Book Title: Paisa No Vyavahar Granth
Author(s): Dada Bhagwan
Publisher: Dada Bhagwan Foundation
Catalog link: https://jainqq.org/explore/008864/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAdAnuM gaNita paisAno to meM hisAba kADhyo. meM kahyuM, 'A paisA ApaNe vadhAra vadhAra karIe to keTalA sudhI jaze ?' pachI hisAba kADhyo ke ahIM AgaLa koino naMbara pahelo lAgyo nathI A duniyAmAM. loko kahe che ke 'phorDano pahelo naMbara che.' paNa cAra varSa pachI ko' ka bIjAnuM nAma saMbhaLAtuM hoya. eTale koino naMbara Takato nathI. vagara kAmanA ahIM doDadhAma karIe, Ano zo artha ? pahelA ghoDAne inAma hoya, bIjAne thoDuMka Ape ne trIjAne Ape. cothAne phINa kADhIne marI javAnuM ? meM kahyuM, 'A resakorsamAM huM kyAM UtaruM?' te A loko to cotho, pAMcamo ke bAramo, somo naMbara Ape ne ! te alyA zuM karavA phINa kADhIe ApaNe ! phINa nA nIkaLe pachI ? pahelo AvavA doDyo ane Avyo bAramo, cA ya nA pAya pachI. tamane kema lAge che? - dAdAzrI 758 IN 18973557-2 9-788189-725570 lHt UDPS) mAnIya vinA eka s &C 704992 1000 eka hajAra rupaye 57&C/ 70499 - dAdA bhagavAna prarUpita paisAno vyavahAra Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra samarpaNa anukramaNikA || kaLa vaLe nA evA kaLikALe lakSmI AvI ke dinarAta bALe peTrola nahIM, Ara.DI.ekasa javALe pANI nahIM paNa lohI ukALe. dharmamAM peThI tyAM ya pachADe jyAM juo tyAM kALA bajAre zakkarIyAM baphAya kaLi bharahADe aho aho A aganamAMthI koNa 1. lakSmIjInuM Avata - jAvaka 2. lakSmI saMge saMkaLAyelo vyavahAra 3. dhaMdho, samyak samajaNe 4. mamatA - rahitatA 5. lobhathI khaDo saMsAra 6. lobhatI samAja, sUkSmatAe 7. dAtatAM vaheNa 8. lakSmI ane dharma kADhe jJAnI taNI samyak samajaNa ugAre nirlepa rAkhe sarva paisAnA vyavahAre. saMkSiptamAM samajaNa atre prasAre Adarza paisAno vyavahAra saMvAre. adbhuta bodhakALa dAdAnA vyavahAra samarpaNa jaga tuja caraNakamaLe. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 'dAdA'tuM gaNita ! paisAno to meM hisAba kADhyo. meM kahyuM, 'A paisA ApaNe vadhAra vadhAra karIe to keTalA sudhI jaze ?' pachI hisAba kAco ke ahIM AgaLa koIno naMbara pahelo lAgyo nathI A duniyAmAM. loko kahe che ke phorDano pahelo naMbara che.' paNa to cAra varSa pachI ko'ka bIjAnuM nAma saMbhaLAtuM hoya. eTale koIno naMbara Takato nathI. vagara kAmanA ahIM doDadhAma karIe, Ano zo artha ? pahelA ghoDAne InAma hoya, bIjAne thoDuMka Ape ne trIjAne Ape. cothAne phINa kADhIne marI javAnuM ? meM kahyuM, 'A resakorsamAM huM kyAM UtaruM ?' te A loko to cotho, pAMcamo ke bAramo, somo naMbara Ape ne ! te alyA zuM karavA phINa kADhIe ApaNe ! phINa nA nIkaLe pachI ? pahelo AvavA doDyo ane Avyo bAramo, cA ya nA pAya pachI. tamane kema lAge che ? dAdAzrI paisAno vyavahAra Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra dAdA bhagavAna kathita paisAno vyavahAra (1) lakSmIjInuM Avata-jAvana ! ekAgratA zemAM ? praznakartA : prabhusmaraNa karIe chIe, paNa ekAgratA meLavavA mATe zuM karavuM? dAdAzrI : prabhusmaraNa karatAM ekAgratA nathI rahetI ? praznakartA : barAbara thatI nathI, evuM lAge che. dAdAzrI : benkamAMthI pagAra levA jAva cho tyAre ? rUpiyA gaNatI vakhate ekAgratA thAya che ? ke nathI thatI ? praznakartA: e khabara nathI paDatIne ! dAdAzrI : bhagavAna upara prema kharo ? praznakartA : kharo. dAdAzrI : paisA jeTalo ? praznakartA : paisA jeTalo ja. dAdAzrI : are, paisA jeTalo ya nahIM. jo paisA jeTalo prema bhagavAna upara rAkhatA hoya ne, toya bahu kalyANa thaI jAya. peluM game che ne prabhu gamatA nathI. jayAM game tyAM ekAgratA thAya. tamane gamatuM thAya tyAM ekAgratA thAya. gamatuM nathI eTale pachI ekAgratA kema thAya che ? rUpiyA gaNatA hoya ne, to chokaruM AvyuM hoya to ene joyuM nA joyuM karI nAkhIe. kAraNa ke ApaNe bhUlI jaIe, sAcI vAta che ? praznakartA : hA. dAdAzrI : jo tyAre badhuM ! paisAmAM ekAgra thayo. AmAM nathI thato haju. paNa A to bhagavAna upara jarAya ruci nathI. garaja hoya, temAM... praznakartA : thAya. paisA gaNatI vakhate dhyAna AghuMpAchuM nA thAya, evuM dhyAna rahevuM joIe. dhyAna zAthI paisAmAM rahe che ne bIjAmAM nathI rahetuM ? enuM kaMI kAraNa hazene ? zuM kAraNa ? praznakartA : mohamAyAmAM phasAya che ? dAdAzrI : rUpiyA, rUpiyAnI noTo ApIne, dasa hajAranI noTo Ape, to gaNo ke nA gaNo ? ke emane ema laI lo ? praznakartA : gaNavI paDene ! dAdAzrI : te ghaDIe ekAgra raho ? praznakartA : hA. dAdAzrI : emAM ekAgratA thAya che to prabhumAM kema nA thAya ? dAdAzrI : je kAmamAM lAgavAnuM che ke, temAM dhyAna rahe, bhagavAna zuM kAmamAM lAgavAno che ? kAmamAM lAgavAnA hoya temAM dhyAna rahe ke nA rahe ? paisA kAmamAM lAgavAnA che. kAla savAre tela lAvavAnuM che, ghI lAvavAnuM che, phalANuM lAvavuM paDe, Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra ane bhagavAna zuM kAmamAM lAgavAnA ? bhagavAna kAmamAM lAgavAnA nahIM eTale dhyAna nA rahe. jyAre evI garaja phUTe, bhagavAnamAM ja garaja Ave tyAre dhyAna rahe. garaja nathI lAgI, garaja paisAmAM che. prIti, lakSmInI ke tArAyaNatI ? AkhA jagate ja lakSmIne mukhya mAnI che ne ! hareka kAmamAM lakSmI ja mukhya che eTale lakSmI upara ja vadhAre prIti che. lakSmI upara vadhAre prIti hoya tyAM sudhI bhagavAna upara prIti nA thAya. bhagavAna upara prIti thAya pachI lakSmInI prIti UDI jAya. bemAMthI eka upara prIti bese, kAM to lakSmI joDe ne kAM to nArAyaNa joDe. tamane ThIka lAge tyAM raho. lakSmI raMDApo Apaze. maMDAve te raMDAve paNa kharuM ! ne nArAyaNa maMDAve nahIM ne raMDAve paNa nahIM; niraMtara AnaMdamAM rAkhe, muktabhAvamAM rAkhe. jJAnI puruSa pAse eka vakhata lUMTIethI hasyA tyArathI ja mahIM bhagavAna joDe tAra joInTa thaI gayo. kAraNa ke tamArI mahIM bhagavAna beThelA che. paNa amArI mahIM bhagavAna saMpUrNa vyakta thayA che, jyAre tamArAmAM vyakta nathI thayA, basa eTaluM ja che. paNa zI rIte vyakta thAya ? jyAM sudhI bhagavAna sAme sanmukha thayA nathI tyAM sudhI zI rIte vyakta thAya ? tame bhagavAnanI sanmukha thayA hatA koI dahADoya ? praznakartA: Ama to ame lakSmI sAme sanmukha thayA chIe. dAdAzrI : e to AkhuM jagateya lakSmI sAme sanmukha thayuM che ne ? ane tame zeTha lakSmI sAme sanmukha thayA cho ke vimukha ? praznakartA : huM to enAthI udAsIna chuM. dAdAzrI : ema ? eTale tame sanmukhe ya nahIM ne vimukhe ya nahIM evI rIte ? udAsIna e to bahu moTAmAM moTI vastu che. lakSmI Ave to ya bhale ne na Ave to ya bhale ne ?! kimata konI vadhu ? parANe bhagavAnanI joDe prIti karavA jaIe emAM zuM vaLe ? ane rUpiyA joDe juone, koI kahetuM nathI, to ye paNa ekAgra eTalo ke kazuM te ghaDIe bairIchokarAM badhuM bhUlI jAya ! lakSmIno pratApa keTalo suMdara che, nahIM ? bIjI koI evI cIja che ke badhuM bhUlADI de evI ! lakSmI, sonuM badhuM emAM ekamAM ja AvI gayuM. bIjI koI evI cIja che, badhuM bhUlADI de evI ? ekAgra karAvaDAve evI ? praznakartA : khyAla nathI Avato. dAdAzrI : nahIM ? strI ne lakSmI. A be badhuMya bhUlADe. bhagavAna to yAda ja nA AvavA de. A je tamane thoDA yAda Ave che, paNa ekAgratA thAya kevI rIte ? bhagavAna upara bhAva ja nathI ne ! jyAM ruci tyAM ekAgratA. kAyado kevo ? ruci tyAM ekAgratA. ruci nA hoya to ekAgratA kema thAya ? mATe prIti paisA upara che. jyAM prIti hoya tyAM ekAgratA rahe ja. bhagavAna upara prIti nathI. eTalI ja prIti jo bhagavAna upara thAya to temAM ekAgratA rahe. praznakartA : to paisA uparanI prIti haTAvavI kevI rIte ? dAdAzrI : e to bemAMthI kaI kiMmata vadhAre che, e kiMmata badhA lokone pUchavI ke paisAnI kiMmata vadhAre che ke bhagavAnanI kiMmata vadhAre che ?! jenI kiMmata hoya tyAM prIti karo. amAre paisAnI jarUra nahIM. kAraNa ke amAre bhagavAnanI prIti; covIseya kalAka bhagavAnanI joDe rahevAnuM. eTale amane paisAnI prIti nA hoya. lakSmI vilA, 'gADI' cAle ? praznakartA : koI mANasane jarUriyAta hoya eTale paisAnI pAchaLa paDavuM paDe dAdAzrI : pAchaLa paDavAthI jo paiso thato hoyane, to A majUrone paisA pahelAM maLe, kAraNa ke A to paisA hAru bAra kalAka pAchaLa paDe che. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra praznakartA: paisA e vinAzI cIja che. chatAM paNa enA vagara cAlatuM nathIne ? gADImAM besatAM pahelAM paisA joIe. dAdAzrI : jema lakSmI vinA cAlatuM nathI tema lakSmI maLavI - nA maLavI e paNa potAnI sattAnI vAta nathIne ! A lakSmI mahenatathI maLatI hoya to to majUro mahenata karI karIne marI jAya che. chatAM mAtra khAvA pUratuM ja maLe che ne milamAliko vagara mahenate be milonA mAlika hoya che. lakSmI, alatuM upArjata ? vAta to samajavI paDaze ne ? Ama kyAM sudhI polaMpola cAlaze ? ne upAdhi gamatI to che nahi, A manuSyadeha upAdhithI mukta thavA mATeno che. khAlI paisA kamAvavA mATe nathI. paisA zenAthI kamAtA haze ? mahenatathI kamAtA haze ke buddhithI ? praznakartA : baMnethI. praznakartA : jenI puNya enA chattA paDe. dAdAzrI : basa, emAM to akkala cAle ja nahiM ne ! akkalavALAnuM to ulaTuM UMdhuM thAya. akkala to ene duHkhamAM helpa kare che. du:khamAM kema karIne samovaDiyuM karI levuM, evI ene helpa kare che. .... ke puNyanuM upArjata ? A moTAmoTA cakravartI rAjAo hatA temane A dahADo che ke rAta che, tenI khabara na hatI. teya sUryanArAyaNeya nA joyo hoya to ya moTuM rAja karatA'tA. kAraNa ke puNya kAma kare che. praznakartA : zAlibhadra zeThane peTIo AvatI hatI ne ? dAdAzrI : hA. praznakartA: A zAlibhadrane kahe che ke uparathI devo sonA mahoranI peTIo roja ApatA to e sAcuM ? dAdAzrI : Ape. badhuM Ape. enuM puNya hoya tyAM sudhI zuM nA Ape ? puNya hoya tyAre zuM nA Ape ? ane deva joDe RNAnubaMdha hoya, emanA sagAvahAlA tyAM gayA hoya ne puNya hoya to emane zuM nA Ape ? koNa, konI pAchaLa ? lakSmIjI to puNyazALI pAchaLa ja pharyA kare che, ane mahenatu loko lakSmIjInI pAchaLa phare che. eTale ApaNe joI levuM ke puNya haze to lakSmIjI pAchaLa Avaze. nahIM to mahenatathI roTalA maLaze, khAvApIvAnuM maLaze ane ekAda choDI haze to paiNaze. bAkI purtha vagara lakSmI nA maLe. eTale kharI hakIkata zuM kahe che ke tuM jo puNyazALI cho to taraphaDiyAM zuM karavA mAre che ? ane tuM puNyazALI nathI to paNa taraphaDiyAM zuM karavA mAre che ? puNyazALI to kevo hoya ? A amaladAro ya ophisethI akaLAIne ghera dAdAzrI : jo paisA mahenatathI kamAtA hoya to A majUronI pAse ghaNA badhA paisA hoya. kAraNa ke A majUro ja vadhAre mahenata kare che ne ! ane paisA buddhithI kamAtA hoya to A badhA paMDito che ja ne ! paNa te emane to pAchaLa caMpala aDadhuM ghasAI gayeluM hoya che. paisA kamAvA e buddhinA khela nathI ke mahenatanuM phaLa nathI. e to tame pUrve puNya karelI che tenA phaLarUpe tamane maLe che. ane khoTa e pApa kareluM tenA phaLarUpe che. puNyane ane pApane AdhIna lakSmI che. eTale lakSmI jo joItI hoya to ApaNe puNya-pApanuM dhyAna rAkhavuM joIe. akkalavALA to, bhUlezvaramAM ardhA cappala ghasAyelA badhA bahu mANaso akkalavALA che. koI mANasa mahine pAMcaso kamAya che, koI sAtaso kamAya che, koI agiyAraso kamAya che. kUdAkUda karI mele che ke "agiyAraso kamAuM chuM" kahe che ! are paNa tAruM caMpala to adhuM ne adhuM ja che. jo akkalanAM kArakhAnAM ! e kamaakkalanA bahu kamAya che. akkalavALo pAsA nAkhe to chattA paDe ke mUrakha mANasanA pAsA chattA paDe ? Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra pAchA Ave, tyAre bAIsAheba zuM kaheze, 'doDha kalAka leTa thayA, kyAM gayA hatA ?" A juo puNyazALI (!) puNyazALIne AvuM hotuM haze ? puNyazALIne eka avaLo pavana nA vAge. nAnapaNamAMthI ja e kvaoNliTI judI hoya. apamAnano joga khAdhelo nA hoya. jyAM jAo tyAM "Avo Avo bhAI' evI rIte ucharelAM hoya ane A to jyAM ne tyAM athaDAyo ne athaDAyo. eno artha zuM che te ? pAchuM puNye khalAsa thAya eTale hatA enA e ! eTale tuM puNyazALI nathI to AkhI rAta pATA bAMdhIne phare, toya savAramAM kaMI pacAsa maLI jAya ? mATe taraphaDiyAM mAra nahi. ne je maLyuM temAM khA-pIne sUI rahene chAnomAno. praznakartA : e to prArabdhavAda thayo ne ! dAdAzrI : nA, prArabdhavAda nahi. tuM tArI meLe kAma kara. mahenata karIne roTalA khA. bAkI bIjAM taraphaDiyAM zuM karavA mAra mAra kare che ? Ama bhegA karuM ne tema bhegA karuM ! jo tane gharamAM mAna nathI, bahAra mAnuM nathI, to zAno taraphaDiyAM mAre che ? ane jyAM jAya tyAM ene 'Avo beso' kahenAra hoya, evI moTAmAM moTI puNya lAvelA hoya enI vAta ja judI hoya ne ? A zeTha AkhI jiMdagInA paccIsa lAkha laIne AvyA hoya te paccIsa lAkhanA bAvIsa lAkha kare che. paNa vadhAratA nathI. vadhe kyAre ? haMmezA ya dharmamAM rahe to. paNa jo potAnuM mahIM Dakho karavA gayo to bagaDyuM. kudaratamAM hAtha ghAlavA gayo ke bagaDyuM. lakSmI Ave che, ene e jANe che ke A retImAMthI lakSmI Ave che. eTale e retIne pIla pIla kare che. paNa kazuM maLatuM nathI. lakSmI e to puNyanuM phaLa che. khAlI puNyanuM ja phaLa che. mahenatanuM phaLa hota ne to to badhI majUronA hAthamAM ja gaI hota ane akkalanuM phala hota ne, to A lokhaMDanA vepArI jevA koI akkalavALA nahIM, to badhI lakSmI tyAM gaI hota. paNa evuM nathI. lakSmI e to puNyenuM phaLa che. lakSmI to puNyenI Ave che. buddhi vAparavAthI ya nathI AvatI. A milamAliko na zeThiyAomAM chAMTo ya buddhi nA hoya paNa lakSmI DhagalAbaMdha AvatI hoya ne emano munIma buddhi vApara vApara kare, inkamaTekSanI oNphisamAM jAya, tyAre sAhebanI gALoya munIma ja khAya, jyAre zeTha to laherathI UMghato hoya. ahvALo muvIma ke zeTha ? lakSmIjI zAthI Ave che ane zAthI jAya che te ame jANIe chIe. lakSmIjI mahenatathI AvatI nathI ke akkalathI ke Triko vAparavAthI AvatI nathI. lakSmI zenAthI kamAvAya che ? jo sIdhI rIte kamAvAtI hoya to ApaNA pradhAnone cAra AnAya maLata nahIM. A lakSmI to puNyanI kamAya che. gAMDo hoya to ya paccethI kamAyA kare. eka zeTha hatA. zeTha ne emano munImajI beu beThelA, amadAvAdamAM stone ! lAkaDAnuM pATiyuM ne upara gAdI, evo palaMga, sAme Tipoya ! ane enA upara bhojanano thALa hato. zeTha jamavA besatA hatA. zeThanI DijhAIna kahuM. beThelA te traNa phUTa jamIna upara, jamInanI UMce doDha phUTe mAthuM, moDhAno trikoNa AkAra ane moTI moTI AMkho ne moTuM nAka ane hoTha to jADA jADA DhebarAM jevA e bAjumAM phona. te khAtAM khAtAM phona Ave ne vAta kare. zeThane khAtAM to AvaDatuM nahotuM. be-traNa TukaDA pUrInA nIce paDI gayelA ane bhAta to keTaloya verAyelo nIce. phonanI ghaMTaDI vAge ne zeTha kahe ke 'be hajAra gAMsaDI laI lo', ne bIje dahADe be lAkha rUpiyA kamAI jAya. munImajI beThA beThA mAthAphoDa kare ne zeTha vagara mahenate kamAya, Ama zeTha to akkalathI ja kamAtA dekhAya che. paNa e akkala kharA vakhate purthyane laIne prakAza mAre che. A puNyathI che. te to zeThane ane munImajIne bheLA rAkho to samajAya. kharI akkala to zeThanA munImane ja hoya, zeThane nahIM. A pacce kyAMthI AvI ? bhagavAnane samajIne bhajyA tethI ? nA. nA samajIne bhajyA tethI ! koInI upara upakAra karyA, koInuM bhaluM karyuM. e badhAthI puNye baMdhAI. bhagavAnane nA samajIne bhaje chatAM, agnimAM hAtha aNasamajaNe ghAle toya dajhAya ne ? pAMsarI parokSa bhakti ya paiso lAve ! 'pratyakSa' nA maLe tyAM sudhI 'parokSa' karavuM joIe. paNa lokono 'parokSa'nI sAcI bhakti maLatI nathI. jo parokSanI sAcI bhakti maLatI hota ne to zera kazI Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno paisAno vyavahAra aDacaNa Ave nahi. koI dahADo ya ema nA yAda Ave ke mAre A khUTI paDyuM che ane A to dasa dahADA thAya ke "Aje khAMDa nathI, ghAsaleTa nathI, phalANuM nathI, evuM sAMbhaLavuM paDe. bAsamatI cokhA thaI rahyA che, have pelA jADA cokhA laI Avo. tyAre zuM karIzuM ? eTale parokSa bhakti paNa sAcI karI hoya ne, to kazuM khUTe nahIM. vicAravuM paNa nA paDe ke mAre A joIe che. vicAryA vagara vastu ApaNI upara AvIne paDe ane parokSa bhakti nA karI tethI tenuM phaLa zuM AvyuM ? ke vastu levA jAya, doDadhAma karI mele, to ya bhegI thAya nahi. majUrotI zI dazA ? keTalAka majUro Akho dahADo mahenata kare, bicAro sAMjanA zeThane kaheze ke "zeTha mAre ghera kazuM khAvAnuM nathI, eTale meM temane kahyuM ke sAMje rokaDA paisA Apajo to ja rahIza." tyAre zeTha kaheze, 'hA, rokaDA ApIza kaheluM.' paNa atyAre to mArI pAse sonI noTa che. lAva paMcANuM rUpiyA, tArA pAMca laI le, nahIM to javuM hoya to jA ne rahevuM hoya to rahe. nAlAyaka che zuM ?" ema be gALo khAIne bicArAne paisA vagara ghera javuM paDe, zuM kare bicAro ? majUra che ne ? tyAre zeThano to zo doSa che ? atyAre bhogave che teno doSa che. zeTha pAMca rUpiyA nathI ApatA paNa uparathI TaiDakAve che. gALo de che, emAM kone bhogavavuM paDyuM ? majUrane. to majUranI bhUla che, ane zeThane phaLa Apaze tyAre zeThanI bhUla haze. majUrane TaiDakAvyo, gALo dIdhI, duHkha dIdhuM, enuM phaLa ene Avaze. pelAne to enI bhUlanuM phaLa pAkyuM ne atyAre maLI gayuM, zeThanuM to baMdhAyuM, tenuM phaLa utpanna thaze, pAkaze pachI vAro Avaze. tyAM sudhI zeThanuM to cAlyuM. sAdhyo sahakAra, sarvanTa sAthe ? tyAM kevI lAgaNI ApaNe rAkhavI joIe ? ke dharma jevI vastu ApaNe samajatA hoIe to ApaNI pAse sonI noTa hoya to game tyAMthI chuTA lAvIne pelAne pAMca rUpiyA ApI devA joIe, pelo bicAro pAMca rUpiyA mATe Akho dahADo mahenata kare ane enA AvatAM pahelAM ApaNe besI rahevuM joIe ke e kyAre Ave ne kyAre enI majUrI laI jAya. enA AvatAM pahelAM kahIe ke le bhAI tArA pAMca rUpiyA ! eka miniTe ya moDuM nA karAya. kAraNa ke ene to haju maracuM levAnuM hoya, AmalI levAnI hoya, bIjuM zuM zuM levAnuM nA hoya ? pAchI telanI zIzI lAvelo hoya, temAM thoDuM tela laI jAya, evuM badhuM laIne ghera jAya tyAra pachI jamavAnuM banAve. amAre to kAma para majUrI hoya te ame AvuM badhuM jANIe. te amAro kAyado evo ke majUranA paisAmAM kazuM AghuMpAchuM thaI gayuM hoya to khabara laI nAkhuM. badhuM kaDaka khAtuM. emane bicArAne to mahAdu:kha, te emane vadhAre muzkelImAM ApaNAthI kema mukAya ? prakAro puNyatA puNyazALIone ochI mahenate badhuM phaLe. eTale sudhI puNya thaI zake che. sahaja vicAyuM, kazuM AghApAchA nA thayA to badhI vastuo vicAra pramANe maLI Ave e sahaja prayatna. prayatna nimitta che, paNa sahaja prayatna eTale ene puruSArtha kahevo, e badhI vyAkhyA badhI bhUlabharelI che. lakSmI eTale puNyazALI lokonuM kAma che. puNyano hisAba Avo che ke khUba mahenata kare ane ochAmAM ochuM maLe, e bahu ja thoDuMka amathuM puNya kahevAya. pachI zArIrika mahenata bahu nA karavI paDe ane vANInI mahenata karavI paDe, vakIlonI peThe, e thoDI vadhAre puNya kahevAya, pelA karatAM ane ethI AgaLanuM zuM ? vANInI mAthAkUTa karavI nA paDe, zarIranI mAthAkUTa nA karavI paDe, paNa mAnasika mAthAkUTathI kamAya. e vadhAre puNyazALI kahevAya ane enAthIye AgaLa kayuM ? saMkalpa karatAMnI sAthe ja taiyAra thaI jAya. saMkalpa karyo e mahenata. saMkalpa karyo ke be baMgalA, A eka goDAuna, evo saMkalpa karyo ke taiyAra thaI jAya. e mahAna puNyazALI. saMkalpa kare e mahenata, basa. saMkalpa karavo paDe. saMkalpa vagara nA thAya. thoDIkeya mahenata kaMIka joIe. praznakartA : paNa e manuSyamAM ema na thaI zake. dAdAzrI : manuSyamAM hala thAya. kema nA thAya ? manuSyamAM to joIe eTaluM thAya. praznakartA : e to ema kaheluM ke devalokamAM ema thAya ? Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra dAdAzrI : devalokanuM badhuM siddha thAya paNa ahIMyA ya koI koI saMkalyasiddhi thaI jAya. badhuM thAya. ApaNuM puNya joIe. puNya nathI. puNya khUTI paDyAM che. jeTalI mahenata eTalo aMtarAya, kAraNa ke mahenata kema karavI paDe che ! duHkha kone kahevAya ? saMsAra e vagara mahenatanuM phaLa che. mATe bhogavo, paNa bhogavatAM AvaDavuM joIe. A jagatamAM to bhagavAne kahyuM ke jeTalI Avazyaka cIja che emAM jo tane kamI thAya to du:kha lAge, svAbhAvika rIte. atyAre havA ja baMdha thaI gaI hoya ene zvAsozvAsa ane guMgaLAmaNa thatI hoya to ApaNe kahIe ke duHkha che A lokone. zvAsozvAsa ne guMgaLAmaNa thAya evuM vAtAvaraNa thayuM hoya to du:kha kahevAya. bapora thAya. be-traNa vAgatAM sudhI khAvAnuM nA thAya to ApaNe jANIe ke Ane du:kha che kaMI, jenA vagara zarIra jIve nahIM evI Avazyaka cIjo, e nA maLe to ene duHkha kahevAya. A to che, DhagalebaMdha che, baLyuM ene bhogavatAM ya nathI ne bIjI vAtamAM ja paDyAM che. ene bhogavatA ja nathI. nA kazuMya nahIM, enA bApanA sama jo bhogavyuM hoya to, kAraNa ke eka milamAlika jamavA bese to batrIsa bhAtanI rasoI hoya, paNa e milamAM mUo hoya. zeThANI kahe ke bhajiyAM zAnAM banAvyA che ? tyAre kahe, mane khabara nathI, tAre pUchapUcha nA karavuM. evuM badhuM che A. lakSmIvAta aMte, to.... lakSmI mANasane majUra banAve che. jo lakSmI vadhu paDatI AvI eTale pachI mANasa majUra jevo thaI jAya. AmanI pAse lakSmI vadhu che, paNa joDe joDe A dAnezvarI che, eTale sAruM che. nahIM to majUra ja kahevAyane ! e Akho dahADo vaitaruM karyA ja karato hoya, ene bairInI nA paDelI hoya, chokarAMnI nA paDelI hoya. koInI ya nA paDelI hoya, lakSmI ekalAnI ja paDelI hoya. eTale lakSmI mANasane dhIme dhIme majUra banAvI de ane pachI pelI tiryaMca gatimAM laI jAya kAraNa ke pApAnubaMdhI puNya che ne. puNyAnubaMdhI puNya hoya to to vAMdho nathI. puNyAnubaMdhI puNya kone kahevAya ke AkhA divasamAM aradho ja kalAka mahenata karavI paDe. e aradho kalAka mahenata kare ane badhuM kAma saraLatAthI dhIme dhIme cAlyA kare. dAnezvarI che eTale A phAvyA. nahIM to bhagavAnane tyAM A paNa majUra ja gaNAta. vApare enuM nANuM ! A jagata to evuM che. emAM bhogavanArAM ya hoya ne mahenata karanArAM ya hoya, badhuM bheLaseLa hoya. mahenata karanArAM ema jANe ke A huM karuM chuM. eno emanAmAM ahaMkAra hoya. jyAre bhogavanarAMmAM e ahaMkAra nA hoya, tyAre Amane bhoktApaNAno rasa maLe. pelAM mahenata karanArAMne ahaMkArano garvarasa maLe. eka zeTha mane kahe, 'A mArA chokarAne kazuM kahone, mahenata karavI nathI. nirAMte bhogave che." meM kahyuM, 'kazuM kahevA jevuM ja nathI. e enI potAnA bhAganI puNya bhogavato hoya emAM ApaNe zuM karavA Dakho karIe ?" tyAre e mane kahe ke, "emane DAhyA nathI karavA ?" kahyuM, 'jagatamAM je bhogave che e DAhyo kahevAya. bahAra nAkhI de ene gAMDo kahevAya ne mahenata karyA kare e to majUrI kahevAya. paNa mahenata kare che ane ahaMkArano rasa maLe ne ! lAMbo koTa paherIne jAya eTale loka, zeTha AvyA, zeTha AvyA, kare eTaluM ja basa. ane bhogavanArane evI kaMI zeTha-beThanI paDelI nA hoya. ApaNe to ApaNuM bhogavyuM eTaluM sAcuM. lakSmInA jApa japAya ? atyAre che e to lakSmI ja nA kahevAya. A to pApAnubaMdhI puNyavALI lakSmI. te puNya evAM bAMdhelAM ke ajJAna tapa karelAM tenuM puNya baMdhAyeluM. tenuM phaLa AvyuM. temAM lakSmI AvI. A lakSmI mANasane gAMDo-ghelo banAvI de. Ane sukha ja kema kahevAya te ? sukha to paisAno vicAra nA Ave tenuM nAma sukha. amane to varSamAM ekAda divasa vicAra Ave ke gajavAmAM paisA che ke nahIM. praznakartA: bojArUpa lAge ? dAdAzrI : nA, bojo to amane hoya ja nahi. paNa amane e vicAra ja nA hoya ne ! zene mATe vicAra karavAnA ? badhuM AgaLa-pAchaLa taiyAra ja hoya Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra che. jema khAvApIvAnuM tamArA Tebala para Ave che ke nathI AvatuM ? ke savArathI vicAra laIne beso cho ? mALA pheravapherava karo cho ? ke "khAvAnuM thaze ke nahIM thAya ? khAvAnuM maLaze ke nahIM maLe ?" evuM karyA karo cho ? A khAvA mATe jApa nathI karavo paDato ? ke savAranA pahoramAM UThIne jApa karo cho ? praznakartA : ko'kane jApa thato paNa hoya. dAdAzrI : ko'kanI zuM kAma bhAMjagaDa karo cho? tamane koI dahADo thayelo? sAcI lakSmI kyAM Ave ? duniyAno kAyado evo che ke, hindustAnamAM jema barakata vagaranAM mANasa pAke tema lakSmI vadhatI jAya ane barakatavALo hoya tene rUpiyA nA AvavA de. eTale A to barakata vagaranA mANasone lakSmI bhegI thaI che. ne Tebala upara jamavAnuM maLe che. phakta kema khAvuM-pIvuM e nathI AvaDatuM. A kALanA jIvo bhoLA kahevAya. koI laI gayuM toya kazuM nahIM. UMcI nAta, nIcI nAta, kazuM paDelI nahIM. evAM bhoLA eTale lakSmI bahu Ave. lakSmI to bahu jAgrata hoya tene ja nA Ave. bahu jAgrata hoya e bahu kaSAya karyA kare. Akho dahADo kaSAya karyA kare. A to jAgrata nahIM, kaSAya ja nahIM ne, koI bhAMjagaDa ja nahIMne ! lakSmI Ave tyAM, paNa vAparatAM nA AvaDe. bebhAnapaNAmAM jatI rahe badhI. praznakartA : nA. dAdAzrI : A nAhavAnuM pANI garama maLaze ke nahIM maLe, maLaze ke nahIM maLe, e rAtanA vicAra karIe, savAra sudhI, to e jApa karavAnI jarUra paDe che ? to ya savAranA garama pANI nahAvA mATe maLe che ke nathI maLatuM? praznakartA : maLe che. dAdAzrI : evuM che, je nesesiTI che, e nesesiTI enA TAIme Ave ja che. enuM dhyAna karavAnI jarUra nathI. tethI to kahyuM che ne, lakSmI e to hAthano mela che. jema parasevo AvyA vagara raheto nathI, tema lakSmI AvyA vagara rahetI nathI. koIne vadhAre parasevo Ave, koIne ocho parasevo Ave, evuM koIne lakSmI vadhAre Ave, ne koIne ochI lakSmI Ave. vAta to samajavI paDaze ne ? evo niyama, "vyavasthita' to ! bhagavAna zuM kahe che ke, tAruM dhana haze ne, to tuM jhADa ropavA jaIza ane tane jaDI Avaze. tenA mATe jamIna khodavAnI jarUra nathI. A dhana mATe bahu mAthAkUTa karavAnI jarUra nathI. bahu majUrIthI to mAtra majUrInuM dhana maLe. bAkI lakSmI mATe bahu mahenatanI jarUra nathI. A mokSa paNa mahenatathI nA maLe. chatAM, lakSmI mATe ophise besavA javuM paDe eTalI mahenata. ghauM pAkyA hoya ke nA pAkyA hoya, chatAM tArI thALImAM roTalI Ave che ke nahi ? 'vyavasthita' no niyama ja evo che ! phorenavALA jevA bhoLA thaI gayA che ApaNA loko. tethI lakSmI Ave. A sAcI lakSmI nathI AvatI. bhoLAnI lakSmI ! sAcI lakSmI to jAgRtimAM rahe, ane diladAra bhoLo hoya. e bhoLo jANIne javA de badhuM. e lakSmI che te puNyAnubaMdhI puNyanI hoya ane Amane to bhAna ja nathI ! A to badhI pApAnubaMdhI puNyanI lakSmI. zAMti ghaDIvAra nA Ape ane mUcchita ja hoya Akho dahADo. lakSmI chatAM azAMti zAne ? A nANuM je che ne atyAre, A nANuM badhuM ja khoTuM che. bahu jUja, thoDuM sAcuM nANuM che. be jAtanI puNya hoya che. eka pApAnubaMdhI puNya ke je adhogatimAM laI jAya, e puNya ane je urdhvagatimAM laI jAya e puNyAnubaMdhI puNya. te evuM nANuM bahu ochuM rahyuM che. atyAre A rUpiyA je bahAra badhe dekhAya che ne, te pApAnubaMdhI puNyanA rUpiyA che, ane e to naryAM karma bAMdhe che, ane bhayaMkara adhogatimAM jaI rahyAM che. puNyAnubaMdhI puNya kevuM hoya ? niraMtara aMtarazAMti sAthe jAhojalAlI hoya, tyAM dharma hoya. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 10 10. paisAno vyavahAra AjanI lakSmI pApAnubaMdhI puNyenI che, eTale te kaleza karAve evI che, enA karatAM ochI Ave te sAruM. gharamAM kaleza to nA pese. Aje jyAM jyAM lakSmI pese che tyAM kalezanuM vAtAvaraNa thaI jAya che. eka bhAkharI ne zAka sAruM paNa batrIsa jAtanI rasoI kAmanI nahIM. A kALamAM to sAcI lakSmI Ave to eka ja rUpiyo, ohoho... keTaluM sukha ApIne jAya ! puNyAnubaMdhI puNya to gharamAM badhAne sukha-zAMti ApIne jAya, gharamAM badhAne dharmanA ne dharmanA vicAro rahyA kare. devAya, InkamaTekSavALAno kAgaLa thAya te ApaNe kahevuM, 'pelI rakama hatI te bharI do, kyAre kayo eTeka Ave tenuM kazuM ThekANuM nahIM. ane jo pelA paisA vAparI khAya to tyAM "InsaTekSavALAno eTeka Avyo to ApaNe mahIM pelo "eTeka" Ave. badhe eTeka pesI gayA che ne ? A jIvana kema kahevAya ? tamane kema lAge che ? bhUla lAge che ke nathI lAgatI ? te ApaNe bhUla bhAMgavAnI che. lakSmI sahaja bhAve bhegI thatI hoya to thavA devI. paNa tenA para Teko nA devo. Teko daIne 'hA' karo, paNa kyAre e Teko khasI jAya e kahevAya nahIM. mATe cetIne cAlo ke jethI azAtA vedanIyamAM hAlI nA javAya. AvatI lakSmImAM pote hakadAra keTalo ? ane A to duSamakALa, to A duHkha-mukhyakALamAM jIvo kevA hoya che ? kakaLATavALA, Akho dahADo kakaLATa, kakaLATa, kakaLATa. aMtarazAMti nA rahe. rUpiyAthI koI zAMti thAya nahIM. muMbaImAM eka UMcA saMskArI kuTuMbanAM benane meM pUchyuM, "gharamAM kaleza to nathI thato ne ?" tyAre e bena kahe, "roja savAramAM klezanA nAstA hoya che !" meM klayuM, 'tyAre tamAre nAstAnA paisA bacyAM nahIM ?" bena kahe, "nA toya kADhavAnAM, pAuM ne mAkhaNa copaDatAM javAnuM." te kleza ya cAlu ne nAstA ya cAlu. alyA, kaI jAtanA jIvaDAo che ?! praznakartA: keTalAkanA gharamAM lakSmI ja evA prakAranI haze eTale kleza thato haze ? dAdAzrI : A lakSmIne lIdhe ja AvuM thAya che. hamezAM jo lakSmI nirmaLa hoya to badhuM sAruM rahe, mana sAruM rahe. A lakSmI mAThI peThI che tenAthI kleza thAya che. ame nAnapaNamAM nakkI kareluM ke banatAM sudhI khoTI lakSmI pesavA ja nA devI. te Aje chAsaTha varSa thayAM paNa khoTI lakSmI pesavA nathI dIdhI tethI to gharamAM koI dahADo kleza Ubho thayo ya nathI. gharamAM nakkI kareluM ke ATalA paisAthI ghara calAvavuM. dhaMdho lAkha rUpiyA kamAya paNa A "paTela' sarvisa karavA jAya to zuM pagAra maLe ? bahu tyAre baso-sAtaso rUpiyA maLe. dhaMdho e to puNyanA khela che. mATe nokarImAM maLe eTalA ja paisA ghera vaparAya. bIjA to dhaMdhAmAM ja rahevA sugaMdhI sahitanA lakSmIvAta ! lakSmIjI hamezAM sugaMdha sahitanI hoya to bhagavAne paNa teno svIkAra karyo che. muMbaImAM ATalA lakSmIvAna che paNa sugaMdha AvI koInI ya ? praznakartA : koIka to haze ne ? dAdAzrI : 'haze' evuM bolavuM bahu ja jokhamakAraka che. kAM to 'nA' bolo. ne kAM to 'che" bolo. 'haze" evuM poluM bolavuM e bhayaMkara jokhama che. polane laIne to jagata AvuM rahyuM che. 'jema che tema' bolo ne tapAsa to karo, ne kahI do ke bhAI, mArI tapAsamAM atyAra sudhI koI nathI Avyo. ApaNane kahevAno rAITa keTalo ? ke Aja sudhI mArI jiMdagImAM pharyo paNa mane haju koI evA maLyA nathI. bAkI sugaMdhI sahitanI lakSmI hoya nahIM. atyAre A kALamAM hoya to bahu jUja hoya, ko'ka jagyAe hoya. sugaMdha sahitanI lakSmI ! praznakartA : sugaMdhI sahitanI lakSmI, e kevI lakSmI hoya ? dAdAzrI : e lakSmI ApaNane saheje ya upAdhi nA karAvaDAve. gharamAM so rUpiyA paDyA hoya ne to ApaNane saheje ya upAdhi nA karAvaDAve. koI kaheze ke kAlathI khAMDano kaMTrola AvavAno che, to ya manamAM upAdhi nA thAya. upAdhi Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 1 1 1 1 paisAno vyavahAra choDIne jatA rahe tyAre mokSe javAya; nahIM to citta to badhAmAM ghaseluM hoya. te dahADe kaMI akrama vijJAna hatuM ? kramika mArga hato. A to akrama vijJAna che. eTale nirAMte jJAnanI goThavaNI karIne sUI jaIe ne AkhI rAta mahIM samAdhi rahe. nahIM, hAyavoya nahIM. Ama vartana kevuM sugaMdhIvALuM, vANI kevI sugaMdhIvALI, ane ene paisA kamAvAno vicAra ja nA Ave evuM to puNyAnubaMdhI puNya hoya. puNyAnubaMdhI puNyavALI lakSmI hoya tene paisA pedA karavAnA vicAra ja nA Ave.. A to badhI pApAnubaMdhI puNyanI lakSmI che. Ane to lakSmI ja nA kahevAya ! naryA pApanA ja vicAra Ave, 'kema karIne bheguM karavuM, kema karIne bheguM karavuM" e ja pApa che. tyAre kahe che ke, AgaLanA zeThiyAne tyAM lakSmI hatI e ? e lakSmI bheLI thatI hatI, bheLI karavI paDatI nahotI. jyAre A lokone to bheguM karavuM paDe che. pelI lakSmI to, sahajabhAve AvyA kare, pote ema kahe ke, "he prabhu ! A rAjalakSmI mane svapna paNa na ho' chatAMya e AvyA ja kare. zuM kahe ke AtmAlakSmI ho paNa A rAjalakSmI amane svapna paNa nA ho. toya te AvyA kare, e puNyAnubaMdhI puNya. ene lakSmI to DhagalAbaMdha Ave, AvavAnI kamI nA hoya. vicAra ja koI dahADo nA karyo hoya ne UlaTA kaMTALI gayelA hoya ke have jarA ochuM Ave to sAruM paNa toya lakSmI Ave. te lakSmI Ave eno niveDo to lAvavo paDe ne ? eTale zuM karavuM paDe ? have niveDo lAvavAmAM bahu mahenata paDI jAya. e kaMI ochI rastAmAM nAkhI devAya ? have e niveDo kevo hoya ke enAthI lakSmI pAchI AvIne evI jAya ne pAchI pharI UgI UgIne Ave pAchI. khape rAjalakSmI ke mokSalakSmI ? A badhuM DiscArja che. thaI gayeluM che. ane have tuM zuM karavAno che ? A tane oNrDara maLe che te badhuM puNya che. ane oNrDara nA maLe e to pApano udaya hoya to ja rDara nA maLe. have AmAM pAchuM kAvatarAM kare, je maLavAnuM ja che, temAM kAvatarAM kare, Triko ajamAve. Triko ajamAve ke nA ajamAve ? bhagavAnane kaMI Triko AvaDatI haze ? bhagavAne to A zuM kahyuM ke, "A rAjalakSmI mane svapna paNa nA ho," kAraNa ke rAja jevI saMpatti hoya, enA mAlika thavA jAya to pachI mokSe zI rIte jAya ? eTale e saMpatti to svapna paNa nA ho ! praznakartA : mokSe kema nA javA de? dAdAzrI : zI rIte mokSe javA de ? A cakravartao badhuM cakravartI rAja praznakartA: Ape kaheluM ne ke sArA kuTuMbamAM janmelA hoya eTale badhuM laIne ja AvyA hoya eTale mAthAkUTa vadhAre karavA mATe rahI nahIM, evuM kharuM ne ? dAdAzrI : hA, badhuM laIne ja Avyo hoya paNa te vyavahAra calAvavA pUratuM, potAnuM badhuM cAle eTaluM ja. bAkI karoDAdhipati to koIka ja thaI jAya. praznakartA : cakravartI rAjAo paNa chelle mokSe javAnuM ja vadhAre imporTanTa gaNatA hatA ne ! agatyanuM mokSa ja che. cakravartIpaNAmAM sukha nathIne ? dAdAzrI : agatyano mokSa che evuM nathI, e cakravartInuM pada eTaluM badhuM emane keDe ke manamAM thAya ke kyAMka nAsI jauM have ? tethI mokSa sAMbhare. keTalo badho puNyazALI hoya to cakravartI thAya, paNa bhAva to mokSe javuM evo ja hoya. bAkI purve to badhI bhogavavI ja paDene ! icchAo zeSatI zeSa kema ? praznakartA : ATalA badhA bhavamAM A badhuM bhogavyuM, rAjezrI thayA, chatAM icchAo bAkI rahI jAya che enuM kAraNa zuM haze ? dAdAzrI : koI dahADo bhogaveluM che ?(!) A khAlI dekhAya che eTaluM ja che, jyAre sAme joIe chIe tyAre bhogavAtuM nathI. ApaNane pAvAgaDha kyAM sudhI sAro lAge ? ke ApaNe nakkI karyuM, amuka dahADo pAvAgaDha javuM che. tyArathI mahIM pAvAgaDhane mATe bahu AkarSaNa rahyA kare. paNa pAvAgaDha jaIe ne joIe eTale AkarSaNa tUTI jAya. praznakartA : eTale ApaNane A TesTa haju thayo nathI ? Aje lakSmI bhogavavAno ke viSaya bhogavavAno TesTa haju pUro thayo nathI ? ethI enA vicAro Ave che ? Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 12 paisAno vyavahAra dAdAzrI : evuM che, A gayA avatAre zrImaMtano avatAra hoya, have zrImaMta eTale strI, lakSmI badhuM tyAre ja hoya, tyAre manamAM kaMTALI gayelo hoya ke AnA karatAM ochI upAdhi hoya ne jIvana sAduM hoya to sAruM. eTale vicAro badhA pAchA evA hoya ane pAcho garIbImAM janmyo hoya to ene lakSmI ne viSaya ne e badhuM sAMbharyA kare evo mAla bharyo hoya.. hato lakSmIno bojo 'amate ya' ! amaneya nahotuM gamatuM saMsAramAM. mane to, mArI vigata ja kahuM chuM ne. me potAne koI cIjamAM rasa ja nahoto Avato. paisA Ape toya bojo lAgyA kare. mArA potAnA rUpiyA Ape to mahIM bojo lAge. laI jatAM ya bojo lAge, lAvatAM ya bojo lAge. dareka bAbatamAM bojo lAge, A jJAna thatAM pahelAM. AyuSyatuM esTenzana karAvyuM ? praznakartA: amArA vicAro evA che ke dhaMdhAmAM eTalA otaprota chIe ke lakSmIno moha jato ja nathI, emAM DULyA chIe. dAdAzrI : tema chatAM pUrNa saMtoSa thato nathI ne ! jANe paccIsa lAkha bhegA karuM, pacAsa lAkha bhegA karuM, evuM rahyA kare che ne ?! evuM che. paccIsa lAkha to huM paNa bhegA karavAmAM raheta paNa meM to hisAba kADhI joyelo ke A ahIM AyuSyanuM esTenzana karI Ape che. AyuSyamAM esTenzana hotuM nathI ne ! te pachI ApaNe zuM karavA upAdhi karIe ? sone badale hajAreka varSa jIvavAnuM thatuM hoya to jANe ThIka ke mahenata karelI kAmanI. A to enuM kaMI ThekANuM nathI. paiso pradhAna kema ? praznakartA : atyAre paiso pradhAnapaNe che e kema ? dAdAzrI : mANasane koI jAtanI sUjha nA paDe tyAre mAnI bese ke paisAthI sukha maLaze. e draDha thaI jAya che, te mAne ke paisAthI viSayo maLaze, bIjuMya maLaze. paNa eno vAMka nathI. A pahelethI ja karmo evAM karelAM tenAM A phaLa AvyAM karo cho ke iTa hepansa ? praznakartA : amuka prakAranA loko paisA kamAIne sikyoriTI meLavavA vyasta hoya che, ane bIjA prakAranA loko sadguru pAsethI jJAna prApta karI, AtmadRSTi meLavavAnI sikyoriTImAM rata hoya che. to sAdhake jJAna samajavA mATe zuM sAco vyavasAya karavo joIe ? jJAnI pragati mATe zuM karavuM ? dAdAzrI : to to tamAre jANavuM joIe ke paisA kharekhara tame kamAva cho ke iTa hepansa che ! e tamAre jANavuM joIe pahelethI ! A badhuM tame karo cho ke koI karAve che ? tamane kevuM lAge che ? praznakartA : badhuM ApaNe ja karIe chIe ne ! koI karAvatuM nathI. dAdAzrI : nA, A koIka karAve che, ane tamArA manamAM bhrAMti che ke huM karuM chuM. A to rUpiyA koIkane Apo cho, e paNa koIka karAvaDavA che, ane nathI ApatA te paNa koIka karAvaDAve che. bijhanesa che te paNa koIka karAvaDAve che. khoTa jAya che te paNa koIka karAvaDAve che, napho Ave che te paNa koIka karAvaDAve che. tamane ema lAge che ke huM karuM chuM ? e IgoIjhama che. e koI karAve che e oLakhavuM paDaze ne ? ame e oLakhANa karAvI ApIe chIe. jJAna ApIe chIe tyAre badhuM samajaNa pADIe chIe ke kare che koNa ? eka svasattA che, bIjI parasattA che. svasattA ke jemAM pote paramAtmA thaI zake che. jyAre paisA kamAvAnI tamArA hAthamAM sattA nathI, parasattA che to paisA kamAvA sArA ke paramAtmA thavuM sAruM ? paisA koNa Ape che e huM jANuM chuM. paisA kamAvAnI sattA potAnA hAthamAM hoya ne to jhaghaDo karIne paNa game tyAMthI laI Ave. paNa e parasattA che. eTale game te karo to ya kazuM vaLe nahIM. eka mANase pUchyuM ke lakSmI zenA jevI che ? tyAre meM kahyuM ke UMgha jevI. keTalAne sUI jAya ke tarata UMgha AvI jAya ane keTalAkane AkhI rAta pAsAM ghase to ya UMgha nA Ave. ne keTalAka UMgha AvavA mATe goLIo khAya. eTale A lakSmI e tamArI sattAnI vAta nathI, e parasattA che. ane parasattAnI upAdhi ApaNe zuM karavAnI jarUra ? Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 13 paisAno vyavahAra e to taimitika che ! eTale ame tamane kahIe ke paisA game eTalI mAthAkUTa karo to maLe evuM nathI. e ITa hepansa' che. hA ane tame emAM nimitta cho. korTamAM javuM-AvavuM e nimitta che. tamAre moDhe vANI nIkaLe che e badhuM nimitta che eTale tame AmAM bahu dhyAna nA Apo. enI meLe dhyAna apAI ja jaze ane AmAM tamane harakata Ave evuM nathI. A to manamAM ema mAnI beThA ke nA, huM nA houM to cAle ja nahIM. A korTe baMdha thaI jAya evuM mAnI beThAM cho. eTale evuM kazuM nathI. saMjogo ja kamAI Ape ! A lakSmI bhegI thavI te ya keTalAMya kAraNo bhegAM thAya tyAre e lakSmI bhegI thAya tema che. koI DaoNkTaranA phAdharane ahIM gaLe gaLapho bAjhayo hoyane, te DaoNkTarane kahIe ke AvaDAM AvaDA moTA oparezano karyo to A gaLapho kADhI nAkhane. tyAre kahe, nA. kADhI nAkhIza te pahelAM marI jaze. eTale AmAM ATaluM ya cAle nahIM. evIDansa bhegA thayAM, badhA ! huM jJAnI banyo e to sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDanasanA AdhAre. A loko karoDAdhipati ke jAte nathI banyA. paNa e manamAM mAne che ke "huM banyo', eTalI ja bhrAMti che, ane jJAnI puruSane brAMti nA hoya. jevuM hoya evuM kahI de ke bhAI AvuM thayuM hatuM. huM suratanA sTezana upara beTho hato, ne evuM thaI gayuM ane pelo mAne ke huM be karoDa kamAyo ane meM traNa strIo karI ! paNa A badhuM tame laIne AvyA cho. A to tamArA manamAM mAnI beThAM cho ke "nA, huM karuM chuM' eTaluM ja che. IgoIjhama che ane te IgoIjhama zuM kare che ? AvatA bhavane mATe tamArI yojanA ghaDI rahyA cho. ema bhava pachI bhavanI yojanA karyA ja kare che jIva, eTale ene koI dahADo bhava aTakato ja nathI. yojanA baMdha thaI jAya tyAre ene mokSe javAnI taiyArI thAya. sukha zemAM ? ekuMya jIva evo nahIM hoya ke je sukha nA khoLato hoya ! ane te ya pAchuM kAyamanuM sukha khoLe che. e ema jANe che ke lakSmIjImAM sukha che, paNa temAMya mahIM baLatarA UbhI thAya che. baLatarA thavI ne kAyamanuM sukha maLavuM, e koI dahADo thAya ja nahIM. banne virodhAbhAsI che, AmAM lakSmIjIno doSa nathI. eno potAno ja doSa che. tamane eka karoDa rUpiyA Ape to tame zuM karo ? praznakartA : e ya pAchI upAdhi che ne ? dAdAzrI : Ape to zuM karo ? ApaNe kahIe, tamane upAdhi che, te mane zuM karavA Apo cho ? tamArI upAdhi huM kyAM rAkhuM ? tame pAchI laI jAva ! ane A paisAthI keTalo AnaMda thAya che ! tamane pAMca lAkha rUpiyA ApyA eTale pahelAM to tamane e joIne bahu AnaMda thAya. pachI manamAM upAdhi thAya ke have kyAM mUkIzuM ? kaI benkamAM mukIzuM ? pachI rastAmAM koI luMTI nA jAya eTalA mATe taiyArIo rAkhavI paDe ane rastAmAM koI laI le to ? eTale e badhuM sukha ja nA kahevAya. lUMTavAno bho che ne lUMTAI jaIe e vastumAM sukha ja nA kahevAya. jagatanI badhI vastuo apriya thaI paDe ane AtmA to potAnuM svarUpa, tyAM duHkha ja nA hoya. jagatanA to paisA Apato hoya te ya apriya thAya. kyAM mUkavA pAchA, upAdhi thaI paDe. jayAM jayAM najara kare, tyAM tyAM dukha ! eTale paisA hoya to ya duHkha, nA paisA hoya to ya du:kha, moTA pradhAna thayA to ya duHkha, garIba hoya to ya duHkha. bhikhArI hoya to ya du:kha, rAMDelIne du:kha, mAMDelIne du:kha, sAta bhAyaDAvALIne du:kha, du:kha, du:kha ne du:kha. amadAvAdanA zeThiyAone ya du:kha. enuM zuM kAraNa haze ? praznakartA : ene saMtoSa nathI. dAdAzrI : AmAM sukha hatuM ja kyAM che ? sukha hatuM ja nahIM AmAM. A Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra to bhrAMtithI lAge che. jema dArU pIdhelo mANasa hoya, eno eka hAtha gaTaramAM paDyo hoya to ya kaheze, hA mahIM ThaMDaka lAge che. bahu sarasa che, te dArUne lIdhe evuM lAge che. bAkI AmAM sukha hoya ja kyAM AgaLa ? A to naryo eMThavADa che badho ! A saMsAramAM sukha che ja nahIM. sukha hoya ja nahIM ne sukha hoya to to muMbaI AvuM nA hoya. sukha che ja nahIM. A to bhrAMtinuM sukha che ane te TempararI eDajesTamenTa che khAlI. nANAMno bojo rAkhavA jevuM nathI. benkamAM jamA thAya eTale hAza kare ne jAya eTale duHkha thAya. A jagatamAM kazuM ja hAza karavA jevuM nathI, kAraNa ke TempararI che. potAnI pAse milakata keTalI ? mANasane zuM du:kha hoya che ? eka jaNa mane kahe ke mAre benkamAM kaMI nathI. sAva khAlI thaI gayo. nAdAra thaI gayo. meM pUchyuM, 'devuM keTaluM hatuM ?" te kahe, 'devuM na hatuM.' te nAdAra nA kahevAya. benkamAM hajAra be hajAra rUpiyA paDyA che. pachI meM kahyuM, 'vAIpha to che ne ?" te kahe ke vAIpha kaMI vecAya ?" kahyuM, 'nA paNa tArI be AMkho che, te tAre be lAkhamAM vecavI che ? A AMkho, A hAtha, paga, magaja e badhI milakatanI tuM kiMmata to gaNa. benkamAM paiso ya nA hoya to ya tuM karoDAdhipati che. tArI keTalI badhI milakata che, te veca jo, ThaMDa. A be hAthe ya tuM nA vecuM. pAra vagaranI tArI milakata che. A badhI milakata samajIne tAre saMtoSa rAkhavAno. paisA AvyA ke nA AvyA paNa Take khAvAnuM maLavuM joIe. du:kha che ja kyAM ? praznakartA : paNa dAdA, amArA Arthika saMjogo pharI gayA che te ? dAdAzrI : e to pheraphAra thayA kare. A dahADA pachI rAta Ave che ne ? A to Aje nokarI nA hoya paNa kAle navI maLe. banne pheraphAra thaI jAya. keTalIka vakhata Arthika hotuM ja nathI, paNa ene lobha lAgyo hoya che. AvatI kAle zAkanA paisA che ke nahIM, eTaluM ja joI levAnuM. ethI vadhAre jovAnuM nA hoya. bolo, have evuM tamane du:kha che ? praznakartA : nA. dAdAzrI : te pachI e du:kha kahevAya ja kema ? A to vagara duHkhe du:kha gA gA kare che. te pachI enAthI hArTa eTeka Ave. ajaMpo rahe ne pote duHkha mAne. jeno upAya nathI ene duHkha ja nA kahevAya. jenA upAya hoya enA to upAya karavA joIe, paNa upAya ja nA hoya to e duHkha ja nathI. dAdAnuM nAma le tyAM paisAnA DhagalA ! praznakartA : jIvanamAM Arthika paristhiti nabaLI hoya tyAre zuM karavuM ? dAdAzrI : eka varasa varasAda nA paDe to kheDUto zuM kahe che ke amArI Arthika sthiti khalAsa thaI gaI. evuM kahe ke nA kahe ? pachI pAchuM bIje varase varasAda Ave tyAre enuM sudharI jAya, eTale Arthika sthiti nabaLI hoya tyAre dhIraja rAkhavI joIe. kharca ocho karI nAkhavo joIe ane game te raste mahenata - prayatno vadhAre karavA joIe. eTale nabalI paristhiti hoya tyAre ja A badhuM karavAnuM, bAkI paristhiti sArI hoya tyAre to enI meLe gADuM cAlyA kare. atyAre bahu nabaLI sthiti che ? zI zI aDacaNa paDe che ? praznakartA : koI paNa icchita vastu prApta karavI hoya te vAra lAge. dAdAzrI : oho ! icchita vastu !! paNa A zarIrane kaI vastu joIe che te tame jANo cho ? praznakartA : Ama to bhagavAnanI prApti ja mukhya vastu che. dAdAzrI : bhagavAnanI prApti mATe A zarIra che paNa ene jarUra zuM zuM che ? rAte ATalI khIcaDI ApI hoya to tamane AkhI rAta dhyAna dharavA de ke nA de ? eTale A zarIra bIjuM kaMI mAgatuM nathI, bIjuM badhuM to mananAM tophAna che. be TAIma khAvAnuM maLe che ke nathI maLatuM ? Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 15 paisAno vyavahAra praznakartA: maLe che. dAdAzrI : A dehane jarUra pUrato khorAka ja ApavAnI jarUra che, ene bIjuM kazuM jarUrI nathI ane nahIM to pachI A trimaMtro roja kalAka kalAka bolajo ne ! A bolazo eTale Arthika paristhiti sudharI jAya. eno upAya karavo joIe. upAya karIe eTale sudharI jAya. tamane A upAya gamaze ? A dAdA bhagavAnanuM eka kalAka nAma le to paisAnA DhagalA thAya. paNa evuM kare nahIM ne bAkI hajAro lokone paisA AvyA. hajAro lokonI aDacaNo gaI ! 'dAdA bhagavAna' nuM nAma le ne, paisA nA Ave to te dAdA joya ! paNa A loko AvuM nAma de nahIMne, pAchA ghera jaIne !! ebova normala, tyAM zuM sukha ? lakSmI to kevI che ? kamAtAM du:kha, sAcavatAM du:kha, rakSaNa karatAM duHkha ane vAparatAM ya du:kha. ghera lAkha rUpiyA Ave eTale tene sAcavavAnI upAdhi thaI jAya. kaI benkamAM AnI sephasAIDa che e khoLavuM paDe ne pAchAM sagAM-vahAlAM jANe ke tarata ja doDe. mitro badhA doDe, kahe are yAra mArA para ATalo vizvAsa nathI ? mAtra dasa hajAra joIe che, te pachI nA chUTake ApavA paDe. A to paisAno bharAvo thAya to ya duHkha ne bhIDa thAya to ya duHkha. A to normala hoya e ja sAruM, nahIM to pAchuM lakSmI vAparatAM ya du:kha thAya. lakSmI bhogavatAM AvaDI ? lakSmIne sAcavatAM ya ApaNA lokone nathI AvaDatuM ane bhogavatAM ya nathI AvaDatuM. bhogavatI vakhate kaheze ke ATaluM badhuM moghuM ? ATaluM moghuM levAya ? alyA, chAnomAno bhogavane ! paNa bhogavatI vakhate ya du:kha, kamAtAM ya du:kha. loko herAna karatAM hoya temAM kamAvAnuM, keTalAka to ugharANInA paisA Ape nahIM eTale kamAtAM ya duHkha ane sAcavatAM ya du:kha. sAcava sAcava karIe to ya benkamAM rahe ja nahIM ne ! benkanA khAtAnuM nAma ja kreDiTa ane DebiTa, pUraNa ne galana ! lakSmI jAya, tyAre ya bahu du:kha Ape. A kerI ATalI badhI moMdhI te levAtI haze ? A zAka ATaluM badhuM modhuM kema lIdhuM ? alyA, badhAyamAM tuM moghuM moDyuM bola bola kare che ? modhuM kone kahe che te ? to soMghuM kone kahe che ? A to eka jAtanI kaTeva paDelI hoya che. enI dRSTi besI gaI hoya che, eTale zuM thAya ? ApaNe zuM kahIe chIe ke je AvyuM. je moMghA bhAve AvyuM e badhuM karekTa ja che. vyavasthita ja che. paNa ene samajAya nahIM ne ! ene pahelAMnI dRSTi besI gayelI te chUTe nahIM ne ! lIdhI riTarna TikiTa, tIrthaMcatI ! keTalAka to InkamaTekSa pacAvIne besI gayelA hoya che. paccIsa-paccIsa lAkha rUpiyA dabAvIne beThA hoya che. paNa e jANatA nathI ke badhA rUpiyA jatA raheze. pachI InkamaTekSavALA noTisa Apaze tyAre rUpiyA kyAMthI kADhaze ? A to narI phasAmaNa che. A UMce caDhelAne bahu jokhamadArI, paNa e jANato ja nathI ne ! ulaTuM Akho dahADo kema karIne InkamaTekSa bacAvuM e ja dhyAna. tethI ja ame kahIe chIe ne ke A to tiryaMcanI riTarna TikiTa lAvyAM che. pAchuM, A to lakSmIjInA khUNA para dhyAna Ape che ne bAkInA khUNA tarapha joto nathI. tethI ApaNA saMskAra vecAI gayA, gIrave mukAI gayA che. Ane jIvana jIvyuM kema kahevAya ? ApaNe hindustAnanI Arya prajA kahevAIe. Arya prajAmAM AvuM zobhe nahIM ! Arya prajAmAM traNa vastu hoya, - Arya AcAra, Arya vicAra ne Arya uccAra. te atyAre traNe ya anADI thaI gayAM che, ane manamAM zuM ya mAne ke samati thaI gayuM che. ne mokSa thaI javAno ! alyA tuM je karI rahyo che, tenAthI to lAkha avatAre ya ThekANuM paDe nahIM. mokSamArga evo nathI. kamAya koNa bhogave koNa ? jyAM AgaLa aMtara zAMti nathI, tyAM sukha zuM hoya ? peluM game teTaluM kare paNa aMtarazAMti nA hoya. bAhyamAM eno bhapako bahu moTo dekhAya. tamane ema lAge ke A to ghaNo sukhiyo che, paNa bahu duHkhiyo hoya e. kAraNa ke ene aMtarazAMti nA hoya. aMtarazAMtine ApaNe sukha kahIe chIe. moTA moTA dasa lAkhanA phaleTa hoya che, paNa ahIM tame jAva to smazAna jevuM lAge. Ane sukha Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra kahevAya ja kema ? kAraNa ke aMtarazAMti nA hoya. aMtarazAMti baMgalAmAM kone kone hoya ? eka rasoIyAne, be nokarone hoya. paTTA jevA hoya, je khAya pIe ne moja kare ane zeThane zaradI thaI gayelI hoya te zI rIte khAya ? phUTa Ave kharAM gharamAM, paNa koIthI khavAya nahIM ne pelA nokaro badhA khAya te hoya AvA tagaDA thaI gayelA ! meM joyeluM che, tyAre thayuM ke dhanya bhAga kahevAya ne ! A rasoIyA ne nokaronuM ye puNya jAgyuM che ne ! manuSyapaNuM zemAM veDaphyu ? manuSyapaNAnI eka miniTanI kiMmata to kahevAya evI nathI, eTalI badhI kiMmata che. A hindustAnanA manuSyonI vAta che. hindustAnanA manuSyomAM kema phera pADIe chIe ke je lokonI bilIphamAM punarjanma AvI gayo che. hindustAna sivAya bahAranA lokonI bilIphamAM punarjanma Avyo nathI, eTale hindustAnanA mANasanI eka miniTanI paNa bahu kiMmata che, paNa A to haphedaphe vaparAI jAya che. Akho dahADo bhAna vagara haphedaphe bebhAnapaNAmAM vaparAI jAya che. tamArI koI kSaNa nakAmI gayelI ? praznakartA : ghaNI nakAmI gayelI. dAdAzrI : ema ? to keTalI kAmamAM lAgI ? zemAM kAmamAM lAgI ? vadhu milakata, vadhu gUMcavADo ! gUMcavADAmAM mANaso Akho dahADo guMcAyA kare. sAdhu-saMnyAsI badhA ya gUMcAyA kare, moTo rAjA hoya ke vakIla hoya, paNa e tyAM gUMcAyA kare, jenI pAse milakata ochI hoya, te ya gUMcAya ane vadhAre milakata hoya te vadhAre gUMcAya; te A badho saMsAra gUMcavADo che. to A gUMcavADAmAMthI nIkaLavuM kema ? enA savAla pUchIne javAba meLavavA joIe, ane tamAre A gUMcavADAmAMthI nIkaLavAnA rastA khoLavA joIe. gUMcavADAmAMthI je nIkaLyA hoya te ApaNane gUMcavADAmAMthI bahAra kADhI Ape. bAkI koI A gUMcavADAmAMthI nIkaLelo ja nA hoya e ja ApaNane gUMcavADAmAM nAkhe ne ! ApaNane koI dahADo gUMcavADAmAMthI nIkaLavAnI icchA thAya che kharI ? paisAnI pathArI karIe to ya kaMI UMgha Ave nahIM ane enAthI kaMI sukha paDe nahIM; game eTalA paisA hoya to ya duHkha. eTale jayAM duHkha, duHkha ne du:kha ja che. janmyA tyAre eka bAjunA sagA hoya, phAdhara, madhara ne zAdI karI tyAre sasaro, sAsu, vaDasAsu, mAsIsAsu e badhuM bheguM thayuM. te gUMcavADo ocho hato te pAcho vadhAryo ! beMkamAM keTalA bhegA thayA ? dAdAzrI : dhorAjIthI ahIM kalakattAmAM zuM kAma tame AvelA ? praznakartA: jIvananirvAha mATe. dAdAzrI : jIvananirvAha to jIva mAtra karI ja rahyA che. kUtarAM, bilADAM badhAM ja potapotAnA gAmamAM ja rahIne jIvananirvAha kare che. A mathurAnAM vAMdarA hoya che ne te paNa tyAM ne tyAM game tenA caNA laIne paNa emano nirvAha karyA ja kare che, e bahAragAma jatA nathI, mathurAmAM ne mathurAmAM ja rahe che ane ApaNA loko badhe jAya che. praznakartA : lobhadRSTi che ne, eTale. dAdAzrI : hA, e lobha herAna kare che, nirvAha herAna nathI karato. A nirvAha herAna kare evo che ja nahIM. nirvAha to e jyAM hoya tyAM ene maLI rahe ja. manuSyapaNuM e to mahAna siddhi che, ene hareka cIja maLI Ave, paNa A lobhane lIdhe bhaTaka bhaTaka kare che. 'AmathI lauM ke temathI lauM, AmAMthI lauM ke temAMthI lauM" karyA kare che. ahIM kalakattA sudhI AvyA chatAM koI ema nathI kaheto ke huM dharAIne beTho chuM ! praznakartA : saMtoSa hoya to du:kha zenuM che ? dAdAzrI : nA, nA. saMtoSanI vAta nathI. ahIM sudhI kamAvA AvyA hatA. have kamAIne koI ema nathI kaheto ke "mArI pAse pAMca abaja thaI gayA che, have mAre koI jarUriyAta nathI, evuM koI mane kahenAra maLyo nathI. pAMca abaja nahIM Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra 17 to eka abaja thaI gayA che, evuM bolato hoya to ya huM jANuM ke bhAI, kalakattA AvelA, te zAbAza ! benkamAM tamAre keTalA che ? pacAseka lAkha rUpiyA che ? praznakartA : zuM vAta karavI sAheba ? dAdAzrI : zuM kaho cho, zeTha ?! jo dhorAjIthI ahIM AvyA to ya benkamAM kazuM nA maLe ?! juo, zaramAvA jevuM banyuM. tyAMthI ahIM AvyA ne phasAyA ulaTA ! nA ahIMnA rahyA, nA tyAMnA rahyA ! bhagavAnanI bhASAmAM saMpatti kone kahevAya che ? je saMpatti guNAkAravALI hoya tene ! guNAkAravALI saMpatti joDe laI jAya ane potAne saMtoSa paNa rahe. je saMpatti bhAgAkAravALI hoya tene bhagavAne saMpatti gaNI nathI. bhAgAkAravALI saMpatti to ahIM TreDa thaIne marI jAya ane enI saMpatti paNa jAya. saMpattimAM zAMti nathI, tyAM vipattimAM zAMti kyAMthI hoya ? vipatti-saMpattimAM sukha nathI, niSpattimAM sukha che. have mAre paisAnI jarUra nathI evuM koI kahetuM nathI ne ? koI dharAyeluM nathI ? jhaverIo dharAyA haze ? A jhaverIo nahIM dharAyA ?! zuM tANe ja tAthAlAla ? praznakartA : paisA nA hoya te vakhate to e loko nonasensamAM gaNAyane? ne paisA hoya, pachI to paisAnI khumArI Ave ne ? dAdAzrI : paisA vagarano nonasansamAM ja gaNAya. akkalavALo hoya to ya kaheze, "eya gharamAM nA AvIza !' akkalavALAnuM cAle nahi ne. nonasensamAM jatuM rahe ! ne pachI sensibala. sensavALA ane pachI AuTa sensa, ame AuTa opha sensa kahevAIe. amArAmAM sensa nA hoya, bilakule ya buddhi ja mAtra nA hoya. praznakartA : paisA vagara koI ApaNane pUchatuM nathI. paiso nA hoya to ApaNane kaMI pUcheya nahIM ne kaMI vAta kare ya nahIM. dAdAzrI : A mArI pAse cAra AnAya nathI. mArA gajavAmAM joI Avo, to ya mane badhA ja pUche che. paisAnI jarUra tamAre nA rahene, tyAre tamArI pAse bahu paisA hoya. A to jyAM sudhI mana bhikhArI che ke mArI pAse paccIsa hajAra rUpiyA che. te enI upara ja ramyA kare. alyA zuM e dhULa ApavAnuM che tene te ? ane kaMIka daseka lAkha rUpiyA bhegA karyA che ? tyAre keTalA bhegA karyA che ? AMdhaLo vaNe te cAve koNa ? evuM che ne, nAnapaNathI loko paisA kamA kamA kare che, paNa benkamAM jovA jAya to kaheze, 'be hajAra ja paDyA che !' ane Akho dahADo hAya voya, hAya voya, Akho dahADo kakaLATa, kleza ne kaMkAsa, have anaMta zakti che ne tame mahIM vicAra karo ne tevuM bahAra thaI jAya eTale badhI zakti che, paNa A to vicAra to zuM, paNa mahenata karIne karavA jAya to ya bahAra thatuM nathI. tyAre bolo, manuSyoe keTalI badhI nAdArI kheMcI che. AMdhaLo vaNe ane vAchaDo cAve enuM nAma saMsAra. AMdhaLo Ama doraDuM vasyA karato hoya, AgaLa AgaLa vadhyA karato hoya, ane pAchaLa doraDuM paDyuM hoya te pelo vAchaDo cAlyA kare. tema ajJAnanI kriyA badhI nakAmI jAya che, ane pAcho marIne Avato bhava bagADe te manuSyapaNuM paNa nA maLe ! AMdhaLo jANe ke oho, pacAsa phUTa doraDuM thayuM che ne levA jAya tyAre kaheze, "A zuM thaI gayuM ? alyA pelo vAchaDo badhuM cAvI gayo !' AkhA jagatanI mahenata ghANI kADhI kADhIne nakAmI jAya che, pelo baLadane khoLa Ape, tyAre ahIM bIbI hAMDavAnuM DhekuM Ape eTale cAlyuM. Akho dahADo baLadanI peThe ghANI kADha kADha kare che. InAma pahelAte ja, te bAkItAne ?" rAta-dahADo paisAnA vicAra muMbaI zaheramAM koNa nahIM karatuM hoya ? thoDA ghaNA dhoLA ne bhagavA lugaDAMvALA sAdhuo evA che ke mahIM paisA nA le, paisAne aDe nahIM. praznakartA : pAmelo vadhu pAmavA mATe ane nA pAmelA pAmavA mATe vyagra Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 18 18 paisAno vyavahAra kema hoya che ? dAdAzrI : zuM pAmavAnI vAta che AmAM ? praznakartA : A Arthika vAta che, bhautika vAta che. je bhautika pAmelAo che emane vadhAre pAmavA mATe vyagratA hoya che ane nA pAmelA pAmavA mATe vyagra hoya che, e zAthI ? dAdAzrI : lokone resakorsamAM utaravuM che. resakorsamAM ghoDAo doDe che, emAM kayA ghoDAne InAma hoya che ? praznakartA : pahelA ghoDAne. dAdAzrI : te tamArA gAmamAM kayo ghoDo pahelA naMbare che ? resakorsamAM je pahelo Avyo emAM konuM nAma che ? eTale badhA ghoDA doDAdoDa kare che ne hAMphI hAMphIne marI gayA paNa pahelo naMbara koIno ya lAgato nathI, ane A duniyAmAM koIno pahelo naMbara lAgyo nathI. A to vagara kAmanI doDamAM paDyA che. te hAMphI hAMphIne marI javAnuM ane InAma to ekane maLavAnuM. mATe A doDamAM paDavA jevuM nathI. ApaNe ApaNI meLe zAMtipUrvaka kAma karyuM javAnuM. ApaNI pharajo badhI bajAvI chUTavI. paNa A resakorsamAM paDavA jevuM nathI. tamAre A resakorsamAM UtaravuM che ? praznakartA: jIvanamAM AvyA eTale resakorsamAM UtaravuM ja paDaze ne ? dAdAzrI : to doDo, koNa nA pADe che ? jeTaluM doDAya eTaluM doDo. paNa ame tamane kahI chUTIe chIe, ke pharajo savaLI bajAvajo ne zAMtipUrvaka bajAvajo. rAte agiyAra vAge ApaNe badhe tapAsa karavI ke loko UMghI gayA che ke nathI UMghI gayA ? to ApaNe jANIe ke loko UMdhI gayA che. eTale ApaNe paNa oDhIne sUI javuM. ne doDavAnuM baMdha karI devuM. loko UMghI gayA hoya ne ApaNe ekalA vagara kAmanA doDAdoDa karIe e kevuM ? A zuM che ? lobha nAmano guNa che e pajave che. jIvana maraNAM paNa pharajiyAta ! AkhI jiMdagI zakkariyuM bharahADamAM baphAyane, ema A manuSyo baphAI rahyA che. praznakartA : hA, baphArAmAM ja jIve che. dAdAzrI : nA jIve to zuM kare ? kyAM jAya che ? A jIvavAnuM ya pharajiyAta che pAchuM ne maravAnuM ya koInA hAthamAM sattA nathI. maravA jAya tyAre khabara paDaze. polIsavALo pakaDIne kesa karaze. jema jelamAM gayelA mANasane pharajyiAta badhuM karavuM paDe che ne, evuM A jIvavAnuM pharajiyAta ne, paisAya pharajiyAta che. eTale lakSmInI hAya hAya to hotI haze ? ane enI hAya hAya karIne koI dharAyo ? A duniyAmAM koIno ya pahelo naMbara Avelo evuM lAgyuM ? ahIM muMbaInI myunisipAliTImAM koInuM nAma noMdhAyeluM che ke A pharsTa naMbara Avyo ne A sekanDa naMbara Avyo. evAM nAma noMdhAyelA che ? A to janme che, karoDa rUpiyA kamAya che, ne pAcho marI jAya che. kUtarAne mote marI jAya che, kUtarAne mote zAthI kahuM chuM ke DaoNkTaro pAse javuM paDe che. pahelAM to loko manuSyane mota maratAM hatAM. e zuM kaheze ke 'bhAI, mAre have javAno TAIma thayo che, eTale gharanAM pachI dIvo kare ane atyAre to chellI ghaDIe bebhAna thaI gayo hoya. kUtarAM ya maratI ghaDIe bebhAna nathI thatAM. A atyAre to mANasa mANasa ja rahyo nathI ne ! ane emanAM mota to juo ? kUtarAnI peThe mare che. A to aNahakanA viSayo bhogavyA tenuM phaLa che. viparIta buddhi thaI gaI che. tethI jenI pAse lakSmI che tene ya pAra vagaranuM du:kha che. samyak buddhi sukhI kare. amadAvAdanA zeThiyAone be milo che, chatAM emano baphAro to mahIM AgaLa varNana na thAya evo che. banne milo hoya chatAM e kyAre pheIla thaI jAya e kahevAya nahIM. Ama skUlamAM pAsa sArI rIte thayA hatA, paNa ahIM AgaLa pheIla thaI jAya ! kAraNa ke eNe besTa phUlizanesa AdaravA mAMDI che. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 19 paisAno vyavahAra DIsaonesTI Ijha dhI besTa phUlizanesa ! A phUlizanesanI to hada hoyane ? ke besTa sudhI pahoMcADavAnuM ? te Aje besTa phUlizanesa sudhI pahoMcyA ! dAdA' tuM gaNita ! paisAno to meM hisAba kADhyo. meM kahyuM, 'A paisA ApaNe vadhAra vadhAra karIe to keTalA sudhI jaze ?" pachI hisAba kADhyo ke ahIM AgaLa koIno naMbara pahelo lAgyo nathI A duniyAmAM. loko kahe che ke "phorDano pahelo naMbara che.' paNa to cAra varSa pachI ko'ka bIjAnuM nAma saMbhaLAtuM hoya. eTale koIno naMbara Takato nathI, vagara kAmanA ahIM doDadhAma karIe, Ano zo artha ? pahelA ghoDAne InAma hoya, bIjAne thoDuMka Ape ne trIjAne Ape. cothAne phINa kADhI kADhIne marI javAnuM ? meM kahyuM, 'A resakorsamAM huM kyAM UtaruM ?" te A loko to cotho, pAMcamo ke bAramo, somo naMbara Ape ne ! te alyA zuM karavA, phINa kADhIe ApaNe ! phINa nA nIkaLe pachI ? pahelo AvavA doDyo ane Avyo bAramo, cA ye nA pAya pachI. tamane kema lAge che ? praznakartA : barobara che. dAdAzrI : eTale A badhuM gaNita kADhI nAkheluM. dAdAnuM gaNita ! bahu suMdara gaNita che. A methemeTiksa eTaluM badhuM suMdara che. pelA eka sAheba to kahetA'tA. ke A dAdAnuM gaNita jANavA jevuM che. doDa, doDa, doDa, paNa zenA hAruM? naMbara lAgavAno hoya to heMDa cAla, IMDone, dehanuM je thavAnuM hoya te thAya, paNa A to naMbare ya nahIM, InAme ya nahIM, kazuM ya nahIM ne phINa to pAra vagaranAM. nA kazAmAM ghasAyo, AmAM ja doDa, doDa, doDa ! badhe nIrasa thaI gayelo pAcho, khAvAmAMya rasa-basa nahIM ! A gaNita zIkhavA jevuM nathI lAgatuM? praznakartA ane je rIte Apa kaho cho, e kaMI varNavavA jevuM ja nathI ! evuM ja thaI gayuM che !! dAdAzrI : eTale A to anubhavanI vAta karuM chuM ne ! mane je anubhava thayo che te ja ! jJAtI, resakorsathI dUra... te lagnamAM evuM thatuM'tuM. amArA bhatrIjAo che, te emane tyAM lagana hoya eTale e Ama bhatrIjA thAya eTale kAkAne AgaLa besADe, vacamAM. eTale kAkAno bIjo, trIjo naMbara hoya ja. te kAkA bese ya kharA. te pachI jhaveracaMda lakSmIcaMda AvyA. eTale 'Avo, Avo padhAro' kaheze. te ene vacce besADIne ApaNe khasavAnuM. Ama karIne te AThamo naMbara pahoMce, khasI khasIne. meM kahyuM, 'A to apamAnanI jagyA thaI paDI. mAnanI jagyA hoya A ! eTale pachI huM to jyAre jauM ne tyAre AgaLanI jagyAnuM dhyAna-dhyAna rAkhuM nahIM. pelA loko khoLe ke kAkA kyAM gayA ? kAkA kyAM gayA ? te kAkA pelI bAju sigareTa pIyA karatA hoya. badhuM jAya tyAra pachI AvIne cheTe besIne joyA karuM. ApaNe sigareTa pItA javuM ne kayo ghoDo pahelo Ave che te jovuM. eTale amAro bhatrIjo kahe che, "kAkA ahIM besatA nathI. A khoTuM dekhAyane !" kahyuM, 'bhAI A resakorsa mane nathI phAvatuM. mArAthI doDAtuM nathI. A mArI keDo tUTI gayelI che te doDAtuM nathI." tyAre kahe, 'A to luccAI kahevAya tamArI. A to maneya AvaDe che, Ama majAka karatA to." meM kahyuM, 'je che te A che mAruM to. A khasI khasIne pAchuM sAta pherA sudhI phAunDezana sAthe kheMcavAnuM, eTale pachI jovAnI Teva paDI gaI. tyAM jaIene te laganamAM jovAnI, jJAtA-draSTA rahevAnI Teva paDI gayelI. jJAna nahIM thayeluM. ema ne ema jJAtAdraSTA, vyavahArika jJAtA-draSTA ! ghoDadoDatA ghoDAtI dazA ! eka jaina dharmanA saMghanA presiDenTa hatA. e emanAM maMdironA presiDenTa hatA. Ama sArA mANasa. moTA vakIla hatA. te laganamAM AvyA eTale 'Avo, Avo caMdubhAI Avo' kahe, te Ama besADyA. pachI jhavera lakSmIcaMda AvyA, te Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 20 20 paisAno vyavahAra Avo Avo' kahIne emane Ama besADyA. eTale e caMdubhAIne khasavuM paDyuM. AkhI sITa khaseDavI paDI. te ema be-cAra sITa khaseDavA paDyAne eTale moTuM UtarI gayeluM. paheluM khaseDyuM temAM thoDuMka utaryuM. bIjA vakhate vadhAre, trIjA ne cothA vakhate to UtarI gayeluM te huM joyA karuM. meM kahyuM, 'AnI zI dazA thaI A bicArAnI. arere... ahIMyA badhAMya vAjAM vAge che pharsTa klAsa. A loko pINAM pIe che ne A AmanI zI dazA thaI ! enA manamAM ne manamAM vicAra kare. A samajadAra nahIM, paNa bole to bolAya paNa nahIM ane pelA pINAmAM ya svAda nA Ave. vAjAM sarasa vAge. loko kevAM sArAM sArAM che ne moDhAM jovAmAM ya svAda nA Ave. mane jovAmAM AnaMda Ave ke A kevA phasAyA che. pachI e UThI jAya eTale huM emane bhego thaI jAuM. meM kahyuM, 'caMdubhAI sAheba kema...' tyAre kahe 'tamArA paTelanuM kAma bahu kharAba....' meM kahyuM, 'huM evo nathI." pachI mane kahe che, "A Avyo te Avyo. badhAne AgaLa besADa besADa kare che, te ema nahIM samaje ke A koNa che ne koNa nahIM evuM tevuM samajavuM joIe ne ! meM kahyuM, emane jarAka kacAza kharIne !' eTale khuza thaI gayA. kahe che, "haMDo cA-bA pIne jAva' paNa to ya AgaLanI sITa choDe nahIM. te ya manamAM ema nahIM ke bIjI vakhata jarA cetIe ApaNe. ahIM to A resakorsamAM naMbara nahIM lAge ne vagara kAmanAM hAMpha hAMpha karavAnuM. nathI gharamAM rasa rahyo, nathI cA-pANImAM ya rasa rahyo. A ja rasa !! meM pustakamAM lakhyuM che ke A brahmAMDamAM koI evI cIja nathI ke je meM vicAryA vagara bAkI rAkhyuM hoya. AvuM cAlatuM haze ? hAMphI hAMphIne marI gayA to ye hajI sITa choDatA nathI. heya pachI sarasa majAnuM khAvA-pIvAnuM hoya. bIjA kazAmAM rasa ja nA Ave ne ! vAta jarA anubhavamAM Ave evI che ne ? praznakartA : bahu ja sArI majA AvI. dAdAzrI : eTale vAta vyAvahArika tame samajI jAvane, to vyavahAra pelo pAko thaI gayo. Adarza thaI gayo eTale ola rAITa thaI gayo. kharI jarUriyAta zetI ? praznakartA : lakSmI nA hoya to sAdhana nA hoya ane sAdhana mATe lakSmInI jarUra che, eTale, lakSmI sAdhana vinA ApaNe je jJAna levA dhAratA hoya to e kyAre maLe ? eTale A lakSmI e jJAnanI nizALe javAnuM paheluM sAdhana che, evuM nathI lAgatuM ? dAdAzrI : nA. lakSmI e balikule ya sAdhana nathI. jJAna mATe to nahIM, paNa e koI rIte bilakule ya sAdhana ja nathI. A duniyAmAM jo jarUriyAta vagaranI vastu hoya to te lakSmI che. jarUriyAta je lAge che e to bhrAMti ane aNasamajaNathI mAnI beThAM che. jarUriyAta zenI che ? havAnI pahelI jarUriyAta che. jo havA nA hoya to tuM kahuM ke nA, havAnI jarUriyAta che, kAraNa ke havA vagara marI javAya che. lakSmI vagara marI gayelA jovAmAM AvyA nathI. eTale A lakSmI jarUrI sAdhana che, evuM kahe che, e to badhI meDanesa che, kAraNa ke be milavALAne ya lakSmI joIe che, eka milavALAne ya lakSmI joIe che, milanA sekreTarIne ya lakSmI joIe che, milanA majUrane ya lakSmI joIe che. tyAre sukhI koNa AmAM ? A rAMDelI ye raDe ne mAMDelI ye raDe ne sAta bhAyaDAvALI ye raDe, A to rAMDelI to raDe te ApaNe jANIe ke baIno dhaNI marI gayo che. paNa A to mAMDelI, tuM zuM karavA raDe che ? tyAre e kaheze ke, 'mAro dhaNI naThAro che, ane sAta bhAyaDAvALI to moTuM ja nA ughADe evI A lakSmInI bAbata che eTale kema A lakSmInI pAchaLa paDyA che ? AvuM kyAM phasAyA tame !! paisAnI prAtimAM puruSArtha kyAM ? praznakartA : A puNyenI lakSmI ApaNI pAse AvavAnI che ke nahIM, enI mATe sahaja puruSArtha to kaMIka hovo joIe ne ? dAdAzrI : paccenI lakSmI mATe puruSArtha kevo hoya ? Ama saraLa ne suMvALo puruSArtha hoya. A to saraLa ne suMvALo hoya tene ApaNe aNasamajaNathI kaThaNa banAvIe chIe. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra praznakartA : ApaNane ema lAge ke saraLa ne suMvALo nathI ane kaThaNa che to pachI ene paDatuM mUkI devuM ? ApaNane ema lAge ke ApaNI puNya eTalI badhI nathI ke saraLa rastethI lakSmI Ave, to pachI tyAM ApaNe sahaja thaI javuM ? 21 dAdAzrI : nA, nA. dhIraja rAkho to badhuM enI meLe saraLa ja nIkaLe che ! paNa A to dhIraja nathI rahetI ane doDadhAma karI mele che ne badhuM bagADe che. praznakartA : dhI2ja nathI rahetI ne, Ama karuM tema karuM ema thaI jAya che. dAdAzrI : hA ane Ama karI nAkhuM, tema karI nAkhuM enAthI badhuM gUMcavI nAkhe che. Trena pakaDavAnI hoya tyAM ya ene dhIraja nA rahetI hoya, tyAM nirAMte cA pIe kharo ? nA. ene to gADI hamaNAM Avaze, gADI hamaNAM Avaze. emAM ja hoya. ene kahIe ke jarA bhAI, ahIM Avo, vAtacIta karavI che.' paNa to ya e sAMbhaLe nahIM, tevuM A adhIrajathI Ama karI nAkhuM tema karI nAkhuM kare che, pachI evo ja kleza ne thAka anubhave che. praznakartA : evuM che, dhaMdhAmAM ApaNA mAthe svAbhAvika rIte kaMIka talavAro laTakatI hoya ke InkamaTekSa bharavAno che, selaTekSa bharavAno che. pagAro vadhAravAnA che, to enA dabANane laIne e phAMphAM mArato hoya ke Ama karI lauM ne tema karI lauM ! dAdAzrI : to ya kazuM vaLe nahIM, phAMphAMvALAne phAMphAM ja mAravAnAM rahe. praznakartA : eTale Ape kahyuM tema dhIraja pakaDe to enI meLe goThavaNI thaI zakaze ? dAdAzrI : dhIrajathI ja badhuM thAya. zAMtithI badhuM Ave. e ghera beThAM bolAvavA Ave. pAchuM evuM nahIM ke ApaNe bajAramAM khoLavuM paDe. bAkI mahenata karIne marI jAya, buddhi vAparIne marI jAya to paNa Aje cAra AnA ya maLe nahIM, ane AvuM ekalo kyAM jhAlI paDyo che ? AkhI duniyA lakSmI pAchaLa paDI che ! 21 paisAno vyavahAra smazAtamAM paisA khoLAya ? paisAnI pAchaLa ja paDyA che te kyAMthI paiso levo, kyAMthI paiso levo. alyA, smazAnamAM zAnA paisA khoLo cho ? A saMsAra to samazAna jevuM thaI gayuM. prema jevuM kazuM dekhAtuM nathI. paisA je rIte AvavAnA che, eno rasto kudaratI che. 'sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa' che. tenI pAchaLa ApaNe paDavAnI zI jarUra ? e ja ApaNane mukta kare to bahu sAruM ne bApa !!! lakSmI 'limiTeDa' che ane lokonI mAgaNI 'analimiTeDa' che ! paiso Avavo, parasevA peTha ! koIne viSayanI aTakaNa paDelI hoya, koIne mAnanI aTakaNa paDelI hoya, evI jAtajAtanI aTakaNa paDelI hoya che. koIne 'kyAMthI kamAvuM, kyAMthI kamAvuM' evI aTakaNa paDelI hoya che. eTale AvI rIte paisAnI aTakaNa paDelI hoya che, te savAramAM UThyo tyArathI paisAnuM dhyAna rahyA kare ! e ya moTI aTakaNa kahevAya. praznakartA : paNa paisA vagara cAlatuM nathI ne ! dAdAzrI : cAlatuM nathI, paNa paisA zenAthI Ave che te loko jANatAM nathI ane pAchaLa doDa doDa kare che. paisA to parasevAnI peThe Ave che. jema koIne parasevo vadhAre Ave ane koIne parasevo ocho Ave ane jema parasevo thayA vagara raheto nathI tevI rIte A paisA Ave ja che lokone ! mAre to mULathI paisAnI aTakaNa ja nahotI. bAvIsa varSano hato tyArathI huM dhaMdho karato hato to ya mAre ghera je koI Avyo hoya te mArA dhaMdhAnI vAta koI jANatA ja nahotA. UlaTo huM ene pUcha-pUcha karuM tame zI aDacaNamAM AvyA cho ? zuM joIe jagatane ? dAdAzrI : tamane rAta-dahADo svapnAM A lakSmInAM Ave che ? Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 22 praznakartA : svapna AvatuM nathI paNa e svapnAnI icchA rAkhuM kharo. dAdAzrI : to koI aDacaNavALo hoya ne tamArI pAse so rUpiyA mAMgavA Ave tyAre tamArI zuM dazA thAya ? hAya bApa, ochA thaI jaze to ? evuM thaI jAya ? ochA karavA mATe to A rUpiyA che, e kaMI joDe laI javAnA nathI. jo joDe laI javAnA hoya ne, te vANIyA to bahu akkalavALA loka, paNa tamArI nAtamAM pUchI juo, koI laI gayelA ? mane lAge che ke e oTImAM ghAlIne laI jatA haze ? A paisA joDe laI javAtA hoya to to ApaNe enuM dhyAne ya karIe paNa e joDe laI javAnA nahIMne ? praznakartA : to pachI manuSyamAtranI paisA meLavavA tarapha vRtti kema rahetI haze ? dAdAzrI : A lokonuM joIne karyA kare che. A AvuM kare ne huM rahI gayo, evuM ene thayA kare che. bIjuM enA manamAM ema che ke paisA haze to badhuM Avaze. paisAthI badhuM maLe che. paNa bIjo kAyado e jANato nathI ke paisA zA AdhAre Ave che ? jema zarIranI taMdurastI hoya tyAre UMgha Ave, evuM mananI A taMdurastI hoya to lakSmIjI Ave. praznakartA : chatAM paNa atyAre to mokSa koIne ya joIto nathI, phakta paiso joIe che. dAdAzrI : tethI to bhagavAne kahyuM che ne, ke A prANIone mote mare che. kUtarAM, gadheDAM, jema prANIo mare che ne tema A mANaso marI jAya che, kamote mare che. hAya paiso ! hAya paiso !! karatAM karatAM mare che ! bhajatA bhagavAtatI ke paisAtI ? paiso to yAda Avavo te ya bahu jokhama che, tyAre paisAnI bhajanA karavI e keTaluM badhuM jokhama haze ? huM zuM kahevA mAguM chuM e Apane samajAya che ? praznakartA : I samajANuM, paNa emAM jokhama zuM I samajANuM nathI. emAM to paisAno tarata ja tAtkAlika lAbha thAya ne ! paisA hoya eTale badhI vastuo Ave. ThAThamATha, moTara, baMgalA, badhuM prApta thAya che ne ?! dAdAzrI : paNa paisAnI bhajanA koI karatuM haze ? praznakartA : e ja karatA hoya che ne ? 22 vyavahAra dAdAzrI : to pachI mahAvIranI bhajanA baMdha thaI ne A bhajanA cAlu thaI ema ne ? mANasa eka jagyAe bhajanA karI zake, kAM to paisAnI bhajanA karI zake ne kAM to AtmAnI. be jagyAe eka mANasano upayoga rahe nahIM. be jagyAe upayoga zI rIte rahe ? eka ja jagyAe upayoga rahe te have zuM thAya ? paNa eTale sAruM che ke atyAre mANasane paisA joDe laI javAnI chUTa ApI che. A sAruM che ne ? praznakartA : paisA kyAM bhegA laI jAya che ? badhuM ahIMyA mUkIne to jAya che, koI joDe AvatuM nathI. dAdAzrI : ema ?! paNa loko joDe laI jAya che ne ? nA, tame e kaLA jANatA nathI (!) e kaLA to pelA blaDaprezaravALAne pUchI jo ke tenI kaLA kevI che ? te tame jANo nahIM. jo joDe laI javAtuM hota to ?..... eka zeTha maLelA. Ama lAkhopati hatA. mArA karatAM paMdara varSe moTA, paNa mArI joDe bese-UThe. e zeThane eka dahADo meM kahyuM ke, 'zeTha, A chokarAM, badhAM koTa-pATalUna paherIne phare che ne tame eka ATalI dhotI ne beu DhIMcaNa ughADA dekhAya evuM kema pahero cho ?" e zeTha derAsara darzana karavA jatA hoya ne, to Ama ughADA dekhAya. ATalI dhotI te laMgoTI mArIne jAya evuM lAge. ATalI baMDI ne sapheda TopI, te darzana karavA doDadhAma karatA jAya. meM kahyuM ke, 'mane lAge che ke A badhuM joDe laI jazo ? tyAre mane kahe ke 'nA laI javAya aMbAlAlabhAI. joDe nA laI javAya !' meM kahyuM ke, 'tame to akkalavALA, amane paTelone samajaNa Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 2 3 23 paisAno vyavahAra nahIM. ne tame to akkalavALI koma, kaMI khoLI kADhyuM haze !' to kahe ke, "nA koIthI ya nA laI javAya." pachI emanA dIkarAne pUchyuM ke, "bApA to AvuM kahetA hatA, tyAre e kahe che ke, "e to sAruM che ke joDe laI nathI javAtuM. jo joDe laI javAtuM hoya ne to mArA bApA traNa lAkhavuM devuM amAre mAthe mUkIne jAya evA che ! mArA bApA to bahu pAkA che. eTale nathI laI javAtuM e ja sAruM che, nahIM to bApA to traNa lAkhanuM devuM mUkIne amane rakhaDAvI mAre. mAre to koTapATalUne ya paheravAnAM nA rahe. joDe laI javAtuM hota ne, to amane paravArI devaDAve evA pAkA che !" praznakartA : devuM karIne ya laI jAya ?! dAdAzrI : paisA devuM karIne ya pote joDe laI jAya paNa jo pelo kahe che ne ke "nathI laI javAtuM e ja sAruM che, nahIM to mArA bApA to traNa lAkhanuM devuM mUkI jAya evA che !' - be naMbaratA paisAthI karmabaMdha kayo ? praznakartA : muMbaInA zeThiyA be naMbaranA paisA bhegA karatA hoya enAthI zuM iphekTa thAya ? dAdAzrI : enAthI karmano baMdha paDe. e to be naMbaranA ne eka naMbaranA hoya. te kharA-khoTA paisA e badhA karmano baMdha pADe. karmano baMdha to ema ne ema paNa paDe. jyAM sudhI AtmajJAna nA thAya tyAM sudhI karmano baMdha paDe che. bIjuM kazuM pUchavAnuM che ? be naMbaranA paisAthI kharAba baMdha paDe. A jAnavaranI gatimAM javuM paDe, pazuyonimAM javuM paDe. saMtoSa kemato rahe ! praznakartA : A loko paisA pAchaLa paDyA che to saMtoSa kema nathI rAkhatA? dAdAzrI : ApaNane koI kahe ke saMtoSa rAkhajo to ApaNe kahIe ke bhAI, tame kema rAkhatA nathI ne mane kaho cho ? vastusthitimAM saMtoSa rAkhyo rahe evo nathI. temAM ke koIno kahelo rahe evo nathI. saMtoSa to jeTaluM jJAna hoya eTalA pramANamAM enI meLe svAbhAvika rIte saMtoSa rahe ja. saMtoSa e karavA jevI cIja nathI. e to pariNAma che. jevI tame parIkSA ApI haze tevuM pariNAma Ave. evI rIte jeTaluM jJAna haze eTaluM pariNAma saMtoSa rahe. saMtoSa rahe eTalA mATe to A loka ATalI badhI mahenata kare che ! juone saMDAsamAM ya be kAma kare che. dADhI ne beu kare ! eTalo badho lobha hoya ! A to badhuM InDiyana pajhala kahevAya ! eTale ja InDiyana pajhala kahyuM ne ! be kAma, eTa e TAIma ! te mahIM vakIlo to saMDAsamAM besIne dADhI kare che ane emanAM vAIpha mane kahetAM hatAM ke amArI joDe koI dahADo bolyA nathI. tyAre kevAM e ekAMtika thaI gayelAM. eka ja bAju, A ja khUNo ane pachI doDa-doDa hoya che ne ! lakSmI Ave ne to tyAM nAkhI Ave pAchAM. le ! ahIM AgaLa gAya dohIne tyAM gadheDAne pAI de ! che lobhane kadI thobha ? A kaLiyugamAM paisAno lobha karIne potAno avatAra bagADe che, ne manuSyapaNAmAM ArtadhyAna, raudradhyAna thayA kare, te manuSyapaNuM jatuM rahe. moTAM moTAM rAja bhogavI bhogavIne Avyo che, A kaMI sAva bhikhArI nahotA, paNa atyAre mana bhikhArI jevuM thaI gayuM che. te A joIe ne te joIe thayA kare che. nahIM to jenuM mana gharAyeluM hoya, tene kazuM ya nA Apo to ya rAjezrI hoya. paiso evI vastu che ke mANasane lobha bhaNI dRSTi karAve che. lakSmI to vera vadhAranArI vastu che. enAthI dUra jeTaluM rahevAya eTaluM uttama ane vaparAya to sArA kAmamAM vaparAI jAya to sArI vAta che. paNa paisA 'vyavasthita' ne AdhIna che. pachI dharmamAM raheze ke adharmamAM raheze to ya paisA to AvyA ja karaze ? enI ciMtavatA karAya ? paisA to jeTalA AvavAnA haze eTalA ja Avaze. dharmamAM paDaze to ya Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra - 24 24 paisAno vyavahAra eTalA Avaze ne adharmamAM paDaze to ya eTalA Avaze. paNa adharmamAM paDaze to durupayoga thaze ne duHkhI thaze, ane A dharmamAM sadupayoga thaze ne sukhI thaze ane mokSe javAze te vadhAranuM. bAkI paisA to ATalA ja AvavAnA. paisA mATe vicAra karavo e eka kuTeva che. e kevI kuTeva che ? ke eka mANasane tAva bahu caDyo hoya ane ApaNe tene varALa ApIne tAva utArIe. varALa ApI eTale tene parasevo bahu thaI jAya, evuM pachI pelAM roja varALa ApIne parasevo kADha kADha kare to enI sthiti zuM thAya ? pelo Ama jANe ke A rIte eka dahADo mane bahu phAyado thayelo, mAruM zarIra halakuM thaI gayeluM, te have A rojanI Teva rAkhavI che. roja varALa le ne parasevo kADha kADha kare to zuM thAya ? praznakartA : zarIramAMthI pANI badhuM nIkaLI jAya. dAdAzrI : pachI A lAkaDuM thaI jAya. A DuMgaLIne jema sUkave che ne ? evI rIte A lakSmInuM ciMtavana karavuM e enA jevuM che. jema A parasevo pramANamAM ja nIkaLe che, evI rIte lakSmI pramANasara AvyA ja kare che. tame tamAre kAma karye javAnuM che. kAmamAM gAphela nahIM rahevAnuM. lakSmI to AvyA ja karaze. lakSmInA vicAra nahIM karavAnA ke ATalI Avajo ne teTalI Avajo, ke Ave to sAruM, evuM vicAravuM nahIM. enAthI to lakSmIjIne bahu rIsa caDhe che. mane lakSmIjI roja maLe che tyAre huM temane pUchuM chuM ke tame kema rIsANo cho ? tyAre lakSmIjI kahe che ke "A loko evAM thaI gayAM che have ke tamAre mAre tyAMthI javAnuM nahIM evuM kaheze. tyAre lakSmIjI zuM enA piyara nA jAya ? lakSmIjIne gharanI mahIM AMtarI rakhAya ? bhelAyAM ghara, tenuM zuM ? lakSmIjI to hAthamAM jema mela AvyA kare che tema sau saunA hAthamAM hisAbasara AvyA ja kare che. je lobhAMdha thaI jAya tenI badhI ja dizA baMdha thaI jAya. tene bIjuM kazuM ja nA dekhAya. eka zeThanuM Akho dahADo dhaMdhAmAM ane paisA kamAvAmAM citta te tenA gharanAM chokarIo-chokarAo kolejane badale bIje jAya. te zeTha kaMI jovA jAya che ? alyA, tuM kamAyA kare che ane peNe ghara to bhelAI rahyuM che. ame to rokaDuM ja enA hitanuM ja kahI daIe. 'Avata-jAvata' hisAbasara ja ! lakSmI to hAthano mela che, e to necarala AvavAno. tamAre A sAla pAMca hajAra sAtaso ne pAMca rUpiyA ane traNa AnA eTalo hisAba AvavAno hoya ne, te hisAbanI bahAra koI dahADo jatuM nathI ane chatAM A vadhAre AvatA dekhAya che e to parapoTAnI peThe phUTI paNa jAya. paNa jeTalo hisAba che eTalo ja raheze. A aradhI tapelI dudha hoya, ne nIce lAkaDAM saLagAvyAM ne dUdhanI tapelI upara mUkI, to dudha AkhI tapelI thAya ne, UbharAyAthI AkhI tapelI bharAI, paNa te bharAI raheluM Take che ? e ubharAyeluM Take nahIM. eTale jeTalo hisAba che eTalI ja lakSmI raheze. eTale lakSmI to enI meLe ja AvyA kare. huM 'jJAnI' thayo chuM, amane saMsAra saMbaMdhano vicAre ya nathI Avato, to ya lakSmI AvyA kare che ne ! tamAre paNa enI meLe Ave che, paNa tame kAma karavA mATe baMdhAyelA cho. tamAre pharajiyAta zuM che ? varka che. lakSmItA dhyAnamAM paDAya ? lakSmI e to bAya proDakTa che. jema ApaNo hAtha sAro raheze ke paga sAro raheze ? eno rAtadahADo vicAra karavo paDe che ? nA, zAthI ? hAthapaganI ApaNane jarUra nathI ? che, paNa eno vicAra karavo paDato nathI. evI rIte lakSmIno vicAra karavAno nahIM. e ya ApaNane ahIM AgaLa hAtha duHkhato hoya te enI marAmata pUrato vicAra karavo paDe che, evuM koI vakhata vicAra karavo paDe te tAtkAlika pUrato ja, pachI vicAra ja nahIM karavAno, bIjI bhAMjagaDamAM nahIM utaravAnuM. lakSmInA svataMtra dhyAnamAM utarAtuM haze ? lakSmInuM dhyAna eka bAju che, to bIjI bAju bIjuM dhyAna cUkIe chIe. svataMtra dhyAnamAM to lakSmI zuM, strInA ya dhyAnamAM nA utarAya. strInA dhyAnamAM utare to strI jevo thaI jAya ! lakSmInA dhyAnamAM utare to caMcaLa thaI jAya. lakSmI pharatI ne e ya pharato ! lakSmI moTuM raudradhyAna che e to, e ArtadhyAna nathI, raudradhyAna che ! kAraNa ke potAnA ghera khAvApIvAnuM Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno che, badhuM ya che, paNa lakSmInI hajI vadhu AzA rAkhe che, eTale eTaluM bIjAne tyAM khUTI paDe. bIjAne tyAM khUTI paDe evuM pramANabhaMga nA karo. nahIM to tame gunegAra cho. enI meLe sahaja Ave enA gunegAra tame nathI ! sahaja to pAMca lAkha Ave ke pacAsa lAkha Ave. paNa pAchuM AvyA pachI lakSmIne AMtarI rakhAya nahIM. lakSmI to zuM kahe che ! amane AMtarAya nahIM jeTalI AvI eTalI ApI do. saMbhAre tyAMthI e bhAge ! vyavahAra 25 eka bhAI AvelA te bicArAne dhaMdhAmAM dara mahine khoTa jAya, te paisAnI hAya hAya karatA hatA. meM emane kahyuM paisAnI zuM karavA vAta karo cho ? paisA to saMbhAravAnA baMdha karI do. paNa tyArathI emane paisA vadhavA mADyA. te dara mahine trIsa hajAra rUpiyA napho thavA mAMDyo. nahIM to pahelAM vIsa hajAra rUpiyAnI khoTa AvatI hatI. ne paisAne to saMbhArAtA haze ? lakSmIjI e to bhagavAnanI strI kahevAya. enuM nAma to devAtuM haze ? nANAMnA aMtarAya kyAM sudhI hoya ? jyAM sudhI kamAvAnI icchA hoya tyAM sudhI. nANAM tarapha durlakSa thayuM eTale e DhagalebaMdha Ave. khAvAnI jarUra nathI ? saMDAsa javAnI jarUra nathI ? tema lakSmInI paNa jarUra che. saMDAsa jema saMbhAryA sivAya thAya che, tema lakSmI paNa saMbhAryA sivAya Ave che. e Ave ke lAvavI paDe ? paisA bhegA karavAnI icchA che paNa paisA zenAthI Ave te khabara nathI. te eka mANase pUchyuM ke, 'dAdA, kevI rIte lakSmI Ave ?" meM kahyuM, 'jevI rIte UMgha Ave che tevI rIte.' hA, keTalAkane UMgha bilakule ya nathI AvatI ne ? to evuM tyAM rUpiyA ye nA dekhAya. e rUpiyA ane UMgha e be similI che. jema UMgha Ave che, ne tevI rIte ja lakSmI Ave che. UMgha lAvavAne mATe tamAre kazuM karavuM nathI paDatuM ane jo prayatna karazo to vadhAre AghI jaze. UMgha lAvavAne mATe prayatna karazo to dUra jaze. Aje karI jo jo ne ! paisAno A muMbaI zahera AkhuM duHkhI che, kAraNa ke pAMca lAkha maLavAne lAyaka che, e karoDano sikko mArIne beThA che ne hajAra maLavAne lAyaka che e lAkhano sikko mArI ne beThA che ! 25 vyavahAra jiMdagItI jarUriyAtanuM dhoraNa zuM ? A to ciMtA kare to ya paDozIonuM joIne. paDozIne ghera gADI ne ApaNe ghera nahIM. alyA, jIvanajarUriyAta mATe keTaluM joIe ? tuM ekavAra nakkI karI le ke ATalI ATalI mArI jarUriyAta che. dA.ta. gharamAM khAvApIvAnuM pUratuM joIe. rahevA mATe ghara joIe. ghara calAvavA pUratI lakSmI joIe. te teTaluM tane maLI raheze ja, paNa jo paDozIe benkamAM daza hajAra mUkyA hoya to tane mahIM khUMcyA kare. AnAthI to du:kha UbhAM thAya che. duHkhane mUo jAte ja notare che. eka jamInadAra mArI pAse Avyo te mane pUchavA lAgyo ke 'jIvana jIvavA mATe keTaluM joIe ? mAre ghera hajAra vIghAM jamIna che, baMgalo che. be moTaro che ne beMka belensa paNa khAssuM che. to mAre keTaluM rAkhavuM ?" meM kahyuM, jo bhAI, darekanI jarUriyAta keTalI hovI joIe teno khyAla tenA janma vakhate keTalI jAhojalAlI hatI tenA uparathI AkhI jiMdagI mATenuM dhoraNa tuM nakkI kara. te ja daraasala niyama che. A to badhuM ekasesamAM jAya che ane ekasesa to jhera che, marI jaIza !' ciMtA tyAM lakSmI Take ? praznakartA : evuM jo hoya to to pachI loko kamAvA ja nA jAya, ne ciMtA ja nA kare. dAdAzrI : nahIM, kamAvA jAya che e ya emanA hAthamAM ja nathI ne ! e bhamaraDA che. A badhA necaranA pheravyA phare che, ane moDhe ahaMkAra kare che, ke huM kamAvA gayelo. ane A vagara kAmanI ciMtA kare che. pAchuM e ya dekhAdekhIthI ke phalANAbhAI to juone, choDI paiNAvavAnI keTalI badhI ciMtA rAkhe che ne huM ciMtA nathI rAkhato. te ciMtAmAM ne ciMtAmAM pachI taDabUcA jevA thaI jAya, ane Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno choDI paiNAvavAnI hoya tyAre cAra AnAya hAthamAM nA hoya. ciMtAvALo rUpiyA lAve kyAMthI ? lakSmIjIno svabhAva kevo che ? je AnaMdI hoya ene tyAM lakSmIjI mukAma kare. bAkI ciMtAvALAne tyAM mukAma kare nahIM. je AnaMdI hoya, je bhagavAnane yAda karatA hoya ene tyAM lakSmIjI jAya. vyavahAra zuM sastuM ? zuM moghuM ? praznakartA : atyAre paiso sasto thayo che. 26 dAdAzrI : paiso sasto thayo che. paiso sasto to mANasa sasto thaI jAya. paiso moghoM thAya tyAre mANasa moMgho thAya. mANasanI kiMmata kyAM sudhI ? paiso moMgho hoya tyAM sudhI thAya. paiso sasto thAya eTale mANasanI kiMmata sastI thaI gaI ! eTale pachI vALa kapAvAnuM ya moMghuM thaI jAya. 1942nI sAlathI gavarnamenTe je dahADe rUpiyo pahelI vakhata kADhyo tyArathI ja A paiso radI thavA mAMDyo. eka rUpiyAnI noTa kADhI hatI, vidhAuTa promisa Tu pe vALI noTa, tyArathI ja A radI thavA mAMDyuM hatuM. be rUpiyAmAM bAdazAhI joyelI ! jyAre lakSmInA bhAvanI kiMmata vadhI jAya enI sAthe mANasanA bhAvanI kiMmata vadhI jAya. jyAre lakSmIno bhAva vadhe tyAre A rUpiyo, rUpiyA jevuM phaLa Ape tyAre te dADe A mANaso sArAM thaze. atyAre A rUpiyo phaLa ja nathI Apato ne ! nahIM to amAre tyAM to kaMTrAkTano dhaMdho, te be rUpiyA laIne huM nIkaLuM, amathA be rUpiyA gajavAmAM hoya to sAta bhAIbaMdho pAchaLa pharyA kare, Akho dahADo ya ! cA pAIe, ghoDAgADImAM, pheMTInamAM besADIe. Akho dahADo badhA joDe ne joDe pharyA karIe beja rUpiyAmAM ! ane atyAre soe pUruM nA thAya. evI majhA nA Ave. atyAre evA ghoDA ja jovAmAM nathI AvatA ne ! e je ghoDAgADImAM ame beThelA ne ! e ghoDA jovAmAM nathI AvatA. ghoDA Ama dekhAya, rAjazrI jevA dekhAya ! eTale badhuM ya gayuM have. praznakartA : e jamAnA gayA. 26 dAdAzrI : pharI Avaze paNa ! atokho hisAba ! paisAno vyavahAra praznakartA : ApaNane Aje ema lAge che ke ApaNI prajA keTalA badhA paisA vApare che, paNa ApaNA jamAnAmAM rUpiye maNa bAjarI hatI, ane atyAre ?! dAdAzrI : vAta kharI che ! evuM che ne, huM tamane kharI vastu kahI dauM. e hakIkata jANavA jevI che ke AvI jo moMghavArI thAya to 'pablika' khAvApIvAnuM kazuM nA pAme, eTale pachI meM jJAnathI joyuM ke 'A zuM che te ? Ama mANaso zI rIte tela lAvIne khAya che ? ATalI moMghI vastuo te kevI rIte khAtA haze ?' e badho hisAba kADhyo. chevaTe jJAnathI joyuM tyAre khabara paDI ke tyAM AgaLa rUpiyAnI bhAMjagaDa nathI hotI. keTaluM ghI, keTaluM tela, keTaluM dUdha, A badhAno hisAba tamArI joDe 'joInTa' thayelo che. tethI A badhI vastuo maLe che, nahIM to A to koIne ya maLe nahIM, zrImaMtone ya maLe nahIM. hisAba baMdhAya zetAthI ? praznakartA : A laukika vyavahAra je thayo e vijJAnanuM ja pariNAma che ? dAdAzrI : kayo vyavahAra ? praznakartA : ApaNe koIne ApavuM, levuM, vadhavuM, ghaTavuM. dAdAzrI : e hisAba ja che. vijJAna eTale hisAba ja che e to. eTale DiscArja svarUpe goThavAyeluM che. e pramANe badhuM Ave che. e kaMI rUpiyA lIdhelAdhIrelA nathI, rUpiyA laIne ApaNe. RNAnubaMdha rUpiyA nathI hotuM, pelAne bhAva che ke mAre AvA bApA maLe to sAruM. eTale Ama bApa joIe nahIM, paNa AvA vicArovALA bApa maLe, AvA vicArovALA chokarA maLe, eTale tevuM thAya. basa, bIjuM kazuM nahIM. praznakartA : eTale buddhinA Azaya pramANe bheguM thAya. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 27 dAdAzrI : hA, bheguM thAya badhuM. bAkI rUpiyA ApavA - devAnuM kaMI tyAM AgaLa nathI evuM. phakta rAga-dveSanA AdhIna che. rAga-dveSa kharo eTale evA AzayanAM cAra jaNa hoya temAM rAga-dveSa konI joDe che, tenuM che A, tenI joDe joInTa thAya che. bIjo rAga-dveSa vagarano hoya te nA cAle. hisAbasara ja che, eTale kudaratI rIte ja thAya che. badhuM necarala, basa AmAM koIne kazuM karavA AvavuM paDatuM nathI. zeTha-nokara bhegA, zA AdhAre ? A badhuM puNya calAve che. tane hajAra rUpiyA pagAra koNa Ape che ? pagAra ApanAro tAro zeTha paNa puNyane AdhIna che. pApa pharI vaLe eTale zeThane ya karmacArIo mAre. praznakartA H zeThe bhAva karyA haze, Ane nokarIe rAkhavAno, ApaNe bhAva karyA haze ke tyAM nokarI karavI tethI A bheguM thayuM ? dAdAzrI : nA, evo bhAva nA hoya. praznakartA : to e leNadeNa haze ? dAdAzrI : nA, evuM kazuM ya nahIM. praznakartA : to enI pAse nokarIe kema gayo ? dAdAzrI : nA, e to eno hisAba badho. zeThane ane ene oLakhANe ya nahIM, ne pArakhANe ya nahIM. zeThanI buddhinA AzayamAM evuM hoya ke mAre AvA nokara joIe. ane nokaranI buddhinA AzayamAM hoya ke mAre AvA zeTha joIe. te buddhinA AzayamAM chapAyeluM hoya, te pramANe bheguM thaI ja jAya ! AmAM vAMka koto kADhavo ? zeTha InAma ApatA hoya te ApaNuM vyavasthita, ane ApaNuM vyavasthita avaLuM Ave tyAre zeThanA manamAM thAya ke A pherA eno pagAra kApI levo paisAno joIe. eTale zeTha pagAra kApI le, eTale pelAne manamAM ema thAya ke A nAlAyaka zeThiyo che. A nAlAyaka mane maLyo. paNa AvA guNAkAra karatAM mANasane AvaDe nahIM ke A nAlAyaka hota to InAma zuM kAma ApatA hatA ! mATe kaMIka bhUla che. zeThiyo vAMko nathI. A to ApaNuM 'vyavasthita' phare che. puNyetI vaheMcaNI kevI ? 27 vyavahAra eTale A puchyuM che ne te ApaNe jema mAMgaNI karIene, temAM vaheMcAI jAya. koI kaheze mAre ATalo dArU joIe, Ama joIe, tema joIe, to temAM vaheMcAI jAya. koI kaheze, mAre moTara joIe ane ghara ? tyAre kahe, be rUma haze to cAlaze. ghara be rUmamAM ene saMtoSa hoya ane moTara vAparavAnI maLe. A lokone saMtoSa raheto haze, nAnI nAnI chAparaDIomAM rahetA haze, te badhAMne ? kharo saMtoSa tethI to ene e ghara game. e hoya to ja game. hamaNe pelA AdIvAsIne ApaNe tyAM teDI lAvo joIe. cAra dahADA rAkho joIe ! emane cena nA paDe emAM, kAraNa ke eno buddhino Azaya che ne to te pramANe puNyanuM Divijhana thAya. TenDaranA badale AITama maLe. e 'sAyansa' zuM haze ? dareka mANasane potAnA gharamAM AnaMda Ave. jhUMpaDAvALAne baMgalAmAM AnaMda nA Ave ane baMgalAvALAne jhUMpaDAmAM AnaMda nA Ave. enuM kAraNa enI buddhino Azaya. je jevuM buddhinA AzayamAM bharI lAvyo hoya tevuM ja tene maLe. buddhinA AzayamAM je bhareluM hoya tenA be phoTA paDe : (1) pApaphaLa ane (2) puNyaphaLa. buddhinA AzayanuM dareke vibhAjana karyuM te 100 TakAmAMthI moTA bhAganA TakA moTara, baMgalA, chokarA-chokarIo ane vahu e badhAM mATe bharyuM. te e badhuM meLavavA puNya emAM kharcA gayuM ane dharmane mATe mAMDa eka ke be TakA ja buddhinA AzayamAM bharyA. be cora corI kare che, temAMthI eka pakaDAI jAya che ne bIjo AbAda chUTI jAya che. e zuM sUcave che ? corI karavI ema buddhinA AzayamAM to banne ya cora Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 28 paisAno vyavahAra lAvyA hatA. paNa emAM je pakaDAI gayo che tenuM pApaphaLa udayamAM AvyuM ne vaparAyuM. jyAre bIjo chUTI gayo tenuM puNya temAM vaparAI gayuM. tema darekanA buddhinA AzayamAM je hoya che, temAM pApa ane puNya kAma kare che. buddhinA AzayamAM lakSmI prApta karavI che ema bharI lAvyo. te enuM puNya vaparAyuM to lakSmInA Dhagale DhagalA thAya. bIjo buddhinA AzayamAM lakSmI prApta karavI evuM laIne to Avyo paNa temAM puNya kAme lAgavAne badale pApaphaLa sAmuM AvyuM. te lakSmIjI moTuM ja nA dekhADe. alyA, A to ATalo badho cokhe cokhkho hisAba che ke koInuM jarAya cAle tema nathI. tyAre A akkaramIo ema mAnI le che ke huM dasa lAkha rUpiyA kamAyo. alyA, A to puNya vaparAI ane te ya avaLe raste. enA karatAM tAro buddhino Azaya pherava. dharma mATe ja buddhino Azaya bAMdhavA jevo che. A jaDa vastuo moTara, baMgalA, reDio e badhAnI bhajanA karI tenA ja mATe buddhino Azaya bAMdhavA jevo nathI. dharma mATe ja - Atmadharma mATe ja buddhino Azaya rAkho. atyAre tamane je prApta che te bhale ho, paNa have to mAtra Azaya pheravIne saMpUrNa 100 TakA dharma mATe ja rAkho. ame amArA buddhinA AzayamAM 100 TakA dharma ane jagata kalyANanI bhAvanA lAvyA chIe. bIje kyAM ya amAruM puNya kharcAyuM ja nathI. paisA, moTara, baMgalA, dIkaro, chokarI, kyAM ya nahIM. amane je je maLyA ane jJAna laI gayA, temaNe be-pAMca TakA dharma mATe - muktine mATe nAkhelA, tethI ame maLyA. ame soe so TakA dharmamAM nAkhyA, tethI badhethI ja amane dharma mATe 'no ojekzana sarTiphikeTa' maLyuM che. mAIlanI, ane AvyA bAramA mAIlamAM ! navamA mAIlanA AdhAre icchA zuM karI ? lAMca-rUzvata kazuM ja levAya nahIM. lAMca levA jevI rIte ja nahIM. khoTuM karAyA ja nahIM. have e saMjogo te dahADe tevA hatA, navamAM mAIlamAM. have bAramAM mAIlamAM saMjogo evA hoya che tyAre badhA ya lAMca le ane ApaNe ekalA ja evA ke lAMca nA laIe. te berI kahe ke badhA ye baMgalA bAMdhyA, temAM tamArAmAM barakata nathI. have bicAro lAMca levA jAya to ya lAMca levAya nahIM, kAraNa ke pelI prakRti baMdhAI gayelI che, ane manamAM bhAva karyA kare che ke levA joIe, levA joIe. te UlaTo Avate bhave cora thayo. A jagata AvuM che badhuM ane pUruM samajyA vagara bahu mAra khAya che. tyAM TenDara kyAM rahyuM ? praznakartA : puNya-pApane ja AdhIna hoya to pachI TenDara bharavAnuM kyAM rahyuM? dAdAzrI : e TenDara bharAya che te pApa-puNyanA udaya pramANe ja bharAya che. eTale huM kahuM kharo ke "TenDara bharo, paNa huM jANuM ke zenA AdhAre TenDara bharAya che. A be kAyadAnI bahAra cAlI zake ema nathI. huM ghaNA jaNane mArI pAse 'TenDara bharI lAvavAnuM kahuM chuM. paNa koI bharI lAvyA nathI. zI rIte bhare ? e pApa-puNyane AdhIna che. eTale pApano udaya hoya tyAre bahu AMTIo vALavA jaIza to UlaTuM che e paNa jatuM raheze. mATe ghera jaIne sUI jA, ane thoDuM thoDuM sAdhAraNa kAma kara, ane puNyano udaya hoya to bhaTakavAnI jarUra ja zI che ? ghera beThA sAmasAmI saheje kAma karavAthI badhuM bheguM thaI jAya ! eTale banne vakhate AMTIo vALavAnuM nA kahIe chIe. vAta khAlI samajavAnI jarUra che. puNya-pApatI "lika' kevI hoya ? koI bahArano mANasa mArI pAse vyavahArathI salAha levA Ave ke, ' game teTalI mAthAkUTa karuM chuM to ya kazuM vaLatuM nathI.' eTale huM kahuM, 'atyAre tAro icchAo baMdhAI kematI ? tamAruM ja che. AmAM koI karanAra nathI, A badhuM tamArI icchA pramANe ja vaheMcAyeluM che. icchA pramANe thayA kare. pahelAM je icchA hatI te navamAM mAIlama tamArI icchA hatI. te A jagata pravAha rUpe che. te icchA hatI navamA mAIlamAM ane e icchA bhogavatI vakhate AvyA bAramA mAIlamAM, eTale te ghaDIe pAcho tamane phera paDI jAya che ke A to sAluM ahIMyA AvuM joItuM hatuM ! icchA navamAM Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno udaya pApano che. te koIne tyAMthI UchInA rUpiyA lAvIza to rastAmAM tAruM gajavuM kapAI jaze ! mATe atyAre tuM ghera besIne nirAMte tuM je zAstra vAMcato hoya te vAMca ne bhagavAnanuM nAma lIdhA kara.' vyavahAra 29 ame jayagaDhanI jeTI 1968nI sAlamAM bAMdhatA hatA. tyAM eka konTrAkTara mArI pAse Avyo. te mane pUchavA lAgyo, 'huM mArA guru mahArAja pAse jAuM chuM. dara sAla mArA paisA vadha vadha kare che. mArI icchA nathI to ya vadhe che, to zuM e gurukRpA che ?' meM ene kahyuM, 'e gurunI kRpA che evuM mAnIza nahIM. jo e jatA raheze . che to tane ema lAgaze ke lAva gurune patharo mAruM !' AmAM guru to nimitta che, emanA AziSa nimitta che. gurune ja joItA hoya to cAra AnA nA maLe ne ! eTale pachI eNe mane pUchyuM ke, 'mAre zuM karavuM ?' meM kahyuM, 'dAdAnuM nAma leje.' have atyAra sudhI tArI linka AvI hatI. linka eTale aMdhArAmAM pattA UThAve to cokko Ave, pharI paMjo Ave, pachI pharI UThAve to chakko Ave. te loko kahe ke, 'vAha zeTha, vAha zeTha, kahevuM paDe.' evuM kare. te tane 107 sudhI sAcuM paDyuM che. paNa have badalAvAnuM che. mATe cetato raheje. have tuM kADhIza to sattAvana pachI traNa Avaze ne traNa pachI 111 Avaze ! te loka viThThalane buddhu kaheze. mATe A dAdAnuM nAma choDIza nahIM. nahIM to mAryo jaIza. pachI ame muMbaI AvatA rahyA. pelo be-pAMca dahADA pachI A vAta bhUlI gayo. tene pachI bahu moTI khoTa AvI. te dhaNI-bairI baMnee mAMkaNa mAravAnI davA pI lIdhI ! te dAdAnuM nAma ja levAnuM bhUlI gayelo. paNa puNyazALI eTalo ke eno bhAI ja DaoNkTara hato te Avyo ne bacI gayo ! pachI e moTara laIne doDato mArI pAse Avyo. meM ene kahyuM, 'A dAdAnuM nAma lIdhA karaje, ne pharI AvuM kyAre ya nA karIza.' tyAre pachI eNe nAma levAnuM cAlu rAkhyuM. tenAM pApa badhAM dhovAI gayAM ne rAge paDI gayuM. paisAno 'dAdA' bole te ghaDIe pApa pAse Ave ja nahIM. cogaradama bhamyA kare paNa aDe nahIM tamane. tame jhokuM khAva to te ghaDIe aDI jAya. rAtre UMghamAM nA aDe. jo TheTha jAgatAM sudhI bolyA ane savAramAM UThavAnI sAthe bolyA ho to vacceno gALo e svarUpa kahevAya. 29 vyavahAra pApa-puNyanuM galata thAya tyAre ? pApanuM pUrNa kare che te jyAre galana thaze tyAre khabara paDaze ! tyAre tArAM hAjAM gagaDI jaze ! devatA upara beThAM hoIe tevuM lAgaze !! puNyanuM pUraNa karIza tyAre khabara paDaze ke kevI ora majA Ave che ! mATe jenuM jenuM pUraNa karo te joI vicArIne karajo, ke galana thAya tyAre pariNAma kevuM thAya che ! pUraNa karatAM satata khyAla rAkhajo, pApa karatAM koIne chetarIne paiso bhego karatAM satata khyAla rAkhajo ke e ya galana thavAnuM che. e paisA benkamAM mUkazo to te ya javAno to che ja. enuM ya galana to thaze ja. ane e paiso bhego karatAM je pApa karyuM, je rodradhyAna karyuM, te tenI kalamo sAthe AvavAnuM te vadhArAmAM ane jyAre tenuM galana thaze tyAre tArI zI dazA thaze ? pUraNanuM galata, svabhAvathI ja ! A to pUraNa galana che. emAM pUraNa thAya tyAre hasavA jevuM nathI ane galana thAya tyAre raDavA jevuM nathI. jyAre duHkhanuM pUraNa thAya tyAre kema raDe che ? pUraNamAM jo tAre hasavuM hoya to hasa. pUraNa eTale sukhanuM pUraNa thAya to ya hasa ane duHkhanuM pUraNa thAya to ya hasa. paNa AmanI bhASA ja judI che ne ! gamatI ne nA gamatI be rAkhe che ne ! savAre nA gamatI hoya tene sAMje gamatI kare pAcho ! savAramAM kaheze, 'tuM ahIMtI jatI rahe' ane sAMje ene kaheze 'tArA vagara mane gamaze nahi !' eTale bhASA ja anADI lAge che ne ? jagatano niyama ja evo che ke pUraNa thAya enuM galana thayA vagara rahe nahIM. jo badhA ja paisA bhegA kara kara karatA hoya to muMbaImAM koI paNa mANasa bUma pADI zake ke 'huM sahuthI zrImaMtamAM zrImaMta chuM' paNa evuM koI dharAyelo bolato nathI kAraNa ke niyama ja nathI evo ! Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 30 30 paisAno vyavahAra bhogavaTo, rUpiyAno ke vedatIyato ! kudarata zuM kahe che ? eNe keTalA rUpiyA vAparyA e amAre tyAM jovAtuM nathI. e to vedanIya zuM bhogavI ? zAtA ke azAtA, eTaluM ja amAre ahIM AgaLa jovAya che. rUpiyA nahIM hoya to ya zAtA bhogavaze ne rUpiyA haze to ya azAtA bhogavaze. eTale zAtA ke azAtA vedanIya bhogave che, teno rUpiyA upara AdhAra nathI raheto. jarUra kaI, mahIMlI ke bAhyalI ? atyAre ApaNe thoDIka Avaka hoya, bilakula zAMti hoya, kazI bhAMjagaDa nathI. te ApaNe kahIe ke, 'haMDo, bhagavAnanA darzana karI AvIe !" ane A paisA kamANI karavA rahelA, te to A agiyAra lAkha rUpiyA kamAya teno vAMdho nathI, paNa pacAsa hajAra hamaNAM khoTa javAnI thAya ke azAtA vedanIya UbhI thAya ! "alyA, agiyAra lAkhamAMthI pacAsa hajAra bAda karI nAkha ne ! tyAre kaheze ke, "nA e to mahIM 2kama ochI thAya ne !' tyAre.' alyA, rakama tuM kone kahe che ? kyAMthI A rakama AvI ? e to javAbadArIvALI 2kama hatI, eTale ochuM thAya tyAre bUma nA pADIza. A to rakama vadhe tyAre tuM rAjI thAya che ane ochI thAya tyAre ? are, mUDI to 'mahIM' beThI che ene zuM karavA hArTa pheIla karIne mUDI AkhI dhoI nAkhavA phare che !! hArTa pheIla kare to mUDI AkhI khalAsa thAya ke nahIM ? praznakartA : thaI jAya. dAdAzrI : tyAre A badhuM zenA hAru ? tyAre pelI kahe ke 'paNa mAre to pelI paisAnI mUDI kIMmatI che !" alyA, tamAre mahIMlI mUDInI jarUra nahIM ? pApatubaMdhI puNya ! dasa lAkha rUpiyA bApe chokarAne ApyA hoya ane bApo kaheze ke 'have huM AdhyAtmika jIvana jIvuM ! tyAre have, e chokaro kAyama dArUmAM, mAMsAhAramAM, zerabajAramAM badhAmAM e paisA khoI nAkhe. kAraNa ke je paisA khoTe raste bhegA thayA che, te potAnI pAse rahe nahIM. Aje to sAcuM ja nANuM, sAcI mahenatanuM ja nANuM rahetuM nathI, te khoTuM nANuM zI rIte rahe ? eTale puNyenuM nANuM joIze, jemAM apramANikatA nA hoya, dAnata cokhkhI hoya. evuM nANuM hoya to te je sukha Apaze. nahIM to atyAre duSamakALanuM nANuM, e ya puryanuM ja kahevAya che, paNa pApAnubaMdhI puNyanuM, te naya pApa ja baMdhAve ! enA karatAM e lakSmIne kahIe ke, 'tuM AvIza ja nahIM, eTalethI ja cheTI raheje.' emAM amArI zobhA sArI che ne tArI ya zobhA vadhaze.' A baMgalA baMdhAya che e badhuM ya pApAnubaMdhI puNya ughADuM dekhAya che. AmAM ahIM ko'ka haze, hajAre ekAda mANasa ke jenI puNyAnubaMdhI puNya hoya. badhI A pApAnubaMdhI puNya che. ATalI lakSmI to hotI haze koI dahADo ya ? navuM pApa ja bAMdhe che, kazuM bhogavatAM - karatAM nathI ne pApa ja bAMdhe che. A to tipaMcanI rIrTana TikiTa laIne Avelo che ! eka miniTa paNa rahevAya nahIM evo A saMsAra ! jabarajasta puNya hoya che to paNa mahIM aMtaradAha zamAto nathI; aMtaradAha niraMtara baLyA ja karato hoya che ! cogaradamathI badhA pharsTa kalAsa saMyogo hoya to paNa aMtaradAha cAlu hoya, te have kema maTe ? puNya paNa chevaTe khalAsa thaI jAya. duniyAno niyama che ke puNya khalAsa thAya eTale zuM thAya ? pApano udaya thAya. A to aMdaradAha che. pApanA udaya vakhate bahArano dAha Ubho thaze te ghaDIe tArI zI dazA thaze ? mATe ceto, ema bhagavAna kahe che. lakSmI to "calatI' bhalI ! A to pUraNa-galana svabhAvanuM che. jeTaluM pUraNa thayuM eTale pachI galana thavAnuM. ne galana nA thAta ne to ya upAdhi thaI jAya. paNa galana thAya che eTale pAchuM khavAya che. A zvAsa lIdho e pUraNa karyuM e ucchavAsa kADhyo e galana che. badhuM pUraNa galana svabhAvanuM che eTale ame zodhakhoLa karI che ke 'bhIDa nahIM ne bharAvoya nahIM ! amAre kAyama lakSmInI bhIDeya nahIM ne bharAvo paNa nahIM !" bhIDavALA sukAI jAya ane bharAvAvALAne sojA caDhe. bharAvo eTale zuM ke lakSmIjI be-traNa varasa sudhI khase ja nahIM. lakSmIjI to cAlatI bhalI, nahIM to du:khadAyaka thaI paDe. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra bhIDa nahIM, bharAvo nahIM. amArA gAmamAM amane satsaMga mATe bolAvelA, te tyAM e satsaMga karatA hatA. te eka bhAI gAmanA kharAne, te badhA pitarAI thAya, te ADuM bole. evuM bolyA ke, tame nIce dabAvIne beThA cho, moTI rakama khUba dabAvIne beThA cho, te have satsaMga nirAMte thAya ja ne ! huM samajI gayo ke A pitarAInA guNathI bolyo che. ene sahana thAya nahIM ne ! pachI meM kahyuM ke 'huM zuM dabAvIne beTho chuM te tamane zuM khabara paDe ? benkamAM zuM che te tamane zuM khabara paDe ?" tyAre kahe che, "are, dabAvyA vagara to AvuM nirAMte satsaMga thAya ja zI rIte ?" meM kahyuM ke "benkamAM jaIne tapAsa karI Avo." mAre koI dahADo bhIDa paDI nathI ne bharAvo thayo nathI. lAkha AvatAM pahelAM to kaMI ne kaMI bomba Ave ne te vaparAI jAya. eTale bharAvo to thato ja nathI koI dahADo, ane bhIDa paNa paDI nathI. bAkI kazuM dabAvyuM - karyuM nathI, kAraNa ke amArI pAse khoTuM nANuM Ave to dabAya ne ? evuM nANuM ja nA Ave to dabAve zI rIte ? ane evuM ApaNe joItuM paNa nathI. ApaNe to bhIDa na paDe ane bharAvo nA thAya eTale bahu thaI gayuM ! bharAvo thAya to bahu upAdhi thAya, pAchA benkamAM mUkavAnuM ne badhI upAdhi. pAchA sALA Ave ke, tamArI pAse to ghaNA badhA rUpiyA che, te dasa-vIsa hajAra Apo. pAchA mAmAno dIkaro Ave, pAcho jamAI Ave ke, "mane lAkha rUpiyA Apo.' mahIM bharAvo hoya to kahe kare ne ? paNa bharAvo ja nA hoya to ? bharAvo thayA pachI lokone kakaLATa thAya. bharAvo karAve upAdhi ! mane loko AvIne kahI jAya che juone amArA jamAI AvyA te lAkha rUpiyA mAMge che. jamAI to Ane mATe AvI paDyA che. te badhAMne Apa-Apa karuM to mArI pAse zuM rahe ? enI vAte ya kharI che ne ? badhAne Apa Apa kare to enI pAse kazuM rahe ya nahIM ne ! eTale bharAvo thayo to levA AvyA ne ! have tyAM enI joDe jamAI jhagaDo mAMDe, gALo bhAMDe ! tyAre chevaTe kaheze. 'mArI pAse paisA vadhAre nathI. lo A vIsa hajAra laI jAva ne have pAchA nA Avazo.' alyA ApavA hatA tyAre kakaLATa karIne ApyA tenA karatAM samajAvIne to ApavA hatA ne ! nahIM to eka phero jUThuM bolIe ke, 'A badhA loko kahe che ke mArI pAse dasa lAkha AvyA che, paNa mAruM mana jANe che ke keTalA AvyA che ! ema tema karIne jUThuM bolIne paNa jamAIne samajAvI daIe ke jethI laDhavADa to na thAya ne ! jhagaDo ya nA thAya, paNa evuM AvaDe nahIM ? ane pachI pelo jamAI to lAkha mATe coMTe, vIsa hajAra laI jAya nahIM. eTale A vadhAre rUpiyA lAvyA te pachI bhaI joDe vaDhe, sALA joDe vaDhe, jamAI joDe vaDhe. vadhAre rUpiyA AvyA to vadhAre vaDhavADa hoya, ane nA hoya tyAre badhAM bhegAM besIne khAya, pIve ne majhA kare. evuM che A paisAnuM kAma mATe bharAvo thAya te ya upAdhi ane bhIDa nA paDe eTale bahu thaI gayuM. A juo toTo gaNatAsane tAdrazya ! A zarIramAM ya bhIDa paDe tyAre mANasa kaMtAI jAya ane bharAvo thAya tyAre sojo caDhe. sojo caDhe tyAre e jANe ke huM have jADo thayo. alyA, A to sojA caDhyA che eTale bharAvo nA thAya te uttama ane enA jevuM koI puNyAnubaMdhI puNya nahIM. bhegA thAya to gaNavAnI bhAMjagaDa thayA kare ne ! dasa hajAra rUpiyA hoya, to rUpiye rUpiye dasa hajAra gaNavA jAya, to kyAre pAra Ave ? e pachI eka benI bUla AvI to pharI pAchA gaNe. barobara gaNI rahe pachI sUI jAya. tyAre eka jaNa mane kahe ke, 'tame zuM karo ?" meM kahyuM ke, 'A to dasa hajAranI vAta kare che, paNa sonI noTanA chUTA ko'ka dukAnethI levAnA hoya, to dukAnadAra kaheze, "sAheba, gaNI lo.' huM kahuM ke, 'tamArI para mane bahu vizvAsa che.' vakhate navANuM haze to tyAre rUpiyo to gaNavAnI mahenatano jAya, paNa e gaNavAmAM TAIma balyo jato rahe ne ! eTale bhale rUpiyo ocho haze, paNa bhAMjagaDa nahIM ne ! eTale huM koI dahADo ya rUpiyA gaNato ja nathI. sonI noTamAM to so rUpiyA hoya ane gaNatAM gaNatAM to dasa miniTa jatI rahe. pAchAM jIbhane aMgUTho Ama aDADa aDADa kare ! e vAgharIveDA karavA karatAM be rUpiyA ochA haze to cAlaze. temAM pAchA jo eka-be ochA hoya ne, to so rUpiyA chUTA ApanAra joDe laDhI paDe ke, 'A tame, so ApyA, paNa pUrA nathI. AmAM to be ochA che.' tyAre Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 3 2 paisAno vyavahAra ne jo ApaNe kahIe ke, "AvuM to karAtuM haze ? to e kahe ke, "e to ema ja karAya." paNa prAmANikapaNAnI icchAvALAe zuM kahevuM joIe ke "mArI icchA to sAro mAla ApavAnI che. paNa mAla Avo che e laI jAva." ATaluM kahe to paNa jokhamadArI ApaNI nahIM ! pelo kahaze ke, 'tame pAchA gaNo, amathA kacakaca nA karazo, vadhAre mAthAkUTa nA karazo, nahIM to lAvo mArA rUpiyA pAchA. tyAre pelo pAchA nA Ape ne pharI gaNavA bese ! alyA, letI vakhate kakaLATa, ko'kane Ape tyAre ya kakaLATa, ne kakaLATa !! Avyo tyAre UMcA kare ane jatI vakhate "DaoNkTara sAheba mane bacAvajo, bacAvajo !' karaze. jyAre tuM kakaLATa vagarano rahyo che te ?! tAro eka dahADo ya AnaMdamAM nathI gayo ! chatAM pote paramAtmA che. e kakaLATa kare, paNa ApaNe to darzana karavAM paDe ne ! evuM A jagata che. eTale bhIDa nA paDe ne bharAvo nA paDe ne, e sArAmAM sAruM. zuM poSAya ! ativRSTi ke anAvRSTi ? eka bena kahetAM hatAM ke, "A sAla ATalo badho varasAda paDe che, to AvatI sAla zuM thaze ? pachI bhIDa paDaze ! loka bhIDamAM ya AzA rAkhe che ke A sAla to be-traNa lAkha rUpiyA AvI jAya to sAruM. alyA, have pachI to badhAM varSomAM dukALa paDaze ! mATe AzA nA rAkhIza. lakSmIno varasAda sAmaTo paDI gayo, have to pAMca varSa sudhI dukALa paDaze. enAM karatAM enA je hapatAthI Ave che ne, e hapatAthI AvavA de e barAbara che. nahIM to AkhI mUDI Avaze to badhI vaparAI jaze. eTale A hapatA bAMdhelA che te barAbara che. ApaNe to sAmAne saMtoSa thAya tevuM karavuM, 'vyavasthita' jeTalI lakSmI mokale teTalo svIkAra karavo. ochI Ave ne divALI para baso-traNaso khUTI paDyA to AvatI divALIe vadhAre varasAda paDaze. mATe eno vAMdho rAkhavo nahIM. lakSmI khUTe zAthI ? praznakartA : lakSmI zAthI khUTe che ? dAdAzrI : corIothI. jyAM mana-vacana-kAyAthI corI nahIM thAya tyAM lakSmIjI mahera kare. lakSmIno aMtarAya corIthI che. Trika ane lakSmIne vera. sthULa corI baMdha thAya tyAre to UMcI nAtamAM janma thAya. paNa sUkSma corI eTale ke Triko kare e to hArDa raudradhyAna che. Tiko to hovI ja nA joIe. Tiko karI kone kahevAya ? 'bahu cokhkho mAla che' kahIne bheLaseLavALo mAla ApIne khuza thAya. eTale A badhA kyAM sudhI prAmAmika che ? ke jyAM sudhI kALAbajArano ene adhikAra prApta thayo nathI. jo ene kALAbajArano adhikAra prApta thAya, traNa gaNAM nANAM upaje ane vecavA mAla pAMca-paccIsa hajArano paDyo hoya. have e adhikAra ene vecavAno che ane lenAra gharAka ghera beThAM AvatAM hoya ane koI muzkelI nA hoya, pelAM laI janArA zuM kahe ? ke javAbadArI amArI, kaheze. to tuM pAMsaro rahe to huM jANuM. mana-vacana-kAyAthI kiMcit corI kare te ghaNI ya mahenata kare to ya mAMDa lakSmI maLe. lakSmI mATeno A moTAmAM moTo aMtarAya che corI. A to zuM thAya ke manuSyapaNAmAM je je manuSyanI siddhi laIne AvyA hoya te siddhi vaTAvIne devALiyA banatA jAya che. Aje pramANikapaNe ghaNI mahenata karIne paNa lakSmI nA meLavI zake. eno artha e ke AgaLathI ja manuSyapaNAnI siddhi avaLI rIte vaTAvIne ja Avyo che tenuM A pariNAma che. moTAmAM moTI siddhi kaI to ke' manuSTapaNuM. ane te paNa UMcI nAtamAM janma levo e teya hindustAnamAM. Ane moTAmAM moTI siddhi kahI ? kAraNa ke A manuSyapaNAthI mokSe javAya ? lakSmIjI zuM kahe che ? praznakartA H A lakSmIjI je kamAya che te keTalA pramANamAM kamAvI joIe ? dAdAzrI : A evuM kazuM nahIM. A savAramAM roja nAhavuM paDe che ne ? chatAM paNa koI vicAra kare che ke eka loTo ja maLaze to zuM karIza ? evI rIte lakSmIno vicAra nA Avavo joIe. doDha Dola maLaze eTaluM nakkI ja che ane be loTA e paNa nakkI ja che. emAM koI vadhAre-ochuM karI zakato nathI. mATe mana-vacanakAyAe karIne lakSmI mATe tuM prayatna karaje, icchA nA karIza, A lakSmIjI to beMka belensa che, te beMkamAM jamA haze to maLaze ne ? koI lakSmInI icchA kare Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno to lakSmIjI kahe ke, 'tAre A julAImAM paisA AvavAnA hatA te AvatA julAImAM maLaze.' ane jo kahe ke, mAre paisA nathI joItA e ya moTo guno che. lakSmIjIno tiraskAre ya nahIM ne, icchA ya nahIM karavI joIe. emane to namaskAra karavA joIe. emane to vinaya rAkhavo joIe. kAraNa ke e to heDa oNphisamAM che. lakSmIjI kahe che ke, "je TAIme je lattAmAM rahevAnuM hoya te TAIme ja rahevuM joIe, ane ame TAIme TAIme mokalI ja daIe chIe. tArA dareka DrAphaTa vagere badhAM ja TAImasara AvI jaze. paNa joDe mArI icchA nA karIza. kAraNa ke kAyadesara hoya che tene vyAja sAthe mokalAvI daIe chIe. je icchA nA kare tene samayasara mokalIe chIe, bIjuM lakSmIjI zuM kahe che ? ke, 'tAre mokSe javuM hoya to hakanI lakSmI maLe te ja leje, koInI ya lakSmI jhUMTavIne ThagIne nA laIza. vyavahAra kyA kAyadAothI lakSmI ?! 33 praznakartA : lakSmIjInA kAyadA zA che ? dAdAzrI : lakSmIjI khoTI rIte levAya nahIM e kAyado. e kAyado jo toDe pachI lakSmIjI kyAMthI rAjI rahe ? pachI tuM lakSmIjI dhone ? badhAya dhUe che !! tyAM vilAyatamAM loko lakSmIjIne dhUe che ? praznakartA : nA, dAdA, tyAM koI lakSmIjIne dhotuM nathI. dAdAzrI : toya e phorenarsane lakSmIjI Ave che ke nahIM ? ema lakSmIjI dhovAthI AvatI haze, dahIMmA ya dhUe che ahIM hindustAnamAM. lakSmIjIne badhAya dho dho kare che ne koI kAcA nathI. mane ya loko kahevA Ave ke, 'tame lakSmIjI dhoI ke nahIM ?" meM kahyuM, 'zAnA mATe ? A lakSmIjI jyAre amane bhegAM thAya che tyAre ame temane kahI daIe chIe ke vaDodare mAmAnI poLa ne chaThThuM ghara, jyAre anukULa Ave tyAre padhArajo ane jyAre javuM hoya tyAre jajo. tamAruM ja ghara che. padhArajo. eTaluM ame kahIe. ame vinaya nA cUkIe. ema evuM tyAM AgaLa nA kahIe ke 'amAre enI jarUra nathI.' tame ya ghera rAtre jaIne bolajo ke 'he lakSmIjI devI, tamane jyAre anukULa hoya tyAre mAre ghera Avajo ane jyAre paisAno anukULa hoya tyAre jajo. paNa A ghera Avajo. tame dhyAna rAkhajo', evuM kahevAyane ? 33 vyavahAra praznakartA : AvatAM-jatAM rahejo. dAdAzrI : nA, evuM nahIM. A ghara tamAruM che. jyAre anukULa Ave tyAre Avajo. amArI icchA che ke Avajo.' eTaluM bolIne pachI sUI javAnuM. zuddhAtmAnuM dhyAna karatAM karatAM pachI emAM saMkalpa-vikalpa kare to bhayaMkara doSa bese. pachI kesa UMco mUkI devAno. e gUMcavADo rahyo nahi ne koI ? praznakartA : nA, nA. dAdAzrI : thayuM tyAre, basa. lakSmIjIne AMtarAya ? amane to lakSmIjI kyAre ya sAMbhare nahi. sAMbhare kone ke jeNe darzana nA karyA hoya tene. paNa amAre to mahIM lakSmI ane nArAyaNa beu sAthe ja che. ApaNAmAM kahevata che ne ke 'bAbo haze to vahu Avaze ne !' 'nArAyaNa' che tyAre lakSmIjI Avaze ja. ApaNe to khAlI ApaNA gharanuM eDresa ja vinayathI ApavAnuM hoya. lakSmIjIne to loko pahelA ANAnI vahunI jema AMtare che. lakSmIjI vinaya mAge che. jyAM bhagavAna che tyAM jAhojalAlInI zI khoTa ? lakSmIjI koInI AMtarI AMtarAya tema nathI. lakSmIjI to bhagavAnanI patnI che. teneya mUA, tuM AMtara AMtara kare che ? pahelA ANAmAM AvelI vahune jo AMtarI hoya ne pachI piyara javA nA de te zI dazA thAya bicArInI ! tevuM lokoe A lakSmIjI mATe karavA mAMDyuM che. te lakSmIjI ya have kaMTALyAM. ene tarachoDa kema marAya ? bIjI vAta ke lakSmIjIne tarachoDa nA marAya. keTalAka kahe che ke 'hama ko nahIM cAhIe, lakSmIjI ko to hama Taca bhI nahIM karatA' e lakSmIjIne nA aDe teno vAMdho nathI. paNa Ama je vANIthI bole che ne bhAvamAM ema varte che e Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 34 34 paisAno vyavahAra jAuM ane je je mAro tiraskAra kare che tyAM to anaMtabhava sudhI huM nahIM jauM ! rUpiyA to Ave ne dasa varasa pachI te lakSmI nA rahe, e to pheraphAra thayA ja kare. saMsaraNa thayA kare. jokhama che. bIjA keTalA ya avatAra lakSmIjI vagara rakhaDe che. lakSmIjI to 'vItarAga' che, 'acetana vastu che. pote tene tarachoDa nA mAravI joIe. koIne paNa tarachoDa karI, pachI te cetana haze ke acetana haze, teno meLa nahIM khAya. ame 'aparigrahI chIe' evuM bolIe, paNa 'lakSmIjIne kyAre ya nahIM aDuM" tevuM nA bolIe. lakSmIjI to AkhI duniyAmAMnA vyavahAranuM 'nAka' kahevAya. 'vyavasthita' nA niyamanA AdhAre badhAM devadevIo goThavAyelAM che. mATe kyAreya tarachoDa nA marAya. e tarachoDatAM pariNAma zAM ? lakSmIjIne tarachoDa nA marAya. keTalAka sAdhuo, mahArAjo, bAvAo vagere lakSmIjIne dekhIne "nahIM, nahIM, nahIM' kare che. tenAthI emanA keTalA ya avatAra lakSmI vagara rakhaDI maraze ! te mUA, lakSmIjI upara AvI tarachoDa nA karIza. nahIM to aDavAya nahIM maLe. tarachoDa nA marAya. koI vastune tarachoDa nA marAya evuM nathI. nahIM to AvatA bhave lakSmIjInAM darzane ya karavA nahIM maLe. A lakSmIjIne tarachoDa mAre che e to vyavahArane dhakko mAravA jevuM che. A to vyavahAra che. tethI ame to lakSmIne AvatAM ya jaya saccidAnaMda ne jatAM ya jaya saccidAnaMda karIe chIe. A ghara tamAruM che, jyAre anukULa Ave tyAre padhArajo, ema vinaMtI karavAnI hoya. amane lakSmIjI kahe che, "A zeThiyA amArI pAchaLa paDyA che. te emanA paga cholAI gayA che, te pAchaLa doDe che tyAre be-cAra vakhata paDI jAya che, tyAre pAchA manamAM ema bhAva kare che ke baLyuM. AmAM to DhIMcaNa cholAya che. paNa tyAre to pharI IzAro karIe chIe ne pharI pelo zeThiyo Ubho thaIne doDe che, eTale emane amAre mAramAra karavAnA che. emane badhe cholIne lohIluhANa karI nAkhavA che. emane sojA caDhyA che. chatAM samajaNa nathI khulatI ! bahu pAkAM che lakSmIjI to ! tyAM lakSmIjI ya kaMTALyAM.. te have mane e kahe che ke huM to A zeThiyAone tyAM khUba ja kaMTALI chuM. te have huM tamArA mahAtmAone tyAM ja jaIza. kAraNa jyAre tamArA mahAtmAone tyAM jAuM chuM. tyAre ya phUlahAra laIne svAgata kare che, ane pAchI jAuM tyAre ya phulahAra paherAvIne vidAya Ape che. je je loko mane AMtare che tyAM have huM nahIM lakSmIjI mATe niHspRhI thAya ? lakSmI mATe keTalAka loko niHspRhI thaI jAya che, to niHspRha bhAva e koNa karI zake ? jene AtmAnI spRhA hoya te ja niHspRhabhAva karI zake. paNa AtmA prApta thayA sivAya AtmAnI spRhA zI rIte thAya ? eTale ekalo niHspRha thAya. ane ekalo niHspRhI thayo to to rakhaDI maryo ! mATe saspRhI - niHspRhI hoya to mokSe jaze. ame lakSmInA virodhIo nathI ke ame lakSmIno tyAga karIe. lakSmIno tyAga nathI karavAno, paNa ajJAnatAno tyAga karavAno che. keTalAka lakSmIno tiraskAra kare che. te koI paNa vastuno tiraskAra karo to te kyAre ya pAchI bhegI ja nA thAya, niHspRha ekalo thAya e to moTAmAM moTuM gAMDapaNa che. tyAM jJAtIne kevuM varte ? ame saspRha-niHspRha chIe. bhagavAna saspRha-niHspRha hatA. te temanA celA niHspRha thaI gayA che ! nesesiTI erAIjha thAya te pramANe kAma levuM. praznakartA : saspRha-nispRha e kevI rIte ? te nA samajAyuM. dAdAzrI : saMsArI bhAvomAM ame niHspRhI ane AtmAnA bhAvomAM saspRhI. sahI niHspRhI haze to ja mokSe jaze. mATe dareka prasaMgane vadhAvI lejo. vakhata pramANe kAma lejo, pachI te phAyadAno hoya ke nukasAnano hoya. bhrAMta buddhi 'satya'nuM avalokana nA thavA de. bhagavAna kahe che ke tuM bhale jarAka thiyarI opha rileTIviTImAM rahe, teno vAMdho nathI, paNa jarAka avirodhAbhAsa jIvana rAkhaje. lakSmInA to kAyadA pALavAnA. lakSmI khoTA rastAnI nA levI. lakSmI mATe sahaja prayatna hoya. dukAne jaIne roja besavuM, paNa tenI icchA nA hoya. koInA paisA lIdhA to lakSmIjI zuM kahe che ke, pAchA ApI devAnA roja bhAva karavA joIe Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 35 3 5 paisAno vyavahAra ke ApI devA che. to te apAze ja. baMne phIvara nahi to zuM ? bhagavAne zuM kaheluM ke narmadAjImAM pANI Ave to narmadAjInA paTanA gajA pramANe ja hoya. paNa jo enA gajA karatAM vadhAre pANI Ave to ? to te kinAro-binAro badhuM toDI nAkhe, ane AjubAjunAM gAmo tANI jAya. lakSmIjInuM paNa evuM ja che. normala Ave tyAM sudhI sAruM. lakSmIjI bilo normala Ave to paNa phIvara ane ebova normala paNa phIvara che. ebova normala to phIvara vadhAre che. paNa baMne rItanA sTejIsamAM lakSmI phIvara svarUpa thaI paDe che. kALA nANAtAM pariNAma zAM ? praznakartA: paNa lokone hamaNAM paisAnI jarUra che ne ? dAdAzrI : hA, paNa tethI AvAM sajjaDa durthAna karAtAM haze ? A nahAvAnuM ya rojanI jarUriyAta che chatAM tyAM kema nahAvA mATe dhyAna nathI bagADatA ? atyAre to pANI nathI maLatuM te temAM ya dhyAna bagADe che, paNa ApaNe to nakkI ja hovuM joIe ke pANI maLyuM to nAhIzuM, nahIMtara nahIM, paNa dhyAna bagaDavuM nA joIe. pANIno svabhAva che ke AvyA kare, tema lakSmIno svabhAva che ke AvyA kare ne TAIma thAya eTale cAlatI thAya. AkhA varlDamAM koIne jhADe pharavAnI sattA enI "potAnI' nathI, A to mAtra naimitika kriyA karavAnI hoya. paNa tyAM dhyAna bagADIne paDAvI levAnI IcchA rAkhe to to pachI phaLa kevAM Ave ? A kALuM nANuM kevuM kahevAya e samajAvuM. A relanuM pANI ApaNA gharamAM pesI jAya to ApaNane khuzI thAya ke ghera beThAM pANI AvyuM. te e rela utaraze tyAre pANI to cAlyuM jaze ne pachI je kAdava raheze te kAdavane dhoIne kADhatAM kADhatAM to tAro dama nIkaLI jaze. A kALuM nANuM relanAM pANI jevuM che. te rome rome keDIne jaze. mATe mAre zeThiyAone kahevuM paDyuM ke cetIne cAlajo. lakSmI meIna proDakzana ke bAya proDakzana ? jyAM sudhI koI divasa ADo dhaMdho zarU nA thAya tyAM sudhI lakSmIjI jAya nahIM. ADo rasto e lakSmI javA mATenuM nimitta che ! A kALa kevo che ? A kALanA lokone to atyAre kyAMthI mAla laI AvuM, kema bIjAnuM paDAvI lauM, zI rIte bheLaseLavALo mAla Apavo, aNahakkanA viSayone bhogave ne AmAMthI navarAza maLe to bIjuM kaMI khoLe ne ? AnAthI sukha kaMI vadhyAM nahIM. sukha to kyAre kahevAya ? meIna proDakzana kare to. A saMsAra to bAya proDakTa che, pUrve kaMI kareluM hoya tenAthI deha maLyo. bhautika cIjo maLI, strI maLe, baMgalA maLe. jo mahenatathI maLatuM hota to to majurane ya maLe, paNa tema nathI. AjanA lokomAM samajaNaphera thaI che. tethI A bAyaproDakzananAM kArakhAnAM kholyAM che. bAyaproDakzananuM nA kholAya meIna-proDakzana eTale mokSanuM sAdhana 'jJAnI puruSa' pAsethI prApta karI le. pachI saMsAranuM bAya proDakzana to enI meLe maphatamAM Avaze ja. bAya-proDakTa mATe to anaMta avatAra bagADyA, durbAna karIne ! eka phera mokSa pAmI jA to tophAna pUruM thAya ! jJAnI kRpA zuM nA kare ? A to loka ArtadhyAna ne raudradhyAna Akho dahADo kare che. tenAthI lakSmI to ATalI ja AvavAnI. bhagavAne kahyuM ke lakSmI dharmadhyAnathI vadhe ane ArtadhyAnathI e raudradhyAnathI lakSmI ghaTe. A to lakSmI vadhAravA mATe ArtadhyAna ane raudradhyAnano upayoga kare che. e to pahelAnI puNya jo haze to ja maLaze. A 'dAdA'nI kRpAthI to badhuM bheguM thAya. kAraNa zuM ? temanI kRpAthI badhA aMtarAyo tUTI jAya. lakSmI to che ja, paNa tamArA aMtarAyathI bhegI thatI nahotI, te aMtarAyo 'amArI' kRpAthI tUTe te pachI badhuM bheguM thAya. 'dAdA'nI kRpA to mananA rogonA ane vANInA rogonA, dehanA rogonA e sarva prakAranA duHkhanA aMtarAyane toDanAra che. jagatanAM sarvasva duHkha ahIM jAya. gaNatArA gayA te paisA rahyA ! A bhautika sukha karatAM alaukika sukha hovuM joIe ke je sukhamAM ApaNane tRpti vaLe. A laukika sukha to ajaMpo vadhAre ulaTo ! je dahADe pacAsa hajArano vakaro thAya ne, te gaNI gaNIne ja magaja badhuM khalAsa thaI jAya. magaja to eTaluM Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 36 paisAno vyavahAra badhuM akaLAmaNavALuM thaI gayuM hoya ke khAvApIvAnuM game nahIM. kAraNa ke mAre ya vakaro Avato hato, te meM badho joyelo, A magajamAM kevuM thaI jatuM te ! A to mArA anubhavanI bahAra nathI ne kaMI ? huM to A samudramAMthI tarIne bahAra nIkaLyo chuM. eTale huM badhuM jANuM chuM ke tamane zuM thatuM haze ? vadhAre rUpiyA Ave tyAre vadhAre akaLAmaNa thAya, magaja Dala thaI jAya ne kazuM yAda nA rahe, ajaMpo ajaMpo ajaMpo rahyA kare. A to noTo gaNa gaNa kare, paNa e noTo ahIM ne ahIM rahI gaI badhI ne gaNanArAM gayAM ! to ya kahe che ke, 'tAre samajavuM hoya to samajI le je, ame rahIzuM ne tuM jaIza !' mATe ApaNe enI joDe kaMI vera nathI bAMdhavuM. paisAne ApaNe kahIe, Avo bA, enI jarUra che ! badhAMnI jarUra to che ne ? paNa enI pAchaLa ja tanmayAkAra rahe ! to gaNanArA gayA ane paisA rahyA. chatAM gaNavuM paDe te ya chUTako ja nahIM ne ! ko'ka ja zeThiyo evo hoya ke mahetAjIne kahe ke, 'bhaI, mane to khAtI vakhate aDacaNa karazo nahIM, tamArA paisA nirAMte gaNIne tijorImAM mUkavA ne tijorImAMtI levA. emAM Dako nA kare evo ko'ka zeThiyo hoya ! hindustAnamAM evA be-pAMca zeThiyAo nirlepa rahe evA hoya ! te mArA jevA !! huM koI dahADo paisA gaNuM nahIM !! A zuM Dakho ! A lakSmIjIne Aje meM vIsa vIsa varSathI hAthamAM nathI jhAlyAM to ja ATalo AnaMda rahe ne ! lakSmIjIno vyavahAra che tyAM sudhI paNa jarUra rahe che, tenI nA nathI. tenI mahIM tanmayAkAra nA thavAya. tanmayAkAra nArAyaNamAM thAva, lakSmIjI ekalAMnI pAchaLa paDIe to nArAyaNa ciDhAyA kare. lakSmInArAyaNanuM to maMdira che ne ! lakSmIjI kaMI jevI tevI vastu che ? bhagavAne kahyuM ke hisAba mAMDazo nahIM. bhaviSyakALanuM jJAna hoya to hisAba mAMDajo. alyA, hisAba mAMDavo hoya to kAle marI jaIza evo hisAba mAMDa ne ?! enI ye eksapAyarI DeTa ! rUpiyAno niyama kevo che ke amuka divasa Take ne pachI jAya, jAya ne jAya ja. e rUpiyo phare kharo, pachI e napho laI Ave, khoTa laI Ave ke vyAja laI Ave, paNa phare kharo. e besI nA rahe, e svabhAvano ja caMcaLa che. eTale A upara caDhelo te pachI upara ene phasAmaNa lAge. UtaratI vakhate utarAya nahIM, caDhatI vakhate to hoMze hoMze caDhI javAya. caDhatI vakhate to hoMzamAM Ama jhAlI jhAlIne caDhe, paNa UtaratI vakhate to pelI bilADI moTuM mATalImAM ghAle, jora karIne ghAle ne pachI kADhatI vakhate kevuM thAya ? tevuM thAya. A anAja che te traNa-pAMca varSamAM nirjIva thaI jAya, pachI Uge nahIM. agiyAra varase paisA badalAya, pacIsa karoDano AsAmI hoya paNa agiyAra varasa jo enI pAse eka Anoya Avyo nA hoya to e khalAsa thaI jAya. jema A davAonI 'eksapAyarI DeTa' lakho cho tema A lakSmInI agiyAra varSanI 'eksapAyarI DeTa' hoya che. praznakartA: AkhI jiMdagI lokone lakSmI rahe che ne ? dAdAzrI : Aje '77nI sAla thaI to Aje ApaNI pAse '66 pahelAMnI lakSmI nA hoya. praznakartA : agiyAra varSano ja niyama. dAdAzrI : A jema davAomAM be varSanI 'eksapAyarI DeTa' hoya, cha mahinAnI hoya, anAjanI traNa varasanI hoya, tema lakSmIjInI agiyAra varasanI tamane gamI kaMI A vAta ? rUpiyA kamAto je AnaMda thAya che tevo ja AnaMda kharca karatI vakhate thavo ja joIe. tyAre e bole ke ATalA kharcAI gayA !! paisA vaparAI jaze evI jAgRti rakhAya ja nahIM. je vakhate je ghasAya te kharuM tethI paisA vAparavAnuM kaheluM, ke jethI karIne lobha chUTe ne pharI pharI apAya. hoya. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra (2) lakSmI saMge saMkaLAyelo vyavahAra tAdArIthI kevI rIte bayAya ? lakSmIjI jaMgama milakata kahevAya che. 20 varSa pahelAMnA vANiyA hatA. temanI pAse lAkha rUpiyA hoya to pacIsa hajAranI milakata laI le. pacIsa hajAranuM sonuM ne jaNaso le, pacIsa hajAra koI jagyAe zarAphane tyAM vyAje mUke ne pacIsa hajAra vepAramAM nAkhe. vepAramAM jarUra paDe to pAMca hajAra vyAje lAve. A emanI 'sisTama" hatI. eTale e zI rIte jaladI nAdAra thAya ? atyAranA vANiyAne to AvuM kazuM AvaDatuM ya nathI. ApaNI hindustAnanI jaNasomAM kazo bhalIvAra raheto ja nathI. jaDataramAM 75 TakA ja sonuM rahe. e vAstavikatAthI vimukha thavAya ? pahelAM to lakSmI pAMca peDhI to Take, traNa peDhI to Take. A to lakSmI eka peDhI ja TakatI nathI, A lamI kevI che ? eka peDhI TakatI nathI. enI hAjarImAM ne hAjarImAM Ave ne hAjarImAM jatI rahe. evI A lakSmI che. A to pApAnubaMdhI puNyanI lakSmI che. thoDI ghaNI mahIM puNyAnubaMdhI puNyanI lakSmI hoya, te tamane ahIM AvavA preraNA kare, ahIM bhegA kare ne tamane ahIM kharca karAvaDAve. sArA mArge lakSmI jAya. nahIM to A dhULadhANImAM jatuM rahevAnuM. badhuM gaTaramAM ja jatuM raheze. A chokarAMo ApaNI lakSmI ja bhogave che ke, ApaNe chokarAMone kahIe ke tame amArI lakSmI bhogavI. tyAre e kaheze, 'tamArI zenI ? ame amArI ja bhogavIe chIe." evuM bole. eTale gaTaramAM ja gayuM ne badhuM ! A duniyAne yathArtha - jema che tema - jANIe to jIvana jIvavA jevuM che, yathArtha jANIe to saMsArI ciMtA upAdhi hoya nahIM. eTale jIvavA jevuM lAge pachI ! to, pAchalI peDhInuM kema nahi ? praznakartA : gharamAM bahu kharcA thaI jAya che. dAdAzrI : gharavALAM kyAM kahe che ke kharca karo ? tamAre jarUra hoya tethI karo cho ne ? praznakartA : e to hisAbamAM lAge te ja karuM chuM. dAdAzrI : hA, paNa pachI tyAre zuM karavuM nahIM ? Take evuM karavuM che ? praznakartA : je kharcA lAge te lAgavAnA ja che. AgaLanI prajA mATe kaMIka rAkhavuM joIe ne ? tenA mATenI vAta che. dAdAzrI : Ahoho ! ane pAchalI peDhIovALA mATe ?! gayA te loko mATe kazuM ya nahIM ?! tamArA dAdA ne badhA gayA. emane tyAM mokalavuM nahIM paDe ne ? praznakartA: tyAM mokalavAnuM kaMI kAraNa nathI. dAdAzrI : pAchalI peDhIvALA ema kahe che ke amArA hAru taiyAra karo ! tyAre to tamArI khAnadAnI batAvo cho ke nahIM ? Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 38 paisAno vyavahAra praznakartA: dIkarA sArA che. badhA kAma kare che. dAdAzrI : to pacAseka lAkha rUpiyA ApIne jAvane ! vadhAre nahIM. praznakartA nahIM. paisA nahIM ApI javAnA. badhAMnAM mana sukhazAMtithI rahe evuM. bIjuM kaMI joItuM nathI. paisA mATe zuM che ? dAdAzrI : hA, e barobara che. kazuM joDe laI javAtAM ? dAdAzrI : konuM makAna che A ? tamAruM potAnuM? AvaDuM moTuM makAna ? te tame zuM karo cho ? bIjo, trIjo mALa badhuM emanuM ema ja ne ? praznakartA H hA. dAdAzrI : mANaso keTalA ? bhAta, hitAhitanuM ! bhagavAne AkhuM jagata ughADI AMkhe UMghe che ema kahyuM che. mATe AvA moTA bhAre zabda mUkyA ? tyAre kahe che, "che AMkha ughADI paNa enuM potAnuM hitAhitanuM ene potAne bhAna nathI. A lokanuM hita to karato nathI paNa paralokanuM ya hita karato nathI. A lokanuM hita je nA kare enuM paralokanuM hita thAya ja nahIM. A lokanuM hita kare enuM ja paralokanuM hita thAya. eTale hitAhitanA bhAna rahita, ughADI AMkhe ya ! praznakartA : cAra. paisA kamAvAtA, zAte ? praznakartA : paisA kamAvAnI jarUra zA mATe ? dAdAzrI : evuM che ne ke vyavahAra zenAthI cAle che ? eTalA hAru. vyavahAra paisAthI cAle che. eTale atyAre ApaNe khetIvADI karatA hoya, badhuM ya pAkatuM hoya, khAvAlAyaka badhuM ya, mIThuM lAvavuM paDe, kapaDAM lAvavAM paDe, tenuM zuM thAya ? eTale thoDuM vecIne ene badale bIjuM lAvI daIe eTale vyavahAra ne ! praznakartA : eTale vyavahAra pUratuM. dAdAzrI : hA, eka vastu evI nakkI karo ke A tamAre vadhAre saraplasa hoya to A laI lo. to tamAre je joItuM hoya te maLaze. ane paisA to kamAvAnI jarUra, paNa evI puNya laIne ja Avelo che. koI kamAI zake nahIM. puNya laIne Avelo che eTale saMjoga sArA thaI jAya. jeTalA saMjoga sArA thaI jAya, eTalA paisA maLI Ave. dAdAzrI : A sUnA gharamAM bIjA traNa ja jaNA ? ane saMDAsa keTalAM ? praznakartA : pAMca, zAMtinuM sthAna ja e che. dAdAzrI : jarA vairAgya AvavAnuM sthAna hatuM. tene A lokoe vairAgya UDI jAya enA mATe rasto karI Apyo. vairAgya AvavAnuM eTaluM ja sthAna hatuM. A kALamAM te ema ne ema UDADI dIdhuM. jyAM vairAgya AvavAnI bhUmikA hatI tyAM ja UMghe che loko, sigareTa pIne ! praznakartA : babbe lAkha rUpiyAnAM AlizAna jAjarU banAvyAM che lokoe ! dAdAzrI : e to meM ya muMbaImAM joyeluM ne ! mane enA e ja lokoe batADelAM ke dAdA, A AvuM banAvyuM che. meM kahyuM, 'haze, have je karyuM e karyuM. mela chAla have. e to ahIMne mATe karyuM. tyAM laI javA mATe zuM karyuM ? e mane kahe. ahIMnI sepha sAIDa karI, paNa tyAM laI javAnI ? aho, brahmAMDanA mAlika ! A satya haze te badhuM sApekSa che. sau saune AdhIna. tame che te paisA khoLavAvALA, kamAvAmAM nAkho ane huM to aDuM ja nahIM paisA. paisA saMpUrNa satya nathI. e sApekSa che. A sonuM mane Apo to kAmanuM ja nahIM ne ! amane bhIkha nA hoya. bhIkha hoya tyAM bhagavAna hoya ja nahIM. lakSmInI bhIkha hoya, mAnanI Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 39 39 paisAno vyavahAra bhIkha hoya, tyAM bhagavAna hoya ja nahIM. ahIM milakata hoya tene eTalI ja milakata ane teya AkhI milakata nA hoya ne, ahIM amuka ATalo ja bhAga milakatano rahyo hoya ane ahIM koI milakata nahIM hoya to AkhA brahmAMDanI milakata enI potAnI. eTale amAre to koI milakatano mAlika huM nathI. hIrAbA mAlika, huM nahIM. A mananA mAlika nathI, A vANInA mAlika nathI rahyA. paisAno vahIvaTa badho ame amArA bhAgIdArane soMpI dIdhelo. mArI pAse to paisA Ave to bIjA dahADe rahe nahIM. eka lAkha hoya to be-traNa dahADA pachI daseka hajAra paDyA hoya ! eTale bhAgIdAra samajI gayelA ke AmanI joDe paisA hAthamAM rahetA nathI. mArI pAsethI emaNe vahIvaTa judo karI dIdho ! puNya, paNa pApatubaMdhI ! praznakartA : e paisA kyAMthI AvatA haze ? dAdAzrI : paisA to puNyazALInI pAse badhA hoya ja ne ? praznakartA : e paisA puNyazALI pAse hoya evuM kaMI nathI. dAdAzrI : tyAre pApI pAse paisA hoya nahIM. praznakartA : atyAre to pApI pAse ja paiso che. dAdAzrI : pApI pAse nathI, huM to Apane samajAvuM barobara. tame mArI vAta samajo eka vakhata ke puNya vagara to rUpiyo ApaNane aDe nahi. kALA bajAranoya nA aDe ke dhoLA bajArano ya nA aDe. puNya vagara to corIno ya paiso ApaNane nA aDe. paNa e pApAnubaMdhI puNya che. tame kaho cho to pApa, te chevaTe pApamAM ja laI jAya che. e puNya ja adhogatimAM laI jAya che. kharAba paiso Ave eTale kharAba vicAra Ave ke konuM bhogavI lauM, Akho dahADo bheLaseLa karavAnA vicAra Ave, e adhogatimAM jAya che. puNya bhogavato nathI ne adhogatimAM jAya che. enA karatAM puNyAnubaMdhI pApa sAruM ke Aja jarA zAka lAvavAmAM aDacaNa paDe paNa Akho dahADo bhagavAnanuM nAma to levAya ane puNyAnubaMdhI puNya hoya, te puNya bhogave ane navuM puNya UbhuM thAya. lakSmI padhAre, tobalate tyAM ! zrImaMtAI zuM karyuM hoya to Ave ? keTalI badhI lokone mATe helpa karI hoya tyAre lakSmI ApaNe tyAM Ave ! nahi to lakSmI Ave nahIM. lakSmI to ApavAnI icchAvALAne tyAM ja Ave. je ghasAI chUTe che, chetarAya, nobiliTI vApare, ene lakSmI Ave. jatI rahelI Ama lAge kharI, paNa AvIne pachI tyAM ja UbhI rahe. praznakartA : Ape lakhyuM che ke je kamAya che te moTA manavALo ja kamAya che. ApavA-levAmAM je moTuM mana rAkhe e ja kamANI kare che, bAkI sAMkaDA manavALo kamAto ja nathI koI dahADo ! dAdAzrI : badhA aradhA caMpalavALA thaIne pharyA kare che ne ! meM bhUlezvaramAM bahu joyelA. mApelA badhAne ! badhI rIte nobala hoya, to lakSmI tyAM jAya. A pAjI pAse lakSmI jatI haze ?! praznakartA : eTale puNyane lIdhe mANasa dhanavAna bane ? dAdAzrI : dhanavAna thavA to purve joIe. puryo hoya to paisA Ave. praznakartA : paisA mATe to lakhyuM che ne ke buddhinI jarUra paDe. dAdAzrI : nA. buddhi to napho-toTo be ja dekhADe. jyAM jAva tyAM napho-noTo e dekhADI de. e kaMI paisA-baisA ApatI nathI. buddhi jo paisA ApatI hoya ne to A bhUlezvaramAM eTalA badhA buddhizALI mahetAjI hoya che. zeThane samajaNa paDatI nathI e badhuM ene samajaNa paDe che. paNa caMpala bicArAnAM aradhAM hoya, pAchaLa aradhAM ghasAI gayelAM hoya ane zeTha to sADI traNaso rUpiyAnA bUTa paherIne pharatA hoya, chatAM DaphoLa hoya ! Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 40 40 paisAno vyavahAra paisA kamAvavA mATe puNyanI jarUra che. buddhithI to UlaTAM pApo baMdhAya. buddhithI paisA kamAvA jAva to pApa baMdhAya. mAre buddhi nahIM eTale pApa baMdhAya nahIM. amArAmAM buddhi eka senTa parasenTa nahi ! bahu thAya to ya muzkelI ! praznakartA : lokonI pu haze to emane A saMpatti bhegI thaI. A purve ora evI vadhI ke have e lokone have A bAju badho upayoga eno thavA mAMDyo. dAdAzrI : e badhI puNya ne jabarajasta purve ne paNa sAcavavuM muzkela paDI jAya. praznakartA : eTale e barobara che. upAdhi to kharI ja ne ? zarUAta pachI tyAMthI ja thAya che. dAdAzrI : nA hoya tenA jevuM to eke ya nahi. praznakartA : paisA nA hoya. saMpatti nA hoya. to enA jevuM eke ya nahi ? dAdAzrI : hA, enA jevuM ekuM ya nahIM. saMpatti e to upAdhi che. saMpatti jo A bAju dharmamAM vaLI ja gaI hoya, to vAMdho nathI. nahi to upAdhi thaI paDe. kone ApavI ? have kyAM mUkavI ? e badhI upAdhi thaI paDe ! praznakartA: hA, e upAdhi ! jenI pAse bahu bheguM thaI gayuM che, tene hamezAM upAdhi. dAdAzrI : muzkelI bahu ! enA karatAM ochuM kamAIe te sAruM. ahIM bAra mahine dasa hajAra kamAyA ane eka hajAra bhagavAnane tyAM mUkI de, to ene kaMI upAdhi nathI, ane pelo lAkho Ape ane A hajAra Ape, be ya sarakhA, paNa hajAre ya kaMIka ApavA joIe. mAruM zuM kahevAnuM ke lukhkhuM nA rAkhavuM, ochAmAMthI paNa kaMIka ApavuM. ane vadhAre hoya ane te A dharma bAju vaLI gayuM eTale ApaNe pachI javAbadArI nathI. nahi to jokhama. bahu pIDA e to ! paisA sAcavavA eTale bahu muzkelI. gAyo-bheMso sAcavavI sArI, khIle bAMdhI to savAra sudhI jatI to nA rahe. paNa paisA sAcavavA bahu muzkelI. muzkelI, upAdhi badhI. e to tAre sAruM ke tArA paisA koI jagyAe dekhAtA na hatA. nahi to paisA dabAI ja jAya. tAre badhA bahu dabAI gayelA. huM to mukta thayo. nirAMta thaI gaI ApaNe to sAMbhaLavAnuM ja maTI gayuM ne ! mArA jevAne koI Ape ya nahIM ne ! dayALu, lAgaNIvALo svabhAva mAro ! ugharANI karavA gayo houM to ApIne AvuM !!! Ama ugharANI karavA to jAuM ja nahIM koI dahADo. ugharANI karavA jAuM to te dahADe emane kaMI bhIDa paDI hoya to ulaTo ApIne AvuM. mAre gajavAmAM kAle vAparavAnA hoya te ya ApIne AvuM ! te kAle vAparavAmAM huM mUMjhAuM ! evI rIte mAruM jIvana gayuM che. kepha, lakSmIno ! praznakartA : vadhAre paisA hoya to moha thaI jAya ema ? vadhAre paisA hoya e dArU jevuM ja che ne ! dAdAzrI : darekano kepha caDhe. jo kepha nA caDhato hoya to paisA vadhAre thayelA hoya to vAMdho nathI. paNa kepha caDhe eTale dArUDiyo thayo, pachI khumArImAM ne khumArImAM bhamyA kare loko ! lokone tiraskAra kare, A garIba che. Ama che, A moTo zrImaMta ne lokone garIba kahenAro ! pote zrImaMta ! kyAre garIbI Ave e kahevAya nahIM mANasane. tame kaho cho evuM ja. badho kepha caDI jAya. samaja paDIne ! jo tamane caDyo nathI ne ! praznakartA : caDhelo hato, have UtarI gayo. dAdAzrI : sAruM karyuM. DahApaNa karyuM eTaluM. vicArazIla che ne. e jAya tyAre, zuM paraSArtha ? AkhI jiMdagI AkhA jagatanA loko Ama nANAM pAchaLa paDyA che e Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 41 paisAno vyavahAra koI nANAMthI dharAyelo dekhAyo evo meM joyo nathI. to gayuM kyAM A badhuM ? eTale ApaNuM badhuM ThokAThoka cAle che. dharmano to akSare ya samajatA nathI ane badhuM cAlyA kare che. eTale muzkelI Ave tyAre kema karavuM te emane nA AvaDe. DaoNlara AvavA mAMDe te vakhate kUdAkUda karyA kare. paNa pAchI muzkelI Ave tyAre kema eno nikAla karavo te AvaDe nahIM eTale naya pApo ja bAMdhI de. te ghaDIe pApa nA baMdhAya. ne TAIma kADhI nAkhavo ema jANavuM enuM nAma dharma. eTale jyAre hamezAM, sanarAIjha thavAno, sanaseTa thavAnA, evo duniyAno niyama. te A karmanA udaya te paisA vadhyA ja kare enI meLe. badhI bAjunuM, gADIo, bADIo, makAno vadhyA kare. badhuM vadhyA kare. paNa jyAre cenja thayA kare pachI vikharAyA kare. paheluM bheguM thayA kare pachI vikharAyA kare, vikharAtI vakhate zAMti rAkhavI. e moTAmAM moTo puruSArtha ! sago bhAI, pacAsa hajAra DaoNlara Ape nahIM. pAchuM tyAM kema jIvana jIvavuM e puruSArtha che. sagA bhAIne pacAsa hajAra DaoNlara pAchA nA ApyA ne gALo de uparathI. tyAM jIvana kema jIvavuM e puruSArtha che. ane koI nokara corI gayo, oNphisamAMthI dasa hajArano mAla, tyAM kema vartavuM te puruSArtha che. eTale A badhuM te ghaDIe dhULadhANI karI nAkho ne avatAra badho bagADI nAkhe ! ghaNA kharA vakIlo mane bhegA thAya ne, te jyAre korTanA mATe kAmamAM lAyaka nA rahe ne, pachI emanI sthitinuM zuM thAya che, te varNana kare to ApaNane ajAyabI lAge ! have eTaluM, pote kema jIvana jIvavuM, tenuM to ApaNI pAse hovuM joIe ne ? A dhaMdho eto bAya proDakTa che. dhaMdho e kaMI mukhya vastu nathI. A to jAta uparanI zraddhA khoI nAkhI che. jAtajAtanI zraddhA samajyA tame ? tamane tamArI jAta upara zraddhA che ne ! A to jAta uparanI zraddhA lokone UDI jAya che. kharIdI lo, ahaMkAra ! praznakartA : e to ApaNe AptavANImAM kahevAmAM AvyuM ja che ne ke te jo hajAra be hajAra rUpiyA koIne ApyA te zA mATe Ape che ke tuM tArA ahaMkAra, mAnane lIdhe Ape che. dAdAzrI : mAna vecyuM eNe. ahaMkAra vecyo to ApaNe laI levo joIe. kharIdI levo joIe. huM to AkhI jiMdagI kharIdato Avelo. ahaMkAra kharIdavo. praznakartA : eTale zuM dAdA ? dAdAzrI : tamArI pAse pAMca hajAra levA Avyo tene AMkhamAM zarama nA Ave baLI ?!. praznakartA : hA. dAdAzrI : te mAge che te zaramane kADhIne ahaMkAra vece cheApaNane. to ApaNe kharIdI levo, ApaNI pAse mUDI hoya to ! paisA levA javAnuM sAruM lAge ? sagA kAkA joDe levA javAnuM game ? kema nA game ? are, sabaMdhita pAse levAnuM ye nA game koIne. bApa pAse levAnuM ya nA game. hAtha dharavAno nA game. eTale ATalo potAno ahaMkAra vecavA taiyAra thayo to ya tamane khabara nA paDe, to ya tame vecAto lo nahi to tame zAno vyapAra karazo ? potAno ahaMkAra vecavA AvyA che, to tamAre kharIdI levo ke nA kharIdavo joIe ? nA kharIdavo joIe ? e ahaMkAra vecIne zuM kahe che ? mane khAvAnuM Apo. e ahaMkAra kharIdI nA lo to mAla zuM raheze ? darekanA ahaMkAra kharIdI lo. koInA kharIdyA ? nahIM kharIdyA ? kevA che ? copaDo dekhADo ? e eno ahaMkAra vecavA Avyo che ! paisA levA Avyo eTale zuM vecavA Avyo che ? e kaMI zAkabhAjI vecavA Avyo che ? e paisA pAMcaso DaoNlara vecavA Avyo che ? jo benkamAM paDyA hoya to ApIne laI lo, kharIdI lo. ane Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra kharIdavAnI cIja loka kharIdatA nathI. meM to e kharIda kharIda karyuM. teno A bhego thayo che mAla ! praznakartA: eno ahaMkAra kharIdI lIdho, paNa ApaNane eno ahaMkAra zuM kAmamAM Ave ? dAdAzrI : ohoho ! eno ahaMkAra kharIdI lIdho eTale je enAmAM zaktio che te ApaNAmAM pragaTa thaI gaI ! e ahaMkAra vecavA Avyo bicAro ! mANatAvALA sAthe.... praznakartA : hAtha-paga sAjA hovA chatAM bhIkha mAge to ene dAna ApavAno InkAra karavo e guno che ? dAdAzrI : dAna na Ape teno vAMdho nathI. paNa ene tame kaho ke A majabUta pADA jevA thaIne zuM AvuM kare che ? evuM ApaNAthI nA ja kahevAya. tame kaho ke bhaI, mAre apAya evuM nathI. sAmAne duHkha thAya evuM na ja bolavuM joIe. vANI evI sArI rAkhavI ke sAmAne sukha thAya. vANI to moTAmAM moTuM dhana che tamArI pAse. peluM dhana to Take ke nA ye Take, paNa vANI-dhana to Take kAyamane mATe, tame sArA zabda bolo to sAmAne AnaMda thAya. paisA tame ene nA Apo to vAMdho nahi, paNa sArA zabda bolone ! koI ApaNI pAse paisA levA AvyA ne ApaNI pAse benkamAM nathI to ApaNe kahIe ke bhAI, mArI pAse bilakula che nahIM. hota to huM tamane Apata ane ApaNA manamAM eme ya jAhera karavuM ke jo hota to khAsa Apata ane evI bhAvanApUrvaka ATalA zabda bolIe ane pachI ApaNe kahIe ke jyAM ne tyAM mAgatA pharo cho ! kaI jAtanA mANaso cho ? evuM nA bolAya. mAMgavAnuM darekane koI vakhata Ave. vakhata nA Ave ? mATe vinayapUrvaka, ene duHkha nA thAya e rIte kahevuM joIe. ApaNA loka to AvaDuM moTuM pIrase. nA ApavA hoya to nA ApIza. eno savAla nathI paNa ene sArI rIte kahe. AvA saMjogomAM te kema Avyo? eTale sArA zabdothI bolavuM joIe. enI sthiti kharAba hoya, koInI sArI hoya, kaMI kAyamane mATe darekanI sthiti sarakhI hoya che ? rAmacaMdrajInI sthiti bagaDI nahIM hoya ?! AvA moTA mANasanI vAIphanuM haraNa thayuM te emane du:kha AvyuM te A badhAne du:kha nA Ave ? duHkha to manuSyamAM janmyo hoya e badhAne du:kha hoya. dehadhArI mAtrane hoya, paNa mahIM pragaTa dIvo thayA pachI duHkha nA hoya. mahIM dIvo pragaTa thayA pachI, 'huM koNa chuM' e bhAna thAya, pachI du:kha nA hoya. 'huM koNa chuM' enuM bhAna thavuM joIe. e to che AtmAnuM viTAmita ! ahIM moTo baMgalo karazo to jagatanA tame bhikhArI thazo. nAno baMgalo to jagatanA tame rAjA ! kAraNa ke A pudgala che, e pudgala vadhyuM to AtmA (pratiSThita AtmA) halako thaI jAya. ane pudgala ghaTyuM to AtmA bhAre thaI jAya. eTale A duniyAnAM duHkha che e AtmAnuM viTAmina che. A du:kha che e AtmaviTAmina che, ane sukha che e dehanuM viTAmina che. je sukha che e zenuM viTAmina che ? praznakartA dehanuM. dAdAzrI : ane duHkha che e ? praznakartA : AtmAnuM. dAdAzrI : to ya du:khane tuM AtmAnuM viTAmina khAtI nathI ane duHkhane che te tuM kADhavA mATe... AtmAnuM viTAmina nathI letI, nahIM ? A huM to keTaluM badhuM AtmAnuM viTAmina laIne kevo huM thaI gayo chuM ! hamaNe ja pacAsa hajAra ghAlI gayo hoya ne, to viTAmina phAkuM nirAMte ! bahu sAruM thayuM ! samaja paDIne ! ane kakaLATa kare to pacAsa hajAra pAchA Ave nahIM ? praznakartA : nA Ave. dAdAzrI : kakaLATa kare to gayelA pAchA nA Ave. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 43 43 paisAno vyavahAra praznakartA: e to samajAI gayuM. pAchA nA AvyA ! dAdAzrI : kAraNa badhuM jANuM ke zA AdhAre thayuM che ? praznakartA : pacAsa hajAra gayA tyAre kakaLATa karelo, paNa AvyA nahIM pAchA eTale samaja paDI gaI ke nathI AvatA. dAdAzrI : samaja paDI gaI ne ! hA ! pacAsa hajAra pAchA nA AvyA ! te haju sAMdhA to haze ne ! sAMdho rahyo nathI. praznakartA: sAMdho rahyo che. paNa joIne zuM thAya che !? dAdAzrI : sAMdho rahyo che tyAM sudhI kaMI pAkI jAya thoDuM ghaNuM. ApaNe DeDa manI nahIM kahevuM. praznakartA : nathI kahetI. dAdAzrI : DeDa manI to nA kahevuM, 'dAdA, eMsI hajAra mUkyA che, zuM thaze have ?" tyAre meM kahyuM, 'have je thaI gayuM te thaI gayuM ! have DeDa manI nA thAya eTaluM jovuM !" A to tamAre haju sATha hajAra DeDa manI thayA nathI. paNa sTImaramAM ApaNe jatA hoIe ane sATha hajAranI noTo tArI pAse pekeTamAM bharelI hoya ane bahAra Doka upara pharavA AvyA ane mahIM dariyAmAM paDyA. pachI e DeDa manI kahevAya. samaja paDIne ? A DeDa manI nA kahevAya. A to Ave pAchuM. rUpiye be AnI cAra AnI Ave. kAyado, mUDI rokANato ! praznakartA : paiso cAra jagyAe rokavo evuM Ape kahyuM che to e kaI kaI cAra jagyAo ? dAdAzrI : eka to ApaNe benkamAM vyavahAra karavA, calAvavA mATe joIe ne ? rokaDA ! pachI che te A makAnamAM, sthAvara milakatamAM ! pachI sthAvara jaMgamamAM, eTale sonuM ane pachI vepAramAM. praznakartA : A jarA vigatavAra samajAvo ne ? dAdAzrI : rUpiyAno svabhAva hamezAM kevo che ? caMcaLa, eTale tamAre durupayoga nA thAya e pramANe sadupayoga karavo. ene sthira nahIM rAkhavA. kAraNa ke niyama evo che ke A saMpatti keTalA prakAranI kahevAya ? tyAre kahe ke eka jaMgama ! jaMgama saMpatti eTale A DaoNlara ne e badhuM. ane sthAvara te makAna ne e badhuM. paNa temAMya vadhAre paDatuM A sthAvara nabhe. A sthAvara-jaMgama nabhe ane rokaDuM DaoNlara ne e hoya e to cAlyA ja jANo ne ! eTale rokaDAno svabhAva keTalo ? dasa varSathI agiyArame varase Take nahi. pachI sonAno svabhAva te cALIsa-pacAsa varSa Take ane sthAvara milakatano svabhAva so varasa Take. eTale mudata badhI judI judI jAtanI hoya. paNa chevaTe to badhuM ya javAnuM ja. eTale A badhuM samajIne karavuM ApaNe. A vaNiko pahelAM zuM karatA hatA, rokaDa rakama pacIsa TakA vyApAramAM nAkhe. pacIsa TakA hAtha upara rAkhe. pacIsa TakA sonAmAM ane pacIsa TakA makAnamAM. AvI rIte mUDInI vyavasthA karatA hatA. bahu pAkA loko ! atyAre to chokarAne zIkhavADyuM ke nathI hotuM AvuM ! kAraNa ke vacce mUDIo ja rahI nathI to zuM zIkhavADe ? A paisAnuM kAma evuM che ke agiyArame varase paiso nAza thAya hamezAM. dasa varSa sudhI cAle. te A sAcA paisAnI vAta. samaja paDI ne ? khoTA paisAnI to vAta judI ! sAcA paisA te agiyArame varase khalAsa thAya ! praznakartA : eTale jatA rahe dAdA ? dAdAzrI : e svabhAva ja che. caMcaLa svabhAva. tyAre loka zuM kahe che? nA, ame kADhI nAkhatA nathI ! tyAre kahe, paMcyAzI sAla thaI, te agiyAra varSa pahelAM kaI sAla hatI ? praznakartA : cummotera. dAdAzrI : te cummotera pahelAMnuM nANuM ApaNI pAse kazuM nA hoya ! A Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 44 44 paisAno vyavahAra cumotera pachI je nANuM kamAyA eTaluM dasa varSa jo ApaNe nA kamAIe to khalAsa ! dasa varSe lakSmI jatI rahe te A loka kaheze, "mArA to aDhAra varSathI paisA benkamAM ja che. e TakyA che ja ne ?" tyAre ame kahIe, 'nA atyAre tamArI pAse lakSmI kaI hoya. 1975 sudhInI ja hoya. e tame hisAba kADhazo to jaDaze. 75 pahelAMnI to game tyAM vaparAI ja gayelI hoya. samaja paDIne ! A paMcotera pachInI dasa varSathI je hoya te. hisAba kADhe to khabara paDe ke nA paDe ? have jyAre 86 thaze tyAre choMtera pachInI lakSmI. eka dasako ja jo mANasane kharAba Avyo to khalAsa thaI jAya ! UDI jAya ! have vadhu kalpavAnI jarUra nahi. badhuM 'vyavasthita che. nirAMte ArAmathI sUI javuM, samaja paDI ne ! A to ciMtAvALAne A badhI bhAMjagaDo ! emane badhI bhAMjagaDo joIe A badhI ! nahi to AkhI rAta UMghavAnuM kema phAve ? eTale thoDuM thoDuM joIe. praznakartA : paNa dAdA, dhaMdhAmAM to spekyulezana rAkhavuM ja paDe ne ? spekyulezana dhaMdhAmAM karo eTale paisA AvatA-jatA, vadhatA-ochA thayA ja karavAnA. to tame kevI rIte samaya bAMdho ? dAdAzrI : huM zuM kahuM chuM ke 74mAM nANuM AvyuM hoya te atyAre khalAsa thaI gayeluM hoya. praznakartA : eTale rokaDuM invesTa (rokANa) kareluM ke ghara ne evuM nahIM ? dAdAzrI : kAyado evo che ke rokaDA mATe dasa varasa che. pachI sthAvara-jaMgama che. te A sonuM kahevAya. tene mATe amuka varasa che. have sonuM vecavuM hoya to enA tarata paisA Ave evuM che mATe ene sthAvara-jaMgama kahevAya. e DaoNlara jevuM che ? tyAre kahe nA. e pachI bairI kacakaca kare ke sonuM ya paheravA nathI detA. eTale ema karIne moDuM-vaheluM thAya ane makAna ? loka zuM kaheze ? phrenDa zuM kaheze ? eTale eya moDuM thAya ane DaoNlara ? tarata mUkI Ave ! sATha hajAra mUkI Ave ne ! DaoNlara hAthamAM hatA ne te mUkI Ave ne ! evuM A enuM bahu hisAba karuM chuM. AvuM bane ke nA bane? praznakartA : je pramANe Ave e pramANe levuM IzvaranI icchAe. dAdAzrI : hA, e to uttama. IzvaranI icchA zuM? A to ApaNuM prArabdha ja. ApaNuM ja A rIekzana Ave che. Izvara AmAM hAtha ghAlato ja nathI. ApaNuM ja prArabdha che A, basa ! eTale e pramANe rahevuM. sonAmAM rokANa ! praznakartA : sonAmAM rAkhavuM joIe ? dAdAzrI : sonAmAM rAkhavuM joIe ne ! A pahelAMnA jamAnAnA hisAba che. atyAre ApaNane vyAjamAM nukasAna thatuM hoya to sonuM nA levuM. paNa joDe joDe jatuM raheze evI khAtarI rAkhavI ! sonuM jarA vAra lAge. atyAre to tarata enuM e ja kahevAya ne ! pahelAM to zuM thAya ? lokomAM khoTuM dekhAya ke mAre sonuM vecavAno vakhata Avyo ! A kAyadA bAMdhelA ne te TAIma ja judo hato ! sonuM vecavAno vakhata Avyo, to loka zuM kahe ? sonuM nA vecazo, haM ApaNe. te sonuM rahevA do ne, te calAya calAya kare. pachI jarura paDe to jamIna, khetara are, ghara vecavAno vakhata Ave ! ane rokaDA hoya to tarata zerabajAramAM jaIne zeranuM karI Ave. ane pachI nathI evuM mAne. eTale zerabajAramAM ene jato aTakAve. tamane samaja paDIne ? praznakartA : zerabajAramAM saTTAbAjI karavI ke sonuM levuM sAruM ? dAdAzrI : zerabajAramAM to javuM ja nA joIe. zerabajAramAM to khelADInuM kAma che. A vacce cakalAM baphAI mare che ! khelADI loko phAvI jAya che. AmAM. badhA pAMca-sAta khelADIo bhegA thaIne bhAva nakkI karI nAkhe. emAM A cakalAM marI jAya vacce ! emAM ko'ka to phAve ja che ne ! pelA khelADIo phAve che AmAM ane nAnA je carAvI khAtA hoya ne te kharcA kADhe che ! kAraNa ke rAta-dA'Do enI para ja karavAnuM hoya. A vacalAvALA je Ama ahIMthI kamAIne Ama nAkhe, te mAryA jAya. eTale amArA sagA hatA temaNe mane pUchyuM tyAre meM tamane kahyuM ke A karazo nahi. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 4 pa paisAno vyavahAra praznakartA : Ape kahyuM ne ke 11 varase nANuM khalAsa thaI jAya to ke dasa varasa thAya ne pachI ApaNe e paisAnuM sonuM kharIdI laIe to e Take ne ? dAdAzrI : nava varase sonuM laI le to pAchuM Take. paNa e buddhi tyAre nA rahe. e kahe, sonAnuM paNa vyAja nA Ave ne ! mATe mUkI Avo ne ApaNe sATha hajAra, e buddhi evuM kahe ke jo mUkI AvIzuM to bAra mahine cha hajAra DaoNlara Avaze. eTale A paisAne dhImedhIme sArA upayogamAM vAparavA. kAM to makAna bAMdhI devuM ghara. makAna ghera hoya to bIjuM muMbaImAM bAMdhavuM. kaMI thoDA-ghaNA sonAmAM rAkhavA. paNa badhuM benkamAM nA rAkhavuM. nahi to ko'ka dahADo maLI Avaze ne guru ke zerabajAramAM bhAva sArA che hamaNe. e lAlacamAM nAkhyo ke paDyo e ! pelAnA sATha hajAra gayA ne ! paradezanI polisI ! praznakartA : Ape A je vyavahAra batAvyo e hindustAnane mATe e TAImane anusarIne hato. have ahIMyA (amerikA) zuM thayuM ? A dasa varSa pahelAM ja sonAnI chUTa thaI ke amerikana mANasa mArkeTamAM jaIne sonuM kharIdI zake. e pahelAM amerikana mANasa sonuM kharIdI ja nA zake. dAdAzrI : ema ?! dAdAzrI : A je jaNaso karAve emAM to sonuM kADhI le, ApaNI pAse kazuM rahe ja nahi. atyAre kI kahe ke mAre sonuM saMgharavuM che to huM kahuM ke lagaDIo saMghara, paNa lagaDIo vecI khAyane pAcho, eTale emane atyAre zuM samajaNa pADavI te ja samajaNa nA paDe. mATe 'vyavasthita'mAM je bane che te juo ! zuM thAya ? praznakartA ahIM to phorenarsane eka aThavADiyuM pagAra moDo maLe to bhUkhe marI jAya. dAdAzrI : hA, e to evuM. A bicArAM to paisA Ave to vAparavA mAMDe ene vAparavAnuM ja haM. Dalanesa hoya. A ATalA ochA thAya ke evuM tevuM kazuM nahi. jevA saMjogo Ave to vApara vApara kare. pachI DaoNlara mahIM khoLe. benkamAM khalAsa thaI jAya eTale khoLa khoLa kare. e to sAruM che ke have badhAM sAdhana che. vijhA-bijhA ane kreDiTa-kArDa badhuM che. praznakartA : enA para ja cAle che Akho deza ! jo A kArDa baMdha karI de to badhuM baMdha ! lakSmItI limiTa svadeza mATe ! dAdAzrI : ane A makAna upara paisA dhIre che ne tethI A makAna maLe. nahIM to makAna ja koIne nA hoya. A sIsTama bahu akkalavALI khoLI kADhI che. nahIM to koI amerikana makAnavALo hoya nahIM. praznakartA : A eka ja deza (amerikA) evo che duniyAmAM ke jemAM eMsI TakA prajA potAnuM ghara ona kare che (dharAve che). dAdA, ApaNA amerikana mahAtmAo pUche che ke ame je kaMI thoDuM ghaNuM kamAyA chIe e laIne InDiyA jatA rahIe ? dAdAzrI : nA, nA, evI kaMI jarUra nathI. evI bhaDakavAnI jarUra nathI ane bIka lAge te dahADe mane kAgaLa lakhajo to huM tamane lakhI daIza ke AvatA raho. bIkamAM UMgha nA AvatI hoya to huM kahIza ke AvatA raho. atyAre to UMgha Ave che ne nirAMte ? praznakartA : Ave che dAdA. dAdAzrI : hA, eTale bhaDaka rAkhazo ja nahIM. ame tamane AzIrvAda ApIzuM. bhaDaka rAkhavAno zuM artha che ? praznakartA : chokarAono khAsa vicAra Ave ke amerikAmAM joIe evA saMskAra nathI maLatA. dAdAzrI : hA, e to badhuM to kharuM che. ahIMthI jo paisA kamAI gayA hoya Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra to ApaNe ghera jatAM rahevuM. chokarAMne sArI rIte bhaNAvavAM. praznakartA : tame kahyuM ke paisA kamAyA eTale cAlyA javuM, paNa paisAnI limiTa nathI hotI, eTale limiTa kaMI batAvo tame. tame evI kaMIka limiTa batADo ke eTalI limiTanA paisA laIne ame InDiyA jatA rahIe. dAdAzrI : hA. ApaNe hindustAnamAM kaMI rojagAra karavo hoya ane ene mATe kaMI rakama lAvavI paDe, to vyAje nA lAvavI paDe evuM karavuM. thoDuM ghaNuM beMkamAMthI levuM paDe to ThIka che. bAkI koI dhIre nahIM, tyAM to koI dhIre kare nahi. ahIMyA ya koI dhIre nahIM. beMka ja dhIre. eTale eTaluM sAthe rAkhavuM. bijhanesa to karavo ja paDe ne. tyAM AgaLa kharco kADhavo paDene. paNa tyAM chokarAM bahu sArAM thAya. ahIM DaoNlara maLe paNa chokarAMnA saMskAranI bhAMjagaDa che ne ! sTora paNa namaskAra kare "A vItarAgate' amerikAmAM amane sToramAM laI jAya. haMDo dAdA kahe. te sTora bicAro amane page lAga lAga kare, ke dhanya che, saheja paNa dRSTi bagADI nathI amArI para ! AkhA sToramAM dRSTi bagADI nathI koI jagyAe ! amArI dRSTi bagaDe ja nahIM enI para. ame joIe kharA, paNa dRSTi nA bagaDe. amArI zI jarUra koI cIjanI ! mane koI vastu kAma lAge nahIM ne ! tAre dRSTi bagaDI jAya ne ! sukha zemAM ? eTale A sukha to badhuM mAneluM sukha. paisA hoya e sukha gaNAtuM hoya to paisAvALAM to ghaNAM che bicArAM. eTale paisA ! e paNa ApaghAta kare che pAchAM. jo dhaNI sAro hoya to sukha hoya. paNa dhaNIe ghaNA sArA che to ya baIone pAra vagaranuM duHkha hoya che. chokarAM sArA hoya to sukha. paNa te ya kazuM nathI hotuM. sukha zemAM che ? A sTorsamAM che ? A janarala sTorsa hoya che ne. tenI mahIM badhI vastuo ApaNe joIe. e badhI sukhavALI che nahIM ? baso eka DaoNlara laIne peThAM hoya to AnaMda AnaMda AvI jAya. A lIdhuM ne te lIdhuM ne pachI lAvatI vakhate kakaLATa pAcho. dhaNIne kaheze "huM zemAM UMcakI lauM have ?" tyAre dhaNI kaheze, 'tyAre lIdhuM zuM karavA tyAM ?" tyAM ya pAcho kakaLATa. 'nakAmI ghAla ghAla karuM chuM ne have pachI bUmo pADe che." dhaNI evuM kahe emAM sukha hotuM haze ? sToravALAne sukha nA hoya. e zuM karavA Akho dahADo tyAM besI rahe che. to pUchavuM hoya to pUcha have. tArA khulAsA karIza. tAre jevuM sukha joItuM hoya evuM sukha ApIza huM.. praznakartA : jarUra paDe e vastu levI paDe. dAdAzrI : hA, amArI dRSTi bagaDe nahIM. heya, sTora amane Ama namaskAra karyA kare ke AvA puruSane joyA nathI ! pAchA tiraskAre ya nahIM. pharsTa klAsa, rAge ya nahIM, vaiSeya nahIM. zuM kahyuM ? vItarAga ! AvyA vItarAga bhagavAna ! A to jo hAthamAM pAMca DaoNlara hoya to sTora khAlI karI nAkhe evA loka, hAthamAM hovA joIe ane mane A sToramAM teDI jAya che. 'dAdA, zuM levuM che ?" meM kahyuM, 'mane koI vastu khoTI lAgatI nathI. paNa A AmAM mane eme ya nathI lAgatI ke A levA jevI che. je levAthI vajana na vadhavuM joIe. hAthamAM jhAlavuM nA paDe. nahIM to A to pAchA hAthamAM jhAlyuM Ama, moTo beTaro AvaDo lIdho te hAthamAM jhAlyo hoya !" eka jaNa to sToramAM laI gayA, te mane kahe che, amAro roja chassosAtaso DaoNlarano vakaro thato'to. amAro sTora paO% prophiTavALo che. te Aja tame AvyA te hajAra DaoNlarano vakaro thayo. te moTI beTarIonuM moTuM AvaDuM khokhuM bharIne ApyuM, laI jAva A khokhuM." kahyuM "alyA bhaI, ame kone ApIzuM A beTarI ?" tyAre kahe, "koIne ApI dejo." pachI meM ene kahyuM, 'chasso DaoNlaramAM to zI rIte dhaMdho cAle alyA ? kevA mANasa cho ?" tyAre kahe, 'amAre phiphaTI parasanTa (pacAsa TakA) napho ane koI koI AITamamAM sevanTI ane koI AITamamAM basso TakA napho.' kahyuM. "oho, tyAre kharA amerikAnA upakAra karanArA. upakArI loko !" Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 47 praznakartA : emane kArDa, giphaTavALuM badhuM vecavAnI dukAna che. dAdAzrI : dukAna nA kare to ko'kanI joba (nokarI) karavI paDe. have joba nathI karavI paDatI ne ? praznakartA : dukAna e ja joba thaI gayo ne ? dAdAzrI : eTale e to kaMI karavuM paDe ne ? joba karavA jAva tyAre pelo TaiDakAva TaiDakAva kare pAcho. ahIM Apane ochA (chUTA) karavAnA che ! alyA mUA jaMpIne besavA dene ! enA karatAM to sAruM che. AvuM kaMI dukAna karI khAdhIne ! ochuM to ochuM baLyuM ! tyAM che taryo lobha ! emAM amuka koma je hoya che, je Devalapa komo e lobhI bahu hoya che. Akho dahADo lobhamAM ne lobhamAM, pAMca-pacacIsa lAkha mahIM beMkamAM paDyA hoya ne te Akho dahADo lobhamAM ne lobhamAM hoya. ahIM eka ITAliyana bAI Ave te darzana-barzana badhuM kare. paNa Akho dahADo lobhamAM ja hoya. dAdAne kaMI ApavuM paDaze, enAM karatAM cheTAM sArAM. jo ke ApaNe kaMI mAMgIe nahIM. paNa enA manamAM bhaDakATa rahe. praznakartA : paNa jiMdagImAM bIjuM joyuM nA hoya to bIjuM zuM thAya, dAdA ? dAdAzrI : bIjI je amuka koma che, e to mAla badho tarata vAparI nAkhe ane A to Akho dahADo paisAmAM ja ramata. bahu lobhiyA hoya e to. A to kIDIo ekalI lobhI che badhI ? badhA ya lobhI ghaNA kharA hoya mAla. A to huM ghera beTho beTho joyA karuM. eya kAgaDAbhAI paNethI roTalI lAvyA hoya, ane lAvIne amArI bArInuM venTIleTara hoya che ne, te tyAM vacaluM lAkaDuM hoya tyAM pachI mUkIne jAya. pachI moDo bhUkhyo thAya ne koI jagyAe ThekANuM nA paDe to e AvIne khAya pAcho. alyA, ahIM sudhI tamane parigraha karatAM AvaDyo ? tyAM bIjA loko parigraha nA kare, cakalIo, bakalIo nA kare emane to khAIne sUI javAnuM, bIjI bhAMjagaDa nahi. A to akkalavALA eTalA badhA. 43 paisAno vyavahAra emAM jAtatuM keTaluM nukasAta ? tAre badhuM jANavuM che A badhuM. ane aMdara zAMti kAyamanI rahe evuM karavuM che ? mahIM zAMti thaI gayA pachI A tAro kharco baMdha thaI jaze. ocho thaI jaze. to zuM karIza ? A sToravALAne tyAM gharAkI ochI thaze. A sToravALAne zenI gharAkI che ? azAMtine lIdhe A lauM, A lauM to sukha Ave, A lauM to sukha Ave, tene laIne sToravALAne tyAM gharAkI che. ApaNA mahAtmAone lIdhe sToravALAne tyAM gharAkI nathI rahetI have pachI. kAraNa ke nirAMte ghera jAya. sToramAM zuM karavA Ave ? pelAM to bhaTaka bhaTaka karyA kare. sToramAM jauM chuM ke ? zuM levA jauM chuM ? praznakartA : grosarI (anAja). A bena to, enA phAdhare zI rIte kharco eno calAvyo haze ? evI hAthanI chUTI hatI. have e eTakI te bahu sAruM thayuM. eka to e potAne nukasAna karata, gharanAne nukasAna karata ne DaoNlaranuM nukasAna thAya. are DaoNlaranuM mUu nukasAna thAya, paNa enI jAtanuM keTaluM badhuM nukasAna thAya ?! dUdhe dhoIne khoyA zeramAM ! dAdAzrI : bIjuM kaMI vadhAre paDatuM lAvuM nahIM ne ? sADIo-bADIo, vadhAre ? kAna dekhADa jouM ? hIrA-bIrA nathI karyA ?! hIrA-bIrA kazuM ya nahIM ? praznakartA : amAro klAsa nathI evo atyAre. dAdAzrI : tyAre loara klAsamAM cho ? praznakartA : loara klAsamAM nahIM paNa paisAnI je gAMTha che. lobhanI gAMTha chUTatI nathI. dAdAzrI : oho !! e to eka jaNanI lobhanI gAMTha chUTatI nahotI pachI zerabajAramAM eNe sodA karyAne, pachI mane kahe che, dAdA ! mArA gaI sAla ATha Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 4 8 4 8 paisAno vyavahAra hajAra phasAyA che. tyAre meM kahyuM, mUA tyAM AgaLa to lobhanI gAMTha chUTatI nathI, ne pAchuM A zuM karyuM? tyAre kahe, lobhanA hAru ja ! ane sATha hajAra javA beThA che ! te vidhi karI Apo. te vidhi karI Apazo to dasa-paMdara hajAra vakhate pAchA Avaze. tyAre muA Ama jatA rahe enA karatAM ApaNe sArI rIte DahApaNa nA vAparIe ?! eka mahAtmA kahe che ke zeranuM kAmakAja mAre baMdha karI devuM ke cAlu rAkhavuM? meM kahyuM, baMdha karI dejo. atyAra sudhI karyuM enuM mahIM kheMcI lo nANuM. have baMdha karI devuM joIe. nahIM to A amerikA AvyA na AvyA jevuM thaI jaze ! hatA evA ne evA. kore pATale javuM paDaze ghera ! koIne ApelA hoya ne te to bicAro khalAsa thaI gayo hoya ne to ya pelo saMbhAre ke nA bhAI meM emanA lIdhelA che. ne e kamAyo hoya to ApaNane bolAve ke Avajo mAre tyAM, paNa A kone tyAM bolAve ? sTejamAM ! A to dUdhe dhoIne khoI nAkhyAM ! paDyA lhAyamAM, vyAjanI ? praznakartA : tame evo prazna karyo ke paisAne zuM karyA ? paisAne kaMI mUkyA? dAdAzrI : evuM che ne, gaI kAle paisA AvelA hoya ne te rAta rAkhe nahIM. tarata dhIrelA hoya eka TakAnA bhAve. eno kyAre pAra Ave ? tamAruM gAma to enuM e ja che ne ? hamezAM vyAja khAvAnI zarUAta mANasa kare. eTale musalamAnamAM ye nA gaNAya. kharo musalamAna vyAja nA le. kAraNa ke vyAjanI kiMmata nathI. vyAjamAM paDelo mANasa vyAjanI lAInamAM paDelo e mANasa maTIne zuM thAya che e bhagavAna ja jANe ! tame bekanmAM mUko teno vAMdho nahi, bIjA koIne dhIro teno vAMdho nahi, paNa lhAya paDelo be TakAne, doDha TakAne, savA TakAne, aDhI TakAne, e lhAyamAM paDyo. e mANasa zuM thaze e kahevAya nahi, evuM atyAre muMbaImAM badhAne thayuM che. ApaNe ahIM to eTaluM badhuM nANuM hoya kyAMthI ? paNa A lhAyamAM paDyAne ?! vyAjanI lhAyamAM be TakA ne aDhI TakA, paddhatisaranuM vyAja hoya tyAM sudhI cAle. nahIM to mANasanuM lohI lupta thaI jAya. emane koI dahADo moze javAnI TikiTa nahIM maLe. kAraNa ke paisA ja badhuM che. vyAja-vaTAvato vepAra bIjuM musalamAnonuM akkalavALuM poInTa e che ke vyAja nahIM levuM joIe. vyAja khAnAro mANasa kruala (duSTa) thato thAya. strI-benane rUpiyA vyAje ApyA hoya toya krualTI kare. paNa atyAre ApaNI pAse evuM nathI. mATe benko le te pramANe levuM. koIne dhIravA nahIM khAsa karIne. enAthI nA ApI zakAya tyAre du:khe ya thAya eTaluM. bhayaMkara du:kha thAya ? dAdAzrI : koI mANasane aMgata nA dhIravuM joIe. nahIM to mANasanuM mana pachI khATakI thaI jAya. eTale ame to amArA bhAgIdArane pahelethI kaheluM ke ApaNe vyAja ApIne lAvo, ane ApaNe vyAja nA levuM. praznakartA : ahIM evuM che ke ApaNe koIne dhaMdhA mATe hajAra, be hajAra DaoNlara ApyA pachI pAchA mAgIe to e kahe ke kyAre tame ApelA ? ema e lokone eTaluM kahyuM hoya ke huM vyAja laIza, benkamAM jeTaluM thAya che teTaluM levAnuM. dAdAzrI : vyAja levAmAM vAMdho nahIM. A to vyAja levAno vyApAra karyo hoya. dhaMdho vyAja-vaTAvano. tamAre zuM karavuM joIe ? jene dhIryA ane kahevuM joIe ke benkamAM je vyAja che te tAre mane ApavuM paDaze. have chatAM eka mANasanI pAse vyAje ya nathI, mUDI ye nathI to enI pAse mauna rahevuM. ene du:kha thAya evuM nahi vartavuM. eTale ApaNA paisA gayA che ema mAnIne calAvI levuM. dariyAmAM paDI jAya tene zuM karIe ? praznakartA : pachI pAchuM AptavANImAM kahyuM che ke ApatI vakhate ema kahevAnuM ke kyAre pAchA ApavAno che ? varase-doDha varase ApI jaje, paNa aMdarakhAne ema mAnavAnuM ke gayA khAte ja che. dAdAzrI : gayA evuM mAnIne ja tame cAlo. 'no pojhiTivanesa'. dariyAmAM paDI gayuM hoya tyAre zuM khoLIe chIe koInI pAse ? nA khoLIe ne ? Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra have A hIrAnI vIMTI paherIne pharatA hoya ne koI gaMDo AvIne kaheze ke "eya, ApI do !' to badhuM ApI devuM paDe ke nA ApI devuM paDe ? tyAM kleIma che koI jAtano ? eTale A ahIM Apo to peluM nahIM maLe. nahIM to peluM maLaze. nANAMno svabhAva kevo jatuM rahevAno. TAIme jatuM rahe. mATe eno upAya A ja hoya ? manamAM A bhAva toDI nAkho ne nakkI karo ke A vyAjano dhaMdho ja baLyo nathI karavo. praznakartA H nathI dhaMdho. dasa varasa thayA. navo kaMI dhaMdho nathI. dAdAzrI : e to evuM che, navo nathI. e to phasAve eTale badhAne vairAgya Ave. have phasAvAno TAIma AvI gayo che. atyAre A TAIma phasAvAno che. kAraNa ke atyAra sudhI le le karyA, sIjhano sArI AvI. paNa have sIjhana UDI jAya che. cAlo have satsaMganI vAto karo. anaMta avatAra bahu bhaTakyA. dhoLA vALa AvyA ne tyAMthI signala paDI gayo. pleTaphorma AvyuM UtaravAnuM ! ane to ya rUpiyA choDyA nahi, eTale bhagavAne kaheluM zAstramAM ke jJAnI puruSanI tana-manadhanathI sevA karajo. hiMsaka vepAra ! praznakartA : A je dhaMdho pahelAM karatA'tA, jaMtunAzaka davAono dhaMdho ! te vakhate emane vAta nahotI besatI magajamAM ke A karmanA hisAbe je dhaMdho Avyo che emAM zuM vAMdho che koIne mAMsa vecavAnuM hoya to emAM eno zuM vAMka ? enA to karmanA hisAbamAM je hatuM e ja AvyuM ne ? dAdAzrI : evuM che ne, pachI aMdara zaMkA nA paDI hoya to cAlyA karata. paNa A zaMkA paDI, e emanI puNyane laIne. jabarajasta puNya kahevAya. nahIM to A jaDatA Avata tyAM kaMI jIvo maryA ghaTyA nahIM, tamArA ja jIvo mahIM marI jAya ne jaDatA Ave. jAgRti baMdha thaI jAya, Dala thaI jAya. praznakartA : hajue jUnA mitro mane maLe che badhA, to badhAne ema kahuM chuM ke emAMthI nIkaLI jAva ane emane pacAsa dAkhalAo batAvyA ke jo ATale UMce caDhelo nIce paDI gayo. paNa pachI badhAne nahIM besatuM hoya magajamAM ! pachI Thokara khAIne badhA ja pAchA nIkaLI gayA. dAdAzrI : eTale keTaluM pApa hoya. tyAre hiMsAvALo dhaMdho hAthamAM Ave. evuM che ne, A hiMsaka dhaMdhAmAMthI chUTI jAya to uttama kahevAya. bIjA ghaNA dhaMdhAo hoya che. have eka mANasa mane kahe che, mArA badhA dhaMdhA karatAM A kariyANAno dhaMdho bahu naphAvALo che. meM emane samajaNa pADI ke jIvaDAM paDe che tyAre zuM karo cho - juvAramAM ne bAjarImAM badhAmAM ? tyAre kahe e to ame zuM karIe ? ame cALI nAkhIe. badhuM ye karI. enI pAchaLa mAvajata karIe. paNa e rahI jAya tene ame zuM karIe ? meM kahyuM, 'rahI jAya teno amane vAMdho nathI, paNa e jIvaDAMnA paisA tame lo cho ? tolamAM? hA, bhale, be tolA ! naryuM A te kaMI lAIpha che ? e jIvato tola thAya ekAda tolo ! e tolanA paisA lIdhA. praznakartA : vakIlo jyAre dalIla kare, tyAre amuka vakhata jUThuM bolavuM paDe kAraNa ke e dhaMdho rahyone, to e baMdhanakartA thAya ? dAdAzrI : A badhA lokonI gati sArI nA thAya. ame cokhkhuM nA bolIe. ATaluM TUMku bolIe. cokhkhuM bolIe to zarama Ave evuM che. DaoNkTaro ne vakIlone badhAnuM cokhkhuM bolIe to zarama Ave. vakIlAta, buddhinI paNa ! praznakartA: mane evo ghaNA vakhatathI prazna thAya. eTale mArA kuTuMbamAM koI vakIla thAya ane huM kahuM ke, nA thaIza ? dAdAzrI : Ama to, "e" vakIla thayelo ja che. pAcho bIjo vakIla zuM karavA thAuM chuM ? satayugamAM 'pote' 'vakIla' nahoto thato. have A jJAna letAM pahelAM Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 50 50 zuM hatuM ? ke tame pote ja jaja, ne tame pote ja AropI. be to pahelethI haju ya che. paNa A be hoya tyAM sudhI AropIno javAba maLato'to, paNa have tame pote pAchA vakIla eTale eka to vakIla hato ne pharI pAcho vakIla thayo. tamArAmAM vakIlAta kare ke nA kare ! praznakartA : kare. dAdAzrI : e vakIla ApaNane zuM kahe ? badhA kare che ne ! eTale kalyANa (!) thaI gayuM ! eka moTA mAravADI zeTha hatA. te eno nokara che te kapaDuM kheMcato'to Ama. kapaDuM kheMcI kheMcIne Apato hato. meM zeThane kahyuM, 'A chokaro kasarata kema kare che ?" tyAre kahe, 'e kasarata nathI karato. e to amAre cAlIsa mITara tAko hoya che ne. te aradho mITara vadhe che, kahe che. meM kahyuM, " A tame bhagavAna mahAvIranI pAse besI rahetA'tA, mane hajI yAda che. have tamAre kyAM javuM che e kaho mane ! A bhAva kahelo hoya to aDhArane badale sADA aDhAra kahevo. paNa mApa-tolamAM ochuM nA apAya, ane mApamAM tolamAM ochuM ApyuM ne to ahIMthI cAra pagavALA thavAnuM che zeTha ! be pagavALA nahIM cAra pagavALA ! pAzavatA karI kahevAya. meM ene samajaNa pADI tyAre kahe che ke dAdAjI ! badhA AvuM kare che ne ! jo mahIM pelo vakIla zuM zIkhavADe che ? badhAM AvuM kare che ne ? meM kahyuM, 'mane vAMdho nathI. karajo.' to kahe, "kAlathI baMdha karI dauM ?" kahyuM, 'bhAva vadhAre karajo ne ?" tyAre kahe, 'bhAva vadhAre kahuM to gharAka jato rahe. badhA aDhAre Ape ne huM sADA aDhAra kahuM to e jato rahe.' kahyuM, 'badhA kUvAmAM paDatA hoya to tamane kUvAmAM paDavAnuM kahyuM che ? tamAro hisAba koI ocho nA karI Ape. eka rUpiyo paNa ocho nA karI zake eTaluM badhuM A jagata hisAbasara che. tamAre to kAma karyuM javAnuM che. ema nahIM ke prArabdhane AdhIna je thavAnuM che te thaze ! prArabdha jevI vastu ja nathI, ema mAnIne tamAre kArya kare javAnuM ane ene kRSNa bhagavAne kahyuM ke tuM niSkAma karma karyA kara. zuM thaze ? Ama thaze ke tema thaze ? ene badale niSkAma karma karyA kara." paisAno vyavahAra mULa vAta zuM hatI ? zuM kahyuM, tuM meM ? e zeTha zuM kahevA mAMDyo ? praznakartA : e kApaDa kheMcIne Ape. badhA AvuM ja kare che ne ! vakIla mahIMthI, eNe vakIlAta karI. dAdAzrI : badhA AvI rIte kare che. eTale mATe bhAva to evo ja rAkhavo paDe ne ? meM kahyuM, nA, tame Ama kheMcazo nahIM, ane bhAva vadhAre bolajo, ane te gharAka Avaze ke nahIM. te bAbatamAM niSkAma rahejo. enI varIjha mAre mAthe nAkhajo. mArI geranTI. tyAre zeTha kahe, 'AjathI cAlu karI daIza.' paNa zeTha marI gayA pachI chokarAoe peluM cAlu karI dIdhuM pAchuM. bhagAvana mahAvIranI pAse beThelA meM joyA'tA paNa to ya pAMsarA thayA nahIM ane kazuMya sukha bhogavavA nathI paDI rahyA. caTaNI sAruM ! AkhA tATa mATe nahIM, Akho tATa bhogavavo nathI. eka caTaNI sAruM ja paDI rahyo. tyAre melane mUA tATa nahIM bhogavavo to jaladI choDI de ne ahIMthI ! praznakartA : dArU pIvo e pApa nathI ? dAdAzrI : pApa to kharuM paNa tiraskAra karavA jevuM nathI. praznakartA : meM mArI rIte pApanI evI rIte vyAkhyA karI che ke sAmA mANasane mAnasika athavA zArirIka rIte ApaNe dubhavIe ene pApa kahevAya. dAdAzrI : e sAcuM kahevAya. sAmo dubhAya nahIM chatAM tame bheLaseLa karIne Apo, to pApa kharuM ! praznakartA H A badhI InkamaTekSanI corIo kare, sarakAranI corIo kare che e corI kahevAya ke nahIM ? dAdAzrI : have evuM che ne ! ebava normala kare to corI kahevAya. normala kare to vAMdho nahIM. praznakartA : have e normAliTInI khabara kevI rIte paDe? Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 5 1 5 1 paisAno vyavahAra ApaNA. dAdAzrI : sarakArane ATalA to ApavA ja paDe. sarakAre vadhAre verAnA lIdhA che jANI joIne. praznakartA : sarakAra to nevuM TakA mAge che. ahIM hindustAnanI sarakAra lAkha rUpiyA kamANI upara nevuM hajAra che to sarakAra mAge to ? dAdAzrI : hA, e to sarakAra to jyAM InkamaTekSa hoya te lokone DAhyA banAve che ke mUA zuM karavA bhogavo cho ? A je capaTI che ene bhogavo ne ! zuM karavA kamA kamAM karo cho ? nahi to corIo karavI paDaze. AnA karatAM bhogavatAM hoya to zuM khoTuM ? tyAre lobhiyAne lobha baMdha karAvavo evo kAyado che. lobhiyA tyAre ja pAchA paDe. to ya pAchA nathI paDatA e ya ajAyabI ja che ne ! praznakartA corI kare ane lobha cAlu rAkhe. dAdAzrI : hA, corI kare pAchuM emAM zuM kADhavAnuM ? mana bagaDI jAya ApaNuM. praznakartA : dAdA, gavarmenTa nevuM TakA TekSa nAkhe che e ebavanormala nA kahevAya ? dAdAzrI : kahevAya ne ! sarakAre AvuM nA rAkhavuM joIe. praznakartA : jo sarakAra ebavanormala TekSa nAkhe to loko corIo kare, normAliTI lAvavA mATe. to e zuM khoTuM ? dAdAzrI : khoTuM, paNa pachI ene potAne te rUpiyA kyAM mUkavA e copaDAmAM lakhAvI le ne ! eTale pachI amAre derAsaramAM ApI devA paDe. dAdAzrI : lobhiyA lokone lobha ocho karavA mATe TekSa bahu sArAmAM sArI vastu che. lobhiyA mANasa maratA sudhI pAMca karoDa thAya to ya e dharAya nahIM. tyAre Avo daMDa maLe ne eTale pAcho paDyA kare, vAre ghaDIe, eTale sArI vastu che A to. InkamaTekSa to kone kahevAya ? je paMdara hajAra upara letA hoya te paMdara hajAra upara to loko choDI de che bicArA, tyAre paMdara hajAra rophathI khAya, pIvene ! eka kuTumbamAM khAtAM-pItAne harakata nA Avane ! nAnA kuTuMbone, nAnI phemilIone paNa AphrikAmAM bahu TekSa nathI ne ! eka mANasane jeTalI Avaka hoya te badhI sATha TakAnA slebamAM jatuM hoya ane eTaluM ja utpannavALo ahIM AgaLa che te dasa TakAnA slebamAM jAya. evA kAyadAo che. jAta jAtanA kAyadAno lAbha loko uThAve che ane rUpiyA AvyA to sarakArane ApavAnA che ne ! ApaNI pAse nA Ave to nA kahe ne ! bhakti tyAM ta dukha praznakartA : bhagavAnanI bhakti karavAvALA garIba kema hoya che ane duHkhI kema hoya che ? dAdAzrI : bhakti karavAvALA ? evuM che ne, bhakti karavAvALA kaMI duHkhI hoya che evuM kazuM nahi, paNa duHkhI tamane dekhAya che, mahIM amuka amuka mANaso. bAkI bhakti karavAne lIdhe to A lokone baMgalA che. eTale bhagavAnanI bhakti karatAM karatAM duHkhI hoya evuM bane nahIMne, paNa A du:kha to emano pAchalo hisAba che. ane atyAre bhakti karI rahyo che te navo hisAba. jyAre Ave tyAre. tamane samaja paDIne ? te Aje pAchaluM jame thayeluM che e pAchaLa kareluM tenuM phaLa AveluM che. A have atyAre kare che. je sAruM kare che tenuM phaLa haju have Avaze. samaja paDIne ? tamane samajAya evI che vAta ? nA samajAya to kADhI nAkhIe vAta. tamAre tyAM pacAsa TakA Ape che lAbha. praznakartA : kAraNa ke gavarmenTavALA to pAchA corI kare e aMdara ne aMdara, ApaNe gavarmenTamAM TekSa ApIe to e loko to gavarmenTamAM bahu khaI jAya che Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 52 paisAno vyavahAra praznakartA : samajAya che. dAdAzrI : to Aje sAruM karavuM, eDajasTa karavuM. atyAre je phaLa AvyuM che, te potAnI ja, blaDarsa ane potAnI ja bhUlonuM pariNAma che. bAkI bhaktithI duHkha Ave nahi ne ? bhaktithI duHkha hotuM haze ? hA, lakSmIjI bhakti karo to duHkha Ave ya kharuM. paNa bhagavAnanI bhakti karatAM du:kha kema Ave ? praznakartA : bhagavAna hoya, to sAthe lakSmIjI Ave. dAdAzrI : lakSmIjI vadhu hAjara hoya emanI joDe to ! AnaMda prAptinA upAya ! praznakartA : mAnasika zAMti meLavavA mATe mANase koI garIba hoya, koI azakta hoya, enI sevA karavI ke bhagavAnanI bhajanA karavI ? ke koIne dAna ApavuM ? zuM karavuM ? dAdAzrI : mAnasika zAMti joItI hoya to ApaNI cIja bIjAne khavaDAvI devI. kAle AIskrImanuM pIpaDuM bharIne lAvaje ane A badhAMne khavaDAvaje. te ghaDIe AnaMda keTalo badho thAya che te tuM mane kaheje. A lokone AIskrIma khAvo nathI. tuM tAre zAMtino akhataro karI jo. A kaMI ziyALAmAM navarA nathI AIskrIma khAvA. evI rIte tuM jyAM hoya tyAM, koI jAnavara hoya, A mAMkaDA hoya che temane caNA nAkha nAkha kare to te kUdAkUda kare, tyAM tArA AnaMdano pAra nahIM rahe. e khAtAM jaze ane tane AnaMdano pAra nahIM rahe. A kabUtarone tuM caNa nAkhe te pahelAM kabUtarAM Ama kUdAkUda karavA mAMDe. ane te nAkhyuM, tArI potAnI vastu te bIjAne ApI ke mahIM AnaMda zarU thaI jAya. hamaNuM koI mANasa rastAmAM paDI gayo ane eno paga bhAMgI gayo ane lohI nIkaLatuM hoya tyAM tAruM dhotiyuM phADIne Ama bAMdhuM te vakhate tane AnaMda thAya. bhalene so rUpiyAnuM dhotiyuM te ghaDIe tuM bAMdhuM paNa te ghaDIe tane AnaMda khUba thAya. samakritIto lakSmI vyavahAra praznakartA : dAdAnA mahAtmAonI pAse lakSmI hoya to eNe zuM karavuM ? dAdAzrI : eno vAMdho nahIM, tamAre vAMdho nahIM, tamAre to karavAnuM. dAdA tamAre mAthe che, tamAre to mahIM muzkelI UbhI thAya to amane pUchavI basa eTaluM ja. A badhuM karavAnuM mAre. huM tamane kahuM chuM ne ke A badhuM karavAnuM mAre. tamAre kazuM karavAnuM nahIM. tamAre mArI AjJAmAM rahevAnuM. badhuM AvavAnuM, tamAre phakta zuM thavAnuM ke rUpiyAnI joDe vyavahAra to karavo rahyo. e tamAre nathI vyavahAra chatAM karavo paDe che evuM rahevuM joIe. nathI karavA jevuM chatAM ya karavo paDe che ema kahevuM. emAM zokhIna nA thaI jAya eTaluM jojo. khAva, pIvo, badhuM khAjo ema kahuM chuM. AhArI AhAra kare che te tamAre jANavuM joIe. tamAre to ema kahevuM, kAraNa ke e AhArI ja AhAra kare che. paNa tame e jAgRti bhUlI jAva te ghaDIe e coMTe ! praznakartA : rojiMdA jIvanamAM mithyAdRSTi khasatI nathI, ane samyakdaSTi joIe che. to eno kemano samanvaya karavo ? dAdAzrI : samyaSTi che ja, tamane je mithyAdRSTi dekhAya che e tamArI nathI. e dRSTi para tamane have prema nathI. prema che ? nA. tamane samyakradRSTi para ja prema che. jyAM prema tyAM tamArI vastu. have tamane enI para prema nathI. have e che nikAlI bAbata. bhautika dRSTi karIne mArA hAthamAM rUpiyA mUke to zuM huM thoDIvAra pachI nAkhI dauM ? mithyA che mATe ? nA, nA nakhAya. vyavahAranA loko ya kahe, 'gAMDA che, jJAnI nhoya !! jJAnI dhIme rahIne gajavAmAM mUkI de, to zuM mithyASTi thaI gaI ? A to vyavahAra che. dADhI karAvo, klIna zeva karAve to mithyAtva thaI gayuM ? tuM AvaDI mUcho rAkhuM to samakti thaI gayuM ? evuM kazuM nathI. praznakartA : evuM nathI dAdA, e lAIna oNpha DImArkezana mahattvanuM che (bhedarekhA mahattvanI che.). Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 53 dAdAzrI : e dRSTie tamane samakti ja che. samyakdarzana che. tethI tamane mithyA dRSTino bhaya rahyA kare che. pahelAM bhaya nahoto lAgato. pahelAM bhaya lAgato hato tamane ke A mithyAdaSTi thaI jaze ? A to zaMkA che tamane ke A mithyArdaSTi haze ke zuM ? e zaMkA hatI khAlI, evuM tevuM che ja nahIM. kAraNa ke anAdi kALathI ArAdhelI, eTale A oLakhANa to jAya nahIM ne baLI ! bAkI A paisA gaNI laIe, badhuM karI laIe, zAkabhAjI laIe ne rUpiyA-paisA pAchA laIe enI pAsethI. tethI kaMI bagaDI jatuM nathI. praznakartA : paNa zAkavALI joDe kaca kaca kare to ? dAdAzrI : e kaca kaca kare to ame kahIe, bena zuM ka2vA Ama kare che ? ane tAre be AnA vadhAre joIe to laI le paisA. paNa kacakaca nA karIza bA.' ema tema karIne patAvI daIe. e kahe, "eka rUpiyo vadhAre ApatA jAva', to ame kahIe, 'ATha AnAmAM patAvI de ne.' nA mAne to bAra AnAmAM patAvI daIe. nahIM to rUpiyo laI le ! praznakartA : rUpiyo ApI devo. dAdAzrI : paNa kakaLATa nA karIe. praznakartA : e samyaSTivALo ? dAdAzrI : hA, e niveDo lAve, niveDo ! ane jo ekadama rUpiyo ApI daIe to bIje dahADe be rUpiyA mAgIne UbhI rahe. eTale ApaNA pelA bhAI jevuM rAkhavuM. pelI kahe ke eka rUpiyo, to A kahe mArA pacAsa paisA ! paNa niveDo AvI jAya. pacAsa paisA kahetAMnI sAthe ja. eTale jevuM mANasa evuM cAle che gADuM. praznakartA : paNa paisA pAchA levAnA hoya to rUpiyAne badale te ATha AnA ja Ape to ? javA devA ? dAdAzrI : nA, je Ape te laI levAnA ane ApyA pachI e kaheze, 'e paisAno ATha AnA mane pAchA ApI do, to kahIe lo bena, tyAMthI trIjo mANasa mApe ke A bemAM mamatA kone che, mApI le, trIjo mANasa. zuM mApI le ? praznakartA : mamatA ! 53 vyavahAra dAdAzrI : tyAre banne paisA beya rAkhe che. paNa mamatA kone che ? tharDa puruSa mApe. ene mamatAvALA kahevAya ? paisA rAkhyA eTale mamatAvALA nA kahevAIe. paisA rAkhavAnA. badhuM ja karavAnuM. siddhAMtika vAta che ne ? praznakartA : hA, barobara che. dAdAzrI : ApaNe badhI siddhAMtika vAta hovI joIe. zAstramAM lakhavA jevI vAta hovI joIe. puNya zuM kare ? joDe laI javAnuM che ? tamArA gAmamAM moTalavALA to laI jAya joDe ? nA laI jAya ? emane kaMI kaLA AvaDatI haze. A laI javAnuM. ApaNe derAsaramAM Apone eTalA e AgaLathI eTalA jame thaI gayA ane A ApaNA mokSane mATe bhakti karIe chIe. peluM AgaLa jame thaI gayA ane A ApaNA mokSane mATe bhakti karIe chIe. peluM AgaLa jame thaI gayuM ane puNya to bahu bahu bAMdhyuM che. dharmadhyAna e badhuM naryuM puNya ja che. e puNya zuM kare ? sArI jagyA Ape. ghara bAMdhavuM nA paDe pachI. jhUMpaDAmAM janmyA hoya to pachI ghara bAMdhavuM paDe ne ? mahenata badhI emAM jatI rahe. A to taiyAra baMgalo - gADI-bADI ! evuM jovAmAM nathI AvatuM ?! loko taiyArane tyAM janme che. paNa e Devalapa nA thAya haMke ! manuSyabhavanuM Devalapa thavuM hoya te ahIM AgaLa jarAka kAcuM hoya tyAM ja janma thAya, to ja thAya. A choDIo, chokarAM zI rIte paiNatAM hoya ? evuM che ne, choDIo pAchaLa nANAno kharco vadhAre thAya che. choDIo emanuM laIne AvI che. te benkamAM jamA karAve. choDIonA paisA benkamAM jamA thAya e bApA khuza thAya ke jo meM sittera Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 54 paisAno vyavahAra hajAra rUpiyA kharcIne paiNAvI e jamAnAmAM ! e jamAnAnI vAta karuM chuM. alyA, teM zuM karyuM ? enA paisA benkamAM hatA. tuM to eno e chuM. 'pAvara opha eTarnI? che. tAre emAM zuM ? paNa ropha e mArI khAya che ane ko'ka choDI traNa hajAra laIne AvI hoya te vakhata TATuM paDI gayuM hoya. enA dhaMdhA-aMdhA badhuM. te traNa hajAramAM paiNe kAraNa ke e jeTalA lAvI eTalA vApare. A chokarAM choDIo badhAnAM potAnAM nANAM. ApaNe badhA bhegA karIne mUkIe chIe ne te vahIvaTa ApaNA hAthamAM hoya che eTaluM ja che. bhAvamAM to niraMtara.... jene nikAla karavo che ene AvI jaze. nikAla nA karavo hoya tene Ave nahIM. nikAla to karanAro ane jene nikAla thato hoya te badhAya jANI jAya ke nikAla kare che. nikAla eTale badhAnA mananA samAdhAnano kAyado. pacAsa mAMgato hoya tene pacAsa ja Ape evo kaMI kAyado nahIM. thaI gayo nikAla. tuM keTalA rUpiye nikAla karuM te dahADe ? praznakartA : pacAsa rUpiye. dAdAzrI : pUrepUro ? nA hoya tyAre zuM kare ? hoya to pUrA ApI devA. nA hoya to dasa vadhatA ochA karIne kesa UMco mUkavo. sAmo mANasa ema nathI kaheto ke, mArA pUrA paisA Apa. sAmo mANasa eTaluM kahe ke bhAI, A phera nathI. eTale tame nabhAvI lezo. tyAre kahe, hA, hA. nabhAvI laIzuM eTale thaI gayuM ! A duniyA evI ja rIte cAle che ne, ahaMkAra poSavo joIe. enA ahaMkArane kaMI Thokaro na vAgavI joIe. te ApaNA loka kahe che. mAre dUdhe dhoIne ApavAnA che. alyA, ahaMkAra che khoTo. dUdhe dhoIne ApavAvALA ! mAre paisA ApI devA che bhAva karavAnA, ApI devAya. letI vakhate pAchA ApI devAnA che, evuM nakkI karIne je le che, enA vyavahAra bahu suMdara meM joyA ! kaMI paNa nakkI to hovuM joIe ne pahelethI DisIjhana ! pachI eksiDanTa thAya e judI vastu che, paNa DisIjhana to hovuM joIene ! A to pajhala che te badhuM ! praznakartA : paNa e pajhalano aMta ja nathI Avato. dAdAzrI : aMta ja nA Ave. praznakartA : AtmAnI anaMta zakti ne A pajhale ya anaMta hoya evuM lAge che. dAdAzrI : enuM nAma ja pajhala. huM mAruM pajhala tamane kahuM ne, mAruM pajhala sAMbhaLe ne A loko, to.... ! AkhI jiMdagI pajhala ja, bahu moTAM moTAM ! praznakartA: paNa dAdA, e ApaNuM sukha AvarI le ne ! dAdAzrI : nA. praznakartA : evuM dAdA, ghaNI vakhata bane che. eno aMta ja nA Ave. dAdAzrI : tamAre kharuMne, tamAre amuka ja varSathI prekTisamAM AveluM ane mAre to keTalAya kALathI AnI A prekTisa. keTalA ya avatArathI prekTisa thatI thatI AvelI, samaja paDIne ? ame samajIe Ama ja hoya, e huM kahuM kharo ke AnuM nAma ja kAyado. pelo ulaTo kahe ke huM to have tamane to ApavAno ja nathI. eTale huM ene kazuM evuM nA boluM ke nA ApIza. huM samajI jAuM ke A ja kAyado. praznakartA : dAdA, A to ghaMTInA paDanI mAphaka coMTatA prazno AvyA ja kare. e nikAla ja nA thatA hoya. dAdAzrI : hA, zuM thAya. guMcavADo Ubho thAya ! cUMthAro karI nAkhe. evuM ja bane. saMsAra che ne !! praznakartA : eno mArgano aMta nA Ave ? dAdAzrI : aMta AvI javAno ne ! amuka kALa sudhI ja AvuM hoya pachI aMta AvI javAno. jatI vakhate.... Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 5 5 5 5 paisAno vyavahAra A akramajJAna hindustAnamAM ATalA badhA buddhizALIone gAMThatuM nathI. nA gAMThe, kAraNa ke buddhi limiTeDa vastu che ane jJAna to analimiTeDa vastu che. jJAna vAstaviktA hoya. buddhi bhrAMti hoya. buddhi be ja jue. napho ane khoTa ! napho ane khoTa ! napho ane khoTa ! tyAre napho-khoTa te kaMI joDe AvavAnA che ahIMthI ? chelve sTezane ahIM sUtAM sUtAM laI jAya te joDe AvatuM haze ? nA Ave ? pelAM cAra nALiyera pANI vagaranAM bAMdhe baLyAM ?! te ya chokarAM kahe, alyA eya pANIvALAM nAriyeLa nA ApIza mane sastAmAM sastAM Apa. ITa hepansa, badhuM thaI rahyuM che. enI meLe ja thaI rahyuM che evuM tamane nathI lAgatuM ? praznakartA : hA, hA. 'eka phorTamAM rahI, eka kApaDanI dukAna ahIM rahI, eka bhUlezvaramAM che. paNa to ya zeThanA moDhA upara dIvela copaDeluM hoya che. jamatI vakhate dukAna, dukAna, dukAna ! rAte svapnamAM badhA tAkA mApe !! eTale maratI vakhate saravaiyuM Avaze. mATe sAcavIne heMDo. kevI rIte sAcavIne ? tyAre kahe, ahIMthI kAThiyAvADa sudhIno, be phUTano brija bAMdhelo hoya, be phUTano pUla bAMdhelo hoya, kAThiyAvADa sudhInA dariyA upara, brija kAThiyAvADanA baMdara upara mUkelo hoya TheTha sudhI ane enI upara rahIne kAThiyAvADa javuM che ane bIjuM gADIo-bADIo baMdha thaI gaI che, ane be phUTanA pula para rahIne javAnuM che. be phuTanA pulane oThigaNa nathI. ema ne ema ja che. pleTo mArelI. TheTha sudhI Thokara nA vAge evuM sarasa, suMvALuM lapasI nA paDe evI cekarTa pleTa pAchI. tyAM jatAM jatAM zuM zuM yAda karo ? kaI kaI dukAna yAda Ave ? praznakartA H bIjuM kaMI yAda nA Ave. dAdAzrI : kema ? choDIo to yAda Ave ne ? nAkho dariyAmAM, chiTa kiTa kaheze. enI sepha sAIDa sAcave muo ! tyAre ahIM pAMsaro marane ! eka avatAra pAMsaro mare, tenA anaMta avatAra sudharI jAya. pAMsaro maryo eTale. A AvI rIte AnI para jAya che. te pAMsaro nA jAya ? kaMI polIsavALo rAkhavo paDe pAchaLa ? polIsavALo nA rAkhavo paDe ? tyAre evI A keDI che, paNa ene bhAna nathI bicArAne, ene bhAna nathI eTale bicAro AvuM kare che. dAdAzrI : pote kartA hoyane, pote A jo kamAto hoya to koI mANasa maravAnI kamANI nA kare. paNa maravAnI kamANI kare che ne loko ? nathI karatA ? praznakartA : hA. dAdAzrI : jo pote kamAtA hoya to maravAnI kamANI nA kare. koI kare ? paNa jo javuM paDe che ne ! rophathI jAya che ne ? sUtAM sUtAM cAra nAriyeLa sAthe, rophathI jAyane ? ane ApaNA loko nIcethI cAra khabhe mUkIne jAyane ! ropha bhera ! pahelAM bALavAnI vyavasthA karavI paDatI have to haDahaDATa IlekTrisiTImAM te hADakAM-bADakAM badhuM bALI nAkhe. parabhavatI jALavaNI... ApaNe pUchIe ke kema sAheba upAdhimAM ? tyAre kahe, "zuM kare ? A traNa dukAno, A sAcavavAnuM, tyAM sAcavavAnuM, ne nanAmI nIkaLe tyAre nAriyeLa to cAra ja laI javAnAM. dukAna traNa hoya ke be hoya ke eka hoya to ya cAra ja nAriyeLa ane te ya pANI vagaranAM pAchAM. traNa dukAno sAcavavAnI bhAre, kaheze. kUtarAnA avatAramAM ya duHkhI thayone, ahIM paNa du:khI thayo ! A avatAra nirAMte zAkabhAjI khAvAnI, masAledAra bhAta badhuM khAvAnuM che. veDhamI, jalebIo khAvAnI to ya kUtarAnI peTha hAya-voya karyA karo cho ! ahIM to nirAMte Avo paNa !! ane bhagavAna kA nAma lo ! pachI kabIra sAheba kahe che "alyA zuM karavAnuM ?" khA, pI khIlAI de," Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 56 56 paisAno vyavahAra aura jyAdA hoya to 'khA pI khIlAI de, kara le apanA kAma, calatI vakhate he naro, saMga na cale badAma." zuM kahe ? kabIro khoTuM kahe che ?! ahIMthI be phUTanA brIja upara javAnuM hoya, to polIsavALo rAkhavo paDe ? tame to kahone ? are ! Ubho ya nA thAya. beTho beTho Ama jhAlIne, AgaLa khase ! alyA kyAre pahoMcIza ? tyAre kahe hau thaI raheze ! mArI pAse to , DhebarAM ya che, caNA ya che, eka hAthe jhAlI rAkhIne khAto jAya. chatAM ya pahoMcI jAya che. jeNe nizcaya karyo che e pahoMcI jAya. te ghaDIe kazuM sAMbhare nahIM ne ? e bhAna nathI tane A. AvI rIte evA raste, enI upara, pula upara ja che. paNa bhAna nathI ke huM zuM karI rahyo chuM te ! e to huM jyAre bhAnamAM lAvuM chuM tyAre khabara paDe che ke ohoho ! A to mAre bahu moDuM thaI gayuM !! evo bhAnamAM Ave tyAre khabara paDe che. nahIM to bebhAna ! te ghaDIe vAIpha davAkhAnAmAM che te yAda nA karene ? yAda AvI hoya to ya pheMkI de. badhuM AvaDe che jIvane ! kyAM kyAM nahIM vicAra karavAnA tyAM nathI ja karato.. keTalAka loko bhAMbharaDe, keTalAka bhase, enuM juduM pAchuM ane keTalAka loko bhUke. bhase eTale Tu spIka, samaja paDIne ? baoNgaDe ! zira pe AI mota ! kabIrasAheba kahe che te tyAM dIlhImAM eka TekarA jevuM hazene, paccIsa trIsa phUTa UMco Tekaro hato. tenI upara caDhI gayA. TekarA upara. luMgI ekalI paherelI. bIjuM kazuM nahIM, ane pachI tyAMthI bUmo pADavA mAMDI. 'UMcA caDha pukArIyA, bummata mArI bahota, cetana hArA cetajo, zira pe ApI mota." loka jatA-AvatA'tA tene zuM kahe che ke ceto, ceto, tamArA mAthA upara mota bhamatuM meM joyuM. ceto ceto cetanahArA eTale cetanavALA, cetana jenAmAM che e cetajo. A bagIcAnA thAMbhalAne nathI kaheto, thAMbhalAmAM cetana nathI ne !! te loka jatA'tA te UbhA rahyA. be-cAra jaNa phALiyAvALA UbhA rahI gayA. eka joDuM che te sinemA jovA jatu'tuM. te bhaIe lacako ahIM nAkhelo. enA bAbAno lacako. te be jaNa Ama pAchA pharIne jovA lAgyA ke gAMDo mUo che, e zuM bole che. kazI samajaNa ja nathI paDatI ! le have eka bAju A cetave che. tyAre e kahe che gAMDo che ! aisI A duniyA, pelAne lAgaNI thAya bicArAne tyAre A kahe, gAMDo che ! tAre kaI duniyAmAM rahevuM che ? lAgaNIvALAnI duniyAmAM ke gAMDAnI duniyAmAM ! praznakartA : lAgaNIvALAnI. dAdAzrI : ema ? gAMDAnI duniyAmAM nahIM ? bAkI A to pravAha badho evo ja haM. jyAM vicAra karavAnA tyAM vicAra kare che. nathI karavAnA tyAM nathI karato. evuM huM jANuM chuM kaheze. paNa chatAMya dhaMdhAnI bAbatamAM ciMtA thAya tyAM sudhI vicAra karavAno, mITho lAge eTale ! amuka jagyAe baMdha karI de, e kaDavo lAge eTale baMdha karI de, ane A svabhAvathI mITho lAge. dhaMdhAnA vicAra kyAM sudhI karavAnA ? ke jyAM sudhI vaLe nA caDhe, AmaLe nA caDhe, tyAM sudhI karavAnA, AmaLe caDhavA mAMDyuM eTale baMdha karI devuM. nahIM to mAryA gayA jANajo. cAra paga ne pUMchaDuM vadhArAnuM maLaze. pachI bhAMbhare ! cAra paga ne pUMchaDuM samajyA tame ? mANasamAMthI kyAM jAya pachI ? praznakartA : jAnavaramAM. dAdAzrI : pUMchaDuM Ama UMcuM rAkhIne, Ama kUdakA mArato mArato doDe, bhAMbharaDe tyAM jaIne ! bolavA karavAnuM nahIM zIkhelAM. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 51 51 paisAno vyavahAra dhaMdho, samyak samajaNe. praznakartA : potAnuM ja jovA mATe A badhuM che. dAdAzrI : injanane paTTo ApIne kahyuM AmAMthI kAma kADhI levAnuM hoya. eTale A pelAmAM to kAma kADhI Ape. paNa AmAM zenA hAru injana calAvIe chIe ? tame calAva calAva ja karyA karo cho, basa ! saMDAsa javuM ne khAvuM, saMDAsa javuM ne khAvuM, saMDAsa javuM ne khAvuM, basa ! praznakartA : zarIrane khAvApIvAnuM joIe ne? dAdAzrI : ema ? A karo to ja khAvApIvAnuM maLe, nahIM to maLe evuM nathI, nahIM ? ane khAvApIvAnuM zene mATe ? praznakartA H zarIra TakAvavA mATe. dAdAzrI : zarIra zenA mATe sAcavavAnuM ? dAdAzrI : kudarate ApyuM che eTale calAvavAnuM. IjIta phare, paNa paTTo kyAM ? dAdAzrI : tame dhaMdho zuM karo cho ? praznakartA: reDImeDa kApaDanI dukAna che. dAdAzrI : zenA hAru dhaMdho karo cho ? praznakartA : naphA sAruM ja karIe chIe ne ? dAdAzrI : napho zenA mATe karo cho ? praznakartA : peTa mATe. dAdAzrI : peTanuM zAnA hAru karo cho ? praznakartA : e khabara nathI. dAdAzrI : eTale peTamAM peTrola nAkhavA hAru A badhI kamANI kare che. e zenA jevuM che ? A IjIno badhAM cAlatAM hoya te peTrola nAkhe ane cAlu rAkhyA ja kare. peTrola nAkhe ne cAlu rAkhyA kare. evuM badhA ya kare che. evuM tame ya karo cho ? paNa zA hAru ijIna cAlu rAkhavuM joIe, e kaho to kharA ! mahIM kAmanuM kazuM karavAnuM nathI ? A ijIna to badhAM lokoe cAlu rAkhelAM, paNa tame zA hAru rAkhyuM ? tamAre vicAra to karavo paDe ne ke bhaI, have injanamAM peTrola nAkhI, moMghA bhAvanuM peTrola nAkhI, injana cAlu rAkhavuM. to lokone jovA mATe che A badhuM ? dAdAzrI : hA, paNa zenA mATe TakAvavAnuM ? hetu hovo joIe ne ? dhaMdho karIe te A khorAka khAvA mATe meInTenansa karavA mATe. meInTenansa zene mATe ke zarIra TakAvavA mATe, to zarIra TakAvavAno hetu zene mATe ? praznakartA : agAunAM karma pUrAM karavA mATe hoya. dAdAzrI : eTalA hAru ? e to kUtarAM, gAyo, bheMso, badhAM pUrAM kare che. ane hindustAnamAM manuSya thayA, eTale mokSa hetu mATe che A. hindustAnamAM manuSyajanma mokSa hetu mATe che. ene mATe ja ApaNuM jIvana che. hetu e rAkhyo hoya to jeTalo maLe eTalo kharo. paNa hetu to joIe ne ? A khAvApIvAnuM tene lIdhe che. Apane samajAyuM ne ? jIvana zenA mATe jIvavAnuM che ? khAlI kamAvA mATe ja ? jIvamAtra sukhane khoLe che. sarva duHkhothI mukti zI rIte thAya e jANavA mATe ja jIvana jIvavAnuM che. AmAM mokSano mArga kADhI levAno che. mokSanA mArga mATe A badhuM che. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra para para paisAno vyavahAra jIvata, zetA arthe ? be arthe loka jIve che. AtmArthe jIve che to ko'ka ja mANasa hoya. bIjAM badhAM lakSmInA arthe jIve che. Akho dahADo lakSmI, lakSmI ne lakSmI ! lakSmIjI pAchaLa to AkhuM jagate ya gAMDuM thayeluM che ne ! to ya emAM sukha ja nathI koI dahADo ya ! ghera baMgalA ema ne ema khAlI hoya ne e bapore kArakhAnAmAM hoya. paMkhA pharyA kare, bhogavavAnuM to rAma tArI mAyA ! eTale AtmajJAna jANo ! AvuM AMdhaLuM kyAM sudhI bhaTakyA karavuM ? tyAM vase prabhu ? dAdAzrI : keTalI uMmara thaI zeTha ? praznakartA : bAvana varSa thayAM ! dAdAzrI : eTale hajI to aDatAlIsa rahyA ne ? sauno hisAba to kharo ja ne ApaNo ? praznakartA: e to jyAM sudhI kAmakAja thAya tyAM sudhI karavuM ne pachI bhagavAnane tyAM cAlyA javuM ? dAdAzrI : kyAM cAlyA javuM ? praznakartA : chelve sTezane. dAdAzrI : chelve sTezane javAnuM paNa te pahelAM kazuM karavuM paDe ne ? AvatA bhavanAM poTalAM bAMdhavAM paDe ne ? ke nA bAMdhavA paDe ? tame bAMdhane taiyAra rAkhI melyAM che ? praznakartA: mane ema lAge che ke mANasa prAmANikapaNe jIve ane jenA jenA saMsargamAM Ave tyAM prAmANikapaNe varte te sAruM ja poTaluM che. dAdAzrI : basa, basa ! AnA jevuM eke ya nahi. paNa badhe prAmANikapaNuM hovuM joIe. Ama keTalA kALathI prAmANika jIvana jIvyA ? koI paNa mANasa prAmANika jIvana jIve che, naitika jIvana jIve che, tyAM covIse ya tIrthaMkarono vAsa che. eTale ATaluM zarU karI de to bahu thaI gayuM. traNa vastuthI dharma ! koI pUche ke mAre dharma zuM pALavo ? tyAre kahIe ke A traNa vastu pALane bA : (1) eka to nItimattA ! e jarA ochuM-vatte vakhate thAya ema mAnIne, paNa nItimattA pALavI ATaluM to kara bhAI. (2) pachI bIjuM oblAijhiMga necara to rAkha ! paisA nA hoya to raste jatAM kahIe, 'tamAre kaMI bajAramAM kAmakAja hoya to mane kaho, huM jAuM chuM bajAramAM' ema pUchatA jaIe, A oblAijhiMga necara. | (3) ane trIjuM eno badalo ya levAnI icchA nahIM. ane jagata AkhuM badalAvALuM. tame icchA karo to ya badalo le ne nA icchA karo to ya badalo le. ema ekzana, rIekzana Ave. icchAo tamArI bhIkha che. te nakAmI jAya che. bhagavAna, tyAM AnaMda ! tame icchAo karelI koI dahADo ? praznakartA : hA, icchAo karelI. dAdAzrI : konI pAse ? bhagavAna pAse ? emanI pAse zuM che te ? e zerabajAriyA na hoya ne ?! loko to bhagavAna pAse icchA rAkhe che. hA. bhagavAnanuM nAma devAthI AnaMda thAya. AvaraNa khase. tarata prArthanA kare ke mahIM AnaMda thAya. pachI jJAna jANato hoya ke nA jANato hoya, paNa jo kadI mahIM bhagavAna che evI khAtarI thAya, tyAre vadhAre AnaMda thAya. mahIM bhagavAna che evuM jo nakkI thayuM ne to pUro AnaMda thAya. prAmANiktA prabhuto paMtha praznakartA : AtmAnI pragati mATe zuM karatA rahevuM joIe ? Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra pa3 53 paisAno vyavahAra dAdAzrI : kharuM. ApanArane ya baMdhana, lenArane ya baMdhana. banneyane baMdhana. ApanArAM pelA lokone enkareja kare che. gunA eTale gunA ja hoya. paNa evo jamAnA pramANe veza nA kare to mAra khAya. praznakartA H te A "jJAna" lIdhelA mahAtmAone lAgu paDe ke nahIM ? dAdAzrI : nA. mahAtmAone evuM che ne, mAruM kahevAnuM ke e saMjoga Ave eTalu emAM 'tame' judA ane caMdubhAI judA. te caMdubhAI saMjoga 'anusAra' je cAle e joyA karavAnuM. praznakartA : e ja kahuM chuM ne ! eTale ene lAgu paDe nahIM ne ? ene baMdhana nA paDe ne ? dAdAzrI : eNe prAmANikatAnI niSThA upara cAlavuM joIe. e niSThA evI che ke bahu saMkaDAzamAM AvI jAya che tyAre Atmazaktino AvirbhAva thAya. ne saMkaDAza nA hoya ne jabarajasta paisA-aisA hoya, tyAM sudhI AtmA-bAtmA pragaTa thAya nahIM, prAmANikapaNe eka ja rasto che. bAkI bhaktithI thAya evuM kazuM bane nahIM, prAmANikapaNuM nA hoya ane bhakti karIe eno artha nathI. prAmANikapaNuM joDe joIe ja. prAmANikapaNAthI mANasa pharI mANasa thaI zake che. mANasa pharI mANasanA avatAramAM Ave che ane je loko bheLaseLa kare che, je loko aNahakanuM paDAvI le che, aNahakanuM bhogavI le che, e badhA ahIMthI be pagamAMthI cAra pagamAM jAya che ne pUMchaDuM vadhArAnuM maLe che. emAM koI mInamekha pheraphAra karanAruM nathI. kAraNa ke eno svabhAva evo baMdhAyo, aNahakanuM bhogavI levAno. eTale tyAM jAya to bhogavAya tyAM AgaLa. tyAM to koI koInI bairI ja nahIM ne ! badhI bairIo potAnI ja ne ! ahIM manuSyamAM to paraNelA loko eTale koInI strI upara dRSTi nA bagADIza paNa te have Teva paDI gayelI hoya, Adata paDI gayelI hoya, te pachI tyAM jAya, tyAre rAge paDe enuM. eka avatAra, be avatAra bhogavI Ave tyAre pAMsaro thAya. ene pAMsaro kare che A badhA avatAro. pAMsaro karIne pAcho ahIM Ave che. pAcho, pharI pAcho ADo thayo to pharI pAMsaro kare. A badhuM pAMsarA karatAM karatAM pAMsaro thaI gayo ke pelA mokSane mATe lAyaka thaI gayo. ADAIo hoya tyAM mokSa thAya nahIM. tyAM tahIM baMdhata ! praznakartA : naitikatAnuM mUlya badalAyuM ke naitikatAnuM mUlya enuM e rahyuM ? eka dAkhalo ApuM. gADImAM TikiTa laIne besavuM paDe che, e naitika mUlya thayuM. paNa have to TikiTa sivAya pAghaDI ApavI paDe, e pAghaDI e pApa kharuM ke nahIM ? dAdAzrI : pApa kharuM ne ! badhuM pApa kharuM, paNa e saMjogo evA hoya eTale ApaNane garaja hoya, to zuM karavuM paDe ? praznakartA : pachI enuM baMdhana kharuM ? saMjogo hoya ane ApavuM paDe enuM baMdhana kharuM? dAdAzrI : baMdhana zI rIte paDe paNa ene ? tame zuddhAtmA cho, jyAre tame caMdubhAI cho to baMdhana paDe. praznakartA paNa Aje jo jIvavuM ja hoya to bIjo koI rasto ja nathI paNa. dAdAzrI : rasto ja nathI. praznakartA : Aje vepAra karavo hoya to ye kaMI karavuM paDe. dAdAzrI : badhuM ja, saMjoga ja evA mukAyelA che ke emAM mANasanuM kazuM cAlI zake nahIM. baMdhana to ApaNuM jJAna hoya to nathI, nahIM to baMdhana ja che ne aMte to kudaratatI jatI ! evuM che ne, hitAhitanuM sAdhana potAne zuM karavuM joIe e jIve koI dahADo ya sAMbhaLyuM nathI. potAnuM hita zemAM ane ahita zemAM enuM bhAna ja nathI thayuM. pote potAnuM hitAhitanuM sAdhana lokonuM joIne kare che. loko paisA pAchaLa paDe che. paisA lAvIza to sukhI thaI jaIza. paNa kaMI enuM hita thatuM nathI. 'bAya, boro ora sTIla, (kharIdo, uchInuM lAvo athavA corI karo) e rItathI paisA lAve Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 54 paisAno vyavahAra e cAle nahIM. game te raste paisA lAve e cAle ? kaMI nItimaya to hovuM joIe ne ? nItimaya paisA lAvyA to eno vAMdho nathI. paNa anItimaya paisA lAvyA eTale potAnA ja paga para kuhADo mAryo ane nanAmI kADhe te ghaDIe paisA ahIM paDI rahevAnA. e kudaratanI japtImAM jAya ane pote tyAM AgaLa je guMco pADelI tenuM pAchuM bhogavavuM paDe. prAmANikatAthI dhovAya durguNo ! jUThuM bolyo teno vAMdho nathI, paNa oblAIjhiMga (paropakArI svabhAva) joIe. jUThuM to zAthI bolavuM paDyuM ke vaide kahyuM hoya ke maracuM na khAzo. paNa maracuM khAdhA vagara to cAlatuM ja nA hoya to jUThuM bolavuM paDe ne ? to jUThuM bolavuM e guno nathI. prAmANikatA toDavI e guno che. jUThuM to saMjogavazAt bolavuM paDe. maracAnI mane Teva paDelI hoya ne pelo kahe ke maracuM nathI khAvAnuM, tyAre mAre zuM kahevuM paDe ? 'huM maracuM khAto ja nathI !" eTale jUThuM saMjogavazAt bolavuM paDe. A sAyakala parathI eka jaNa UtarI paDyo ne polIsavALAe joI lIdhA pachI tamane kaheze ke kema be jaNa beThA hatA ? tyAre kahIe ke, "nA sAheba, huM to elo ja hato.' e to bolavuM ja paDe ne ! nahIM to pakaDAI jAya. eTale jUThuM bole teno vAMdho nathI, paNa prAmANikatA toDI teno vAMdho che. prAmANikatA, naitikatA, oblAijhiMga necara hoya tene badhA durguNo dhovAI jAya. tItitI bhajatA jarUrI ! bhagavAnane nA bhaje ne nIti rAkhe to ya bahu thaI gayuM. bhagavAnane bhajato hoya ne nIti nA rAkhato hoya to teno artha nathI. e mIniMgalesa che. chatAM ApaNe pAchuM evuM nA kahevuM. nahIM to e pAcho bhagavAnane choDI deze ane anIti vadhAre karyA karaze. eTale nIti jevuM rAkhavuM. enuM phaLa sAruM Ave. tyAM sukha sAMpaDe saMsAramAM ya ! saMsArI AnaMda je thAya che e to mUrchA che, lagnamAM gayo hoya te dahADe ciMtA badhI jatI rahe, vAjAM vAgyAM, varaghoDo Avyo ke badhuM duHkha bhUlI jAya ne mUrdhAmAM ne mUchamAM pharyA kare. paNa ghara Ave tyAre enuM e ja hoya pAchuM, bAkI jagatamAM sukha hoya nahIM koI jagyAe. chatAM jagatamAM sukha eka jagyAe che. jyAM saMpUrNa nIti hoya, dareka vyavahAramAM saMpUrNa nIti hoya tyAM AgaLa sukha che, ane bIjuM je samAjasevaka hoya, ane te potAne mATe nahIM, paNa pArakAne mATe jIvana jIvato hoya to ene bahu ja sukha hoya, paNa e sukha bhautika sukha che, e mUrchAnuM sukha nA kahevAya. ene paravAto prabhuno ! praznakartA : AjakAla prAmANikapaNe dhaMdho karavA jAya to vadhAre muzkelIo Ave che, e kema ema ? dAdAzrI : prAmANikapaNe kAma karyuM to eka ja muzkelI Ave. paNa aprAmANikapaNe kAma karazo to be prakAranI muzkelIo Avaze. prAmANikatAnI muzkelIomAMthI chUTI javAze, paNa aprAmANikatAmAMthI chUTavuM bhAre che. prAmANikatA e bhagavAnanuM moTuM 'lAyasansa' (paravAno) che. enuM koI nAma nA de. tamane e 'lAyasansa' phADI nAkhavAno vicAra thAya che ? vepAramAM traNa cAvIo ! A vAkyo tamArI dukAne lagADazo : (1) prAptane bhogavo - aprAptanI ciMtA nA karazo. (2) bhogave tenI bhUla. (3) Disa onesTI Ijha dha besTa phUlizanesa ! onesTI Ijha dha besTa polisI, e kyAre ya asatya thatuM nathI. paNa zraddhA DagI gaI che, ane kALa paNa evo che. rAtre konI sattA hoya ? coronuM ja sAmrAjaya hoya tyAre jo ApaNI dukAna kholIne besIe to to badhuM uThAvI jAya. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 55 papa paisAno vyavahAra A to kALa corono che. tethI zuM ApaNe ApaNI paddhati badalAvAya ? savAra sudhI dukAna baMdha rAkho, paNa ApaNI paddhati to nA ja badalAvAya. A rezananA kAyadA temAM koI 'pola' mArIne cAlato thAya, to e lAbha mAne, ane bIjA kema nathI mAnatA ? A gharamAM badhA ja asatya bole to konI para vizvAsa mUkavo ? ane jo eka para vizvAsa mUkIe to to badhe ja vizvAsa mUkavo joIe ne ! paNa A to gharamAM vizvAsa, e ya AMdhaLo vizvAsa mUke che. koInI sattA nathI, koI kazuM karI zake tema nathI. jo potAnI sattA hoya to to koI sTImara DUbe nahIM. paNa A to bhamaraDA che. prakRti nacAve tema nAce che. parasattA kema kahI ? ApaNane gamatuM hoya tyAM paNa laI jAya ne nA gamatuM hoya tyAM ya laI jAya. na gamatuM hoya tyAM e to anicchAe paNa jAya che, mATe e parasattA ja ne ! onesTI Ijha dha besTa polisI rAkhavAnI, paNa A vAkya have asara vagaranAM thaI gayAM che. mATe havethI amAruM navuM vAkya mUkajo, 'Disa onesTI Ijha dha besTa phUlIzanesa' peluM pojhiTiva vAkya lakhIne to loko cakrama thI gayA che. 'bIvera opha thIDjha' nuM borDa lakhyuM che chatAM loko lUMTAyA to pachI borDa zA kAmanuM? tema chatAM A "onesTI Ijha dha besTa polisI' nuM loko borDa mAre che. chatAM ya onesTI hotI nathI. to pachI e borDa zA kAmanuM ? have to navAM zAstronI ne sUtronI jarUra che. mATe ema kahIe chIe ke 'DIsa onesTI Ijha dha besTa phUlIzanesa'nuM borDa mUkajo. satyatiSThA tyAM aizvarya kazuM duniyAmAM che nahIM evuM nathI. badhI ja cIja duniyAmAM che. paNa 'sakaLa padArtha hai jagamAMhi, bhAgyahIna nara pAvata nahIM' evuM kahe che ne ? eTale jeTalI kalpanA Ave eTalI badhI ja cIja jagatamAM hoya, paNa tamArA aMtarAya nA hovA joIe, to bhegI thAya. satyaniSThA joIe. Izvara kaMI madada karavA navaro nathI. koIne ya kazI madada karavA e navaro nathI. tamArI sAcI dAnata haze to tamAruM phaLaze. dAnata jUThI hoya ane Izvarane Aropa kare to zuM thAya ? Izvara to bicAro kaMTALIne nAsI jAya (!) A saMsAramAM badhI ja cIja che. paNa tamAre bhAge kaI AvI te joI lo. tamAre bhAge mAMsAhAra Avyo to joI lo, ne tamAre bhAge zAkAhAra Avyo to te joI lo. tamAre bhAge Ave te tamArA hAthano khela nathI. enI pAchaLa badhA saMjogo, sAMyogika purAvAo che. ane tame sAcA cho to tamane badhuM ja maLaze. jo tame vyavahAramAM sAcA rahezo, to tamane badhI ja cIja maLaze. loka kahe che, sAcAne Izvara madada kare che !" paNa nA, evuM nathI. Izvara sAcAne madada karato hoya to khoTAvALAe zuM guno karyo che ? to Izvara pakSapAtI che ? Izvare to to badhe niSpakSapAtI rahevuM joIene ? Izvara evI koI madada karato nathI. Izvara AmAM hAtha ghAlato ja nathI. IzvaranuM nAma yAda karatAMnI sAthe ja AnaMda thAya. tenuM kAraNa zuM che ke e mULa vastu che. ane te ponuM svarUpa ja che. eTale yAda karatAMnI sAthe AnaMda thAya. AnaMdano lAbha maLe. bAkI Izvara kazuM karI Ape nahIM. ApavAnuM e zIkhyA ja nathI. ane emanI pAse kazuM che paNa nahIM to zuM Ape ? praznakartA : paNa e AnaMda Ape che ne ? dAdAzrI : e to potAno svAbhAvika AnaMda che. yAda karo eTale tamane AnaMda utpanna thAya. jema kerIne yAda karavAthI moDhAmAM pANI Ave che ne ? kerI joIe chIe, tyAre moDhAmAM pANI Ave evuM bhagavAnane yAda karo to AnaMda thAya. sAcAne aizvarya maLe che. jema jema satya, niSThA ne e badhA guNo hoya ne, tema tema aizvarya utpanna thAya. aizvarya eTale zuM ke dareka vastu ene ghera beThAM maLe. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra pa6 paisAno vyavahAra eDajasTebala, ITa eDajaTsa, e pramANe nikAla karIne AgaLa kAma kADhI levAnuM. kaMI besI rahevAya AkhI rAta ? praznakartA : to vyavahAra kevI rIte karavo ? dAdAzrI : viSamatA UbhI nA thavI joIe. samabhAve nikAla karavo. ApaNe jyAMthI kAma kaDhAvavuM hoya te menejara hoya te kahe, 'dasa hajAra rUpiyA Apo to tamAro pAMca lAkhano ceka kADhIza.' have ApaNA cokhA vepAramAM to keTaloka napho hoya ? pAMca lAkha rUpiyAmAM be lAkha ApaNA gharanA hoya ne traNa lAkha lokonA hoya to e loko dhakkA khAya te ya sAruM kahevAya ? eTale ApaNe pelA menejarane kahIe, 'bhaI, mane napho rahyo nathI,' ema tema samajAvIne, pAMcamAM nikAla nahIM to chevaTe dasa hajAra rUpiyA ApI daIne ya ApaNo ceka laI levo. have tyAM mArAthI AvI lAMca kema apAya ?' ema karo, tyAre koNa A badhA lokone javAba Apaze ? pelo mAganAro gALo deze, AvaDI AvaDI ! jarA samajI lo, vakhata Avyo te pramANe samajI lo. satya paNa kALAdhIta ! praznakartA : satya vastu hamezAM bahu takalIpha Ape che. jIvanamAM satya eka hotuM nathI. gharamAM eka satya hoya, dhaMdhAmAM bIjuM satya ho. ghaNIvAra mAruM satya eka ja hoya ane A bhAIne be satya hoya - emane jIvananuM satya eka hoya ane vepAranuM satya bIjuM hoya. jIvananuM satya eTale gharamAM e bhAI jUThuM nA bolI zake ane vepAramAM satya bole to cAle nahIM. ane mAre pitA tarIke eka satya che, jIvananuM mAruM A eka satya ja che. ane A bhAIne be satya eka rAkhavAM poSAya nahIM, emane be alaga alaga satya hoI zake che. to zuM satya be hoya che ? ke satya eka ja hoya ? dAdAzrI : hA, badhe satya judAM judAM hoya. dhaMdhAmAM eka hoya to bIje juduM hoya. eka ja muzkelI UbhI thaI che. vepAramAM je satya che e kALane AdhIna che. sayugamAM kaLiyuganA prakAranuM satya na hatuM. AjanuM satya e kaLiyuganuM satya che. kaLiyuganuM satya eTale kapaTa sAthenuM satya. ena peluM satya eTale kapaTa rahitanuM satya, eTale kALane AdhIna, saMjogavazAt che. saMjogavazAt A badhuM vepAramAM karavuM paDe che. sudharelA bahAravaTiyAnI sAme.. praznakartA : paNa amAre to jIvanamAM evA amuka prasaMgo Ave che ke jyAre khoTuM bolavuM ja paDe tyAre zuM karavuM ? dAdAzrI : e to huM tamane dekhADI daIza. kyAM khoTuM bolavuM ne kyAM khoTuM nA bolavuM e huM tamane dekhADI daIza. keTalIka jagyAe khoTuM bolavuM sAruM ane keTalIka jagyAe sAcuM bolavuM te ya sAruM. bhagavAnane to "saMyama che ke nahIM? teTalI ja paDelI che. saMyama eTale koI jIvane duHkha nathI deto ne ? khoTuM bolIne ya du:kha nA devuM joIe. keTalAka kAyadA kAyamanA hoya che ne keTalAka kAyadA TempararI hoya che. TempararIne loka kAyamanuM karI nAkhe che ne mahAmuzkelI UbhI thAya che. TempararI lAMca ApavAmAM guno nathI. A je TAIma je vyavahAra Avyo te vyavahAra tane 'eDajasTa' karatAM nA AvaDyo eno guno che. have ahIM keTalA pUchaDuM pakaDI rAkhe ?! evuM che ne, ApaNAthI eDajasTa thAya, jayAM sudhI loko ApaNane gALo nA de, ane ApaNI pAse beMkamAM hoya, tyAM sudhI pakaDI rAkhavuM, paNa e beMkanI upara jatuM hoya ne pelAM gALo detAM hoya to zuM karavuM ? tamane kema lAge che ! praznakartA : hA, barobara che. dAdAzrI : huM to amArA vepAramAM kahI deto ke, bhAI ApI Ava rUpiyA. ApaNe bhale corI nathI karatA ke game te nathI karatA, paNa rUpiyA ApI Ava.' nahIM to lokone dhakkA khavaDAvavA e ApaNA sArA mANasanuM kAma nahIM. eTale lAMca pI devI. ene huM guno nathI kaheto. guno to pelAe mAla Apyo che ne ene ApaNe TAImasara paisA nathI ApatA ene guno kahuM chuM. bahAravaTiyo rastAmAM paisA mAge to ApI do ke nahIM ? ke pachI satyane Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 57 pa7 paisAno vyavahAra khAtara nahIM ApavAnA ? praznakartA : ApI devA paDe. dAdAzrI : kema tyAM ApI do cho ?! ane kema ahIM nathI ApatA ?! A bahAravaTiyA sekaMDa prakAranA che. tamane nathI lAgatuM ke A sekaMDa prakAranA bahAravaTiyA che ! praznakartA : pelA pistola batAvI le che ne ? dAdAzrI : A navI pistola batAve che. A ye bhaDaka to ghAle che ne ke ceka tane mahinA sudhI nahIM ApuM !" chatAM gALo khAtAM sudhI ApaNe pakaDI rAkhavuM ne pachI lAMca ApavAnI hA pADavI enA karatAM gALo khAtAM pahelAM paththara nIcethI hAtha kADhI lo' ema kahyuM che. bhagavAne kahyuM ke paththara nIcethI sAcavIne hAtha kADhajo, nahIM to paththaranA bApanuM kazuM javAnuM nathI. tamAro hAtha tUTI jaze. kema lAge che tamane ? praznakartA : bilakula barAbara che. dAdAzrI : have AvuM gAMDuM koNa zIkhavADe ? badhA satyanAM pUMchaDAM pakaDe. alyA na hoya satya. A to vinAzI satya che. sApekSa satya che. hA, eTale koIne hiMsA thatI hoya, koIne duHkha thatuM hoya, ko'ka mAryo jato hoya, evuM nA thavuM joIe. satya che ? mArA rUpiyA huM ApI dauM e kaMI satya che ? tyAre kema ApI do cho ? praznakartA : bIkanA mAryA. dAdAzrI : tyAre A bIjA, sekanDa prakAranA bahAravaTiyA ! A sudharelA bahAravaTiyA pelA sudharyA vagaranA bahAravaTiyA ! A sivilAijhaDa bahAravaTiyA, pelA anasivilAijhaDa bahAravaTiyA !!! sivilAIjhaDa bahAravaTiyA tame nahIM joyelA hoya ?! sivilAijhaDa bahAravaTiyAnA bhAgamAM ya AvelA nahIM ? ame sivilAijhaDa bahAravaTiyA bahu joyelA. paNa mArI vAta e samajavA jevI che, jo samajo to. ane AvuM koI zikhavADe nahIM. mArA jevuM koI zikhavADe nahIM. bIjA to kaheze, nahIM ApavAnuM, bahu tyAre tyAM upavAsa kara, satyAgraha kara kaheze, "are sAheba, huM marI jAuM. e to tame karI zako." eTale anubhavanI vAto che A badhI, ke jeTalo guno AmAM che tethI vadhAre guno pelA mAgatAvALAne dhakkA khavaDAva khavaDAva karavA temAM che. suDI vacce sopArI Ave tyAM zuM karavuM ApaNe ? kapAI ja jAya ne ?! suDI vacce sopArI AvelI rahe che ? mATe kazuM AvI tevI gaNatarI nA gaNavI. amArA 'dAdA' e zIkhavADyuM che ema kahI dejo praznakartA : javAbadArI 'dAdA'nI badhI. A bAju mAMgatAvALA bicArA gaLe AvI gayelA che ane A bAju pelo menejara gaLe AvI gayo che. 'tame dasa hajAra nahIM Apo to huM tamAro ceka nahIM ApuM." nahIM to zeThane kahI de ne ! paNa have zeThane kahevAnI ApaNAmAM hiMmata nathI. e kahe che, "nA, zeThane kahuM to mAro dhaMdho nA cAlavA de.' tyAre Ame ya lAlacu, tyAre ApI de ne, ahIMthI. mela pULo ahIMthI ! AvI rIte nyAya karavAmAM kaMI harakata kharI ? bhagavAne ya Ane gunegAra nA gaNe. bahAravaTiyA maLe tyAre ene paisA ApI devA e guno che ? e kaMI dAdAzrI : hA, javAbadArI mArI. paNa mArA kahyA pramANe hoya to ! tame pelI khoTa vadhAre khAzo, A ochI khoTa che, evuM huM tamane kahuM chuM. khoTa to avazya che. tame lAMca Apo e khoTa to che ja. paNa pelI khoTa, to so rUpiyA jatA hoya to A paMdara rUpiyAmAM pate che. te ApaNA paMcyAzI to bacyA ! ane nahIM to pachI gadheDA pUMcha pakaDA so pakaDA, lAto ATalI khAdhI, have choDa. badhI ja bhUmikAomAMthI pasAra... Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra - 58 58 paisAno vyavahAra praznakartA : tamArA pahelAMnA jIvanamAM tamane amArA jevI bhUmikA to AvI ja haze ne ? dAdAzrI : badhI ja jAtanI bhUmikA AvelI. dareka bhUmikA je tamane badhAne Ave che e bhUmikAo mane prApta thayelI. praznakartA : badhAmAMthI pAsa thaI gayelA ? dAdAzrI : hA, pAsa thaI gayelA. praznakartA : te tenA A uchALA mAryA haze ne ? dAdAzrI : AcAra ne bhUmikAmAM phera che. AcAra e vakhate ho yA nA ho, paNa bhUmikA badhI AvI gayelI. praznakartA : paNa eTale AvuM dekhAyeluM ne Ama ? dAdAzrI : badhuM ja dekhAyeluM che ne ! kazuM dekhavAmAM bAkI ja nathI rAkhyuM. tethI solyuzana ApuM chuM ne ! dhaMdho chatAM jJAtI !! dAdAzrI : evI rIte Ane chUTA jJAnI puruSa pADI zake. jJAnI puruSa cAhe so karI zake, ane tamAre chUTA pADavA AvavuM hoya to Avajo ahIM ane lAbha joIto hoya to Avajo. ane dhaMdho cAlyA kare. paNa dhaMdhAmAM eka kSaNavAra che te amAro upayoga nA hoya. khAlI nAma hoya e bAju. paNa amAro upayoga eka kSaNavAre ya nA hoya. mahinAmAM ekAda divasa be kalAka mAre vakhate javuM paDe. ne jaIe, paNa te amAro upayoga nA hoya. upayogamAM nA hoya eTale zuM te tame samajyA ? A loko dAna levA jaIe chIe ne, te koI pAse dAna levA gayA hoya, ApaNe kahIe ne ke A skUlane mATe dAna Apo, to pelo enuM mana juduM rAkhe ApaNAthI. rAkhe nA rAkhe ? praznakartA : rAkhe. dAdAzrI : evI rIte AmAM badhuM juduM rahe. emAM judA rAkhavAnA rastA hoya che badhA. AtmA ye judo che ne A ye judo che. vepAra DrAmeTika ! amAre dhaMdhA upara bahu prIti nahIM, mULathI ja nahIM ! huM kaMI paisA kamAvA nathI beTho, ke A badhuM karavA nathI beTho. huM to e zodhakhoLa karavA Avyo chuM, ke A jagata zuM che ne kevI rIte cAle che ? A AmAM poSAya nahIM mAre. meM mArI zodhakhoLa karI nAkhI badhI. dhaMdhAmAM meM citta rAkhyuM nathI. dhaMdhAmAM AkhI jiMdagI ya citta rAkhyuM nathI. dhaMdho karyo che kharo. mahenata karI haze. kAma karyuM haze. paNa citta nathI rAkhyuM. praznakartA : te e dhaMdho zI rIte cAle ? dAdAzrI : A nATaka thAya che. te A nATaka kare che, te vakhate paheluM nATaka thAya ce ke paheluM rIharsala kareluM haze ? rIharsala badhuM thayeluM ja che. rIharsala thayeluM badhuM A pharI thAya che. eka phero thaI gayeluM che. tenI upara sikko mAravAno che. praznakartA : ApazrI bhagavAna prAptinA mArge vaLI gayA, sAthe Apa moTA dhaMdhAthI paNa saMkaLAyA cho. to e banne zI rIte saMbhave ? te samajAvo. dAdAzrI : sAro prazna che ke hasavuM ne loTa phAkavo, e be zI rIte bane ? kahe che, hA. Ama che te dhaMdho karo cho, ane Ama che te bhagavAnanA mArga cho. A be zI rIte banyuM ? paNa banI zake ema che. bahAranuM juduM cAle evuM che. aMdaranuM juduM cAle evuM che. be judA ja che. A narendrabhAI che ne, te narendrabhAI judA che ane AtmA judo che, aMdara be chUTA paDI zake ema che. benA guNadharmo ya judA che. jema ahIM AgaLa sonuM ne tAMbuM be bhegAM thayAM hoya. to pharI chUTA pADavA hoya to paDe ke nA paDe ? praznakartA : paDe. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra pa9 59 paisAno vyavahAra yojanA thI tyAMthI ja ApaNe nA samajIe ke rUpakamAM AvavAnuM che ? gayA avatAramAM yojanA ghaDAI ne taiyAra thaI gayeluM. A rUpakamAM AvyuM, atyAre yojanA ghaDAI che, te AvatA avatAranI. e pAchuM rUpakamAM Avaze. vepAramAM vahyA bhavo..... A to TAyaranI dukAna kADhe che, tyAre ema ja jANe che, basa, TAyara vagara to duniyAmAM cAle evuM nathI, eTale dareka avatAramAM dukAno mAMDelI hoya che. vepAra, vepAra ne vepAra. potAnA svarUpabhaNI dRSTi ja gaI nathI. pote koNa, tenI dRSTi karI nathI. vatavAsa, vepAramAM.... praznakartA : hamaNAM to vanavAsa cAle che. dAdAzrI : AvaDA moTA zaheramAM raho cho ne pachI vanavAsa kaho cho enuM kAraNa to kaMIka haze ne ? sAsu bahu pajave che ? thAya to samajavuM ke kArya bagaDavAnuM nathI. ciMtA kAryanI avarodhaka che. ciMtAthI to dhaMdhAne mota Ave. je caDha-utara thAya enuM nAma ja dhaMdho, pUraNa-galana che e. pUraNa thayuM enuM galana thayA vagara rahe ja nahIM. A pUraNa-galanamAM ApaNI kazI milakata nathI, ane je ApaNI milakata che, temAMthI kazuM ja pUraNa-galana thatuM nathI ! evo cokhkho vyavahAra che ! A tamArA gharamAM tamArAM vahu-chokarA badhA ja pArTanarsa che ne ? praznakartA : sukhaduHkhanA bhogavaTAmAM kharAM. dAdAzrI : tame tamArI bairI-chokarAMnA vAlI kahevAo. ekalA vAlIe zA mATe ciMtA karavI ? ane gharanAM to UlaTuM kahe che ke tame amArI ciMtA nA karazo. praznakartA : ciMtAnuM svarUpa zuM che? jamyA tyAre to hatI nahIM ne AvI kyAMthI ? dAdAzrI : jema buddhi vadhe tema baLApo vadhe. janmyA tyAre buddhi hoya che? dhaMdhA mATe vicAranI jarUra che. paNa tenI AgaLa gayA to bagaDI jAya. dhaMdhA aMge dasa-paMdara miniTa vicAravAnuM hoya. pachI ethI AgaLa jAo ne vicAronA vaLa caDhavA mAMDe te normAliTInI bahAra gayuM kahevAya, tyAre tene choDI dejo. dhaMdhAnA vicAra to Ave, paNa e vicAramAM tampAkAra thaIne e vicAra laMbAya to pachI enuM dhyAna utpanna thAya ne tethI ciMtA thAya. e bahu nukasAna kare. praznakartA : paNa dhaMdhAnI javAbadArIo hoya tenuM zuM? dAdAzrI : dhaMdhAnI javAbadArI che, to saMDAsa nahIM jatA hoya ne ? praznakartA : e to nityakarma che. zarIra dharma to bajAvavA ja paDe ne ! dAdAzrI : to A ye nityakarma che. jema UMghavuM e nityakarma che tema A ye nityakarma che badhA. A nityakarmane TelI ane mahIM ajaMpo karyA kare che. ane tethI AvatA avatAra bagaDI jAya badhA. koNa kone nathI choDatuM ! praznakartA : nA. dAdAzrI : hA, keTalIka jagyAe sAsuo evI hoya che te vahune ne ApaNane bhegA ja nA thavA de eTale vanavAsa thaI jAya che pachI ? sAsu tamArI sArI che ne ? pachI A vanavAsa zAthI ? e mane kaho ne ! praznakartA : kAmadhaMdhA bAbatamAM. dAdAzrI : oho ! dhaMdho barobara maLato nathI, nahIM ? bhAva ocho haze to ya nathI maLato ? ciMtAthI dhaMdhAtuM mota ! praznakartA : dhaMdhAnI ciMtA thAya che, bahu aDacaNo Ave che. dAdAzrI : ciMtA thavA mAMDe ke samajo ke kArya bagaDavAnuM vadhAre. ciMtA nA Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 60 60 paisAno vyavahAra to A dhaMdho kare to ja gADuM cAle evuM che ke nahIM to nahIM cAle evuM che ! praznakartA : nA paNa... dAdAzrI : be varSa aTakI jAya to cAle ! baMdha thaI jAya khAvAnuM ? praznakartA : nA, nA. evuM to nathI. evo vAMdho nA Ave. dAdAzrI : to pachI zA hAru badhuM karo ? dhaMdho tamane choDato nathI ke tame dhaMdhAne choDatA nathI ! praznakartA : ame dhaMdhAne choDatA nathI. dAdAzrI : to sAruM (!) eTale prema joIne, prema vagara sodA nakAmA. prema vagaranA badhA sodA nakAmAM che. keTalA bhegA thayA ? manane tRpti thAya eTalA pacAseka lAkha bhegA thaI gayA ? praznakartA : dhaMdhAno. dAdAzrI : e to puruSArtha nA kahevAya. jo pote jo puruSArtha karato hoya to napho ja lAve, paNa A to khoTa paNa jAya che ne ? e puruSArtha nA kahevAya. e to dorI vIMTelI te utare, ene puruSArtha kema kahevAya ? tame puruSArtha karo cho to khoTa kema khAo cho ? praznakartA : e to evuM ya thaI jAya. kyAreka nukasAna paNa thAya. dAdAzrI : nA, puruSArtha karanArAne to kyAre ya khoTa nA jAya. napho-khoTa koNa re ? hA, paNa tame koI dahADo kamAyelA kharA ? tame jAte kamAyelA kharA koI dahADo ya ? praznakartA: jAte ja kamAyA Ama to. dAdAzrI : ema ? tyAre khoTa jAte khAtA haze loko ? khoTa khAya che e jAte khAtA haze. praznakartA: jAte ja jAya. khoTa jAya te jAte. dAdAzrI : paNa khoTa jAte khAtA haze ke ? praznakartA : hA. jema jAte kamAIe ema khoTe ya jAte ja karIe ne ? dAdAzrI : bahu sAruM ! paNa khoTa gamatI nathI. praznakartA : nA. dAdAzrI : to pachI khoTa jAte kare che e kevI rIte kahevAya ? khoTamAM dukAna ke ApaNe ? manamAM nakkI kare ke ArtadhyAna, raudradhyAna nathI karavuM, paNa dukAna khoTamAM praznakartA : nA. dAdAzrI : AkhI jiMdagI zuM kara kara karyuM to ya pacAsa lAkha bhegA thayA nahIM ? praznakartA : nA. dAdAzrI : are evuM bolo cho ? vakhate be-pAMca lAkha ochA haze. bIjuM praznakartA : nA re nA. ene puruSArtha kahevAya ? dAdAzrI : tame zo puruSArtha karo cho ? Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 61 paisAno vyavahAra vItarAga rahevuM bahu muzkela che. e to jJAnakaLA ne buddhikaLA amArI jabarajasta hoya tethI rahevAya. gharAkatI sAthe..... praznakartA : dukAnamAM gharAka Ave eTalA mATe huM dukAna vahelI kholuM ne moDI baMdha karuM chuM, te barobara che ne ? dAdAzrI : tame gharAkane AkarSavAvALA koNa ? tamAre to dukAna loko jyAre kholatA hoya te TAIme kholavI. loko sAta vAge kholatA hoya ne ApaNe sADAnava vAge kholIe to khoTuM kahevAya. loka jyAre baMdha kare tyAre ApaNe ya baMdha karI ghera javuM. vyavahAra zuM kahe che ke loko zuM kare che te juo. loka suI jAya tyAre tame ya suI jAo. rAtre be vAgyA sudhI mahIM ghamasANa macAvyA karo e konA jevI vAta ! jamyA pachI vicAra karo cho ke kevI rIte pacaze ? enuM phaLa savAre maLI ja jAya che ne ? evuM dhaMdhAmAM badhuM che. ja jAya che eTale to karavuM paDe ne, zuM kare ? alyA, dukAna khoTamAM jAya che, tuM kaMI khoTamAM jauM chuM te ? e khoTamAM to dukAna jAya che. dukAnano svabhAva ja evo che ke khoTamAM ya laI jAya ane pachI naphAmAM ya lAve. eTale e khoTa ne napho dekhADyA kare ! vAreghaDIe bleka enDa vhAITa, bleka enDa vhAITa. vhAITa gayuM ne bleka Ave. bleka gayuM ne vhAITa Ave. eno svabhAva e che, emAM tuM zuM kAma mAthe laI le che. ane tamAruM zuM ThekANuM ? kAle savAre nIkaLyA to ghaDImAM phrekTara thaI jaze, zuM ThekANuM che ? evA jagatamAM tame dukAnanI zuM kAma pahelI kANa karo cho ? tamArI kANa pahelI karo ne ! jo kANa karavI hoya to tamArI pahelI karo. dukAnanI zuM kAma karo cho ? dukAna to bicArI pAghaDI hau Apaze ane tamArI to koI bApo ya pAghaDI baMdhAvanAro nathI. dhaMdhAtA kAtamAM ka ! ame dhaMdho karatAM pahelAM zuM karIe ? sTImara cAlavA mUkI hoya, tyAM pUjAo badhI bhaNAvI daIe, mahArAjanI pAse, satyanArAyaNanI kathA, bIjI pUjAo badhuM karIe. vakhate sTImaranI ye pUjA karIe, pachI ame sTImaranA kAnamAM phUMka mArIe ke, 'tAre DUbavuM hoya tyAre DUbaje, amArI icchA nathI ! amArI icchA nathI !! amArI icchA nathI !!" evuM nA kahIe eTale pachI niHspRha thaI gayA kahevAya, to pachI to DUbI jAya. amArI icchA nathI kahyuM eTale enI pAchaLa baLa kAma kare che. ane jo DUbI to ApaNe jANIe ja ne ke kahyuM ja hatuM ne kAnamAM ! ApaNe kyAM na hatuM kahyuM ? eTale eDajasTamenTa goThavIe to pAra Ave evo che A jagatamAM. manano svabhAva evo ke enuM dhAryuM nA thAya, eTale nirAza thaI jAya. eTale mATe A badhA rastA karavAnA. pachI cha mahine DUbe ke be varSe DUbe tyAre ame 'eDajasTamenTa' laI laIe chIe ke cha mahinA to cAlyuM. vepAra eTale A pAra ke pele pAra. AzAnA mahela nirAzA lAvyA vagara rahe nahIM. saMsAramAM praznakartA : dAdA, hamaNAM dukAnamAM gharAkI bilakula nathI to zuM karuM ? dAdAzrI : A 'IlekTrisiTI' jAya eTale tame 'IlekTrisiTI' kyAre Ave, kyAre Ave ema karo to jaldI Ave ? tyAM tame zuM karo cho ? praznakartA : eka-be vAra phona karIe ke jAte kahevA jaIe. dAdAzrI : so vAra phona nA karo ? praznakartA : nA. dAdAzrI : A lAITa gaI tyAre ApaNe to nirAMte gAtA hatA ne pachI enI meLe AvI ne ? praznakartA : eTale ApaNe niHspRha thavuM ? dAdAzrI : niHspRha thavuM te ya guno che ne saspRha thavuM te ya guno che. lAITa Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra Ave to sAruM eTaluM ApaNe rAkhavuM, pachI udhAmA nA rAkhavA. 'regyulAriTI' ane bhAva nA bagADavo. A to eka dahADo gharAka nA Ave to nokarane zeTha TaiDakAya TaiDakAya kare ! te ApaNe tenI jagyAe hoIe to zuM thAya ? e bicAro nokarI karavA Ave ne tame tene TaiDakAvo, to e vera bAMdhIne sahana karI le. nokarane TaiDakAvavuM nahIM, e ya mANasajAta che. ene bicArAne duHkha ne ahIM tame zeTha thaI ne TaiDakAvo te e bicAro kyAM jAya ! bicArA upara jarAka dayAbhAva rAkho ne ! 62 A to gharAka Ave to zAMtithI, premathI tene mAla ApavAno. gharAka nA hoya tyAre bhagavAnanuM nAma levAnuM. A to gharAka nA hoya tyAre Ama jue ne tema jue. mahIM akaLAyA kare, 'Aje kharco mAthe paDaze, ATalI nukasAnI gaI' e cakkara calAve. je gharAka AvavAno hoya e ja Ave che, emAM mahIM cakkara nA calAvIza. dukAnamAM gharAka Ave to paisAnI Apa-le karavAnI, paNa kaSAya nahIM vAparavAnA, paTAvIne kAma kAma karavAnuM. A paththara nIce hAtha AvI jAya to hathoDo mAro cho ? nA, tyAM to dabAI jAya to paTAvIne kADhI levAnA. emAM kaSAya vApare to vera baMdhAya ne eka veramAMthI anaMta UbhAM thAya. A verathI ja jagata UbhuM che, e ja mULa kAraNa che. chUTo verathI ! A gharAka ane vepAra vacce saMbaMdha to hoya ne ? ane e saMbaMdha vepArI dukAna baMdha kare to chUTo thaI jAya ? nA thAya. gharAka to yAda kare ke 'A vepArIe mane Ama kareluM, Avo kharAba mAla Apelo' loka to vera yAda rAkhe; te pachI A bhavamAM dukAna tame baMdha karI hoya paNa e Avate bhave tamane choDe ? nA choDe, e to vera vALIne ja jaMpe. ethI ja bhagavAne kaheluM ke 'koI paNa raste vera choDo'. amArA eka oLakhANavALA rUpiyA udhAra laI gayelA, pachI pAchA ApavA ja nA AvyA. te ame samajI gayA ke A verathI baMdhAyeluM haze, te bhale laI gayo ane uparathI ame tene kahyuM ke, 'tuM have amane rUpiyA pAchA nA ApIza. tane chUTa che.' A paisA jatA karIne ya vera bhaMgAtuM hoya to bhAMgo. je te raste paNa vera choDo, nahIM to eka mANasa joDenuM vera bhaTakAvaze. 62 paisAno vyavahAra emAM ya satya, hita, mita te priya ApaNe satya, hita, priya ane mita rIte kAma levuM. koI gharAka Avyo to ene priya lAge evI rIte vAta karavAnI, ene hitakArI hoya evI vAtacIta karIe. evI vastu nA ApIe ke je ene ghera jaIne nakAmI thaI jAya. to tyAM ApaNe ene kahIe, 'bhaI, A vastu tamArA kAmanI nathI.' tyAre koI kaheze ke, 'AvuM sAcuM kaI daIe to amAre dhaMdho karavo zI rIte ?' alyA, tuM jIve che zA AdhAre ? kayA hisAbathI tuM jIvI rahyo che ? je hisAbathI tuM jIvI rahyo che e dhaMdho cAlaze. kayA hisAbathI A loko savAramAM UThatA haze ? rAtre sUI gayA, ne marI gayA to ?! ghaNA mANasa evA savAre pAchA UThelA nahIM ! e kyA AdhAre ? eTale bhaDakavAnI jarUra nathI. prAmANikatAthI vepAra karaje. pachI je thAya te kharuM paNa hisAba mAMDIza nahIM. emAM hAyavoya zAne ? mANase kamANInI bahu utAvaLa nA karavI. kamANI karavAmAM ALasa rAkhavI joIe, utAvaLa nA karavI joIe. kAraNa ke kamANInI bahu utAvaLa karIe to 1988 mAM ApaNI pAse je nANuM AvavAnuM hoya te atyAre AvI jAya, udIraNA thAya, pachI 1988mAM zuM karIe ApaNe ? eTale nANuM bahu kamAvAnI khaTapaTa karavI nahIM. ApaNe dhaMdho nizcitabhAve zAMta rUpe karyA karavo. A kALamAM jeTalI nItimattA sacavAya eTaluM bhAvathI karyA karavuM. hAyavoya to koNa kare ? ke jene anAja ke kaMI khUTI paDatuM hoya te hAyavoya kare. evuM anAja khUTI paDe, evo dahADo to tamane nathI AvavAno ne ? kapaDAM khUTI paDe evA dahADA Ave che ? kamANI hoya tyAre kheda karavAno ke kyAM vAparIzuM ? ne kharco Ave tyAre majabUta thavAnuM ke devuM cUkavavAno saMjoga maLyo. kamANI e javAbadArI che ne kharco e pheDavAnuM sAdhana che. nANAMno bojo rAkhavA jevo nathI. benkamAM jamA thAya eTale 'hAza' kare ne jAya eTale duHkha thAya. A jagatamAM kazuM ja 'hAza' karavA jevuM nathI. kAraNa ke TempararI che ! lakSmI sahajabhAve bhegI thatI hoya to thavA devI, paNa tenA para Teko nA devo. Teko daIne 'hAza' karo, paNa kyAre e Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra Teko khasI jAya e kahevAya nahIM. mATe pahelethI cetIne cAlo ke jethI azAtAvedanImAM hAlI nA javAya. e samajaNe ciMtA gaI.... dhaMdho karavAmAM to chAtI bahu moTI joIe. chAtInAM pATiyA besI jAya to dhaMdho besI jAya. pahelAM amAre eka phero, amArI kaMpanImAM khoTa AvelI. jJAna thayA pahelAM, tyAre amane AkhI rAta UMgha nA Ave. ciMtA thayA kare. tyAre mahIMthI javAba maLyo ke A khoTamAM koNa koNa ciMtA atyAre karatuM haze ? mane ema lAgyuM ke mArA bhAgIdAra to vakhate ciMtA nA ke karatA hoya. huM phakta ekalo ja karato houM. ane badhAM bairAMchokarAM bhAgIdAra che, to te koI jANatA ja nathI. have e badhA nathI jANatA to ya emanuM cAle che, to huM ekalo ja akkala vagarano te ciMtA karuM A badhuM ya ! eTale pachI mArI akkala AvI gaI. kAraNa ke pelAM badhAM ciMtA nA kare, bhAgIdAra che badhAM, to ya te ciMtA nA kare, to huM ekalo ja ciMtA karuM. te pachI mArAmAM akkala AvI gaI eTale ciMtA karuM nahIM. are, e loko ciMtA nA kare to mAre ciMtA karavAnI zI jarUra ? mAre to mArI pharaja bajAvavAnI; ciMtA-biMtA karavAnI nahIM. e napho-nukasAna e badhuM kArakhAnAnuM hoya che. ApaNe mAthe nathI. ApaNe to pharaja bajAvAnA adhikArI. badhuM kArakhAnuM hoya che. kArakhAnuM mAthe laIne pharIe chIe to rAtre UMgha keTalI badhI Ave ? praznakartA : UMgha nA Ave. dAdAzrI : UMgha nA Ave ne ? e to sAruM che tamAre vakIlAta che. nahIM to tamane kArakhAnAmAM besADyA hoya ne to zuM thAya ? te pote UMDo Utare ne. to chokaro ciMtA karato hoya, pAcho A bApe ya ciMtA karato hoya. chokaro enA kArakhAne ciMtA karato hoya. paNa bApA UtaryA eTale bApA jANe ke AvuM ATaluM javA mAMDyuM. te pachI badhAM ciMtA kare eTale khoTa jatI rahe, nahIM ? ciMtAthI ja A badhI khoTo jAya che. ciMtA karavAno adhikAra nathI. vicAra karavAno adhikAra che, ke bhaI ATale sudhI vicAra karavAno, ane vicAra jyAre ciMtAmAM pariNAma pAme eTale baMdha karI devuM joIe. e ebovanormala vicAra gaNAya che, e ciMtA kahevAya che. ebovanormala vicAra e ciMtA kahevAya che. eTale ame vicAra to karIe, paNa je ebovanormala thayuM ne guMcAyuM peTamAM, eTale baMdha karI daIe. praznakartA : sAmAnya rIte mahIM jatA rahyA tyAM sudhI vicAra kahevAya ane jo mahIM ciMtA thaI to lapeTAyo kahevAya ? dAdAzrI : ciMtA thaI eTale lapeTAyo ja ne ! ciMtA thaI eTale e jANe ke mAre lIdhe ja cAle che, evuM mAnI beThA che. ciMtA eTale zuM ke mAre lIdhe ja cAle che A badhuM. eTale e badhI bhAMjagaDa ja levA jevI nathI. ane che ya evuM ja. A to badhA manuSyomAM Avo roga pesI gayo che. have nIkaLe zI rIte jaladI ? jaladIthI nIkaLe nahIM ne ! Teva paDelI che e jAya nahIM ne ! hebIcyaeTeDa. praznakartA : ApanI pAse Ave to nIkaLI jAya ne ! dAdAzrI : hA, nIkaLI jAya, paNa dhIme dhIme nIkaLe, paNa ekadama nA jAya ne pAchI ! khoTa dhArIte, dhaMdho dhamadhamAvo ! dAdAzrI : kaMTrAkTanA dhaMdhAmAM napho khoLo cho ke khoTa ? praznakartA : napho ja ! dAdAzrI : eka pakSamAM ja paDyA cho ? je khUNAmAM loka paDyA che, te khUmAmAM tame paDyA cho ? tamAre lokanI viruddha cAlavuM. loka napho to ApaNe kahIe khoTa hojo ane khoTa khoLanArane koI dahADo ciMtA nA Ave. napho khoLanAra kAyama ciMtAmAM ja hoya ane khoTa khoLanArane koI dahADo ciMtA ja nA Ave tenI ame geranTI ApIe chIe. vAta amArI samajAya ?!. dhaMdho rAkhyo tyArI ApaNA loka zuM kahe ? A kAmamAM covIseka hajAra to maLe evA che !! have jayAre phorakAsTa kare che (AgAhI kare che, tyAre saMjoga badalAze Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra tene bAda karato nathI. ema ne ema phorakAsTa (AgAhI) kare che. peluM oTomeTika rIte esTimeTamAM parasenTeja (TakA gaNIne) kADhIne, badhuM kADhIne phorakAsTa kare che, te ghaDIe saMjogone bAda karato nathI, ne kahe che, cAlIza hajAra maLavAnA che. 64 pachI traNa mahinA pachI saMjoga badalAyA ane sAheba kaDaka Avyo to dasa TakA je chUTachATa rAkhatA hatA, maTeriyalsamAM, te baMdha thaI gaI ! ene je jUnI karelI ene toDaphoDa karAvaDAvI, emAM che te cAlIsa hajAra dhAryA hatA te trIsa hajAra emAM jatA rahyA. dasa hajAra rahyA. pachI AgaLa bila ApatI vakhate mAra tophAna mAMDyAM. temAM bhAva kApI nAkhyo. eTale paisA kapAI gayA eTale pachI zuM kahe ? Ama to no prophITa, no losa che kharI rIte. rIyalI spIkiMga, ane kahe zuM ke, 'cALIza hajAranI khoTa AvI' kaheze. kAraNa ke napho eNe bAMdhyo hota ne pahelethI ! te ame ya AkhI jiMdagI kaMTrAkTa karelo che, ane badhI jAtanA kaMTrAkTa karelA che. ane temAM dariyAnI jeTIo paNa bAMdhelI che. have tyAM AgaLa, dhaMdhAmAM zarUAtamAM zuM karato hato ? jyAM pAMca lAkha napho maLe evuM hoya tyAM pahelethI nakkI karuM ke lAkheka rUpiyA maLe to basa che. nahIM to chevaTe sarabhara thaI rahe ne InkamaTekSanuM nIkaLaze, ne ApaNo khorAka kharca nIkaLaze to bahu thaI gayuM. pachI maLyA hoya traNa lAkha. te pachI jo manamAM AnaMda rahe, kAraNa ke dhAryA karatAM bahu maLyA. A to cAlIsa hajAra mAnelA ne vIsa hajAra maLe to du:khI thaI jAya !! jo rIta ja gAMDI che ne. jIvana jIvavAnI rIta gAMDI che ne ?! ane jo khoTa ja nakkI kare to enA jevo eya sukhiyo nahIM. pachI khoTa ja nahi AvavAnI jiMdagImAM ya ! kAraNa ke khoTano ja upAsaka chuM evuM kahe, to AkhI jiMdagI khoTa pachI AvavAnI ja nahIM. upAsaka khoTano thayo pachI zuM ?! e gaNatarIo Ama thAya.... badhAya naphAnI AzA rAkhe che. ekuMya mANasa khoTanI AzA rAkhato ja paisAno vyavahAra nathI. eka sAla to khoTanI AzA rAkhIne cAla ! khoTa jAya to samajaje ke AzA phaLI ! ame to khoTanI AzA rAkhIe. badhA jevuM nA rAkhIe. * gharamAM dasa mANaso hoya, te dhaMdhAmAM pacAsa hajAra napho thayo, to badhA kaheze pacAsa hajAra napho thayo. te badho bhego karIe to keTalo napho thayo kahevAya ? praznakartA : pAMca lAkha thaI jAya. dAdAzrI : ane pacIsa hajAra khoTa gaI, kaho ne, eTalI mahIM upAdhi thAya, naphAno AnaMda bahu nA thAya. khoTanI upAdhi vadhAre thAya. eTale khoTa vaheMcIne levI joIe. hA, ke bhaI, emane bhAge aDhI hajAra, mAre bhAge aDhI hajAra. praznakartA : eTale napho malpIplAya (guNAkAra) karavo ane khoTa vaheMcI levI ? dAdAzrI : nA, malTIplAya kazuM nA karavuM. naphAmAM kaMI AnaMda hoto ja nathI kharekhara. ghera badhAMnI tabiyata sArI hoya to jANavuM ke napho che. te dahADo copaDAmAM khoTa hoya to ya te napho ja che ! dukAnanI tabiyata bagaDe ke nA bagaDe, gharanAnI nA bagaDavI joIe. rAtre ya khoTa jAya te ? dhaMdhAnA be chokarA, ekanuM nAma khoTa ane ekanuM nAma napho. khoTavALo chokaro koIne ya game nahIM, paNa be hoya ja. e to e be janmelAM ja hoya. dhaMdhAmAM khoTa jatI hoya to te rAte jAya ke dahADe jAya ? praznakartA H rAte ya jAya ne dahADe ya jAya. dAdAzrI : paNa khoTa jatI hoya to to dahADe javI joIe ne ? rAte ya jo khoTa jatI hoya to rAte to ApaNe jAgatA nathI to rAte zI rIte khoTa jAya ? Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 65 65 paisAno vyavahAra mANasa rAte kamAtA haze ke nahIM kamAtA hoya ? rAte sUI gayA hoya to ya kamAya ? eTale khoTanA ne naphAnA kartA ApaNe nathI, nahIM to rAte khoTa zI rIte jAya ? ane rAte napho zI rIte maLe ? have evuM nathI banatuM ke mahenata kare che to ya khoTa jAya che ? praznakartA H hA, evuM bane che. dAdAzrI : to mahenata karavAthI napho thAya ke mahenata karavAthI khoTa jAya enuM Disijhana zuM ? praznakartA: napho ne khoTa e enA hAthanI vAta nathI. e to 'vyavasthita'nA hAthamAM che. dAdAzrI : hA, badhuM 'vyavasthita'nA tAbAmAM che. eTale 'vyavasthita' mahIM preraNA kare ne, e rIte ApaNe karavuM. bIjuM mahIM DahApaNa vadhAre vAparavuM nahIM. buddhithI mApavA jaIe ke napho maLaze ke khoTa to e mApa jaDe kharuM ? praznakartA : nA jaDe. praznakartA H kamANI ne khoTa to cAlu ja rahe che ne ? dAdAzrI : cAlu ja rahe che ? tame navasArIthI ahIM AvyA to ya tyAM kamANI cAlu ja rahevAnI ? bhAre ajAyabI che ne ? dahADe jamavA besIe to ya kamANI cAlu hoya ne ? ane khoTavALAne khoTa cAlu hoya ne ? keTalI ajAyabI che ! A badhA copaDAnuM tAraNa kADhatAM AvaDe che, paNa A jagatanuM tAraNa kADhatAM AvaDe to zuM nIkaLe ? amane jagatanuM tAraNa kADhatA AvaDeluM ! A jJAna thatAM pahelAM ame tAraNa kADheluM ke A jagatanuM saravaiyuM zuM ? eTale ApaNe zA mATe A mAthAphoDa karavAnI ? jene mATe mahenata kare che e to badho taiyAra ja mAla che, nahIM to lAkha maNa mahenata karo to ya te kAmanI nathI, ulaTI khoTa jAya dAdAzrI : eka mANasane kazuMka darda thayuM hoya ane dardane buddhithI mApavA jaIe to zuM thAya ? ene ema ja thaI jAya ke have marI ja javAnA, ane darda nA thayuM hoya tene buddhithI mApe nahIM. to ya paNa e bicAro ema ne ema saNakAro mAre ne marI jAya. evuM bane ke nA bane. eTale A badhuM khoTa ke napho kazuM jovAnuM nathI. jovAnuM have zuM che ? A napho - khoTa to badhuM karIne ja AvelA cho. have emAM to phakta nimitta tarIke, mahIMthI je pramANe preraNA kare e rIte ApaNe cAlyA karavAnuM. 'vyavasthita' ne oLaMgavuM nahIM. mahIM preraNA thaI tema ApaNe karavAnuM khoTa mATe ya vyavasthita preraNA kare che ane naphA mATe ya preraNA vyavasthita ja kare che. eTale ApaNe preraNA pramANe ja cAlavuM. kAraNa ke napho khoTa e badhuM 'vyavasthita'nA tAbAmAM che, to pachI have karavAnuM zuM ? navarAzano TAIma pelAmAM bagADazo nahIM, A satsaMgamAM TAIma bagADo. kAraNa ke peluM badhuM tamArA hAthamAM sattA ja nathI. A dhaMdhAdArI konA hAthamAM sattA che, enuM saravaiyuM kADho ! tame saravaiyuM kADheluM che ? praznakartA : A jJAna pachI mAlUma paDe. dAdAzrI : hA, pahelAM to khabara ja nA paDe ne ? gUMcAyeluM badhuM; AkhA copaDA ja gUMcAyelA. AmAM koI mANasathI A saravaiyuM nIkaLe evuM nathI. praznakartA : A Apa je kaho e badhI vAto pahelAM sAMbhaLelI ja nahIM. dAdAzrI : sAMbhaLelI ja nahIM ne ! kyAM ya AvI vAto nA hoya. A badhI vAto apUrva che, pUrve sAMbhaLeluM nA hoya, vAMceluM nA hoya. A tadana navI ja Dhaba che ! ane to ja ukela Ave ne, nahIM to ukela kema Ave ? paDatItI veLAe. ApaNe mahenata karIe, cogaradamanuM jo ja karIe chatAM ya kazuM maLe nahIM, to ApaNe samajI javuM ke ApaNA saMjoga pAMsarA nathI. have tyAM vadhAre jora Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra dAdAzrI : hA, hovuM joIe. praznakartA : kAma karyuM javAnuM, emAM kaMI ATha kalAka ke dasa kalAka rAkhavAnA, pachI paMdara-vIsa kalAka nA rAkhavA joIe. dAdAzrI : eno niyama hovo joIe. praznakartA : nokarIvALAne to niyama hoya. paNa vepAravALAne to jANe niyama ja nA hoya. dAdAzrI : vepAravALo aniyama kare, to rAte be vAgye ya ene dukAna UghADI rAkhavAnuM koNa nA pADe che ? Ano kaMI pAra AvavAno che ? be sigAreTanAM pAkITa mATe alyA, AkhI rAta kADhavAnI ?! karIe to ulaTI khoTa jAya, enAM karatAM ApaNe AtmAnuM kaMI karI levuM. gayA avatAre A nA karyuM tenI to A bhAMjagaDa thaI. ApaNuM jJAna ApeluM hoya tenI to vAta ja judI che, paNa ApaNuM jJAna nA maLatuM hoya, to ya te to bhagavAnane bharose mUkI de che ne ! ene zuM karavuM paDe ? 'bhagavAna je kare e kharuM kahe che ne ? ane buddhithI mApavA jAya to koI dahADo ya tALo jaDe evo nathI ? jyAre saMyoga sArA nA hoya tyAre loka kamAvA nIkaLe che. tyAre to bhakti karavI joIe. saMjoga sArA nA hoya tyAre zuM karavuM joIe ? AtmAnuM, potAnA AtmAnuM, satsaMga, badhuM Akho dahADo e ja karyA karIe. zAka nA hoya to nA lAvIe, khIcaDI jeTaluM to thAya ne ! A to yoga hoya to kamAya, nahIM to naphAbajAramAM khoTa khAya ne yoga hoya to khoTa bajAramAM napho kare, yoganI vAta che badhI. napho khoTa kazuM ya kAbUnI vAta nathI, mATe necarala eDajasTamenTanA AdhAre cAlo. dasa lAkha kamAyA pachI ekadama pAMca lAkhanI khoTa Ave to ? A to lAkhanI khoTa ja nA khamI zake ne ! ane Akho dahADo raDAroLa, ciMtA, varIjha karI mUke ! are, gAMDo ya thaI jAya ! evA gAMDA thaI yelA atyAra sudhI meM keTalAya evA joyelA che ! rAtre bAra eka vAgye, be vAgye puruSArtha hala karavAno ? praznakartA : to to mANasa menTala thaI jAya. dAdAzrI : A menTala to thaI ja gayelA che, vaLI pAchA haju menTala kyAM thavAnA che ?! AkhuM jagata menTala hospiTala ja thaI gayeluM che ne ! eTale have pharI menTala nahIM thavAnuM, kAraNa ke Dabala menTala to hoya ? eTale napho khoTa e badhuM ApaNA hAthanI vAta nathI. ApaNe to ApaNuM kAma karo, ane ApaNI pharajo je hoya eTalI bajAvavAnI. tormAliTI, dhaMdhAtA samayanI ! praznakartA : kAma karavAno kaMI normala TAIma hovo joIe ne ? jyAM badhA dukAna ATha vAge ughADatA hoya, tyAM ApaNe sADA cha vAgyAnA UghADIne besIe emAM kazo artha nathI, mahenata badhI anartha che ane ATha vAgyA pachI UghADavuM e ya guno che. bapore badhA baMdha kare te TAIme baMdha karI devAnuM. praznakartA : badhA kArakhAnAvALAo traNa traNa ziphaTa to calAvatA hoya, te dekhAdekhImAM bIjA paNa kahe ke huM paNa kema karIne traNa ziphaTa calAvuM. dAdAzrI : hA, paNa to to traNa nahIM, pAMca karI juone ?! evuM che, A necare paNa ApaNA zarIranI dareka vastu joIe evI goThavI che. A be kAna emAM eka ociMto baMdha thaI gayo to zuM thAya ? paNa gADI cAlu rahe ne ? be AMkho, emAM eka baMdha thaI gayo hoya to zuM thAya ? AvI keTalIka vastuo badhI be be rAkhI che ne ? evuM Aya bahu tyAre be ziphaTa calAvAya. bAkI eno pAra ja nA Ave ne ! praznakartA : A jaMjALane jeTaluM bane teTaluM normala rAkhavuM joIe. dAdAzrI : evuM che ne, khAtA-pItI vakhate citta kArakhAne nA jatuM hoya to kArakhAnuM barobara che, paNa khAtA-pItI vakhate citta kArakhAne jatuM rahetuM hoya to e kArakhAnAne zuM karavAnuM ? ApaNane hArTapheIlano dhaMdho karAvaDAve e kArakhAnuM, Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra e ApaNuM kAma nahIM. eTale normAliTI samajAvI joIe. have traNa ziphaTa calAvaDAve, temAM A navo paiNelo che, tene vahune maLavAno vakhata nA maLe to zuM thAya ? e traNa ziphaTa barobara che ? navI vahu paiNIne Avyo hoya eTale vahunA mananuM to samAdhAna rAkhavuM joIe ne ? ghera jAya eTale vahu kahe ke, 'tame to mane maLatAM ya nathI. vAtacIte ya karatAM nathI !' to A vAjabI nA kahevAya ne ? jagatamAM vAjabI dekhAya evuM hovuM joIe. gharamAM phAdhara joDe ke bIjA joDe dhaMdhAnI bAbatamAM matabheda nA paDe eTalA hAru tamAre ya kahevuM. hA e hA, ke 'calatI hai to calane de.' paNa ApaNe badhAe bhegA thaIne nakkI karavuM joIe ke paMdara lAkha bhegA karyA pachI ApaNe vadhAre joItuM nathI, gharanA badhA membaronI pArlAmenTa bharIne nakkI karavuM joIe. praznakartA : emAM koI 'egrI' nA thAya, dAdA. dAdAzrI : to pachI e kAmanuM nahIM - badhAMe nakkI karavuM joIe. ApaNe cAra ziphaTa calAvIe, jo basso varSanuM AyuSyanuM ekasTenzana lAvaze e ? praznakartA: e banI zake ja nahIM ne ? dAdAzrI : to pachI zA hAru? zene mATe ? hA, ApaNe dhaMdho karIe, paNa rItasara ne badhuM vyavahAra jeTaluM ja, vyavahAra eTale nirAMte jamIne, aDadho kalAka ArAma karI ane pachI dhaMdhA para javuM. Ama doDadhAma, doDadAma, doDadhAma karavAnI zI jarUra ? jANe be hajAra varSanuM AyuSya vadhAre lakhIne nA lAvyo hoya !!! AtmAnuM ya karavuM joIe ne ? AtmAnuM to paheluM karavuM joIe. tame AtmAnuM gayA avatAre karyuM hatuM tethI atyAre A sukha ne zAMti che, nahIM to majUrI karI karIne marI jAya. gayA avatAre AtmAnuM karyuM hatuM tenuM A phaLa che. ane have navesarathI pAchuM karazo tenuM phaLa Avaze. praznakartA : have dhaMdho keTalo vadhAravo joIe ? dAdAzrI : dhaMdho eTalo karavo ke nirAMte UMgha Ave, tyAre ApaNe khaseDavA dhArIe tyAre e khaseDI zakAya evuM hovuM joIe. je AvatI nA hoya te upAdhine bolAvavAnI nahIM. tamArI milakatanI khabara che ? A duniyAmAM badhAM duHkho mAnelAM che. roMgabilIpha che." eka mANasa ahIM AgaLa AvyA hatA. 'dAdAjI mAre ghaNuM duHkha che, mAre cogaradamanuM duHkha che, paisA-baisAnI bAbatamAM sAva garIba jevo thaI gayo chuM'. meM kahyuM, "A be AMkho be lAkhamAM ApavI che ?" tyAre kahe, "nA, nA apAya.' tyAre meM kahyuM, 'ATalA be lAkha to AnI kiMmata gaNo ? zuM bolo cho tame AvuM ? lAcArI batAvo cho ?" keTalA lAkhanI milakata che ApaNI pAse ? A kAgaLiyAMnA paisA gaNo cho ? juo to kharAM ? eka zrImaMtane AMkha gayelI hoya. ne vIsa lAkha rUpiyA Ape to kaMI Akha thAya ? eTale tamArI pAse milakata to che ja. tamAre vecavI nathI. dhaMdhAmAM jarAka khoTa jAya ke mANasa duHkhI duHkhI thaI jAya. mArI pArTanarazIpano nakazo huM tamane kahuM to tamane ajAyabI thaze. lAkha lAkha rUpiyA jAya to ya ame javA daIe. kAraNa ke rUpiyA javAnA che ne ame rahevAnA chIe. game te hoya paNa ame kaSAya nA thavA daIe. lAkha rUpiyA gayA to emAM zuM dAdAzrI : to A badhuM dhyAnamAM rahevuM joIe, ane kamAyA pachI pharI khoTa nA javAnI hoya to kamAyeluM kAmanuM. A to pAchI khoTa javAnI, jokhamadArI UbhI rahI pAchI ! khoTa jAya ke nA jAya ? praznakartA : jAya. dAdAzrI : te ghaDIe zuM badhAMe bhegA thaI ne raDavA besavuM ? Akho dahADo kaDhApo ajaMpo, nA jANe kyAM javuM che ! zenA hAruM kare che ? jANe hajAra be hajAra (varSanuM) AyuSyanuM ekasTenzana nA kADhI lAvyo hoya !!! tyAM esTenzana karI Ape che ne ? praznakartA : koI nA karI Ape. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 68 68 paisAno vyavahAra kahevAnuM ? ApaNe chIe ane A to dhULadhANI ! napho-khoTa potAne ke pAkAte ? A badhI ja bAbata judI pADIe. dhaMdhAmAM khoTa jAya to kahIe ke dhaMdhAne khoTa gaI, kAraNa ke ApaNe naphA-khoTanA mAlika nathI, mATe khoTa ApaNe zA mATe mAthe laIe ? ApaNane napho-khoTa sparzatAM nathI. ane jo khoTa gaI ne InkamaTekSavALo Ave, to dhaMdhAne kahIe ke "he dhaMdhA ! tArI pAse cUkavAya evuM hoya to Amane cUkavI de, tAre cUkavavAnA che." amane koI pUche ke "A sAla khoTamAM gayA cho ?" to ame kahIe ke, 'nA bhAI, amo khoTamAM gayA nathI, dhaMdhAne khoTa gaI che !' ane napho thAya tyAre kahIe ke, dhaMdhAne napho thayo che." amAre napho-toTo hoya ja nahIM. anAmata' rAkho dhaMdhAmAM ! praznakartA : amuka lakSa coMTavALAM nathI hotAM, ne amuka vastu vecavAnI hoya ne ApaNe dhArIe ke pAMca rUpiyA napho maLaze ne tyAM ja nukasAna thAya to tyAM pachI enI coMTI rahyA kare. ko'ka zeThiyA mane dabANa kare ke, 'nA tamAre to plenamAM kalakattA AvavuM ja paDaze.' huM 'nA, nA' kahuM to ya dabANa karyA kare. eTale kazuM choDe ja nahIM ne ! mATe eno hisAba ja nA karavo, vadhaghaTano hisAba ja nA kADhavo. jyAre je dahADe khoTa lAge ne, te dahADe ApaNe pAMca rUpiyA "anAmata" nAme jame karI devA. eTale ApaNI pAse silaka, anAmata silaka rahe, kAraNa ke A copaDA kaMI kAyamanA che ? be-cAra ke ATha varSa pachI phADI nathI nAkhatA ? jo sAco hoya to phADe koI ? A to badhuM manane manAvavAnAM sAdhano che. to ApaNe je dahADe doDhasonI khoTa gaI hoya che. te ApaNe pAMcaso rUpiyA anAmata khAte jame karyA eTale sADI traNasonI silaka ApaNI pAse rahe. eTale doDhasonI khoTane badale sADI traNasonI silaka ApaNane dekhAya. evuM che. A jagata badhuM gappagappA cummALaso che, bArebAra cummALaso nathI A. bArebAra cummALaso hota to e ekajhekTa siddhAMta kahevAta. saMsAra eTale gappagappa cummALaso ane mokSa eTale bArebArA cummAlaso. tamAre to lAIna sArI che te kazI vadhaghaTa AvavAnuM sAdhana ja nahIM ne ! khoTa jAya to paDozIne jAya, dukAnadArane jAya ke zeThane jAya. ApaNe to bhAgiyA nahIM, te bhAgyazALI ye nahIM thavAnuM abhAgiyA ya nahIM thavAnuM, normala !! ane jo kadI A jJAna nA maLyuM hota, manamAM ema thAya ke A jagatamAM hajI mane phatteha jevuM nathI, te pachI badhA joDe resakorsamAM UbhA rahevuM paData. doDAya jarAya nahi ane resakorsamAM UbhA rahevuM paDe to zI dazA thAya ApaNI ? pAchuM badhA doDatA ghoDAnI upAdhi ApaNe karavAnI. eTale tamane samajAyuM ne ? ke A jagata ekajhekTa nathI. bArebAra cummALaso nathI, A to gappagappa cummALaso che. bArebArA cummALaso hoya to to bhagavAnano siddhAMta thayo kahevAya, paNa evuM A jagata nathI. amAre dhaMdhAne khoTa Ave to huM kahI dauM ke vIsa hajAra rUpiyA anAmata nAme jamA karI do. pachI anAmata nAma paranI silaka kADhavI. have e silaka mUkavI kyAM e to bhagavAna jANe ! kharekhara to e silaka che ja kyAM ? chatAM evI silaka hoya ane vakhate ApaNe sAcavIne mUkIe ne koI laI gayuM to ? eTale kyAre koI dAdAzrI : e khoTane to ApaNe tyAM ne tyAM ja jame karI nAkhIe ke khoTa khAte jamA, ane copaDAmAM jame udhAra kADhI nAkhyuM eTale copaDo cokhkho thaI gayo. evuM che ke AgaLanA badhA abhiprAya beThelA ke Ama napho maLaze, tema napho maLaze ane tyAM ja e khoTa gaI. eTale ApaNe 'vyavasthita' che evuM kahevuM paDe. hajI bIjI khoTa javAnI haze te 'vyavasthita'mAM haze to Avaze. eTale A naphokhoTa e ApaNA hAthamAM nathI. ApaNe nA kahezuM to ya e napho AvyA karaze. ApaNe kahIe ke nA, have huM to kaMTALyo A naphAthI, to ya cAle nahIM. eTale ApaNe nA kahIe to ya napho dabANa kare, naphAne mATe ya dabANa ne khoTane mATe ya dabANa ! mATe naphA khoTano hisAba ja nA kADhavo. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra laI jaze tenuM ya kazuM ThekANuM nathI, konA hAthamAM zuM sparze, tenuM ye ThekANuM nathI. mArI vAta tamane samajAya che ne ?! niyamo, sparzatA.... eTale A jagata badhuM sparzanA niyamanA AdhAre cAle che. A spaMdano che ne, to sparzanA niyamonA AdhAre cAle che. atyAre A ThaMDo pavana Ave che ne, to ya aMdarathI sparza evo thAya ke ahIM AgaLa dajhAyA hoya evuM lAge. A rUpiyAno sparza thAya, mIThAno sparza thAya, kaDavAno sparza thAya evA sparza nathI thatA ? eTale je sparza thavAnuM haze te thaze. A mAthAnA vALa mATe tuM ciMtA nathI karato ke gAMjo na maLe to zuM karIzuM ? gAMyajo haDatALa pADe to zuM karIzuM. jeto abhiprAya, tenA vicAra ! praznakartA : nA, paNa amuka bAbata tarapha to durlakSa ja hoya che. dAdAzrI : nA, evuM che, ke jemAM Agraha nathI karyo teno kazo vicAra nathI Avato ane jenA Agraha karyA che, jenA abhiprAya bAMdhyA che tenA ja vicAro Ave. A vALa vadhe to ya tane kazuM nahIM ne ghaTe to ya kazuM thAya nahIM, eTale eno vicAra ja nA Ave. keTalAkane to vALanA bahu vicAra Ave. A strIone gAMyajA saMbaMdhI vicAra AvatA haze ya emane vALa kapAvavAnI jarUra ja nathI ne ? eTale e taraphanA vicAra ja nahIM AvavAnA. gAMyajAo jIvo ke maro, paNa e saMbaMdhI vicAra ja nA Ave, jenA abhiprAya vadhAre bAMdhelA, te ja kheMca kheMca karyA kare. amArA dhaMdhAnI vAto ! bAkI, dhaMdhAmAM khoTa AvI hoya to lokone kahuM ane napho Avyo hoya to ya kahI dauM ! paNa paNa loka pUche to ja, nahIM to mArA dhaMdhAnI vAta ja nA karuM. loka pUche ke, 'tamane hamaNAM khoTa AvI che, e vAta kharI ?" tyAre huM kahI dauM ke "e vAta kharI che'. koI dahADo ya amArA bhAgIdAre ema nathI kahyuM ke tame kema kahI do cho ? kAraNa ke AvuM kaheluM to sAruM ke loka dhIravA AvatA hoya to baMdha thaI jaze ne devuM vadhatuM-ochuM thaze, nahIM to loko zuM kaheze ? 'alyA, nA kahevAya, nahIM to loka dhIraze nahIM.' paNa A to ApaNe devuM vadhI jAya ne, cokhe cokhkhuM kahI do ne, je thayuM hoya ke bhaI khoTa gaI che. khoTa gaI hoya to ya sAmAne vAta khullI karI devI. eTale sAmo bhAvanA kare. eTale paramANu UDI jAya ne pote halako thaI jAya. ekalo mahIM mUMjhAyA kare to vadhAre bojo lAge ! jeTalI phikaro Ave tene Ama phAkI karIne phAkI javAnI. ame vepAra karatA hatA tyAre bahu phikaro AvelI, jJAna pahelAM. tyAre ja A jJAna thAya ne ! amArA chokarA marI gayA tyAre peMDA khavaDAvelA ! ame to zuM karatA ke dhaMdhAmAM ekadama muzkelI AvI jAya to to vAta ja nahIM karavAnI ne hIrAbAne bahArathI khabara paDe ke dhaMdhAmAM muzkelI che amane pUche ke zuM khoTa gaI che ? ame kahIe ke, nA nA. le A rUpiyA A paisA AvyA che te tamAre joIe che ? tyAre hIrAbA kahe ke A loko to kahe che ke khoTa AvI. tyAre huM kahuM ke nA, nA. A to vadhAre kamAyA chIe. paNa A vAta khAnagI rAkhajo. amArA dhaMdhAmAM khoTa jAya to keTalAkane duHkha thAya. te mane kahevA Ave ke keTalI khoTa AvI che ? bahu AvI che ? tyAre huM kahuM ke khoTa AvelI, paNa hamaNAM ja ociMto ja eka lAkha rUpiyAno napho maLyo ! te pelAne TADhaka thaI jAya. samabhAva ! samabhAva kone kahe che ? samabhAva naphAne ane khoTane sarakhuM nA kahe. samabhAva eTale naphAne badale khoTa Ave to ya vAMdho nahIM, napho Ave to ya vAMdho nahIM. naphAthI uttejanA nA thAya, ane pelAthI (khoTathI) DIprezana nA Ave. eTale kazuM thAya nahIM. kaMkAtIta thayelAM hoya. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 70 paisAno vyavahAra rIte khoLa khoLa karIza nahIM. A to vagara kAmanA pAchaLa pharyA kare ! te AvA meM to badhA bahu joyelA. jagata che ne, badhI jAtanuM loka hoya ! jJAtInA anubhavonAM tAraNo... A huM to pAcho badhuM anubhavanA tAraNa para lAvelo, bAkI huM dhaMdhA para paNa paisAnA vicAra karato na hato. paisAne mATe vicAra kare ne, enA jevo phUliza ja koI nathI. e to lamaNe lakhelA che baLyA ! khoTe ya lamaNe lakhelI che. vagara vicAre khoTa Ave ke nathI AvatI. praznakartA : Ave che. dAdAzrI : ane napho ? praznakartA : napho ya Ave. sAmAte AnaMdita karIte Ama ! amAre kaMpanImAM khoTa AvelI te jarA ThaMDuM paDeluM, te vaDodare jaIe tyAre loko pUche ke, 'bahu khoTa AvI che ?" tyAre meM kahyuM ke "keTalI lAge che tamane ?" tyAre kahe ke, lAkheka rUpiyAnI khoTa AvI lAge che.' tyAre meM kahyuM ke, 'traNa lAkhanI khoTa gaI che.' have dhaMdhAne aradhA lAkhanI ke poNA lAkhanI khoTa AvI hoya, paNa huM tene traNa lAkhanI kahuM, kAraNa ke pelo khoLavA Avelo hoya ! e zuM khoLavA Avyo che e huM jANuM ke Ane jo huM lAkhanI kahIza to khuza raheze ne bicArAne ghera khAvAnuM bhAvaze. eTale huM kahuM ke traNa lAkhanI gaI eTale te dahADe e jame nirAMte. ane bIjo ko'ka lAgaNIvALo Ave ne pUche ke "khoTa bahu gaI che ?" tyAre huM kahyuM ke, "nA, pacAseka hajAranI khoTa gaI che.' eTale ene ya ghera jaIne zAMti rahe. lAgaNIvALA ane pelA beu jAtanAM loka AvavAnAM, beune khuza karIne kADhavAnAM. huM kahuM ke, 'traNeka lAkhanI khoTa gaI che. eTale pelo to bahu uchALe caDhe. ene kahuM pAcho ke cA pIne jAva ne ?" tyAre kahe ke, mAre jarA kAma che', kAraNa ke pelo AnaMda AvI gayo ne, eTale A badhuM AvI gayuM. ene eno khorAka maLI gayo, kAraNa ke dveSa che ne ?! A spardhA evI vastu che ke spardhAnA mAryA cAhe so karI nAkhe mANasa. spardhA ke, "mArA karatAM AgaLa vadhI gayo che ? have pAchaLa pADavA ja joIe.' eTale pAchA pADavAno prayatna karyA kare. evAne huM evuM cokhkhuM ja kahI dauM ne, ke vadhAre khoTa gaI che. jo ene nirAMte khAvAnuM bhAthuM ne ! eno ApaNane vAMdho nathI. paNa lokone to zuM ke javAba to ApavA paDe ne ! tene jo kahI daIe ke, "nA, kazI khoTa nathI gaI eTale pelo vadhAre khoLI lAve pAcho ke A to nanno bhaNe che. eTale ene kahevuM paDe, "nanno nahIM, hA bhaNuM chuM. traNa gaNI khoTa gaI che. jeNe tane kahyuM hoya tene pUchI joje. tene khabara nahIM hoya. paNa mane khoTa sArA pramANamAM gaI che.' pachI thoDA divase pAcho pharI Ave ne kahe ke, "have dhaMdhAnuM kemanuM che tamAre ? baMdha karavuM paDaze ?" tyAre meM kahyuM ke, "A to sAta lAkhanI milakata hatI temAMthI traNa lAkha ochI thaI gaI" eTale ene navI jAtanuM jo bolIe. 'alyA, tuM mane kyAMthI pahoMcI vaLavAno hato ?' huM jJAnIpuruSa chuM, tane duHkha nahIM ApuM, paNa tuM A dAdAzrI : eTale to lamaNe lakheluM che baLyuM ! huM nAnapaNathI samajI gayelo ke A lamaNe lakheluM che. A to vagara kAmanuM daLelAne daLadaLa kare che. A to badhuM laIne AvelA che. A vALa UgyA kare che ke nahIM ? ke ciMtA nA kare to ya Uge ne ? praznakartA : Uge. dAdAzrI : A AMkomAM je ajavALuM rahe che ne e jo ema kahyuM hota ke jo tame prayatna karazo to ajavALuM raheze. to traNa dahADAmAM AMdhaLo thaI gayo hota. A to kudaratane AdhIna che ne ! e jJAnarasa to eTalI badhI jhINI jhINI nasomAMthI phare che, e A ajavALuM rAkhe che te vALa karatAM ya pAtaLI naso che. ane DaoNkTaranA hAthamAM soMpe ne to traNa dahADAmAM AMdhaLo karI nAkhe. A kudarata eTalI badhI suMdara che. A kudaratano ApaNe upakAra mAnavo joIe. ane A vagara kAmanI paisAnI hAya, hAya zuM karavAnI ?! alyA khoTa Ave che, te ya vagara vicAre ja Ave che. tyAre pelo napho kaMI vicArIe ne Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 71 71 paisAno vyavahAra Avato haze ? vicAravAthI to ochuM thAya UlaTuM ! ApaNe ApaNuM kAma karyuM jAva. savAramAM badhA ATha vAge dukAna ughADe. to ApaNe paNa ATha vAge ughADavAnI. badhA nava vAge ughADe to ApaNe dukAna nava vAge ughADavAnI. badhA nava vAge ughADe to ApaNe kaMI pAMca vAge tyAM jaIne besavAnuM nahIM. ane badhA ya rAtre sADA dase sUI jAya eTale ApaNe jANavuM ke badhA sUI gayA che, have ema karIne ApaNe sUI javAnuM. pachI vicAravA-karavAnuM nahIM. kAle zuM thavAnuM che eno vicAra Aje nahIM karavAno. badhA sUI gayA te huM ekalo evo mUrakha ke jAgyA karuM ? bahAra joIe to evI samajaNa nA paDe ? praznakartA : samajaNa to paDe paNa mana kUdAkUda karatuM hoya ne AvatI kAlanuM kAma paNa Aje patAvI dau ne ? dAdAzrI : hA, mana kUdAkUda kare. paNa manane kahIe ke jo badhA sUI gayA che. tuM jo vagara kAmanuM bUmAbUma karIza to emAM kazo svAda nahIM kADhe, badhA sUI gayA ne tuM ekalo DahApaNavALo vagara kAmano kyAMthI jagADe che ? kahIe. A to rAte jAge to ya savAramAM kazuM vadhyuM nA hoya ne ulaTo moDo UThe. A badhu oNna TrAyala meM laI lIdhuM che, hoM ! AkhI lAIpha pUrI TrAyala lIdhI che. dareka vastumAM TrAyala laIne ja huM AgaLa cAlyo chuM. ema ne ema nathI khasyo chuM ane keTalA ya avatAra TrAyalathI ja lAvelo chuM. tyAre to huM tamane A badhI anubhavI vAto karI zakuM chuM. ane to khulAso thAya ne ! khulAsA nA tAya to mANasa guMcAya. corIo thAya. polIso ya bolAvAya ! amAre kAma para evuM hatuM ne, ke jene rAkhIe te ja corIo karAvaDAvato hato. pachI ekane badale be mANasa rAkhyA. eka rAtano ne eka dahADAno ema be mANasa rAkhyA. to te ya corI karAvato hato. bIje trIje dahADe corIo thayA ja kare. huM samajI gayo ke A badhuM barAbara che, A hisAba badho cUkavI devAno thayo che. A gAmamAM corIono hisAba cUkavavA AvyA chIe, te badho hisAba cUkavAI jAya eTale ukela AvI gayo. cora corIo kare ne amAre savAramAM jANavAnuM, pAchuM sAta dahADe polIsavALAne khabara ApavAnI. e khAtara pAchaLa dIvela ! ema karavAnuM ? nA, e ya nATaka karavuM paDe. nATaka nA karIe to pachI khoTuM Thare, pAcho phojadAra Ave, e phojadAra pUche ke, "zuM zuM gayuM ? tyAre huM kahuM ke, 'A A gayuM che. amuka sAmAna badho gayo che, tame ekavAra badhAMne dabaDAvo." te pachI e badhAne dabaDAvI Ave ke, "heya. Ama kema ? heya, Ama kema ? huM Avyo chuM.' ApaNe jANIe ke kAlathI pAchI corIo cAlu thaI javAnI, ApaNe e jJAna jANatA ja hoIe. phojadAra dabaDAve, pelA corI kare, ApaNe A badhuM karAvaDAvIe, ema badhuM cAlyA ke ! paNa 'vyavasthita' nI bahAra kazuM thaI javAnuM nathI. bAra mahinA sudhI corI thaI, paNa amAre tyAM koIne peTamAM pANI hAleluM nahIM. e ja corIo thayA kare, ApaNe jANyA karavAnuM ke bhaI, Aje ATalI corI thaI. cora corI kare che e to bicArA sArA, bAkI je zAhukAra kahevAya ne e corIo kare, e to vadhAre gunegAra che. enA karatAM pelA to cora ja che. e kahe paNa che ne, ke mAro dhaMdho ja corI che. AvI corIo tA zobhe ! praznakartA : paNa AvuM nA kare to peTa kyAMthI bhare ! dAdAzrI : amane ya evo bhaya lAgato hato pahelAM. A kaLiyugamAM ame ya janmelA ne ! te 1951 sudhI to evo bhaya rahyo hato paNa pachI bhaya choDI dIdho. kAraNa ke A simenTa kADhI levo e mANasamAMthI blaDa cUsI levA jevuM che. ane lokhaMDa kADhI levuM e A badhA skeleTana (hADakAM) kADhI levA jevuM che. skeleTana kADhI lIdhuM, lohI kADhI lIdhuM, pachI makAnamAM rahyuM zuM ? ApaNane corI nA zobhe - ApaNe zAhukAra thaIne corI karIe tenA karatAM to cora sArA - A corIo kare che ne tenA karatAM bheLaseLa kare che te to vadhAre gunegAra che. A to bhAna ja nathI ke huM A guno karuM tenuM phaLa zuM Avaze, bebhAnapaNAmAM bAna vagara ja gunA kare che. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra kALA bajAranI phasAmaNa ! eTale ame mAra bahu khAdhelA. kALAbajAra karelA. ne badhuM karyuM ane mAra upAdhio hatI. praznakartA : tyAre kALA bajAra hatA nahIM. dAdAzrI : are, hatA. '42nI sAlamAM mAruM lokhaMDanuM kArakhAnuM hatuM. e to egrikalcara InsTamenTa badhAM ApavAnAM. bITako enjiniyariMga kaMpanI. te sarakAra lokhaMDa Ape. agiyAra rUpiyA haMDraveTathI. ane batrIsa rUpiyAno bhAva bajAramAM cAle. ahIM amArA bhAgIdAra kaMTrAkTanA dhaMdhAmAM sarakArane amuka.... AnA phUTe Ape. ane bahAra rUpiyo bhAva cAle. eTale A pAIpo veca veca kare. dhaMdhAnA aMge AvelI ne ane lokhaMDa veca veca karIe. kALo bajAra nahIM karavAnI icchA haM. dAnata cora nahI 'jarAya AvI. paNa kaMIka buddhie mAra khavaDAvI dIdho. zI rIte mAra khavaDAvyo ? peluM lokhaMDa to bheguM thavA mAMDyuM ane paisA ApaNI pAse, rakama tyAM vyAje lAvavA mAMDI. tyAre eka dalAla Avyo te kahe 'sAheba, ATalo badho mAla che, amane ApatA hoya to zuM khoTuM ?" meM kahyuM, 'bhaI, kALo bajAra amArAthI nA thAya." tyAre teNe kahyuM, 'kALA bajAra tame nA karatA. mArA jevAnuM peTIyuM raLI ApavAnuM karI Apo.' A e huM bhUlla khaI gayo tyAM AgaLa. eTale kALA bajArano bhAva bhale 32 rUpiyA che, e tame nA lezo. paNa mAre to A peTIyuM nIkaLe evuM to karI Apo.' tyAre meM kahyuM, 'paNa te tene vecavuM paDe ne ?" 'hA, ochuM laIne Apo eTale pelA pAse peTIyuM nIkaLe. eTale pachI emane 25 rUpiye ApyuM. paNa eNe 32 ne badale 35 lIdhA. eTale pachI amane khabara paDI ke A to UlaTuM Dabala cora lokonI pAse vadhAre lUMTAvaDAvyuM, enAM karatAM ApaNe sIdhuM Apo. have kahyuM ema karatuM karatuM slIpa thatuM thaI gayuM. ane slIpa thaI gayA pachI joI lo pariNAma enAM ! sArA mAbApanuM chokaruM corI karI lAve to keTalA dahADA UMgha Ave ene ?! kheMcyA kare ne ? rome rome keDavA mAMDyuM eTale meM mArA bhAgIdArane kahyuM, 'A tamArI pAse ne mArI pAse, A mUDI jatI rahe, vahelAmAM vahelI take to sAruM. ne Avo paiso pharI bhego nA karIe. paNa te lakSmI jatI rahI, cAlavA mAMDI. puNyazALI loko ! pAMca-sAta varSamAM jatA rahyA. e to evuM baneluM ke eleppImAM amArI peDhI hatI. amArI ne amArA bhAgIdAranI tyAM peDhI hatI ! suMThane marIno moTo bijhanesa. kALAbajAranuM dhana bheguM thayuM ne, te tyAM ophisamAM nAkhyuM pachI. paNa tyAM A nANuM gayuM. te ApaNe phAvyA. nirAMta thaI gI. te pachI amArA bhAgIdArano kAgaLa Avyo ke bhale gayuM haze, paNa have pharI pAchuM rAge paDe evuM mane lAge che. mATe have chellA, vadhAre nahIM, paNa cauda hajAra to mane mokalo. eTale meM 1945-46mAM cauda emane mokalyA ane kAgaLamAM joDe lakhyuM ke A cauda hajAra jAya to ciMtA karyA vagara pAchA Avajo. vakhate A jAya, dhAryA pramANe nA paDe, ane jAya to enI upAdhimAM paDazo nahIM. paNa ApaNe vahelI take pAchA Avo. ApaNe chIe to vahelI take kamAIzuM. nahIM to ApaNI para eTeka thAya to zI dazA thAya ? ane eTale to 46nI sAlathI ja cAlu thaI gayelA. A eTeka vadhyA kyArathI ? 1939mAM A hiTalare valoNuM valoNuM varlDanuM TAratI eTekanI zarUAta thaI gaI. eTale pachI mane mArA bhAgIdArano kAgaLa Avyo, ke huM dhArato hato paNa mAruM dhAreluM avaLuM paDyuM. ane cauda hajAra gayA. eTale A paisA mAre khAte, svataMtra mATe khAte udhArajo ke tame nA kahyuM chatAM meM karyuM, eTale meM kahyuM, 'have bIjA koI bhAgIdArane AvuM kahezo nahIM. mane kaho to mAre evuM kazuM karavAnuM nathI. mAre to tame bIjA lAkha khoIne Avo to ya tamArA bhAgIdAramAMthI maTIza nahIM. tame je karIne Avo temAM huM bhAgIdAra ane napho AvatAM huM leta pAcho, nahIM ? nA leta ? nA kahyA pachI e napho Avyo hota to nA leta huM ? praznakartA : hA, leta. dAdAzrI : te pachI te nyAya tarata nA samajaNa paDe ApaNane ? meM kahyuM 'tame je karIne Avo cho, teno amane vAMdho ja nathI." te pachI emanA manamAM bahu du:kha thayuM. meM kahyuM, 'cauda hajAramAM zuM bagaDavAnuM hatuM te ? ApaNe to jIvatA chIe ! ApaNe jIvatA chIe to pharI duniyA UbhI karI nAkhIzuM. gayA pachI navI duniyA thAya evI. ApaNe jIvatA chIe, eTaluM kahyuM eTale rAge AvI Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra gayuM pachI. 73 khoTuM nANuM ja khavAya ! dhaMdhAmAM koI vAMkA mANaso maLe te ApaNA paisA khAvA mAMDe to ApaNe aMdarakhAne samajIe ke ApaNA paisA khoTA che, mATe AvA bhegA thAya. nahIM to vAMkA mANaso bhegA thAya ja zI rIte ? mAreya evuM thatuM hatuM. eka phero khoTuM nANuM AveluM. te badhA vAMkA ja loko bhegA thayelA. te meM nakkI karyuM ke A nA joIe. sAro dhaMdho kyo ? dhaMdho kyo sAro ke jemAM hiMsA nA samAtI hoya, koIne ApaNA dhaMdhAthI duHkha nA thAya. A to dANAvALAno dhaMdho hoya to ze2mAMthI thoDuM kADhI le. AjakAla to bheLaseLa karavAnuM zIkhyA che. temAM ya khAvAnI vastuomAM bheLaseLa kare to janAvaramAM - cAra pagamAM pesI jaIza. cAra pago thAya pachI paDe to nahIM ne ? vepAramAM dharma rAkhajo, nahIM to adharma pesI jaze. anAjanuM vajana kare, joDe jIvaDAM hau marI jAya ! zI rIte eno meLa paDe ? paDe meLa ? kevA dhaMdhA hAthamAM AvyA che ? dhaMdhA kevA cokhkhA hoya che ? nathI hotA cokhkhA dhaMdhA ? sonAno dhaMdho keTalo cokhkho ? jene mahIM bheLaseLa nA karavuM hoya to cAle ke nA cAle ? e to lagaDIo bahu ahIMthI lAvIne tyAM daI AvyA. paNa A kariyANAno dhaMdho, AmAM to chUTako ja nA thAya. AmAM to enI meLe jIvaDAM paDI uThe, tamArI icchA nA hoya to ya jIvaDAM paDI uThe. hiMsAvALA dhaMdhA.... eTale puNyazALIne kayo dhaMdho maLI Ave ? jemAM ochAmAM ochI hiMsA hoya e dhaMdho puNyazALIne maLI Ave. have evo dhaMdho kayo ? hIrA-mANekano, ke jemAM kazuM bheLaseLa nahIM, paNa emAM ya jo ke atyAre corIo ja thaI gaI che. paNa jene bheLaseLa vagara karavo hoya to karI zake. emAM jIvaDAM mare nahIM, paisAno vyavahAra kazI upAdhi nahIM, ane pachI bIjA naMbare sonA-cAMdIno ane sauthI vadhAremAM vadhAre hiMsAno dhaMdho kayo ? A kasAIno, pachI A kuMbhArano. pelA nibhADAmAM saLagAve che ! eTale badhI hiMsA ja che. 93 praznakartA : game te hiMsAnuM phaLa to kharuM ja ne ? hiMsAnuM phaLa to bhogavavAnuM ja ne ? pachI bhAvahiMsA hoya ke dravyahiMsA hoya ? dAdAzrI : te loko bhogave ja che ne ! Akho dahADo taraphaDATa, taraphaDATa.... AmAM bhogave che ja ne A badhA ! jeTalAM hiMsaka dhaMdhAvALA che ne, e dhaMdhAvALA sukhI nA dekhAya. emanA moDhA para teja nA Ave koI dahADo ya. jamInamAlika haLa nA pheravato hoya tene bahu aDe nahIM. kheDanArane aDe. eTale e sukhI nA hoya. pahelethI niyama che A badho eTale dhisa Ijha baTanecarala. A dhaMdhA maLavA, e badhuM necarala che. jo tame baMdha karI do ne, to ya e baMdha thAya evuM nathI. kAraNa ke emAM kazuM cAle evuM nathI. nahIM to A badhA ya lokone manamAM vicAra Ave ke, chokaro sainyamAM jAya ne e marI jAya to mArI vahu rAMDe.' to to AkhA dezamAM evo mAla pAke ja nahIM. paNa nA, e mAla dareka dezamAM hoya ja. kudaratI niyama evo ja che. eTale A badhuM kudarata ja pakave che. AmAM kaMI navuM hotuM nathI. kudaratano AnI pAchaLa hAtha che. eTale bahu e rAkhavAnuM nahIM. sAcuM khoTuM dhaMdhAmAM ! dhaMdhAmAM mana bagADe to ya napho 66,616 thaze ne mana nA bagADe to ya napho 66,616 raheze, to kayo dhaMdho karavo ? praznakartA : ApaNe je dhaMdhA karIe emAM sAcuM-khoTuM paNa karavuM paDe che to zuM karavAnuM ? dAdAzrI : tamane jeTalIsamajaNa paDe, khoTuM ne kharuM, eTaluM ja ne ? ke badhuM ya khoTuM che evI tamane samaja paDI ? Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 74 paisAno vyavahAra praznakartA : badhuM to khoTuM to na ja hoya ne ! dAdAzrI : tamane samaja paDe eTaluM karo. nAno chokaro enA pramANamAM kare, ane moTI uMmaranA enA pramANamAM kare, sahu sahune samajaNa paDe eTaluM kharuM khoTuM samaje. nAnA chokarAne hIro ApIe to hIro laI ne bahAra ramavA jAya ane koIka biskITa Ape to laI le, kAraNa ke ene samajaNa nathI ne ! tamane kharAkhoTAnI samajaNa kyAMthI AvI ? praznakartA : duniyAdArInI rIte je kahetA hoya ne, agara to ApaNane ema lAgatuM hoya ke A khoTuM che. koIne mAla vecyo ane ApaNe khoTuM bolIe e badhuM khoTuM kahevAyane ? dAdAzrI : e to ApaNane duHkha thAya te ghaDIe ApaNane aMdara kharAba lAge. potAne samajaNa paDe ke A khoTuM thaI rahyuM che ane sukha thAya to potAne samajaNa paDe A sAruM ja thaI rahyuM che. tame dAna ApatA hoya to tamane aMdara sukha thAya. potAnA gharanA rUpiyA Apo chatAM sukha thAya, kAraNa ke sAruM kAma karyuM. sAruM kAma kare eTale sukha thAya ane kharAba kAma kare te ghaDIe du:kha thAya. enA uparathI ApaNane oLakhAya ke kayuM sAruM ne kayuM khoTuM ? khoTAmAM jivAya ja kema ? praznakartA H have khoTuM baMdha nA thAya to, enA mATe zuM karavuM ? dAdAzrI : e khoTuM baMdha karatAM AvaDavuM joIe ne ? to e khoTuM karavAnuM zIkhyA kyAMthI ? koI e zIkhavADeluM nahIM ? praznakartA H duniyAdArI zIkhavADe che ke khoTuM bolo, khoTuM karo. paisA kamAvA mATe zIkhavADe che. dAdAzrI : hA, paNa te ApaNe zIkhavuM hoya to zIkhIe, nA zIkhavuM hoya to nA zIkhavADe. praznakartA : bijhanesamAM khoTuM karatA hoya to emAMthI alaga rahevAno rasto zuM ? dAdAzrI : paNa khoTuM karo cho ja zuM karavAne ? e zIkhyA ja kyAMthI ? bIjuM sAruM koI zIkhavADe tyAMthI sAruM zIkhI lAvo. A khoTuM karavAnuM koInI pAsethI zIkhyA cho tethI to khoTuM karatAM AvaDe che, nahIM to khoTuM karavAnuM AvaDe ja zI rIte ? have khoTAnuM zIkhavAnuM baMdha karI do ane khoTAnA badhA kAgaLo bALI nAkho ! praznakartA: paNa to dhaMdho nA cAle, dhaMdho evo hoya ke khoTuM to karavuM ja paDe. dAdAzrI : dhaMdho nA cAle to tamane zuM nukasAna ? praznakartA : dhaMdho nA cAle to paisA nA maLe ane ApaNane duniyAmAM rahevuM che. dAdAzrI : zI rIte tame evuM jANo ke khoTuM nahIM karIe to dhaMdho nahIM cAle ? enuM phorakAsTa che badhuM tamArI pAsethI ? phorakAsTa vagara zI rIte tame kahI zako ke tamAruM nahIM cAle ? eTale thoDA dahADA Ama je khoTuM karo cho tenAthI avaLuM to karo. karI to juo, to khabara paDe ke dhaMdhA para zI asara thAya che ! koI gharAka Ave ne e pUche, 'AnI zI kiMmata che ?" tyAre kahIe 'aDhI rUpiyA". pachI pelo kaheze ke "sAheba, AnI kharI kiMmata keTalI che ?" tyAre tamAre kharuM kahevAnuM ke, 'bajAramAM A levA jauM to AnI kharI kiMmata poNA be rUpiyA maLaze." evuM ApaNe eka pherA kahI to juo pachI zuM thAya che e juo. praznakartA : to pachI ApaNI pAsethI mAla koI leze nahIM. dAdAzrI : e leze ke nahIM leze, tenI tamane zI rIte khabara paDI ? tamane phorakAsTa thayeluM hoya, jANe potAne AgaLanuM dekhAtuM hoya evuM kare che ne loko ? e nA le to bIjo gharAka laI jaze, nahIM to trIjo koIka to lenAra maLaze ne ? prayatna thAya, pariNAma vyavasthita ! dhaMdhAmAM prayatna karavAno, 'vyavasthita' enI meLe goThavyA karaze. te ya tamAre Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 75 75 paisAno vyavahAra phakta karyA karavAno, emAM ALasa nahIM karavAnI. bhagavAne kahyuM che ke badhuM 'vyavasthita' che. naphAmAM hajAra ke lAkha ApavAnA che, te cAlAkI karavAthI eka Ano ya vadhaze nahIM ane cAlAkIthI AvatA avatAranA navA hisAba bAMdhazo e judA ! praznakartA: paNa dhaMdhAmAM cAlAkI karyA vagara to dhaMdho cAle nahIM ne ? dAdAzrI : bhagavAne zuM kahyuM che A badhuM tane 'vyavasthita' mAM che eTaluM ja maLaze ane cAlAkIthI karma baMdhAze ne paisA eke ya vadhaze nahIM ! eka mANasa cAlAkI sAthe dhaMdho kare, paNa napho tene te ja rahe ne cAlAkI karyAnuM karma baMdhAya te juduM. mATe A cAlAkI nA karazo. cAlAkIthI kazo phAyado nathI ne nukasAna pAra vagaranuM !! cAlAkI nakAmI jAya che ane AvatA avatAranI jokhamadArI vahorI le che. bhagavAne cAlAkI karavAnI nA kahI che atyAre to koI cAlAkI kare ja nahIM ne ? praznakartA : ApaNI sAme koI cAlAkI karato hoya to ApaNe paNa sAmI karavI joIe ne, evuM atyAre to loko kare che. dAdAzrI : AvI ja rIte cAlAkIno roga pesI jAya ne ! ane 'vyavasthita'nuM jJAna hAjara hoya tene dhIraja rahe. koI ApaNI joDe cAlAkI karavA Ave to ApaNe pAchale bAraNethI nIkaLI javuM, ApaNe sAmI cAlAkI karavI nahIM. vagara ciMtavya AvI maLe ! paisA kamAvAnI bhAvanA eTale ja raudradhyAna. paisA kamAvAnI bhAvanA eTale bIjA pAse paisA ochA karavAnI bhAvanA ne ? eTale bhagavAne kahyuM ke kamAvAnI tuM bhAvanA ja nA karIza. dAdAzrI : tuM roja nahAvA mATe dhyAna kare che ? praznakartA : nA sAheba. praznakartA : badhA ja kare che dAdA. dAdAzrI : nahAvAnuM dhyAna nathI karato to ye Dola pANInI maLe che ke nathI maLatI ? praznakartA : maLe che. dAdAzrI : ema ?! zuM vAta karo cho ?! paNa ApaNe hAthe karIne cAlAkI nahIM karavAnI. cAlAkIno tane phoDa paDyo ne ? praznakartA : lobhanI gAMTha hoya to tenAthI cAlAkI thAya evuM ! dAdAzrI : lobhanI gAMTha lokone hoya ja, paNa cAlAkI nA paNa hoya. cAlAkI to A kALamAM bIjAnuM joIne zIkhI gayelA. cAlAkI e cepI roga che, bIjAne cAlAkI karatAM jue eTale pote ya kare. tamAre cAlAkI karavI paDe che ? praznakartA : mAre enI jarUra nathI paDatI. cAlAkI karavI ne kapaTa e be judAM kevI rIte ? dAdAzrI : jema nahAvA mATe pANInI Dola maLI rahe che tema jarUriyAta pUratA paisA darekane maLI rahe evo niyama ja che, ahIM AgaLa paNa vagara kAmanuM dhyAna kare che. Akho dahADo godaDAno hisAba kADha kADha karo cho ke rAte godaDuM pAtharavA maLaze ke nahIM maLe ? A to sAMja paDe ne savAra thaye lakSmI, lakSmI ne lakSmI ! alyA koNa guru maLyo tane ? koNa evo DaphoLa guru maLyo ke jeNe tane ekalA lakSmInI pAchaLa ja pADyo ! gharanA saMskAra lUMTAI cAlyA, ArogyatA lUMTAI cAlI, blaDaprezara thaI gayuM, hArTapheIlanI taiyArI cAlatI hoya ! tane koNa evA guru maLyA ke lakSmInI-paisAnI pAchaLa paDe evuM zIkhavADyuM ?! dAdAzrI : kapaTa e vastu che ne enI sAmAne ya khabara nA paDe ane tane potAne ya khabara nA paDe ke mahIM kapaTa thaI rahyuM che. jyAre cAlAkInI to khabara paDI jAya, potAne ya khabara paDI jAya ane bIjAne ya khabara paDI jAya. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra Amane koI guru nA maLe tyAre lokasaMjJA e emanA guru kahevAya che. lokasaMjJA eTale lokoe paisAmAM sukha mAnyuM e lokasaMjJA. lokasaMjJAthI A roga pesI gayo, tyAre kaI saMjJAthI A roga nIkaLe ? tyAre bhagavAna kahe che ke A jJAnI'nI saMjJAthI A roga nIkaLe. lokasaMjJAthI peThelo roga jJAnInI saMjJAthI nIkaLI jAya. jAya. e huM kahevA mAguM chuM. A eka vAkyamAM ghaNo sAra mukAyelo che paNa samaje to. evuM nathI ke mAruM jJAna levAnI ja jarUra che, jJAna nA lIdhuM hoya ne, paNa eTaluM ene samajaNa paDe ke A hisAbasara ja che, kazuM hisAbathI bahAra thatuM nathI, nahIM to mahenata karatAM khoTa Ave to ApaNe nA samajIe ! mahenata eTale mahenata, maLavuM ja joIe, paNa nA, khoTe ya nirAMte jAya che ne !! A bhAva kare che teno vAMdho che, bIjuM kazuM nahIM. bIjI kriyAone mATe mane vAMdho nathI. eTale vAta Ama loko vAMcI jAya, paNa samajaNa nA paDe, eTale vAMcI jAya, paNa vAta bahu UMDI hoya che. eTale kahevA mAgIe chIe ke A nAhavAnA pANI mATe ke rAte sUvAnA gAdalA mATe ke bIjI keTalIka vastuo mATe tame vicAra sarakho karatA nathI chatAM, zuM e tamane nathI maLatuM ? tema lakSmI mATe paNa sahaja rahevAnuM hoya. ame jJAnI A kevo hisAba kADhatA hoIzuM ? A jagata kevI rIte cAle che enuM koIne bhAna ja nathI. koI chokarAnA bhAIbaMdhane dADhI ja nA UgatI hoya to e chokarAne vahema paDe ke mAre dADhI ja nahIM Uge to ITa Ijha e DIpharanTa meTara, paNa tAre to UgavAnI ja. dareka mANasane dADhI to Uge ja. ko'kane nA Uge e to kudaratanuM Azcarya che ! bhAva Ama sudhAravo ! khoTAnI parakha nA hoya tyAM sudhI khoTuM pesI jAya nahIM. praznakartA ane A dhaMdhAmAM sAcuM che, ApaNe samajIe chIe, chatAM sAcuM kahI zakAtuM nathI. dAdAzrI : eTale vyavahAra ApaNA tAbAmAM nathI. nizcaya ApaNA tAbAmAM che. bIja nAkhavuM e ApaNA tAbAmAM che. phaLa levuM ApaNA tAbAmAM nathI. eTale bhAva ApaNe karavo. kharAba thaI jAya to ya bhAva ApaNe sAro karavo ke Ama nA thavuM joIe. dhaMdhAmAM harIphAI ! alyA, tuM paisA kamAvAno ? tyAre kahe ke, "avazya kamAvAno che ane khovAno ya che ? e beunI tArA hAthamAM sattA nathI, vagara kAmanuM dhyAna zA mATe bagADe che ? A paiso e to pUraNa-galana thAya che. e badhI kudaratanI sattA che. eTale pUraNa thAya che. lAkha rUpiyA kamAya che e kudaratanI sattA che, e sattA tamArI nathI, tyAM zuM karavA hAtha ghAlo cho ? paisA to phrI oNpha kosTa ja maLyA che. paNa A loko lobhathI bhAvanA karyA kare che. ene bhrAMti che ne eTale "huM" karuM to maLe, nahIM to maLe nahIM kaheze. praznakartA : ame kArakhAne nA jaIe to nukasAnI jAya che. dAdAzrI : hA, paNa je jAya tene ya nukasAnI jAya che ne ! eTale A zuM kahevA mAMge che ? paisA kamAvAnI bhAvanA karavAnI jarUra nathI. prayatna bhale cAlu rahyA. bhAvanAthI zuM thAya ? paisA huM kheMcI lauM to pelAne bhAge rahe nahIM. eTale je kudaratI kvaoNTA nirmANa thayo che, tene ja ApaNe rahevA do ne, vaLI bhAvanA karavAnI jarUra zuM ? evuM kahevA mAguM chuM. A to lokonAM ghaNAM pApa thatAM aTakI praznakartA : huM jyAre bIjA koIno dhaMdho jouM chuM, mArI ja jAtano bIjo koI dhaMdho hoya ne mArA karatAM so gaNuM vecato hoya tyAre mane vicAro Ave ke huM paNa AvuM vadhAruM. te be-traNa divasa cAle. to A vicAro Ave che te mAro bharelo mAla che, tethI Ave che ke banavAnuM che mATe vicAro Ave che ? e zI rIte khabara paDe ? Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra dAdAzrI : nA, e to banavAnuM hoya to ya vicAro Ave ne bharelo mAla hoya to ya vicAro Ave. vadhAre samaja paDI ne ? bharelo mAla to e mAla khAlI thAya to Ama ja kazuM pariNAma badalAya nahIM. AmAM upAdhi karavAnI ne jAya eTaluM ja. zuM thAya ? praznakartA : eTale bAhya saMjogomAM koI pheraphAra nA thAya ? dAdAzrI : bAhya saMjogomAM ? praznakartA : hA, bAhya saMyogo jevA ke che evA ja hoya. bharelA mAlamAM kazuM phera paDe ? dAdAzrI : mAlamAM kazuM ja pheraphAra nA thayo hoya. ane vicAryuM eTaluM ja eNe mAthAkUTa karI ne nakAmI gaI. praznakartA : cAra dahADo AvA vicAro Ave paNa pachI evuM banatuM nathI. koI evA saMjogo, nimitta kazuM bheguM thatuM ja nathI. - dAdAzrI : vicAro badhA khoTA hoya che, kAraNa ke tamane bIjA dhaMdhAvALA koI maLe to vicAra nA Ave. tamArA potAnA ja dhaMdhA jevo dhaMdho hoya che tyAre ja AvuM tophAna cAle. ema game eTalA dhaMdhA joIe paNa Avo kazo vicAra nA Ave. potAnA dhaMdhA jevuM dekhe tyAre, bahu vicAro Ave baLyA. amane ya, pahelAM kaMTrAkTano dhaMdho karatA hatA tyAre, ko'kanuM kaMTrAkTanuM jovAmAM AvyuM ke tarata vicAro bahu Ave, kAraNa ke bIjA dhaMdhAvALA joDe harIpha nathI. AnI joDe harIphAI che ApaNI, eTale A bhAMjagaDa che badhI. AgaLa vadhatAne pachADe ! harIphAImAM ya kevI paddhati hoya che, ke keTalIka nAto to potAno chokaro AgaLa vadhato hoya to vadhavA de ane rakSaNa Ape, keTalIka nAto evI hoya che. ke potAnI lenthathI traNa chokarA barobarImAM najIka cAlatA hoya, ane eka chokaro pAchaLa paDI gayo hoya tene UMcakIne laI Ave pote, bhAIo, mAbApa, badhA ya UMcakIne lAve ne badhuM ApIne laI Ave paNa eka DagaluM AgaLa gayo hoya to bApa pAcho pADe, mArIne. enuM kAraNa zuM ? bApAthI sahana nA thAya. mArAthI vadhyo e, ane pAchaLa paDyo te ya sahana nA thAya. e amuka komyuniTImAM khAsa meM joyeluM. koI bApa koI chokarAne vadhavA ja nA de, mArI ThokIne pAchaLa pADe bicArAne. pachI meM zodhakhoLa karI, meM badhAne kuTuMbamAM kahyuM ke tame badhA AgaLa vadho ane mane zIMgaDAM laIne mAravA Avo badhA. mArI pAse zIkhIne badhAM. mArI pAsethI zIkho, vadho ne pachI mane mAravA Avo. evA thajo.. paNa pAchaLa nA rahI jazo. bIjA loko koIne AgaLa vadhavA nA de. e meM joyeluM khAsa. tamArAmAM ya keTalAMka AgaLa vadhavA nathI detAM. mahIM keTalA aMze vadhavA de che, sArI rIte. ane loka to sAmAvALAne mAre eka thapoTa te pAcho pADI de ! alyA, bApa karatAM savAyo nIkaLyo ? te Aje muzkelI bahu, A saMsAramAM to ? potAno ahaMkAra zuM nA kare ? badhAMne pAchA pADI nAkhe ? nA pAcho paDe tene khotarIne kADhI nAkhe. ane tamAro sago bhAI jo bahu ahaMkAra kare ne tamArA badhA joDe, to badhA bhegA thaIne enuM kATaluM kADhI nAkhe. hA, ene to duHkhI karI nAkhe tyAra vagara sIdho nahIM thAya. sIdho karavA mATe ene duHkhI karI nAkhe. zAthI ? bahu ahaMkAra kare, eTale bApe ya sahana nA karI zake. ahaMkAra eTalo nApAka guNa che ke bApa paNa sahana nA kare. bhaI paNa sahana nA karI zake. bhAI paNa AzIrvAda Ape ke vahelAmAM vahelI take AnuM sAruM thaI jAva. e ahaMkAra to bahu moTI vastu che. ApaNe jo bhAIone badhAmAM vadhavuM hoya to namratA rAkhavI joIe. to ja vadhavA de. nahIM to mArI mArIne TebhAM kADhI nAkhe. saMsAra che A to ! eka bAju ahaMkArathI Ubho thayelo che, ahaMkAra eTale vikalpathI. AtmAno vikalpa eTale ahaMkAra. huM ane meM karyuM. basa cAlyuM pachI. pachI mAra khAya che to ya paNa ahaMkAra choDe nahIM ene, kAraNa ke ghaDI pachI ene ema ja lAge ke mArA A cAra baLada, A gAyo-bAyo, A badhAM karatuM huM moTo ne ? huM moTo chuM e bhAna rahe che, eTale kazuM duHkha ja nathI A lokone ! cakravartI rAja Ape to ya levA jevuM nathI. peThA pachI e du:kha to pAra vagaranAM che. enA karatAM ApaNA potAnA gAma jatA rahone, enA jevuM koI sukha nathI. potAnA dezamAM je sukha che evuM koI dezamAM nathI. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 paisAno vyavahAra nathI paDatI. paisAno vyavahAra 78 dhaMdho vadhAravo ke nahIM ? praznakartA : dhaMdhAnA vicAra Ave e jo jo ja karavAnA ke enA mATe prayatna karavAno ? dAdAzrI : prayatna thaI jAya to jovAnuM ApaNe. prayatna thato hoya to joyA karavo, nA thAya to kaMI nahIM, ApaNe zI rIte karIe paNa te ? ApaNe to caMdubhAI zuM prayatna kare che, e joyA karavAnuM? praznakartA : e vAta barobara che. paNa ghaDIe ghaDIe vicAro Ave, mahinA pachI bIjAnuM kArakhAnuM jovAmAM ve to pAchA kamAvAnA vicAro zarU thaI jAya. dAdAzrI : pAchuM Uge ja e to. praznakartA : to pachI ene samajavuM zuM? dAdAzrI : emAM vAMdho nahIM. Uge eTale ApaNe ene joyA karavAnuM. ohoho, ahIM AvIye chIe Uge che. ane te ApaNe baMdha karIe to ya nA thAya. e to Uge ja, eTale peluM kArakhAnuM joyuM ke te ghaDIe lobhanA ja vicAro Ave ane pachI bIje, mAnanI jagyAe jAya tyAre mAna mATe vicAro Ave ke kema karIne Ama karIe ne kema karIe ema ApaNane jAya. eTale e jagyA pramANe enA vicAra Ave. praznakartA: to pachI dhaMdhAmAM vadhAro karavAno prayatna nA karavo. dAdAzrI : zuM thAya che, zuM prayatna kare che te joyA karo, e jo prayatna karatA hoya to ya barobara che, nA karatA hoya to ya barobara che. tame cAra mAIla muMbaImAM Ama rahIne AMTA mAro, to ya kazuM kAma nA thAya ne eka ja dahADo ahIMthI Ama eka ja AMTo mAryo ke tarata kAma thaI jAya. tyAre AMTA mAravAthI kAma thAya che ke zenAthI thAya che ? nahIM jANavAthI ja A badhuM tophAna thAya che. hoya pelI bebI raDatI hatI ne bicArI kahe ke mArI bAnuM have zuM thaze ? mAruM zuM thaze ? jene samajaNa nA paDI. evI rIte A jagatanA lokone bIjI samajaNo vacce 'ejansIothI' kAma lo ! praznakartA : mAre ne mArA bhatrIjA vaccenA problemanI vAta kahuM. ene kahIe ke tuM badho hisAba Ape, tyAre hisAba ApavAnI bAbatamAM e kAcuM rAkhe. pachI kAma badhuM kare paNa rIporTa nA Ape eTale problema vadhI jAya. have ene kahIe to pAchuM ene khoTuM lAgI jAya. dAdAzrI : problema emAMthI vadhI jAya che ? pachI zuM thAya ? praznakartA : zuM karavAnuM have tame ja kaho ne ! dAdAzrI : evuM che, amAre kevuM baneluM te kahuM. amAro oLakhANavALo amAre tyAM nokarI karato hato. te hisAba lakhavAno hoya te badho khoTo hisAba lakhato hato. ene kharcanA dasa rUpiyA joIe ne Ama kharca cAra AnA dekhADe. eTale pachI meM ene kahI dIdhuM ke, 'bhaI, jeTalo kharca thato hoya, je te karyuM hoya te Ama lakhaje. sIgareTa lAvyo hoya, brAMDI pIdhI hoya te lakhaje, cA pIdhI hoya, lokone cA pAI hoya te lakhaje. tane chuTa ApIe chIe. tyAre pachI eNe lakhavA mAMDyuM tyAre vAta pakaDAI badhI. A to bhaDakanA mAryA loka lakhe zI rIte ? hisAba badho cokhkho lakhatA nathI, enuM kAraNa zuM ? vakhate e cokhkhuM lakhe to sAheba DaphaLAya DaphaLAya kare ke, "eya teM zuM karyuM, ATalA badhA paisA zemAM vAparyA ? A to cAra AnAnI akkala to che nahIM ne zeTha thaI beThA che !! A to enkareja karatAM AvaDe nahIM te pachI nokaro DIskareja thaI jAya. kharo zeTha to koIne vaDhe ja nahIM. zeTha enuM nAma kahevAya ke koIne ya vaDhe nahIM. vaDhe ene zeTha kahevAya ja zI rIte ? pelAM badhAM pAchaLathI vAta kare ke A zeTha to AvA che, enI pAchaLa kaMIka nAma ApeluM ja hoya. badhA ya nokaroe kaMI ne kaMI nAma ApeluM ja hoya. A to manamAM mAnI beThAM chIe ke mane samajaNa paDe che. enA karatAM mane kazI samajaNa paDatI nathI. to kazuM ya bagaDe nahIM. kharo zeTha to koIne vaDhe ja nahIM. zeTha to kevA ThaMDA dekhAya ! te joIne Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 79 79 paisAno vyavahAra ja loka khuza thaI jAya. zeTha Ave to AkhuM vAtAvaraNa ja ThaMDu thaI jAya ! amAre lokhaMDanuM kArakAnuM hatuM ne tyAre huM jyAre kArakhAne jato hato ne te so eka mANaso 'bApA AvyA, bApA AvyA" karI mUke. te basso phUTa cheTethI dekhe to ya badhAM 'bApA AvyA, bApA AvyA' karIne khuza khuza thaI javAnA. ane koIne ya mAre koI dahADo eka akSare ya bolavAno nahIM. hajAra rUpiyAnuM nukasAna kareluM dekhuM to ya akSara nahIM kahevAno. vakhate koIe kazuM kAma bagADyuM hoya to ya vaDhavAnuM nahIM. koI paNa bAbatamAM bUma pADavAnI nahIM ! zeTha to koI dahADo ya koIne vaDhe nahIM. vakhate vacce evI ejansI UbhI kare. e vaDhanArI ejansI vaDhe, paNa zeTha to vaDhe ja nahIM. vacce ejansI taiyAra kare ke e pachI vaDhanAro mANasa evo vacce rAkhe ke vaDhanAro vaDhe paNa zeTha AvuM jAte nA vaDhe. pachI zeTha beunAM samAdhAna karI Ape. zeTha beune bolAve ke, "bhaI. tuM vaDhuM te paNa vAta sAcI che ne tArI vAta paNa sAcI che. eTale evo nikAla karI Ape. bAkI zeTha kaMI vaDhatA haze ?!!! tamAro bhatrIjo zuM jANe ke kAkAno svabhAva ja Avo vAMko che. ane tame zuM jANo ke A bhatrIjo tArI vAtane samajato nathI. AvI rIte pachI kesa baphAto cAlyA kare che ! have jo kadi e kAkAno svabhAva Avo che evuM jo nA samaje to to tamArI vAta dhyAnamAM le. paNa A to vAtane dhyAnamAM leto nathI eno artha ja e thayo, ke eka tamAro svabhAva Avo ja che. A to evuM mAnI le. kAraNa ke roja roja svabhAva evo dekhe, eTale pachI 'Amano svabhAva ja evo che' karIne kesa baphAyA che. mATe upAya karo. vacce ejansIo rAkhIe ane pelA bhatrIjAne vaDhe tyAre bhatrIjo ApanI pAse phariyAda lAve ke, A mArI joDe bahu laDhe che. tyAre ApaNe ene kahevuM ke, 'bhAI, kAma to badhuM batAvavuM ja joIe ne ! hisAba to badhA ApavA paDe ne ! AvuM kahIe tyAre bhatrIjo tamArI vAta mAne. bAkI vaDhavAnuM baMdha karI do to ya dhIme dhIme enI joDe badhuM rAge paDI jAya. Ama nyAya thAya ! A badhI vyavahAranI vAto ! tamAre AmAM zuM kAma lAge ? praznakartA : are A to amane vicAratA karI mUkyA ke ApaNe vaDhIe te vakhate ApaNe zeTha nathI. dAdAzrI : zeTha to konuM nAma kahevAya ke eka akSare ya bole ne to zeTha kahevAya ja kema karIne ? e vaDhatA hoya to ApaNe samajI jaIe ke A pote ja AsisTanTa che (!) zeThanuM to moDhuM bagaDeluM ja nA dekhAya. zeTha eTale zeTha ja dekhAya. e dAMtiyA kare to to pachI badhA AgaLa enI kiMmata ja zuM rahe ? pachI nokaro paNa pAchaLa kaheze ke A zeTha to lapakA bahu karyA kare che ! dAMtiyA kADhyA kare che !! baLyuM evA zeTha thavuM enA karatAM to gulAma thavuM sAruM. hA, tamAre jarUra hoya, khaTapaTa karavI hoya to vacce ejansIo badhI rAkho. paNa vaDhavAnAM AvAM kAma zeThe jAte nA karAya ! nokaro ya jAte laDhe, kheDUto ya jAte laDhe, tame ya jAte laDho, tyAre koNa jAte laDhe nahIM ? vepArI jAte laDhe, kheDUta jAte laDhe to vepArI jevuM rahyuM ja zuM ? zeTha to evuM nA kare. 1930 sudhI maMdI hatI. 1930mAM moTAmAM moTI maMdI hatI. e maMdImAM zeThiyAoe A majuro bicArAnAM baha lohI caDhelAM te atyAre A tejImAM majUro zeThiyAonAM lohI cUse che ! evo A duniyAno cUsacUsano rivAja che ! maMdImAM zeThiyAo cUse ane tejImAM majUro cUse ! beunA sAmasAmI vArA AvavAnA. eTale A zeThiyAo bUma pADe tyAre huM kahuM chuM ke tame 1930mAM e majUro ne choDyA nathI tethI hamaNAM e majUro tamane choDaze nahIM. gharamAM ya tejImaMdI Ave te maMdImAM ApaNe vahu joDe ropha mAra mAra karyo hoya pachI tejI Ave tyAre e ApaNI para ropha mAre. mATe tejI-maMdImAM sarakhAM rahIe, samAnapUrvaka rahIe to tamAruM badhuM sarasa cAle ! majUronA lohI cUsavAnI paddhati ja nA rAkho. to tamane koI kazuM nAma nahIM de. are bhayaMkara kaLiyugamAM paNa tamAruM nAma denAra nathI !!! A jagata nyAya vagara eka kSaNavAra paNa nathI rahetuM. kSaNe-kSaNe nyAya ja thaI rahyo che ! jagata eka kSaNa paNa anyAya sahana karI zakatuM nathI, je anyAya karyo che, e paNa nyAya ja thaI rahyo che ! Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 80 paisAno vyavahAra lakSmI - paccethI ? meM duniyAmAM khela jovAmAM ja vakhata kADhyo che. bIjuM AmAM zuM vakhata kADhavAno ? kamAvAnuM, to hAya, hAya, paiso ! e to A puNya haze tyAM sudhI rAge paDaze. nahIM to mahenata karI karIne marI jazo ne, A majUro mahenata kare ja che ne, to ya kazuM maLatuM nathI. A majUro to Akho dahADo mahenata kare pachI zeTha zuM kaheze, 'Aje chUTA nathI. tArI pAse sonA chUTA hoya to laI Ava.' tyAre bicArAne sonA chUTA koNa Ape ? ane eTale paisA pelo nA Ape. te paisA vagara to bicAro dhItela kyAMthI lAve ? are, ghI to khAya nahIM paNa tela ne capaTI pelo masAlo laI javAnuM hoya te paisA vagara zI rIte laI jAya. te pAcho jAya, vIle moDhe bicAro ! ane majUrathI gALa to bolAya nahIM ne zeTha to paisA nA Ape. ane to ya TaiDakAve. alyA, Akho dahADo nokarI karI, mahenata karI to ya rokaDA maLatA nathI. A hisAba zeno che ? ane tame nokarImAM rajA lo to ya pagAra maLyA kare ne ! eTale A lakSmI to puryanuM phaLa che. lakSmIno svabhAva ja viyogI che, e kaheze mAre have sAdhana ATha peDhI sudhI rahe to sAruM, paNa eno svabhAva ja viyogI eTale ApaNe kahevuM ke tuM jA evI amArI icchA nathI. tuM ahIM rahe. paNa chatAM ya tAre javuM hoya to mArI nA nathI. evuM kahIe ne eTale ene ema nA thAya ke A amArI Amane paravA ja nathI. 'amane tArI paravA dasa vakhata che. paNa jo tArAthI nA rahevAya, to tArI marajInI vAta che.' nA rahevuM hoya tyAre kaMI ene mAbApa kahevAya ? A to mA-bApa hoya tene mA-bApa kahIe. dhaMdhAtI khoTa dhaMdho ja pUre ! praznakartA : dhaMdhAmAM bahu khoTa gaI che to zuM karuM ? dhaMdho baMdha karI dauM ke bIjo karuM ? devuM khUba thaI gayuM che. dAdAzrI : rU bajAranI khoTa kaMI kariyANAnI dukAna kADhya nA pUrI thAya. dhaMdhAmAM gayelI khoTa dhaMdhAmAMthI ja pUrI thAya, nokarImAMthI na vaLe, 'konTrAkTa'nI khoTa kaMI pAnanI dukAnathI vaLe ? je bajAramAM ghA paDyo hoya te bajAramAM ja ghA rUjhAya, tyAM ja enI davA hoya. ApaNe bhAva eka rAkhavo ke ApaNAthI koI jIvane kicita mAtra duHkha na ho. ApaNe bhAva eka cokhkho rAkhavo ke badhuM ja devuM cUkate thaI jAya. lakSmI to agiyAramo prApya che. mATe koInI lakSmI ApaNI pAse nA rahevI joIe. ApaNI lakSmI koInI pAse rahe teno vAMdho nathI. paNa dhyeya niraMtara e ja rahevuM joIe ke mAre pAIe pAI cUkavI devI che. dhyeya lakSamAM rAkhIne pachI tame khela khelo. paNa khelADI nA thazo. khelADI thaI gayA ke tame khalAsa ! khorI dAnata, du:khI hAlata praznakartA : mANasanI dAnata kema kharAba thAya che ? dAdAzrI : sArI dAnata hoya to saMsAra hoya ja nahIM ne ? badhAMnI jo sArI dAnata hoya to saMsAra hoya ja nahIM. svarga ja kahevAya ne ! to pAlakhI UMcakanArA ya nA hoya ne pAlakhImAM besanArA ya nA hoya. kharAba dAnata che te pAlakhI UMcake che. tamane kema lAge che ? praznakartA : paNa dAnata kharAba kema thAya che e savAla che ? dAdAzrI : barobara che. pahelI A sAmAnyabhAve ja vAta karavI joIene ? pachI parsanala vAta. jene ApaNe pAMca hajAra rUpiyA ApyA, have tenI dAnata kharAba thAya. eTale ApaNe pachI zuM karavAnuM ? praznakartA : pachI to kAyado saMbhALe. kAyadAmAM je rIte thatuM hoya e rIte karavuM paDe. dAdAzrI : hA, kAyadAthI jeTaluM bane eTaluM karyuM, chatAM hAthamAM nA Ave to Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra ( 81 81 paisAno vyavahAra zuM karavuM ? praznakartA choDI devuM paDe ? dAdAzrI : ApaNe eTaluM samajI javuM ke A mANasanI dAnata, naiyata pharI che. eTale A mANasa bhaviSyamAM bahu duHkhI thavAno che. eTale enI upara ApaNe bhagavAnane kahevuM ke bhagavAna ene sabuddhi Apa. e mANasa bahu du:khI thaze ane jenI dAnata pharI nathI e sukhI thavAno che. tamane kayuM game che ? jenI dAnata nathI pharI e sukhI thavAno che. eTale ApaNe samajI javuM ke AnI dAnata pharI to A du:khI thavAnA che. have jo badhAM ya nI dAnata nA phare to koNa sukhI thAya ? eTale ahIM khADo hoya to ahIM Tekaro kahevAya. pachI khADo ja nA hoya to levala lenDa thAya. praznakartA : have mANasanI dAnata kyA kAraNathI kharAba thAya che ? dAdAzrI : enuM kharAba thavAnuM hoya tyAre ene phorsa mATe ke tuM Ama karI jAne, hau thaze. enuM kharAba thavAnuM mATe. 