camapAlanamAM AgaLa vadhe. 3. trIje yame te yamI niraticArI, apramatta zubha rUpe re; parisahaparane verI pAse, heyate zAMtarasaphare. anu04, artha-trIjA yamamAM te sthira bhAvavALe yamI niraticArapaNe pAMce yamane pALe ane apramatta evA zubharUpane-svarUpane prApta kare-apramatta muni thAya ane parisaha sahevAmAM temaja anya vairIo samIpe te zAMtarasanA phUpa sarakhe thAya. arthAt parisaho zAMtapaNe-koInI upara dveSa, kheda ke abhAva lAvyA vinA samabhAve sahana kare. pUrva karmanA udayarUpa ja tene jANe ane pitAnA vairI pAse-pitAne du:kha denAra pAse te zAMtarasanA kUpa samAna thAya arthAt anya jIvone mAtra nimitta kAraNa jANIne keIne vairI na gaNatAM sarvane mitra rUpa samajI, zAMtarasanA kUvA je zAMtarasathI bharelo thaI aharniza zAMtabhAvanuM ja piSaNa kare. apramatta munipaNane barAbara dIpAve, zobhAve, vratAdikamAM aticAra paNa lagADe nahIM. 4. siddha yama te ce kahIe, parArthaka sAdhaka zuddha re; bhaNe maNicaMdra gadaSTi, vacana zrI hari buddha re. anu0 5. artha: cethA siddha nAmanA yamamAM anubhavI AtmA parAIne karanAre paramArtha rasika thAya. aharniza anya para paropakAra karavAmAM ja tatpara thAya ane zuddha e sAdhaka bane. eTale ke sAdhya je mokSa, tene sAce sAco zuddha pariNativALe sAdhaka thAya. sAdhakapaNumAM ja AgaLa vadhatuM jAya. muni maNicaMdra kahe che keA pramANe gadaSTisamuccayamAM zrI haribhadrasUri mahArAje kahela
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ (212) che. temanA vacanAnusAra meM ahIM saMkSepamAM yamanA cAra prakAra samajAvyA che ke jene aMte A jIva sAco sAdhaka banI mekSasukhane meLavI zake che. A prasaMgamAM ghaNuM kahI zakAya tema che, kAraNa ke yamanA vegano viSaya ghaNe gaMbhIra che. aneka bhavya jIvo tenuM ArAdhana karIne saMsArasamudranA pArane pAmI gayA che. 5. sajhAya 4 thI (rAga kedAre.) keIe kInahI ke kAja na Ave, mUDha mehe veLA gAve re zabdarUparasadhapharasAve, zubhAzubhe sukhaduHkha pAve re, keIe. 1 artha-A jagatanA anya jIva ke padArtho koI koIne kAma AvatA nathI, chatAM A jIva mehamAM muMjhAIne temAM petAne kALa-amUlya manuSya janmano samaya gumAve che-nakAmo vyaya kare che. vaLI pudugaLanA zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza e pAMca prakAranA zubha ane azubhanI prApti thAya che tyAre zubhanI prAptithI sukha mAne che ane azubhanI prAptithI duHkha mAne che, paraMtu e bane te karmanA udayarUpa puNya pApanA pariNAma che. tene yathArtha paNe samajato nathI; je yathArtha paNe samaje to temAM sukhaduHkha mAnavApaNuM ja nathI. 1 jaDasvabhAvame cetana muMjhayo,yathAsthita bhAvanA bujhare; terI merI karata aljhayo, zAMtarasa bhAva na sUjhayo re. keIe. 2 artha-A ( ajJAnI) cetana(AtmA ja) svabhAvamAM
