Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ "aho ! zrutajJAnam" graMtha jIrNoddhAra 175 muhUrta ciMtAmaNi saTIka : dravya sahAyaka : pU. A. zrI prema-bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyanA dIkSA dAnezvarI pU. A. zrI guNaratnasUrIzvarajInA AjJAvartinI pravartinI sAdhvI zrI puNyarekhAzrIjI ma.sA.nI ziSyA pU. sAdhvI zrI rakSitarekhAzrIjI ma.sA.nI preraNAthI zrI arbudagiri sosAyaTInI ArAdhaka zrAvikAonA saM. 2068 nA cAturmAsanI jJAnakhAtAnI upajamAMthI : saMyojaka : zAha bAbulAla saremala beDAvALA zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra zA. vimaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, sAbaramatI, amadAvAda-5 (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 I. 2013 saMvata 2069
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra pRSTha ___84 ___810 010 011 saMyojaka-zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 - ahoshrut.bs@gmail.com zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-05. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2065 (I. 2009) seTa naM.-1 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI skena DIvIDI banAI usakI suucii| yaha pustake www.ahoshrut.org vebasAiTa se bhI DAunaloDa kara sakate haiN| kramAMka pustakanuM nAma tA-TI515Ara-saMpaES | 001 | zrI naMdIsUtra avacUrI | pU. vikramasUrijI ma.sA. 238 | 002 | zrI uttarAdhyayana sUtra cUrNI | pU. jinadAsagaNi cUrNIkAra 286 003 zrI arhadgItA-bhagavadgItA pa. meghavijayajI gaNi ma.sA. 004 | zrI arhaccUDAmaNi sArasaTIkaH pU. bhadrabAhusvAmI ma.sA. | 005 | zrI yUkti prakAzasUtraM pU. padmasAgarajI gaNi ma.sA. | 006 | zrI mAnatuGgazAstram | pU. mAnatuMgavijayajI ma.sA. | 007 | aparAjitapRcchA zrI bI. bhaTTAcArya 008 zilpa smRti vAstu vidyAyAm zrI naMdalAla cunilAla somapurA 850 | 009 | zilparatnam bhAga-1 zrIkumAra ke. sabhAtsava zAstrI 322 zilparatnam bhAga-2 zrIkumAra ke. sabhAtsava zAstrI 280 prAsAdatilaka zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI 162 | 012 | kAzyazilpam zrI vinAyaka gaNeza ApaTe 302 prAsAdamajarI zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI 156 014 | rAjavallabha yAne zilpazAstra zrI nArAyaNa bhAratI goMsAI 352 | zilpadIpaka zrI gaMgAdharajI praNIta 120 | vAstusAra zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI dIpArNava uttarArdha zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI 110 jinaprAsAda mArtaNDa zrI naMdalAla cunIlAla somapurA 498 | jaina graMthAvalI zrI jaina zvetAmbara konphransa 502 | hIrakalaza jaina jyotiSa zrI himatarAma mahAzaMkara jAnI 021 nyAyapravezaH bhAga-1 zrI AnaMdazaMkara bI. dhruva 022 | dIpArNava pUrvArdha zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI 023 anekAnta jayapatAkAkhyaM bhAga-1 pU. municaMdrasUrijI ma.sA. 452 024 | anekAnta jayapatAkAkhyaM bhAga-2 zrI eca. Ara. kApaDIA 500 025 | prAkRta vyAkaraNa bhASAMtara saha zrI becaradAsa jIvarAja dozI 454 026 | tattpopaplavasiMhaH | zrI jayarAzI bhaTTa, bI. bhaTTAcArya 188 | 027 | zaktivAdAdarzaH | zrI sudarzanAcArya zAstrI 214 | kSIrArNava zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI 414 029 | vedhavAstu prabhAkara zrI prabhAzaMkara oghaDabhAI ___192 013 454 226 640
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 zilparatnAkara prAsAda maMDana zrI siddhahema bRhadvRtti bRhannyAsa adhyAya-1 | zrI siddhahema bRhadvRtti bRhannyAsa adhyAya-2 zrI siddhahema bRhadvRtti bRhannyAsa adhyAya-3 (?) zrI siddhahema bRhadvRtti bRhannyAsa adhyAya - 3 (2) (3) zrI siddhahema bRhadvRtti bRhannyAsa adhyAya -5 vAstunighaMTu tilakamannarI bhAga-1 tilakamannarI bhAga-2 tilakamannarI bhAga-3 saptasandhAna mahAkAvyama saptabhaGImimAMsA nyAyAvatAra vyutpattivAda guDhArthatattvAloka sAmAnyaniryukti guDhArthatattvAloka saptabhaGInayapradIpa bAlabodhinIvivRttiH vyutpattivAda zAstrArthakalA TIkA nayopadeza bhAga-1 taraGiNItaraNI nayopadeza bhAga-2 taraGiNItaraNI nyAyasamuccaya syAdyArthaprakAzaH dina zuddhi prakaraNa bRhad dhAraNA yaMtra jyotirmahodaya zrI narmadAzaMkara zAstrI paM. bhagavAnadAsa jaina pU. lAvaNyasUrijI ma.sA. pU. lAvaNyasUrijI ma.sA. pU. lAvaNyasUrijI ma.sA. pU. lAvaNyasUrijI ma.sA. pU. lAvaNyasUrijI ma.sA. prabhAzaMkara oghaDabhAI somapurA pU. lAvaNyasUrijI pU. lAvaNyasUrijI pU. lAvaNyasUrijI pU. vijayaamRtasUrizvarajI pU. paM. zivAnandavijayajI satiSacaMdra vidyAbhUSaNa zrI dharmadattasUri (bacchA jhA) zrI dharmadattasUri (bacchA jhA) pU. lAvaNyasUrijI zrIveNImAdhava zAstrI pU. lAvaNyasUrijI pU. lAvaNyasUrijI pU. lAvaNyasUrijI pU. lAvaNyasUrijI pU. darzanavijayajI pU. darzanavijayajI saM. pU. akSayavijayajI 824 288 520 578 278 252 324 302 196 190 202 480 228 60 218 190 138 296 210 274 286 216 532 113 112
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ | zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAna bhaMDAra bhASA | 218. | 164 saMyojaka - bAbulAla saremala zAha zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIzana sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, mahAvAha-04. (mo.) 8427585804 (yo) 2213 2543 (5-mela) ahoshrut.bs@gmail.com maho zrutajJAnamajtha ddhiAra - saMvata 2075 (5. 2010)- seTa naM-2 prAyaH jIrNa aprApya pustakone skena karAvIne DI.vI.DI. banAvI tenI yAdI. yA pustasI www.ahoshrut.org vebasAITa 52thI ugl stGirls sii zAze. krama pustakanuM nAma tA-TI8152-saMpaES pRSTha 055 | zrI siddhahema bRhavRtti bRhadanyAsa adhyAya-6 | pU. lAvaNyasUrijI ma.sA. 296 056 | vividha tIrtha kalpa pa. jinavijayajI ma.sA. 160 057 lAratIya Tana bhe| saMskRti sanomana pU. pUNyavijayajI ma.sA. 058 | siddhAntalakSaNagUDhArtha tattvalokaH zrI dharmadattasUri 202 059 | vyApti paJcaka vivRtti TIkA zrI dharmadattasUri jaina saMgIta rAgamALA zrI mAMgaroLa jaina saMgIta maMDaLI | 306 061 | caturviMzatIprabandha (prabaMdha koza) | zrI rasikalAla eca. kApaDIA 062 | vyutpattivAda Adarza vyAkhyayA saMpUrNa 6 adhyAya |saM zrI sudarzanAcArya 668 063 | candraprabhA hemakaumudI saM pU. meghavijayajI gaNi 516 064| viveka vilAsa saM/. | zrI dAmodara goviMdAcArya 268 065 | paJcazatI prabodha prabaMdha | pU. mRgendravijayajI ma.sA. 456 066 | sanmatitattvasopAnam | saM pU. labdhisUrijI ma.sA. 420 06764zamAtA vahI guzanuvAha gu4. pU. hemasAgarasUrijI ma.sA. 638 068 | moharAjAparAjayam saM pU. caturavijayajI ma.sA. 192 069 | kriyAkoza saM/hiM zrI mohanalAla bAMThiyA 428 070 | kAlikAcAryakathAsaMgraha saM/. | zrI aMbAlAla premacaMda 406 071 | sAmAnyanirukti caMdrakalA kalAvilAsa TIkA | saM. zrI vAmAcaraNa bhaTTAcArya 308 072 | janmasamudrajAtaka saM/hiM zrI bhagavAnadAsa jaina 128 meghamahodaya varSaprabodha saM/hiM zrI bhagavAnadAsa jaina 532 on jaina sAmudrikanAM pAMca graMtho 14. zrI himmatarAma mahAzaMkara jAnI 376 060 322 073
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 075 076 saMgIta nATya rUpAvalI 077 1 bhAratano jaina tIrtho ane tenuM zilpasthApatya 079 zilpa cintAmaNi bhAga-1 080 bRha6 zilpa zAstra bhAga - 1 081 bRha6 zilpa zAstra bhAga - 2 jaina citra kalpabUma bhAga-1 jaina citra kalpavrUma bhAga-2 082 ha zilpazAstra bhAga - 3 O83 AyurvedhanA anubhUta prayogo bhAga-1 084 lyAe 125 ORS vizvalocana koza 086 | SthA ratna choza bhAga-1 0875thA ratna choza bhAga-2 hastasagrIvanam 088 089 090 endracaturvizanikA sammati tarka mahArNavAvatArikA gubha. zubha, gubha. gubha. zubha zrI sArAbhAI navAba zrI sArAbhAI navAba zrI vidyA sArAbhAI navAba zrI sArAbhAI navAba saM. zrI manasukhalAla bhudaramala zrI jagannAtha aMbArAma zubha. zubha. zubha. zubha, gu4. saM.hiM zrI naMdalAla zarmA gubha. gubha. saM saM. zrI jagannAtha aMbArAma zrI jagannAtha aMbArAma pU. kAntisAgarajI zrI vardhamAna pArzvanAtha zAstrI zrI becaradAsa jIvarAja dozI zrI becaradAsa jIvarAja dozI pU. meghavijayajIgaNi pU.yazovijayajI, pU. puNyavijayajI AcArya zrI vijayadarzanasUrijI 374 238 194 192 254 260 238 260 114 910 436 336 230 322 114 560
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra saMyojaka - zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 - ahoshrut.bs@gmail.com zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-05. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra- saMvata 2067 (I. 2011) seTa naM.-3 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI skena DIvIDI banAI usakI suucii| yaha pustake www.ahoshrut.org vebasAiTa se bhI DAunaloDa kara sakate haiN| pustaka nAma saMpAdaka / prakAzaka motIlAla lAghAjI punA krama karttA / TIkAkAra 91 syAdvAda ratnAkara bhAga-1 vAdidevasUrijI 92 syAdvAda ratnAkara bhAga-2 vAdidevasUrijI motIlAla lAghAjI punA 93 motIlAla lAghAjI punA syAdvAda ratnAkara bhAga-3 vAdidevasUrijI 94 motIlAla lAghAjI punA syAdvAda ratnAkara bhAga-4 vAdidevasUrijI 95 syAdvAda ratnAkara bhAga-5 vAdidevasUrijI motIlAla lAghAjI punA 96 | pavitra kalpasUtra puNyavijayajI sArAbhAI navAba TI. gaNapati zAstrI TI. gaNapati zAstrI veMkaTeza presa 97 samarAGgaNa sUtradhAra bhAga - 1 98 | samarAGgaNa sUtradhAra bhAga - 2 99 bhuvanadIpaka 100 gAthAsahastrI 101 bhAratIya prAcIna lipImAlA 102 zabdaratnAkara 103 subodhavANI prakAza 104 laghu prabaMdha saMgraha 105 jaina stotra saMcaya - 1-2-3 106 sanmati tarka prakaraNa bhAga 1,2,3 107 sanmati tarka prakaraNa bhAga-4, 5 108 nyAyasAra nyAyatAtparyadIpikA 109 jaina lekha saMgraha bhAga - 1 110 jaina lekha saMgraha bhAga-2 111 jaina lekha saMgraha bhAga-3 112 | jaina dhAtu pratimA lekha bhAga - 1 113 jaina pratimA lekha saMgraha 114 rAdhanapura pratimA lekha saMdoha 115 | prAcina lekha saMgraha - 1 116 bIkAnera jaina lekha saMgraha 117 prAcIna jaina lekha saMgraha bhAga - 1 118 prAcina jaina lekha saMgraha bhAga - 2 119 gujarAtanA aitihAsika lekho - 1 120 gujarAtanA aitihAsika lekho 2 121 gujarAtanA aitihAsika lekho-3 122 | oNparezana ina sarca oNpha saMskRta menyu. ina muMbaI sarkala - 1 123 | oNparezana ina sarca oNpha saMskRta menyu. ina muMbaI sarkala-4 124 | oNparezana ina sarca oNpha saMskRta menyu. ina muMbaI sarkala-5 125 | kalekzana oNpha prAkRta enDa saMskRta inskrIpzansa 126 | vijayadeva mAhAtmyam bhojadeva bhojadeva padmaprabhasUrijI samayasuMdarajI gaurIzaMkara ojhA sAdhusundarajI nyAyavijayajI jayaMta pI. ThAkara mANikyasAgarasUrijI siddhasena divAkara siddhasena divAkara satiSacaMdra vidyAbhUSaNa puraNacaMdra nAhara puraNacaMdra nAhara puraNacaMdra nAhara kAMtivijayajI daulatasiMha loDhA vizAlavijayajI vijayadharmasUrijI agaracaMda nAhaTA jinavijayajI jinavijayajI girajAzaMkara zAstrI girajAzaMkara zAstrI girajAzaMkara zAstrI pI. pITarasana pI. pITarasana pI. pITarasana pI. pITarasana jinavijayajI bhASA saM. saM. saM. saM. saM. saM./aM saM. saM. saM. saM. hindI saM. saM./gu saM. saM, saM. saM. saM. saM./hi puraNacaMdra nAhara saM./hi puraNacaMdra nAhara saM./hi puraNacaMdra nAhara saM./ hi jinadattasUri jJAnabhaMDAra saM./hi aravinda dhAmaNiyA saM./gu saM./gu saM./hi saM./hi saM./hi saM./gu saM./gu saM./gu aM. sukhalAlajI munzIrAma manohararAma haragovindadAsa becaradAsa hemacaMdrAcArya jaina sabhA orIenTa insTITyuTa varoDA AgamoddhAraka sabhA aM. aM. aM. saM. sukhalAla saMghavI sukhalAla saMghavI esiyATIka sosAyaTI yazovijayajI graMthamALA yazovijayajI graMthamALA nAhaTA dharsa jaina AtmAnaMda sabhA jaina AtmAnaMda sabhA phArbasa gujarAtI sabhA phArbasa gujarAtI sabhA phArbasa gujarAtI sabhA raoNyala eziyATIka jarnala raoNyala eziyATIka jarnala raoNyala eziyATIka jarnala bhAvanagara ArcIoNlaoNjIkala DipA. jaina satya saMzodhaka pRSTha 272 240 254 282 118 466 342 362 134 70 316 224 612 307 250 514 454 354 337 354 372 142 336 364 218 656 122 764 404 404 540 274 414 400 320 148
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra 754 194 3101 276 69 100 136 266 244 saMyojaka-zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543 - ahoshrut.bs@gmail.com zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-05. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2068 (I. 2012) seTa naM.-4 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI skena DIvIDI banAI usakI suucii| yaha pustake www.ahoshrut.org vebasAiTa se bhI DAunaloDa kara sakate haiN| krama | pustaka nAma kartA / saMpAdaka bhASA | prakAzaka 127 | mahAprabhAvika navasmaraNa sArAbhAI navAba guja. sArAbhAI navAba 128 | jaina citra kalpalatA sArAbhAI navAba guja. sArAbhAI navAba 129 | jaina dharmano prAcIna itihAsa bhAga-2 hIrAlAla haMsarAja guja. hIrAlAla haMsarAja 130 | oparezana ina sarca opha saM. menyu. bhAga-6 pI. pITarasana aMgrejI | eziyATIka sosAyaTI 131 | jaina gaNita vicAra kuMvarajI ANaMdajI guja. jaina dharma prasAraka sabhA 132 | daivajJa kAmadhenu (prAcina jyotiSa graMtha) zIla khaMDa saM. | braja. bI. dAsa banArasa 133 || | karaNa prakAzaH brahmadeva saM./aM. | sudhAkara dvivedi 134 | nyAyavizArada maho. yazovijayajI svahastalikhita kRti saMgraha | yazodevasUrijI guja. | yazobhAratI prakAzana 135 | bhaugolika koza-1 DAhyAbhAI pItAMbaradAsa guja. | gujarAta barnAkyulara sosAyaTI 136 | bhaugolika koza-2 DAhyAbhAI pItAMbaradAsa guja. | gujarAta varnAkyulara sosAyaTI 137 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-1 aMka-1,2 jinavijayajI hindI | jaina sAhitya saMzodhaka punA 138 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-1 aMka-3, 4 jinavijayajI hindI / jaina sAhitya saMzodhaka punA 139 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-2 aMka-1, 2 jinavijayajI hindI | jaina sAhitya saMzodhaka punA 140 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-2 aMka-3, 4 jinavijayajI hindI | jaina sAhitya saMzodhaka punA 141 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-3 aMka-1,2 / / jinavijayajI hindI | jaina sAhitya saMzodhaka punA 142 | jaina sAhitya saMzodhaka varSa-3 aMka-3, 4 jinavijayajI hindI | jaina sAhitya saMzodhaka punA 143 | navapadonI AnupUrvI bhAga-1 somavijayajI guja. zAha bAbulAla savacaMda 144 | navapadonI AnupUrvI bhAga-2 somavijayajI | zAha bAbulAla savacaMda 145 | navapadonI AnupUrvI bhAga-3 somavijayajI guja. zAha bAbulAla savacaMda 146 | bhASavati zatAnaMda mArachatA saM./hi | eca.bI. guptA enDa sansa banArasa 147 | jaina siddhAMta kaumudI (ardhamAgadhI vyAkaraNa) ratnacaMdra svAmI prA./saM. | bhairodAna seThIyA 148 | maMtrarAja guNakalpa mahodadhi jayadayAla zarmA hindI | jayadayAla zarmA 149 | phakkIkA ratnamaMjUSA-1, 2 kanakalAla ThAkUra saM. harikRSNa nibaMdha 150 | anubhUta siddha vizAyaMtra (cha kalpa saMgraha) meghavijayajI saM./guja | mahAvIra graMthamALA 151 | sArAvali kalyANa vardhana saM. pAMDuraMga jIvAjI 152 | jyotiSa siddhAMta saMgraha vizvezvaraprasAda dvivedI saM. bIjabhUSaNadAsa banArasa 153| jJAna pradIpikA tathA sAmudrika zAstram rAmavyAsa pAnDeya saM. | jaina siddhAMta bhavana nUtana saMkalana | A. caMdrasAgarasUrijI jJAnabhaMDAra - ujjaina hastaprata sUcIpatra hindI | zrI AzApuraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra 2 | zrI gujarAtI zve.mU. jaina saMgha-hastaprata bhaMDAra - kalakattA | hastaprata sUcIpatra hindI | zrI AzApuraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra 274 168 282 182 guja. 384 376 387 174 320 286 272 142 260 232 160
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra saMyojaka - zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543ahoshrut.bs@gmail.com zAha vImaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-05. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra krama viSaya saMpAdaka/prakAzaka prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI skena DIvIDI banAI usakI suucii| yaha pustake www.ahoshrut.org vebasAiTa se bhI DAunaloDa kara sakate haiN| pustaka nAma 154 uNAdi sUtro opha hemacaMdrAcArya 155 | uNAdi gaNa vivRtti karttA / saMpAdaka pU. hemacaMdrAcArya pU. hemacaMdrAcArya 156 prAkRta prakAza-saTIka 157 dravya parikSA aura dhAtu utpatti 158 Arambhasidhdhi saTIka 159 khaMDaharo kA vaibhava 160 bAlabhArata 161 giranAra mAhAtmya 162 | giranAra galpa 163 praznottara sArdha zataka 164 bhAratiya saMpAdana zAstra 165 vibhaktyartha nirNaya 166 vyoma vatI - 1 167 vyoma vatI - 2 168 jaina nyAyakhaMDa khAdyam 169 haritakAvyAdi nighaMTU 170 yoga ciMtAmaNi- saTIka 171 vasaMtarAja zakunam 172 mahAvidyA viDaMbanA 173 jyotirnibandha 174 meghamAlA vicAra 175 muhUrta ciMtAmaNi- saTIka 176 | mAnasollAsa saTIka - 1 177 mAnasollAsa saTIka - 2 178 jyotiSa sAra prAkRta 179 muhUrta saMgraha 180 hindu esTrolojI bhAmAha Thakkara pherU pU. udayaprabhadevasUrijI pU. kAntIsAgarajI pU. amaracaMdrasUrijI daulatacaMda paraSottamadAsa pU. lalitavijayajI pU. kSamAkalyANavijayajI mUlarAja jaina giridhara jhA zivAcArya zivAcArya saMvata 2069 (I. 2013) seTa naM. 5 - - yazovijayajI vyAkaraNa vyAkaraNa vyAkaraNa dhAtu jyotISa zIlpa prakaraNa sAhitya nyAya nyAya nyAya upA. nyAya bhAva mizra Ayurveda pU. harSakIrtisUrijI Ayurveda jyotiSa pU. bhAnucandra gaNi TIkA jyotiSa pU. bhuvanasundarasUri TIkA zivarAja jyotiSa jyotiSa pU. vijayaprabhasUrI rAmakRta pramitAkSaya TIkA jyotiSa bhulAkamalla somezvara jyotiSa bhulAkamalla somezvara jyotiSa bhagavAnadAsa jaina jyotiSa aMbAlAla zarmA jyotiSa pitAmbaradAsa trIbhovanadAsa jyotiSa kAvya tIrtha tIrtha bhASA saMskRta saMskRta prAkRta saMskRta/hindI saMskRta hindI saMskRta saMskRta / gujarAtI saMskRta/ gujarAtI hindI hindI saMskRta saMskRta saMskRta saMskRta / hindI saMskRta/hindI saMskRta / hindI saMskRta saMskRta saMskRta saMskRta/ gujarAtI saMskRta saMskRta saMskRta prAkRta / hindI gujarAtI gujarAtI johana kriSTe pU. manoharavijayajI jaya kRSNadAsa guptA bhaMvaralAla nAhaTA pU. jitendravijayajI bhAratIya jJAnapITha paM. zIvadatta jaina patra haMsakavijaya phrI lAyabrerI sAdhvIjI vicakSaNAzrIjI jaina vidyAbhavana, lAhora caukhambA prakAzana saMpUrNAnaMda saMskRta yunivarsiTI saMpUrNAnaMda saMskRta vidyAlaya badrInAtha zukla zIva zarmA lakSmI veMkaTeza presa khemarAja kRSNadAsa senTrala lAyabrerI AnaMda Azrama meghajI hIrajI anUpa mizra orienTa insTITyUTa orienTa insTITyUTa bhagavAnadAsa jaina zAstrI jagannAtha parazurAma dvivedI pitAmbaradAsa TI. mahetA pRSTha 304 122 208 70 310 462 512 264 144 256 75 488 226 365 190 480 352 596 250 391 114 238 166 368 88 356 168
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ krama 181 182 zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra saMyojaka - zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543. E-mail : ahoshrut.bs@gmail.com zAha vimalAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-380005. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra saMvata 2071 (I. 2015) seTa naM.-6 192 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI DijiTAijhezana dvArA DIvIDI banAI usakI suucii| yaha pustake www.ahoshrut.org vebasAiTa se bhI DAunaloDa kara sakate haiN| viSaya pustaka nAma kAvyaprakAza bhAga-1 kAvyaprakAza bhAga-2 kAvyaprakAza ullAsa-2 ane 3 183 184 nRtyaratna koza bhAga-1 185 nRtyaratna koza bhAga- 2 186 nRtyAdhyAya 187 saMgIratnAkara bhAga 1 saTIka 188 saMgIratnAkara bhAga 2 saTIka 189 saMgIratnAkara bhAga-3 saTIka 190 saMgIratnAkara bhAga-4 saTIka 191 saMgIta makaranda saMgIta nRtya ane nATya saMbaMdhI jaina graMtho 193 nyAyaviMdu saTIka 194 zIghrabodha bhAga-1 thI 5 195 zIghrabodha bhAga-6 thI 10 196 zIghrabodha bhAga- 11 thI 15 197 zIghrabodha bhAga - 16 thI 20 198 zIghrabodha bhAga- 21 thI 25 199 adhyAtmasAra saTIka 200 | chandonuzAsana 201 maggAnusAriyA karttA / TikAkAra pUjya mammaTAcArya kRta pUjya mammaTAcArya kRta upA. yazovijayajI zrI kumbhakarNa nRpati zrI nRpati zrI azokamalajI zrI sAraMgadeva zrI sAraMgadeva zrI sAraMgadeva zrI sAraMgadeva nArada - - - zrI hIrAlAla kApaDIyA pUjya dharmotarAcArya pUjya jJAnasundarajI pUjya jJAnasundarajI pUjya jJAnasundarajI pUjya jJAnasundarajI pUjya jJAnasundarajI pUjya gaMbhIravijayajI eca. DI. belanakara zrI DI. esa zAha bhASA saMskRta saMskRta saMskRta saMskRta saMskRta saMskRta/hindI saMskRta/aMgrejI saMskRta/aMgrejI saMskRta/aMgrejI saMskRta/aMgrejI saMskRta gujarAtI saMskRta hindI hindI hindI hindI hindI saMskRta/ gujarAtI saMskRta saMskRta/gujarAtI saMpAdaka/prakAzaka pUjya jinavijayajI pUjya jinavijayajI yazobhArati jaina prakAzana samiti zrI rasIkalAla choTAlAla zrI rasIkalAla choTAlAla zrI vAcaspati gairobhA zrI subramaNyama zAstrI zrI subramaNyama zAstrI zrI subramaNyama zAstrI zrI subramaNyama zAstrI zrI maMgeza rAmakRSNa telaMga mukti-kamala jaina mohana graMthamAlA zrI caMdrazekhara zAstrI sukhasAgara jJAna prasAraka sabhA sukhasAgara jJAna prasAraka sabhA sukhasAgara jJAna prasAraka sabhA sukhasAgara jJAna prasAraka sabhA sukhasAgara jJAna prasAraka sabhA narottamadAsa bhAnajI siMghI jaina zAstra zikSApITha jJAtaputra bhagavAna mahAvIra TrasTa pRSTha 364 222 330 156 248 504 448 444 616 632 84 244 220 422 304 446 414 409 476 444 146
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI AzApUraNa pArzvanAtha jaina jJAnabhaMDAra saMyojaka-zAha bAbulAla saremala - (mo.) 9426585904 (o.) 22132543. E-mail : ahoshrut.bs@gmail.com zAha vimaLAbena saremala javeracaMdajI beDAvALA bhavana hIrAjaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda-380005. aho zrutajJAnam graMtha jIrNoddhAra - saMvata 2072 (I. 2016) seTa naM.-7 prAyaH aprApya prAcIna pustakoM kI DijiTAijhezana dvArA DIvIDI banAI usakI suucii| pRSTha 285 280 315 307 361 301 263 395 krama pustaka nAma 202 | AcArAMga sUtra bhAga-1 niyukti+TIkA 203 | AcArAMga sUtra bhAga-2 niyukti+TIkA 204 | AcArAMga sUtra bhAga-3 niyukti+TIkA 205 | AcArAMga sUtra bhAga-4 niyukti+TIkA 206 | AcArAMga sUtra bhAga-5 niyukti+TIkA 207 | suyagaDAMga sUtra bhAga-1 saTIka 208 | suyagaDAMga sUtra bhAga-2 saTIka 209 | suyagaDAMga sUtra bhAga-3 saTIka 210 | suyagaDAMga sUtra bhAga-4 saTIka 211 | suyagaDAMga sUtra bhAga-5 saTIka 212 | rAyapaseNiya sUtra 213 | prAcIna tIrthamALA bhAga-1 214 | dhAtu pArAyaNam 215 | siddhahema zabdAnuzAsana laghuvRtti bhAga-1 216 | siddhahema zabdAnuzAsana laghuvRtti bhAga-2 217 | siddhahema zabdAnuzAsana laghuvRtti bhAga-3 218 | tArkika rakSA sAra saMgraha bAdArtha saMgraha bhAga-1 (sphoTa tattva nirUpaNa, sphoTa candrikA, 219 pratipAdika saMjJAvAda, vAkyavAda, vAkyadIpikA) vAdArtha saMgraha bhAga-2 (SaTkAraka vivecana, kAraka vAdArtha, 220 | samAsavAdArtha, vakAravAdArtha) | bAdArtha saMgraha bhAga-3 (vAdasudhAkara, laghuvibhaktyartha nirNaya, 221 __ zAbdabodhaprakAzikA) 222 | vAdArtha saMgraha bhAga-4 (AkhyAta zaktivAda chaH TIkA) kartA / TikAkAra bhASA saMpAdaka/prakAzaka | zrI zIlaMkAcArya | gujarAtI | zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya | gujarAtI zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya | gujarAtI zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya | gujarAtI zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya gujarAtI zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya | gujarAtI | zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya | | gujarAtI | zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya | gujarAtI | zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya | gujarAtI | zrI mANeka muni zrI zIlaMkAcArya | gujarAtI zrI mANeka muni zrI malayagiri | gujarAtI zrI becaradAsa dozI A.zrI dharmasUri | saM./gujarAtI | zrI yazovijayajI graMthamALA zrI hemacaMdrAcArya | saMskRta A. zrI municaMdrasUri zrI hemacaMdrAcArya | saM./gujarAtI | zrI becaradAsa dozI zrI hemacaMdrAcArya | saM./gujarAtI | zrI becaradAsa dozI zrI hemacaMdrAcArya | saM./gujarAtI zrI becaradAsa dozI A. zrI varadarAja saMskRta rAjakIya saMskRta pustakAlaya vividha kartA saMskRta mahAdeva zarmA 386 351 260 272 530 648 510 560 427 88 vividha kartA / saMskRta | mahAdeva zarmA 78 mahAdeva zarmA 112 vividha kartA saMskRta raghunAtha ziromaNi | saMskRta mahAdeva zarmA 228
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ ... 290909090029-99999 Game - tll naaluklu and coord Ganesha FILM Aho ! Shrutgyanam can chance | OM Y ASIA 6. naa saanuvaadN
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha muhuurtciNtaamnnynukrmnnikaapraarNbhH| kA: prakaraNAni | pRSTAMkAH prakaraNAni zubhAzubhaprakaraNam 1 13 doSApavAdabhUtA raviyogAH 1 maMgalAcaraNam 13 sUryAdivAreSu nakSatravizeSaiH siddhiyogAH 1 graMthaprayojanam 14 utpAtamRtyukANasiddhiyogAH 2 jyotiHzAstrAdhyayanaphalam 14 duSTayogAnAM dezabhedena parihAraH 3 nakSatrasUcakasya zrAddhabhojane niSedhaH 14 samastazubhakRtye varNyapadArthAH 4 muhUrtaprayojanam 15 grahaNanakSatre grAsabhedena niMdyA mAsA 6 tithIzAH divasAzca 6 tithInAM saMjJAH phalaM ca 16 sAmAnyato'vazyaM vAni paMcAMgadUSa6 siddhiyogAH NAdIni 7 vyAdivAreSu yathAkramaM niSiddhatithayaH / 16 pakSaraMdhratithaya Avazyakatve tanniSThavarya7 dagdhanakSatrANi ghaTikAzca 7 krakacAdiniMdyayogAH 17 kulikAdidoSAH 8 kRtyavizeSeSu niSiddhatithayaH 17 sUryAdivAre durmuhurtAH 8 dagdhAdiyogacatuSTayam 18 vivAhAdizabhakRtye holikASTakaniSedhaH 9 caitrAdimAse zUnyatithayaH 18 mRtyukrakacAdInAM parihAraH 10 tithinakSatrasaMbaMdhidoSAH 18 teSAM punarapavAdaH 10 caitrAdimAseSu zUnyanakSatrANi 19 bhadrA 11 caitrAdiSu zUnyarAzayaH 19caturthyAditithiSubhadrAyA mukhapucchavibhAgaH 11 viSamatithiSu dagdhalagnAni 19 bhadrAparihAraH 11 duSTayogAnAM zubhakRtyAvazyakatve prihaarH| 20 bhadrAnivAsastatphalaM ca 12 zubhakAryeSu siddhidAnAmapi hastArkAdi- 20 kAlAzuddhau (guruzukrAstAdike ) niyogAnAM niMdyatvam pedhya vastUni 12 bhaumAzvinItyAdikAnAM siddhiyogAnAM 22 siMhamakarasthagurvAdiSvatidezaH - . kAryavizeSe'tiniMdyatvam 23 siMhamakarasthaguroH prakAratrayeNa parihAraH 12 AnaMdAdyaSTAviMzatiyogAH 24 siMharAzigataguruniSedhavAkyAnAM prati12 AnaMdAdiyogAnAM gaNanopAyaH prasavavAkyAnAM ca nirgalitArthaH 13 AnaMdAdiSu kiyatAM duSTayogAnAM A- 24 makarasthitaguroH prakAradvayena parihAraH vazyakakRtye parihAraH 24 luptasaMvatsaradoSo'pavAdasahitaH Aho! Shrutgyanam
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNAni pRSThAMkA: 25 vArapravRttiH 25 vArapravRttiprayojanapurassaraM kAlahorA . 26 kAlahorAprayojanamanyacca 26 manvAdayo yugAdayazca muhUrtaciMtAmaNyanukramaNikA / pRSThAMkAH atha nakSatraprakaraNam 2 27 nakSatrasvAminaH 27 dhruvanakSatragaNastatkRtyaM ca 27 caranakSatragaNastatkRtyaM ca 28 ugranakSatragaNastatkRtyaM ca 28 mizranakSatragaNastatkRtyaM ca 28 laghunakSatragaNastakRtyaM ca 28 mRdunakSatragaNastatkRtyaM ca 28 tIkSNanakSatragaNastatkRtyaM ca 28 adhomukhordhvamukhatiryaGmukhanakSatrANi 29 pravAladaMtazaMkhasuvarNavastrapIradhAnamuhUrtaH 29 navadhA vibhaktasya vastrasya dagdhAdidoSe zubhAzubhaphalam 30 kacidduSTadine'pi vastraparidhAnam 30 latApAdapAropaNarAjadarzanamadyagokraya vikrayamuhUrtA: 31 pazUnAM rakSAmuhUrta: 31 sthitinivezaniSedhamuhUrtazva 31 auSadhasUcyormuhUrtaH 32 krayavikrayanakSatrANi 22 vikrayavipaNyormahataH 33 azvahastikRtyamuhUrta: 33 bhUSAghaTanAdimuhUrta: 34 mudrApAtananavavastrakSAlanamuhUrtaH 34 khaGgAdidhAraNaM * zayyAdyupabhogamuhUrtazca 39 aMdhAdinakSatrANi prakaraNAni 35 aMdhAdinakSatrANAM phalam 35 dhanaprayoge niSiddhanakSatrANi 36 jalAzayakhanananRtyAraMbhayormuhUrtaH 36 sevakasya svAmisevAyAM muhUrta: 37 dravyaprayoga RNagrahaNamuhUrta: 37 halapravahaNamuhUrtaH 38 bIjoptimuhUrtaH phaNicakraM ca 39 zirAmokSavirekAdidharmakriyAmuhUrtaH 39 dhAnyacchedamuhUrtaH 40 39 kaNamardanasasyaropaNamuhUrtaH dhAnyasthitirdhAnyavRddhizca zAMtikapauSTikAdikRtyamuhUrtaH 40 40 homAhutizuddhiH 41 vanhinivAsastatphalaM ca 41 prativarSotpannanavAnnabhakSaNamuhUrta: 41 naukAghaTa namuhUrtaH 42 vIrasAdhanAbhicArayormuhUrtaH 42 roganirmuktasnAnamuhUrtaH 42 zilpavidyAmuhUrtaH 42 saMdhAnamuhUrtaH 43 parIkSAmuhUrtaH 44 sAmAnyataH zubhakAryeSu lagnazuddhiH 44 nakSatreSu jvarotpattau satyAM tannivRttau dinasaMkhyA 44 zIghraM rogimaraNe viziSTayogaH 45 pretadAhamuhUrtaH pretadAhAdiniSedhazva 45 kASThagomayapiMDAnAM saMgrahamuhUrtaH 45 tripuSkara yogastatphalaM ca 46 zavapratikRtidAheniSiddhakAla: 47 vItarANi Aho! Shrutgyanam
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNAni muhuurtciNtaamnnynukrmnnikaa| pRSThAMkAH prakaraNAni | pRSThAMkAH 47 tripAdanakSatrANi dvipAdanakSatrANi ca saMkrAtiprakaraNam 3 48 abhuktamUlasvarUpam 67 nakSatravAravarzana saMjJAphalaM ca 48 mUlAzleSAnakSatrotpannasya caraNavazena zu. 67 dinarAtrivibhAgena saMkrAMtiphalaM uttarAbhAzubhaphalam yaNadakSiNAyanasaMjJA ca 49 mUlavRkSavicAraH 68 avaziSTasaMkrAMtiSu SaDazItimukhAdi49 mUlanivAsastatphalaM ca saMjJAH 50 mUlaprasaMgADhuSTagaMDAMtanimitteSu ja tasya 68 saMkrAMtau gauNamakhyakramaNa kAlaH parihAraH 69 ardharAtrasaMkrAMtiSu makarakarkaTayozca vi50 mUlazAMtiH zeSaH 54 AzleSAzAMtividhiH 69 udayAstAdivacanasyApavAdaH 54 gaMDAMtazAMtividhiH 55 jyeSThAzAMtividhiH 70 viSNupadAdivizeSaH 55 dinakSayavyatIpAtayogAdizAMtiH 71 sAyanAMzasaMkrAMtistatpuNyakAlazca 56 kuhUsinIvAlIdarzanirNayaH 72 jaghanyabRhatsamanakSatrANi 72 saMjJAprayojanam 56 sinIvAlIkuhUzAMtiH 58 darzazAMtiH 72 karkasaMkrAMtAvabdaviMzopakAH 58 kRSNacaturdazIjananazAMtiH 73 kIdRzasya raveH saMkramo jAtastatphalam 59 ekanakSatrajananazAMtiH 73 saMkrAMteH karaNaparatvena vAhanAdi 60 gomukhaprasavazAMtiH 74 saMkrAMtivazena pratimanuSyazubhAzubhaphalam 60 trItarazAMtiH 74 kAryavizeSe grahavizeSabalaM sAmAnyato 61 sUryacaMdragrahaNajananazAMtiH grahabalaM ca 61 jvarAdyutpattikAlInanakSatrazAMtiH 75 adhimAsakSayamAsalakSaNam 62 nakSatradevatAdhyAnAni 63 kAkamaithunadarzanazAMtiH atha gocaraprakaraNam 4 63 kapotAdizAMtiH 76 ravyAdigrahANAM gocaraphalam 64 pallIsaraThazAMtiH 77 vAmavedhaH zuklapakSe caMdrabalaM ca 64 azvinyAdinakSatrANAM tArakAmAnam 77 dvividhavedhe matadvayam 64 azvinyAdinakSatrANAM svarUpam 78 grahaNIyanakSatraphalaM grahaNIyarAhugocara65 jalAzayArAmadevapratiSThAmuhUrtaH phalaM grahANAM zubhapratIkAro duSTagrahaNa65 devapratiSThAyAM sAmAnyato lagnazuddhiH darzananiSedhazca / 82 caMdrabale vizeSaH Aho ! Shrutgyanam