'kamiMga IvenTsa kAsTa dhara zeDojha bIphora." (je banavAnuM che, tenA paDachAyA pahelAM paDe.) praznakartA : paNa e rokI zake kharo ? dAdAzrI : hA, rokI zake ene. jo ene jJAna maLeluM hoya ke tAre kharAba vicAra Ave to ya pAchaLa pazcAtApa kara. te Ama kare, ke AvuM nA hovuM joIe, AvuM nA hovuM joIe. Ama rokI zakAya. kharAba vicAra Ave che te mULa-gata jJAnanA AdhAre, paNa AjanuM jJAna ene ema kahe che ke A karavA jevuM nathI. to pheravI zake che. samaja paDIne ? kaMI khulAso thAya che ? praznakartA : icchAone lIdhe dAnata nA bagaDe ? dAdAzrI : zenI icchAo ? praznakartA : ene icchA thAya ke A bhogavI levuM che. eTale harAmanA paisA paDAvI le, ema ? dAdAzrI : dAnata bagADavI eTale pAMca lAkha rUpiyA mATe bagADavI evuM nahIM. A to pacIsa rUpiyA mATe hau dAnata bagADe baLI ! eTale bhogavavAnI icchAnI bhAMjagaDa nathI. ene evA prakAranuM jJAna maLyuM che ke zuM ApavuM che ? ApavA karatAM to ApaNe ahIM ja vAparo. hala thaze. dekha leMge. e UMdhuM jJAna maLyuM che ene. bhAva, devuM cUkavavAno ja ! eTale ApaNe atyAre koIpaNa mANasane ema kahI zakIe ke bhaI, game eTalA dhaMdhA karo, khoTa jAya to ya vAMdho nathI, paNa manamAM eka bhAva nakkI rAkhajo ke mAre sarvane ApavA che. kAraNa ke paiso kone vahAlo nA hoya ? e kaho. kone nA vahAlo hoya ? darekane, potAnA chokarAne rUpiyAnuM cavANuM lAvI ApatA ane pelAne pAMca hajAra rUpiyA dhIre che. eTale paiso sahune vahAlo hoya. eTale ApaNe eno paiso DUbe evo to ApaNA manamAM bhAva utpanna thavo na joIe. game te bhoge mAre ApavA ja che. evuM DIsIjhana pahelethI rAkhavuM ja joIe. A moTAmAM moTI vastu che. bIjAmAM nAdArI kADhI haze to cAlaze paNa paisAmAM nAdArI nA hovI joIe. kAraNa ke paisA to duHkhadAyI che, paiso to, ene agiyAramo prANa kahyo che. mATe koIno paiso DubADAya nahIM. e moTAmAM moTI vastu. ema mAno ke koI sAheba muMbaI gayA ne kaMI sodo karyo. sAheba rITAyarDa thayA ne moTo sodo karyo. kamAvAnI lAlaco to hoya ne. ane emAM kaMI be-traNa lAkha rUpiyAnI khoTa gaI eTale zuM hAtha UMcA karI devA ? AvaDI nAnI oraDI rAkhIne kahIe ke ApaNe rUpiyA pAchA vALavA ja che, ema nakkI karIe ne to varase be varase pAchuM rAge paDI jAya, AtmAnI anaMta zakitao che. AjakAla to dasa vIsa lAkha rUpiyA dAbI ane pachI pULo (devALuM phUke) mUke che. bahu khoTuM kahevAya. anaMta avatAra kharAba karyA, kauno ya paso nA dabAvAya. tame ophisamAM paisA 'nA lIdhA te phAyado thayo ne ? tethI A dAdA bhegA thayA. nahIM to zI rIte A dAdA bhegA thAya ? atyAre to moTuM kALuM caMda paDI Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 82 82 paisAno vyavahAra gayuM hoya ! zuM thayuM hoya ? praznakartA : moTuM kALuM caMda paDI gayuM hoya. dAdAzrI : hA, teja beja badhuM jatuM rahe ke nA jatuM rahe ? devA sAthe mare to ? praznakartA : mANasa devuM mUkIne marI jAya to zuM thAya ? dAdAzrI : devuM mUkIne marI jAya to ? devuM mUkIne marI jAya paNa ene manamAM TheTha sudhI - maratAM sudhI eka vastu nakkI hovI joIe ke mAre A paisA ApavA ja joIe. zuM ? A bhavamAM nahIM paNa AvatA bhave paNa mAre ApavA, jarUra ApavA ja che. evo bhAva che, ene vAMdho nathI Avato ane keTalAka kahe che, zuM ApavuM-levuM che ? koNa pUchanAra che ? tyAre evuM tyAM AgaLa ! ApaNe ahIM zeThiyAo dasa-vIsa lAkha dabAvIne ja besI javAnA. tamane khabara nahIM hoya koI dabAve che evuM ? praznakartA : khabara che ne dAdA. dAdAzrI : hAM, enA karatAM nokariyAtane hAruM ke koI to dabAve nahIM ja bhAMjagaDa nahIM. ... to devuM cUkvAya ane to ya niyama evo che ke paisA letAMnI sAthe ja nakkI karyuM hoya ke AnA paisA mAre pAchA ApavA che, evuM nakkI karIne levAya. tyAra pachI cAra cAra dahADe eno upayoga devo paDe ke A paisA vahelAmAM vahelI take pAchA apayA evI bhAvanA kare pAchI. ane te bhAvanA hoya to rUpiyA apAya, nahIM to rAma tArI mAyA. rUpiyA-bupiyA apAya nahIM. A to badA je devAM kare che ne te je ugharANIe Avyo te laI gayo. tyAre bIjAnA laI AvyA. A ekanA dasa hajAra le che, bIjAne pAMca hajAra ApI de che. pAchA bIjAnA le che ne bIjAnA ApI de che. ema tema karIne cakkara, cakkara calAve che. chevaTe poka mele che. bhAvimAM to che aMdhakAra ane atyAre A lakSmI to rahevAnI nathI. be-pAMca varSamAM to moTA moTA zeThiyAo bUmo pADaze, 'huM' khAlI thaI gayo chuM.' mATe alyA, pahelethI pAMsaruM maravuM 'tuM ne ? pAMsaro rahyo hota to bahu sAruM thAta ! sAre raste paiso gayo nathI, e badhuM gaTaramAM gayuM haDahaDATa ! heya, nirAMte vAMdarAnI khADImAM ! loko to A pAIpamAM nAkhyA ja kare che. eTale 'ame' mahAtmAone kahyuM che, nirbhaya rahejo nirbhaya rahevuM joIe ke nahIM ? nahIM to bhayasthAno ja che ne ! bhayasthAno ja che ne badhuM ! atyAre zAthI bacyA che ? kaMI paNa dhoraNa che ApaNI pAse, nIti che, dharmanA mATe bhAva che eTale A kaMI niyamamAM rahyuM che to pAra paDaze. 'dAdA bhagavAna'nuM A vijJAna che. e kaMI tamane ukheDI nahIM nAkhe. bAkI bahAra to tame jozone, to kudarata lokone ukheDI nAkhaze. ane temAM moTA moTA vaDa to paDaze, kabIra vaDa jevA nIce paDaze. paNa joDe keTalAM ya jIvaDAM baphAI jaze, nayAM ! koI kaheze huM vIsa hajAra mUkI Avyo hato, mArA gayA. pelo kaheze, huM eMsI hajAra mUkI Avyo hato, mArA gayA. pelo kaheze, lAkha mUkI Avyo hato, te gayA. A to moTAM jhADo paDe tyAre jAya. be TakA levA karyA hatA ne "kaMI ema ne ema ochAM ApI AvyA'tA ? A to ApaNuM jJAna che ne, eTale bahu sAruM thaI gayuM che. khoTuM thAya to ya DaMkhyA ja kare, beno Dipharansa ATalo ke pelAM khoTuM kare che ne uparathI rAjI thAya che ke meM kevAM mUraka banAvyAM lokone ane A DaMkhyA kare. ApaNA mahAtmAone khoTuM thAya pachI DaMkhyA kare che, ke nA DaMkhe ? praznakartA: Dakhe. dAdAzrI : enuM nAma mahAtmA. khoTuM kare tyAre mahIM DaMkhyA kare ene. khoTuM kare ne rAjI thAya e pelAM ! Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra hisAba jaDe bhAva parathI ! praznakartA : bhAva cokhkho hovo joIe ne ? bhAva ja bagaDI gayo hoya to pAchA zI rIte apAya ? dAdAzrI : e bhAva cokhkho nathI e uparathI ja ApaNe hisAba kADhI zakIe ke A apAze nahIM. ane bhAva cokhkho hoya to jANavuM ke A pAchA apAze. ApaNe ApaNI meLe tola kADhI jovo. ApaNane aDacaNa hoya to ApaNe ATaluM joyuM ke ApaNo bhAva cokhkho rahe che ke nahIM ? to cokkasa apAze, pachI ciMtA karavA jevuM nathI. ApaNe koInA rUpiyA lIdhA hoya to ApaNo bhAva cokhkho rahe to jANavuM ke A paisA ApaNAthI apAze, pachI enA mATe ciMtA varIjha nahIM karavAnI. bhAva cokho rahe che ke nahIM, eTaluM ja jovAnuM A enuM levala che. sAmo bhAva cokhkho rAkhe ke nA rAkhe tenA uparathI ApaNe jANIe. eno bhAva cokhkho nA raheto hoya tyArathI ApaNe jANIe ke A paisA javAnA che. bhAva cokhkho joIe ja. bhAva eTale tamArA adhikArathI tame zuM karo ? tyAre kahe ke, 'Aje badhA rUpiyA hota to Aje ja ApI dauM !" enuM nAma cokhkho bhAva. bhAvamAM to evuM ja hoya ke kyAre vahelAmAM vahelI take apAya. praznakartA : A devALuM kADhe ne pachI paisA cUkave nahIM to pachI bIjA avatAre cUkavavAnuM ? dAdAzrI : ene pharI paisA dekhAya nahIM, rUpiyo enA hAthamAM aDe nahIM pachI. ApaNo kAyado zuM kahe che ke rUpiyA pAchA ApavA mATe tamAre bhAva nA bagaDavo joIe, to jarUra eka dahADo tamArI pAse rUpiyA Avaze, ne devuM cUkavAze ! game teTalA rUpiyA haze, paNa chevaTe rUpiyA kaMI joDe Ave nahIM mATe kaMIka kAma kADhI lo. have pharI mokSamArga maLe nahIM. ekyAsI hajAra varSa sudhI mokSamArge ya hAthamAM AvavAno nahIM. A chellAmAM chelluM 'sTenDa' che, have AgaLa 'sTenDa' nathI. paisAnuM ke evuM tevuM saMsAranuM devuM hotuM nathI, rAga-dveSanuM devuM hoya che. paisAnuM devuM hota to ame nA kahIe ke, bhaI, pAMcaso pUrA mAgato hoya to 'pAMcaso pUrA ApI deje, nahIM to tuM chUTIza nahIM ! ame to zuM kahIe chIe ke, eno nikAla karajo, pacAsa ApIne ya tuM nikAla karaje. ane kahIe ke, 'tuM khuza che ne ?" tyAre e kahe ke, "hA, khuza chuM." eTale nikAla thaI gayo. jyAM jyAM tame rAga-dveSa karyA hoya, e rAga-dveSa tamane pAchA maLaze. koI paNa bhoge badho hisAba cUkavavAno. hisAba cUkavavA mATe A badho avatAra che. janmyA tyAratI maraNa sudhI badhuM pharajiyAta che. A to che ekasTrA AITama eka mAgatAvALo eka jaNane pajavo hato, te mane kahevA Avyo ke, "A mAgatAvALo mane gALo khUba deto hato." meM kahyuM, 'e Ave tyAre mane bolAvaje.' pachI pelo mAgatAvALo Avyo, tyAre mane eno chokaro bolAvavA Avyo. huM ene ghera gayo. huM bahAra beTho ne pelo mAgatAvALo aMdara pelAne bolato hato, 'tame AvI nAlAyakI karo cho ? A to badamAzI kahevAya.' Ama tema bahu gALo devA mAMDyo, eTale pachI meM aMdara jaIne kahyuM, 'tame mAgatAvALA cho ne ?" tyAre kahe, 'hA, huM mAgatAvALo chuM." meM kahyuM, 'ane A ApanArA che. tamAre benuM egrImenTa che. AmaNe ApavAnuM egrImenTa (karAra) karyuM che ne tame levAnuM egrImenTa karyuM che. ane A gALo tame do cho te ekasTrA AITama (vadhArAnI vastu) che, enuM pemenTa (cUkate) karavuM paDaze. gALo devAnI zarata karAramAM nathI karI. gALe cAlIsa rUpiyA kapAze. vinayanI bahAra bolyA to te 'ekasTrA AITama thaI kahevAya, kAraNa ke tuM karAranI bahAra cAlyo che." AvuM kahIe eTale e cokkasa pAMsaro thAya ane pharI AvI gALo nA bhAMDe ne ame to AvaDuM AvaDuM ApIe ke enAthI sAmuM nAbolAya ne e pAMsaro thAya. ame to A deha che ne te saTTAmAM mUkelo che. jeNe saTTAmAM mUkelo hoya Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 84 84 paisAno vyavahAra ene bho hoya kazo ? ame AvaDuM AvaDuM ApIe, paNa e enA hitane mATe hoya. amAruM potAnuM hita to thaI gayeluM che, sarvasva hita thaI gayeluM che. te tamArA hitanA mATe kahevuM paDe. pachI mAgavAvALo pAMsaro cAle ne ? ene samajaNa nathI ke A gALo eTale zuM ? e 'ekasTrA AITama" nA paisA ApavA paDe ! kAraNa ke eksTrA bolyo kema tuM ? dekhe bhUla potAnI ja ! eka vaNikane tyAM brAhmaNa cAraso rUpiyA mAgato hato, te japtI karavA gayo eTale vaNika to ciDAyo 'sAlA nAlAyaka' ema bolato jAya ane pachI pAcho kahe, 'mArA jevo koI nAlAyaka ja nathI ne " alyA tuM potAne gALo de che ? pAcho pelAne eTalI badhI gALo dIdhI ane bole pAcho zuM ? "mArA jevo nAlAyaka nathI.' rUpiyA nA ApyA tyAre A dazA thaI ne ! evuM kahe ane pAcho pelAne nAlAyaka kahe ! alyA, A kaI jAtanA cho ? A to jAta jAtanI khoparI che. have e pelAne nAlAyaka kahe, pachI potAnuM AvuM bole, eTale pachI ApaNane hasavuM ja Ave ne ? mATe A jagatane to kema pahoMcI vaLAya ? eTale ApaNe to zuM kahyuM ke, 'bhogave tenI bhUla.' ApaNI bhUla che evuM kyAre mAlama paDaze ke jyAre ApaNane bhogavavAnuM thaze tyAre. e sahelo rasto che ne ? eka bhAIe tamane aDhIso rUpiyA ApyA nahIM ne tamArA aDhIso rUpiyA gayAM, temAM bhUla konI ? tamArI ja ne ? bhogave tenI bhUla. A jJAnathI dharma thaze, eTale sAmA para Aropa karavAno, kaSAya karavAnuM badhuM chUTI jaze. eTale A 'bhogave tenI bhUla' e to mokSe laI jAya evuM che ! A to ekajheTa nIkaLeluM ne ke 'bhogave tenI bhUla.' jJAta pUrvenI bhUmikA ! praznakartA: A jJAna utpanna thayuM te pahelAM tamArI bhUmikA ghaNI taiyAra thaI gaI haze ne ? dAdAzrI : bhUmikAmAM kazuM AvaDatuM na hatuM. jo AvaDatuM nahotuM te meTrika nApAsa thaI ne paDI rahyA. badhAmAM mArI bhUmikAmAM eka cAritryabaLa UMcuM hatuM eTale meM joyeluM, chatAM ya corIo karelI. A khetaramAMthI, borAM-borAM thAya ne chokarAo joDe jaIe. to AMbo ko'kano ne kerI ApaNe laIe, te corI nA kahevAya ? te nAnapaNamAM badhAM chokarAM kerIo khAvA jAya te joDe joDe jaIe. ne huM khauM kharo paNa ghera nA laI jauM. cAritra sAruM eTaluM jANuM. ne bIjuM, dhaMdho karuM chuM tyArathI mane ema khabara nathI ke meM mArA potAnA mATe, dhaMdhA saMbaMdhI vicAra karyo hoya, amAro dhaMdho cAlato hoya te cAlyA kare, paNa tame atyAre tyAM AvyA te tamane pahelAmAM paheluM pUchuM ke tamAre kemanuM cAle che ? tamArI zI aDacaNa che ? eTale tamAruM samAdhAna karuM te pachI A bhAI AvyA te emane kahyuM ke tamAre kemanuM cAle che ? eTale badhI lokonI aDacaNamAM ja paDelo. A ja dhaMdho meM AkhI jiMdagI karelo. kazo dhaMdho ja nathI karyo koI dahADo ya. phakta dhaMdho AvaDe bahu. have pelAne cAra mahinA jAya pachI gUMcA gUMcA karato hoya, to huM eka dahADAmAM ukela lAvI ApuM. kAraNa ke koInuM ya duHkha mArAthI sahana nA thAya. are, nokarI haju nathI maLatI ? te chevaTe ciThThI lakhI ApuM. Ama karI ApuM tema karI ApuM paNa rAge pADI dauM. Ama ADe dahADe nA boluM, paNa ciThThI lakhatI vakhate moTAbhAI, moTAbhAI lakhuM. praznakartA : e sAruM karyuM. dAdAzrI : paNa evuM karyuM. basa eTale ja bIjuM kazuM jiMdagImAM nathI karyuM. mArA dhaMdhA saMbaMdhI vAta meM koIne karI nathI. dhaMdhA saMbaMdhI meM dhyAne ya nathI ApyuM. huM to lokone kema sukha thAya, kema aDacaNo tUTe, sarvisa nA hoya tene ciThThI lakhI ApuM. ane pelAne nokarI nA maLatI hoya ne to amAre tyAM muMbaI mokalI dauM. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 85 85 paisAno vyavahAra badhAne muMbaI mokala mokala karelA. mAthe pagAra paDato hoya to ya. amArA bhAgIdAra kahe ke, 'hA bhAI mokalI do.' praznakartA : ko'kane pAMca ApIne chUTI javuM. e vyAvahArika dRSTi sAcI che, paNa bhagavAnanI dRSTie sAcuM nathI. dAdAzrI : nA, bhagavAna to mArI para bahu rAjI. kAraNa ke je Avyo te, enA duHkhane baMdha kareluM eTale bhagavAna to bahu rAjI. mAre ghera koI Avyo hoya ne, enI pAchaLa, temAM e ya rasathI paDelo, huM ya rasathI paDelo ahaMkArano rasa mane ya kharo ne emane ya kharo. te ya ahaMkArano rasa cUsavA mATe, bAkI A kaMI lokone nokarI ApavA mATe nahotA karatA ! vakIlo paisA hAruM kare, ame mAna hAruM karatA. badhuM ekanuM eka ja che ne ? badhI vakIlAta ja che ne ? eka mANasa bIjA mANasane mArato hoya emAM pelA mAranAra mANasane samajAvaTa karIne jo kadI pAcho pADavAmAM Ave, enuM nAma bIjA upara bacAvyAno upakAra karavo. eTale Ane paNa nukasAna nA thAya ne pelAne paNa nukasAna nA thAya che, evI rIte chUTe. pachI AnI phI laIe ane bIjAnI phI nA laIe e kaMI bacAvyo kahevAya ? ane je madada mAMgavA Avyo ne, core ya madada mAMgavA Avyo to corane madada ApelI. hA dAdA, tame mAruM to kAma kADhI nAkhyuM, evuM kahe pachI. basa ATaluM joIe. praznakartA : mAna ! dAdAzrI : ATalo ahaM poSe eTale badhuM enuM kAma thaI gayuM. javAbadArI badhI laIe. e to jANe ne ke bhagavAna jevA che. A to mArA du:khane hAruM e badhuM kareluM evuM samaje, pote potAne mATe kaMI nahatAM karatAM. ATalo ahaMkAra to hovo ja joIe. nahIM to sAruM kAma koI kare ja nahIM koI. ane te mane ya ahaMkAra hato tethI karato hato. bahu bhAre ahaMkAra. eka dahADo aMbAlAlabhAI kahe ne bIje dahADe aMbAlAla bole to AkhIrAta UMgha nA Ave. mane evo badho ahaMkAra. gAMDo ahaMkAra temAM mUDI vagarano ahaMkAra. mUDI khUTelI nahIM koI dahADo ya. praznakartA : potAnA kerekTarano ahaMkAra hovo joIe. mAta letA te salAha ApatA ! ane huM lokone khoTI salAha Apato hato. te pAchale bAraNe rahIne kADhI melelA te ! gunegArone chaTakabArI ApavI hoya, InkamaTekSamAM bicArAM to huM salAha ApuM ke e chUTI jAya. paNa te pAchale bAraNe rahIne kADhI mUkyA barAbara e pachI mane samajAyeluM ke A pAchale bAraNe rahIne kADhI melyA ! mArI potAnI buddhino durupayoga karIne pAchale bAraNethI A mANasa chuTA karyA ane pAchuM InkamaTekSa AgaLa kevI rIte chUTI javuM te ya dekhADeluM. pAchale bAraNe rahIne kADhI melelA. Agale bAraNethI nahIM, pAchale bAraNethI ! kAraNa ke mane zuM lAbha thayo enI pratye ? mane mAna Ape che. huM mAna bhUkhyo hato. mAna bhUkhyo nahIM paNa bhikhArI ! jema bhikhArI bhIkha mAMgyA kare ne, evI rIte mAna mATe ! A jJAna thayA pahelAMnI vAta karuM chuM tyAre mAruM 'dimAga' jarA sAruM cAle. eTale lokone salAha ApavAnI sisTama hatI ! eTale salAha ApavA besI javAnuM bahu ane pelA loko mAnanuM pIrase ya kharA, ane ApaNe jamIe ya kharA !! e mane kaheze, mAre to evuM thaI gayuM AvuM thaI gayuM che,' eTale ApaNe ene kahIe 'pelA bAraNe rahIne nIkaLI jA ne, enI meLe haluM thazete pAchaluM bAraNuM dekhADIe. beka-Dora ! hA, AvA keTalA ya gunA thayelA hoya. amAre kaMI vakIlAta hatI ? dAdAzrI : hA, e hovo joIe. lakSmIno ahaMkAra khoTo che. lakSmI to Ave ne jAya e to kaMI ThekANuM nahIM. dAdA'nI hAjarI, e ja zrImaMtAI ! eTale mAre potAne mATe meM dhaMdho karyo nathI, koI dahADo ya. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra praznakartA : paNa tame jyAre A konTrAkTanuM karatA hatA, tyAre to tamArA mATe ja karyuM ne ? dAdAzrI : mAre potAne mATe meM kazuM nathI karyuM. e dhaMdho to enI meLe cAlato'to. amArA bhAgIdAra eTaluM kahetA hatA ke, 'tame je A karo cho e karo, AtmAnuM ane be-traNa mahine tame eka phero kAma dekhADI jajo ke Ama che. basa eTaluM ja kAma letA hatA mArI pAse. 86 praznakartA : paNa to enI ya gaNatarI to hoya ne bhAgIdAranI ? kaMIka meLavavAnI ? bhAgIdAra banAve to potAne lAbha thato hoya to ja bhAgIdAra banAve ne ? dAdAzrI : hA. praznakartA : to ene e vakhate kayo lAbha thayo ? dAdAzrI : ene to sAMsArika, paisA bAbatamAM badho lAbha thAya ne ? e to chokarAone kahetA gayA hatA ke A dAdAnI hAjarI e zrImaMtAI che. mAre paisA khUTyA nathI koI dahADo ya. praznakartA : A suratamAM jJAna thayuM e pahelAMnI vAta che ? dAdAzrI : hA, pahelAnI vAta che. praznakartA : e nathI samajAya evuM. dAdAzrI : e to koI kahe ne ? ke ApanAM pagalAM AvAM che, koIne nathI kahetA ? praznakartA : hA, hI. dAdAzrI : evuM laIne ame AvyA chIe. ta kadI mata bheda bhAgIdAra joDe ! paisAno vyavahAra ane ame cAlIsa varSathI dhaMdho karyo paNa te eka matabheda nathI paDyo. eka sekanDe ya mane matabheda nathI paDyo. 86 praznakartA : e Azcarya kahevAya. nahi to bhAgIdAra hoya eTale kaMIka ne kaMIka, ko'ka phero.... dAdAzrI : nA, eka sekanDe ya matabheda nathI paDyo. AvuM hoya pachI matabheda kyAMthI ! huM dhaMdho karato hato temAM mAro eka kAyado amArA bhAgIdAra joDe nakkI karelo. huM nokarI karato hoya te TAIme jeTalo pagAra maLe eTalA paisA ghera mokalavA. ethI vadhAre mokalavA nahIM. eTale e paisA taddana sAcA ja hoya. bIjA paisA ahIM dhaMdhAmAM ja rahevAnA, peDhImAM. tyAre e mane kahe che, "ene zuM karavAnA pachI ?' tyAre meM kahyuM, InkamaTekSavALo kahe, 'doDha lAkha bharI jAva. dAdAnA nAmathI, te tamAre bharI devanA. eTale mane kAgaLa lakhavo nahIM. agara kaMpanIne moTI khoTa AvI hoya to ya mane kAgaLa lakhavAno nahIM tamAre. eTale upAdhi ja nahIM ne ! ane e paisA sArA lAgatA hatA. paddhatisara. jo ke atyAre to badho paiso khoTo che. badho ja sAco ke khoTo, mULa rakama ja 1939 pachIno paiso sAcA rasto nathI. eTale saMtoSa nahIM Ape, jevo joIe evo. enA karatAM sArA kAmamAM vaparAI jAya ne, nirAMta ! nahIM to gaTaramAM jato rahevAno. janmathI ja lobha tahIM ! praznakartA : A jarA AzcaryanI vAta che. nahIMtara A nathI hotuM mANasane. jyAre ApaNe meLavatA hoIe chIe tyAre ApaNe gharane mATe ja badhuM karatA hoya ne gharamAM vadhAremAM vadhAre kema bharIe, evuM ja moTe bhAge thatuM hoya che. dAdAzrI : mane nAnapaNathI lobha na hato. praznakartA : to pachI pUrvajanmanuM kaMI phaLa gaNavuM ? dAdAzrI : hA, te pUrvajanmanuM. paNa pahelethI lobha na hato. ahaMkAra bahu Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra bhAre hato. e lobha na hato, tyAre ahaMkAra bahu bhAre hato. raDavAtI jagyA tA joIe ? 83 amAro tyAM AgaLa sonagaDhamAM bijhanesa (dhaMdho) kADhelo ame lAkaDAM kharIdI karavAnAM ane so mila (lAkaDAnuM pIThuM) hau nAkhelI. Ama dhaMdho to konTrAkTarano bahu sAro cAle, ghaNA paisA maLe paNa Ama to lobha 'ahIMthI cUMTuM ke tyAMthI lUTuM' te lobhiyo svabhAva mAro mULathI ja nahIM. amArA bhAgIdArane evuM bahu. ane mane to AvuM sAruM lAge, bahAra pharavAnuM eTale jarA phero mArI AvuM tyAM AgaLa, so mila upara. eTale tyAM amArA dhyAnamAM' rahIne ne cAlyA kare gADAM ! ne dhaMdhAnI bahu paDelI nahIM. kAraNa ke amArA bhAgIdAre ja nA kaheluM ke badhuM kAmakAja huM karI laIza. tamAre to mane be-traNa mahine, be-traNa mahine AvavuM ne eka phero salAha ApI javI. mArI salAha be-traNa mahinA sudhI cAlyA kare ! te tame vAMcI lejo badhuM ane khoLI kADho. ApaNe AtmA khoLI kADho. praznakartA : evuM kaheluM. dAdAzrI : hA, badhuM e to kAyama mATe ane eka bIjo mitra hato te Ave. te kahe, 'tame be bhAgIdArane hamaNAM khAsa kamANIo nathI. pahelAM hatI, paNa atyAre to kaMI kamANI dekhAtI nathI. paNa mAro dhaMdho sAro cAle che. A paNa tame tamAro dhaMdho cAlu rAkho ne mAre tyAM pArTanarazipa rAkho.' te mAro phrenDa hato. enA manamAM ema ke, 'dAdA, gADI nA lAve to ApaNI AbarU zuM rahe ? ApaNI kaMpanInA mANasa !' samaja paDIne ? ane ghera Ave te kahe ke, 'tame makAna badalI nAkho. tame baMgalAmAM AvI jAva have. A poLamAM amane besavA AvatAM ya zarama Ave. te pachI meM kahyuM, 'A badalIzane to tamAre raDavAnI jagyA kyAM lAvIzuM ? tuM kone tyAM raDavA jAuM ? A to raDavAnI jagyA che badhI. saMtAI javAnI jagyA.' aDacaNa Ave tyAre saMtAI javAnI jagyA joIe ke nA joIe ? praznakartA : joIe. dAdAzrI : e mAro mitra hato ne te teMtAlIsanI sAlamAM raDI UThelo. to paisAno vyavahAra e tyAM AvIne raDelo, pachI '53mAM raDelo. dasa varSe moDhuM UMcuM thAya ne pAchuM dasa varSe besI jAya ! pachI raDavAnI jagyA kaMIthI lAvIza ? 83 have e mArA mitra mane zuM kahe che ? mAro dhaMdho che eTale tame pArTanarazipamAM (bhAgIdAramAM) raho. kAraNa ke vahIvaTa mAro bahu suMdara. orgenAijhara (vahIvaTakartA) tarIke pAMca abajano dhaMdho hoya to karI ApIe. bIjuM AvaDe nahi kazuM. orgenAijha karI ApIe. darzana badhuM Topa upara. eTale bhAgIdArane orgenAijha karI ApuM. ane te pramANe e cAlyA kare. mahenata karavI nA paDe amAre. te pachI mAro mitra mane kahe, "bAra mahine lAkha rUpiyA mAre tamane ApavA. amArA dhaMdhAmAM te ghaDIe kamANI ochI hatI. bAra mahine mAMDa paMdara hajAra bhAge Ave, amAre beu jaNane ! te lAkha ApavAnA ! bAra mahine lAkha rUpiyA to nakkI ja pArTanarazipamAM, ane tamAre besI rahevAnuM. gADI pAchI ApavAnI. ane khoTa jAya to mAre mAthe, ane napho vadhAre Ave to tamAro bhAga. ane khoTa jAya to ya tamAre lAkha laI levAnA.' meM kahyuM, 'paNa tArI joDe rahIne mArI zI dazA ? tamane dareka sAla raDavA joIe. tame to pAchA raDatA Avo. tame to raDavAnI TevavALA cho. huM pAcho raDavAnI TevavALo thaI jAuM. huM to rahyo nathI bA. mAre to mArA bAgIdAra sArA. ame beu nirAMte bhAkharI ne zAka khaIe evA chIe. mAre lAkha-bAkha nA joIe. amArA kharcA cAle che. ame bhakti karIe chIe. Akho dahADo. amArA AvA bhAgIdAra choDIne huM kyAM pAcho tArI joDe bhAMjagaDa karavA AvuM ? tAro pAha (pAsa) caDhI jAya to huM gAMDo banI jAuM. rUpiyA to Ape paNa pAha evo caDhI jAya ! hiMga maphata Ape te kAnamAM pUmaDAM ghalAya enAM ? maphata Ape eTale kAnamAM pUmaDAM nA ghalAya ? maphata Ape mATe kaMI AvuM thatuM haze ? amArA pare ya phojadArI kesa ! amArI upara eka kriminala kesa karelo koIe. elIphanTAmAM eka jeTI baMdhAtI hatI, te jeTInuM TenDara pelA mULa elIphanTA gAmamAM rahenArA mANasane bhAga nA AvyuM. eTale pachI amAre bhAge AvyuM. have pelA mANase sAmAna badho taiyAra Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 88 88 paisAno vyavahAra karI rAkhelo. amane kaMI AvI khabara nahIM. eTale e pachI e mANase badho sAmAna taiyAra karIne sAITa para mUkI rAkhelo. pachI AvIne amane ane amArA bhAgIdArane e zuM kahevA mAMDyo ke, " A sAmAna badho tamAre levo paDaze' eTale ame kahyuM ke, 'laI laIzuM'. je bajAramAM bhAva haze, ne muMbaIthI ahIM lAvIe ne je kharco thAya, enAM karatAM be vadhAre ApIne paNa tamArI pAsethI laIzuM. have botera rUpiyA kharca thAya evuM hatuM, te ame paMcotera rUpiyA ApavAno vicAra karyo tyAre e kahe che ke nA, so rUpiyA bhAva Apavo paDaze, eTale 'Apavo paDaze' e zabda amane bahu vicAramAM mUkI dIdhA ke "Apavo paDaze" e zabda zuM kahevAya ? jo bhagavAna AvuM kaheta to bhagavAnanI sAme thAta. ane AvuM kahe to e bhagavAna nahIM, evuM ame jANIe. khuda mahAvIra AvyA hoya ne jo AvuM kahe to huM jANuM ke A mahAvIra na hoya eTale "Apavo paDaze' kahyuM eTale pachI ame kahyuM ke bhAI zuM che tamAre ? tyAre kahe che ke tamAre ahIM dhaMdho karavo hoya to "Apavo paDaze. eTale ame kahyuM ke amo tamAro mAla levAnA nathI. eTale e mANase zuM karyuM ke ame paththara kADhatA hatAtenI joDe e paththara kADhato hato, kAraNa ke badhI mAlikI ghaNI kharI enI hatI have kharekhara to eNe gavarnamenTanI mAlakI dabAvI pADelI, ne dabAvI pADelI eTale gavarnamenTa kaMI choDe nahIM. paNa gavarnamenTane bhulAvAmAM nAkhelI ane kAma karyA kare ne lAbha uThAve badho. pachI eNe amArI para peluM kriminala karyuM ke, "A badhuM mArI mAlakImAM paDyuM che, mATe AmanI mazInarI badhI japta karI levI.' eTale AkhI AkhI mazInarI badhI japta thaI gaI. pachI enA kahyuM ke amAre AvaDA AvaDA paththara hatA, te amArI mAlakInA A loko corI gayA che. 'keTalA rUpiyAnA ?" tyAre kahe ke, 'paccIsa rUpiyAnA ?" ame bhAgIdAra ane bIjA be nokara hatA e cAra jaNane AropI tarIke mUkyA eTale eNe A amArI upara kriminala kesa karyo ke "A paccIsa rUpiyAnA paththaro corI gayA ane A mArI mAlakI che. temAM A mazInarI mUke che. ene japtImAM lIdhuM. amArA bhAgIdAra TheTha badhe gavarnamenTamAM pahoMcI jaI ane tyAMthI paravAnagI laI AvyA eTale A mazInarI to chUTI thaI. ane pelo je kesa thayo, te to eNe pAchuM zuM karyuM ? ke kriminala karI ane AropI upara peluM e kaDhAvyuM, voranTa ane te anabelebala. eTale A DhIlADhaca karI nAkhavA mATe eNe A badhuM karyuM. have eNe A badhuM karyuM enI pAchaLa koI majabUtI hatI, puSTi hatI ke puSTimAM zuM hatuM ke dArUno ne e badho dhaMdho karato hato, ane tyAM AgaLa ophisaro e badhA dArU pIve. mAMsAhAra kare ne eTale badhA ene maLatA thaI gayelA. eTale amAruM kaMI cAle nahIM. ame pachI samajI gayA ke A badhuM eka ja bAju che. ApaNuM karavA jaIe to ya kazuM vaLe nahIM. have koI moTA ophisaro dAda bhare, paNa tyAra horuM, e moTA ophisare lakhavAnuM to nAnA ophisarane eTale amAruM kazuM vaLe nahIM. e kesamAMthI A anabelebala voranTa kADhyAM te vakhate huM ahIM mAmAnI poLamAM hato ane amArA bhAgIdAra tyAM muMbaImAM hatA. ane eka be chokarAo ratnagiri hatA. te badho tAla bajhAvavA gayAM paNa bajhAyuM amAruM paheluM. eTale polIsavALA ahIM AvelA, tyAre ApaNA mahAtmA, ne bIjA eka-be jaNa beThelA ne badhI satsaMganI vAto cAle. 1958-59nI sAla, pachI phojadAre ane enA hAtha nIcenA mANase nakkI kareluM ke ApaNe konTrAkTarane tyAM javuM. eTale koIkane pUcheluM ke, 'bhaI, A konTrAkTara kyAM AgaLa rahe che ?' tyAre kahe ke, "A poLamAM rahe che ane mANasa sArA che. mATe emane tyAM tame polIsa-DresamAM jazo nahIM. je kaMI kAma hoya, paNa tame polIsa-DresamAM jaso nahIM." eTale e loko sAdA DresamAM AvyA. eTale huM samajyo ke A satsaMgI AvyA. eTale meM kahyuM ke, 'Avo, padhAro' ane satsaMga meM cAlu rAkhyo. tyAra pachI e lokone manamAM ema lAgyuM ke A to bhUla khAdhI ApaNe. jo pelo Dresa paherIne AvyA hota to upAdhi nA thAta. eTale pachI thoDIvAre phojadAranI hiMmata khUTI, mane kahe che ke, "A tamArI paranuM vaoNranTa che.' mane kAgaLa Apyo. meM kahyuM ke, 'A karekTa vAta che. vAta sAcI che. beso thoDIvAra, tamAre utAvaLa nathIne ? huM AvuM chuM tamArI sAthe, paNa thoDI cA kazuM pIo."meM cA-pANInuM kahyuM eTale e kahe che ke "nA, cA nahIM pIe." tyAre meM kahyuM ke, "nA pahelI cA pIvo. pachI ApaNe jaIe.' e lokoe cA pIdhI. to ya huM to satsaMganA mUDamAM hato. mArA mUDa upara kaMI cenja nA joyo. eTale emanA manamAM ema thayuM ke Amane cenja nathI thato mATe eka paDIkI vadhAre Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra Apo. eTale mahIM jarA saMDAsa thAya emane. pachI e mUDane badalavA mATe mane kahyuM ke, "A voranTa che paNa anabelebala che." tyAre meM kahyuM ke, "huM to mahAbhAgyazALI kahevAuM, bAMdhIne mane laI jAva, to amArA paDozIone AnaMda thAya. koI dahADo emane AnaMda thato nathI. roja tapa karyA kare che ke A jJAnI thaI beTho che, moTA jJAnI thaI beThA che." te meM phojadArane kahyuM ke A tame bAMdho ahIM AgaLa." tyAre kahe che ke, "nA baMdhAya. tame amArI sAthe cAlo.' te meM kahyuM ke, "nahIM bAMdho, to A lokone AnaMda thaze ke o ho ho roja moTI moTI vAto karatA hatA ane kevA pAMsarA thaI gayA.' eTale polIsa rAvapurA geTamAM laI gayA. tyAM moTA phojadAra hatA, te mane oLakhe, bIjI rIte nahIM, eTale pachI pelA phojadArane kahe che ke, "Amane zuM karavA teDI lAvyo chuM ?" tyAre A kahe ke, "A ja pelA svAmI." eTale kahe ke evuM bane nahIM." tyAre kahe ke nA e ja che. pachI moTA phojadAre kahyuM ke sAruM, to bhale anabelebala voranTa che paNa chatAM huM tane orDara karuM chuM. baso rUpiyAnA jAmIna laI lo. have ApaNA bhANAbhAI, e zuM kahe che ke, maganabhAI zaMkarabhAIne kahevaDAvI dauM, nahIM to bhavADo badho kAle peparamAM Avaze. tyAre meM kahyuM ke nA kahevADavAzo. peparamAM ApaNe chapAvavuM hoya to rUpiyA ApavA paDe che. to A vagara paise mAruM nAma chapAya, to huM bahu dhanya mAnuM. bhalene, bhavADo chapAya che paNa vicAra karanAro vicAraze ke nahIM vicAre ? jeTalA oLakhatA haze e to vicAraze ne ? nahIM oLakhatA hoya temane ghaDIvAra bhavADo lAgaze. eTale meM kahyuM ke, 'javA do, kazo vAMdho nahIM, kahevaDAvazo nahIM.' eTale emaNe ema ne ema adabada rAkhyuM ane basso rUpiyAnI jAmIna amArA cAra jaNa hatA temAMthI eka jaNa thaI gayo. eTale A kAma badhuM patI gayuM. pachI mane kahe che ke, 'tamAre lAla killAmAM AvavuM paDaze. bapore Avajo.' tyAre meM kahyuM ke, 'e kyAM Avyo ?" tyAre amArI joDe eka bhAI hatA e kahe che ke, 'huM joDe AvIza, ane huM tamane teDavA AvIza ane ApaNe joDe jaIzuM. tyAM lAla killAmAM je hoya te ApaNe vidhi karI levAnI.' phojadAranA kahyA pramANe ame bapore traNa vAge tyAM AgaLa gayA. jyAM AgaLa eka vidhi karavAnI hatI, tyAM AgaLa e mANasa kahe che ke, "AropIne lAvo', huM gayo tyAre mane kahe che ke, 'AropIne teDI lAvo, tame zuM karavA ahIM Avo cho ?" tyAre meM kahyuM ke, 'huM ja chuM, e AropI." te kahe, 'e bane nahIM AvuM.' kahyuM, "banyuM che ne ! hakIkata che ne ?' emane ya badhuM vicitra lAgyuM AvuM eTale pachI e kahe che ke, "sAruM tyAre, bAkI mAre to A zarama lAge che. tamAro aMgUTho letAM mane zarama lAge che.' meM kahyuM ke, "nA, tame ema bilakule ya nA mAnatA ke huM saheje ya dilagIra chuM. mane to ema thayuM ke koLiyAnI nAtamAM bAbariyo pahelo naMbara lAvyo hato, evuM amArI pATIdAranI nAtamAM pahelo naMbara lAgyo che mAro." pachI ame ghera AvyA. pachI e kesa cAlyo, te TheTha cha-sAta mahinA sudhI cAlyo. cAreya jaNA tyAM jaIe kAraNa ke phojadArI eTale bIjuM badhuM dhAMdhala cAle ja nahIM. rajAo laIe to cAle nahIM. pahele divase eTenDa thAya. tyAre vakIla karelo, te vakIlane lIdhA sivAya ame aMdara gayA. mejisTreTa sAhebe amane aMdara bolAvyA ke A tamAre paccIsa rUpiyAnI corIno Aropa che. A Aropa kaMI bahu moTo nathI. eTale to ahIM kabUla karI lo, te huM tamane paccIsa rUpiyA daMDa karuM ane tamane mukti ApuM. tyAre mane A saraLa lAgyuM. meM kahyuM ke ukela Avato hoya to bhale, A doDadhAma karavI maTe, eTale pachI bahAra vakIla kahe che ke, "evuM cAle nahIM. A tamArI kamnI bleka lIsTamAM mUkaze.' tyAre mane thayuM ke "alyA, ara22 AvuM badhuM che ? to tamane zuM lAge che ?" kahyuM tyAre e kahe ke, "nA ApaNe kesa laDhavAno." e zuM kahe che ? kaMpanI bleka lIsTamAM jAya, te evuM to ApaNAthI thAya nahIM ne ! amane bleka lisTanI paDelI nahIM paNa chatAM kudaratI rIte loko kahene ke AvuM kema karyuM AvuM na thavuM joIe.' eTale ApaNe kahyuM ke, "cAlavA do.' eTale mejisTreTa sAhebane ame nA kahyuM. pachI e kesa cAlyo. te amAre ja jagyAe besavAnuM hatuM ke, AropIne besavAnI jagyA hoya ne ? te tame joyelIye nahIM hoya, ane meM to anubhavelI che. eTale tyAM ame cAre jaNA kapaDAMvALA beThA hoya, bIjA badhA to koIne ATaluM dhotiyuM ja, koInA pagamAM joDA nA hoya, te badhA AropInA bhegA ame cAra jANe moTA pramukha nA hoya ema ?" ropha Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra keTalo badho ! pelA badhA AghA thaI jAya ! ame AvIe tyAre bIjA AropI khasI jAya. eTale pachI e kesa cAlyo. dhIme dhIme kesa pelAnI viruddhamAM gayo eTale sAhebe pelAne khAsa khabara ApI, pelAne phUMka mArI ke samAdhAna karI le. tyAre pelo kahe che ke mArI joDe to kyAre ya paNa e samAdhAna nahIM kare mATe sAheba, tame karI Apo. eTale sAhebe pachI amane bolAvyA. huM namra svabhAvano eTale mane pahelAM bolAvyo. amArA bhAgIdAra to bahu kaDaka. te mane bolAvyo mane kahe che ke, "A tame sArA mANasa, sajjana thaIne A badhuM zuM ? A kesane UMco mUkI do ne ! tyAre amArA bhAgIdAre bahArathI kahevaDAvyuM. huM aMdara gayo ne tyAre emaNe zuM kahevaDAvyuM, 'A kesamAM to A dAdAnI AbarU bagADI. traNa lAkhano dAvo emano ane be lAkhano mAro dAvo che ane A chokarAono lAkha lAkha rUpiAyano dAvo che. ATalA dAvA AbarU lIdhA badalanA mAMDavAnA che. eTale pelAne gabharAmaNa thaI gaI, kAraNa ke ene kaheluM ke kesa tArI viruddhamAM jAya che. pachI traNa lAkhamAMthI e pacAsa hajAre ya kare ke nA kare ?! A amArA bhAgIdAre ene reca Apyo. eTale pachI mane kahe che ke, tame ukela lAvo ne tame kaho huM Ane UMce mUkI dauM, eTale amArA bhAgIdAre nA pADI tyAre meM amArA bAgIdArane samajaNa pADI ke, bhaI UMcuM mUkI do ne ! tyAre kahe, "nA, nA. have to emane e ja karavAnuM.' meM kahyuM ke, A upAdhi zuM karavA karo cho ? tyAre kahe ke, "nA, e to ene zIkhavADavAnuM' meM kahyuM ke, 'kyAM sudhI ApaNe zIkhavADatA rahIzuM ?" keTalAka jaNane ApaNe zIkhavADIzuM ? enA karatAM ApaNe ja zIkhI lo ne ?" paNa te nA mAnyuM. e to kahe ke zIkhavADavAnuM ja. e bahu kaDaka hatA pachI sAhebe pelAne bahu ThapakAryo ane e pachI mAphI mAgavA Avyo. e mAphI mAgavA Avyo eTale meM amArA bhAgIdArane kahyuM ke, "UMcuM mUkI done, ApaNe rUpiyA nathI joItA. jo mAphI mAge che. ApaNo pUrva bhavanA hisAba hato te A phero A ja jAmyuM. nahIM to A jAme kyAre ya koI paNa vastu ? pUrva bhavano hisAba hato to ja jAme, nahIM to navA hisAbathI jAme nahIM, mATe hisAba cokhkho thayo ApaNo. letAM ya eTalo ja viveka ! praznakartA : koI mANase ApaNane rUpiyA ApavAnA hoya, ApaNe ene ApyA hoya e ApaNe enI pAsethI pAchA levAnA hoya, ane e nA Ape, to e vakhate ApaNe pAchA levA mATe prayatna karavo ke pachI ApaNuM devuM cUkate thayuM ema samajIne saMtoSa mAnIne besI rahevuM ? dAdAzrI : ema nahIM, mANasa sArA hoya to prayatna karavo ne nabaLo mANasa hoya to prayatna choDI devo. praznakartA : prayatna karavo athavA to ema ke bhaI, ApaNane ApavAnA haze to ghera beThA ApI jaze ane jo nA Ave to samajI levAnuM ke ApaNuM devuM cUkate thayuM ema mAnI levAnuM ? dAdAzrI : nA, nA. eTaluM badhuM nA mAnavuM. ApaNe svAbhAvika rIte prayatna karavo joIe. ApaNe ene kahevuM joIe ke, 'amane jarA paisAnI bhIDa che, jo ApanI pAse chUTa thaI hoya to amane mokalI Apajo,' evI rIte vinayathI, vivekathI kahevuM joIe ane nA Ave to pachI ApaNe jANavuM ke ApaNo koI hisAba haze to cUkate thaI gayo. paNa ApaNe prayatna ja nA karIe to e ApaNane mUrakha mAne ane e UMdhe raste caDhe. praznakartA : eTale enA mATe sAmAnya prayatna karI jovAno ? dAdAzrI : sAmAnya eTale ene kahevAnuM ke, 'bhAI, amAre paisAnI jarA bhIDa che, ApanI pAse hoya to jarA jaladI mokalI Apo to sAruM.' lenArAno jeTalo viveka hoya ne, evo viveka ApaNe rAkhavo joIe. ApaNI pAse paisA levA hoya ne e jeTalo viveka rAkhe eTalo ja viveka ApaNe enI pAsethI paisA pAchA letI vakhate rAkhavo. ApaNane pelo khyAla rahe che. e badhuM nukasAna bahu kare che. A saMsAra to badhuM pajhala che. AmAM mANasa mAra khAI khAI ne marI jAya ! anaMta avatArathI mAra khA khA karyo ane chUTakArAno vakhata Ave tyAre pote chUTakAro Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra nA karI le. pachI pharI chUTakArAno Avo vakhata ja nA Ave ne ! ane chUTelo hoya to ja choDAvaDAve, baMdhAyelo ApaNane zuM choDAvaDAve ? chUTelA hoya enuM mahattva che. ApaNane eka dahADo vicAra Ave ke "A paisA nahIM Ape to zuM thaze.' e ApaNuM mana pachI nabaLuM paDatuM jAya. eTale ApaNe ApyA pachI nakkI karavuM ke dariyAnI aMdara kALI cIMtharI bAMdhIne mUkIe chIe, pachI AzA rakhAya ? to ApatAM pahelAM ja AzA rAkhyA vagara ja Apo, nahIM to ApavA nahIM. leNuM ApIne chUTyA ! evuM che ne, ke ApaNe ko'kanA lIdhA hoya - dIdhA hoya, levA-devAnuM to jagatamAM karavuM ja paDe ne ! eTale amuka mANasane kaMIka rUpiyA ApyA hoya to te ko'kanA pAchA nA Ave to enA mATe manamAM kakaLATa thayA kare ke, 'e kyAre Apaze, kyAre Apaze.' to Ano kyAre pAra Ave ? amAre ya evuM baneluM ne ! paisA pAchA nA Ave enI phikara to ame pahelethI nahotA nAkhatA. paNa sAdhAraNa Takora mArIe, ene kahI joIe kharAM. ame eka mANasane pAMcaso rUpiyA ApelA. ApyA te to copaDe lakhavAnA nA hoya te ciThThImAM ya sahI kazuM nA hoya ne ! te pachI ene varSa, doDha varSa thayuM haze. mane ya koI dahADo sAMbhareluM nahIM. eka dahADo pelA bhAI bhegA thaI gayA, mane yAda AvyuM. pachI meM kahyuM ke, "pelA pAMcaso rUpiyA mokalI Apajo.' tyAre e kahe che ke, "zenA pAMcazo ?" meM kahyuM ke, "pelA mArI pAsethI laI gayA hatA ne, te." tyAre e kahe ke, 'tame mane kyAM dhIrelA ? tamane rUpiyA to meM dhIrelA e tame bhUlI gayA cho ?" tyAre huM tarata samajI gayo. pachI meM kahyuM ke, "hA, mane yAda Ave che kharuM, mATe kAle AvIne laI jajo." pachI bIje dahADe rUpiyA ApI dIdhA. e mANasa ahIM coMTe ke tame mArA rUpiyA nathI ApatA to zuM karo ? A banelA dAkhalAo che ? eTale A jagatane zI rIte pahoMcI vaLAya ? ApaNe koIne ApyA hoya ne, te A dariyAmAM kALI cIMtharI bAMdhIne mahIM mUkyA pachI AzA rAkhavI enA jevI mUrkhAI che. vakhate AvyA to jame karI levA ne te dahADo ene cA-pANI pAvAM ke, "bhaI, tamAruM RNa mAnavuM paDe ke tame rUpiyA pAchA AvIne ApI gayA nahIM to A kALamAM rUpiyA pAchA Ave nahIM. tame ApI gayA te ajAyabI ja kahevAya." e kahe ke, 'vyAja nahi maLe.' to kahIe, 'mUDI lAvyo e ja ghaNuM che ne !" samajAya che ? AvuM jagata che. lAvyo che tene pAchA ApavAnuM du:kha che, dhIre che tene pAchA levAnuM du:kha che. have, AmAM koNa sukhI ? ane che 'vyavasthita' ! nathI Apato te ya 'vyavasthita' che, ane Dabala ApyA te ya 'vyavasthita' che. praznakartA : Ape bIjA pAMcaso kema pAchA ApyA ? dAdAzrI : pharI koI avatAramAM e bhaI joDe ApaNane prasaMga nA paDe, eTalI jAgRti rahe ne, ke A to ghara bhUlyA. e kaheze ke, "mArAthI apAya evA nathI, to mAMDavALa karajo.' to ene pahoMcI vaLAya ne pharI AvatA avatAramAM ya bhego thAya to vAMdho nathI ! paNa AvA mANasa to koI avatAramAM ya darzana nA thavAM joIe. amArI vAtane to aDe ja nahIM to sAruM. amArI nAtamAM kyAM sudhI aDe ke e kahe ke, mArI pAse sagavaDa nathI to tame mAMDavALa karo,' tyAM sudhI amArI jAtane aDe, paNa je AvuM bole te to amArI nAtane aDe ya nahIM. kamA ja nA cAle ne ! amArI nAta joDe levAdevA ja nahIM ne !! pharI bhego ja nA thAya to sAruM, pharI enAM darzana ja nA thazo. pelo jANe ke, "phAvyo' ame kahIe ke, 'tuM phAvyo chuM ane amArI icchA hatI, mAro moTo hisAba patI gayo ne ! tuM phAva !" A kvaoNliTIne to kevI rIte pahoMcI vaLAya ? have Ane to nyAya kahevo ke anyAya ?! koI kaheze ke, tame nyAya karAvIne pAchA rUpiyA lo.' meM kahyuM ke, "nA, A to have oLakhANa paDyuM ke AvI kvaoNliTI hoya che. mATe A jJAtithI to cheTA, bahu cheTA ja raho ane AmanI joDe to kharA khoTAno nyAya karatAM to talavAro UDe eTaluM thAya." mAMDavALa karyA, chUTavA mATe ! lokoe jANyuM ke mArI pAse paisA AvyA che, eTale mArI pAse loko paisA mAgavA AvyA. te pachI '42 thI 44 sudhI meM badhAne Apa Apa ja karyuM. pachI 45 mAM meM nakkI karyuM ke have ApaNe to A mokSa tarapha javuM che. A lokonI Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra joDe ApaNane have meLa kyAM sudhI paDaze? mATe ApaNe evuM nakkI karo ke A paisAnI ugharANI karIe to pharI pAchA rUpiyA levA Avaze ne to pharI vyavahAra cAlu raheze. enA karatAM ugharANI karIe to pAMca hajAra ApIne dasa hajAra levA Ave. enA karatAM A pAMca hajAra enI pAse rahe to enA manamAM ema thAya ke 'have bhegA nA thAya to sAruM.' ane rastAmAM mane dekhe ne, to pelI bAjuthI jato rahe, te huM paNa samajI jauM. eTale huM chUTyo, mAre A badhAne choDavA hatA ne e badhAe choDyo mane !! have e ToLAmAM zA mATe peTho hato ? mAna khAvA mATe. mAna khAvAno mahIM moha rahelo ethI mAna khAvA mahIM paThelA. paNa have nIkaLavuM zI rIte ? paNa mane A rasto jaDI gayo. jyAre jyAre mArA manamAM nakkI thAya ke have zI rIta nIkaLavuM ? te ghaDIe mane sUjha paDI jAya. eTale meM nakkI karyuM ke A paisA mAMgavA nathI, koI rasto AvI jaze. evo sarasa aMta AvI gayo ke koI AvatuM ja baMdha thaI gayuM. emAMthI be-cAra jaNa AvIne ApI gayA haze, pachI meM emane moMDhe ja kahI dIdheluM ke, 'bhAI, have to meM vyavahAra A hIrAbAne soMpI dIdho che. meM mArA hAthamAM kazuM rAkhyuM nathI.' evuM kahI dIdheluM. eTale pharI bhAMjagaDa ja maTI gaIne ! have mArA hAthamAM kazuM nathI, gharamAM mAruM calaNa paNa nathI', evuM kahI dIdheluM. ApavA paNa gayA samajIne ! koIne rUpiyA ApyA hoya, be TakAnA vyAje ke doDha TakAnA vyAje ke pachI traNa TakAnA vyAje, paNa pharI koI dahADo dekhAvAnA nathI evI rIte ApavA. eTale jyAre pachI pAchA Ave tyAre napho jANavo. eka vakhata rUpiyA apAI gayA pachI enI ciMtA upAdhi karavAnI nA hoya, kAraNa ke tamArA hAthamAM sattA ja nathI. A manuSyonA hAthamAM jIvavAnI ye eka ghaDIvAra sattA ja nathI. kaI sekanDe marI jaze enuM ThekANuM nathI, ne rUpiyAnI ciMtA karyA kare che. alyA, rUpiyAnI ciMtA thatI haze ? keTalAka loka kahe che ke, "ame ko'kane paisA dhIryA che te badhA ghalAI jaze." nA, A jagata bilakuleya evuM nathI, keTalAka kaheze, "paisA Ape to ghalAya ja nahIM." evuM ya jagata nathI. jagata pote potAnA hisAbathI ja che. tamAruM cokhkhuM hoya to koI tamAruM nAma nA de evuM jagata che. manamAM ema thAya ke, "koI cora pakaDaze to zuM thaze ?" kazuM evuM bane evuM nathI. ane je pakaDAvAnA che tene koI choDavAnA nathI. to pachI bhaDakavAnuM zene mATe ? je hisAba haze te cUkate thaI jaze. ane AmAM hisAba nahIM hoya to koI kazuM nAma denArAM nathI. have AmAM nIDare ya nathI thaI javAnuM ke mAruM nAma koNa che ? evuM pAchuM bolAya ja nahIM. e to bIjAne paDakAra Apyo kahevAya. bAkI manamAM bhaDakazo nahIM, bhaDakavA jevuM A jagata nathI. ApaNuM ghaDiyALa hoya traNa hajAranuM ane phorTa eriyAmAM paDI gayuM hoya. phorTa eriyA eTale to mahAsAgara kahevAya, te mahAsAgaramAM paDeluM kaMI pharI joDe nahIM, ApaNe AzA ye rAkhIe nahIM. paNa traNa dahADI pachI chApAmAM jAherakhabara Ave ke jenuM ghaDiyALa hoya te, eno purAvo ApIne ane jAherakhabarano kharca ApIne laI jAva. eTale AvuM A jagata che, bilakula nyAyasvarUpa !! tamane rUpiyA nA Ape te ya jAya che, pAchA Ape te ya jAya che. A badho hisAba meM bahu varSo pahelAM kADhI rAkhelo, eTale rUpiyA nA Ape emAM eno koIno doSa nathI. evI rIte pAchA ApavA Ave che emAM eno upakAra zo ? A jagatanuM saMcAlana to judI rIte che ! e kudaratano nyAya ! nyAya jovA jazo nahIM. nyAya jovA jazo to korTamAM javuM paDaze, vakIlo karavA paDaze. banyuM e "karekTa' mAnIne have pharI vakIla karavA nahIM. A to ApaNAthI nyAyathI che. A sAcuM ne khoTuM necarala nyAyathI hovuM joIe. necarala nyAya zuM kahe che ? ke je banyuM e karekTa, je banyuM e ja nyAya. jo tamAre mokSe javuM hoya to banyuM che e nyAya samajo ane tamAre bhaDakavuM hoya jagata vyavahAra hisAba mAtra Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra to korTanA nyAyathI nIveDo lAvo. kudarata zuM kahe che ? banyuM e nyAya che ema tame samajo, to tame nirvikalpI thatA jazo, ane korTanA nyAyathI jo e karazo. to vikalpI thatA jazo. | ugharANItI anokhI rIta ! TUMkI vAta. je banyuM e nyAya che. bIjo nyAya khoLazo nahIM. jagatano svabhAva zuM ? nyAya khoLe. meM ene so rUpiyA ApyA hatA. ane khare TAIme meM pAMca rUpiyA mAgyA to ya Apato nathI. alyA, nathI Apato e ja nyAya che. ene anyAya zI rIte kahevAya ApaNAthI ? buddhi to mAra tophAna karI nAkhe. buddhi ja badhuM bagADe che ne. e buddhi eTale zuM ? nyAya khoLe enuM nAma buddhi. kaheze, "zA badala paisA nA Ape ? mAla laI gayA che ne ? A 'zA badala' pUchayuM e buddhi. anyAya karyo e ja nyAya. ApaNe ugharANI karyA karavI. kahevuM, "amAre paisAnI bahu jarUra che ne amAre aDacaNa che', pachI pAchA AvI javuM. 'paNa zA badala nA Ape e ?" kahyuM eTale e pachI vakIla khoLavA javuM paDe. satsaMga cUkI jaIne tyAM bese pachI ! je banyuM e 'vyavasthita' kahIe ! je banyuM e nyAya kahIe eTale buddhi jatI rahe. je bane che e nyAya chatAM vyavahAramAM ApaNe paisAnI ugharANIe javuM paDe. to e zraddhAne lIdhe ApaNuM magaja pachI bagaDe nahi, enA para ciDhiyAM nA khAya, ane ApaNane akaLAmaNe ya thAya nahIM. jANe nATaka karatA hoya ne, ema tyAM besIe, kahIe ke, 'to cAra vakhata Avyo, paNa bhegA thayA nahIM. A vakhate kaMI tamArI puNya ho ke mArI puNya ho, paNa ApaNe bhegA thayA kahIe.' ema karIne gammata karatAM karatAM ugharANI karIe. 'ane tame laheramAM cho ne, mAre to atyAre mahAmuzkelImAM sapaDAyo chuM." tyAre kahe, 'tamane zuM muzkelI che ?" tyAre kahIe, 'mArI muzkelIo to huM ja jANuM. nA hoya to koInI pAsethI mane apAvaDAvo.' kahIe. Ama tema vAta karIne kAma kADhavuM. loko to ahaMkArI che, to ApaNuM kAma nIkaLe. ahaMkArI nA hota to kazuM cAle ja nahIM. ahaMkArIne eno ahaMkAra jarA Topa para caDhAvIene, to badhuM karI Ape. pAMca-dasa hajAra apAvaDAvo kahIe toya, 'hA apAvaDA chuM." kaheze. eTale jhagaDo nA thavo joIe. rAga-dveSa nA thavo joIe. so dhakkA khAya ne nA ApuM to kaMI nahIM, banyuM te ja nyAya kahI devuM. niraMtara nyAya ja ! kaMI tamArI ekalAnI ugharANI haze ? praznakartA : nA, nA. badhA dhaMdhAvALAne hoya. dAdAzrI : AkhuM jagata mahArANIthI sapaDAyuM nathI. ugharANIthI sapaDAyuM che. jene te mane kahe ke, "mArI ugharANI dasa lAkhanI che, te AvatI nathI. pahelAM ugharANI AvatI hatI.' kamAtA hatA tyAre koI mane kahevA nahotA AvatA. have kahevA Ave che. ugharANI no zabda tame sAMbhaLelo ke ? e konI rANI che vaLI ? praznakartA : koI kharAba zabda ApaNane copaDe che e ugharANI ja che ne ! dAdAzrI : hA, ugharANI ja che ne ! e copaDe te kharekharI copaDe. DikSanarImAM nA hoya evo ye zabda bole. pachI ApaNe DikSanarImAM khoLIe ke A zabda kyAMthI nIkaLyo ? AmAM e zabda hoya nahIM. evo magaja pharelA hoya che. paNa emanI javAbadArI para lAve che ne emAM javAbadArI ApaNI nahIM ne ! eTaluM sAruM che. nyAya khoLI khoLIne to dama nIkaLI gayo che. mANasanA manamAM ema thAya A meM zuM bagADyuM che te mAruM bagADe che. praznakartA : evuM thAya che, ApaNe koInuM nAma letA nathI to amane loka zuM karavA daMDA mAre che ? dAdAzrI : tethI to A korTo, vakIlo, badhAnuM cAle che. evuM nA thAya to korTe vakIlonuM zI rIte cAle? vakIlano koI gharAka ja nA thAya ne ? paNa vakIlo ya kevA puNyazALI te asIlo ya savAramAM UThIne vahelA vahelA Ave ne vakIla sAheba hajAmata (dADhI) karatA hoya ! ne pelo besI rahe thoDIvAra. sAhebane ghera beThAM rUpiyA ApavA Ave. sAheba puNyazALI che ne ! noTisa lakhAvI jAya ne Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra pacAsa rUpiyA Ape. karavI'tI ugharANI te thayuM jAta ! huM to koInI upara dAvo mAMDuM nahIM. paNa dAvAvALI je rakama hatI ne, te meM amArAM bhAbhIne kaheluM ke tame tamArI meLe ugharANIo patAvajo, mAre A rakama nathI joItI. tyAre mane kahe che ke, 'tame ugharANI to karavA jajo." meM kahyuM ke, 'huM ugharANI karavA jauM tyAre ene bicArAne japtI beThelI hoya te enI bairI DhIlI thaIne kaheze ke A japtI beThelI che, dasa-paMdara rUpiyA nathI te Apajone. te huM ApIne Avelo eTale AvuM ne AvuM cAle. dhama karatAM dhADa mArI 45 varSanI tyAre uMmara hatI. tyAre jJAna nahIM thayeluM. tyAre eka trIsa varSano phojadAra hato, musalamAna hato. thayuM evuM ke ApaNuM lokhaMDanuM kArakhAnuM hatuM, 'bITako enjiniyarIMga kuM." te kArakhAnAmAM amArA gAmano eka jaNa hato. te mane kahe, "mAre kArakhAnAmAM patarAM mUkavAM che. mAre hamaNAM gADuM laI javAnuM sAdhana nathI.' kahyuM, 'kyAMthI lAvyo A ?" tyAre e kahe, 'kaMTrolamAMthI lAvyo chuM.' tyAre meM amArA bhAgIdArane ciThThI lakhI ApI ke ene bicArAne patarAM mUkavA dejo. cha peTI patarAM hatAM. eka eka peTImAM che, cha naMga hoya. sAta-ATha naMganI ya hoya. pachI cha mahinA, bAra mahinA thayA, paNa pelo levA Avelo nahi. pachI kAgaLa Avyo eno, pachI e jAte Avyo ne kahe ke, 'Aje ame gADuM laIne AvyA chIe levA. 'have e pahelAM amAre tyAM sarakAranA mANaso AvI gayelA. temaNe pUchyuM, 'tamAre tyAM patarAM kyAMthI lAvyA cho ?" meM kahyuM, 'bahAragAmavALAnAM che, amAre tyAM mUkI gayA che khAlI." tyAre sarakAravALA kahe, 'ame japtImAM laIe chIe. A kaMTrolanuM lAvyA kyAMthI ?" meM kahyuM, lo japtImAM, mAre zuM ?" have pelA loko AvyA te, 'ame e lokone paramITa dekhADI AvyA ke have mAla levA do.' kahyuM, "A jhagaDo thayo, e loko paramITa khoLatA hatA." tyAre emaNe kahyuM, 'e to ame dekhADI AvyA have mAla levA do.' kahyuM, 'hA, tyAre laI lo." ne amArA bhAgIdAre mAla levA dIdho. pachI pelA sarakAranA mANaso AvyA, e amane kahe ke, 'tame mAla vecI dIdho ?" alyA bhaI. ame vecatA ja nathI. ame jANatA ja nathI. A to pelA mANaso laI gayA.' tyAre emaNe kahyuM, 'paNa ame tamane nA kahyuM hatuM ne ? A japtImAM lIdhelA che ne ? A sarakArI mAla che. e kema vecAya ? tamArAthI apAya kema karIne ?" kahyuM, 'bhaI, e to paramITa batADIne laI gayA !tyAre e kahe, 'eNe khoTuM kahyuM, A to tamane eNe phasAvyA." tyAre meM kahyuM, 'bhAdaraNamAM amuka nAma che ?" e khabara ApI. te lokoe tapAsa karI. mAmalatadAre pelA lokone TeDakAvyA. to te kahe che, "ame lAvyA ja nathI ne !' eTale mAmalatadAre ahIM kahevaDAvyuM eTale pachI A sarakAranA loko kahe che A lokoe vecI khAdhAM ! eTale amArI upara voraMTa kADhyuM. mukhya bhAgIdAra tarIke to aMbAlAla mULajIbhAI paTelane tyAM polIsavALo Avyo. huM aMdara beThelo. polIsavALo kahe che, "aMbAlAla mULajIbhAI che ?" meM kahyuM, 'hA, huM chuM.' sAMjanA sADA pAMca vAgelA. huM to gayo enI joDe tyAre tyAM phojadAra nAnI uMmarano beThelo. trIsa varSanI uMmarano hato. meM kahyuM, "zuM nAma ApanuM ?" tyAre e kahe, 'ahamadamIyAM.' te mane kahe che, 'tame kema phasAI gayA cho ?" meM temane kahyuM, 'tamane zI rIte khabara paDI ke huM phasAyo chuM ?" tyAre e. kahe, "ame tamane nA oLakhIe ? bilADIne uMdaranI gaMdha Ave ke nA Ave ?" Ave.' 'tema amane coranI gaMdha Ave." evuM eNe kahyuM. 'tame corI nathI karI. tame corI karI hoya to amane gaMdha Ave ke A mANase corI karI che !' meM kahyuM. 'paNa sAheba ame phasAyA chIe. zuM thAya te ?" tyAre e kahe, 'paNa sAheba zuM vAMdho thayo ? tame thoDIvAra beso. huM namAja paDhI AvuM.' te pachI namAja paDhIne AvyA. temaNe cA maMgAvI. cAnA paisA meM ApavA mAMDyA tyAre e kahe, 'tamAre nahi ApavAnA." kahyuM, sAheba, kAma mAruM ne cA ulTA mane pAo cho ?" pachI e kahe, 'tame phasAyA cho evuM mane lAgyuM mATe have kaMI rasto karI ApuM." 'tame rastA kADho cho ?" tyAre e kahe, 'sITI mAmalatadArane khabara Apo ke tame phojadAra pAsethI A binavArasI milakata maMgAvI lo. to pachI enI pAse kesa badhA jAya. pachI A phojadArI guno UDI jAya tamAro !' miMyAbhAIne meM kahyuM, Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 95 95 paisAno vyavahAra 'tamane huM cora nathI e zI rIte oLakhANa paDI ? ko'ke mArA gajavAmAM vIMTI nAkhI hoya to tame zuM karo ?" tyAre e kahe, "ame tarata jANI jaIe ke tame corI nathI karI. A ko'ke nAkhelI che. uMdara-bilADI jevuM, gaMdha Ave. DAku jevI AMkha oLakhatA nahi hoya loka ? AnI AMkha DAku jevI che, AnI AMkha che te cAritryano phela che, evuM nathI oLakhAtuM ? ane amArI AMkhamAM vItarAgatA dekhAya. badhA jue ne ke koInI para rAge ya nA thAya ne dveSe ya nA thAya. praznakartA : pachI AgaLa zuM thayuM ? dAdAzrI : pachI evuM thayuM ke huM ghera Avyo. tyAM eka aMbubhAI pAThaka karIne bhAI AvelA. te DIplomA thayelo, te mArI pAse konTrAkTanA anubhavanI lAIna zIkhato hato. eTale e roja Ave. te AvIne beThelo. meM ene kahyuM, 'kema pAThaka kema ? kyAranA AvyA cho ?" eNe mane kahyuM, 'tame kyAM gayA hatA ?" kahyuM, 'AvI phasAmaNa hatI, te tyAM gayA hatA. have ahIM sITI mAmalatadArane tyAM javuM paDaze.' te pAThaka mane kahe, "mArA kAkA parama dA'De ja navasArIthI ahIM mAmalatadAra tarIke AvyA. zuM kAma che tamAre ?" meM kahyuM, 'AvuM kAma che." tyAre e kahe, "e to karI AvIza, tamAruM kAma !' kahyuM, 'alyA, A to bahu goTALiyuM kAma che, mane jAte AvavA de.' 'tyAre e kahe, 'game tevuM goTALiyuM kAma haze to ya huM kAkAne kahI daIza." ne eNe to enA kAkAne kahI dIdhuM ke kaMIka rasto kADho ! jeTalA hajAra-bAraso bharavAnA haze to bharI daIza." tyAre enA kAkA kahe, 'cAra AnA ya nahIM !! ne emaNe kesa ja kADhI nAkhyo ! emane badhuM AvaDe. e to ApaNo guno hato ja nahIM ne Avo to ahaMkAra karyo ke lo, amArA kArakhAnAmAM patarAM mUko. kazo vAMdho nahIM. enA A dhakkA khAvA paDyA, kaMI dAnata khorI na hatI. praznakartA : paNa dAdA, koI ApaNI pAse AvI rIte helpa mAMgavA AvA ke bhAI, A amane helpa karo, mUkavA do, to tene mUkavA devuM ke nahi ? dAdAzrI : are, mUkavA devuM hoya to boMba mUkIne jAya, atyAre to ! mane hau loko kahe che ke boMba mUkI jAya, paNa meM kahyuM, 'bhAI have mUkI jAya enuM zuM thAya te ? je thaze e kharI ! chevaTe karmanA udaya haze to ja mukAze ne ! A kaMI duniyAmAM navyA che ke anyAyamAM ? praznakartA : nyAyamAM. dAdAzrI : eTale gabharAvuM nahi. tema mUkavA devuM evo ya nizcaya nahi rAkhavo ane nahi mUkavA devuM evo ya nizcaya nahi rAkhavo ane pelo nizcaya karIe to A bAju paDIe ane A nizcaya karIe to pelI bAju paDIe ! vacce mokSano mArga ! udharANI, sahaja prayatna ! dhaMdho tame ja calAvo cho badhuM? praznakartA : hA, jI. dAdAzrI : hA, upAdhi nathI AvatI potAne ? praznakartA : nA, evuM kaMI nathI AvatuM. dAdAzrI : sarasa majA Ave che? Aye purve ja che ne kazI muzkelI vagara ! tethI ame kahIe chIe ke ApaNI puNyanuM khAva. puNya konuM nAma ? gera savAranA sADA pAMca vAgye uThADe ke 'bhAI, atyAre baMgalo baMdhAvavo che, ne eno konTrAkTa tamane Apavo che !' AvuM 'vyavasthita' che ! jo dhaNI doDadhAma na karato hoya to ya 'vyavasthita dhaNIne uThADavA Ave ane dhaNI doDadhAma karato hoya, baMgalo baMdhAvavA sAruM, to vyavasthita zuM kaheze ke "thAya che have !" A 'vyavasthita'nI bahAra kazuM thAya evuM nathI. chatAM ApaNe 'vyavasthita'no artha evo nA karavo joIe ke ApaNe sUI raho. badhuM thaI jaze. jo 'vyavasthita' kahevuM hoya to ApaNo prayatna hovo joIe. chatAM prayatno te to 'vyavasthita' karAve eTalA ja karavAnA hoya. paNa ApaNI zuM icchA hovI joIe prayatna karavAnI ? pachI 'vyavasthita' jeTalA karAve eTalA prayatna. prayatnamAM pachI, dasa vAgyAthI ugharANI mATe heMDavA mAMDyA. pelo bhaI bhego nA thayo, to pachI bAra Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra vAgye gayA, to ya bhego nA thayo, to pachI ghera AvIne pharI pAchA doDha vAgye jaIe, evuM nahi karavAnuM. prayatna eTale eka phero jaI AvavAnuM pharI pAcho vicAra nahIM karavAno. A to prayatna kare to keTalA dhakkA khA khA karyA kare. prayatna to sahaja prayatna hovA joIe. sahaja prayatna konuM nAma kahevAya ke ApaNe jene khoLatA hoya te sAmo maLe. Ama ene ghera jaIe to jaDe nahIM, paNa ApaNe pAchAM haiDatI vakhate bhego thaI jAya. amane badhuM sahaja prayatna thAya. sahejA saheja hisAba bado goThavAyelo kAraNa ke amAre Dakho nahIM ne koI jAno ! to ghera beThAM leNuM maLe ! kharI rIte to evuM che ke tamAruM vicAreluM nakAmuM nahIM jAya. tamAruM boleluM nakAmuM jAya nahIM. tamAruM vartana nakAmuM jAya nahIM. atyAre to lokonuM badhuM kevuM jAya che ? kazuM UgatuM nathI. vANI ya UgatI nathI. vicAro ya UgatA nathI. ne vartane ya UgatuM nathI. traNa traNa vakhata dhakkA khAya to ya ugharANIvALo maLe nahIM. te vakhate maLe to pelo dAMtiyA kare, Ama to kevuM che ke ghera beThAM nANuM ApavA Ave evo A mArga che. pAMca-sAta vakhata ugharANI karI hoya ne chevaTe kahe ke mahinA pachI Avajo, te ghaDIe tamArAM pariNAma nA badalAya to ghera beThAM nANuM Ave. tamArAM pariNAma badalAI jAya che ne ?" A to akkala vagarano che. nAlAyaka mANasa che, A dhakko mAthe paDyo. evAM pariNAma badalAyelAM hoya. pharI vAra tame jAva to pelo gALo de. tamArAM pariNAma badalAI jAya che tethI sAmo bagaDato nA hoya to ya bagaDe. praznakartA : eno artha evo thayo ke ApaNe ja sAmAne bagADIe chIe ? dAdAzrI : ApaNuM badhuM ApaNe ja bagADyuM che. ApaNane jeTalI aDacaNo che e badhI ApaNe ja bagADI che. eno sudhAravAno rasto zo ? sAmo game teTaluM du:kha deto hoya, paNa tene mATe jarA paNa avaLo vicAra nA Ave, e ene sudhAravAno rasto. AmAM ApaNuM ya sudhare ne enuM ya sudhare. jagatanA lokone avaLA vicAra AvyA vagara rahe nahIM. eTale ApaNe to samabhAve nikAla karavAnuM kahyuM, eTale e kare. samabhAve nikAla eTale zuM ke ene mATe kaMI vicAra ja karavAno nahIM. te e bhUta vaLage ane ugharANImAM koI mANasa nA Apato hoya, enI pAse nA hoyane nA Apato hoya to pachI TheTha sudhI enI pAchaLa ThaMDa heMDa nA karyA karavuM. e vera bAMdhe ! ne jAya bhUtamAM to ApaNane herAna karI nAkhe. nathI tethI nathI Apato emAM eno zuM guno bicArAno ? hoya ne nathI ApatA loko ? praznakartA hoya ne nA ApatA hoya to zuM karavuM ? dAdAzrI : hoya ne nA Ape tene ya zuM karIe ApaNe te ? dAvo mAMDIe bahu tyAre ! bIjuM zuM ? ene mArIe to polIsavALA ApaNane pakaDI jAya ne? nahIM to choDI daIe ke bhaI, haze to Avaze, nahIM Ave to gayuM. to A vakIlanuM bhUta to nA ghAlavuM paDe ne ! praznakartA : paNa choDAtuM nathI ApaNe. sAmo mANasa evI rIte pharato jAya ke ApaNane choDI devAnuM mana nA thAya. dAdAzrI : mana nA thAya to vakIlanuM bhUta ghAle pAchuM ane vakIla kaheze, "haMa, sADA nave kahyuM hatuM te pAchA paMdara paMdara miniTa moDA thayA ? akkala vagaranA cho, gadheDA cho, kUtarA cho ! mera cakkara, phI ApaNe ApavAnI ne gALo bhAMDe uparathI ! eTale ApaNe gabharAvuM nahIM. ane te ghaDIe ApaNe vakIlane zuM kahevuM joIe ke sAheba tamAre ne mAre kaMDizana phInI che. huM tamane phI ApuM ne tame dAvo laDho. bIjI koI kaMDizana gALanI nathI. A ekasTrA AITama karo cho teno dAvo mAMDIza, evuM kahIe. eksTrA AITama kahevAya. praznakartA : nA javuM e ja vadhAre sAruM ! dAdAzrI : korTamAM nA javuM uttama. je DAhyo mANasa hoya te korTamAM nA jAya. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra mAruM haze to Avaze, nahIM Ave to gayuM. paNa AvAM bhUtAne pAchAM nA bolAve. vagara kAmanAM bhUtAM pajava pajava kare. haju jItavAnuM to jItAze tyAre paNa te pahelAM to "akkala vagaranA cho, gadheDA !" kaheze. A akkalanA kothaLA ! ane A mANasa ! gadheDo nahIM ! badhe AvuM bolAya ? ApaNe tyAM pelA bhakta che. ne, vakIla, te kahe che, ame ya evuM bolIe chIe. alyA kaI jAtanA naMgoDa che te ? e to sAruM che, bicArA mANaso suMvALA to sAMbhaLI le che, nahIM to joDo mAre tamane, to zuM karo ? amArA bhAgIdAra eka vakIlane tyAM gayA hatA. te emano kesa jaladI calAvyo nahIM, paNa paisA ApI AvelA. tyAre kahe, sAheba, paisA mane pAchA na Apazo. paNa mAro kesa pAcho Apo tyAre pelAe zuM kahyuM ? kUtaruM kaiDAvIza, jo pharI AvyA cho to ? zuM thAya che ? te pachI mahAparANe kesa laI AvyA pAchA. enI pAsethI paisA nA lIdhA. mahAparANe samajAvI-paTAvIne kesa laI AvyA. pAchA bIjA vakIlane kesa Apyo. e jaina hatA ne moTA prakhara hatA. tyAM AgaLa kesa ApI Avyo. tyAM AgaLa navane badale savA nava thayA tyAre vakIla kahe che, 'tame kUtarA jevA cho, gadheDA jevA cho, mAro TAIma bagADyo.' tyAre A bhAI kahe che, 'tame jaina thaIne AvuM bolo cho ? to bIjA loko zuM bolaze ? musalamAno badhA zuM bolaze ? AvI zarta che ?" vakIla kahe, 'tame mane jagADyo, tame mane jagADyo, jaina thaIne nA bolAya mArAthI. paNa A to bolI devAya che mArAthI.'. amArA bhAgIdAre evuM kahyuM, ke jaina thaIne zuM bolo cho A tame ? jainanAM AvAM lakSaNa hoya ? jaina to kevI DahApaNavALI vANI bole ? hoya lakSaNa evAM ? vaiSNavanAM evAM lakSaNa hoya ? ema keDavA jAya ? A to bAyaDI joDe vaDhavADa thAya. temAM mArI upara zuM kADhe che rIsa ? vaDhavADa bAyaDI upara ane rIsa ApaNI upara kADhe ! praznakartA: AvI rIte vartIe to asIlo amane kharI hakIkata kahe nahIM ne korTamAM marI jaIe, koI vakhata evuM kahe che. dAdAzrI : bahAranAM kADhe che e ! pachI karAve vasula kudarata ! tamArI pAsethI koI rUpiyA laI gayuM, pachI traNa ke cAra varSa thaI jAya, to ApaNI rakama vakhate korTanA kAyadAnI bahAra jatI rahe, paNa necarano kAyado A loko toDI zake nahIM ne ! necaranA kAyadAmAM rakama vyAja sAthe pAchI Ape che. ahIMnA kAyadAmAM kazuM nA maLe, A to sAmAjika kAyado che. paNa pelA necaranA kAyadAmAM to vyAja sAthe maLe che. eTale koI jagyAe koI ApaNA rUpiyA traNaso nA ApatuM hoya to ApaNe enI pAse levA jaIe. pAchA levA mATe kAraNa zuM che ? ke A bhAI rakama ja nathI Apato to kudaratanuM vyAja to keTaluM badhuM hoya. so baso varSamAM to keTalI rakama thaI jAya.. ?! eTale ApaNe enI pAse ugharANI karIne pAchA laI levA joIe. eTale bicAro eTalo badho jokhamamAM to nA utare. paNa pelo Ape ja nahIM ne jokhamamAM utare tenA ApaNe pachI jokhamadAra nathI. praznakartA : kudaratanA vyAjano dara zuM che ? dAdAzrI : necarala InTaresTa Ijha vana parsanTa para bAra mahine. eTale so rUpiye eka rUpiyo ! vakhate te traNaso rUpiyA nA Ape to kazo vAMdho nahIM. ApaNe kahIe ke huM ne tuM be dosta. ApaNe pattA sAthe ramIe. kAraNa ke ApaNI rakama kazI javAnI to nathI ne ! A necara eTalI badhI karekTa che ke tamAro vALa ekalo ja corI lIdho haze, to ye paNa e javAno nathI. necara bilakula karekTa che. paramANu paramANu sudhInuM karekTa che. mATe vakIla rAkhavA jevuM jagata ja nathI. mane cora maLaze, bahAravaTiyo maLaze evo bhaya paNa rAkhavA jevo nathI. A to peparamAM Ave ke Aje phalANAne gADImAMthI utArIne dAgInA lUMTI lIdhA, phalANAne moTaramAM mAryA ne paisA laI lIdhA. 'to have sonuM paheravuM ke nA paheravuM ?" DonTa varI ! karoDa rUpiyAnAM ratno paherIne pharazo to ya tamane koI aDI zake ema nathI. evuM A jagata che. ane te bilakula karekTa che. jo tamArI jokhamadArI haze to ja tamane aDaze. tethI ame kahIe chIe ke tamAro uparI koI bApo ya nathI. mATe 'DonTa varI !' (ciMtA karazo nahIM) nirbhaya thaI jAva ! Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra - 98 98 paisAno vyavahAra te Ama hisAba cukavAya ! praznakartA : eka mANasane ApaNe pAMcaso rUpiyA ApyA ne rUpiyA pelo pAchA ApI na zakyo. ane bIjuM, ApaNe pAMcaso rUpiyAnuM dAna karyuM to A bemAM zuM taphAvata ? dAdAzrI : A dAna karyuM e judI vastu che. emAM dAna le che e devAdAra banato nathI. tamArA dAnano badalo tamane bIjI rIte maLe che. dAna lenAra mANasa e badalo nathI Apato. jyAre pelAmAM to tame jenI pAse rUpiyA mAgo cho, tenI mAraphate ja tamane apAvavuM paDe che. pachI chevaTe daheja rUpe paNa e rUpiyA Apaze. ApaNAmAM nathI kahetA ? ke chokaro che garIba kuTuMbano paNa, kuTuMba khAnadAna che. eTale pacAsa hajAra ene daheja Apo ! A zenI daheja Ape che ! A to je mAMgatuM che e ja Ape che. eTale Avo hisAba che badho. eka to choDI Ape che ne rUpiyA paNa Ape che. eTale A badho hisAba cukavAI jAya Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 102 102 paisAno vyavahAra emAM bheLaseLato bhayaMkara guto ! tamAre dhaMdho karavo hoya to have nirbhayatAthI karyA karajo, koI bhaya rAkhazo nahIM ane dhaMdho nyAyasara karajo. jeTaluM bane eTaluM posibala hoya eTalo nyAya karajo. nItinA dhoraNa upara rahIne posibala hoya eTaluM karajo, je imposibala hoya te nahIM karatA. praznakartA : e nItinAM dhoraNa kahevAM kone ? dAdAzrI : nItinuM dhoraNa eTale tamane samajAvuM. ahIM muMbaInA eka vepArI hatA, te ghauMnA jyAre bahu bhAva vadhyA hatA ne, tyAre e vepArI eka vegana idorI ghauM maMgAve ane eka vegana retI maMgAve, beu bheguM karIne pachI kothaLA pharI bhare. bolo, have e nIti kahevAya ? praznakartA : paNa nIti-anItinA to ghaNA sUkSma bhedo hoya che, te khabara nA paDe. dAdAzrI : bIjA badhAmAM anIti ApaNe jovAnI jarUra nathI, paNa mANasone khAvAnI vastuo hoya che, mANasonA zarIramAM je javAnI vastuo hoya che, khorAka ke davA, ene mATe to ApaNe bahu ja niyamo rAkhavA joIe. evuM che ne ke tame chetarIne cAlIsa ratalane badale sADatrIsa ratala Apo, paNa cokhkhuM Apo to tame gunegAra nathI, athavA to ochA gunegAra cho, ane je mANasa, bheLaseLa karIne cAlIsa ratala pUruM Ape che. e bahu ja gunegAra che. bheLaseLa nA karo. bheLaseLa ApyuM tyAM guno che. mAnavajAti upara bheLaseLa nA hovuM joIe. praznakartA : huM to mArI aMgata rIte mAnuM chuM ke jenAthI ApaNo AtmA dubhAya che e kArya nA karavuM joIe. dAdAzrI : jyAM tamArA AtmAne duHkha thAya che e kArya nA karavuM. bAkI mANasanA zarIrane duHkha thAya, bheLaseLa kare, dUdhamAM bIjuM bheLaseLa, telamAM bIjuM bheLaseLa, ghImAM bIjuM bheLaseLa, te kevuM kevuM atyAre bheLaseLa karavA mAMDyuM che, e badhuM na hovuM ghaTe. dharmato pAyo ! dhaMdhAmAM aNahakanuM nahIM. ne je dahADe aNahakanuM levAI jAya, te dahADe barakata nahIM rahe dhaMdhAmAM. bhagavAna hAtha ghAlatA ja nathI. dhaMdhAmAM to tArI AvaData ne tAruM naitika dhoraNa be ja kAma lAgaze. anaitika dhoraNa varasa, be varasa sAruM malaze, paNa pachI nukasAna jaze. khoTuM thAya to chevaTe pastAvo karazo to ya chUTazo. vyavahArano sAra Akho hoya to te nIti, nIti haze ne paisA ochA haze to paNa tamane zAMti raheze ane nIti nahIM hoya ne paisA khUba haze to ya azAMti raheze. naitikatA vagara dharma ja nathI. dharmano pAyo ja naitikatA che ! atIti paNa, niyamathI... praznakartA : AptasUtramAMthI 1936 naMbaranuM sUtra che. vyavahAra mArgavALAne ame kahIe chIe ke saMpUrNa nIti pALa, tema nA thAya to nIti niyamasara pALa. tema nA thAya to anIti karuM to ya niyamamAM rahIne kara. niyama ja tane AgaLa laI jaze. e jarA ApanI pAsethI samajavuM che. dAdAzrI : A pustakamAM, AptasUtramAM badhAM vAkyo lakhelAM che ne, e traNe ya kALa satyavALA che. A vAkyamAM huM zuM kahuM chuM ke saMpUrNa nItithI cAlajo. pachI bIjuM vAkya zuM kahyuM ke tema na bane to thoDI ghaNI nIti pALaje ne nIti nA paLAya to anIti nA pALIza. anIti pALe to niyamathI anIti pALaje. eTale badhI chUTa ApI che ne ? anIti pALavAnI chUTa, A varlDamAM meM ekalAe ja ApI che ! eTale anIti pALavAnI hoya to niyamasara pALaje kahyuM. Apane sAMdho maLyo nahIM ?! AmAM evuM kahe che ke saMpUrNa nIti paLAya to pALa ane e nA paLAya to nakkI kara ke dahADAmAM mAre traNa nIti to pALavI che. ane nahIM to niyamamAM rahIne anIti karuM to e paNa nIti che. je mANasa niyamamAM rahIne anIti kare che ene huM nIti kahuM chuM. bhagavAnanA pratinidhi tarIke vItarAgonA pratinidhi tarIke huM kahuM chuM ke anIti paNa niyamamAM rahIne kara, e niyama ja tane mokSe laI jaze. anIti kare ke nIti kare teno mane savAla nathI, paNa niyamamAM rahIne Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno kara. AkhA jagatane jyAM AgaLa tela kADhI nAkhyuM tyAM AgaLa ame kahyuM ke Ano vAMdho nathI, tuM tAre niyamamAM rahIne kara. vyavahAra 103 have atyAre kaLiyuga che, te kaheze ke, sAheba mArAthI A thatuM nathI, nIti paLAtI nathI. tyAre huM kahuM ke, 'tuM niyamasara pALa, dahADAmAM be-traNa nIti pALavI che, jA tArA mokSanI geranTI ame lakhI ApIe chIe. hA, vaLI nIti nA paLAya tyAre zuM anIti ja pALa pALa karavI ? nA e to hapuruM UMdhuM cAlyuM, eTale kahyuM ke anIti jo tuM niyamathI pALIza to mokSe jaIza. have AvI vicitra vAta kare koI ? e rIta adhogatitI ! praznakartA : dAdA, niyamamAM rahIne anIti zI rIte pALavI ? eno dAkhalo ApI samajAvo ne ! dAdAzrI : hA, e tamane samajaNa pADuM. eka zeThane kApaDanI dukAna, , te kapaDuM Ama kheMcI kheMcIne ApatA hatA, tyAre meM kahyuM ke, 'AvuM zuM karavA karo cho ? tyAre kahe che ke, 'cALIsa mITaramAM ATaluM vadhe che.' tyAre meM kahyuM ke, 'pachI Ano zuM daMDa maLaze te jANo cho ? adhogatimAM javuM paDaze ! cALIza mITarano bhAva lIdho to ApaNe cALIsa mITara ApI devAnuM, emAM kheMcavAnI jarUra nathI.' tyAre kahe che, 'to to amane barobara napho raheto nathI.' tyAre me kahyuM ke, 'jarA bhAva vadhAre rAkho.' tyAre e kahe che ke, gharAka bIjI jagyAe jato rahe che, eTale vadhAre bhAva levo hoya to levAya ja nahIM ne ! ApaNe Ane anIti kahIe chIe. have kALo bajAra karavo hoya, paNa khUTatuM hoya to eTalA pUratuM ja dahADAmAM dasa-paMdara rUpiyA vadhArAnA laI le, bIjAM paccIsa vadhAre Ave to ye le nahIM. e anIti karI, paNa niyamathI kahevAya eTale kahyuM ne, ke anIti karavI paDe to ya niyamathI karaje. Ama niyama bAMdho praznakartA : eTale tuM paisA vadhAre le, paNa mAla ocho nA ApIza evo 103 paisAno vyavahAra artha thayo ? dAdAzrI : nA, evuM nathI kahetA, ApaNe to ema kahyuM che ke anIti kara paNa niyamathI karaje. eka niyama bAMdha ke bhaI, mAre ATalI ja anIti karavI che, AthI vadhAre nahIM. roja dasa rUpiyA dukAne vadhAre levA che, ethI vadhAre pAMcaso rUpiyA Ave to ya mAre nathI levA. ema mAno ne, koI InkamaTekSa ophisara hoya, enI vAIpha roja laDhalaDha karatI hoya ke, 'A badhAMe lAMca laI laIne baMgalA bAMdhyA ne tame lAMca letA nathI. tame AvA ne AvA rahyA.' eTale ghaNI vakhata to chokAranI skUlanI phI paNa uchInI lAvavI paDe. ene manamAM icchA ke basso-traNaso rUpiyA khUTe che, eTalA maLe to ApaNane zAMti rahe, paNa Ama lAMca levAya nahIM. eTale zuM thAya ? ane e paNa manamAM DaMkhe ne ? to ame ene kahIe ke, 'lAMca levI hoya to tuM nakkI kara ne ke mAre mahine pAMcaso rUpiyAthI vadhAre levI nahIM. pachI dasa hajAra rUpiyA Ave to paNa mAre khape nahIM.' tAre mahine jeTalA khUTe che eTalA tuM levAnuM nakkI kara. have tuM A anIti kare che. paNa niyamathI kare che. niyamamAM rahIne anIti pALI zakAya che ane anIti niyamAM rahIne kare to mane vAMdho nathI. A niyama ja tane mokSe laI jaze. ane AnI jokhamadArI tArI nathI. paNa niyamathI kare to bahu thaI gayuM. anIti koI dahADo ya rahe nahIM. kAraNa ke anIti karavA gayo ke e vadhato ja jAya ane e anIti niyamathI kare to enuM kalyANa thaI jAya. A amAruM gUDha vAkya che. A vAkya jo samajAya to kAma thaI jAyane ? bhagavAna paNa khuza thaI jAya ke pArakI gamANamAM khAvuM che ane te pAcho pramANasara khAya che ! nahIM to pArakI gamANamAM khAvuM tyAM pachI pramANa hoya ja nahIM ne ?! ApanI samajamAM Ave che ne ? ke anItino paNa niyama rAkha, huM zuM kahuM chuM ke, 'tAre lAMca levI nathI, ane tane pAMcaso khUTe che, to tuM kakaLATa kyAM sudhI karIza ?" loko, bhAIbaMdho pAse uchInA rUpiyA le che tethI vadhAre jokhama Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 104 104 paisAno vyavahAra vahore che, eTale huM ene samajaNa pADuM ke 'bhAI, tuM anIti kara, paNa niyamathI kara.' have niyamathI anIti kare e nItivAna karatAM zreSTha che. kAraNa ke nItivAnanA manamAM roga pese ke, 'huM kaMIka chuM, jyAre AnA manamAM roga paNa nA pese ne ? AvuM koI zIkhavADe ja nahIM ne ? niyamathI anIti kare e to bahu moTAmAM moTuM kArya che. pachI jokhamadArI "amArI' ! anIti paNa niyamathI che to ene mokSa thaze, paNa je anIti nathI karato. je lAMca nathI leto teno mokSa zI rIte thAya ? kAraNa ke je lAMca leto nathI tene 'huM lAMca leto nathI' e, kepha caDhI gayelo hoya. bhagavAna paNa ene kADhI mele ke "daMDa jA, tAruM moDhuM kharAba dekhAya." ethI ame lAMca levAnuM kahIe chIe evuM nathI. paNa jo tAre anIti ja karavI hoya to tuM niyamathI karaje. niyama kara ke bhaI, mAre lAMcanA pAMcaso ja rUpiyA levA. pAMcaso rUpiyAthI vadhAre kaMI paNa Ape, are, pAMca hajAra Ape to ya badhA kADhavAnA. ApaNane gharakharcamAM khUTatA hoya eTalA pAMcaso rUpiyA ja lAMcalA levA. bAkI, AvI jokhamadArI to ame ja laIe chIe. kAraNa ke AvA kALamAM loko lAMca nA le, to zuM kare bicAro ? tela ghInA bhAva keTalA UMcA caDhI gayA che, sAkaranA bhAva keTalA UMcA che ? tyAre chokarAnI phInA paisA ApyA vagara rahevAya ? juone. telanA bhAva kaMI sattara rUpiyA kahe che ne ? praznakartA : hA. dAdAzrI : tyAre kALA bajAra vepArIo kare che tenuM cAle ane nokaronuM koI uparANuM lenAro ja nA rahyo ?! eTale ame kahIe chIe ke lAMca paNa niyamasara leje. to e niyama tane mokSe laI jAya. lAMca nathI naDatI, aniyama naDe che. tyAM tIti-anIti nathI ! praznakartA : anIti kare e to khoTuM ja kahevAya ne ? dAdAzrI : Ama e to khoTuM ja kahe che ne ! paNa bhagavAnane ghera to judI ja jAtanI vyAkhyA che. bhagavAnane tyAM to anIti ke nIti upara jhagaDo ja nathI. tyAM AgaLa to ahaMkArano vAMdho Ave che. nIti pALanArAone ahaMkAra bahu hoya. ene to vagara dArUe kepha caDhelo hoya. praznakartA : paNa hamezAM ya evuM nA bane ne ? dAdAzrI : nA, kAraNa ke e sivAya nIti pALI zake ja nahIM ne ! kephamAM ja nIti pALe, ane eno kepha niraMtara vadhato ja jAya ! chatAM e kephamAM rahIne paNa nIti pALe che eTale parya sArI baMdhAya ne sArI gati thAya. ene sArA mANaso saMto maLI Ave. jJAnIo paNa AgaLa upara maLI Ave. eTale e khoTuM nathI. e khoTuM che evuM mAre kahevuM paNa nathI. paNa bhagavAnane tyAM to ahaMkAra naDe che. - have pelAM, je niyamathI anIti pALe che tene ahaMkAra nA hoya. ane pAMca hajAra Ave chatAM e leto nathI, tyAre e prAmANikatA kahevAya ? nA, jyAre je niyamathI lAMca le che, e to kaMI jevI tevI prAmANikatA nA kahevAya !! kAraNa ke A ja traNa koLiyA khAvAnA, cotho koLiyo nahIM khAvAno. to evuM mANasathI kaMTrola rahI zake ja nahIM, khAdhA pachI aTakI zake ja nahIM, enI meLe pUruM thAya tyAre aTake ! A vAta samajaNa paDe che ne ?! tyAM tiahaMkArInI kiMmata ! eTale niyamasara anIti kare teno mokSa pelA nItivALA karatAM pahelo thAya. kAraNa ke nItivALAne nIti karyAno kepha hoya ke, "meM nIti AkhI jiMdagI pALI che ane e to bhagavAnane paNa gAMThe nahIM. evo hoya, jyAre anIti karI eTale Ane bicArAne to kepha UtarI gayelo hoya ne ! ene kepha ja nA caDhe. kAraNa ke eNe to anIti karIne te ja ene mahIM DaMkhyA kare. ane je pAMcaso rUpiyA lIdhA eno paNa ene kepha nA caDhe. kepha to nItivALAne kharekharo caDhe ane ene to Ama jarA chaMcheDIe ne to tarata khabara paDe, pheNa mAMDIne Ubho rahe, kAraNa ke ene manamAM ema ke, "ame kaMIka karyuM che, AkhI jiMdagI meM nIti pALI che !" Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 105 praznakartA : have pAMcaso rUpiyAnI lAMca levAnI chUTa ApI to pachI jema jarUriyAta vadhatI jAya to pachI e 2kama paNa vadhAre le to ? dAdAzrI : nA, e to eka ja niyama pAMcaso eTale pAMcaso ja, pachI e niyamamAM ja rahevuM paDe. eka dArU nA pIvAno ahaMkAra kare che ne eka dArU pIvAno ahaMkAra kare che, to mokSa kono thAya ? tyAre bhagavAna beune kADhI mele ! e to zuM kahe che ke, 'amAre ahIM to nirahaMkArInI jarUra che.' bhagavAna to zuM kahe che, 'nIti to tane saMsAramAM sukha paDe eTalA mATe pALavAnI che. bAkI amAre nItianItinI kazI bhAMjagaDa ja nathI. tane duHkha sahana thatuM hoya to anIti karaje.' anItithI duHkha ja paDe ne ? koIne duHkha ApyA pachI ApaNane paNa duHkha paDe. A to tane sukha paDe eTalA hAru nIti pALavAnI che. AjJAmAM rahIte karo to ja ! praznakartA : paNa anIti kare to ene Teva paDI jAya ne ? dAdAzrI : Teva paDI jAya, ema ? nA. eTale kahyuM ne, ke anIti karo paNa niyamasara karo. koI paNa vastu niyamasara karavAmAM Ave ane te paNa jJAnI puruSanI AjJApUrvaka hoya to to e kAma kADhI nAkhe. praznakartA : ene anItinI Teva paDI, pachI to ene niyama nA rahe ne ? dAdAzrI : to pachI eno artha ja nahIM ne ? ane amArI javAbadArI paNa nahIM ne ! A to zuM kahyuM ke tane pAMcaso rUpiyA khUTe che to tAre lAMcanA pAMcaso rUpiyA levA. pachI koIka pAMca hajAra rUpiyA Ape to pAMcaso uparanI rakama tAre levI nahIM. AvuM niyamamAM ja rahe ene mukti thAya, eno niveDo Ave. niyama ja mokSe laI jAya ! praznakartA : koI niyamathI lAMca le ene lobha ja nA thAya ne, pachI ? dAdAzrI : are ! A niyama to TheTha mokSe laI jAya, ane lobha to paisAno saDasaDATa UDI gayo ane e thaI zake evI sthiti che. e karI zakAya evuM che. praznakartA : ane koI lAMca leto ja nathI enuM zuM thAya ! dAdAzrI : e rakhaDI mare. lAMca maLatI hoya ne nA le eTale ene ahaMkAra vadhato jAya. ane pelo lAMca le che paNa niyamathI eTale ke gharakharcamAM khUTatA rUpiyA pUratuM ja pAMcaso rUpiyA le che. have ene pachI koI pAMca hajAra rUpiyA ApavA Avyo hoya to paNa e le nahIM, pAMcasothI vadhAre eka paiso paNa nahIM, eTale evo niyama pALe to e mokSe jAya. 105 vyavahAra kALane anurUpa vacagALAto mArga ! atyAre mANasa zI rIte A badhI muzkelIothI dahADA kADhe ? ane pacI ene khUTatA rUpiyA nA maLe to zuM thAya ? gUMcavADo Ubho thAya ke rUpiyA khUTe che, e kyAMthI lAvavA ? A to ene khUTatA badhA AvI gayA. ene ya pachI pajhala solva thaI gayuM ne ? nahIM to AmAMthI mANasa UMdho rasto le ne pachI avaLe raste cAlyo jAya, pachI e AkhI lAMca leto thaI jAya, enA karatAM A vacagALAno mArga kADhyo che ane e anIti karI chatAM ya nIti kahevAya, ane ene ya saraLatA thaI gaI ne nIti kahevAya ane tenuM ghara cAle. jUThThuM bola, paNa niyamathI ! ame to zuM kahyuM ke tuM jUThuM bolIza ja nahIM. ane tAre jUThuM bolavuM ja hoya to niyamathI bola ke Aja mAre pAMca ja jUTha bolavAM che. chaThThI vakhata nahIM, to mokSe jaIza. pachI e pAMca jUTha bolIne vaparAI jAya tyAra pachI enI bahene kaMI cAritra saMbaMdhI doSa karyo hoya, tyAre koI pUche ke, 'bhaI A tamArI bahenanI vAta sAcI che ?" pelAne A pAMca jUTha to thaI gayAM, have chaThThuM jUTha to bolAya nahi eTale ene 'sAcuM che' ema kahevuM paDe. pAMca nA vaparAI gayAM hota to pAMcamuM Ane vAparata, paNa pAMca jUTha vaparAI gayAM ! Ane niyamathI anIti kahyuM. corI kara, paNa niyamathI ! koI cora corI karato hoya, paNa jo niyamathI corI kare to e niyama ene Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 106 106 paisAno vyavahAra mokSe laI jAya. niyamathI corI kare eTale zuM ? ke ene mahinAmAM be corIo karavAnI kahI hoya. have pahelI pherA hAtha mAryo to cALIza rUpiyA AvyA. eTale cALIzane dasa, ema mahinAmAM pacAsa rUpiyA maLyA. have jo pahelo hAtha nA mAryo hota to ene bIjA traNaso maLe evuM hatuM. paNa be vakhata thaI gayuM eTale have levAya nahIM. eNe koIkanA gajavAmAM hAtha ghAlIne joI lIdhuM ke A traNaso rUpiyA che, paNa tarata ene thayuM ke A to khoTuM karyuM, mAre be pherA corI to thaI gaI che. eTale eNe choDI dIdhuM. ane niyamathI anIti kahevAya. vAta samajo, jJAtItI bhASAmAM! mULa vastusthitimAM huM zuM kahevA mAguM chuM e jo samaje ne to kalyANa thaI jAya. dareka vAkyamAM huM zuM kahevA mAguM chuM, e AkhI vAta ja jo samajavAmAM Ave to kalyANa thaI jAya. paNa jo e enI bhASAmAM vAtane laI jAya to zuM thAya ? darekanI bhASA svataMtra hoya ja, te potAnI bhASAmAM laI jaIne phiTa karI de, paNa A enI samajaNamAM nA Ave ke 'niyamathI anIti kara !" praznakartA : dAdA, meM paNa jyAre pahelI vakhata vAMcyuM tyAre huM ekadama vicAra karato thaI gayo, ke A zuM, dAdA zuM kahevA mAge che ! pachI mane lAgyuM ke A to bahu gajabanuM vAkya che ! dAdAzrI : hA, akrama vijJAna eTale zuM ke negeTiva polisI ja nahIM ke 'tame kema corIo karo cho ne tame kema jUThuM bolo cho ? kema vyavahAra kharAba karo cho ?" evI tevI negeTiva polisI ja nahIM. atimAM ya dhI ghaTTa ! praznakartA: AptasUtranI aMdara jyAre ApanuM A sUtra vAMcavAmAM AvyuM. enAthI ghaNAne bahu Azcarya thayuM ane pachI Ape enuM rahasya samajAvyuM. dAdAzrI : jo anIti karavAno hoya to tuM niyamathI karaje. e A duniyAnA svabhAvathI viruddha che eTale duniyAnA svabhAvathI viruddha A vAkya upara lokone praznArtha thayA ! eTale meM khulAso karyo. jarUra hoya pAMcaso rUpiyAnI to eTalA sudhIno eka niyama pALajo. ane bIjI jokhamadArI mArI. ane tuM saMpUrNa nIti pALe che e greDamAM tane siphArasa karIne laI jaIza. paNa niyamathI pALaje. pachI vIsa hajAra rUpiyA Ave to paNa kahIe, "nA, bA,pAMcasothI vadhAre nahIM lauM.' praznakartA : dAdA, evuM bane kharuM ? mANasanI pAse tame mUko A ? dAdAzrI : banI zake, jene samajavuM che tene. praznakartA : paNa agni pAse ghI mUkIne, ne ogaLe nahIM evuM thayuM A. dAdAzrI : hA. ogaLe nahIM. paNa A to kALanA ja loko A pramANe pALe. AjathI so varSa pahelAnA loko nA karI zake. A kALanA jIvo e badhAM kare evA che. e jANe ke ohoho ! mArI upara jokhamadArI kaMI Ave nahIM, ne AvI rIte thAya te ?" tyAre e ja kahe ke 'nA, e pALIza." e to bahu sahelo rasto che, A saraLa rasto che, ane pAMcaso rUpiyAthI rahI zake. praznakartA : tame to kaho cho ke tAre kaMI karavAnuM nathI, mArI AjJA pALa, patI gayuM. dAdAzrI : hA, basa, AjJA pALa, patI gayuM. praznakartA : eTale parizrama ja gayo ne ! dAdAzrI : eTale tuM mArI AjJA pALa. pachI tAre jokhamadArI nahIM eTale e je ene uchInA levA paDatA hatA ne gharanI muzkelI hatI, e tUTI gaI, pachI e to bahu AnaMdamAM rahe pAcho ! lAvone huM ja e vAkya boluM. 'vyavahAramArgavALAne ame kahIe chIe.' vyavahAramArga eTale saMsAra e vyavahAramArga kahevAya. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 107 107 paisAno vyavahAra AvuM koIe kahyuM nathI ke bhaI, tuM anIti pALa. kAraNa ke Amane choDAvavA mATe AvuM nA kahIe to A loko chUTe kevI rIte ? AvuM nA kahIe to chUTe nahIM, ane dahADo vaLe nahIM ! akrama vijJAnamAM tikAlI banne ! 'ke saMpUrNa nIti pALa. tema na thAya to nIti niyamasara pALa." ke bhaI mAre ATalI nIti pALavI che. 'tema na thAya to, anIti karuM to ya niyamamAM rahIne kara ! niyama ja tane AgaLa laI jaze !!!" e amArI geranTI che ! kAraNa ke kaLiyugamAM choDAvanAra joIe. niyama toDe, tenI geranTI nahIM ! praznakartA : enuM anusaMdhAnamAM pUchuM chuM ke anIti paNa niyamathI karaje. pAMcaso rUpiyA kharcAnA khUTyA, to ene tame maMjUrI ApI ke pAMcaso rUpiyA sudhI tuM lAMca leje. have mArA savAla e che ke have gharano kharco pAMcaso khUTavAne badale bIjA baso vadhArAnA khUTyA, to have e sAtaso rUpiyA le to enI tame siphArasa karo ke nahIM ? dAdAzrI : nA, eka vakhata sekazana (maMjUrI thayA pachI tAre badalAya nahIM. tuM pahelethI pAMcasone badale sAtaso nakkI kara. huM seMkazana karuM. paNa tuM pAchaLathI AmAM seMkazana thayelA plAnamAM pheraphAra nA karIza. e pachI amArI javAbadArIno tyAM enDa (aMta) thAya che, kAraNa ke ame samajI jaIe ke A normAliTI khasI gaI. pachI ebanormala thavA mAMDe. bIlo normalathI normala para lAvyA. te have ebanormala thavA mAMDyuM. eTale amArI javAbadArIno enDa thAya che. ame pahelethI kahIe chIe katArI rakSA mATe tAre jeTalAM bAraNAM rAkhavA hoya eTalAM bAraNA rAkhe. mane vAMdho nathI, ane pachI, mArI pAse seMkazana karyA pachI, bAraNuM nahIM mukAya, eka AvaDI jALI sarakhI ye nahIM mukAya, ne pANI jAya evo holeya (kANuM) nahIM paDAya, kAraNa eno niyama, nimaya eTale zuM ke niyamathI rahe enI jokhamadArI huM lauM chuM. huM jJAnI puruSa chuM. sarva pApo bhasmIbhUta karavAno mArI pAse pAvara oNpha eTarnI (Power of atorny) che ! to pachI tuM mArA kahyA pramANe cAla ne ! ane huM tane geranTI ApuM chuM. akrama vijJAna to nIti-anIti banne bAjue mUkI de che. tuM emane nikAlI bAbata gaNuM chuM ne ? kaI bAbata gaNuM chuM ? praznakartA : DisacArja. dAdAzrI : nItine koI InAma nathI cAlatuM ane anItine koI mAra nathI cAlatuM. evuM ApaNuM vijJAna che. anIti ene mAra ApIne ja jAya. nIti ane sukha ApIne jAya. paNa te e sukhane mArabe che. te kharekhara paddhatisaranuM nathI e. e to kalpita che. samaja paDIne ? anItivALAne TADhuM pANI maLe ziyALAne dahADe ane nItivALAne garama pANI maLe. paNa eno nikAla thaI jAya, A jiMdagImAM. pote zuddhAtmA thayo hoya to, amArI AjJAmAM rahe to badhuM UDI jAya. haDahaDATa ! jeTaluM devuM hoya eTaluM badhuM sApha. eka avatAra pUratuM bAkI rahe, AjJA pALI te badala. A kaMI badhA nItivALA haze ? A kaLiyuga che ne ? praznakartA tame eTale ja kahetA hatA ke lAvo, ekya nItivALA batAvo mane. dAdAzrI : nA, paNa kaLiyugamAM zI rIte rahe bicAro ? nItivALo rahe zI rIte ? lapasI paDyA vagara rahe ja nahIM. ATalI cIkaNI mATI ane potAnI zakti nahIM. zakti hoya to to aMguTho dAbIne ya mUo coTe paNa A to aMguTho dAbe che to aMgUTho hau duHkhI jAya che. lapasI paDe che. hADakAM haluM khokharAM thaI gayelAM che, lapasI lapasIne. tyAre to akrama vijJAna levA Ave nahIM to akrama vijJAna levA AvatuM haze ? jhaTapaTa nikAla karI nAkhIe. kaheze, akrama vijJAna eTale nIti, anItine bAjue mUkI de che, e banne bIja zekI nAkhe che. eTale ugavA lAyaka nA rahe. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 108 108 paisAno vyavahAra bhAvAbhAvathI para ! praznakartA : ApaNA mahAtmAone evA bhAva rahevA joIe ne ke A dhaMdhAmAMthI chuTAya ? dAdAzrI : e evA bhAva nahIM rahetA hoya to ya che te A akrama vijJAna ja enA bhAva choDAvaze. jo evA bhAva rahetA hoya to uttama ja che. evA bhAva rahetA hoya to ApaNe akramanI rAha nahIM jovI joIe. ane nA rahetA hoya to ApaNe enI ciMtA karavA jevI nahIM. akrama ene dhakko mArIne choDAvI de. e tAva caDhyo ke pelAne choDavAnI taiyArI cotaraphathI karAve. jAtane joyA karo ! praznakartA : dhaMdhAmAM kaMI garabaDa hoya ane caMdubhAI akaLAya e ApaNane dekhAya. dAdAzrI : hA, caMdubhAI akaLAya e badhuM khabara paDe. ne pachI jokhamadArI nahIM. caMdubhAI akaLAya to ApaNane jokhamadArI nahIM. e akaLAya ne pachI zAMta thaI jAya. pharI bIja paDe nahIM ne ! A zekAI gayeluM bIja che. eTale Uge nahIM. dhaMdhAmAM ya pUrNa vItaraNa ! ame ya dhaMdhAdArI mANasa chIe. te saMsAramAM dhaMdho-rojagAra InkamaTekSa vagere badhuM ya amAre paNa che. ame kanaTrAkTano naMgoDa dhaMdho karIe chIe. chatAM emAM ame saMpUrNa 'vItarAga' rahIe chIe evA 'vItarAga' zAthI kahevAya che? 'jJAnathI'. ajJAnathI loka du:khI thaI rahyA che. te pratikramaNathI bhUMsAya ! praznakartA : A dhaMdho karIe chIe, temAM koIkane kahIe 'tuM mAro mAla vApara, tane emAMthI TakA-be TakA ApIzuM" e khoTuM kAma to che ja ne ? dAdAzrI : khoTuM kAma thaI rahyuM che e tamane game che ke nathI gamatuM ? praznakartA : gamatuM e bIjo prazna che. paNa na gamatuM hoya to ya karavuM paDe che, vyavahArane mATe. dAdAzrI : hA, mATe ja karavuM paDe che. eTale pharajiyAta che. to AmAM tamArI icchA zuM che ? AvuM karavuM ke nathI karavuM ? praznakartA : A karavAnI icchA nathI paNa karavuM paDe che. dAdAzrI : e pharajiyAta karavuM paDe teno pastAvo hovo joIe. aDadho kalAka besIne pastAvo hovo joIe; 'A nathI karavuM chatAM ya karavuM paDe che.' ApaNo pastAvo jAhera karyo eTale ApaNe gunAmAMthI chUTyA. A to ApaNI icchA nahIM hovA chatAM ya pharajiyAta karavuM paDe che, enuM pratikramaNa karavuM paDe che. AvuM ja karavuM joIe' to temane UMdhuM thaze. AvuM karIne rAjI thAya evAya mANaso kharA ne ! A to tame haLukarmI eTale tamane A pastAvo thAya. nahIM to lokone pastAvo ya nA thAya. evuM che ne dravya koInA tAbAmAM nathI. A phakta bhAva ekalo ja tAbAmAM che. dravya pharajiyAta che badhuM ane bhAva je che eTaluM ja tamArA tAbAmAM che. mATe khoTuM thAya to pastAvo karI lo ! amAruM dravya sAruM hoya ane bhAve ya sAro hoya, beu sArA hoya. tamArA badhAnuM svachaMdapUrvakanuM nIkaLe eTale tamAre pastAvo thAya ke "AvuM kema thAya che. AjanAM jJAna joDe eDajasTa nA thAya eTale ema ja lAge ke A badhuM khoTuM thaI rahyuM che. eTale A je dravya che. dravya pariNAma che, je pharajiyAta lAge che. ApaNane na karavuM hoya chatAM ya karavuM ja paDe, e badhuM 'DiscArja' che. ane bhAva je aMdara che te "cArja' che. to ApaNe sAMje aDadho kalAka besIne pastAvo pratikramaNa karavuM ke Ama nathI karavuM chatAM ya A thAya che. e mAruM kAma nahIM. A javAbadArI mArI nathI emAM, have bhaviSyamAM nahIM karuM, have AvI jAtanA bhAva bhaviSyamAM nahIM karuM. basa.' evo pastAvo karavAno. praznakartA: paNa pharI roja to peluM khoTuM karavAnA ja chIe. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 109 109 paisAno vyavahAra dAdAzrI : nahIM, khoTuM karavAno savAla nathI. A pastAvo lo cho e ja tamArA bhAva che. thaI gayuM e thaI gayuM e to Aje 'DiscArja (nikAlI) che. ane 'DiscArjamAM koInuM cAle ja nahIM. 'DiscArja' eTale enI meLe svAbhAvika rIte pariNAma pAmavuM. ane "cArja' eTale zuM ? ke potAnA bhAva sahita hovuM joIe. keTalAka loko UMdhuM kare chatAM bhAvamAM ema ja kahe ke "A barAbara ja thaI rahyuM che.' to e mAryo gayo jANo. paNa jene pastAvo thAya che enuM A khoTuM bhUMsAI jaze. bhagavAnanI daSTie ! bAkI A duniyAmAM je koI khoTI vastu thayelI jovAmAM Ave che, enuM astitva ja nathI. khoTI vastunuM astitva ja nathI. A khoTI vastanuM astitva tamArI kalpanAthI UbhuM thayeluM che. bhagavAnane khoTI vastu A jagatamAM koI dahADo lAgI ja nathI. sahu koI je karI rahyA che, e potAnI jokhamadArI para ja karI rahyA che. emAM khoTI vastu che nahIM. corI karI lAvyo. e AgaLa lona laIne pachI pAchI vALaze. dAna Ape che e lona ApIne pAchI leze. AmAM khoTuM zuM che ? bhagavAnane koI dahADo khoTuM lAgyuM nathI. khoTI vastu ja nathI ne ! eTale khoTI je ApaNane lAge che e haju ApaNI bhUla che. je bane che, je banI rahyuM che ene ja 'karekTa' (barAbara) kahevAmAM Ave to nirvikalpa thAya. nahIM to bane che ene karekTa nA kahe to vikalpI thayA karaze. A upAya sAthe badhI vAta kahI dIdhI. kazuM 'kharuM-khoTuM' hotuM ja nathI. bIjuM badhuM 'karekTa' ja che. pachI sahu sahunuM DroIga juduM ja hoya. e badhuM DroIga kalpita che, sAcuM nathI. jyAre A kalpitamAMthI nirvikalpa bhaNI Ave ne, nirvikalpanI helpa laI le ne, eTale nirvikalpapaNuM utpanna thAya. e eka sekanDa paNa thayuM ke kAyamane mATe thaI gayuM ! tamane samajAI ke A vAta ? parigrahanI parisamA ! dhaMdho hoya to vAMdho nahIM. mane emAM vAMdho nathI. A to eka sAdhAraNa vAta karuM chuM. tame karo ke nA karo, zAthI karo cho te ya huM jANuM chuM. zAthI nathI karatA te ya huM jANuM chuM. eTale tamane gunegAra gaNato ja nathI. tame vepAramAM paDyA cho tethI vadhyA che A. vepAra to kazo karavAno ja, je ApaNo udaya hoya, paNa udayapUrvakano vepAra vadhe-ghaTe, jevo hoya evo ApaNe karI levAno ane tame to vadhAravA hAruM, ulaTuM keTaluM ya badhuM Ama karo cho. nakkI nahIM ke bhaI, mAre pAMca lAkha ja kamAvA che. evuM kaMI nakkI karato hoya to bhagavAna javA de. paNa bAunDarI nahIM karelI. praznakartA : eTale parigrahanuM baMdhana karavuM ? dAdAzrI : ApaNuM prArabdha che ne, e badho hisAba laI ne AveluM hoya te ApaNe sAcA dilathI tapAsa karIe ne to ApaNane khabara paDe ke be lAkha to ApaNane bahu thaI gayA. te ApaNe be lAkhanI bhAvanA rAkhIe. e jyAre lAkha thaI jAya tyAre baMdha karavuM. bAkI Ama lobhane to pAra Ave evo nathI. jovAtuM, barakata vadhe te ! nANuM kamAvAnuM jora karavA jevuM nathI. nANAmAM barakatata zI rIte Ave che vicAravA jevuM che. te jJAnIpuruSa dekhADe ke A rIte barakata Avaze. nahIM to barakata nahIM Ave. eka musalamAna zeTha hatA. te kahe che ke paMcotera lAkha rUpiyA mArI pAse Aje benkamAM taiyAra che, ane Avaka jabarajasta che. paNa sAheba barakata nathI AvatI. te zI rIte Ave ? barakata nahIM eTale zuM ? narI upAdhi, dhaMdhAmAM upAdhi, hAyavoya, hAyavoya, baLatarA, ciMtA ! alyA ATalA lAkha rUpiyAmAM ya ciMtA ! barakata nathI AvatI ! eTale jJAnIpuruSane pUche ke sAheba barakata zI rIte Ave ? barakata nA joIe ? praznakartA : hA. dAdAzrI : hA, eka phero samajI levAnI jarUra ke A DroIga kevuM che ! e badhuM DroIga samajI laIe ne, to pachI ApaNane enA parathI prIti UThI jAya. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 110. 110 paisAno vyavahAra praznakartA : ekadama joIe, e thoDuM haze to cAlaze, paNa zAMti joIe. dAdAzrI : hA, barakata ! nANuM Take. barakata hoya ne to nANuM Take ! ne ApaNane zAMti Ape, ne barakata nA hoya ne te to ulaTI upAdhi kare ! AveluM nANuM duHkha ApIne jAya. ane pAchuM jatuM rahe pAchuM ! tame be-traNa varSa pachI jo jo ne, moTI moTI pArTIo Ama paDuM paDuM thaI rahI che. have AmAM zuM thAya ? ke nAnI pArTIovALA mAryA jAya. ene tyAM mUkI Avyo hoya, vyAja khAvA hAruM ! be TakA ane aDhI TakA, e pArTIo UDI jAya. pelAnuM to zuM gayuM ? eNe cAlIsa lAkha rUpiyAnuM hIrAnuM kADhI nAkhyuM ! e nAdArI-badArI kADhato nathI, atyAre to lokone e kahI de che ke atyAre je hoya te laI lo bA ! A kaMI evo nAdArIno rivAje ya nathI. ne bhAMjagaDe ya nathI. pahelAM to nAdArImAM kheMcI jatA hatA. atyAre paNa ko'ka mANasa kheMcI jAya che. bAkI khAsa karIne mAMhyomAMhya patAvI de che ! zuM majA kADhavAnI ! zuM levAnuM emAM ? che ja nahIM pachI zuM levAnuM te ? ane e kakaLATa karavAmAM zuM svAda ! AvA khoTA paisA te gayA ! barakta vagaranuM tANuM ! ane A kALamAM koI mANasa evo dAvo nA karI zake, are, huM paNa evo dAvo nA karI zakuM ke mArA paisA sAcA che. paisA svabhAvathI ja khoTA che hA, nahIM to pAMca rUpiyA laI ne nIkaLatAM pahelAM te bAra bhAIbaMdha pAchaLa pharyA kare, pAMca rUpiyAmAM to bAra bhAIbaMdha pAchaLa pharyA kare !! atyAre to eka hajAra laIne pharo to bhAIbaMdha koI... tANuM lAkho sImaMdhara svAmInA derAmAM ! vadhAre nANuM hoya to bhagavAnanA ke sImaMdhara svAmInA derAsaramAM ApavA jevuM bIjuM eke ya sthAna nathI. ane ochuM nANuM hoya to mahAtmAone jamADavA jevuM bIjuM eke ya nathI ! ane ethI ochuM nANuM hoya to koI du:khIyAne tyAM AgaLa Apajo. ane te ya rokaDAthI nahIM, khAvAnuM , pIvAnuM badhuM pahoMcADIne ! ochA nANAmAM ya dAna karavuM hoya to poSAya ke nA poSAya ? kRpAthI khudAI barakata ! barakata AvavI joIe, khudAI barakata ! have nANuM khuTaze nahIM. tame jo khudAI barakatamAM AvI gayA ! kAraNa ke jJAna maLyuM tyArathI ja khudAI barakata AvavA mAMDI ! ane pachI jo vyavahAra dhIre dhIre cokhkho thavA mAMDyo pachI nANuM khUTe nahIM. tame pAvaDethI khUMpIne Apo to ya khUTe nahIM. A 'dAdA bhagavAna' pragaTa thayA che ne, emanI jo kRpA utare to zuM nA Ave ?! emanI kRpA utare to barakata rahe ! e khudAI barakata che ! saMsAratuM saravaiyuM sAMpaDyuM ? A saMsAranA saravaiyAnI samajaNa paDe nahIM ne ? vepAramAM to samajaNa paDe ke A khAtuM khoTavALuM che ne A khAtuM naphAvALuM che ! eTale A copaDAnAM saravaiyA jotAM AvaDe che, paNa badhAne nA AvaDe ne ? sI.e. evuM tevuM badhuM bhaNelA hoya e badhA kADhI Ape. paNa AnuM saravaiyuM koNa kADhI Ape ?! praznakartA : AmAM to Apa cho ne, sI.e., AmAM saravaiyuM kADhavAvALA. dAdAzrI : hA, eTale koIka phero jJAnIpuruSa bhegA thAya to ApaNuM saravaiyuM kADhI Ape. bAkI koNa kADhI Ape ? gharanAM mANaso to ulaTAM gUMcave vadhAre. eya amArAM khAtAM joI Apo. alyA, melane, mAre to A saravaiyuM jovuM che, badhuM. temAM zuM karavA mAthAkUTa kare che ? mAre khAte keTalA jame che e kADho, kaheze. praznakartA : udhAranI vAta koI nA kare. jamenI vAta kare. praznakartA : AvatuM nathI. dAdAzrI : eTale A barakata nathI. mATe AmAM khuza rahevA jevuM nathI A rUpiyAthI. ane hoya to lokone jamADI-karIne UMco mUkI devo. brAhmaNo jamADavA, tenA karatAM A dAdAnA mahAtmAone jamADavA bahu uttama ! AvA brAhmaNo nahIM maLe. jene jamavAnI icchA nathI, jene koI jAtanI tamArI pAse icchA nathI, bhAvanA nathI. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 1 1 1 1 1 1 paisAno vyavahAra dAdAzrI : hA, eTale udhAranI vAta koI kare nahIM. A vAta kare nahIM. A vAta kaMI game che badhI. meM kahI te vAta ? praznakartA : barobara che. dAdAzrI : chevaTe to jANavuM paDaze ne ? saravaiyuM jANyA vagara cAlaze ? A badhA mahAtmAo saravaiyuM jANIne beThA che. eTale nirAMte beThA che ne ? have che kazI bhAMjagaDa ? saravaiyuM jANe eTale pachI nirAMta thaI gaI ! mamatA - rahitatA mUA, pIche ya cAlaze.... gharamAM sukha hota to koI mANasa mokSa khoLata nahIM ne ! A to saMsAra che eTale evuM ja hoya, paNa be TAIma khAvA maLe che ne ! khamIsa paheravA maLe che ne ! praznakartA : paNa paisAnuM sukha nathI. dAdAzrI : ApaNane khAvA to maLe che ne. A muMbaI gAmamAM to badhA paisA sAru doDe che. dhananI icchA che ne badhAne ! ApaNe saMtoSa rAkhIe. ApaNo hisAba haze to maLaze. hisAba lAvyo hoya to hisAbanI bahAra to ekadama maLI na jAya ne ? keTaluM dhana bheguM karavuM che ? praznakartA : jiMdagI sudhI bheguM karavuM che. dAdAzrI : paNa pachI sAthe kazuM laI javAnuM nahIM, to ya AvI doDadhAma koNa kare ? Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 1 1 2 1 12 paisAno vyavahAra praznakartA: AvyA'tA, te kaMI sAthe laIne AvyA'tA ? dAdAzrI : basa, sAthe laIne AvavAnuM nahIM, ne sAthe laI javAnuM nahIM, kAyado sAro che, nahIM to A rAte ya nA UMdhe, rAte ya dukAno cAlu hota ane ilekTrisiTI vAparata, AkhI rAta. A be vAta jo samaje ne, to kazI upAdhi nA rahe ! janma pahelAM cAlato ne mUA pIche cAlaze aTake nA koI dI vahevAra re ...sApekSa saMsAra re...' 'janma pahelAM pAraNuM ne mUA pIche lAkaDAM, sagAMvahAlAM rAkhaze taiyAra re....vacce gAMTha jaMjALa re.." badhA buddhijIvIone A ekasepTa karavuM paDe, evI vAta che ne ! ghANIto baLadiyo ! potAnAmAM koI bhAgIdArI kare nahIM, mahIM Ama hAthe ya ghAle nahIM, A to akkalano iskotaro hoya te karyA ja kare. ApaNe chokarAne pUchIe ke alyA bhAI A corIo karI karIne dhana kamAIe chIe. tyAre e kahe, 'tamAre kamAvavuM hoya to kamAva, amAre evuM nathI joIta. uparathI pAchI bairI kahe, AkhI jiMdagI khoTAM karyA che. have choDI done baLyAM ? to ye nA choDe mUo. praznakartA: kaLiyugamAM haju koI bairI evI maLI nathI. e to (bIjInuM) pelInuM dekhe sAruM, to mane kema nA lAvI ApyuM ? pote kahe ja ke AvuM amane karI Apo. dhaNInI icchA hoya ke nA hoya to ye karavuM paDe. dAdAzrI : nA, evuM kazuM nathI. e to badho prakRti svabhAva hoya che. A manuSya ekalAne TheTha sudhI DhasaraDA karavA paDe che. bAkI A baLadane to pAMjarApoLamAM mUkI Ave. kAraNa ke have kazA kAmamAM nahIM Ave bicAro, mATe ene pAMjarApoLamAM mUko ! sahaja milA.... tyAM siddhio ! anaMtI, pAra vagaranI zaktio che. jJAna nA hoya to ye pAra vagaranI zakti che. ajJAnadazAmAM ya ahaMkAra to che ja ne ? paNa ahaMkAra cokhkho kare, pote kaMI paNa na vApare, potAne bhAge AvyuM hoya te ya bIjAne ApI de, pote saMkocAI saMkocAIne rahe, to ghaNI siddhio utpanna thAya. praznakartA: atyAre to evuM che ke jo potAno roTalo hoya, mahenata karIne khAya che tyAre bIjo AvIne kheMcI jAya che. have pote jo sAmo bacAva nA kare to bhUkhe mare evo TAIma che, emAM tame AvuM kaho cho. dAdAzrI : hA, atyAre to kheMcI le che UlaTuM ke e ya lAva Idhara ! ane AgaLa zuM kahetA hatA ke.... 