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ (213) muMjhAI gayuM che, tene yathAsthita bhAva-jaDanuM yathArtha svarUpa samajANuM nathI. tArI ne mArI-A vastu tArI ne A vastu mArIItyAdi mahajanya vahecaNanA vicAre kya kare che. temAM aljhakyo (Asakta) rahe che, tene zAMtarasabhAva te sUjhayo ja nathI. teNe zAMtasudhArasanuM pAna te karyuM ja nathI. AvA mehathI mUDha thayelA prANIo mATe zuM kahevuM? 2. jaDakI saMgate jaDatA vyApe, jJAnamAraga rahe DhAMkI re; ega kare te Ape jANe, huM kartA kahe thAkI re. keIe. 3 artha-jaDanI saMgatathI-jaDa evA padagalika bhAvamAM Asakta thavAthI AtmAmAM jaDatA-ajJAnapaNuM ja vyApe che-vistare che ane jJAnAdi guNa-jJAnamArga DhaMkAye-avarAyelA rahe che. mana-vacana-kAyAnA yegathI je je kiyA thAya che te pote jANe che, paraMtu tenI kharI samajaNa na hovAthI thAkIne "huM kartA parabhAvane, ema jema jema jANe; tema tema ajJAnI paDe, mahAmehane ghANe." jIva "huM kartA chuM" ema kahe che, paraMtu AtmA te AtmabhAvane ja karyo che, pagalika bhAvane kartA te thaI zakato nathI, mAtra vyavahArathI tene karNo te kahevAya che ane pote mAne paNa che. 3. mithyAtva avirati kAraNuge, prakRti pradezadaLa Adhere; kaSAye rasathitibaMdha karaMtA, saMsArasthiti bahu vAdhe re. keIe. 4 artha-mithyAtva, avirati vigere kAraNene pAmIne A jIva yegavaDe prakRtibaMdha ne pradezabaMdha kare che ane kaSAyavaDe rasabaMdha ne sthitibaMdha kare che. A pramANe mithyAtva, avirati ne kaSAyanA 1. ahIM vigere zabdathI kaSAya ne prasAda levA.
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ (214) saMgathI A jIvanI apAra-saMsAramAM bhaTakavAnI sthiti bahu vRddhi pAme che. 4. sarva padArathathI huM aLago, e bAjIgarakI bAjI re; udayAgata bhAve e nipaje, saMsAravatanake sAjI re. keIe5 artha--anubhavI AtmA vicAre ke huM A sarva padgaLika padArthothI aLagA-jude ja chuM. A to badhI meharAjArUpa bAjIgaranI mAMDelI bAjI che. e badhA bhAva udayagatapaNe A jIvane prApta thAya che arthAt zubhAzubha karmonA udayathI prApta thAya che ane A pagaLika bhAva A saMsArarUpa vatanane- sthAnane sAjI arthAt sahAyaka che-sAjAM karanAra che. emAM A jIvane moha pamADIne rokI rAkhanAra che. 5. aMtara Amate nara kahIe, je tyAga bhega navi che re; bhaNe maNicaMdra yathAsthita bhAve, sukhAdikane prIche re. keIe. 6 artha--aMtarAtmA tene ja kahIe ke je A pidhdhaLika padArthonA tyAga ke bheganI IcchA ja na kare. arthAt muni maNicaMdra kahe che ke-te sukhAdikane sukhaduHkhane yathAsthita bhAve prIche- jANe-samaje eTale pachI tene sukhanA bheganI ke duHkhanA tyAganI IcchA ja na thAya. te te je pramANe karmodaya thAya te pramANe samajIne tene bhegave-teno anubhava kare ane pote AtmasvarUpamAM-AtmAnA svabhAvamAM ramaNatA kare-tenI vicAraNAmAM ja Asakta rahe. 6.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ (215) sajhAya 5 mI (rAga-AsAurI) cetanA cetana samajAve, anAdi svarUpa jaNAve re sumati kamatideyanArI tAhare, kumati kahe tema cAle re, artha- cetanA eTale jJAnadazA cetanane-AtmAne samajAve che ane tenuM jJAnAdi rUpa anAdi svarUpa oLakhAve che. te kahe che ke-"he AtmA ! tAre sumati ne kumati nAmanI be strI che, temAMthI tuM kumatinA kahyA pramANe ja cAle che-varte che, tethI ja Aja sudhI saMsAra paribhramaNa karyuM che. 1. vaLI kumatitaNe parikara che bahALe, rAtadivasa kare DAhalo re; viSayakaSAyamAM bhIne raheve, navi jANe te bhAyale re. cetanA0 2 artha-kumatine parivAra mehamAyA vigere ghaNe bahoLa che. te rAtadivasa AtmAne vIMTIne-DAyare bharIne besI rahe cheAtmAne chUTo paDavA detA nathI. tethI AtmA viSaya-kaSAyamAM Asakta ja rahe che ane A badhuM kumatinuM kartavya che ema te bhAyale-bhAyaDe-AtmA jANatA nathI. AtmAne ekAMta ahitakara chatAM kumatine te hitakArI mAne che. 2. vaLI sumatine milavA navi dIye tujhane, mehanI chAke chAkyo re; bhakSyAbhakSya tujhane karAve, anaMta kALa tyAM rAkhyo re. cetanA0 3 artha-te kumati tane sumatine maLavA paNa detI nathI ane