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ J pRSThAMkAH prakaraNAni 82 caMdrabalasya vidhAnAMtaram muhUrtaciMtAmaNyanukramaNikA / pRSThAMkA: 92 jalapUjAmuhUrta: dugdhapAnamuhUrtazca 92 annaprAzanamuhUrtaH 93 lagnabalaM grahANAM sthAnavazAtphalAni ca 94 bhUmyupavezana muhUrtaH 94 jIvikAparIkSA 82 grahANAM navaratnasamudAyadhAraNam 82 asati dravyasAmarthye tattadraharatnadhAraNam 83 alpamUlyaratnAni tArAbalaM ca 83 zeSakrameNa saphalAstArAH 83 avazyakRtye duSTatArANAM parihAraH 84 caMdrAvasthAgaNanopAyaH 84 dvAdazAvasthAnAmAni 84 grahANAM vaikRtaparihArArthaM saupadhajalasnAnaM dakSiNAzca 85 sUryAdayo grahAH gaMtavyarAzeH kiyadbhardinaiH phalaM dadyurityetat 85 prasaMgAdAvazyakRtye duSTe tithyAdau dAnam 89 sUryAdigrahANAM rAzyaMtaragame phalam 86 niMdyarajodarzanam 87 prathamarajakhalAyAH snAnamuhUrtaH 87 garbhAdhAnam 88 garbhAdhAne lagnam 88 sImaMtonnayanamuhUrtaH 89 mAsezvarAH strINAM caMdrabalaM ca 89 puMsavanamuhUrtaH viSNubalimuhUrtazca 90 jAtakarma nAmakaraNayormuhUrtaH prakaraNAni 95 zizostAMbulabhakSaNamuhUrtaH 99 karNavedhamuhUrtaH 99 karNavedhe lagnazuddhiH 96 cUDAkarmaniSedhakAla: saMskAraprakaraNam 5 86 zubhaphalasUcakaprathamarajodarzanam 86 prathamarajodarzane zubhamadhyA'zubhanakSatrANi | 100 kSaurasya vidhiniSedhau 96 tatprasaMgato'nyakarmaniSedhakAlazca 96 guruzukrayolyavArdhakadinasaMkhyA 97 paramate bAlyavArdhakadinasaMkhyA 97 caulamuhUrtaH 98 mAtari sagarbhAyAM caule vizeSaH 99 caule duSTatArApavAdaH 99 caulAdikRtye kAlavizeSaniSedhaH 99 sAmAnyakSaurAdimuhUrtastanniSedhakAlazca 4 100 rAjJAM kSaure vizeSaH varjyanakSatrANi ca 101 akSarAraMbhamuhUrtaH 101 vidyAraMbhamuhUrtaH 102 vratabaMdha: 102 tasya kAlatrayaM nityakAmyagauNabhedena 103 vratabaMdhe nakSatrAdi 104 vratabaMdhe sAmAnyato lagnabhaMgayogaH Aho! Shrutgyanam C 104 vratabaMdhe lagnazuddhiH 90 sUtikAsnAna muhUrta: 104 varNAdhIzAH zAkhezAzca 104 varNezazAkhezaprayojanam 99 prathamAdimAsotpannadaMtaphalam 91 dolAca dolArohaNamuhUrta : niSkramaNa - 105 sAmAnyato niSiddhajanmamAsAdeH prati muhUrtazca prasavaH
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNAni pRSThAMkA: 106 gurubalam 106 gurudISTApavAdaH 107 vratabaMdhe varjyapadArthAH 107 vratabaMdhe vyAdyaMzaphalam 108 caMdranavAMzaphalaM sApavAdam 108 keMdrasthasUryAdigrahANAM phalam 108 caMdraguruzukrANAM grahayoge phalam 109 caMdrAdivazena zubhAzubhayogau 109. vrate anadhyAyAH 110 pradoSalakSaNam 110 bahvRcAM brahmaudanasaMskAraH 111 vedaparatvena nakSatravizeSaH 111 dharmazAstrIyavizeSaH 112 chUrikAbaMdhanamuhUrtaH 112 kezAMtasamAvartanamuhUrtI muhUrtaciMtAmaNyanukramaNikA / atha vivAhamakaraNam 6 113 praznalagnAdvivAhayogadvayam 114 anyadvivAhayogadvayam 114 praznalanAdvaidhavyayogatrayam 114 praznalagnAtkulaTAmRtavatsAyogaH 114 vivAhabhaMgayogaH 115 praznamAdvaidhavyamutApatyAdiyogaH 115 bAlavaidhavyayoge parihAraH 115. sAvitrIvratam 115 pippalatam 116 kuMbhavivAhaH 116 azvatthavivAhaH 116 viSNupratimAdAnavidhiH vRSThAMkA: 118 kanyAvaraNamuhUrtaH 118 varavaraNamuhUrtaH 118 kanyAvivAhakAla: grahazuddhizva 119 vihitamAsAH 120 mAsaprasaMgAjjanmamAsAdiniSedhavidhayaH 120 jyeSThamAsaprayuktavizeSaH 121 anyavizeSaH 121 pratikUlanirNayaH prakaraNAni 124 vivAhAnaMtaraM puruSatraye cUDAdiniSedhaH 124 mUlAdiduSTanakSatrotpannayorvadhUvarayoH zvazurAdipIDakatvam 124 tadapavAdaH 129 rAzikUTAnAM nAmAni 125 varNakUTaM vazyakUTaM tArAkUTaM yoniTam 127 grahamaitrI 127 gaNakUTaM tatphalaM ca 128 rAzikUTaM tatphalaM ca 128 duSTabhakUTasya parihAraH 129 duSTAnAM gaNakUTa bhakUTagrahakUTAnAM parihAraH ' 129 nADIkUTaM tadapavAdazca 131 prAcyasaMmataM vargakUTam 131 nakSatrarAzyaikye vizeSaH 132 rAzisvAminaH navAMzavidhizva 132 horAvidhiH 133 triMzAMzAH 133 dreSkANakAMzAH 133 dvAdazAMzAH 133 triMzAMzakAH 117 asyAH kanyAyAH kIdRzaM prathamApatyaM / 134 gaMDAMtadoSaH bhaviteti prazna uttaram 134 nakSatragaMDAMta: Aho! Shrutgyanam
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNAni pRSThAMkAH 134 lagnagaMDAMtaH 134 tithigaMDAMtaH 134 kartarIdoSaH 135 sagrahadoSaH 135 aSTamagnadoSaH sApavAdaH muhUrtaciMtAmaNyanukramaNikA / pRSThAMkA: prakaraNAni 144 prAcyamatena bANaH sApavAdaH 144 samayabhedena trividho bANaparihAraH 145 grahANAM dRSTiH 145. udayAstazuddhiH 147 sUryasaMkramaNAkhyadoSaH 147 sarvagrahANAM saMkrAMtighaTyaH 147 paMgdhakANabadhirAkhyalagnadoSAH 147 paramate paMgbaMdhalagnadoSAH 148 yeSAM prayojanaM sApavAdaM 148 vihitanavAMzAH 148 vihitanavAMze kacinniSedhaH 148 sarvathA lagnabhaMgayogaH 136 anyadapi 136 viSaghaTIdoSaH 137 divAmuhUrtAH 137 rAtrimuhUrtAH 137 vArabhedena muhUrtA: 138 vedhadoSavivakSayA vihitanakSatrAdikama bhijinmAnaM ca 138 vedhadoSaH 138 paMcazalAkAcakram 139 saptazalAkAvedhaH 139 krUrAkrAMtAdinakSatradoSaH sApavAdaH 139 lattAdoSaH 140 pAtadoSaH 140 sUryacaMdrakrAMtisAmyAparaparyAyo mahApAtadoSaH 140 khArjUradoSaH 140 upagrahadoSaH 141 pAtopagrahalattAsvapavAdaH 141 vAradoSabhedakulikaH 142 dagdhatithyAkhyadoSaH 142 jAmitradoSaH 142 ekArgaladoSANAmapavAdaH 142 keSAM ciddoSANAM dezavizeSeNa parihAraH 143 dazayogadoSAH dazayogaphalaM tadapavAdazca 144 bANadoSaH paMcakAkhyaH 148 rekhApradagrahAH 149 kartaryAdimahAdoSApavAdaH 149 vivAhe'bdadoSAdyanekadoSApavAdaH 150 uktAnuktadoSaparihAraH 150 sAmAnyato doSasamUhaparihAraH 191 lagnaviMzopakAH 199 grahavazena zvazurAdivibhAgajJAnam 191 saMkIrNajAtInAM divAhe vizeSaH 152 gAMdharvAdivivAhe vizeSa: 152 vivAhAtprAk kartavyAnAmAvazyakakRtyAnAM dinazuddhiH 152 vedIlakSaNaM maMDapodvAsanadinaniyamazca 193 tailAdilApane saMkhyAniyamaH 193 maMDapAdau staMbhanivezanam 113 godhUliprazaMsA 154 godhUlibhedAH 194 godhUlisamaye'vazyavarjyAni 194 sUryaspaSTagatiH Aho! Shrutgyanam
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNyanukramaNikA / . pRSTAMkAH prakaraNAni pRSThAMkA prakaraNAni 154 sUryasya tAtkAlikIkaraNam 165 praznalagne vizeSaH 155 iSTakAlikalagnAnayanam 165 yogAMtaram' 155 ravilagnAbhyAM iSTaghaTikAnayanam 165 yAtrAkAlaH 155 ghaTikAnayanavizeSaH 166 tithyAdizuddhiH 116 vivAhAdau AvazyakavAni 167 vArazUlanakSatrazUlI 167 vArazUlanakSatrazUlApavAdaH kAlazUlazca vadhUpravezaprakaraNam 7 167 madhyamAnAM miSiddhAnAM ca kiyatAM bhAnA 157 vadhUpravezamuhUrtaH vaya'ghaTikAH 158 vadhUpraveze nakSatrazuddhiH 168 matAMtareNa vaya'ghaTikAH 168 bhAnAM jIvapakSAdikAH saMjJAH dvirAgamanaprakaraNam 8 168 jIvapakSAdInAM phalam 158 dvirAgamanamuhUrtaH 169 saphalo'kulakulAkulakulagaNaH 159 saMmukhazukradoSaH 170 pathi rAhucakram 159 pratizukrApavAdaH 170 pathi rAhucakraphalam 170 tithicakraM saphalam agyAdhAnaprakaraNam 9 173 sarvAMkajJAnam 160 agyAdhAnAdimuhUrtaH 173 aDalabhramaNadoSau 160 agnyAdhAne lagnazuddhiH 173 hiMvarAkhyayogaH 161 yAgakartRtvayogAH 173 ghabADaM TelakaM gauravaM ca / 173 ghAtacaMdrastatparihArazca rAjAbhiSekaprakaraNam 10 174 ghAtatithayaH ghAtavArAzca 161 kAlazuddhiH 175 ghAtanakSatrANi ghAtalagnAni ca 162 rAjAbhiSekanakSatrANi lagnazuddhizca / 175 yoginIdoSaH 162 rAjAbhiSeke vizeSaH 175 kAlapAzAkhyayogau 176 pArighadaMDadoSaH yAtrAprakaraNam 11 / 176 vidikSu gamane nakSatrANi pArighadaMDA163 yAtrAdhikAriNaH pavAdazca 163 praznAdeva phalam 176 anyadapi 164 anyau praznau 177 ayanazuddhiH / 164 azubhaphaladapraznaH 177 saMmukhazukradoSaH tatparihAradAnaM zAMtizca Aho ! Shrutgyanam
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNyanukramaNikA / pRSThAMkAH prakaraNAni 178 zukrasya vakrAstAdidoSaH sApavAdaH 178 anyadaniSTalagnaM zubhalagnaM ca 179 anyadaniSTalagnam 180 anyacchubhalagnam 180 zubhalagnAni 181 dikUsvAminaH 181 digIzaprayojanam 181 lAlATikayogAH 182 paryuSitayAtrAyogacatuSTayam 182 samayabalam 182 lagnAdibhAvAnAM saMjJA: 182 reSApradagrahAH 183 yogayAtrA tadAraMbhaprayojanaM ca 183 yogayAtrA 183 yogayAtrAlagnAni 191 vijayAdazamI muhUrta: 191 anyadapi 192 yAtrAyAmavazyaniSiddhanimittAni 192 ekadinasAdhyagamanapraveze vizeSaH 192 prayANe navamIdoSaH 193 yAtrAdinIyavidhiH 193 nakSatra dohadAH 194 digdohadam 194 varadohadam pRSThakAH prakaraNAni 196 matabhedena prasthAnaparimANam 197 prasthAnadinasaMkhyA 198 prasthAnakarturniyamAH 198 akAlavRSTidoSaH 199 duSTazakunazAMtirdAnaM ca 199 zubhasUcakazakunAH 201 azubhasUcakazakunAH 201 anyazakunAH 202 kokilAdInAM vAmabhAge zreSThatvam 202 chikkArAdInAM dakSiNabhAge zubhatvam 203 uktavyatiriktAnAM sAmAnyataH prAdakSiNyena zakunaH 203 viruddhazakune parihAraH 203 yAtrAnivRttau gRhapravezamuhUrtaH 204 vivAhaprakaraNoktadoSA yAtrAyAM varjyAH 204 anye doSAH vAstuprakaraNam 12 209 grAmapurAdiSu gRhanirmANe svasya zubhA - zubham 206 rAziparatvena grAmanivAse niSiddhasthA nAni 207 iSTanakSatreSTAyAbhyAM iSTabhUmyA vistArAyAma 208 AyairvarNaparatvena ca dvAranivezanam 208 gRhAraMbhe viziSTakAlaniSedhaH 209 vyayakathanapuraHsaramaMzakajJAnaM saphalam 209 zAlA dhruvAdyAnayanam 194 tithidohadam 199 gamanasamaye vidhiH 195 dizyayAnAni 196 nirgamanasthAnAni 196 gamanavilaMtre varNakrameNa prasthAnavastUni 210 dhruvAdInAM nAmAkSarasaMkhyA 196 prasthAnaparimANam 211 gRhasyAyAdinavakam Aho! Shrutgyanam
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhuurtciNtaamnnynukrmnnikaa|. pRSThAMkAH / prakaraNAni | pRSTAMkAH prakaraNAni 212 gRhAraMbhevRSavAstucakram 218 phalavizeSAcchubhasUcakaM yogadvayam 212 sauracAMdramAsaikyena prAcyAdidikSu dvArA- 219 anyayogadvayamazubham Ni gRhanirmANanakSatrANi sUtikAgRhani- 219 dvAracakra saphalam rmANapravezau ca 214 prAgabhihitasauracAMdramAsAnAM prakArAMtare- gRhapravezaprakaraNam 13 NaikavAkyatA |220 tatra pravezazcaturvidhaH 215 tithiparatvena dvAraniSedhaH 220 kAlazuddhyAdikam 215 gRhAraMbhe paMcAMgazuddhiH lagazuddhizca 221 jIrNagRhapraveze vizeSaH 215 devAlaye gRhAraMbhe jalAzaye ca vidiga- 222 gRhapravezadinAt prAgvAstupUjAvidhiH vasthitarAhumukhaM saphalam 223 lagnazuddhistithivArazuddhizca 216 gRhakUpanirmANe digavasthityA phalam 224 vAmaraviH 217 kUpe kRte gRhamadhye kariSyamANAnAM upa- 224 praveze kalazavAstucakram karaNagRhANAM dikparatvena karaNam |225 pravezottarakAlInakartavyavidhiH 217 gRhasya AyurdAyayogadvayam 226 graMthasamAptau pitAmahavarNanam 218 anyayogadvayam 226 kramaprApta svapitavarNanam 218 anyat yogatrayam 227 svanAmakathanapUrvakaM graMthasamAptiH 218 gRhasya parahastagAmitve yogaH iti anukramaNikA samAptA // Aho ! Shrutgyanam
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 T: 11 // muhUrtaciMtAmaNiH // // rAmakRtapramitAkSarATIkAsahitaH // zubhAzubhaprakaraNam // 1 // kailAse pUrNarAkAhimakararucire vIkSya biMbaM svakIyaM bhUyobhUyo'pi dhAvanpratibhaTakaraTispardhayA caMDazuMDaH // mA dhAva tvaM tvadaMghriprahatibhirabhito dhUyate'sau dharitrItyaMbAvAgbhirniruddhAH kapaTakaraTinaH kelayo naH punaM // 1 // muhUrtaciMtAmaNisaMjJakasya svayaM kRtasya pramitAkSarAkhyAm || rAmo vidhatte vivRtiM praNamya viSNvarkarudrAn pitarau gurUMzra // 2 // prAripsitasya graMthasya nirvighnaparisamAptyarthaM ziSTAcArAnumitazzrutibodhitakartavyatAkaM svAbhISTagaNezadevatAzIrvAdarUpaM maMgala miMdravajjayopanibadhnAti gaurIzravaH ketaka patrabhaMgamAkRSya hastena dadanmukhAgre // vinaM muhUrtAkalita dvitIyadaMtapraroho haratu dvipAsyaH // 1 // gaurIzrava iti // dvipasya gajasyAsyaM mukhaM yasyeti dvipAsyo gaNezo vighnaM haratu nAzayatu / yuSmAkamiti zeSaH / kIdRzo gaNezaH gaurIzravaH ketakapatrabhaMgaM hastenAkRSya mukhAgre dadat / gaurI pArvatI tasyAH zravaNayoH karNayoH sthitaM ketakyAH puSpaM ketakaM ya patraM parNa tasya bhaMgaM khaMDa hastena zuMDAdaMDenAkRSya haThAGgRhItvA svamukhAgre svamukhauSThe dadAti sthApayatIti dadat / anena gaNezasya bAlalIlA sUcitA / bAlo'pi mAtRsamIpavarti yatkicitsveSTaM vastu balAtkAreNa gRhItvA mukhe nikSipatIti / ataeva muhUrtAkalitadvitIyadaMtaprarohaH / muhUrta kSaNamAtramAkalito'nusRto dvitIyadaMtapraroho dvitIyadaMtodgamo yena saH / anena ketakapatrasya mukhasthApanasamaye yAvannigaraNaM na karoti tAvadgaNezo'pi dvidaMtaevAloki / lokkairityabhUtopameyam // 1 // atha jyotiSagraMthamArabhamANo viSayaprayojanasaMbaMdhAdhikAriNaH sUcayankartavyamupajAtikayA pratijAnIte kriyAkalApapratipattihetuM saMkSiptasArArthavilAsagarbham // anaMtadaivajJasutaH sa rAmo muhUrtaciMtAmaNimAtanoti // 2 // Aho! Shrutgyanam
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau kriyAkalApeti // anaMtAkhyajyotirvitputraH sa prasiddho rAmo muhUrtaciMtAmaNi muhUrtAnAM dinazuddhivizeSANAmathavA dinasya rAtrairvA paMcadazo vibhAgastatra lakSaNayA tadupalakSitaH kAlo muhUrtazabdenocyate / tasya ciMtA zuddhayazuddhirUpo vicArastasya maNiriva muhUtaciMtAmaNiH / yathA maNihIrakAdiH samastakAMtInAmAdhArastathAyamapi graMtho nikhilamuhUrtAnAmAdhAra ityanvarthanAmAnaM muhUrtaciMtAmaNiM jyotiSagraMthamAtanoti / niSedhavidhyAdisannivezavizeSeNa nirUpayatItyarthaH / nanu jIrNagraMthaireva muhUrtavicAre siddhe kimanenetyata Aha / kIdRzaM muhUrtaciMtAmaNi kriyAkalApapratipattihetum / kriyA jAtakarmAdikAstAsAM kalApaH samUhastasyAmukasmin zubhadine kAryametadasminnazubhadine na kAryamityevaMrUpA drutataraM pratipattiH samyagjJAnaM tasya hetuM kAraNam / ayamarthaH / anyagraMtheSu tithyAdiprakaraNeSu tithyAdizudviruktA tajjJAnaM tatprakaraNAnAM punaHpunarAloDanena siddhyediti gauravam / atratvekasminneva padye yo yo muhUrto vicAryate tasya tasya tatraiva nirvAha iti lAgham / nanvanyeSvapi graMtheSvevaMvidhamuhUrtanirUpaNAdvayartho'yaM zrama ityata Aha / punaH kIdRzaM muhUrtaciMtAmaNi saMkSiptasArArthavilAsagarbham / saMkSiptazcAsau sArArthavilAsagarbhazca taM sArArthoM niSkRSTArthastasya vilAsaH prakAzaH sa garne yasyAsau atra zabdalAghavena niSkRSTArthasya nirUpaNAt yathA gurumukhaM vinaivArthajJAnaM sadyo manasi jAgarti tathA nAnyagraMtheSu / tatra zabdakAThinyAgurumukhAdapi jhaTityarthajJAnaM na bhavatItyetadarthamasyAraMbha iti / nanu saMbaMdhAdicatuSTayakathanaM vinA kathaM zrotapravRttiH / uktaM ca / siddhiH zrotRpravRttInAM saMbaMdhakathanAdyataH / tasmAtsarveSu zAstreSu saMbaMdhaH pUrvamucyate // kimevAtrAbhidheyaM syAditi pRSTastu kenacit / yAvatprayojanaM noktaM tAvattatkena gRhyata iti // ucyate / muhUrtaciMtAmaNimityanena padenaiva sarvaM sUcitam / tathAca nAradaH / asya zAstrasya saMbaMdho vedAMgamiti dhAtRta iti / yadvA / atrAbhidheyapadArthAnAM muhUrtAnAM graMthasya ca pratipAdyapratipAdakabhAvaH saMbaMdhaH / prayojanaM tu zubhAzubhanirUpaNaM vivAhAdikAlanirNayazca / yadAha nAradaH / prayojanaM ca jagataH zubhAzubhanirUpaNamiti / kazyapo'pi / grahaNagrahasaMkrAMtiyajJAdhyayanakarmaNAm / prayojanaM vratodvAhakriyANAM kAlanirNaya iti / tajjijJAsuradhikArI / sa ca dvija eva nAnyaH / uktaM ca nAradena / siddhAMtasaMhitAhorArUpaskaMdhatrayAtmakam / devasya nirmalaM cakSuyotiHzAstramakalmaSam // vinaitadakhilaM zrautasmAtakarma na siddhayati / tasmAjagaddhitAyedaM brahmaNA nirmitaM purA / ataeva dvijairetadadhyetavyaM prayatnataH / atraivakArasya pAThakrameNa yojane prayojanaM vinaiva jyotiHzAstrAdhyayanasyAvazyakatvaM pratIyate / dvijaireveti vyAkhyAne dvijavyatiriktaiH zUdrai dhyeyAmiti ca pratIyate / vyAkhyAnadvayamapi yuktameva / nanu kathaM zrautasmAtakarmopayogi jyotiSamiti cedu. cyate / aSTavarSa brAhmaNamupanayIta vasaMte brAhmaNo'nInAdadhIta darzapaurNamAsAbhyAM yajetetyA Aho ! Shrutgyanam
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ zubhAzubhaprakaraNam / dizrutayaH saMti / tatra vaSodijJAnaM vasaMtAdyUtujJAnaM darzapUrNamAsayorjJAnaM ca jyotiSaM vinA sarvathA na nirvahatItyavazya madhyetavyaM jyotiHzAstram / uktaMca vedAMgajyotiSe / vedA hi yajJArthamabhipravRttAH kAlAnupUrvA vihitAzca yajJAH / tasmAdidaM kAlavidhAnazAstraM yo jyotiSaM veda sa veda yajJAn // yathA zikhA mayUrANAM nAgAnAM maNayo yathA / tadvadvedAMgazAstrANAM jyotiSaM mUrdhani sthitam || tasmAtkarmopayogikatayA'vazyamadhyetavyaM jyotiHzAstram / tacca suparIkSitaziSyAya deyam / taduktaM zrutau / vidyA ha vai brAhmaNamAjagAma / gopAya mA zevadhiSTe'hamasmi / asUyakAyAnRjave'yatAya na mA brUyA vIryavatI tathA syAm / anyacca / naitaddeyaM durvinItAya jAtu jJAnaM guptaM taddhisamyakphalAya / asthAne hi sthApyamAnaiva vAcAM devI kopAnnirdahettaM cirAya || vinayAvanatAya dIyamAnaM prabhavetkalpalateva satphalAya / upakRtyanucitakAni zAstrANyupakArasya padaM hi sAdhureveti / zUdrapAThe ca mahAndoSaH / gargaH / snehAlobhAcca mohAcca yo vipro'jJAnato'pi vA / zUdrANAmupadezaM tu dadyAtsa narakaM vrajediti / jyotiHzAstrAdhyayane phalamAha mAMDavyaH / evaMvidhasya zrutinetrazAstrasvarUpabhartuH khalu darzanaM vai / nityazeSaM kaluSaM janAnAM SaDabdajaM dharmasukhAspadaM syAt // atra jJAnavizeSeNa jyotirvidaH pUjAtAratamyaM jIrNairabhyadhAyi / dazadinakRtapApaM haMti siddhAMtavettA tridinajanitadoSaM taMtravijJaH sa eva / karaNabhagaNavettA haMtyahorAtradoSaM janayati ghanamaMhastatra nakSatrasUcI // nakSatrasUcilakSaNaM varAhasaMhitAyAm | aviditvaiva yaH zAstraM daivajJatvaM prapadyate / sapaMktidUpakaH pApo jJeyo nakSatrasUcakaH // tithyutpattiM na jAnaMti grahANAM naiva sAdhanam / paravAkyena vartate te vai nakSatrasUcakAH // nakSatraM sUcayatIti nakSatrasUcI / nakSatrasUcakoddiSTamupavAsaM karoti yaH / sa vrajatyaMdhatAmistraM sArdhamRkSaviDaMbanA || nakSatrasUcakaM pApaM bhiSajaM zulkajIvinam / tAdRMpaurANikAdIMzca vAGmAtreNApi nArcayet // RkSaviDaMvinA nakSatrasUcakena sahAMdhatAmistraM narakaM vrajati atazcAyathAzAstramAdezaka eva nakSatrasUcako na tu saMpUrNazAstraparijJAtA / daivajJatvaM prapadyata ityuktatvAt / pUrvakarmArjitasadasatkarmavipAko daivaM tajjAnAtIti daivajJastasya bhAvo daivajJatvam / guruH / daivajJaiH zAstratatvajJairmuhUrto'nviSyate yadi / sanmuhUrtaH samanvepyo nAnyairnakSatrasUcakairiti / ataeva kazyapo vedapAragasAhityenaiva nakSatrasUcakasya zrAddha bhojanamAha / arirvizraMbhahaMtA ca vyaMgo nakSatrasUcakaH kANaH kubjazca maMdazva zvitrI mUrkhazva kuSThavAn // sarve zrAddhe niyoktavyA mizritA vedapAragairiti / vasiSThaH / triskaMdhapAraMgama eva pUjyaH zrAddhe sadA bhUsuravaMdamadhye | nakSatrasUcI khalu pAparUpo heyaH sadA sarvasudharmakRtye / varAho'pi / nAsAMvatsarike deze vastavyaM bhUtimicchatA / cakSurbhUto hi yatraiSa pApaM tatra na vidyate // muhUrtatithinakSatramRtavazcAyanAni ca / sarvANyevAkulAni syurna syAtsAMvatsaro yadi // ato gaNakAnAM yadapAMkteyatvaMmabhyadhAyi dharmazAstre tacca sUcakAbhiprAyeNa jJeyam / mahAprayojanaM 1 Aho! Shrutgyanam
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNI tvetacchAstrasya samyagjJAnAdbrahmasAyujyamiti / tathAca gargaH / jyotizcakre tu lokasya sarvasyoktaM zubhAzubham / jyotirjJAnaM tu yo veda sa yAti paramAM gatim // sUryasiddhAMte / divyaM cakSurbrahANAM tu darzitaM jJAnamuttamam / vijJAyArkAdilokeSu sthAnaM prApnoti zAzvatam // varAhaH / na sAMvatsarapAThI ca narake paripacyate / brahmalokapratiSThAM ca labhate daivaciMtaka iti / tasmAjjyotiHzAstramavazyamadhyetavyamiti sthitam / tatrApyArSavAkyAnAM pAThamAtreNApi phalamasti smRtyAdipaThanavaditi / atha muhUrtaprayojanamAha satyAcAryaH / zubhakSaNakriyAraMbhajanitA pUrvasaMbhavAH / saMpadaH sarvalokAnAM jyotistatra prayojanamiti / tena zubhamuhUrtArabdhaM kAryaM sidhyedazubhamuhUrtArabdhaM tu na siddhyediti / nanvetanna yujyate / yena tu yatprAptavyaM tasya vipAkaM surezasacivo'pi / yaH sAkSAnniyatijJaH so'pi na zakto'nyathA kartumiti zaunakokteH / prAcIna sadasatkarmarUpadaivasyAvazyaMbhAvitvAditi cenna / vivAhAdiSu vihitakAlasya puruSaprayatnasAdhyatvAdubhayayoge satyeva kAryasiddhirna kevaladaiveneti / taduktaM kezavArkiNA / phaledyadi prAktanameva tatkiM kRpyAdyupAyeSu paraH prayatnaH / zrutiH smRtizcApi nRNAM niSedhavidhyAtmake karmaNi kiM niSaNNeti / yadi tu daivameva phalettadA sarvo janaH kRSyAdyupAyeSu kathaM pravartateti / kiMca zrutismRtyAdayo'pi niSedhavidhyAtmakA nirarthakAH syuH / na vRkSamArohena kUpamavarohenna bAhubhyAM nadIM tarenna prANasaMzayamabhyApadyetetyAdInAmAzvalAyanAdivacanAnAM cikitsAzAstrasyeva vaiyarthyaprasaMgaH syAdityarthaH / yAjJavalkyospi / daive puruSakAre'pi karmasiddhirvyavasthitA / tatra daivamabhivyaktaM pauruSaM paurvadai - hikamiti / karmasiddhiH phalAvAptiriSTAniSTalakSaNA sA ca kevaladaive na vyavasthitA apitu puruSakAre'pi / puruSakAraH prayatnaH puruSakArAbhAve daivameva nAstItyAha / tatra daivamiti / pUrvadehAjitapauruSameva daivamityucyate taccAlpapuruSaprayatnAnaMtaraM mahAphalodayenA'bhivyaktaM bhavati / ataeva vasaMtarAjaH / pUrvajanmajanitaM purAvidaH karma daivamiti saMpracakSate / udyamena samupArjitaM tadA vAMchitaM phalati naiva kevalamiti / daivaprayatnayoranyatareNa siddhirna bhavatItyatra dRSTAMtamAha yAjJavalkyaH / yathA hyekena cakreNa rathasya na gatirbhavet / tadvatpuruSakAreNa vinA daivaM na siddhyati // kezavArko'pi / prAkkarmabIjaM salilAnalorvIsaMskAravatkarma vidhIyamAnam / zoSAya poSAya ca yasya tasya tasmAtsadAcAravatAM na hAniriti // yatprAkkarma janmAMtaropA - jiMtaM karma daivarUpaM tasya vidhIyamAnamadhunA kriyamANaM karma zoSAya poSAya ca bhavati / bIjaM salilAnalorvIsaMskAravat / yathA sadbIjaM zubhasalilAdisaMskAraiH saMskRtaM saddeti va ca tadvatprAkkarmApyaihikena satprayatnena vardhate'nyathA kSIyate ityarthaH / tasmAjjyotiHzAstravihitakAle vivAhAdikurvatAM zAMticikitsAdisadAcAravatAM puruSANAM sadA na hAniH syAt / anyacca / daivaM hi puruSaniSThaM taddezakAlavazata eva vipacyate / duSTamapi duSTAMtarasAhityenaitaduSTakAri bhavati / yathA durjano raMdhrAnveSaNena / ataeva vasaMtarAjaH / sarpavahniviSakaMTakAdikaM I 4 Aho! Shrutgyanam
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ zubhAzubhaprakaraNam / yena devazaraNo'pi mAnavaH / dUratastyajati pauruSaM tadA tena na sphurati daivato'dhikam / / pauruSeNa hRdayepsitAM gatiM prApnuvaMti puruSAH sumedhasaH / yAMti devazaraNA layaM yathA pAdapA jvalati dAvapAvake iti // zakunanimittAdibhiH sUcitamazubhaM daivaphalaM zubhena prayatnena vaMcyata eva / yathA ca vasaMtarAjaH / tannirUpya zakunena duHkhadaM vaMcayaMti niyataM samudyatam / paurugheNa puruSAH sumedhasaH saMzrayaMti punarAtmano hitamiti / tadaivaphalaM duHkhaM samudyataM zakunena nirUpyaM jJAtAraH puruSAH pauruSeNa vaMcayaMtItyarthaH / yathA yena graheNa yAvatI dazAMtardazA vA dattA tasyAH phalaparipAkastAvaMtaM kAlamabhivyApya bhavedeveti sthite dazApravezakAlInacaMdrAdyacchubhAzubhaphalanirUpaNaM yathA tasya dazAphalasyAnyathAtvamalpatvamAdhikyaM vA ruMdhayati tadvadetadapi bohavyam / nanvanaMtaroktasarpaviSavaidyAdidRSTAMtena pauruSameva phalasAdhanaM kathaM na syAt / tathA ca vRhadyAtrAyAM varAhaH / tathA paramupekSyaiva daivaM dhairyAvalaMbinaH / pratyakSataH kriyAsiddhau kevalaM jagurudyamam // utthAnahIno rAjA hi buddhimAnapi sarvadA / pradharSaNIyaH zatrUNAM bhujaMga iva nirviSaH // vidhAnagaNanAjaDaH puruSakAramuktAdaro manorathaparizramaina paricuMbati zrImukham / parAkramavinizcitaikasunayo hi sadyaH kRtaM harirmadasuvAsitaM pibati kuMjarAsamadha ityAdi / ucyate / samAnabhUmiSu samAnasalilAdiprayatne'pi phalavaicitryadarzanAt kAraNAMtaraM kalpyate tadeva daivamiti / ata ubhayooMge satyeva phalasiddhiriti / etadapi tatraiva / kRSiSTisamAyogAdRzyate phalasiddhayaH / asminnarthe zRNu zlokAndaipAyanamukhodgatAn // kRSiH pauruSaM dRSTidaivaM karSakaH pauruSeNa kRSi karoti tAM daivaM vRSTayA sAdhayati / atha kRSi karoti cettadA dRSTayA vinA na kiMcitphalamApnoti / yadi punaH karSako bIjaM vapati daivaM ca varSati tadA phalamadhikamutpadyate / evaM daivapuruSakArayoH samayoryatphalasiddhayo dRzyate / atrArthe zrIvyAsamukhodgatA ime zlokAH / na vinA mAnuSaM daivAdaivaM vA mAnuSAdvinA / naiko nivartayatyarthamekAraNirivAnalamiti / kecidguddhiH karmanusAriNIti mAnyamAnAH prayatno'pi daivarUpa iti kRtvA daivameva phalasiddheH kAraNamiti vadaMti tanna / anavasthAdoSaprasaMgAt / tathAhi / prAkArjitapauruSameva kila daivazabdenocyate / atratyaH prayatnaH prAcInapauruSalakSaNena devena janyate / tadapi tatprAcInapauruSajanyamityanavasthA'taH prayatno'pi daivaprerita ityanupapanam / nanu bIjAMkuranyAyenAnavasthAdoSo na bhavatIticenna / nahi bIjAMkuranyAyena daivameva mUlamiti nizcIyate nApi prayatnaH / ataH satyubhayayoge phalasiddhiriti tattvam / evaM cettarhi pU. voktAnAM zaunakAdivAkyAnAM / yena tu yatprAptavyaM tasya vipAkaM surezasacivo'pi / yaH sAkSAniyatijJaH so'pi na zakto'nyathA kartumityAdikAnAM kA gatiH / ucyate / daivaM tu dRDhakamajamadRDhakarmajaM ceti dvividham / tatra dRDhakarmajasyAvazyaMbhAvitvAt grahazAMtyAdirUpApUrvaprayanAdapi tannivArayituM na zakyate / dRDhamUlatvAt prabalavAtAghAte'pi dRDhamUlapAdapavat / aha Aho ! Shrutgyanam
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau Dhakamaja tu daivaM prayatnena nivartyamatizithilamUlapAdapavat / tathAca jAtake / ye dharmakarmaniratA vijiteMdriyA ye ye pathyabhojanajuSo dvijadevabhaktAH / loke narA dadhati ye kulazIlalIlAM teSAmidaM kathitamAyurudAradhIbhiriti / prayatnAbhAve tu vipacyate / tathA ca tatraiva / pApiSThA ye durAcArA devabrAhmaNaniMdakAH / apathyabhojinasteSAmakAle maraNaM dhruvamiti / vaidyake'pi / pUrvajanmakRtaM pApaM vyAdhirUpeNa bAdhata iti / sarvavyAdhInAM sAdhAraNyena karmajatve'pi sAdhyAsAdhyatvena dvaividhyam / tatrApi / kRcchropAyaH sukhopAyo dvividhaH sAdhya ucyate / asAdhyo dvividho jJeyo sAdhyo yshcaaprtikriyH| sAdhyA yApyatvamAyAMti yApyAzcAsAdhyatAM tathA // naMti prANAnasAdhyAstu narANAmakriyAvatAmityAdinA'cikitsyavyAdhedRDhakarmamUlatvamanyeSAmaDhaDhakamamUlatvaM nizcIyate / tato devasyedRzaM dvaividhyamasti / ataH zaunakavAkyAnAmayamarthaH / yena tviti / yena puruSeNa yatprAptavyamavazyaMbhoktavyaM dRDhakIpArjitamiti yAvat / tadanyathA kartu bRhaspatirapi na zaktaH / arthAdanyadadRDhakarmopArjitamanyathA kartuM zakta ityarthaH / ato nimittazakunAdibhirduSTaphale jJAte baudhAyanAdivihitena tacchAMtidAnAdirUpadharmeNa prayatnena tanivartate zubhaM vardhate / ataeva tenaivoktam / suparIkSitaM vilagnaM dharmArthasukhAya daMpatyoH / aparIkSitaM vilagnaM nahi deyaM paMDitena daivavidA / ayazoM'bunidhau majati zAstramavijJAya yo dadyAditi / bRhaspatirapIdraM pratyAha / svabhAvAdeva kAlo'yaM zubhAzubhasamanvitaH / anAdinidhanaH sarvo na nirdoSo na nirguNaH // tasmAnirdoSakAlAthai muhUrtamadhigacchatAm / kAlaH zubho guNairyukto balavadbhiH zubhapradaH // doSairyukto'pi cAprApyairbahubhirvyatyayaM dvayoriti / ataH zubhamuhUrtabalena pUrvakarmArjitamazubhamapi daivaphalaM nivAryate ityanavadyam // 2 // atha tithIzAnanuSTubhAhatithIzA vahniko gaurI gaNezo'hiho rviH|| zivo durgAtako vizve hariH kAmaH zivaH zazI // 3 // tithIzA iti // ete tithIzAstithInAM svAminaH / vahnizca kazca / ko brahmA zeSaM spaDham / prayojanaM tu tattadevatApUjApratiSThAdi / atha muhUrtavicArasya pratijJAtatvAtsaMvatsaraprakaraNaM noktaM tadanyata evAvadhAryam // 3 // _artha tithInAM saMjJAM saphalAmAhanaMdA ca bhadrA ca jayA ca riktA pUrNeti tithyo'shubhmdhyshstaaH|| site'site zastasamAdhamAH syuH sitajJaumArkigurau ca siddhaaH||4|| nNdeti| pratipadAdi paMca tithayo naMdAbhadrAjayAriktApUrNAsaMjJAH svasvanAmasadRzaphaladAH syuriti / evaMprakAreNa sarvAH SaSThyAdayo jJeyAH tAH zuklapakSe azubhamadhyazubhaphaladAH syuH / Aho ! Shrutgyanam
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ zubhAzubhaprakaraNam / asite kRSNapakSe zubhamadhyAdhamaphaladAH syuH / tA eva naMdAditithayaH zukrabudhamaMgalazaniguruvAreSu siddhikarAH syuH / yathA naMdAzukravAre evaM bhadrA budhavAre jayA bhaume riktA zanau pUrNA gurAviti // 4 // atha sUryAdivAreSu yathAsaMkhyaM niSiddhatithIrdagdhanakSatrANi ca zAlinyAha naMdA bhadrA naMdikAkhyA jayA ca riktA bhadrA pUrNa saMjJA'dhamAkIt // yAmyaM tvASTraM vaizvadevaM dhaniSThAryamNaM jyeSThAMtyaM raverdugdhabhaM syAt // 5 // 1 naMdeti // aditi lyalope paMcamI / arkamArabhya naMdAdikA tithiradhamA syAt yathA sUryavAre naMdAdhamA evaM some bhadrA bhaume naMdA budhe jayA gurau riktA zukre bhadrA rAnau pUrNeti / idamAdhunikAnAM prAcyAnAM matam / vastutastu te zubhA amRtayogAH / tathA ca vasiSThaH / naMdA bhaumArkayorbhadrA zukreMdro jayA budhe / zubhayogA gurau riktA pUrNA maMde'mRtAhvayA // gururapi / AdityabhaumayornadA bhadrA zukrazazAMkayoH / jayA jJe ca gurau riktA pUrNArthau cAmRtA zubheti / nAradavAkye zanau pUrNA ca mRtyudeti kalpitaH pAThaH / vasiSThAdivacanavisaMvAdAt / bahuSu pustakeSu zanau pUrNA'mRtAzubheti pAThAcca / pUrNasaMjJA'mRtArkAditi pAThaH sAdhuH / tathA ravivArAdiSu yAmyaM bharaNI tadAdIni nakSatrANi yathAkrameNa dagvanakSatrANi syuH / yathA ravivAre bharaNI dagdhA some citrA bhaume uttarASADhA budhe dhaniSThA gurAvuttarAphAlgunI zukre jyeSThA zanau revatI / nAradaH / Adityabhaumayona~dA bhadrA zukrazazAMkayoH / jayA saumye gurau riktA zanau pUrNA'mRtAzubheti / nAradaH / yamakSamarkavAre'bje citrA zraviSTAryamNa gurau jyeSThA bhRgordine / revatI zanivAre tu dagdhayogA bhavatyamI / etAnyeva nakSatrANi ravyAdInAM janmabhAnItyuktAni tAnyapi niSiddhAnyeva / lallaH / yAmyaM tvASTrottarASADhe ghaniSThottaraphalgunI / jyeSThA ca revatI caiva janmakSai bhAnutaH kramAt / kramAtsapteMdradiksUryanavASTau paurNamAsyamA 7, 14,10,12,9,8,19,30 / sUryAdijanmatithayaH saMtyAjyAH zubhakarmaNi / janmarkSe janmatithiSu zubhakarma vivarjayet / balAJcetkurute karma na tatphalamavApnuyAditi // 5 // atha krakacAdiniMdyayogAnanuSTubhAha vizvam / SaSThayAditithayo maMdAdvilomaM pratipadbudhe // saptamyarke'dhamAH SaSThayAdyAmAzca radadhAvane // 6 // SaSThayAdIti // krameNa SaSThyAditithayaH maMdAcchanaizcarAdvilomaM viparItagaNanayA'dhamAH syuH / yathA zanau SaSThI adhamA zukre saptamI gurAvaSTamI budhe navamI bhaume dazamI some ekAdazI rakhau dvAdazI ete yogAH krakacAkhyA jJeyAH / tathA pratipadudhavAsare saptamI ravi Aho! Shrutgyanam
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUtaciMtAmaNau vAre saMvartayogA adhamA syAt / atha SaSThI AdyA pratipat amA amAvAsyA radadhAvane daMtAnAM kASThAdibhirmalanirAkaraNe'dhamA niSiddhAH syuH / kvacinnavamIravivArayorapi niSedhaH / kAzIkhaMDe / pratipaddazamI SaSThI navamyAM ravivAsare / daMtAnAM kASThasaMyogo dahedAsaptamaM kulamiti // 6 // atha kRtyavizeSeSu niSiddhatithIriMdravaMzAchaMdasAhaSaSThayaSTamIbhUtavidhukSayeSu no seveta nA tailapale kSuraM ratam // nAbhyaMjanaM vizvadazaddhike tithau dhAtrIphalaiH snAnamamAdrigoSvasat // 7 // SaSThIti // SaSThyaSTamyau prasiddhe bhUtazcaturdazI vidhukSayo'mAvAsyA etAsu tithiSu nA puruSaH tailaM palaM mAMsaM kSuraM kSauram rataM maithunaM no seveta / yathA SaSThayAM tailam aSTamyAM mAMsam caturdazyAM kSauram amAvAsyAyAM maithunam na sevetetyarthaH / vidhukSayaH parvopalakSakaH / vasiSThaH / strIsevanaM parvasu pakSamadhye palaM ca SaSThISu ca sarvatailam / nRNAM vinAzAya caturdazISu kSurakriyA syAdasakRttadAzu / nAradaH / vyatIpAte ca saMkrAtAvekAdazyAM ca parvasu / arkabhaumadine viSTayAM nAbhyaMgaM na ca vaidhRtAviti / parvANi vasiSTha Aha / caturdazyaSTamI kRSNA amAvAsyA ca paurNimA / puNyAni paMca parvANi saMkrAMtirdinapasya ceti / atra tithistAtkAlikI grAhyA / uktaM ca / snAne cAbhyaMjane caiva daMtadhAvanamaithune / tithistAtkAlikI grAhyA tathA maraNajanmanoriti / atha vizve trayodazI daza dazamI dvikA dvitIyA etAsu tithiSu abhyaMjanamabhyaMgaM malApahAtha na seveta / ayaM niSedho brAhmaNavyatiriktasya / tathA ca bhaTTabhAskaro nirNayAmRte / trayodazyAM dvitIyAyAM saptamyAM ca vizeSataH / zUdraviTakSatriyAH snAnaM nAcareyuH kadAcaneti / atha dhAtrIphalairAmalakaiH snAnamamAdrigoSu amAsaptamInavamISu asat niSiddhamityarthaH / atra vasiSThAdimate trayodazyAditithiSvAmalakattAnasyaiva niSedho nAbhyaMgasya / vasiSThaH / kAmadurgAtakaravinapTeMDarkadineSu ca / sakadAmalakasnAnaM saMpatputravinAzanam / bhaTTabhAskarastu navamyAdiSvevAmalakasnAnaM niSedhati / saptamyacaMdrAnavamISu dehazrIsaMtatIrAmalakainarasya / snAnaM nihatyaMtyadine tu dhatte tilaiH zriyaM puNyakaraM sadaiveti // 7 // ___ atha sUryAdivAreSu dagdhAdiyogacatuSTayamiMdravajropajAtikAbhyAmAhasUryezapaMcAgnirasASTanaMdA vedaaNgsptaashvigjaaNkshailaaH|| . sUryAMgasaptoragagodigIzA dagdhA viSAkhyAzca hutAzanAzca // 8 // sUryAdivAre tithayo bhavaMti maghA vizAkhA shivmuulvhniH|| brAhmaM karo'rkAdyamaghaMTakAzca zubhe vivA gamane tvavazyam // 9 // sUryezeti // sUryAdIti ca // sUryazapaMcAgnirasASTanaMdAH tithayaH sUryAdivAre dagdhasaMjJA Aho! Shrutgyanam