'sahaja milA so dUdha barAbara." je kaMI paNa maLyuM, sahaja pANI maLyuM hoya to ye dudha barAbara. pachI "mAMga liyA so pAnI' dudhe ya mAMgI lIdhuM to pANI, ane 'khiMca liyo so rakta barAbara' A kAyado koNa pALe che ? praznakartA : A kAyado pALe to bairI-chokarAM bhUkhe mare ! dAdAzrI : paNa tyAre ene bIjI siddhio utpanna thAya ne ! praznakartA : paNa te siddhi utpanna thatA sudhImAM vacalA gALAmAM zuM karavuM? ahIM to tamArI mahenata, tamArA hakkanuM loko paDAvIne beThAM che ! ApaNuM bacAvavA nA rahyA to loko ApaNuM ja kheMcI jAya. dAdAzrI : nA, nA. koI kheMcI nA jAya. evuM che ne A jJAna ApaNuM je che ne, jJAna eTaluM badhuM siddhAMtika che ke rAte sonuM bahAra mUkIne sUI gayA hoya to savAramAM juo to eTaluM ne eTaluM ja hoya ane evuM tevuM kazuM thAya ja nahIM. ta zIkhyo ApavAnuM ! ApavAnuM zIkhyo tyArathI sadabuddhi utpanna thaI. anaMta avatArathI ApavAnuM Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 1 13 1 1 3 paisAno vyavahAra dAdAzrI : hA, e badhuM bhagavAnathI nathI maLatuM eTale pachI Alokone bhagavAna para prIti UThI gaI che. ene khAtarI paNa nathI bhagavAna para ! eTale e bhagavAnane oLakhato ya nathI ! ane je dekhAya che, enA para prIti thaI jAya che. A rUpiyA para AkhA jagatane ya prIti kharI ne ? lakSmI mATe cArjiMga ! zIkhyo ja nathI. eMThavADo ya ApavAno ene pasaMda nathI, evo manuSyano svabhAva ! grahaNa karavAnI ja Teva che ene ! temAM jAnavaramAM hato to ya grahaNa karavAnI ja Teva, ApavAnuM nahIM ! e jyAre ApavAnuM zIkhe tyArathI mokSe bhaNI vaLe che. koIne ApavAnuM tane game che kazuM ? praznakartA : huM to bahu ApI dauM ! dAdAzrI : tyAre sAruM ! bAkI anAdi avatAra grahaNa karavAnuM zIkhelo ! A kIDIo hau badhI svArthamAM cokkasa ! emAM kazuMka maMkoDo laI jato hoya ne to kIDIne game nahIM ! hA emanI kvaoNliTInI badhI kIDIo hoya to e jANe ke ApaNA sToramAM ja laI jAya che eTale e vaDhe nahIM, ane maMkoDA laI jAya tyAM laDhavA ja mAMDe ! praznakartA : badhA loko lakSmInI pAchaLa bahu doDe che. to enuM 'cArja vadhAre thAya ne, to ene AvatA bhava lakSmI vadhAre maLavI joIe ne ? dAdAzrI : ApaNe lakSmI dharmane raste vAparavI hoya evuM cArja karyuM hoya to vadhAre maLe. praznakartA : paNa Ama manathI bhAva karyA kare ke mane lakSmI maLe, to AvatA bhavamAM, A bhAva karyA, e "cArja karyuM to ene kudarata lakSmI pUrI nA pADe ? saMyoga, pApa-puNyatA AdhAre ! koI pherA saMjogo Ave che kharA ke ? praznakartA : sArA ye Ave che. dAdAzrI : e kharAba ne sArA saMjogone koNa mokalatuM haze ? ApaNA ja puSya ne pApanA AdhAre saMjogo bhegA thAya che. lakSmI, zetA AdhIta ? meM lokone kahyuM ke, zuM karavA hAru paisA pAchaLa paDyA cho te ? paisA hAru dhyeya zAno rAkho cho ? paisA to puNyane AdhIna che. tyAre kahe ke, "akkalane AdhIna nahIM ?" meM kahyuM ke, 'akkalavALo to tuM bhUlezvaramAM jA, aradhA cappalavALAM badhAM bahu pharatAM hoya. tane badhI jAtanI salAha hau Ape, akkalavALAM te salAha hau badhI Ape ! akkala to vaTAvI khAya badhI' beakkalanA ja paisA hoya, puNyanA ja paisA hoya. praznakartA: rUpiyAthI pathArI ne jalebI banne maLe che. dAdAzrI : nA, nA enAthI lakSmI nA maLe. A lakSmI maLavAnA je bhAva kare che ne tenAthI lakSmI maLatI hoya to ye nA maLe. UlaTo aMtarAya paDe. lakSmI saMbhAravAthI maLe nahIM, e to puNya karavAthI maLe. 'cArja' eTale puNyanuM cArja kare, to lakSamI maLe. e ya lakSmI ekalI nA maLe. puNyanA cArjamAM jenI icchA hoya, ke mane lakSmInI bahu jarUra che, to ene lakSmI maLe, koI kaheze mAre to phakta dharma ja joIe, to dharma ekalo maLI jAya. ane paisA nA ya hoya. eTale e puNyanuM pAchuM ApaNe TenDara bhareluM hoya ke AvuM mAre joIe che. e maLavAmAM puNya vaparAya. koI kaheze, "mAre baMgalA joIe, moTaro joIe, Ama joIe, tema joIe' to puNya emAM vaparAI jAya. to dharmamAM kazuM nA rahe. ane koI kaheze mAre dharma ja joIe, moTaro nA joIe. mAre to AvaDI be rUmo haze to ya cAlaze, paNa dharma ja vadhAre joIe to ene dharma vadhAre hoya ne bIjuM ochuM hoya eTale e puNyanuM potAnA hisAbe pAchuM TenDara bhare. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 114 vItarAgotI AjJAnuM pAlana ! lakSmI to maLyA karaze, kAraNa ke vItarAganA kAyadAmAM kaMIke ya cho ne, eTale lakSmI maLyA karaze, paNa lakSmI te ya pAchI Avana-jAvana che. pUraNa galana che. ghaDImAM benkamAM dasa lAkha bhegA ye thaI jaze ne ghaDImAM taLiyuM ye khalAsa thaI jAya evI vastu che. bahu vizvAsa rAkhavA jevuM nathI. pUraNa galana svabhAvanuM che, paNa A vItarAganA matane laIne lakSmI to AvyA kare che. vItarAga dharma pALe che, kaMIka, kaMIka ahiMsAdharma, evA tevA amuka vItarAgoe sevana karyuM evuM kaMIka kriyAo kare che. tethI lakSmI to AvyA kare che. kAraNa ke vItarAgonA moDhAmAMthI vANI nIkaLelI ane emanI AjJA paLAya che. tene lIdhe ATaluM cAle che. bAkI vItarAgono mata to saMsAramAM rahetAM kaMI paNa duHkha na paDe evo vItarAgono mata che. emAM kaI mahetata ! ceka Avyo tyAMthI ja samajone ke Ane vaTAvIza eTale paisA Avaze ! te A to ceka laIne AvyA hatA. ane te Aja vaTAvyo tame ! vaTAvyAmAM zuM mahenata tame karI ? tyAre loka kaheze, huM ATaluM kamAyo, meM mahenata karI ! alyA, eka ceka vaTAvI lAvyo emAM mahenata karI kahevAya ? te pAcho jeTalAno ceka hoya eTalo ja vaTAvAya. vadhAre nA maLe ne ? e tamane samajAyuM ? tema upAdhi ye vadhe ! praznakartA : A badhA mahAtmAo upara eka vakhata kRpA varasAvone to lakSmI Ama relamachela thaI jAya. dAdAzrI : evuM che lakSmI vadhAre mAMgone to mUkavAnI pAchI upAdhi. vaparAI jAya to ye upAdhi ke vadhAre vaparAI gayuM, ema thayA kare. lakSmIno svabhAva evo che ke mahAdu:khe karIne e Ave - mahAmahenate, mahAkapaTe karIne jaMjALa karIe tyAre e bhegI thAya pachI ene kyAM mUkavI eno bhaya rahyA kare. lAkheka rUpiyA benkamAM hoya to pAcho sALo levA Ave ke mane daseka hajAra paisAno Apajone. sALAne to ApyA, pachI bIjo mAmAno dIkaro Ave. e ya udhi. enA karatAM sarakhuM belensa hoyane to koI levA karavA Ave nahIM. kudaratanuM gaNita ! mAruM kahevAnuM ke gaMbhIratA pakaDo, zAMti pakaDo, kAraNa ke je pUraNa galana mATe loko doDadhAma karI rahyA che, ane guNAkAra-bhAgAkAra karI rahyA che e enA avatAro bagADe che ane benka belensamAM kaMI pheraphAra thAya evo nathI, e necarala che. necaralamAM zuM karI nAkhavAnAM che ? eTale A tamAro bhaya TALIe chIe. ame 'jema che tema' khulluM karIe chIe ke saravALA-bAdabAkI koInA hAthamAM nathI, e necaranA hAthamAM che. benkamAM saravALo thavo e ya necaranA hAthamAM che ane benkamAM bAdabAkI thavI e ya necaranA hAthamAM che. nahIM to benkavALo eka 114 vyavahAra ja khAtuM rAkhata. kreDiTa ekaluM ja rAkhata, DebiTa rAkhata nahIM. paNa e jANe che ke, DebiTa thayA vagara rahevAnuM nathI. keTalAka mANasa nakkI kare che ke, 'have, A phero mAre benkamAM lAka rUpiyA rAkhI mUkyA che. pharI uThAvavA ja nathI. uThAvIe to mahIM bhAMjagaDa thAya ne.' paNa alyA, DebiTanuM khAtuM zuM karavA rAkhyuM che lokoe ? benkavALA jANe che ke A loko jyAre-tyAre rUpiyA uThAvyA vagara rahevAnA nathI. chevaTe ya maravAno to che ja. ya eTale A badhuM necarala thayA kare che, zuM kAma AmAM ciMtA karo cho ! 'DonTa varI !!' ane guNAkAra-bhAgAkAra baMdha karI do ne ! to ya paNa ApaNA loka chAnAmAnAM oDhIne guNAkAra-bhAgAkAra kare che ne, ke have A mila to baMdhavAnI pUrI thavA AvI che. have bIjuM kArakhAnuM racIe. alyA melane, A chokarAMo kahe che ke, bApujI sUI jAva. badhAM ya kahe che, agiyAra vAgI gayA che. tamArI tabiyata sArI nathI. prezara vadhI gayuM che, te have nirAMte UMghI jAvane, paNa mahIM oDhIne pAcho yojanA ghaDe. oDhIne zAthI ke potAnI caMcaLatA koI joI nA jAya. eTale saravALA ne bAdabAkI to necarala thaI rahyuM che paNa guNAkAra-bhAgAkAra A oDhIne karyA kare che ! ATaluM vAkya samaje to pachI benkavALA joDe kaMI bhAMjagaDa rahI bahu ? Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 115 paisAno vyavahAra emane pUchIe ke lAkha rUpiyA tame mUkI jAva cho te kyAre upADazo ? e khabara nathI. paNa tuM upADaze e nakkI che ! tyAre kaheze ke mArI icchA nathI. have rUpiyA upADavAnI icchA nA hoya to ya kyAre upADI jAya e kahevAya nahIM. alyA tAruM potAnuM nakkI kareluM ya adabada che ! paNa kahe che zuM ke icchA nathI. nakkI karyuM hoya ke nathI ja upADavA, have to ATalA bacAvavA ja che. alyA tuM ja bacavAno nathI ne A zI rIte bacavAnA che te ! alyA, A kaI jAtanI polisI laIne beTho chuM te !! enA karatAM khAI-pIne vAparane, tAjAM zAka Ave che te khAne nirAMte ! phuTa lAvIne nIrAMte khA, ane bairIne be-cAra sArA dAgInA ghaDAvI Apa. pelI bicArI roja kacakaca karatI hoya to yu alyA nathI lAvI Apato !! A badhuM zuM che ! pUraNa-galana che. ame amArA jJAnathI joIne kahyuM che A ! have jo kazuM bho bhaNakAra rahyo che ? eka bAju 'vyavasthita' che kahIe ane bIjuM kahIe benkanA saravALA-bAdabAkI agara to copaDAnA ekAunTanA saravALA bAdabAkI, agara to pelo inkamaTekSavALo gajavAM kApI leze, te badhuM necarala' che. e enA hAthamAM sattA nathI. e to bicAro nimitta che. paNa guNAkAra-bhAgAkAra tamArA hAthamAM che. 'A' 'jJAna' lIdhuM eTale have e guNAkArabhAgAkAra tame have 'pote' karo nahIM. kAraNa ke 'tame" to "AtmasvarUpa" thaI gayA. A to kyAM sudhI guNAkAra-bhAgAkAra karatA hatA ? kyAM sudhI yojanAo ghaDatA hatA ! ajJAna hatuM tyAM sudhI. ane have jo evuM oDhIne yojanA karIe to te 'iphekTa' che. e yojanA AvatA bhavanA mATe nathI te nikAla yojanAo che. be prakAranI yojanAo - eka grahaNI ya yojanA ane bIjI nikAlI yojanA. grahaNI ya yojanAmAM mahIM cUna-cUna-cUna cUna thayAM kare. nikAlI yojanA zAMta bhAve thayA kare. yojanA je karI che eno nikAla to karavo paDe ne ? ane tamAre Akho dahADo nikAlI bhAva rahe che ne ? te A ja kaheze ke paisA che te be varSa pachI kazuM ja nA hoya. eTale lakSmIno svabhAva kevo che ? caMcala svabhAvanI. enuM kaMI ThekANuM nA mAnavuM. bahu eTalo badho eno AdhAra nA mAnavo. AdhAra ekalo AtmAno mAnavo. bIjI badhI vastu caMcaLa che. du:khiyAtI vyAkhyA ? eTale evuM mAgIe ke kaMI mAgavuM ja nA paDe. praznakartA : e ja mAgyuM che. dAdAzrI : e to mAgavuM paDe ja ne ! bIjI zenI upAdhi che tane ? tane kADhI ApuM. upAdhi badhI noMdhAvI de Aje. praznakartA : dhaMdhAdArInI upAdhi che. dAdAzrI : dhaMdhAdArImAM zuM joIe ? upAdhi kyAre na hatI ? praznakartA H hamaNAM vadhelI che. dAdAzrI : paNa upAdhi na hatI kyAre ? e mane kahe ne ? kayA varSamAM na hatI upAdhi tAre ? praznakartA : pahelAM to badhuM sIdhuM cAlatuM hatuM, jyAM sudhI lebara Trabala hatI nahIM tyAM sudhI. mAre eka phekTarI che. dAdAzrI : pAMca lAkhanI phekTarI hoya ane potAnI jAtane mahAna duHkhI che, ema mAnIne sUI jAya AkhI rAta ! be lAkhano phaleTa hoya, vIsa lAkhanI vahu hoya. to ya ciMtA hoya !!! jo mAnI beThAM che ! AkhI khoTI mAnyatA, roMga bilIpho !!! potAnI pAse sAdhana nA hoya to ya duHkhiyo, sAdhana hoya to ya duHkhiyo ! kyAre tuM duHkhiyo na hato e mane kahe ! nirAMte jame che koI dahADo ? nirAMte ? eTale mAthethI bhAra utArIne ke, 'he du:kha tame besI raho !" AvuM bolo to du:kha besI rahe ! mane to AvuM AvaDatuM hatuM. huM to du:khane kahI dauM, "are ! besI jA thoDIvAra, mane jamI levA de pachI Avaje." ApaNe UbhuM kareluM tene ApaNe besADIe to besI jAya. UbhuM to ApaNe ja kareluM che ne ! A badhAM du:kho tane ame kADhI ApIe. kADhI ApavAno vAMdho nahIM. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 1 1 6 1 16 paisAno vyavahAra : he !!' vaLAya ?!! pachI ene jarA rAge pADI ApyuM, jJAna ApyuM. atyAre sukhiyo thayo che ! e kahe, 'tame dAdA mane kharuM zikhavADyuM. bhAIo joDe mAre vera hatuM te vera tame mAruM badhuM toDI naMkhAvyuM. kharuM zikhavADyuM dAdAjI tame. te ghera doDatA Ave che !' kahyuM, 'tame milamAlika te tamane zarama nathI AvatI ahIM AvatA ?" tyAre e kahe, "zAnI ? tamArI pAse AvavAnI zAnI zarama te ? bIje javAnI zarama Ave. 'bhogave tenI bhUla' e mane bahu sAruM phITa thaI gayuM che. meM atyAra sudhI bhogavyuM. te mArA manamAM ema ke A bhAIo ja bhogAvaDAve che. paNa bhUla to mArI ja che. have samajAI gayuM. huM to bhAIone verane mATe, to bhAIone Ama karI nAkhuM ne tema karI nAkhuM evA ja badhA bhAva rAkhato !" tyAre meM kahyuM, 'have badhuM choDI de chAnomAno. DAhyo thaI jA !" paNa enA hajAra lIdhA pachI to, pAMca lAkha dekhADyA ke hajAra lIdhA ! kevI avaLI daSTi ! gabharAIza nahIM. e to badhA ya dukhiyA hoya, huM ye dukhiyo hato ! evuM manamAM nA rAkhavuM ke A dukhiyo zAthI huM thaI gayo ! tuM dukhiyo che nahIM. evuM tuM mAnI beTho che. mArI pAse to badhA ya AvyA temAM koIe ema nahIM kahyuM ke 'sAheba, huM bahu sukhiyo chuM jJAna malyA pachI sukhiyA thaI gayA ! paNa pahelAM to koI ema nahi kahetuM ke, "sAheba sukhiyo chuM." ApaNe pUchIe 'kemanuM cAle che ?" to kahe, 'ThIka che have !!' A te kevI tAdArI ? eka milavALA zeThane kahyuM, 'kema cAle che, tamArA dhaMdhArojagAra ?" tyAre temaNe kahyuM, 'badhuM DIrelamenTa thaI gayuM." meM kahyuM, 'bahu sAruM thaI gayuM, bhaluM thayuM bhAMgI jaMjALa, sukhe bhajazuM zrI gopALa !" A relavemAM DIrela thaI jAya to becAra dahADA mAstaro cA-pANI karaze, khAze-pIze nirAMte ! meM emane pUchayuM, 'zAthI evuM thaI gayuM ?" tyAre kahe, 'rUpiyA thoDA ghaNA milamAMthI kamAyo, te beMkamAM baravA gayo, te beMkavALAe pachI pAchA ApyA ja nahIM ! have ApatA ja nathI ! pahelAM beMkamAMthI lona lAvelo te baeNkavALA pAchA ApatA ja nathI. tethI mAruM TATuM paDI gayuM che, have mane kaMI vidhi karI Apo. meM kahyuM, 'karI ApuM ! karI ApuM !" eTale mane lAgyuM ke A bicArAM bahu duHkhI che. A mANasane beMka Ape nahIM, bhalene mila emane hoya, paNa milane kare zuM che ? milane oDhe ke pAthare ? eTale pachI emane ghera mane ne badhAne bolAvyA. kahe che, "padharAmaNI to karone mAre ghera, pagalAM paDe to mAruM kaMIka kAma thAya.' te meM kahyuM, 'AvIzuM.' te ame ene ghera gayA. cA-pANI nAsto lIdho eno. pachI eka pAkITamAM rUpiyA ApavA mAMDyA. tyAre meM kahyuM, 'tamArA rUpiyA nA levA. AvI tamArI sthitimAM amAre rUpiyA zuM karavA che ?" hajAra ja rUpiyA hatA. vadhAre na hatA. tyAre e kahe, "nA, dAdAjI, e to levA ja paDe.' dAdAjI evuM nathI paNa tame jeTaluM kaho cho evuM nathI, e to bIjuM kArakhAnuM che ne emAMthI bAra mahine pAMca lAkha rUpiyA Ave che !!" meM kahyuM, 'alyA tamArI joDe huM kyAM beTho A ?! 'huM mArA manamAM samajuM ke A hapucI badhI strIothI rAMDyo, ane tuM to kahuM ke ahIM bIjI che !!! 'bIjA pAMca lAkha Ave che.' kahe che ! have Amane kyAM pahoMcI eka bhAIne karoDa rUpiyAnI ugharANI phasAI hatI. te ahIM darzana karavA AvyA hatA. emaNe vidhi karAvaDAvI. cha mahinA pachI bIjI vAra AvyA. tyAre emaNe kahyuM, 'hajI paccIsa lAkha bAkI che, tenI vidhi karI Apone ! paMcotera lAkha rAge paDyuM to ya paccIsa bAkI.' karoDamAM cAra AnAya Ave evA nhotA. evuM e mane kahetA hatA. emAM paMcotera AvyA toya e kahe, 'have paccIsa bAkI che tenI vidhi karI Apo !" ApaNAM loka evAM che. "alyA, paMcotera AvyA te to gaNane have. ..to ya duHkhI ? ame eka phero eka jagyAe gayA hatA. tyAM eka bhAI AvyA, emaNe jANyuM ke dAdAjI koI moTA jJAnI puruSa che, ane e badhuM ApaNane rAge pADI Ape che. emanA AzIrvAdathI badhuM sAruM thaI jAya che. tethI te AvyA. temaNe mane kahyuM, 'mAruM badhuM ja jatuM rahyuM che, kazuM ja nA rahyuM. meM kahyuM, 'kyAM raho cho tame ?" tyAre temaNe kahyuM, 'ahIM, joDe ja rahuM chuM.' pUchyuM, 'tamAre phaleTa nathI ?" tyAre kahe, 'phaleTa to che paNa A phaleTane zuM karuM huM ? amArA bhAgIdAre paherela Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 117 117 paisAno vyavahAra lUgaDe amane kAcA !' meM kahyuM, "thoDIghaNI rakama to pAchI Apaze ne !" tyAre kahe, "nA, have kaMI Ape evuM hamaNAM kaMI dekhAtuM nathI. pachI have jhagaDA karIe ne korTe jaIe tyAre thAya !" te meM jANyuM ke A to bahu duHkhI thaI gayA haze. eTale mArA manamAM ema ke AnI 'vidhi' vahelI karo. pachI meM thoDIvAra dhIraja pakaDI. pachI meM pUchyuM, 'tyAre have tamAre sarvisa karavA javuM paDaze ! meInTenansa karavA mATe zuM thAya ? sarvisa karavA javuM paDaze ? tyAre e kahe, "nA, ema to pacAsa lAkha rUpiyAnuM mArI pAse sAdhana che !!' tyAre mane thayuM ke A lokono vizvAsa nA karAya. A lokonI joDe ApaNe paDavuM nA joIe. 'Ama to pacAsa lAkhanI mUDI kharI, paNa Ama badhuM lUMTAI gayo' ema kahe che ! eTale ATalA paisAe A loko ATalA duHkhI che to kharekhara duHkha haze tyAre zuM thaze AmanuM ?! dareka mANasa kahe ke kharekhara A bhAI du:khI che, loko kahe e ja du:khI che atyAre to. Amane loka zuM kahe ? sukhiyA che. meM to mArI jAtane ya sukhiyA kaheluM, AjubAjunAM loka kahe che ke aMbAlAlabhAI ghaNA sukhiyA che ane tame ema mAnI beThA cho ke huM du:khI chuM. kaI jAtanA mANaso cho ? Ama huM emane pUchuM, vaTuM hau emane ! AjubAjunAM te pUchIe. tyAre badhAM kahe, 'e sukhI mANasa che" pachI DhAMkIne sukhI dekhAtA hoya ke game te. DhAMkIne ya sukhI dekhAya ke nA dekhAya ? ughADuM nA thavA de ne ? praznakartA : nA. tA kAgaDA badhe ya kALA ! dAdAzrI : tamAruM rAge paDI jaze bhaI, huM ke ! dhaMdhAmAM nathI phAvatuM ? praznakartA : phAve to che paNa lebaranI Trabala UbhI thaI che eTale jarA manamAM azAMti rahyA kare.. dAdAzrI : te lebaratanI Trabala nA hoya evo dhaMdho khoLI kADhane ! A koI TrabalavALAne soMpI devI, paisA laIne ApaNe ahIM Trabala Ave to ahIMthI ahIM khasI javuM. lenArA ya che ne denArA ya che. vecanArAne vecIe to e le ke nA le? A ochuM paiNelI cIja che te kaMI kAyama nA kADhI mukAya ? praznakartA: e to ahIMyA mahArASTramAM Trabala bahu che. eTale amAre have gujarAtamAM ziphaTa thaI javuM che. dAdAzrI : ApaNe tyAM jaIzuM to e Trabala tyAM AvIne UbhI raheze. A du:kha to kaMI choDavAnAM ochAM che ? keTalA bhAgIdAra che ? praznakartA : bhAgIdAra koI nathI. pote ja proprAyaTara chuM. dAdAzrI : inkamaTekSa keTalo bharavo paDe che ? seMkaDe be TakA. loka sIdhI rIte inkamaTekSa bharatA haze ! ane sarvisavALAne to ema ne ema inkaTekSa kApI ja le, pachI emane nokhuM AvyuM ja kyAM ? eTale eka sarvisavALA hatA, rIsarcamAM. te mane kahe, 'trepanaso rUpiyA pagAra maLe che. have kaMpanI kahe che ke 'ame tamane pagAra vadhArIe.' meM kahyuM, "nA, mAro pagAra nA vadhArazo, huM kaMTALI gayo chuM. mane eka gADI tamArI Apo phakta. gADI hoya eTale mAre AvavAjavAnuM phAve. pagAra vadhAro to te pAchA pelA loko laI jAya. 'koNa loko laI jAya ?' 'sarakAra." evI kaMI kaLA haze ja ne ? emAM ya kaLA kharI ne ?? e ya AvaDe che ne ?! UMTa kare ThekaDA ne mANasa kare kAMThaDA. A duHkha tamAruM badhuM jatuM raheze. du:kha to kADhavuM che ne ? ApaNI A lebaranI Trabala kADhavI ke ApaNI Trabala kADhavI ? praznakartA : ApaNI. dAdAzrI : ApaNI Trabala nIkaLI gaI tene badhIye nIkaLI gaI. jene potAnI Trabala nIkaLI ene badhIye nIkaLI gaI. praznakartA : pachI vaDodarA ziphaTa thavAnI jarUra nahIM ne ? dAdAzrI : zenuM vaDodarA javAnI jarUra ? jyAM juo tyAM AgaLa ne Agala Avaze. ApaNe sephasAIDa khoLIe, paNa jyAM juo tyAM AnI A mAyA AgaLa AvyA vagara raheze nahi. eka nahIM ne bIjI, paNa Trabala to niraMtara rahevAnI ja. ApaNI jo Trabala nIkaLI jAya to koI Trabala raheze nahIM. tamArAM vAIpha tamane kharuM kahe che ke jyAM jazo tyAM Trabala Avaze. jyAM juo tyAM kAgaDA Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 1 1 8 1 18 paisAno vyavahAra kALA ne kALA che. huM badhe jaI Avyo. keTalIka jagyAe vizeSa paDatA ekadama kALA che. ane keTalAka ahIM Agala jarA kolaravALA che. huM badhe joI Avyo paNa A sivAya bIjI nAta nathI. jyAM juo tyAM kAgaDA kALo ! tyAM kesa mUko UMco ! praznakartA : mAre eka prazna Ubho thayo che. eka rikSAvALAne meM peparanuM pArsala bIje gAma pahoMcADavA ApyuM. teNe te TrakamAM mokalI ApyuM ne uparathI purA paisA mAMge che. pArsala moDuM pahoMcyuM. meM tapAsa karAvI to badhI khabara paDI gaI. have pelo rikSAvALo roja ophisamAM AvI herAna kare che ne huM kahuM chuM ke tane eka paisoya nahi maLe. tyAM zuM karavuM ? dAdAzrI : UMcuM mUkI do. hareka kesa UMcA mUkavA ane bAjhavuM hoya, evo tAMto rAkhavo hoya to koI zrImaMta joDe rAkhavo. cappA vagarano hoya tyAM tAMto rAkhavo. A garIba bicArAM, khAvAnuM ya ThekANuM nahIM hoya, dArU pIne pharato hoya. enI joDe ukela lAvI nAkhavo. A bhego thayo ? A ApaNuM InAma che, mATe ene ApI do. koIne saheja halAvazo nahIM. kAraNa ke badhuM saLagI UTheluM che. Ama uparathI ema lAge ke kazuM saLagyuM nathI. bhaDako thayo nathI, paNa mahIM ghumAI raheluM che. jarAka AMgaLI aDI ke bhaDako thaze. mATe A kALamAM koI jAtanI kaca-kaca koInI joDe ya nA karavI. bahu jokhamadArIvALo kALa che. e bagaDene tyAre kahIe, 'bhaI amAre paNa dhaMdho karavAno, pachI ame zuM khAIe ?' ema tema karIne aTakAvI-paTAvIne kAma levA jevo vakhata che. eka peluM lokhaMDa ekaluM ja garama thayeluM hoya, tene ja ghaNa marAya, bAkI bIje badhe to marAya nahIM, e garama thayelA lokhaMDane nA mArIe to ya upAdhi, eno ghATa nA ghaDAya ane A jIvatAM ne to jarAka hAtha aDADyo ke khalAsa. tema chatAM ya prakRti joI levI. ApaNo kAyamano nokara hoya enI prakRti joI levI. temAM bahu vAMdho nahIM. ApaNe jANIe ke A DAhyo che, e DAhyA joDe DAhI vAta karo to vAMdho nahIM paNa A bahAranI pablika sAthe to cetIne rahevuM. kAraNa ke kyAre koI mANasa kevo akaLAI UThyo che e zuM khabara paDe ? chatAM e tamane ja kyAMthI bhego thaI gayo? mATe samajAvI karIne enAthI chUTI javuM. A vicitra kALa che. eTale bicArAne bahu akaLATa hoya che. ahIM bahu ja duHkha hoya che. te jarA chaMcheDo ke cappa mAre. kazuM vadhAre paDatuM duHkha sAmAne kyAre de ? potAnuM du:kha sahana nA thAya tyAre ja ne ? praznakartA : ene potAnuM duHkha to haze ja, paNa atyAre to Ama raste jAya che to vAte vAte koI levAdevA vagara Ama saLagyuM ja che, Ama ene hAtha aDI gayo ke sIdhI mArAmArI upara ja javAno. dAdAzrI : are, mArAmArI to zuM ? e kaMI navI ja jAtanuM karI nAkhe. mArAmArImAMtI jo khasI nA jAvane to cappa mArI . eTale emane to ema kahevuM paDe ke "mAre lIdhe tane kaMI vAgyuM haze." ema-tema karIne chUTI javuM joIe. A to jaMgalI pADI laDhatA hoya temAM moTA rAjA hoya to ya enAthI javAya kharuM ? e pADA rAjAnuM mAna rAkhe kharA ? evuM A jaMgalI pADA jevuM thaI gayuM che atyAre ! jhagaDavAmAM paNa viveka ! atyAre badhuM guMcAI gayeluM che. eTale AMgaLI nA karazo. A poTalAM UMcakavAvALA vadhAre paisA mAMge to, koI mANasa UMdho coMTI paDe ke ATalA to paisA ApavA ja paDaze. to ApaNe, ene kahIe ke, 'bhAI, jarA bhagavAna to mAthe rAkha.' to ya kaheze ke, 'bhagavAna zuM mAthe rAkhe ? be rUpiyA nA laIe tyAre khAIe zuM ?" eTale pachI ApaNe kahIe ke, le bhaI, A be rUpiyA ne uparathI A dasa paisA. ApaNe jANIe ke ATha AnAnuM kAma hatuM paNa ANe be rUpiyA lIdhA te ApaNe jANyuM ke AvuM to ko'ka dahADo maLe, roja AvuM maLe nahIM, bIje dahADe khoLavA jaIe to ye evo maLe nahIM, majUro ja kaheze ke, kAkA, be rUpiyA to levAtA haze ? eTale koIka vAra be rUpiyAvALo maLI jAya, koIka vAra doDha rUpiyAvALo maLI jAya, koIkavAra ATha AnAvALo ye maLI jAya. ApaNane kema Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 119 119 paisAno vyavahAra eTale koInI ya joDe kacakaca nA karazo. ne evA koka dahADo ja maLI Ave ne ! have enI joDe bAjhIe emAM zuM kADhavAnuM ? paheluM ekavAra kahI mUkIe ke "A bhagavAna to mAthe saMbhAra' tyAre kahe, 'bhagAvana-bagavAna zuM?" e bIjA zabda nIkaLene eTale ApaNe samajI jaIe ke A hullaDavALo che ! pyAlA phUTe tyAre..... eka zeTha AvyA'tA. meM emane kahyuM, 'ame paccIsa jaNa tamAre tyAM cA pIvA AvIe tyAre nokaranA hAthamAMthI paccIsa kaparakAbI paDI jAya tyAre tamane zuM thAya ?" tyAre e kahe che ane nokarane eTaluM pUchIe ke, 'bhAI dAjyo nathIne ?" tyAre meM kahyuM, 'bahu sAruM kahevAya.' jo hindustAnamAM ajAyabI kevI bharelI hoya che !! nahIM to paccIsa pyAlA-rakAbI phUTe ke pahelAM to tarata ja manamAM vicAra Ave ke savAso rUpiyAnuM nukAsana karyuM A nokare. guNAkAra nakkI thato haze, nahIM ? pepara para to jarA vAra lAge paNa A manamAM to vAra nA lAge ! pachI kahyuM, 'gajavuM kapAya to ! tyAre e kahe, 'ene jarUra hoya to laI jAya ne nahIM to nA laI jAya." eTale mane ema thayuM ke AvA jo guNa AvyA hota to huM ke'dAhADAno bhagavAna thaI gayo hota. tame vAta sarasa karo cho paNa te ekuMya mANasa sudharyuM nahIM tamArA hAthe ? praznakartA : agharamAM agharuM to nokarane sudhAravAnuM hoya. te nokara sudharI bahu moTA zeThiyAneya pyAlA phUTI jAya gharamAM to ajaMpo thAya, to alyA kyA guru karavA gayo hato tuM ? pyAlA phUTI jAya toya tAro ajaMpo jato nathI, evuM te zuM jANyuM te ? A to ajJAna jADuM karyuM ! ajJAnInA saMgamAM paDyo tethI ajJAna jADuM thayuM eTale kapa phUTyA ke tarata ene khyAlamAM AvI jAya ke A to bahu nukasAna thayuM ! paMdara-vIsa rUpiyAnuM nukasAna thayuM ! pachI rokakaLATa cAlu !! A AdivAsIone pyAlA phUTI jAyane, to ajJAna pAtaLuM, eTale kazuMya nahIM, ne A to ajJAna jADuM !! joDAtI ya kANa ! nokara pyAlA laIne Ave ane phUTI jAya to mahIM kazuM thAya ke nA thAya ? juone pyAlAnI kANa kare che. chokarAnI ye kANa kare ne pyAlAnI ye kANa kare. saMsArIone to badhAnI ja kANa karavI joIene ? are ! joDA khovAI gayA hoyane to A moTA moTA zeThiyA hoya chene to e ya kANa kare. dahADAmAM je Ave tene kahyA karaze ke mArA navA buTa hatA, te jatA rahyA. alyA, kANa zenI kare che ? kANa koInIya karavAnI nA hoya. joDo gayo eTale ApaNe jANIe ke koIka puNyazALInA hAthamAM gayo che. enI puNya hoya tyAre ja Avo moMgho joDo bhego thAyane ? nahIM to zeThiyAno joDo kyAre bhego thAya ? paNa ApaNe samajI javAnuM ke ApaNo hisAba cUkate thaI gayo ! have evuM eka phero banyuM'tuM ! eka milavALA zeTha hatA to emanA doDhaso rUpiyAnA bUTa hatA, te badhA rUmamAM jamavA gayA te e bUTa paherIne koIka laI gayuM. pachI zeThane to bahAra javAnuM thayuM, tyAre bUTa nA jaDyA. pachI to manamAM thoDIvAra kANa thaI ! have kANa kyAre karAya ? jamAI marI gayo hoya, tyAre kANa thAya. paNa te A bUTanI kANa karI zeThe ! pachI bapore emane tyAM bIjA koI oLakhANavALA hatA te AvyA. to zeTha ene kahe che, 'vakhata kevo bagaDI gayo che ? doDhaso rUpiyAnA mArA bUTa koI laI gayA." alyA pharI pAchI kANa karI ?! keTalI vakhata AvI kANa karI che baLI ! sAMje pharI cAra jaNane to kahe. AvI kANo karyA kare ! alyA, AnI kANa karavAnI hotI haze ! gayo. dAdAzrI : nokara sudharI jAya. nokara to ema jANe ke A zeThANI sArA che. evuM oLakhe, paNa A to gharano membara, 'membara opha dhI homa'. 'homa membara'nA mAne. nokara to sudhare. are, tamAruM ne mAruM oLakhANa hota to huM sudharI jAta. vAta sarasa karo cho. sAmAne phITa thAya evI vAta che, paNa 'homa membara" nA mAne. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 120 lAcArI mahApApa ! ane lAcArI jevuM bIjuM pApa nathI. lAcArI thatI haze ? nokarI nA maLatI hoya toya lAcArI, khoTa gaI toya lAcArI, InkamaTekSa ophisara TaiDakAvato hoya toya lAcArI. eya alyA, lAcArI zuM kare che te. bahu tyAre pelo paisA laI leze, ghara laI leze. bIjuM zuM laI leze ? lAcArI zene mATe karavAnI. lAcArI to bhayaMkara apamAna che bhagavAnanuM. ApaNe lAcArI karI to mahIM bhagavAnane bhayaMkara apamAna thAya. paNa zuM kare bhagavAna ? praznakartA : bhagavAna pote phasAyA che. dAdAzrI : dhaMdhAmAM khoTa Avaze, Ama thaze, alyA melane pULo, nAdArI Ava' kahIe. ame A sUtA ethI moTuM pada kayuM Avaze ? jagatathI tarIne beThelA chIe. DUbelA DUbaze. mokSe javuM che ene koI kAyado naDato nathI. mArIne AlI de ne nIkaLI jAya to vAMdho nathI. A to jJAnI puruSano Apelo zuddhAtmA che. bhaya pamADe ke AvatI sAla aDhIgaNI khoTa Avaze. to kahIe Avajo nAdArI. ame to sUI jaIe. ekano eka chokaro marI jAya to kahIe, 'sarvasva cale jAya' paNa lAcArI nA hoya. khoTa tyAMthI ja tapho ! vyAvahArika kAyado kevo che ! zerabajAranI khoTa thayelI hoya to te kariyANA bajArathI nA vALIza. zerabajAramAM ja vALaje. mULa A gajuM nahIM ane kAma karavA gayA. eTale khoTa khAya ane pachI kariyANAnI dukAna kADhIne khoTa vALe evAM A loka. pahelAM trAjave tolI tolIne Ape ne pachI bheLaseLa karIne Ape. paNa kaheze khoTavALo. alyA AvuM nA karAya. narI pApa-hiMsA thaI rahI che. tyAM pAcho pharI jA ane zerabajAramAM dostI karIne pachI lagAva pAcho. mUA je gAmanI khoTa hoya te gAmamAM ja vALIne AvIe. A hisAba meM nAnI uMmaramAM kADhelo ke amuka bajAranI khoTa gayelI hoya te amuka bajArathI vALavA jaIe to zuM thAya ? e khoTa nA nIkaLe. keTalAka vyavahAra mANaso eTalA halakA vicAranA hoya che. khoTa koMTrAkTanA dhaMdhAmAM gayelI hoya ane pAnanI dukAnamAMthI khoTa kADhavA jAya. alyA khoTa ema nA nIkaLe. koMTrAkTanA dhaMdhAnI khoTa koMTrAkTathI nIkaLe paNa e pAnanI dukAna kare, paNa enAthI kazuM vadhe nahIM, ulaTo loka tAro galloya laI jazene tAruM tela kADhI nAkhaze. enAM karatAM paisA nA hoya, toye tyAM jaIne UbhA rahevAnuM. te dahADe jarA sAruM penTa paherIne javAnuM, koInI dostI thaI to kAma pAchuM cAlu thaI jAya ane ene dostI-bostI badhuM maLI Ave. 120 paisAno ApaNe nakkI karavuM ke khoTuM nathI karavuM, kAyamane mATe khoTuM nathI karavuM ane rUpiyA, AnA, paisA ApI devA che, vahele moDe paNa ApI devA che. A jiMdagImAM to avazya ApI devA che evuM nakkI karavuM joIe. eTale niyama kevo che, jyAM je bajAramAM ghA paDyo hoyane te bajAramAM ja ghA rUjhAya. evuM che jyAM ghA thayo hoyane te eriyAmAM ja enI rUjhAvAnI davA hoya. ApaNe je guno karI AvyA e gunAnI jagyAe hisAba pUro nA karIe to bIjI jagyAe gunA nA karAya paNa A to buddhi ja phasAve che. bhagavAne mokSe javuM hoya dravyane gaNakAryuM nathI. eTale ApaNe to eka ja bhAva rAkhavo ke koI jIvane kiMcitmAtra duHkha na ho ane bIjuM e ke koInIya lakSmI ApaNI pAse nA rahe, kAraNa ke lakSmI e agiyAramo prANa che. manuSyanA dasa prANa che. pachI lakSmIne agiyAramo prANa kahyo che. mATe koInIya lakSmI ApaNI pAse nA rahe. ApaNI lakSmI koInI pAse rahe teno vAMdho nathI e dhyeya niraMtara rahevo joIe. pachI tame khela khelo to vAMdho nathI. e dhyeya lakSamAM rAkhIne tame khela khelo paNa khelADI nA thaI jazo. khelADI thaI gayA ke tame khalAsa. eTale A jagatanA kaMI 'laoN' to haze ja ne ! dareka dhaMdhA udayaastavALA chene ! badhuM udaya-astavALuM ja hoya. maccharo khUba hoya toye AkhI rAta UMghavA nA de ane be macchara hoya toye AkhI rAta UMghavA nA de. to ApaNe kahevuM ke 'he maccharamaya duniyA ! be ja UMghavA nathI detA to badhA ja Avone. A naphA-khoTa e maccharAM ja kahevAya. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 12 1 1 2 1 paisAno vyavahAra maccharAM to AvyA ja kare. ApaNe ene uDADyA karavAnAM ane ApaNe sUI javAnuM. mahIM anaMtazakti che. e zaktivALA zuM kahe che, ke "he caMdubhAI ! tamAro zuM vicAra che ?" tyAre mahIM buddhi bole ke A dhaMdhAmAM ATalI khoTa gaI che. have zuM thAya ? have nokarI karIne khoTa vALone. mahIM anaMta zaktivALA zuM kahe che ke, amane pUchone, buddhinI zuM karavA salAha lo cho ? amane pUchone, amArI pAse anaMta zakti che, je zakti khoTa khavaDAve che e zakti pAse ja napho khoLone ! khoTa khavaDAve che bIjI zakti ane napho khoLo cho bIjA pAse. e zI rIte bhAgAkAra thaze ? mahIM anaMtazakti che. tamAro "bhAva" nA pharyo to A jagatamAM koI zakti nathI ke tamArI icchA pramANe nA phare. evI anaMtazakti ApaNI mahIM che. paNa koIne du:kha nA thAya, koInI hiMsA nA thAya, evA ApaNA laoN hovA joIe. ApaNA "bhAva" no laoN eTalo badho kaThaNa hovo joIe ke deha jaze paNa ApaNo bhAva na tUTe. deha jAya to eka phero jaze eTale emAM kaMI DaravAnI jarUra nA hoya. evuM Dare to to A lokonI dazA ja besI jAyane, koI sodo ja nA karene ! ame to evA moTA moTA mANasa joyA che ke e pAcho dalAla hoya. e cAlIsa lAkha rUpiyAnI ugharANInI vAto kare ane pAchA kahe che zuM ke, dAdA, badhAM ja ghaNAMkharAM loko avaLuM ja bole che, te zuM thaze ? tyAre meM kahyuM ke, jarA dhIraja pakaDavI paDe, pAyo sTroMga rAkhavo paDe. A gADIo ATalI badhI spIDamAM cAle che. AmAM jIvatAM nIkaLe che to dhaMdhAmAM sepha nahIM nIkaLAya ? bahAra to jarA vAramAM bIka lAge. jarA jarAmAM athaDAI jaze evuM lAge paNa kaMI athaDAtuM jovAmAM AvatuM nathI. badhAM kaMI athaDAI jAya che ? e loko nIkaLI jAya che to A nahIM nIkaLI jAya ? e rastA para to jo bhaya peThone to to pachI tame sAMtAkrujhathI ahIM dAdara zI rIte Avo ? ane Avo cho to tame mUcchita ho to ja bhaya nA lAge mATe mahIM jarA sTroMga rAkhone ! eTale je jagyAe ghA paDene te jagyAe rUjhAI jAya mATe jagyA phera nA karIe. jo ke ame kAyadAnI draSTieya jANIe ke Ama hovuM ghaTe. toya duniyA cAle chene ! koI dahADoya aTakI nathI. eka sekanDeya aTakI nathI. miyAMbhAInuM ye cAle che, e zuM kahe che ke, kalakI bAta kala ho jAyegA ne ApaNA hinduo kahe che ke kAle zuM karIzuM ? A miyAMbhAInuM ye cAle che to tAre zuM aTakI jaze ? A duniyA kaMI baMdha thaI javAnI che ? paNa evuM che ne banatAM sudhI dariyAmAM UtaravuM nahIM ane utaravAno prasaMga maLI gayo to bIjuM nahIM. kAyado kevo rAkhavo ke dariyAmAM UtaravuM ja nahIM. kAraNa ke dariyo e bhUmi nathI. eTale banatAM sudhI UtaravuM ja nahIM evo ApaNo kAyado hovo joIe. tema chatAM dariyAmAM javuM paDyuM to DarIza nahIM. kAraNa AvyA tyAre AvyA, to have DaravAnuM nahIM, nIDara raheje, jyAM sudhI nIDara rahyo tyAM sudhI allA terI pAse. ne Daryo to allA kaheze, ke 'jA, oliyA ke pAsa cale jAva, amArI pAsa nahIM pachI oliyA maLI Ave ahIM AgaLa. te oliyAne kaheze ke mane kaMI karI Apane eTale oliyo mALA-bALA karI Ape ane enA paisA le. A allA kaMI baherA che ? sAMbhaLe che badhuMye, ApaNane khoTa gayelI hoya to enA jANe ? eTale thoDuMghaNuM sTroMga to joIene mANasanAmAM. jo ke ame dhaMdhAmAM tamArA jevA ja hatA. ame A badhuM bolIe kharuM, A TekanolojI badhI mArA khyAlamAM paNa mana eTaluM badhuM poluM nahIM, eTale dariyAmAM ame pesIe ja nahIM. chatAMya peThA to pachI hiMmata choDavAnI nahIM. eTale jyAMthI khoTa AvI tyAMthI vALavI. bhagavAnane tyAM resakorsa ke kapaDAMnI dukAna, dhaMdhAmAM phera nathI. paNa jene mokSe javuM hoya to A jokhamamAM nA utarazo, dariyAmAM nA pesazo. ne peThA paNa pachI kudaratI rIte nIkaLI javAya. evI rIte nIkaLI javuM. dhakko mAravo nahIM. sTImarane huM kahuM ke tAre anukULa Ave tyAre DUbaje, paNa amArI icchA nathI. amArI icchA nathI, bolavuM paDe, kAraNa nahIM to sTImara kaheze ke, Amane amArI joDe bhAva nathI. eTale sTImarane kahIe ke amAre zAdI maMjUra che. amAre icchA nathI chatAM tAre DAyavorsa levA hoya tyAre leje. evI phUMka mArIe ne pachI khabara paDe ke tamArI sTImara DUbI che, to ame jANIe ke ame to pahelethI ja kaheluMne, pachI DUbI to bho bhaDakATa nahIMne. jyAre ne tyAre sTImaro dariyAmAM DUbazene. kaMI jamIna para sTImara DUbe ? dariyAmAM ja DUbene ? eTale dhaMdho karavo ke nA karavo evuM bemAMthI e kazuM kahIe nahIM, kAraNa ke e vyavasthitanA tAbAmAM che. nahIM to tamane kahI nA daIe ke choDI do A Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 122 122 paisAno vyavahAra badhuM ? paNa te vyavasthitanA tAbAmAM che. tameya vyavasthitanA tAbAmAM ne huMya vyavasthitanA tAbAmAM chuM. ApIne meLavo ! praznakartA : paiso kevI rIte meLavavo ? khoTuM kArya karIne paNa paiso meLavAya ? dAdAzrI : enAM pariNAma sahana karavo hoya to levA. pariNAma sahana karavAnI zakti hoya to levA. tamArI pAse khoTuM karIne koI paisA laI jAya to tamane sukha lAge kharuM ? praznakartA : nA. dAdAzrI : koInI pAse khoTuM karIne paiso levAya ja nahIM. sAmAne duHkha thAya e potAne du:kha thayA barAbara che. khoTo eka paisoya levAya nahIM. ApaNA puNyanuM AvIne maLe e sAcuM. tamArI pAse koI khoTuM karIne paisA laI jAya to tamane sAruM lAge kharuM? sAmAne du:kha lAgene ? koIne duHkha thAya evo dhaMdho ja nA karIe. A duniyAmAM sukha Ape to sukha maLe paNa duHkha na Ape to du:kha maLe. zuM Apo cho ? milcara Apo cho ? praznakartA : sukha ApavA prayatna karuM chuM. dAdAzrI : chatAM du:kha kema apAI jAya che ! prayatna kema phaLato nathI ? praznakartA : huM atyAre lAIpha inzayoransanuM kAma karuM chuM. ahIMyA lAIpha Inthayoransa saccAIthI nathI maLato. eTale eplikezana karavA mATe jUThuM karavuM ja paDe che. eTale saccAInA mArge javA mAMgatA hoya to vipno Ave. eTale mane ema thAya ke khoTe mArge paiso kamAvo ? ke enA karatAM paiso nahIM kamAvo ? ke sAce raste javuM ? dAdAzrI : sAce raste javuM. emAM aMdara zAMti raheze. bhale bahAra paisA nahIM hoya. paNa aMdara zAMti ne AnaMda raheze. khoTA rastAno paiso Takeya nahIM ane duHkhI duHkhI kare. aMdara duHkhI kare eTale khoTe raste javuM ja nahIM, ema nakkI karavuM ane badhAMne sukha Apazo to sukha maLaze. du:kha Apazo to du:kha maLavAnI zarUAta thaI. du:kha game kharuM tamane ? praznakartA : nA. dAdAzrI : to pachI bIjAne kema karIne game ? tamArAmAM je je zakti hoya tenAthI ApaNe oblAIjha karavA. bIjI rIte karavuM paNa sAmAne sukha ApavuM badhAMne. savAramAM nakkI karavuM joIe ke je mane bhegA thAya tene kaMInuM kaMI sukha ApavuM che. paisA apAya nahIM to bIjA bahu rastA che. samajaNa pADI zakAya, kaMI guMcAyo hoya to dhIraja ApI zakAya ane paisAya pAMca-pacAsa DaoNlara to ApI zakAyane ! karo pAkAtuM te thAya potAnuM ! jeTalI javAbadArIthI pArakAnuM kare e potAnuM kare. praznakartA : pArakAnuM kare e potAnuM kare. e kaI rIte ? dAdAzrI : badhA AtmA eka ja svabhAvanA che. eTale je AtmA mATe kare te potAnA AtmAnI pAse pahoMce. pArakAnA AtmA mATe kare te potAnA AtmAne pahoMce ane je pArakAnA deha mATe kare teya pahoMce. hA, phakta AtmA mATe kare te bIjI rIte pahoMce. mokSamAM javAno rasto khullo thaI jAya ane dehane ekalAne mATe kare to ahIM sukha bhogavyA kare. eTale ATalo phera che phakta. ne pArakA mATe kare to pArakAnuM thAya che. je pArakAnuM kare che e ja potAnuM kare che. ekaluM potAnuM kare che e potAnuM karato nathI. enAthI potAnuM kAma pUruM na thAya. eTale pArakA mATe karavuM enuM nAma puNya kahevAya, ane potA mATe karavuM e pApa kahevAya. tame AvatA bhavane mATe taiyArI karI nahIMne ? puNya to bAMdhyuM nahIM ? praznakartA : kharekhara Avo bheda koIe samajAvyo nhoto. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra dAdAzrI : A chokarAM uchere che teya potAnA phAyadA mATe kare che. chokarAM ucheravAM teya pArakAnuM karyA barAbara che. bhalene mohathI uchere che, paNa pArakAnuM kare che. eTale je chokarAM uchere teneya khAvAnuM to maLe. koInuM kazuM nA kare tevA hoya, paNa chokarAM ucherene, to enuM khAvAnuM to maLe. pArakAnuM karavuM e ja dharma che. potAnuM to chUTako ja nathI. e pharijyAta che. marijyAta zuM ? pArakAnuM karavuM te. praznakartA : pArakAnuM ApaNe karavA jaIe chIe to loko ulaTAM ApaNane AvIne kahI jAya. ToNAM mAre ke, tamAruM saMbhALone ? tamArAM ThekANAM nathI. 123 dAdAzrI : loka eTalA badhA DAhyA (!) che ke UMdhe raste laI jAya evA che. pote UMdhe raste jAya ane bIjAne UMdhe raste laI jAya. A to bahAra nA thAya to vAMdho nahIM. pariNAma, dagA-phaTakAtAM ! dhaMdhAmAM dagA-phaTakA karuM chuM ? praznakartA : bijhanesa che eTale thoDAghaNAM to karavA paDene ? dAdAzrI : eTale tuM dago-phaTako karuM chuM ? praznakartA : e to loko paNa karatA hazene ? dAdAzrI : paNa mAruM kahevAnuM ke jo ApaNe evuM baMdha karIe to sAmo baMdha kare, trIjo baMdha kare, evuM badhA dagA-phaTakA baMdha karIe to kevuM sarasa lAge ? badhAM evuM kare che, mATe tuM karuM chuM ? praznakartA : A to bijhanesa che eTale evuM bolavuM paDene ? dAdAzrI : nahIM to zuM thAya ? praznakartA : khoTuM nA bole to oNrDara nA maLe, kAma na maLe, bijhanesa nA maLene ! paisAno dAdAzrI : lokone keTalI badhI UMdhI zraddhA besI gaI che ? Akho dahADo khoTuM bolIe to keTalo lAbha thAya ? praznakartA : kaMI nahIM. 1 2 3 vyavahAra dAdAzrI : kema ! vadhAre khoTuM bolIe to vadhAre lAbha nA thAya ? praznakartA : e to limiTamAM bolIe to lAbha thAya. dAdAzrI : A to eka bhaDaka pesI gaI che ke khoTuM boluM to ja lAbha thAya !! bemAMthI eka AITama para Avo. bhagavAna zuM kahe che ? kAM to sAcuM bolIe ne kAM to khoTuM boluM, to beu para huM rAjI chuM paNa tuM mikScara nA karIza. huM bhagavAnane pUchuM ke bhagavAna, tame konI para rAjI ? khoTuM kare tenI para rAjI ke sAruM kare tenI para ? tyAre bhagavAna kahe, 'nA, tadana sAruM karato hoya to tenI para rAjI chuM. agara to tadana khoTuM karato hoya tenI upareya huM rAjI chuM paNa tuM mikScara nA karIza. tuM mikScara karIza to tane samajaNa ja nahIM paDe ke A kyAMthI sukha Ave che ? A to ema ja samajaNa paDe che ke A jUThuM bole che tethI sukha Ave che. pachI evI zraddhA mANasane baMdhAya. maMdItA tavA dhaMdhA ! jarAka maMdI Ave to zuM thAya jANo cho ? A dhaMdhAo badhA mAMdA paDI jAya. milo 'sIka' thAya eTale badhA nokaro chUTA thAya. chUTA thAya eTale corIno dhaMdho karavAnA. tyAre A sosAyaTImAM khabara paDe. navaro paDe eTale zuM kare mANasa ? ane pagAra to vaparAyelo hoya. eTale pachI corIo kare. lAMcatuM kAraNa ! praznakartA : lAMca-rUzvatanuM kAraNa to Arthika asamAnatA chene ? Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 124 124 paisAno vyavahAra lokone khabara ja nathI. akrama vijJAnanI anokhI samaja ! praznakartA : A je khorAka che, te kaI kamANIthI meLavavo ? dAdAzrI : e to evuM chene, jJAna nA hoya tene to kamANI nItivALI hovI joIe te sAruM ane jJAna hoya e to je tane kamANI Ave che te rIte tuM khA. jJAna letAM pahelAM je kamANI tuM karato hota, e ja kamANI tAre cAlu rahevA devI. phakta jo khoTI lAgatI hoya to manamAM kheda pAmyA karavuM joIe ke A khoTuM thaI rahyuM che. bAkI, khA, pI, majhA kara. rasa-roTalI nirAMte khAje. kAraNa ke jevo hisAba bAMdhyo che, tevo hisAba phUTyA vagara rahevAno nathI ane jevA bhAve bAMdheluM che tevA bhAve chUTaze. emAM mAruM cAlavAnuM nathI ne tamAruMya cAlavAnuM nathI. tethI akrama vijJAna evuM che ke emAM kazAmAM hAtha ja ghAlyo nathI. tuM tArA bhAvamAM AvI jA. bIjuM badhuM ene javA de. dAdAzrI : nA, Arthika asamAnatAne laIne nahIM. A to mANasanI vRttio divase divase hIna thatI jAya che. mANaso kharAba nathI. paNa saMjogovazAt, saMjogo evA UbhA thayA che, ethI AvI sthiti UbhI thaI che. bAkI A jagata jayArathI che tyArathI lAMca-rUzvata to cAlu che. paNa pahelAM judA prakAranI hatI. pahelAM masko mAratA hatA. evI lAMca hatI. atyAre to badhuM rUpiyA rUpiyA thaI gayuM che. praznakartA: kALA bajAriyAne moDhA upara kALA bajAriyA nathI kahI zakAtuM. dAdAzrI : mArAthI kahevAya. mArAthI to kALo bajAriyo kahevAya. nAlAyaka kahevAya, guMDo che kahevAya, badhuM bolAya mArAthI, kAraNa ke mAre joItuM nathI kazuM. jene kaMI paNa joItuM hoyane, teNe kazuM sAruM bolavuM paDe. mIThuM mIThuM bolavuM paDe. mAre kazuM joItuM nathI. - dhaMdho karatA hoya, te naThArA mANasa pesI nA jAya eTalA mATe "eya Ama che, tema che.' naMgoDo, Ama tema bolavuM. eTale naThArA mANasa hoya te nAsI jAya badhA. koI nAgA lAbha nA uThAvI jAya. te nATaka to karavuM paDene ! 'naMgoDa pesI gayA che, Amatema' bolIe eTale naMgoDa hoya te tarata samajI jAya ke A to ApaNane kahe che ! divela pIdhA jevuM moM ?! A badhA vepArIo moDhA upara kaMI divela copaDIne phare che ? nA, chatAM enuM divela pIdhuM hoya evuM moTuM thaI jAya che, zAthI ? Akho dahADo vicAra karyA kare, ke A dukAna moTI karuM ! have, A duniyAmAM paisA kamAvAnA vicAra kone nA Ave ? evA kone nA AvatA hoya vicAra ? have badhA ja jo kamAvA phare to pachI kudarata pahoMcI zI rIte vaLe ? e badhAne zI rIte ApI zake ? enA karatAM thoDAka to evA rahone, ke bhaI, mAre paisA joItA nathI. je Avaze te mATe karekTa che. jeTalA enI meLe Ave eTalA sAcA ane nahi Ave evuMya nathI. A lakSmI zenA AdhIna che enI matalaba maNa caDhAvavAthI ! praznakartA : prAmANika rahIe paNa paisA khavaDAvyA vagara koI kAma nathI dAdAzrI : e to have emAM bahu hAtha nahIM ghAlavo. mane pUche, "zuM karIzuM ApaNe sImenTa ocho nathI nAkhatA, lokhaMDa nathI kADhatA, paNa Ato sATha hajAranuM bila nathI Apato.' tyAre meM kahyuM ke, "pAMcaso rUpiyA ApIne laI Avo.' laI AvavuM ja paDene, nahIM to ApaNe tyAM mAMgatAvALA Ave to ene zuM ApIe pachI ? eTale evuM che ne basso-pAMcaso ApIne paNa ApaNo ceka kaDhAvI levo paDe. praznakartA : tyAM vyAvahArika thavuM paDe. dAdAzrI : hA, jamAnA pramANe vyAvahArika thavuM paDe. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 2 5 paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra 12 5 ApaNe levuM nathI enuM nAma lAMca lIdhI nA kahevAya. ApavAnuM to ApaNane garaja hoya to zuM karIe ? A tamArA be lAkha rUpiyA koI jagyAe dabAI rahyA hoya tyAre pelo pAMca hajAra rUpiyA mAMgato hoya to ApI AvIe ene ? praznakartA : paNa ApanAra vadhAre gunegArane ! lenAra karatAM ? dAdAzrI : e to pakaDAya tyArene ! praznakartA : lAMca levI-ApavI e kudaratanA hisAbamAM guno nahIM ? dAdAzrI : evA gunA gaNe to kyAre pAra Ave. evuM chene pote kazuM khoTuM nA karavuM - evuM nakkI rAkhavuM. paNa thAya te garajanA mAryA kyAM jAya che ? ghera DilivarI AvavAnI hoya ne paNe AgaLa jagyA na maLatI hoya to game tema karIne pelAne paisA ApIneya rasto kare ke nA kare ? kaMI ghare DilivarI karAvAya che ? eTale maga caDhAvo. chevaTe A magane game te pANIe caDhAvo. kAM to AjavAnuM pANI hoya ke chevaTe gaTaranuM pANI hoya, je pANIe maga caDhe te pANIe caDhAvI do evuM ApaNe kahevA mAMgIe chIe. Ano pAra nahi Ave. A to haju lapasato kALa che. haju to AvuM juo cho. paNa haju to kaLiyuga navI navI jAtano dekhAvAno che, Ano pAra nathI AvavAno mATe cetI jAva. TUMkamAM ja samajI jAva. emAM bhUla kotI ? praznakartA : mane mArA mAmAe je dhaMdhAmAM phasAvyo che, te jyAre jyAre Ama yAda Avene tyAre mane mAmA mATe khUba udvega Ave ke A kema karyuM haze ? mAre zuM karavuM? kaMI samAdhAna jaDatuM nathI. - dAdAzrI : evuM che ke tArI bhUla che tethI tane tArA mAmA phasAve che. jyAre tArI bhUla pUrI thaI jaze, pachI tane koI phasAvanAruM maLaze nahIM. jayAM sudhI tamane phasAvanAra maLe chene, tyAM sudhI tamArI ja bhUlo che. kema mane koI phasAvanAra maLato nathI ? mAre phasAvuM che toye koI mane phasAvatuM nathI ane tene koI phasAvA Ave to tuM chaTakIya jAuM ! paNa mane to chaTakatAMya nathI AvaDatuM. eTale koI tamane kyAM sudhI phasAvaze ? ke jyAM sudhI tamAro kaMI copaDAno hisAba bAkI che. leNa-deNAno hisAba bAkI che, tyAM sudhI ja tamane phasAvaze. mAre copaDAnA badhA hisAba pUrA thaI gayA che. vacce to huM eTale sudhI lokone kaheto hato ke bhaI, jene koIne paisAnI bhIDa hoya to mArI pAsethI AvIne laI jajo. paNa mane eka dhola mArIne pAMcaso laI javAnA. tyAre e loko kahe ke, nA bhaI sA'ba, bhIDamAM to huM gametema karIza, paNa tamane huM dhola mAruM to mArI zI dazA thAya ? have game te mANasane A vAta nA karAya, amuka ja Devalapta mANasane vAta kahI zakAya. eTale varlDamAM tane koI phasAvanAra nathI. varlDano tuM mAlika ja che, tAro koI uparI ja nathI. khudA ekalA ja tArA uparI che. paNa jo tuM khudane oLakhune, pachI koI tAruM uparI ja nA rahyuM. pachI koNa phasAvanAra che varlDamAM ! koI ApaNI upara nAma de evuM nathI. paNa A to jone keTalI badhI phasAmaNa thaI che ! haju to ekalA mAmAe ja phasAvyA che, paNa bIbI Avaze tyAre bIbI paNa phasAvaze ! hajI to tuM bIbI lAvyo nathI. bIbI lAvaze pachI bIbI paNa phasAvaze. jyAM ne tyAM phasAmaNa ja chene ! evuM phasAmaNavALuM A jagata che, paNa A jagata kyAM sudhI phasAvaze ? ke ApaNe copaDAmAM kaMI Dakhala karI haze to ja phasAvaze. nahIM to ApaNA copaDAmAM koI Dakhala nA hoya to koI phasAve nahIM, koI nAma nA de. tane khabara che ? ghaNA pherA evI peparamAM jAherAta Ave che ke bhaI, phorTamAMthI amane eka ghaDiyALa maLyuM che ane sonAnI ceIna maLI che, A jenuM hoya te amArI A jAherAtano kharca ApIne, purAvo ApIne laI jajo ! purAvo Apazo to ja ApIzuM. AvI jAherAto Ave che. evI jAherAto te koI vakhata joyelI kharI ke ? praznakartA : hA, joyelIne. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 12 6 1 26 paisAno vyavahAra dAdAzrI : e zuM kahe che ke khovAyuM che toya pAchuM maLe che ene ? evuM A jagata che ! khovAyeluM pAchuM maLe che ke nathI maLatuM ? e kaI sattAnA AdhAre maLatuM haze ? eTale tArI vastu hoya tene koIne tAkAta nathI ke koI laI zake, ane jo tArI nathI to tArI tAkAta nathI ke tuM rAkhI zakuM. eTale tane mAmAe phasAvyA nathI. te mAmAne phasAvyA hatA. tethI mAmAe tane phasAvyo. 'bhogave tenI bhUla' atyAre koNa bhogave che? mAmo bhogave che ke tuM bhogave che ? tuM ja bhogavuM chuM mATe tArI bhUla ! mAmo to kudarata ene pakaDaze tyAre enI bhUla kahevAze. jagata tArA mAmAnI bhUla kADhe ane tane DAhyo kahe, paNa emAM zuM phAyado ? paNa dara asala zuM che ke koNa bhogave che ? tyAre tenI bhUla che mATe koInI bhUla kADhazo nahIM. je bhogavI rahyo che tenI ja bhUla che. gharamAM cAra mANaso hoya, becAra nokaro hoya ne badhAe jANyuM hoya, ghara upara Aje boMba paDe evuM lAge che. te gharamAM ATha mANaso che. badhAe sAMbhaLyuM che ke bomba paDavAno che, paNa je UMghI gayo che enI bhUla nahIM, ne je jAge che ane ciMtA kare che tenI bhUla ! bhogave enI bhUla. badheya boMba paDatA nathI. boMba kaMI sastA nathI ke ghera ghera paDe ! ApaNe ahIM khabara paDe ke kAle paDavAno che, te pahelAM to muMbaI ghaNIkharI khAlI thaI jAya !! cakalAM UDI jAya ema badhAM nAsI jAya ! cakalAMya thoDIvAra to mALAmAM besI rahe ! paNa A loka to nAsI jAya !! ane jJAnI puruSane peTamAM pANI nA hAle ! e zuM laI jaze ? nAzavaMtane laI zake. mane laI zake nahIMne ! vinAzI hoya tene laI zake, vinAzI to javAnuM ja chene ! tyAre e to saTTAmAM ja mUkeluM chene ! ApaNe saTTo mAravA jaIe. to joDe joDe evI kaI zarta che ke mArI rakama nA javI joIe ? rakama javAnI che, evuM mAnIne saTTo karIe chIene ?! to Aye saTTo ja che, manuSya deha to tadana saTTAmAM ja mUkelo che, pachI saTTAmAM AzA zuM karavA rAkhIe ? eTale mAmAe mane phasAvyo che, evuM manamAMthI kADhI nAkhaje ne vyavahAramAM ko'ka pUche tyAre evuM nA kahevuM ke meM emane phasAvelA tethI emaNe mane phasAvyo ! kAraNa A vijJAnanI lokone khabara nathI, tethI emanI bhASAmAM vAta karavI joIe ke mAmAe AvuM karyuM. paNa aMdarakhAne jANIe ke emAM mArI ja bhUla che. A 'dAdA' kahetA hatA te ja rAITa che. ane A vAta sAcI ja chene, kAraNa mAmA atyAre bhogavatA nathI, e to moTara lAvIne atyAre majhA kare che. kudarata ene pakaDaze tyAre eno guno sAbita thaze ane Aja to tane kudarate pakaDyone !!! tapho-khoTa eka ja niyamathI ! eTale tamAre te ghaDIe Ama jAgRti rAkhavI paDe ke ApaNo hisAba che. hisAba vagara koI ghera Ave nahIM, hisAba vagara A duniyAmAM kazuM ja bane nahIM. hisAba vagara to sApa karaDe nahIM, vIMchI karaDe nahIM, koI nAma nA de ! hisAba vagara A duniyAmAM kazuM bane evuM nathI, A badhA hisAba ja cUkavAya che. navA hisAba UbhA thAya che ane jUnA hisAba cUkavAya che. chatAM AvuM badhuM lokone game che paNa kharuM ! bAkI A kALa dahADe dahADe sAro Avato javAno nathI. A kALanuM nAma zuM kahevAya che ! avasarpiNI kALa eTale Utarato kALa ! eTale aDhAra hajAra varSa pachI A duniyAmAM deruM paNa nahIM hoya, pustaka paNa nahi hoya. zAstro paNa nahIM hoya ne koI bhagata paNa nahIM hoya, tyAM have cetavuM paDe ke nahIM cetavuM paDe ? A badhA bahu sArA sArA kALa gayA che, keTalI covIsIo vaTAvI che. tyAM sudhI ApaNe khasyA nahIM, to paNa caTaNI khAvA mATe besI rahyAM che !! zenA mATe besI rahyAM che ? Akho thALa jamavAno nathI, eka caTaNI mATe ja ! - ghera to koI bhogavatAM ja nathI, Akho dahADo bahAra ja pharato hoya. ghera to dahADe paMkhA badhA cAlyA kare, palaMga badhA khAlI ne e to kyAMya tApamAM bhaTakato hoya. kAraNa ke ene kazuMka joIe che. evuM kazuMka caTaNI joIe che. tenA AdhAre bhaTakato hoya. tene badhuM joItuM nathI. A badhA vaibhava bhogavyA nathI ane koI dahADo vaibhava bhogavyo paNa nathI. praznakartA : paisA mATe rakhaDe chene ? dAdAzrI : paisA mATe to rakhaDavA jevuM che ja nahIM. khoTa ghera beThAM Ave che, to napho paNa ghera beThAM ja Ave evI vastu che. je sIsTamathI khoTa Ave che Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno e sIsTamathI ja napho Ave che. jo mahenata karIne khoTa Ave to mahenata karIne napho Ave ! paNa evuM nathI. vyavahAra 127 saMsArI svArtha ! inkamaTekSano mANasa Avato hoyane ene dekhIe to mahIM AnaMda bahu thAya kharo ? rIphanDa hoya to bahu AnaMda thAyane ! ane daMDa hoya to daMDamAM duHkha thAya. zAthI ? rIphanDamAM AnaMda tAya che eTale daMDamAM duHkha ja thAya, svAbhAvika rIte ja duHkha thAya. are ! inkamaTekSanA paisA bharavAnA hoyane, toye upAdhi lAgyA kare, ane eTale sudhI kaheze ke inkamaTekSavALA nA hoya to sAruM. AnuM nAma jaajaMpo ne upAdhi ! ane AmAM paisA bharavAnA AvyA e pharaja bajAvavAnI nahIM ! pharaja bajAvavAmAM to ApaNe inkamaTekSanA kAyadA pramANe rahevuM ja paDene ? A to pharaja bajAvatA nathI enuM nAma svArtha kahevAya. A saMsArI svArtha kahevAya. prAmANikatA e bhagavAtatI AjJA ! A to khoTuM karavAnI kuTeva paDI gayelI che. te lakSmI vadhatI nathI ghaTe che. pahelAM pAMca-daza varSa kUNuM lAge paNa pachI pAchaLa to narI khoTa ja Ave, ane jenuM baMdhAraNa prAmANikapaNe che tenuM to pharI tUTeya nahIM. eya paNa kudarata jyAre pharene tyAre to eneya tUTI javAnuM eTale A badhuM sAcuMye nathI. paNa prAmANikapaNuM hoya to ene jarA bhaya ocho lAge, bhaya nA rahe ene ! praznakartA : have bijhanesamAM prAmANika dhaMdho karuM chuM, koIneya chetarato nathI. dAdAzrI : e barobara che, e bhagavAnanI eka AjJA pALI tame ke koIneya chetarazo nahIM. prAmANikapaNe, niSThAthI kAma karajo. e eka bhagavAnanI AjJA pALI. satya prakAze moDuM ! keTalAka loko guptadAna Ape che, temAM koI ema nathI kahetuM ke mAruM A paisAno dAna, eTale AvuM badhuM cAlyA kare che. ane A sAcI vastu che e ughADI paDyA vagara rahevAnI nathI. jo jUThI ughADI paDe che. asatya vaheluM ughADuM paDe che ane satyane ughADuM paDatAM ghaNo TAIma lAge kaLiyugamAM. jyAre satayugamAM satya hoya te tarata ughADuM paDe. ane asatya ughADuM paDatAM bahu vAra lAge. eTale A ughADuM paDatAM ghaNo TAIma lAgaze. atyAre muMbaI zaheramAM cokhkhuM ghI laIne vecavA nIkaLe, lyo re cokhkhuM ghI, to keTalA le ? e kaho mane. DaoNkTara sAheba te ? UlaTuM mazkarI kare. evuM A cokhkho mAla che, cokhkhuM e che paNa eka dahADo A enuM kAma karI raheze. 1 27 vyavahAra tIti : vyavahArato sAra ! vyavahArano sAra hoya to nIti. e nIti hoya to pachI tamane paisA ochA haze toya paNa aMdara zAMti raheze ane nIti nahIM hoya ne paisA khUba hoya toye azAMti raheze. e jovAnuM. paisA to karoDo rUpiyA hoya paNa mahIM jANe jalatI bhaThThI ja joI lone ! akaLAmaNa-akaLAmaNa ! pAra vagaranI akaLAmaNa ! tame koI dahADo akaLAmaNa joyelI kharI ! praznakartA : bahu joyelI ! dAdAzrI : bahu joyelI ? bhAre ! te atyAre have samAdhiya evI rahe chene ! praznakartA : hA, paNa vyavahAramAM nIti rAkhavI e enA potAnA hAthamAM kharuM ? dAdAzrI : e nathI potAnA hAthamAM. praznakartA : to 'vyavasthita'ne AdhIna chene e to ? dAdAzrI : 'vyavasthita'ne AdhIna kharuM paNa A to jJAna hovuM joIene ke A sAcuM jJAna ke A sAcuM jJAna ? tyAre kahe, vyavahAramAM nIti rAkhavI joIe ke sAcuM jJAna che. pachI ApaNe jovuM ke ApaNAmAM nIti keTalI rahe che ? e tapAsI jovuM. evuM kaMI kahyA pramANe thaI jatuM nathI. thAya kharuM evuM ? paNa Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno A sAMbhaLyuM, tyArathI ApaNe nakkI karavuM joIe ke A nItivALuM jJAna sAcuM che. anItinuM jJAna ApaNe sAcuM TharAvyuM hatuM, tenI para zraddhA beThelI, tenuM A phaLa AvyuM che. paNa have nItinI zraddhA bese tyAre enuM phaLa pachI Avaze. vyavahAra 128 A jJAna lIdhuM eTale have to ApaNe zraddhA joItI ja nathIne. ApaNe to ukela lAvI nAkhavo che have ! have A saMsArano kAyama ukela lAvI nAkhavAno, A saMsAra to koI dahADoya sukhiyo ja nA thavA de ! AtmasvarUpatI vyavahAra tikAlI ! praznakartA : A jJAna lIdhA pachI A kALamAM vyavahAra vepAra prAmANikapaNe kevI rIte karavo ? dAdAzrI : evuM huM prAmANikapaNe karavAnuM nathI kaheto. evuM chene, jo jJAna hoya to tame caMdubhAI nathI. tame zuddhAtmA cho. jo tame caMdubhAI hota to tamAre prAmANika thavAnI jarUra hatI. have to tame zuddhAtmA cho, eTale je paDelA khela che, saMyogo, teno ukela lAvI nAkhone ahIMthI ! A corI ce ne A nA corI che, evo bhagavAnane tyAM dvandva che ja nahIM, bhagavAnane ghera sAruM-khoTuM che nahIM, A badhuM sAmAjika che. ne manuSyano buddhino Azaya che, bAkI bhagavAnane ghera AvuM kazuM che nahIM. praznakartA : nItiniyama, sAcuM-bUruM e badhA niyamo e kema paLAya pachI ? enI jarUra zuM che pachI ? dAdAzrI : nA, jo tamAre pALavA hoya to pachI caMdubhAI thaI jAva. huM pharI caMdubhAI karI ApuM. praznakartA : zuddhAtmAne pachI A guNonI jarUra ja nathI ! dAdAzrI : nA, evuM chene, tame je A karmo gUMthI lAvyA cho e mane pUchyA sivAya badhA gUMthI lAvyA cho. gayA avatAre kaMI mane pUchavA AvyA nathI. mArkeTa maTeriyalamAM je bheguM thayuM tene kharIda-kharIda karyuM, ane jeTalI benkoe ovaraDrAphaTa paisAno vyavahAra ApyA, te le le karyA che. eTale meM kahyuM ke, A ovaraDrAphaTa laIne nAdAra jevI sthiti thaI gayelI che mATe have tame zuddhAtmA thaI jAva. ane A bIjuM badhuM che te nikAla karI nAkavAno. A dukAna dhIme dhIme kADhI nAkhavAnI, te khAMDa hoya to khAMDeya vecI khAva ane goLa hoya to goLeya vecI khAva. marIyAM hoya to marIyAM vecI khAva ane koInI joDe laDhazo nahIM. koI paisA nA Ape toya enI joDe laDhazo nahIM ane koI paisA mAMgato hoya to tene vahelAmAM vahelI take ApI dejo ane te tamArI sagavaDa nA hoya to bApajI, jaya bApajI karIne ene duHkha nA thAya, evI rIte samabhAve nikAla karIne chUTA thaI jAva. savaLI samajaNe ! 128 jyAre lakSmInuM nUra jAyane tyAre badhuM nUra jAya. AtmAnuM nUra hoya te to rahe paNa te A lokone AtmAnuM nUra hoya kyAMthI ? e to jJAnI puruSane, agara to jJAnI puruSanA pholoarsane AtmAnuM nUra hoya ! praznakartA : devAM je badhAM pAra vagaranAM che te dharma vizenAM che ke lakSmI vizenAM che ? dAdAzrI : lakSmI vizenAM nahIM, virAdhanAnAM che. Akho dahADo potAnI samajaNe, basa svacchaMdathI ja badhuM karyA kare. lakSmI vizenAM nahIM. ane e to lakSmImAM koI dhIranAra maLe, tyAre devuM thAya. je dhIranAra maLe tyAM AgaLa calAvyuM ane virAdhanAmAM to koI sAMbhaLanAra maLavo joIe ke basa calAvyuM. sAcuM-khoTuM rAma jANe. paNa koI sAMbhaLanAra maLavo joIe. eTale evuM, kaLiyugamAM badhAM gAMDapaNa laIne AvyA hoya. ghera jAya to ghera bhAMjagaDo thatI hoya, oNphisamAM jAya to tyAMye bhAMjagaDo thatI hoya. eTale pachI zuM kare ? eTale pachI rastAmAM koI khoLe ke koI mArI vAta sAMbhaLe che. ne koI maLe ke pachI potAnI vAta ThokAThoka kare. A to barakata nahIM, bhalIvAra nahIM tevA loka ! bAkI bhalIvAra hoya tene ghera bhAMjagaDa Ave ja nahIM. bahAra jAya, oNphisamAM jAya to bhAMjagaDa nA Ave. koI jagyAe bhAMjagaDa ja kema thAya te ? praznakartA : e vAta karavA Ave to sAMbhaLavuM joIe ke nahIM ? Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 129 129 paisAno vyavahAra dAdAzrI : e to ApaNA "jJAna"ne lIdhe tame samajI jAva. nahIM to zI rIte samajI levAya ? "jJAna" nA hoya to mANasa zI rIte rahe ? ulaTuM avaLuM cAle. pratibhAvavALuM mana thaI jAya. koIke nAlAyaka kahyA ke pelA nAlAyaka kahenAranI para prakRtibhAva to eTalA badhA karI nAMkhe ke jeno hisAba ja nahIM ane mahIM to khoTa ja nathI bhAvanI ! praznakartA : dAdA, paNa ApaNe nakkI karIe ke sAMbhaLavuM nahIM, pachI eka divasa sAMbhaLIe nahIM, be divasa sAMbhaLIe nahIM pachI e Ave ja nahIM saMbhaLAvavA. dAdAzrI : nA, pachI nA Ave. ApaNe jANIe ke A to lapalapa karavAnI Teva paDI che Ane ! pahelu 'be dahADA sAMbhaLIe paNa pachI e AvavAno baMdha thaI jAya. pachI e bIjA khoLI kADhe. A to jyAM jAya tyAM badhuM duHkha, duHkha ne duHkha. 'gharanAM baLyAM vanamAM jAya, vanamAM lAgI Aga." eTale mahAmuzkelImAM sapaDAyA che. ahaMkAreya meDa pAcho. ahaMkAra jo DAhyo hoya, vAIjha hoya to vAta judI che. paNa ahaMkAreya meDa ! lAvyA ovaraDrAphTa pAra vagaratA ! puNiyA zrAvakanI sAmAyika, jenI kiMmata che te Akha zreNika rAjAnuM rAjaya traNa TakA dalAlImAM jatuM rahe. eTalI badhI kiMmata. to evo lAbha thato hoya to to bahu sAruMne ? A loko to benkamAM ovaraDrAphaTa eTalA badhA lAvyA che, badhu ATaluM badhuM mUDI bhara bhara kare che, toye vadhatuM nathI. ovaraDrAphaTa badhA ! duSamakALanI zarUAta eTale ovaraDrAphaTa lIdhA vagara rahe nahIM ane benko ApyA vagara rahe nahIM. benkoe Ape. cAlo gADI lAvo, cAlIsa hajAra rUpiyanI darekanI TekSI upara lakheluM hoya, benka opha inDiyA... A to benkanA rUpiyA che evuM jene bhAna rahetuM hoya te upayoga rAkhe. A to benkanA rUpiAya AvyA ke laI Avo kerIo kaheze ane doDhaso rUpiyAnI kerIo ane traNaso rUpiyAnuM ghI laI Ave. dukAta kADhI nAkhavAnI rIta dukAna kADhI nAkhavAnI nakkI kare tyArathI have zuM kharIdI karavAnI che, e badhuM jANatA hoya pote. have zuM karavAnuM che eya jANatA hoya. nA jANatA hoya ke bhaI have ugharANI patAvI do. jeTalI pate eva hoya e patAvI do, nA pate evI hoya to ApaNe jhaghaDA-bagaDA karavA nathI. lokonI ahIM thApaNo hoya te ApI do. thApaNa eTale lokonI ApaNe copaDe je rakama jame hoya te badhAne ApI devAnI ane nA ApIe to rAtre be vAge pelA bumo pADe. jyAre ugharANI to pelo ApaNane Ape ke nAya Ape. e to enA hAthanI vAta che. koI ugharANI nA Ape tyAre korTamAM doDo, vakIlo karo ne badhAM tophAnamAM kyAM paDIe ? ApaNe dukAna kADhI nAkhavAnI che, te have kharIdI badhI ja baMdha karI devI paDene ? ne pachI veca-veca karyA karavAnuM chatAM mAla nA vecAya to tapAsa karavI paDe ke bhaI hamaNe gharAkI kema nathI AvatI. to pachI khabara paDe ke khAMDa nathI, goLa nathI. eTale loko AvatA nathI, goLa ne khAMDa joDe nA joIe ? e nA hoya to ApaNe e vecAtAM maMgAvavAM paDe. kAraNa khAMDa thaI rahI hoya, goLa thaI rahyo to loko pachI kaheze tyAM khAMDa-mAMDa kazuM maLatuM nathI, have bIjI dukAne heMDo. loko bIjo badho sAmAna jyAM khAMDa maLe tyAMthI le, eTale ApaNe eTalA khAMDanA kothaLA maMgAvavA paDe. paNa dukAna kADhI nAkhavAnI che. e ene lakSamAM ja hoya ke rAte bhUlI jAya ? jyArathI nakkI karyuM tyArathI dukAna kADhavA ja mAMDe ! rastAmAM koI mAla vecavAvALo maLI jAya ke are ! tamane paMdara TakA kamizana ApIza. A mAla kharIdI lo. tyAre kaheze, ke nA bhaI, mAre mAla nathI joIto. have dukAna kADhavAnuM nakkI karyuM che evuM nakkI karyA pachI dukAna pharI nA jamAve ne ? evuM ApaNe A dukAna kADhI nAkhavAnI che. have badhA hisAba ukela lAvI nAkhavAnA che. aTAvI-paTAvIneya ukela lAvI nAkhavAnA che. pachI ugharANIvALA Ave. thApaNavALAe Ave. eTale ApaNe kahevuM ke bIjA je hoya, jenuM bAkI hoya te badhA laI jAo jaladI. amAre have ApI Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 13. 130 paisAno vyavahAra devo. hAtha cIkaNo nA thavo joIe. praznakartA H eTale zuM jarA samajAvone dAdA. dAdAzrI : A paisA che enI joDe abhAva to hoya nahIM lokone ' paNa have paisA upara bhAva nA besI javo joIe. abhAva to hoya nahIMne ! koI evA mANasa nA hoya ! amane enI para bhAva-abhAva beu nA hoya ane tamAro bhAva besI jAya. paiso eTale bhAva besI jAya. kAraNa ke abhAva che nahIM eTale pelI bAju besI jAyane, teya tamAre have DIscArjamAM, cArjamAM nahIM. keTalAka mANasa to kahe ke tame tamArA hAthe ja mArA paisA svIkAro to mane AnaMda thaze te huM laI lauM 'lAva, bA lAva.' huM kaMI cIkaNo thavA dauM tyAre ne ! cIkaNo thAya to A bhAMjagaDane ! saMgrahanI samaja ! devuM che. eTale pachI ApaNe tyAM bhIDa to thAya. bhIDa thAya, guMgaLAmaNeya thAya. paNa ApaNe ApI dIdhA eTale pachI chUTA thaI gayA. guMgaLAmaNa to thAya, bhale ne thAya paNa eka phero ApI dIdhA eTale pachI ukela AvI gayone ! Ama Tapale Tapale mAthuM kANuM thAya, tenA karatAM mAra eka hathoDo, te ukela AvI gayo. eka ja hathoDe ukela AvI jAyane ? ane Tapale Tapale mAre te mAthuM rUjhAya nahIM ane lhAya baLyA kare enA karatAM eka hathoDo mArI de to ukela AvI jAya. ne sonuM to eTaluM ne eTaluM ja rahene ? ke sonuM ochuM thAya ? ghATa-ghaDAmaNa ekalI jAya. eTale have guMgaLAmaNa thAya to vAMdho nahi rAkhavo. Ave to sAruM ukela AvI jAya. be-pAMca Ave to kahIe haju bIjA hoya to AvI jAva. have badhAne pemenTa karI daIzuM. kAraNa have zuddhAtmA prApta thayo eTale badhuM pemenTa thaI zake. ko'ka gALo ApIne jAyane toya have ApaNe jame thaI zake. pahelAM to jame nA thAya. jame karavI paDe. ne pAchI sAme udhAreya karavA paDe. jame to nA chUTake karavI paDene, pelo ApI gayo. eTale jame ja karavI paDene ! paNa pAchI sAme pAMcasAta udhAra karI de ane ApaNe jame karI daIe paNa pachI udhArIe nahIM, kAraNa vepAra baMdha karavAno thayo. be gALo ApI jAya to caMdubhAIne ApavAno che 'tamane kyAM oLakhe che e ? 'tamane kaMI e oLakhe che ? praznakartA : Ape je kIdhuM evuM ja thAya che, have je je mane sAmA javAba Ape che e zAMtithI laI lauM chuM. have prati javAba Apato nathI. pratikAra karato nathI. evuM thAya che hamaNAM. dAdAzrI : eTale eno artha e thayo ke e Ape che ke ApaNe jame karI daIe chIe. pharI dhIratA nathI have. jo pharI joItuM hoya to pharI dhIraja, dhIrANa karazo ane pharI joItuM nA hoya, nA gamatuM hoya to vepAra ja baMdha karI do. 'caMdubhAI" joDe pADozI jeTalo saMbaMdha rAkhavAno. pADozIne bahu koI pajavatuM hoya, herAna karatuM hoya, to pADozIne ApaNe arIsAmAM joIne kahevAnuM ke, "he caMdu huM chuMne joDe !' chatAM hAtha cIkaNo tahIM ! dAdAzrI : rUpiyA hAthamAM aDavA devA kharA paNa hAtha cIkaNo nA thavA praznakartA : dAdAe A dhananI bAbatamAM kahyuM evuM ja dhaMdhAnI bAbatamAMne ? dAdAzrI : dhaMdhAnI bAbatamAM evuM ja rAkhavAnuM, dhaMdhAmAM sinsiyara rahevAnuM, paNa cIkAza nahIM, thaze have, have to 'vyavasthita'. moDuM thaze to kazo vAMdho nahIM." evuM nA hovuM joIe. 'vyavasthita' che, moDuM thaze, zuM vAMdho che ? A zabdo nA hovA joIe. tyAMya sinsiyArITI joIe. praznakartA : dhanano saMgraha kare e cIkAzamAM gaNAya ke nahIM ? dAdAzrI : nA, saMgraha karavAmAM vAMdho nathI. saMgraha to karavo joIe. pheMkI devuM enuM nAma cIkaNuM thayuM kahevAya. sArA upayoga sivAya pheMkI devuM e bagaDe. saMgraha kareluM nA bagaDe, saMgraha to kAma lAgaze. tamane helpa karaze. paNa cIkaNuM nA hovuM joIe, enI para ! ane saMgraha kareluM yAda nA rahevuM joIe. bhalene vIsa lAkha hoya. cIkaNuM nA karo basa. mane to ghI aDe toya cIkAza nahIM. je reDo te cIkAza nahIM. ghaNAMnI jIbha evI hoya che ke tenI para ghI mUko toya jIbha cIkaNI nA thAya ane ghaNAMne to dUdha pIe toya jIbha cIkaNI thaI jAya. jIbhamAM Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 131 1 3 1 paisAno vyavahAra A gADI vaDodarAthI nA AvI, tethI A badhAnuM bagaDI gayuM ! ApaNe ApaNA potAnA mATe phajeta thaIzuM, teno vAMdho nahIM. paNa jaMkzananuM nA jALavavuM paDe ? ane A jALavavA jatAM A dAdAe Apelo AtmA jato raheto nathI. AtmA darekamAM hAjara ja hoya che. eTale tamAre vAMdho nahIM, tyAM dhaMdhA upara javuM. evI kepesiTI hoya che ke game tevI cIkAzane UDAvI mUke che. evuM AmAMya kaMIka kepesiTI hoya che. ane te tamane utpanna thaze have ! dhaMdhAmAM eksaparTa chatAM... ane dhaMdhA para to pahelethI dhyAna ja nathI ApyuM. jagata zuM che ? kevI rIte cAle che basa e ja vicAra ! Akho dahADo enA ja vicAramAM jIvana gayeluM !! dhaMdhAmAM Ama to jarAka huM eksaparTa. mArA bhAgIdAra zuM kahe ke, traNa mahinAmAM ekAda guMca paDI hoya to mane e gUMca kADhI Apajo. eTale bahu thaI gayuM te e mane guMca paDI hoya tyAre mane kahe, to huM kahuM ke Ama karajo, eTale e gUMca badhI nIkaLI jAya, tyAre e mane kahe tame have A dharma karyA karajo. jaMtatI jALavaNI ! dAdAzrI : tamAre dhaMdhA para javAnuM moDuM thaI jaze. A vAtono kaMI pAra AvavAno nathI. kAma paheluM karavuM. praznakartA : pahelAMno meM vadhu mahenatavALo dhaMdho mAthe lIdho e teno nikAla karavo paDe ! dAdAzrI : dhaMdhAmAM dhyAna ApavuM e ApaNo hetu hovo joIe ane jaMkzana upara ApaNI gADInA AdhAre bIjI gADIo leTa nA thAya e jovuM joIe. jaMkzananI ApaNI javAbadArI che ! praznakartA : bIjAne agavaDa nA paDe e jovuM paDe. dAdAzrI : nA, javAbadArI eka ja jaMkzananI. ApaNe kahyuM hoya ke bhaI, tame tyAM Avajo ne huM paNa sADA ATha vAge tyAM AvIza. tyAM badhI gADIo bhegI thavAnI hoya tyAM ApaNe leTa thaIe ke nA jaIe e javAbadArI ApaNA para Ave. bAkI bIjuM kaMI nahIM jaMkzana nA hoya to bIjA sTezane tame moDA jAva to teno vAMdho nahIM. jaMkzana ekaluM ja sAcavajo. huM to pahelethI jaMkzana sAcavI lauM. huM ALasu svabhAvano to kharo ja. paNa jaMkzana hoya tyAM nahIM. bIjI gADIo leTa thAya mAre lIdhe ? badhAya phajeta kare pachI ! dareka gADIvALA kahe ke are ! tamane moDuM thaI jaze, A dAdAnI joDe besavuM ne evI lAlaca pesI jAya che te UThavAnuM mana nA thAya. ane bIjI gADIo upaDI jAya. nakkI karIne Avyo hoya. cAra kogrezara lenAra mANasa hoya, tene kaheze ke ATalA vAge oNphise Avaje tyAM huM AvIza. te tame moDA jAva to pelo UThIne jato rahe bicAro. mATe tame tamArA dhaMdhe jAva. A to badhI vAto che. praznakartA : A vAto karavAthI amArA lAbhanuM thAya. dAdAzrI : eTale tamAre tyAM dhaMdhA para javuM. huM dareka kArya karuM chuM. are ! savAranA sADA chathI zarU karuM chuM, huM ALasa nathI karato. kAraNa ke huM kahuM ke mArI tabiyata narama che eTale keTalI badhI gADIone pAchuM javuM paDe ? badhI gADIo jatAM jatAM zuM kahe ? dAdA have gheDiyA thaI gayA te have badhuM ApaNe ahIM AgaLa bahu AvIe nahIM to cAle ! evuM kaheze. e emanuM hita bagADe. kimata jJAtInAM darzanatI ! dukAna para nA jaIe to dukAna rAjI nA thAya. dukAna rAjI thAya to kamANI thAya. evuM ahIM satsaMgamAM. pAMca miniTa vadhAre nA hoya to pAMca-daza miniTa paNa ApIne darzana karI jAva. jo ahIM ame chIe to ! hAjarI to ApavI ja rahIne ! dAdAI blenka ceka ! A 'dAdA' eka evuM nimitta che, jevuM ke dAdAnuM nAma dene, to pathArImAM halAtuM-calAtuM nA hoya toya UbhuM thaI javAya. mATe kAma kADhI lo. eTale nimitta evuM che. tamAre je kAma karavuM hoya te thAya evuM che, paNa emAM dAnata khorI nA Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 132 132 paisAno vyavahAra rAkhazo. koIkane tyAM laganamAM javA mATe zarIra UbhuM thAya evuM nA karazo. ahIM satsaMgamAM AvavA mATe UbhuM thAya evuM karajo. eTale dAdAno upayoga sArI rIte karajo. emAM durupayoga pachI nA thavo joIe. kAraNa ke durupayoga na thAya to pachI e dAdA pharI muzkelInA TAIme kAma lAgaze, mATe ApaNe emane ema vAparavA nahIM. eka vaNika zeTha hatA, mitra jevA. Ama hatA to zrImaMta mANasa, paNa mArI joDe bese-UThe, eka phero inkamaTekSano kAgaLa Avyo hato. eka vakhata meM emane kahyuM ke kaMIka aDacaNa Ave to gabharAzo nahIM, amane kahejo. have te dahADe to jJAna thayeluM nahIM. eTale saMsAranI marAmata karavI hoya to ame karI ApatA hatA. te pelo inkamaTekSano kAgaLa Avelo tyAre meM pelA zeThane kahyuM ke, evuM kaMIka kahevuM hoya to kahejo. tyAre kahe che, ke tame je koro ceka Apyo che te so e so pUrAM thaze tyAre vaTAvIza, chello zvAsa hazene te ghaDIe vaTAvIza, nahIM to Ama tamAro ceka nA vaTAvAya, e to meM rAkhI ja melyo che ! eTale A dAdAnA to blenka ceka, koro ceka kahevAya. e vAreghaDIe vaTAvavA jevo nahIM, khAsa aDacaNa Ave to sAMkaLa kheMcajo. sIgareTanuM pAkITa paDI gayuM hoya ane ApaNe gADInI sAMkaLa kheMcIe to daMDa thAya ke nA thAya ? eTale evo durupayoga nA karavo. dAdA vitAvI kSaNa kevI ? A joDe laI javAnuM eTaluM ja ApaNuM, bAkI bIjuM badhuM pArakuM. praznakartA: kharI kamANI ja 'dAdA' A che, bIjI koI kamANI sAcI dekhAtI nathI. dAdAzrI : hotI haze, bIjI kamANI ? praznakartA : e dAdA sivAya cena ja natha paDatuM. dAdAzrI : dAdA vagara kSaNavAra kevI rIte rahI zakAya ? e to vaLI eTaluM sAruM che ke ApaNAmAM 'jJAnI puruSa' nizcayathI ApaNI pAse ja che. vyavahArathI to evo udaya niraMtara hoya nahIMne !! bAkI pahelAMnA kALamAM 'jJAnI' pAse paDI rahetA hatA, atyAre paDI rahevAya che ja kyAM ? atyAre to phAIlo keTalI badhI !!! mamatA vitAtA puruSa ! ane rUpiyA joDe to lokane mamatA thaI gayelI che. bAkI kahetAnI sAthe ja khAlI kare. jeTalA AnaMdathI rUpiyA AvyA hatA, eTalA ja AnaMdathI rUpiyA khAlI kare. tyAre jANavuM ke Amane rUpiyAnI mamatA coMTatI nathI. eTale dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI A cAra prakAre jene mamatA nA hoya, evA jJAnI puruSa ene mokSe laI jAya. nahe to A badhAM loka to dravyathI baMdhAyelA, kSetrathI baMdhAyelA, kALathI baMdhAyelA, bhAvathI baMdhAyelA e zuM dhoLe ApaNuM ? sArI jagyA hoya to ApaNane kaheze ke thoDA dahADA rahevA done ! kahe ke nA kahe ? amane evuM baMdhana nA hoya. mamatA-rahitatA ! tamane samajAyuM ke zuM kahevA mAguM chuM ? praznakartA : hA, dAdA. dAdAzrI : mamatA khalAsa thaI gaI hoya evo mANasa hoya ? praznakartA : nA hoya. kyAMthI hoya ? dAdAzrI : hoya to e bhagavAna kahevAya. mANasane mamatA zI rIte jAya ? sagAM-vahAlAM hoyane ! e to bairI, mA-bApanI hau mamatA choDI devA taiyAra che. mamatA samajAya che tamane ? tamAre thoDI-ghaNI mamatA kharI ? praznakartA : paNa dAdA, mArI pAse kaI mamatA rahI che bolo ? kuTuMbakabIlA, badhAya saMbaMdha koI che ja nahIM. dAdAzrI : A zuM bole che badhuM ? 'mAre mamatA nathI' e zuM kahyuM ? Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 133 133 paisAno vyavahAra mamatA gaI kyAre kahevAya ? mA-bApa ne bhAIo ne badhAMnI joDe vItarAgatA hoya ane mamatA jAya nahIM ne mANasane ! gharamAM rahenAro mANasa, e to tyAM maMdiramAM) paDI raheto hoya tenI mamatA jAya. nahIM to mamatA chUTatI haze ? praznakartA : mane kaMI samajAyuM nahIM dAdA. dAdAzrI : baLyuM, mamatA gaI evuM bolAya nahIM koIthI. koI evo thayo to te bhagavAna thaI gayo kahevAya. akSareya bolAya nahIM, 'mArI mamatA jatI rahI' e jJAnI puruSa sivAya koI bolI nA zake. praznakartA : mamatA jatI rahI e jarAka samajAvo. mamatA kevI rIte jatI rahI ? ApaNe kone kahI zakIe mamatA ? dAdAzrI : sarvasva arpaNa karavuM enuM nAma mamatA jAya. A bhaI che, te hajAra gInIo ahIM ApI de, paNa eka rahevA de, ko'ka dahADo kAma lAge, enuM nAma mamatA. Amane evI mamatA nA hoya, e brAhmaNa kahevAya. amAre kSatriyone mamatA nA hoya. jethI to tIrthaMkara thavAya. A badhA kSatriyo kahevAya. A to vaNika eka gInI rahevA de. bola, mArI vAta khoTI che ke kharI che ! eTale tyAM sudhI pharI phUTI nIkaLaze, kyAre pharI nIkaLe e kaMI kahevAya nahIM. praznakartA : potAno jIvanavyavahAra TakAvavA mATe to kaMI karavuM paDene ? dAdAzrI : hA, e ja mamatA, e ja mamatA. jyAM potAnuM che tyAM ja mamatA ! amAre e hoya ja nahIMne ! Takora jJAtInI ! mamatArahita thavuM atyAre e banI zake nahIM ! ApaNe have karIne zuM kAma che. ApaNe mokSe javuM chene ? AvatA bhavamAM evuM thaze, mamatA vagaranuM thavAnuM. A to hajI mamatA jAya nahIM. sikko mArelo che. ApaNe evuM thaIne zuM kAma che? Avate bhava mamatA jatI raheze. mamatA jAya nahIM. sahelI vastu nathI. atyAre to ame bolyA tethI thoDI-ghaNI gaI hoya toya amArA jJAnathI gaI. bAkI jAya nahIM. e to mamatA jAya, paisAnI mamatA jAya to tene ahaMkAranI mamatA vadhe paNa badhuM ekanuM eka ja ne ? badhuM dhULadhANI tyAM AgaLa ? koI mamatA ghaTelI ja nahIM koI dahADo. atyAra sudhI ghaTelI nahIM. A to mahIM jJAna ApyuM pachI ghaTI. A jJAna ApyuM tyAre to mamatAo thoDIka ghaTI. amArI mamatA to gayA avatArathI nathI, keTalAya avAtarathI nathI. A to badhuM enI meLe cAlyA kare che. udayanA AdhIna. mAre kazuM karavuM nathI paDatuM. amAre kazuM AmAM karavuM nA paDe. koI dahADo icchAya nahIM. vicAra sarakhoya nahIM ane te peluM eya nahIM. potApaNuM nahIM, varlDamAM potApaNuM nA jAya. evA mANasa hoya nahIM, potApaNuM gayuM e bhagavAna kahevAya. Ato lokone virAdhanA thAya eTalA mATe nathI kahetA. nA pADI che ke bhagavAna chIe ema bolazo nahIM. mahIM che ene bhagavAna kaho nahIM to loka virAdhanA kare ane nakAmA pApa bAMdhe e amane bhagavAna thavAno kaMI svAda Avato nathI. ame je jagyA para chIe tyAM ghaNo svAda che. eka to gInI rahevA dauMne ? praznakartA : kharuM. dAdAzrI : emanI hiMmata nA cAle, e mamatA che. A mamatA chUTavI joIe. pelA nAgaradAdAe (eka saMtapuruSe) kosamADAmAM kahyuM hatuM ke, AvA mamatArahita puruSa meM joyA ja nathI. mane nAnapaNamAMya mamatA na hatI. ahaMkAra hato. nAnapaNathI ja koI vastunI mamatA nahIM. mamatAno artha samajyA tame ? mamatA zI che teya khabara paDatI nathI. pachI to loka ja kaheze ke, A bhAIne kazI mamatA rahI nathI. jagata to AnuM A ja che. jevuM moTuM hoya evuM arIso dekhADe. AmAM arIsAno koI doSa che ? zuM kaho cho ? jagatanA hisAbe tamane ghaNI mamatA gaI che. A sAdhuo karatAM vadhAre mamatA gaI che. kazuM rahyuM ja nathI. paNa mULa mamatA, haju gInI rahIne, rAkhI melI chene ? mamatAnuM bIja jAya nahIM Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 134 paisAno vyavahAra meM cokhkhA karavA mATe prayatna karyo hato ja ne? paNa e kahyA pramANe thayuM nahIM ane thoDuMghaNuM thayuM mArA bhaI, paNa e mahIM taLiyuM to enuM e ja rahyuMne ! jJAta samajAve sAtamAM tamAre zuM joIe ? jenI pAse nA hoyane enuM jagata mAthe laI le ! kahevA javuM paDe nahIM. enI meLe mAthe laI le. duniyAno svabhAva bahu judI jAtano che. mArAthI calAtuM nathI, keTalA varSathI ? praznakartA : ATha varSathI. dAdAzrI : chatAM tamArA karatAM huM vadhAre pharato hoIza ? praznakartA : ghaNuM. dAdAzrI : zAnA AdhAre ? badhA saMjogo maLI Ave. jene potApaNuM gayuM e je mAge e, mAgavAno vicAreya nA karatA hoya, paNa ene AvI maLe. A to ene bhaya lAge che ke huM zuM karIza !? e bhaya kADhavA mATe ame (A goThavaNI) karavA jaIe !ATaluM choDIne, ATalA Ane ne ApaNe bhAge kaMI nahIM ! agara to saMghane kahIe ke A tamane badhAne ApI dIdhuM. have mArI pAse kaMI che nahIM, have mAre mATe jarUra haze tyAre laIza, saMgha pAsethI. agara to evuM kaMI jeTalA Avaze, eTalA tyAM soMpI daIza. praznakartA : pachI javAbadArI dAdAnI, mAre zuM ? dAdAzrI : badhI ja javAbadArI dAdAnI ! lakhI ApuM hau ! sarvasva samarpaNa sucaraNa meM ! tamArI bhakti suMdara ja che. cokhkhI, pyora ! paNa pelI lagaDI rAkhI mukavAnI Teva che. pelI gInI, gInI rAkhI melo cho. pelA to badhI gInIo ApI de. te tame kAle badhuM samajI gayA. ame vAtacIta karI e pramANe tame badhuM goThavI dezo to badhuM nIkaLI jaze. dAdAnA AdhAre karyuM eTale sarva AdhAra tuTI gayA. badhA AdhAra tuTI gayA ne te ja AtmA hatA ane tene saMsAranA bhaya chUTyA. nahIM to eka gInI rAkhI mUke. kaheze kAma lAge ! alyA, bhaDake che zAne mATe ATaluM badhuM ? ATalA badhA mATe nathI bhaDakato ne thoDA hAru bhaDake che ? sarvasva arpaNatA ja joIe, sarvasva ! praznakartA : A sarvasva arpaNatA ja chene ! dAdA, zuM bAkI rahyuM ! dAdA sivAya kazuM khapatuM nathI mane kaMI. dAdAzrI : tamAruM bAkI che te thaI jaze have. bIjuM badhuMya che. paNa A je chene, A tamAruM ne A mAruM e bheda uDADavA mATe ghara meM tamane nahIM kahyuM hatuM ke ATalA che te benane ApI devA. tamAre mAthe kazuM nahIM rahe evuM karI nAkho. vero bharavAno nA rahe ! mArI mAphaka raho. mAre paisA joItA hoya to huM kahuM ke, "nIrubena Apo mane' ! ane tamAre jarUreya zAnA mATe ? e to badhuM loko ApanAra hoya ja joDe. eTale AtmAmAM rahe pachI, AtmA jo AtmAmAM AvI gayone to chUTo ! tamane samaja paDIne ? nahIM to kaheze, mAre A chene, A chene, te AdhAra ! zuM samajyA tame ? zuM AdhAra rAkhe ? je be-pAMca lAkha rUpiyA hoya teno praznakartA : mAMdagI AvIne kharca thayo. hatuM to khayya, nahIM to koNa amAruM udayAdhIna hoya, ane tame A rIte karo toya udayAbInanI najIkamAM Avo. A dezanApUrvaka karyuM kahevAya. ane tamane peluM sahejAsaheja ! paNa ghaNo phera paDI jAya. lAkha be lAkha bace to. saMghane kahIe A tamane soMpyA pachI A ADakhIlIo nA karavI paDene. have lAva bhaI, ApaNe benkamAM mUkIe, Dabala karIe, e badhuM vicAra ja nA Ave ! Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 135 135 paisAno vyavahAra jue ? dAdAzrI : nahIM, nahIM ApaNe jene jonAra che, joze evuM mAnIe chIene, teya chevaTe khoTuM paDe che. dago nIkaLe che. mATe A UMcAmAM UMcuM che ke badhuM bhagavAnane ghera ! javAbadArI dAdAnI pachI ! mArI pAse cAra AnAya rAkhavAnA nathI. badhA ahIM (maMdiramAM) mUkI devAnA, badhuMya ane bhaviSyamAM Avaze teya tyAM ja. bAnI jamInanA AvavAnA che te tyAM mUkIza. mAre kazuM joItuM nathI. mAre zenA mATe ? amerikAvALA mane gADI ApavA mAge che. huM lauM zenA mATe ? huM, AtmA te beThaka ! paNa A kazuM beThakanI jagyA rAkhI te huM, AtmA ne beThaka, ema traNa thayuM. huM ne AtmA eka ja thAya, A huM samarpaNa thaI gayuM eTale ! tame samajyA ? te jagatamAM jJAnI ekalAne ja koI vastuno AdhAra nA hoya, jJAnIne AtmAno ja AdhAra hoya ke je nirAlaMba hoya. praznakartA : kone AtmAno AdhAra ? huM ne beThakane hoya ? dAdAzrI : huM ja AtmA ane AtmA te huM. AdhAra ja AtmAno eTale avalaMbana nA hoya. koI avalaMbana nA hoya. nirAlaMba thAya che nirAlaMba ! e samajyA che nirAlaMba ! e jANe che 'dAdA' nirAlaMba che. praznakartA : eTale huM ne AtmA eka ja thaI jAya ? dAdAzrI : eka thaI jAya basa. praznakartA : athavA to beThaka hoya ne huM ne AtmA be eka thaI jAya evuM bane ? dAdAzrI : nA, nA, beThaka hoya to gurakho rAkhavo paDe. tyAM e vicAra Ave ke A zuM karaze ? beThakeya e sAcI nIkaLI to nIkaLI, nahIM to dago nIkaLe che. tamane nathI lAgatuM ? praznakartA : hA, dago ja nIkaLe che. dAdAzrI : enA karatAM ApaNuM zuM khoTuM ? praznakartA : e beThakamAM jJAnI ekaluM ja rAkhavAnuM, bIjuM kazuM ja nahIM. dAdAzrI : jJAnIne mAthe paDavAnuM tame je karo e, tamAruM je karo e mAruM karo, eTale jJAnI ja potAno AtmA che. eTale ene to judA gaNAya nahIM, pachI bhaya nahIM, rAkhavAno ke jJAnI mAMdA thAya te e nA hoya to ApaNe zuM karIe ? evo kazo bhaya rAkhavAno nahIM. jJAnI maratA ja nathI. e to deha mare e avalaMbana amAruM hoya ja nahIM. ame nirAlaMba hoIe. sahejeya avalaMbana nA hoya. A dehanuM ke paisAnuM ke koI evuM. praznakartA : paNa dAdA, amane to jJAnInuM ne jJAnInA dehanuM ekasarakhuM ja avalaMbana lAge. dAdAzrI : dehanuM avalaMbana to, deha to kAle jato rahe. dehanA para to avalaMbana rakhAtuM haze ? A jJAtate jANo ! tame vicAra karyo ke badho ? nakazo kazo cItaryo Ano ? nakazo cItaro. jabarajasta ke dAdA Ama kahe che, dAdA Ama kahe che. nakazo cItaro pachI kaye gAma javuM, pachI kyAM mukAma karavo e nakazAmAM khoLI kADhavuM. ane amAruM kahevuM jJAna tarIke hoya. AvuM karavuM evo amAro Adeza nA hoya. jJAna jo ApaNane kAma lAge evuM hoya to levuM. nA kAma lAge to tyAM ne tyAM ja che. ame to jJAnanI vAta karIe. bhagavAne jJAna ja lakheluM che copaDImAM, tAruM zuM thaI rahyuM che e jJAnanA AdhAre mApI jo. evuM jJAna che tyAre loko jJAnanuM ArAdhana kare che. amArI sarva hitakArI vAta hoya. amAro AmAM e Agraha nA hoya ke tamAre Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 136 1 36 paisAno vyavahAra akarmanI sthiti para mUkyA che tamane. chatAMya emanI icchA evI che ke, "AvuM akarmanI sthiti para mUkyA ?! ame karI zakIe ema chIe.... jo tame kartA ho to baMdhana thaze ! A to jene jJAna ApuM chuM tene hoM, bIjA badhA to kartA che ja. mArA jJAnane samajI ane pAMca AjJA samaje, to nIveDo Ave. praznakartA : ApaNe kartA nathI, paNa ApaNe e karmamAM bhAga laIe eTale bIjAne du:kha pahoMce che, ApaNA karmathI. dAdAzrI : ApaNe eTale koNa paNa ? huM (Who) ? caMdubhAI ke zuddhAtmA ? praznakartA : caMdubhAI dAdAzrI : tame to zuddhAtmA chone ? praznakartA : hA. A karavuM ke nA karavuM. mANasane evuM thaI jAya ke dAdAe kahyuM ne mAre have... evuM karavAnI jarUra ja nathI. tamAre anukULa Ave to karavAnuM. A to sAyanTiphika sarakamasTenziyala eviDansa che, e eviDansanA AdhAre je hoya te thAya. A to ame kahI jANIe. Ama to ko'kane kahIe, tamAre A jJAna levuM hoya to lejo. ane na lIdhuM to kaMI nahIM, kahevuM to joIe ja, amArI pharaja. bIjuM to amArA hAthamAM nahIM. vyavasthitanA tAbAmAM. vyavasthita jayAM laI javuM hoya tyAM laI jAya. eTale AmAM bodharezana kazuM rAkhavAnuM nahIM. thAya che e jovuM. dAdAnuM to jJAna che. jJAna pramANe thAya che ke nathI thatuM, e jovuM. dhaMdhAmAM pratikramaNa praznakartA H eka prazna che dAdA ? dAdAzrI : thoDuM ghaNuM samAdhAna thAya che ? te mane kaho. praznakartA : hA, thAya che. dAdAzrI : to pachI AgaLa cAlavA do have, je je tamArI pAse hoya e badhI vigata melo. praznakartA : mAnasika duHkha koIne pahoMcADIe tyAre anyAya karyo kahevAya. jo ApaNe dhaMdho karatAM hoIe, ane dhaMdhAmAM to mAla eno e ja che. bhAva vadhArIe to kamANI thAya, jyAre tame bhAva vadhAro to enAthI bIjAne mana du:kha thAya, to enAthI ApaNane nukasAna thAya kharuM ? dAdAzrI : 'tame bhAva vadhAro to du:kha thAya, bhAva vadhAro nahIM, to kazo vAMdho nahIM. tame kartA thaI jAva to duHkha thAya. ne vyavasthitane kartA jo samajo to tamAre kazI javAbadArI nathI. vyavasthita kartA che, e svIkAra karo, samajo. kharekhara to tamArI jokhamadArI nathI. meM tamane evA sTeja upara mukyA che ke, tamArI jokhamadArI baMdha thaI jAya, jokhamadArI enDa thAya. eTale karma karavA chatAM dAdAzrI : to caMdubhAI kartA che, temAM tamAre zuM levA-devA ? tame judA ne caMdubhAI judA. praznakartA : caMdubhAI kartA banIne tanmayAkAra to thAya. tyAre khabara paDe ke sAmI pArTIna mana duHkha thAya che. dAdAzrI : te pachI caMdubhAIne kahevuM ke, bhAI mAphI mAgI lo, kema A du:kha karyuM ? paNa tamAre mAphI nahIM mAMgavAnI. je atikramaNa kare teNe pratikramaNa karavAnuM. caMdubhAI atikramaNa kare to pratikramaNa enI pAse karAvaDAvavuM. praznakartA: huM sADI vecavAno dhaMdho karato houM, AjubAjunI dukAnavALAe pAMca rUpiyA vadhArI dIdhA, to meM paNa pAMca rUpiyA vadhAryA hoya to meM khoTo dhaMdho karyo kahevAya ? mane e aDe ke nA aDe ? dAdAzrI : paNa kartA koNa che tyAM AgaLa ? Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 137 paisAno vyavahAra praznakartA : e caMdubhAI sADI vecavAvALA. dAdAzrI : tame zuddhAtmA cho, ane pachI A caMdubhAI kaho to yu Ara noTa risponsIbala. ane bIjI rIte koIne sAmuM pratyakSa du:kha thayeluM lAge ene. to tamAre caMdubhAIne kahevuM joIe ke bhaI 'tame' atikramaNa karyuM mATe pratikramaNa karo. bAkI tamArI jokhamadArI bilakula nathI rAkhI meM. tamArI jokhamadArI UDADI melI che A. praznakartA : tame e rIte caMdubhAIne chUTA mUkI do to e to game te kare. dAdAzrI : nA. e tethI ja meM vyavasthita kaheluM ke eka vALa pheraphAra karavAno adhikAra eka jiMdagI mATe nathI. 'vana lAIpha' mATe huM !! je lAIphamAM huM vyavasthita ApuM chuM, e vyavasthitamAM pheraphAra thaI zake ema nathI. tyAre ja huM tamane chUTA mUkI dauM chuM. eTale huM joIne kahuM chuM, ne tethI mAre vaDhavuM nA paDe, ke bairI joDe kema pharatA'tA ? ne kema Ama tame ?! mAre kazuM vaDhavuM nA paDe. bIjI lAIpha mATe nahIM, paNa A eka lAIpha mATe. yu Ara noTa risponsIbala eTa ola ! eTaluM badhuM kahyuM che pAchuM. A che akrama vijJAna A to vijJAna che, tarata muktine ApanAruM che. ane jo A vijJAna samajI jAya to tALA maLe evuM che. jyAMthI tALo meLavo tyAMthI tALA maLyA ja kare, ane je koI paNa vastuno tALo nA maLato hoya to e vijJAna ja nA kahevAya. tALo meLavavo hoya to tALo maLI rahevo joIe. virodhAbhAsa kyAre paNa nA Avavo joIe. so varSa thAya, paNa virodhAbhAsa hoya nahIM. enuM nAma siddhAMta kahevAya. A akramasiddhAMta buddhine gAMThatuM nathI. bhalabhalA buddhizALIo muMbaImAM AvyA, paNa koIne gAMThatuM ja natI. kAraNa ke buddhithI paravastu che A !! buddhi to limiTeDa hoya. AnI limiTe ya nA hoya. bleka mArkeTIMganuM zuM ? praznakartA : keTalIka jagyAe mANaso bhUkhe mare che ane eka bAju blekamAM paisA banAvuM chuM. eno samabhAve nikAla kevI rIte thAya ? dAdAzrI : e je kare che ne, e ja barAbara che. prakRti je je kare ne e kaoNjhanI iphekTa ja che. pachI ApaNe jANIye, ApaNane samajaNa paDe ke A nyAyamAM nathI thayuM eTale ApaNe caMdulAlane kahevAnuM ke A nA karo. mAphI mAMgI levAnI ke AvuM pharI nahIM karuM, e kahe paNa pharI evuM ja kare. kAraNa prakRtimAM guMthAyeluM evuM che ne ! "ApaNe" dhotA javAnuM pachI pAchaLathI. vyAja khavAya ke nahIM ? praznakartA : vyAja khavAya ke nA khavAya ? dAdAzrI : vyAja caMdulAlane khAvuM hoya to khAya. paNa ene kahevuM ke pratikramaNa karajo pachI. praznakartA : pratikramaNa zuM kAma karavAnuM ? vyAja e atikramaNa che ? dAdAzrI : atikramaNa karyuM mATe. vyAjane atikramaNa kyAre kahevAya che ? sAmA mANasane manaduHkha thAya ne evuM vyAja hoya. tene atikramaNa kahevAya che. praznakartA : e zAstramAM vyAja khAvAnI nA lakhI che, e zuM gaNatarIo che? dAdAzrI : vyAja mATe nA to eTalA mATe lakhelI che ke, je vyAja khAya che e mANasa tyAra pachI kasAI jevo thaI jAya che, mATe nA pADI che. e ahitakArI che eTalA mATe ! du:kha thAya tyAM pratikramaNa ! Adarza vyavahArathI ApaNAthI koIne ya duHkha nA thAya. teTaluM ja jovAnuM, chatAM paNa ApaNA thakI koIne duHkha thAya to tarata ja pratikramaNa karI levAnuM, Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 138 1 38 paisAno vyavahAra ApaNAthI kaMI enI bhASAmAM nA javAya. A je vyavahAramAM paisAnI levaDa-devaDa vageremAM vyavahAra che e to sAmAnya rivAja che, tene ame vyavahAra nathI kahetA, koIneya duHkha nA thavuM joIe te jovAnuM ne duHkha thayuM hoya to pratikramaNa karI levuM, tenuM nAma Adarza vyavahAra !! karo ugharANIvALAtA pratikramaNa ! A pratikramaNathI sAmA upara asara paDe, ane e paisA pAchA Ape. sAmAne evI sadbuddhi utpanna thAya. pratikramaNathI Ama savaLI asara thAya che. to ApaNA loko ghera jaIne ugharANIvALAne gALo Ape to tenI avaLI asara thAya ke nA thAya ? UlaTuM loko vadhAre ne vadhAre gUMcave che. badhuM asaravALuM jagata che. praznakartA : ApaNe koI leNadAranuM pratikramaNa karIe toya e mAgato rahene ? dAdAzrI : mAgavA nA mAgavAno savAla nathI. rAga-dveSa nA thavA joIe. leNuM to raheya kharuM. kALA bajAratAM ya pratikramaNa ! praznakartA : atyAre Tekso eTalA badhA che ke corI karyA vagara moTA moTA dhaMdhAnuM samatolana thAya nahIM. badhA lAMca mAMge to enA mATe corI to karavI ja paDene ? dAdAzrI : corI karo paNa tamane pastAvo thAya che ke nahIM ? pastAvo thAya toya e haLavuM thaI jAya. praznakartA : to pachI A saMjogomAM zuM karavuM joIe ? dAdAzrI : ApaNe jANIe ke A khoTuM thAya che, tyAM ApaNe hArTilI pastAvo karavo. baLatarA thavI joIe to ja chuTAya. atyAre kaMI kALA bajArano mAla lAvyA te pachI kALA bajAramAM vecavo paDe ja. to caMdulAlane kahevAnuM, ke pratikramaNa karo. hA, pahelAM pratikramaNa karatAM na hatAM. tethI karmanAM taLAvaDAM badhAM bharyAM. have A pratikramaNa karyuM, eTale cokhkhuM karI nAkhavuM. lobha konA nimitte thAya che ? lokhaMDa kALA bajAramAM vecyuM to ApaNe caMdulAlane kahevuM, 'caMdulAla, veco teno vAMdho nahIM, e 'vyavasthita'nA AdhIna che. paNa tenuM have pratikramaNa karI lo. ane kahIye ke pharI AvuM nA thAya. corIotAM ya pratikramaNa ! loko para tane cIDha caDhe che ? praznakartA : gharamAM koInA doSo dekhAya ne to cIDha caDhe. dAdAzrI : cIDha caDhe ? caMdulAla ne ? praznakartA : caMdulAlane ja ne !! dAdAzrI : ane 'tane' ? 'tane cIDha nA caDhe ?!! praznakartA : cIDhe ya ene caDhe, ane bhogavaTo ya ene Ave ! dAdAzrI : jene cIDha caDhe ene bhogavaTo Ave ja, pachI tane keTalI khoTa gaI ? praznakartA : bahu bhAre khoTa gaI. dAdAzrI : ema ? lokone mAravAnA bhAva nathI AvatA ne ? lokonI pAsethI paDAvI levAnA bhAva nathI AvatA ? paisA paDAvI laIe. Ama, tema ? praznakartA : evuM nathI thatuM. dAdAzrI : loko pAsethI corIo karavAnA bhAva Ave che ? praznakartA : lokonI pAsethI corIo e kevI rIte ? dAdAzrI : mAla vecavo, temAM che te vajana vadhAre lakhI nAkhavuM. praznakartA H e thoDuM ghaNuM rahyA kare. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pai sAno vyavahAra 139 139 paisAno vyavahAra dAdAzrI : haju kharuM ? pachI pratikramaNa kare che tuM ? praznakartA : koI vakhate thaI jAya, koI vakhata nahIM thatuM. dAdAzrI : badhuM dhyAna to rAkhavuM paDene ? so kilone badale ekaso eka kilo caDhAvI do to eka kilonI corI karIne ? praznakartA : enuM pratikramaNa karIe to zuM thAya ? dAdAzrI : ApaNe enA abhiprAyamAM nathI. evo abhiprAya Aje nathI. Aje to pUrva phorsathI thayA kare che A. Aje tAro evo corI karavAno abhiprAya kharo ? praznakartA : bilakula nahIM. dAdAzrI : eTalA mATe pratikramaNa karyuM to jANavuM ke, Aje eno abhiprAya nathI. pUrva phorsathI thayA kare che. praznakartA : enuM AvatA bhave karmaphaLa badalAI jAya ? dAdAzrI : nahIM. A bhavamAM ja UDI gayuM kahevAyane ? jagatanA lokone corI karavAno abhiprAya hoya, te abhiprAya to majabUta kare ke A karavuM ja joIe. ane tane zuM thAya ? praznakartA : AvuM nA hovuM ghaTe. dAdAzrI : eTale tuM uttaramAM jaI rahyo che ne loka dakSiNamAM jaI rahyuM che. A to caMdulAlanuM pAchaluM svarUpa dekhAya che. kevuM bhayaMkara hatuM e hisAbe ! pAchaluM svarUpa kevuM hatuM ? praznakartA : bahu bhayaMkara. pratikramaNa karyA pachI pharI doSo kanTInyuala dekhAyA ja karatA hoya to zuM karavuM ? dAdAzrI : enAM pharI pharI pratikramaNa karavAM. nahIM to badhA doSonuM jANuM pratikramaNa karavuM, pA kalAka doSo dekhAyA karatA hoya, pachI jAthuM pratikramaNa, bheguM pratikramaNa karavuM joIe. pote jaja te pote AropI ! loko kahe che ke, "ApaNe bheLaseLa karIzuM ne bhagavAna pAse mAphI mAgI laIzuM.' have mAphI ApanAro koI che nahIM. tamAre ja mAphI mAMgavI, ne tamAre ne tamAre ja mAphI ApavAnI. DIsaonesTI eTale besTa kUlizanesa ! eka jaNa kahe, 'mane dharma nathI joIto. bhautika sukho joIe che.' tene huM kahIza, 'prAmANika raheje, nIti pALaje.' maMdiramAM javAnuM nahIM kahuM. bIjAne tuM ApuM chuM te devadharma che. paNa bIjAnuM aNahakkanuM leto nathI e mAnavadharma che. eTale prAmANikapaNuM e moTAmAM moTo dharma che. 'DIsaonesTI Ijha dhI besTa phUlIzaneza !" onesTa thavAnuM nathI. to mAre zuM dariyAmAM paDuM ? mArA dAdA zIkhavADe che ke, DIsaonesTa thAuM tenuM pratikramaNa kara. Avato bhava tAro ujaLo thaI jaze. DIsaonesTIne, DIsaonesTI jANa ne teno prazcAtApa kara. prazcAtApa karanAra mANasa onesTa che e nakkI che. atItimAM pratikramaNa khUba khUba ! anItithI paisA kamAya e badhuM ja che te enA upAya batAvelA hoya ke anItithI paisA kamAya to caMdulAlane rAtre zuM kahe ? ke pratikramaNa kara kara karo ke anItithI kema kamAyA ? mATe pratikramaNa karo. roja 400-500 pratikramaNa karAvaDAve. potAne zuddhAtmAe karavAnuM nahi. 'caMdulAla'nI pAse karAvaDAvavuM. je atikramaNa kare tenI pAse pratikramaNa karAvaDAve. hamaNAM bhAgIdAra joDe matabheda paDI jAya, to tarata tamane khabara paDI jAya ke, "A vadhAre paDatuM bolI javAyuM. eTale tarata enA nAmanuM pratikramaNa karavuM. ApaNuM pratikramaNa keza pemenTa hovuM joIe. A beMkeya keza kahevAya che ane Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno pemenTe ya keza kahevAya che. vyavahAra 140 aTake aMtarAya kema karIte ? oNphisamAM paramiTa levA gayA, paNa sAhebe nA ApI to manamAM ema thAya ke, 'sAheba nAlAyaka che, Ama che, tema che.' have AnuM phaLa zuM Avaze te jANato nathI. mATe A bhAva pheravI nAkhavo, pratikramaNa karI nAkhavuM. ene ame jAgRti kahIe chIe. A saMsAramAM aMtarAya kevI rIte paDe che te tamane samajAvuM. tame je oNphisamAM nokarI karatA ho tyAM tamArA 'AsisTanTa'ne akkala vagaranA kaho, e tamArI akkala para aMtarADa paDyo ! bolo, have A aMtarAyathI AkhuM jagata phasAI phasAIne A manuSyajanma eLe khoI nAkhe che ! tamane 'rAITa' ja nathI sAmAne akkala vagarano kahevAno. tame AvuM bolo eTale sAmo paNa avaLuM bole, te eneya aMtarAya paDe ! bolo have, A aMtarAyamAM jagata zI rIte aTake ? koIne tame nAlAyaka kaho to tamArI lAyakAta upara aMtarAya paDe che ! tame AnuM tarata ja pratikramaNa karo to e aMtarAya paDatAM pahelAM dhovAI jAya. aMDarahenDane TaiDakAvyA tenAM pratikramaNa ! praznakartA : nokarInI pharajo bajAvatAM meM bahu kaDakAIthI lokonAM apamAna karelAM, dhUtakArI kADhelAM. dAdAzrI : e badhAnuM pratikramaNa karavAnuM. emAM tamAro kharAba IrAdo nahIM, tamAre potAne mATe nahIM, sarakArane mATe. e sinsIyAriTI kahevAya. praznakartA : e hisAbe huM bahu kharAba mANasa hato, ghaNAne to duHkha thayuM hazene ? dAdAzrI : e to tamAre bheguM pratikramaNa karavAnuM, ke mArA A svabhAvathI laIne, kaDaka svabhAvane laIne je je doSa thayA tenI kSamA mAguM chuM, e juduM juduM nahIM karavAnuM. 1480 paisAno praznakartA : jANuM pratikramaNa karavAnuM. dAdAzrI : hA, tamAre AvuM karavAnuM ke A mArA svabhAvathI laIne sarakAranuM kAma karavAmAM, je je doSo, lokone duHkha thAya evuM karyuM che enI kSamA mAguM chuM. evuM roja bolavuM. vyavahAra deNadArane uparathI cUkavyA ! meM eka phero jJAna thayA pachI inAma kADhyuM hatuM ke, mane eka dhola mAre tene pAMcaso rUpiyA mAre inAma ApavA. tyAra pachI meM lokone samajaNa pADI ke, 'alyA ! bhIDavALo hoya to koInI pAse so rUpiyA uchInA khoLavA javA, enA karatAM ahIM AvIne laI jajene pAMcaso rUpiyA !' 