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ (216). mehamadirAnA chAkamAM chakele ja rAkhe che. vaLI bhaNyAbhaDhyanA viveka sivAya sarva vastu-bhakSya ne abhakSya tane khavarAve che ane Ama karIne anaMta kALa sudhI tyAM-avyavahArarAzImAM temaja vyavahArarAzImAM paNa tane rAkhe che. 3. avasara pAmI cetanA belI, prabhu sumatine ghera rAkhe re; kumatine mukha mIThAI deI, sumatitaNuM guNa cAkhe re. cetanA 4 artha_evAmAM kAMIka avasara pAmIne-AtmAnI sahaja jAgRti joIne cetanA-jJAnadazA belI ke-"he prabhu! he svAmI! tame sumatine gharamAM rAkho ane kumatinA moDhAmAM mIThAI bharI daIne-tene bolatI baMdha karI sumatinA guNane-tenAthI prApta thatA Atmika sukhane cA-tenuM AsvAdana kare.' 4 ene abhyAse dezavata Ave, avasare kamatine cheDI re; sumatinuM baLa vANyuM jANuM, saMyama strI tahIM teDI re. cetanA0 5 a-upara pramANe cetanAnA kahevAthI sumatine gharamAM rAkhI eTale enA-sumatinA abhyAsathI prAraMbhamAM dezaviratipaNane lAbha maLe. eTale te pachI cetane kumatine avasara pAmIne tajI ja dIdhI. tyArapachI te sumatinuM baLa vadhyuM eTale teNe saMyamastrIne-sarvaviratine potAnI madadamAM bolAvI. arthAta A cetane kumatino nAza thavAthI sarvaviratipaNuM aMgIkAra karyuM. Ama sumatine aMge tene-AtmAne sudhAre thavA mAMDyo-pragati thatI gaI. 5 sumati strI parivAre vAdhe, tava mugati strI zuM milAve re; ApasarUpe cetana thAye, tava nirbhaya thAnaka pAve re. cetanA, 6
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ (217 ) artha-sumatine parivAra vadhato gayo eTale ke AtmA tyAga-vairAgyamAM vadhatA gayA. saMsArane taddana asAra jANa tenI sAthe sarva saMbaMdha tajI dIdhe eTale sumatie tene-AtmAne muktirUpI strI sAthe-zivavadhU sAthe meLApa karAvyuM. cetanaAtmA ApasvarUpI--kamavaraNa rahita pragaTa bhAve thayo tyAre te nirbhaya sthAnakane mekSane acaLasthAnane pAmyA. saMsAramAM tyAgane aMge A krama ja che. e kramathI ja prANI AgaLa vadhI zake che. 6. Apa svarUpa yathAsthita bhAve, joIne citta ANe re; sumati kumati paTaMtara dekhI, bhaNe maNicaMdraguNa jANe re, cetanA) 7 artha:-upara pramANe kahevAnI matalaba e che ke-"he bhavya jI! tame pitAnuM svarUpa yathAsthitapaNe jANe-juo ane tene cittamAM dhAraNa kare. tema ja sumati ne kumatinuM paTaMtara-te baMnemAM rahelI judAI barAbara samajIne, sajajhAyanA kartA maNicaMdra muni kahe che ke-tame tenA guNane jANe-oLakhe ane guNa evI sumatine svIkAra kare che jethI upara batAvyA pramANe tame paNa kamasara lAbha meLavI ucca sthAnane prApta kare. A pAMce sajhA kaMThe karavA jevI che ane tenA arthanI vicAraNA karavA lAyaka che tethI ahIM saMkSepamAM artha lakhavA prayatna karyo che. bAkI temAM rahasya ghaNuM che.