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ zubhAzubhaprakaraNam / bhavati / yathA / dvAdazI ravivAre dagdhA some ekAdazI bhaume paMcamI budhe tRtIyA gurau SaSThI zukre'STamI zanau navamI / uktaM ca nAradena / ekAdazI caMduvAre dvAdazI cArkavAsare / SaSThI bRhaspatevIre tRtIyA budhavAsare // aSTamI zukravAre ca navamI zanivAsare / paMcamI bhaumavAre ca dagdhayogAH prakIrtitAH // atha viSayogAH // vedeti // caturthyAditithayo'rkAdivAreSu viSAkhyA bhavati / yathA / ravau caturthI viSAkhyA | caMdre SaSThI bhaume saptamI budhe dvitIyA / budhe bhadrArUpaH siddhiyogastu saptamIdvAdazyozcaritArthaH / evaM navamIzanyAdAvapi / gurAvaSTamI zukra navamI zanau saptamI / tathA ca guruH / SaSThI zazAMke navamI ca zuke budhe dvitIyA tapane caturthI / jIve'STamI saurikuje'hni saptamI yogA viSAkhyAH kulanAzanAH syuH // atha hutAzanAkhyAH // sUryAgeti / dvAdazyAditithayaH sUryAdivAreSu hutAzanAkhyAH syuH / yathA ravau dvAdazI some SaSThI bhaume saptamI budhe'STamI gurau navamI zukre dazamI zanAvekAdazI / vasiSThaH / saptaSaSThyAditithayaH somavArAdibhiryutAH / agnijitAH sapta yogA maMgalepvatigarhitAH // atha yamaghaMTAH / maghAvizAkhAdinakSatrANi ravivArAdiSu yamaghaMTasaMjJAni syuH / ythaa| arkavAre maghA yamaghaMTa evaM somavAre vizAkhA ityAdi / gargaH / maghA vizAkhA ArdrA ca mUlamakSaM ca kRttikA / rohiNI hasta ityuktA yamaghaMTAH kramAdraveH // ete dagdhAdiyogAH zubhe vivAhAdikAyeM vAH / gamane tu yAtrAyAmavazyaM vAH / eSAmapavAdo vsisstthenoktH| divA mRtyupradAH pApadoSAstvete na rAtriSu / zubhakAyeM prasUtau ca sarvadA parivarjayediti // AvazyakakRtye dIpikAyAm / yamaghaMTe tyajedaSTau mRtyau dvAdaza nADikA iti / anyeSAM pApayogAnAM madhyAhnAtparataH zubhamiti // 8 // 9 // atha caitrAdimAse zUnyatithIH zArdUlavikrIDitenArdhAnuSTubhAhabhAdre caMdradRzau nabhasyanalanetre mAdhave dvAdazI pauSe vedazarA iSe daza zivA mArge'drinAgA madhau // goSTau cobhayapakSagAzca tithayaH zUnyA budhaiH kIrtitA UrjASADhatapasyazukratapasAM kRSNe shraaNgaabdhyH|| 10 // zakrAH paMca site zakAvyagnivizvarasAH kramAt // bhAdra iti / zakA iti ca // bhAdrapadAdizlokoktamAseSu caMdradRzau pratipahitIye ityAdikramoktatithaya ubhayapakSagAH zukukRSNapakSagatAH zUnyasaMjJakA budhaiH kIrtitAH kathitAH / yathA / bhAdrapade pratipahitIye ubhayapakSe zUnye / evaM nabhasi zrAvaNe ubhayapakSe tRtIyAdvitIye zUnye ityAdi / anuktamAsAnAmUrjASADhatapasyazukratapasAM kArtikASADhajyeSThaphAlgunamAghAnAM kRSNapakSe krameNa zarAMgAbdhayaH zakrAH paMca etAstithayaH shuunyaaH| yathA / kArtikakapNe paMcamI zUnyA evamASADhakRSNe SaSThI phAlgunakRSNe caturthI jyeSThakRSNa caturdazI mAgha Aho ! Shrutgyanam
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau kRSNe paMcamI / athaiSAmeva kArtikAdimAsAnAM zuklapakSe zakrAyagnivizvarasAH kramAcchranyAH / yathA / kArtika zukle caturdazI zUnyA / ASADhazukle saptamI phAlgunazukke tRtIyA jyeSThazukle trayodazI mAghazukle SaSThI ceti / vasiSThaH / aSTamI navamI caitre pakSayorubhayorapi / mAdhave dvAdazI tyAjyA pakSayorubhayorapi // jyeSThe trayodazI niMdyA site kRSNe caturdazI / ASADhe kRSNapakSasya SaSThI zukle tu saptamI / dvitIyA ca tRtIyA ca zrAvaNe sitkRssnnyoH| prathamA ca dvitIyA ca nabhasye mAsi niMdite // dazamyekAdazI niMdyA mAsISe zuklakRSNayoH / Urje caturdazI zuklA kRSNapakSe tu paMcamI // saptamI cASTamI saumye pakSayorubhayorapi / pauSe pakSadvaye caiva caturthI paMcamI tathA // mAghe tu paMcamI SaSThI zule kRSNe yathAkramam / tRtIyA ca caturthI ca phAlgune sitakRSNayoH // tithayo mAsazUnyAkhyA vaMzavittavinAzanAH / Asu zrAddhaM prakurvIta naiva maMgalamAcarediti // 10 // atha nakSatrasaMbaMdhidoSAn sArdhAnuSTubvayenAha tathA niMdyaM zubhe sApaM dvAdazyAM vaizvamAdime // 11 // anurAdhA dvitIyAyAM paMcamyAM pitryabhaM tathA // tryuttarAzca tRtIyAyAmekAdazyAM ca rohiNI // 12 // svAtIcitre trayodazyAM saptamyAM hastarAkSase // navamyAM kRtikASTamyAM pUbhA SaSThayAM ca rohiNI // 13 // tatheti / anurAdheti / svAtIti ca ||shubhe kRtye dvAdazyAM sArpamAzleSA niNdyaa| Adime pratipadi vaizvamuttarASADhA / rAkSasaM mUlam / lallaH / dvitIyayA cAnurAdhA vyuttarAzca tRtIyayA / paMcamyA ca maghA yuktA citrAsvAtyostrayodazI / / pratipadyuttarASADhI navamyAM kRttikA yadi / saptamyAM hastamUle ca SaSThayAM brAhmaM bhavedyadi // pUrvAbhAdrapadASTamyAmekAdazyAM ca rohiNI / dvAdazyAM ca yadAzleSA trayodazyAM maghA yadItyAdi / eSu kArye kRte cetsyAtSaNmAsAnmaraNaM dhruvamiti // 11 // 12 // 13 // atha caitrAdimAseSu zUnyanakSatrANyanuSTubrayenAhakadAsro tvASTravAyU vizvejyau bhagavAsavau // vaizvazrutI pAzipauSNe ajapAdagnipitryabhe // 14 // citrAdvIze zivAvyarkAH zrutimUle ymeNdrbhe|| caitrAdimAse zUnyAkhyAstArA vittvinaashdaaH||15|| kdaasreti|citreti ca // kadAtrabhe rohiNyazvinyau caitre zUnye nakSatre / eSu zubha__ kArya na kAryam / yato vittavinAzadAH dhananAzakarA ityarthaH / evaM vaizAkhe tvASTravAyU Aho ! Shrutgyanam
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ zubhAzubhaprakaraNam / 11 citrAsvAtya zUnya / pAzI varuNastadvaM zatatArA ajapAtpUrvAbhAdrapadA / vasiSThaH / azvinI rohiNI caitre zUnyabhe parikIrtite / citrA svAtI ca vaizAkhe jyeSThe vizvejyatArake // bhagavAsavamASADhe zrAvaNe harivizvabhe / nabhasye vAruNAtyarkSamajapAdAzvayujyapi // kArtike pitRkSe saumye citrAdvidaivate / pauSe dastakarArdrAH syurmAghe mUlaM ca viSNubham // tapasye zakrabharaNI zUnyabhAnyAhuragrajAH / eSu yattu kRtaM karma dhanaiH saha vinazyatIti // 14 // 15 // atha caitrAdimAseSu zUnyarAzInanuSTubhAha art jhaSa gomithunaM meSakanyAlitaulinaH // dhanuH karko mRgaH siMhacaitrAdau zUnyarAzayaH // 16 // ghaTa iti // vasiSThaH / ghaTamatsyatRSA yugmameSakanyAH savRzcikAH / tulA cApakulIrAkhyA mRgasiMhAzca rAzayaH / caitrAdau mAsazUnyAkhyA vaMzavittavinAzanA iti // 16 // atha viSamatithiSu dagdhalagnAnIMdravajjayAha pakSAditastvajatithau ghaNau mRgeMdrano mithunAMgane ca // cAdubhe karkarI yAMtyA goMDatyau ca neSTe tithizUnyalane / / 17 / pakSAdita iti // zuklapakSakRSNapakSAditaH pratipadamArabhya ojatithau viSamatithau pratipattithau ghaNau tulAkarau tRtIyAyAM mRgeMdranakrau siMhamakarau paMcamyAM mithunakanye saptamyAM cArSedubhe dhanuHkarkau navamyAM karkaharI karkasiMhau ekAdazyAM hayAMtyau dhanurmInau trayodazyAM goM'tyau nRpamInau ete tithizUnyalagne tasyAM tasyAM tithau neSTe niSiddhe / vasiSThaH / mRgasiMhau tRtIyAyAM prathamAyAM tulAmRgau / paMcamyAM budharAzI dvau saptamyAM cApacaMdrubhe || navamyAM siMhakITAkhyAvekAdazyAM gurorgRhe / vRSamInau trayodazyAM dagdhasaMjJAstvamI grahAH / dagvasadmani yatkarma kRtaM sarvaM praNazyati // 17 // athaiSAM duSTayogAnAM zubhakRtyAvazyakatve sati parihAramAha tithayo mAsazUnyAzca zUnyalagnAni yAnyapi // madhyadeze vivarjyAni na dRSyANItareSu tu // 18 // paMrdhakANalagnAni mAsazUnyAzca rAzayaH // gauDamAlavayostyAjyA anyadeze na garhitAH // 19 // tithayo mAsazUnyA iti dvAbhyAm || paMgbaMdhakANalagnAni vivAhaprakaraNe vakSyaMte / nAradaH / caMdre caiva trikoNe ca zubhe hyupacaye'pi vA / eko'pi balavAMzcApi zUnyatithyuDunAzaka iti // 18 // 19 // Aho! Shrutgyanam
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtIMcaMtAmaNau atha hastArkAdisiddhiyogAnAM tithivizeSeNAtiniMdyatvamanuSTubdhayenAhavarjayetsarvakAryeSu hastAkai paMcamItithau // bhaumAzvinI ca saptamyAM SaSThayAM caMdredevaM tathA // 20 // budhAnurAdhAmaSTamyAM dazamyAM bhRgurevatIm // navamyAM gurupuSyaM caikAdazyAM zanirohiNIm // 21 // varjayediti / budhAnurAdhAmiti ca // shriiptiH| haste ravau zazadhare ca mRgottamAMgaM bhaume'zvinI budhadine ca tathAnurAdhA / puSyo gurau bhRgusute'pi ca pauSNyadhiSNyaM rohiNyathArkatanaye'mRtasiddhiyogAH // ete paMcamyAditithiSu cedbhavaMti tadA vAH / yathA / paMcamyAM hastAoM vartyaH evamagre'pi saptamISaSThayAdau / uktaM ca / arke hastaH paMcamI ca some SaSThI ca caMdrabham / azvinI saptamI bhaume budhe maitraM tathASTamI // gurau puSyaM ca navamI dazamI revatI bhRgau / ekAdazI zanau brAjhaM varjayetsarvadA budha iti // 20 // 21 // . anyadapyAha- . gRhapraveze yAtrAyAM vivAhe ca yathAkramam // bhaumAzvinI zanau brAhmaM gurau puSyaM vivarjayet // 22 // gRhapraveza iti // nanu bhaumAzcinyAdInAM gRhapravezAdau svata eva vA nakSatradoSAdaprApteH kimarthamidaM vacanam / ucyate / yadi viSTirvyatIpAto dinaM vApyazubhaM bhavet / hanyate'mRtayogena bhAskareNa tamo yatheti vacanAt / kAryamAtre prAzastyaprApterAvazyakatve pravezAdisaMbhAvanA syAttadarthamapavAdavacanaM yuktameva // 22 // athAnaMdAdiyogAn zAlinyupajAtikAbhyAmAhaAnaMdAkhyaH kAladaMDazca dhUmro dhAtA saumyo dhvAMkSaketU krameNa // zrIvatsAkhyo vajrakaM mudrazca chatraM mitraM mAnasaM padmaluMbA // 23 // utpAtamRtyU kila kANasiddhI zuzo'mRtAkhyo musalaM gadazca // mAtaMgarakSazvarasusthirAkhyaH pravardhamAnAH phaladAH svanAmnA // 24 // AnaMda iti / utpAta iti ca // 23 // 24 // athaiSAM gaNanopAyamanuSTubhAhadAsrAdarke mRgAdidau sAAjhaume karAhudhe // maitrAdgurau bhRgau vaizvAdgaNyA maMde ca vAruNAt // 25 // dAsrAditi // atha nakSatrANAM sAbhijitAM gaNanA kAryA / yato'STAviMzatiyogAH / yathArkadine dinanakSatraM zravaNastadazvinItaH sAbhijidgaNanayA trayoviMzatisaMkhyamasti / tathA Aho! Shrutgyanam
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ zubhAzubhaprakaraNam / satyAnaMdAdiyogeSu trayoviMzatisaMkhyo gadayogo jAtaH / evamiMduvAre mRgazIrSAdgaNanayA'naMdAdayo jJeyAH // 29 // athaiteSu kiyatAM duSTayogAnAmAvazyakakRtye parihAra zAlinyAha 13 dhvAMkSe vajre mudgare ceSunADyo varjyA vedAH padmalaMbe gade'zvAH // dhUmra kA mausale bhUyaM dve rakSomRtyUtpAtakAlAca sarve / / 26 / / dhvAMkSa iti // dhvAMkSavajramudgarayogeSu AdyA iSunADya : paMca ghaTikA varjyAH / padmavayorvedAzvatastraH evaM gade'zvAH sapta dhUmre bhUrekaiva kANe ghaTikAdvayaM musale dve ghaTike | rAkSasa mRtyUtpAtakAlAH sarve SaSTighaTikAtmakA varjyAH / kAlaH kAladaMDaH / atrAnukte'pi care yoge ghaTikAtrayaM varjyam / uktaM ca jyotiH sAgare / dhvAMkSedrAyudhamudgareSu ghaTikAstyajyAstu paMcAditaH padmAluMbakayozcatastra uditA dhUmre sadaikA punaH / dve kANe musalAhvaye'pi ca gade saptaiva tisrazcare mRtyUtpAtakarakSasAM dinagatAstAH kAladaMDe tathA // 26 // atha doSApavAdabhUtAnnava yogAnanuSTubhAha sUryabhAvedagotarka digvizvanakhasaMmite // caMdra raviyogAH syurdoSasaMghavinAzakAH // 27 // sUryabhAditi // sUryo yatra tannakSatramArabhya caMdra dinanakSatre caturnava SaD daza trayodaza viMzatisaMkhyA ke sati raviyogAH syuste ca doSasamUhAnAM nAzakarAH / uktaM ca / sUryAccaturthe dazame ca SaSThe vizva ke vizati nava / bhavaMti SaDbhAnusadRkSayogAH kuyogavidhvaMsakarAH zubheSu // 27 // atha sUryAdivAreSu nakSatravizeSaiH siddhiyogAdrivatropajAtikAbhyAmAha sUrye'rkamUlottara puSyadAsraM caMdre zrutibrAhmazazIjyamaMtram // HistorieskuzAnusA jJe brAhmamaitrArkakRzAnucAMdram // 28 // jIvastyamaitrAvyaditIjyadhiSNyaM zukre'tyamaitrAivyaditizravobham / art zrutibrAhmasamIrabhAni sarvArthasiddhaye kathitAni pUrvaiH // 29 // sUrya iti / jIva iti ca // ravivAre hastamUlatryuttarA puSyAzvinInakSatrANi pUrvairAcAryaiH sarvArthasiddhayai kathitAni / evaM caMdre zravaNAdIni / ete siddhiyogA dAsrAdarke mRgAdidAvityAdiprakAreNAnaMdAdisamIcInayogasaMbaMdhinakSatrairupanibaddhAH / bhImaparAkrameNa kuyogA ayuktAH / jyeSThAvahnimaghA vizAkhavasavo maitraM yamAkhyaM ravau some zaivavizAkhapuSyapavanAzcitrA tvaSADhAdvayam / bhaume vizvajalezamitravasavaH prAgbhAdrasArNau zivaH zUlIrevati pUrvayonibharaNIvasvazvimUlA budhe || jIve mUlamaghArdrayAmyavaruNAH pUSA zazI rohiNI zukre svA Aho! Shrutgyanam
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNI tibhujaMgadaivatamaghApuSyottarA rohiNI / saurAvaryamamUlahastavaruNASADhAdvayaM revatI citrAviSNumaghAzca sarvasamaye tyAjyA ayogA budhairiti // 28 // 29 // athAvazyakavarjyatvena jhaTityupasthityarthamutpAtamRtyukANasiddhiyogAn zAlinyAhadIzAntoyAdvAsavAtpauSNabhAcca brAhmAtpuSyAdaryamakSacatubhaiH // syAdutpAto mRtyukANau ca siddhirvAre'rkAce tatphalaM nAmatulyam // 20 // dIzAditi / vizAkhAdicaturnakSatrairutpAta mRtyukANasiddhiyogA ravivAre syuH / yathA ravau vizAkhA utpAtaH anurAdhA mRtyuH jyeSThA kANaH mUlaM siddhiriti / evaM somavArAdau pUrvASADhAdito jJeyam / tatphalaM nAmasadRzam / utpAtamRtyukANA niSiddhAH siddhiH zubha ityarthaH / nAradaH / vizAkhAdicaturvargamarkavArAdiSu kramAt / utpAtamRtyukANAkhyayogAzvAmRtasaMyutA iti // 30 // atha dezavizeSeNa kuyogAnAM parihAramanuSTubhAha 14 kuyogAstithivArotthAstithibhotthA bhavArajAH // hUNavaMgavazeSveva varjyA stritayajAstathA // 31 // kuyogA iti // tithivArotthAH kuyogAH krakacAdayaH tithibhotthA anurAdhA dvitIyAyAmityAdayaH bhavArajA yAmyaM tvASTraM vaizvadevamityAdayaH tathA tritayajAstithivAranakSatrajAH varjayetsarvakAryeSu hastArke paMcamItithAvityevamAdayaste sarve hUNavaMgakhazadezeSveva vayaH anyadeze na niSiddhA ityarthaH / nAradaH / tithivArodbhavA neSTA yogA vArarkSasaMbhavAH / hUNavaM khazebhyo'nyadezeSvete zubhapradA iti // 31 // atha samasta zubhakRtye varjyAn zArdUlavikrIDitenAhasarvasmanvidhupApayukta nulavAvarSe nizAhorghaTI tryaMzaM vai kunavAMzakaM grahaNataH pUrva dinAnAM trayam // utpAtagrahato'dragrahAMzca zubhadotpAtaizca dRSTaM dinaM SaNmAsaM grahabhinnabhaM tyaja zubhe yauddhaM tathotpAtam // 32 // sarvasminniti / sarvasminzubhe kArye etAni vai nizcayena tyaja pariharetyarthaH / vidhunA pApena vA pApaiH kSIrNedvarkamahIsutArka tanayairvA yujau yuktau tanulavau lagnanavAMzau tyAjyau / pUrNaH kSINo'pi vA caMdro lagne sarvatra garhita iti kazyapokteH / pApeMd lagnagau vAMzagatau vajya zubhe sadeti ca / nizAhnora rAtryardhe dinArthe ca ghaTItryaMzaM viMzatipalAni daza pUrvaM daza pazcAcca parihara / uktaM ca / mUrtaH kAlo nivasati mahAnizAyAM ca dinadale yasmAt / daza pUrvaM daza paratastasmAdvarjyAni ca palAni / kunavAMzakaM pApagrahanavAMzakaM parihara / atha grahaNataH pUrvaM dinAnAM trayaM parihara / utpAtagrahataH utpAtA divya bhaumAMtarikSAste yasmin dine bhavati tato Aho! Shrutgyanam
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ zubhAzubhaprakaraNam / yahAMzca sapta dinAni, vAni / graho grahaNaM tasmAdapi sapta dinAni vAni / uktaM ca / caMdrasUryoparAgeSu vyahaM pUrva zubhe tyajet / saptAhamazubhaM pazcAtsmRtaM grahaNasUtakam // trividhotpAtatazcordhva siMhikAsUnudarzane / saptarAtraM na kurvati yAtrodvAhAdi maMgalamiti // aMgirA api / sarvagrAse tu saptAhamardhagrAse dinatrayam / triDhekAMgulato grAse dinamekaM vivarjayet // vasiSThaH / sarvagrAse dinAnyaSTau sarvakArya vivarjayet / SaT dinAni tribhAgone ardhagrAse caturdinam // caturthIze trirAtraM syAgrahaNe caMdrasUryayoH / atra kAryasyAvazyakatve parihAro jyotirnibaMdhe / paMca dinAni vasiSThastridinaM gargazca kauzikastvekam / yavanAcAryasya mataM paMca muhUrtAni dUSayati rAhuriti / ayaM ca niSedho nityanaimittikAdikRtyAtiriktavipayaH / guruH / nitye naimittike kAmye japahomakriyAsu ca / upAkarmaNi cotsarge grahavedho na vidyata iti / zubhadotpAtaizca duSTaM dinamiti / zubhadotpAtA varAhasaMhitAyAm / caMDAzanimahIkaMpasaMdhyAnirvAtaniHsvanAH / pariveSarajodhUmaraktAstimanodayAH // durmedhyAnnarasasnehamadhupuSpaphalodgamAH / gopakSimadavRddhizca zubhAya madhumAdhave // ityAdaya RtuparatvenoktAH / ete yahine bhavaMti taddinameva tyaja / atha grahabhinnabhaM grahaiaumAdibhibhinnaM bheditaM tathA yauddha grahayoryaddhaM yasmin dinanakSatre jAtaM tathotpAtabhaM yasminnakSatre divyAMtarikSabhaumAstrividhotpAtAH saMbhUtAH / etAni grahabhinna yauhotpAtanakSatrANi SaNmAsaM tyaja / bhedastArAkheTayoryatra vA syAditi vivAhavRMdAvane nAradaH / grahaNotpAtabhaM tyAjyaM maMgaleSu Rtutrayamiti / nanu nakSatrasaMghau jAyamAne grahaNe kiM nakSatraM dUSayedityatrAha / zArGgadharaH / yasmin vidhuM rAhurinaM ca dhiSNye gRhNAti tattyAjyamRtutrayaM syAt / pANigrahe puMmaraNaM vidhatte dvayorbhayozcedvayameva jahyAt // anyacca / pakSAMtareNa grahaNadvayaM syAdyadA tadA tadhaNopagaM bham / pakSAdvizuddhaM bhavati dvitIyaM pANigrahe zudhyati bhogaSaTkAditi // 32 // atha grahaNanakSatre grAsabhedena niMdyAnmAsAn divasAMzcedravajrayAhaneSTaM grahadaM sakalArdhapAdanAse kramAttarkaguNeMdumAsAn // pUrva parastAdubhayostrighasrA graste'stage vAbhyudite'rdhakhaMDe // 33 // neSTamiti // grahasaM grahaNanakSatraM kramAtsaMpUrNArdhacaturthAMzagrAse sati SaTvyekamAsAnneSTam / guruH / sarvagrAseSu SaNmAsAMstrInmAsAMstu dale grahe / ApAdagrahaNe dhiSNye mAsamekaM vivarjayet / atha kramAdste'stage vA'bhyudite'rdhakhaMDe pUrva parastAdubhayostrighatrA neSTAH / grastAste pUrva tridinaM neSTam / grastodaye pazcAtridinaM neSTam / ardhakhaMDe grastAstagrastodayayorabhAve'pi ardhagrAse ubhayoH prApazcAcca tritrighatrA neSTAH / guruH / grastAste tridinaM pUrva pazcAdvastodaye tathA / khaMDagrAse tritridinaM niHzeSe sapta sapta ceti / kazyapaH / grastodaye paro doSo prastAste'vAk zazInayoH / dyunizArdhe tUbhayaM ttkhNddaakhNddvyvsthyoriti|| 33 // Aho! Shrutgyanam
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 muhUrtaciMtAmaNI atha sAmAnyato'vazyavarjyAni paMcAMgadUSaNAdIni vasaMtatilakAnuSTubhyAmAhajanmarkSamA satithayo vyatipAtabhadrAvaidhRtyamApitRdinAni tithikSayardhI // nyUnAdhimAsakulika praharArdhapAta viSkaMbhavajraghaTikAtrayameva varjyam // 34 // parighA paMca zUle SaT ca gaMDAtigaMDayoH // vyAghAte nava nADyazca varjyAH sarveSu karmasu // 35 // janmakSaiti / parighArdhamiti ca // janmanakSatrajanmamAsajanmatithayaH zubhakarmasu vayaH / ayaM niSedha Adyagarbhasyaiva / nAradaH / na janmamAse janma na janmadivasespi vA / AdyagarbhasutasyAtha duhiturvA karagraha iti / janmamAsalakSaNaM jaganmohane vRddhagargaH / Aramya janmadivasaM yAvatriMzaddinaM bhavet / janmamAsaH sa vijJeyo garhitaH sarvakarmasu / vastutastu yatra zuklAdicAMdramAse caitrAdau janmAbhUt sa cAMdro mAso janmamAsatayA tyAjyaH / iMdrAgnI yatra hUyete mAsAdiH saMprakIrtitaH / agnISomau smRtau madhye samAptau pitRsomakAviti hArItoktamAsalakSaNAt / vyatIpAtAdayazca varjyAH pitRdinaM mAtApitrormaraNadinaM zrAddhadinamityarthaH / tithikSayardhI tithikSayastithivRddhizva tallakSaNamAha / vasiSThaH / syustisvastithayo vAre ekasminnavamA tithiH / tithirvAratraye caikA tridyusTadve'pi niMdite / nyUnamAso'dhimAsazca varjyaH / saMkramadvayasahitaH kSayamAsaH adhikamAso'saMkrAMtaH / kulikArdhapraharau vakSyamANau pAto mahApAtaH / viSkaMbhayogavajJayogayorAdyaM ghaTikAtrayameva varjyam / evakAreNa kaizviyoge nava ghaTikA varjyA iti yaduktaM / yathA / viSkaMbhAdyaghaTItrayaM ca navakaM vyAghAtavamiti vRttate / tathA / vyAghAte vajrakeMDakA iti gaNezajyotirviduktirapi nirastA / viSkaMbhavajjrayostisraH SaT ca gaMDAtigaMDayoH / vyAghAte nava zUle tu paMca nADyo vigarhitA iti kazyapokteH / parighasyAdyArdhaM varjyam / zUlasyAdyAH paMca gaMDAtigaMDayorAdyAH SaTTU SaT ghaTikAH / vyAghAte cAdimA nava ghaTikA varjyAH // 34 // 35 // 1 / atha pakSaraMpratithIrAvazyakatve tanniSThavarjyaghaTIzcAnuSTubhAhavedAMgAvA keMdrapakSaraMpratithau tyajet // vasvakamanutattvAzAzarA nADIH parAH zubhAH || 36 || vedAMgeti // caturthI SaSTI aSTamI navamI dvAdazI caturdazI etAH pakSaraMpratithayo jJeyAH Asu zubhakRtyasyAvazyakatve sati AdimAH kramAdvattvakamanutattvAzAzarA nADIstyajet / yathA / caturthyAmAdimA aSTa ghaTikAH paSThayAM nava aSTamyAM caturdaza navamyAM paMcaviMzatiH Aho! Shrutgyanam
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ zubhAzubhaprakaraNam / 17 dvAdazyAM daza caturdazyAM paMca ghaTikAstyAjyA ityarthaH / parA urvaritAH zubhA jJeyAH / vsisstthH| caturdazI caturthI ca aSTamI navamI tathA / SaSThI ca dvAdazI caiva pakSacchidrAhvayA imAH / kramAdetAsu tithiSu varjanIyAzca nADikAH / bhUtASTamanutattvAMkadaza zeSAstu zobhanAH / doSanADISu yatkarma kRtaM sarvaM vinazyatItyAdi / kazyapena sarvasAdhAraNyena dazaiva varjitAH || 36 || atha kulikakAlavelAyamaghaMTakaMTaka doSAnanuSTubhAha kulikaH kAlavelA ca yamaghaMTazca kaMTakaH // vArAdvighne kramAnmaMde budhe jIve kuje kSaNaH // 37 // 1 1 kulika iti // vartamAnavAnmaMde zanaizvare gaNite sati yoM'ko bhavati tasmin dviguNeyoM kastatsaMkhyAlakSaNo muhUrtaH kuliko bhavati / evaM budhe jIve bhaume vartamAnavArAdgaNite yoM'ko bhavati sa sa dvighnaH kramAt kAlavelAyamaghaMTakaMTakasaMjJA duSTamuhUrtAH syuH / yathA ravitaH zaniH saptasaMkhyAkastasmin dviguNe caturdaza jAtAH / tena ravau caturdazo muhUrta: kulikaH / evaM budhe saMkhyA catvAraH tadviguNo'STamo muhUrtaH kAlavelA jIve paMca dvighne dazamo yamaghaMTaH / bhaume tRtIye dvighne SaSTho muhUrtaH kaMTakasaMjJa ityarthaH / evaM somavArAdAvapi / atha zubhakRtyAvazyakatve sati dezabhedena kulikAdidoSaparihAramAha / gargaH / vidhyasyottarakUle tu yAvadatuhinAcalam / yamaghaMTakadoSo'sti nAnyadezeSu vidyate / matsyAMgamAgadhAMdhreSu yamaghaMTastu doSakRt / kAzmIre kulikaM duSTamardhayAmastu sarvata iti / kecinmate / syAtkAlavelA ravitaH zarAkSi tarkAnalAMgAMbudhayo 1, 2, 6, 3, 6, 4 gajeMdU // 8, 1 dine nizAyAmRtuvedanetranageSu rAmA 6,4,2,7,9,3 vidhudaMtinau 1, 8 ca // gajeMd ityardhapraharadvayaM zanau / yAtrAyAM maraNaM kAle vaidhavyaM pANipIDane / vrate brahmavadhaH proktaH zubhakarma tatastyajet / gauDAH / sUrye vedazarau 4,1 caMdre hayapakSau 7,2 kuje'kSibhUH 2,1 // jJe bANAnI 1,3 gurau daMtihayau 8, 7 zukre trivedakau 3,4 // maMde tarkagajau 6, 8 jJeyau yAmAdhavazubhau sadeti // 37 // atha sUryAdivAreSu ziSyANAM sadya eva doSajJAnArthaM durmuhUrtAdinAmakAn muhUrtAna zArdUlavikrIDitavasaMtatilakAbhyAmAha 1 sUrye SaTsvaranAgadijhanumitAzcaMdre'dhiSaTkuMjarAMkAka vizvapuraMdarAH kSitisute vadhyagnitarkA dizaH // saumye safodhagajAMkadimanumitA jIve dviSadbhAskarAH zakrAkhyAstithayaH kalAzca bhRguje vedeSu tarkagrahAH // 38 // digbhAskarA manumitAzca zanau zazidvinAgA dizo bha 3 Aho! Shrutgyanam
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau . vadivArakarasaMmitAzca // duSTakSaNaH kulikakaMTakakAlavelAH syuzcArdhayAmayamaghaMTagatAH kalAMzAH // 39 // sUrye iti / digbhAskarA iti ca // ravivAre paSThasaptASTamadazamacaturdazamuhUrtA nidyAH / evaM sarvatra / ayamartho mUle nyAsataH spaSTa eva / eSu muhUrteSu kazcidurmuhUrtaH kazcit kulikaH kaMTakaH kAlavelAkhyo'rdhayAmAkhyo yamaghaMTAkhyaH syAt / tatpramANaM kalAMzaH dinamAnasya SoDazAMzaH // 38 // // 39 // atha vivAhAdizubhakRtye holikASTakaniSedhaM dezaparatvenAha vipAzerAvatItIre zutudrayAzca tripuSkare / / vivAhAdizubhe neSTaM holikAmAgdinASTakam // 40 // vipAzeti // vipAzA irAvatI zatadrUH / etAH pazcimadezaprasiddhA nadyastAsAM tIre ubhayataTavartideze tripuSkare deze ca holikA phAlgunazuklapaurNimA tataH prAdinASTakaM vivAhAdizubhakRtye neSTaM niSiddham / arthAdanyadeze na niSiddham // 40 // atha mRtyuyogAdiduSTayogaparihAramanuSTubhAha mRtyukrakacadagdhAdIniMdau zaste zubhAna jaguH // kecidyAmottaraM cAnye yAtrAyAmeva niMditAn // 41 / / mRtyukrakaceti // mRtyayogA dAstrAdarka ityAdinA''naMdAdiSUktAH / krakacAH SaSThayAditithayo maMdAdvilomamityuktAH / dagdhAdiyogAH sUryezapaMcAgnItyAdinoktAH / caMdre zaste karturgocareNa samIcIne sati etAn yogAn zubhAn zubhaphaladAn jagurUcuH / rAjamAtaMDaH / krakacA mRtyuyogAkhyA dinaM dagdhaM tathaiva ca / caMdre zubhe kSayaM yAMti vRkSA vajahatA iva / atha kecidAcAryAH yAmottaraM praharottaraM mRtyukrakacadagdhAdIn zubhAn jaguH / sa evAha / utpAte yamaghaMTe ca kANe ca krakace tthaa| tithau dagdhe ca kAle ca prAgyAmAtparataH zubhamiti / athAnya AcAryA mRtyukrakacadagdhAdIna yAtrAyAmeva niMditAn jaguH vivAhAdau tu na doSaH / lallaH / vArakSatithiyogeSu yAtrAmeva vivarjayet / vivAhAdIni kurvIta gargAdInAmidaM vacaH / niyeSviti zeSaH / anyacca / ayogeSu ca sarveSu varjayeddhaTikAdvayam / utpAtamRtyukANAnAM paMca SaT sapta nADikAH // 41 // punarapyapavAdaM bhujaMgaprayAtenAhaayoge suyogo'pi cetsyAttadAnImayogaM nihatyaiSa siddhi tanoti // pare lagnazuddhayA kuyogAdinAzaM dinA|ttaraM viSTipUrva ca zastam 42 Aho ! Shrutgyanam
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ zubhAzubhaprakaraNam / 19 ayoga iti / ayoge krakacAdau sati cetsuyogaH siddhiyogo'pi syAt / tadA eSa siddhiyogaH ayogaphalaM nihatya siddhiM tanoti niSpAdayati / mArtaMDaH / ayogaH siddhiyogazca dvAvetau bhavato yadi / ayogo hanyate tatra siddhiyogaH pravartate / pare AcAryAH lagnazuddhayA kuyogAdinAzamAhuH / yadAha sa eva / yatra lagnaM vinA kiMcitkriyate zubhasaMjJakam / tatra teSAmayogAnAM prabhAvAjjAyate phalam / athAvazyakakRtye kAlAMtarAbhAve parihAramAha / viSTipUrvamiti / viSTirbhadrA sA pUrvAdiryasya viSTacAdikaM madhyAhnAnaMtaraM zastamAhuH / uktaM ca / viSTiraMgArakazcaiva vyatIpAtaH savaidhRtiH / pratyarirjanmanakSatraM madhyAhnAtparataH zubhamiti // 42 // atha bhadrAM zAlinyAha zukle pUrvArdhe'STamIpaMcadazyorbhadvaikAdazyAM caturthyAM parArdhe // kRSNastyA syAttRtIyAdazamyoH pUrve bhAge saptamIzaMbhutithyoH // 43 // zukla iti // zukle zuklapakSe'STamyAM pUrNimAyAM ca pUrvArdhe bhadrA syAt / ekAdazyAM caturthyAM cottarArdhe bhadrA / kRSNe pakSe tRtIyAyAM dazamyAM ca aMtyArdhe uttarArdhe / saptamyAM zaMbhutithau caturdazyAM ca pUrvArdhe pUrvabhAge bhadrA syAt / bhadrAsvarUpaM ratnamAlAyAm / udvaddho taretyAdi // 43 // atha caturthyAditithiSu bhadrAyA mukhapucchavibhAgaM zArdUlavikrIDitenAha // paMcadvyadrikRtASTarAmarasabhUyAmAdighavyaH zarA viSTerAsyamasaddvajeMdurasarAmAdrayazvivANAndhiSu yAmeSvatyaghaTItrayaM zubhakaraM pucchaM tathA vAsare viSTistithyaparArdhajAzubhakarI rAtrau ca pUrvArdhajA // 44 // paMcadrIti // caturthyAditithInAM paMcAdiprahareSu AdighavyaH zarAH paMcasaMkhyA viSTerbhadrAyA AsyaM mukham / yathA / caturthyAH paMcamaprahare AdibhUtAH paMca ghaTyo bhadrAmukham / evamaSTamyAM dvitIyaprahare ekAdazyAM saptamaprahare pUrNimAyAM caturthaprahare tRtIyAyAmaSTame saptamyAM tRtIye dazamyAM SaSThe caturdazyAM prathame prahare bhadrAmukhaM syAt tadasat azubhamityarthaH / atha punazcaturthyAditithInAM krameNa garjedvityAdiprahareSu atyaM aMte bhavaM ghaTItrayaM pucchasaMjJa tacchubhakaram / yathA / caturthyA aSTamapraharasyAtyaghaTItrayaM bhadrApuccham / evamaSTamyAdiSu prathamAdipraharasyAMtyaghaTItrayaM pucchaM jJeyam / tatra bhadrAkarmANi / vasiSThaH / vadhabaMdhaviSAyastracchedanoccATanAdi yat / turaMgamahiSoSTrAdi karma viSTayAM tu siddhayati // aMgavibhAgaH kazyapasaMhitAyAm / mukhe paMca gale tvekA vakSasyekAdaza smRtAH / nAbhau catastraH SaT kavyAM tisraH pucchre tu nADikAH // kAryahAnirmukhe mRtyurgale vakSasi niHsvatA / kavyAmunmattatA Aho! Shrutgyanam
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUciMtAmaNau nAbhau cyutiH pucche dhruvo jayaH // atha viSTiparihAramAha / tatheti // .tithyaparArdhajA ti - thyattarArdhabhatA viSTirvAsare divase yadi syAttadA shubhkrii| tathA tenaiva prakAreNa tithipUrvArdhotthA rAtrau zubhakarI / lallaH / divAparArdhajA viSTiH pUrvArdhAtthA yadA nizi / tadA viSTiH zubhAyeti kamalAsanabhASitam // nAradastu niSedhamAha / karaNAni bavAdIni zubhasaMjJAni SaT kramAt / kramAyAtAkramAyAtA viSTinaSTA tu maMgala iti // 44 // atha bhadrAnivAsaM tatphalaM cAnuSTubhAhakuMbhakarkachaye matyai svarge 'bjejjaatryelige| strIdhanurjUkanake'dho bhadrA tatraiva tatphalam // 45 // kuMbhakarketi // abje caMdre kuMbhadvaye kuMbhamInasthe karkadvaye karkasiMharAzisthite manupyaloke bhadrA tiSThati / atha meSAtraye meSaSamithunasthite alige vRzcikasthe caMdre ca svargaloke bhadrA tiSThati / kanyAtulAdhanurmakararAziSu caMdre adhaH pAtAlaloke bhadrA tiSThati / tatraiva martyasvargapAtAleSu phalaM svoktaM zubhAzubhaM bhadrA dadAtItyapavAdadvArA prayojanamuktaM bhavati / uktaM ca / meSokSakoZmithune ghaTasiMhamInakarkeSu cApamRgataulisutAsu caMdre / svarmaya'nAganagarIH kramazaH prayAti viSTiH phalAnyapi dadAti hi tatra deshe| uktaM ca bhUpAlavallabhe / karkakuMbhavaye bhUsthA kaurye'jatritaye dyugA / kanyAcApadvaye caMdre bhadrA pAtAlavAsinI // 45 // atha kAlazuddhau niSedhyavastUni zArdUlavikrIDitenAhavApyArAmataDAgakUpabhavanAraMbhapratiSThe vratAraMzotsargavadhUpravezanamahAdAnAni somASTake / godAnAgrayaNaprapAprathamakopAkarmavedavrataM nIlodvAhamathAtipannazizusaMskArAnsurasthApanam // 46 // vApyArAmeti // vApI dIrghikA ArAma upavanam taDAgaH puSkariNI kUpaH pra. siddhaH bhavanaM gRham eteSAmAraMbhapratiSThe / AraMbho nirmANaM pratiSThA utsargaH tatra gRhapratiSThA gRhapravezo jJeyaH / vratAnAmanaMtavratAdInAmAraMbho grahaNaM utsarga utthApanam / mahAdAnAni tulApuruSAdIni somaH somayAgaH aSTakA aSTakAzrAddhaM godAnaM kezAMtasaMjJaM karma AgrayaNaM navAnneSTiH / prapA jalazAlA prathamakopAkarma prathamArabhyamANaM zrAvaNIkarma vedavrataM mahAnAmyAditrayaM mahAnAmnIvratamupaniSataM vedavrataM ca nIlodvAhaH kAmyavRSotsargaH atipannazizusaMskArAH atipannA atikrAMtA jAtakarmAdayaH zizUnAM saMskArAH devasthApanam // 46 // athAnyAni zArdUlavikrIDitenAha Aho ! Shrutgyanam