'A zuM bolyA ?! tamane dhola mArIne amArI zI dazA thAya ?!' eTale koI maphata dhola ApanAra nathI ane maphata ApanAra hoya to ApaNe upakAra mAnavo ke ohoho ! Aje je paisA ApyuM nathI maLatuM, te A maLyuM. teno guNa keTalo badho haze, nahIM ?! praznakartA : bahu dAdAzrI : nA mAnavo joIe ? paisA ApatAMya nA maLe. koI khoTuM kare nahIM. khoTuM karavAno ahaMkAra kare, nA bhaI huM zuM karavA karuM ? huM zuM karavA baMdhanamAM AvuM ? A to enuM khoTuM kareluM che enuM pariNAma Ape che loko, sAmAe karyuM che enuM phaLa Ape che. // polIsavALAne corane mAravAnuM sAruM lAgatuM haze ? paNa enA nimitte phaLa maLe che ene. ane polIsavALoya khuza thAya mahIM, Ama AvaDI AvaDI copaDe. kAraNa ke igoIjhama che enI pAchaLa ! // Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 146 141 paisAno vyavahAra praznakartA : to eka uThAvavuM paDe. dAdAzrI : eTale kema zAMti khoLavI te to ApaNane rasto AvaDavo joIe ne ? ochA parigraha, ochI bhAMjagaDa ! mahIM zAMti ja hoya pachI zuM ? parigraha, sophAseTa ne kazuM rAkhyuM nathI ne ? praznakartA : AjakAla rAkhavuM ja paDene. dAdAzrI : ane palaMgo-balaMgo, sophA-bophA; ane pachI bAbAe jo cIro melyo sophAseTa upara, te kakaLATa pachI ! ApaNe je parigraha rAkhIe e parigraha khovAI jAya, baLI jAya, corAI jAya, toya enA upara azAMti nA thAya, duHkha nA thAya, eTalo ja parigraha rAkhavo. sophAseTa lAvyA eTale ApaNe jANIe ke sophA kApavAno ja che, ema mAnIne ja chokarAMne kahI devAnuM ke, 'bhaI, tame tamAre Ane kApazo nahi." eTaluM kahI devAnuM tamAre. ane pachI kApe tyAre buma nahIM pADavAnI. ame jANIe ke kApavAnA ja che. A to kakaLATa mAMDe pAcho. ane jIvana ja khoI nAkhyuM che. jIvana jIvavA jevuM che. A to ! lobhathI khaDo saMsAra smAtamAM ya pAtharI pathArI ? parigraha, pamADe azAMti ! praznakartA: saMsArika mANasane zAMti maLI zake evuM kaMIka AdhyAtmika jJAna, samaja Apo. dAdAzrI : saMsArika mANasane zAMti ja hoya chene ? ene kyAre azAMti hoya che ? paiNelo nathI tene azAMti hoya che. paiNelA mANasane zAMti ja hoya chene ? praznakartA : AdhyAtmika zAMti maLI zake, saMsAramAM rahIne ? dAdAzrI: AdhyAtmika zAMti judI jAtanI hoya ? zAMti eka ja prakAranI hoya. loka paisAnI pAchaLa ja paDyA che ke kyAMthI paiso levo ?! alyA, A smazAnamAM zenA paisA khoLo cho ? A to samazAna thaI gayuM che. prema jevuM kazuM dekhAtuM nathI, khAvApIvAmAM cittanAM ThekANAM nathI, lUgaDAM paheravAnuM ThekANuM nathI, jaNaso paheravAnuM ThekANuM nathI, kazAmAM barakata nA rahI. A kaI jAtanuM AvuM kyAM sudhI cAlaze ? A kaI jAtanI jIvAta pAkI e ja samajAtuM nathI ! Akho dahADo paisA, paisA ne paisAnI pAchaLa ja ! ne paiso kudaratI rIte AvavAno che. eno rasto kudaratI rIte che. sAyanTiphika sarakamasTenziya eviDansa che, tenI pAchaLa ApaNe paDavAnI zI jarUra ? e ja ApaNane mukta kare to bahu sArune bApa ! AtaMdanA abhAve aMdhAruM ! dAdAzrI : have paisA bhegA karavAnI icchA thatI nathI ne ? praznakartA : paNa zAMti meLavavAnA kaMIka rastAo ? dAdAzrI : zAMti to ApaNe A sAMje sUI javA mATe nava godaDAM pAtharIe to navane ApaNe pAtharavAM paDe ne navane ApaNe uThAvavAM paDe. ane eka pAtharIe to ? Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 142 142 paisAno vyavahAra praznakartA : nA. dAdAzrI : A to paisA bhegA karavAnI icchA mANasane zAthI thAya che ? kaMI paNa cena nA paDe eTale, game te bAju DhaLI paDe. paisAmAM paDI rahe, viSayomAM DhaLI paDe. jo Avo jJAnano AnaMda hoyane, to tRpti ja hoya ene. pachI krodhamAna-mAyA-lobha rahe ja nahIM ene. A to AnaMda nA hovAthI ja bicArA lakSmI tarapha DhaLI paDyA che, svarUpanuM "jJAna" thAya tyAra pachI ja lobha jAya. lobhI prakRti ! je vastu priya thaI paDI hoya tenA tAnamAM ne tAnamAM rahevuM tenuM nAma lobha. e maLe toya saMtoSa nA thAya ! lobhiyo to savAramAM UDyo tyAMthI rAtre AMkha mIMcAya tyAM sudhI lobhamAM hoya. enuM nAma lobhiyo. savAramAM UThyo tyArathI gAMTha jema dekhADe tema e pharyA kare. lobhiyo hasavAmAM ya vakhata nA bagADe. Akho dahADo lobhamAM ja hoya. mArkeTamAM peTho tyAMthI lobha. jo lobha, lobha, lobha, lobha ! vagara kAmano Akho dahADo Ama pharyA kare. lobhiyo zAkamAkerTamAM jAya to ene khabara hoya ke A bAju badhuM moMghuM zAka hoya ane A bAju sastI DhagalIo vecAya che. te pachI sastI DhagalIo khoLI kADhe ne roja e bAju ja zAka levA jAya. praznakartA : e satuM zAka levA jAya, emAM ja phasAya ja ne ? dAdAzrI : nA, e to lobhiyo nA hoya te phasAya. lobhiyo to pelAnI pAsethI vadhu laI le ne Avato rahe. je lobhiyo nA hoya te ja sastu levA jAya to phasAya. lobhiyo phasAya ja nahIM. praznakartA : paNa koI phero phasAI jAyane ? dAdAzrI : e to lobhiyo ThagAya kharo. paNa dhUtArA emane maLe tyAre. emane koIka phero dhUtAro maLI jAya. jyAM jAya tyAM khoLe sastu ! lobhiyo mArkeTamAM jAya tyAre lobhanI gAMTha ene dekhADe ke A bAju zeThiyAo mATe moghuM zAka che ne A bAju galImAM sastI DhagalIo maLe che. te tyAM ene laI jAya ! lobhanI gAMTha ene pheravyA kare. sastu kyAM AgaLa maLe che te khoLI kADhe. dhaMdho ja e eno ! jyAM jAya tyAM dukAne jAya to pAna kyAM sastu maLe che e khoLI kADhe. ene pAna khAvAnI Teva hoyane, to rastAmAM sastu kyAM maLe che, cA pIvAnI sastAmAM sastI kyAM maLe, ane sArI pAchI, sArI ane sastI ! enI zodhakhoLa hoya badhI. zAkabhAjI ke sArI ane sastI khoLI kADhe. kyAM vadhAre sastAM dAtaNa maLe ? tyAMthI laI Ave enuM nAma lobhiyo. bAkI lobhiyAne, basa e lobhamAM ja vRtti. janmyo tyAMthI skUlamAM jAya, tyAMya lobha, saMDAsamAM jAya tyAMya lobha ! jyAM jAya tyAMya ene lobha ja hoya. praznakartA : saMDAsamAM kevI rIte lobha kare ? dAdAzrI : tyAM pANI badhuM ochuM vApare. eTale dhaMdhAmAM ene lobha hoya. e lobhagraMthi enI ! e janmathI ene lobha hoya. jo tame sAbuthI nahAvA gayA hoyane, to nAhIne bahAra AvyA pachI e jue ke keTalo sAbu ghasI nAkhyo. hareka bAbatamAM jAgRti enI lobhamAM hoya. tene A dIvAsaLI be saLagAvavI nA paDe, eTale Ama hAthe ghasa ghasa kare. te eka ja dIvAsaLIthI patAve ! eTale hareka bAbatamAM jAgRti ! e janmyo tyArathI lobhamAM ja vRtti hoya. emAM ne emAM citta hoya. e tyAM AgaLa smazAnamAM jAya tyAre eno lobhano AMkaDo pUro thAya ! e liMka hoya che AkhIye. ApaNe jyAre jagADIene, tyAre e lobhamAM ja hoya. jAgyo ke lobhamAM ! lobhiyAtuM saravaiyuM ! A kIDIo hoya chene, e kIDIone lobha bahu jabarajasta hoya. eka bhAIne meM kahyuM, 'kIDIo tame joI nathI zuM ?" tyAre e kahe, 'joI chene. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 143 143 paisAno vyavahAra uMdaraDA khAI jAya ane uMdaraDAnuM bilADI khAI jAya. e saMdharI saMgharAya nahIM ! lakSmI bhegI karavAnI icchA vagara bheguM karavuM. lakSmI AvatI hoya to aTakAvavI nahIM ane nA AvatI hoya to khotaravI nahIM. lakSmIjI to enI meLe AvavA mATe baMdhAyelI ja che. ane ApaNI saMgharI saMgharAya nahIM ke Aje saMgharI rAkhIe to paccIsa varSa pachI choDI paiNAvatI vakhate, te dahADA sudhI rAkhaze; e vAtamAM mAla nathI ane evuM koI mAne to e badhI vAta khoTI che. e to te dahADe je Ave te ja sAcuM. phreza hovuM joIe. mATe AvatI vastu badhI vAparavI, pheMkI nA devI. saddaste vAparavI, ane bahu bhegI karavAnI icchAo rAkhavI nahIM. bhegI karavAno eka niyama hoya ke bhaI, ApaNI mUDImAM amuka pramANamAM to joIe. jene mUDI kahevAmAM Ave, eTalI mUDI rAkhI ane pachI bAkInuM yogya jagyAe vAparavuM. lakSmI nAMkhI devAya rAtadA'Do kIDIo ja joIe chIene !' meM kahyuM, 'savAramAM cAra vAgye cA pIto houne te ghaDIe huM tapAsa karuM ke khAMDano dANo bahAra paDyo hoya to tyAM AgaLa kIDIo cAra vAge kyAMkathI AvIne khAMDano dANo laIne cAlatI ja pakaDI le ! are, tuM zuM karavA vahelI UThe che ? tAre choDIo nathI, tAre paimavAnuM nathI, ATalI bhAMjagaDa zA hAru tAre ? zuM joIe che ? tuM bhUkhI che ? nA, e khAMDa pAchI pote nahIM khAvAnI. e to tyAM jaIne sToramAM mUkI AvavAnI. te sToramAM badhuM hoya. bAjarI hoya, cokhA hoya, khAMDa hoya, badhuM bheguM hoya te ATalo badho sToka hoya ! tyAM mUkI Ave. badhuM bheguM kara kara karyA kare. jo jIvaDAnI pAMkha hoya toya badhI kIDIo bhegA thaIne tANI jAya. lobhiyAnuM saravaiyuM zuM ? bheLuM kare. te paMdara varasa cAle eTaluM kIDI bheLuM kare. tene bheLuM karavAnI eka ja tanmayatA. emAM koI vacce Ave to karaDIne marI phITe. kIDIone koNa doDADe ? dAdAzrI : ATaluM vaheluM A kIDIone koNa uThADatuM haze ? praznakartA eno svabhAva ja che evo. dAdAzrI : A badhAnAM jAnavarone, ekendriya, be indriya, traNa indriya, cAra indriya sudhI badhAmAM vadhAremAM vadhAre lobhI hoya to kIDI. e to lobha jagADe. thoDIvAra sUI jAya, paNa eno lobha ene jagADe. te A khAMDa laIne pAchuM ema ne ema nahIM mUkavAnuM. mUkI gayA badalano eka DaMkha mArIne mUkI de. pachI bhaviSyamAM kAma lAgaze e hisAbe ! lobhiyo bhaviSyanA hAru badhuM bheguM kare. te bahu bheguM thAya eTale pachI be moTA moTA uMdara pesI jAya ne badhuM sApha karI jAya ! jo pelA pacIsa lAkhano eka uMdara pesI gayone ! eTale ame lokone zikhavADIe, uMdaraDA pesI jaze. mATe tuM ceta ne ! ame nathI kahetA ke tuM A pustaka mATe Apa, paNa game tyAM Apa. kaMIka tAre joDe laI javAnuM kara. nahIM to uMdaraDA khAI jAya ke nA khAI jAya ! e kaMI zarama rAkhe ke A bicArAne harakata thaze ? jyAM lobhiyA hoya tyAM dhUtArA hoya ja. enI meLe ja hoya. bhagavAnane rAge pADavA nA AvavuM paDe. goThavAyelo ja krama hoya. kIDIonuM nahIM. paNa jo lobhiyo bheguM karavA mAMDene, to ene tyAM chokarA eka be evA dArUDiyA pAke ke enuM nAma to nIkaLI jAya, nIkaLI jAya, paNa enuM AkhuM gharabAra badhuM UDI jAya. evuM A jagata che. mATe saMgharo karazo to koI khAnAro maLI rahe che, eno phreza phreza upayoga karo. jema zAkabhAjIne saMgharI rAkhe to zuM thAya ? evuM lakSmIjIno phreza phreza upayoga karo ane lakSmIjIno durupayoga karavo e mahAguno che. nukasAna thAya to ? dAdAzrI : atyAre koI zeTha hoya ne enI pAsethI be hIrA koI laI gayo ane 'dasa dahADe paisA ApIza" ema kahyuM, pachI cha mahinA, bAra mahinA sudhI paisA nA Ape to zuM thAya ? zeThane kazI asara thAya kharI ? praznakartA : mArA paisA gayA evuM thAya. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 144 1 44 paisAno vyavahAra dAdAzrI : mAruM kahevAnuM ke eka to hIrA gayA e khoTa to gaI ane uparathI pAchuM ArtadhyAna karavAnuM ? ane hIrA ApyA te ApaNe rAjI-khuzI thaIne ApyA che, to pachI enuM kazuM du:kha hoya nahIM ? praznakartA : lobha hato eTale ApyAne ? dAdAzrI : ane pAcho e ja lobha ArtadhyAna karAvaDAve che. eTale A badhuM ajJAnatAne laIne thAya che, tyAre jJAnamAM koI prakRti naDatI nathI. AtmAne svabhAvadazAmAM koI prakRti naDatI nathI. eTale hIrA ApelA te gayA to gayA, paNa rAtre UMghavA nA de pAchA. dasa dahADA thaI gayA ne pelo barAbara javAba nA Apato hoya to tyAMthI ja UMghavAnuM baMdha thaI jAya. kAraNa ke pacAsa hajAranA hIrA che, paNa zeThanI milakata keTalI ? paccIsa lAkhanI hoya. have emAM pacAsa hajAranA hIrA bAda karIne sADIcovIsa lAkhanI milakata nakkI nA karavI joIe ? ame to evuM ja karatA hatA. mArI AkhI jiMdagImAM meM basa evuM ja karyuM che ! jJAtItI adbhuta bodhakaLA ! zeThanA hIrAnA paisA nA AvyA hoya chatAM zeThANI kaMI ciMtA kare ? tyAre zuM e bhAgIdAra nathI ? sarakhA pArTanarazipamAM che. have zeTha kahe che, "pelAne hIrA ApyA, paNa enA paisA nathI Apato." tyAre zeThANI zuM kaheze ke, 'baLyuM, ApaNA karyA haze, te nahIM AvavAnA hoya to nahIM Ave.' toya zeThanA manamAM thAya ke, A aNasamajaNavALA zuM bolI rahyA che !' A samajaNano kothaLo ! pelAe pacAsa hajAranA hIrAnA rUpiyA nA ApyA to ApaNe paccIsa lAkhanI milakatamAMthI pacAsa hajAra bAda karIne sADIcovIsa lAkhanI milakata nakkI karI nAkhavI ane traNa lAkhanI milakata hoya to pacAsa bAda karIne aDhI lAkhanI milakata nakkI karI nAkhavI. praznakartA : e samAdhAna levAnI kevI ajabanI rIta che. ekadama tarata samAdhAna thaI jAya. dAdAzrI : e to nakkI karI nAkhavAnuM, sahelo rasto karIne ! agharo rasto kADhIne zuM kAma che ?! khoTano vepAra kare enuM nAma vaNika kema kahevAya. ghera ApaNA bhAgIdArane pUchIe, bairIne ke, "A pacAsa hajAranuM gayuM to tamane kaMI duHkha thAya che ?" tyAre e kaheze, 'gayA mATe e ApaNA nathI. tyAre ApaNe nA samajIe ke A baI ATalI samajaNavALI che, huM ekalo ja akkala vagarano chuM ?! ane bairInuM jJAna ApaNe tarata pakaDI levuM paDene ? eka khoTa gaI tene javA de paNa bIjI khoTa nA khAya. paNa A to khoTa gaI tenI ja kAMNa mAMDyA kare ! alyA, gaI tenI koNa zuM karavA kare che ? pharI have nA jAya tenI kAMNa kara. ame to cokhkhuM rAkheluM ke jeTalA gayA eTalA bAda karIne mUkI do ! juone, pacAsa hajAranA hIrA pelo laI janAro nirAMte pahere ane ahIM A zeTha ciMtA karyA kare ! zeThane pUchIe ke, 'kema kaMI udAsIna dekhAva cho ?" tyAre e kaheze, "kaMI nahIM, kaMI nahIM, kaMI nahIM A to jarA tabiyata barobara ThIka nathI rahetI." tyAM UMdhA locA vALe ! alyA, sAcuM raDane ke, 'bhaI, A pacAsa hajAranA hIrA ApyA che tenA paisA AvyA nathI, tenI ciMtA mane thayA kare che, Ama sAcuM kahIe to eno upAya jaDe ! A to sAruM raDe nahIM ane guMcAI guMcAIne locA ja vALa vALa kare ! pyAlA phUTyA tyAM ! ApaNe ko'kane tyAM gayA ane nokara vIsa kapa cA laIne Ave ane enA hAthamAMDI paDI jAya eTale pelAne, jene tyAM gayA hoIe tene mahIM AtmA phUTI jAya ! zAthI phUTI jAya ? praznakartA : enI cA jAya, enA paisA jAya, ene TAIma jAya, jene pAvAnA hoya I jAya ! dAdAzrI : nA, e jAgra kharone ! vIsa kapa eTale vIsa terI sATha rUpiyA gayA ane cA to mUI, paNa sATha rUpiyAnuM pANI karyuM ANe ! praznakartA : cA pIvaDAvIne svAgata nA karI zakyo. dAdAzrI : nA, e pharI pIvaDAve. e choDe nahIM ! eTale AbarU javA nA Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 145 paisAno vyavahAra de, A loko to ! ApaNA loko AbarU javA nA de. pachI je thavuM hoya te thaze. praznakartA : paNa sATha rUpiyA gayA tenuM zuM ? dAdAzrI : tenI upAdhi aMdara karyA kare che. ane manamAM zuM cita kare che ke A badhA jAya eTale nokarane khUba phaTakAruM. pachI dhyAna kare AvuM, kayuM dhyAna ? nokarane khUba phaTakAruM kaheze. pelI zeThANIya manamAM kaheze ke A badhA jAya eTale AlIe. nokareya phaphaDa phaphaDa karato hoya ! have A badhuM sATha rUpiyA gayA eTale thayuM. paNa eka jUnuM mATaluM tUTI gayuM hoya tyAre zeTha zuM kahe ? kAMI vAMdho nahIM, kAMI vAMdho nahIM. kAraNa ke enI velyu nahIM ne bahu ! samaja paDIne ? evuM A mATalA jevI AnI zI velyu ! te 'mULa vastu' jue tyAre AnI velyu. AnI kiMmate mATalA jevI lAge. AkhuM jagata mAnI beThuM che ne kiMmata bahu mAnI beThuM che, nahIM ? A mATalAnI kiMmata bahu mAnelI che nahIM ?! bahu jAgrata hoya te pyAlA phUTe toya che te mahIM kakaLATa thAya. jarA jADA kAgaLano hoya tene ochA kakaLATa jAya ke jhINI hoya tene ? pyAlo phUTe to jAgratane vadhAre kakaLATa thAya che ? praznakartA : jAgratane vadhAre kakaLATa thAya. dAdAzrI : e to ame kahyuM chene pelI buddhi vadhI eTale baLApo vadhaze, kAunTara veITamAM ane buddhinA belane zuM bhAMjagaDa ? praznakartA : kazuMya nahi. dAdAzrI : koI be gALo bhAMDI gayo ne tyAra pachI thoDIvAra pachI kahe, 'have zuM karIza ?" Aje have hamaNe khAIne jarAka ArAma karI lauM, sUI jauM. alyA, bhaI, tane UMgha Avaze ? 'pelI vAta ? e to cAlyA ja kare duniyA." e bAjue mUke, e loko ane akkalavALA mAthA upara le. 'loDa' mAthA upara le ! lobhane eka jAtanI jAgrati kahI chene ? hA, bephAmapaNuM nathI e, paNa eka bAju vahI gayelI jAgrati, eTale sukha nA Ape. saMtoSa kyAre rahe ? lobhano pratipakSa zabda che saMtoSa. pUrvabhavamAM jJAna kaMIka thoDuM ghaNuM samajyo hoya. AtmajJAna nahi, paNa jagatanuM jJAna samajayo hoya tene saMtoSa utpanna thayelo hoya ane jyAM sudhI A nA samajyo hoya tyAM sudhI ene lobha rahyA kare. anaMta avatAra sudhI pote bhogaveluM hoya, te eno saMtoSa rahe ke have kazI cIja joIe nahIM ane nA bhoveluM hoya tene kaMI kaMI jAtinA lobha pesI jAya. pachI A bhogavuM, te bhogavuM ne phalANuM bhogavuM rahyA kare. A saMtoSa zuM che ? pote bhogaveluM hoya che pahelAM, eTale eno saMtoSa rahyA kare. mULa mAla, mahIM ja ! praznakartA : keTalAka lokone to lokasaMjJAe badhuM joIe che. koInI gADI jue eTale ene potAneya joIe ? dAdAzrI : e lokasaMjJA kyAre utpanna thAya ? pote mahIM dharAyelo nA hoya tyAre. mane atyAra sudhI koI sukha lagADanAra maLyo nathI ! nAnapaNathI ja mane reDiyo sarakho lAvavAnI jarUra paDI nahIM. A badhA jIvatA jAgatA reDiyo ja pharyA kare che ne ! mahIM lobha paDyo hoya tyAre lokasaMjJA bhegI thAya. saMtoSano kharo artha ja samatRSNA ! tRSNA, saMtoSa ane tRpti ! saMsAranuM khAIe, pIe, bhogavIe tenAthI saMtoSa thAya, paNa tRpti nA thAya. saMtoSamAMthI navAM bIja naMkhAya, paNa tRpti thaI to tRSNA UbhI nA rahe, tRSNA tUTI jAya. tRpti ane saMtoSamAM ghaNo phera che. saMtoSa to badhAne thAya, paNa tRpti to ko'kane ja hoya. saMtoSamAM pharI vicAra Ave. dUdhapAka pIdhA pachI teno saMtoSa thAya. paNa tenI icchA pharI rahe. Ane saMtoSa kahevAya. jyAre tRpti to pharI icchA ja nA thAya, eno viAreya nA Ave. tRptivALAne to viSayano ekya Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 146 146 paisAno vyavahAra vicAra ja nA Ave. A to game tevA samajadAra hoya paNa tRpti na hovAthI viSayomAM phasAI paDyA che ! vItarAga bhagavAnanuM vijJAna e tRpti ja lAvanAruM che. loko kahe che, 'huM khAuM chuM" alyA bhUkha lAgI che tene holave chene ? A pANInI tarasa sArI, lakSmInI tarasa bhayaMkara kahevAya ! enI tRpti game tevA pANIthI nA chIe. A icchA pUrI thAya ja nahIM. sotaSa thAya paNa tRpti nA thAya. sAdhanomAM tRpti mAnavI e manovijJAna che, ne sAdhyamAM tRpti mAnavI e AtmavijJAna che. lobhI ane kaMjUsa ! praznakartA : lobhiyo thoDo kaMjUsa paNa hoyane ? dAdAzrI : nA, kaMjUsa e pAchA judA, kaMjUsa to enI pAse paisA nA hoya, tethI kaMjUsAI kare che ane lobhI to ghera pacIsa hajAra rUpiyA paDyA hoya, paNa kema karIne A ghauM-cokhA sastA paDaze, kema karIne dhI sastuM paDaze ema jyAM ne tyAM lobhamAM ja citta hoya. mArkeTamAM jAya toya kaI jagyAe sastI DhagalI maLe che e ja khoLyA karato hoya ! lobhiyo kone kahevAya ke je dareka bAbatamAM jAgrata hoya ! have AmAM be jAtanA hoya che, potAnI pAse vastu khUTe che, mATe koIkane gherathI lAvato hato, tyAre ene lobha nA kahevAya. potAnI pAse badhI vastu che, sAdhana che, benkamAM thoDA rUpiyA che, toye AvuM kare. tene lobha kahevAya ! khUTatI vastu hoya ne laI Ave e to svAbhAvika vastu che, eno vAMdho nathI. praznakartA : lobhiyo ane kaMjUsamAM phera zo ? dAdAzrI : kaMjUsa phakta lakSmIno ja hoya, lobhiyo to badhI ja bAjuethI lobhamAM hoya. mAnano paNa lobha kare ane lakSmIno ya kare. A lobhiyAne badhI ja dizAmAM lobha hoya, te badhuM ja tANI jAya. arthazAstranI samaja, jJAtI thakI praznakartA : lobhiyo thavuM ke karakasariyA thavuM ? dAdAzrI : lobhiyA thavuM e guno che. karakasariyA thavuM e guno nathI. ikonomI" konuM nAma ? TAITa Ave tyAre TAITa ane ThaMDu Ave tyAre ThaMDuM. haMmezAM devuM karIne kArya na karavuM. devuM karIne vepAra karAya paNa mojazokha nA karAya. devuM karIne kyAre khavAya ? jyAre maravA paDe tyAre. nahIM to devuM karIne ghI nA pIvAya. praznakartA : dAdA, kaMjUsAI ane karakasaramAM phera kharo ? dAdAzrI : hA, bahu phera. hajAra rUpiAya mahine kamAtA hoya to AThaso rUpiyAno kharca rAkhavo ane pAMcaso AvatA hoya to cArasono kharca rAkhavo enuM nAma karakasara. jyAre kaMjUsa cArasonA cAraso ja vApare, pachI bhalene hajAra Ave ke be hajAra Ave. e TeksImAM nA jAya. karakasara e to ikonomiksa - arthazAstra che. e to bhaviSyanI muzkelI dhyAnamAM rAkhe. kaMjUsa mANasane dekhIne bIjAne cIDha caDhe ke kaMjUsa che. karakasariyA mANasane joIne cIDha nA caDhe. jo ke karakasara ke kaMjasa e rIleTiva che. lAphA mANasane karakasariyo ya nA game. A badho Dakho saMsAramAM krAMtinI bhASAmAM rahelo che ke lAphA nA thavuM joIe, paNa karakasariyA mANasane game teTaluM kahIe toya e nA choDe, ane pAjI mANasa karakasara karavA jAya toya pAjI rahe, lAphApaNuM ke kaMjUsapaNuM e badhuM sahaja svabhAve che. game teTaluM kare toya vaLe nahIM. pAkata guNo badhA ja sahaja bhAve che. chevaTe to badhAmAM ja normAliTI joIze. A amArA gajavAmAM paisA mUke te to A TeksI ke gADI ekalAmAM ja vaparAya. nathI vAparavuM ema paNa nathI ane vAparavA che ema paNa nathI. evuM kazuM ja nakkI nahIM. nANuM veDaphI nAkhavAnuM nA hoya, jevA saMyogo Ave tema vaparAya. A dAdAya jhINA che, karakasariyA ya che ane lAphAya che. pAkA lAphA che, Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 14 7 14 7 paisAno vyavahAra nathI. prayatna bhale cAlu rahyA. bhAvanAthI zuM thAya ? paisA huM kheMcI lauM to pelAne bhAge rahe nahIM pachI. eno artha eTalo ke huM kvoTA paDAvI lauM eTale pelAne bhAge rahe nahIM. eTale je kudaratI kvoTA nirmANa thayo che, tene ja ApaNe rahevA done ! lobhano artha zuM ? bIjAnuM paDAvI levuM. vaLI kamAvAnI bhAvanA karavAnI jarUra ja zuM ? maravAnuM che tene mAravAnI bhAvanA karavAnI jarUra zuM ? evuM huM kahevA mAguM chuM. A to lokonAM ghaNAM pApa thatAM aTakI jAya evuM huM kahevA mAguM chuM, A eka vAkyamAM ! chatAMya kamplITa eDajesTebala che. pArakA mATe lAphA ane jAtane mATe karakasariyA ane upadeza mATe jhINAM; te sAmAne amAro jhINo vahIvaTa dekhAya. amArI IkonomI eDajesTebala hoya. TopamosTa hoya. ame to pANI vAparIe toya karakasarathI, eDajesTamenTa laIne vAparIe. amArA prAkRta guNo sahaja bhAve rahelA hoya. karakasaramAM rasoDuM apavAda ! gharamAM karakasara kevI hovI joIe ? bahAra kharAba nA dekhAya ne karakasara hovI joIe. karakasaramAM rasoDAmAM pesavI nA joIe. udAra karakasara hovI joIe. rasoDAmAM karakasara pese to mana bagaDI jAya, koI mahemAna Ave toya mana bagaDI jAya ke cokhA vaparAI jaze ! koI bahu lApho hoya tene ame kahIe ke 'nobala' karakasara karo. e bhAvatA eTale raudradhyAta ! praznakartA : AptasUtramAM eka vAkya che e vIgatavAra samajAvo ke paisA kamAvavAnI bhAvanA eTale raudradhyAna. dAdAzrI : je vastu ema ne ema maLI javAnI hoya ene maLavAnI bhAvanA karavAmAM zuM phAyado ? praznakartA : paNa to kamANInI bAvanA vagara ema ne ema maLI jAya ? dAdAzrI : kamANI ema ne ema ja maLe che. A phI oNpha kosTa maLyA kare che. paNa A loko lobhathI bhAvanA karyA kare che. ene bhrAMti che ne eTale huM karuM to maLe, nahIM to maLe nahIM kaheze. praznakartA : ame kArakhAne nA jaIe to nukasAnI jAya che. dAdAzrI : hA, paNa je jAya teneya nukasAnI jAya chene ? eTale A zuM kahevA mAge che ? paisA kamAvAnI bhAvanA karavAnI jarUra e badhuM ja raudradhyAta ! potAne paisA AvatA hoya, sArI rIte AvatA hoya, toya che te paisAnI pAchaLa ja rAtadahADo dhyAna karyA karavuM. e raudradhyAna, ke 'bhAI, tAre ATaluM badhuM Ave che toya lokonA kvoTA hau laI levA che ? lokonA kvoTA hoya che temAMthI tAre levuM che ?" eTale lobhane raudradhyAna kahyuM. zuM kahyuM bhagavAne ? karoDo AvatA hoya to AvavA do paNa enI upara dhyAna nA rAkha rAkha kare. 'AmathI lauM ke AmathI lauM. evAM haze kharAM A duniyAmAM ? praznakartA : hA, ghaNAya. dAdAzrI : tame nahIM joyelA ? praznakartA: hoya che. dAdAzrI : tame joyelA ? praznakartA : joyelA chene ! dAdAzrI : e ja, bIjuM kaMI nahIM, e sivAya kazuM vahu ye yAda nA Ave evA puNyazALI loko (!), e raudradhyAna kahevAya, e narkagatinuM kAraNa. pachI ApaNane bolAve ane mUDa badalAI jAya ne gusso AvI jAya. e narkagatinuM kAraNa. samaja paDIne ? e raudradhyAna kahevAya. pachI koI jIvanI hiMsA karavI, koIne du:kha daIe, trAsa ApIe e badhuM raudradhyAna. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 148 148 paisAno vyavahAra lobhAcAra, adhogatinuM kAraNa ! praznakartA : paisAno bahu lobha hoya to tiryaMcamAM javAya ? dAdAzrI : bIjuM zuM thAya che ? lobhane laIne je AcAra thAya chene, te AcAra ja ene jAnavaragatimAM laI jAya. lobha be prakAranA hoya che. je lobhathI AcAra nA bagaDe ane lobha hoya to e lobha devagatimAM laI jAya. e UMcA prakArano lobha kahevAya. bAkI A lobhathI to badhA AcAra bagaDI gayelA, te pachI adhogatie laI jAya ! ATha AnA mATe ATha kalAka ! A hindustAna dezamAM to ATha AnA khovAI gayA hoya tene mATe ATha kalAkathI jo ja kare, tapAsa karatA hoya, evAye mANaso che. alyA bhaI, zuM kare che ? tyAre kahe, 'mArA ATha AnA khovAI gayA che', e khovAI gayA che ene khoLI to kADhavA ja paDaze ja ne ? khoLe ke nA khoLe ? eTale sahu sahunI samajaNa pramANe vApare. A manuSyadeha mahA parANe maLyo che, bahu kImatI deha che paNa jevI samajaNa hoya evuM vAparI khAya. samajaNa pramANe vAparene ? bharAI rahe. koI hAtha ghAlavA jAya to bhamarA keDI khAya ene ! A to hindustAna che ! zuM sAruM ? praznakartA : A jagatamAM paisAdAra tuM sAruM ke sudAmA thavuM sAruM ? dAdAzrI : A jagatamAM bahupaisAdAra thavuM eya jokhama che ne sudAmA thavuM eya jokhama che. lakSmI to Ave ne jAya e sAruM. lobhamAM ya bIjA koIne ya nukasAna nA kare evo lobha hoya. ane jagatamAM lobhI e to, kema karIne lokonuM dhana mArI pAse Ave, te devonI bAdhA rAkhe ke game tema karIne AnuM dhana mArI pAse lAvI Apo. evo lobha nA hovo joIe. zuM kAma lobhiyo thaIne pharyA kare che ? hoya to khAI-pIne moja karane chAnomano ?! bhagavAnanuM nAma dIdhA kara ! A to kahe ke "A cAlIsa hajAra benkamAM che te kyAreya kADhavAnA nathI. te pAcho jANe ke A kreDiTa ja raheze. nA, e to DebiTanuM khAtuM hoya che ja, te javA mATe ja Ave che. A nadImAMya jo pANI chalakAya to te badhAne chUTa Ape ke jAva, vAparo. jyAre AmanI pAse Ave to e AMtarI rAkhe, nadIne jo cetanA Avatane to eya sAcavI rAkhe ! A to jeTaluM Ave eTaluM vAparavAnuM, emAM AMtaravAnuM zuM ? khAI, pIne, khilAvI devAnuM. alyA, benkamAM jamAM zuM kare che ? khA-pI, badhA mahAtmAone bolAvIne bhelADI de. tethI kabIrasAhebe kahyuM, 'calatI vakhate he naro saMga na rahe badAma." ane jenuM gayA avatAre moTuM nahoto joto, tene milakata ApIne tuM javAno che. 'hai ! huM moDuM nahoto joto ?!' tyAre kahe, 'gayA avatAre tuM moDhuM jovAnuM nA kaheto hato e ja A tArI pAse che, ene ja chAtIe tuM ghAla ghAla kare che ! tane zuM oLakhANa paDe ?! alyA, mAra khAya che vagara kAmano ! jema mAyA mAra khavaDAve che ! maryA pachI tANa thayA ! lakSmI hoyane te meinTenansa karatAM vadhAre paDatI hoya, te vAparatAM nA AvaDe. te bhegI kara kara kare. pahelAM to ATalI badhI lakSmI bhegI karatA hatA ke caru dabAvatA hatA ne pachI pote nAga thaIne pharyA kare. kAraNa ke rakSaNa karavAnI Teva paDI gayelI, pote ja jAte nAga thayo che. ame lobhiyA bahu joyelA. AkhI jiMdagI ATalI potaDI paherI ane pharyA kare ane pAMca hajAra rUpiyA dATI rAkhyA hoya. dhananuM rakSaNa to jyAre jIvatA hatA tyAre karyuM. eTale marI gayA pachIye dhananuM rakSaNa karavuM paDe. te pachI vIMchI thAya, nahIM to AvaDA moTA bhamarA thAya. badhAnuM sahiyAruM dhana hoya to badhA bhamarA thAya. badhA bhamarA thaIne mahIM ghaDAmAM Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 14 9 149 paisAno vyavahAra khA-pI ne bhelADI de !' kahe che. vahune ya chetare ! evuM che ne ApaNA loko to paisA khAtara moTA moTA sAhebane chetare che ane A amadAvAdanA zeThiyA to bAIsAhebane chetare che ane te khUba chetare che. zeThANI jAtrAe javA mATe vIsa hajAra rUpiyA mAMgatI hatI, te zeTha cAra varSa sudhI kahe ke mArI pAse benkamAM vIsa hajAra rUpiyA AvyA ja nathI. have benkamAM juo to pAMca-pAMca lAkha rUpiyA paDyA rahetA hatA. zeThANI vizvAsu bicArI, jUnA jamAnAnI, te zeTha kahe emAM sAcuM mAne. A to zeThANIne chetare ! jenI joDe rAtadahADo rahevAnuM. vepAra mahIM bhego, sodo bhego, tyAMya paNa chetare ? have Ane kyAM pahoMcI vaLAya te ? zeThANI kahe, 'mane vIsa hajAra Apo. mane jAtrAe javA, have tyAM ApaNI pAse nA hoya to enuM mana kacavAya. te to ApaNI pAse nathI eTale kacavAya che. paNa je hoya eTaluM to ApI daIe ApaNe. hoya eTaluM ApavuM joIe ke nA ApavuM joIe ? banI zake eTaluM 'ejha phAra ejha posibala' tame zuM karo ? A to bebhAnapaNuM che taddana ! ekalA paisAnI pAchaLa ja paDyA che loko ! paisA, paisA, paisA ! e che hiMsaka bhAva ! paisA bhegA nA karAya. parigraha kare. paisA bhegA karavA e hiMsA ja che eTale bIjAne du:kha de che. lobhamAM ya hiMsakabhAva rahelo che. lobhamAM hiMsakabhAva zuM rahyo che ke ApaNI pAse paisA Ave te bIjA pAsethI ochA thaIne Avene ? krodha-mAnamAyA-lobha e badhAM hiMsaka che. kapaTa karyuM e hiMsakabhAva nahIM ? paNa enuM bicArAnuM paDAvI levA hAruM karo cho AvuM ? e badhA hiMsakabhAva che. lobhathI A jagata UbhuM rahyuM che. tane jalebI bhAvatI hoya, ne tane traNa mUke ne pelAne cAra muke, to tane manamAM Dakho thAya ! e lobha ja che ! traNa sADIo hoya ne cothI levA jAya ! lobhathI Ubho thayo saMsAra ! eka paNa saMyogano lobha hoya tyAM sudhI saMsAramAM AvavuM paDe che, tyAM sudhI saMsAranI rajhaLapATa cAlu rahe che ane saMyogono svabhAva duHkhadAyI che. paNa saMyogono lobha che tyAM sudhI saMsAramAM bhaTakavuM paDe. chevaTe lokone kasAyano lobha nA hoya to mAnano lobha hoya. lokone lobhanA mAna karatAM mAnano lobha bahu hoya, kAraNa ke lobhanuM mAna nathI hotuM. eTale mAnano lobha bahu hoya che ! e lobha paNa hoya chevaTe, ane lobhathI saMyoga Ubho thAya. saMyoga Ubho thAya eTale saMsAra Ubho thaI jAya ! mAtato rakSaka krodha ! krodha-mAna-mAyA-lobha che. AmAM krodha ane mAyA e to mAna ane lobhanA rakSako che. lobhano kharekhara rakSaka mAyA che ane mAnanuM kharekhara rakSaka krodha. chatAMye mAnane mATe pachI mAyA thoDIghaNI vaparAya. kapaTa karIne paNa mAna meLavI le. lobhiyo krodhI hoya nahIM ane e krodha kare tyAre jANavuM ke Ane lobhamAM kaMI aDacaNa AvI che, jethI krodha kare che. bAkI lobhiyAne to gALo bhAMDe ne toye e to zuM kaheze ke, "ApaNane to rUpiyo maLI gayone, chone bUmAbUma karato.' lobhiyo evo hoya. kAraNa ke kapaTa badhuM rakSaNa kare ja. praznakartA : krodha zA mATe kare ? dAdAzrI : krodha to to potAnA mAnane harakata Ave tyAre krodha karI le. potAnuM mAna ghavAtuM hoya tyAre krodhathI mAnanuM rakSaNa kare. praznakartA : mAyA eTale kapaTa ema Ape kahyuM, eTale kepaTanI aMdara ja viSayo che ? dAdAzrI : nA, kapaTanI aMdara viSayo evuM nathI, viSayane bhogavavA mATe Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 15 150 paisAno vyavahAra hathiyAra vApare che A kapaTanuM ! te viSayane vadhu bhogavavAnI lAlaca e lobha ane e lobha karatAM jo kadI vacce koI ADo Ave tyAM kapaTa karI nAkhe. lobhanuM rakSaka che kapaTa ane mAnanuM rakSaka krodha. eTale krodha gurakho che mAnano ane pelo kapaTa gurakho che, e lobano gurakho che. mULa be ja jaNa. paNa be emanA gurakhA ! A to mAna ne lobha e be rakSaka hoya ja nahIM, to rakSaka kyAMthI rahe ? rakhA-bakhA sAthe badhuM cAlyuM jAya. lobha-mAtanI khabara kemavI paDe ? praznakartA : lobha thayo, tema jovuM ne jANavuM, emAM DITeilsamAM kaI rIte utaravuM ? dAdAzrI : e to kevo lobha thayo che e zuM khabara paDe ? ane lobha che ke krodha che te zI rIte khabara paDe ? tane lobha che e kaI rIte khabara paDe ? praznakartA : dhAro ke ApaNe kaMI vastu laIe ane paisA bacAvavAno prayatna karIe, evI rIte. dAdAzrI : nA, e lobha nA kahevAya. praznakartA : to lobha kone kahevAya ? dAdAzrI : lobhavALo to khAya nahIM, pIe nahIM, lUgaDAM pahere nahIM ane paisA bhegA kara kara kare enuM nAma lobha, tuM to khauM chuM, pIuM chuM kharo ? kapaDAMbapaDAM paheruM chuMne ? praznakartA : barobara. dAdAzrI : pachI zo vAMdho. praznakartA : mAna thayuM, e kevI rIte khabara paDe ? dAdAzrI : ApaNe Ama 'je je' karIe eTale tarata enA moDhA upara khabara paDe. A zarIra-barIra TAITa thayuM ke tarata mAluma paDe. ane pelAe 'je je' nA karyuM toya ene asara thAya. DIprezana AvI jAya, e mAne khabara paDe tarata. amane evuM tevuM nA thAya. mAta tyAM lobha nahIM ! lobhiyo ekAMgI hoya. mAnanI bahu bhAMjagaDa nA hoya ane mAnIne to jarA apamAna kare toya pAchuM veSa thAya ! e lobhiyo to kaheze ke Aja to basso malyA, chone gALo de. tamArAmAM lobha kharo ke ? praznakartA : mAna e lobha baMne ! dAdAzrI : mAna ne lobha che, te sArakAM che. mAna ne lobha hoya tyAM sudhI lobhiyA nA kahevAya. lobha to mAnane bAjue mUkato hoya tyAre lobha kahevAya. lobhiyo to kaheze, 'ene je kahevuM hoya te kahe, ApaNane to dasa maLI gayAne !' ane jUThuM bole, taddana jUThuM ! kAraNa ke ene A badhuM lobha karAvaDAve che, enI mahIMnI lobhanI gAMTho A badhuM karAvaDAve che. eTale lobhiyAne jagatanA loko zuM kahe ? naphaphaTa kahe. tyAre e zuM kahe, tuM mane naphaphaTa kahe, paNa mane to dasa maLyA che. huM mArI meLe ghera jaIne sUI jaIza, tArA to dasa gayAne ! lobhiyo hase. hamezAM lobhiyo hase ane krodhI koNa thAya ? je sAco hoya te krodhI thAya. lobhiyo to hase UlaTo ! lobhI bhAse jJAtI sama ! koI lobhiyo zeTha hoya, enI dukAne ApaNe chokarAne mokalIe ke jA, A laI Ava. e raDatuM hoya ne ApaNAthI jAte nA javAya evuM hoya, tyAre ApaNe ene kahIe kele A rUpiyo te peluM laI Ava, jA. have ApaNe jANatA hoIe ke ATha AnAmAM Ape che e. have chokaruM laIne AvyuM, te cAra AnA pAchuM lAvyuM. 'alyA bAra AnA koNe lIdhA ?" tyAre e kahe, 'pelA zeThe lIdhA." tyAre A bhAI zuM bole ? "e zuM samaje che zeThiyo ?" A to paTela bhaI, game Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 15 1 1 5 1 paisAno vyavahAra jAtanI, traNa hajAranI laI Ave ! sADIo to traNa hajAranI, pAMca hajAranI. sAta hajAranI hau meM joI ! bairInI kiMmata ke sADInI kiMmata ! kAraNa ke je | kiMmatI mANasa hoya te to sAta hajAranI pahere nahIM ochI kiMmatavALA ja moMghI sADIo pahere che. bahu ene rUpALuM dekhAvuM chene ?! sAta hajAranIya sADIo loko banAve che. mane eka kArakhAnAmAM dekhADavA laI gayA hatA. praznakartA : hA e to ApaNe bahu varSe upara paiThaNI sADI jovA gayA hatA. atyAre to enI kiMmata paMdara hajAra thAya ! dAdAzrI : A zrImaMtonA cenacALA ja chene ? enA karAM dhanyabhAgya ke rUpiyA Ape eTale vaparAya ane aDacaNa nA paDe. enA jevo dhanavAna koI nahIM. jarUra pUratA rUpiyA Ave ne jarUra pUratA jAya. pachI aDacaNa nA paDavI joIe. enuM nAma dhanavAna. mAtI ne lobhI ! tevuM bole, jene bolavAnuM koI baMdhana nahIM. pachI e gherathI upaDe dukAne "alyA, A nAnA chokarAne te chetarI lIdho ? A ATha AnAnuM che tenA bAra AnA lIdhA ?" tyAre zeTha kahe, 'have pAchuM nA levAya. e to gayuM e gayuM. eTale pelA paTela vadhAre ciDhAyA eTale loka bheguM thayuM. tyAre pelo zeTha hasavA mAMDyo. paTela gALo jema jema bhAMDe tema pelo hase. 'tame juThThA, luccA, badhA paisA laI jAva cho lokonA." tyAre pelo zeTha Ama hase, eTale loka zuM jANe ke A zeTha hase che ane A vagara kAmanA kakaLATa kare che. eTale A AropI banyo, lokonI draSTimAM. lobhiyo hase ke mane to mArA cAra AnA maLI gayA. e chone kakaLATa karato. e kakaLATa kare che, paNa enI meLe thAkaze eTale jato raheze. paNa te hase UlaTo ! eTale meM ahIM muMbaInA bajAramAM hase evA joyelA hatuM. have tyAM kakaLATa karIe to nakAmuM che. ane mAnI mANasa hoyane, ApaNe tene kahIe to e kahe, 'le tArA bAra AnA pAchA laI jA. ahIM bolabola nA karIza. le tArA paisA ne lAva e ramakaDuM pAchuM' eTale mAnI hoya tarata nikAla Ave ane A to pharI hAthamAM Ave nahIM. enuM nAma lobhI. lobhI to hase UlaTo. hase eTale ApaNe jANIe ke jJAnI jevuM hase che A mANasa ! praznakartA: ThaMDaka rAkhIne vAta kare. dAdAzrI : emAM ThaMDaka ja hoya. lobha ekalA paisA upara ja bIjuM nahIM. banne prakRtinI bhinnatA ! have, zeThANI kaheze ke sAMje sADI lAvavAnI che. tyAre pelo zeTha kaheze, 'ApaNe che evI ja laI Avo, ethI ApaNuM bahAra khoTuM nA dekhAvuM joIe. loko pahere che evI ApaNI sADI joIe." tyAre vahu kahe, 'e to garIbo che." tyAre zeTha kahe, "e garIba jevI, evI ja sADI ApaNane zobhe, nahIM to ApaNuM khoTuM dekhAya ane ApaNA kSatriya loko to vadhAre paisA AvyA ke sADI navI 0 lobhiyo hoya ene mAnatAnanI kaMI paDelI nA hoya. koI apamAna kare ne so rUpiyA ApI jAya to kaheze, ApaNane so rUpiyA naphA sAthe kAma chene. cho apamAna karaze to ! eka phero apamAna karI gayo paNa ApaNane gharamAM to so rUpiyA naphAnA AvyA ! e lobhanuM kAraNa ! ane mAnanuM kAraNa hoyane, to ene pAMcaso rUpiyA kharca thAya. paNa mAna maLe to bahu thaI gayuM, kaheze. te mAna ane lobhane laIne A jagata UbhuM rahyuM ke mAna jyAM nahIM tyAM lobha che lobha nahIM tyAM mAna che. ughADuM dIvA jevuM chene ?! kRpALu deve lakhyuM chene, A jagatamAM mAna nA hota to ahIM ja mokSa thaI jAya ! mAta to bhoLuM ! mAna che tyAM sudhI lobha nA kahevAya, lobha to mAnane bAjue mUke. lobha badhAyane ogALI jAya. mAnano paNa lobha hoya. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra 152 1 52 paisAno vyavahAra lobhiyo to zuM kare ? apamAna thatuM hoya e sahana karI le, paNa lobhamAM khoTa nA javA de. apamAna thatuM hoya te sahana kare. mane nAnapaNamAM, huM paccIsa varSano hato ane koI apamAna kare to lobhanI khoTa badhI nAkhI devA huM taiyAra. nAma dIdhuM to kahI dauM, 'tArI vAta tuM jANuM, tAre je joItuM hoya e laI jA', eTale A mAnane mATe ane pelAnuM lobane mATe, basa eka ne eka khUNAmAM besI gayelA hoya, paNa mAnavALo chUTe. mAnavALAnuM evuM ne ke, mAnavALAne sahu koI kahe ke zuM chAtIo kADhIne pharo cho, ATalA badhA ?! mAna bhoLuM che, mAnano svabhAva bhoLo che ne lokone khabara paDe, "ohoho, chAtI kADhIne zuM joIne pharI cho ?!" te UlaTAM loko AvI Takora karanArAM maLe ane lobhiyAnI to koIne khabara nA paDe. ane potAne ya khabara nA paDe ke A dukAna kaI jAtanI cAle che, potAnI jAgrati ja nathI hotI. praznakartA : lobhiyAne saheja jo Tarna karI daIe to khUba pragati karI zake ? dAdAzrI : e thavuM muzkela che. mAnI phare, lobhI pharavo muzkela che. lobha to bahu moTAmAM moTuM AMdhaLApaNuM che. potAne, dhaNIne ya khabara nA paDe. ane mAna to dhaNIne khabara paDe, eTale mAna bhoLo che ne lobha bhoLo nathI. mAnItI goThavaNI.... mAnI hoyane te mAnanI ja goThavaNI karyA karato hoya, Akho dahADoya ! jyAre jagADo tyAre mAnanI goThavaNI, ene apamAna kema nA thAya, apamAna kema nA thAya, enA bhayamAM ja, emAM ne emAM ja, takedArI rahe. A vagara kAmanI mAthe pIDA laIne pharyA kare ! mAta khAtAM chetarAya ! amAre ghera to cAra cAra gADIo paDI rahetI, kAraNa ke Avo paragaju mANasa koNa maLe ? 'Avo aMbAlAlabhAI' kahe eTale cAlyuM ! AvA bhoLA mANasa koNa maLe ? kazuM bIjuM cA-pANI nahIM karo toya cAlaze. paNa 'Avo padhAro' kahyuM ke basa, bahu thaI gayuM ! jamavAnuM nahIM kare toya cAlaze. be dahADA bhUkhyo rahIza, tArI gADImAM AgalI sITa para mane besADaje, pAchaLa nahIM, eTale pelA loko ATalI sITa rokI ja rAkhe. have AvuM karanAruM koNa maLe ? mAnI bicArA bhoLA hoya, eka mAnane khAtara bicArA badhI rIte chetarAya. rAte bAra vAgye ghera Ave ne kahe ke, "aMbAlAlabhAI sAheba cho ke ?" bhAI sAheba kahyuM ke bahu thaI gayuM. eTale mAnIno bIjA loko AvI rIte lAbha UThAve ! paNa mAnIne phAyado zo karI Ape ke mAnIne evo UMce caDhAve ane ene aphALe ke pharI mAna badhuM bhUlI jAya. UMce caDyA pachI paDene ? te amane roja 'aMbAlAlabhAI' kahetA hoya, ane eka dahADo "aMbAlAla' kahe to kaDavuM jhera jevuM lAge ! A mAnane laIne badhuM gUMcAya che, paNa mAna sAruM. mAnI mANasa thAya e sAro. kAraNa ke mAnI mANasane emAM bIjo roga nA hoya. phakta ene mAna Apo ke khuza ane lobhiyA mANasane to potAne ya khabara nA paDe ke mArAmAM lobha che. mAna ane krodha be bhoLA svabhAvanA che. te lagnamAM jAya ne 'Avo padhAro' kare ke tarata ja khabara paDI jAya. ene koIka kaheze ke zuM karavA chAtI kADho cho ?" ane lobhiyAne to koI kahenAroya nA maLe ! tyAM asara, to lobha ! lobhiyAnI nizAnI zuM ? ApaNe pUchIe ke A be hIrA koIne ApyA pachI nA Ave to tamane kazI asara thAya ? tyAre kaheze ke "e to thAya ja ne !" A asara thaI e ja lobhanI nizAnI. be hIrA Ape temAM nathI hAthane vAgyuM, nathI apamAna karyuM. apamAna karyuM hoya to to mAnane ghA karyo kahevAya. A to evI kazI levAdevA vagara hIrA ApyA che. koIka kaheze ke, "ene gALo bhAMDI apamAna karyuM hoya te zI rIte sahana thAya ?" to ApaNe jANIe ke saMsArI che eTale sahana nA thAya, paNa hIrA ApyA emAM nathI dehane vAgyuM ke nathI lohI nIkaLyuM. to A zuM pajave che ? A lobha nAmano guNa ja ene kaiDe che. pajave che. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 153 1 53 paisAno vyavahAra jANIte chetarAya te mokSe jAya ! tame sArA mANasa cho ne tame nahIM chetarAva to bIjA koNa chetarAvAnA che? nAlAyaka to chetarAya nahIM. enuM to 'sApane ghera sApa gayo ne jIbha cATIne pAcho Ave' evuM ! chetarAya te kaMIka ApaNI khAnadAnI tyAre ja kahevAyane ApaNane Avo - padhAro kahe to enuM pripemenTa hoya che. eTale 'lobhiyAthI chetarAya' ema lakhyuM che. kAraNa ke chetarAIne mAre mokSa javuM che. huM ahIM AgaLa paisA bhegA karavA nathI Avyo ane huM emeya jANuM chuM ke niyamanA AdhIna chetare che ke aniyamathI ? e huM jANanAro chuM eTale vAMdho nahIM. Ama chetarAyelA mAtathI ja ! huM to mULI mAnI svabhAvano mANasa eTale dukAnamAM pesuM tyAMja e samajI jAya ke aMbAlAlabhAI AvyA che. kaMnTrAkTara kharone eTale rophavALA gaNAya. are, takiyA hala mUkI Ape ! phalANuM mUkI Ape, 'zuM kaho, zuM gamaze ?" kaheze. tyAre meM kahyuM. 'eka joTo dhotiyAno ane be-traNa khamIsanuM kapaDuM levAno vicAra thayo eTale Avyo chuM', eTale kADhI Ape. tarata bila phADI Ape, "sAheba, paisA nahIM hoya to gherathI AvIne laI jaze.' kahyuM, "nA, che mArI pAse atyAre.' te ApaNe paisA ApI daIe ne paisA nA hoya to kahI daIe ke gharethI laI jajo. paNa huM jANuM ke A traNa rUpiyA eNe joTAnA vadhAre lIdhA. paMdara rUpiyAno joTo, paNa mArI pAse traNa rUpiyA vadhAre lIdhA kAraNa ke amathA badhA A takiyA ne badhuM ApatA haze ?! eTale huM jANuM ke A bicArAno eno svabhAva ja evo che. to huM enI joDe kacakaca kyAM karuM ke, "ATalA badhA aDhAra rUpiyA hoya ? Ama che - tema che ?' have tyAM kacakaca karanAro hoya tene e paMdara Ape. huM kacakaca nA karuM eTale aDhAra rUpiyA le. A lokonA niyama keTalA suMdara (!) che ! A to bahu sArA loko ! phorenamAM AvA loko nA hoya. A to ApaNuM inDiyana pajhala kahevAya. A pajhala evuM che ke koI solva nA karI zake. enuM nAma inDiyana pajhala kahevAya. 'alyA, sArA mANasa pAsethI vadhAre levAnA ? tyAre kahe, 'hA, bAkI nabaLo mANasa to vadhAre Ape ja nahIMne !! have sAro mANasa lUMTe nahIM, to kone lUMTavA joIe ?! ane lUMTIneya zuM laI javAnA che ? traNa rUpiyA. eTalA hAru to beso sAheba, beso sAheba, cA maMgAvuM karyA kare. tyAre meM kahyuM, 'have cA pIvAnI choDI dIdhI." pIto hauM toya kahuM ke choDI dIdhI che. paNa huM chetarAyelo AkhI jiMdagI. chetarA chetarA karuM. koI basso rUpiyA chetare, koI pAMcaso rUpiyA chetare. mArI AkhI jiMdagI chetare evo koI mane maLyo nathI. chetaravAnI kaMI hada hoya che. bAunDarI hoya che. mATe chetaravAno ApaNe niyama ja levo joIe. huM oLakhuM ke A mAnI che eTale ene mAna ApI ane ApaNe ApaNuM kAma kADhI levAnuM. ane lobhiyo hoya tyAM chetarAvAnuM thoDIvAra. e ApaNane chetare eTale e jANe ke ApaNuM kAma thaI gayuM. paNa ApaNe to 'mane A dharma karavA de che ke nahIM ?" eTaluM ja jovAnuM, nahIM to lobhiyAthI chetarAya nahIM to lobhiyo dharma karavA de nahIM. lobhiyAthI chetarAyo enuM nAma ja UMcAmAM UMco mANasa. tyAre ApaNA loka zuM kahe ? "e mane chetarI gayo nathI. enuM zuM gajuM che ?" alyA eno chetaravAno dhaMdho che. eno dhaMdho karavA dene, dhaMdho cAlavA dene ! tamAro dhaMdho kyAM chetaravAno che ? enA bijhanesane kaMIka helpa to karavI ja joIene ? eno bijhanesa cAlato hoya temAM helpa karavI joIe ke nA karavI joIe ? praznakartA : hA helpa thavA do. dAdAzrI : e bijhanesa ene kavA de, hA. nahIM to ApaNane koca koca karyA karaze. huM bhoLapathI nahIM chetarAyelo. huM jANuM ke A badhA mane chetarI rahyA che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. vyavahAra paisAno 154 1 54 paisAno vyavahAra huM jANIne chetarAuM. bhoLapaNathI chetarAya e gAMDA kahevAya. ame bhoLA hotA hoIzuM ? je jANane chetarAya e bhoLA hoya ? Ama thayA bhagavAna ! praznakartA : kabIrajI kahe che, kabIra Apa ThagAIe aura Thage na koI Apa Thage sukha upaje, aura Thage du:kha hoI. A siddhAMta vAstavika rIte koI duniyAdArIne gamato nathI, to e yathArtha zuM che ? dAdAzrI : A vANI sAcI che. AkhI jiMdagI sudhI ame A ja dhaMdho mAMDelo. chetarAIne bhagavAna thayA chIe. juone A ame chetarAIne bhagavAna thayA. A lokonI joDe chetarA chetarA karyA ane chetare eno guNa mAnuM pAcho ke bahu sAruM thayuM bA ! nahIM to ApaNe pAMca hajAra rUpiyA Apone toya koI chetare nahIM. huM tamane pAMca hajAra rUpiyA ApuM toya tame chetaro nahIM. kaheze huM A jokhamadArI zuM karavA lauM ane A mUrakhA ema ne ema jokhamadArI le che, koNa le ? phUliza loko. ame' bhoLA ? dAdAzrI : nAnapaNathI mAre prinsipala e hato ke samajIne chetarAvuM. bAkI, mane mUrakha banAvI jAya ane chetarI jAya e vAtamAM mAla nathI. A samajIne chetarAvAthI zuM thayuM? breIna Topa para gayuM. moTA moTA jajonuM breIna kAma nA kare evuM kAma karatuM thaI gayuM. jaja hoya che e paNa Ama to samajIne chetarAyelA ane samajIne chetarAvAthI breIna Topa upara pahoMcI jAya. eTale samajIne chetarAvAnuM che, paNa e konI joDe samajIne chetarAvAnuM che? rojano ja vyavahAra jenI joDe hoya enI joDe ane bahAra koInI joDe chetarAvAnuM, paNa samajIne. pelo jANe ke meM Amane chetaryA ane ApaNe jANIe ke e mUrakha banyo. tyAre pragaTyuM A akrama vijJAna ! tethI kavirAje zuM lakhyuM che ke, mAnIne mAna ApI, lobhiyAthI chetarAya sarvano aham poSI, vItarAga cAlI jAya." aham poSIne vItarAga cAlyA jAya. eno bicArAno aham poSAya ane ApaNo chUTakAro thaI gayone ! nahIM toya rUpiyA kAMI TheTha AvavAnA che ?! enA karatAM ahIM ema ne ema chetarAIne lokone laI levA done ! nahIM to pAchaLa loka vArasadAra thaze, eTale chetarAvA done ! ene e chetaravA Avyo che, tene kaMI ApaNAthI nA kahevAya che ? chetaravA AvyA tenuM moTuM zuM karavA dabAvIe ? ame to mAkaNane ya lohI pIvA detA hatA ke ahIM Avyo che to have jamIne jA. kAraNa ke mArI hoTala evI che ke A hoTalamAM koIne ya du:kha ApavAnuM nahIM. e amAro dhaMdho ! eTale mAkaNaneya jamADyA che. have nA jamADIe to emAM kaMI ApaNane sarakAra daMDa karavAnI che ? nA. amane to AtmA prApta karavo hato. kAyama covIhAra, kAyama kaMdamULa tyAga, kAyama garama pANI e badhuM karavAmAM kaMI bAkI rAkhyuM na hatuM ! ne tyAre jo pragaTa thayuM, AkhuM amArA bhAgIdAre eka phero mane kahyuM ke, tamArA bhoLApaNano loko lAbha uThAvI jAya che. tyAre meM kahyuM ke tame mane bhoLA kaho cho mATe tame ja bhoLA cho. 'huM samajIne chetarAuM chuM." tyAre emaNe kahyuM ke huM AvuM pharI nahIM boluM ? huM jANuM ke A bicArAnI mati AvI che. enI dAnata AvI che. mATe ene javA do. leTa go karone ! ApaNe kaSAyathI mukta thavA AvyA chIe. ApaNe kaSAya na thavA chetarAIe chIe eTale pharI hau chetarAIe. samajIne chetarAvAmAM majhA kharI ke nahIM ? samajIne chetarAvAvALA ochA hoyane ? praznakartA : hoya ja nahIM. Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 'akrama vijJAna' pragaTa thayuM ! je AkhI duniyAne svaccha karI nAkhe evuM A vijJAna pragaTa thayuM che ! 155 enuM rahasya jJAta ! praznakartA : Apa to samajIne chetarAyA, paNa pelo dhotiyAnA paisA vadhAre laI gayo emAM enI zI dazA thAya ? ene lAbha ke geralAbha ? dAdAzrI : enuM je thavAnuM hoya te thAya. eNe mArI zikhAmaNathI A nathI karyuM. ame to enI vRtti poSI che. hakanuM khAvA AvyuM to bhale ane aNahakanuM khAvA AvyuM to paNa ame lApoTa nathI mArI, khAI jA bA ! eno ene to geralAbha ja thAyane ! eNe to aNahakanuM lIdhuM eTale tene geralAbha thAya, paNa amAro mokSa khullo thayone ! sarvano aham poSI vItarAga cAlI jAya.' A aham nA popIe to loko ApaNane AgaLa javA ja nA de ! 'amAruM A bAkI rahyuM, amAruM A bAkI rahyuM' ema kahIne aTakAve. AgaLa javA de koI ? are, phAdhara-madhara paNa nA javA dene ! e to 'teM mAruM kazuM dhoLyuM nahIM' kaheze. alyA, Avo badalo khoLo cho ? badalo to sahejAsaheja maLato hoya to sArI vAta che. nahIM to mAbApe badalo khoLavAno hoya ? badalo khoLe e mAbApa ja nA kahevAya, e to bhADUta kahevAya ! samajIne chetarAvAvALA ochA hoyane ? praznakartA : nA hoya. dAdAzrI : tyAre emane mokSano mArga paNa maLI Avene ! praznakartA : sAmAne chetaravAno cAnsa Ape che e khoTuM nahIM ? dAdAzrI : A to potAnA eDavAnsa mATe chene ! chetaravAno cAnsa enA eDavAnsa mATe chene ApaNe ApaNA eDavAnsa mATe chetarAvAno cAnsa che. pelo enI paudgalika pragati kare ne ApaNe AtmAnI pragati karIe, emAM khoTuM zuM che ? ene AMtare tyAre khoTuM kahevAya. ApaNane chetarI gayo, paNa pAcho koI mAthAno maLe te ene mArI mArIne paisAno vyavahAra enAM choDAM kADhI nAkhe ke 'alyA, tuM mane chetare che ?' evuM kahIne pelAne mAre ! pahelethI huM to jANI joIne chetarAto, eTale loka mane zuM kahetA ke 'A huM chetaranArane Teva paDI jaze, enI jokhamadArI konA mAthe jAya ? tame A lokone jatA karo cho tethI bahAraviTayA UbhA thayA che.' pachI mAre ene khulAso Apavo ja paDene ! ane khulAso paddhatisara hovo joIe. ema kaMI mArI-ThokIne khulAso apAya ? pachI meM kahyuM ke 'tamArI vAta sAcI che ke mAre lIdhe bahAravaTiyA jevA amuka mANaso thayA che, teya badhA mANaso nahIM, be-pAMca mANaso. kAraNa ke emane enkarejamenTa maLyuM ne !' pachI meM kahyuM ke 'mArI vAta jarA sthiratAthI sAMbhaLo. meM pelAne eka dhola mArI hoya, je mane chetarI gayo tene, to ame to dayALu mANasa te dhola kevI mArIe, e tamane samajamAM Ave che ? pelA khulAsA mAMganArane meM pUchyuM, tyAre pelo kahe ke, kevI mAre ?" tyAre meM kahyuM, polI mAre, enAthI enkarejamenTa vadhAre thAya ke ohoho, bahu tyAre ATalIka ja dhola mAraze ne ? to have A ja karavA de. mATe dayALu mANasa choDI de e ja barobara che. pachI pelAne Ama chetaratAM chetaratAM bIjuM, trIjuM sTezana Avaze, emAM koI ekAda evo ene bhego thaI jaze ke ene mArI mArIne phuracA kADhI nAkhaze, te pharI AkhI jiMdagI khoDa bhUlI jaze. ene chetaravAnI Teva paDI che e pelo enI Teva bhAMgI Apaze, barobaranuM mAthuM phoDI nAkhe. tamane samajAyuMne ? khulAso barobara chene ? paNa A jJAna pachI to amAre e badhA saMga ja chUTI gayelAne. Ameya '46 pachI vairAga AvI gayelo ne '58mAM A jJAna pragaTa thayuM ! 155 jANIne chetarAvAnuM e bahu moTAmAM moTuM puNya, ajANathI to sahu koI chetarAyelA. paNa ame to AkhI jiMdagI A ja dhaMdho mAMDelo, ke jANIne chetarAvuM. sarasa bijhanesa chene ? chetaranAra maLe eTale jANavuM ke ApaNe bahu puNyazALI chIe. nahIM to chetaranAra maLe nahIMne ! A hindustAna deza emAM badhA kaMI pApI loko che ? tame kaho ke mane tame chetaro joIe. to A jokhamadArImAM huM kyAM hAtha ghAluM ? ane jANIne chetarAvA jevI koI kalA nathI ! lokone to game nahIMne AvI vAta ? lokono kAyado nA pADe chene ? tethI to chetarAvAnI Adata pADe chene ? 'TiTa phora TeTa' evuM zikhavADe che ne ? paNa ApaNAthI zuM dhola marAya ? Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. vyavahAra paisAno 156 156 paisAno vyavahAra ane chetarAIne zuMye mUDI hatI te jatI rahevAnI che ?! mUDImAM zI khoTa jatI rahevAnI che ? praznakartA : haju samajIne chetarAvAnI hiMmata nathI AvatI. dAdAzrI : chetarAvAnI hiMmata ? are, mane to jarAya vAra lAge nahIM ane mane chetaravA Ave eTale huM samajI jAuM ke A chetaravA Avyo che, mATe ApaNe chetarAI jAva, pharI Avo gharAka maLavAno nathI. pharI Avo gharAka kyAMthI maLe ? ne jo tArI hiMmata ja nathI cAlatI ne !? ane huM dhola mAruM to polI mAruM. eka jagyAe huM ugharANI karavA gayo hato, tyAre ene tyAM bIjA koInI japtI AvelI. huM to thoDIvAra beTho. te pelAne japtImAM kaMIka vIsa rUpiyA bharavAnA haze, teTalA rUpiyA paNa tenI pAse na hatA. bicAro Ama AMkhamAMthI pANI kADhavA mAMDyo tyAre meM kahyuM ke 'le vIsa huM ApuM chuM.' te vIsa rUpiyA ApIne Avyo ! te ugharANIe gayelo koI vIsa rUpiyA ApIne Avato haze ? enuM phaLa to samajo ! samajIne chetarAvA jevo koI paramArtha nathI. ane AkhI jiMdagI huM jANI joIne, chetarAyelo chuM. loko kahe che, "enuM phaLa zuM ?" tyAre meM kahyuM, 'jANIne chetarAya ene zuM pada maLe ? ke dilhImAM je korTa hoya chene, suprIma korTa, te suprIma korTanA jajane ya TaiDakAve evI buddhi utpanna thAya.' eTale zuM ? ke jajanIya bhUlo kADhe evuM hAIklAsa pAvaraphUla magaja thaI jAya ! kAyadAmAM laI le evI buddhi utpanna thAya. je jANI joIne chetarAya che, je koIne chetarato nathI enuM magaja evuM hAIlevala para jAya ! paNa evuM jANI joIne chetarAya koNa ? evo kayo puNyazALI hoya ? ane A samajaNa ja zI rIte eDopTa thAya ? A samajaNa ja koNa Ape ? chetaravAnI samajaNa Ape, paNa A jANIne chetarAvAnI samajaNa koNa Ape ? praznakartA : A vepAramAM zuM thAya che ke ApaNane khabara che, ke A mAlanI mArkeTa prAIjha A che. pelo mANasa eka Tane hajAra rUpiyA vadhAre cArja kare che, te ema samajIne eka hajAra rUpiyA vadhAre ApatAM hiMmata thAya nahIM, eTale pachI pelAne kahevAI jAya ke, 'nahIM, A prAIjha to hovI ja joIe." enI joDe pahelAM thoDuM ghaNuM bolavuM paDe. dAdAzrI : samajIne ApavA e to evuM che ne ke ame jANI joIne chetarAIe chIe e to apavAda che ane apavAda e koIka phero ja hoya. bAkI, loko jANI joIne chetarAya che te to zaramanA mAryA agara to bIjA aMdaranA koI kAraNanA mAryA chetarAya che. bAkI lokone jANI joIne chetarAvuM evo dhyeya nA hoya, jyAre amAro to dhyeya hato e ke jANI joIne chetarAvuM. nakkI karavA jevo dhyeya ! ahIM to chetarAvA jevI kazI vastu ja nathI, paNa chetarAIne Ave to bahu uttama ! paNa ene AnI kiMmata zI Avaze, enI samajaNa ja nathI ! chetarAIne AvavAnI kiMmata ATalI badhI Ave evuM jANe loko ? praznakartA : loko jANe ja nahIMne !! dAdAzrI : paNa ame to nAnapaNamAMthI chetarAvAnI sisTama rAkhelI. amArA mAjIe (jhaverabAe) zikhavADelI. e pote paNa jANIne chetarAya, ne badhAne saMtoSa Ape. mane e bahu gameluM ke A to badhAMne saMtoSa bahu sarasa Ape che ! bIje vicAradazAmAM ja viramI gaI ! tane A badho saMsAra game che ? zI rIte game te ? huM to A badhuM joIne ja kaMTALI gayelo ! arere, kaI jagyAe sukha mAnyuM che A lokoe ! ane zI rIte mAnyuM che sukha A ?! vicAryuM ja nathIne ! jyAM kazuM bane che emAM kazo vicAra ja nathI karyo ! A saMbaMdhI vicAra ja kazo koI jAtano nahIM ? tyAre vicAra to Akho dahADo paisAmAM ne paisAmAM ke kevI rIte paisA maLe, ane nahIM to vahu piyara gaI hoya to e vicAra AvyA kare ke Aje eka kAgaLa lakhuM ke jaladI AvI jAya ! basa, A ja be vicAra. bIjo kazo vicAra ja nahIM ! Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 153 157 paisAno vyavahAra eTale pAzavatAnA vicAra ke konuM laI lauM ne kyAMthI bheguM karuM ?! alyA, A to phrI oNpha kosTa che, ene zuM karavA mAthAkuTa kare che ? A to hisAba tAro nakkI thaI gayelo che ke tane ATalA paisA Avaze. A pezanTa ATalA paisA Apaze ane A pezanTa eka Anoya nahIM Ape ! vizvAsaghAta chatAM rahyA vizvAsu ! eTale ApaNe to chetarAIne AgaLa javuM. samajIne chetarAvA jevI pragati A jagatamAM koI paNa nathI. manuSya jAti parano vizvAsa e to bahu UMcI vastu che. dasa jaNAnA vizvAsaghAta thAya to badhAMne choDI devA ? nA choDI devAya. ApaNA loka to zuM kare che ? be-pAMca bhAIbaMdhoe dago dIdho hoya to "A badhA dagAkhora che, badhA dagAkhora che' kaheze. alyA nA bolAya. A to ApaNI hindustAnanI prajA, Ama ADavaMza dekhAya che AvI, paNa paramAtmA jevA che ! bhalene saMjogone lIdhe AvI dazA thaI che, paNa mAruM jJAna ApuM to eka kalAkamAM to kevA thaI jAya che ! eTale paramAtmA jevA che. paNa emane saMjoga bAyo nathI. khissAmAM mUkI devAnA. dAdAzrI : evuM chene, huM vyavahAramAM dhaMdho karato'tone, tyAre rUpiyArUpiyAnI noTonI thokaDIo Ape, agara to pAMca-pAMcanI noTonI thokaDIo Ape, ene gaNavA jauM to mAro TAIma keTalo badho vesTa thAya ? bahu jhaDapI mAruM mazIna to, miniTamAM traNa hajAra rIvolyuzana phare evuM mazIna ! have A pAMcaso rIvolyuzana zI rIte saMdhAya ? toDI nAkhe e to, eTale be-pAMca noTo ochI haze, paccIsa rUpiyA ochA haze. banatA sudhI ochA hoya ja nahIM, evuM ApaNe jANIe. ane bahu tyAre paccIsa ochA haze. vadhAre to AvavAnA ja nahIM paNa vagara kAmanuM be rUpiyA mATe traNa-traNa vakhata gaNe loko ! so rUpiyAmAM be rUpiyAnI bhUla thAya ne, to traNa vakhata gaNe. alyA, vakhata to juo ! are paracUraNa hoya ne ATha AnA ochA thatA hoya to so rUpiyA pharI gaNe. huM AvuM badhuM gaNuM nahIM. huM to ochuM-vadhatuM laI lauM. zikhavADyo, Ama vyavahAra ! praznakartA : to dAdA A bhAIe paisA ApyA, to ahIM paisA gaNavAnuM kema kaho cho ? dAdAzrI : Ane gaNavAnuM kahyuM enuM zuM kAraNa ? ke tamArI Teva judI che, mArI Teva judI che. huM koIne mATe kazuM vicAra karuM evo nathI. ema mAno ke tame che te eka hajAra rUpiyA A bhAIne ApyA. e bhAI vaLI koIne kahe che ke jhAlaje, huM AvuM chuM pelAe so kADhI lIdhA vacce. have e bhAIe gaNyA nathI. e bhAI mane Ape ke A hajAra huM pAcho A sAhebane ApuM ke hajAra lo. to A sAheba kaheze ke so ochA che. koNe lIdhA haze ? have keTalA mANasane du:khadAyI thaI paDe ? ane zaMkA konI para rAkhavI ? bIjuM kazuM nahIM, zaMkA UbhI thAya. eTalA hAruM A badhAne kahI dauM. mArI pAsethI ApuM toye kahuM ke gaNIne levA. pachI mArI zaMkA nA AvavI joIe ke dAdAe ochA ApyA. kAyado sAro ke khoTo ? e kAmatuM nahIM ! eTale samajIne chetarAvuM e pragati Ape che ane aNasamajaNathI chetarAvuM emAM lAbha nathI, emAM chetaranAra mAra khAya che. A AdivAsIne zeThiyAo zuM kare che ? zeThiyA vepArI hoya ane e AdivAsI joDe buddhino durupayoga kare ke nA kare ? potAnI vadhAre buddhithI pelA ochI buddhivALAne chetare ! temAM AdivAsI to eno je hisAba banavAno hoya te banI gayo, paNa pelo vepArI to pharI AdivAsI thAya nahIM, paNa jAnavarapaNuM Ave, eTale loko pote potAnI jAtane chetarI rahyA chene ! bIjA koIne chetarI zake nahIMne ! emAM upayoga na bagADyo ! praznakartA : Ape AptavANImAM lakhyuM che ke benkamAM gayA ne rUpiyA DhAvyA to vaLI gaNIne emAM upayoga bagADavAnI jarUra zI ? je Ape e praznakartA : sAro. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 158 1 58 paisAno vyavahAra dAdAzrI : ane huM gaNyA vagara lauM te mAre sthiratA hoya che. mane koInA upara zaMkA Ave ja nahIM. mArI jabarajasta sthiratA. e bAbatamAM zaMkA rAkhuM ja nahIM. vicAruM ja nahIM. A bAbata gaoNna koI paNa raste, bIje raste gayuM'tuM. A hoya, ApanAre lIdhuM nathI. eTale A badhAne kaheluM ke gaNo. nahIM to pachI tamAre to vicAramAM Avaze ke A zuM thayuM ? praznakartA : A to eka vAkya dAdA AvuM bole che ane bIjuM vAkya AvuM kema kahetA hatA eTale A prazna pUchyo. dAdAzrI : evuM chene, mArI dareka bAbatamAM sthiratA hoya ane tamArI sthiratA haju utpanna thaI nathI. tyAM sudhI cetajo. ane A zikhavADuM chuM ke sthiratA kaI rIte karAya ane choDI ja devAnuM, bhAMjagaDa ja nahIM karavAnI. guNAkAra karavAthI kazuM vaLatuM nathI ne nakAmA Aropa jAya che. satI upara zaMkA thaI to rahyuM zuM che ? vacce sArA mANasa hoya ne zaMkA jAya to zuM rahyuM ApaNuM ? ane e ja mANasa mATe, ene hoTalamAM laI javAno hoya to basso rUpiyA kharcIe ane so rUpiyA mATe zaMkA karIe. keTalI badhI bhUla kahevAya ? huM nA karuM AvI bhUla, meM nathI karI jiMdagImAM AvI bhUla. praznakartA : paNa vyavahAramAM to AvuM badhuM ghaNuM thatuM hoya che. dAdAzrI : e ja huM A vyavahAra navo zikhavADuM chuM. A badhA huM vyavahAra ja zIkhavuM chuM. khoTa khAIne vyavahAra dIpAvyo ! huM to soLa varSano hato ne toya loko zuM kaheze ? huM vaDodarA AvuMne to mAruM A gaMjIpharAka lAvajo. koI kaheze mArI A TopI laI Avajo, ATalA naMbaranI. paNa huM je lAvuMne, bAra AnAnuM gaMjIpharAka lAvyo houM, te be AnA ochA laI, meM kahyuM ke ApaNe chetarAyA hoya ane ApaNe mAthe Aropa Ave ke bIjI jagyAe dasa Ane maLatuM'tuM. have be AnA chetarAyA hoya, toya loko kaheze, be AnA khAI gayA. enA karatAM ApaNe be AnA ochA laI lo, pahelethI AvuM cetIne cAluM. kAraNa ke pelo Aropa Ape e game nahIM. enA manamAM zaMkA paDe teya game nahIM. zaMkA paDe eTale prema tUTI gayo. prema jato rahe. huM te dahADeya be AnA ochA lauM. loko pAchA mArI joDevALAM kahe, "kevA mANasa cho te, AvuM hoya ? ApaNe sAcA chIe, bAra AnAnA bAra AnA levAmAM vAMdho zuM hato ?" tyAre meM kahyuM, "nA, bA. kAraNa ke bIjI jagyAe ApaNe chetarAyA hoIe. huM to bhalo mANasa." pelo kahe eTale laI laIe. khaTapaTiyo hoya to vAMdho nahIM. ApaNane to khaTapaTa AvaDe nahIM. sAmAne rAjI thavA dIdhAM ! mAre to A dhotiyAno joTo levA jaune, to dareka dukAnadAre babbe rUpiyA vadhAre lIdhA hoya. 'aMbAlAlabhAI AvyA, aMbAlAlabhAI AvyA." evuM kahe ane ApuMya kharo. dAnata ja jyAre be rUpiyA paDAvavAnI che tethI rAjI thato hoya to zuM vAMdho che ? ane mana bhikhArI che. mAruM mana to bhikhArI nathI thayuM ne be rUpiyA mATe. evo svabhAva A to jAya nahIM. svabhAva paDelA mane to nA phAve AvuM. huM to pahelethI gaNatarIbAja mANasa eTale mane A phAve nahIM. bIjAtI muzkelI nivAravAno dhaMdho ! meM AkhI jiMdagI dhaMdho karelo paNa dhaMdhAno vicAra meM nathI karyo koI dahADo ! je koI ghera Avyone, tenI ja vAta, ke bhaI, tamAre kemanuM cAle che, tamAre kemanuM cAle che, pelo kaheze, "mAre nokarI jatI rahI.' to huM kahuM ke savAre ciThThI lakhI ApuM. gADuM rAge pADI ApuM. mArA dhaMdhA saMbaMdhI vAta nathI karI. praznakartA : dhaMdhA saMbaMdhI vAta nathI karI chatAM dhaMdho cAlyo pAcho. dAdAzrI : e cAlyA kare. A tamArI zI aDacaNa che, e sAMbhaLavAnI Teva, bahu jAtanA veSa joyA badhA. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 159 upalakatA paisA ! praznakartA : dhaMdhAmAM loko upalaka paisA zA mATe kADhe che ? dAdAzrI : are huM ja leto'tone, bhaI, mArI pAse evA be-traNa lAkha rUpiyA hatA. betALIsanI sAlamAM mArI pAse hatA. be lAkha AvyA'tA. ahIM mArI 'bITako enjiniyarIMga' kaMpanI hatI. egrikalcara DipArTamenTamAM badhA cIpiyAbIpiyA e badhuM ApavAno kaMTrAkTa hato. temAM lokhaMDa vecIe to paisA badhA onanA AvelA. praznakartA : e je upalakanA paisA le te guno nA kahevAya ? dAdAzrI : zAno guno ? A badhA gunA che, e ema ja bIvaDAva bIvaDAva kare che loko emAM guno zAno te ? A to sarakAre kAyado kADhyo eTale ApaNe upalaka karavuM paDyuM. kAyado ja khoTo che e. evo kAyado ja nA hovo joIe ke koIne upalaka karavuM paDe. badhA vepArIone pharajiyAta upalaka karavuM paDe che. koI eka vepArI bAkI nahIM emAM. inkamaTekSathI evo 'e' rAkhe che ke lokone AvuM karavuM ja paDe. nahIM to enA hAthamAM zuM rahe bicArAnA ? eTale e kaMI guno nathI. koInI pAse corI levuM, e karavuM, agara to sarakAranuM dANa corI levuM, evuM tevuM koI hoya to khoTuM kahevAya. 159 paisAno vyavahAra AdhIna ja thayAne, e 'vyavasthita'ne AdhIna to kharA ja ne ? dAdAzrI : "vyavasthita'ne AdhIna ja thAya ane A loko ja kare che te 'vyavasthita'ne AdhIna ja. praznakartA : kAyadA karyA te vyavasthitane AdhIna, pelo pakaDAya che paNa vyavasthitane AdhIna, khoTuM kare teya 'vyavasthita'ne AdhIna. dAdAzrI : 'vyavasthita'nI bahAra kazuM hotuM ja nathI. cora corI kare che te 'vyavasthita' che kAraNa ke corI nA kare to pelAnA paisA koNa laI jAya ? bhagavAna jAte levA Ave ? huM ! ane koNa cora bane che ? badhAne cora banAve che ? nA. jene corI karavAnI icchA che tene ja A meLa besADI Ape. be naMbaranuM nANuM kAyadesara ! yugAnDAmAM to evo kAyado sarakAre kADhyo che ke bhaI, eka naMbaranA nANAno vyavahAra judo ane be naMbaranA nANAno vyavahAra judo. eka naMbaranA paisA benkamAM judA jamA karavAnA. be naMbaranA paisA ye benkamAM judA jamA karavAnA. praznakartA : A navuM sAMbhaLavA maLyuM. dAdAzrI : hA, paNa evuM ja hoya. kAyadesara AvuM ja hovuM joIe. e yugAnDAnI zodhakhoLa bahu sArI che. be naMbaranI kiMmata, bhAva ocho hoya. enuM vyAjeya ochuM hoya paNa copaDAmAM kAma lAge nahIMne ! ane badhA inkamaTekSa ophisaro jANe ke A be naMbaranA che ne A eka naMbaranA che. ene karavAnuM zuM che ? eno upAya so te ? emano chokaro ja dhaMdho karato hoya te be naMbara ne eka naMbara hoya tyAM. badhe AnuM A ja che ne ! eno zuM upAya bIjo ! paNa A yugAnDAvALI zodhakhoLa sArI. mane gamI. be naMbaranuM nANuM amAruM, ane A eka naMbaranuM nANuM. teya e ja benkamAM jamA karAvavAnuM. baMnenI vAta samajAvI, jJAta-draSTie ! praznakartA : paNa dAdA Aje A badhA kAyadAo karyA ane A bAju AvuM cAle. A badhuM kevI rIte goThavAya ? dAdAzrI : badhuM goThave. je goThave evuM sAcuM, paNa kAyadA ! emAM goThavavAmAM rahone to A bAjunuM kAma rahI jAya. ane ApaNe to A jJAna lIdhA pachI, e guno ja nathI gaNAto. ApaNe tyAM to gunegArane joyA karo, aparAdhIne ! praznakartA : Ama to kAyadA je thayA badhA e kAyadAo 'vyavasthita'ne Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno viMDo judI. eka naMbaranA paisAnI viMDo ane be naMbaranA paisAnI viMDo judI. praznakartA : gavarnamenTa lIgalAIjha kareluM hazene ? dAdAzrI : lIgalAIjha karavuM ja joIe AvuM. nahIM to A to nakAmI bhAMjagaDa mahIM. sarakAra mUMjhAyA kare ane lokone rUpiyA dAbadAba karavA paDe. ane A to pelA rUpiyAnuM vyAja Tako, uparanA onanA rUpiyAnuM ane pelA eka naMbaranA rUpiyAnuM vyAja hoya Tako, poNA be TakA, be TakA vyAja ! evI hojo AtmAtI jAgRti ! vyavahAra 160 jevI rIte koI lobhiyo hoyane, to lobhiyAnI jAgRti lobhamAM keTalI hoya ? evuM joyeluM tame ? praznakartA : hA dAdA ! dAdAzrI : keTalI hoya ? praznakartA : ghaNI hoya. ane je vastuno lobhI hoya, enA sivAya bIjuM kaMI dekhAya nahIM. dAdAzrI : lobhiyo eTale huM tamane samaja pADuM ke bALaka hoyane, tyAMthI ja mare tyAM sudhI e lobhamAM ja AkhuM cetana hoya e game tyAM jAya, tyAM kyAM kyAM sastu maLaze, zuM karavAthI kevI rIte zuM phAyado thAya ? e khoLakhoLa ja kare. phAyado ja khoLe. jyAM jAya tyAM badhI bAbatamAM, khAvAnI bAbatamAM, bhalene halako khorAka laIe, paNa ApaNane phAyado rahevo joIe. e lobhiyo ! jema tema karIne peTa bharIzuM paNa ApaNe kAyado thavo joIe. have A lobhiyA jevI jAgRti AtmAmAM rahevI joIe ke jAgRti jyAM ne tyAM AtmAmAM ja jAya. to saMsAra koI rIte aDato nathI. lobhiyAne jema bIjI vastuo naDatI nathI. lobhiyAne gALo bhAMDe to e zuM kare ? are, hase UlaTo. zAthI ? e jANe ke pAMca rUpiyA maLyA chene, chone vAMkuM bole ! paisAno eTale lobhiyA bahu pAkA hoya, evI rIte AtmAmAM pAkA rahevA jevuM che. gALo bhAMDe to ApaNe to AtmAnA kAma sAthe kAma chene. AnI kyAM bhAMjagaDa ApaNe vadhAravI che ? 160 vyavahAra lobhiyAtI jAgRti ! eTale lobhiyAnI lobhamAM jAgRti hoya, mAnI mANasanI mAnamAM ja jAgRti hoya. kyAM apamAna thaze. teno bho-bho-bho rahyA kare. kyAM mAna maLaze ? te mAna hAruM AgaLa peMtarA race. Akho dahADo e ja ! A badhA mAnI kharA paNa pUrA mAnI nahIM. mAnI to Akho dahADo temAM ja hoya. vepAramAMya nA hoya. lobhiyo lobhamAM ja hoya. A relavemAM besavAnuM, vajana parathI paisA levAnA hoyane to lobhiyo pAtaLuM thavAnI icchA rAkhe. vajana parathI TikiTanA paisA letA hoya to, tyAM sudhI lobha. lobha vastu zuM nA kare ? jo ke Avo koI jagyAe rivAja nathI. paNa koI koI jagyAe evo rivAja che. jUnAgaDha upara caDhavuM hoyane, to ATalA kilovALAne eTalA rUpiyA ne ATalA kilovALAne ATalA. tyAM AgaLa lobhiyAne manamAM khUMcyA kare ke hALuM pAtaLA hota to sAruM thAta. khUMcyA vinA jAya nahIM e. paisA ApavAnA thAya tyAM ene kheMce, e lobhanA lakSaNa ! koI viSayI to Akho dahADo viSayamAM ne viSayamAM ja rahyA kare. kapaTI hoya te Akho dahADo niraMtara kapaTamAM ja ramyA kare. ATalI ja jAgRti AnI mahIM AtmAmAM rAkhavAnI che. lobha paNa mAta hetuvALo ! tAre kaI kaI gAMTha che, lobhanI ane bIjI ? praznakartA : mAna. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra seTIMga bAkI che. 161 dAdAzrI : keTaloka lobha che tAre ? mAna hoya, mAnane sAcavavuM hoya to lobha ocho karI nAkhavo paDaze. ane lobha sAcavavo hoya to mAna ochuM karI nAkhavuM paDe. tuM to beu karavA mAguM chuM. zI rIte meLa khAze ? praznakartA : ekeya nA joIe. dAdAzrI : A zuM che te huM samajI gayo chuM. eno lobheya jabarajasta che. ane mAneya jabarajasta che. ane mAneya barobara che. paNa eno je lobha chene, te saravALe mAna hetu mATe jAya che. hetu mAnano che. eTale kevaLa eka mAna upara ja jAya che badhuM. lobha zene mATe ke je paisA hoyane, emAMthI to potAne mAna maLatuM hoyane, to temAM vAparI nAkhe. eTale mAnano lobha che. tamane nahIM evuM kazuM ? praznakartA : nA dAdA. evuM to nA kahevAya. DiscArjamAM nIkaLyA kare che, e dekhAya che kharA. dAdAzrI : je che e nIkaLavA done. praznakartA : nIkaLe che e dekhAya che. dAdAzrI : nIkaLe che e dekhAya chene. tyAre sAruM ? lobhanI khAtara lobha hoya e rakhaDAvI mAre. paNa mAnanI khAtara lobha hoyane e sAro ! mAtato lobha ! praznakartA : Ape kahyuM ke lobha ane mAna sAthe nA hoya. athavA virodhAbhAsI che, to sAthe kevI rIte rahe che ? dAdAzrI : hA, A to mAna hetu mATe lobha che. mATe sAthe rahe che. mAnanI khAtara mAna hoya ane lobhanI khAtara lobha hoyane, mAna hetu khAtara lobha nA 16 1 paisAno hoya to e be sAthe rahI nA zake. badho lobha, jeTalA paisA chene, eTaluM ene ja mAna maLatuM hoyane to ene sAtha ApI de. eTale e mULa pAchaLa lobha nathI. lobanI pAchaLa mAna raheluM che. eTale ahaMkAra bahu bhAre che A. e ema ja jANe ke mArA jevo koI akkalavALo nathI ! praznakartA H eno artha evo thayo ke mAnano lobha kahevAya. vyavahAra dAdAzrI : hA, mAnano lobha. mAna prApta karavAno lobha paNa chevaTe mAna upara jAya che. lobhane mATe nahIM, mAnane mATe lobha ! praznakartA : lobhane mATe mAna hoya ? dAdAzrI : hA, hoyane. praznakartA : e kaI rIte ? dAdAzrI : ATaluM kamAuM to ja mAre nikAla thAya, e eka prakAranuM mAna. paNa e ahaMkAra kahevAya, mAna nA kahevAya. tyAM upAya jovuM, jANavuM ! praznakartA : eTale ApaNe A jJAna pachI joyA ja karavAnuM ke lobhano mAla hoya ke mAnano mAla hoya. dAdAzrI : bIjo upAya ja nathI eno. A jJAna lIdhA pachI bIjo upAya nathI. ane jJAna nA lIdhuM hoya to to badhuM jyAM hoya tyAM kAyamano gUMcavAyelo ja. kAyama saphokezanamAM ja raho, gUMcavAyelA ja raho. A jJAna pachI to guMcAmaNa UDI jAya. Ama Ama, khaMkherI nAkhyuM eTale kharI paDe ! lobha pamADe roga ! praznakartA : atyAre lobhane lIdhe A adharma peTho chene ? dAdAzrI : hA, A lobhane laIne A badhuM nukasAna thAya che. ne lobha ja Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. vyavahAra paisAno 16 2 1 6 2 paisAno vyavahAra ene phasAve che. "Ama karo ne, eTale ATalA hajAra bacI jaze' tethI to lobhane duzmana kahyo chene ! lobha UMdhuM zikhavADIne mANasane AMdhalo karI nAkhe che. A dasa hajAra bacI jAya che mATe lakhI kADhone UMdhuM !" praznakartA : ane lobhane paNa vadhAranAra ApaNI sarakAra ja chene ! dAdAzrI : sarakAra eTale chevaTe ApaNe ja chIe, e ApaNuM ja svarUpa che. eTale e ApaNI ne ApaNI ja mAthe Ave che. mATe kone gALa devI ? sarakAra to ApaNuM ja pratika che. eTale kone kahevuM ApaNe ? mATe bhUla potAnI ja che. badhI bAbatamAM jo potAnI ja bhUla jozo to bhUla bhAMgaze, nahIM to bhUla bhAMgaze nahIM. A upAya karI to juo ! praznakartA : A badhI saMsAranI jaMjALa khoTI che chatAM lAgu paDelI che ! dAdAzrI : khoTI kema che ? koI dahADo rastAmAM pAMca rUpiyA nAkhI dIdhelA upara pharIne pAchA Avo ane rastAmAM paMdara-vIsa rUpiyAnuM paracUraNa nAkhatA jAva !!! te mana kUdAkUda karaze, paNa tame tamAre nAkhatA ja jajo. pachI sTezanathI pAchA pharatI vakhate rastAmAM nAkhatA javAnuM. tyAre mana pAchuM bUmAbUma karyA karaze. pachI bIje dahADe pharI rUpiyA nAkhavA jazo tyAre ApaNe gaIkAle dasa nAkhyA hatA, tene badale Aje nava nAkhIe to mana 'Aje to sAruM che ema kaheze evuM zAthI ? praznakartA : eka ochuM nAkhyuM tethI. dAdAzrI : hA, trIje dahADe ATha, cothe dahADe sAta ema ATha-nava dahADA mana sAruM sAruM karyA kare tema nAkhavuM. pachI pAchA eka dahADe so rUpiyAnuM paracuraNa rastAmAM nAkhI devAnuM ! eTale pAchuM navvANuM nAkhe eTale pAchuM mana sAruM ja che. ema kaheze. evo manano svabhAva che. manane vaza kema karavuM e to jJAnIo ja samaje. eka phera rUpiyA nAkhI de to lobhiyo svabhAva chUTI jAya ! paNa nAkhatA ja nathIne ? UlaTA koIe nAkhyA hoya ke koInA paDI gayA hoya to laI Ave. evI bhAvanAthIya ogaLe gAMTho ! praznakartA : mane lobhanI gAMTha che to zuM karavuM ? dAdAzrI : tamAre bolavuM ke 'vyavasthita'mAM je ho te bhale ho ne nA ho to bhale ho. praznakartA : e lobhanI prakRti kevI rIte kADhavAnI ? dAdAzrI : lobhanI prakRti hoyane, e badhI milakato hoya, te badhI saboTeja karAvI nAkhavI, eTale bahAra rUpakamAM nahIM, paNa Ama kalpanAthI ke benkamAMthI UpADIne badhAMne ApI devAnA ane kahevuM ke vAparI kADho. te badhuM bahAra rUpakamAM nahIM ApI devAnuM, paNa evI bhAvanAthI pelI gAMTho badhI ogaLI jAya. bahAra to kazo ja adhikAra nathI. benkamAMthI tame laIne ApI do, evo ke ? praznakartA : nathI nAkhI dIdhA. dAdAzrI : A jaMjALa khoTI hoya to nAkhI dIdhA vagara koI rahe che ? kAraNa ke vagara kAmano bojo koNa rAkhe ? A gajavAmAM je paracUraNa badhuM bharyuM che te bahAra nAkhI done. A bojo che nahIM ? chatAMye nAkhyuM nathIne ? koI nAkhI detuM nathIne ? praznakartA : nAkhI devAnI zakti AvavI joIe. dAdAzrI : eka phero nAkhI to do eTale bIjI vakhate zakti AvI jAya paNa ekuMya vakhata tame nAkhatA ja nathIne ? eka bhAI mane kahetA hatA ke, "mAre paisA vAparavA che toya vaparAtA nathI. mArA hAtha bAMdhelA che to mAre zuM karavuM ?" meM ene kahyuM, 'rikSA bhADe karIne sTezana Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 163 vyavahAra adhikAra koIne che ja nahIM. A koI potAnAM chokarAMne Ape evA nathI. jo laI javAtuM hoya to badhAM ja joDe laIne jAta ne UlaTAM devuM karIne laIne jAya evAM che. paNa A joDe nathI laI javAtuM eTale zuM thAya che ? ane mANasanA hAthamAM rUpakamAM apAya evuM che ja nahIM, apAya evI eka zakti hoya to badhI zakti hoya. zAthI apAya che ne zAthI levAya che, te badhuM ame jANIe chIe, mATe ApaNe kalpanAthI kaMI karI zakAya, bhAvanAthI kaMI karI zakAya. kahevuM paDe A lobhI svabhAvane !! lobhiyA mArkeTamAM jAya to enI draSTi sastA zAka bhaNI jAya. mahIM lobha zuM kahe ke A lobhiyAbhAI to mane khavaDAve che, mATe ahIM ja mukAma karo. tyAre lobhiyAe zuM karavuM joIe ke moMdhuM zAka hoya tyAM javuM ne vagara pUchyuM zAka levuM. te pachI bhale Dabala paisA ApavA paDe. lobha samaje ke mane khAvA nahIM maLatuM te pachI te bhAgavA lAge ! amAre tyAM eka bhAI AvatA. te moTA sAheba hatA, sArA pagAradAra hatA. dhaNI-bairI be ja jaNAM che gharamAM. koI chokaruM-haiyuM temane hatuM nahIM. te eka divasa mane kahe, 'dAdA mAro svabhAva bahu ja cIkaNo che. te mArA hAthathI paisA nA chUTe. huM koIne ghera laganamAM pIrasuM toya mArAthI thoDuM thoDuM caTaNI jeTaluM ja pIrasAya che, te badhA huM sAMbhaLuM tema bole cheya kharAM ke cIkaNA lIMTa jevA che. A to mArI bairIya bUmo pADe che paNa zuM karuM ? A lobhiyo svabhAva jato nathI. tame kaMI rasto batAvo. A to ko'kanuM vAparavAnuM hoya tyAMya mane A lobha bhUMDo dekhADe che." te pachI temane ema kaheluM ke tame satsaMgamAM roja cAlatA Avo cho te havethI cAlatA nA Avazo paNa rikSAmAM Avajo ane sAthe dasa rUpiyAnuM paracUraNa rastAmAM veratA veratA Avajo. bhAIe tema karyuM ne temanuM kAma thaI gayuM. AnAthI zuM thAya ke lobhano khorAka baMdha thaI jAya ane mana paNa moTuM thAya ! rikSAmAM besI paisA verato jA. tAro lobhano svabhAva chUTI jaze. 163 paisAno dhanathI sevA, paNa zAte mATe ? paisAnA vicAra manamAM lAvavAnA ja nahIM. ApaNAthI bane to Teko karavo ane toya lobha choDavA mATe kaheluM che. ApaNo lobha chUTe nahIMne tyAM sudhI lobhanI graMthi jAya nahIMne tyAM sudhI mokSa thAya nahIM ! zrImad rAjacaMdra pustakamAM lakhyuM che ke jJAnI puruSanI tana-mana ane dhanathI sevA karajo. tyAre ko'ke pUchyuM, 'bhaI jJAnI puruSane dhana zuM karavuM che ? e to koI cIjanA icchuka ja nA hoya. tyAre kahe "nA, tana-manathI tame sevA karo cho paNa tamane ema kahe ke A sArI jagyAe dhana nAkhI do, to tamArI lobhanI graMthi tUTI jaze. nahIM to lakSmImAM ne lakSmImAM, citta tyAMnuM tyAM ja rahyA kare. 'have trIsa hajAra Dolara thayA che. have bIjA dasa-vIsa hajAra karuM.' ema karatAM karatAM pachI ThAThaDI Ave ane cAlyA gayelA, meM joyelAye. ghaNA joyelA baLyA ! khoTa Ave to lobha jAya ! eka bhAI mane kahe che "mAro lobha kADhI Apo, mArI lobhanI gAMTha AvaDI moTI che ! te kADhI Apo." meM kahyuM 'ene kADhIe to nA jAya. e to kudaratI pacAsa lAkhanI khoTa Ave eTale e lobhanI gAMTha enI meLe jatI rahe. kaheze have paisA joItA ja nathI, baLyA !! eTale A lobhanI gAMTha to khoTathI jatI rahe. moTI khoTa AvI hoyane te badhuM haDahaDATa gAMTha tUTI jAya ! nahIM to ekalI lobhanI gAMTha nA ogaLe, bIjI badhI gAMTha ogaLe !! lobhiyAne be guruo, eka dhUtAro ne bIjI khoTa. khoTa Avene te lobanI gAMTha haDahaDATa toDI nAMkhe ! ane bIjA lobhiyAne emano guru maLI Ave phakta dhUtArA ! te hAthamAM caMdramA dekhADe evA dhUtArA hoya, tyAre pelo lobhiyo khuza thaI jAya ! pachI A pelAnI AkhI mUDI ja laI nAkhe ! paisAno moha ghaTADyo nA ghaTe. khoTa Ave tyAre lobha jAya. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 164 1 64 paisAno vyavahAra ane AvuM tevuM nA hoya. e sAhajika che. kothaLIye khAlI thatI jAya ane eya khAlI thato jAya. jyAre inDiyananI to kothaLI paDI rahene, e khAlI thaI jAya. eTale ApaNA lokonI prakRti evI ! vadhAre jIvIza to zuM thaze ? jarUra paDaze to zuM thaze ? te jyArathI rUpiyA hAthamAM AvyA tyArathI evuM hoya ke nA hoya ? tyAM kaSAya tathI khIlyA ! praznakartA : e phorenavALA lokonuM jIvana ja evuM hoya ke kaSAya utpanna nA thAya. raheNIkaraNI, havA, vAtAvaraNa badhI vyavasthA evI hoya ke kaSAya utpanna nA thAya. dAdAzrI : e emanA hisAbasara ja badhuM goThavAyeluM hoya. kaSAya ja nahIMne ! lobha kaSAya nahIM. mAna kaSAya nahIM. kazI bIjI bhAMjagaDa ja nahIM. pArlAmenTamAM hoya eTalAne thoDA ghaNA vicAro Ave. bAkI vicAra ja nA Avane ! tyAre varte samAdhi ! mane loka pUche ke "samAdhi sukha kyAre vartaze ?" tyAre kahyuM ke 'jene kaMI ja joItuM nathI. badhI lobhanI gAMTha chUTe tyAre.' lobhanI gAMTha chUTe ke pachI sukha varyA kare. bAkI gAMThavALAne to kazuM sukha AvatuM ja nathIne ! eTale bhelADone, jeTaluM bhelADazo eTaluM tamAruM ! dezI-paradezImAM koNa caDhe ? be mANaso paiDA gharanA hoya, eka phorenamAMthI Avyo hoya, phorenano hoya ane eka ApaNA ahIMno inDiyana hoya. bene ApaNe kahIe ke tame have himAlayamAM game tyAM jaIne besI jAva. lo, A lAkha-lAkha rUpiyA tamArA kharca mATe. to pachI beunI sthiti zuM thAya ? baMne kevI rIte vApare ? khAvA-pIvAnuM to badhuM joIe. te vApare ke nA vApare ? praznakartA : vApare. dAdAzrI : ane pachI paMdara-vIsa varSa pachI beu marI jAya to konI pAse mUDI vadhAre nIkaLe ? praznakartA : bhAratIya pAse. dAdAzrI : zAthI ? eNe lAkha rUpiyA lIdhA tyArathI bho ke, 'vaparAI jaze to zuM karIza ? vaparAI jaze to zuM karIza ?" khalAsa thaI jAya to zuM thAya ? praznakartA : tyAM sudhImAM e khalAsa thaI jAya. dAdAzrI : hA, tyAM sudhImAM e khalAsa thaI jAya. paNa e vApare kharo, dharmAdA kare, dAnapuNya kare paNa enI mahIM A jAgRti rahe ke khalAsa thaI jaze to zuM thaze ? ane pelA phorenavALAne evuM kazuM nA hoya. e majhAmAM ya vApare. koInI upara upakAreya kare. e oblAIjha kare. nA kare evuM nahIM. te phorenavALo marI jAya tyAre enI pAse vakhate be hajAra rUpiyA hoya, nahIM to nA hoya praznakartA : tyAM pAMcaso rUpiyAno kharAba mAla nIkaLyo to pAcho Ape to tarata laI le. dAdAzrI : hA, tarata laI le. praznakartA : ane ahIM to dIdhelo mAla pAcho levAmAM nahIM Ave. dAdAzrI : are, lakheluM hoya toye nA le ! nahIM to mokSa sUjhe nA ! phorenanA lokonAM krodha-mAna-mAyA-lobha AvaDA-AvaDA ja che ! eka icanA !! ane ApaNA lokonA krodha-mAna-mAyA-lobha to jhADa jeTalA thayelA che ! tethI ciMtAoya bahu che ane emane ciMtAbiMtA nA thAya ane ApaNA lokone ciMtAya bahu, eTale pachI manamAM kaMTALe ke baLyuM AmAM sukha nathI. eTale zodhakhoLa kare ke sukha zAmAM che ? tyAre sukha mokSamAM che kaheze ! pachI muktinA Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 6 5. paisAno vyavahAra mALe sonAnI goLImAM chAza valove te huM ahIM rahIne dekhuM !!! pote AMdhaLo hato !! keTaluM badhuM mAgyuM ?!! ATalo badho lobhavALo ! ane e lobhane laIne baLatarA UbhI thAya. baLatarA UbhI thAya eTale pachI rasto khoLe ke ahIMthI kyAre kema karIne mokSe nAsI jaIe. vadhArema vadhAre baLatarA jainone, e vahelo mokSa khoLe. tethI emanAM chokarAMone dIkSA hauM levA de. moha ocho hoya. atyAre to badhuM bheLaseLa thaI gayuM che. seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 1 6 5 vicAro Ave. ahIM jo ciMtA nA hoya to mokSamAM koI jAya nahIM, ekya mANasa nA jAya. lobha keTalI peDhI sudhIto ? A kUtarAM hoya che, te kaMI paiNavAnI DakhalamAM paDe ? gAya-bAya paiNavAnI DakhalamAM paDe ? paiNI le mUA ! gAya paNa enA baccAne che te cha mahinA sudhI sAcave che. kevuM sarasa sAcave che ! jyAM sudhI vAcharaDuM moTuM nathI thayuM tyAM sudhI enI pharajo keTalI badhI suMdara bajAve che ? pachI nahIM ane ApaNA loko to sAta peDhI sudhI mArA chokarAnA chokarA ne tenAM chokarAM choDatAM nathI ! ane phorenavALA to aDhAra varSano viliyama ne merI thAya eTale judAM ! ApaNe ahIM to avibhakta kuTuMba. A to hamaNe sAruM thayuM, nahIM to pahelAM to sAta peDhI sudhI lobha. mArA chokarAnA chokarAM, chokarAnAM chokarAM sukhI rahe eTalA mATe A jamIno-amIno bahu rAkhe ? praznakartA : koI sAta peDhIno paiso bhego karo tyAre ghaNA mANaso para A sRSTimAM anyAya thAya che, te kaI rIte calAvI levAya ? dAdAzrI : e to anyAya che e Tale ja ekabIjAnuM lUMTI le ne? lokone sAta peDhIno lobha ! lobhiyo mANasa game te raste chetare, kapaTa karIne paNa lobha pUro kare ja. eTale ApaNe A lobha che sAta peDhInA ! bahu muzkelI ! ane phorenavALAne evuM nathI. aDhAra varSano chokaro thayo ke judo ! banne sukhatuM belensa ghaTe praznakartA : A loko hippI jevA hatA. hippI thaI jAya che e loko. temane baLatarA hoya che eTale thAya che. e kaI jAtanuM ? e baLatarAmAM ne A baLatarAmAM zuM phera ? - dAdAzrI : e baLatarAmAM ne A baLatarAmAM bahu phera. e baLatarA to kevI che ke ene mUrkhatAnI baLatarA che. emane sukha bahu vadheluM hoya ne ebova normala sukha thAya tyAre mANasane kaDavuM poIjhana lAge, jhera jevuM lAge. ApaNA lokoneya laganamAM eka mahinA sudhI rAkhyA hoya to nAsI jAya, kahyA vagara nAsI jAya. roja jamavAnuM hoya to nAsI jAya ke nA nAsI jAya ? e loko eTaluM badhuM mUMjhAI gayA ke A sukhomAM emane gamatuM ja nathI, cena nathI. AMtarika sukha khalAsa thaI gayuMne ! kharI rIte kudaratI kAyado zo che ? AMtarika sukha Ama levalamAM rahevuM joIe. AMtarika sukha ane bAhya sukha levalamAM rahevuM joIe. koI vakhate, vakhate bAhyasukha Ama vadhyuM to AMtarika sukha ghaTyuM hoya ane bAhyasukha vadhyuM hoya to ATaluM thayuM hoya to cAlI zake. paNa A to Ama ja thaI gayuM che. (ekadama up & down). praznakartA : e bahu moTo Dipharansa che. dAdAzrI : eTale AMtarika sukha rahyuM ja nathI bilakula. mANasa meDa thaI jAya ane bahu ja baLatarA thAya. Aropita bhAva chene te bahu ja baLatarA utpanna bhagavAnane ya chetaratArA che ! phorenanA loko e sAhajika prajA che. emane krodha-mAna-mAyA-lobha ATalA badhA nA hoya. e to aDhAra varSano viliyama thayelo hoya to viliyama chUTo ne ApaNe judAM, evuM kapale kapala juduM ane ApaNe tyAM to sAta peDhIno lobha hoya !!! mArA chokarAnA chokarA ne tenAM chokarAM khAze ! eka vANiyAe to bhagavAna pAse mAgyuM hatuM ke mAro chokaro ne teno chokaro ne tenA chokarA ne sAta peDhInA chokarAne eTale ke mArI sAtamI peDhInA chokarAnI vahu mahelanA sAtamA Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra thAya. A aMgrejonI amerikanonI paDatI e rIte ja che. bhautika sukhanA bahu ebanormala che. enAthI badhI paDatI ja che. besI rahyA te magajanuM ThekANuM nahIM. blaDa prezara vadhI gayeluM hoya enI muzkelIo e ja jANe ! praznakartA : emAM lobhano atireka nahIM ? dAdAzrI : lobha kharo. te lobane laIne to A badhuM thayuM, paNa A pariNAma AvyuM lobhanuM ! lobhanA atirekathI to A pariNAma AvyuM. dhata vahe gaTaramAM paisA Ave eTalA vAparI nAkhe ne e sukhiyo. sArA raste jAya to e sukhiyo. eTalA tamAre khAte jame thAya, nahi to gaTaramAM to jatA rahevAnA che. kyAM jatA rahevAnA ? gaTaramAM jatA haze ? A muMbaInA rUpiyA badhA zemAM jatA haze ? eya naryA gaTaramAM cAla cAla kare che ! e sArA raste vaparAyo eTalo rUpiyo ApaNI joDe Ave. koI bIjo koI joDe Ave nahIM. mokSa kyAre Ape ? kartApaNuM baMdha thAya tyAre. kartApaNuM baMdha thAya, jJAtA-draSTApaNuM rahe potAne, tyAre mokSa thAya ! tyAM lakSmI tA vase tiraskAra ne niMdA tyAM lakSmI nahIM rahe. 'lakSmI kyAre nA maLe ? lokonI niMdA kuthalImAM paDe tyAre." (AptasUtra1336) dAdAzrI : tyAre lakSmI AvatI baMdha thaI jAya. mananI svacchatA, dehanI svacchatA ne vANInI svacchatA hoya to lakSmI maLe.' (AptasUtra-1337) dAdAzrI : hA A vANI to sarasvatI devI che. jo durapayoga kare to lakSmIjI rIsAya. vANI to sarasvatIdevI che. niMdA nA karAya. ahIM to koI niMdA nathI karatuMne, A gAmamAM ne ? eTale sAruM che. tyAre Avaze UMce inDiyA ! praznakartA : gaTaravALAne rUpiyA joDe nahIM Ave ? dAdAzrI : gaTaramAM gayo e dariyAmAM gayo ! praznakartA : enuM koI pariNAma nahIM ? dAdAzrI : kazuMya pariNAma nahIM. ko'kane khavaDAvyuM hoya to pariNAma Ave. koIne khavaDAvavAnI bhAvanA thAya che ? bhAvatA hoya tyAre hAthamAM rUpiyA nA hoya ne hAthamAM rUpiyA hoya tyAre bhAvanA nA thAya. e sAMdho maLavo joIe ne ! praznakartA : paNa e je rUpiyo gaTaramAM gayo enuM karma to thAyane kaMI ? dAdAzrI : e to gaTaramAM jAya ke sArA raste jAya. beu baMdha ApIne ja jAya. sArA raste jAya toya baMdha Ape. sArA raste jAya to sonAnI beDInA baMdha ja Ape. gaTaramAM jAya to pelI lokhaMDanI beDIno baMdha Ape. banne baMdha ja Ape. A ApaNo deza kyAre paisAvALo thaze ? kyAre lakSmIvAna ne sukhI thaze ? jyAre niMdA ne tiraskAra be baMdha thaI jaze tyAre. A be baMdha thayA ke dezamAM naryA paisA ne lakSmI pAra vagaranI thAya. praznakartA : niMdA ne tiraskAra kyAre baMdha thAya ? dAdAzrI : lobha vadhe eTale niMdA ane tiraskAra beu baMdha thaI jAya. praznakartA : lobha vadhe to kapaTa paNa vadhe ne ? dAdAzrI : hA, paNa lokonAM tiraskAra ane niMdA karavAnAM to baMdha thaI jAyane ! lobhiyo mANasa navaro paDe ja nahIMne ! lobhI to enA tAnamAM ja hoya, eTale ene lakSmInA aMtarAya pachI nA paDe. lakSmI to kone aMtarAya ? Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 1 6 7 paisAno vyavahAra ke jene A badhuM thAyane ke 'hiMmatalAla AvA che, phalANAbhAI AvA che', evI niMdA che tyAM lakSmI nathI. 'A vAgharo che, A UMcI jAtano che, A Ama che, A tema che, evI kazI lobhiyAne bhAMjagaDa ja nA hoya. koI vAgharo hoya, paNa enA gharAka hoyane to tene kaheze ke, "Avo bhAI, beso zeTha, ahIM gAdI para besone !" praznakartA : lobhiyAne eTale koI aMtarAya Avo nA paDe ? dAdAzrI : lobhiyo eTale ekalA paisAno ja lobha nahIM. sukhano lobha hoya. praznakartA : mAnano lobha kharo ? dAdAzrI : mAnano lobha nA gaNAya, sukhano lobha gaNAya. mAnanA lobhamAM to pachI niMdA pesI jAya. praznakartA : to A muMbaImAM loko mAnanA lobhamAM nahIM ? dAdAzrI : nA, A mAnano lobha kharekhara gaNAto nathI. sukhano lobha hoya che. mAnano lobha haMmezA kyAre kahevAya ? ke bIjAnI niMdA karavAnI tene navarAza maLe. muMbaI zaheramAM lokone pUchI Avo joIe ke, 'tamane bIjAnI niMdA karavAnI navarAza che ?" tyAre kahe, 'nA'. eTale ghaDIvAranI navarAza A lokone nA hoya ane tyAM vaDhavANamAM jaIe to ? praznakartA : tyAM badhe e ja hoya. dAdAzrI : chatAM ame kahyuM che ke, A hindustAnamAM niMdA ane tiraskAra ghaTavA mAMDyA che ane lobha vadhyo che. sukhano lobha vadhyo che tethI hindustAnanuM sAruM thavAnuM che. A lakSaNa parathI huM samajI jauM. bhalene jarA moha vadhaze, paNa bIjuM niMdA-tiraskAra badhuM ghaTazene ?! tyAM khoToya sAco gaNAya A lobhiyo hoya tene tyAM jo ApaNA paisA ghalAyA ne ApaNe ene gALo bhAMDIe tyAre e hase ! alyA, huM gALo bhAMDuM chuM ne tuM hase che ? te pachI ADozI-pADozI ne raste jatAM loka ApaNane zuM kahe ke, "A ciDhAya che mATe A ja nAlAyaka mANasa che, A juone bicAro hase che, te akkaramI UlaTo mAthe paDe ! rUpiyA jAya ApaNA ane ApaNe lobhiyA joDe khoTA dekhAIe. samajaNa paDIne, lobhiyo kevo hoya ?! praznakartA : lobhiyo potAnA sukhanI aMdara rahyA kare ? dAdAzrI : e jANe ke hamaNe A thAkIne jato raheze ane ApaNane to A rUpiyA maLyAne ! moha miTAve niMdA ! AvI vAta loko jANe to sukhIyA thaI jAya ! A kudarata ApaNA "helpa'mAM che e vAta nakkI che. eTale meM kahI rAkhyuM che ke 2005mAM hindustAna varlDanuM kendra thaI javAnuM che. mATe A vAta bahu samajavA jevI che. zAthI loko duHkhI hatA e meM khoLI kADhyuM ane atyAre gAmaDAvALA zAthI duHkhI che ? haju A niMdAnA ja dhaMdhAmAM paDelA che. AjanAM A jIvaDAM to kazuMya nA hoya to eya reDiyo, TI.vI.nI mastImAM ne mastImAM rahe ! A loko koInI niMdAmAM nA paDe. e to TI.vI. jue, phalANuM jue, teya AMkho bagADIne. kaMI lokonI AMkho ochI bagaDe che ?! potAnI javAbadArIne ! ApaNo Akho deza niMdAthI, bhayaMkara niMdAthI khalAsa thaI gayo hato, zAstrakAroe niyama kahelo che ke avazya TIkA karajo. TIkA nahIM karo to manuSyo pAchA nahIM phare. e TIkAnuM 'ekjhajarezana" thaI gayuM ane tenI niMdA AvI gaI ! je viTAmIna hatuM teno ja nAza karyo ! jJAtI vALe pojhiTiva paMthe huM to pojhiTiva karavA mAguM chuM. negeTiva sensa ja lAvavA nathI mAMgato. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. vyavahAra paisAno 16 8 1 6 8 paisAno vyavahAra kudarata kAyama nyAyI ja dasa-paMdara varSa to evAM kaDaka AvavAnAM che ke lokoya jiMdagImAM bhUlI jAya, evuM badhuM Avaze. haju to AvavAnA che. tyAra pachI satyuga Avaze. pachI mana sArAM thaI jaze. lobha chUTazene ! jo e sAro hoyane, to ene sArAmAM puSTi ApI dauM. eTale sAruM eTaluM badhuM prakAzamAna thAya, eTalI badhI jagyA rokatuM jAya ke negeTiva ja UDI jAya. A jagatane negeTiva atyAra sudhI athADa athADa kareluM ! lakSmI AvyA pachI sukha nA hoya, mahIM baLApo thato hoya to e badhuM pApAnubaMdhI puNyanI lakSmI che. nahIM,. to sAcI lakSmI kleza nA thavA de ! eTale lakSmInA to evA suMdara guNo che ! - 2005mAM varlDanuM kendra ! praznakartA : A thoDA varSomAM satyuga zarU thaze evuM loko bole che, e zuM che ? dAdAzrI : yugapalaTAnI zarUAta thaI gayelI che, keTalAya vakhatathI. paNa yugapalaTo kharekhara thoDAMka varSo pachI Avaze. be hajAra pAMcamAM Avaze ! kharo yugapalaTo thaze. e je loko bole che e sAva khoTuM nathI. vacce kaparo kALa praznakartA : ATalAM varSa to bahu kaparAM jaze. dAdAzrI : kaparAM varSa to haju have AvavAnAM che. kaparA dahADA haju dasapaMdara varSa che, evA kaparA ke kharekharA ! A salAhanA paisA lIdhA ne, te badhAne to daMDa ApavAnA che tyAre loko pharaze ! mAthAmAM daMDA vAgazene, tyAre kaheze, have sAheba nahIM lauM, mAthAmAM vAge eTale nahIM lene pachI ? eno daMDa kudarata Ape tyAre. A sarakAranA daMDane gAMThe evA nathI A. salAhanA ya paisA lIdhA. are, buddhithI lokone mAryA. ochI buddhivALAne vadhAre buddhivALAe lUMTI lIdho. vadhAre buddhivALo ochI buddhivALAne chetare ke nA chetare ? te vadhAre buddhi eTale ajavALuM. ApaNI pAse baddhi eTale eka lAITa kahevAya ane ochI buddhivALA enI pAse lAITa nathI. tethI aMdhArAmAM athaDAya tyAre ApaNe ene lAITa dharavI joIe. Ama dIvo dharavo joIe. tene badale enI pAse paisA khaMkherI lIdhA. bolo have zuM thAya enuM? lobha kyAre chUTe ? kaMIka Avo mAra paDe ke kAM to khoTa jAya. lAMbI khoTa jAya to lobha chuTI jAya. kAM to mAra paDe to chUTI jAya, eTale A kudarata pharI vaLe che. evI dasa-paMdara varSa mAraze. pAchuM nyAyathI ja mAraze ! kAraNa ke anyAyathI mAravAno kudaratano niyama ja nathI. tadana nyAya ! kudarata eka miniTa nyAyanI bahAra cAlatI nathI. kudaratano nyAya tyAro ! loka kahe che ke A dukALa paDe che, te zuM karavA ? kudarata anyAyI ja chene ?! alyA, kudarata anyAyI nA hoya. kudarata nyAyI ja hoya. kAyama jo sukALa ja paDyA karene, to to A amuka jAtio evI che ke jene buddhi bahu khIlelI nathI, e pachI zaheromAM AvIne baMduko mAre. e lokone pUruM khAvAnuM kAyamane mATe maLe, to e loko bIjAne mAryA vagara choDe nahIM. mATe ene kudarata ThekANe ne ThekANe rAkhe che, kudarata navaro ja nA paDavA de ene. ko'kane mAravAno vicAra karavAnI navarAzaja nA AvavA de ! eka-be varSa anAja pAke ne trIje varSe dukALa ! eTale peluM lAvyo hoya te devuM karyuM hoya te vaLI pAchuM be varSe pAke to bharAI jAya. tyArahoro vaLI pAchuM devuM thAya, eTale A kudarata badhuM ThekANe rAkhe che. nahIM to amuka komanA lokonA mijAja pharI jAya, evI gALo mAre e to. pADAnI peTha mAre. kAraNa ke DevalapamenTa jarA ochuM che. bahu vicAraka nathIne ! eTale A badhuM ja che te kudaratI rIte barobara che. kudaratane ghera kaMI khoTa nathI, paNa A to badhAne ThekANe rAkhavA mATe badhuM karavAnuM. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 169 169 paisAno vyavahAra (6) lobhanI samaja, sUkSmatAe bhogavato nathI. ane sAmo pApa ja bAMdhyA kare che. paisA zA hAru khoLavA nIkaLyo che ? tyAre kahe "mAre joIzene eka lAkha ?" tyAre kudarate bUma pADI ke lokonA kvoTA khAI javA che tamAre ? game te ho paNa amane to vAMdho nathI. eTale lokono kvoTA khAI javo enuM nAma lobha kahevAya. bIjAnA kvoTA upara tarApa mAravI, paisA to enI meLe, puNyano khela che eTale AvyA ja kare. tamAre ene nA nahIM pADavAnI. temAM bUmAbUma nahIM karavAnI. lAlaca nahIM rAkhavAnI. e to AvyA ja kare. e to puNyano khela che. pApa karyA hoya to bhUlezvaramAM paisA hAru caMpalo ghasAI gayAM hoya baLyAM ! zeThane salAha Apato hoya phakkaDa, paNa zeThane samajaNa nA paDatI hoya toya pharsTaklAsa doDhaso rUpiyAnA bUTa paheryA hoya ! ane pelAMnA caMpala ghasAI gayelAM hoya ! eTale A pApAnubaMdhI puNya badhI ! pApAnubaMdhI puNya eTale zuM ? potAnuM puNya to che ja, ane navAM pApa UbhAM karI rahyo che. hAya paisA ! hAya paisA !! choDIo paiNAvato nathI, moTI moTI thavA AvI toya. vahu kahe che, "A choDIonuM jotA rahejo.' 'joIzuM" ema kahe. hAya, hAya, hAya ! UMdheya nA Ave ene bIjo koI hoya to UMdhe to kharo ! bhagavAne karuNA khAdhI che A lokonI ! alyA, nA samajaNa paDe to zuM karavA bUmAbUma kare che ! jIvatAM ya AvaDyuM nahIM ! rakhaDAvatAro prAkRta doSa ! praznakartA : kevA prakAranA doSo bhArI hoya to ghaNA avatAro sudhI cAle ? avatAro bahu levA paDe evA kayA doSo ? dAdAzrI : lobha ! lobha ghaNA avatAro sudhI joDe rahe che. lobhI hoyane te dareka avatAramAM thAya eTale ene game bahu A. praznakartA : karoDo rUpiyA hoya chatAM dharmamAM paisA na ApI zake enuM zuM kAraNa ? dAdAzrI : zI rIte baMdha bAMdhelA chUTe bA ? eTale koI chUTe nahIM. ne baMdhAyelo ne baMdhAyelo ja rahe. pote khAya paNa nahIM. konA hAruM bheLuM kare che ?! pahelAM to sApa thaIne pharatA hatA ne sAcava sAcava kare. mAruM dhana, mAruM dhana kare ! puNya, bhogave du:khamAM ! praznakartA : paisA puSkaLa che paNa sArA raste vAparI zakatA nathI. eno artha e ke A pApAnubaMdhI puNya che mATe ? dAdAzrI : pApAnubaMdhI puNya kone kahevAya ? baMgalA hoya, moTaro hoya, choDIo sArI hoya, chokarAM hoya chatAMya Akho dahADo navaro nA hoya. dhUnamAM ne dhUnamAM, dhUnamAM ne dhUnamAM, bhogaveya nahIM. e pApAnubaMdhI puNya. puSya che chatAM puNya kharcatAMya puNya ! jIvatAM to AvaDyuM kone kahevAya ? potAnI pAse AvyuM hoya te bhelADe ! enuM nAma jIvatAM AvaDyuM kahevAya. gAMDapaNa nahIM. DahApaNathI bhelADe. gAMDapaNathI dArU-bArU pItA hoya. emAM bhalIvAra ja nA Ave. koI dahADo vyasana hoya nahIM ne bhelADe. juone A bhelADe chene ! A puNyAnubaMdhI puNya kahevAya. puNyAnubaMdhI puNya karyuM ? dareka kriyAmAM badalAnI icchA nA rAkhe e puNyAnubaMdhI puNya ! sAmAne sukha ApatI vakhate koI paNa jAtanA badalAnI icchA nA rAkhe, enuM nAma puNyAnubaMdhI puNya ! jJAtI zikhavADe... Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. vyavahAra paisAno 170 170 paisAno vyavahAra uThAve ke A amAruM che ne uThAvI gayA. jeno dhaNIdhorI nA hoya e bhelAI gayuM. kabIreya kahyuMne ke tArI pAse A je milakata hoya, temAM tuM pahelAM khA, pI, pI eTale bAMDI-baDI nahIM, dudha che, cA che, pI, khA ne khavaDAvI de lokone, ne 'kara le apanA kAma. calatI vakhate he naro, saMga na cale badAma.' mATe khavaDAvI deje ! samaja paDIne ! ameya bhelADI detA hatA. te hIrAbAne khUMce. 