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 218 ) upAdhyAyajI zrI vinayavijayajI kRta pada ( rAga-AsAvarI. ) kahA karuM' madira kahA kare damarA, na jANuM kahAM uDe eThegA bhamarA; jorI jorI gaye cherI kumAlA, uDe gaye pakhI paDe rahyA mALA. kahA.1 artha-AtmA AtmAne zikhAmaNa Ape che ke A madirane zu karuM ? ane damaDA-paisAne paNa zuM karuM? kAraNa ke huM nathI jANatA ke A bhramara AtmA ahIMthI UDIne kayAM esaze arthAt A AtmA ahIMthI maraNa pAmIne kayAM jaIne upajaze? tenI khabara paDatI nathI tethI A maMdira-ghara hATa--havelI ke mahela tene zuM karuM ane damaDA paisAne paNa zuM karuM, kAraNa ke te parabhavamAM sAthe AvavAnA nathI. AgaLa kahe che ke-joDIjoDIne meLavImeLavIne arthAt lakSmI ekaThI karIkarIne te dumAlAne- mAlamIlkatane cheDIne AtmA cAlyA jAya che ane poMkhI UMDI jAya ne mALeA paDyo rahe tema AtmA nIkaLI jatAM A zarIra paDyuM rahe che. 1. vaLI A dehanI asthiratA upara vizeSa kahe chepavanakI gADI kese rAu, ghara na basata Aya beThe baTAu; ani mujhAi kAhekI javAlA, dIpa chIpe tabakese ujAlA ? kA0 2 a--vaLI A AtmA teA pavana rUpa che tethI tenI
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 219 ) gAMsaDI zI rIte badhAya ? ane zI rIte sthira thAya ? vaLI khaTAu vaTemArgu Ave tenAthI kAMi ghara na vase, arthAt A jIva tA vaTemArgu che te Aje AvyA che ne kAle cAlyA javAnA che. tenAthI ghara kema vase ? vaLI agni-AtmajyAti bujhAI gaI te pachI jvALA zenI nIkaLe? ane dIvA bujhAI gayA pachI ajavALuM zenu paDe? tema A AtmA deha mUkIne cAlyA jAya pachI ekalA dehathI zu thai zake ? 2. vaLI-- citrake taruvara bahU na mAre, mATIkA ghArA keteka dAre ? ekI DherI turakA thaMbhA, uhAM khele hasA dekhA acaMbhA, hA 3 a--citramAM citareluM vRkSa kAi vakhata paNa mhAratu nathI--tene phUla ke phaLa AvatA nathI; tema mATIneA banAvele gheADA keTalAka doDe-arthAt jarA paNa na doDe. vaLI dhuMADAnI herI eTale bhIMtA ane turanA eTale AkaDAnA tulanA thAMbhalA enA banelA A zarIrarUpa gharamAM A haMsa--AtmA khele che te acaMbhA teA jIe. AtmA vicAratA ja nathI ke huM A zu karuM chuM ? ane keAnI sAthe karuM chuM? ajJAnane vaza thaIne sUkhAibharelA kAmeA ja kare che. 3. hajI vizeSa asthiratA batAve che-- firI firI Avata sAsa usAsA, lAMpare tArakA kayA vizvAsA ? yaha duniAyakI jAtI hai cArI; jesI manAi, bAjIgara mAjI. kahA0 4 a--A zvAsa ne ucchvAsa Ave che ne jAyache. evA
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 220 ) lAMparA-lapaTA paDI gayelA tAranA vizvAsa zA ? arthAt vAraMvAra levAtA ne mUkAtA zvAseAvAsane vizvAsa zI rIte thAya ke te kyAre baMdha paDI jaze-aTakI paDaze. lA paDI gayelA tAra aNudhAryAM aTakI jAya che. e pramANe A duniyAnI yArI-prIti jUThI che-khATI che--nAzavata che jevI mAjIgaranI khAjI khATI hAya che tevI khATI che. ghaDImAM visarALa thaI jAya tevI che tethI teneA vizvAsa karI zakAya tema nathI. 