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ zubhAzubhaprakaraNam / dIkSAmajivivAha muMDanamapUrva devatIrthekSaNaM saMnyAsAgniparigrahau nRpatisaMdarzAbhiSekau gamam // cAturmAsya samAvRtI zravaNayorvedhaM parIkSAM tyajevRddhatvAsta zizutva IjyasitayoyUnAdhimAse tathA // 47 // dIkSAmIti // dIkSA maMtragrahaNAdikA mauMjIvivAha prasiddhau muMDanaM caulam apUrvaM devekSaNaM tIrthakSaNaM ca saMnyAsaH prasiddhaH agniparigraho'gnihotram apUrvaM rAjadarzanaM rAjAbhiSekazca gamaM gamanamapUrvameva cAturmAsyaM cAturmAsyayAgaH samAvRtimajIvisargaH zravaNayorvedhaH karNavedha: parIkSA taptamASAdirUpA divyamiti yAvat / etAni karmANi budho na kuryAt / kadA IjyasitayorbRhaspatizukrayorvRddhatve aste ca zizutve bAlye ca tathA nyUnAdhikamAse kSayamAse adhikamAse ca na kuryAt / atra mUlavacanAni / zAtAtapaH / astaM gate gurau zukre bAle vRddhe malimluce / udyApanamupAraMbhaM vratAnAM naiva kArayet / RkSoJcayaH / vApIkUpataDAgayAgagamanaM kSauraM pratiSThA vrataM vidyAmaMdira karNavedhana mahAdAnaM vanaM sevanam | tIrthasnAna vivAhadevabhavanaM maMtrAdidevekSaNaM dUreNaiva jijIviSuH pariharedastaM gate bhArgave / upanayanaM godAnaM parinayanagRhapravezagamanAni / astamiteSu na kuryAtsuragurubhRguputra caMdreSu || astamayAdiphalamAha bAdarAyaNaH / guroraste patiM hanyAcchukrAste caiva kanyakAm / caMdre naSTe ubhau hanyAttasmAdastaM vivarjayet || bAlabhAve striyaM hanyAdvRddhabhAve naraM tathA / tasmAdvAlye ca vAca vivAhaM naiva kArayet // athAdhimAse varjyAni gRhyapariziSTe / somayAgAdikarmANi nityAnyapi malimluce / tathaivAgrayaNAdhAnacAturmAsyAdikAnyapi // mahAlayASTakA zrAddhopAkarmAdyapi karmavyat / spaSTamAsavizeSAkhyavihitaM varjayenmale || gargabRhaspatI / agnyAdhAnaM pratiSThAM ca yajJadAnavratAni ca / vedavratavRSotsargacUDAkaraNamekhalAH / mAMgalyamabhiSekaM camalamAse vivarjayet / marIciH / gRhapravezagodAnasthAnAzramamahotsavam / na kuryAnmalamAse tu saMsarpe'haspatau tathA // vasiSThaH / vApIkUpataDAgAdipratiSThA yajJakarma ca / na kuryAnmalamAse tu saMsarpe'haspatau tathA // yadA kSayamAso bhavati tadA kSayamAsasya pUrvottarAvadhimAsau bhavataH / tatra pUrvaH saMsarpo dvitIyo'haspatiH / etAni guruzukrayorastAdAvapi varjyAnItyAhuH / gArgyaH / bAle vA yadi vA vRddhe zukre vAstaMgate gurau / malamAsa ivaitAni varjayeddevadarzanam // atra devadarzanamapUrvaM vivakSitam / tadAha gargaH / apUrvadevatAM dRSTvA zucaH syurnaSTabhArgave / malamAse'pyanAvRttatIrthayAtrAM vivarjayet // anAvRttA apUrvatIrthayAtrA / atra niyatakAlAni sImaMtanAmakaraNAdIni gurvAderastAdisatve'pi svasvakAla eva kAryANi / guruH / mAsaprayukAryeSu mUDhatve guruzukrayoH / na doSakRnmale mAse gurvAdityAdikaM tathA // anyatrApi / sImaMtajAtakAdIni prAzanAMtAni yAni vai / na doSo malamAsasya mauDhyasya guruzukrayoriti // 1 Aho! Shrutgyanam 21
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 muhUrtaciMtAmaNI vasiSThaH / atItakAlAnyakhilAni tAni kAryANi saumyAyanage dineze / site gurau cApyatha dRzyamAne taduktapaMcAMgadine'pyakhaMDe || ata evAtipannazizusaMskArAnityuktam // 47 // atha siMhamakarasthagurvAdiSvatidezamAha aste varNya siMhasthajIve varjyaM kecidrakrage cAticAre // gurvAditye vizvaghanespi pakSe procustadvaddataratnAdibhUSAm // 48 // 1 aste varjyamiti / yadaste gurvAderaste varjya niSiddhamuktaM tat siMhasthe gurau makarasthe gurau varjyaM niSiddham / devIpurANe / siMhasaMsthe gurau yatnAtsarvAraMbhAnvivarjayet / prArabdhaM na ca sidhyeta mahAbhayakaraM bhavet // putrabhrAtRkalatrANi hanyAcchIghraM na saMzayaH / kArako vrajate nAzaM saMtAnaM mriyate'cirAt // devArAmataDAgAni prapodyAnagRhANi ca / vivAhayajJopanaya cUDAdi ca na sidhyati // yathA siMhasthito jIvastathaiva makarasthitaH / ayamapi niSedho niyatakAlAnAM na bhavati / uktaM ca zArGgaye / sImaMtajAtakAdIni prAzanAMtAni yAni vai / kartavyAni na doSo'sti paMcAnanagate gurau // upalakSaNametat / saMgrahe vasiSThaH / nIcarAzigato jIvaH prazastaH sarvakarmasu / nIce nIcAMzakastyAjyo yasmAdaMzeSu nIcatA || vizeSo mAMDavyenokto devIpurANe / makarastho yadA jIvo varjayetpaMcamAMzakam / zeSeSvapi ca bhAgeSu vivAhaH zobhano mataH // toDarAnaMda: / aticAre saptadinaM vakre dvAdazameva ca / nIcasthite'pi vAgIze mAsamekaM vivarjayet // jyotirnibaMdhe / harinIcAribhAge'pi vratodvAhAdi maMgalam / na niSiddhaM yadi svocce svabhe vA saMsthito guruH // maghAM tyaktvA yadA gacchetphAlgunIM ca vRhaspatiH / putriNI dhaninI kanyA saubhAgyaM sukhamaznute / iti / kvacidapUrvatIrthayAtrAyAM mauDhyAdidoSo nAsti / godAvaryAM gayAyAM ca zrIzaile grahaNadvaye / surAsurANAM gurvIca mauDhyadoSo na vidyate // vAyupurANe tristhalIsetau / gayAyAM sarvakAleSu piMDaM dadyAdvidhAnataH / adhimAse janmadine hyaste ca guruzukrayoH / na tyaktavyaM gayA zrAddhaM siMhasthe ca bRhaspatau // adhimAse siMhagurAvaste ca guruzukrayoH / tIrthayAtrA na kartavyA gayAM godAvarIM vineti // atha gurvAdyaste yadvarNyaM tadvakrage gurAvaticArage'pi gurau varjyam / vAtsyaH / yAtrodvAhapratiSThAM ca gRhacUDAvratAdikam / varjayedyanatazcaiva jIve vakrAticArage // asyApavAdo rAjamArtaMDe / vakrAticArage jIve varjayettadanaMtaram | vratodvAhAdi cUDAyAmaSTAviMzati vAsa - rAn || dIpikAyAm / trikoNajAyAdhanalAbharAzI vakrAticAreNa guruH prayAtaH / yadA tadA prAha zubhaM vilanaM vivAhapANigrahaNaM vasiSThaH // atha kecidgurusahite Aditye ekarAzigatau gurusUryAviti yAvat / gurvAditye'pi sarvaM zubhakarma varjyam / zaunakaH / ekarAzigatau sUryava syAtAM yadA punaH / vratabaMdhavivAhAdi zubhaM karmAkhilaM tyajet // atha kecidvizva 1 1 Aho! Shrutgyanam
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ zubhAzubhaprakaraNam / 23 as pakSe yasminpakSe tithidvayanAzaH sa trayodazadinaH pakSaH so'tinidyaH / uktaM ca / pakSasya madhye dvitithI patetAM tadA bhavedrauravakAlayogaH / pakSe vinaSTe sakalaM vinaSTamityAhurAcAryavarAH samastAH / tathA / trayodazadine pakSe tadA saMharate jagat / api varSasahastreNa kAlayogaH prakIrtita iti // tasmin pakSe zubhakarma varjyamityAhuH / caMDezvaraH / trayodazadine pakSe vivAhAdi na kArayet / gargAdimunayaH prAhuH kRte mRtyustadA bhavet // upanayanaM pariNayanaM vezmAraMbhAdipuNyakarmANi / yAtrAM dvikSayapakSe kuryAnna jijIviSuH puruSaH // atha tadvattenaprakAreNa daMtaratnAdibhUSAM daMtAhastidaMtAstatsaMbaMdhinIM bhUSAM ratnasaMbaMdhinIM bhUSAM ca AdizabdAt suvarNamaNisaMbaMdhinIM ca bhUSAM varjyA procuH / pUrvasminniSedhakAle ityarthaH / rAjamArtaMDaH / yAtrAM cUDAM vivAhaM zrutivivaravidhiM zaMkhasadmapravezaprAsAdodyAnaharmya suranarabhavanAraMbhavidyAvidhAne / mauMjIbaMdhaM pratiSThAM maNikanakaradAdhAraNaM kurvate ye mRtyuH siMhasthite'jye gurudinakarayorekarAzisthayozceti // siMhasthagurorupalakSaNatvAdurvastAdAvapi prathamakartavyasuvarNAdidhAraNaniSedha ityarthaH // 48 // atha siMhasthaguroH prakAratrayeNa parihAramiMdravajjayAha siMhe gurau siMhalave vivAho neSTo'tha godottaratazca yAvat // bhAgIrathIyAmyataTaM hi doSo nAnyatra deze tapane'pi meSe // 49 // siMhe gurAviti // atra prathamamaMzabhedena parihAraH siMhasthe gurau satyapi siMhAMze satryaMzatrayodazAMze 13, 20 bhyo'naMtaraM satryaMzamaMzatrayam 3, 20 paMcamo navAMzaH siMhAMstatra gurau sati vivAho neSTaH / siMharAzau tu siMhAMze yadA bhavati vAkpatiH / sarvadezeSvayaM tyAjyo daMpatyornidhanaprada iti rAjamArtaMDokteH / ato'vaziSTAMzeSu vivAhAdizubhaM bhavatItyarthaH / siMhe'pi bhagadaivatye gurau putravatI bhavet / atyaMta subhagA sAdhvI dhanadhAnyasamRdvidetyAdi tatraivokteH / atha dezabhedena dvitIyaparihAra ucyate / atha godottarataH godAvarI nadI tasyA uttaratIramArabhya bhAgIrathIyAmyataTaM dakSiNakUlaM maryAdIkRtya godAvarIgaMgAMtarAlaghartI yo dezastatra siMhasthagururvajya nAnyadeze / laH / godAvaryuttarato yAvadbhAgIrathItaTaM yAmyam / tatra vivAho neSTaH siMhasthe devapatipUjye // arthAdgodAvarIdakSiNataTe bhAgIrathyuttaradeze ca siMhastha gurudoSo nAsti / vasiSThaH / bhAgIrathyuttare kUle gautamyA dakSiNe tathA / vivAho vratabaMdho vA siMhasthejye na duSyatIti / atra vivAhavratabaMdhAveva na niSiddhau AbhyAmanyAni zubhakarmANi niSiddhAnyeva / apavAdasya saMkocAzrayatvAdupalakSaNAyogAt / atha tRtIyaH parihAraH / tapane sUrye meSarAzau vidyamAne sati vA siMhasthagurodoSo nAsti / jyotirnibaMdhe / maMgalAnIha kurvIta siMhastho vAkpatiryadA / bhAnau meSagate samyagityAhuH zaunakAdaya iti // 49 // Aho! Shrutgyanam
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNI siMharAzigata guruniSedhavAkyAnAM pratiprasavavAkyAnAM ca nirgalitArthamanuSTuvdvayenAhamaghAdipaMcapAdeSu guruH sarvatra niMditaH // gaMgAgodAMtaraM hitvA zeSAMghiSu na doSakRt // 50 // meSesh santodvAhau gaMgAgodAMtare'pi ca // sarvaH siMhagururvayaiH kaliMge gauDagurjare // 51 // maghAdipaMcapAdeSvityAdi / meSe'rka ityAdi ca // 10 // 11 // atha makarasthaguroH prakAradvayena parihAra zAlinyAha 24 revApUrva gaMDakIpazcime ca zoNasyodagdakSiNe nIca IjyaH // vaya nAyaM kauMkaNe mAgadhe ca gauDe siMdhau varjanIyaH zubheSu // 52 // revApUrva iti // revAyA narmadAyAH pUrvadeze gaMDakInadyAH pazcime vibhAge zoNanadasyottaradakSiNabhAge nIca Ijyo makarastho gururna varjyaH / lala: / narmadApUrvabhAge tu zoNasyottaradakSiNe / gaMDakyAH pazcime bhAge makarastho na doSabhAk // anyadezeSu niSiddhastatra niSiddhadezAnAha / ayamiti / ayaM makarasthaguruH kauMkaNadaze gauDadaze siMdhudeze ca zubhakRtyeSu vaya niSiddhaH / uktaM ca / mAgadhe gauDadeze ca siMdhudeze ca kauMkaNe / vrataM cUDAM vivAhaM ca varjayenmakare gurau || ebhyo'nyadezeSu maMgalamarthAnmadhyamam // 12 // atha luptasaMvatsaradoSaM sApavAdaM vaMzasthavRttenAha gojAMtya kuMbhetarabhe'ticArago no pUrvarAzi gururetivakritaH // tadA viluptAbda ihAtiniMditaH zubheSu revAsuranimnagAMtare // 53 // gojAMtyeti // gaurvRSaH ajo meSaH aMtyo mInaH kuMbhaH prasiddhaH ebhya itarabhe anyarAzau mithunAdau aticArago gururmahAticAreNa samAgataH san pazcAtkiyadbhirdinairvakrito yadA pUrvarAziM no eti bhuktarAzi nAgacchati tadA viluptAbdo luptasaMvatsara ucyate / saM luptasaMvatsaraH zubhakRtye atiniMdito niSiddhaH / uktaM ca / aticAragato jIvastaM rAzi naiti cetpunaH / luptasaMvatsaro jJeyo garhitaH sarvakarmasu // yadA tu gojAMtyakuMbheSu pUrvarAzeH sakAzAnmahAticAreNayAti pUrvarAzi ca naiti tadA na luptasaMvatsaradoSaH / guruH / meSe Se jhape kuMbhe yadyatIcArago guruH / na tatra kAlalopaH syAdityAha bhagavAnyamaH || dazamAsabhogAnaMtaramaticAre'pi luptAbdadoSo nAsti / cyavanaH / mAsAndazaikAdaza vA prayujya rAzeryadA rAzimupaiti jIvaH / bhuMkte na pUrvaM ca punastathApi na luptasaMvatsaramAhurAryAH // pUrva rAzibhedena parihAramuktvadAnIM dezabhedena parihAramAha / luptasaMvatsaro revA narmadA suranimnagA / bhAgIrathI Aho! Shrutgyanam
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ zubhAzubhaprakaraNam / tayornadyoraMtare'tiniSiddhaH / uktaM ca / luptAbdadoSo'trimatena madhye somodbhavAryA nika gAyA iti / nAradena samasaptakadoSo vivAhe varjitaH / samadRSTiguroH zukre tanmAse tu yunataH / vivAhAdi na kurvIta narmadAtIra uttare // 53 // atha vArapravRttimupajAtyAhapAdonarekhAparapUrvayojanaiH palairyutonAstithayo dinaardhtH|| UnAdhikAstadvivarodbhavaiH palairUvaM tathAdho dinpprveshnm||54|| pAdoneti // rekhA bhuumdhyrekhaa| purI rAkSasI devakanyAtha kAMcItyAyuktA / upalakSaNametat / laMkAta Arabhya sumerumastakadattasUtrAdhovartidezAste madhyarekhAzabdenocyate / yasmin deze vArapravRttizcikIrSitA sa dezo rekhAtaH prAk pazcime vA yAvaMti yojanAni bhavaMti tAni svacaturthIzonAni kRtvA tAvadbhiH palaistithyaH paMcadazaghaTikA yuktonAH kAryAH / yadA madhyarekhAtaH pratyagyojanAni tadA yuktAH / yadA tu prAgyojanAni tadonAH kAryAH / atha yaddine vArapravRttiriSTA tadivase yadinAdham / carapalayutahInanADikAH paMcacaMdrA ityAdiprakArasiddham / tasmAdinArdhAtsaMskAraviziSTAH paMcadaza UnAdhikAzcedbhavaMti tadA tadvivarodbhavaiH palairdinArdhasya saMskAraviziSTapaMcadazAnAM ca yadvivaramaMtaraM tatsaMbaMdhenotthairutpannaiH palairUz2a tathAdho dinapasya vArasya pravezaH / yadA saMskAraviziSTAH paMcadazadinArdhatazcedUnAH syustadA sUryodayAdUrdhva vArapravRttiH / yadA saMskAraviziSTAH paMcadazadinArdhato'bhyadhikAstadA sUryodayAtprAgvAraprattirityarthaH / yathA vArANasIrekhAbhidhAnAt kurukSetrAt prAk triSaSTiyojanAni 63 pAdena caturthIzenonAni 47, 15 prAgyojanatvAdetaiH palairUnAH paMcadazaghaTikA jAtAH 14, 13 dinAdha 16, 30 asmAnnyUnA iti vivaram 2, 17 tenAbhiTikAbhiH sUryodayAdUrdhva vArapravRttiH / yadA dinAdhai 13, 15 asmAdadhikA iti vivaram 0, 58 etAbhirghaTIbhiH sUryodayAtprAgvArapravRttirityarthaH // 54 // atha vArapravRttiprayojanapuraHsaraM kAlahorAmanuSTubhAha vArAdeTikA vighnAH svAkSahRccheSavarjitAH // saikAstaSTA nagaiH kAlahorezA dinapAtkramAt // 55 // vArAderiti // vArapravRttiprakAreNa yasminkSaNe vArapravRttirjAtA tata iSTaghaTyo dviguNAH kaaryaaH| tA dvisthAne sthApyAH / tatra paMcabhirbhakte yallabdhaM tattyAjyam / yaccheSaM tahi guNaghaTImadhye varjitaM kAryam / evaMvidhA ghaTyaH saikA ekayuktAH kAryAH / saptabhistaSTA avaziSTAH kAlahorezAH syuH / te dinapAt vArAkramAt gaNanIyAH / yathA ravivAre iSTaghaTikAH 6 dviguNAH 12 pRthagakSA 5 ptazeSa 2 varjitAH 10 saikA 11 nagai 7 staSTAH Aho ! Shrutgyanam
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 muhUrtaciMtAmaNI zeSaM 4 ravivAre kramAdgaNanayA caturtho budhastasya horA ityAdi / vivAhavRMdAvane / udayamArabhya horA uktAH / yathA / tatkAlArkanyUnalagnAMzapiMDo bhaktaH paMcakSoNibhirbhuktahorAH / bhAsvacchukrajJedusaurejyabhaumAH saMkhyAyeranvArataste tadIzA iti / anayorviSayavibhAgo vasiSThasaMhitAyAm / vArapravRttivijJAnaM kSaNavArArthameva hi / akhilepvanyakAryeSu dinAdirudayAdbhavet / kSaNavAraH kAlahorArUpastadarthaM vArapravRttiH / anyakAryeSu dikzUlAdiSu tithivAraprayukteSu nakSatravAraprayukteSu ca yogeSu suyogeSu ca sUryodayAdeva vAro grAhyaH / / 15 / / atha kAlahorAprayojanaM zAlinyAha vAre proktaM kAlahorAsu tasya dhiSNye proktaM svAmitithyaMzake'sya // kuryAddizUlAdi citthaM kSaNeSu naivollaMghyaH pArighazvApi daMDaH // 56 // vAre proktamiti / yatkarma yasminvAre proktaM taddinasya sadoSatvAdatyAvazyakakRtye tasya kAlahorAyAM kartavyam / nAradaH / yasya kheTasya yatkarma vAre proktaM vidhIyate / grahasya kSaNavAre'pi tasya tatkarma sarvadA || atra kecit / yasya vAre karma proktaM tasya balino navAMze sUryacaMdro vA cettiSThati tadA tatkarma kAryamityAhuH / uktaM ca / yasya grahadine karma yatkiMcidabhidhIyate / yasyAMzasaMsthite caMdre sUrye vA tadvidhIyata iti / atha dhiSNye nakSatre yatkarma vastraparidhAnAdikamuktaM tadatyAvazyakatve asya dhiSNyasya svAmiti - thyaMzake svAmino muhUrte kuryAt / nAradaH / yasminnRkSe tu yatkarma nikhilaM kathitaM ca yat / taddaivatye tanmuhUrte kArya yAtrAdikaM tatheti / muhUrtasvAmino vivAhaprakaraNe vakSyate / kSaNeSu muhUrteSu dikzUlAdyaM dikzUlaM vArazUla nakSatrazUlaM cityaM vicAraNIyam / evaM pArigho daMDa: kSaNeSu muhUrteSu naivochaMdhyaH / yatkarma kathitamRkSe yasmiMstatkarma tatkSaNe kAryam / dikzUlAdikamakhilaM pAriSadaMDAdi vijJeyamiti vasiSThokteH // 56 // atha manvAdInyugAdIMcaM zArdUlavikrIDitenAha manvAdyAstritithI madhau tithiravI Urje zucau ditithI jyeSThe'tye ca tithistviSe nava tapasyazvAH sahasye zivA || bhAdre'gnizca site tvamASTanabhasaH kRSNe yugAdyAH site gonI bAhularAyormadanadarzI bhAdramAghAsite // 57 // iti muhUrtaciMtAmaNau prathamaM zubhAzubhaprakaraNaM samAptam || 1 || manvAdyA iti // site zuklapakSe etA manvAdayaH / madhau caitre tritithI tRtIyA - paurNime Urje kArtike tithiravI pUrNimAdvAdazyau zucau ASADhe ditithI dazamIpUrNime jyeSThe aMtye phAlgune ca tithi: ubhayatra pUrNimaiva iSe Azvine navamI tapasi mAghe Aho! Shrutgyanam
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ nakSatraprakaraNam / 27 azvAH saptamI sahasye pauSe zivA ekAdazI bhAdrapade agnistRtIyA tu iti punaH nabhasaH zrAvaNasya kRSNapakSe amAvAsyA aSTamI / atha yugAdyAzcatvAraH bAhularAdhayoH bAhulaH kArtikaH rAdho vaizAkhastayoH zuklapakSe go'nI navamItRtIye yugAdI kArtika zuklanavamI kRtayugAdiH vaizAkhazuklatRtIyA tretAdiH bhAdramAghAsitamadanadau~ yugAdI madanastrayodazI darzo'mAvAsyA bhAdrakRSNatrayodazI kaliyugAdiH mAghakRSNAmAvAsyA dvAparAdiH / atra zuklAdayo mAsA grAhyAH / kArtika zuklanavamI cAdiH kRtayugasya sA / tretAdirmAdhave zuklA tRtIyA puNyasaMmitA // kRSNA paMcadazI mAghe dvAparAdirudIritA / kalpAdi syAtkRSNapakSe nabhasyeva trayodazIti nAradokteH // 17 // iti zrIdaivajJAnaMtasutadaivajJarAmaviracitAyAM vaLatamuhUrtaciMtAmaNiTIkAyAM pramitAkSarAyAM zubhAzubhaprakaraNaM samAptam // 1 // // atha nakSatraprakaraNam // atha nakSatraprakaraNaM vyAkhyAyate / tatrAdau nakSatrasvAminaH zArdUlavikrIDitenAhanAsatyAMtakavahidhAtRzazabhRdrudrAditIjyoragA RkSezAH pitaro bhago'ryamaravI tvaSTA samIraH kramAt // zakrAgnI khalu mitra iMdranikratikSIrANi vizve vidhi goviMdo vasutoyapAjacaraNAhityapUSAbhidhAH // 1 // nAsatyeti // ete nAsatyAMtakAdayaH RkSezA nakSatrezAH kramAtsyuH // 1 // atha dhruvanakSatrANi tatkRtyaM cAnuSTubhAha uttarAtrayarohiNyo bhAskarazca dhruvaM sthiram // tatra sthiraM bIjagehazAMtyArAmAdi siddhaye // 2 // uttarAtrayeti // uttarAtrayaM rohiNI caitAni nakSatrANi ravivArazca dhruvasaMjJAni sthirasaMjJAni ceti saMjJAdvayam / evamuttaratrApi vyAkhyeyam / dhruvanakSatreSu sthirAdi karma kAryam / AdigrahaNAnmRdunakSatroktaM grAhyam / vasiSThaH / mRdubUMde kathitAnyapi sthirachaMde tAni kAryANIti // 2 // atha carabhAni tatkRtyaM cAnuSTubhAhasvAtyAditye zrute strINi caMdrazcApi caraM calam // tasmingajAdikAroho vATikAgamanAdikam // 3 // Aho ! Shrutgyanam
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNI svAtyAditye iti || AdizabdAdhunakSatroktamapi // 2 // athogranakSatrANi cAnuSTubhAha 28 pUrvAtrayaM yAmyamadhe ugraM krUraM kujastathA // tasmin ghAtAgnizAvyAni viSazastrAdi sidhyati // 4 // pUrvAtrayamiti // AdizabdAddAruNanakSatroktamapi // 4 // atha mizrANyanuSTubhAha vizAkhAya saumyo mizraM sAdhAraNaM smRtam // tatrAgnikArya mizraM ca vRSotsargAdi sidhyati // 5 // vizAkheti // AdigrahaNAdu bhoktamapi // 9 // atha laghunakSatrANyanuSTubhAha hastAzvipuSyAbhijitaH kSipraM laghu gurustathA // tasminpaNyaratijJAnabhUSA zilpakalAdikam // 6 // hasteti // zilpaM vardhakikRtyAdi kalA nRtyAdikAzcatuHSaSTiH AdizabdAccarabhotamapi // 6 // atha mRdunakSatrANyanuSTubhAha mRgAMtyacitrAmitrarkSa mRdumaitraM bhRgustathA // tatra gItAMbarakrIDA mitrakIya vibhUSaNam // 7 // mRgAMtyeti // 7 // atha tIkSNamAnyanuSTubhAha mUleMdrAdrIhirbha sauristIkSNaM dAruNasaMjJakam // tatrAbhicAraghAtograbhedAH pazumAdikam // 8 // sUleti // abhicAraH karmaNAM bhayaMkarakRtyaM mAraNAdi / pazudamaH pazuzikSA AdizadAdvaMdhanAdikaM sthiraM ca // 8 // athAdhomukhordhvamukhatiryaGmukhanakSatrANIdravajayAha mUlAhibhizrogramadhomukhaM bhaveddhvasya mArdrejyaharitrayaM dhruvam // tiryakhaM maitrakarAnilAditijyeSThAzvibhAnIdRzakRtyameSu sat // 9 // mUlAhIti // mUlaM ahirAzleSA mizraM kRttikAvizAkhe ugraM pUrvAtrayamatrAbharaNyaH Aho! Shrutgyanam
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ nakSatraprakaraNam / etAni nava bhAni adhomukhAni jJeyAni / ArdrA puSyaH zravaNatrayaM rohiNyuttarAtrayaM ca nava bhAnyUrdhvamukhAni / maitrANi citrArevatyanurAdhAH hastasvAtI punarvasujyeSThA azvinI etAni nava bhAni tiryaGmukhAni / eSu adhomukhordhvamukhatiryaGmukheSu bheSu IdRzaM kRtyaM adhomukhordhvamukhatiryamukhakRtyaM sat bhavati / garuDapurANe / bharaNIkRttikAzleSAmaghAmUlavizAkhikAH / tistraH parvAstathA caiva adhovakrAH prakIrtitAH // eSu vApItaDAgAdikapabhUmitaNAni ca / devAgArasya khananaM nidhAnakhananaM tathA // gaNitaM jyotiSAraMbhaM khanIbilapravezanam / kuryAdadhogatAnyeva kAryANi vRSabhadhvaja // rohiNyAdrI tathA puSyo dhaniSThA cottarAtrayam / vAruNaM zravaNaM caiva nava cordhvamukhAstathA // eSu rAjyAbhiSekaM ca paTTabaMdhaM ca kArayet / udhvamukhAnyucchritAni sarvANyeSu ca kArayet / revatI cAzvinI citrA svAtI hastaH punarvasuH / anurAdhA mRgo jyeSThA etAH pArzvamukhAH smRtAH / gajoSTrAzvabalIvardadamanaM mAhiSasya ca // bIjAnAM vapanaM kuryAdgamanAgamanAdikam / cakrayaMtrarathAdInAM naukAdInAM pravAhaNam // pArzveSu yAni kAryANi kuryAdeSu ca tAnyapi / idaM ca nakSatravizeSavihitAnAM karmaNAmavazyakartavyatve muhUrtAlabdhau satyAM karmaNo'dhomukhAdyAkAraM jJAtvA tattannakSatreSu tAni karmANi kAryANi / yAni ca sarvathA noktAni bilapravezAdIni tAnyeSveva nakSatreSu kAryANItyetadarthamuktam // 9 // ___ atha pravAlAdidhAraNamuhUrta vasaMtatilakayAha pauSNadhruvAzvikarapaMcakavAsavejyAditye pravAlaradazaMkhasuvarNavastram // dhArya viriktazanicaMdrakuje'hni raktaM bhaume dhruvAditiyuge subhagA na dadhyAt // 10 // pauSNadhruveti // revatyAdinakSatreSu tathA riktAtithizanicaMdrabhaumavarjite'hni divase pravAlaM vidrumaM zaMkhaH zaMkhavalayAdi vastraM zvetam etAni dhAryANi / raktaM maMjiSThAdiraMgena raMjitaM vastraM bhaumavAre'pi dhAryam / atha subhagA sabhartRkA dhruvAditiyuge rohiNyuttarAtrayeSu aditiyuge punarvasau puSye ca pravAlAdikaM na dadhyAt / kvacicchatatArAyAM snAnamapi niSiddham / uktaM ca / rohiNIgurupunarvasUttare yA bibharti navavastrabhUSaNam / sA na yoSidavalaMbate pati snAnamAcarati vAruNe'pi yA iti // 10 // atha navadhA vibhaktasya vastrasya dagdhAdidoSe zubhAzubhaphalaM zArdUlavikrIDitenAha vastrANAM navabhAgakeSu ca catuSkoNe'marA rAkSasA . madhyatryaMzagatA narAstu sadaze pAze ca mdhyaaNshyoH|| Aho ! Shrutgyanam
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNI dagdhe vA sphuTiteM bare navatare paMkAdilipte na saFish surAzayoH zubhamasatsarvAzake prAMtataH // 11 // vastrANAmiti // vastrANAM nava bhAgAH kAryAH / koNacatuSTaye amarA devA: sthApyAH / rAkSasA madhyagatAMzatrayagatA jJeyAH / narAH dazAsahite pAze ca punarmadhyayoraMzayojJeyAH / tatra cedrakSoM'ze navatare nUtane vastre daivAddagdhe agnisTaSTe sphuTite pASANAdyAghAtAdibhirnihate paMkena kardamena AdizabdAdgomayAdibhirlipte upahate sati tadvastraM na sat zubhaphalajanakaM na bhavatItyarthaH / nRsurAzayoH evaM vastradAhAdike sati zubhaM kalyANaM syAt / atha sarvAMzake rAkSasamanuSyadevAMzakeSu prAMtataH prAMtabhAge asadaniSTaphalajanakam / idaM sarvaM zayyAsanapAdukAsvapi jJeyam / zrIpatiH / kajjalakardamagomayalipte vAsasi dagdhavati sphuTite c| cityamidaM navadhA vihite'sminniSTamaniSTaphalaM ca sudhIbhiH // atra rAkSasAMze dhvajacchatrAdisadRzI chedAkRtiH zubhaphalA jJeyA / devamanuSyAMze'pi kAkolUkasadRzI chedAkRtirazubhaphaladA | kazyapaH / zaMkhavastrAMbujacchatradhvajatoraNasannibhA / zrIvatsa - sarvatobhadranaMdyAvartagRhopamA || vardhamAnasvastike bhamRgakUrmajhaSAkRtiH / chedAkRtirdaityabhAge'pyAyurarthapradA nRNAm / kharoSTrolUka kAkAhi jaMbUkazvakopamA // trikoNasUryAkRtayo devabhAge - 'pyazobhanAH / niMditaM vasanaM dadyAddijebhyaH svarNasaMyutam / AziSo vAcanaM kRtvA tvanyahastraM ca dhArayediti // 11 // atra vaciddRSTadinespi vastraparidhAnamanuSTubhAha viprAjJayA tathodvAhe rAjJA prItyArpitaM ca yat // niMdye'pi dhiSNye vArAdau vastraM dhArya jagurbudhAH // 12 // viprAjJayeti // dhiSNye nakSatre vArAdau vAratithiyogAdau vyatIpAtabhadrAdiduSTayogernidye'pi yadvastraM brAhmaNAnujJayA tathodvAhe rAjJA prItyA saMtoSeNArpitaM dattaM tat vastraM dhAryamiti budhA jaguH // 12 // atha latApAdapAropaNarAjadarzanamadyagokrayavikrayamuhUrtAn zArdUlavikrIDitenAharAdhAmUlamRdudhuvarkSavaruNakSiprailatApAdapA ropo'tho nupadarzanaM dhruvamRdukSiprazravovAsavaiH // tIkSNagrAM pabheSu madyamuditaM kSipratyavahRIMdrabhA dityeMdraispavAsaveSu hi gavAM zastaH kraya vikrayaH // 13 // Tarafa || rAdhA vizAkhA etadAdicaturdazanakSatrairlatAnAM valDInAM pAdapAnAM cAropo vApaH kAryaH / atha rAjadarzanaM dhruvamRdukSiprazravovAsavaistrayodazabhaiH kAryam / atha Aho! Shrutgyanam
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'nakSatraprakaraNam / madyaM madyAraMbhastIkSNogrAMbupabheSu nava nakSatreSu uditaH kathitaH / atha gavAM krayo mUlyena parasmAdrahaNaM / vikrayo mUlyagrahaNapUrvakaM dAnam / kSiprAMtyavahnIMdrabhAdityeMdrAMbupavAsaveSu hi nava nakSatreSu zastaH prazastaH / atra bhImaparAkrameNa paMcadaza bhAnyabhihitAni / haste'nurAdhAtritaye sapauSNe mRge ca pUrvAzvivizAkhabheSu / puSye dhaniSTAdvitaye'ditIze gavAM krayaM vikrayamAmanaMti // 13 // ___ atha pazUnAM rakSAmuhUrta sthitinivezaniSedhamuhUrta caMdravaMzayAhalagne zubhe cASTamazuddhisaMyute rakSA pazUnAM nijayonibhe care // riktASTamIdarzakujazravodhruvatvASTreSu yAnaM sthitivezanaM na sat // 14 // lagne zubhe iti // zubhe zubhasvAmike lagne aSTamazuddhisaMyute zubhapApAkrAMtASTamabhAvarahite sati pazUnAM rakSA rakSaNaM pravezAdikaM ca sat / tathA svIyayoninakSatre carabhe ca st| yathA'zvAnAM yonibhaM azvinIzatatArake tatra catuSpadAnAM rakSA zastA / tIkSNe pazUnAM damanaM care syAtpazupoSaNamiti vacanAt / atha riktA 4,9,14 'STamI < darzo'mAvAsyA kujo bhaumaH zravaH zravaNaH dhruvANyuttarAtrayarohiNyaH tvASTraM citrA eSu pazUnAM yAnaM gRhAbahiniHsAraNaM sthitau goSThAdau vezanaM na sat zubhaM na / vyavahAroccaye / pUrvAtraye dhaniSThedrapauNe saumyavizAkhayoH / AzleSAyAM maghAzvinyAM yAtrAsiddhizcatuSpadAmiti // 14 // athauSadhasUcyormuhUrta maMdAkrAMtayAha bhaiSajyaM sallaghumRducare mUlabhe maMgalagne zukreDIjye vidi ca divase cApi teSAM ravezca // zuddhe riHphAnamRtigRhe sattithau no janerbhe sUcIkarmA'pyaditivasubhatvASTramitrAzvipuSye // 15 // bhaiSyajyaM saditi // bhaiSajyaM auSadhaM prArabdhaM bhakSitaM ca sat laghumRducaranakSatre mUle ca vyaMgalagne dvisvabhAvarAzighu mithunakanyAdhanurmIneSu lagnagateSu satsu zukreTTIjyabudheSu dvisvabhAvalagnastheSu satsu ca punasteSAM zukreDIjyabudhAnAM ravezca divase vAre sattithau riktAmArahitatithau bhaiSajyaM sat zubhaM syAt / dIpikAyAm / dvayaMgodaye gurubudhedusiteSu teSAM vAre ravezca suvidhau sutithau suyoge / bheSagrapannagavizAkhazivetareSu janmakSaviSTirahiteSu kRtaH zubhAyeti / atha riHphAnamRtigRhe lagnAt dvAdazasaptamASTamagRheSu zuddheSu zubhapApagraharahiteSu satsu auSadhaM tu varSaphalapraznAdinA Ayurnizcaye ca sat / dyUnazatrunidhanavyayazuddhau sadgRheSu nitarAM balavatsu / AyuSazca hitakAriNi yoge kIrtitA niyatamauSadhaseveti zrIpatibhaTTokteH / 'atha janebhai janmanakSatre no bhaiSajyaM sat / janmanakSatragazcaMdraH prazastaH sarvakarmasu / saurabheSaja Aho ! Shrutgyanam
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNI vAdAdhvakartaneSu vivarjayoditi vacanAt / atha sUcIkarma sUcyAH saMbaMdhi karma ghaTanasavinAdi / aditivasubhatvASTramitrAzvipuSye nakSatre sat syAt / vyavahArojccaye / aditirvAsavaM tvASTraM maitradavavAjinaH / sUcIkarma tanutrANamebhirRkSaiH prazasyata iti // 15 // 32 athAnyadanuSTubhAha kraya vikrayo neSTo vikraya Ryospi na // vorigervanIvAtazravazcitrAH kraye zubhAH // 16 // RyakSa iti // kraya vakSyamANakayanakSatre vikrayo na kAryaH / tathA vikraya nakSatre Ryo'pi na kAryaH / dIpikAyAm / yamAhizakrAnivizAkhapUrvA neSTAH kraye vikrynne'tishstaaH| pauSNAzvicitrAmRtaviSNuvAtAH zastAH kraye vikrayaNe niSiddhA iti // nanu yadA yena krayaH kartavyastadAnyena vikrayaH kartavyaH tatra krayavikrayanakSatrANAM mahAbhedAdubhayavidhamuhUrtAnupapattiH / ucyate / vikretrA yadA muhUrta vikrayArthaM gRhyate tadA vastu pRthaka kriyate tatkarma vikrayazabdavAcyam / yadA krayiNA krayArthaM muhUrtaH prArthyate tadA vikretre mUlyadravyaM datvA STathakRtaM vikretRvastu grAhyaM tatrayazabdavAcyamiti matvA yathAkathaMcitsamAdheyam / tatra krayamuhUrtaH revatI zatatArA azvinI svAtI zravaNaM citrA etAni mAni kraye zubhAni vikraye niSiddhAni ca // 16 // atha vikrayavipaNyormuhUrtaM zArdUlavikrIDitenAha pUrvAzakRzAnusArpayamabhe keMdradvikoNe zubhaiH padatryAyeSvazubhairvinA ghaTatanuM sanvikrayaH sattithau // riktAbhauTAnvinA ca vipaNimitradhruvakSiprabhailagnecaMdrAsate vyayASTarahitaiH pApaiH zubhairvyAyakhe // 17 // pUrvAdvIzeti // dvIzaM vizAkhA pUrvAdinakSatreSu keMdreSu prathamacaturthasaptamadazameSu dvitIye koNeM navapaMcame zubhaiH sadbhiH SaTtrayAyeSu pApagrahaiH sadbhiH ghaTatanuM kuMbhalanaM vinA tyaktvA sattithau riktAmArahitatithau vikrayaH san zubho jJeyaH / atha vipaNiH paNyavIthikAgRhe sthitvA krayavikrayAkhyaM karma riktAtithibhaumavArakuMbhalagnAni varjayitvAnyeSu tithivAralagneSu mitrANi mRgarevatIcitrAnurAdhAH dhruvANi rohiNyuttarAtrayaM kSiprANi hastAzvipuNyAH etairbharlagne caMdrasite mUrtI caMdre site ca sati vyayASTarahitaiH pApagrahaiH sadbhiH zubhairyAyakhe dvitIyaikAdazadazameSu sadbhirvipaNiH zubhA syAt // 17 // Aho! Shrutgyanam
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ nakSatraprakaraNam / athAzvagajamuhUrtamiMdravajrayAhakSiprAMtyavasvidumarujjalezAdityeSvariktAradine prazastam // syAdvAjikRtyaM tvatha hastikAryaM kuryAnmRdukSipracareSu vidvAn // 18 // kSiprAMtyati // kSiprAdinakSatreSu riktAbhaumavyatiriktadine vAjikRtyamazvAnAM krayavikrayazikSAsthAnAbharaNAdi kArya prazastaM syAt / zrIpatiH / puSyazraviSThAzvinisaumyabheSu pauSNAnilAdityakarAhvayeSu / savAruNaHSu budhaiH smRtAni sarvANi kAryANi turaMgamANAm // azvArohaNe cakram // azvAkAraM likheccakraM sAbhijidbhAni vinyaset / skaMdhe tu sUryabhAtpaMca pRSThe ca daza bhAni ca // pucche dve sthApayetprAjJazcatuSpAde catuSTayam / udare vinyasetpaMca mukhe de turagasya ca // arthalAbho mukhe samyagvAjI nazyati codare / caraNasthe raNe bhaMgaH pucche patnI vinazyati // arthasiddhirbhavetTaSThe skaMdhe kaMdhapatirbhavediti / atha vidvAn jJAtA mRdukSipracaranakSatreSu riktAmAbhaumavarjitadine ca hastikRtyaM gajAnAM kArya krayavikrayabhUSAdi kuryAt / vasiSThaH / hastatraye saumyaharitraye ca pauSNadvaye puSyapunarvasau ca / maitre ca sarvANyapi kuMjarANAM karmANi zastAnyakhilAni yAnIti // 18 // atha bhUSaNaghaTanamuhUrta zArdUlavikrIDitenAha syAGgaSAghaTanaM tripuSkaracarakSipradhruve ratnayuk tattIkSNogavihInabhe ravikuje meSAlisiMhe tanau // tanmuktAsahitaM caradhruvamRdukSipre zubhe sattanau tIkSNogrAzvimRge dvidaivadahane zastraM zubhaM ghaTTitam // 19 // syAdbhaSeti // tripuSkaradinalakSaNaM bhadrAtithI ravijetyAdinA vakSyati / evaMvidhe tripuSkaradine carakSipradhruvanakSatreSu bhUSAghaTanamAbharaNaghaTanaM zubhaM syAt / vasiSThaH / kSiprAcalacaraRkSe riktAmAvarjiteSu divaseSu / nikhileSvapi vAreSvapi tripuSkare bhUSaNaM kAryam // atha tadUSaNaM ratnayutaM mANikyAdiyutaM cettadA tIkSNogavihInabhe tIkSNAni mUlajyeSThA zleSAkhyAni ugrANi pUrvAtrayamaghAbharaNyaH etadvayatirikteSvaSTAdazanakSatreSu tathA ravibhaumavAre'pi kAryam / tathA meSavRzcikasiMhalagneSu ca / vasiSThaH / sthirasAdhAraNacarabhe laghumaitrevarkakujavAre / teSAmeva vilagne mANikyamayabhUSaNaM kAryamiti / atha caradhruvamRdukSiprasaMjJakeSu nakSatreSu tadrUSAghaTanaM muktAsahitaM zubhaM bhavati / muktAgrahaNaM rajatAderupalakSaNam / atra caMdrazukrayovIre karkaSatulAlagneSu kAryamityapi jJeyam / vasiSThaH / kSipramRdudhruvacarabhe zazisitayorvAsareSu tallagne / muktAphalarajatamayaM bhUSaNamakhilaM savajakaM kAryam / atha tIkSNAni mUlajyeSThAIzleSAH ugrANi ca pUrvAtrayabharaNImaghAH azvinImRgau dvidaivaM Aho ! Shrutgyanam