'tame to badhuM bhelADI do cho.' tyAre ame kahIe, 'have nahIM bhelADuM !" praznakartA : bhalADavuM e zabda meM sAMbhaLyo nathI. jarA samajAvone ! dAdAzrI : ame jamInadAra kharAne ? thoDI thoDI jamIno kharI ane kheDUtoya kharA. te koI pUche ke, 'zAka hamaNe kema lAvatA nathI ?" tyAre kahe, 'bhelAI gayuM have !" bhelAI gayuM eTale zuM ? khetaramAM A gAyo-bheMso phare te badhuM khAI jAya tyAre ApaNAthI vAMdho nA uThAvAya. e khetara bhalAI gayuM kahevAya ! e gujarAtI bhASAno zabda che ! je Avyo te laI jAya. ApaNe evuM bhelADavuM nathI. paNa AvuM jo niyamathI pramANathI karavAmAM Ave to ! manuSya ApaNe ghera Ave, ApaNI pAse paisA hoya ane manuSyonI pAchaLa kharco karavo e duniyAmAM banI zake ja nahIM. ApaNe tyAM AvavA koI navaro ja nathI, A to lokone lAbha letAM nathI AvaDatuM. manuSya je le che te to manuSya je Ape che tenAM karatAMya kiMmatI che, kAraNa ke ApanAra hoya toya koI le nahIM. AvatAM ja jo ApaNe bhelADI nA dIdhuM to ApaNe bhUlAI jaIzuM ! eTale bhelADI devuM joIe ! have e bhelAvavA mATe zuM kare ? tamArI buddhi emAM kAma lAge nahIM eTale amArA jevAnI tamAre mitrAcArI karavI joIe. kSatriyonI joDe ne kAma kADhI levuM ane tamArI (vaNiko) joDe mitrAcArI karIe to amArI sepha sAIDa rahe. nahIM to amArI sepha sAIDa nahi. bhelADya zabda nathI sAMbhaLyo, nahIM ? keTalAka zabdo khovAI gayA che. tame bhelADe zabda sAMbhaLelo ? nahIM to AmAM nahIM jAya to bIje raste jatuM ja rahe ! dhanano svabhAva caMcaLa che. pANI pAyuM gaTarate ! praznakartA : to potAne mATe vAparyuM kone kahevAya ? dAdAzrI : khaI jaIne te pAchaLa nA AvavAnuM hoya che. tame koI jagyAe haptA bharo te to pAchuM AvavAnuM ja hoyane ! benkamAM DipojhITa bharyA karo, bIjuM karo, paNa pAchuM AvavAnuM ja ne ! ane cApANI ne e badhuM maMgAya maMgAya karo te enA paisA badhuM gayuM gaTaramAM ! pachI pacAsa gelana peTrola bALatA hoya toya gaTaramAM gayuM. rIta, joDe laI javAnI ! praznakartA : paisA sAthe laI javA mATe kaI rIte sAthe laI javAya ? dAdAzrI : rasto to eka ja eTalo ke je ApaNAM sagAvahAlAM nA hoya. evAM koInAM dila ThAyAM hoya, to joDe Ave. sagAvahAlAMne ThAryo hoya, toya che te joDe nA Ave, paNa khAtAM cokhkhAM thaI jAya. emanI joDe ja khAtAM hatAM te cokhkhAM thaI jAya. sagAMvahAlAMne DAyAM hoya to ! ane bIjAM sagAvahAlAM nA hoya to emanI joDe dila hAryA hoya to e ApaNI joDe Ave. praznakartA : e puNyAnubaMdhI puNya kahevAya ? dAdAzrI : e je kaho te, paNa dila ThAravuM joIe. agara to amArA praznakartA : hA dAdA. dAdAzrI : zuM samajayA hatA tame ? jeno dhaNIdhorI nA rahyo e bhelAI gayuM kahevAya. koI ema nA vAMdho Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 171 1 7 1 paisAno vyavahAra jevAne kaho to lokone hitakArI thAya evuM jJAnadAna batADIe. eTale sArA pustaka chapAvavAM ke je vAMcavAthI ghaNA loko sAre raste caDhe. amane pUche to dekhADIe. amAre levAdevA nA hoya. krodha - mAta - mAyA - lobha ! praznakartA : krodha-mAna-mAyA-lobha e ApaNe Ama sIkavansamAM kema bolIe chIe ? dAdAzrI : ene je javAno rasto che te pahelAM krodha ocho thato jAya. pachI mAna ochuM thatuM jAya, pachI kapaTa ochuM thatuM jAya, pachI lobha to chellAmAM chello jAya. praznakartA : A krodha-mAna-mAyA-lobha che emAM pahelo krodha jAya che, pachI mAna jAya che, pachI mAyA jAya che ne pachI lobha jAya che. chellAmAM chello lobha jAya che. evuM sTepiMga kema che ? lobha chello kema ? dAdAzrI : evuM chene pahelo peThelo lobha. sauthI pahelo lobha peTho ane e pramANe jevuM peThA evuM nIkale. praznakartA : e kemano pesI gayelo ? dAdAzrI : tapAsa karajene have ? e tAre jovAnuM. koIpaNa vastu tuM jouM chuM te levAnuM mana thAya chene ? levAno bhAva thayo e ja lobha ane pachI ko'kane dekhADavAno bhAva thAya ke A huM laI Avyo chuM e mAna ! pachI koI laI leto hoya to krodha kare. pahelo lobha thAya. praznakartA : ane mAyA ? dAdAzrI : mAla letI vakhate pelA ekane badale bIjuM badalI le, bIjuM sAruM hoya te kaMIkane pelo dhaNI pelI bAju jue tyAre badalAvI nAkhe to e kapaTa kare, e ja mAyA. lobha thayo eTale kapaTa thAya. kaMI paNa levAno bhAva thayo e lobha pachI tyAM chaLakapaTa thAya. kaMI paNa icchA nathI tene kazuM duniyAmAM naDe nahIM. miniTe miniTe icchA baMdha. khAya, pIe chatAMya ! e mAnyatAe mAMDI moMkANa.. praznakartA : dAdA, A vakhate lobhanI gAMTha kayA hisAbe maLI haze ? kayA bhAva karelA ? dAdAzrI : bIjAnuM joIne kare che ke AmanI pAse jone dhana saMghayuM che to atyAre heya, milobilo badhuM cAlyA kare chene ? eTale pote ya dhana saMghare pachI. saMgharavuM eTale lobhanI gAMTha UbhI thAya. bIjAnuM joIne lobhanI gAMTha UbhI thAya. eNe ema mAnyuM ce ke A paisA saMgharI rAkhIza to mane sukha paDaze ne pacI du:kha koI dahADoya nahIM Ave, paNa e saMgharI rAkhavAnuM karatAM karatAM lobhiyo evo ja thaI gayo. pote lobhiyo thaI gayo. karakasara karavAnI che, IkonomI karavAnI che, paNa lobha nathI karavAno. lokasaMjJAthI thaI phasAmaNa ! praznakartA : paisAthI ja sukha maLe che evuM ApaNe badhAM kema mAnIe chIe ? dAdAzrI : e to AkhA jagate mAnyuM che. laukikabhAve che e. lokonI rIte che e. laukika rIte che. paisAthI sukha thatuM hoya to badhA paisAvALA sukhI ja hoya paNa koI sukhI che nahIM. 'AnAthI sukha maLaze', A hoya to sukha che, nahIM to sukha che nahIM. te enuM mAnI beTheluM laukika sukha, laukika mAnyatA. eTale lobhanI gAMTha UgatI jAya. bheLuM kareluM kAma lAgene. vAreghaDIe uchInA khoLavAnI jarUra nA paDe. evuM badhuM mAne. eTale lobhanI gAMTha vadhe. lobha bahu hoya eTale bheguM kara kara karyA kare ! Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 paisAno vyavahAra seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 172 praznakartA : karma karavAthI maLe to bheguM karavAnuM dAdA, karma karyA vagara nA thAyane ! dAdAzrI : hA, paNa enAthI lobha vadhato jAyane baLyuM ! bheLuM thavAno vAMdho nathI, lobha nA vadhe to vAMdho nathI. vANiyo hoya eTale lobhanI gAMTha to hoya ja. kAraNa ke eno dhaMdho ja e. bheLuM karavuM, sephasAIDa, sephasAIDa, sephasAIDa ! praznakartA : prakRti ja evI thaI gaI hoya. dAdAzrI : prakRti evI thaI gaI hoya ja. bApadAdAnA saMskArathI AvelI hoya. enA e ja saMskAra jovA maLyA hoya eTale ene ja saMskAra pachI cAlyA have sephasAIDa kare tenoya vAMdho nathI paNa sephasAIDa thayA pachI UDADI devuM joIe. praznakartA : pachI nA UDe. pachI pelo navvANuMno dhakko vAgI jAya. dAdAzrI : hA, pachI navvANuMno dhakko vAgI jAya ! lobha kyAMthI pese ? enI zarUAta kyAMthI thAya ? paisA nA hoya te ghaDIe lobha nA hoya. paNa jo navvANuM thayA hoya to manamAM ema thAya ke Aje ghera nahIM vAparIe paNa eka rUpiyo umerIne so purA karavA che ! A navANuMno dhakko vAgyo !! e dhakko vAgyo eTale e lobha pAMca karoDa thAya toya chUTe nahIM e jJAnI puruSa dhakko mAre to chUTe ! tavvANuMno dhakko.... 'navvANuMno dhakko vAgyo' evI kahevata tame sAMbhaLelI ? Ane navvANuMno dhakko vAgyo nathI. Ane vAgyo ema kahe chene ? ema kaheze. praznakartA : dAdA, samajAvo A dhakkAnI vAta. dAdAzrI : eka vaNika zeTha hatA. bAjunA gharamAM eka sulemAna ghAMcI raheto hato ! e ghAMcIno dhaMdho telano, te eNe e kADhI nAkhyo, e dhaMdho nA cAlyo eTale pachI zAkabhAjI vecI khAto hato. zuM kare ? mArkeTamAMthI zAkabhAjI laI Ave ne pachI vecI khAya. eTale zAkabhAjIno dhaMdho sAro cAlyo. latto sAro hatone ! te roja pAMca-sAta rUpiyAnI kamANI thAya. have jyAre ochAmAM ochA pagAra hatA, pacAsa rUpiyAnA, te jamAnAmAM, temAM A ATalA kamAya eTale pachI e rAjA ja kahevAyane ? te pachI zuM kare ? bIbI sAruM jamavAnuM banAve. te pAchaLa vADImAM bIbI nIkaLe, te eka bAju zeThANI kapaDAM sUkavatAM hoya. zeThANI pUche, 'zuM karyuM Aje jamavAnuM ?" tyAre bIbI je enuM varNana kare ! "Aje birayAnI banAyA, ye banAyA, te banAyA !" 'biriyAnImAM zuM nAkho ?" tyAre bIbI kahe, 'ghInI ja banAvIe, tela-bela nahIM." eTale A zeThANIne manamAM evuM thAya ke baLyuM A thoDuMghaNuM sAruM karuM chuM tyAre horo A zeTha bUma pADe che, pachI kaheze, 'zAkaya lAvavuM nathI, bAkarA mUko pelA caNAnA ne tuveranA ! roja zAka nA hoya. aThavADiyAmAM be dahADA hoya. zeTha lAkhodhipati, paNa pahelAM Avo rivAja hato ApaNo. emAM emane doSa nahIM, badhA zeThiyAone tyAM Avo ja rivAja hato eTale pachI zeThe jANyuM ke A to gharamAM Avo saDo peTho !! zeThe pUchyuM ke, "kema tame AvuM khAvAnuM pUchapUcha karyA karo cho ? pahelAM nahotAM karatAM.' tyAre zeThANI kahe, 'A garIba che joDe, paNa kevuM sarasa sarasa khAya che ?' zeThane thayuM, 'A mAruM hAruM TIbI kaMIthI peThuM ! A TI.bI.nA jaMtuo !" have A zeThiyA to bahu pAkA hoya. saDe tyAMthI DAma devo ! nukasAna koIne dekhADe nahIM, thAya nahIM. jANe ke DAma kyAM devAno ! mArI de DAma ! bahu pAkA ! huM ja pharelo e AkhI nAta joDe. mane AkhI rAta oLakhe. pachI zeThe kaLA karI. zeTha jANe ke A roga jo pesaze to pachI A zeThANI joDe mAre roja jhagaDA cAlyA karaze. eTale pachI zeThe bIjo UMdho rasto nA lIdho, chato rasto lIdho. UMdho karIne ene ghara khAlI karAvavAnuM kare, e badhA UMdhA rastA kahevAya. Ama to e vaNika kharone ? saMskAra to kharAne ! mahIM doSa besene ene, khoTo, paNa ene kaMIka evo rastAmAM lAvavo. eTale zeThe eka thelI pAtaLA lugaDAnI lIdhI. tenI mahIM navvANuM rUpiyA bharyA. pachI upara moTuM bAMdhI dIdhuM. bAMdhIne pachI gajavAmAM laIne gayA, 'alyA sulemAna, Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 173 173 paisAno vyavahAra A tAMdaLajAnI bhAjI zuM bhAvathI Ape che ? ane A che te methInI bhAjI ?" te methInI bhAjIno Dhagalo hato enI nIce A thelI ghAlI dIdhI ! ane thoDIka tAMdaLajAnI bhAjI vecAtI laIne gayA. pachI miMyAbhAI te sAMje dhaMdho pUro thaI gayA pachI methI uthAmavA mAMDyA. ghera laI javA mAMDyA, thoDI thoDI vadhI hatIne ! tyAMthI camakyAM. allAne kucha diyA ! Ama rUpiyA jevuM lAgyuM !! ane aMdara goLa goLa lAgyuM ! Ama mApI joyuM, Ama Ama dAbI joyuM, e ja paisA ene lAgyuM, koI to kaMI ApI jAya ? allA sivAya bIjo koI navaro nA hoya atyAre ! ane ApI jAya to AvuM ? moDhe kahIne ApI jAya ke, 'jA saliyA ApuM chuM tane, vyAja Apaje ATaluM." have A zeThane kema pahoMcI vaLAya ? zI rIte pahoMcI vaLAya ? ema ne ema koyaDo kADhI nAkhyo ! te pachI saliyo mahIM gharamAM laI gayo. bIbIne kahe che, 'tuM ahIM Ave, ahIM Ava." bIbI kahe, "are, mane rasoI banAvavA done ! tame zuM kakaLATa karyA karo cho ?" tyAre saliyo kahe, 'bAraNAM baMdha karI de ane lAITa karaje." "bIbI kahe zuM che te ?" "A che !' saliyAe kahyuM. jotAM ja bIbInI AMkho cAra thaI gaI ! "A zuM paisA kyAMthI AvyA ?!! koInA lAvyA to nathIne ?" are, nA, nA. khudAne diyA ! zAkabhAjInI mahIMthI nIkaLyA. khudAne diyA Aja to.' pachI eNe dhIme rahIne gaNyA. khakhaDe, avAja thAya nahIM evI rIte, te navANuM thayA. pachI eNe vicAra karyo ke kAle je vakaro Ave emAMthI be khAvA mATe peTe rAkhI bIjA badhAya AmAM nAkhavA. benkamAM mUkIe evuM. A navANuMno dhakko vAgyo ene ! e lobhiyo na hato. rophabhera khAto hato tene lobhiyo banAvyo vANiyAe ! te pachI roja pAMca, cha umere che ! pachI zeThANIne zeThe kahyuM, 'kema pelI bIbIjInI vAta tame have nathI karatAM ? vaDhavADa thaI tamAre ? vaDhavADa thaI hoya to huM ene kahI AvuM ke laDhIza nahIM amAre ghera.' tyAre zeThANI kahe, "nA have to e kahe che ke Aje to roTalA ne kaDhI karI ne evuM tevuM badhuM kare che." eTale zeThe jANyuM ke goLI vAgI kharekharI. A vANiyAne zI rIte pahoMcI vaLAya ? pelo saliyo lobhiyo na hato tene lobhiyo banAvyo. eTale ApaNA keTalAka loko lobhiyA na hatA, te ahIM amerikAmAM nANuM dekhyuM ne te navANuMno dhakko vAgI gayo. vAgI jAya ke nA vAgI jAya ? praznakartA : mane nathI dhakko vAgyo haju dAdA. dAdAzrI : tArI pAse AvyuM ja nA hoya. praznakartA : A bhAI vANiyA che emane kaho ke pelI thelI mUkI jAya. dAdAzrI : e to koI mUkI Ave tyAre ? paNa A je kahevata kahelI ne te bahu sArI kahevata, akkalavALI kahevata che. huM, meM tapAsa karelI ke navvANuMno dhakko eTale zuM haze ? A vAta kahe che te ApaNA gheDiyAonI anubhavanI vAta hoya che. anubhavasiddha pramANo sAthe. juone pelo musalamAna pharI gayone ! bIbI roTalA-kaDhI karatI ne khAtI thaI gaIne ! jo vaDhavA javuM paDyuM? lAkaDAnI talavAra ! ema ne ema dhIkI nAkhe ! DaoNkTara sAMbhaLyuM ke A kaLA badhI ! vANiyAnI kaLA ! kevo dhakko mAryo. zAkanI nIce ghAlI dIdhuM. eTale miyA samajI gayo ke allAne diyA. navANuMno dhakko. bahu sArI kahevata ! Ama samaja badhI hoya. praznakartA : e evuM thavAnuM kAraNa zuM ? dAdAzrI : lobha, prakRti ja vaNika. vaNika eTale niraMtara vicAra karI karIne ja kAma kare. pagalAM bhare. vicAra karanAro haMmezA lobhI thAya. darekamAMthI khoLI kADhe. zAmAM napho che ne zemAM khoTa che ! tAraNa kADhe eTale pachI e lobha zI rIte chUTe ? bhagavAna bhulAya. ene to emAM ja majA Ave. inTaresTa ja emAM Ave. AmAM A lokone vadhatAM vadhe nahIM to lobha zeno thAya te ! Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno seTIMga bAkI che. vyavahAra 174 zeTha zodhe saDelA zAka ! ApaNane khabara paDe ke A mANasamAM lobha nathI. ane lobhiyA mANasano lobha tarata khabara paDI jAya ke A lobha karyo. ahIM zAka mArkeTamAM UbhA rahe ne to dekhADuM ke keTalA mANaso zAka sAruM maLe te bAju jAya ne pelI DhagalIo maLe te moTA moTA zeThiyAo hau e bAju jAya. pahelAM to DhagalIovALA kahetA'tA ke A zeThiyAo Ave che te DhagalIo mATe, te moTA moTA zeThiyAo hau e bAju jAya ne DhagalIo kharIdI le. A TAmeTAMno zo bhAva che ? tyAre kahe 'cAra AnA, cha AnA ?" pachI laI Ave. have eTaluM ja peNe AgaLathI levA jAya to savA rUpiyo hoya. have A DhagalIonuM zuM hoya ? zAka sAruM nA hoya. eka bAju kApI nAkhe ane pachI zAka karIe chIe ema kaheze. A jaMtuone to amerikAvALA aDatA ja nathI AvuM. upara kazuM nA thayuM hoya toya aDe nahIM. kAgaLiyuM vIMTyuM hoya tethI upaDe. upara pepara vIMTyuM nathI mATe kADhI nAkho. ane ApaNe tyAM upara DAgha paDelo hoya. mahIM jaMtu khAtA hoya, teneya kADhI nAkhIne khAya ! are, rIMgaNAmAMthI jIvaDuM kADhIne pachI rIMgaNuM rahevA de chene ! jIvaDuM mahIMthI kADhI nAkhe ne pachI rIMgaNuM rahevA de. lobhanI gAMTha zuM nA kare ? e... atra, tatra, sarvatra ! lobhiyo savAre UThyo tyAMthI lobha karyA kare. Akho dahADo emAM ne emAM jAya. bhIMDA moMghA bhAvanA che kaheze. vALa kapAvavAmAM paNa lobha ! Aje bAvIsa dA'DA thAya che, pUro mahino javA do. kazo vAMdho nahIM Ave, samaja paDIne ! A svabhAva eTale A gAMTha ene dekhADa dekhADa kare ne kaSAya thayA kare ane A kapaTa ane lobha benuM bahu vasamuM che. paiNatAM ya citta lobhamAM ! eTale lobha choDavA mATe bhagavAne bahu rastA karyA. mANasane lobha chUTe nahIM tyAM sudhI game tyAM beTho hoya, paiNavA beTho hoya toya enuM citta lobhamAM paisAno vyavahAra hoya. 'alyA thoDo vakhata A leDImAM rAkha.' tyAre kahe, 'A leDIne paiNIzuM ja ne ? eka to paiNavAnI ja che ne !' paNa peluM cittamAM ! lobha evI vastu che ke citta emAM ne emAM ja rahe. eTale bhagavAne kahyuM ke lobha choDAvavA mATe eno rasto karajo. nahIM to lobha nahIM chUTe ane tamAre lobhanI gAMTha tUTe nahIM tyAM sudhI mokSe javAya nahIM. 174 Akho divasa gALe rakSaNamAM ! eka mANasa to eTalo badho lobhiyo ke eNe ApaNe tyAM AvavAnuM ja choDI dIdhuM ane bIjAoe jyAre maMdira mATe paisA ApavA mAMDyA tyAre e kahe, 'dAdA to paisA letA nathI ne tame zuM karavA emane UMdhe raste caDhAvo cho ?" huM samajI gayo ke A mANasa bahu lobhI che. cAra AnA ya nA chUTe ane ene ghera tamAre tyAM cA pIvAnI icchA nA karavI. pAya to sAruM kahIe. e mANasano doSa nathI. enA para dveSa karavA jevo nathI. eka gAMTha ene bicArAne pajave che. e mANasano doSa nathI. lobhiyo eTale cogaradama enuM rakSaNa karyA ja kare. Akho dahADo vicArothI rakSaNa karyA ja kare. enuM nAma lobhiyo. zenuM rakSaNa karyA karato hoya ? enA AtmAnuM nahIM, lobhanuM ja rakSaNa karyA karato hoya, janmathI ja. janmyo tyAMthI te maratAM sudhI. chellA sTezana sudhI. maratI vakhateya lobha kare. lobhanI vAta kare. tyAMya dhUNavuM paDe ! pAMca-pacAsa rUpiyA hAthamAM hoya toya vApare nahIM, toya rikSAnA kharce nahIM. zarIre calAya nahIM toya ! tyAre meM emane kahyuM ke AvuM nA karo. thoDA rUpiyA, dasa dasa rUpiyA rikSAomAM vAparavA mAMDo. tyAre e kahe ke e to kharcAtuM ja nathI. ApavAnuM thayuM eTale khAvAnuM nA bhAve. have tyAM hisAbathI to maneya khabara paDe che ke, khoTuM che. paNa zuM thAya paNa ? prakRti nA pADe che te ekavAra emane meM kahyuM ke paisAnuM paracUraNa lone, rastAmAM veratA veratA Avo ! te eka ? dahADo thoDA veryA ne pachI nA veryA. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 175 175 paisAno vyavahAra Ama be-cAra vakhata verI nAkhene to ApaNuM mana zuM kare ke ApaNA kAbUmAM che nahIM, ApaNuM mAnatA nathI. A to ema karIne ApaNuM mana-bana badhAM pharI jAya ! ApaNe UMdhuM karavuM paDe. e to dhUNavuM paDe. dhUNyA vagara nA cAle. te gharanAM mANasa kAbUmAM nA AvatAM hoya to dhUNavuM paDe. evI rIte manane kAbumAM levA mATe dhUNavuM paDe. lakSa niraMtara lakSmImAM ! lobhanI graMthi eTale zuM ? kyAM keTalA che, tyAM keTalA che, e ja lakSamAM rahyA kare, benkamAM ATalA che, pelAne tyAM ATalA che, amuka jagyAe ATalA che, e ja lakSamAM rahyA kare. 'huM AtmA chuM' e ene lakSamAM rahe nahIM. peluM lakSa tUTI javuM joIe, lobhanuM. 'huM AtmA chuM' e ja lakSa rahevuM joIe. Ape tyAre tUTe ! praznakartA : pahelAM paristhiti bahu kharAba hatI eTale lobha bahu raheto hato. dAdAzrI : hA, tethI ja lobha rahe. tyAM sudhI manamAMthI chUTe nahIM. eka phero ApavA mAMDene tyArathI mana moTuM thatuM jAya. praznakartA : khabara ja nA paDe ke A lobha che ke IkonomI che. dAdAzrI : e lobha ja. paNa A sArI jagyAe vaparAyo ane emanA hAthamAMthI chUTavA mAMDyo. eTale e lobha tUTI gayo, nahIM to e lobha ja tyAM ne tyAM cItaryA kare. tyAM ne tyAM cItare. AtmAmAM nA rahe. mUDI ochI thaI jaze ! "are, paNa joDe laI javAnI che ?" tyAre kahe, 'joDe to nahIM laI javAnI, paNa tyAM sudhI joIze ne tyAM sudhI, jIvIe tyAM sudhI joIzene ?" alyA mUA, pachI rahI jaze tenuM zuM karIza ? paNa pelo bhaDakATa, eka jAtano bhaDakATa rahe. lobha ane karakasara ! praznakartA : dAdA pAse AvatAM sudhI mane ema lAgatuM hatuM ke huM karakasara karuM chuM, e sArI vastu che. have samajAyuM ke e lobha che. dAdAzrI : nahIM, karakasara karavAnI jarUra hatI. khoTe raste, pelA saMsAramAM jatA rahe eno artha nathI. paisAnI karakasara phakta ahIM eka AtmAnI bAbatamAM nahIM karavAnI. bIje badheya karakasara karavAnI. kaMI nAkhI devAya ? ApaNane jarUriyAta hoya ne sTezana para dUdha maMgAvyuM ane cA banAvAya eTalI banAvIne dUdha chevaTe vadhI gayuM to kaMI nAkhI devAya ? e kaMI kUtaruM-bUtaruM hoya ke game te jato Avato hoya tene kahIe ke bhaI, A dUdha pI jA, ko'kane pIvaDAvI daIe. paNa nAkhI nA devAya. praznakartA : karakasara ane lobhanI DImArkazana kevI rIte karavA ? dAdAzrI : lobha eTale to zuM ? ApaNuM citta ja tyAM ne tyAM rahyA kare. ApaNI mUDImAM ja citta rahe. ochA nA thAya. ochA nA thaI jAya evuM rahyA kare. enuM nAma lobha ane karakasara eTale zuM ? jatAM na rahe vadhAre. mArkeTamAM jAya to pAMca miniTa vadhAre thAya to bhale, paNa bahu paisA nA jatA rahe evI rIte, paNa sAruM zAka le, enuM nAma karakasara kahevAya. sAruM zAka levuM ne vadhAre kharca nA thAya enuM nAma karakasara. saDeluM zAka levuM enuM nAma karakasara nA kahevAya. e lobha kahevAya. praznakartA : dAdA, gharakharcamAM mane ema thAya ke thoDA paisA bacAvIne mUkI dauM. e lobha kahevAya ? dAdAzrI : nA, e lobha nahIM. jarUre karIne vAparavA mATe rAkhI melyA che, te lobha nA kahevAya. e sArA raste vaparAya nahIM, to e lobha kahevAya ane sAre raste vAparavA mATe, pArakA mATe vAparavAmAM lobha tUTe. paisA bhegA karyA che have, paNa te zAmAM gayA ? sArA kAmamAM gayA to lobha tuTI gayo. mojazokha nA karo ne paisA bhegA karo e lobha kahevAya. mojIlA nahIM thavAnuM. zokhIna nahIM thavAnuM, paNa mojazokha sAdhAraNa vyavahArathI to Ama Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. vyavahAra paisAno 1 76 paisAno vyavahAra khAvuM-pIvuM ne rahevuM joIe. paNa nA, evuM nA karAya, e lobha kahevAya. paNa lobhanA paisA sArI jagyAe vAparyA mATe e lobha nA kahevAya. nahIM to lobha ja kahevAya badho. karakasara kare teno vAMdho nathI. karakasara to karavI ja joIe. IkonomI to eka moTo AdhAra che eka jAtano. e khoTuM nahIM paNa zarIrane bALIne nahIM. bAkI karakasariyo ane lobhiyo emAM bahu phera. karakasara to joIe ja ! lobha nA joIe. ikonomI nA hoya to mANasa nA kahevAya. kAraNa ke eno sAMdho maLe nahIM, to tAro tUTI jAya badhA. ATalA khAtAne saplAya karavAnuM, ATalA khAtAne Ama karavAnuM, te badhuM tUTI jAya. ikonomImAM lobha nA hovo joIe. praznakartA : paisA gajavAmAM hoya chatAMya maMdiramAM Ama nAkhe nahIM, nAkhavAnuM mana nA thAya e zuM ? dAdAzrI : e garIbAInuM kAraNa. amuka sthitimAM AvI sthiti barobara nA hoya tyAre thAya. to pharI paisA hoya tyAre karIzuM ema kahevuM e lobhanI gAMTha nA kahevAya. lobhiyo ane kaMjUsa ! praznakartA : lobhiyo ane kaMjUsa e najIkano kahevAya ? dAdAzrI : nA. kaMjUsa judI jAtano. pahelAMnI Teva paDelI hoya, nA hoya te dahADe kaMjUsAI karavAnI Teva paDelI te pachI Ave toya kaMjUsAI kare. e Teva chUTI jAya che. e to Teva paDelI che. ane lobhiyo to gAMTha che eka jAtanI, jabarajasta gAMTha-raMgAya nahIM kazAyamAM ya ! ane kaMjUsAI karanAro che te zrImaMta thAya toya cA halakA prakAranI laI Ave. pahelAM lAvato hato evI ! ema nahIM ke sArI laI Ave ! huM to cA uparathI oLakhI jauM ke pArTI sArI hoya toya ! have e ochuM bolavAnuM che ? manamAM samajI javAnuM dareka prakRti chene, eno zo doSa ! AtmAno doSa nathI, e prakRtino doSa che ! te lobhiyo raMgAya nahIM. pelo raMgAto ja nathI. e mane ajAyabI lAgI. praznakartA : paisA hoya ne vApare nahIM e lobhI kahevAya ke kaMjUsa ? dAdAzrI : e to kaMjUsa kahevAya. e to Teva paDelI. jyAre sthiti namara hoya, paMdara rUpiyA pagAra maLato hato. te dahADe kaMjUsAI karIne ja dahADA kADhelA te pacAsa rUpiyA AvatAMya eno svabhAva jAya nahIM ! enuM nAma kaMjUsAI ! lobhiyo to lAkho rUpiyA hoya toya eno e ja, raMgAya karAya nahIM. ta gAya kazAmAM ! ane lobhiyo to svabhAvathI ja evo hoya ke kazAmAM raMgAya ja nahIM. koI raMga caDe nahIM ene ! lobhiyo hoya ne to tamAre eTaluM joI levuM ke koI raMga caDhe nahIM ! lAlamAM boLIe toya pILo ne pILo ! lIlAmAM boLIe toya pILo ne pILo ! eTale lobhiyo raMgAya nahIM ! tamane to jema raMgIe ema raMgAI jAva ! eTale raMgAya ene jANavuM ke A lobhiyo nahIM. dareka mANasane ema thAya ke mArAmAM kaMI lobha haze ? to joI levuM ke huM raMgAu evo chuM ke nahIM ? ApaNe A vAta che ne emAM tame raMgAI jAva. vAra nA lAge. ane lobhI to raMgAyA ja nahIM. hA e hA kare. Ama UMco thaI thaIne vAta kare. badhuM kare, raMgAya nahIM. raMgano zeDa hato teno te ja. pharI pAcho dhoI nAkhe, to hato tevo ne tevo ja ! lobha vagaranA badhAya raMgAI jAya. pAcho hase eTale ApaNe jANIe ke raMgAI gayA. huM je vAta karuM ne te sAMbhaLe badhIya. bahu sArI vAta, bahu AnaMdanI vAta, Ama tema, paNa mahIM tanmayAkAra nA thAya. eTale A ghara-bara bhUlI jAya ne pelA bhUle nahIM. ene lobha-bobha kazuM bhUle nahIM. hamaNe jaIza ne pelA Avaze to gADImAM jaIza emanI to pAMca bacaze. e bhUle nahIM. pelo to pAMca bacavA karavAnuM bhUlI jAya. pachI javAze kaheze. pelo kaMI bhUle nahIM. e raMgAyo nA kahevAya. raMgAyo kyAre ke tanmayAkAra thI jAya badhuM. ghara-bAra badhuM bhUlI jAya. tamane nA samajaNa paDI ? A loka nathI kahetA ke dAdAno raMga lAgyo ? pelAne dAdAno raMga nA lAge, tuM game teTalA raMgamAM boLa boLa kare toya paNa. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno vyavahAra seTIMga bAkI che. maulika vAto, dAdAtI ! dAdAzrI : A lobhiyAnI vAta navI nIkaLI atyAre ! praznakartA : A vAta maulika lAgI amane paNa. 177 dAdAzrI : nA, paNa UMcI vAta nIkaLI ! huM samajI jauM badhAMne raMga lAge te, paNa Aje lobhanI vAta che ne te oLakhavA mATe sAdhana bahu UMcuM nIkaLyuM atyAre. mane potAneya khabara na hatI ke AvuM suMdara sAdhana che ! lobha kema oLakhAya te ? A to rekarDamAMthI zuM nA nIkaLe ? e kahevAya nahIM. evo evo tAjjuba mAla bharelo che badho. A to bahu UMcI vAta nIkaLI che. lobhiyo raMgAya nahIM. praznakartA H A lobhanI gAMTha che ne e pArAzIzI. dAdAzrI : lobhI enI vahunI joDe, chokarAM joDe, bhaIbaMdha joDe raMgAya nahIM. bahu UMcI vAta nIkaLI ? AvI AvI ko'ka phero sarasa vAta nIkaLI jAya che ! tamArA gAmamAM evo koI mANasa nathI ke je kazAmAM raMgAya nahIM evo ? A kaMI joDe laI jAvano che ? have potAne dekhAtuM nathI ne A zuM karIzuM ? joDe zI rIte laI jaIza ? lAva jatAM jatAM laI laIe bairAMne, chokarAMne badhuM teya nahIM ! mAta to bhoLuM ? praznakartA : paNa dAdA, lobhanI gAMTha khabara nathI paDatI eTale besI rahI che. dAdAzrI : e khabara paDe to to mANasanuM kalyANa ja thaI jAyane ! vaNikone lobhanI gAMTha hoya ne kSatriyone mAnanI gAMTha hoya. banne gAMTho nukasAnakAraka che. mAnI hoya tene loko apamAna Ape, mAna eTale bhoLuM. eTale sahu koI paisAno oLakhI jAya ne zuM joIne chAtIo kADhIne pharo cho ? evuM kahe. mAna bhoLuM. mAna mATe to raste janAra kaheze, ohoho bhaI, zuM karavA ATalA badhA TAITa cho ?' 177 vyavahAra praznakartA : lobhavALAne mAna ApIne lobhanI graMthi toDavAnI, paNa A mAnanI graMthi kevI rIte toDAya ? dAdAzrI : mAnanI graMthi to A loko enI meLe toDI Ape. e apamAnathI tUTe ne ! nahIM to mAna to sahu koI dekhADa dekhADa kare. bhoLuM eTale nAnAM chokarAM hau samajI jAya ke mAnamAM AvI gayA che. ane pAchuM zuM thAya ? bahu lobhiyo hoya ne te apamAna khamIne, so rUpiyA maLatA hoya to hase ane manamAM ema samaje ke melo ne chAla, ApaNane to maLe chene ? e lobhanI gAMTha. ane mAnI to bicAro mAne caDhAve eTale vAparI nAkhe, enI pAse je hoya te. pachI tene apamAnano bhaya bahu lAge. koI mAruM apamAna karaze to ? apamAna karaze to ? teno bhaya bahu tene lAge. mAnI to tame jAvane to tamane dekhIne kaheze, 'Avo padhAro' kAraNa ke potAne jevuM joIe evuM ja sAmAne Ape. have mAnanI graMthio to tUTI javAnI che. kAraNa ke tana-mana arpaNa karI devAnuM che, eTale mAnanI graMthi tUTI javAnI che. paNa lobhanI tUTavI joIe. lobhanI graMthio nA chUTe te. A lobhanI graMthio koNa toDI Ape ? ArtadhyAna ne rodradhyAna Akho dahADo karyA kare ! kaSAyo para prakAza draSTi bhautika tarapha che eTale evI draSTi bhautikathI chUTatI nathI. eTale ame samajI jaIe ke Ane kaI gAMTha che A ! e gAMTha choDAvavA mATe prayatna karIe. cAra prakAranI gAMTho hoya, tenA AdhAre A jIvo e draSTi choDatA nathI. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. vyavahAra paisAno 178 178 paisAno vyavahAra ApaNe choDAvavA prayatna karIe. e poteya kahe ke mane A draSTi nathI gamatI chatAM pelI gAMTha che te pakaDI rAkhe. e cAra prakAranI gAMTho che : krodha, mAna, mAyA, lobha. have mananI gAMTha hoya te to savArathI ja nakkI kare ke zuM karuM to Aje mane mAna maLaze, mAna kyAM maLaze. enI Akho dahADo gaNatarI hoya ja. ane mAna maLavAnuM hoya ne te dahADe AjubAjuvALAne laI javA phare ! Avajo mArI vADImAM ! cA hau pAya gharanI. enuM mAna dekhADavA mATe kare ke nA kare ? e mAnanI gAMThavALAne ame oLakhI jaIe ke A mAnanI gAMTha che. bIjI lobhanI gAMTha. moTAmAM moTI gAMTha lobhanI. jo lobha nA chUTe to draSTi nA badalAya. eTale ame zuM karIe ? moTA mANasonI lobhanI gAMTha Ama toDIe, hathoDA mArIne. jo tUTI to ThIka nahIM to ApaNe kyAM enI pAchaLa paDIe ! tUTI gaI to kAma thaI jAya. nahIM to emAM ne mAM jIva hoya Akho dahADo ! emAM ne emAM ja jIva. gAMTha tUTI gaI to rAge paDI jAya. eTale A cAra graMthio tUTatI nathI mANasanI. graMthibheda thAya nahIM tyAM sudhI nigraMtha thAya nahIM eTale ame je sIdhA mANasanI sAthe vAta ja nA karIe. paNa jANyuM ke A gAMThavALo che te mArIe hathoDI uparathI jarA. tema chatAM nA chUTe to hasIne vAta karIe jarA. pachI zuM karIe te ? ApaNe to ApaNI pharaja bajAvavI. ApaNe koI jhagaDo karavA nathI AvyA. praznakartA : mAna ane lobhanI, benI vAta karI tame. krodha ane mAyA rahyuM. dAdAzrI : have je kapaTa che te lobhanI graMthi majabUta karavA hAru che e rakhA rAkhelA che. lobhanI graMthine koI toDI nA jAya eTalA hAru rAkhelA che. te ApaNane zuM kare ? amArI icchA to che, thoDA vakhata pachI karIzuM, ema karIne ApaNane aNI cukAvaDAve ane aNI cUkyA eTale so varSa jIve pachI. eTale ame jANIe ke A karavA mAMDyuM kapaTa. eTale ame khasI jaIe. amAre kapaTa nA karavuM hoya. tuM kara, phAve to... ApavuM hoya to Apa ne nA hoya to amAre kaMI nahIM ! paNa e aNI cukAvaDAve ApaNane ane e cukAvaDAve tyAMthI ame samajI jaIe ke A aNI cukAvaDAvavA mAMDI. ane mAre kyAM gharanAM mATe levAnuM. te tArA hitane mATe. mAre to levuMya nathI ne devuMya nathI. ane evuM nathI ke tArA vagara aTakI paDyuM che. e to ApanArA bIjA maLaze. phakta tArA hitane mATe ja A hathoDI mAruM chuM. ko'kane ja mAruM. somAM ekAda mANasane mAruM. kAraNa ke huM jANuM ke A ahIM lobhanI gAMTha che. te hathoDI mArI ApuM ! eTale thaI gayuM ! vAta samajAI ? e dekhAvo muzkela ! A tamAre mAna ane lobha beu kharuM. mAna kharuM. eTale ame kazuM nA karIe. huM jANuM ke lobhane A mAna ja mAraze. kSatriyapaNuM ne eTale mAnI bahu jabarajasta ! eTale e lobhanI gAMTha chedI ja nAkhe. bApA marI gayA eTale eya pAMca-dasa hajAranuM vAparI nAkhe. ane lokoya jamaNanuM zIkhavADe.. praznakartA : paNa kevI goThavaNI karI che. A badhI ? dAdAzrI : goThavaNImAM ame tAraNa kADhI laIe. amuka amuka mahAtmAne mATe huM kazuM kahuM nahIM. lobhanI gAMTha eka enA para dhyAna rAkhyA karuM ke lobhanI gAMTha kAma kare che. enuM kalyAma nA thAya ne nukasAna thAya. praznakartA : A lobhanI gAMTha mane che ema dhyAnamAM AvavuM e paNa bahu DiphikalTa che. dAdAzrI : dhyAnamAM Ave nahIM to e tUTe zI rIte ? mAnanI gAMTha tUTe. koI apamAna karanAro maLI Ave ane bIjuM koI moDhe ema kaheya kharA ke ATalo badho zenA hAru ahaMkAra karo cho ? paNa lobhamAM enA dhaNIne ja khabara nA paDe. bhAna ja nA rahe. tyAM caDhe tAva ! manamAM paisA ApavAno bhAva thAya ke ApIe, paNa apAya nahIM e lobhanI gAMTha. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 179 paisAno vyavahAra vAsvAha mATe dhULadhANI ! praznakartA : saMjogo evA hoya ke ApavAno bhAva hoya chatAMya apAya nahIM. dAdAzrI : e juduM che. e to ApaNane khabara paDe ke A saMjogo evA che, paNa evuM hotuM nathI. ApavAno nizcaya karIe to apAya evuM che. praznakartA : hA, paNa hovA chatAM nA Ape. dAdAzrI : hoya toya paNa nA apAya, apAya ja nahIMne, e to baMdha tUTe nahIM. e baMdha tUTe to to mokSa thAyane ! e sahelI vastu nathI. praznakartA : ema to badhAnI limiTamAM amuka zakti ApavAnI to hoya ja ne ? dAdAzrI : nA, e lobhane lIdhe nA hoya. lobhiyAnI pAse lAkha rUpiyA hoya toya cAra AnA ApavA muzkela paDI jAya. tAva caDhI jAya. are pustakamAM vAMce ke jJAnI puruSanI tana, mana, dhanathI sevA karavI. e vAMce te ghaDIe ema tAva caDhI jAya ke AvuM zuM karavA lakhyuM che ! tA hoya tyAM sudhI ja ! mULa pAchI vaNika graMthine. paisA para madAra eTale e lobha tUTe kevI rIte ? praznakartA : A lobhanI gAMTha badhAmAM hoya ja. dAdAzrI : hoya ja. tamArA kSatriyomAM nA hoya. tamArAmAM garIba hoya ne tyAM sudhI hoya. pachI zrImaMtAI Ave tyArathI tuTelI ja hoya. kAraNa ke kSatriyapaNuM hoya. paTelone jyAM sudhI garIbAI hoya tyAM sudhI lobhanI gAMTha hoya. pachI chUTyuM eTale pachI rAje zrI hoya. mana svabhAvathI ja rAjezrI hoya. ane lobhanI gAMTha tUTI jAya pachI. nA hoya tyAM sudhI lobha karyA kare. pachI AvyuM ke uDADe. paNa toya dharmAdA ApatAM vAMdho. vAhavAha kare tyAM kharco kare ! huM pote ja vAhavAha thAya tyAM karato hato. mArAthI dharmamAM paiso vaparAto na hato. ne vAhavAha kare tyAM pAMca lAkha ApI dauM, mAnanI gAMTha kahevAya. vAhavAha, vAhavAha ! alyA eka dahADo rahyuM ke nA rahyuM. kazuMya nahIM. paNa nA, emAM game. TesTa paDe. meMya zodhakhoLa karelI ke mana moTuM che ne AvuM kema thaI jAya che cIkaNuM ? paNa vAhavAhamAM mana moTuM hatuM. zodhakhoLa karavI joIene ke ApaNuM mana kevuM che te ? A mananI gAMTha kevI ? nA hoya tyAM sudhI bhAMjagaDe nahIM ane vIsa lAkha Avene to ogaNIsa lAkha lakhe evo. vIsevIsa nahIM, paNa ogaNIsa zA hAru? pelA bhAI kaheze, jarA to vicAra karo, to kahe, 'le, A lAkha rahevA dIdhA !" praznakartA : dAdA, e mAnanI gAMTha kahevAya ? dAdAzrI : hA, mAnanI gAMTha ! e mAnanI gAMTha vAhavAha thAya tyAM Ape. dharmamAM nA Ape. praznakartA : evI gAMTha to vANiyAmAM ya hoya che. vAhavAha thAya, takatImAM Ave tyAM Ape. dAdAzrI : hoya, hoya to kharI paNa e vAhavAhanI AmanA(kSatriyo) jevI nA hoya. e paisA dhULadhANI nA karI nAkhe. vAhavAhanI to hoya ja. paNa pelI moTI gAMTha nahIM. AmanA jevI nahIM. vaNikamAM lobhanI gAMTha moTI ane kSatriyone vAhavAhanI gAMTha moTI. banne gAMTha nukasAnakAraka che. hoya chatAM ta vApare ! praznakartA : lobanI evI kaI gAMTho paDI hoya ke vANiyA lokone vadhAre ne paTela lokone A rItanI hoya ? Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno seTIMga bAkI che. vyavahAra dAdAzrI : e to evuM che, A brAhmaNamAM lobhanI gAMTha nA hoya AvI. e lobhiyA kharA, paNa te nahIM hoya te badalanA. samaja paDIne ! gAMTha bhegI karIne khAya-pIve nahIM. ne gAMTha kara kara karyA kare. e lobhane bhagavAne lobha nathI kahyo. paiso hoya jabarajasta toya che te vApare nahIM e lobha. mAravADImAM kapaDAM joIe to sArAM nA hoya ane ApaNAM loka to (paTelo) traNasonI sADI hoya toya pelI kaheze ke 'terasonI lAvuM ?" tyAre dhaNI kahe, 'hA, lAvane tuM sArI dekhAya to mAre sAruM !' ane pelI jevI dekhAya tevI paNa paisA nA javA joIe ! paNa mAravADImAM eka guNa hoya ke dasa lAkha kamAyo hoya to doDha lAkha bhagavAnane tyAM nAkhI Ave. A dareka mAravADIno guNa. bIje badhe vApare nahIM. paNa bhagavAnane tyAM nAkhI Ave. A tethI AvyA karene ! paNa e vahue kevI sADI paherI che e kyAreya nA jue ! e to rAta-dahADo paisAmAM ne paisAmAM rahe ! sAta lAkha pelA che, pelA sikyoriTImAM traNa lAkha che, dasa ane tyAM ekAda Ave to kharuM. ane pachI to heMDyA ! te ghaDIe cAra nALiyera chokaro laI Ave ! pANI vagaranAM bAMdhajo kaheze. A bebhAnapaNe bhogavAI jAya che ! 180 ane vadhAre mUkIne jAya to zuM thAya ? chokarAM dArU pItAM zIkhe ene to kAmamAM ne kAmamAM ja rahe evI rIte rAkhavAno. rokaDuM hAthamAM nA Ave, dhaMdho Ave, bIjuM Ave, rokaDuM nA Ave. e to thoDuM devuM ApavuM. lAkha rUpiyAnI eseTa ApavI ane pacAsa hajAranuM devuMye ApavuM ! samaja paDIne ? eTale ghaDatara thAya chokarAnuM. tyAre mata pAchuM paDe ! lobhanI gAMTha tUTavI bahu muzkela che. praznakartA : hovA chatAM nA apAya. dAdAzrI : nA apAya, nA apAya. e kyAre lobhanI gAMTha tUTe ekadama sarakAre vero nAMkhyo hoya, agara cora laI gayA hoya, dasa-vIsa hajAra rUpiyA, tyAre lobha chUTe ke baLyuM, AnA karatAM sArI jagyAe vAparyA hota to sAruM. 180 paisAno praznakartA : paNa mULathI gAMTha chUTe nahIMne dAdA ! dAdAzrI : nA tUTe, nA tUTe. vyavahAra chatAM eka moTA mANase mane kahyuM,tuM ke 'mAre lobhanI gAMTha bahu che, te toDI Apo !' meM kahyuM, 'bhAI, A evuM nathI ke A sUraNanI gAMThanI jema kapAya.' 'toya paNa tame kaMIka kRpA karone !' meM kahyuM, 'AmAM be vastu che. kAM to amArA kahyA pramANe nAkhI do, kAM to tamane khoTa Ave. vIsa lAkhanuM sAdhana hoya to ATha-dasa lAkhanI khoTa Ave to caDI cUpa ! saDasaDATa ! have kazuM paisAya nathI joItA. baLyuM, have melo pULo ! dhaMdhA have nathI karavA. have khAvA ekaluM maLI rahe sArI rIte, AbarUbhera, to bahu thaI gayuM. ApaNe to have khAI-pIne moja karo ane ApaNe A dharama karyA karo. paNa jyAM sudhI khoTa nathI gaI, tyAM sudhI zuM thAya ? khoTa, chatAM tAre ! je lobhiyo DUbavAno hoyane, te khoTa nA AvavA de ane taravAno hoya te ? khoTa AvavA de eTale tare pAchA. khoTa Ave to pharI jAya eTale ApaNe AzIrvAda zuM ApIe ? ke koIne khoTa nA jazo, paNa nA. lobhiyAne to khoTa jajo ja ! eka bhAInI lobanI gAMTha jatI na hatI. te mane kahe che, dAdA, A lobhanI gAMTha kADhI Alone ! te nA gaI to nA ja gaI. meM kahyuM ke khoTa Avaze to jatI raheze. dhaMdhAdArI mANasa to cho ja. temanuM koTananuM kAmakAja cAle. te peDhI amadAvAdamAM, eka phero eka pArTI ja AkhI paMdara lAkha rUpiyA dAbI gaI, tenI sAthe Aya pArTI besI gaI, haDahaDATa ! meM kahyuM lokone ApI dejo. thoDuM thoDuM karIne ApI dejo. te emaNe badhuM cUkavI dIdhuM. ne lobhanI gAMTha emanI jatI rahI. moTI khoTa Avazene te AvavI ja joIe tyAre e jAya. paMdara lAkha besI gayA ! navvANunA dhakkAthI lobhanI gAMTha zarU thaI jAya paNa navvANuno dhakko vAge Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 181 18 1 paisAno vyavahAra toya je dilano rAjA che, ene gAMTha baMdhAya nahIM, dilano rAjA hoya te AvatAM pahelAM vAparI khAvAnI Teva paDelI hoya, nA hoya to sAruM. A khAlI hAthe paNa dilanA rAjA sArA. lobhanI gAMTha to nA baMdhAya vaLI ! bahu khoTI lobhanI gAMTha ! jAtrAthI lobha kapAya ! jJAtIte paNa tA gAMThe ! praznakartA : eka bhAI mArI pAse AvyA'tA. mane kahe che. "mArI pAse pAMca lAkha rUpiyA che ane ame be ja jaNAM chIe. chokaro to badhuM bahu kamAya che. paNa mArI lobhanI gAMTha jatI nathI.' Aje dAdA pAse AvavAnA hatA paNa AvyA nathI. dAdAzrI : e to eka mANasa mane kaheto'to ke mArI pAse sittera lAkha rUpiyA che ane mAre paccIsa lAkha rUpiyA kaMIka sArI jagyAe vaparAya evuM kaMIka thAya to karavuM che paNa mArI lobhanI gAMThane laIne cAra AnAya apAtA nathI, mArAthI. te meM emane kahyuM, tame ahIMyA AvatA rahejo. te ekAda-be phero AvyA, ne pachI AvyA ja nahIM. ahIM game te kharuM, badhuMya game. lobhanI gAMTha ne emane nA AvavA de. e gAMTha pachI pote vALelI. davA copaDatA jAya ne paDIkuM vALatA jAya. praznakartA : eNe bhAre karelI. lobhiyAnI gatane loko samajI zakatA nathI. kRpALu deva sAru samajI zakyA. te eTale sudhI ke jAtrAe javAthI lobhanI gAMTha kapAya. tame vAMceluM ? praznakartA : hA, tIrthayAtrAmAM paisA kharcA eTale. dAdAzrI : eTale paisA ochA thAya eTale e gAMTha kapAya. je te raste paisA AmanAthI nakhAvaDAvo. praznai : A kevuM oparezana kahevAya ? dAdAzrI : je te raste oparezana karIne A gAMTha kADhI nakhAvaDAvajo. mAnI hoya tene kazI jarUra nathI. mAnIne kazuM vaDhavAnI jarUra nathI. mAnI nA hoya te naphaphaTa thaI gayelo hoya, to lobha caDhI beThelo hoya ! vagovo tija lobhate ! praznakartA : tame je kaho cho ke mUThI nA chUTe e to aneka janmonA saMskAra paDelA, koThImAM bharelo mAla e ja Avene ? dAdAzrI : bharelA mAlane ApaNe pachI zuM karavAnuM ? bharelo mAla ! bharelo ja nIkaLe. paNa ApaNe potAnI jAtane kahevAnuM ke arere, AvuM tame karyuM, AvuM tame karyuM, AmAM zuM sAruM kahevAya ? ApaNe UlaTAM vaDhavAnuM, tyAre lobhathI chUTAya. ApaNe chUTIe. lobhane vagovIe tyAre lobhathI chaTAya. pelo te lobhane vakhANe che. bIjo lobhiyo maLe to ene game. are, lobha to keTale sudhIno ? cAmAM jarAka amathI khAMDa nAkhe to cAle. pachI ene mana badalAI jAya pachI. badhAmAM lobha khAvA-pIvA, kapaDAM-lattAM badhAmAM lobha ! dAdAzrI : eTale majabUta karelI, UkhaDe nahIM, te lobhanI gAMTha nA chUTe. nAno amatho lobha, paNa ene kADhavA mATe... have huM zI rIte lobha choDI ApuM ? amArA kahyA pramANe to cAlavuM nathI. lobha choDavA mATe jJAnI puruSa kahe e rIte tuM paisA nAkha. pastAvo kare DhIluM ! lobha tUTavAnA be rastA kharA. eka jJAnI puruSa toDAvI Ape, potAnA vacanabaLathI. eka jabarajasta khoTa Ave to chUTI jAya ke mAre kaMI karavuM nathI, have ATalA je hoya te nabhAvI levuM che. mAre keTalAya lokone kahevuM paDe che ke khoTa Ave tyAre lobha chUTe. nahIM to lobha chUTe nahIM. amArA kahevAthIya nA chUTe. evI ghoDAgAMTha paDI gayelI hoya. praznakartA : jJAnI puruSa toDI Ape paNa potAnA bhAva thavA joIe, lobha Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. vyavahAra paisAno 18 2 1 8 2 paisAno vyavahAra gAMTho mahIM bhAre, ene zI rIte jAgRti rahe ? praznakartA : jAgRti gAMThonI javAbadArI nathI letI. dAdAzrI : levA phare paNa gAMTha ja na levA de tyAM AgaLa. gAMThano paDachAyo enI upara hoya. jAgRtinuM ajavALuM gAMTha upara paDavuM joIe tene badale gAMThono paDachAyo enI upara paDe. have zI rIte pahoMcI vaLAya ? ogaLe gAMTho, satsaMgathI ja ! A janarezana bahu gAMTho nathI lAvI. mohanI ja gAMTho che. lobhanI ke evI tevI gAMTha nathI. te tamArA chokarAne jotA hazone ? praznakartA : hA. draSTigocaramAM Avavo joIe. lobha e pIDA che evuM mAnyatAmAM AvavuM joIene ? dAdAzrI : mAnyatAmAM evuM AveluM toya nathI chUTatuM. kAraNa ke gAMTha vALI lIdhI eTale have zuM thAya ? pastAmaNa thAya. pastAvo thatAM halakuM thatuM jAya. lobhiyAne gAMTha khoTathI gayelI. agara to jJAnI puruSanI AjJA jo thAya to uttama. AjJA pALavA taiyAra nA hoya tene koNa sudhAre ! te Ama graMthi chedAya.... jAtajAtanI gAMTho A zarIramAM paDelI che badhI. graMthio nirmULa thAya tyAre nigraMtha thAya. gAMTho chedI chedIne nigraMtha thAya. oLakhe to ja chedAya. praznakartA : kramikamAM doSa kADhavA paDe ane akramamAM doSa jovAthI nIkaLI jAya. dAdAzrI : doSa jovAmAM Ave potAno. doSa ko'ka dA'Do jovAmAM AvI gayo. ko'kane dekhADavo nA paDe ne jato rahe. praznakartA : pote jAgyo eTale pelo cora enI meLe nA rahe. dAdAzrI : enI meLe jatA rahe. eTale A jovAthI badhI gAMTho ogaLI jAya. paNa bhAre gAMTha evI hoya che ke te jovAnuM che tyAM AgaLa thApa khavaDAvI de che. tene ame tyAM AgaLa saLI karIe. jovAmAM ya thApa khavaDAvI de. dekhAya ja nahIMne ! emAM jAgRtitI ja jarUra ! ene mATe eka paNa kharAba bhAva nahIM Avavo joIe, enuM nAma saMyama. ane enA para kharAba bhAva Avyo hoya to tarata te dhoI nAkhe enuM nAma saMyama ! je saMyamamAM rahetA nathI te pachI ghaDAyane ! jJAna lIdhA pachI to saMyamanI jarUra. eTalI badhI jAgRti hoya to vAMdho nathI. je thAya e jAgRtipUrvaka jatuM rahe, to to ene AkhuM vijJAna phITa thaI gayuM kahevAya. jAgRti hoya nahIM ne dAdAzrI : gAMTho bIjI nathIne ? A AjanI janarezano badhI gAMThavALI nahIM. amArI AgaLanI janarezano bahu ja gAMThovALI ! lobhanI bhAre gAMTho ! eTalA hAru corI kare, jUThuM bole, lucce kare, badhuM ja kare, pelI corI nahIM. pakaDAya che evI corI nahIM. mAnasika buddhithI Tiko laDAve. pelI corI karatAM A corI khoTI kahevAya. pakaDAyo nathI eTaluM ja. satsaMgamAM rahIe to ja gAMTho ogaLe. nahIM to satsaMgamAM hoIe nahIM tyAM sudhI gAMThonI khabara paDe nahIM. satsaMgamAM rahIe eTale peluM nirmaLa thatuM dekhAya. ApaNe cheTA rahyAne ! bahu cheTA rahIne joIe nirAMte. eTale ApaNane badhA doSa dekhAya. peluM to gAMThomAM rahIne joIe chIe. te doSa nA dekhAya. tethI kRpALu deve kahyuM, "dIThA nahIM nija doSa to karIe koNa upAya !! have badalAvo dhyeya ! anaMta avatArathI AnuM A ja kareluMne ? ane AnAthI ja, lobhathI ja mAre zAMti rahe che evuM ene manamAM phITa thaI gayeluM. have e lobheya koI phero mAra khavaDAve che. ane AnAthI zAMti rahe che ne sukha thAya che. AtmA thayo tyAre Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno pachI pelo lobha chUTato jAya. atyAra sudhI chelluM sTezana lobha hato, have chelluM sTezana AtmA Avyo eTale enI meLe pravRtti badalAtI jAya ! samarpaNanuM sAyansa ! tame je pAmavA mAgo cho te mArI pAsethI kyAre pAmo ? mArI najIka kyAre AvI zakAya ? tamArI vahAlAmAM vahAlI cIja mane arpaNa karo tyAre. saMsAramAM, vyavahAramAM je vahAlI cIja che te mane arpaNa karo to najIka AvI zakAya. tame to A mana, vacana, kAyA mane arpaNa karyA. paNa haju eka cIja bAkI rahI gaI, lakSmI ! e tame arpaNa karo to najIka AvI zakAya. have mAre to jarUra nA hoya. eTale amane kemanI arpaNa karo ? tyAre kahe ke evo kaMI rasto nIkaLe to arpaNa karI zakAya ! eTale A gaI sAla tame lakSmI ApI tyArathI tamAruM vadhAre coMTyuM evuM tamane lAge che ? praznakartA : hA, dAdA. dAdAzrI : e A ja kaLA AnI, nahIM to coMTe nahIM. chUTuM ne chUTuM ja rahyA kare. have ApaNe tyAM to paisA levA mATenuM kazuM hatuM ja nahIMne ! ApaNe to letA ja na hatAne ? tyAM sudhI mana cheTuM ne cheTuM ja rahyA kare. paisAnI bAbata AvI eTale tyAM coMTyuM hoya mana. nahIM to mana tyAMthI UkhaDI jAya, jJAnI puruSa upara lokonI prIti hoya, eTale jJAnI puruSa kaheze ke tuM Ama bahAra nAkhI de ! lakSmI uparano prema ghaTyo ke AtmA thaI gayo ! vyavahAra 183 bIyAM, paNa khaI javAya ?! praznakartA : paNa dAdA, jJAnI puruSa jyAre ema kahe ke tuM nAkhI de ane tema nA thAya to e kevA prakArano lobha haze ? dAdAzrI : nA kare, paNa toya thoDuM ghaNuM kaMIka kare, eTale kaMIka thoDI gAMTha chUTIne DhIlI thaI jAya. kare kharo, kAraNa ke hisAba kare ke amane potAne kazuM joItuM nathI ane meM pUrve kaMIka kareluM che to A bhavamAM maLeluM che to pharI khetaramAM paisAno nAkhIza. khetarAM ema ne ema paDI rahe enA karatAM dANA pUratAM nAkhI AvavA joIe ke badhA khaI javA joIe ? badhA dANA khaI javA joIe ke thoDA khetaramAM nAkhavA joIe ? e amArA paTelo to badhA khAI jAya ! ane bhoLAM loko ! ane tame loko to paddhatisara. tame jANo ke ApaNA potAne mATe rAkhavAnA che. 183 vyavahAra tyAre coTe citta bhagavAtamAM ! kRpALudeve kahyuM ke jJAnI puruSanI tana, mana, dhanathI sevA karyA vagara mokSa nathI. have jJAnI puruSane dhana zuM karavuM che ? praznakartA : jJAnI puruSane ne dhanane kaMI kanekzana ja nathI lAgatuM. dAdAzrI : tyAre tananI sevA emane zuM karavI che ? praznakartA : tanathI to e nokhA che. A to sAmAnA bhalA mATe che. dAdAzrI : tamArA potAnA mATe karavAnuM che. dhanane zuM karazo ? lobhanI gAMTha tamArI tUTe eTale jJAnI kahe e sArI jagyAe paisA nAkho, eTale Avate bhava tamane kAma lAgaze. ane atyAre lobhanI gAMTha chUTe. sArI jagyAe nAkho eTale AvatA bhavano e ovaraDrAphaTa nahIM ? haiM ? ke vAparI khAIe te ovaraDrAphaTa ? ApaNe mojamajhAmAM vAparI khAIe te ovaraDrAphaTa gaNAya ? tyAre e resamAM nAkhI Ave te ovaraDrAphaTa nahIM ? praznakartA : e UMdho ovaraDrAphaTa thaI gayo. dAdAzrI : e badhuM gaTaramAM gayuM. tame jeTaluM vAparazo e badhuM gaTaramAM. mATe bhagavAne A pramANe kahyuM ke sArI jagyAe nakhAvaDAva ! eTale lobhanI gAMTha tUTI jaze. pachI citta emAM ne emAM rahe. pachI 'ApaNuM' gADuM cAlyA karaze. harakata Ave nahIM ane jeNe koI paNa sArI jagyAe paisA nAkhyA ene duHkha Ave ja kema karIne ? duHkha ene mATe rAha nA jotuM hoya. rAha jue konA mATe ? je potAnA hAru vApare che, tene mATe duHkha rAha jue che. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno seTIMga bAkI che. vyavahAra praznakartA : mULa bhrAMti gaI ne pachI ja A lobha chUTavA mAMDyone. dAdAzrI : hA, bhrAMti pahelA ye lobha chUTe. lobhiyo to jANe ane te pahelAM choDe ne to moTAM moTAM puNya baMdhAya, jabarajasta ! lobha choDe. ko'ka samajaNa pADe to chUTe. to puNya baMdhAvuM. derAsara baMdhAvuM ne potAne mATe nA vApare e badhuM ovaraDrAphaTa ! 184 sarvasva samarpaNa, zAne ? eTale zrImad rAjacaMdre kahyuM ke jJAnI puruSa je mokSa Ape che. mokSadAtA puruSa hoya, mokSanuM dAna ApavA AvelA hoya evA jJAnI puruSa tyAM AgaLa emanI tana, mana, dhanathI sevA karavI. tyAre kahe, sAheba, tana, mana to ame arpaNa karIe chIe. paNa dhananI emane jarUra ja nathI. tyAre kahe ke tArI lobhanI gAMTha koNa toDI Apaze ? jJAnI puruSa tane ema kaheze ke A bAju phalANI jagyAe dharmAdAmAM ApI de tyAre e rakama. eTale emanA AdhAre tuM ApIza. nahIM to tuM tArI jAte nahIM ApuM. jAte tuM kapAI maruM toya nahIM ApuM. emanA AdhAre, emanA upara prema che e premanA AdhAre tuM ApIza to tArI graMthi tUTI gaI ane eka phero Ape eTale mana chUTuM thaI jAya. pachI lobha chUTI jAya. ApavuM joIe eka phero. A graMthio ja che. lobha che tyAM sudhI eno niveDo nahIM Ave. eTale A lobhane toDavA mATe kare che. nahIM ke tArI mUDI ochI karavA, eTale kRpALudeve lakhyuM che ke jJAnIpuruSanI tana, mana, dhanathI bhakti karaje. praznakartA : tyAM sudhI bhakti UgatI nathI. dAdAzrI : hA, bhakti UgatI nathI. pariNAma pAmatI nathI ane emaNe kaheluM te pAchuM anubhavanuM kaheluM. nahIM to ApaNe kyAM bhAMjagaDa karIe, A gAMTho ogALavAnI ? jJAnI puruSane potAne kazuM joItuM nathI, kAraNa ke emane koI cIjanI bhIkha nA hoya. sarvasva prakAranI bhIkha jAya, tyAre bhagavAnanuM pratinidhitva maLe. paisAno kayA kayA prakAranI bhIkha ? kIrtinI bhIkha, mAnanI bhIkha, lakSmInI bhIkha, sonAnI bhIkha, strIonI bhIkha ! strIono amane vicAra paNa nA hoya. koI paNa prakAranuM, A dehanuM mAlikIpaNuM ja nahIMne ? pachI bhagavAnanuM pratinidhitva maLe. 184 vyavahAra 'dAdA' pAse banne pAMkho ! praznakartA : eTale ja dAdAnI je AdhyAtmikatA che, e vaiyaktika jema che ema vaizvika ane sAmAjika che. dAdAzrI : e bahu UMcuM sAmAjika che. A to Adarza sAmAjika che. bIjA AdarzavALA loko Ama kabUla kare ke AvuM UMcuM sAmAjika utpanna thayuM nathI. A jo samAja samaje ne to bahu ja UMcA starano thAya. je adhyAtma vyavahAranA Adarza sivAyanuM che e adhyAtma lUkhuM kahevAya che ane lUkhuM e pUruM phaLa Ape nahIM, eTale haMmezA ekjhekTanesa joIe. praznakartA : lUkhuM te kevI rIte phaLa Ape ? dAdAzrI : hA, basa, te e lUkhuM che. enAthI saMtoSa paNa nA thAya. saMjJA samajavI jJAtInI ! ane samAjanI vyavasthA jo AvI rIte samajAya to kAma kADhI nAkhe. koI paisAnI bhAvanA nA kare to keTaluM suMdara hindustAna thaI jAya ! paiso to tamane AvavAno ja che, paiso Avavo e pariNAma che. tamAre kojhIjhanuM sevana karavAnuM che. tene badale paisAnuM sevana karo cho ? paisA e zuM che ? pariNAma. eTale A to parIkSAmAM pAsa thavAnI ciMtA karo cho ? parIkSAmAM pAsa thauM ene mATe bAdhA rAkho cho ? are, sArI parIkSA ApavAmAM bAdhA rAkho ke sAruM pepara kema karIne lakhAya. tene badale A UMdhuM ja kare che. parIkSAmAM pAsa thavAnI bAdhA rAkhe che ! tamane samajAya che ? Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 18 5 185 paisAno vyavahAra praznakartA : lakSmI je pariNAmamAM AvavAnI che, enA mATe paNa AzA kema rakhAya che ApaNAthI ? dAdAzrI : A lokasaMjJAthI cAlyA eTale. pelo kahe che mAre lakSmI vadhAre maLe evuM joIe. bIjoya lakSmIne mATe doDadhAma ne bhAvanA karyA karato hoya. koI bApajI hoya tyAM jAya. "bApajI' mane lakSmI vadhAre maLe evuM kaMI karajo.' kaheze, "alyA, pariNAma mATe ? bApajIneya zarama nA Ave ? eTale A mULa vAta samajyA sivAya badhuM cAlyuM che jagata ? ane enuM du:kha che. nahIM to jagatamAM duHkha hotuM haze ? mane mULa vAta tarata khabara paDI jAya eTale mane du:kha nathI AvyuM. jJAna na hatuM toya. mane phakta du:kha zenuM hatuM ? ke aMbAlAlabhAI nAmanA duniyAmAM moTAmAM moTA mANasa, evuM huM mAnI beThelo. vAtamAM kazoya mAla nathI. e mAnI beThelAnuM bahu duHkha ApaNe ApaNI meLe mAna mAna karIe eno zuM artha ? manamAM ne manamAM rAMDIe ane manamAM ne manamAM paiNIe, e kaMI paiNyA kahevAya ? nA, tyAre kaMI rAMDyA kahevAya ? nA. eTale AkhuM jagata A paisAne lIdhe bhAMjagaDa kare chene ? praznakartA : ane bIjA kare che eTale ApaNe karIe chIe. dAdAzrI : ene bhAna nathI rahetuM ke A karavA jevuM ke A nathI karavA jevuM ! jIvana jhagAvo mINabatI sama ApaNuM jIvana koInA lAbha mATe jAya, jema A mINabattI baLe che te potAnA prakAza mATe baLe che ? sAmAnA mATe, parArtha mATe kare chene ? sAmAnA phAyadA mATe kare chene ? tevI rIte A mANaso sAmAnA phAyadA mATe jIve to tAro phAyado to enI meLe mahIM rahelo ja che. Ameya maravAnuM to che ja ! eTale sAmAno phAyado karavA jaIza to tAro phAyado to aMdara hoya ja ane sAmAne trAsa ApavA jaIza to tAre trAsa che ja aMdara. tAre je karavuM hoya te kara. to zuM karavuM joIe ? praznakartA : paropakAra arthe ja jIvavuM joIe. dAdAzrI : hA, paropakAra arthe ja jIvavuM joIe, paNa A tame have evI lAIna tarata ja badalo to Ama karatAM pAchalAM rIekzano to Ave, eTale pAchA tame kaMTALI jAva ke Ato mAre haju sahana karavuM paDe che, paNa thoDA vakhata sahana karavuM paDaze. tyAra pachI tamane koI du:kha nahIM hoya. paNa atyAre to navesarathI lAIna bAMdho cho, eTale pAchalAM rIekzana to AvavAnAM ja. atyAra sudhI je UMdhuM karyuM hatuM, tenA phaLa to Ave ja ne ? parArtha eTale zuM ? pArakA mATe, chokarAM mATe, bIjA mATe jIvavAnuM tyAre temAM tAruM zuM vaLyuM ? ahIM karoDa rUpiyA bhegA kare, aNahakanuM le, aNahakanuM badhuM bhogavI le ne pachI chokarAM hAruM badhuM mUkIne cAlyo jAya. evuM che A jagata ! pAmo jJAtIto aMtara hetu ! dareka kAmano hetu hoya ke zA hetuthI A kAma karavAmAM Ave che ! emAM ucca hetu jo nakkI karavAmAM Ave eTale zuM ke A davAkhAnuM kADhavuM che, eTale pezanTo kema karIne Arogya prApta kare, kema karIne sukhI thAya, kema e loko AnaMdamAM Ave, kema emanI jIvanazakti vadhe, e to ApaNo ucca hetu nakkI karyo hoya ane sevAbhAvathI ja e kAma karavAmAM Ave tyAre enuM bAya proDakzana kayuM ? lakSmI ! eTale lakSmI e bAya proDakTa che, ene proDakzana nA mAnazo. jagata AkhAe lakSmIne ja proDakzana kahI, eTale pachI ene bAya proDakzanano lAbha maLato nathI, eTale sevAbhAva ekalo ja tame nakkI karo to enAM bAya proDakzanamAM lakSmI to pachI vadhAre Ave. eTale lakSmIne jo bAya proDakzana ja rAkhe to lakSmI vadhAre Ave, paNa A to lakSmInA hetu mATe lakSmI kare che tethI lakSmI AvatI nathI. mATe A tamane hetu kahIe chIe ke A hetu goThavo. 'niraMtara sevAbhAva.' to bAya proDakTa enI meLe ja AvyA karaze. jema bAya proDakTamAM kazI mahenata karavI nathI paDatI. kharco nathI karavo paDato, e phrI oNpha kosTa hoya che, evuM A lakSmI paNa phrI oNpha kosTa maLe e kevI sArI ! eTale sevAbhAva nakkI karo, manuSyamAtranI sevA. kAraNa ke ApaNe davAkhAnuM karyuM, eTale Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno paisAno 186 vyavahAra 1 8 6 vyavahAra ApaNe je vidyA jANatA hoya to vidyA sevAbhAvamAM vAparavI, eTalo ja ApaNo hetu hovo joIe. enA phaLa rUpe bIjI vastuo phrI oNpha kosTa maLyA kare. ane pachI lakSmI to koI dahADoya khUTe nahIM ane je lakSmI mATe ja karavA gayelA emane khoTa AvelI. hA, vaLI lakSmI mATe ja kArakhAnuM kADhyuM pachI bAya proDakTa to rahyuM ja nahIMne ! kAraNa ke lakSmI e ja bAya proDakTa che, bAya proDakzananuM eTale ApaNe proDakzana nakkI karavAnuM eTale bAya proDakzana phrI oNpha kosTa maLyA kare. AtmA prApta karavA mATe je karavAmAM Ave che, te proDakzana che ane tene lIdhe bAya proDakzana che ne saMsAramAM badhI jarUriyAta prApta thAya che. huM mAruM eka ja jAtanuM proDakzana rAkhuM chuM, 'jagata AkhuM, parama zAMtine pAmo ane keTalAka mokSane pAmo.' mAruM A proDakzana ane enuM bAya proDakzana mane maLyA ja kare. che ! A cA-pANI amane tamArA karatAM judI jAtanAM Ave che. enuM zuM kAraNa ? te tamArA karatAM mAruM proDakzana UMcI jAtanuM che. evuM tamAruM proDakazana UMcI jAtanuM hoya to bAya proDakzana paNa UMcI jAtanuM Ave. bIjuM badhuM ja proDakzana bAya proDakTa hoya che, emAM tamAre joItI badhI ja vastuo maLyA kare ane te ijhilI maLyA kare. juone ! A proDakzana paisAnuM karyuM che eTale Aje paisA ijhilI maLatA nathI, doDadhAma, raghavAyA raghavAyA pharatA hoya evA phare che ane moMDhA para divela copaDIne pharatA hoya evA dekhAya ! gharanuM suMdara khAvAnuM-pIvAnuM che, kevI sagavaDa che. rastA kevA sarasa che. rastA para cAlIe to paga dhULavALA nA thAya ! mATe manuSyonI sevA karo. manuSyamAM bhagavAna rahelo che. bhagavAna mahIM ja beThA che. bahAra khoLavA jAva to te maLe evA nathI. tame manuSyonA DaoNkTara cho eTale tamane manuSyonI sevA karavAnuM kahuM chuM. jAnavaronA DaoNkTara hoya to temane jAnavaronI sevA karavAnI kahuM. jAnavaromAM paNa bhagavAna beThA che, paNa A manuSyamAM bhagavAna vizeSa pragaTa thayA che ! badalAvo, jIvatato hetu Ama ! praznakartA : kartavya to dareka mANasanuM. pachI vakIla hoya ke DaoNkTara hoya, paNa kartavya to evuM ja hoyane ke manuSya mAtranuM sAruM karavuM ? dAdAzrI : hA, paNa A to 'sAruM karavuM che' evI gAMTha vALyA vagara ja basa karyA kare che, koI Disijhana lIdhuM nathI, koI paNa hetu nakkI karyA vagara ema ne ema gADI cAlyA kare che. kaye gAma javuM che enuM ThekANuM nathI ane kaye gAma utaravuM che tenuMya ThekANuM nathI. rastAmAM cA-nAsto karavAno che tenuMya ThekANuM nathI. basa doDa doDa doDa ryA kare che. eTale badhuM gUMcAyuM che. hetu nakkI karyA pachI badhuM karyA karIe. lakSmI to bAya proDakzana che, enuM proDakzana nA thAya, enuM jo proDakzana thatuM hoya to ApaNe kArakhAnuM kADhIe to proDakzanamAM mahIMthI paisA maLe, paNa nA, lakSmI e to bAya proDakzana che. jagata AkhAne lakSmInI jarUra che. mATe ApaNe evI to zuM mahenata karIe ke paisA ApaNI pAse Ave ! e samajavAnI jarUra che. lakSmI e bAya proDakzana che. mATe enI meLe proDakzanamAMthI Avaze, sahaja svabhAve Ave evI che. tyAre lokoe lakSmInAM kArakhAnAM kADhyAM, proDakzana ja ene banAvI dIdhuM. ApaNe to khAlI hetu ja badalavAno che, bIjuM kazuM karavAnuM nathI. paMpanA enjinano eka paTTo Ane Ape to pANI nIkaLe ane A bAju paTTo Apo to DAMgaramAMthI cokhA nIkaLe, eTale khAlI paTTo ApavAmAM ja phera che. hetu nakkI karavAno che ane e hetu pachI ApaNane lakSamAM rahevo joIe. basa, bIjuM kazuM ja nathI. lakSmI lakSamAM rahevI nA joIe. jagatanuM kAma karo, tamAruM kAma thayA ja karaze. jagatanuM kAma karazo tyAre tamAruM kAma ema ne ema thayA karaze, tyAre tamane ajAyabI lAgaze ! Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 18 7 187 paisAno vyavahAra oblAijiMga karIe to cAle ke nA thAya ? praznakartA : cAle. lakSmIno sadupayoga zemAM ? praznakartA : paNa dhAro ke koInA puNyakarme enI pAse lAkho rUpiyA thAya, to e garIbomAM vaheMcI devA ke pachI pote ja upayoga karavo ? dAdAzrI : nahIM, e paisA gharanA mANasone duHkha na thAya evI rIte vAparavA. gharanAM mANasane pUchavuM ke bhaI, tamane aDacaNa nathI ne ? tyAre e kahe, 'nA, nathI.' to e limiTa enI, paisA vAparavAnI. eTale pachI ApaNe e pramANe karavuM. praznakartA : sanmArge to vAparavAnuM ne ? dAlatAM vaheNa dAdAzrI : pachI, bIjA badhA sanmArge ja vAparavAnA. gharamAM vaparAze e badhA gaTaramAM jaze. ane bIje je vaparAze e tamArA potAne ja mATe sepha sAIDa thaI gaI. hA, ahIMthI joDe laI javAtA nathI, paNa bIje raste sepha sAIDa karI zakAya che. sArAM kAryo kone kahevAya ? praznakartA : sArAM kAryo karavA mANase zuM karavuM? dAdAzrI : zuM karavAM che sArAM kAryo ? praznakartA : koI paNa sAruM kArya ApaNe karavuM hoya, dhArmika game te ? dAdAzrI : daseka lAkha rUpiyA dAna karavuM che ? praznakartA : nA, nA. dAnanI vAta to pachI che. dAdAzrI : to zuM karavuM che e kahone mane ? praznakartA : paNa emAM buddhino zo upayoga levo ? dAdAzrI : buddhino ? to ApaNe evuM nakkI karavuM ke ApaNe paisA nA hoya toya ApaNe roja rAtre nakkI karavuM ke mAre savAramAM je koI hoya te koIne phero khAI chUTavo che, dhakko khAI chUTavo che. ene sAcI salAha ApavI che. ane vepArI kaMI gUMcAyelo hoya, nAmAmAM gUMcAyelo hoya to ApaNe kahIe ke bhaI, huM tane nAmAnI samajaNa pADI daIza. AvuM tevuM Akho dahADo kaMInuM kaMI karIe. praznakartA : paNa Ama to e joDe ja laI gayA jevuM kahevAya ne ! dAdAzrI : hA, joDe levA jevuM ja ApaNe sephasAIDavALuM. eTale koI raste bIjAne kaMI paNa sukha thAya ene mATe vAparavuM. e badhuM tamArI sepha sAIDa che. praznakartA : lakSmIno sadupayoga kone kahevAya ? dAdAzrI : lokonA upayoga mATe ke bhagavAna mATe vAparIne te sadupayoga kahevAya. dAtamAM svArtha ! praznakartA : A dAna zA mATe karavAmAM Ave che ? Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. vyavahAra paisAno 18 8 188 paisAno vyavahAra dAdAzrI : evuM che ne e dAna pote ApIne levA mAge che. sukha ApI ane sukha levA mAMge che. mokSa mATe dAna nathI Apato. e sukha Apo lokone to tamane sukha maLaze. je tame Apo te maLaze. eTale e to niyama che. e to ApavAthI ApaNane maLe che. prApti thAya che. laI levAthI pharI jatuM rahe che. praznakartA : upavAsa karavo sAro ke kaMIka dAna karavuM sAruM ? dAdAzrI : dAna karavuM eTale zuM ke khetaramAM vAvavuM. khetaramAM vAvI AvavuM eTale enuM phaLa maLaze. ane upavAsa karavAthI mahIM jAgRti vadhaze. paNa zakti pramANe upavAsa karavAnuM bhagavAne kahyuM che. praznakartA : dAdA, A dAna to bahAra ATaluM badhuM kare che, jainomAM apAsarAmAM bahu kare che. dAdAzrI : e dAna kare paNa Ama sagAMvahAlAMne kAyadAthI bahAra nA Ape. dAna kare kAraNa potAne enuM phaLa levAnuM ne ! enuM phaLa mAre levAnuM che ne e to svArtha che, eka jAtano. dAna e to svArtha che. paNa A sagAMvahAlAMne nA Ape. kAyadAnI bahAra nA Ape. e to meM badhI AkhI nAtamAM joyeluM. maMdiromAM ke garIbomAM ? praznakartA : ApaNe maMdiromAM gayA'tAne, te loko karoDo rUpiyA paththaranI pAchaLa kharcA kare che. ane A bhagavAne kIdhuM A jIvatA jAgatA aMtaryAmI, ane dareka jIvamAtramAM birAjamAna che. ane jIvatA jagatane loko tataDAve che. ane A paththaranI pAchaLa karoDo rUpiyA kharcA kare che. e vastu zuM ? darekanI mahIM bhagavAna che, pratyakSa che. to e lokone kagarAve che ne ahIMyA karoDo rUpiyA paththaranI mUrti pAchaLa kharca AvuM kema ? dAdAzrI : hA, paNa lokone kakaLAve e to enI aNasamajaNathI kakaLAve chene, bicArAne ? krodha-mAna-mAyA-lobhanI nirbaLatAthI kakaLAve chene ? paisA kamAvA nIkaLe che, have ghera che te sArI rIte ghara cAle evuM hoya che. toya paisA kamAvA nIkaLe. te ApaNe nA samajIe ke A enA kvoTA uparAMta vadhAre kvoTA levA phare che ?! jagatamAM to kvoTA badhAno sarakho che. paNa A lobhiyA che te vadhAre kvoTA laI jAya che e pelAM amuka lokone bhAga ja nA Ave. have ame che te ema ne ema gappAthI nathI maLatuM te puNya ! tyAre puSya vadhAre karyuM to ApaNI pAse nANuM AvyuM to nANuM ApaNe kharcI nAkhIe pAchuM. ApaNe jANIe ke A to bheguM thavA mAMDyuM. kharcI nAkhyA to DIDakzana (bAda) thaI zakene ? puNya bheguM to thaI ja jAya. paNa DIDakzana karavAnI rIta to jANavI joIene ? eTale loko badhuM kare che, barobara kare che. emane cAvI joIe che. emane darzana kyAM karavAM che ? je jyAM darzana karavA jAya to ene zarama nA Ave evuM joIe che. jIvatAM joDe ene zarama Ave che ane mUrti pAse tamekaho evo nAce hau. nAce-kUde ekalo ! paNa jIvatAM joDe ene zarama Ave che. A jIvatAM hoyane ane jIvatAM pAse nA kazuM thAya. ane jo jIvatAM pAse jo karyuM to enuM kalyANa thaI jAya, parama kalyANa thaI jAya. AtyaMtika kalyANa thaI jAya. paNa evI zakti nA hoyane. evI puNya nA hoya ! bhagavAna pAse mUkene, te badhuM niSkAma nahIM sakAma. he bhagavAna, chokarAMne ghera eka chokaro ! mAro chokaro pAsa thAya. ghera gheDA DosA chene, emane pakSaghAta thayo che te maTI jAya. tenA basso ne eka mUke. have ahIM to koNa mUke ! ApaNe kaMI evuM kArakhAnuM che ? ane ahIM leya koNa te mUke ? dAta kote apAya ? praznakartA : ame ahIM amerikAmAM koI garIba nahIM tethI koIne dAna nA karI zakIe tethI amane puNyano cAnsa ocho maLene ? dAdAzrI : tame garIbane paisA Apo ne enI tapAsa karI to pAse poNo lAkha rUpiyA paDyA hoya. kAraNa e loko garIbonA nAma para paisA bhegA kare che ? badho vepAra ja cAle che. dAna to kyAM ApavAnuM che ? je loko mAMgatA Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 189 paisAno vyavahAra nanAmIno rivAja che ke pAchaLa ? A to nAma paranuM badhuM japtImAM jatuM raheze ane tame cho anAmI. anAmInI nanAmI nA hoya. nAmI thayA mATe nanAmI nIkaLe. A huM tamane evuM anAmI karI ApIza pachI nanAmI nIkaLaze nahIM. nAmanI nIkaLaze, paNa tamArI nahIM nIkaLe pachI. zAte na Take, lakSmI ? praznakartA : huM dasa hajAra rUpiyA mahine kamAuM chuM, paNa mArI pAse lakSmIjI TakatI kema nathI ? nathI ne aMdara mahIM kacavAyA kare che ne dabaI dabaIne cAle che e komana mANaso che tyAM ApavAnuM che. e lokone bahu sapaDAmaNa che, e madhyama vargane ! lakSmI dIdhI te takatI lIdhI ! praznakartA : evuM nahIM dAdA, keTalAka loko samajyA vagara Ape to arthaya nahIM eno. dAdAzrI : nA, samajyA vagara nA Ape. e to bahu pAkA e to potAnA hitanuM ja kare. praznakartA : dharmanuM samajyA vagara, nAma mATe Ape, takatI lagADavA mATe Ape. dAdAzrI : e nAma to, hamaNe A nAmanuM thaI gayuM ! pahelAM to nAmanuM nahIM. A to hamaNe vecavA mAMDyA nAma, A kaLiyugane lIdhe. bAkI pahelAM nAmabAma hatuM ja nahIM. e ApyA ja kare niraMtara eTale bhagavAna emane zuM kahetA hatA ? zreSThI kahetA hatA ane atyAre e zeTha kahevAya che. tAmItI to tatAmI ! praznakartA : ApavuM te pAchuM ahaMkArathI ApyuM. takatI lagADIne ApyuM. ApaNe takatI nA lagADIe to pAchaLavALA kevI rIte jANe ke ApaNA bApe A kareluM. takatI vAMce to ja khabara paDene ! ke A dharamazALA meM baMdhAvI. dAdAzrI : zuM nAma che ApanuM? praznakartA : caMdulAla. dAdAzrI : evuM che ne to ApaNe caMdubhAI tarIke rahIzuM. e caMdubhAI to nAma rahyuM. emAM ApaNe zuM ? ahIMthI nanAmI kADhene, eTale UDI gayuM. e japtImAM gayeluM zuM kAmanuM ? samaja paDIne ? eTale nAmanI kiMmata nA AMkavI. nAma to ahIM nanAmI kADhe eTale tyAM AgaLa japtImAM jatuM rahe che. ahIM dAdAzrI : 1942 pachInI lakSmI TakatI nathI. A lakSmI che te pApanI lakSmI che, ethI TakatI nathI. have pachInAM be-pAMca varasa pachInI lakSmI Takaze. ame' 'jJAnI' chIe, to paNa lakSmI Ave che, chatAM TakatI nathI. A to inkamaTekSa bharAya eTale lakSmI Ave eTale patyuM. praznakartA : lakSmI TakatI nathI to zuM karavuM ? dAdAzrI : lakSmI to Take evI ja nathI. paNa eno rasto badalI nAkhavAno. pele raste jAya che to enuM vaheNa badalI nAkhavAnuM ne dharmanA raste vALI nAkhavAnI. te jeTalI sumArge gaI eTalI kharI. bhagavAna Ave pachI lakSmIjI Take, te sivAya lakSmIjI Take zI rIte ? bhagavAna hoya tyAM kaleza nA thAya ne ekalI lakSmIjI hoya to kaleza ne jhagaDA thAya. loko lakSmI DhagalAbaMdha kamAya che, paNa te kamajare jAya che. koI puNyazALInA hAthe lakSmI sAre raste vaparAya. lakSmI sArA raste vaparAya ne te bahu bhAre puNya kahevAya. 1942 pachInI lakSmImAM kazo kasa ja nathI. atyAre lakSmI yathArtha jagyAe vaparAtI nathI. yathArtha jagyAe vaparAya to bahu sAruM kahevAya. paisA khoTe raste gayA to kaMTrola karI nAkhavo. ne paisA sArA raste vaparAya to DIkaMTrola karI nAkhavAno. mata bagaDelAM tethI.... Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno seTIMga bAkI che. vyavahAra praznakartA : huM amuka samaya sudhI mArI AvakamAMthI 30 TakA dharmAdAmAM Apato hato paNa e badhuM aTakI gayuM. je je Apato hato te have ApI zakato nathI. 190 dAdAzrI : e to tamAre karavuM che to e be varSa pachI paNa Avaze ja ! tyAM kaMI khoTa nathI. tyAM to DhagalAbaMdha che. tamArAM mana bagaDelAM hoya, te zuM thAya ? Ama aMtarAya paDe ! A bhAI koI eka jaNane dAna ApatA hoya, tyAM AgaLa koI buddhizALI kaheze ke, "are Ane kyAM Apo cho ?' tyAre A bhAI kaheze, 'have ApavA done, paNa garIba che.' ema karIne e dAna Ape che, ne pelo garIba laI le che. paNa pelo buddhizALI bolyo teno teNe aMtarAya pADyo. te pachI ene duHkhamAM ya koI dAtA nA maLI Ave. ane jyAM pote aMtarAya pADe che te jagyAe ja A aMtarAya kAma kare che. viSayamAM aMtarAya pADe to tene viSayamAM aMtarAya AvIne Ubho rahe. khAvAmAM aMtarAya pADyo hoya to ahIM AgaLa badhe hoTalo che, vIzIo che, paNa e jyAre jAya tyAre badhI vIzIo baMdha hoya agara to jamavAnuM khalAsa thaI gayuM hoya. praznakartA : vANIthI aMtarAya nA paDyA hoya, paNa manathI aMtarAya paDyA hoya to ? dAdAzrI : manathI pADelA aMtarAya vadhAre asara kare. e to bIje avatAre asara kare ane A vANInuM boleluM A avatAre asara kare. vANI thaI ke rokaDuM thayuM. kaeNza thayuM, te phaLeya kaeNza Ave ane manathI cItaryuM te to Avate avatA2e rUpaka thaIne Avaze. te Ama aMtarAya UDe ! praznakartA : eTale eTalI jAgRti rAkhavI joIe ke jarAya ADo avaLo vicAra nA thAya. paisAno vyavahAra dAdAzrI : evuM bane evuM nathI. vicAra to evA thayA vagara rahevAnA ja nathI. ene ApaNe bhUMsI nAkhIe e ApaNo dhaMdho. evA vicAra nA thAya evuM ApaNe nakkI karIe e nizcaya kahevAya. paNa vicAra ja nA Ave evuM tyAM AgaLa cAle nahIM. vicAra to Ave paNa baMdha paDatAM pahelAM bhUMsI nAkhavAno. tamane vicAra Avyo ke, 'Ane dAna nA ApavuM joIe', paNa tamane jJAna ApyuM che eTale jAgRti Ave ke ApaNe vacce kyAM aMtarAya pADyo ? ema, te pAcho tame ene bhUMsI nAkho. posTamAM kAgaLa nAkhatAM pahelAM bhUMsI nAkho to vAMdho nahIM. paNa e to jJAna vagara koI bheMse nahIMne ! ajJAnI to bhUMse ja nahIMne ?! ulaTuM ApaNe ene ema kahIe ke 'Avo UMdho vicAra zuM kAma karyo ?" tyAre e kaheze ke, 'e to karavo ja joIto hato emAM tamane samajaNa nA paDe.' te pachI pAcho evuM Dabala kare ne jADuM karI Ape. ahaMkAra badhuM gAMDuM ja kare, nukasAna kare, enuM nAma ahaMkAra, pote potAnA ja paga para kuhADI mAra mAra kare enuM nAma ahaMkAra. 190 have to ApaNe pazcAtApathI badhuM bhUMsI zakAya ane manamAM nakkI karIe ke AvuM nA bolavuM joIe. ane bolyo tenI kSamA mAguM chuM, to bhUMsAI jAya. kAraNa ke te kAgaLa posTamAM paDyo nathI te pahelAM ApaNe pheraphAra karI nAkhIe ke pahelAM ame manamAM vicAra karyo hato ke, 'dAna ApavuM nA joIe' te khoTuM che. paNa have ame vicAra karIe chIe ke A dAna ApavAmAM sAruM che eTale enuM AgaLanuM bhUMsAI jAya. enuM vaheNa badalo ! khare TAIme to eka dharma ja tamane madada karIne Ubho rahe. mATe dharmanA vaheNamAM lakSmIjI javA dejo. phakta eka suSamakALamAM lakSmI moha karavA jevI hatI. e lakSmIjI to AvyAM nahIM ! atyAre A zeThiyAone hArTa pheIla ane blaDa prezara koNa karAve che ? A kALanI lakSmI ja karAve che. paisAno svabhAva kevo che ? caMcaLa che, eTale Ave ane eka dahADo pAchA jatA rahe. mATe paisA lokonA hitane mATe vAparavA. jyAre tamAro kharAba udaya Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 19 1 19 1 paisAno vyavahAra AhAradAna. tyAre akkalavALA zuM kahe, A tagaDAne khavaDAvazo to sAMje tame zI rIte khavaDAvavAnA hatA ? tyAre bhagavAna kahe che, tuM AvuM DahApaNa nA karIza. A bhAIe khavaDAvyuM to Ajano dahADo to e jIvaze. kAle pachI ene jIvavA mATe koI maLI Avaze. samaja paDIne ! pachI kAlano vicAra ApaNe nahIM karavAno. tamAre bIjI bhAMjagaDa nahIM karavAnI ke kAle e zuM karaze ? e to kAle ene maLI Ave pAchuM, tamAre emAM ciMtA nahIM karavAnI ke kAyama apAya ke nA apAya ? tamAre tyAM Avyo eTale tame ene Apo, je kaMI apAya che. Aja to jIvato rahyo basa ! pachI kAle vaLI. ene bIjuM kaMI udaya haze. tamAre phikara karavAnI jarUra nathI. praznakartA : annadAna zreSTha gaNAya che ? Avyo hoya tyAre lokone ApeluM te ja tamane helpa kare, eTale pahelethI ja samajavuM joIe. paisAno sadvyaya to karavo ja joIene ? cAritrano DAhyo thayo ke AkhuM jagata jItI gayo. pachI chone badhuM ja khAvuM hoya te khAya, pIve ne vadhAre hoya to khavaDAvI de. bIjuM karavAnuM che zuM ? kaMI joDe laI javAya che ? je nANuM pArakA mATe vAparyuM eTaluM ja nANuM ApaNuM, eTalI AvatA bhavanI silaka. eTale koIne AvatA bhavanI silaka jo jame karavI hoya to nANuM pArakA mATe vAparo. pachI pArako jIva, emAM koI paNa jIva, pachI e kAgaDo hoya ne e ATaluM cAkhI paNa gayo haze, toye paNa tamArI silaka ! paNa tame ne tamArAM chokarAMe khAdhuM, e badhI tamArI lika na hoya, e badhuM gaTaramAM gayuM. tyAre gaTaramAM javAnuM baMdha karAya nahIM, e to pharajiyAta che, eTale kaMI chUTako che ? paNa joDe joDe samajavuM joIe ke pArakAne mATe nahIM vaparAyuM e badhuM gaTaramAM ja jAya che. manuSyone nA jamADo ne chevaTe kAgaDAne jamADo, cakalIne jamADo, badhAMne jamADo toya e pArakAne mATe vAparyuM gaNAya. manuSyonI thALInI kiMmata to bahu vadhI gaI chene ? cakalIonI thALInI kiMmata khAsa nahIMne ? tyAre jamA paNa eTaluM ochuM ja thAyane ? badalAyelA vaheNanI dizAo ! keTalAM prakAranA dAna che evuM jANo cho tame ? cAra prakAranAM dAna che. jo eka AhAradAna, bIjuM auSadhadAna, trIjuM jJAnadAna ane cothuM abhayadAna. paheluM AhAradAta ! pahelA prakAranuM dAna che te annadAna. A dAnane mATe to evuM kahyuM che. ke bhaI, ahIM koI mANasa ApaNe ghera Avyo hoya te kahe, 'kaMIka mane Apo, huM bhUkhyo chuM.' tyAre kahIe, 'besI jA, ahIM jamavA. huM tane mUkuM." e dAdAzrI : annadAna sAruM gaNAya che. paNa annadAna keTaluM Ape ? kaMI kAyamane mATe Ape nahIM ne loko. eka TaMkeya khavaDAve to bahu thaI gayuM. bIje TaMke pAchuM maLI raheze. paNa Ajano divasa, eka TaMkeya jIvato rahyone ! auSadhadAta ! ane bIjuM auSadhadAna. e AhAradAnathI uttama gaNAya, auSadhadAnathI zuM thAya ? sAdhAraNa sthitino mANasa hoya te mAMdo paDyo hoya ne davAkhAnAmAM jAya eTale tyAM AgaLa koI kaheze ke, "are DaoNkTare kahyuM che paNa davA lAvavAnA pacAsa rUpiyA mArI pAse nathI. eTale davA zI rIte lAvuM ? tyAre ApaNe kahIe ke 'A pacAsa rUpiyA davAnA ane dasa rUpiyA bIjA. agara to auSadha ApaNe maphata ApIe kyAMthI lAvIne. ApaNe paisA kharcIne lAvIne ene phrI oNpha kosTa (maphata) ApavuM. to e auSadha kare to e bicAro kaMI cha varSa, daza varSa jIve. annadAna karatAM auSadhadAnathI vadhAre phAyado che. samajAyuM tamane ? kyo phAyado vadhAre ? annadAna sAruM ke auSadhadAna ? praznakartA : auSadhadAna. dAdAzrI : auSadhadAnane AhAradAnathI vadhAre kiMmatI gaNyuM che. kAraNa ke Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. vyavahAra paisAno 192 19 2 paisAno vyavahAra e be mahinAme jIvato rAkhe. mANasane vadhu TAIma jarA jivADe. vedanAmAMthI thoDI ghaNI mukti kare. pachI enAthI AgaLa jJAnadAna kahyuM. UMcuM jJAnadAta ! jJAnadAnamAM pustako chapAvavAM, sAcA raste vALe ane lokonuM kalyANa thAya evAM pustako chapAvavAM evuM tevuM e jJAnadAna. jJAnadAna Ape to sArI gatiomAM, UMcI gatiomAM jAya, agara to mokSe paNa jAya. eTale mukhya vastu jJAnadAna bhagavAne kaheluM che ane jyAM paisAnI jarUra nathI tyAM abhayadAnanI vAta kahI che. jyAM paisAnI le-de che, tyAM AgaLa A jJAnadAna kahyuM che ane sAdhAraNa sthiti, narama sthitinAM mANasone auSadhadAna ne AhAradAna be kahyuM che. praznakartA : paNa te paisA vadhyA hoya to tenuM dAna to kare ne ? dAdAzrI : dAna e uttama. jyAM duHkha hoya tyAM duHkha ochAM karo ane bIjuM sanmArge vAparavA. loko sanmArge jAya evuM jJAnadAna karo. A duniyAmAM UMcuM jJAnadAna ! tame eka vAkya jANo to tamane keTalo badho lAbha thAya ! have e pustaka lokonA hAthamAM jAya to keTalo badho lAbha thAya ! praznakartA : have barAbara samajAyuM. dAdAzrI : hA, eTale A jenI pAse paisA vadhAre hoya teNe jJAnadAna mukhya karavuM joIe. UMcAmAM UMcuM abhayadAna ! ane cothuM abhayadAna. abhayadAna to koI jIvamAtrane trAsa nA thAya evuM vartana rAkhavuM, e abhayadAna. praznakartA : abhayadAna jarA vadhu samajAvo. dAdAzrI : abhayadAna eTale ApaNAthI koI jIvane kiMcitmAtra duHkha nA thAya. eno dAkhalo ApuM. huM sinemA jovA jato hato, nAnI uMmaramAM 22-25 varSanI uMmaramAM. te pAcho AvuM to rAtanA bAra-sADAbAra vAgelA hoya. e AvuM eTale pelA bUTa khakhaDe e ame pelI cakatIo naMkhAvIe eTale khakhaDATa thAya ne rAtre avAja bahu sAro Ave. rAtre kUtarAM bicArAM sUI rahyAM hoya, te nirAMte Ama karIne sUtAM hoya, te Ama karIne kAna UMcA kare. te ApaNe samajIe ke camakyuM bicAruM ApaNe lIdhe ! ApaNe to evA kevA jamyA A poLamAM ke A kUtarAM ApaNAthI camake che ? eTale pahelethI, cheTethI bUTa kADhI ane hAthamAM jhAlIne AvuM. chAnomAno pesI jauM. paNa pelAne camakavA nA dauM. A nAnI uMmaramAM mAro prayoga. ApaNe lIdhe camakyuMne ! praznakartA : hA, enI UMghamAM paNa vikSepa paDyone ? dAdAzrI : hA, pAchuM te camakyuM ne te eno svabhAva nAce choDe. pachI koI phero bhaseya kharuM, svabhAva paDelo che. eTale enA karatAM UMghavA daIe to zuM khoTuM ? temAM poLavALAne nA bhase. mATe abhayadAna, koI jIvane kiMcitmAtra duHkha nA thAya evA bhAva pahelAM rAkhavA ane pachI e prayogamAM Ave. bhAva karyA hoya to prayogamAM Ave. paNa bhAva ja nA karyA hoya to ? eTale Ane moTuM dAna kahyuM bhagavAne. emAM paisAnI koI jarUra nathI. UMcAmAM UMcuM dAna ja A che, paNa e mANasonuM gajuM nathI. lakSmIvALA hoya toya AvuM karI zake nahIM, mATe lakSmIvALAe lakSmIthI patAvI devuM. eTale A cAra prakAra sivAya bIjuM koI prakAranuM dAna nathI ema bhagavAne kaheluM che. bIjAM badhAM to dAnanI vAta kare che, e badhI kalpanAo che, A cAra prakAranuM ja dAna che. AhAradAna, auSadhadAna, pachI jJAnadAna ane abhayadAna. banatAM sudhI abhayadAnanI bhAvanA manamAM karI rAkhavI. praznakartA : paNa abhayadAnamAMthI A traNeya dAna nIkaLI Ave che, A bhAvamAMthI ? Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. pai sAno vyavahAra 193 193 paisAno vyavahAra dAdAzrI : nA, evuM che ke abhayadAna to UMco mANasa karI zake. jenI pAse lakSmI nahIM haze, e sAdhAraNa mANasa paNa A karI zake, UMcA puruSo pAse lakSmI hoya yA nA paNa hoya, mATe lakSmI sAthe emano vyavahAra nathI, paNa abhayadAna to avazya karI zake. tyAre lakSmIpatio abhayadAna karatA, paNa atyAre emane e nA thaI zake, e kAcA hoya. lakSmI ja raLI lAvyA chene, teya lokone bhaya pamADI pamADIne ! praznakartA : bhayadAna karyuM che ? dAdAzrI : nA, evuM kahevAya nahIM, evuM karIneya jJAnadAnamAM kharce chene ! ahIMthI, Ama game tevuM karIne Avyo, paNa ahIM jJAnadAnamAM kharce che, e uttama che, evuM bhagavAne kahyuM. - have e jJAna kevuM hovuM joIe ? lokone hitakArI thAya evuM jJAna hovuM joIe. hA, bahAravaTiyAnI vAto sAMbhaLavA mATe nathI, e to slIpa thayA kare, e vAMce to AnaMda to thAya emAM paNa nIce adhogatimAM jayA kare. jJAtInI draSTie..... praznakartA : vidyAdAna, dhanadAna, e badhAM dAnamAM ApanI draSTie kayuM dAna zreSTha gaNAya ? ghaNI vAra AmAM dvidhA utpanna thAya che ? dAdAzrI : vidyAdAna uttama gaNAya che. lakSmI hoya teNe vidyAdAna, jJAnadAnamAM lakSmI ApavI joIe. jJAnadAna eTale pustako chapAvavAM ke bIjuM-trIjuM karavuM. jJAnano phelAvo kevI rIte thAya ? enA mATe ja paisA vAparavA joIe. lakSmI hoya teNe ane lakSmI nA hoya teNe abhayadAnano upayoga karavo joIe. koIne bhaya nA thAya evI rIte ApaNe cetIne cAlavuM joIe. koIne duHkha nA thAya, bhaya nA thAya, e abhayadAna kahevAya che. bAkI annadAna ne auSadhadAna e to saheje ApaNe tyAM bairAM-chokarAM badhAM karyA kare. e kaMI bahu kiMmatI dAna nathI, paNa karavuM joIe. AvuM kaMI ApaNane bhego thAya to ApaNe tyAM dukhIyo mANasa Avyo tene je taiyAra hoya te tarata ApI devuM. dAnanI bAbatamAM loko nAma kADhavA mATe dAno Ape che, e vAjabI nathI. nAmo kADhIne to A khAMbhIo badhI ghAle che ne khAMbhIo koInI rahI nathI ane ahIM ApeluM te sAthe Ave kyAre ? vidyA phelAya, jJAna phelAya evuM kaMIka karIe to e ApaNane joDe Ave. agara abhayadAna, koIne duHkha na devAnI draSTi. AjathI ja nakkI karI nAkho ke mAre A jagatamAM koIne sTeja paNa du:kha devuM nathI. mana-vacana-kAyAthI kiMcitmAtra trAsa Apavo nathI. evuM nakkI karone to mahIM, aMdara evuM cAle. tame nakkI karo evuM cAle che aMdara. tamAro nizcaya hoya evuM cAle. jJAtIo ja Ape 'A' dAta ! eTale zreSTha dAna abhayadAna, bIjA naMbare jJAnadAna, abhayadAnane bhagavAne vakhANyuM che. paheluM koI tArAthI bhaya nA pAme evuM abhayadAna Apa. bIjuM jJAnadAna, trIjuM auSadhadAna ane cothuM AhAradAna. jJAnadAnathI to zreSTha abhayadAna ! te loko abhayadAna ApI zake nahIMne ? e jJAnIo ekalA ja abhayadAna Ape. jJAnIo ane jJAnIono parivAra hoya te abhayadAna Ape. jJAnInA pholoarsa hoyane, te abhayadAna Ape. koIne bhaya thAya nahIM evI rIte rahe. sAmo bhayarahita rahe evI rIte varte. kUtaruM paNa bhaDake nahIM evI rIte emanuM vartana hoya, kAraNa ke ene du:kha karyuM ke potAnI mahIM pahoMcyuM. sAmAne du:kha karyuM ke mahIM pahoMcyuM eTale ApaNAthI koI jIvane kiMcitmAtra paNa bhaya nA thAya ema rahevuM. pachI javAbadArI "amArI' ! dAna eTale bIjA koI paNa jIvane sukha, manuSya hoya ke bIjAM prANI hoya temane sukha ApavuM enuM nAma dAna. ane badhAMne sukha ApyuM eTale enuM 'rIekzana' ApaNane sukha ja Ave. sukha Apo to tarata ja sukha tamAre ghera beThAM Ave ! savAranA pahoramAM nakkI karavuM, 'A mana-vacana-kAyAthI A jagatanA Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. vyavahAra paisAno 194 194 paisAno koI paNa jIvane kiMcitmAtra paNa duHkha na ho, na ho, na ho" Avo bhAva nakkI karIne nIkaLavuM. pachI bIjI badhI javAbadArI huM laI lauM chuM. have ApaNane je UMdhA vicAro Ave te bhUMsI nAkhavuM ane jagatanuM kalyANa thAya e ja bhAvanA rAkhavI ane 'koIne duHkha nA ho' evuM savAranA pahoramAM pAMca vakhata niyamathI bolavuM ne pachI nIkaLavuM. pachI je koIne ApaNAthI jANIne duHkha thAya ke ajANatAmAM du:kha thAya, tenI ApaNI jokhamadArI nahIM, jANIne thayAM hoya tenuM tarata pratikramaNa karI levuM ane ajANe ya thayAM te to ajANyAmAM jatAM raheze, ApaNAne khabara paNa nA paDe e rIte. jema be varasanA chokarAnI mA marI jAya to te chokaruM keTaluM raDe ? tevuM du:kha ajANya bhogavAI jAya. lakSmI' traNeyamAM Ave ! praznakartA : to lakSmIdAnanI jagyA ja nathI ? dAdAzrI : lakSmIdAna e jJAnadAnamAM AvI gayuM. atyAre tame pustako chapAvaDAvone, to e lakSmI emAM AvI gaI, e jJAnadAna. praznakartA : lakSmI thakI ja badhuM thAya chene ? annadAna paNa lakSmI thakI ja apAya chene ? dAdAzrI : auSadha ApavuM hoya to ApaNe so rUpiyAnuM auSadha lAvIne pelAne ApIe tyAre ne ? eTale lakSmI to badhAmAM vAparavAnI ja. paNa lakSmInuM A rIte dAna hoya te sArAmAM sAruM. e kaI rIte apAya ? praznakartA : eTale dAnomAM lakSmI sIdhI rIte varNavI nathI. dAdAzrI : hA, sIdhI rIte ApavIye nA joIe. Apo evI rIte ke jJAnadAna eTale pustako chapAvIne Apo ke AhAra jamADavA taiyAra karIne Apo. sIdhI lakSmI ApavAnI koI jagyAe kahI nathI. ane bIjuM badhuM nAma kADhavA mATe Ape che, bIje sIdhI lakSmI Ape che, e to nAma kADhavA mATe Ape che. kIrti mATe ene kIrtidAna kahevAya che. A to kevAM dAta ! gAya maravAnI thAya tyAre dAnamAM ApI Ave ane zuM kahe, 'gAyanuM meM dAna karyuM ! alyA, kaI jAtanuM dAna kahezo Ane ? nirdayadAna kahevAya ! kaMIka hakIkatamAM hovuM joIe ke nahIM ? are maravAnI gAyane ApavA jAva cho ? kaI gAya ApavI joIe ? nyAya zuM kahe che ? A to badhuM mithyAdAna kahevAya che. samyakUdAna kahuM kone kahevAya ? ke AhAradAna, jene AhAranuM, eka phero helpa karene, e samyadAna kahevAya. have emAMye A loko vadhyuM-ghaTya Ape che ke navuM banAvIne Ape che ? praznakartA : vadheluM hoya te ja Ape. potAnI jAna choDAve. vadhI paDe eTale have zuM kare ? dAdAzrI : eTale eno saddhapayoga kare che mArA bhaI ! paNa navuM banAvIne Ape tyAre huM kahuM ke karekTa che. kaMI vItarAgone tyAM kAyadA hazene ? ke gappagappa cAlaze ? praznakartA : nA, nA, gappAM hoya ?! dAdAzrI : vItarAgano tyAM nA cAle, bIje badhuM cAle. kAma lAge te pustaka kAmatuM ! praznakartA : A dharmanAM lAkho pustako chapAya che, paNa koI vAMcatuM nathI. dAdAzrI : e barAbara che. e tamArI vAta kharI. koI vAMcatuM nathI. emane ema khAlI pustako paDI rahe che badhAM. jo vaMcAtuM hoya evuM pustaka hoya to kAmanuM. tamane samaja paDI ? tamAruM kahevuM barAbara che. atyAre koI pustaka vaMcAtuM. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 19 5 195 paisAno vyavahAra nathI. naya dharmanAM ja pustako chapAya chapAya kare che. pelA mahArAja zuM kahe che ? mArA nAmanuM chapAvo. te mahArA enuM nAma ghAle che. emanA dAdAgurunuM nAma ghAle che. eTale amArA dAdA A hatA, amArA dAdAnA dAdA ne tenA dAdA... tyAM sudhI pahoMce che. lokone kIrtio kADhavI che. ane tene mATe dharmanAM pustako chapAve che. dharmanuM pustaka evuM hoya ke jJAna ApaNane kAma lAge - evuM pustaka hoya to mANasane kAma lAge. evuM pustaka chapAyeluM kAmanuM, nahIM to Ama ne Ama rajhaLapATa karavAno zo artha ? ane te badhAM koI vAMcatuM ja nathI. eka phero vAMcIne mUkI de. pharI koI vAMcatuM nathI ane eka pheroya koI pUruM vAMcatuM nathI. lokone kAma lAge evuM chapAvyuM hoya to paisA dIpe ApaNA ane te puNya hoya to ja, paisA sArA hoya to ja chapAvAya, nahIM to chapAvAya nahIMne ! e meLa khAya nahIMne ! paisA to AvavAnA ne javAnA ane kreDiTa haMmezAM DebiTa thayA vagara rahe nahIM. tamAre tyAM kevo kAyado che ? keDiTa thayA kare ke DebiTa thAya kharI ? praznakartA : baMne sAIDa che. dAdAzrI : eTale haMmezAM kreDiTa-DebiTa ja thayA kare che. praznakartA : e ja thavuM joIe. dAdAzrI : paNa te be rastA che. DebiTa kAM to sAre raste jAya ke kAM to gaTaramAM jAya. paNa temAMthI eka rastethI jAya. AkhA muMbaInuM nANuM gaTaramAM ja jAya che. nANuM ja badhuM gaTaramAM jAya che. muMbaI eTale puNyazALIono meLo ! praznakartA : moTAmAM moTAM dAno muMbaImAM ja thAya che. lAkho ne karoDo rUpiyA apAya che. dAdAzrI : hA, paNa e dAna to kIrtidAna che badhAM ane keTalIka sArI vastuo che. auSadhadAna thAya evI ghaNI sArI vastuo che. eTale bIjuM paNa ghaNuM che muMbaImAM. praznakartA : e badhAMne lAbha maLe kharo ke nahIM ? dAdAzrI : bahu lAbha maLe. bahu lAbha maLe. e to choDe nahIM ne e lAbha ! paNa A muMbaImAM nANuM keTaluM badhuM che ?! enA hisAbe to, ahIM keTalI badhI hospiTalo che ? A muMbaInuM nANuM DhagalebaMdha, dariyA jeTaluM nANuM che ane e dariyAmAM ja jAya. praznakartA : muMbaImAM ja lakSmI bhegI thAya che enuM zuM kAraNa ? dAdAzrI : muMbaImAM ja lakSmI bhegI thAya ? praznakartA : enuM zuM kAraNa ? dAdAzrI : evo niyama ja evo che ke muMbaImAM UMcAmAM UMcI vastu kheMcAIne AvI paDe. praznakartA : e bhUminA guNa che ? dAdAzrI : bhUminA ja sto ! muMbaImAM badhI UMcAmAM UMcI vastuo kheMcAya. maracAMya UMcAmAM UMcA, mahAna puruSo teya paNa muMbaImAM ja hoya. ane nIcAmAM nIcA, nAlAyaka mANaso, teya paNa muMbaImAM hoya. muMbaImAM banneya kvaoNliTI hoya. eTale gAmaDAmAM khoLavA jAva to nA jeDa. praznakartA : muMbaImAM samadraSTi jevA mANasa chene ? dAdAzrI : badhuM puNyazALIono meLo che A. puNyazALI lokono meLo che eka jAtano. ane badhA puNyazALIo bhegA kheMcAI Ave. vANuM heMDyuM, gaTaramAM ! muMbaInA loko badhuM nabhAvI le. e evuM bIjuM nA kare. samaja paDIne ? ane potAnA paga upara kaMIka ko'kano bUTa paDene, to plIjha plIjha kare. dhola nA mAre, plIjha plIjha kare ane gAmaDAmAM mAre. eTale A muMbaInA Devalapa kahevAya. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. vyavahAra paisAno 196 paisAno vyavahAra anubhavamAM nathI AvyuM ya pahelAMnA kALamAM, te vakhate dAnezvarI hoya. te dAnezvarI to mana-vacanakAyAnI ekatA hoya tyAre dAnezvarI pAke ane tene bhagavAne zreSThi kahyA hatA. e zreSThine atyAre madrAsamAM zeTTI kahe che. apabhraza thatuM thatuM zreSThimAMthI zeTTI thaI gayeluM che, tyAM AgaLa e ApaNe ahIM apabhraza thatuM thatuM zeTha thaI gayuM lokonuM nANuM gaTaramAM ja jaI rahyuM chene, sArA raste to ko'ka puNyazALIne ja jAyane ! nANuM gaTaramAM jAya kharuM ? praznakartA : badhuM jaI ja rahyuM chene ! dAdAzrI : A muMbaInI gaTaromAM to bahu nANuM, jaththa baMdha nANuM jatuM rahyuM che. naryA mohanuM, mohavALuM bajArane ! haDahaDATa nANuM cAlyuM jAya. nANuM khoTuM ja ne. nANuMye sAcuM nahIM. sAcuM nANuM hoya to sAre raste vaparAya. solaiyA dAna ! praznakartA : ApaNA dharmamAM varNaveluM che ke pahelAM to sonaiyAdAna ApatAM, te e lakSmI ja kahevAya ? dAdAzrI : hA, e sonaiyAdAna, e sonaiyAdAna hatuMne, e to amuka prakAranA lokone ja apAtuM. e badhA lokone nahotA apAtAM. sonaiyAdAna to amuka zramaNa brAhmaNo e badhAMne jene kaMIka chokarIo paiNAvAnI aTakI hoya. bIjuM, saMsAra calAvavA mATe e badhAne ApatA hatA. bAkI bIjA badhAne sonaiyAdAna apAtuM na hatuM. vyavahAramAM rahelA hoya, zramaNa hoya, temane ja apAvuM joIe. zramaNa eTale koInI pAse mAMgI nA zake. te dahADe bahu sAre raste nANuM jatuM hatuM. A to atyAre ThIka che. derAsaro bhagavAnanAM baMdhAya chene teya 'oNna'nA paisAthI baMdhAya. A yuganI asara kharIne ! zreSThi - zeTTI - zeTha - zaTha ! atyAre to dhana dAna Ape che ke laI le che ! ne dAna thAya che to "mIsA'nAM (dANacorInAM). dAnezvarI to mana-vacana-kAyAnA ekAkArI hoya. A to manamAM juduM hoya, vANImAM juduM bole, evuM koI jagyAe anubhavamAM Ave che ke nathI AvatuM ? manamAM juduM, vANImAM juduM ane vartanamAM juduM ! ane keTalAka loko to moTA mANaso to sahI karI ApI hoya te pharI jAya che. kaheze mArI sahI ja nathI karelI.' bolo tyAre, vANInI vAta kyAM rahI ? tevuM te eka milanA zeThane tyAM sekreTarI joDe huM vAta karato hato. meM kahyuM ke, 'zeTha kyAre AvavAnA che ? bahAragAma gayA che te ?" e kahe che, "cAra-pAMca divasa lAgaze." pachI mane kahe che, "jarA mArI vAta sAMbhaLo." meM kahyuM, 'hA bhaI'. to e kahe che, "uparathI mAtara kADhI nAkhavA jevA che." meM kahyuM, 'ema nA bolAya alyA, tuM pagAra khAuM chuM. eno pagAra lauM chuM tyAM sudhI nA bolAya.' meM ene samajaNa pADI ke atyAre tuM pagAra khAuM chuM tyAM sudhI bolIza nahIM, ahIMthI chUTo paDyA pachI bolavuM hoya to bolaje. game tevo che zeTha, paNa jyAM sudhI lUNa enuM khAIe chIe tyAM sudhI ApaNe zeTha bolavuM joIe. te mane kahevA lAgyo ke sAheba uparathI mAtara kADhI nAkhajo.' kahyuM, "huM samajI gayo chuM, huM zuM nathI oLakhato A lokone ? huM badhAne oLakhuM chuM. paNa ene bolavAnI maryAdA hovI joIe.' bAkI mAtara kADhI nAkhIe eTale zuM rahyuM ? bahAra silakamAM ? praznakartA : zaTha rahyA. dAdAzrI : nA bolazo, bolAya nahIM ! AvI dazA thaI che. kevA jagaDuzA ne badhA zeThiyA thatA hatA ! e zeThiyA kahevAtA hatA. mithyAtvItA pakSe, mithyAtvI ! praznakartA : mahAbhAratamAM karNa dAnezvarI kahevAyo. te dAnezvarI che ke temAMya loco che ? Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno seTIMga bAkI che. vyavahAra 193 dAdAzrI : e dAnezvarI che. A zeThiyAo jevo. zreSThi hatAne, tenA jevo ja. phakta e kRSNa bhagavAnano samoviDayo hato eTalI bhAMjagaDa hatI. eTale duryodhananA pakSamAM paDyo hato, eTale virodhI kahevAya. paNa dAnezvarImAM vAMdho nA Ave. paNa mokSe javAmAM vAMdho kharo. duryodhanano pakSa mithyAtvIno pakSa hato. kamplITa mithyAtvIno ane pelo samakitano pakSa hato. kRSNa bhagavAna samakitanA pakSamAM paDyA. pAMDavonA pakSamAM. praznakartA : droNAcArya, bhISmapitA e badhA duryodhananA pakSamAM jeTalA hatA, e badhA mithyAtvImAM gayA ? dAdAzrI : mithyAtvInA pakSamAM sAro mANasa, saMtapuruSa paDene, toye mithyAtvI thaI jAya. enA gharanuM anAja khAya, te eka ja dahADo anAja mithyAtvInuM khAya to te mithyAtvI thaI gayo. mithyAtvIno jo zabda pesI gayo to kyAre gUMcavADo Ubho karaze te kahevAya nahIM. sArA raste vAparo ! paisA to khAlIye thAya ne ghaDImAM bharAI paNa jAya. sArA kAma mATe rAha nA jovI. sArA kAmamAM vaparAya, nahIM to gaTaramAM to gayuM lokonuM nANuM. muMbaImAM karoDo rUpiyA gaTaramAM gayA lokonA, ghera vAparyuM ne pArakA mATe nA vAparyuMe badhuMya gaTaramAM gayuM. te have pastAya che. huM kahuM chuM ke gaTaramAM gayuM tyAre kahe che 'hA, evuM ja thayuM.' tyAre mUA pahelethI cetavuM hatuMne ?! have pharI Ave tyAre pAcho cetaje. tyAre kahe, 'hA, pharI to have kAco nahIM paDuM. pharIto AvavAnuM ja ne ! nANuM to caDhautara thayA karavAnuM. koI phero be varSa rAzI jAya pAchAM, pAchAM pAMca varSa sarasa Ave, evuM cAlyA kare. paNa sArA raste vAparyuM e to kAma lAgene ? eTaluM ja ApaNuM, bIjuM badhuM pArakuM. "ATaluM badhuM kamAyA paNa kyAM gayuM ? gaTaramAM !! dharmAdA karyuM ? tyAre kaheze, e paisA to maLatA ja nathI. bhegA thatA ja nathI ne to ApuM zI rIte ? tyAre nANuM kyAM gayuM ? A to koNa kheDe ne koNa khAya ? je kamAya tenuM nANuM nahIM. je vApare tenuM nANuM. mATe navA ovaraDrAphaTa mokalyA eTalA tamArA. nA 197 mokalyA e tame jANo ! paisAno vyavahAra sAco dAtAra ! lakSmI to, koI dahADoya khUTe nahIM enuM nAma lakSmI ! pAvaDethI khopI khopIne dharmAdA kara kara karene, toya nA khUTe enuM nAma lakSmI kahevAya. A to dharmAdA kare te bAra mahine be dahADA ApyA hoya, ene lakSmI kahevAya ja nahIM. eka dAtAra zeTha hatA. have dAtAra nAma kema paDyuM ke emane tyAM sAta peDhIthI dhana ApyA ja karatA hatA. pAvaDethI khopIne ja Ape. te je Avyo tene, Aja phalANo Avyo ke mAre choDI paiNAvavI che, to tene ApyA, ko'ka brAhmaNa Avyo tene ApyA. ko'kane be hajAranI jarUra che tene ApyA. saMtasAdhuone mATe, jagyA bAMdhelI tyAM badhA saMtasAdhuone, jamavAnuM eTale dAna to jabarajasta cAlatuM hatuM, tethI dAtAra kahevAyA ! ame A joyeluM badhuM. darekane Apa Apa kare tema nANuM vadha vadha kare. nANAMno svabhAva kevo che ? jo kadI sArI jagyAe dAnamAM jAya to pAra vagaranuM vadhe. evo nANAno svabhAva che. ane jo gajavAM kApe to tamAre ghera kazuM nahIM rahe. A badhA vepArIne ApaNe bhegA karIe ane pUchIe ke bhaI, kemanuM che tAre ? benkamAM be hajAra to hazene ? tyAre kaheze ke sAheba, bAra mahine lAkha rUpiyA AvyA, paNa hAthamAM kazuM nathI ? tethI to kahevAta paDelIne ke coranI mA koThImAM moDhuM ghAlIne raDe ! koThImAM kazuM hoya nahIM, te raDe ja ne ! lakSmIno pravAha dAna che, ane je sAcuM dAna ApanAro che te kudaratI rIte ja eksaparTa hoya che. mANasane jotAnI sAthe ja samajI jAya ke bhaI jarA e lAge che. eTale kahe ke bhaI, choDIne lagana mATe rokaDA paisA nahIM maLe. tAre je kapaDAMlattAM joItAM hoya, bIjuM badhuM joItuM hoya te laI jaje. ane kaheze ke choDIne ahIM bolAvI lAva. te choDIne kapaDAM, dAgInA badhuM Ape. sagAMvahAlAMne tyAM mIThAI potAne gherathI mokalAvI Ape. evo vyavahAra badho sAcave, paNa samajI jAya ke A naMgoDa che, rokaDA hAthamAM ApavA jevo nathI. eTale dAna ApanArAya bahu eksaparTa hoya che. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. vyavahAra paisAno 198 198 paisAno vyavahAra to enAthI lokone puNya upArjana thAya kharuM ? dAdAzrI : cokkasa thAyane ! ene tyAga karyone eTalo ! potAnI pAse AvelAno tyAga karyone ! paNa emAM hetu pramANe pachI e puNya evuM thaI jAya, hetuvALuM ! A paisA ApyA te eka ja vastu jovAtI nathI. paisAno tyAga karyo e nirvivAda. bAkI paisA kyAMthI AvyA, hetu zo, A badhuM plasa-mAInasa thatAM je bAkI raheze e enuM. eno hetu zo ke sarakAra laI jaze enA karatAM AmAM nAkhI done ! svarga zuM te mokSa zuM ? praznakartA : svarga ane mokSanI vacce zuM pharaka che ? dAdAzrI : svarga to ahIM je purgha karIne jAyane, pucce eTale sArAM kAma kare, zubha kAma kare, to svargamAM javAnuM. praznakartA : sArAM kAma eTale kevAM ? dAdAzrI : sArAM kAma eTale lokone dAna Ape, koIne duHkha nA thavA de, koIne madada kare, oblAIjhiMga necara rAkhe, evAM karma nathI karatA loko ? praznakartA : kare che. dAdAzrI : eTale sArAM kAma kare to svargamAM jAya ane kharAba kAma kare to narkamAM jAya. ane sArA-khoTAnuM mikSacara kare, paNa temAM ochAM khoTAM kare, te manuSyamAM Ave. AvI rIte cAra bhAge kAma karyAnAM phaLa maLatAM rahe ane mokSamAM kAma karanAro jaI zake nahIM. mokSa mATe to kartAbhAva nA rahevo joIe. jJAna Ape eTale kartAbhAva tUTe ane kartAbhAva tUTe eTale mokSa thaI jAya. e tANuM puNya bAMdhe ! praznakartA : be naMbaranA rUpiyAnuM dAna Ape to te na cAle ? dAdAzrI : be naMbaranuM dAna nA cAle. paNa chatAMya koI mANasa bhUkhe marato hoya ane be naMbaranuM dAna Ape to pelAne khAvA mATe cAlene ! be naMbaranuM amuka kAyadesara vAMdho Ave, bIjI rIte vAMdho nathI Avato. e nANuM hoTalavALAne Ape to e le ke nA le ? eya hiMsA ja ! praznakartA : vepArI naphAkhorI kare, koI udyogapati ke vepArI mahenatanA pramANamAM ochuM vaLatara athavA koI mahenata vagaranI kamANI thAya to e hiMsAkhorI kahevAya ? dAdAzrI : e badhI hiMsAkhorI ja che. praznakartA : have e phogaTanI kamANI karIne dharmamAM nANAM vApare, to te kaI jAtanI hiMsA kahevAya ? dAdAzrI : jeTaluM dharmakAryamAM vAparyuM, jeTaluM tyAga karI gayo, eTalo ocho doSa beTho, jeTaluM kamAyo hato, lAkha rUpiyA kamAyo hato, have e eMsI hajAranuM davAkhAnuM baMdhAvyuM to eTalA rUpiyAnI javAbadArI ene nA rahI. vIsa hajAranI ja javAbadArI rahI. eTale e sAruM che, khoTuM nathI. praznakartA : loko lakSmIne saMgharI rAkhe che te hiMsA kahevAya ke nahIM ? dAdAzrI : hiMsA ja kahevAya. saMgharavuM e hiMsA che. bIjA lokone kAma lAge nahIMne ! '42 pachInI lakSmI ! praznakartA : paNa have je sAcI mahenatathI ane prAmANikapaNe je kamAyelA praznakartA : laI le. dAdAzrI : hA, te vyavahAra cAlu ja thaI jAya. praznakartA : dharmamAM be naMbarano paiso che te vaparAya che, hamaNAMnA jamAnAmAM, Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 paisAno vyavahAra seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 199 paisA hoya, evI lakSmI AvI hoya to tyAM dharma rahe ke nA rahe ? ke tyAM paNa nahIM ? dAdAzrI : atyAre kharuM prAmANikapaNuM hotuM ja nathI. 1942 pachI prAmANikapaNAnI lakSmI eka paNa mANasa pAse nathI. praznakartA : dara mahine ame kAma karIe, nokarI karIe, eno je pagAra maLe che, e prAmANika paisA nA kahevAya ? dAdAzrI : paiso ja khoTo che tyAM AgaLa ! 1942 pachI paiso ja khoTo che. '42 pahelAM sAco hato. dareka nokariyAtane vadhatuM ja na hatuM pahelAM. ane atyAranA nokariyAtane vadhe che. sAco paiso vadhe ja nahIM. mAruM zuM kahevAnuM che ? sAco paiso vadhe ja nahIM. nirapekSa lUMTAvo ! praznakartA : oNnanA paisA bhale vaparAtA, chatAMya dharmanI dhajA lAgI jAya che, ke dharmanA nAme kharcA. dAdAzrI : hA, paNa dharmanA nAme kharca to sAruM che. paNa oNnanA nAmathI e kare ne, kAraNa ke oNna e bahu gunegAra nathI. 'oNna' eTale zuM ke sarakArano pelo TekSa che te lokone bhAre paDI jAya che, ke tame amArA dhAryA karatAM vadhAre mUko cho eTale A loko chupAve che. praznakartA : kaMI meLavavAnI apekSAe je dAna kare che, te paNa zAstramAM manAI nathI. ene vakhoDatA nathI. praznakartA : be naMbaranA je paisA che e jyAM jAya tyAM Dakho thAya ke nahIM. dAdAzrI : pUrI helpa nahIM kare. ApaNe tyAMya Ave che, paNa te keTalA ? dasa-paMdara TakA, paNa vadhAre nathI AvatA. praznakartA : dharmamAM helpa nA kare, jyAM jAya tyAM helpa nA thAya eTalI ? dAdAzrI : helpa nA kare. Ama dekhAvamAM helpa kare paNa pachI AthamI jatAM vAra nA lAge. e badhAM vaoNra kvaoNliTInAM sUkyara. vaoNra kvaoNliTInAM sTrakTara baMdhAyelAM badhAM ! tame joyelAMne ! e bhadAM kemoklega che. manamAM zuM khuza thavAnuM kemoklegathI ? eraNacorI, soyAta ! praznakartA : ghaNA ema kahe che ke dAna kare to deva thAya e kharuM che ? dAdAzrI : dAna kare chatAM narka jAya evAya che. kAraNa ke dAna koInA dabANathI kare che. evuM chene, ke A duSamakALamAM dAna karavAnI lokonI pAse lakSmI ja nathI hotI. duSamakALamAM je lakSmI che e to aghora kartavyavALI lakSmI che. mATe enuM dAna Ape te to UlaTuM nukasAna thAya che, paNa chatAMya ApaNe koIka duHkhIyA mANasane ApIe, dAna karavA karatAM enI muzkelI dUra karavA mATe karIe te sAruM che. dAna to nAmanA kADhavA mATe kare, teno artha zuM ? bhUkhyo hoya tene khAvAnuM Apo, kapaDAM nA hoya to kapaDuM Apo. bAkI A kALamAM dAna ApavA rUpiyA kyAMthI lAve ? tyAM sauthI sAruM to dAnabAna ApavAnI jarUra nathI. ApaNA vicAro sArA karo. dAna ApavA dhana kyAMthI lAve ? sAcuM dhana ja nathI AvyuMne ! ne sAcuM dhana saraplasa rahetuM nathI. A je moTAM moTAM dAna Ape chene te to copaDA bahAranuM, uparanuM nANuM AvyuM che te che. chatAMya dAna je ApatA hoya tene mATe khoTuM nathI. kAraNa ke khoTe raste lIdhuM ane sArA raste ApyuM, toya vacce pApamAMthI mukta to thayo ! khetaramAM bIja ropAyuM eTale UgyuM ne eTaluM to phaLa maLyuM ! praznakartA : kavirAjanA padamAM eka lITI chene ke, dAdAzrI : e apekSA nA rAkhe to uttama che. apekSA rAkhe che e te dAna nirmuLa thaI gayuM. sattvahIna thaI gayuM kahevAya. huM to kahuM chuM ke pAMca ja rUpiyA Apo paNa apekSA vagara Apo. e che kemoklega sama ! Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. vyavahAra paisAno 200 200 paisAno vyavahAra takatImAM DULyuM dAna ! atyAre AkhI duniyAnuM dhana gaTaramAM jaI rahyuM che. A gaTaronI pAIpo moTI karI che, to zA hAru ke dhanane javA mATe sthAna joIene ? kamAyeluM badhuM khAI-pIne DhoLADhoLa karI gaTaramAM badhuM jAya che. eka paiso sAcA raste jato nathI ane je paisA kharce che, kolejomAM dAna ApyuM, phalANuM ApyuM, e badhuM igoIjhama (ahaMkAra) che ! igoIjhama vagarano paiso jAya te sAcuM kahevAya. bAkI A to ahaMkAra poSavAno maLI rahe, kIrti maLyA kare nirAMte ! paNa kIrti maLyA pachI enuM phaLa Ave. pachI e kIrti jyAre UMdhI thAya tyAre zuM thAya ? apakIrti thAya. tyAre upAdhi, upAdhi thaI jAya. enAM karatAM kIrtinI AzA ja nA rAkhavI. kIrtinI AzA rAkhe to apakIrti Avene ? jene kIrtinI AzA nathI ene apakIrti Ave ja zAnI ? 'dANacorI karanArAo, soyadAne chUTavA mathe.' - navanIta to AmAM eka jagyAe dANacorI karI ane bIjI jagyAe dAna karyuM, to e eTaluM to pAmyone ? evuM kahI zakAya ? dAdAzrI : nA, pAmyo nA kahevAya. e to narkamAM javAnI nizAnI kahevAya, e to dAnatacora che. dANacore corI karI ane soyanuM dAna karyuM, enA karatAM dAna nA karato hoya ne pAMsaro rahene toya sAruM. evuM chene ke cha mahinA jelanI sajA sArI, vacce be dahADA bAgamAM laI jAya eno zo artha ? A kavi to zuM kahevA mAMge che ke A badhA kALAbajAra, dANacorI badhuM karyuM ane pachI pacAsa hajAra dAna ApIne potAnuM nAma kharAba nA dekhAya, potAnuM nAma nA bagaDe eTalA mATe A dAna Ape che. Ane soyanuM dAna kahevAya. praznakartA : eTale sAtvika to evA Aje nathIne ? dAdAzrI : saMpUrNa sAttvikanI to AzA rAkhI zakAya ja nahIMne ! paNa A to kone mATe che ke je moTA mANaso karoDo rUpiyA kamAya ane A bAju eka lAkha rUpiyA dAnamAM Ape. te zA mATe ? nAma kharAba nA thAya eTalA mATe. A kALamAM ja evuM soyanuM dAna cAle che. A bahu samajavA jevuM che. bIjA loko dAna Ape che amuka gRhastha hoya che, sAdhAraNa sthitinA hoya che, e loko dAna Ape teno vAMdho nathI. A to soyanuM dAna ApIne potAnuM nAma bagaDavA nA de, potAnuM nAma DhAMkavA mATe kapaDAM badalI nAkhe che ! khAlI dekhAva karavA mATe AvAM dAna Ape che !! gAMThatAM gopIcaMdana ! koI dharmAdAmAM lAkha rUpiyA Ape ane takatI mukAvaDAve ane koI mANasa eka rUpiyo ja dharmAdAmAM Ape, paNa khAnagI Ape, to A khAnagI Ape enI bahu kiMmata che, paNa bhalene eka ja rUpiyo Apyo hoya. ane A takatI mukAvI e to 'belansa zITa' pUrI thaI gaI. sonI noTa tame mane ApI ne meM tamane chUTA ApyA, emAM mAre levAnuMya nA rahyuM ne tamAre devAnuMya nA rahyuM ! tame A dharmAdA karIne potAnI takatI mukAvI tene pachI levA-devAnuM kazuM rahyuM nahIMne ! kAraNa ke je dharmAdo Apyo, enuM eNe takatI mukAvI laI lIdhuM. ane jeNe eka ja rUpiyo prAIveTamAM Apyo haze enuM levAI gayuM nathI, eTale ene belensa bAkI rahyuM. ame maMdiromAM ne badhe pharyA. tyAM keTalIka jagyAe AkhI bhIMto takatIo, takatIo, takatIothI bharelI hoya ! e takatIonI velyuezana (kiMmata) keTalI ? eTale kIrti hetu mATe ! ane jyAM kIrti hetu DhagalebaMdha hoya tyAM mANasa jue ja nahIM ke AmAM zuM vAMcavuM ? AkhA maMdiramAM eka ja takatI hoya to vAMcavA navaro hoya, paNa A to DhagalAbaMdha, AkhI bhIMtonA bhIMto takatIovALI karI hoya to zuM thAya ? chatAMya loka kahe che ke mArI takatI mukAvajo ! lokone takatIo ja pasaMda che !! gAMThanAM gopIcaMdana kharcana, gajavAnA paisA kharcana pAchA chalakAya. gopIcaMdana eTale gharanA paisA, gajavAnA paisA. gAMThanuM gopIcaMdana ema ApaNAmAM kahe chene ? jyAre kaMI paisA loka vAparene, nAma kADhavA mATe, tyAre gAMThanuM gopIcaMdana vApare. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 201 201 paisAno vyavahAra ja maLI gayo. eTale ApIne eno badalo ahIMno ahIM ja laI lIdho. ane jeNe gupta rAkhyuM ene badalo Avate bhave levAno rAkhyo. badalo maLyA vagara to raheto ja nathI. tame lo ke nA lo, paNa badalo to eno hoya che ja. potapotAnI icchApUrvaka dAna ApavAnuM hoya. A to badhuM ThIka che, vyavahAra che. koI dabANa kare ke tamAre ApavA ja paDaze. pachI phUlahAra kare eTale Ape mAtA bhikhArIte... bhIkha hoya tyAM bhagavAna hoya ja nahIM. lakSmInI bhIkha, mAnanI bhIkha hoya. mAna eTale mane mAna Apazo ne A lokothI Ama maLaze. ne e icchA sevavI, e bhIkha ja che e to. mAnanI bhIkha kema khabara paDe ? ghaNA sAdhuoya kahe che ke amane mAnanI bhIkha nathI. hove ! hamaNe apamAna karaze to khabara paDaze ke A mAnanI bhIkha hatI ke zenI hatI ? apamAnamAM ciDhAya eTale jANavuM ke mAna joIe che ! ane ame apamAnamAM ciDhAIe nahIM eTale mAna joItuM nathI. e khAtarI thaIne ? praznakartA : thaI. dAdAzrI : eTale amAre mAnanI bhIkha nahIM. kIrtinI bhIkha nahIM, zene mATe kIrti ? dehanI kIrti hoya, AtmAnI kIrti hotI haze ?! jenI apakIrti thAyane tenI kIrti thAya. AtmAnI to kIrtiya nahIM ne apakIrti ye nahIM. dAta paNa guptapaNe ! praznakartA : AtmArthI mATe to kIrti avastu chene ? dAdAzrI : kIrti to bahu nukasAnakAraka vastu che. AtmAne raste kIrti to enI bahu phelAya, paNa e kIrtimAM e InTaresTa nA paDe. kIrti to phelAya ja ne ! cakacakita hIro hoya te joIne sahu koI kahene ke "keTaluM sarasa lAITa Ave che, erIyAM keTalAM badhAM paDe, kahe kharAM, paNa ene potAne emAM majhA nA Ave. jyAre A saMsArI saMbaMdhanI kIrtio che, e kIrti mATe ja bhikhArI che. kIrtinI bhIkha che ane eTalA hAru lAkha rUpiyA hAIskUlamAM Ape, davAkhAnAmAM Ape, paNa kIrti ene maLI jAya eTale bahu thaI gayuM ! pAchA teya vyavahAramAM bole ke dAna gupta rAkhajo. have gupta ko'ka ja Ape. bAkI sahune kIrtinI bhUkha eTale ApavuM. to lokoya vakhANa kare ke bhAI, A zeTha, ohoho, lAkha rUpiyAnuM dAna ApyuM ! eTalo eno badalo ahIMno ahIM dAna gupta hovuM joIe. jema A mAravADI loko bhagavAnanI pAse chAnAmAnA nAkhI Ave chene ! koIne khabareya nA paDe to e Uge. vAhavAhanI prIti ! are, huM to mAro svabhAva mApI jouMne ! huM che te agAsa jato hato. te ghaDIe konTrAkTano dhaMdho hato. have so rUpiyAnI kaMI bhIDa nahIM, '42 ne 40, '39 ne '35nI sAlamAM ya amAre so rUpiyAnI bhIDa nahIM. te dahADe paisAnI kiMmata bahu. paisAnI chUTa hatI toya paNa huM agAsa jauM tyAre tyAM AgaLa rUpiyA lakhAvI lauM. te sonI noTa kADhIne kahyuM ke, 'lo pacIsa laI lo ne poNA so pAchA Apo.' have poNA so pAchA nA lIdhA hota to cAlata. paNa mana cIkaNuM ne bhikhArI, te poNA so leto. mana cIkaNuM eTale. praznakartA : dAdA, tame tyAre paNa keTaluM sUkSma jotA hatA ? dAdAzrI : hA, paNa mAruM kahevAnuM ke A svabhAva, prakRti jAya nahIMne ! te pachI meM tapAsa karI. Ama loko mane kahe ke 'bahu nobala cho tame !" meM kahyuM, A kemanuM nobala ?!" ahIM AgaLa cIkAza kare che. pachI tapAsa karatAM mane potAne jaDyuM ke mane vAhavAha kare tyAM lAkha rUpiyA kharcI nAkhe, nahIM to rUpiyo ya na Ape. e svabhAva ta cIkaNo nahIM. paNa vAhavAha nA kare, tyAM dharma hoya ke game te hoya, paNa tyAM apAya nahIM ane vAhavAha karI ke badhI kamANI Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 202 202 paisAno vyavahAra dhULadhANI karI nAkhe. devuM karIneya kare. have vAhavAha keTalA dahADA ? traNa dahADA. pachI kazuMya nathI. poka paDI pachI baMdha thaI jAya. traNa dahADA sudhI poka paDe jarA. ane A pAkA, pelA (vANiyA) beThA chene, te pAkA. e vAhavAhathI chetarAya nahIM. e to AgaLa jame thAya che ke ahIMnuM ahIM rahe che ? peluM vAhavAhavALuM to ahIM vaTAI gayuM. enuM phaLa laI lIdhuM meM, cAkhI lIdhuM meM ane A to vAhavAha nA khoLe, tyAM phaLa khoLe e ovaraDrAphaTa, bahu pAkA, vicArazIla lokone ! ApaNA eka karatAM vadhAre vicArazIla. ApaNe to kSatriya lokono eka ghA ne be TukaDA ! badhA tIrthaMkaro ya kSatriya thayelA. sAdhuo jAte kahe che, amArAthI tIrthaMkara thavAya nahIM. kAraNa ke ame sAdhu thaIe to vadhu tyAga karIne paNa ekAda gInI' rahevA daIe aMdara ! ko'ka dahADo aDacaNa paDe to ? e emanI mULa graMthi ane tame tarata ApI do. promisa Tu pe eTale badhuM promisa ja ! bIjuM AvaDe nahIMne ! samajaNa nahIM mahIM. "thIMkara' ja nahIM. paNa chUTakAro vahelo emane maLe. praznakartA : chUTakAro vahelo maLe !! dAdAzrI : hA, e loko mokSe jAya. kevaLajJAna thAya. paNa tIrthaMkaro to A kSatriyo ja hoya. e loko badhA kabUla kare ke mArI pAse, ApaNe kSatriya kahevAIe. ApaNane peluM AvaDe nahIM. evuM AvaDe nahIM. bahu UMDuM A. ane A to vicArazIla prajA ! badhuM vicArI vicArIne, dareka vastu vicArIne kAma kare. ane ApaNe (kSatriyone) pastAvAno pAra nahIM. pelAne pastAvo ocho Ave. juone, mane yAda Ave che. so ApavAnA tenA poNA so pAchA lauM. mane A dekhAya che, hajuye. e ophisa dekhAya che. paNa meM kahyuM, 'Avo DhaMga !' A lokonAM kevAM moTAM mana hoya che ! huM mArA DhaMgane samajI gayelo. DhaMga badhA. Ama moTuM maneya kharuM. paNa vAhavAha, galIpacI karanAra joIe. galIpacI karI ke dAdAzrI : hA, e prakRti, badhI prakRti che. tyAM "pote' svIkAre tahIM ! praznakartA : huM je dAna karuM chuM emAM mAro bhAva dharma mATeno, sArAM kAma mATeno hoya che. emAM loko vAhavAha kare to e AkhuM UDI nA jAya ? dAdAzrI : AmAM moTI rakamo vaparAI te bahAra paDI jAya ne tenI vAhavAha bolAya. ane evI rakamoya dAnamAM jAya ke jene koI jANe nahIM ne vAhavAha kare nahIM eTale eno lAbha rahe ! ApaNe enI mAthAkUTamAM paDavA jevuM nathI. ApaNA manamAM evo bhAva nathI ke loko 'jamADe' ! ATalo ja bhAva hovo joIe ! jagata to mahAvIranIya vAhavAha karatuM hatuM ! paNa ene e 'pote' svIkAre nahIMne ! A dAdAnIya loka vAhavAha karatuM hatuM ! paNa ene e 'pote' svIkAra kare nahIMne ! A dAdAnIya loka vAhavAha kare che. paNa ame ene svIkArIe nahIM ane A bhUkhyA loko tarata svIkAre che. dAna ughADuM paDyA vagara rahe ja nahIMne ! loko to vAhavAha karyA vagara rahe nahIM paNa pote ene svIkAre nahIM eTale pachI zo vAMdho ? svIkAre to roga pesene ?! je vAhavAha svIkArato nathI ene kazuM ja hotuM nathI. vAhavAha pote svIkArato nathI. eTale ene kazI khoTa nA jAya ane vakhANa kare che ane puNya baMdhAya che. satkAryanI anumodanAnuM puNya baMdhAya che. eTale AvuM badhuM aMdarakhAne che. A to badhA kudaratI niyamo che. je vakhANa kare ane e kalyANakArI thAya. vaLI je sAMbhaLe enA manamAM sArA bhAvanAM bIja paDe ke 'A paNa karavA jevuM kharuM, ApaNe to AvuM jANatA ja nahotA !" tyAM khIle Atmazaktio ! bAkI joDe peluM AvavAnuM che. A joDe Ave nahIM. ahIM tarata ne tarata kiMmata maLI jAya enI kiMmata vAhavAha tarata maLI jAya. ane AtmA mATe mUkeluM hoya e joDe Ave. cAlyuM. praznakartA : dAdA, e jIvano svabhAva che. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno 203 paisAno vyavahAra eTale ahIMnuM ahIM ja badhuM thaI jAya. hAIskUla baMdhAvI'tI, te ahIM ne ahIM ja vAhavAha thaI gaI. tyAM maLe nahIM. praznakartA : skUla to chokarAo mATe banAvI, e loko bhaNyA-gaNyA, sadvicAra utpanna thayA. dAdAzrI : e judI vastu che. paNa tamArI vAhavAha maLe te thaI gayuM, vaparAI gayuM. bahAra svIkAre, mahIM vItarAga ! praznakartA : loka vAhavAha kare, paNa pote svIkAra nA karato hoya to ? dAdAzrI : svIkAra nA kare ke kare, loka vAhavAha kare to thaI gayuM. koNa svIkAra nA kare evuM che ? praznakartA : joDe zuM AvavAnuM, kahyuM ! dAdAzrI : joDe to ApaNe peluM ApIe tyAM, AtmA mATe te ApaNA AtmAnI zakti ekadama khIlI jAya. e ApaNI joDe AvyuM. praznakartA : ane ahIM to je vAparyuM, e to vAhavAha kare e ja maLene? dAdAzrI : maLI gayuM. vAhavAha maLI gaI. koItA timire koIne maLe ? praznakartA : vAhavAha to jene mATe vAparyuM ene jAyane ? nahIM ke tamane. tamo jene mATe je kArya karo cho, enuM phaLa ene jAya. ApaNe je puNya karIe, jenA mATe, te ene maLe. ApaNane nA maLe. kare ene nA maLe. dAdAzrI : ApaNe karIe ne pelAne maLe? evuM sAMbhaLyuM che koI dahADo ? praznakartA : enA nimitte ApaNe karIe chIene ? dAdAzrI : enA nimitte ApaNe karone, enA nimitte ApaNe khAtA hoya to zuM vAMdho ? nA, nA, e badhuM AmAM phera nathI. A to badhuM banAvaTa karIne lokone avaLe raste caDhAve. enA nimitte !! ene khAvAnuM nA hoya ne ApaNe khAIe to zuM khoTuM ? badhuM kAyadesara jagata che AkhuM? vAhavAhamAM puNya vaparAI jAya ! praznakartA : A kaho cho evo kAyado hoya to to hIrAbAnuM vAparyuM eTale tamane puNya maLe. dAdAzrI : mane zuM maLe ? amAre levAdevA nahIM. mAre to kazuM levAdevA ja nahIM ne ! AmAM puNya baMdhAya nahIM A. A to puNya bhogavAI jAya. vAhavAha bolAI jAya. agara to koI kharAba karI jAya to mUAe juone, bagADyuM badhuM kaheze. rAmacaMdrajI karatA'tA, kRSNa bhagavAna svIkAra karatA'tA. badhAya svIkAra karatA'tA. praznakartA : A badhAe svIkAra karyuM to 'dAdAe mAruM A karyuM." evuM koI bole to tame svIkAra karo cho ? dAdAzrI : tyAre mane, kaDavuM lAgatuM haze ? A badhA bole ke dAdAe sAruM karyuM, te mIThuM ja lAgene ! mIThuM che chatAM enI para rAga nathI amane. ane koI kaDavuM bole to enI upara dveSa nathI. praznakartA : e ja svIkAra nA svIkAravAnI vAta che. evuM A badhA svIkAratA'tA rAgadveSathI ? rAmacaMdrajI ke kRSNa bhagavAna ? dAdAzrI : AvI rIte svIkArene ! praznakartA : ene svIkAreluM ja nahIMne. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 204 204 paisAno vyavahAra dAdAzrI : tyAre bIjuM zuM kahevAya ? jagateya ene ja samaje chene ? praznakartA : rAgadveSa vagarano bIjuM badhuM bahAra kharuM ne vaDheya kharAM. praznakartA : kRSNa bhagavAne yuddha karAvaDAvyuM. dAdAzrI : hA, paNa bahAra to kharuM dhAMdhala-dhamAla, badhuM bahAra kharuM. bahAra to gALaMgALa kare. paNe rAgadveSa nathI. Akho bahArano vyayahAra ja parAdhIna che. ane AMtarika vyavahAra svAdhIna che. eTale parAdhInatAmAM zuM karI zake ? parigraha chUTya, AtmA pragaTe ! praznakartA : paNa mamatA ke krodha-mAna-mAyA-lobha badhuM jJAnathI chUTane ? dAdAzrI : jJAnathI to AtmAnI pratIti bese ke huM zuddhAtmA chuM, evuM bhAna thaI jAya pachI cAritra badhuM AnAthI thAya, sTeDI thAya. praznakartA : Aye vyavahAra cAritra thayuM ne A vyavahAra cAritramAM gayuMne ? dAdAzrI : e kAmanuM nahIM. mULa cAritra joIe. mULa cAritra AnAthI Ave nahIM to Ave nahIM. cetave jJAtI, lakSmI-mamatathI ! praznakartA : mamatAno vistAra keTalo moTo hoya che. mamatAno vistAra kaMI nAno nathI raheto. dAdAzrI : koNa kahe che nAno ? tame nAno samajo cho. mamatA upara to AkhI DijhAIna hoya. tame jeTaluM samajo chone eno eka aMza nathI A vAta. mamatAnI bahu moTI DijhAIna che. eTalI vistRta che. praznakartA : e badhuM samajAvavAnI jarUra che. dAdAzrI : badhuM samajAvI dIdheluM ja chene. paNa choDeluM nathI. mANasathI jarAka paNa choDavuM muzkela che. choDI paiNAvavI hoya to paiNAvI de, traNa lAkha rUpiyA kharcIne bAkI Ama choDavuM muzkela che. te A kamAIne be lAkha chuTyA te mane bahu uttama lAgyuM ke pATIdAra thaIne ! praznakartA : mamatA ekalI kaMI lakSmI upara ja nathI hotI, paNa bIjI badhI keTalI jagyAe hoya. dAdAzrI : paNa A lakSmImAM ja mamatA chUTe to bahu thaI gayuM. bIjI mamatA to chUTI jAya. lakSmIne laIne A badhI vastuo coMTelI che. praznakartA : bairI che chokarAM chene ? dAdAzrI : e badhI lakSmIne laIne ja. ane viSaya paNa bhaTakAvaDAve. viSayanI ne lakSmInI benI mamatA chUTavI joIe. praznakartA : AvyuMne, viSayamAM bairI-chokarAM AvyuMne? dAdAzrI : e viSaya to choDI zake. lakSmI chUTe nahIM koIne tethI kahyuM che ! A mamatA dabaDAvIne paNa choDAvI levI ! praznakartA : zIladarzakamAM cokhkhuM kahyuM che, dAdAe pAne pAne kahyuM che ke badhuM chUTe paNa viSaya ja nA chUTe. chellAmAM chello viSaya jAya. dAdAzrI : viSaya ne lakSmI be nA jAya. lakSmI che te viSayane choDI Ape ane viSaya to jyAM chuTI gayelA che te ane je viSaya strIsaMbaMdhI che, te dAdA bhagavAna choDI Ape che, paNa lakSmI to nA chuTe. viSaya choDI Ape paNa lakSmI nA chUTe. e tharmomiTara jJAtI pAse ! praznakartA : koIne chUTyuM ke nathI chUTyuM e ApaNane kevI rIte khabara paDe ? Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 205 205 paisAno vyavahAra dAdAzrI : amane badhI khabara paDe. praznakartA : e aMdaranI vastu che ne vAparato hoya ke nA vAparato hoya, paNa aMdara zuM che e zuM khabara paDe ? enA DiscArjamAM hoya. ahIM aMdarakAne hoya e zuM khabara paDe ? dAdAzrI : DiscArjamAM hoya ke nA hoya te jarA juduM che. DiscArja to hoya ja. paNa mamatA chUTavI muzkela che. sthULa karma : sUkSma karma praznakartA : A jIvanamAM je karma sAruM ke narasuM thAya tenuM phaLa A jIvanamAM maLe ke AvatA jIvanamAM ? dAdAzrI : enI be rIta che. ahIM vANIthI darekane gALa daIe ke hAthethI ko'kane mAryo tenuM phaLa ahIM ne ahIM maLe. ane mAnasika sUkSma karma, bhAvakarma jene kahevAmAM Ave che, tenuM phaLa Avate bhave maLe. be jAtanAM karmo, eka sthULakarma ane eka sUkSmakarma. sthULakarmanuM phaLa ahIMnuM ahIM ja maLe. A bhAI ko'kane mAra mArI Avyo, tyAM AgaLa, to pelo jyAre tyAre lAga joIne pAcho ApI jAya. tenuM ahIMnuM ahIM ja phaLa maLI jAya. zubha bhAva karye jAva ! praznakartA : eka tarapha mahIM bhAva thAya ke mAre Ama dAnamAM badhuM ApI devuM che, paNa rUpakamAM eya thatuM nathI. dAdAzrI : e apAya nahIMne ! ApavuM kaMI saheluM che ? dAna ApavuM e to agharI vastu ! tema chatAM bhAva karavo. nANuM sArA raste ApavuM e ApaNI sattAnI vAta nathI. bhAva karI zakAya paNa ApI nA zakAya ane bhAvanuM phaLa AvatA bhave maLe. dAna to bhamaraDA zI rIte Ape ? ane jo Ape che te 'vyavasthita' apAvaDAve che, tethI Ape che. 'vyavasthita' karAvaDAve che eTale mANasa dAna kare che. ane 'vyavasthita' nathI karAvaDAvatuM eTale mANasa dAna nathI karatA, 'vItarAga' ne dAna levAno ke ApavAno moha nA hoya. e to 'zuddha upayogI" hoya ! thAya AMtarika bhAva phalita ! A 'vItarAgo'nuM sAyansa kevuM che ? Aje eka jaNe dAna ApyuM pacAsa hajAra ane pachI e mANasa ApaNane kaheto hoya ahIM AgaLa ke A to zeThanA dabANane lIdhe ApyA che, nahIM to huM koI dahADoya AvA paisA ApuM nahIM. huM kaMI kAcI mAyA nathI. bolo have 'vItarAga'nA copaDe zuM jame thAya ? praznakartA : kAMI nahIM. dAdAzrI : to ApelA enA maphata gayA ? atyAre Ape che e maphata jAya nahIM. A vItarAgo keTalA DAhyA che ne keTalA pAko che, teno dAkhalo ApuM chuM. have e bolene ke A zeThanA dabANane laIne meM ApyA che. te 'vItarAga' to jyAM ne tyAM hoya che ja ne ? dehadhArImAM vItarAga beThelA hoyane ? te nakAmuM gayuM emanuM ? nA. tyAre kaMI kAmamAM AvyuM ? hA, eNe rokaDA dhULamAM ApyA eTale enuM phaLa sthaLamAM, to ene rokaDA ahIMnuM ahIM maLI javAnuM. ahIM ene kIrti maLe. A jeTaluM mikenikala chene, e mikenikala bhAgane kIrti ne apakIrti beu maLe che. ane pachI sarvanAza thaI jAya che. paNa eNe je sukSmamAM bhAva karyo hato ke huM AvuM evo chuM nahIM, te Avate bhava enuM phaLa Avaze. have tyAM AgaLa to bhAvi bhAva karyo hato te jue che. praznakartA : dAna Ape te to nimittathI dAna Ape chene ? dAdAzrI : e dAna Ape che te pUrvabhave bhAveluM che mATe Aje Ape che. paNa UMdhI bhAvanA Aje kare che te enuM phaLa Avate bhava Avaze. atyAre bIja paDI rahyuM che ke huM koIne ApuM evo chuM nahIM, eTale dAna ApyuM chatAM bIja avaLuM paDyuM ! ane jo evuM kahe ke, "A pacAsa hajAra rUpiyA ApyA te bahu sAruM thayuM. A zeTha hota nahIM to mArAthI apAta nahIM. A to zeTha hatA te apAyA mArAthI, te bahu sAruM thayuM.' to e UMco bhAvibhAva karyo eNe ! Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. vyavahAra paisAno 206 206 paisAno vyavahAra bhAvibhAva eTale Aje jJAna pheravyuM. eNe vyavahArajJAna zuddha karyuM ene zAstramAM bhAvibhAva kahelo che. have ahIM koIkane gALo bhAMDIne AvyA ane pachacha kaheze ke "A karavA jevuM hatuM to zuM thAya ? eka to duniyAmAM apajaza maLyo ane pAchuM tyAMye bhAvibhAvano hisAba UMdho baMdhAya. eTale zuM kahevA mAgIe chIe ke dhULa phaLa badhuM ahIMnuM ahIM ja patI jAya evuM che. e tyAM joDe Ave evuM nathI. paNa mahIM sUkSmamAM tamAre ATaluM pheravavAnuM. jema pelA mANase pheravyuM ke bhale aNasamajaNathI ke laukika samajaNathI pheravyuM ke A zeThanA dabANathI ApyuM, nahIM to huM AvuM evo nathI. paNa A che te UMdhuM jJAna che. ane mArA jevo maLI jAya to ene samajaNa pADuM ke bola, zeTha hatA to apAyA, te bahu sAruM thayuM. ene samajaNa pADyA vagara chatuM jJAna thAya nahIM. praznakartA : Ane dharmadhyAna nA kahevAya ? dAdAzrI : A dharmadhyAna ja kahevAya. mArA dareka vAkya joDe dharmadhyAna avazya hoya ja. A 'jJAna' ApyuM che tamane eTale zukladhyAna mahIM che ane dharmadhyAna mArA vAkyane laIne utpanna thAya ane jyAM dharmadhyAna rahyuM ane aMdara zukladhyAna rahyuM te ja saMpUrNa mokSanuM sAdhana che. A badhAM ja vAkyo dharmadhyAna mATenAM che. A zukladhyAneya dharmadhyAnanA rakSaNathI rahe evuM che. UMdhI vastu thayelI, sAruM bolavAthI sudharI jAya evuM A vijJAna che. mATe UMdhAno zo doSa che ? tamane sAruM bolatAM AvaDyuM che have ! ane A bahAranuM sthaLa badhuM mikenikala che, taddana mikenikala che. pacAsa hajAra ApyA emAM kaMI dahADo vaLyo nahIM. enI pAchaLa sUkSmamAM bhAvibhAva zuM che ? e vItarAgo jue che. A to tyAM AgaLa ApyA. te bhAvathI eNe ApyA. bhAva vagara apAya nahIM paNa e bhAva pahelAnA puruSArthathI jAgyo. paNa A phero pAcho eNe puruSArtha zuM mAMDyo ? ke A zeThanA dabANathI ApyA. AvuM evo nathI evuM atyAre enuM jJAna UMdhuM thaI gayeluM che. mukti, vItaraNa vijJAnathI ! tyAre A vItarAga vijJAna tamane keTaluM mukta kare evuM aMdara che ! vicAratAM nathI lAgatuM ?! kevuM suMdara che ! jo samaje to 'jJAnI puruSa' pAse samajI le ane buddhi potAnI samyak karAvI le to kAma cAle evuM che. vyavahAranAM lokoya mArI pAse buddhi emanI samyak karAvI le, mArI joDe thoDAka vakhata besIne bhale jJAna nA lIdhuM hoya, toye mArI sAthe thoDoka vakhata bese to buddhi samyak thaI jAya, te enuM kAma AgaLa cAle !! A jJAna nA hoya tyAre zI dazA thAya ? evuM jo mANasa samaje to kAmanuM ! praznakartA : jJAna lIdhA vagara to Ano pAra ja nathI Ave evo. dAdAzrI : pAra ja nathI Ave evo. e to vAta ja karavA jevI nathI. e pacAsa hajAra rUpiyA dAna Apato hoya, toya tamane pAcho zuM kahe, "A zeThanuM dabANa che, eTale ApuM, nahIM to AvuM nahIM." pote ekalo jANe eTaluM ja nahIM. tamane hau jaNAve. pAcho bIjAne jaNAve ke huM to Avo pAko chuM. A juo chone, A badhuM bahAra to ?' nakAmA dhULadhANI thaI gayA. eTale A satsaMgamAM paDI rahyA. tenuM kAma thaI gayuMne ! AkhI duniyAnI bhAMjagaDa gaIne ! sAyanTiphika samaja ! eTale A badho sAyanTiphika (vaijJAniko rasto che. vakhate tamane UMdhuM jJAna UbhuM thAya, evuM ne toye tamane bojo zuM ? tamAre dAdAnA kahyA pramANe jJAna rAkhavAnuM ke Ama nA hovuM ghaTe. ApaNe kahIe ke caMdubhAI A khoTuM karo cho. AvuM nA hovuM ghaTe. AvuM bolyA eTale tame AvatA bhavane mATe chUTyA. ahIM to apajaza maLaze ! peluM jema sArI vastu UMdhI bolavAthI bagaDI jAya che to Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 207 207 paisAno vyavahAra vadhAratuM vahAvo ! A to lokasaMjJAthI bIjAnuM joIne zIkhe che. paNa jo jJAnIne pUchIene to te kahe ke, 'nA', A zuM karavA Ama A khADAmAM paDe che ?" A duHkhanA khADAmAMthI nIkaLyo tyAre A paisAnA khADAmAM paDyo pAcho. vadhAre hoya to nAkhI de dharmAdAmAM ahIMthI. e ja tAre khAte jame che. ne A benkanuM jame nahIM thAya. vadhAre hoya to nAkhI de dharmAdAmAM. ane aDacaNa nahIM paDe tane. je dharmAdAmAM nAkhato hoya tene aDacaNa paDe nahIM. chokarAone ApavuM keTaluM ? praznakartA : eTale puNyanA udaye joIe tenA karatAM vadhAre lakSmInI prApti thAya to ? dAdAzrI : to vAparI nAkhavI. chokarAM hAru bahAM rAkhavI nahIM. emane bhaNAvavA, gaNAvavA, badhuM kampaliTa karI, emane sarvisa lagAvI dIdhAM eTale pachI e DALe (kAma) lAgyAM, eTale bahu rAkhavI nahIM. thoDuMka benkamAM koI jagyAe mUkI rAkhavuM. dasa-vIsa hajAra, te ko'ka phero muzkelImAM Avyo hoya to ene ApI devA. ene kahevuM nahIM ke bhaI, meM mUkI rAkhyA che. hA, nahIM to muzkelImAM nA AvatA hoya toya Ave. eka mANase mane prazna kyo4 ke, 'chokarAMne kazuM nA ApavuM ?" meM kahyuM, 'chokarAMne ApavAnuM. ApaNA bApe ApaNane ApyuM e badhuM ja ApavuM. vacalo je mAla che te ApaNo. te ApaNe phAve tyAM dharmAdAmAM vAparI nAkhIe. praznakartA : amArA vakIlanA kAyadAmAMya evuM kharuM ke vaDIlopArjita proparTI(milakata) kharI te chokarAMne ApavI ja paDe ane svopArjita tenI aMdara bApane je karavuM hoya te kare. dAdAzrI : hA, je karavuM hoya te kare. hAthe ja karI levuM ! ApaNo mArga zuM kahe che ke tAro potAno hoya te mAla tuM judo karIne vApara, to te tArI joDe Ave. kAraNa ke A jJAna lIdhA pachI haju eka-be avatAra bAkI rahyA che te joDe joIzene ! bahAragAma jaIe chIe to thoDAM DhebarAM laI jaIe chIe. to A nA joIe badhuM ? praznakartA : vadhAre to kyAre kahevAya ? TrasTI tarIke rahe to. dAdAzrI : TrasTI tarIke rahevuM uttama che. paNa evuM na rahI zakAya, badhAthI nA rahI zakAya. teya saMpUrNa TrasTI tarIke nA rahevAya. TrasTI eTale to jJAtA-draSTA thayo. paNa TrasTI tarIke saMpUrNa nA rahevAya. paNa bhAva evo hoya to thoDuM ghaNuM rahI zakAya. ane chokarAMne to keTaluM ApavAnuM hoya ? ApaNA phAdhare ApyuM hoya, kaMI nA ApyuM hoya toya ApaNe kaMI ne kaMI ApavuM joIe. chokarA dArUDiyA bane kharA, bahu vaibhava hoya to ? praznakartA : hA, bane. chokarAo dArUDiyA na bane eTaluM to ApavuM joIe. dAdAzrI : eTaluM ja ApavuM joIe. praznakartA : vadhAre vaibhava ApIe to evuM thaI jAya. dAdAzrI : hA, e haMmezAya eno mokSa bagADaze. haMmezA paddhatisara ja sAruM. chokarAMne vadhu ApavuM e guno che. e to phorenavALA badhA samaje che. kevA DAhyA che. Amane to sAta peDhI sudhIno lobha ! mArI sAtamI peDhInA mArA chokarAne tyAM AvuM hoya. keTalA lobhiyA che A loko ?! chokarAne ApaNe kamAto dhamAto karI Apavo joIe. e ApaNI pharaja ane choDIone ApaNe paiNAvI devI joIe. choDIone kaMIka ApavuM joIe. atyAre choDIone pArTa apAvaDAve che ne bhAgIdAra tarIke ? paiNAvIe te emAM kharca thAyane ? te uparathI thoDuM ghaNuM ApIe. ene jaNaso ApI, te ApIe ja chIene ! paNa potAnuM to pote vAparavuM joIe. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 208 208 paisAno vyavahAra praznakartA : chokarAMone ghara, dhaMdho Apavo ane devuM ApavuM ne ? dAdAzrI : ApaNI pAse miliyana Dolara hoya ke aDadho miliyana Dolara hoya to ya chokaro je makAnamAM raheto hoya, te chokarAne ApavAnuM. te pachI eka dhaMdho karI Apavo. ene gamato hoya te. kayo dhaMdho game che e pUchI ane ene je dhaMdho ThIka lAge e karI ApavAno. ane 25-30 hajAra beMkanA laI AlavA. lona upara te bharyA kare enI meLe ane thoDAka ApaNe ApI devA. ene joItI hoya temAM aDadhI rakama ApaNe ApavI ne aDadhI beMkanI lona bharyA kare. pachI chokaro kahe ke "A varSamAM mAre lona bharAtI nathI.' lona bharAtI nathI. tyAre kahIe ke huM lAvI ApuM, tane pAMca hajAra. paNa ApI devAnA vahelA. eTale pAMca hajAra lAvI ApavAnA. pachI ApaNe pelA pAMca hajAra saMbhArIe. 'pelA vahelA ApI devAnA che, evuM kahyuM che.' AvuM saMbhArIe to chokaro kahe, 'tame kacakaca nA karazo hamaNe." eTale ApaNe samajI javAnuM. 'bahu sAruM che e.' eTale pharI levA ja nA Avane ! ApaNane vAMdho nahIM, 'kacakaca karo cho' evuM kahe teno, paNa levA Ave nahIMne !. eTale ApaNI sephasAIDa ApaNe rAkhavAnI ane pachI khoTA nA dekhAIe, chokarA pAse. chokaro kaheze, 'bApA to sArA che, paNa mAro svabhAva vAMko che. huM avaLuM bolyo tethI. bAkI bApA bahu sArA che !' eTale chaTakI, nAsavuM A jagatamAMthI. amArAM be jaNane jIvatAM sudhI joIene ?" kahIe ane pAchuM devuM karI AlavuM beMkanuM. beMkanuM devuM nA kare e dhaMdho nA karavo. eTale godA mAranAra joIe ene. jethI dArU nA pIve. samaja paDIne ? eTale ApaNe paddhatisara, samajaNapUrvaka kAma karavuM. praznakartA : paNa mANasa marI jAya, pachInuM vIla kevuM hovuM joIe ? dAdAzrI : nA, maryA pachI to ApaNe je chene, ApaNI pAse aDhI lAkha rUpiyA vadhyA che, te to ApaNI hAjarImAM ja, maryA sudhI rahevA ja nA devuM. banatA sudhI ovaraDrAphaTa karAvI ja levA. davAkhAnAnA, jJAnadAnanA badhA ovaraDrAphaTa kaDhAvI levA ane pachI vadhe te chokarAone ApavA, te vadhAravAya kharA thoDAka. e lAlaca emanI chene, te lAlaca hAru pAMca hajAra rAkhavA, pachI bIjA be lAkhanA to ovaraDrAphaTa kaDhAvI levAnA, Avate bhava. ApaNe zuM karIe ? A badhA gayA avatAranA ovaraDrAphaTa atyAre vAparo cho. to A avatAramAM ovaraDrAphaTa nA kADhavo paDe ? A zuM kahevAya ? Adarza vIla ! praznakartA : ApaNI je milakata hoya, tenuM vIla banAvavuM hoya, chokarAM mATe, to Adarza vIla kaI rItenuM hovuM joIe ? eka chokaro ne eka chokarI hoya to ? dAdAzrI : chokarIne amuka pramANamAM ApavuM. ApaNe chokarAne pUchavuM, 'tAre zuM dhaMdho karavo che ? zuM karavuM che ? sarvisa karavI che ?" ApavuM paNa amuka pramANamAM aDadhI mUDI to ApaNI pAse rahevA devI. eTale prAIveTa ! eTale jAhera karelI nahIM. bIjI badhI jAhera karavI ane kahevuM te, amAre joIe, paNa praznakartA: ovaraDrAphaTa. dAdAzrI : hA, koIne ApaNe ApyA nathI A. A lokonA hita mATe, loka kalyANa mATe vAparyA e che te ovaraDrAphaTa kahevAya. chokarAne ApIne to pastAyelA, evA pastAyelA ke kharekharA. chokarAnuM hita kevI rIte karavuM te ApaNe samajavuM joIe. te mArI joDe AvIne vAtacIta karI javI. dukha, AnaMdato kAyado ! praznakartA : loko bIjAne jamADavAmAM kema lAgaNI vadhAre batADe che ? Agraha karIne jamADe che ane koIne jamADavAmAM AnaMda anubhave che ? dAdAzrI : e jamADavAmAM ja nahIM, paNa tuM A badhAne AIskrIma khavaDAvuM toya tane AnaMda thAya. A lokone tuM game te ApuM, to tane AnaMda thAya. tuM Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 209 209 paisAno vyavahAra karIne laI levuM che, ene tyAM lakSmI Ave nahIM. lakSmI to ApavAnI icchAvALAne tyAM ja Ave. je ghasAI chUTe, chetarAya, nobilITI vApare, tyAM Ave. Ama jatI rahelI lAge kharI, paNa AvIne pAchI tyAM UbhI rahe. jo jo, dAta rahI na jAya ! hamezAM je ATalo sevAbhAvI hoyane, tenuM mana to pAvaraphUla hoya. e bhAI zuM kahetA, "mAre emanAM darzana karavA tyAM javuM che ?" e emano keTalo badho sAro bhAva ! te TheTha muMbaIthI amadAvAda darzana karI jatA'tA ! tAruM cho ke tane AnaMda thAya. ane te laI lIdhuM eTale du:kha. A jagatamAM levAnuM zIkhyA, ApavAnuM nathI zIkhyA. tenAM A duHkho vadhyAM. ApavAthI sukha utpanna thAya eTale ekaluM jamADyA upara nahIM, paNa kaMI paNa ApavAthI, are rUpiyA hoya ne Avo padhAro ema kahIe toya AnaMda thAya. e vyavahAra sAro gaNAya ! praznakartA : hIrAbAnI bAbatamAM tame A pAchaLa vAparyuM e vyavahAramAM kevuM kahevAya ? dAdAzrI : A saMsAra vyavahAramAM sAruM kahevAya e. praznakartA : ApaNe rahevAnuM saMsAra vyavahAramAM ja. dAdAzrI : A saMsAranA vyavahAramAM kharuM, paNa emAM sAruM dekhAya A. ane e to sAruM dekhAya eTalA mATe huM nA karuM. e to hIrAbAnI icchA hatI. eTale meM karyuM A mane sAruM-khoTAnI paDelI nA hoya te chatAM khoTuM nA dekhAya - evuM rahetA hoIe. praznakartA : e to tamArA mATe vAta thaI paNa amAre mATe zuM ? dAdAzrI : tamAre thoDuM vartavuM paDe, sAdhAraNa bahu kheMcavAnI jarUra nahIM, sAdhAraNa vartavuM paDe. lakSmI tyAM ja pAchI Ave ! dAdAzrI : tamAruM ghara pahelAM zrImaMta hatuMne ? praznakartA : evAM badhAM pUrvakarmanA puNya ! dAdAzrI : keTaluM badhuM lokone mATe helpa karI hoya tyAre lakSmI ApaNe tyAM Ave. nahIM to lakSmI Ave nahIMne ! jene laI levAya evI IcchA che. enI pAse lakSmI Ave nahIM. Ave to jatI rahe, UbhI nA rahe jema tema sevAbhAvI eTale lokonI pAsethI laI Ave te bIjAne tyAM ApI Ave. juone kahetA'tAne eka mANasa dara mahine sADA soLa hajAra rUpiyA Ape che, AvA paNa hoyane paNa ! e to Ave tyAre ja apAyane ! ane kAMI nA hoya tyAre manamAM zuM vicAre, jANo cho ? jyAre mAre Ave tyAre ApI devA che. ane Ave tyAre paDIkuM bAjue melI de ! manuSya manano svabhAva thAya che hamaNAM. hamaNAM doDha lAkha che, be lAkha pUrA thAya pachI ApIzuM. e ema ne ema peluM rahI jAya pachI ! evA kAmamAM to AMkho mIMcIne ApI dIdheluM te sonuM. rivAja, bhagavAta mATe ja dharmAdA ! A mAravADI lokone tyAM jAuM chuM, te pUchuM, dhaMdho kemano cAle che ? tyAre kahe, "dhaMdho to sAro cAle che.' napho-bapho ? tyAre kahe, 'be-cAra lAkhano kharo !' bhagavAnane tyAM ApavA-karavAnuM ? "vIsa-paccIsa TakA nAkhI AvavAnA tyAM, dara sAla.' emane zuM kahevAnuM? khetaramAM vAvIe to dANA nIkaLene baLyA ! vAvyA vagara dANA zenA levA jauM ? vAvIe ja nahIM to ? A mAravADI lokone tyAM A ja rivAja ke bhagavAnanA kAmamAM nAkhavA. jJAnadAna bhagavAnamAM, bIjItrIjI jagyAe dAnamAM ApavA ane pelA dAnamAM nahIM, e hAIskulane, phalANAne, emAM nahIM, A ekaluM ja khAlI. gajA pramANe Teko devo ! Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. vyavahAra paisAno 2 10 2 10 paisAno vyavahAra praznakartA : be lAkha thAya taMye vAparIzuM, ema kahevAvALo mANasa ema ne ema karatAM karatAM vayo jAya to ? dAdAzrI : e vahI jAya ne rahI jAya paNa. rahI jAya ne kazuM vaLe nahIM. jIvano svabhAva ja Avo. pachI nA hoya tyAre kaheze "mArI pAse Ave ne tarata ApI devA che, Ave ke tarata ApI devA che. have Ave tyAre A mAyA mUMjhavI nAkhe. hamaNAM che. te koI mANase sATha hajAra rUpiyA nA ApyA, tyAre kaheze. cAlaze have ThaMDo kaMIka che ApaNA nasIbamAM nahotA. paNe chUTe paNa ahIM nA chUTe, manuSyano svabhAva evo mAyA mUMjhave ene. e to hiMmata kare to ja apAya, tethI ame AvuM kahIe ke kaMI kara. te mAyA mUMjhave nahIM pachI. phUla nahIM ne phUlanI pAMkhaDI, teya eka AMgaLInA Teko ApavAnI jarUra che sahu sahunA gajA pramANe. mAMdA mANasaneya Ama hAtha aDADavAmAM zuM vAMdho che ? eTale pachI emaNe zuM karyuM ? je lokone barobara pAke nahIMne, to A tijorImAMthI apAva apAva karyuM badhAMne, ane kahe che, "alyA, bhAI, du:khI nA thazo, vero bharazo nahIM hamaNe." AvuM kahyuM eTale lokone vero bharavAno hoya to kaMI kAma karene ? vero kaMI bharavAno nahIM eTale badhuM ujjaDa thavA mAMDyuM. AkhA ayodhyAnI AjubAjunA pradeza badhA ujjaDa thavA mAMDyA. pachI rAmacaMdrajI ayodhyA pAchA AvyA. te pesatAMnI sAthe badhuM AvuM sUkuM joyuM, eTale manamAM ema thayuM ke A zuM thayuM te ? bharatane rAja karatAM nA AvaDyuM ? pablika kema AvI thaI gaI ? eTale pachI AvIne bharatarAjAne pUchyuM ke, 'bhaI, zuM karyuM teM ? A loko kaMI sukhI nathI dekhAtA." tyAre e kahe, "meM badhI, tijorI lUMTAvI dIdhI. emAM kazuM rahevA nathI dIdhuM. meM kaMI ApavAmAM bAkI nathI rAkhyuM. tyAre rAmacaMdrajI kahe, "bahu moTI bhUla karI teM.' tyAre bharatarAjA kahe, 'zuM bhUla karI ?" tyAre rAmacaMdrajI kahe, 'tuM vero nA le, eTale ALasu thAya loko, sUI rahe nirAMte." pachI emaNe A badhA lokone mAthe bAra varSano vero nAkhyo. DhaMDhero pITAvyo ke 'bAreya varSano emanA khetarono vero bharI jAva.' lokonI UMgha uDADI dIdhI haDahaDATa ane pachI bIjI zarta mUkI ke jene kUvA khodavA hoya te tagAvI laI jAya. e pAchI karavAnI, thoDA vyAja sAthe ane vyAja nahIM jevuM. eTale lokoe doDadhAma karavA mAMDI, 'amAre kUvo khodavo che, amAre kUvo khodavo che. kuvA khodyA lokoe ! ane pachI pANI kheMcIkheMcIne kADhayAM ne badho Akho deza lIlo karI nAkhyo. paNa te kosa kheMcatI vakhate zuM bolatA hatA ke kosa gaNavA mATe e emAM kAMkarA mUke. eka kosa kheMcAya eTale eka kAMkarI mUke. paNa te vakhate bole zuM ? 'AyArAma gayArAma' kahe che. te hajuya kosa kheMce te ghaDIe bole che. 'AyArAma" eTale vAtane samajavAnI che. jIvanakaLA zIkhavADavAnI jarUra che ane te pustako mAraphateya zIkhavADAya ! dAnamAM rUpiyA ApavA nahIM. ene meInTenansInI helpa karavI. dhaMdha caDhAvavo. hiMsaka mANasane rUpiyA Apazo to te hiMsA vadhAre karaze. lobhatI pajavaNI ! amArI ya bhAvatA sadA rahI ! ane mArI pAse lakSmI hota to huM lakSmIye Apata, paNa evI kaMI mArI pAse lakSmI haju AvI nathI ane Ave to hajue ApavA taiyAra chuM. zuM kaMI mAre joDe laI javAnuM che badhuM ? paNa kaMIka Apo badhAMne ! chatAM jagatane lakSmI ApyA karatAM kevI rIte A jagatamAM sukhI thAya, jIvana kevI rIte calAvAya evo mArga dekhADo. lakSmI to dasa hajAra ApIene to bIje dahADe e nokarI baMdha karI de. eTale nA apAya lakSmI. evI rIte lakSmI ApavI e guno che. mANasane ALasu banAvI de. eTale bApe dIkarAne mATe lakSmI vadhAre nahIM ApavAnI, nahIM to dIkaro dArUDiyo thaze. mANasane nirAMta vaLI ke basa, bIje UMdhe raste caDhyo ! vAtane samajavAnI jarUra ! evuM che, rAmacaMdrajI che te vanavAsa gayA jaMgalamAM, eTale bharatane rAjagAdI soMpI. te soMpatI vakhate ema kahyuM ke prajA du:khI nA thAya te tuM joje. A bicArAne rAja karatAM nahIM AvaDe. ane koI sAcA sArA salAhakAra maLyA nahIM, Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 2 11 2 11 paisAno vyavahAra havA pese keTalI ? bhareluM khAlI thAya to havA pesene ? nahIM to game tevo vaMToLiyo pese nahIM. pachI ene anubhava karAvyo. tyAre mane kahe che, 'have nathI pesatuM. eka mANase muMbaImAM mane AvIne kahyuM, 'dAdA mArI pAse paccIsa lAkha rUpiyA che. ane teya paccIsa lAkha mATe sArA kAmamAM vAparavA che. chatAM mArAmAM lobha nAmano guNa evo che ke huM vAparavA jauM chuM, tyAra horo sAmo thaIne mane pajava pajava karyA kare che. to mAre zuM karavuM ? vAparavAnI icchA mAre cokkasa che." meM kahyuM, 'tame mArI pAse Avo, huM tamane dekhADIza ke ovaraDrAphaTa kevI rIte kaDhAvavo. ane tamAro lobha jora nahIM kare. mArI hAjarImAM lobhathI bolAya nahIM amArI zarama rAkhe e to. amArI zarama rAkhe pachIye sahI karI Ape. nahIM to lobha to rAtre bahu to choDe nahIM, pajave, mAthuM haluM toDI nAkhe. paNa amArI hAjarImAM sahI karI Ape. meM kahyuM, 'paccIsa lAkha tamAre jyAre vAparavA hoya tyAre kahejo. lokone paisA ghaNAya vAparavA che, paNa kevI rIte vAparavA che te khabara nathI. kyAM vAparavA te khabara nathI. eTale huM kahuM chuM ke dhULamAM jAya enA karatAM kaMI sArA raste jAya evuM kaMIka karo. joDe kAma lAgaze. ane tyAM to jatI vakhate cAra nALiyera baMdhAvaze ! ane teya chokaro zuM kaheze, 'jarA sastAmAMnAM, pANI vagaranAM Apajone !" moTA lobhiyA hoya to cetatA rahejo have. chokarAMone paisA vadhAre nahIM ApavA. chokarAMone kaMIka dhaMdho karI Apavo. ane rItasara enuM rahevAnuM ApavuM. bAkI bIjA paisA jo vadhAre Apazo to dArUDiyA pesI jaze. tame gayA ke tarata tyAM dArUDiyA pesI jaze. mATe sAre raste paisA vAparajo. lokonA sukhane mATe vAparajo. tamArA paisA jo vadhArAnA hoya to lokonA sukhane mATe vAparazo eTalA ja tamArA bAkI, gaTaramAM... ! A to AvuM badhuM nA bolavuM joIe. chatAM bolIe chIe. vaMToLiyAto vahevAra ! eka mANasane tyAM baMgalAmAM beThA hatA te vaMToLiyo Avyo. te bAraNAM khaDakhaDa khaDAkhaDa thayAM. te mane kahe, "A vaMToLiyo Avyo. bAraNAM badhAM baMdha karI dauM ?" meM kahyuM, 'bAraNAM badhAM baMdha nA karIza. eka bAraNuM, aMdara praveza karavAnuM bAraNuM khulluM rAkha. ane nIkaLavAnAM bAraNAM baMdha karI de. eTale mahIM te A vaMToLiyAnuM AvuM che. lakSmIne jo AMtarazo to pachI nahIM Ave. eTaluM bhareluM ne bhareluM raheze. ane A bAjuthI jo javA dezo to bIjI AvyA karaze. nahIM to AMtarelI rAkhazo to eTalI ne eTalI raheze. lakSmInuMya kAma evuM che. have kayA raste javA devuM e tamArI marajI upara AdhAra rAkhe che, ke bairAMchokarAMnA mojazokha khAtara javA devuM ke kIrti mATe javA devuM ke jJAnadAne mATe javA devuM ke annadAna mATe javA devuM ? zene mATe javA devuM e tamArI para che. paNa javA dezo to bIjuM Avaze. javA nA de tenuM zuM thAya ? javA de to bIjuM nA Ave ? hA, Ave. dAta, paNa upayogapUrvaka ! paisA vaparAI jaze evI jAgRti rakhAya ja nahIM. je vakhate je ghasAya te kharuM. tethI paisA vAparavAnuM kaheluM ke jethI karIne lobha chUTe, ne pharI pharI apAya. upayoga e jAgRti che. ApaNe zubha karIe, dAna ApIe, te dAna kevuM. jAgRtipUrvakanuM ke lokonuM kalyANa thAya. kIrti, nAma ApaNane e prApta nA thAya. eTalA mATe DhAMkyuM ApIe. e jAgRtipUrvaka kahevAyane ! e enuM nAma upayoga kahevAya. peluM to nAma nA chapAyuM hoya to pharI Ape nahIM. pAMcamo bhAga pArakA mATe ! praznakartA : AvatA janmanA puNyanA upArjana mATe A A janmamAM zuM karavuM ? dAdAzrI : A janmamAM je paisA Ave temAM pAMcamo bhAga bhagavAnane tyAM maMdiramAM nAkhI Avavo. pAMcamo bhAga lokonA sukhane mATe vAparavo. eTale eTaluM to tyAM AgaLa ovaraDrAphaTa pahoMcyo ! A gayA avatAranA ovaraDrAphaTa Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. vyavahAra paisAno 2 1 2. 2 12 paisAno vyavahAra to pULo mUkavAno chene ? chevaTe to pULo mUkIe, darekane mUkyA vagara rahevuM paDe che ? tamane kevuM lAge che? praznakartA : mUkavo ja paDene emAM. dAdAzrI : hA, chevaTe to pULo mUkavo ja paDe. jo ke kAkA keTalA badhA rUpiyA mUkIne gayA che ! tuM bhelADavAnuM zIkhyo che ? te zuM niyama karyo che ? praznakartA : bhalADavAno ja. dAdAzrI : tuM jeTaluM kamAIza eTaluM badhuM bhelADI devAno ? praznakartA : chevaTe to evuM ja thaze. hamaNAMthI paNa prayatna evo cAlu ja to bhogavo cho. A janmanuM puNya che te AgaLa pachI Ave. atyAranI kamANI AgaLa cAlaze. svArthI, parArthI, paramArthI ! ahIM vAto zAnI cAle che ? ahIM paramArthanI vAto cAle che. paramArtha hindustAnamAM hoya nahIM. ko'ka phero ekAda paramArthI hoya ! paramArthI puruSa hoya nahIM. badhAya dukAnadAro paramArthI je kahe chene ? tyAre kahe, paramArthI nathI to svArthI che ? tyAre kahe nA, svArthI nathI. parArthI che ! svArthI to nathI ! kAraNa ke bairAM-chokarAM choDyAM ne bAvA thayA. eno zo artha ? paNa parArthI che e. paramArthI nahIM. paramArthI to mokSa tarapha laI jAya, e paramArthI puruSa ! parama arthane je sAdhe te ! parama artha ! to ja e mokSa ! ane parama arthanI vANI. paramArtha vANIye judI hoya, parama arthanuM vartana juduM hoya, evANI, vartana ne vinaya manohara hoya. ApaNA mananuM haraNa karI le. ane A loko dukAno kADhIne bese che. ane ame paramArthI, paramArthI kahIe chIe. paNa te paramArthI ! kharAM svArthI to nA kahevAya paNa parArthI kahevAya. enA cAra ziSyo hoya te ziSyamAM ja paNa e para chene parArthI ! temAM tAruM zuM? nahIM to chokarAMye para che ne parArthI jIvana jIve che. e paramArthI jIvana nathI. parArthI che. jeTalA svArthI A duniyAmAM che e badhAMya parArthe marI gayelA. pArakA arthe badhuM japtImAM jatuM raheluM to Ama paramArtha karatA hoya to kevuM DAhyuM sAruM thaI jAya ! paramArthe lakSmI vApare to kAmanI. A to parArthe badhuM jAya che. zuM thAya ? Avo che mokSamArga ! vItarAgoe mokSano mArga zene kahyo? je pAse che ene bhelADI devuM. ane te sArA kAma mATe, mokSane mATe, agara mokSArthIo, jijJAsuo mATe, agara jJAnadAna mATe bhelADI devuM. e mokSano ja mArga ? A bhAI bhelADI detA hatA te pachI mane pUchatA hatA ke zuM mokSano mArga ? meM kahyuM, 'A ja mokSano mArga. AthI bIjo mokSano mArga kevo hoya che ? potAnI pAse hoya e bhelADI devuM. enuM nAma mokSano mArga. mokSane mATe ! chevaTe dAdAzrI : ema nahIM, ApaNI pAse pAMca paisA hoya to cAra paisA paNa bhelADI devA. e to lAkhodhipati game te kare, karoDAdhipati hoya te game te kare ! ApaNe emanI joDe doDIe to mAMdA paDIe. evuM nahIM karavAnuM. paNa bhAvanA evI rAkhavI ke bhelADI devuM che. praznakartA : bhalADavA mATe jigara joIe ? dAdAzrI : hA, jigara joIe. mokSamAM javuM hoya to jigara enI meLe Ave. jo ne kevI jigara che ! A kALamAM jJAna maLyAthI mokSa thAya kharo, paNa joDe joDe A bhAvanA hoyane to bahu helpaphula thAya. spIDI thAya. aDacaNa vagara thAya. mokSa to jJAnanuM phaLa ja che, paNa joDe joDe A eka bhAvanA joIe, bhelADavAnI ! bAkI bheLuM karavAnI to anAdikALathI Teva paDelI hatI ! A kIDIo keTaluM bheLuM karatI haze ? A kIDIo cAra vAgyAnI UThe che, ApaNe cAra vAge cA pItA hoIe ne tyAM AgaLa khAMDa-khAMDa paDelI hoya te laIne cAlI jAya. e savAranI ATalI Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. 2 13 paisAno vyavahAra paisAno vyavahAra 2 13 badhI vahelI UThe che ne rAta sudhI jAge che ! ane pachI ATaluMka bheguM kare che. pachI eka caTako mAre Ano, ne pachI mUkI devAnuM, pelA sToramAM. te ATaluM bheLuM kare che, pachI uMdaraDo pasIne khaI jAya che ! zuM ? tyAre bheguM karyAno A ja phAyadone ? zuM phAyado ? uMdaraDA pesIne khaI jAyane ! uMdaraDA to khoLatA ja hoya ke kyAM AgaLa koIe bheguM karyuM che ! bhAvatAthI che puSTi ! praznakartA : koIpaNa vastu pUraNanI galana thaI javAnI nakkI ja che, nirvivAda vAta che. dAdAzrI : pUraNanuM galana thaI javAnuM nakkI ja che. to galana kyAM thavA devuM e ApaNe samajavAnuM che. pUraNa thaI enA TAIme galana thaI javAnuM. pUraNa thavuM eTale saMyoga kahevAya. ane saMyoga viyogI svabhAvano ja hoya. tame aTakAvo toya viyoga thayA vagara rahe ja nahIM. mATe kaMI bhAvanAnI tene puSTi ApavI joIe. bhAvanA devI joIe. pUMTha devI joIe. A saMyoga badhA viyogI svabhAvavALA na hoya ? eno svabhAva ja viyogI che. ApaNe viyoga karAvavo nA paDe. evuM zIkhavAnuM atyArathI, nAnI uMmaramAMthI bheguM karavAnuM saMsArIo badhAMne game. te baMdhana che. bheLuM karavAnI bhAvanA e baMdhanano mArga che. ane bhelADavAnI bhAvanA e mokSano mArga che ! praznakartA : evo koI rasto che ke sAthe laI javAya evo ? dAdAzrI : tamAre keTalA dIkarA che ? praznakartA : traNa. be dIkarA ne eka dIkarI. dAdAzrI : mAthAkUTa koNe karI ? bhAIe karI. bhogavaze koNa ? A badhAM. e loko sAthe laIne AvyAM hoya ! praznakartA : huM mUkI jaIza to chokarAM vAparaze. dAdAzrI : chokarAMoya soMpIne jaze ke A soMpyuM. kAraNa ke emaneya kyAM joDe laI javAya che ? praznakartA : paNa evo koI rasto che sAthe laI javAya evo ? dAdAzrI : A chokarAMo laIne AvyA'tA ? A chokarAMo kyAMthI laIne AvyAM'tA ? emaNe mahenata karI ? mAthAkUTa karI emaNe ? ane taiyAra thaIne AvyuM ? joDe lAvelAM ja ne ! praznakartA : A bhAI ahIMthI joDe joDe laI jaI zakaze kharA ? dAdAzrI : have zuM laI jAya ? joDe hatuM te ahIM vAparI khAdhuM. have A kaMIka mokSanuM mArI pAsethI AvIne maLe to dahADo vaLe ! haju jiMdagI che, haju lAIpha Tarna kare, jAgyA tyAMthI savAra ! tyAM laI javAmAM kaI vastu Ave che ? jJAtIne pUchI pUchIte... praznakartA : A pAMca varSathI dhArmika pravRttinI zarUAta karI che. enA hisAbe ja A dAdA bhegA thayA. dAdAzrI : hA, paNa eTaluM dhyAna rAkhavAnuM ke jeTaluM ApaNI joDe Ave eTaluM ja ApaNuM. ahIM je tame vAparyuM te badhuM gaTaramAM gayuM. tamArA mojazokha mATe, tamArA rahevA mATe je badhuM karo, e badhuM gaTaramAM gayuM. phakta pArakA mATe je kaMI karyuM, eTaluM ja tamAro ovaraDrAphaTa che. praznakartA : eTaluM kreDiTa maLe. dAdAzrI : eTalo ovaraDrAphaTa che samaja paDIne ? eTale pArakA mATe karajo. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. vyavahAra paisAno 214 2 14 paisAno vyavahAra pArakAnA rastA jJAnIone pUchI pUchIne karajo. jevo bhAva, tevuM phaLa ! praznakartA : ApaNe kaMIka sArAM kAmo karyA hoya, te AtmA bIjI jagyAe jAya, bIjA khoLiyAmAM jyAre praveza kare, tyAre enI asaro enA navA khokhAmAM rahelI hoya ? dAdAzrI : hA, hA. A rIte rahe. tame je je sArAM kAma karyA, lokone oblAIjha karyA, lokone helpa karI, mahArAjanI sevAo karI, dharmAdA karyA, bIjuM karyuM, trIjuM karyuM, badhuM mana-vacana-kAyAnI ekatA hoya to AvatA janmamAM jAya. manamAM jevuM hoya, evuM ja vANImAM bolo ne evuM vartana karo ne pachI e che te mahArAjanI sevA karo. to enuM phaLa AvatA janmamAM maLe. atyAre keTalA karatA haze ? ane vANIthI bole che ke mAre ApavuM che, paNa apAtuM nathI, enuM phaLa AvatA bhavamAM maLe, kAraNa ke e ApyA barAbara che. bhagavAne svIkAryuM. aradho lAbha to thaI gayo. derAsaramAM jaIne eka mANase eka ja rUpiyo mUkyo ane bIjA zeThiyAe eka hajAranI noTo mahIM dharmAdAmAM nAkhI, e joIne ApamA manamAM thayuM ke are, mArI pAse hota to huM Apata. e tamAruM tyAM AgaLa jame thAta. nathI mATe tamArAthI nathI apAtuM. ahIM to ApyAnI kiMmata nathI, bhAvanI kiMmata che. vItarAgonuM sAyansa che. ane ApanAra hoya tenuM kyAre keTalAya gaNuM thaI jAya. paNa te kevuM ? manathI ApavuM che, vANIthI ApavuM che, vartanathI ApavuM che, to enuM phaLa to A duniyAmAM zuM nA kahevAya e pUcho ! atyAre to badhAM kaheze, phalANA bhaIne lIdhe mAre ApavuM paDyuM, nahIM to huM nA Apata. phalANA sAhebe dabANa karyuM eTale mAre to ApavA paDyA. eTale tyAM AgaLa jame paNa evuM ja thAya, haM, e to ApaNe manathI rAjIkhuzIthI ApeluM kAmanuM. evuM kare kharAM loko ? ko'kanA dabANathI Ape ? praznakartA : hA, hA. dAdAzrI : are, keTalAka to ropha rAkhavA hAru Ape. nAma, potAnI Abaru vadhAravA mATe. mahIM manamAM ema hoya, badhuM ApavA jevuM nathI, paNa ApaNuM nAma khoTuM dekhAze tyAre evuM phaLa maLe. jevuM A badhuM cItare che, evuM phaLa maLe. ane eka mANasa pAse nA hoya ane 'mArI pAse hota to huM Apata' ema kahe to kevuM phaLa maLe ? praznakartA : bahu nahIM. dAdAzrI : tethI A kramikamArga baMdha thayo che atyAre. mahArAjanI sevA kare, paNa manamAM kyAMya hoya. praznakartA : mAruM citta kAyama pharyA ja karatuM hoya. dAdAzrI : e to ApaNuM akrama che eTale calAvI lIdhuM meM. pelAmAM nathI cAle evuM. pelAmAM to mana-vacana-kAyanI ekatA hoya tyAM sudhI kramikamArga cAlu ! manamAM hoya evuM vANImAM bole ne evuM vartanamAM rAkhavuM paDe. ghaNAne dAna nA ApavuM hoya, manamAM nA ApavuM hoya ane vANImAM bole, mAre ApavuM che ane vartanamAMya rAkhe, Ape. paNa manamAM nA ApavuM hoya eTale phaLa nA thAya. praznakartA : dAdA, e kema thAya evuM ? dAdAzrI : eka mANasa manamAM Ape che, enI pAse sAdhana nathI eTaluM dIta - samajaNa sahita ! eka jaNane manamAM jJAna thayuM. zuM jJAna thayuM ke A loko TADhe marI jatAM haze, ahIM gharamAM TADhamAM rahevAtuM nathI. alyA, hima paDavAnuM thayuM che ne A Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 215 2 15 paisAno vyavahAra A zI rIte, A zuM che, enuM solva karavA mokalIe ke bhaI amAre A zuM che ? A dhAbaLA dAnamAM ApyA te kyAM gayA ? enI zodhakhoLa karo. tyAre kahe ke sI. AI. DI. lAvo. alyA, na hoya A sI. AI. DI.nuM kAma. ame to A vagara sI. AI. DI. e pakaDI pADIzuM. A pajhala InDiyana pajhala che. tamane solva nahIM thAya. tamArA dezamAM sI. AI. DI. thI pakaDI lAvo. amArA dezavALA zuM kare e ame jANIe bA ! bIje dahADe jA vepArIne tyAM. eTale paisAnI barakata kyAre Avaze ? kaMIka niyama hovo joIe ke nIti hovI joIe. sAdhAraNa to hoyane ! kALa vicitra che jarA. te sAdhAraNa nIti to hovI joIe ne ! hapuca ema kaMI cAle? badhuM vecI khAya tyAre choDIo hau vecI khAya, lakSmInI bAbatamAM choDIo hau vecelI. tyAM sudhI AvI gayA che aMte ! alyA, nA thAya. phUTapAthavALAnuM zuM thaze ? evuM ene jJAna thayuM, A eka prakAranuM jJAna ja kahevAyane ! jJAna thayuM ne enI pAse saMjoga sIdhA hatA. benkamAM nANuM hatuM, te so-savA so dhAbaLA laI Avyo, halakI kvaoNliTinA ! ane maLaske cAra vAge jaIne, bIje dahADe oDhADyA badhAne, sUtA hoya tyAM jaIne oDhADyA. pachI pAMcasAta dahADA pachI tyAM pAcho gayo, tyAre dhAbaLo-bAbaLo kaMI dekhAto na hato. badhA navenavA vecIne paisA laI lIdhA e lokoe. te huM kahuM chuM ke alyA, nA apAya AvuM. AvuM apAtuM haze ? emane to zukkaravArImAMthI jUnA dhAbaLA Ave te laIne ApIe. te ene koI bAreya vecAto le nahIM, enI pAsethI. ApaNe ene mATe sittera rUpiyAnuM bajeTa kADhyuM hoya, e mANasane mATe, to sitterano eka dhAbaLo lAvavo enA karatAM jUnA traNa maLatA hoya to traNa ApavA. traNa oDhIne sUI jaje, koI bApeya lenAro nA maLe. eTale A kALamAM dAna ApavAnuM te bahu vicAra karIne Apajo. paiso mULa svabhAvathI ja khoTo che. dAna ApavAmAMya bahu vicAra karazo tyAre dAna apAze, nahIM to dAneya nahIM Ape. ane pahelAM sAco rUpiyo hato te jyAM Apo tyAM dAna sAcuM ja dAna thatuM. atyAre rokaDo rUpiyo apAya nahIM, nirAMte koI jagyAethI khAvAnuM laI ane vaheMcI devuM. mIThAI laI AvyA to mIThAI vaheMcI devI. mIThAInuM paDIkuM ApIe to pelAne kaheze, aDadhI kiMmate ApI de. have A duniyAne zuM karIe ? ApaNe nirAMte cevaDo che, mamarA che, badhuM che. ane bhajIyAM laI ane bhAMgIne ApIe. le bA ! vAMdho zo che ? ane A dahIM leto jA. zA hAru Ama bhAMgyAM kaheze. ene vahema na paDe eTalA hAru, dahIM laI jA eTale dahIMvaDA thaI jAya tAre. alyA, paNa zuM kare tyAre A to kaMIka hovuM joIe ne ! A to pahoMcI vaLAya evuM nathI. ane e mAMgavA Avaze toya Apaje bA. paNa rokaDA nA ApIza. nahIM to durupayoga thAya che A badho. ApaNA dezamAM ja A. A InDiyana pajhalane koI solva karI zake nahIM, AkhA varlDamAM ! khAtarIdAra kahetAra ! ane pAMca hajAra Dolara koI tamArA hAthamAMthI laI kheMcAvI jAya to zuM karo ? praznakartA : evA ghaNA kheMcAI gayA che. badhI milakato paNa cAlI gaI che. dAdAzrI : to zuM karo ? manamAM kazuM thatuM nathI ? praznakartA : kAMI nahIM. dAdAzrI : eTaluM sAruM, tyAre to DAhyA cho. kheMcAI javA hAru ja Ave che. ahIM nahIM pese to ahIM pesI jaze. mATe sArI jagyAe pesADI dejo, nahIM to bIjI jagyAe to pesI javAnAM ja che. nANAMno svabhAva ja evo eTale sAre raste nahIM jAya to avaLe raste jaze. sAre raste thoDA gayA ne avaLe raste vadhAre gayA. praznakartA : sAro rasto batAvo. khabara zI rIte paDe ke rasto sAro ke Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 2 16 2 16 paisAno vyavahAra kharAba ? dAdAzrI : sAro rasto to Ama ame eka paiso letA nathI. huM mArA gharanAM kapaDAM paheruM chuM. tamane samaja paDIne ? A dehano huM mAlika nathI ! chavIsa varSathI A dehano huM mAlika nathI. A vANIno huM mAlika nathI, have tamane jyAre kaMIka khAtarI bese, mArI para thoDo vizvAsa bese, eTale huM tamane kahuM ke bhaI, amuka jagyAe tame paiso nAkho to sArA raste vaparAze. tamane mArI para thoDI khAtarI bese eTale huM tamane kahuM to vAMdho kharo ? praznakartA : nA. dAdAzrI : e ja sAro rasto. bIjo kayo ? khAtarIdAra kahenAra hovo joIe. khAtarIvALo ! jenuM kamizana nA hoya sahejeya, samaja paDIne ! eka pAI paNa emAM kamizana nA hoya tyAre e khAtarIvALA kahevAya ! zuM kahyuM ? evuM amane dekhADanAra maLyA nahIM. amane jemAM ne temAM kamizana... (jAya evuM dekhADanArA maLyA !) praznakartA : dAdA, amane rasto batAvatA rahejo. dAdAzrI : jyAM kamizana che tyAM khoTe raste nANuM jAya che, tyAM cokkasa, kaMI paNa kamizana che tyAM khoTe raste ! haju to A saMghanA cAra AnA vaparAyA nathI, koI kArakuna ke ene khAte ! badhA potAnA gharanA paisAthI kAma karI le che evo A saMgha, pavitra saMgha ! tamane samajaNa paDIne ! eTale sAco rasto A che. jyAre nAkhavA hoya to nAkhajo, ane te hoya to, nA hoya to nAkhazo nahIM. have A bhaI kahe ke, "huM pharI nAkhuM dAdA ?" to huM kahuM nA, bA, tuM tAro dhaMdho karyA kara. have eka phero nAkhyA eNe ! ahIM pharI nAkhavAnI jarUra nahIM ! hoya to gajA pramANe nAkho ! vajana dasa ratala UMcakAtuM hoya, to ATha ratala UMcako, aDhAra ratala nA UMcako. du:khI thavA mATe nathI karavAnuM ! paNa saraplasa nANuM avaLe raste nA jAya, eTalA mATe A rasto dekhADIe. A to lobhamAM ne lobhamAM citta rahyA kare, bhamyA kare ! eTale jJAnI puruSa dekhADaze ke amuka jagyAe nAkhajo. saraplasatuM ja dAta ! praznakartA : saraplasa kone kahevAya ? dAdAzrI : saraplasa to tame Aje Apo ne kAle ciMtA thAya evuM UbhuM thAya e nA kahevAya. samaja paDIne ? haju cha mahinA sudhI ApaNane upAdhi nathI paDavAnI, evuM ApaNane lAge, to kAma karavuM, nahIM to karavuM nahIM. jo ke A kAma karazo to tamAre upAdhi nahIM jovI paDe. e to jovI nA paDe. A kAma to enI meLe ja pUrAI jAya che. A to bhagavAnanuM kAma che. je je kare che emanuM ema ne ema sarabhara thaI jAya che. paNa chatAM mAre tamane cetavaNI ApavI joIe. mAre zA hAru tamane kahevuM joIe ke AMdhaLuM-baheruM karajo ? AMdhaLiyAM karajo evuM huM zA mATe karavA kahuM ? huM to tamArA hitane mATe cetavuM chuM ke gayA avatAramAM jo tame ApyuM hatuM tethI A bhAIne maLe che atyAre. ane atyAre Apaze to pharI maLaze. A to tamAro ja ovaraDrAphaTa che. mAre kazuM levA-devAya nathI. huM to tamane sArI jagyAe nakhAvaDAvuM chuM, eTaluM ja che.' gayA avatAre ApyuM hatuM te A avatAramAM laIe chIe. kaMI badhAmAM akkala nathI ? tyAre kahe, 'akkalathI nathI ApyA. uparathI ja che ! tame benkamAM ovaraDrAphaTa kreDiTa karyo haze te tamArA hAthamAM ceka Avaze. eTale buddhi sArI hoya ne to pAchuM joInTa thaI jAya badhuM. bIjuM kaMI pUchavAnuM hoya to pUchajo badhuM. tamArA badhA khulAsA thAya ! ahIM koIne ApavA hoya to zrI sImaMdhara svAmInuM derAsara baMdhAya che temAM Ape. samaja paDIne ? te potAne sAdhana hoya to, nahIM to nahIM. ananya bhakti, tyAM apAya ! ApaNe mokSamAM javAnuM che tyAM AgaLa mokSamAM javAya eTaluM puNya joIe. ahIMyA tame sImaMdhara svAmInuM jeTaluM karazo, eTaluM badhuM tamAruM AvI gayuM. badhuM bahu thaI gayuM. emAM evuM nathI ke A ochuM che. emAM to tame je (ApavA mATe) dhAryuM hoyane e badhuM karo. eTale badhuM thaI gayuM. pachI AthI vadhAre Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra karavAnI jarUra nathI. pachI davAkhAnAM bAMdho ke bIjuM bAMdho. e badhuM jude raste jAya. eya puNya kharuM paNa pApAnubaMdhI puNya. anubaMdheya pApa karAvaDAve ane A puNyAnubaMdhI puNya. 217 sImaMdhara svAmI ! ApaNe ahIM AgaLa tame sImaMdhara svAmInuM nAma to sAMbhaLeluMne ? pelo phoTo rahyo upara ! e hAla tIrthaMkara che, mahAvideha kSetramAM !! mahAvideha kSetramAM hAla tIrthaMkara che. emanI hAjarI che Aje. sImaMdhara svAmInI uMmara keTalI 60, 70 varSanI haze ? poNA be lAkha varSanI uMmara che ! haju savA lAkha varSa jIvavAnA che ! A emanI joDe tAra, sAMdho meLavI ApuM chuM, kAraNa ke tyAM javAnuM che. haju eka avatAra bAkI raheze. ahIMthI sIdho mokSa thavAno nathI. hajI eka avatAra bAkI raheze. emanI pAse besavAnuM che eTale sAMdho meLavI ApuM chuM. ane A bhagavAna AkhA varlDanuM kalyANa karaze. AkhA varlDanuM kalyANa thaze ! AkhA varlDanuM kalyANa thaze nimittathI. kAraNa ke e jIvatA che. gayelA hoya ne e kazuM ja dhoLe nahIM, khAlI puNya baMdhAya. e be ekatA eka ja ! praznakartA : atyAre A badhA je kIrtana re che, 'dAdA bhagavAnanA asIma jaya jayakAra ho', emAM dAdA bhagavAnanI oLakhANa kevI rIte Apo cho ? dAdAzrI : A dAdA bhagavAna na hoya. A dekhAya che te dAdA bhagavAna na hoya. je sAcA dAdA bhagavAna, je AkhA varlDano mAlika che, AkhA varlDano bhagavAna che, te dAdA bhagavAnanI vAta karIe chIe. A dAdA bhagavAna nahIM, mahIM pragaTa thayo che, cauda lokano nAtha pragaTa thayo che, huM hau ema bhagavAnane namaskAra karuM chuM. ane dhIsa Ijha dhI kaeNza benka ! bolatAMnI sAthe ja tarata phaLa ApanAruM che. mAMdo mANasa davAkhAnAmAM bole to tarata phaLa maLe. paisAno praznakartA : A badhA dAdA bhagavAnanuM kIrtana karatA hatA tyAre Apa paNa kaMI bolIne kIrtana karatA hatA, te konuM ? 217 vyavahAra dAdAzrI : huM hau bolato hatone ! huM dAdA bhagavAnane namaskAra karuM chuM. mAre che te cAra DigrI khUTe che ne bhagavAnane traNaso sATha DigrI che. mane traNaso chappana DigrI che. mAre cAra DigrI khUTe che. teTalA hAru meM pahelAM bolavAnI zarUAta karI. tethI A badhA bole. emaneya khUTe che. tamAre khUTatI nathI ? praznakartA : e dAdA bhagavAna Apa jene bolAvo cho te ane A sImaMdhara svAmI emanAmAM saMbaMdha zuM che Ama ? dAdAzrI : ohoho ! e to ekanA eka ja che. paNa A sImaMdhara svAmIne batADavAnuM kAraNa ke haju deha sAthe huM chuM eTale mAre tyAM javAnI jarUra che. kAraNa ke jyAM sudhI sImaMdhara svAmInAM darzana thAya nahIM, tyAM sudhI mukta nA thAya, eka avatAra bAkI rahe. mukti to A mukta thayelAnAM darzanathI maLe. jo ke mukta to huMya thayelo chuM. paNa e saMpUrNa mukta che. e AvuM amArI jema lokone ema nA kahe ke Ama Avajo ne tema Avajo. huM tamane jJAna ApIza. e badhI khaTapaTo nA kare. tamane samaja paDIne ? A che jIvatA jAgatA deva ! lakSmInA sadupayogano sAcAmAM sAco rasto kayo atyAre ? tyAre kahe, bahAra dAna ApavuM te ?" kaoNlejamAM paisA ApavA te ? tyAre kahe nA, ApaNA A mahAtmAone cA-pANI, nAstA karAvo. emane saMtoSa Apavo e sArAmAM sAro rasto. AvA mahAtmA varlDamAM maLaze nahIM. tyAM satyuga ja dekhAya che ane badhA AvyA hoya to tamAruM kema bhaluM thAya e ja Akho dahADo bhAvanA. nANuM nA hoya ne to pelAne tyAM jamo karo, raho, e badhuM ApaNuM ja che. sAmasAmI paraspara che. jenI pAse saraplasa che te vAparo. ane vadhAre hoya to manuSyamAtrane sukhI karo ne sAruM che ane ethI AgaLa jIvamAtranA sukhane mATe vApare. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno seTIMga bAkI che. vyavahAra 218 bAkI skUlomAM Apo. kaoNlejomAM Apo, tenI nAmanA maLaze paNa A sAcuM che. A mahAtmAo tadna sAcA che enI gerenTI ApuM chuM. bhale game tevA haze. paiseTake ochA haze, toya emanI dAnata sApha, bhAvanA e bahu suMdara che. prakRti to judI judI hoya ja. A mahAtmAo to jIvatA jAgatA deva che. AtmA mahIM pragaTa thayelo che. eka kSaNa paNa AtmAne bhUlatAM nathI. tyAM AtmA pragaTa thayelo che. tyAM bhagavAna che. AvI samajaNa pADavIya paDe ! eka mANasa mane salAha pUchato hato ke mAre ApavA che, te kevI rIte ApavA ? tyAre meM kahyuM Ane paisA ApavAnI samajaNa paDatI nathI. meM kahyuM, 'tArI pAse paisA che ?' tyAre kahe che tyAre meM kahyuM AvI rIte Apaje. huM jANuM ke A mANasa dilano bahu cokhkho ane bhoLA dilano che. ene sAcI samajaNa pADo. vAta ema banI hatI ke ame eka bhAIne tyAM gayelA. emaNe eka mANasane mane mUkavA mATe mokalyo. khAlI mUkavA mATe ja. pelA DaoNkTarane kahe ke dAdAne gADImAM mUkavA huM jaIza. tame nA jazo. huM mUkI AvIza. te mUkavA pUratuM AvyA. ne temAM vAtacIto thAya ! e bhAI mArI pAse salAha mAgatA hatA ke mAre paisA ApavA che to kyAM ApavA, kevI rIte ApavA, kevI rIte ApavA 'baMgalo bAMdhyo tyAre to paisA kamAyA hazo, pachI hamaNe tyAre kahe, 'baMgalo bAMdhyo, sinemA thiyeTara bAMdhyuM. hamaNe savA lAkha rUpiyA to mArA gAmamAM dAnamAM ApyA che.' tyAre meM kahyuM ke vadhAre kamAyA ho to ekAda AptavANI chapAvI dejo. tarata ja e kahe, 'tame kaho eTalI ja vAra. A to mane khabara ja nahIM AvI. mane koI samajaNa pADatuM ja nathI.' pachI kahe che, 'A mahinAmAM tarata ja chapAvI daIza.' pachI jaIne pUchavA mAMDyo ke keTalA thAya ? tyAre kahyuM ke, 'vIsa hajAra thAya.' tarata ja kahe che ke, 'ATalI copaDI mAre chapAvI devAnI !' meM utAvaLa karavAnI nA kahI e bhAIne. paisAno eTale AvA bhalA mANasa hoya ne jene samajaNa nA paDatI hoya dAna ApavAnI ane eya pUche to ene dekhADIe. ApaNe jANIe ke A bhoLo che. ene samajaNa paDatI nathI to ene dekhADIe. bAkI samajaNavALAne to amAre kahevAnI jarUra nahIM ne ! nahIM to ene duHkha thAya. ane duHkha thAya e ApaNe joItA nathI. ApaNane paisAnI jarUra ja nathI. saraplasa hoya to ja Apajo. kAraNa ke jJAnadAna jevuM koI dAna nathI jagatamAM ! 218 vyavahAra kAraNa ke A jJAnanI e copaDIo vAMce emAM keTalo badho pheraphAra thaI jAya. eTale hoya to ApavAnA, nA hoya to ApaNane kaMI jarUra ja nathI tyAM AgaLa ! harIphAI nA hoya ahIM ! ane harIphamAM e bolavAnI jarUra nahIM. A harIphanuM lAInsavALuM nathI ke ahIM bolI bolyA ke A Amane ghI ATaluM bolyA ne A ATaluM bolyA ! vItarAgone tyAM AvI harIphAI hoya nahIM. paNa A to duSamakALamAM pesI gayuM. duSamakALanAM lakSaNo badhAM. vItarAgone tyAM harIphAI nA hoya. harIphAI karavI e to bhayaMkara roga che. mANasa caDase caDhe. ApaNe tyAM koI evuM lakSaNa nA hoya. ahIM paisAnI mAgaNI nA hoya. gharatA ghInA dIvA ! eTale ahIM AgaLa lakSmInI levaDa-devaDa che ja nahIM. ahIM AgaLa lakSmI hoya ja nahIM. ahIM pustako phrI oNpha kosTa laI jAva. ahIM paisAnI levA-devA nahIM. ahIM roja AratI thAya che. chatAM dIvAnA ghI mATe bUma nahIM ke ahIM ghI bolo. dIvo to sahu sahunA gharanA kare. roja emane tyAM satsaMga thAyane, te emanA dIvA badhA, kharcA ja emanA ne ! ahIM ghInA paisAnI ugharANI nathI karatA. letAMya kevI jhINI samajaNa ! Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 2 19 paisAno vyavahAra A che amUlya vANI ! pustakanA paisA to maLyA ja kare. A to hindustAna kaMI khAlI thaI gayuM natI. lokone to AnI kiMmata nA hoya. paNa je vaNiko che, ene to bahu kiMmata hoya. ane jene kiMmata che e paisAne gaNe ja nahIMne ! ane pustaka phrI oNpha kosTa ApavAmAM Ave che. kAraNa ke A AptavANI che. eno paiso nA levAya. dAdAtA hayatI vAta ! ahIM phakta pustako je chapAya e ja ane eTalI khAtarI kharI ke ! pastakonA paisA AvI maLaze, enI meLe ja. ene mATe nimitta che pAchaLa, e badhA AvI maLe che. emane kaMI bUma pADavI ke bhIkha mAgavI paDatI nathI. koI pAse mAMgIe to ene duHkha thAya. to kaheze ke ATalA badhA ? 'ATalA badhA kahyuM ke tenI sAthe ene duHkha thAya che. evuM ApaNane khAtarI thaI gaIne ? ane koIne duHkha thayuM eTale ApaNo dharma rahyo nahIM. eTale saheja ApaNAthI maMgAya nahIM. e pote rAjIkhuzIthI kaheto hoya to ApaNAthI paisA levAya. e pote jJAnadAnane samaje to ja levAya. eTale jeNe jeNe ApyA che ne te pote jJAnadAna samajIne Ape che. enI meLe ja Ape che. atyAra sudhI mAgyuM nathI. pustako chapAvavAnI vyavasthA ! ahIM pustakono paiso nA hoya. e bhADAnuM makAneya nA hoya. pustako chapAvanArA pustako chapAvaDAve. ahIM koInI pAse paiso levAno nahIM. paisAno vyavahAra hoya tyAM bhagavAna nA hoya. ne bhagavAna hoya tyAM paiso levAno nA hoya. mAyA ghUsI eTale badhuM ghUsyuM. have koI zrImaMta mANasa hoya to e kaheze, amAre pustako chapAvavAM che, 200-5OO, to ame ene paravAnagI ApIe. enI pAse saraplasa paisA hoya to ja, nahIM to pachI A pustako tuM ja laI jA ne ahIMthI ! emAM vAMdho zuM che te ? enI kiMmata zuM che ? peluM pustaka lAva, enI kiMmata upara lakhelI che. evI ja kiMmata levAya. bIjI kiMmata levAmAM AvatI nathI. A rUpiyA have Ave che te nathI letA. A to kALo bajAra hoya ke dhoLo bajAra, zuM ThekANuM ? dhoLA jarA ochuM hoya che. lokonI pAse ! peluM oNnanuM hoya che ! ahIM lakSmIno vyavahAra ja nahIM. A pustakanI kiMmata lakhelI che ? parama vinaya ane huM kaMI jANato nathI e bhAva" ahIM to e ja kiMmata hoya. ahIM to mokSa ApavAno. mokSa hoya tyAM to parama vinaya hoya. bIjuM kazuM hoya nahIM. parama vinayathI mokSa thAya. bIjuM kazuM karavAnuM nathI. eTalA badhA kAgaLo Ave che ke ApaNe zI rIte pahoMcI vaLavuM e ja muzkelI che eTale have bIjA loko chapAvI leze tyAre. ApaNe to A phrI oNpha kosTa ApIe. e pahelI vakhata. pharsTa TAIma. pachI enI meLe loko chapAvI le. A to ApaNuM A jJAna UbhuM thayeluM chene, te bhUMsAI nA jAya. eTalA mATe chapAvI nAkhavAnuM ane ko'kane ko'ka maLI Ave, enI meLe ja hA pADe. ApaNe tyAM ahIM pharajiyAta vastu nathI. ApaNe tyAM laoN' nathI. 'no laoN e ja laoN'. ahIM koI evI oNphisa nathI ke tame udhAra nathI ke cAra AnA silaka nathI. A bhAI be hajAra ApI gayA te meM kahyuM ke pAchA ApI do. pachI emaNe emanA ja nAme benkamAM mUkyA. ahIM koNa sAcave ? ahIM paisAnI mamatA ja nahIM ! paisA che tyAM dharma nathI. paisAnI jarUra ja kyAM che te ? paiso che tyAM mamatA UbhI rahI pAchI, sAcavavAnI mamatA. 'ApaNe eka phero pAMca hajAra rUpiyA bhegA karI rAkhyA hatA. ahIM lokoe ApelA. meM kahyuM, 'A kyAM mAthe lIdhuM ? pAchuM yAda rAkhavAnuM ? kaMI pustakRbustaka chapAvI do. have pharIthI lezo nahIM. levAnuM ja nahIM. bhAMjagaDa ja nahIMne ! ahIM pustaka chapAvyuM hoyane to paisA ApaNA dIpe ne te puNya hoya to ja meLa bese. paisA sArA hoya to ja chapAvAya. nahIM to chapAvAya nahIMne. ne e meLa khAya nahIMne ! Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisAno seTIMga bAkI che. vyavahAra (8) lakSmI ane dharma 220 dAta, kyAM apAya ? praznakartA : amuka dharmomAM evuM kahyuM che ke je koI kamANA hoya emAMthI amuka TakA dAna karo. pAMca-dasa TakA dAna karo. to e kevuM ? dAdAzrI : dharmamAM dAna karavAno vAMdho nathI. paNa jyAM AgaLa dharmanI saMsthA hoyane, ane e lakSmIno dharmamAM sadupayoga thato hoya to tyAM Apo. durupayoga thato hoya tyAM nA Apo. bIjI jagyAe Apo. paiso sadupayogamAM jAya evo khAsa khyAla karo. nahIM to tamArI pAse paiso vadhAre haze to e tamane adhogatimAM laI jaze. mATe e paisAno sadupayoga karI nAkho, game tyAM AgaLa. paNa jethI karIne dharmAcAryoe paisA levA nA joIe. jevuM AvyuM, tevuM jAya.... A to bhagavAnanA nAma para, dharmanA nAma para badhuM cAlyuM che ! praznakartA : dAna ApanArA mANasa to ema mAne ke meM zraddhAthI ApyuM che. paNa jene vAparavAnuM che e kevuM kare che, enI ApaNane zuM khabara paDe ? dAdAzrI : paNa e to ApaNA rUpiyA khoTA hoya to e avaLe raste jAya. jeTaluM nANuM khoTuM eTaluM khoTe raste jAya ne sAruM nANuM eTale sAre raste jAya ! tyAM che satsaMga ! jyAM AgaLa paisAnI vAto che, strIonI vAto jyAM hoya tyAM naryo kusaMga che, jyAM dharmanI vAta hoya, sAcA sukhanI vAto hoya, jyAM koIne sukhI karavAnI icchAo, bhAvanAo hoya, evI badhI vAto hoya tyAM satsaMga che. 220 paisAno vyavahAra traNa guNa ghaTe ! mokSamArgamAM be vastu nA hoya. strInA vicAro ane lakSmInA vicAro ! jyAM strIno vicAra paNa hoya tyAM dharma to hoya nahIM, ne lakSmIno vicAra paNa hoya tyAM dharma hoya nahIM. e be mAyA thakI to A jagata UbhuM rahyuM che. hA, mATe tyAM dharma khoLavo e bhUla che. tyAre atyAre lakSmI vagaranAM keTalAM kendro cAle che ? praznakartA : ekeya nahIM. dAdAzrI : e mAyA chUTatI nathIne ! guruneya mAyA pesI gayelI hoya. kaLiyuga che ne eTale pesI jAyane, thoDI ghaNI ? eTale jyAM AgaLa strIsaMbaMdhI vicAra che, jyAM paisA saMbaMdhI levaDa-devaDa che tyAM sAco dharma thaI zake nahIM. saMsArIo mATe nahIM paNa je upadezako hoya chene, jemanA upadezanA AdhAre cAlIe, tyAM A nA hovuM joIe. nahIM to A saMsArIone tyAMya e ja che ane tamAre tyAMya e ja ? evuM nA hovuM joIe. ane trIjuM kayuM ? samyak draSTi hovI joIe. eTale lakSmI ne strIsaMbaMdha hoya tyAM AgaLa UbhuM nA rahevuM. guru joIne karavA. lIkejavALo hoya to karavo nahIM. bilakuleya lIkeja nA joIe. gADImAM pharatA hoya to ya vAMdho nathI paNa cAritrano pheIla hoya to vAMdho che. bAkI A ahaMkAra hoya to teno vAMdho nathI ke 'bApajI bApajI' karIe to khuza thAya teno vAMdho nathI. cAritrano pheIla nA hoya to leTa go karavA joIe. mukhyamAM mukhya vastu cAritra. vyavahAra kevo ghaTe ? vyavahAra cAritra eTale A vyavahAramAM koIne duHkha nA thAya evuM badhuM vartana hoya. duHkha denArane ya duHkha nA thAya, e vartana, e vyavahAra, cAritra ane viSaya baMdha hovA joIe. vyavahAra cAritramAM mukhya be vastu kaI ? ke viSaya baMdha hovo joIe. kayo viSaya ? strI viSaya. ane bIjuM lakSmI baMdha. lakSmI hoya tyAM Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno AgaLa cAritra hoI zake nahIM. vyavahAra 221 praznakartA : lakSmI hoya tyAM cAritra nA hoya e kevI rIte ? dAdAzrI : e cAritra ja nA kahevAya. praznakartA : paNa emAM sarvyavahAreya thAyane ? dAdAzrI : nahIM. sad kare tyArathI ja durvyavahAra cAlu thAya. sadya nahIM ne asa ya nahIM, evo vyavahAra ja nahIM karavAno. A amAre vIsa varSathI, paccIsa varSathI paisAno vyavahAra nahIM koI jAtano. pachI bhAMjagaDa ja nahIMne. cAra AnAya mArA gajavAmAM hoya nahIM koI dahADoya. A bena vahIvaTa kare badhoya amAro ! emAM che draSTito vAMka ! praznakartA H lakSmI ane strI e sAcI dhArmikatAnI viruddhamAM che. paNa strIo to vadhAre dhArmika hoya che evuM kahevAya che. dAdAzrI : strImAM dhArmikatA hoya teno savAla nathI. strIo dharmane mATe vAMdho nathI. paNa draSTi mATe vAMdho che, kuvicAra mATe vAMdho che. strIo bhoganuM sthAna mAno cho e vAMdho che. e AtmA che, bhoganuM sthAna nathI. guruye sArA pAkaze. have badhuM ja badalAvAnuM. sArA eTale cokhkhA. hA, gurune paisAnI aDacaNa hoya to ApaNe pUchavuM ke Apane potAne nibhAvaNI mATe zuM jarUrI che ? bAkI bIjuM kaMI emane nA hovuM joIe, agara to moTA thavuM che, phalANA thavuM che, evuM nA hovuM joIe. to e kahevAya rAmalIlA ! bAkI jyAM lakSmI levAmAM Ave che, phI tarIke lakSmI levAmAM Ave che, verA tarIke levAmAM Ave che, tyAM dharma nA hoya. paisA hoya tyAM dharma nA hoya ne dharma hoya tyAM paisA nA hoya. eTale samajAya evI vAtane ? jyAM viSaya ne paisA 221 paisAno vyavahAra hoya tyAM guru ja nathI. dharmamAM phI dAkhala thAyane, tyArathI ene AgaLanA jJAnIo rAmalIlA kahetA'tA. rAmalIlAvALA pahelAM paisA nahotA upajAvatA. pachI letA hatA. A to pahelAM upajAve. jema sinemAvALA pahelAM ja paisA le chene ? tyAra pachI ja mahIM pesADe chene ? pachI sinemA nA game toya ApaNe paisA pAchA nA levAya. mokSa hoya tyAM phI hoya nahIM. DaoNkTareya phI le ane mokSavALA paNa phI le tyAre phera zo ? mokSavALA koI jagyAe phI letA haze ? koI jagyAe letA nathI ? paiso kyAM vALavo ? have paiso sAre raste jAya evuM karavuM. sAre raste eTale ApaNA sivAya pArakA mATe vAparavuM. kaMI gurune ja khavaDAvI devAnuM nahIM. guru to pAchA enI choDIo paiNAve ne chokarAM paiNAve ? je aDacaNavALA hoya. duHkhI hoya ene kaMIka ApavuM. agara to sArAM pustaka chapAvIne ApatA hoya, to lokone hitakArI thAya ne jJAnadAna kahevAya. sAre raste dharmAdA jato hoya to javA devo. ane te pUrve ApeluM hoya tethI ja atyAre levAnuM. ApyuM ja nA hoya to levAnuM zuM te ? padharAmaNI ke pajhalo pachI, keTalAka padharAmaNI karAvIne paisA paDAvI le che. A guruo pagalAM pADe to ya rUpiyA le, te A garIbanA ghera pagalAM pADone ! garIbane zuM karavA Ama karo cho ? garIbanA sAmuM jovAnuM nahIM ? te eka pagalAM paDAvanArane meM kahyuM, 'alyA, rUpiyA khove che ne vakhata nakAmo bagADe che. emanAM pagalAM pADyA karatAM koI garIbanuM pagaluM pADa ke jemAM ridranArAyaNa padhAryA hoya. A badhA guruonAM pagalAMne zuM karavAnAM ?!' paNa pablika evI lAlacu che, ke te kaheze, pagalAM pADe to ApaNuM kAma thaI jAya. chokarAne ghera chokaro thaI jAya, Aja paMdara varSathI nathI to.' praznakartA : zraddhA che lokone tethI. dAdAzrI : nahIM. lAlacuM che tethI ! zraddhA hoya. ene zraddhA nA kahevAya. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno 222 paisAno 2 22 vyavahAra vyavahAra lAlacuM. A to maneya loko kahe che ke, dAdAe ja badhuM A ApyuM. tyAre huM kahuM chuM ke dAdA to kazuM ApatA haze ?! paNa badhuM, dAdAne mAthe Aropa kare ! tamAruM puNya ane yazanAmakarma mane yaza maLavAno hoya eTale maLyA ja kare. hAtha aDADuM eTale tamAruM kAma thaI jAya. tyAre A badhAM kahe che, 'dAdAjI tame ja karo cho A badhuM.' huM kahuM ke nA, huM nathI karato. tAruM ja tane maLyuM che A badhuM huM zuM karavA karuM ? huM kyAM A bhAMjagaDo lauM ?! huM kyAM A tophAnomAM paDuM ?! kAraNa ke mAre kazuM joItuM nathI, jenI kazI vAMchanA nathI. koI cIjanA bhikhArI nathI, to tyAM tamAruM kAma kADhI lo. huM to zuM kahuM chuM ke amArA pagalAM paDAvo paNa lakSmInI vAMchanApUrvaka nA karo. ThIka che evuM kaMI nimitta hoya, te amArAM pagalAM pADo. ahIM 'gala' nA maLe koIne praznakartA : gharanA uddhArane badale potAno uddhAra thAya evuM to karI zake ke nahIM ? dAdAzrI : hA, badhuM karI zake. badhuM ja thaI zake. paNa lakSmInI vAMchanA nA hovI joIe. A dAnata khorI nA hovI joIe. ane A tame mane phorsa karIne uThAvI jAva. eno artha pagalAM pADyAM kahevAya ? pagalAM eTale to rAjIkhuzIthI thavAM joIe. pachI bhale tame mane zabdothI rAjI karo ke kapaTajALathI rAjI karo. paNa kapaTajALathIye huM rAjI thAuM evo nathI. AkhA varlDane huM banAvIne beTho chuM ane AkhA brahmAMDano svAmI thayelo chuM. amaneya chetaranArA Ave che, A galIpacIovALA Ave, paNa huM nA chetarAuM ! amArI pAse lAkho mANasa AvatA haze, te galIpacIo kare, badhuM kare paNa rAma tArI mAyA... ! ane ahIM gala ja nA maLene ! e jANe ke dAdA pAse kaMI phAve evuM che nahIM, eTale pAcho jAya ! AvA guru joI lIdhA che, badhA chetaranArA guru joI lIdhA che. evA guru Ave eTale huM oLakhuM ke A AvyA che. chetaranArAne guru ja kahevAyane ?! tyAre bIjuM koNa che ?! ane 'chetaranAra' zabda kahevAya ja nahIM, guru ja kahevAya ? praznakartA : hA. dAdAzrI : evA badhA bahu maLyA. ene moDhe kazuM nA kahuM. e enI meLe ja kaMTALI jAya ke ahIM huM kahevA Avyo chuM. paNa kazuM sAMbhaLatA nathI. ATaluM badhuM ApavA Avyo chuM. paNa pachI e kaMTALI jAya ke "A dAdA pAse kaMI phAvIe evuM lAgatuM nathI. A bArI bhaviSyamAM UghaDe nahIM' are, mAre kazuM joItuM nathI, zuM karavA bArI kholavA Avyo che ?! jene joItuM hoya tyAM jAne, game tevA Ave toya pAchA kADhI meluM ke 'bhaI ahIM nahIM." loka to kahevA Avaze ke, "Avo kAkA' tamArA vagara to mane gamatuM nathI. kAkA, 'tame kaho eTaluM kAma karI ApIza. tamAruM, kaho eTaluM badhuM, tamArA paga dAbIza." alyA A to galIpacI kare che. tyAM baherA thaI javuM. samaja paDIne ? eTale badhuM saraLa thaI paDyuM che, to have ApaNuM kAma pUruM karI lo. ATaluM badhuM saraLa nahIM Ave. Avo cAnsa pharI nahIM Ave. A cAnsa UMco chene, eTale A bIjI galIpacI ochI thavA done ! A galIpacIomAM majA nathI. galIpacI karanArA loka to maLaze, paNa emAM tamAruM hita nathI. eTale galIpacInA zokha javA do have, A eka avatAra ! have to aradho ja avatAra rahyo chene ! have Akhoya avatAra kyAM rahyo che ?! yora ja pyora bole ! praznakartA : Apa AvuM bolyA. bIjo koI AvuM kaheto nathI. dAdAzrI : hA, paNa pyora thayo hoya to bolene ! nahIM to e zI rIte bole ?! emane to A duniyAnI lAlaca joIe che ane A duniyAnAM sukho joIe che. e zuM bole te ? eTale pyaoNrITi hovI joIe. AkhA varlDanI cIjo amane Ape to amane enI jarUra nathI, A varlDanuM sonuM amane Ape toya amane enI jarUra nathI. AkhA varlDanA rUpiyA Ape toya amAre nathI. strIsaMbaMdhI Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 223 vicAra ja nA Ave. eTale A jagatamAM koI paNa prakAranI amane bhIkha nathI. AtmadazA sAdhavI, e kaMI sahelI vAta che ?! zuddha cAritra ja khape ! praznakartA : eTale koI paNa gurunuM vyaktigata cAritra zuddha hovuM joIe. dAdAzrI : hA, gurunuM cAritra saMpUrNa zuddha hovuM joIe. ziSyanuM cAritra nA paNa hoya, paNa gurunuM cAritra to ekajhekTa hovuM joIe. guru jo cAritra vagaranA che to guru ja nathI eno artha ja nathI. saMpUrNa cAritra joIe. A agarabattI cAritravALI hoya che. ATalI rUmamAM jo pAMca-daza agarabattI saLagAvI hoya to Akho rUma sugaMdhIvALo thaI jAya tyAre guru to cAritra vagaranA cAlatA haze ?! guru to sugaMdhIvALA hovA joIe. tene maLe jagatatAM sarva sUtro ! jene bhIkha sarvasva prakAranI gaI, tene A jagatanAM tamAma sUtro hAthamAM ApavAmAM Ave che, paNa bhIkha jAya to ne ! keTalA prakAranI bhIkha, lakSmInI bhIkha, kIrtinI bhIkha, viSayonI bhIkha, ziSyonI bhIkha, derAM bAMdhavAnI bhIkha, badhI bhIkha, bhIkha ne bhIkha che ! tyAM ApaNuM daLadara zuM phITe ? dharma ke dhaMdho ? ane A to khAlI bijhanesamAM paDyA che loko. e loko dharmanA bijhanesamAM paDyA che. emane potAne pUjAvaDAvIne napho kADhavo che. hA, ane evI dukAno to ApaNA hindustAnamAM badhI bahu che. evI kaMI be-traNa dukAno ja che ?! A to pAra vagaranI dukAno che. have e dukAnadArane ApaNe AvuM kahevAya kema karIne ? e kahe ke 'mAre dukAna kADhavI che ?" to ApaNe nA ye kema kahevAya ? to gharAkane ApaNe zuM karavuM joIe ? praznakartA : rokavo joIe. dAdAzrI : nA, rokAya nahIM. A to duniyAmAM AvI rIte cAlyA ja 223 karavAnuM. paisAno vyavahAra praznakartA : atyAre to karoDo rUpiyA ugharAvIne Azrama baMdhAya chene loko enI pAchaLa paDyA che. dAdAzrI : paNa A rUpiyA ja evA chene ! rUipAyamAM barakata nathI tethI. praznakartA : paNa e lakSmIne sAcA raste vApare, zikSaNakAmamAM vApare ke koI upayogI sevAmAM vApare to ! dAdAzrI : e vaparAya, toya paNa mAruM kahevAnuM ke emAM bhagavAnane nathI pahoMcatuM kazuM. e sArA raste vaparAya to temAM jarAka khetaramAM gayuM to ghaNuM vadhAre Upaje. paNa emAM ene zo lAbha thayo ? bAkI jyAM lakSmI tyAM dharma hoya nahIM. jeTalI lakSmI jyAM AgaLa che, eTalo ja dharma kAco che tyAM ! praznakartA : lakSmI AvI eTale pachI enI pAchaLa dhyAna ApavuM paDe, vyavasthA karavI paDe. dAdAzrI : nA, ema nahIM. enI vyavasthA mATe nahIM. vyavasthA to loka kaheze 'Ama karI laIzuM' paNa A lakSmInI hAjarI che tyAM dharma eTalo kAco kAraNa ke moTAmAM moTI mAyA lakSmI ane strI ! A be moTAmAM moTI mAyA. e mAyA che tyAM bhagavAna nA hoya ane bhagavAna hoya tyAM mAyA nA hoya. ane e paiso peTho, eTale keTalo pesI jAya enuM zuM ThekANuM ?! ahIM koI kAyado che ? mATe paisA bilakula jaDamULathI nA hovA joIe. cokhkhA thaIne Avo, meluM karazo nahIM dharmamAM ! jyAM phI hoya tyAM tathI dharma pAchA phI rAkhe che badhA, jANe nATaka hoya evuM ! nATakamAM phI rAkhe evI pAchA phI rAkhe che. mahIM seMkaDe pAMca TakA sArAye hoya che. bAkI to sonAnA bhAva vadhI gayA evA A emanAya bhAva vadhI jAyane ! tethI mAre pustakamAM lakhavuM paDyuM ke jyAM paisAnI levaDadevaDa che tyAM bhagavAna nathI ane dharmeya nathI. jemAM Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. vyavahAra paisAno 2 24 2 24 paisAno vyavahAra paisAnI levaDadevaDa nathI vepArI bAju ja nathI tyAM bhagavAna che ! paisA, levaDadevaDa e vepArI bAju kahevAya. badheya paiso, jyAM jAva tyAM paisA, jyAM jAva tyAM paisA ! badhe phI, phI ne phI che ! hA, tyAre garIboe zuM guno karyo bicArAe ? ane phI rAkho to garIbane mATe ema kaho ke, 'bhaI, garIbanI pAse cAra AnA laIzuM bahu thaI gayuM.' to to garIbathIye tyAM javAya. A to zrImaMto ja lAbha le. bAkI, jyAM phI rAkhI hoya to zI dazA thAya ? eka phero "jJAna" levA mATe to tame kharca nAkho, paNa pachI kaheze 'jJAna majabUta rIte pALIzuM, paNa have pharI phI nA ApIe.' A to ApaNe koInuM nAma levuM e khoTuM kahevAya. A to tamane rUparekhA ApuM chuM ke A dharmanI zI dazA thaI che atyAre. guru je vepArI tarIke thaI beThA che e badhuM khoTuM. jyAM prekTizanara hoya che, phI rAkhe che, ke Aje ATha-daza rUpiyA phI che, kAle vIsa rUpiyA phI che, to e badhuM nakAmuM. jyAM paisAno vepAra che tyAM guru nA kahevAya. jyAM TikiTo che e to badhuM rAmalIlA kahevAya. paNa lokone bhAna nathI rahyuM. eTale bicArA TikiTavALAne tyAM ja pese che. kAraNa ke tyAM AgaLa jUThuM che ne A pote paNa jUTho che. eTale banne eDajasTa thaI jAya che. eTale sAva jUThuM ne sAva polaMpola cAlI rahyuM che taddana. A to pAchA kaheze, 'huM niHspRha chuM, huM niHspRha chuM." are A gA gA zuM karavA kare che te ! tuM niHspRhI che to tArI para koI zaMkA rAkhanAra nathI.. ane tuM spRhAvALo che to tuM game eTaluM kahIza toya tArI para zaMkA karyA vagara choDavAnA nathI. kAraNa ke tArI spRhA ja kahI Apaze. tArI dAnata ja kahI Apaze. emAM doSa kono ? A to badhA bhIkhane mATe nIkaLelA che. emanuM peTa bharavA nIkaLyA che. sahu sahunuM peTa bharavA nIkaLyA che. agara to peTa nA bharavAnuM hoya to kIrti kADhavI hoya, kIrtinI bhIkha, lakSmInI bhIkha, mAnanI bhIkha ! jo bhIkha vagarano mANasa hoya to enI pAse je mAgo te prApta thAya. bhIkhavALA pAse ApaNe jaIe to e poteya sudharelo nA hoya ne ApaNaneya sudhAre nahIM, kAraNa ke dukAno cAlu karI che lokoe. ane A gharAko maLI Ave che nirAMte ! eka jaNa mane kahe che ke, "emAM dukAnadArano doSa ke gharAkano doSa?" kahyuM, 'gharAkano doSa !' dukAnadAra to game te eka dukAna kADhIne bese, ApaNe nA samajIe ? ATalo loTa TAMkaNImAM copaDIne ghAle che ane pelo macchImAra ene taLAvamAM nAkhe che. temAM macchImArano doSa ke e khAnArano doSa ? jene A lAlaca che teno doSa che ke macchImArano ? je pakaDAya eno doSa ! A ApaNA mANaso badhA pakaDAyA ja chene, A badhA guruothI ! lokone pujAvuM che, eTalA mATe vADA UbhA karI dIdhA. AmAM A gharAkono badhoya doSa nathI bicArAno. A dalAlono doSa che. A dalAlonuM peTa bharAtuM ja nathI, ne jagatanuM bharavA detA nathI. eTale huM A ughADuM karavA mAguM chuM. A to dalAlIomAM ja laherapANIne moja karyA kare che, ne potapotAnI sephasAIDa ja khoLI che paNa emane kahevuM nahIM ke tamAro doSa che. kahevAmAM zuM phAyado bhAI ? sAmAne du:kha UbhuM thAya. ApaNe du:kha UbhuM karavA - karAvavA AvyA nathI. ApaNe to samajavAnI jarUra che ke khAmI kyAM che ?! have dalAlo kema UbhA rahyA che ? kAraNa ke gharAkI majabUta che. eTale gharAkI jo nA hoya to dalAlo kyAM jAya ? jatA rahe. paNa gharAkIno doSa chene, mULa to ! eTale mULa doSa to ApaNo ja che ! dalAla kyAM sudhI UbhA rahe ? gharAkI hoya tyAM sudhI. hamaNe A makAnonA dalAlo kyAM sudhI haMDa haMDa karaze ? makAnonA gharAka hoya tyAM sudhI. nahIM to baMdha, cUpa ! kaLiyuga, tArI rIta UMdhI ! bAkI atyAre A saMto vepArI thaI gayA che. jayAM paisAno vyApAra cAle e saMta ja nA kahevAya. ane ApaNA lokone enI samajaNeya nathI. sAco hoya to enI kiMmata ane khoTo hoya toya enI kiMmata. khoTAnI vadhAre kiMmata, khoTo Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 2 2 5 2 2 5 paisAno vyavahAra e mIThuM bolene ke, "Avo caMdubhAI, Avo caMdubhAI' e kaDavuM nA bolene ?! eTale khoTAnI vadhAre kiMmata ne te A kALamAM ja, bIjA kALamAM AvuM nahotuM. bIjA kALamAM to khoTAnI kiMmata ja nA hoya ! - saMtapuruSa, to paisA le nahIM. dukhiyo che thI to e tamArI pAse Avyo, ne pAchA uparathI so paDAvI lIdhA ! te A hindustAnane khalAsa karI nAkhyuM hoya to AvA saMtoe khalAsa karI nAkhyuM che. te saMta te enuM nAma kahevAya ke je potAnuM sukha bIjAne ApatA hoya, sukha levA AvyA nA hoya. letAra thAya tAdAra ! A kaMI sukhI che ? mULa to duHkhI che loko ane enI pAse rUpiyA lo cho ?! duHkha kADhavA mATe to guru pAse jAya chene ! tyAre tame enA paccIsa rUpiyA laIne enuM duHkha vadhAro cho ! eka paI nA levAya. bIjA pAse kaMI paNalevuM enuM nAma judAI kahevAya ane tenuM nAma ja saMsAra. emAM e ja bhaTakelo che. je lenAra mANasa che e bhaTakelo kahevAya. ene pArako jANe che mATe e paisA le che. joItAM hoya, bIjuM kazuM joItuM hoya. jJAnI puruSane to kazuM ja joItuM hoya nahIM ! A saMgha eTalo badho cokhkho che ke emAM huM to mArA gharanAM kapaDAM, dhotiyAM paheruM chuM. mArA potAnA kamAyelA, potAnI kamANInA ja paisAmAMthI, tethI Avo melo pharuM chuM. saMghanA paherato hota to dhotiyA cAraso cArasonA maLane ? are, huM to nathI leto, paNa A bena paNa nathI letA ! A baMneya mArI joDe rahe che te kapaDAM potAnAM gharanA pahere che. paisA nahIM, duHkha levA Avyo chuM ! eka milanA zeThiyAe sAMtAkrujha ame rahetA tyAM AvaDI AvaDI traNa peTIo majUra sAthe upara mokalAvI. pachI zeThiyo upara maLavA Avyo. meM kahyuM, 'zuM che A badhuM zeTha ?" tyAre zeThe kahyuM, 'kucha nahIM, phula nahIM paNa phulanI pAMkhaDI...' meM kahyuM, 'zene mATe A pAMkhaDI lAvyA cho ?" tyAre e kahe che, "kucha nahIM, kucha nahIM sA'ba', meM kahyuM tamane kazuM du:kha ke aDacaNa che ? tyAre e kahe che, "zera maTTI cAhIe." alyA zera maTTI kayA avatAramAMya nahotI ? kUtarAmAM gayo tyAMya baccAM, gadheDAmAM gayo tyAMya baccAM. vAMdarAmAM gayo tyAMya baccAM, jyAM gayo tyAM baccAM. 'alyA kayA avatAramAM nahotI A maTTI ? haju zera maTTI joIe che. ? bhagavAna tamArA upara rAjI thayA tyAre tame pAchA maTTI khoLo cho ? pAchA mane lAMca ApavA AvyA cho ? A tamArI lIMTa mane copaDavA AvyA cho ? huM dhaMdhAdArI mANasa. pachI mAre lIMTa Ave to huM kone copaDavA jauM ? A bahAra badhA gurUone copaDI Avo. emane bicArAne lIMTa nathI AvatI. A tophAna ahIM kyAM lAvyA ? tyAre e kahe che, "sAheba kRpA karo." tyAre meM kahyuM, 'hA, kRpA karIe, siphArasa karuM." tamane je du:kha che te amAre to vacce "A bAju'no phona pakaDyo ne "A bAju' karavAno. amAre vacce kazuM nahIM. khAlI eksacenja karavAnuM. nahIM to amane jJAnI puruSane A hoya ja nahIMne ! jJAnI puruSa AmAM kaMI hAtha ghAle nahIM. paNa A badhAnA duHkha sAMbhaLavA paDyAM chene ! A duHkha badhAM maTADavA paDyAM hazene ? aDacaNa paDe to rUpiyA mAMgavA Avaje ! have, huM to rUpiyA Apato A duniyAnI koI paNa cIja, eka rUpiyo paNa jo huM vAparuM to huM eTalo nAdArImAM jauM. bhaktonI eka paI paNa nA vaparAya. A vepAra jeNe kAtyA che e pote nAdAra sTejamAM jaze. eTale je kaMI enI A siddhi prApta che, e khoIne jatA raheze. je thoDIghaNI siddhi prApta thaI tenA AdhAre mANaso badhA bhegA thatA hatA. paNa pAchI siddhi khalAsa thaI jAya. koI paNa siddhino durupayoga karo to siddhi khalAsa thaI jAya. ahIM mAgo, mUko nahIM ! keTalAka loko ahIM AvIne paisA mUke che. alyA ahIM paisA mUkavAnA nA hoya, ahIM mAMgavAnA hoya, ahIM mUkavAnuM hotuM haze ? jyAM brahmAMDano mAlika beThelo che tyAM to mUkavAnuM hotuM haze ? ApaNe mAMgavAnuM hoya ke mane AvI aDacaNa che te kADhI Apajo, bAkI paisA to koI gurune mUkaje. emane kaMI lugaDAM Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno nathI. huM phona karI daIza barobara ! paNa lobha nA karIza. tane aDacaNa hoya to ja Avaje. tArI aDacaNa pUratuM badhuM ja karIza paNa lobha karavA jaIza te ghaDIe huM baMdha karI daIza. vyavahAra 226 tamArAM duHkho mane soMpI do ane jo tamane vizvAsa hoya to te tamArI pAse nahIM Ave. mane soMpyA pachI tamAro vizvAsa tUTaze to tamArI pAse pAchAM Avaze. eTale tamAre kaMIka duHkho hoya to mane kahevuM ke 'dAdA' ATalA duHkha mane che te huM tamane soMpI dauM chuM. e huM lauM to niveDo Ave, nahIM to niveDo kema Ave ? huM A duniyAmAM du:kho levA Avyo chuM. tamArAM sukha tamArI pAse rahevA do emAM tamane vAMdho kharo ? tamArA jevA ahIM paisA Ape to mAre paisAnuM zuM karavAnuM ? huM to duHkha levA Avyo chuM. tamArA paisA tamArI pAse rahevA do, e tamane kAma lAgaze ane jyAM jJAnI hoya tyAM paisAnI levaDadevaDa nA hoya. jJAnI to UlaTAM tamArAM badhAM duHkho kADhavA mATe AvyA hoya, duHkha UbhAM karavA mATe nA AvyA hoya. eka mANasane to cokhkho rahevA do, A duniyAmAM. pelA zeThane meM kahyuM, 'tame loko koIne cokhkhA nahIM rahevA do. ekana cokhkho rahevA do. duniyAno kaMI purAvo rahe. A to purAvo hau UDADI do cho tame. te pachI pelA ThaMDA thaI gayA. tyAra pachI meM kahyuM, tamo Avo jAva, darzana karo, badhuM karo, tamArI icchAo pUrI thAya evuM che. A jJAnI puruSa pAse paNa icchA rAkhavAnI nahIM. tamAre soMpI devAnuM ke sA'ba, ApakuM soMpa diyA saba bAta. eTale tamArI icchAo pUrI thaI jaze. paNa AvI lAMco lAvyo ahIM ? mane copaDavA Avyo che ? have A kvaoNliTI kevI che ? jJAnIone ya choDe evI nathI. sAdhusaMnyAsIone to ThIka che, kAraNa ke emane lIMTa AvatI nathI. te ene copaDI Ave to vAMdho nathI. paNa amane lIMTa copaDavA Avyo ? to mAre kone copaDavA javuM ? evuM kahyuM eTale e zeTha bhaDakI gayo. Ama cAlAka to bahu hoya, caMcaLa hoya ! paisAno 'ame' AuTa oNpha bAunDrImAM ! eka ghara cokhkhuM rAkhavAnuM, A duniyAmAM, bIjA mahIM cokhkhA haze ghaNA mANaso. paNa te cokhkhAya enI bAunDrInA che. AuTa oNpha bAunDrI rahI zake nahIM. A AuTa oNpha bAunDrI ! atyAre varlDanI bAunDrImAM rahyuM ! 226 vyavahAra badhuM pAse hovA chatAMya nahIM bhogavavAnuM. potapotAnI pAse hovA chatAMya amAre vicAra nA utpanna thAya. ne pelAnI pAse nathI eTale vicAra utpanna thato nathI. jyAM sudhI lAMcanA paisA koI ApanAra Avelo nathI, tyAM sudhI lAMcanA vicAra nA Ave. evo eviDansa Ubho nahIM thayo. ane evA kaDaka mANasoye che, ke je ApavA Ave toya nAle evAye che. paNa te bAunDrImAM kahevAya. AuTa oNpha bAunDrI manuSya rahI zake nahIM. e to jJAnI puruSanuM ja kAma. je dehathI para thayelo hoya, dehAtIta thayelA hoya, bIjAnuM kAma nahIM. sonuM ke gALIyuM ? pyaoNrITi hoya nahIM A duniyAmAM. badhuM impyaoN.. have koI jagyAe saMtapuruSa sArA haze. sIdhA mANaso haze, to AvaData nA hoya. sIdhA hoya tyAre AvaData nA hoya ! sIdhA kharA, kharA mahIM ! huM to lokonI pAse paisA lauM to mane to loko joIe eTalA paisA Ape. paNa mAre paisAne zuM karavAnuM ? kAraNa ke e badhI bhIkha gayA pachI to mane A jJAnInuM pada maLyuM ?! mane amerikAmAM gurupUrNimAne dahADe, sonAnI ceIna paherAvI jatA hatA, babbe traNa traNa tolAnI ! paNa huM pAchI ApI deto badhAne, kAraNa ke mAre zuM karavI che ? tyAre e bena raDavA mAMDI ke mArI mALA to levI ja paDaze.' tyAre meM ene kahyuM 'huM tane eka mALA paherAvuM to paherIza ?' to e bena kahe che, 'mane kaMI vAMdho nathI. paNa tamAruM mArAthI nA levAya.' tyAre meM kahyuM, 'huM tane bIjA pAsethI paherAvaDAvuM. eka maNa sonAnI mALA karAvIe. ane pachI rAte paherIne sUI rahevuM paDaze. evI zarata karIe to paherIne sUI jAya kharI ?! bIje Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 2 27. paisAno vyavahAra dahADe kaheze, 'lyo dAdA, A sonuM tamAruM.' sonAmAM sukha hoya to sonuM vadhAre maLe tyAre AnaMda thAya. paNa AmAM sukha chene, e mAnyatA che tArI. roMga bilipha che. AmAM sukha hotuM haze ? sukha to koI cIja na levAnI hoya tyAM sukha che. A varlDamAM koI cIja grahaNa karavAnI na hoya tyAM sukha che. bhagavAnane dharo ! tame paisA badhA kamAvAmAM nAko, jyAre huM kahuM ke paisA alyA verI do ahIMthI ane huM to aDuM nahIM paisA. paisA e satya nathI. saMpUrNa satya nathI. e sApekSa satya che. A sonuM mane Apo to mAre kAmanuM ja nahIM. muMbaImAM badhI bahenoe achoDA kADhI ApyA to meM kahyuM ke mAre kAmanuM nahIM. tamAre jo moha hoya to rahevA dejo. mAre kaMI tamArA joItA nathI. tyAre kahe, nA, amAro ATalo bhAva karyo che. te ApI devuM che, to meM kahyuM ke tamArI marajInI vAta. bAkI amAre joIe nahIM. sImaMdhara svAmI bhagavAnanA mugaTa karavA mATe eno bhAva karyo che. to meM kahyuM, ApI do tame. bAkI amAre kazuM joIe nahIM. rahevA do amane cokhkhA ! huM to mArA gharanuM, mArA potAnA dhaMdhAnI AvakanuM, mArA prArabdhanuM khAuM chuM, ne lugaDAM paheruM chuM. huM koIno paiso letoya nathI ne koInuM ApeluM paheratIya nathI. A dhotiyAM paNa mArI kamANInAM paheruM chuM. ahIMthI muMbaI javAnuM plenanuM bhADuM mArA gharanA paisAnuM ! pachI paisAnI jarUra ja kyAM rahI ?! huM to eka paiso lokonI pAsethI lauM to mArA zabda lokone mAnyAmAM ja kema Ave te ?! kAraNa ke enA gharanI eMTha meM khAdhI. amAre kaMI joItuM nathI. jene bhIkha ja nathI koI prakAranI ene bhagavAne zuM ApavAnA hatA ?! eka jaNa mane dhotiyAM ApavA Avyo, eka jaNa phalANuM ApavA Avyo, mAre icchA hoya to vAta judI che. paNa mArA manamAM kazAnI icchA ja nathI ! mAre to phATeluM hoya toya cAle. eTale mAruM kahevAnuM ke jeTaluM cokhkhuM rAkhazo eTaluM A jagatane lAbhadAyI thaI paDaze ?!! cokhA kone kahevuM ? A duniyAmAM jeTalI svacchatA eTalI duniyA tamArI, tame mAlika A duniyAnA ! jeTalI svacchatA tamArI !! huM A dehano mAlika chavvIsa varSathI thayo nathI, tethI amArI svacchatA pUrepUrI hoya, mATe svaccha thAva, svaccha ! praznakartA : svacchatAno khulAso karo. dAdAzrI : svacchatA eTale A duniyAnI koI cIjanI jarUra nA hoya, jene bhikhArIpaNuM nA hoya !! e to, ucchediyuM kADhe ! eTale AtmA vastu judI che, te lokone dharmamAM vepAra joIe che, badhe. vepAramAM dharma rAkhaje kahe che. vepAra je karato hato te tenI mahIM dharma rAkhaje. paNa dharmamAM vepAra nA karIza nahIM to ucchediyuM thaze. ucchediyuM eTale zenuM ? chokarAM ekalAnuM nahIM, chokarAnuM ucchediyuM thAya to to mUo phAvI jAya. A to mahIMthI badhuM ucchediyuM thAya. mahIM ucchediyuM thAya ne pachI thAya patharAnA avatAra. DuMgara thaIne paDI rahe. lAkho varSa sudhI. mUA dharmamAM vepAra nA karIza, toye lokoe dharmamAM vepAra mAMDyA. ThIka che ghera pAMca, sAta, dasa jaNa Ave che ane cAle che. maLI Ave pAchA. jaise ko taisA milA, taise ko milA tAI. tInoMne milake pipUDI bajAI traNe pipUDI bajAve pachI cAlyA kare badhuM. ATaluM ja jo samajato hoya to dharmamAM vepAra nA karIza. kiMcitmAtra dharmamAM vepAra nahIM, vepAra vepAranI jagyAe karaje. ane lokone kaheje, ke atyAre have dharma nahIM huM have vepArane TANe beTho chuM. to vepAra karaje. ko'kane tyAM nAsto karavAgayo hoya, to kahevAnuM ke bhaI, atyAre mAro vepArI bhAva rahyo che to teno doSa nahIM bese. eTaluM tuM jANuM to chetarAIza nahIM. nahIM to pote hau chetarAya. bebhAnapaNuM thaI jAya ne javAbadArI Ave. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ seTIMga bAkI che. paisAno vyavahAra 2 28 2 28 paisAno vyavahAra zako cho. pyaoNriTI ja AkarSe sahune lokonuM kalyANa to kyAre thAya ? ApaNe cokhakhA thaIe to, bilakula cokhkhA ? pyaoNriTI e ja badhAnuM, AkhA jagatanuM AkarSaNa kare ! pyaoNriTI !! pyaoNra vastu jagatanuM AkarSaNa kare. icyaoNra vastu jagatane phekyara kare. eTale pyaoNriTI lAvavAnI ! OM jaya saccidAnaMda OM AmAM nathI koI doSita ! ane A AcArya mahArAje khoTuM nathI karyuM. A derAM ne badhuM bAMdhyuM, bIjuM badhuM karyuM, kaMI kAma to karyuM ja che bicArAoe. derAM baMdhAvyA, ema moTI moTI hospiTalo bAMdhI. Ama-tema karyuM, ukela to lAvyAne kaMIka ane e kartA nathI koI. amane A jagatamAM koI jIva doSita dekhAto nathI. amane gALo bhAMDe koI toya doSita dekhAto nathI ane amane phUlo caDhAve toya doSita dekhAto nathI. pachI have ame bIjI vAto zA mATe karIe chIe ! jANavA mATe che A ! ane te huM nathI karato pAcho. te ye TeparekarDa che. huM karato houM to huM pakaDAuM. huM pakaDAuM evo chuM nahIM. huM pakaDAvuM evo mANasa ja nathI. vItarAgoe zuM karyuM ? AkhA jagatane oTImAM ghAlI ane vItarAga thaI beThA. AkhA jagatane oTImAM ghAlI dIdhuM, haDahaDATa. haju jAgo ! A kALamAM haju kaMIka samajavA jevuM che. have kALa evo AvI rahyo che, ke lagabhaga be-traNa hajAra varSa sudhI sAruM cAlaze. bahu UMcI sthiti Avaze. bhagavAna mahAvIranA samaya jevI sthiti Avaze mATe te arasAmAM lAbha uThAvI lo to kAmanuM che. have navesarathI pariNati pheravavI ke have jJAnI mATe ja jIvavuM che. bIjuM badhuM to huM A hisAba che ne to maLyA karavAno che, tamAre kArya karyA karavAnuM. tamAruM kArya karavAnuM. phaLa to tenuM maLyA ja karavAnuM che. bIjA badhA bhAva bIjI pariNati pheravavA jevI che. bAkI joDe laI javAnA cho A badhuM ? praznakartA : nahIM. dAdAzrI : eTale AvuM chene, je karyuM eno pastAvo karo. haju pastAvo karazo to A dehe pApo bhasmIbhUta karI zakazo. pastAvAnuM ja sAmAyika karo. konuM sAmAyika ? pastAvAnuM ja sAmAyika. zuM pastAvo ? tyAre kahe, meM lokonA paisA khoTA lIdhA te badhA jenA lIdhA hoya tenAM nAma daIne, enuM moTuM yAda karIne, vyabhicAra phalANuM karyuM, draSTi bagADI e badhA pApo dhUo to haju dhoI E: Lekhni Paisa Paisa-4.Pm5 228 E: Lekhni Paisa Paisa-4. Pm5 228