4. jyAre A pramANe saMsAramAM padArtha mAtranI asthiratA che tyAre zu karavuM? keAnA vizvAsa karavA ? keAnI sAthe prIti karavI ? te kahe che-- paramAtama avicaLa avinAzI, sAhe zuddha paramapada vAsI; vinaya kahe e sAhiba merA, phira na ra yaha duniyAme rA. kahA0 5 aeka paramAtmA ja avicaLa ne avinAzI che temaja te ja zuddha che ane paramapadanA lAsI-paramapadamAM rahenArA che. vinayavijaya mahArAja kahe che ke e paramAtmA ja mArA sAhiba- svAmI che. tenA pasAyathI huM karIne A duniyAmAM pherA karavAnA nathI evA mane pArka vizvAsa che. je jIva e paramAtmAne peAtAnA svAmIpaNe svIkAre che ne tenI AjJA pramANe vate che tene A saMsAramAM paribhramaNa karavuM paDatuM ja nathI. A vAta sahaje siddha thAya tevI che. 5. -
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ (221) munirAja zrI haMsavijayachavirarita zrI ajArA pArzvanAtha stavana (kaphanIe kera macAve rAja ! kaphanIe e dezI.) pratimAnI balihArI mahArAja, pratimAnI balihArI. zrI ajArA pArtha tumArI, pratimAnI balihArI. unA nagara jIhAM hIrasUrIzvara, pAdukA pavitra birAje; tasanika ajArA gAmamAM,devaLagaganamAM gAje. mapra.1 cAda vAra uddhAra thaye tasa, zilAlekhathI jANuM; temAM saMvata hajAra cadane, ghaDapurANa vakhANuM. ma.pra.2 te devaLamAM mUti anepama, atizaya tAsa apAra; jaza tehane brahmAMDa sakaLamAM vistarI che zrIkAra.ma...3 kayAMthI mUrti AvI tihAM para, ke tene laI AvyuM; keNe nagara nipAvyuM suMdara, devaLa keNe banAvyuM. ma0 pra04 te kahuM chuM have rAma lakSmaNanA, pUrvaja thayA ajarAjA; eka se sAta rege pIDANuM, paNa dilaDAmAM tAjA. maH05 seMkaDe rAjAne jItIne, zrI siddhAcaLa AyA; yugAdi devane namana karIne, dIvabaMdaramAM ThAyA ma >>0 6 sAMyAtrika vANiyAe bhAvI, pArzvanAthanI sArI; pratimA ApI apUravatehane,rega sakaLakSayakArI. ma7 padamAvatIe kahyuM hatuM tasa, AkAzavANuM suNAvI; ; dariyAmAMthI pratimA kaDhAvI, Apaje dIvamAM AvI.ma...8
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 222 ) dharaNe ke lAkha vaSa pUjI che, chaze varSa kubera, sAta lAkha varSo sudhI sevI, varuNa deve savera. sa59 have ajarAjAnA bhAgyathI, pratimA ahIMyA te AvI; e paramANe vahANavaTIe, karIvAta thaI cAvI. ma0 50 10 pArasamaNi sama pArzvanAthanAM, darzInathI ati cAru; lokhaMDa sama hatuM te sAnA sama, rAjAnuM aMga thayuM sAruM, sa zeThane zirapAva ApI rAjAe, ajayapura vasAvyuM; de 'karAvI gAma daza ApI,rAjAe pApa nasAvyuM.mapra01ra pAtha prabhu padharAvI trikALe, pUjA karavA lAgyA; zrIsiddhAcaLa yAtrA karIne,vata ArAdhavA jAgyA.sa04013 svarga gamana kyu tene varyAM, ATha lAkha thayA prAya; tehaneprathama saMkhyAzu gaNatAM, sALa lAkha thai jAya. ma050 sALa lAkha varSo pahelAMnI, pratimA eha che sArI; pUjaze te nara ha'sataNI pare, utaraze bhava pArI. ma0 50 15 stavanarahasya A stavanamAM unA gAma pAse AvelA ajArA gAmamAM birAjatA ajArA pArzvanAthanI pratimA saMbadhI varNana che. artha sahelA hAvAthI lakhele nathI. sAra e che ke-rAma lakSmaNanA pUrvaja ajarAjA upara prasanna thaine pArzvanAthanI adhiSThAyakA padmAvatI devIe tenA vyAdhi nivAraNa mATe e pratimA ApelI hatI. eka dara seALa lAkha varSa uparAMtanI e pratimA che ne mahAprabhAvika che. atyAre paNa dIva ne unAnI paMcatIthImAM ajArA pArzvanAtha tIrthanI mukhyatA che. vizeSa artha stavana vAMcavAthI samajI zakAya tema che.