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau vizAkhA dahanaH kRttikA eSu nakSatreSu ghaTTitaM zastraM zubhaM syAt / aditirvAsavaM tvASTramaitrabhaiMdavavAjinaH / sUcIkarma tanutrANamebhikSaiH prazasyata iti RkSoccayokteH / atha suvarNarUpyAdipAtre bhojanamuhUrtamAha / vasiSThaH / laghumaitradhruvacarabhe siteMdubudhajIvavAreSu / hemarajatAdibhAjanabhojanamArogyamamRtayogeSu // 19 // atha mudrApAtanamuhUrta vastrakSAlanamuhUrtaM ca svagdharayAhamudrANAM pAtanaM saddhvamRducarabhakSipravIMdusaure ghasre pUrNAjayAkhye na ca gurubhRgujAste vilagne zubhaiH syAt // vastrANAM kSAlanaM sadasuhayadinakRtpaMcakAdityapuSye no riktAparvaSaSThIpitRdinaravijajJeSu kArya kadApi // 20 // mudrANAmiti // dhruvamRducarakSiprasaMjJakairnakSatraiH kRtvA rAjamudrAMkitasuvarNarUpyAdiniSpAdanaM mudrApAtanamityucyate / TaMkasAleti bhASayA / vIMdusaure ghasne caMdrazanaizcaravarjitavAre tathA pUrNAjayAkhye pUrNAH paMcamIdazamIpUrNimAH jayAstRtIyASTamItrayodazyaH etAsu tithiSvityarthaH / sat zubhaM syAt / tathA guruzukrAste na zubham / vilagne zubhaiH lagne zubhagrahaiH / sadbhirityarthaH / uktaM ca / mRdudhruvakSipracareSu bheSu yoge prazaste zanicaMdravajye / vAre tithau pUrNajayAhvaye ca mudrApratiSThA zubhadA narANAm // gurvaste vA sitAste vA mudrANAM ghaTanaM kvacit / krUragrahAMzalagne na kArya bhUtimicchatA // atha vasurdhaniSThA hayo'zvinI dinakRt hastaH tasmAtpaMcake hastacitrAkhAtIvizAkhAnurAdhAsu AdityaM punarvasuH puSyaH eSu vastrANAM kSAlanaM rajakAya dhAvanArtha dAnaM sat zubhaM syAt / riktA parvANi pUrvoktAni tithiprakaraNe SaSThI pitRdinaM zrAddhadinaM eteSu ravijajJeSu zanibudhavAreSu kadApi vastrakSAlanaM no kaarym||20|| atha khaDgAdidhAraNaM zayyAdhupabhogamuhUrta ca sragdharayAhasaMdhAryAH kuMtavarmeSvasanazarakRpANAsipunyo virikte zukrejyArkehi maitradhruvalaghusahitAdityazARdvidaive // syurlagne'pi sthirAkhye zazini ca zubhadRSTe zubhaiH keMdragaiH syA DrogaH zayyAsanAderyuvamRdulaghuharyaMtakAditya iSTaH // 21 // saMdhAryA iti // virikte riktAvajite zukrabRhaspatiravivAre tathA maitradhruvalaghusaMjJakanakSatrasahitapunarvasujyeSThAvizAkhAnakSatreSu kuMtAdayaH saMdhAryAH / kuMto bhallaH varma kavacam iSavo bANA asyaMte anenetISvasanaM dhanuH zaro. bANaH khagaH asiputrI churikA sannAhospIti kecit / tathA sthirAkhye vRSasiMhavRzcikakuMbhAkhye lagne caMdre apizabdAt lagne'pi zubhagrahadRSTe zubhaiH keMdragaiH sadbhiH kuMtAdidhAraNaM hitam / kakSoccaye / puSye cAditicitra Aho! Shrutgyanam
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ nakSatraprakaraNam / 35 padmatanaye zakrottarA revatI vAjI hastavizAkhamitrasahite bhAnA gurau bhArgave / kuMbhe kITagRhe vRSe mRgapatau caMdre zubhairvIkSite sannAhaH zarakhaGgakuMtachurikA dhAryA nRpANAM hiteti // dIpikAyAm / mUleMdupUrvAtrayayAmyapitryazakrAzvisArpAnalazUlinazca / zastrAdisaMdhAraNameSu kuryAttathau vine ca zubhe zubhAhe iti tadAsannayuddhAdiviSayam / atha dhruvamRdulaghunakSatreSu harau zravaNe aMtake bharaNyAM Aditye punarvasau eSu zayyAsanAdeH zayyA khaTTAdirUpA AsanaM pIThamRgatvagAdi AdizabdAtpAdukA teSAmupabhoga iSTo hitaH / dIpikAyAm / maitredupuSyayamabhAditivAjicitrAhastottarAtrayaharIjyavidhAtRbhAni / eteSvatIva zayanAsanapAdukAnAM saMbhoga kAryamuditaM munibhiH zubhA iti // 21 // athAMdhAdinakSatrANi zArdUlavikrIDitenAha aMdhAkSaM vasupuSyadhAtRjalabha dvIzAryamAMtyAbhidhaM maMdAkSaM ravivizvamitrajalapA zleSAzvicAMdraM bhavet // madhyAkSaM zivapitrajaikacaraNatvA dravidhyaMtakaM svakSaM svAtyaditizravodahanabhAhirbunyarakSobhagam // 22 // aMdhAkSamiti // dhAtA rohiNI vidhirabhijit dahanabhaM kRttikA bhagaH pUrvApha - lgunI / anyat spaSTam 22 // aMdhAdinakSatrANAM phalamanuSTubhAha vinaSTArthasya lAbhoM'dhe zIghraM maMde prayatnataH // syAhUre zravaNaM madhye zrutyAptI na sulocane // 23 // vinaSTArthasyeti || aMdhanakSatreSu vinaSTasyApahRtasyArthasya lAbhaH zIghraM bhavati / maMdanakSatreSu vinaSTArthasya prayatnato lAbho bhavati / madhye madhyanakSatre vinaSTArthasya dUraM svanagarAdatIva dUradeze zravaNaM tvadIyadravyamamukena hRtaM amukasthale tiSThatIti lokavArtA bhavati labdhistu nAsti / sulocananakSatreSu zrutyAptI na zravaNamapi labdhirapi na bhavatItyarthaH // 23 // atha dhanaprayoge niSiddhanakSatrANyanuSTubhAha tIkSNamizradhruvoryadravyaM dattaM nivezitam // prayuktaM ca vinaSTaM ca viSTayAM pAte ca nApyate // 24 // tIkSNeti // etaistIkSNAdinakSatrairyadravyaM suvarNAdi dattaM kAlAMtaraM vinA dattaM na svasattAparityAgena nivezitaM svaSTasamIpe pratyayArthaM sthApitaM prayuktaM kAlAMtararItipuraHsaraM kasmai - ciddattaM vinaSTaM caurAdinA hRtaM svayameva vA kvacittyaktaM yaddravyaM taddravyaM nizcayena kadApi Aho! Shrutgyanam
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau nApyate / tathA viSTayAM bhadrAyAM pAte vyatIpAte mahApAte vA hRtaM dravyaM nApyate cakArAt grahaNe'pi / vasiSThaH / dhruvoyasAdhAraNadAruNaH nikSiptamartha tvatha vA pranaSTam / cauraihRtaM dattamupaplave vA viSTayAM ca pAte na ca labhyate taditi / atredamanusaMdheyam / tIkSNamizrAdipaMcadazabheSu madhye rohiNyaryamavizvajalabhaddIzeSu dattanivezitaprayuktadravyasyaivA'prAptiH / caurApahRtasya svato gatasya vA dhanasya lAbha eva / teSAM rohiNyAdInAM madhyalocanabheSu pAThasAmarthyAditi bhAvaH // 24 // atha jalAzayakhanananRtyAraMbhayormuhUrta zArdUlavikrIDitenAhamitrAvavAsavAMbupamaghAtoyAMtyapuSyeMdubhiH pApInabalaistanau suragurau jJe vA bhRgau khe vidhau // . Apye sarvajalAzayasya khananaM vyaMbhomaghaiH seMdrabhaistairnRtyaM hibuke zubhaistanugRhe jJe'bje jJarAzau zubham // 25 // mitrArketi // anurAdhAditrayodazanakSatraiH sadbhiH pApagraha-navalaibalarahitaiH sadbhiH tanau lagne suragurau sati budhe vA sati khe dazame bhRgau zukre sati Apye jalarAzau vidhau sati sarvatoyAzayAnAM vApIkUpataDAgAdInAM toyAdhArANAM khananaM hitaM syAt / ApyAMbupAMtyapitRmitravasUttarArkakeMdrIjyabheSu khananaM salilAzayAnAmiti vyavahAratattvokteH / zrIpatiH / lagne jIve jJe'thavA durbalaizca krUraiH zukre vApi mepUraNasthe / Apye caMdre sarvatoyAzayAnAmAraMbhAH syuH siddhaye nirvikalpamiti // atha nRtyAraMbhaH / taiH prAguktainakSatraivya'bhomadhaiH pUrvApADhAmaghArahitaiH seMdrabhaijyeSThAsahitaiH mitrArkadhruvavAsavAMbupAMtyapuSyeMdujyeSThAnakSatrairnRtyAraMbhaH zubhaH syAt / zubhaihibuke caturthasthAne lagne jJe sati abje caMdre jJarAzau mithunakanyAsthe satItyarthaH // 25 // atha sevakasya svAmisevAyAM muhUrta zAlinyAhakSipre maitre vitsitArkejyavAre saumye lagne kuje vA khalAbhe // yonematryAM rAzipozcApi maitryAM sevA kAryA svAminaH sevken||26|| kSipraiti // kSiprANi hastAbhijidazvipuSyAH maitrANi mRgarevatIcitrAnurAdhAH eteSu nakSatreSu budhazukrasUryaguruvAre saumye zubhagrahe lagnage sati arke bhaume vA khalAbhe dazame ekAdaze ca sthite sati sevakena svAminaH sevA kAryA / tatra svAmisevakanakSatrayonyomaitryAM ca punaH rAzipoH sevyasevakayo raashisvaaminometryaaN prItau satyAM sevA kAryA anyathA na kAryA // 26 // Aho! Shrutgyanam
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ nakSatraprakaraNam / atha dravyaprayogaM RNagrahaNamuhUrta zArdUlavikrIDitenAhasvAtyAdityamRdudvidaivagurubhe karNatrayAzve care lagne dharmasutASTazuddhisahite dravyaprayogaH shubhH|| nAre grAhyamRNaM tu saMkramadine vRddhau kare'rkehi yattadaMzeSu bhavedRNaM na ca budhe deyaM kadAciddhanam // 27 // svAtyAdityeti // svAtyAyekAdaza nakSatreSu care meSakarkatulAmakarANAmanyatame lagne dharma navamaM sutaH paMcamaM aSTamaM eteSAM zuddhiH navapaMcamayoH pApagraharAhityaM aSTame tu zubhapAparAhityamevaMrUpA zuddhistayA sahite lagne dravyaprayogaH RNadAnaM zubhaM syAt / bhImaparAkrame / mRdupuSyAzvinI caiva vizAkhA zravaNatrayam / punarvasau ca zaMsaMti dhanAdinidhivartanam // vartanaM RNAdirUpeNa dAnam / mizranakSatratvAdvizAkhAyAM niSedhe prApte RNadAne eva vidhiH / hRte naSTAdau nissidvaiv| zuddheSu dharmAtmajanaidhaneSu care vilagne draviNaprayoga iti / athAre bhaumavAre RNaM na grAhyam | RNaM bhaume na gRhNIyAnna deyaM budhavAsare / RNacchedaM kuje kuryAtsaMcayaM somanaMdane // atha tu vizeSe saMkramadine saMkrAMtidivase vRddhau vRddhiyoge kare hastanakSatre arke'hni ravivAra iti yAvat / tatrApi na grAhyamityevaM saMbaMdhaH / yadyasmAddhetoH tahaNaM tadvazeSu RNagrahItuH kuleSu bhavet tatputrapautrAdibhirapi parihartumazakyamityarthaH / haste'rkavAre saMkrAMtI yaDhaNaM syAtkuleSu tat / vRddhiyoge tathA jJeyamRNacchedaM tu kArayediti jyotiHprakAzokteH / budhavAre RNaM kadApi na deyam // 27 // atha halapravAhamuhUrta zArdUlavikrIDitenAha mUladvIzamaghAcaradhruvamRdukSipraivinAkai zani pApaiInabalaividhau jalalave zukre vidhau mAMsale / lagne devagurau halapravahaNaM zastaM na siMhe ghaTe karkAjaiNadhaTe tanau kSayakaraM riktAsu SaSThayAM tathA // 28 // mUladvIzeti // etaiH mUlAdibhirekonaviMzatinakSatraiH vinArkaM zani ravizanivArI varjayitvAnyavAreSu tatra pApai nabalairnirbalaiH caMdre jalarAzinavAMzake sati zake caMdre ca mAMsale puSTe sati udite ityarthaH / gurau lagne ca sati tadA prathamaM halapravahaNaM zastaM syAt / kazyapaH / gurau lagnagate zukre balinyApyodaye vidhau / zastA kRSikriyA tatra durbalaiH krUrakhecaraiH // atha siMhe ghaTe kuMbhe karke aje meSe eNe makare dhaTe tulAyAM tanau lagne tathA rikAmu SaSThayAm tathAzabdo'nuktasamuccayArthastenASTamyAmapi na zastam yasmAtsaMkSayakaram // 28 // Aho! Shrutgyanam
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNI atha bIjoptimuhUrta phaNicakraM ca zArdUlavikrIDitenAhaeteSu zrutivAruNAditivizAkhoDUni bhaumaM vinA bIjotirgaditA zubhA tvagubhato'STAdurAmeMdavaH // rAmeMdragniyugAnyasacchubhakarANyutau hale'kajjhitAhrAdrAmASTanavASTabhAni munibhiH proktAnyasatsaMti ca // 29 // eteSviti // pUrvoktanakSatreSu zrutivAruNAditivizAkhoDUni vinA zravaNAdivarjiteSu mUlamaghAcavamRdukSipradhaniSThAsvAtISu bhaumaM vinA bhaumavAravyatiriktavAreSu bojoptirbIjavApanaM zubhaM jJeyam / nAradaH / mRdudhruvAkSiprabheSu pitRvAyuvasUDuSu / samUlabheSu bIjoptiratyutkRSTaphalapradA / ravau raudrAdyapAdasthe bhUmau saMjAyate rajaH / tasmAddinatrayaM tatra bIjavApaM parityajediti rAjamArtaMDe ArdrAprathamadinatrayaniSedhaH / atha bIjoptau phaNicakram / agubhato na vidyate gAvo yasyeti aguH rAhustasya bhaM tadAkrAMtanakSatraM tasmAdAdau aSTau bhAni asaMti asamIcInAni / tatastrINi zubhakarANi / tata ekamazubham / tatastrINi zubhaka0 tata ekama0 tatastrINi zubhaka0 / tata ekama0 / tatastrINi zubhaka0 / tatazcatvAryazubhAni evaM bIjota saptaviMzatinakSatrANAM zubhAzubhatvamuktam / ratnamAlAyAm / mUrdhni trINi gale trayaM ca jaThare dhiSNyAni ca dvAdazetyAdi / lagnazuddhimAha vasiSThaH / bhavaripusaha je pApaistrikoNakeMdra sthitaizca zubhaiH / kathite zubhadhiSNye'pi ca zubhalagne bIjavApanaM kAryam / atha halacakramucyate // hale iti || halacakre arkojjhitAt bhAt nakSatrAt krameNa trINi asaMti azubhAni / tato'STa bhAni saMti zubhAni / tato nava bhAni asaMti / tato'STau bhAni saMti / yathA sUrya ArdrAyAM bhuktabhaM mRgaH tata Arabhya trINi azubhAni / tataH puSyato'STabhAni zubhAni / tato vizAkhAto nava bhAnyazubhAni / tataH zatatArakAto'STabhAni zubhAni evamaSTAviMzati bhAni jAtAni / tathA ca vasiSThaH / arkagatAgatasaMsthe bhatritayaM neSTamubhayatastviSTam / SouzadhiSNyaM navakaM ziSTamaniSTaM ca lAMgale cakre // kazyapo'pi / triSvaSTasu navarkSeSu saptasvarkavibhuktabhAt / hAnirbuddhiH kartRnAzo lakSmIprAptiryathAkramAditi / evaM bahumunisaMvAde sati inaprojjhitarkSAt trivahnitrI putrISutrirAmA 3,2,3,1,3, 1, 2, 3, NyazubhadazubhadAni kramAllAMgalAkhya iti yaduktaM gaNezadaivajJairmuhUrtatacce taJcityam / RSivAkyamUlAbhAvAt / nanu zrIpativAkyam / arkAkrAMtagatAgatAnyanaDuhAM nAzAya bhAnyagrato vRddhyai bhatritayaM tatastu kRSikRdvAtAya zUlatraye / dhiSNyAnAM navakaM tadaMtaragate syAtAM zriyai paMcake yaccAnyatritayaM tadatra gaditaM cakre zubhe lAMgale iti mUlaM cet / na hyayaM zrIpativAkye zabdArthaH kiMtu mUlavA - kyAbodhena svAjJAnaprakAzakaH / vAkyArthastu / arkAkrAMtagatAni trINi bhAni vRSanAzakarANi syuH / tatastrINi vRddhyai tataH paMca nakSatrANyapAsya agrimANi nava bhAni zUlatraye trikaM trika 1 38 Aho! Shrutgyanam
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ nakSatraprakaraNam / 39 kRSikRddhAtAya sthApyAni / nanvatra paMcanakSatratyAge ko heturityata Aha / tadaMtaragate paMca ka iti / tacchabdena halordhvadaMDazUlordhvadaMDAvucyete / arkAkrAMtagatAgatAnyanaDuhAM nAzAya bhAnyagrato vRddhyai bhatritayaM ayamaMtarasya pUrvAvadhiH madhye tataH padopAdAnAt / tuzabdastu AnaMtaryadyotanArthaH / tu anaMtaraM zUlatraye dhiSNyAnAM navakaM kRSikRdvAtAyeti aMtarasyottarAvadhiH / tadaMtaragate madhye vidyamAnAnAM dhiSNyAnAM paMcakaM paMcakaM ca zriyai sthApye nakSatradazakamiti yAvat / yaccAnyatritayaM haladaMDordhvabhAge zubhaphaladaM lekhyam / evaM ca sati RSivAkyaiH sahAsyaikArthataiva saMpadyate / anena mahezvarAdayo'pi pratyuktAH // 29 // atha zirAmocanavirecanAdimuhUrta zArdUlavikrIDitenAha tvASTrAnmitrakabhAiyeM'yupalaghuzrotre zirAmokSaNaM bhaumArkejyadine virekavamanAthaM syAdbudhArkI vinA // mitrakSipracaradhuve ravizubhAhe lagnavarge vido jIvasyApi tanau gurau nigaditA dharmakriyA tadvale // 20 // tvASTrAditi // tvASTrAye citrAsvAtyau mitrabhAhUye anurAdhAjyeSThe kamAye rohiNImRgau zrotraM zravaNaH citrAdiSvekAdazasu nakSatreSu bhaumArkaguruvAre zirAmokSaNaM rudhiravAhinI nADikA zirA tasyAH sUkSmazastraghAtena zirAto raktamokSaNaM kuryAt / atha budhArkIvinA budhazanivArau tyaktvA'nyavAreSu pUrvoktanakSatreSu ca virekavamanAdyam / auSadhena sukhapravRttirvirekaH vamanaM vAMtaM etadAdyaM kuryAt / mitrakSipracaraghuveSu trayodaza nakSatreSu ravivAre zubhagrahavAre ca vido budhasya lagnavarge jIvasyApi lagnavarge yasmin kasmiMzcilane'pi gurubudhayoH paDurge sati tanau lagne gurau ca sati karturgurubale ca sati dharmakriyA koTihomarudrAnuSThAnAdirUpA nigaditA kathitA // 30 // atha dhAnyacchedanaM vasaMtatilakayAha tIkSNAjapAdakaravahnivasuzrutadusvAtImaghottarajalAMtakatakSapuSye // maMdArariktarahite divase'tizastA dhAnyacchidA nigaditA sthirabhe vilagne // 31 // tIkSNAjapAdeti // eteSvekonaviMzatinakSatreSu tathA bhaumazaniriktAvarjitadine sthira sati dhAnyAdInAM yavAdInAM chidA chedanaM nigaditA kathitA // 31 // atha kaNamardanaM sasyaropaNaM ca vasaMtatilakayAha bhAgyAryamazrutimagheMdra vidhAtRmUlamaitratyabheSu kathitaM kaNamardanaM sat // Aho! Shrutgyanam
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 muhUrtaciMtAmaNI dIzAjapAnnirRtighAtRzatAryamakSaM sasyasya ropaNamihArkikujau vinA sat // 32 // bhAgyeti // vidhAtA rohiNI aMtyaM revatI eSu nava bheSu kaNAnAM caNakAdInAM mardanaM yaSTighAtAdinA vituSIkaraNaM satsamIcInaM syAt / atha vizAkhAdiSaNnakSatraiH Arkikujau vinA zanibhaumato'nyavAreSu sasyasya dhAnyasya ropaNaM sat zubham // 32 // atha dhAnyasthitiM dhAnyavRddhiM ca vasaMtatilakayAhamizrograraudrabhujageMdra vibhinnabheSu kakajataulirahite ca tanau zubhAhe // dhAnyasthitiH zubhakarI gaditA dhruvejyadIgeMdra dasracarabheSu ca dhAnyavRddhiH // 33 // mizrogreti // mizrotrAdivibhinneSu mizrAdidazanakSatrebhyo'nyeSu saptadazanakSatreSu tathA karkameSatulArahite lagne makarasthiradvisvabhAvalagneSu zubhA he caMdrabudhaguruzukravAre dhAnyAnAM sthitirekatra sthale sthApanaM sA zubhakarI nigaditA atha dhruvejyAditrayodazanakSatreSu dhAnyavRddhiH / mahyametAvaddhAnyaM dehi tato mAsadvayAnaMtaraM sapAdaM sArdhaM vA dAsyAmItyevaMrUpA vRddhirnigaditA // 33 // atha zAMtikapauSTikAdikaM vasaMtatilakayAhakSipradhuvatyacaramaitra maghAsu zastaM syAcchAMtikaM ca saha pauSTika maMgalAbhyAm // kheDa vidhau sukhagate tanuge gurau no maukhyAdiduSTasamaye zubhadaM nimitte // 24 // kSipreti // kSiprAdinakSatreSu pauSTika maMgalAbhyAM saha pauSTikakarmaNA grahazAMtyA maMgalakarmaNA vinAyakazAMtyA saha zAMtikaM duSTaphaladamUlAdinakSatrotpanna zAMtyAdi zubhaM syAt / lagnAt khe dazame'rke sati vidhau caMdre sukhagate caturthe gurau lagrasthe sati tat zAMtikaM maunyAdiduSTasamaye guruzukrAstAdiduSTakAle no zubhadam / tathA nimitte ketvAdyutpAtadarzane sati guruzukrAstAdAvapi zubhadaM syAt / uktaM ca / zAMtikarmANi kurvIta roge naimittike tathA / gurubhArgavamauDhye'pi doSastatra na vidyate // 34 // atha homAhutizuddhimanubhAha sUryabhAtritri cAMdre sUryavicchukrapaMgavaH // caMdrA rejyAguzikhino neSTA homAhutiH khale // 35 // Aho! Shrutgyanam C
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ nakSatraprakaraNam / 41 sUryAditi // sUryAkrAMtanakSatrAtritrime nakSatratrayamadhye cAMdre caMdranakSatre dinanakSatre sati kramAtsUryAdimukhe homAhutiH patati / yathA sUryAkrAMtanakSatrAt nakSatratrayamadhye homAraMbhe sUryamukhe homAhutipAtaH / tato nakSatratrayeSu budhasya tataH zukrasya tataH paMgoH zaneH tatazcaMdrasya tata Arasya bhaumasya tata Ijyasya guroH tataH agoH rAhoH tataH zikhinaH ketoH evaM sati yaddine khale pApagrahamukhe homAhutiH patati sA neSTA na zubhadA / arthAcchubhagrahamukhe zubhA sUryanakSatrAcaMdranakSatraparyaMtaM gaNanA // 35 // atha yaddine homazcikIrSitastaddine vahninivAsavazena zubhAzubhaphala miMdravajjayAhasaikA tithirvArayutA kRtAptA zeSe guNe'bhre bhuvi vahnivAsaH // saukhyarya home zaziyugmazeSe prANArthanAzau divi bhUtale ca / / 36 / / 1 saiketi // zuklAdigaNanayA vartamAnatithigaNyA ekayutA vartamAnavArayutA caturbhaktA yaccheSaM taccedruNamitaM trimitaM zUnyamitaM ca tadA bhuvi bhUmau vanhervAso vasatiH / phalamAha / saukhyAya home / homadine bhUmAva se sati saukhyaM bhavati / atha zaziyugmazeSe ekamitazeSe'gnivAso divi svarge / tatphalaM kartuH prANanAzaH / dvimite zeSe'gnivAso bhUtale / tatphalaM karturarthanAzaH / uktaM ca / tithivArayutiH saikA vedabhaktAvazeSakAt / nivAso'gnevyani rUpe vittaprANavinAzadaH // pAtAle dvikazeSeNa dhanasaMcayanAzanaH / guNavedAvazeSeNa bhUmau vipulasaukhyadaH // saMskAreSu vicAro'sya na kAryo nApi vaiSNave / nitye naimittike kArya na cAbde munibhiH smRtaH // kaizcitkhe suptamapi home varjyamityuktam / tadyathA / arkacaMdrAdaSTame jJAccaturthe maMdaH zukrAdaSTame'gAraka || rAhurdharme jIvataH kheTasute home nAzaH putradArAdhanAnAmiti // 36 // atha prativarSotpannanavAnnabhakSaNamanuSTubhAha navAnnaM syAccarakSipramRdubhe sattanau zubham // vinA naMdAviSaghaTI madhupauSArkibhUmijAn // 37 // navAnnamiti // carAdidvAdazabheSu sattanau samIcInalagne zubhagrahairyute dRSTe cetyarthaH / naMdAtithayaH 1, 6, 11 viSaghaTIrvivAhaprakaraNoktAH madhuzcaitraH pauSaH ArkiH zaniH bhUmijo bhaumaH etAnvinA varjayitvA navAnnabhakSaNaM zubham // 37 // atha naukAghaTanamanuSTubhAha yAmyatrayavizAkhaMdrasArpapitryezabhinnabhe // bhRgvIjyArkadine naukAghaTanaM sattanau zubham // 38 // yAmyatrayeti // yAmyatrayaM bharaNIkRttikA rohiNyaH Iza ArdrA anyAni prasiddhAni 6 Aho! Shrutgyanam
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau ebhyo bhinnanakSatreSu zukragururavivAreSu sattanau zubhayutadRSTe lagne naukAghaTanaM naukAnirmANaM zu. bham / naukAcAlananaukAgamanamuhUrtoM dIpikAyAm / zubhAhe viSNuyugmeMdubhagamaitrAzvipANiSu / cAlanaM ghaTanasthAnAnnAvaH zubhatithIMduSu // azvikarejyasudhAnidhipUrvA mitradhanAcyutabhe zubhalagne / tArakayogatithIMduvizuddhau naugamanaM zubhadaM zubhavAre // 38 // atha vIrasAdhanAbhicArayormuhUrtamanuSTubhAha mUlArdrAbharaNIpitryamRge saumye ghaTe tanau // sukhe zukre'STame zuddha siddhiIrAbhicArayoH // 39 // mRleti // mUlAdinakSatrapaMcake tathA ghaTe tanau kuMbhalagne saumye budhe sati tathA zubhe sukhe catuthai aSTame zuddhe graharahite tAdRze lagne vIrasya dhanasya abhicArasya karmaNaH siddhiniSpattiH // 39 // atha roganirmuktasnAnaM vasaMtatilakayAha vyaMtyAditidhuvamaghAnilasArpadhiSNye rikte tithau caratanau vikavIMduvAre // snAnaM rujA virahitasya janasya zastaM hIne vidhau khalakhagairbhavakeMdrakoNe // 40 // vyaMtyeti // vigatAnyaMtyAdIni revatyAdIni nava dhiSNyAni yebhyasteSvaSTAdazaziTanakSatreSu tathA riktAsaMjJAsu tithiSu caralagne tathA zukracaMdravarjitavAre tathA vidhau caMdre hIne niSiddhasthAnasthe / niSiddhasthAnAni gocaraprakaraNe / tathA pApagrahairbhave ekAdaze keMdre prathamacaturthasaptamadazame 1,4,7,10 koNe navapaMcame sthAne sthitaiH sadbhiH evaMvidhe lagne rujA virahitasya roganirmuktasya janasya snAnaM ArogyasnAnaM zastaM zubham / nAradaH / sthirejyAditisApItyapitRvAruNabheSu ca / na kuryAdrogamuktastu snAnaM vAre'bjazukrayoriti // 40 // atha zilpavidyAmanuSTubhAha mRdudhuvakSipracare je gurau vA khlgnge|| vidhau jJajIvavargasthe zilpavidyA prazasyate // 41 / / mRdudhuveti // mRdudhruvAdinakSatre jJe budhe dazamalagne vA sati athavA gurau dazame lagne vA sati / tathA vidhau caMdre budhaguruSargasthe ca sati zilpavidyA nAnAvarNAdinirmitamAdikaM tadvidyAyAH prAraMbhaH prazasyate // 11 // atha saMdhAmanuSTubhAha surejyamitrabhAgyeSu cASTamyAM taitile hrau|| Aho ! Shrutgyanam
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ nakSatraprakaraNam / zukradRSTe tanau saumyavAre saMdhAnamiSyate // 42 // surejyeti // puSyAdinakSatreSu tathA'STamyAM tithau harau dvAdazyAM ca tithau taitilakaraNe ca tathA zukradRSTe yute ca lagne tathA zubhagrahANAM vAre saMdhAnaM saMdhimaitrIti yAvat ipyate / tathA ca kazyapaH / bhAgye puSye samaitre ca lagne zukrekSite yute / karaNe taitile'STamyAM dvAdazyAM saMdhiriSyate // 42 // atha parIkSAmuhUrta vasaMtatilakayAha tyaktvASTAbhUta 14zaniviSTikujAn janurbhamAsau mRtau ravividhU api bhAni nADyaH // yaMge care tanulave zazijIvatArA zuddhau karAditiharIMdrakape parIkSA // 43 // tyakleti // bhUtazcaturdazI janurbhamAsau janmaH janmamAsazca janmarAzeraSTamaM sUrya caMdraM ca nADyaH bhAni janmabhakarmabhAdinakSatrANi nADInakSatrANi etAni tyaktvA yaMge dvisvabhAve caralagne vA tannavAMze ca caMdrazuddhau tArAzuddhau guruzuddhau ca satyAM karo hastaH aditiH punarvasuH hariH zravaNaH iMdro jyeSThA kaM jalaM tatsvAmI varuNastasya nakSatraM zatatArakA eSu bheSu parIkSA kAryA anyatspaSTam / parIkSAnAma suvarNasteyAdipAtakAbhizastasya zuddhyazuddhivicArapUrvakaM taptamASAdirUpA divyamiti yAvat / uktaM ca dIpikAyAm / no zukrAste'STamA gurusahitaravau janmamAse'STameMdau viSTau mAse malAkhye kujazanidivase janmatArAsu cAtha / nADInakSatrahIne suragururajanInAthatArAvizuddhau prAtaH kAryA parIkSA dvitanucaragRhAMzodaye zastalagne iti / vyavahAroccaye / aSTamyAM ca caturdazyAM prAyazcittaparIkSaNe / na parIkSAdhivAsazca zanibhaumadine bhavet // jyeSTha zravaNahastazca tathA jJeyaH punarvasuH / tadvacchatabhiSA proktA hyabhiyuktavicAraNe iti / nADInakSatrANi dIpikAkAravacanAt / janmakSamAdyaM dazamaM ca karma saMghAtikaM SoDazabhaM ca mAnasam / syAtpaMcaviMzaM samudAyamaSTAdazaM trayoviMzatibhaM vinAzakam // evaM Sar3o janaH sarvo jAtidezAbhiSekabhaiH // navabho nRpatijJeyo nADItArAH smRtA amUriti / nRjAtinakSatrANi varAhasaMhitAyAm / pUrvAtrayaM sAnalamagrajAnAM rAjJAM ca puSyeNa sahottarA ca / sapauSNamaitraM pitRdaivataM ca prajApaterbha ca kRSIvalAnAm // AdityahastAbhijidazvibhAni vaNigjanasvAmyamupAgatAni / mUlatrinetrAnilavAruNAni bhAnyagrajAteH prbhvissnnutaayaaH|| saumyeMdracitrAvasudaivatAni sevAjanasvAmyamupAgatAni / sArpa vizAkhAzravaNe bharaNyAzcAMDAlajAterabhinirdizaMtIti // dezo vArANasyAdikastannakSatraM zatapadacakroktam / yathA vAraNasyA nakSatraM rohiNIti / abhiSekabhaM yasminpuSyAdike nakSatre rAjAbhiSeko jAtastadabhiSekakSamiti rAjJAM nava bhAni itareSAM paDeva bhAni // 43 // Aho ! Shrutgyanam
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNI atha sAmAnyataH zubhakAryeSu lagnazuddhimanuSTubhAhavyASTasopacaye lagnage zubhaharayute // caMdre triSazAyasthe sarvAraMbhaH prasiddhyati // 44 // 44 vyayeti // vyayo dvAdazamaSTamaM etatsthAnadvayaM zuddhaM graharahitaM yasminnetAdRze svajanmarAzerjanmalagnAdvA upacayabhavane triSaDekAdazadazamarAzau lamagate zubhairdRSTe yute ca tathA caMdre triSaTdazAyasthe sati sarveSAM zubhakAryANAmAraMbhaH prasiddhyati / tathA ca vasiSThaH / upacayabhe lagnagate vyayanaidhanazuddhisaMyute lagne / upacayage zItakare maMgalakarmANi kAryANIti // 44 // atha nakSatreSu jvarotpattau satyAM tannivRttau dinasaMkhyAM dvitIyopajAtikayopeMdravajrayA cAhasvAtIMdrapUrvAziva sAne mRtijvare'tyamaitre sthiratA bhavedujaH // yAmyazravo vAruNatakSabhe zivA11ghasrAhipakSI 15 dvyadhipArkavAsave 49 mUlAgnidAtre nava pitryabhe nakhA 20 budhyAryamejyAditidhAtRbhe nagAH 7 // mososorvaizve'tha yamAhimUlabhe mizrezapitrye phaNidaMzane mRtiH 46 svAtadreti // mUlAnIti // svAtI jyeSThA pUrvAtrayArdrAzleSAsu jvare jvaro - tpattau satyAM mRtirmaraNaM syAt / athAMtyamaitre revatyanurAdhayorjvarotpattau rujo rogasya sthiratA bahukAlena roganivRttiH syAt / tathA bharaNI zravaNazatatArAH takSabhaM citrA eteSu nakSatreSu zivA ghastrAH ekAdaza divasAH rogaH / dvayadhipaM vizAkhA arko hastaH vAsavaM dhaninaSThA e triSu bheSu paMcadaza divasAH rogaH // 45 // mUlaM agniH kRttikA dAstramazvinI eSu nava divasA rogaH / pitrya maghAyAM nakhA viMzatidivasAH / bubhyamaM uttarAbhAdrapadA aryamA uttarAphalgunI puSyapunarvasurohiNISu nagAH sapta divasA rogaH / abjavaizve mRgottarASADhayoH mAsastriMzaddinAni rogasthairya tato roganivRttiH / atra zAMtirvasiSToktA / RkSezarUpaM kanakena kRtvA talliMgamaMtraizca sugaMdhapuSpaiH / vastrAkSatairgugguladhUpadIpanaivedyatAMbUlaphalaizca samyak // pUjAM ca kRtvAmayanAzanAya dvijAya dadyAdatulaM zivAya / Amayo rogaH / atulamaparimitadravyam // athAnaMtaraM yamAhimUlabhe bharaNyAzleSAmUleSu kRttikAvizAkhArdrAmaghAsu ca saptanakSatreSu yasya kasyacitphaNidaMzane sarpadaMzane mRtirbhavet / atra sarpadaMze yasya eteSu gocara - vazena caMdrabalaM na bhavati tasyaiva sarpadaMzena mRtiH syAt / uktaM ca dIpikATIkAkRtA'cyutabhaTTena / yadyatra caMdrastasyaiva gocare cAzubhapradaH / tadA nUnaM bhavenmRtyuH sudhAsaMsiktadehina iti // 46 // atha zIghraM rogimaraNe viziSTayogaM dvitIyopajAtikayAharaudrAhizARAMbupayAmyapUrvAdvidaivavasvagniSu pApavAre // Aho! Shrutgyanam
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ nakSatraprakaraNam / riktA hariskaMda dine ca roge zIghraM bhavedrogijanasya mRtyuH // 47 // raudrAhIti // raudrA dinakSatreSu pApavAre sati riktAH prasiddhAH harirddhAdAzI skaMdadinaM SaSThI etAsu tithiSu evaMvidhe viziSTayoge yasya rogotpattirbhavati tasya rogijanasya zIghraM mRtyurbhavet // 17 // atha tadAhamuhUrta pretadAhAdiniSedhaM caMdravaMzayAha 45 kSiprAhimUduharIzavAyubhe pretakriyA syAjjhaSakuMbhage vidhau // pretasya dAhaM yamadiggamaM tyajecchayyAvitAnaM gRhagopanAdi ca // 48 // kSipreti // kSiprAdinakSatreSu pretakriyA pretAnAM mRtAnAM kriyA uttamaloka prAtyarthaM zrAddhAdikriyA syAt / yadi dAhasamaye kAraNavazAnnArabdhA / atha jhaSakuMbhage vidhau mInakuMbhasthite caMdre dhaniSThottarArdhAdipaMcanakSatre pretasya dAho jvAlanaM tyajet / ca punaH yamadiggamaM dakSiNadizi gamanaM yAtrAM tathA zayyAyAH khadyAyA vitAnaM vayanaM tathA gRhagopanaM gRhAcchAdanaM Adizabdena tRNakASTasaMgrahaM ca tyajet / brahmapurANe paMcake maraNamapi niSiddham / kuMbhamInasthite caMdre maraNaM yasya jAyate / na tasyordhvA gatirdRSTA saMtaterna zubhaM bhavediti // tena paMcake mRtasya paMcake dAhaprAptau satyAM tatputtalavidhiM kRtvA dAhaH kAryaH / pazcAdAzaucanivRttyanaMtaraM zAMtikaM kAryam / yadi paMcakapravRtteH prAgeva mRtastasya pratibaMdhavazAtpaMcake dAhaprAptau puttalavidhiM kRtvA dAhaH kAryaH / AzaucanivRttyanaMtaraM zAMtirna kAryA / evaM revatyaM - tamRtasya revatImapahAya dAhaH kAryo na puttalavidhiH / AzaucanivRttyanaMtaraM zAMtireva kAryA maraNaniSedhadAhaniSedhapratipAdakavacanadvayasadbhAvAditi // 48 // atha kASThAnAM gomayapiMDAnAM ca saMgrahamuhUrta zArdUlavikrIDitenAhasUryarkSAdrasabhairadhaHsthalagataiH pAko rasaiH saMyutaH zIrSe yugmamitaiH zavasya dahanaM madhye yugaiH sarpabhIH // prAgAzAdiSu vedabhaiH svasuhRdAM syAtsaMgamo rogabhI: kAthAdeH karaNaM sukhaM ca gaditaM kASThAdisaMsthApane / / 49 / / sUryarkSAdrasabhairiti // spaSTArtham // 49 // atha tripuSkarayogaM saphalaM vasaMtatilakayAhabhadrAtithI ravijabhUtanayArkavAre dvIzAryamAjacaraNAditivahnivaizve || puSkaro bhavati mRtyuvinAzavRDau traiguNyado dviguNakRsutakSacAMdre // 50 // Aho! Shrutgyanam
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau bhadrAtithiriti // bhadrAsaMjJakatithirdvitIyA saptamI dvAdazI zanibhaumasUryavAre bhavati tathA dvIzaM vizAkhA aryamottarAphalgunI ajacaraNaH pUrvAbhAdrapadA aditiH punarvasuH vahniH kRttikA vaizvamuttarASADhA eSu nakSatreSu uktatithivAranakSatrarUpe viziSTayoge sati traipuSkaraH / tripuSkara eva traipuSkaraH svArthe'N / tripuSkarasaMjJako yogo bhavati / kIdRzaH mRtyuvinAzavRddhau traiguNyadaH taddine yadi kazcinmriyeta taddAyAdAstrayo mriyeran / yadi kiMcidvastu vinaSTaM tadA tasya tdvstutrynaashH| tathA kiMcidvastu labdhaM tadA triguNastadvastulAbhaH / vasiSThaH / raviravijabhaumavAre bhadrAyAM viSamapAdamRkSaM cet / traipuSkarAkhyayogastriguNaphalo yamalabhaidiguNaH // viSamapAdAni / yannakSatrasyaikacaraNaH pUrvarAzau caraNatrayamapararAzau bhavati tAni viSamacaraNAni dvIzAryametyAdIni / atha vasurdhaniSThA tasaM citrA cAMdraM mRgaH etAni bhAni bhadrAtithayaH ravizanibhaumavArAzca / atrApi viziSTayoge dvipuSkaranAmayogo bhavati / tatphalaM mRtyuvinAzavRddhau dvaiguNyakRdbhavati / tatra zAMtimAha nAradaH / dadyAttaddoSanAzAya gotrayaM mUlyameva vA / dvipuSkare dvayaM dadyAnna doSastTakSamAtrata iti / atra tripuSkare kazyapena ravisthAne bRhaspativAro'pyuktaH / bhadrAtithiH zanIjyAravAre cedviSamAMghribham / tripuSkaraM triguNadaM dviguNaM vyaMghribhaM mRtAviti / idameva dRSTvA zrIpatinApyuktam / viSamacacaraNaM dhiSNyamityAdi / atra kazyapavAkye mRtAveva triguNaphalatoktA / graMthakatA tu zrIpativAkyAnurodhAnmRtyuvinAzaddhAvityuktam // 50 // atha zavapratikRtidAhe niSiddhakAlaM zArdUlavikrIDitenAha zukrArASui darzabhUtamadane naMdAsu tIkSNograbhe pauSNe vAruNabhe tripuSkaradine nyUnAdhimAse'yane // yAmye'bdAtparatazca pAtaparighe devejyazukrAstake bhadrAvaidhRtayoH zavapratikRterdAho na pakSe site // 51 // zukrAreti // evaMvidhe dine zavasya pratikRtiH parNazarAdinA sAvayavatvakalpanaM tasya dAho na kAryaH / kutaH dvividho hi pretasaMskAraH / pratyakSazarIrasyaikastatpratikRteranyaH / tasya pratyakSazarIrasaMskAre dinavicArAbhAvaH / pratyakSazavasaMskAre dinaM naiva vizodhayediti / pratikRtisaMskAre kAlatrayaM Azaucamadhye varSamadhye varSAnaMtaraM ceti / Azaucamadhye kriyate punaH saMskArakarma cet / zodhanIyaM dinaM tatra yathAsaMbhavameva tu // AzaucavinivRttau cetpunaH saMskriyate mRtaH / saMzodhyaiva dinaM grAhyamUrdhvaM saMvatsarAdyadIti gArgyavacanAddinazuddhirucyate / zukrArArkidine zukrabhaumazanivAre zavapratiLaterdAho na kArya iti pratyekaM saMbaMdhaH / darzo'mAvAsyA bhUtazcaturdazI madanastrayodazI naMdAH pratipaSaSThayekAdazyaH Asu tithiSu / tathA tIkSNograbhe mUlArdrAjyeSThAzleSAstIkSNAni pUrvAtrayaM maghA bharaNI ugrANi Aho ! Shrutgyanam