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ (223) zrI caitama gaNadhara stavana (dIvALInA devamAMthI) (taMgIyAgiri zikhara sohe-e dezI) vIra madhurI vANuM bhAkhe, jaladhi jaLa gaMbhIra re; IMdrabhUticittabhrAMti rajakaNu-haraNuM praveNu samIra re. vI. 1 paMcabhUtathakI je pragaTe, cetanA vijJAna re; tehamAM layalIna thAye, na parabhava saMjJAna re. vIra. 2 veda padane artha evo, kare mithyA rUpa re; vijJAnaghana pada vedakerA, tehanuM eha svarUpa . vIra0 3 cetanA vijJAnaghana che, jJAna darzane paga re; paMcabhUtika jJAnamaya te, heye vastu saMga re. vIra04 jihAM jehavI vastu dekhe, heya tehavuM jJAna re; pUrvajJAnanA viparyayathI, heye uttama jJAna re. vIra. 5 eha artha samartha jANI, ma Na padaviparIta re; INupare bhrAMti nirAkarIne, thayA ziSyavinIta re. vIra. 6 dIpAlikA prabhAte kevaLa, laghuM gatama svAmI re; anukramezivamukha lahyA tehane, naya kare paraNuMmare vIra07 uparanA stavanane artha vIraparamAtmA samudranA jaLakalelanI jevI gaMbhIra vANI bole ke je vANuM iMdrabhUtigatamasvAmInA cittamAM rahelA brAMtirUpa rajakaNanuM haraNa karavAne mATe prabaLa vAyu samAna che. te vANunA zravaNathI chAnI zaMkAmAtra nAza pAme che. 1.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ (224). have iMdrabhUtine manamAM je saMzaya hatuM te kahe che paMcabhUtamAMthI je cetanArUpa vijJAna pragaTe che te paMcabhUta chUTA paDatAM temAM ja layalIna thaI jAya che eTale ke vinAza pAmI jAya che, tethI jIvanI parabhavanI saMjJA hotI nathI athavA parabhava ja heta nathI. 2. have prabhu tene uttara Ape che - he IMdrabhUti! veda padano je A artha karavAmAM Ave che te miththArUpa che, asatya che. tyAM vijJAnaghana evuM je vedanuM pada che, tene artha-tenuM svarUpa te A pramANe che-cetanA te ja vijJAnaghana che ane te jJAna darzananA upayAgarUpa che. e jJAna darzana vastunA saMyoge paMcabhUtika jJAnamaya thAya che, kAraNa ke jyAM jevI vastu dekhe tyAM jJAna te rUpe pariName che ane vastu vinAza pAmatAM athavA bIjI vastu te sthAne AvatAM pUrva jJAnano viparyaya thAya che ane anya vastunuM uttama jJAna thAya che. arthAt AtmA je vijJAnaghana che te nAza pAmato nathI paraMtu tenuM vastusvarUpanuM jJAna-upayoga vinAza pAme che, temAM pheraphAra thAya che. A arthane samartha-yathAyogya jANuM he maitama idrabhUti ! tuM tene viparIta artha karIza nahIM. mArA kahyA pramANe artha karaje. prabhunA A pramANenA kahevAthI IMdrabhUtinI bhrAMti nAza pAmI eTale teNe prabhunI pAse dIkSA lIdhI ane prathama ziSya ati vinIta evA thayA. 3 thI 6. e tamasvAmIe dIvALInA divasanA prabhAte eTale besate varSe (kArtika sudi 1 me) prAtaHkALamAM kevaLajJAna prApta karyuM ane bAra varSa kevaLapaNe vicarI prAMte zivasukhane pAmyA. temane nayavijaya prItipUrvaka praNAma kare che. 7. iti