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ nakSatraprakaraNam / pauSNaM revatI vAruNabhaM zatatArA / pUrvokte tripuSkaradine nyUnAdhimAse kSayamAse adhikamAse ayane yAmye abdAtparataH abdamadhye yAmyAyane'pi kAryaH / naMdAmadanabhUtAmApAtavaidhRtiviSTiSu / zukrArkibhaumaparidhadhruvamizro maitrabhaiH // kartuzcaMdre'STavedAMtye janmapratyaritArake / tripAdabhe site pakSe'yane yAmye'bdataH param || zavapratikRterdAhaH zukrejyAstAdhimAsake / naSTo madhyo dvipAnmaitradvIzAditi bhagadhruve iti nibaMdhokteH / dinakSayo'pi varjyaH / varjayettu dinakSayamiti gAryokteH / pAtaparighe pAto vyatIpAto mahApAtazca parighaca eteSu dAho na kAryaH / devejyazukrAstake dAho na kAryaH / bhadrAyAM vaidhRtau ca tathA site zuklapakSe iti // 11 // atha tenaiva chaMdasA varjyAtarANyAha 1 47 janmapratyaritArayormRtisukhAMtye'je ca karturna sa nmadhya maitrabhagAditidhruvavizAkhAyaMdhibhe jJe'pi ca // zreSTho'jyavidhodine zrutikarasvAtyazvipuSye tathA FarzaucAtparato vicAryamakhilaM madhye yathAsaMbhavam // 52 // janmapratyaritArayoriti // karturjanmapratyaritArayoH janmatArA utpattinakSatraM dazamaikonaviMzaM ceti / pratyaritArA janmabhAtpaMcamacaturdazatrayoviMzaM nakSatram / tathA karturmRtisukhAMtye'bje aSTamacaturthadvAdazasthe caMdre sati dAho na sanna prazastaH / atha madhyanakSatrANi maitramanurAdhA bhagaH pUrvAphAlgunI aditiH punarvasuH dhruvANi rohiNyuttarAtrayaM vizAkhA dvayaMghribhaM mRgacitrAdhaniSTAH jJe budhe'pi zavadAho madhyamaH / athottamAni arkejyAbhyAM sahito vidhuH arkagurucaMdravAre tathA zravaNahastasvAtyazvinIpuSyeSu paMca nakSatreSu zavapratikRterdAhaH shresstthH| idamakhilamAzaucAtparato'naMtaram / madhye tu yathAsaMbhavaM kiMciguNAMgIkAreNa vicAryam // 92 // 1 atha mUla nakSatra jAtasya vizeSamupajAtikayAha abhuktamUlaM ghaTikAcatuSTayaM jyeSThAMtyamUlAdibhavaM hi nAradaH // vasiSTha ekadvighaTImitaM jagau vRhaspatistvekaghaTIpramANakam // 53 // abhuktamUlamiti // nAradaH / abhuktamUlalakSaNaM jyeSThAMtyamUlAdibhavaM ghaTIcatuSTayaM jagau / jyeSThAMtyaghaTIcatuSTayaM mUlAdighaTIcatuSTayaM cetyarthaH / nAradaH / yo jyeSThAmUlayoraMtarAlapraharajaH zizuH / abhuktamUlajaH sArpamaghA nakSatrayorapi // ayameva mukhyaH pakSaH kazyapAdibahumunisaMvAdAt / kazyapaH / jyeSThAMtyamUlayoraMtarAlayAmodbhavaH zizuH / abhuktamUlajaH so'tha tvAzleSApitryayorapi // vasiSTho'pi / bhujaMgapauraMdarapauSNabhAnAM tadagramAnAM ca yadaMtarA - lam / abhuktamUlaM praharapramANaM tyajetsutaM tatra bhavAM sutAM ceti / vasiSTha ekadvighaTImitaM jagau Aho! Shrutgyanam
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 muhUrtaciMtAmaNa jyeSThAMte ekaghaTikA mUlAdyaghaTikAdvayamityarthaH / idaM vasiSThena kecinmatamuktam / yatastadvAkye kecit apare iti padokteH / tadvAkyaM ca / jyeSThAMtyapAdaghaTikAmitameva kecinmUlaM hyabhuktamapare punarAmanaMti / mUlAdyapAdaghaTikAdvitayena sArdhamaSTau samAH pariharediha janmabhAjamiti / bRhaspatistu ekaghaTIpramANakaM jagau / jyeSThAMtyArdhaghaTikA mUlAdyA cArdhaghaTiketyarthaH / guruH / jyeSThAMtyaghaTikArdhaM ca mUlAdau ghaTikArdhakam / tayoraMtargatA nADI hyabhuktaM mUlamucyata iti // 53 // 1 athAnya AcAryA upajAtikayAhu: athocuranye prathamASTaghaTyo mUlasya zAkrAMtimapaMca nADyaH // jAtaM zizuM tatra parityajedvA mukhaM pitAsyASTa samA na pazyet // 54 // athocuranya iti || AcAryAH procuH / mUlasya prathamA aSTa ghaTikAH zAkrasya jyeSThAyA aMtimAH paMca nADikA evamubhayoraMtarAle trayodaza ghaTikA abhuktasaMjJakAH procuH / uktaM ca / jyeSThAMtyA vaTikA: paMca mUlAdyA vasunADikAH / abhuktamiti tajjJeyaM tatra jAtaM zizuM tyajediti // tatphalamAha / tatrAbhuktamUle jAtaM zizuM bAlaM bAlAM vA pitA parityajet / tyAgAzaktau vA pitAsya bAlasyASTa samA aSTau varSANi mukhaM na pazyet / nAradaH / abhuktamUlajaM putraM putrImapi parityajet / athavAbdASTakaM tAtastanmukhaM na vilokayediti / atra ghaTInAM nyUnAdhikyakathanaM doSasyAdhikyAlpatvakathanArthaM jJeyam // 14 // atha mUlAzleSAjAtasya caraNavazena phalamupajAtikayAha Adhe pitA nAzamupaiti mUlapAde dvitIye jananI tRtIye // dhanaM caturtho'sya zubhostha zAMtyA sarvatra satsyAdahibhe vilomam // 55 // Adhe piteti / mUlaprathamacaraNe jAtasya bAlasya pitA nAzaM prApnoti / dvitIyacaraNe jananI mAtA nAzaM prApnoti / sApatnamAtari mAtRzabdo gauNaH / tena gauNamukhyayormukhye kAryasaMpratyaya iti jananIpadaprayogaH / tRtIyacaraNe dhanaM nazyati / caturthazcaraNo bAlasya zubhaH / atra vizeSo nAradenoktaH / divA jAtastu pitaraM rAtrau tu jananIM tathA / AtmAnaM saMdhyayorhati nAsti gaMDo nirAmayaH || vasiSThastu | mUlAdyapAdo yadi rAtribhAge tadAtmano nAsti piturvinAzam / dvitIyapAdo dinago yadi syAnna mAturalpo'pi tadAsti doSaH // athAnaMtaraM zAMtyA mUlAzleSAzAMtyA svanuSThitayA sarvatra caraNacatuSTaye'pi sat zubhamaniSTaphalanAzakaM kalyANaM syAt / zAstroktarItyA khalu sUtakAMte mAse tRtIye'pyatha vatsarAMte iti kAlatrayaM vasiSThonoktam / mAtRgaMDe tu vizeSaH / mAtRgaMDe sute jAte stakAMte vicakSaNaH / kuryAcchati tadRkSe vA taddoSasyApanuttaye / ziSTAstu / sarvatrApi yannakSatre janma tannakSatra eva zAMtiriti vyavaharati / athAhibhe vilomamiti AzleSAyAM mUlapAdoktaM phalaM vilomaM vi Aho! Shrutgyanam
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ nakSatraprakaraNam / parItaM jJeyam / mUlasya prathamapAde pitRnAza ityuktaM sa AzleSAcaturthapAdotpannasya / dvitIyapAde mAtRnAzaH sa AzleSAtRtIyacaraNe / tRtIyacaraNe dhananAza uktaH sa AzleSAdvitIyacaraNe / caturthacaraNe zubhamuktaM tadAzleSAprathamacaraNe jJeyam / atra bahuvicAro'sti graMthabhUyastvabhayAna likhyate / atha kaizcinmUlavRkSAdivicAra ukto jayArNave / mUlastaMbhastvacA zAkhA patraM puSpaM phalaM zikhA / munayo'STau dizo rudrAH sUryAH paMcAbdhayo'gnayaH mUle tu mUlanAzaH syAtstaMbhe vaMzavinAzanam / tvaci mAturbhavetklezaH zAkhAyAM mAtulasya ca / patre rAjya vijAnIyAtpuSpe maMtripadaM smRtam / phale ca vipulA lakSmIH zikhAyAmalpajIvitam / asya mUlapuruSasyAMgeSu ghaTInyAsastatraiva / mUlasya ghaTikAnyAso mUrdhni paMca nRpo bhavet / mukhe sapta mRtiH pitroH skaMdhe vedA mahAbalaH / bAhvoraSTau balI pANyostistro hatyAnvito bhvet| hRdi kheTA bhUpamaMtrI nAbhau dvau brahmavidbhavet / guhye dazAtikAmI syAjjAnunoH ssnnmhaamtiH| pAdayoH SaNmRtistasyetyuktavAnkamalAsana iti / atha mUlodbhUtakanyAyAH phalArthaM mUlAMgavibhAgastatraiva / catasro nADikAH zIrSe kurvati pazunAzanam / mukhe SaT dhanahAniH syAskaMThe paMca dhanAgamaH / kauTilyaM hRdaye paMca bAvhorvittAgamastataH / vedAH pANyordayAdharma vedA guhye'tikAminI / jyeSThamAtulanAzazca jaMghayoryuganADikAH / jyeSThabhrAtRvinAzazca catasro jAnuyugmake / pAdayordaza nADyazca tatra vaidhavyamAdizet / iti mUlaprasUtAyA munibhiH phalamIritam // athAzleSAjAtayoH putrakanyayoraMgavibhAgena phalaM tatraiva / mUrti paMcasu rAjyAptirmukhe sapta pitRkSayaH / netre dve jananInAzo grIvAyAM strISu laMpaTaH // skaMdhe vedA gurau bhaktihaste'STau ca balI bhavet / hRdyekAdazabhizcAtmaghAtI saMjAyate nrH|| strI vA nAbhau bhramaH SaDigude nava tapodhana / pAde paMca dhanaM haMti sApAdetatphalaM kramAt / athAzleSAvRkSo'pi tatraivoktaH / phalaM puSpaM dalaM zAkhA tvaglatA skaMdha eva ca / sArpavalyAM dazAkSAMkakharavizvArkasAgarAH / nADikAstadbhave bAle phalaM jJeyaM yathAkramam / zrIH zrIrAjabhayaM hAnirmAtRpitrAtmasaMkSaya iti / ayaM vibhAgo nakSatrasya SaSTighaTikAtmako jJeyaH / nyUnAtirikte anupAtaH // 55 // atha mUlanivAsaM saphalamiMdravajrayAhasvarge zuci proSThapadeSamAghe bhUmau nabhaHkArtikacaitrapauSe // mUlaM hyadhastAttu tapasyamArgavaizAkhazukreSvazubhaM ca tatra // 56 // svarga iti // zucirASADhaH proSThapado bhAdrapadaH iSa AzvinaH mAghaH prasiddhaH eSu mAseSu mUlaM mUlanakSatraM svarge'sti / zrAvaNakArtikacaitrapauSeSu bhUmau tiSThati / tapasyaH phAlgunaH zukro jyeSThaH phAlgunamArgazIrSavaizAkhajyeSTheSu adhaH pAtAle mUlaM tiSThati / tatphalaM ca yadA mUlanakSatraM yasminmAse yatra bhavati tatraiva svargamRtyupAtAleSveva proktaM zubhAzubhaphalaM Aho ! Shrutgyanam
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 muhUrtaciMtAmaNI dadAti / tena dravyAdyabhAve svargapAtAlasthe mUle doSAbhAvAt zAMteranAvazyakatvaM jJeyam / yadA tu bhUmAveva mUlaM tadA zAMtiravazyaM vidheyeti zaktena / uktaM ca jyotiSArNave / bhUmiSThaM doSabahulaM svalpamanyatra saMsthitamiti jyotirnibaMdhe / mUlAzvipitryacaraNe prathame ca nUnaM pauSNeMdrayozva phaNinazca turIyapAde / mAtuH pituH svavapuSo'pi karoti nAzaM jAto yadA nizi dine'pyatha saMdhyayorveti tatrApi zAMtyA zubhaM bhavatIti jJeyam || 16 || atha mUlaprasaMgAdduSTeSu gaMDAMtAdinimitteSu jAtasyAriSTaM parihAraM ca zArdUlavikrIDitenAhaising zUlapAtaparighavyAghAtagaMDAvame saMkrAMtivyatipAta vaidhRtisinIvAlIkuhRdarzake // vajre kRSNacaturdazISu yamaghaMTe dagdhayoge mRtau viSTau sodara janarna pitRbhe zastA zubhA zAMtitaH // 57 // gaMDAMteMdra bheti // eteSu zizorutpattirno zastA duSTaphaladA / gaMDAtaM tithinakSatralagrAnAM saMdhiH tallakSaNaM jyeSThApauSNabhetyAdinA vakSyati / iMdrabhaM jyeSThAnakSatraM zUlayogaH pAto mahApAtaH parighavyAghAtagaMDayogAH avamastithikSayaH saMkrAMtiH sUryasaMkramaNapuNyakAlaH vyatIpAtavaidhRtI yogau sinIvAlI dRSTeMduramAvAsyA kuhUrnaSTheduramAvasyA / sA dRSTeMduH sinIvAlI sA naSTeMdukalA kuddUrityabhidhAnAt / darzacaMdradarzanarahitAmAvAsyA etadvedo'gre pratipAdayiSyate / vatre vajrayoge kRSNapakSacaturdazyAm / yamaghaMTe maghAvizAkhetyukte / dagdhayoge sUryezapaMcAgnirasASTanaMdA ityukte / mRtau dvIzAttoyAdityukte mRtyuyoge viSTau bhadrAyAm / sodarasya bhrAturbhaginyA vA nakSatre pitRbhe / mAtA ca pitA ca pitarau tayorbhe mAtR pitRbhe ca eSu nimitteSu sutasya sutAyA vA janma cetsyAttadA'niSTakRtsyAdityarthaH / duSTanimittasyopalakSaNatvAt trItarajanmApyaniSTam sajAtIyApatyatrayaprasavAnaMtaraM vijAtIyApatyaprasavastrItaraH / yathA putratrayaprasavAnaMtaraM kanyAjanma kanyAtrayaprasavAnaMtaraM putrajanma sA jani: zAMtitaH vasiSThAdiproktazAMtyA svanuSThitayA zubhA pariNAmasukhadAyinItyarthaH // 17 // atha zAMtayo likhyaMte / tatra prathamaM mUlazAMtirucyate / zaunaka uvAca / athAtaH saMpravakSyAmi mUlajAtahitAya ca / mAtApitrordhanasyApi kule zAMtiM hitAya ca // tyAgo vA mUlajAtasya syAdaSTAbdAtpradarzanam / abhuktamUlajAtAnAM parityAgo vidhIyate // adarzanAdvApi pituH sa tu tiSThetsamASTakam / evaM ca duhiturjJeyaM mUlajAtaphalaM budhaiH // mukhyakAlaM pravakSyAmi zAMtihomasya yatnataH / jAtasya dvAdazAhe tu janma vA zubhe dine // samASTake vA matimAnkuryAdvai zAMtimAdarAt / vasiSThaH / susame puNyadeze tu maMDapaM kArayedbudhaH / kuMDaM ca tadbahiH kuryAdbrahayajJoktamArgataH // paMcAmRtaM paMcagavyaM paMcatvak pallavAni ca / uduMbaravaTAzvatthaSThakSAtratvak sapallavAH // zatauSadhImUlazaMkhanavaratnAni mRttikAH / kuSThaM mAMsI haridre dve Aho! Shrutgyanam
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ nakSatraprakaraNam / murAzaileyacaMdanam // vacA caMpakamustA ca sarvoSadhyo dazaiva hi / gajAzvarathyAvalmIkasaMgarasthAnasaMbhavAH // hRdagorAjanagaradvAratazcASTamRttikAH / zatauSadhImUlAni ca azmarI 1 sahadevI 2 aparAjitA 3 muMDA 4 uzIra 5 vAlA 6 adhaHpuSpI 7 zaMkhapuSpI 8 jyeSThImadhu 9 korakaH 10 cakrAMkitA 11 viSNukrAMtA 12 zivakrAMtA 13 mayUrazikhA 14 kAkajaMghA 15 ,garAja 16 kumArI 17 yaha 18 karNikAra 19 apAmArga 20 bilva 21 SaNmUlA 22 aMbuja 23 uttarA 24 putrajIva 25 dUrvA 26 kAza 27 kuza 28 sAla 29 tAla 30 cakramarda 31 siMhI 32 vyAghrI 33 arka 34 plakSa 35 palAza 36 pippala 37 vaTa 38 uduMbara 39 tulasI 40 utpala 41 zatapatra 42 atasI 43 sArivA 44 kadaMba 45 bakula 46 zamI 47 rAhika 48 nirguDI 49 muMDI 50 daMDI 51 brAhmI 52 azoka 53 sUryabhaktA 54 rudrajaTA 55 kadalI 56 bIjapUraka 57 damanaka 58 musalI 59 punarnavA 60 Amra 61 pATala 62 zrIparNI 63 karavIra 64 caMpaka 65 guDUcI 66 devadAru 67 agaru 68 caMdana 69 kuTaja 70 zigru 71 haridrA 72 jaTAmAMsI 73 vacA 74 kuSTha 75 taja 76 dAruharidrA 77 baMdhujIva 78 siMdhuvAra 79 saTI 80 azvagaMdhA 81 mustA 82 kuraMTaka 83 panasa 84 jIvaka 85 jAtI 86 mAlatI 87 madhuka << khadira 89 saptacchada 90 zirISa 91 kAkamAcI 92 zatAvarI 93 ketakI 94 jaMbu 95 zAkhA 96 vetasa 97 Amalaka 98 sarala 99 girikarNI 100 iti tilamASayavavrIhigodhUmAni priyaMgavaH / caNakaiH sahitAH sapta sadbIjAni ca sarvadA // vajramauktikavaidUryapuSparAgeMdranIlakam / paMcaratnamidaM proktaM maMtraiH kuMbheSu nikSipet // suvarNena pramANena tadardhArdhena vA punaH / nikratipratimAM kuryAdvittazAvyavivarjitaH // atra vizeSaH zaunakena / palamAnena vArdhana pAdenAtha svazaktitaH / nakSatradevatArUpaM kArayitvA vicakSaNaH // yadvA mUlyaM suvarNasya sthApayitvA prapUjayet / suvarNa sarvadaivatyaM sarvadevAtmako'nalaH // sarvadevAtmako vipraH sarvadevamayo haririti / vastrANi SoDazASTau ca zuklasUkSmANyataMdritaH / brAhmaNAnvarayetpazcAtsvastivAcanapUrvakam // zrotriyAMzcaturo vA'STau dvAdaza tvatha poDaza / pradhAnAcAryameteSAM zreSThaM tatpratimArcane // IzAnAdicatuSkoNeSvavraNAnjalapUritAn / pUrvoktadravyasaMyuktAMsthApayedraktavarNakAn / viprAnTathakpTathagvApi madhuparkAdinArcayet / dvAreSu jApakAnaSTau dvau dvau ca varayetpunaH // abligairvAruNamaitraiH zuklapuSpAkSatAdibhiH / tatatkuMbhe jalaM spRSTvA kuzakU.pediti // rudrasUktaM ca bhadrAgnerAnobhadrA iti kramAt / puruSasUktaM ca tanmatrairdevAn dhyAtvA prayatnataH // gomUtraM gomayaM kSIraM dadhi sarpiH kuzodakam / paMcagavyamidaM kuMbhe kSipedgajamadAnvitam // rajataM kAMcanaM tAnaM vidrumaM tIrthavAri ca / nikSipeddhemamUlyaM ca dazASTayavanirmitam // devadAruzca zaileyaM padmaM nIlotpalaM tathA / vacA lobhraM priyaMgu Aho ! Shrutgyanam
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau ca zatacchidre ghaTe kSipet // vaMzapAtropari nyastaM zatacchidre ghaTe sthitam / tatazca nirRti devamarcayetpazcimAmukham // moSuNastviti maMtreNa zuklavastrAkSatAdibhiH / mUlarUpaM vidhAtavyaM zyAmaM kuNapavAhanam // khaDgakheTadharaM cograM dvibhujaM ca kAnanam / sthApayettaM grahAMzcaiva vastragaMdhAdibhiryajet // caruM ca apayettatra nairRtaM duSkRtApaham // tatra catvAraH kuMbhAzcaturdikSu sthApyAH / ekaH kuMbho rudrasthApanArthamanyaH sthApyaH / ekaH zatacchidraH kuMbhaH tasminkuMbhe devadAruzaileyamityAdyauSadhAni tathA suvarNamUlyaM aSTAdazayavaparimitaM nikSipya tadupari vaMzAdipAtraM nidhAya tadupari vastraM nidhAya tatra nirRtipratimAM iMdrapratimAjalapratimAsahitAM sthApayet / tataH SoDazopacAraiHpaMcopacArairvA pUjayet / uktaM ca zaunakena / puNyabhimaMtritaistoyaiH prokSitAyAM kSitau ttH| tatrodakuMbhaM suzcakSNaM raktaM vraNavivarjitam // akRSNamUlaM nirNiktaM pUrayennirmalAMbhasA / AkalazeSvityanayA kalazasthApanaM zubham // imaM ma iti maMtreNa pUrayettIrthavAriNA / kuMbhaM ca vastragaMdhAdyaistattanmatraiH prapUjayet // yAH phalinIrityanayA kSipedranauSadhAdikam / vastrAvaguMThitaM kuryAtpUrayettIrthavAriNA // kUrcahemasamAyuktaM cUtapallavasaMyutam / svastikopari vinyasya kSIradrumasapallavaiH // droNavIhIzca nikSipya IzAne ca nidhApayet / paMcaratnAni nikSipya sarvoSadhisamanvitam / acitaM gaMdhapuSpAdyaiH zrIrudraM tatra saMjapet / tathApratirathaM sUktaM zatarudrAnuvAkakam // rakSAmaMtraM tathA puNyaM rakSoghnaM ca sTazan japet / triyaMbakaM japetsamyagaSTottarasahasrakam // ekavAraM tathA jApI pAvamAnIH sTazan japet / japasya paMca kuMbhAzca dvayaM vA tadalAbhataH // zrIrudrasyaikakuMbhaM ca sarvasUktAni tatra tu / tathAnyaM paMcamaM kuMbha pUrvoktalakSaNairyutam // catuHprastravaNaM kuryAtpaMcavakraM ca tadbhavet / vastrAvaguMThitaM kuryAtpUrayettIrthavAriNA // paMcaratnasamAyuktamAmrapallavasaMyutam / etasminnapi paMcaratnasaptamRttikAzatamUladevadAruprabhRtyauSadhahemamUlAni kSipet / tatra zatamUlAlAbhe / viSNukAMtA sahadevI tulasI ca zatAvarI / mUlAnImAni gRhNIyAcchatAlAbhe vizeSataH // tasyopari nyasetpAtraM svarNaM vA raupyamRnmayam / zuddhavastreNa saMchAdya zatamUlAni nikSipet // kuMbhopari nysedvidvaanmuulnksstrdaivtm| adhipratyadhidevau ca dakSiNottaradezayoH // adhidevaM yajedAdau jyeSThAnakSatradaivatam / evaM pratyadhidevaM ca pUrvASADhaGkhdaivatam // svaliMgoktaizca maMtraizca pradhAnAdInprapUjayet / paMcAmRtena saMsnApya AvAhyAtha samarcayet // upacAraiH SoDazabhiryadvA paMcopacArakaiH / raktacaMdanagaMdhAdyaiH puSpaiH kRSNasitAdibhiH // meSazRMgAdidhUpaizca ghRtadIpaistathaiva ca / surApolikamAMsAcainavedyairbhojanAdibhiH // matsyamAMsasurAdIni brAhmaNAnAM vivarjayet / surAsthAne pradAtavyaM kSIraM saiMdhavamizritam // pAyasaM lavaNopetaM mAMsasthAne prakalpayeta / uktagaMdhAdyalAbhe tu yathAlAbhaM samarpayet // puSpAMtaM tu samabhyarcya homaM kuryAdyathoditam / nirvApaprokSaNAdIni caroH kuryAdyathAvidhi // havirgRhItvA vidhinA nairRtervakramAhunet / atra vasiSThena vizeSo'bhihitaH / Aho ! Shrutgyanam
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ nakSatraprakaraNam / 53 mUlaM prajAmiti maMtradvayasya kaNva RSiH nirRtirdevatA anuSTup chaMdaH mUlAya svAhA prajApataye svAhetyupahomamaMtrau / palAzasamidAjyena caruNA'STasahasrakam / athavASTottarazataM pratyekaM juhuyAttataH // mUlaM prajAmityaSTAbhirvAkyairmatradvayena ca / sAvitra saumya nairRtya maMtrairazvatthasaMbhavaiH // samidbhizca tilavrIhIna hutvA vyAhRtibhistataH / mUlaMprajAmityaSTau ca vAkyAnyAcAryako japet // aSTottarasahastraM vA zataM vA niyatAtmavAn / ayaM homaprakArastu zAkhAMtaraviSayo dhyeyaH / moSuNaH parApareti yatte deveti vA punaH / pAyasaM ghRtasaMmizraM hunedaSTottaraM zatam // samidAjyacarUn pazcAcchaktitaH saMkhyayA hunet / adhidaivatayozcaiva juhuyAtsvasvamaMtrakaiH // nakSatra devatAbhyazca pAyasena tu homayet / kRNuSveti paMcadazabhirjuhuyAtkRsaraM tataH // gAyatryA jAtavedase triyaMbakamiti kramAt / sIrA yuMjaMti tAmagniM vAstoSpatyagnimeva ca // kSetrasya patinA gRNAnAgnidUtaM tathaiva ca / zrIsUktena tathA vidvAnsamidAjyacarUna kramAt // aSTottarazatairvAtha aSTAviMzatibhiH kramAt / aSTASTasaMkhyayAvApi juhuyAcchaktito budhaH // tvaM naH somena pAyasaM juhuyAttu trayodaza / caturgRhItamAjyaM ca yAte rudreti maMtrataH // sruveNa juhuyAdAjyaM mahAvyAhRtibhiH kramAt / hutvAsviSTakRtaM pazcAtprAyazcittAhutIhunet // AcAryo yajamAno vA agnau pUrNAhuti hunet / homazeSaM samApyAtha vahnimAropayettataH // kuMbhAbhimaMtraNaM kuryAddakSiNenAbhimarzayet / mRtyuprazamanArthAya japecca tryaMbakaM zatam // rudrakuMbhoktamArgeNa rudramaMtraM sSTazan japet / dhUpaM dIpaM ca naivedyaM kuMbhayugme nivedayet // prasAdayettato devamabhiSekArthamAdarAt / bhadrAsanopaviSTasya yajamAnasya RtvijaH // dAraputrasametasya kuryuH sarve'bhiSecanam / akSIbhyAmiti sUktena pAvamAnIbhireva ca / ApohiSTheti navabhirApaidvAdvayena ca // sahasrAkSatRcenApi devasya tveti maMtrakaiH / zivasaMkalpamaMtreNa vakSyamANai - zca maMtrakaiH // yo'sau vajradharo devo maheMdro gajavAhanaH / mUlajAtazizordoSaM mAtApitrorvyapohatu // yo'sau zaktidharo devo hutabhumeSavAhanaH / saptajihnazca devo'gnirmUladoSaM vyapohatu || yo'sau daMDadharo devo dharmo mahiSavAhanaH / mUlajAtazizordoSaM vyapohatu yamo mama || yo'sau khaDgadharo devo nirRtI rAkSasAdhipaH / prazAmayatu mUlotthaM doSaM gaMDAMtasaMbhavam // yo'sau pAzadharo devo varuNazca jalezvaraH / nakravAhaH pracetAhno mUlotthAvaM vyapohatu // yo'sau devo jagatprANo mAruto mRgavAhanaH / prazAmayatu mUlotthaM doSaM bAlasya zAMtidaH // yo'sau nidhipatirdevaH khaDgabhRnnaravAhanaH / mAtApitroH zizozcaiva mUladoSaM vyapohatu // yo'sau pazupatirdevaH pinAkI vRSavAhanaH / AzleSAmUlagaMDAMtadoSamAzu vyapohatu // vighnezaH kSetrapo durgA lokapAlA navagrahAH / sarvadoSaprazamanaM sarve kurvaMtu zAMtidAH // tacchaMyorabhiSekaM tu srvdossopshaaNtidm| sarvakAmapradaM divyaM maMgalAnAM ca maMgalam // vastrAMtaritakuMbhAbhyAM pazcAttu snApayedbudhaH / tataH zuklAMbaradharaH zuklamAlyAnulepanaH / yajamAno dakSiNAbhisto Aho! Shrutgyanam
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau SayehatvigAdikAn / dhenuM payasvinI dadyAdAcAryAya savatsakAm // nirRtipratimAM kuMbhaM vastraM hemaM ca dApayet / grahArthavastrapratimAstasmai dadyAtprayatnataH // zrIrudrajApine deyaH kRSNo'naDAnprayatnataH / tatkuMbhavastrapratimAstasmaidadyAtprayatnataH // uktAlAbhe tato dadyAdAcAryabrahmaRtvijAm / tattanmUlyaM pradAtavyaM zaktyA vAtha pradApayet // dadyAdannaM pAyasAdi brAhmaNAn bhojayecchatam / alAbhe sati paMcAzadazakaM tadalAbhataH // sarvazAMtezca paThanamAziSAM grahaNaM tathA / gRhI kSamApayedvidvAnnirRtiH prIyatAmiti // iti zaunakIye mUlazAMtiH // athAzleSAzAMtirapyevameva kAryA / tatra vibhave pUrvoktavatpaMcakuMbhAH sthaapyaaH| asaMbhave kuMbhadvayam / ekatra rudrasthApanaM dvitIye AzleSApratimAsthApanam / abhimaMtrAdipUrvavat / tatrAzleSApratimA sarpAkArA adhidaivatabRhaspatipratimA pratyadhidaivatapitRpratimA sthApyA pUjyA ca / namo astu sarpebhya iti pUjAmaMtra itIritaH sau raktastrinetrazca dvibhujaH pItavastrakaH / phaNakAdhidharastIkSNo divyAbharaNabhUSitaH / evaM dhyAtvA tato'bhyarcya homakarma samArabhet / abhiSeke vizeSaH / AzleSARkSajAtasya mAtApitrodhanasya ca / bhAtRjJAtikulasthAnAM doSaM sarva vyapohatu // pitaraH sarvabhUtAnAM rakSatu pitaraH sadA / sArpanakSatrajAtasya vittaM ca jJAtibAMdhavAn // sAdhIza namastubhyaM nAgAnAM ca gaNAdhipa / gRhANAyaM mayA dattaM sarvAriSTaprazAMtaye // ityaya'maMtraH / mUlanakSatravatkuryAtsapaigaMDe svanAmataH / etacca mUlAzleSAzAMtikadvayaM vivAhe upasthite zvazurasya zvazrvAzca satve mUlAzleSotpannayorapi vadhUvarayostattadariSTanivRttyarthaM vidheyam / upalakSaNatvAcca jyeSThAvizAkhotpannAyA vadhvA varasya jyeSThabaMdhukaSTazAMtaye ca nAradaH / mUlajA zvazuraM haMti vyAlajA ca tadaMganAm / aiMdrI patyagraja haMti devaraM tu dvidaivajA // zAMtirvA puSkalA cetsyAttarhi doSo na kazcaneti // ityAzleSAzAMtiH // atha gaMDAMtazAMtiH / gaMDazAMti pravakSyAmi somamaMtreNa bhaktimAn / kAMsyapAtraM prakurvIta palaiH SoDazabhinavam // aSTAbhizca caturbhirvA dvAbhyAM vA zobhanaM tthaa| tanmadhye pAyasaM zaMkhe navanItena pUrite // rAjataM cNdrmbhycaitsitpusspshstrkaiH| daivajJaH zuklavAsAstu zuklamAlyAMbarArcitaH // somo'hamiti saMciMtya pUjAM kuryAdataMdritaH / dadyAdai dakSiNAmiSTAM gaMDadoSaprazAMtaye // zuklaM vAgIzvaraM caiva tAmrapAtrasamanvitam / gaMDadopopazAMtyarthaM dadyAdvedavide zuciH // atrApi pUrvavatpratimAkalazahomAbhiSekAdikaM kAryam / tithigaMDe tvanaDDAhaM nAkSatre dhenurucyate // kAMcanaM lagnagaMDe tu gaMDadoSo vinazyati / AdyabhAge pitugaDe trayANAmabhiSecanam // itaratra zizormAturabhiSekaM ca kArayet / anyacca / uttarAtiSyacitrAsu pUrvASADhodbhavasya ca / kuryAcchAMti prayatnena nakSatrAkArajAM budhaH // citrAdyadhai puSyamadhyadvipAde pUrvASADhAdhiSNyapAde tRtIye / jAtaH putrazcottarAce vighAtI mAtApitrodghaturapyAtmanazca // dvimAsazcottarAdoSaH puSyazcaiva trimAsakaH / pUrvASADhASTame mAsi Aho ! Shrutgyanam
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ nakSatraprakaraNam / citrA pANmAsikaM phalam // navamAsaM tathAzleSA mUle cASTau samAH smRtAH / jyeSThA mAse paMcadaze putradarzanavarjanam // uttare tilapAtraM syAttiSye godaanmissyte| ajA citrAsuvaideyA pUrvASADhAsu kAMcanam // yavAMzca vrIhimASAMzca tilamudgAMzca dApayet / yathAvittAnusAreNa kuryAbrAhmaNabhojanam // piturAyuSyavRddhayarthaM zAMtiratra vidhIyate / iti gaMDAMtAdizAMtiH // atha jyeSThAzAMtiH / bharadvAjaH / jyeSThAdau mAtRjananI mAtAmahaM dvitIyake / tRtIye mAtulaM haMti caturthe jananIM tathA // AtmAnaM paMcame haMti SaSThe gotrakSayo bhavet / saptame kulanAzaH syAdaSTame jyeSThasodaraH // navame zvazuraM haMti sarvasvaM dazame tatheti pratyekaM ghaTikApaTUsya phalamuktam / atrApi mUlazAMtivatsarvaM kAryam / tatra vishessH| ghaTikaikA ca maitrAMte jyeSThAdau ghaTikAdvayam / tayoH saMdhiritijJeyaM zizugaMDAMtamIritam / jyeSThAMtyapAdastu pituH svasya cAbhivinAzakaH / jyeSThaH kanyakA jAtA haMti zIghraM dhavAgrajam // zAMtiM tasya pravakSyAmi gaMDadoSaprazAMtaye / tatra caturdikSu kuMbhacatuSTayaM saMsthApya tanmadhye zatacchidraM paMcamaM kuMbhaM saMsthApya pUrvavatpUjAdi vidhAya tatra vajAMkuzadharaM devamairAvatagajAnvitam / kuryAcchacIpati ramyaM devedraM suranAyakam // zAlitaMDulasaMpUrNakuMbhasyopari pUjayet / iMdrAyeMdo marutvata iti maMtreNa vaagytH|| pUjayedvidhinA samyaglokapAlagaNAnvitam / raktavastradvayopetaM devarAjaM zacIpatim // pUjayedvAruNairmatraiH kuMbhAndhImAnprayatnataH / tvaMno agne japedAdau satvanno'pi dvitIyakam // samudrajyeSThA iticemaM me gaMge caturthakam / pUjayedvastragaMdhAdyaizcaturaH kalazAnapi // japaM kuryuH prayatnena maMtrairebhirdvijottamAH / AnobhadrA japaM cAdau bhadrAagne dvitIyakam // iMdrasUktaM rudrajApyaM japenmRtyuMjayaM tataH / iMdra saMpUjya devezaM varuNaM kuMbhasaMsthitam // susaMkalpavidhAnena homakarma tatazcaret / samidbhirbrahmavRkSasya zatamaSTottaraM zatam // sarpiSA caruNA caiva mUlamaMtreNa vAgyataH / hunejjApyaM ca tenaiva yata iMdrabhayeti ca // tilAnvyAhRtibhirtutvA zatamaSTottaraM pRthak / tto'bhissekH| tato rUpaM rUpamiti maMtreNa taccakSuriti maMtreNa AjyAvalokanam / punardevatApUjanaM kRtvA / namo'stu suranAthAya namastubhyaM zacIpate / gRhANAyaM mayA dattaM gaMDadoSaprazAMtaye // aSTottarazataM saMkhyAM kuryAdrAhmaNabhojanam / anyatsarvaM tu pUrvavat // iti jyeSThAzAMtiH // dinakSaye vyatIpAte vyAghAte viSTivaidhRtau / zUle gaMDe ca parighe vaje ca yamaghaMTake // kAladaMDe mRtyuyoge dagdhayogasamanvite / tasmingaMDadine prApte prasUtiryadi jAyate // atidoSakarI proktA tatra pApayute sati / vicArya tatra daivajJaH zAMtiM kuryAdyathAvidhi // yajanaM devatAnAM ca grahANAM caiva pUjanam / dIpaM zivAlaye bhaktyA goghRtena pradApayet // abhiSekaM zaMkarAya azvatthasya pradakSiNAm / abhISTaphalasiddhyartha kuryAdrAhmaNabhojanam // gANapatyaM puruSasUktaM sauraM mUtyuMjayaM zubham / zAMtijApyaM tatazcaiva kRtvA mRtyuMjayI bhavet // ityuttaragAyeM dussttyogshaaNtiH|| kumArajanmakAle tu vyatIpAtazca vaidhRtiH / saMkrAMtizca ravestatra jAto dAridryakA Aho ! Shrutgyanam
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau rakaH // navagrahamakhaM kuryAttasya doSasya zAMtaye / prathamaM gomukhAjjanma tataH zAMti samAcaret // gRhasya pUrvadigbhAge gomayenAnulipya ca / alaMkRte sudeze tu vrIhirAziM prakalpayet // paMcadroNamitaM dhAnyaM tadardhe taMDulena ca / tadadhai tu tilaiH kuryAdanyonyopari kalpayet // dravyatritayarAzau tu aSTapatraM likhedbudhaH / puNyAhaM vAcayitvA tu AcArya varayetpurA // rAzau pratiSThitaM kuMbhamavraNaM sumanoharam / tIrthodakena saMbhRtya samRdauSadhipallavam // paMcagavyaM paMcaratnaM vastrayugmena veSTayet / tasyopari nyasetpAtraM sUkSmavastreNa saMyutam // pratimA sthApayetpazcAdadhipratyadhidevatAm / caMdrAdityAkRtI pArzve madhye vaidhRtimarcayet // evameva vyatIpAtazAMtI saMkramaNasya ca / bhAnoruttarato rudramagniM dakSiNato yajet // niSkamAtreNa cArdhana pAdenApi svazaktitaH / pratimAH kArayeddhImAMstattallakSaNalakSitAH // pratimApUjanArthAya vastrayugmaM nivedayet / adhidevaM bhavetsUryazcaMdraH pratyadhidaivatam // tattadvyAhRtipUrveNa tattanmaMtreNa pUjayet / triyaMbakena maMtreNa ruMdrapUjAM samAcaret // utsUrya iti maMtreNa sUryapUjAM samAcaret / ApyAyasveti maMtreNa somapUjAM samAcaret / tatrASTottarasahasraM aSTottarazataM vA aSTAviMzatisaMkhyAjapaM sarvasaurajapaM ca AnobhadrA bhadrAagneriti sUkte puruSasUktaM triyaMbakaM etAnmaMtrAn kuMbhAn sTaSTvA caturdikSu japeyuH / triyaMbakena maMtreNa samidAjyacarUn hunet / aSTottarasahasraM aSTottarazataM aSTAviMzatirvA / mRtyuMjayena maMtreNa tilahomaM samAcaret / tataH samudrajyeSThA iti sUktena ApohiSTheti tRcena ca akSIbhyAmiti sUktena pAvamAnIbhiH triyaMbakena utsUryati ApyAyasveti vaidikamaMtraiH surAstvAmabhiSicaMtvityAdikaiH paurANamaMtrazcAbhiSekaM kuryAt / tata AjyAvekSaNam / anyadakSiNAdAnAdikaM pUrvavat / ityuttaragAyeM vyatIpAtavaidhRtisaMkrAMtizAMtiH // atha kuhUsinIvAlIdarzazAMtiH / tatra yasyAH kasyAzcidamAvAsyAyAH aSTau bhAgAnkRtvA prathamavibhAge caMdradarzanamasti naveti vicAryam / yadA caMdradarzanaM tadA sinIvAlI yadA caMdrAdarzanaM tadA darzaH / sakalacaMdrakSayastadA kuhUrityarthaH / taduktaM chaMdogapariziSTe / iMdukSayakAlaH zrAddhakAla iti prastutyeMdukSayakAlaparigaNanamuktam aSTameM'ze caturdazyAH kSINo bhavati caMdramAH / amAvAsyASTame bhAge punaH kila bhavedaNuH / atredurAye prahare ca tiSThet caturthabhAgo na kalAvaziSTaH / tadaMta eva kSayameti kRtsna evaM hi jyotizcakravido vadaMtIti / etatkArikAvyAkhyAnaM tadbhASyakAreNa kRtam / praharanavakAtmakazcaMdrakSayakAla iti / tatrAmAyAH saptamASTamapraharau kRtsnaH kSayakAlaH / caturdazIzeSayAmadarzAdiyAmau ca caMdrasUkSamatAkAla iti / tatrAyamatra viSayavivekaH / yasyAmamAvAsyAyAM prathamaprahare zAstrAtpratyakSato vA caMdradarzanaM syAtsA sinIvAlI sarvadA siddhA / tatrotpannasya siniivaaliishaaNtividheyaa| atha tasyAmevAmAvAsyAyAM yadA naSTaMdukalAtvaM sa ca kRtsnakSayakAlo'mAvAsyAyAM aMtima 1 pradhAnapratimAM yajet / Aho ! Shrutgyanam
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ nakSatraprakaraNam / kSaNa eva / tasya ca saMkrAMtisamayavadatisUkSmatvena durjJeyatvAt / amAvAsyAyAH saptamASTamapraharayoH kRtsnakSayakAlasya bhASyakAreNa paribhASitatvAt saptamASTamapraharAtmakaH kAlaH kuhUzabdavAcyastatrotpannasya kuhUzAMtiH / punastasyAmevAmAvAsyAyAM prathamapraharAnaMtaraM saptamapraharAdarvAk prahara paMcakAtmakaH kAlo darzazabdavAcya iti / tatrotpannasya darzazAMtirvidheyeti / evamekasyAmevAmAvAsyAyAM kAlabhedena trayaM saMbhavati / yadA tvamAvAsyAyAM caMdradarzanAbhAvastadA dvayameva darzatvakuhUtvarUpaM saMbhavatIti atra keciccaturdazIzeSe caMdradarzane sati paradine yAmAvAsyA sA sinIvAlI ityAhustanna caMdro yasyAmiti anyapadArthasya amAvAsyArUpasyaiva sAmAnAdhikaraNyena grahaNAt / kiMca / sinIzabdena zvetA caMdrakalA / varNavAcinaH sitazabdAdvarNAdanudAttAttopadhAtto na iti GIpUnakArau / sinI tAM valate prApnotIti sinIvAlIti vyutpattizca caturdazyuditacaMdrAzrayAyAmamAvAsyAyAM na yujyate iti ca tasmAddRSTeduH sinIvAlI tyamAvAsyaivAbhidhIyata ityeva jyAyaH / atha golagaNitavido'nyathA samAdadhuH / tatra syAddRSTaduH sinIvAlItyAdau udayAstAdhikAroktarItyA dRkkarmadvayasaMskRtasya darzanayogyatve sati prAk kSitijakrAMtivRttasaMbaMdhavattvaM grahAderdarzanazabdavAcyaM meghAdyAvaraNe tu zAstrIyadarzane dRzirvartate / AtmA draSTavya ityAdivat tathaiva darzanAyo - gyatve sati prAk kSitijasaMbaMdhavattvamadarzanazabdavAcyamityadarzanalakSaNam / atacaMdradarzanalakSaNavatyamAvAsyA sinIvAlInAma caMdrAdarzanalakSaNavatyamAvAsyA kuhUrnAma lakSaNadvayAnAkrAMtA'mAvAsyA darzazabdavAcyeti / ayamAzayaH / yadAmAvAsyA sUryodayAtprAk ghaTikAtraya - vatI tadA dRkkarmasaMskAravazena caMdrasya dRzyatvamAgataM cettadA sA saMpUrNA'mAvAsyA sinI - vAlInAma tAdRzyAmamAyAM dvitIya sUryodayAvadhikAyAmutpannasyAriSTazAMtaye sinIvAlIzAMtistatphalaM cAdezyam / atha tithivRddhau vA tasyA amAvAsyAyA dvitIyasUryodayAnaMtaramavaziSTAmAvAsyAghaTISUtpannasya kuhUzAMtireva / caMdrAdarzanalakSaNasattvAt / yadi saivAmAvAsyA sUryodayAtprAk ghaTikAtrayaM catuSTayaM vA pratipatsaMbaddhA tadA sinIvAlyeva / atha tAdRzyAM nyUnAyAmadhikAyAM vA'mAvAsyAyAM tu dRkkarmasaMskAravazena caMdrasyAdRzyatvamAgataM sAmAvAsyA saMpUrNA kurnAma | caMdrAdarzanalakSaNasaccAt / tatrApi kuddUzAMtirAdezyA / yadA tu sUryodayAnaMtaraM kiyatISu dvitrighaTISu atikrAMtAsu amAvAsyApravRttiH pUrvaM caturdazyevAsthitA tasyAmuSasi dRkkarmavazatazcaMdro dRSTo mA vAdarzi / tathApyamAvAsyAyAM caMdrAdarzanalakSaNAnAkrAMtatvAtsA saMpUrNAmAvAsyA darzo nAma tatra darzajananazAMtirvidheyeti / evamamAvAsyAbhedena sinIvAlI kuhUdarzarUpapakSatrayaM sAvakAzamiti golajJAnAM matam / atha prakArAMtareNa sinIvAlI sarva vAdisiddhA saiva kuhUstu pAribhASikI / yadAha vasiSThaH / nakSatre yasya darzAto viSanADyA bhavedyadi / kuhUyoga iti khyAto vyAdhimRtyubhayAdikRt / ayamarthaH / tasminnakSatre yA viSanADya uktA * 57 Aho! Shrutgyanam