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ (225) divALInA devamAMthI sajhAya (alabelAnI dezI ) duHkhaharaNI dIpAlikA re lola, parva thayuM jagamAMhi bhavi prANuM re; vIranirvANuthI sthApanA re lela, Aja lage uchAMhI. bhavi prANI re. 1. samakitadRSTi sAMbhaLe re lola. 1. e AMkaNI. syAdvAda ghara dhoLIye re lola, darzananI karI zuddhi bhavi prANI re; cAritra caMdrodaya bAMdhIe re lola, TALe raja duSkarmabuddhi bhavi. samaya 2. sevA karo jinarAjanI re lola, dila deThAM mIThAza bhavi prANI re; vividha padAratha bhAvanA re lola, te pakavAnanI rAzi bhavi. samara 3, guNIjana padanI nAmanA re lola, tehija juhAra bhaTTAra bhavi prANI re; viveka ratana merAiyA re lala, ucita te dIpa saMbhAra bhavita sama04. sumati sunitA hejazuM re lela, mana gharamAM karo vAsa bhavi prANa re; virati sAhelI sAthazuM re lola, avirata alachI nikAsa bhavi0 sama0 5. maitryAdikanI citanA re lola, teha bhale zaNagAra bhavi prANuM re; darzanaguNu vAghA banyA re lola, parimaLa paraupagAra bhavi. samaya 6. pUravasiddha kanyApakhe re lola, jAnaiyA aNagAra bhavi prANI re; siddhazilA varadikA re lola, kanyA nivRtti sAra bhavi. samara 7. anaMta catuSTaya dAyajo re lola, zuddhi yoga nirodha bhavi prANI re; pANigrahaNa prabhujI kare re lola, sahune harakha vidha bhavi. sama0 8 INipare parva dIpAlikA re lela, karatAM keDI kalyANa bhavi prANI re;
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 226) jJAnavimaLa prabhu bhaktithuM re lAla, pragaTe sakaLa guNukhANa, vi sama0 9. sajjhAyanA artha duHkhane haraNu karanAruM evuM dIvALInuM parva A jagatamAM mahAvIra paramAtmAnA nirvANu samayathI pratyuM che te atyAra sudhI utsAhapUrvaka pravarte che. huM bhavya prANIe! samyagadyaSTi jIva! huM e dIpAlikA parvanuM bhAvathI varNana karuM chuM te sAMbhaLe. 1. darzananI zuddhirUpa bhita zuddha karIne syAdvAdarUpa gharane dhALavuM -ujajavaLa karavuM. cAritrarUpa ca MdaravA bAMdhavA ane duSka nI buddhirUpa rajane dUra karavI. 2. jinarAjanI sevA karavArUpa dilanA deAThAM (eka jAtanA pakavAna)nI mIThAza levI. tema ja vividha padA (padanA arthA)nI bhAvanA rUpa pakavAnanI rAzi taiyAra karavI. 3. guNIjananA caraNakamaLamAM namavA rUpa juhAra bhaTTAra (praNAma ) karavA, vivekaratnarUpa merAiyA karavA ane ucita sAcavavArUpa dIpakAnA samUha pragaTAvavA. 4. ( A pramANe praNAma karI, merAIyA karI tathA dIpakeA karIne pachI ) sumati rUpI je sunitA ( sArI strI ) tenI sAthe manarUpa gharamAM nivAsa karavA. viratirUpa sAhelI( sakhI )nA sAtha karavA-tene paNa sAthe rAkhavI ane avirati rUpI alI ( alakSmIne ) dUra karavI--kADhI mUkavI. pa. maitrI vigere bhAvanAnA ciMtavana rUpa sArA zaNagAra sajavA. darzana guNu rUpa vAghA paheravA ane paropakArarUpa sugaMdhI dravyane dhAraNa karavuM. 6. have siddhirUpI strInuM pANigrahaNa karavAne aMge kahe che ke-pUrve thayelA siddhone kanyAnA pakSe gaNavA ane aNugAra je munie tene jAnaiyA banAvavA. siddhazilArUpa lagnanI zreSTha vedikA samajavI ane nivRttirUpI srI jANavI. 7. 1 varane paheravAnA vasrane vAdhA kahe che.