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNI I 1 stasminkAle yadi darzasya caramaghaTikA bhavettannakSatraM ca yasya puruSasya janmanakSatraM janmakAle kAlAMtare vA syAttasya puMso vyAdhi mRtyukRtkuhUyogo jJeyaH / tatra kuhUjananaphalaM zAMtizca syAt / kAlAMtare'pi kuhUyogasaMbhave zAMtirvidheyA / ataeva jaganmohane / yasya janmarkSagacaMdro viSanADyAM kuhUrbhavet / abhicAreNa kiM tasya svayameva mariSyatIti / ato viSaghaTikAtaH pUrvakAlo darzazabdavAcya iti / evaM prakAratrayeNa sinIvAlIkuhUdarzAnAM bheda upapAditastatra yathAsaMpradAyaM vyavasthetyalamatiprasaMgena / atha zAMtiprakAraH / sinIvAlyAM prasUtA syAdyasya bhAryA pazustathA / gavAzvamahiSI caiva zakrasyApi zriyaM haret // ye vasaMti dvijAzcAnye svaprasAdopajIvinaH / varjayettAnazeSAMstu pazupakSimRgAdikAn // dvijAH pakSiNaH / kuhUprasUtiratyarthaM sarvadoSakarI matA / yasya prasUtireteSAM tasyAyurdhananAzinI // nArIM vinA ca zeSANAM parityAgo vidhIyate / parityAgAttatra zAMtiM kuryAtyA vicakSaNaH // pratimAM kArayecchaM bhozraturbhujasamanvitAm / trizUlakhaGgavaradAbhayahastAM yathAkramAt // zvetavarNAM zvetapuSpAM zvetAMvaravRSasthitAm / traiyaMbakena maMtreNa pUjAM kuryAdyathAvidhi // iMdrazcaturbhujo vajrAMkuzacApasasAyakaH / raktavarNo gajArUDho yata iMdreti maMtrataH // pitaraH kRSNavarNAzca caturhastA vimAnagAH / yaSTacakSasUtrakamaMDalvabhayAnAM ca dhAriNaH // ye satyA iti maMtreNa pUjAM kuryAdanaMtaram / kalazasthApana pUjAdipUrvavat / samidAjyacarohamaM tilamASaizca sarSapaiH / azvatthaSThakSapAlAzasabhidbhiH khAdiraiH shubhaiH|| aSTottarazataM mukhyaM pratyekaM juhuyAdbudhaH / traiyaMbakena maMtreNa tilAnvyAhRtibhirhunet // zaM karasyAbhiSekaM ca kuryAdAjyAvalokanam / anyatsarvamabhiSekAdipUrvavat // iti sinIvAlIkuhUzAMtiH // atha darzazAMtiH // athAto darzajAtAnAM mAtApitrordaridratA / taddoSaparihArAya zAMtiM vakSyAmi nArada / tatra saMkalpaM vidhAya puNyAhaM vAcayitvA sarvatobhadramaMDalaM likhitvA tanmadhye kalazaM sNsthaapy| tanmadhye nikSipeddravyaM dadhikSIraghRtAdikam / nyagrodhoduMbarozvatthAH satA bikAstathA / eteSAM vRkSamUlAnAM tvagAdIna pallavAMstathA / paMcaratnAni nikSipya vastrayugmena veSTayet // tatra sarve samudrA iti / ApohiSThA tRceneti kayAnacitra ityRcA / yatkiMcedamRcA caiva samudrajyeSThA ityRcA || abhimaMtryodakuMbhaM tamaH pUrve nidhApayet // darzasya devatA yAzca somasUryasvarUpakAH / pratimAM svarNajAM nityaM rAjatIM tAmrajAM tathA // ApyAyasveti maMtreNa savitApazcAttameva ca / upacAraiH samArAdhya tato homaM samAcaret || samidhazca carudravyaM krameNa juhuyAdgRhI / hunetsavitRmaMtreNa somodhenuM ca maMtrataH // aSTottarazataM vApi aSTAviMzatisaMkhyayA / abhiSekAdipUrvavat / hiraNyaM rajataM caiva kRSNA dhenu dakSiNA / brAhmaNAn bhojayettatra kArayetsvastivAcanam || iti darzazAMtiH // kRSNapakSe caturdazyAM prasUteH SaDvidhaM phalam / caturdazIM ca SaDbhAgAM kuryAdAdau zubhaM smRtam // dvitIye pitaraM haMti tRtIye mAtaraM tathA / caturthe mAtulaM haMti paMcame vaMzanAzanam // SaSThe tu dha 58 Aho! Shrutgyanam
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ nakSatraprakaraNam / 59 1 nahAniH syAdAtmano vaMzanAzanam / tasmAtsarvaprayatnena zAMtiM kuryAdvidhAnataH // pratimAM kArayecchaMbhoH karSamAtrasuvarNataH / tadarddhArdhena vA kuryAtsarvalakSaNasaMyutAm // vRSabhe ca samAsInaM varadAbhayapANikam / zuddhasphaTikasaMkAzaM zvetamAlyAMvarAnvitam // tryaMbakena maMtreNa pUjAM kuryAdvidhAnataH / tatra mUlazAMtivat kalazasthApanAdi kRtvA tatra zaMbhupUjAM vidhAya tatra / avAhya vAruNairmatrairanena ca vidhAnataH / ime varuNetyanayA tattvAyAmItyRcA tathA // tvaM no agne ityanayA satvaM na iti maMtrataH / AgneyaM kuMbhamArabhya pUjAM kuryAdyathAkramam // AnobhadrAzca sUktena bhadrAzva sUktakam / japtvA puruSasUktaM ca kadrudraM tu kramAjjapet // IzvarasyAbhiSekaM ca grahapUjAM ca kArayet / samidAjyacarUMzcaiva tilamASAMzca sarSapAn // azvatthaSThakSapAlAzasamidbhiH khAdiraiH zubhaiH / aSTottarasahastraM vA aSTottarazataM tu vA // aSTAviMzatibhirvApi homaM kuryAtSTathak STathak / traiyaMbakena maMtreNa tilAn vyAhRtibhiH kramAt // grahA evaM ca hotavyAzcAsmaduktavidhAnataH / anyatsarvamAjyAvalokanAdi pUrvavat / iti kRSNacaturdazIjananazAMtiH // ekasminneva nakSatre bhrAtrorvA pitRputrayoH / prasUtizca tayormRtyurbhavedekasya nizcayAt // tatra zAMtiM pravakSyAmi sarvAcAryamatena tu / agnerI zAnabhAge tu nakSatrapratimAM tataH // tannakSatroktamaMtreNa cArcayetkalazopari / raktavastreNa saMchAdya vastrayugmena veSTayet // svasvazAkhoktamArgeNa kuryAdabhimukhaM tataH / anenaiva tu maMtreNa hunedaSTottaraM zatam // pratyekaM samidannAdyaiH prAyazcittAMtameva ca / abhiSekaM tataH kuryAdAcAryaH pitRSutrayoH // vastrAlaMkAragodAnairAcAryaM pUjayettataH / Rtvigbhyo dakSiNAM dadyAnmApatrayasuvarNakam || devatApratimAdAnaM dhAnyavastrAdibhiH saha / yAnazayyAsanAdIMzca dadyAttaddoSazAMtaye // bhojayedbrAhmaNAn sarvAn vittazAvyavivarjitaH // ityekanakSatrazAMtiH // atraikasminneva nakSatre bhrAtrorvA pitRputrayorityatra bhrAtA ca bhrAtA ca bhrAtarAviti bhrAtRputrau svasRduhitRbhyAmiti ekazeSe sodarayorbhrAtRbhaginyoreva niSedhaH syAnna tu putrabhrAtroH / evaM pitRputrayorityatrApi pitA ca putrazceti dvaMdve pitAputrayo rekanakSatrajanananiSedhaH syAnnatu mAtRputrayoH / na ca mAtA ca pitA ca pitarau / pitA mAtretyekazeSe tathA putrazca duhitA ca putrau pitarau ca putrau ceti pitRputrANAmiti bahuvacanaM syAt / tathApi vacanAMtarAnurodhAt iSTaviSayo'pi saMgRhIto bhaviSyati / yadAha vasiSThaH / pitrostu janmanakSatre jAtastu pitRmAtRhA / janmarkSeze ca tane jAtaH sadyo mRtipradaH || devakIrtiH / yadyekasmin dhiSNye jAyaMte duhitaro'thavA putrAH / pitroraMtakarAH syuryadyapare prItiratulA syAt || apare anyanakSatre / gargaH / yasyaiva janmanakSatre jAyeAtA suto'pi vA / sajAtIyaH sajAtyA vA so'sya prANAnprasAdhayediti atha mUlasyopalakSaNatvena sarvazAMtizeSabhUto gomukhaprasavo'bhidhIyate / gargaH / praNipatyaraviM vakSye prAyazcittamanusmaran / sarvAriSTavinAzAya yaduktaM jyotiSArNave // pitrariSTe sutAriSTe I 1 Aho! Shrutgyanam
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau mAtrariSTe tathaiva ca / pauSNAzvinyorgurau sArpamaghAcitredramUlabhe // eSu kSeSu jAtasya kuryAdrojananaM tathA / janmaH vA trijanmaH zubhavAre zubhe dine // kRtvAbhyaMgAdikaM sarvaM gRhA. laMkArapUrvakam / gomayenopalipyAtha yathAvittAnusArataH // navazUrpa tu tanmadhye raktavastraM prasArayet / sthApayitvA zizuM tatra punaH sUtreNa veSTayet // prAGmukhastamavAkpAdaM tiladarbhagataM zizum / gomukhaM darzayitvA tu punarjAtaM tu gomukhAt // viSNuryonIti sUktena gavyena snApayecchizum / gavAmaMgeSu maMtreNa gavAmaMgeSu saMsTazet // viSNoH zreSThena maMtreNa goprasUtaM tu bAlakam / AcAryastu samAdAya pazcAnmAtre dadAttadA // mAtA jaghanyabhAgasthA zizu. mAnIya tanmukhAt / tataH pitre tadA dadyAttato mAtre pradApayet // vastre saMsthApya tu pitA putrasya mukhamIkSayet / gomUtraM gomayaM kSIraM dadhi sarpiH kuzodakam // ApohiSThAdibhirmatrarabhiSicettataH zizum / mUrdhni cAghrAya taM putraM tanmaMtreNa tadA pitA // aMgAdaMgAtsaMbhavasi hRdayAdadhijAyase / AtmA vai putranAmAsi sa jIva zaradaH zatam // mUrdhani triravaghrAya taM zizuM sthApayettataH / puNyAhaM vAcayetpazcAbrAhmaNaivedapAragaiH // daridrAyAtha viprAya tAM gAM cAbhyarcya dApayet / govastrasvarNadhAnyAdi dadyAdarkAditaH kramAt // yathAzakti dhanaM dadyAbrAhmaNebhyastathA pitA / tato homaM prakurvIta svasvazAkhoktamArgataH // ullekhanAdikaM kRtvA cAjyabhAgAMtamAcaret / homasyezAnadigbhAge dhAnyopari zubhaM ghaTam // sapaMcagavyaM saMsthApya tilAMstatra vinikSipet / kSIradrumakaSAyAMzca paMcaratnAni nikSipet // vastrayugmena saMchAdya kSIrAdibhirathArcayet / viSNuM varuNamabhyarcya pratimAM ca vidhAnataH // ApohiSTheti tisabhirapsume soma ityatha / tadviSNoH paramaM padamakSIbhyAmiti sUktataH // RmbhirAbhiH pratyUcaM ca aSTAviMzatisaMkhyayA / azaktau cASTasaMkhyaM vA dadhimadhvAjyasaMyutam // AdityAdigrahANAM ca homaM kuryAtsamaMtrakam / iti gomukhaprasavazAMtiH // atha prasaMgAtrItarazAMtiH // sutatraye sutA cetsyAttatraye vA suto yadi / mAtApitroH kulasyApi tadAriSTaM mahadbhavet // jyeSThanAzo dhane hAnirduHkhaM vA sumahadbhavet / tatra zAMti prakurvIta vittazAvyavivarjitaH // jAtasyaikAdaze vApi dvAdazAhe zubhe dine / AcAryamRtvijo vRtvA grahayajJapuraHsaram // saha vA grahayajJaH syAdyathA vittAnusArataH / brahmaviSNumahezeMdrapratimAH svarNataH kRtAH // pUjayeddhAnya-. rAzisthakalazopari zaktitaH / paMcame kalaze rudraM prajapedrudrasaMkhyayA // rudrasUktAni catvAri zAMtisUktAni sarvazaH / dvija eko japeddhomakAle zuciH samAhitaH // AcAryoM juhuyAdatra samidAjyatilAMzcarum / aSTottasahasraM vA zataM vA viMzatiM tu vA // devatAbhyazcaturvakrAdibhyo grahapuraHsaram / brahmAdimaMtrariMdrasya yata iMdrabhayAmahe // tataH sviSTakataM hutvA bali pUrNAhuti tataH / abhiSekaM kuTuMbasya kRtvAcArya prapUjayet // hiraNyaM dhenurekA ca Rtvigbhyo dakSiNA tataH / pratimA gurave deyA upaskarasamanvitA // kAMsyAjyavIkSaNaM kRtvA Aho ! Shrutgyanam
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ nakSatraprakaraNam / zAMtipAThaM ca kArayet / brAhmaNAnbhojayecchaktyA dInAnAthAMzca tarpayet // evaM zAMtivi. dhAnena sarvAriSTaM pralIyate // iti trItarazAMtiH // atha caMdrasUryagrahaNasamayajananazAMtiH // grahaNe caMdrasUryasya prasUtiryadi jAyate / vyAdhipIDA tadA strINAmAdau tu RtudarzanAt // zAMtIsteSAM pravakSyAmi narANAM hitakAmyayA / yasminRkSe vizeSeNa grahaNaM saMprajAyate // tahakSAdhipate rUpaM suvarNana prakalpayet / yathAzattyanusAreNa vittazAvyaM na kArayet // sUryagrahe sUryarUpaM suvarNena svazaktitaH / cAMdraM caMdragrahe dhImAn rajatena vizeSataH // rAhurUpaM prakuvIta nAgenaiva vicakSaNaH / nAgena sIsakena / zucau deze prayatnena gomayena pralepayet / tasyopari nyasaddhImAnannaM vastraM suzobhanam // trayANAM caiva rUpANAM sthApanaM tatra kArayet / raktAkSataM raktagaMdhaM raktapuSpAMbarANi ca // sUryagrahe pradAtavyaM sUryaprItikaraM ca yat / zvetavastraM zvetamAlyaM zvetagaMdhAkSatAdikam // caMdragrahe pradAtavyaM caMdraprItikaraM ca yat / rAhave caiva dAtavyaM kRSNapuSpAMbarAdi ca // dadyAnnakSatranAthAya zvetagaMdhAnulepanam / sUrya saMpUjayeddhImAnAkRSNeneti maMtrataH // caMdragrahe tathA samyagApyAyasveti maMtrataH / svarbhAnoriti maMtreNa rAhuM yatnena pUjayet // evaM saMpUjayeddhImAnsamidbhizcArkasaMbhavaiH / caMdragrahe ca pAlAzaiH samidbhirjuhuyAnaraH / / dUrvAbhirjuhuyAddhImAn rAhoH saMprINanAya ca / samidbhirbajhavRkSotthairbhezAya juhuyAdvadhaH // bhezAya nakSatrAdhipataye / Ajyena caruNA caiva tilaizca jahayAttataH / paMcagavyaiH paMcaratnaiH paMcatvapaMcapallavaiH // jaleroSadhikalkaizca sahitaiH kalazodakaiH / oSadhikalkaiH sarvauSadhikalkaiH / abhiSekaM prakurvIta yajamAne prayatnataH / maMtrairvAruNadevatyairApohiSThAdibhiH saha // imame gaMge paratastatvAyAmIti maMtrakaiH / abhiSeke niTatte tu yajamAnaH samAhitaH // AcArya pUjayetpazcAtsuzAMto vijiteMdriyaH / tato dadyAtprayatnena bhaktyA pratikRtitrayam // gAM caiva dakSiNAM dadyAdyajamAnaH samAhitaH / anena vidhinA zAMtiM kRtvA samyagvizeSataH // akAlamRtyuM zokaM ca vyAdhipIDAM ca nApnuyAt / saukhyaM saumanasaM nityaM saubhAgyaM labhate naraH // itthaM grahaNajAtAnAM sarvAriSTavinAzanam / kathitaM bhArgavenedaM zaunakAya mahAtmane // iti zaunakoktA grahaNajananazAMtiH // atha jvarAdyutpattikAlInanakSatrazAMtiH // tatra sAdhAraNo vidhiH / yasminnakSatre jvarAdipIDA bhavati tannakSatrAdhidevatApratimAM suvarNena kArayitvA amukanakSatrasaMbhUtavyAdhizAMtyartha nakSatrazAMtiM kariSya iti saMkalpya zucipradeze gomayenopalipte taMdulaizcaturastraM maMDalaM nirmAya tanmadhye tattaddevatAvarNavastradvayaveSTitagraMthiM caMdanAdicarcita kalazaM dhAnyasyopari vinyasya tatra sarvoSadhIH paMcaratnAni paMcasavyAni sapta mRttikAH paMca pallavAnsvasvamaMtreNa nikSipya sarve samudrA iti tatra tIrthAnyAvAhya tattvAyAmIti varuNamAvAhya saMpUjya svasvagRhyoktavidhinAgniM pratiSThApya AjyabhAgAMte tattannakSatrAdhidevatAmaMtreNa tannakSatrapUrvottaranakSatradevatAmaMtreNa tattavyeNa ca homaM Aho ! Shrutgyanam
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 muhUrtaciMtAmaNI kRtvA tena varuNakalazena yajamAnAbhiSeke vihite tAH pratimA rogIbrAhmaNAya dadyAt / asau sAdhAraNo vidhiH / uktaM ca / yasminnRkSe bhavetpIDA tannakSatrasya devatAm / suvarNanirbhitAM kRtvA pUjayetprayataH zuciH // gomayenAnulipte vai maMDalaM zubhalakSaNam / kIrtitaM caturastraM ca taMdulaizca kRtAkRtaiH // kRtvA tu sthaMDilaM tatra yatnataH kRSNayA mRdA / mRtpArzve ca sudhIH kuryAttaMdulAnAM mahAcayam // tatra pramANaM khArI vA droNA vA daza zaktitaH / abhAve paMca vA droNA droNA vA tadabhAvataH / IzAnakoNadeze tu kalazaM sthApayetsudhIH // nidhAya draviNaM tatra kalaze zaktyapekSayA / pIThaM tu pUrvataH sthApyaM navyavastreNa saMyutam // svastikaM taMdulAnAM ca zubhAnAM tatra saMlikhet / tanmadhye devatAstisro nakSatratritayasya vai // yasminnRkSe bhavedrogastasya pUrvApare sudhIH / uDUni pUjayedyatnAdadhipratyadhidaivate // devatA yasya RkSasya maMtrastalliMga eva ca / itthaM ca tasya yatproktaM prabhavaM prakRtaM tathA // tatsarvaM viduSAnIya homaM tatra prakalpayet / svagRhyeoktavidhAnena kuryAdagnimukhaM sudhIH // kalazaM jalapUrNaM ca vastrayugmena veSTitam / nidhAya cauSadhIstatra paMcapallavasaMyutAH // saptasthAnamRdaH kuMbhe AlavAlaM prakalpayet / imaMme varuNa ityevaM jalaM maMtreNa vA punaH // sarve samudrAH sarita iti maMtraM ca saMsmaret / yacciddhite vizeoyathetyAdisUktaM japetpunaH / AvAhayeddhaTe devaM varuNaM payasAM patim / evaM nakSatrazAMtyarthaM vidadhyAtpUrvapIThikAm || sAmAnyo'yaM vidhiH prokto nakSatrANAM prapUjane / sarvaiSadhInAM duSprAptau bhavedekA zatAvarI // sarveSAmapi gaMdhAnAmabhAve caMdanaM matam / zatapatraM sumanasAM dhUpAbhAve ca gugguluH || naivedyAnAmabhAve tu pAyasaM saghRtaM smRtam / maMtrANAmapyabhAve tu gAyatrImaMtra uttamaH // homadravyasya duSprAptau tilAH proktA manISibhiH / aSTotarasahastraM ca tathA zatamudAhRtamiti / atha nakSatra devatAdhyAnAni / devate azvinau tatra dvibhujau zuklavarNau / sudhAkalazasaMyuktau kamaMDaludharau zubhau // 1 // yamastu devatA tatra kRSNavarNo dvibAhukaH / lulAyavAhanaH zrImAnpAzadaMDadharaH prabhuH || 2 || agnistu devatA tatra raktavarNo'javAhanaH / caturbhujo ghRtAmatrasnuvastugvaradAbhayaH // 2 // raktavarNacaturbAhurhasArUDhazcaturmukhaH / padmAkSasUtravaradAbhayahasto nirAmayaH // 4 // somo hi devatA tasya zvetavarNaH zubhAkRtiH / dazAzvarathamArUDhaH zvetAzvo'pi nigadyate // 9 // rudro hi devatA yasya vRSArUDhazcaturbhujaH / trizUlakhadAvaradAbhayahastazca kIrtitaH // 6 // caturbhujA ditiH pItA sAkSasUtrakamaMDaluH / varadAbhayahastA sA kAryA svarNamayI zubhA 7 // caturbhujaH pItavarNo devatAsya bRhaspatiH / daMDAkSasUtrapANistu sAbhayaH sakamaMDaluH || 8 || sarpastu devatA tatra mahAmaMDalarUpadhRk / suvistRtaziracaMDo markapiMgalalocanaH // 9 // pitaro devatAstatra kRSNavarNAzcaturbhujAH / bhadrAkSasUtrAbhayadAH kamaMDaludharAH zubhAH // 10 // pUrvAphAlgunikAyAM ca bhago devaH prakIrtitaH / raktavarNo'bujAsIno dvibhujo bhavapadmakaH // 11 // aryamA 1 Aho! Shrutgyanam
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ nakSatraprakaraNam / 63 devatA padmamadhyasthaH padmavarNakaH / padmAbhayakaraH zrImAntsvarNamUrtirmahAdyutiH // 12 // savitA devatA tasya saptAzvarathavAhanaH / dvibhujo raktavarNaH syAtpadmAsanasamAzrayaH // 13 // tvaSTA padmasthitazcitravarNaH syAtsacaturbhujaH / padmAkSasUtravalayaH padmAbhayakaraH prabhuH // 14 // vAyuzca devatA tatra mRgArUDhazca mocakaH / ajAcarmadharaH zrImAndvibhujaH parikIrtitaH // 15 // iMdrAgnI devatA tatra gajAjAvAhanAvubhau / caturbAhU raktavarNau nijazastradharau tathA // 16 // cApAMkuzAbhayairyuktau tathA samavirAjitau / padmAsano raktavarNo mitrastasyAnudevatA / padmAbhayakaraH zrImAndvibhujaH parikIrtitaH // 17 // zakra airAvatArUDho divyasiMhAsano vibhuH / zvetavarNo vajjradharo'bhayapANirmahAbhujaH // 18 // nirRtirdevatA tatra pretArUDhazca mocakaH / khaDgakheTakadhArI ca dvibhujaH parikIrtitaH // 19 // jalaM tu devatA tasya zuklavarNA zubhAkRtiH / varuNo'sya jalasyApi svAmI pUjyatamo mataH // 20 // makare vAhane viSTo bhavetpadmakaro dhruvam / vizve devA devatAzca zvetavarNAzcaturbhujAH / varadAbhayahastAzca sAkSasUtrAMbubhAjanAH // 21 // viSNustu kRSNavarNaH syAtpannagAzanavAhanaH / zaMkhacakragadApANiH pItavAsAzcaturbhujaH // 22 // vasavo devatAstatra zvetavarNAzcaturbhujAH / varadAbhayahastAca sAkSamUtrAMbujAsanAH // 23 // varuNo devatA tatra makaropari saMsthitaH / yaSTipAzadharaH zrImAn gadApadmadharastathA // 24 // ajaikacaraNo rudro devatA'sya prakIrtitA / khaGgacarmadharo vAgmI bhujadvayasamAvRtaH // 25 // ahirbudhyAbhidho rudro devatA'sya prakIrtitA / zvetazcatuSkaraH padmavaradAbhayapAzabhRt // 26 // pUSA tu devatA tatra padmavarNo'bujAsanaH / dvibhujaH padmapANisyAtpayogarbhapriyo vibhuH // 27 // iti nakSatradevatAdhyAnam / athopayuktatvAnnAradIyoktA kAkamaithunadarzanazAMtiH // divA vA yadi vA rAtrau yaH pazyetkAkamaithunam / sa naro mRtyumApnoti hyathavA sthAnanAzanam // kAkaghAtavrataM yadvA vidadhItA'tha vatsaram / pitRRndevAn dvijAn bhaktyA pratyahaM vA'bhivAdayet // jiteMdriyo jitakrodhaH satyadharmaparAyaNaH / taddoSazamanArthAya zAMtikarma samArabhet // gRhasyezAnadigbhAge homasthAnaM prakalpayet / gRhyeoktavidhinA tatra pratiSThApya hutAzanam // pratimaMtraM tryaMbakena atha mRtyuMjayena ca / vyAhRtyAbhihitilairjayAdyaMtaM prakalpayet // pUrNAhutiM ca juhuyAtkartA zuciralaMkRtaH / svarNazRMgAM raupyakhurAM kRSNAM dhenuM payasvinIm // vastrAlaMkArasaMyuktAM niSkadvAdazasaMyutAm / tadardhena tadardhena dadyAdakSiNayA yutAm // yathAvittAnusAreNa nyUnAdhikatvakalpanA / AcAryAya zrotriyAya tAM gAM dadyAtkuTuMbine // yasmAttvaM pRthivI sarvA dheno vai kRSNasannibhe / sarvamRtyuharA nityamataH zAMtiM prayaccha me // brAhmaNebhyo viziSTebhyo yathAzaktyA ca dakSiNAm / brAhmaNAn bhojayetpazcAcchativAcanapUrvakam // evaM yaH kurute samyaktasmAddoSAtpramucyate // iti kAkamaithunadarzanazAMtiH // tatraiva kapotAdizAMtiH / ArohayegRhaM yasya kapoto vA pravezayet / Aho! Shrutgyanam
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau sthAnahAnirbhavettasya yadvAnarthaparaMparA // doSAya dhaninAM gehe daridrANAM zivAya ca / tasya zAMtizca kartavyA japahomavidhAnataH // brAhmaNAn varayettatra svastivAcanapUrvakam / SoDaza dvAdazASTau vA zrautasmArtakriyAparAn // devAH kapota ityAdi RcAbhiH paMcabhirjapam / lakSa kRtvA prayatnena svagRhyoktavidhAnataH // IzAnyAM sthApayedvahiM mukhAMte'STottaraM zatam / pratyeka samidAjyAnnaiH pratipraNavapUrvakam / yata iMdrabhayAmahe svastideti triyaMbakaiH // tribhitraizca juhuyAtilAnvyAhRtibhistataH / jayAhutIstato hutvA kuryAtpUrNAhutiM svayam // viprebhyo dakSiNAM dadyAddayauH zAMtiM ca tato japet / brAhmaNAn bhojayetpazcAtsvayaM bhuMjIta baMdhubhiH // evaM yaH kurute samyaktasmAddoSAtpramucyate / piMgalAyAH svare'pyevaM madhuvalmIkayorapi / saMpUrNamaMdire hAniH zUnyasadmani maMgalam // prAkAre ca puradvAre devAgAre ca vIthiSu / grImasya tatphalaM caiva gurukalpanayA tataH // zAMtikarmA'khilaM kArya pUrvoktena krameNa tu / iti kapotapiMgalAmadhuvalmIkAdizAMtiH // atha pallayAH patane saraThasyavA''rohaNe phalaM zAMtizca / pAdayorjaghane pANyogude guhye ca jaMghayoH / pallayAH pAte tathA''rohe saraThasya phalaM na sat // anyatra zubhadaM pazcAtsacaila snAnamAcaret / datvA zivAlaye dIpaM mukhamAjye vilokayet // pallIsaraThayo rUpaM suvarNena vinirmitam / tadardhApramANena vittazAvyavivajitaH // vastrayugmena saMveSTaya zrotriyAya nivedayet / iti pallIsaraThayoH zAMtiH // 57 // atha nakSatraprasaMgAdevA'zvinyAdInAM bhAnAM tArakA upajAtikayA''hatri 3 vyaM 3 ga 6 paMcA 5 ni 3 ku 1 veda 4 vahayaH 3 zare 5 Su 5 netrA 2 zci 2 zareM 5 du 1 bhU 1 kRtAH 4 // vedA 4 gni 3 rudrA 11 vi 2 yamA 2 gni 3 vahnayo 3. 'bdhayaH 4 zataM 100 di 2 di 2 radA 32 bhatArakAH // 58 // trivyaMgeti // tathAca zrIpatiH / vahnitriRtviSuguNeMdukatAgnibhUtabANAzvinetrazarabhUkuyugAbdhirAmAH / rudrAbdhirAmaguNavedazatadviyugmadaMtA budhairnigaditAH kramazo bhatArA iti / nanvatra saMmativAkye saptaviMzati bhAni pratIyaMte mUlepvaSTAviMzatiriti virodhaH / ucyate / uttarArdhe rudrAbdhItyatrAbdhayazcatasvastArAH pUrvASADhottarASADhayorjeyAH dve pUrvASADhAyA he uttarASADhAyA iti nAradenApi tathaivA'bhidhAnAt / tatrA'zvinyAstitastArAH evaM bharaNyAdInAM sAbhijitaM tArAsaMkhyA jnyeyaa| tArAmAnoktiprayojanamAha varAhaH / nakSatrajamuddAhe phalamabdaistArakAmitaiH sadasat / divasaivarasya nAzo vyAdheranyasya vA vAcya iti // 18 // athA'zvinyAdInAmAkRtimupajAtikarathoDatAbhyAmAhaazvyAdirUpaM turagAsyayonikSuro'na eNAsyamaNI gRhaM ca // pRSatkacake bhavanaM ca maMcaH zayyAkaro mauktikavidrumaM ca // 19 // Aho ! Shrutgyanam
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 nakSatraprakaraNam / toraNaM baliniraM ca kuMDalaM siNhpucchgjdNtmNckaaH|| vyani ca tricaraNAbhamardalau vRttamaMcayamalAbhamardalAH // 60 // ashvyaadiruupmiti| toraNaM balinibhamiti ca // azvinyAdinakSatrANAM rUpamALatirucyate / tatrAzvinyAsturagAsyaM azvamukhasadRzaM rUpam / bharaNyA yonirbhagasadRzam / kRttikAyA nApitArasadRzam / rohiNyA anaH zakaTasadRzam / mRgasya eNAsya hariNamukhasadRzam / ArdrAyA maNisadRzam / punarvasorgRhasadRzam / puSyasya eSatko bANastatsadRzam / AzleSAyAzcakrAkAram / maghAyA bhavanaM gRhasadRzam / pUrvAphAlgunyAH maMcaH khaTAkAram / uttarAphAlgunyAH zayyAkAram / hastasya hastAkAram / citrAyA mauktikAkAram / khAtyA vidrumaM pravAlasadRzam // 59 // vizAkhAyAstoraNAkAram / anurAdhAyA balinibhaM bhaktapuMjAkAram / jyeSThAyAH kuMDalAkRti / mUlasya siMhapucchAkAram / pUrvASADhAyA gajadaMtasadRzam / uttarASADhAyA maMcakasadRzam / abhijitastrikoNAkAram / zravaNasya tricaraNasadRzam / dhaniSThAyA mardalasadRzam / zatatArAyA vRttaM vartulam / pUrvAbhAdrapadAyA maMcakasadRzam / uttarAbhAdrapadAyA yamalAbham / revatyA mardalaH mRdaMgAkAraM svarUpamityarthaH 60 atha jalAzayArAmadevapratiSThAmuhUrta sAmAnyato lagnazuddhiM devatAvizeSeNa lagnazuddhiM nakSatravizeSaM copajAtikAtrayeNA''ha jalAzayArAmasurapratiSThA saumyAyane jIvazazAMkazukre // dRzye mRdukSipracaradhruve syAtpakSe site svaHtithikSaNe vA // 61 // riktAravarje divasetizastA shshaaNkpaapaistribhvaaNgsNsthaiH|| vyaMtyASTagaiH satkhacarairmRgeMdre sUryo ghaTe ko yuvatau ca viSNuH // 12 // zivo nyugme dvitanau ca devyaH kSudrAzcare sarva ime sthiraH // puSye grahA vighnapayakSasarpabhUtAdayo'tye zravaNe jinazca // 63 // iti muhUrtaciMtAmaNau dvitIyaM nakSatraprakaraNaM samAptam // 2 // jalAzayeti / riktAreti / zivo nRyugmeti ca // jalAzayAH vApIkUpataDAgAdayaH teSAM pratiSThA utsargaH ArAma upavanaM tasyA'pyutsargaH surA devA viSNvAdayaH teSAM pratiSThApanam / saumyAyane uttarAyaNe tathA jIvazazAMkazukre dRzye udite sati tathA mRdudhruvakSipracaranakSatre tathA site zukle pakSe tathA svaHtithikSaNe vA yasya devasya pratiSThA katumiSTA tasya tatsvAmike nakSatre tithau vA kSaNe muhUrte vA // 61 // tathA riktAravarje divase riktAtithibhaumavAravyatiriktatithivAreSu evaMvidhe dine pratiSThA jalAzayArAmadevAnAM krameNa karmAhatvopabhogyatvapUjAyogyatvarUpA atizastA syAt / tathA ca gArgyaH / devatArA Aho ! Shrutgyanam
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau mavApyAdipratiSThAmuttarAyaNe / mAghAdipaMca mAseSu kRSNe'pyApaMcamIdinam // dakSiNe tvaya kurvanna tatphalamavApnuyAt / yadA tu dakSiNAyana eva jalasthitisaMbhavastadA na kAlaniyamaH / na kAlaniyamastatra kAraNamiti bhaviSyapurANokteH / atha krUraprakRtInAM dakSiNAyane'pi sthApanaM kAryamityuktaM vaikhAnasasaMhitAyAm / mAtRbhairavavArAhanarasiMhatrivikramAH / mahiSAsurahaMtrI ca sthApyA vai dakSiNAyane || nAradaH / vicaitreSveva mAseSu mAghAdiSu ca paMcasu / yaddinaM yasya devasya taddine tasya saMsthitim // atha lagnazuddhiH / zazAMkapApaiH caMdrasUryabhau - mazanirAhuketubhiH tribhavAMgasaMsthaiH tRtIyaSaSThaikAdazasthAnasthitairupalakSite lagne tathA satkhacaraiH zukrabudhagurubhiH vyaMtyASTagaiH dvAdazASTamavyatiriktAkhilasthAnasthaiH sadbhiH devAdipratiSThA atizastA / atha sUryo mRgeMdre siMhala sthApyaH / tathA ko brahmA ghaTe kuMbhe viSNuryuvatI kanyAyAm || 62 // zivo mahAdevo nRyugme mithune / ca punardevyo durgAdayo dvitanau dvisvabhAvarAzau mithuna kanyAdhanurmInalaneSu kSudrA devyazvatuHSaSTiyoginIprabhRtayazcaralane meSakarkatulA makareSu sarve ime uktA anuktAzca sthira vRSasiMhavRzcikakuMbheSu / atha puSye grahA iti / grahAcaMdrAdayo'STau puSyanakSatre sthApyAH / upalakSaNametat / sUryasya hastanakSatre sthApanam / iMdrabrahmaNoH puSyazravaNAbhijitsu / kuberaskaMdayoranUrAdhAyAm / durgAdInAM mUle saptarSINAM svAdhiSThitanakSatre lakSmIvyAsa vAlmIkyagastyAnAmapi saptarNyadhiSThitanakSatre sthApanam / taduktaM ratnamAlAyAm / puSyazrutyabhijitsu cezvarakayorvittAdhipaskaMdayormaitre tigmaruceH kare nirRti durgAdikAnAM zubham / saptarSayo yatra vasaMti dhiSNye kAryA pratiSThA khalu tatra teSAm | zrIvyAsavAlmIkighaTodbhavAnAM tathA smRtA vAkpati grahaNAmiti atha vighnapo gaNezaH yakSo devayoniH sarpA vAsukyAdayaH bhUto devayoniH / vidyAdharApsaroyakSarakSogaMdharvaki nnarAH / pizAco guhyakaH siddho bhUto'bhI devayonaya ityamaraH // Adizabdena rAkSasAsurapramathasarasvatIprabhRtayoM'tye revatyAM sthApyAH / tathA zravaNe jino buddha sthApyaH / upalakSaNaM caitat / iMdrakuberavarjitAnAM lokapAlAnAM dhaniSThAyAM sthApanam / ito'vaziSTAnAM devAnAM tryuttarArohiNISu sthApanaM syAdityarthaH / tathA ca zrIpatiH / gaNaparivRDharakSoyakSabhUtAsurANAM pramathaphaNisarasvatyAdikAnAM ca pauSNe / zravasi sugatanAmno vAsave lokapAnAM nigaditamakhilAnAM sthApanaM hi sthireSu || 63 // iti zrIdaivajJAnaMtasutadaivajJarAmaviracitAyAM svakRtamuhUrtaciMtAmaNiTIkAyAM pramitAkSarAyAM nakSatraprakaraNaM samAptam // 2 // 6 6 Aho! Shrutgyanam
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkrAMtiprakaraNam / // atha saMkrAMtiprakaraNam // atha saMkrAMtiprakaraNaM vyAkhyAyate / tatra prAgrAzito'pararAzau saMkramaNaM nAma gamanaM saMkrAMtistasyAH nakSatravizeSavazena vAravazena ca saMjJAM phalaM ca sArdhavasaMtatilakayAhaghorArka saMkramaNamugravau hi zUdrAn dhvAMkSI vizo laghuvidhau ca carakSabhaume // caurAnmahodarayutA nRpatIn jJamaitre maMdAkinI sthiragurau sukhayecca maMdA // 1 // viprAMzca mizrabhabhRgau tu pazUMca mizrA tIkSNArkajeM'tyajasukhA khalu rAkSasI ca // ghorArketi / viprAMzceti / arkasaMkramaNamarkasaMkrAMtiH ugraravau ugranakSatreSu ravivAre cetsyAttadA ghoreti saMjJA / sA zUdrAn sukhayet sukhamutpAdayet / ugraravAviti ugraiH sahito raviH ugraraviH tasminnugraravAviti madhyamapadalopI tatpuruSaH / tataH saptamyekavaca - nam / athavA samAhAradvaMdve anityamAgamazAsanamiti numabhAvaH / evaM laghuvidhAvityAdiSvapi samAdheyam / atha laghunakSatreSu vidhau somavAre sUryasaMkrAMtirdhvAkSInAmnI vizo vaizyAn sukhayet / carakSabhaume caranakSatre bhaumavAre vA sUryasaMkramaNaM cenmahodarayutA mahodarIsaMjJakA caurAnsukhayet / jJamaitre budhavAre maitrasaMjJanakSatreSu vA'rkasaMkrAMtimaidAkinInAmnI nRpatIn rAjJaH sukhayet / sthiragurau sthiranakSatreSu guruvAre cArkasaMkrAMtirmaMdAnAmnI viprAn brAhmaNAn sukhayet // 1 // mizrabhabhRgau mizranakSatrayorbhUguvAre vA'rkasaMkrAMtirmizrAnAmnI pazUna sukhayet / tIkSNArkaje tIkSNasaMjJaka nakSatreSu arkaje zanivAre'vArkasaMkrAMtI rAkSasInAmnI aMtyajasukhA aMtyajAn cAMDAlAn sukhayatItyaMtyaja sukhA syAt // atha dinarAtrivibhAgena saMkrAMtyazubhaphalamuttarAyaNadakSiNAyanasaMjJAM ca sArdhavasaMtatilaka yAha 67 tryaMze dinasya nRpatIn prathame nirhati madhye dvijAnapi vizo'parake ca zUdrAn // 2 // aste'nizApraharakeSu pizAcakAdInaktaMcarAnapi naTAnpazupAlakAMzca // sUryodaye sakalaliMgijanaM ca saumya - yAmyAyanaM makarakarkaTayorniruktam // 2 // tryaMze iti / asta iti / atrArkasaMkramaNamityanuvartate / dinamAne tribhirbhakte Aho! Shrutgyanam
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 muhUrtaciMtAmaNI tryaMzo bhavati tatra dinasya prathame tryaMze'rkasaMkramaNaM nRpatIn haMti / madhye dvitIyatryaMze dvijAn brAhmaNAn haMti / apare tRtIye tryaze vaizyAn haMtItyevaM sarvatra vyAkhyeyam / aste sUryAstamaye'rkasaMkramaNaM zUdrAn haMti // 2 // atha rAtrisaMkrAMtiphalam / rAtriprathamaprahare pizAcakAn Adizabdena bhUtAn / dvitIyaprahare naktaMcarAn rAkSasAn / tRtIyaprahare naTAn nartakAn / caturthaprahare pazupAlakAn AbhIrAn / sUryodayasamakAle'rkasaMkramaNaM sakalaliMgijanaM pAkhaMDyAdikaM haMtItyarthaH / pAkhaMDAH sarvaliMgina ityabhidhAnAt / krUrasaumyavAraparatvena phalamAha / vasiSThaH / raviravijabhaumavAre saMkrAMtau dinakarasya tanmAse / pittakaphAnilajAmayanarapatikalahastvadRSTizca // budhagurusitacaMdrAhe sati saMkrAMtAvanAmayaM nRNAm / kSitipatinikarakSemaM sasyavivRddhirvidharmiNAM pIDA || janmanakSatre saMkrAMtiphalaM dIpikAyAm / yasya janmarkSamAsAdye ravisaMkramaNaM bhavet / tanmAsAbhyaMtare tasya rogaklezadhanakSayAH // tatra zAMtikamapi tatraiva / tagarasaroruhapatrai rajanIsiddhArthalo saMyuktaiH / snAnaM janmanyRkSe ravisaMkrAMtau nRNAM zubhadam / anyacca vasiSThaH / ajakanyAjhapakarkiNi saMkrAMtau yadi bhavedvarSam / atulaM kSema subhikSaM nRpasajjanagokulakSemam // ghaTacApasiMhamithune saMkrAMtau yadi bhavedvarSam / AmayaDAmarabhUbhRdyuddhamanarghe tvadRSTizca // vRSavRzcikatulamakare vRSTiH syAtsAM krame samaye / visphoTAmayataskarapIDA vRSTiH kRzAnubhayam // atha saumyayAmyAyanamiti / makarakarkaTayoH saMkrAMtizcettadA krameNa saumyayAmyAyanaM niruktam / makare uttarAyaNaM karke yAmyAyanaM syAt // 3 // athAvaziSTasaMkrAMtiSu SaDazItyAdisaMjJA anuSTubhAha SaDazItyAnanaM cApaTyukvanyAjhaSe bhavet // tulAjI viSuvaM viSNupadaM siMhAligoghaTe // 4 // SaDazItyAnanamiti / dhanurmithuna kanyAmIneSu arkasaMkramaNaM SaDazItimukhasaMjJaM syAt / tulAmeSayoH saMkrAMtirviSuvasaMjJA / vRSasiMhahRzcikakuMbheSvarka saMkrAMtirviSNupadasaMjJikA // 4 // saMkrAMtau gauNamukhyakAlaM upajAtyAha saMkrAMtikAlAdubhayatra nADikAH puNyA matAH SoDaza SoDazoSNagoH // nizIthatosaigaparatra saMkrame pUrvAparAhAMtima puNyabhAgayoH // 5 // saMkrAMti kAlAditi // gaNitamArgeNa ya uSNagoH sUryasya saMkrAMtikAla AgataH tata ubhayatra pUrvataH paratazca SoDaza SoDaza nADikA ghaTikAH puNyasaMpAdakatvAt puNyA Aho! Shrutgyanam