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 227 ) pANigrahaNa karIne vaLAvatI vakhate ApavAnA dAyo anaMta catuSTaya rUpa samajavA ane kamaLa rahita zuddha banavA mATe cAginarAdha karavA. A pramANe prabhu (tIthaMkara ) mukti-strInuM pANigrahaNa kare che jethI sarva jIvAne harSa ane viSedha ( sUkSma beya ) prApta thAya che. 8. A rIte bhAvadIpAlikAnuM parva ujavavAthI jIvane kroDAgame kalyANanI prApti thAya che. zrI jJAnavimaLasUri kahe che ke prabhunI bhaktivaDe sakaLa guNNAnI khANa prApta thAya che. 9. khIja tithinI sajjhAya AjakahuM vijIvane lAla, sAMbhaLeA ANIrIjhare suguNanara! sukRtakaraNI khetamAM re lAla, vAveA samakita bIja re. 30 dharo dharma zuM prItaDI re lAla, karI nizcaLa vyavahAra re; su0 iMha bhava parabhava bhaveAbhave re lAla, hAve jayajayakAra re. 30 kriyAte khAtara nAkhIe re lAla, samatA dIje kheDa re; su upazama nIre sIMcIe re lAla, Ugaze samakita cheDa re. su vADa karo saMtASanI re lAla, ceApAkhala tasa thAra re; su paccakhANa cAkIDhavA re lAla, vAro kanA cAra re, su anubhavakarI majarI re lAla, mAre samakti vRkSa re; su zruta cAritra phaLa utare re lAla, te phaLa cAkho zikSa re. te su jJAnAmRtarasa pIjIe re lAla,svAdA samata bALa re; su eNe rase sa tASa pAmaze re lAla,lezA bhavanadhi phUla re 30 *vidha bIja tume sahA re lAla, chAMDI rAga ne dveSa re; su0 kevaLakamaLA pAmIe re lAla, varIe mukti suveza re. 30 samakita bIjaje saMgrahe re lAla,te TALe narakanigeAda re; su ..
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ (28) vijayalabdhisadAlahIre lola,nityanityavividhavinedare suguNanara ! samakitadRSTi sAMbhaLo re lola. 8. bIjanI sajhAyane artha bIja ( dvitIyA tithi) bhavya jIne kahe che ke tame hadayamAM rIjha (prIti) ANune huM kahuM chuM te sAMbhaLo. he bhavya ! tame sukRta karaNarUpa kSetramAM samakitarUpa bIja vAve. dharmanI sAthe prIti karavArUpa vyavahArane nizcaLa karajo ke jethI A bhavamAM, parabhavamAM ne bhavobhavamAM tamAro jayajayakAra thAya. 1-2. have upara batAvelA kSetramAM tamAre kriyArUpa khAtara nAkhavuM ane samatArUpa kheDa karavI. pachI upazAmarUpI jaLa siMcavuM ke jethI samaktirUpa choDa Uge. 3. pachI e kSetrane saMtoSarUpa vADa cAre bAju tharavALI karaje. vratapazcakhANa rUpa cokIdAra rAkhIne karmarUpa cerane corI karatA vAraje. 4 A pramANe karavAthI samati rU5 vRkSa meraze ne tene anubhavarUpa maMjarI Avaze. pachI zruta ne cAritrarUpa phaLa Avaze-utaraze. te phaLane tame sArI rIte samajIne cAkhaje. 5. te phaLamAM jJAnAmRtarUpa rasa hoya che te pIje ane samabhAvarUpa taMbaLano svAda leje. A pramANe karavAthI tame te rasavaDe saMtoSane pAmazo tema ja bhavasamudranA kinArAne meLavaze. 6. A prakAre he bhavyajI ! tame bIjanA parvane sahe. tenuM ArAdhana rAgadveSa tajIne karo ke jethI kevaLajJAnarUpa kamaLA(lakSmI)ne pAme ane sArA vezavALI muktirUpI strIne va. 7. A pramANe samitirUpa bIjane je saMgraha-jALave te narakanigodane TALe-narakanigodamAM na jAya ane vijayarUpa labdhine pAmIne niraMtara navA navA vividha prakAranA vinedane lahemeLave. 7. (kartAe pitAnuM labdhivijaya nAma paNa sUcavyuM che.) Iti bIjanI sajhAyane artha
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
_