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkrAMtiprakaraNam / matAH / brahmasiddhAMte / saMkrAMteH prAk parastAcca sArdhAH SoDaza nADikAH / trayastriMzatsaMkramasya puNyAH sarvasya nADikAH // anena saMkrAMteH puNyakAlastu SoDazobhayataH kalA itismRtivAkye pUrvataH paratazca aSTau aSTau ghaTikA ityevaM SoDazeti vyAkhyAtaM tadapAkRtaM bhavati / sUryasiddhAMte'pi / arkamAnakalAH SaSTyA guNitA bhuktibhAjitAH / tadardhanADyaH saMkrAMterarvAk puNyaM tathApare iti / atha nizIthata iti / nizIthato'rdharAtrAt arvAk pUrvaM paratra pazcAcca saMkrAMtikAle sati pUrvAparAhAMtimapUrvabhAgayoH pUrvAparayoroH krameNAMtimapUrvabhAgayorubhayatra SoDaza SoDaza ghaTikAH puNyA iti pUrveNa saMbaMdha: / ayamarthaH / yadyardharAtrAt prAk saMkrAMtistadA pUrvadinasya uttarArdhaM puNyam / yadyardharAtrAdupari saMkrAMtistadottaradinasya pUrvArdhameva puNyamityarthaH // 5 // athArdharAtrasaMkramaNe makarakarkaTayozca vizeSamupajAtikayAha pUrNe nizIthe yadi saMkramaH syAddinadvayaM puNyamathodayAstAt // pUrva parastAdyadi yAmyasaumyAyane dine pUrNavare tu puNye // 6 // 69 1 pUrNe iti // pUrNe nizIthe ardharAtre yadi saMkramaH syAttadA dinadvayaM pUrvadinaM paradinaM ca puNyamuktam / uktaM ca / yadyardharAtra eva syAtsaMpUrNe saMkramo raveH / tadA dinadvayaM puNyaM snAnadAnAdikarmasu // atheti / athAnaMtaramudayAstAtsUryodayAtsUryAstAcca pUrvaM parastAcca yadi yAmyasaumyAyane karkamakarasaMkrAMtI bhavataH tadA pUrvapare dine puNye syAtAm / ayamarthaH sUryodayAtpUrvaM karkasaMkramaNaM syAttadA pUrvadina eva puNyakAlo nottaradine / tathA yadi sUryAstAnaMtaraM makarasaMkrAMtiH syAttadottaradina eva puNyakAlo na pUrvadine / gArgyaH / yadAstamanavelAyAM makaraM yAti bhAskaraH / pradoSe cArdharAtre vA snAnaM dAnaM pare'hani | ardharAtre tadUrdhvaM vA saMkrAMtau dakSiNAyane / pUrvameva dinaM grAhyaM yAvannodayate raviriti / vA ivArthe / pradoSalakSaNaM skAMde / trimuhUrtaH pradoSaH syAdravAvastaM gate satIti // 6 // athodayAstAditi vacanasyApavAdamiMdravajjayAha saMdhyA trinADIpramitArkabiMbAdardhoditAstAdadha Urdhvamatra // cedyAmyasaumye ayane kramAtstaH puNyau tadAnIM parapUrvatrau // 7 // saMdhyAnIti // arkamaMDalAdardhoditAdardhAstAccAdha UrdhvaM kramAtribhirnADIbhirmitA saMdhyA saMdhyAkAlaH syAt / ardhoditArkabiMbAt pUrvaM trinADImitA prAtaHsaMdhyA tathArdhAstAda - bibAdupari trinADImitA sAyaMsaMdhyetyarthaH / tatprayojanamAha / atreti / atra prAtaH saMdhyAyAM sAyaMsaMdhyAyAM ca kramAccedyAmyasaumye ayane dakSiNottarAyaNe stastadAnIM parapUrvI ghastra divasa puNyau / yadi prAtaH saMdhyAyAM dakSiNAyanapravRttistadA sUryodayAnaMtaraM saMpUrNa mahaH 1 Aho! Shrutgyanam
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNI puNyam / tathA yadi sAyaMsaMdhyAyAM uttarAyaNapravRttistadA sUryAstAtpUrvaM saMpUrNamahaH puNyaM syAdityarthaH / tadAha nAradaH / sUryasyodayasaMdhyAyAM yadi yAmyAyanaM bhavet / tadodayAdahaH puNyaM pUrvAhaH parato yadi // sUryAstamanasaMdhyAyAM yadi saumyAyanaM bhavet / tadahaH puNyakAlaH syAtparatazcottare'hanIti || udayasaMdhyAstasaMdhyayorlakSaNaM tatraiva / ardhArkAstamanAtsaMdhyA ghaTikAtrayasaMmitA / tathaivArdhodayAtprAtarghaTikAtrayasaMmiteti / evaM satyarkabiMbasyArdhAstAdardhodayAdvA kramAt pazcAtprAk trighaTImitAstasaMdhyodayasaMdhyA cocyate / tatrAstasaMdhyAyAM yadi makarasaMkramaH syAttadA taddina eva puNyakAlo nottaradine / yadyastasaMdhyAmatikramya makarasaMkrAMtistadottaradina eva puNyakAlo na pUrvadine / evaM yadyudayasaMdhyAyAM karkasaMkrAMtistadA sUryodayAnaMtarameva puNyakAlo na prAgdine / yadyudayasaMdhyAtaH prAk karkasaMkramastadA prAgdinaeva puNyakAlo nottaradine / iti niSkRSTo'rthaH / atha rAtrau snAnaM na kurvIta dAnaM caiva vizeSata iti rAtrau snAnadAnAdiniSedhe'pi / naimittikaM tu kurvIta snAnaM dAnaM ca rAtriSviti sumaMtuvAkyazeSAt / sutajanane saMkrAtAvuparAge sUryacaMdrayornityam / rAtrAvapi kartavyaM snAnaM dAnaM vizeSato nRRNAmiti vasiSThavacanAt / rAhudarzanasaMkrAMtivivAhAtyayavRddhiSu / snAnadA - nAdikaM kAryaM nizi kAmyavrateSu ceti // rAtrau saMkramaNe rAtrau snAnaM prAptam / tatra karkamakarasaMkrAMtau snAnadAnAdau dezaprasiddha ziSTAcAreNa vyavasthAvagaMtavyA / tatra gaurjarAstu grahaNavadayana iti svIyasUtraM snAnaM dAnaM grahaNavatsaumyayAmyAyanadvaya iti kazyapasaMhitoktaM cAnusRtya rAtrAyavanasaMbhave sati rAtrAveva snAnAdikaM kurvati / dAkSiNAtyAstu / kArmukaM tu parityajya jhaSaM yAti divAkara ityAdi bhaviSyottarAdivAkyamaMgIkRtya divasa eva snAnAdikaM kurvaMti / tatrApi nAradoktaH saMdhyAkAlasaMkrame vizeSo dhyeya ityalam // 7 // atha pUrvaparAH SoDaza ghaTikAH puNyA iti pUrvaM sAmAnyenoktamidAnIM viSNupadAdivizeSamanuSTubhAha 70 yAmyAyane viSNupade cAdyA madhyAstulAjayoH // SaDazItyAnane saumye parA nADyo'tipuNyadAH // 8 // yAmyAyana iti // karkasaMkrAMtI viSNupade vRSasiMhavRzcikakuMbhasaMkrAMtiSu saMkrAMtikAlAdyAH prathamAH SoDaza ghaTikA atipuNyadAH snAnadAnAdAvanaMtapuNyadA jJeyAH / agri - mAstu na tathA / tulAjayostulAmeSayormadhyA ubhayataH SoDaza ghaTikAH saMkrAMtikAlAtprAgaSTau paratazcASTAviti dIpikAkAreNa vyAkhyAtam / yaduktaM guruNA / vartamAne tulAzeSe nADyastUbhayato dazeti tat madhyatRtIyAMzAbhiprAyeNeti jJeyam / tathA SaDazItyAnane mithunakanyAdhanunasaMkrAMtiSu saumye'yane makarasaMkrAMtau ca saMkrAMtikAlAtparA agrimAH SoDaza ghaTikA Aho! Shrutgyanam
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ * saMkrAMtiprakaraNam / atipuNyAH prathamAstu na tathA / evaM nirNIte puNyakAle snAnAdyavazyaM vidheyam / tatra snAnAdyakuvetaH pratyavAyamAha vasiSThaH / viSuvatyayane grahaNe saMkrAMtau puNyadivase vA / pitRtRpti na karoti hi datvA zApaM vrajati tasya pitA // Agatagatasamaye'pi ca karoti yadAnajapahomAdyam / uparavApitabIjaM yadvattadvacca niSphalaM bhavatIti saMkrAMtiSu snAnadAnAderanaMtaM phalaM syAt / SaDazItyAM tu yaddAnaM yaddAnaM viSuvadvaye / dRzyate sAgarasyAMtastasyAMto naiva dRzyata iti bharadvAjokteH / ayane koTipuNyaM ca sahasraM viSuve phalam / SaDazItyAM sahasraM tu phalaM viSNupadeSu ceti vasiSThoktezca / ayaM ca nirNayazcaMdrAdInAmapi saMkrame jJeyaH / tatra hemAdyAdau kAlanirNayakArAdibhiH yAH puNyakAlaghaTikA upanibaddhAstAH sthUlAstena SaSTighnabiMbaM grahamu. ktibhaktamityAdiprakAreNa grahamadhyamabhuktimadhyamaviMbAnItAH sUkSmA ghaTikA likhyate / sphuTagatisphuTabiMbaizcet sAdhyaMte tA atisUkSmAstAsAmaniyatatvAt zloke anupanibaMdhaH / madhyamAstu yathA / nADyo rAmaguNA 33 raveratha vidhoH SaD doH palairyugdvayaM 2, 26 bhaumasyAbdhipalairyutA nava 9, 4 vido yuktAH palaiH khAzvibhiH / SaNnADyo 6, 20 'STagajA 88 guroratha bhUgonaMdAH paleraSTabhiH 9,6 puNyAH syuH khanRpAH 160 zanerubhayato rAzyUkSayoH saMkrama iti // 8 // nirayanAMzasaMkrAMtimabhidhAyedAnI sAyanAMzasaMkrAMti sapuNyakAlAmupajAtyAhatathAyanAMzAH kharasAhatAzca spaSTArkagatyA vihRtA dinAyaiH // meSAditaH prAk calasaMkramAH syurdAne japAdau bahupuNyadAste // 9 // tatheti // yathA rAzisaMkramA bahupuNyadAstathA calasaMkramA apIti vyavahitastathAzabdaH / ayanAMzAH SaSTayA guNyAH spaSTasUryagatyA vihRtA labdhairdinAdyaiH dinaghaTIpalaiH kRtvA meSAdidvAdazasaMkrAMtikAlAtprAk calasaMkramAH syuste calasaMkramA dAne japAdau japazrADahomAdau bahupuNyadA bhavaMti / pulastyaH / ayanAMzasaMskRto bhAnurgole carati sarvadA / amukhyA rAzisaMkrAMtistulyaH kAlavidhistayoH // snAnadAnajapazrAddhavratahomAdikarmabhiH / sukRtaM calasaMkrAMtAvakSayaM puruSo'znuta iti / jAbAlirapi / saMkrAMtiSu yathA kAlastadIye'pyayane tathA / ayane viMzatiH pUrvA makare viMzatiH pareti / atra calasaMkramAkhye makarAyaNe pUrvA viMzatirghaTikAH puNyAH / makarasaMkrAtau tu parA viMzatirghaTikAH puNyakAlaH / makaravyatiriktaikAdazacalasaMkrAMtiSu tattatsaMkramavatpuNyakAlo jJeyaH / ayanAMzAnayanAdivicAraH siddhAMtAdavagaMtavyaH / IzvarecchAlokAdRSTavazAttattadrAzyAdivibhAgasya sUryatejaHsaMparkazcalasaMkramaH / maMDala madhyasaMparkazca rAzisaMkrama iti viSayavivekaH / tatra nirayanagaNanayaiva sakalavya 1 clsNkrme| Aho ! Shrutgyanam
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 muhUrtaciMtAmaNI 1 vahAraH sAdhyaH / sAyanagaNanA tu niyataviSayaiva / ayanAMzAH pradAtavyA lagne krAMtau game / vitribhe satribhe pAte tathA dRkkarmapAtayorIti / evaM dvayorapi mAnayorasaMkIrNo hAra iti sarvamanAkulam / puNyakAlastu ubhayavidhasaMkrame'pi jJeyaH / pUrvalikhitavAk svarasAt // 9 // athasaMkrAMtyupayogitvAjjaghanyabRhatsamanakSatrANyupajAtyAha samaM mRdukSipravasuzravo'gnimaghAtripUrvAstrapabhaM bRhatsyAt // dhruvadvidaivAditibhaM jaghanyaM sApavupArdrAnilazAkrayAmyam // 10 samamiti // mRdukSipravasuzravonimA tripUrvAstrapabhaM samam / astrapabhaM mUlaM etAni paMcadaza bhAni samasaMjJAni jJeyAni / dhruvadvidaivAditibhaM bRhatsyAt / dhruvAdiSaDbhAni bRhatsaM ' jJakAni / sApabupArdrAnilazAkrayAmyaM jaghanyaM syAt / AzleSAdiSaDbhAni jaghanyasaMjJAni // 10 // atha saMjJAprayojanamupeMdravajjayAha jaghanyabhe saMkramaNe muhUrtAH zareMdavo bANakRtA bRhatsu // kharAmasaMkhyAH samabhe maharghasamardhasAmyaM vidhudarzane'pi // 11 // jaghanya iti // jaghanyanakSatre'rkasaMkramaNe paMcadaza muhUrtA jJeyAH / bRhannakSatre - 'rkasaMkramaNe bANakRtAH paMcacatvAriMzanmuhUrtA jJeyAH / samanakSatre'rkasaMkramaNe kharAmasaMkhyAstriMzanmuhUrtA jJeyAH / uktaM ca nAradena / tAsAM pramANaM ghaTikAstriMzannavatiSaSTaya iti / phalamAha / maharghasamarghasAmyamiti paMcadazamuhUrtAyAM saMkrAMtau sarvamannaM maharSaM duSprApaM bhavati / paMcacatvAriMzanmuhUrtAyAM saMkrAMtau samartha triMzanmuhUrtAyAM saMkrAMtau samaM yathAsthitaM bhavati / vidhudarzane'pIti / caMdradarzane'pyevameva phalaM vAcyam / ayamarthaH / jaghanyabhe caMdradarzane maham / bRhannakSatre caMdradarzane samardham / samabhe caMdradarzane sAmyam // 11 // atha prasaMgAtkarka saMkrAMtAvabdavizopakAnanuSTubhAha arkAdivAre saMkrAMta karkasyAbdavizopakAH // dizo nakhA gajAH sUryA dhRtyo'STAdaza sAyakAH / / 12 / / adIti // karkasaMkrAMtau arkAdivAre sati ete'bdavizopakA jJegnAH / yatha ravivAre karkasaMkrAMtau daza vizopakAH / evaM some viMzatiH bhaume'STau jJe dvAdaza gurau dhRtyo sSTAdaza zukre'STAdaza zanau paMcetyarthaH // 12 // Aho! Shrutgyanam
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAdya naka saMkrAMtiprakaraNam / ati atha kIdRzasya raveH saMkramo jAtastatphalamiMdravajayAha taitile nAgacatuSpade raviH supto niviSTastu garAdipaMcake / / stughna UrdhvaH zakunI sakaulave'niSTaH samaH zreSTha ihaarghvrssnne||13|| syAttaitila iti // ravistaitile karaNe nAgakaraNe catuSpade ca karaNe suptaH saMkrataH syAt / garAdipaMcake gare vaNije bhadrAyAM bave bAlave ca niviSTaH saMkramitaH syAt / stughne sakaulave zakunau ca UrdhvaH UrdhvasthitaH saMkramitaH syAt / iha karaNAdhikaraNakakrAMto raviH arghavarSaNe ardhe mUlye varSaNe dRSTau upalakSaNatvAdanne'pi kramAdaniSTaH samaH zreSThaH syAt / ayamarthaH / suptaravisaMkramA ardhavarSaNadhAnyeSvaniSTAH maharghavRSTayabhAvadhAnyApAvakArakAH / evaM niviSTaH samaH tathordhvaH zreSThaH / uktaM ca zrIpatinA / dhAnyAvRSTiSu bhavetkramazastvaniSTamadhyeSTateti // 13 // atha ravisaMkrAMteH karaNaparatvena vAhanavastrAyudhabhakSyalepanajAtipuSpANi saphalAni zArdUlavikrIDitatrayeNopajAtikayA cAha siMhavyAghravarAharAsabhagajA vAha dviSaddhoTakAH zvAjo gauzcaraNAyudhazca bavato vAhA raveH saMkrame // vastraM zvetasupItahAritakapAMDAraktakAlAsitaM citraMkaMbaladigghanAbhamatha zastraM syAzaMDI gadA // 14 // khaDgo daMDazarAsatomaramatho kuMtazca pAzoM'kuzo- . 'straM bANastvatha bhakSyamanaparamAnnaM bhaikSapakAnnakam // dugdhaM dadhyapi citritAnnaguDamadhvAjyaM tathA zarkarA'tholepo mRganAbhikuMkumamatho pATIramRdrocanam // 15 // yAvazcotumado nizAMjanamatho kAlAguruzcaMdrako jAtirdaivatabhUtasarpavihagAH pazveNaviprAstataH // kSatrI vaizyakazUdrasaMkarabhavAH puSpaM ca punnAgakaM jAtI bAkulakaitakAni ca tathA bilvArkadUrvAMbujam // 16 // syAnmallikA pATalikA japA ca sNkraaNtivstraashnvaahnaadeH|| nAzazca tadvRttyupajIvinAM ca sthistopaviSTasvapatAM ca nAzaH // 17 // siMheti / khaga iti / yAvazceti / syAnmalliketi ca // bavato bavamArabhyaikAdazakaraNeSu krameNa vAhanAdIni syuH| vAhanAni siMhAdIni / rAsabho gardabhaH vAha. dviSanmahiSaH / lulAyo mahiSo vAhadviSatkAsarasairibhA ityamaraH / ajo meSaH / caraNAyudhaH Aho ! Shrutgyanam
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 muhUrtaciMtAmaNau . kukkuTaH / nAradena tu vizeSa uktH| khazabAlhIkavaMgeSu saMkrAMterdhiSNyavAhanam / anyadezeSu tithyardhavAhanAH syurbavAdaya iti // azvinyAM yadA saMkrAMtistadAzvinyAH yo'zvastadvAhaM na syAt / khazAdidezeSu evaM sarvanakSatreSu / atha vastraM zvetAdi hAritakaM nIlavarNa pAMDa AraktaM aruNavarNam / kAlaM zyAmalam / asitaM zvetavarNarahitam / kajjalavarNamityarthaH / dik vastrAbhAvaH / ghanAbhaM meghavarNam / atha zastram / bhRzuMDyAdIni AyudhAni prasiddhAni / atha bhakSyam / annaM bhaktaH paramAnnaM pAyasam / bhaikSyaM bhikSAsamUhaH pakvAnnamapUpAdi citritAnnaM haridrAdiraMjitam / atha lepo vilepanaM mRganAbhiH kastUrI kuMkuma kezaraM pATIraM caMdanaM mRt prasiddhA rocanaM gorocanamiti // 14 // 15 // yAvo'laktakaH otumado mArjAradharmaH bhASayA javAdiriti / nizA haridrA aMjanaM kajjalam kaalaagururguruvishessH| caMdrakaH karpUraH / atha jAtiH / saMkarabhavA anulomajAH pratilomajAzca / atha puSpam / punnAgakaM nAgakesarapuSpaM mallikA veliH japA oMDrapuSpaM jAsavanam / zeSANi prasiddhAni sarvatra / kvacidvayo'pyuktam / zizuH kumArazca gatAlakA yuvA prauDhA pragalbhA ca tatazca vRddhA / vaMdhyAtivaMdhyA ca sutArthinI ca pravrAjikA ceti bavAdikAnAmiti // tathA kvacidbhojanapAtramapyuktam / suvarNaraupyatAmrANi loha sIsaM trapustathA / kAMsyapASANakASThaM ca mRtpAtraM veNupAtrakamiti / evaM saMkramakAle yAni vastrAzanavAhanAdInyabhihitAni AdizabdenAyudhalepanajAtipuSpANi teSAM nAzo bhavet / ca punastadvRttyupajIvinAM vastrAdivRttyupajIvinAM nAzo bhavet / sthitopaviSTasvapatAM ca syAttaitile ityAdinA suptatvAdInyuktAni tadguNaviziSTAnAM nAzaH syAdityarthaH // 16 // 17 // ___ atha saMkrAMtivazena pratimanuSyaM zubhAzubhamupajAtyAhasaMkrAMtidhiSNyAdharadhiSNyatastribhe svabhe niruktaM gamanaM tatoMgabhe // sukhaM tribhe pIDanamaMgabheM'zukaM tribhe'rthahAnI rasabhe dhanAgamaH // 18 // saMkrAMtIti // saMkrAMtiryasminnakSatre syAttato'dharadhiSNyaM pUrvanakSatraM tasmAtsvajanmanakSatraM gaNyaM taccatprathamatribhe bhavati tadA gamanaM yAtrA syAt / tataH prathamatrikAnaMtaraM aMgabhe SaNnakSatreSu yadi svabhaM tadA sukhaM syAt / tatastribhe svabhe pIDanaM zarIrapIDA / punaraMgabhe svabheM'zukaM vstraadipraaptiH| tatastribhe svabhe'rthahAniH tato rasabhe svabhe dhanAgamo dhanaprAptiH syAdityarthaH / azubhaphaladAyAM saMkrAMtau dAnamAha nAradaH / tilopari likheccakraM tritrizUlaM trikoNakam / tatra hema vinikSipya dadyAddoSApanuttaya iti // 18 // atha kAryavizeSe grahavizeSabalaM sAmAnyato grahabalaM copajAtyAha- . nRpekSaNaM sarvakRtizca saMgaraH zAstraM vivAho gamadIkSaNaM rave // vIrye'tha tArAbalato vidhurvidhorbalAdravistadvalataH zubhAH pare // 19 // Aho ! Shrutgyanam
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkrAMtiprakaraNam / 75 1 nRpekSaNamiti // kheriti lyablope paMcamI | ravivAramArabhya etAni kAryANi / yathA raveH arkasya bale vAre vA nRpekSaNaM rAjadarzanaM vidheyam / evaM caMdrAdAvapi vyAkhyeyam / caMdre sarvakRtiH sarvakRtyAni bhaume saMgaro yuddham budhe zAstramadhyeyamadhyApyaM vA gurau vivAhaH zukre gamanam zanau dIkSaNaM yAgAdidIkSAvidheyetyarthaH / atheti / tArAbalato vidhuH zubho jJeyaH / yadA caMdrasaMkramaNaM syAttadA tArAbalaM cettadA sapAdAdinadvayaM caMdro'zubho'pi zubhaH tArAdauSTye zubho'pyazubhaH / evaM vidhorbalAdraviH saMkramaNe'zubho'pi mAsaparyaMtaM zubhaH / zubhastu sutarAM samIcIna eva / caMdradauSTaye zubho'pyazubha ityarthaH / pare bhaumAdayaH saMkrAMti - cikIrSavastadvalataH sUryabalAdazubhA api zubhA jJeyAH / ravidauSTye tu zubhA apyazubhAH 19 athAdhimA sakSayamA sayorlakSaNamupajAtyAha spaSTArkasaMkrAMtivihIna ukto mAso'dhimAsaH kSayamAsakastu // dvisaMkramastatra vibhAgayostastitherhi mAsau prathamAtyasaMjJau // 20 // iti muhUrtaciMtAmaNI tRtIyaM saMkrAMtiprakaraNaM samAptam // 3 // spaSTArketi // zuklapratipadAdidarzAtazrAMdro mAsaH sa cet spaSTasUrya saMkrAMtyA vihIno rahito bhavettadAdhimAsa uktaH / cAMdro mAso hyasaMkrAMto malamAsaH prakIrtita iti brahmasi - ddhAMtokteH / turvizeSe / kadAcitsa cAMdro mAso dvisaMkramaH dvau saMkramau yasminnasau dvisaMkramaH spaSTa sUrya saMkrAMtidvayayutastadA kSayamAsasaMjJaka uktaH / AdyaMtadarzayormadhye bhAnoreva tayoryadA / saMkrAMtidvitayaM cetsyAtkSayamAsaH sa ucyata iti vasiSThokteH / tatra kSayamAse jAtAnAM vardhApane mRtAnAM zrAddhe ca tithervibhAgayoH pUrvottaradalayoH saMbaMdhena prathamAtyasaMjJau mAsau staH syAtAm / tithipUrvArdhajAtAnAM mRtAnAM ca pUrvamAse vardhApanaM zrAddhaM ca vidheyam / tithyuttarArdhe jAtAnAM mRtAnAM cottaramAse vardhApanaM zrAddhaM ca vidheyam / tithyardhe prathame pUrvo'parasminnaparastathA / mAsAviti budhaizcityau kSayamAsasya madhyagAviti // mAsAdilakSaNabhedavicArastu graMthagauravabhayAnna likhitaH // 20 // 1 atha graMthAMtarasaMgrahaH / yoginIsthitakASThAtaH saMkrAMterAgamo mataH / caMdrasthadizi dRSTiH syAgamanaM vAradiksmRtamiti kvacit / ravau saMkramaNe pUrve mukhaM jIve tu uttare / pratyaGmukhaM zanau some zeSe dakSiNato mukhamiti / bave pUrvamukhaM proktaM bAlave yamadiGmukham / kaulave pazcimamukhaM taitile cottare mukham || gare vAyavyadigvakraM vaNijyAgneyadiGmukham / bhadrAyAmIzadigvakraM zakuda nairRtau mukham // catuSpadi ca pAtAle nAge cordhvamukhaM bhavet / kiMstughne savaidigvakraM saMkrAMtimukhalakSaNam // atha dRSTiH / caMdre gurau dRkkathitA kRzAnau sUrye site naiRtikoNagA dRk / dhAtrIsute dRk pavane niruktA budhe zanau rudradizIkSaNaM bhavet / atha Aho! Shrutgyanam
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 76 muhUrtaciMtAmaNau gamanam / maMde caMdre gamaH saumye budhe bhaume ca vAruNe / ravau zukre gamo yAmye gurau prAggamanaM smRtamiti // iti zrIdaivajJAnaMtasutadaivajJarAmaviracita pramitAkSarAyAM saMkrAMtiprakaraNaM samAptam // 3 // // atha gocaraprakaraNam // atha gocaraprakaraNaM vyAkhyAyate // tatra janmarAzeH sakAzAt grahANAM cAravazena yacchubhAzubhaphalaM tadgocaraphalamityucyate / tatra ravicaMdrayorgocaraphalamupajAtikayAha sUryo rasAMtye khayuge'gninaMde zivAkSayobhamazanI tamazca // rasAMkayorlAbhazare guNAMtye caMdroM'barAbdhau guNanaMdayozca // 1 // sUrya iti // rasAMtya ityAdau samAhAradvaMdvaH / zivAkSayorityAdAvitaretarayogaH / aMbarAbdhAvityAdAvanityamAgamazAsanamiti numabhAvo dhyeyaH / evaM sarvatra / svajanmarAzeriti paMcamazlokasthamatrAdhyAhAryam / tataH sUryaH kramAt rasAMtye zubho viddhazca syAt / sUryo janmarAzeH sakAzAt SaSThasthAne zubhaH yadi tata eva janmarAzeAdazasthAnasthA anye grahAH syustadA viddhaH sUryaH zubho'pyazubhaphaladAtA / atra zaneH sUryaputratvAttavedho'nAMgIkRtaH / yataH piturjanakasya sutasaMbaMdhinaM vedhaM nAhuH / sutasyApi pitRsaMbaMdhinaM vedhaM nAhuH / tathA khayuge janmarAzedezame sUryaH zubhazceccaturthasthAne zanivarjitA anye grahAH syustadA viddha ityevaM zlokatrayaM samyagvyAkhyeyam / tathAninaMde tRtIyanavamayoH zivAkSayorekAdazapaMcamayoH kramAcchubho vidvazca jJeyaH / bhaumeti / bhaumazanI tamo'guzca trayo'pi janmarAzitaH rasAMkayoH lAbhazare guNAMtye kramAcchubhA viddhAzcetyarthaH paraMtu zaneH sUryavedho nAstItyaktaM prAk caMdroM'barAbdhau ityagre // 1 // atha budhaguruzukrANAM gocaraphalamupajAtikeMdravajAbhyAmupajAtikApUrvArdhena cAhalAbhASTame cAyazare rasAMtye nagadaye jJo dvizare'bdhirAme // rasAMkayo gavidhau khanAge lAbhavyaye devaguruH zarAbdhau // 2 // vyatye navAMze'driguNe zivAhI zakraH kunAge dvinage'gnirUpe // vedAMbare paMcanidhau gajeSau naMdezayorbhAnurase zivAgnau // 3 // kramAcchubho viddha iti grahaH syApituH sutasyAtra na vedhamAhuH // caMdra iti / lAbhASTame iti / vyaMtya iti / kramAditi ca // janmabhAt aMbarAbdhau guNanaMdayoH lAbhASTame Adyazare rasAMtye nagadvaye caMdraH kramAcchubho viddhazca jJeyaH / caMdrasya budhavedho nAsti / atha jJa iti janmabhAt dvizare abdhirA rasAMkayoH nAgavidhau khanAge lAbhavyaye jJo budhaH kramAcchubho viddhazca jJeyaH / atra caMdravedho Aho ! Shrutgyanam
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ gocaraprakaraNam / 77 nAsti / atha devagururiti janmabhAt zarAbdhau vyatye navAMze adriguNe zivAhI devagurubRhaspatiH kramAcchubho vidrazca jJeyaH / atha zukra iti janmarAzeH sakAzAt kunAge dvinage agnirUpe vedAMbare paMcanidhau gajeSau naMdezayoH bhAnurase zivAnau zukraH kramAcchubho viddhazca jJeyaH / atredaM tAtparyam / sUryo rasAMtye ityAdiprAkpaThitasthAneSu vidyamAnaH sa sa grahaH zubhadaH tadanaMtarapaThitasthAneSu sthito'zubhaphaladAtA / arthAdevAnuktasthAneSu na zubho nApyazubha iti // 2 // 3 // atha vAmavedhaM zuklapakSe caMdrabalaM copajAtyuttarArdhenAhaduSTo'pi kheTo viparItavedhAcchubho dvikoNe zubhadaH site'bjaH 4 duSTo'pIti // duSTo'pi vajanmarAzeH sakAzAdanaMtarapaThitavirudvasthAnasthito'pi viparItavedhAdvAmavedhAcchubhaH / yathA sUryoM dvAdaze'niSTa ityuktaM prAk sa yadi zanivarjitairgrahaH SaSThasthAnasthitairviddhaH san zubhaphaladAtA evamuttarasthAnasthito yaHkazcidgrahaH prAkpaThitasthAnasthitairgrahaividdhaH zubha iti sarvatra vyAkhyeyam / ayameva vAmavedha ityucyate / kazyapaH / apaviddho grahaH kiMcinna dadAti zubhaM phalam / vAmavedhavidhAnena tvazubho'pi zubhapradaH / dvikoNe iti / sito zuklapakSe abjazcaMdro dvitIyanavapaMcameSu sthitaH zubhadaH / atrApi krameNa SaSThASTamacaturthasthAnasthitairbudhavarjitairghahairyadi na viddhastadA zubha iti dhyeyam // nAradaH / zuklapakSe zubhazcaMdro dvitIyanavapaMcame / ripumRtyaMbusaMsthaizca na viho gaganecarairiti // 4 // atha dvividhamatamupajAtyAhasvajanmarAzeriha vedhamAhuranye grahAdhiSThitarAzitaH sH|| himAdriviMdhyAMtara eva vedho na sarvadezeSviti kaashypoktiH||6|| svajanmarAzeriti // iha dvividhavedhavidhau anye nAradAdayaH svajanmarAzeH sakAzAt dvividhamapi vedhamAhuH tathAcobhayatrApi nAradena janmata ityuktam / anye kazyapAdayaH sa punardvividho grahAdhiSThitarAzitaH graho yasmin rAzau tiSThati tata eva kramAdvedho vAmavedhazca bhavati / yathA sUryo janmarAzeH SaSThasthitaH zubhaH sa sUryaH svAkrAMtarAzerdAdazasthAnasthitaiH zanivarjitaihaina viddhaH tathA sUryo dvAdazasthAnasthito'niSTaH sa sUryaH svAkrAMtarAzeH SaSThasthAnasthitaiH zanivarjitairgrahaividdhazcettadA zubhaphalada ityarthaH / dvividhavedhasyaiva viSayakalpanocyate / himAdrIti / himAcalaviMdhyAcalayormadhyavartinyeva deze sa vedho jJeyaH na sarvadezeSviti kAzyapoktiH kAzyapavacanam / yadAha / jJAtavyaM janmarAzestu nikhilaM yadbalAbalam / himAdriviMdhyayormadhye vedhajaM tadgrahAlayam / apare tu / sUryoM rasAMtya iti krAmikavedho janmarAzereva jnyeyH| viparItavedhastu grahAdhiSThitarAzita eveti vdNti| guruH| janmataH kramavedhaH syAdvAme Aho ! Shrutgyanam
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. muhUrtaciMtAmaNau vedho grahAlayAditi / idamapi himAdrividhyAMtaraviSayamevetyanye / etajjJAnaM durghaTamityAha nAradaH / ajJAtvA dvividhaM vedhaM yo grahajJo balaM vadet / sa mRSAvacanAbhASI hAsyaM yAti jane sadeti // evaM gocaradauSTaye yAtrAdi na kAryam / tatra zAMtimAha nAradaH / graheSu viSamastheSu zAMtiM yatnAtsamAcarediti / saumyekSito'niSTaphalaH zubhadaH paapviikssitH| niSphalau tau grahI vena zatruNA cAvalokitaH // nIcarAzigataH svasya zatrukSetragato'pi vA / zubhAzubhaphalaM naiva dadyAdastaM gato'pi veti / etAdRzasthale duSTatvAbhAvAdeva zAMtyabhAva iti phalito'rthaH // 5 // atha gocaraprastAvAt grahaNIyanakSatraphalaM grahaNIyarAhugocaraphalaM grahaNAzubhapratIkAraM duSTagrahaNadarzananiSedhaM ca zArdUlavikrIDitenAha janma: nidhanaM grahe janibhato ghAtaH kSatiH zrIrvyathA ciMtA saukhyakalatradausthyamRtaya syurmAnanAzaH sukham // lAmopAya iti kramAttadazubhadhvastyai japaH svarNagodAnaM zAMtiratho grahaM tvazubhadaM no vIkSyamAhuH pare // 6 // janma:ti // yasya janmanakSatre grahe grahaNe sati nidhanaM maraNaM syAt / vasiSThaH / yasyaiva janmanakSatre grasyete zazibhAskarau / tasya vyAdhibhayaM ghoraM janmarAzau dhanakSaya iti| vizeSo bhArgavIye / yasya rAjyasya nakSatre svarbhAnuruparajyate / rAjyabhaMgaM suhRnnAzaM maraNaM cAtra nirdizediti / rAjyanakSatre rAjyAbhiSekanakSatre / atha rAziphalam / janibhata iti janmarAzerArabhya grahaNe sati krameNa ghAtAdikaM phalaM bhavati / yathA janmarAzau grahaNe sati ghAtaH zarIrapIDA / dvitIyarAzau kSatidravyanAzaH tRtIyarAzau zrIlakSmIprAptiH caturtharAzau vyathA zarIrapIDA paMcamarAzau ciMtA putrAdInAm / SaSTharAzau saukhyam / saptamarAzau kalatradausthyaM strIkaSTam / aSTamarAzau mRtirmaraNam / navamarAzau mAnanAzaH / dazamarAzau sukham ekAdazarAzau lAbhaH prAptiH / dvAdazarAzau apAyo nAzaH Atmana iti kecim / dravyasyetyapare / idaM SaNmAsaparyaMtamiti jJeyam / tadanaMtaraM grahaNAMtarasaMbhAvanayoktaM daivajJamanohare / ghAtaM hAnimatha zriyaM jananabhAdasti ca ciMtA kramAtsaukhyaM dAraviyojanaM ca kurute vyAdhiM ca mAnakSayam / siddhiM lAbhamapAyamarkazazinoH SaNmAsamadhye graha iti / athAzubhasUcakagrahaNapratIkAramAha / tadazubheti / tasya grahaNAzubhasya dhvastyai nAzAya japaH svarNagodAnaM japo gAyatryAdimaMtrANAM svarNa suvarNa gaudhenubhUmirvA upalakSaNatvAdanyeSAM rUpyAdInAM yathAzaktyA dAnaM kAryamiti zeSaH / taddausthyapraNuduktavajjapavidhisvarNAdidAnaM bhavedityukteH / dAnaM jyotirnibaMdhe / suvarNanirmitaM nAgaM satilaM tAmrabhAjanam / sadakSiNaM savastraM ca zrotriyAya nivedayet / maMtrazca / tamomaya mahAbhIma somasUryavimardana / hemanAgapradAnena mama zAMtiprado bhaveti / skAMde / Aho ! Shrutgyanam
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ gocaraprakaraNam / 79 godAnaM bhUmidAnaM ca svarNadAnaM vizeSataH / grahaNe klezanAzAya daivajJAya nivedayediti / kiMcAtra dezavizeSaH pAtravizeSo dravyavizeSazca nApekSita ityAha vyAsaH / sarvaM gaMgAsamaM toyaM sarve brahmasamA dvijAH / sarvaM bhUmisamaM dAnaM grahaNe caMdrasUryayoriti / anyacca / grasyamAne bhavetsnAnaM graste homo vidhIyate / mucyamAne bhaveddAnaM mukte snAnaM vidhIyata iti / tasminkAle japAdikamapi vidheyam / sUryaidugrahaNaM yAvattAvatkuryAjjapAdikamiti zivarahasyokteH / AdizabdAddevArcanAdi kAryam / atha sthAnavizeSeNa grahaNamariSTajanakamityuktam / taddRSTamutAdRSTamapIti saMzaye nirNayamAha / atho iti turvizeSe pare AcAryAH / azubhadaM grahaNaM tu no vIkSyaM na draSTavyamityAhuH / uktaM ca / janmasaptASTariH phAMkadazamasthe nizAkare / prado rAhurjanma nidhane tathA / janma janmanakSatraM nidhanaM vadhatArA saptamI / atra dRSTa iti padazravaNAddarzanaM cAkSuSaM vivakSitamiti teSAmAzayazcAkSuSajJAna eva / dRzermukhyatvamiti pareSAM matam tadasat / adRzyarUpAH kAlasya mUrtayo bhagaNAzritAH / zIghramaMdocca pAtAkhyA grahANAM gatihetava iti sUryasiddhAMte pAtAnAmadRzyatoktA / pAto rAhu paryA - yH| dakSiNottarayorevaM pAto rAhuzca raMhasA / vikSipatyeSa vikSepazcaMdrAdInAmapakramAditi sUryasiddhAMtokteH / ataH pAtAnAmadRzyatvAt rAhordarzanamevAnupannam / nanu grahaNe caMdrasUryayozchAdako rAhurdRzyata eva / ata eva rAhugraste nizAkare ityAdipurANoktirapIti cenna / bhAnobha mahIchAyA tattulye'rkasame'pi vA / zazAMkapAte grahaNaM kiyadbhAgAdhikonaka ityupakramya chAdako bhAskarasyeMdurastho ghanavadbhavet / bhUchAyAM prAGmukhacaMdro vizatyasya bhavedasau / asa bhUchAyA asya caMdrasya chAdakA bhavedityarthaH / sUryasiddhAMte chAdyachAdakabhAvo'bhihitaH spaSTa eva / purANavirodhaparihArastu bhAskareNaiva rAhuH kubhAmaMDalagaH zazAMkamityAdinoktaH / varAheNApi tasminkAle sAnnidhyamasyate nopacaryate rAhurityuktastasmAdrAhodarzanaM nAstyeva / tvanmate darzanaM cAkSuSameva vivakSitam / evaM ca rAhordarzanaM rAhudarzanamiti tatpuruSo'nupapannaH / tasmAddarzanazabdenoparAgo lakSyate / rAhudarzanaM rAhUparAgastasmin rAhudarzane iti / ayamarthaH / rAhurnAma pAtastatsaMbaMdhena darzanamuparAga iti / na ca rAhureva lakSaNayoparAgaparastasya darzanamiti pUrvapakSAbhimatArthasiddhiriti vAcyam / lakSaNA tu arthAtarAsaMbhave sati vaktavyA / atyaMtAdarzane rAhostathA cAtyaMtadarzane / prajApIDA vinirdezyA vyAdhidurbhikSe kArakairiti vi SNudharmottarAdivAkyeSu padAMtarAsannidhAnAdrAhuzabdenoparAgo lakSyate / iha ca rAhoH pAtA - khyaM grahagatirUpamarthAMtaramastItyato rAhudarzanagrahapAtayoH samAnArthakatAstItyevaM siddhamiti prAguktAnAM sarvavacasAM grahaNe snAyAdityekavAkyArthaH phalito bhavati / kecittu darzanAdarzanaviSayakayostu vidhyostulyabalatvAtsakRddRSTvA snAyAditi vadati tadasat / janmasaptASTariH phAM 1 1 taskarairityapi pAThaH / Aho! Shrutgyanam
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau ketyAdinA sAmAnyato niSiddhasya uparaktadarzanasya // nekSetodyaMtamAdityaM nAstaM yAMtaM kdaacn| noparaktaM na vAristhaM na madhyaM nabhaso gatamiti manUktoparaktadarzanasya punarniSedhAnupapatteH / prAgutadizA rAhudarzanapadasya rAhUparAgalakSakatvena tulyabalatvAbhAvAt / tasmAduparaktayoH sUryAcaMdramasoryasya kasyApi darzananiSedhasatvAt grahaNe ca snAnadAnAdyuktestajjJAnaM ca jyotiHzAstraikadezagaNitagraMthebhyo budhvA tasminkAle dAnAdi vidheyamiti siddhAMtaH / ata eva meghAdyATate'pyuparAge snAnAdividheyameva / rAtrau sUryoparAge divA caMdroparAge ca snAnAdikaM tu vacanAnna bhavati / taduktaM nigame / sUryagraho yadA rAtrI divA caMdragraho yadi / tatra snAnaM na kurvIta dadyAdAnaM na ca kvaciditi / tAdRze grahaNe duSTe'pi doSo nAstItyapi sUcitam / jAbAlivacanaM tu / saMkrAMteH puNyakAlastu SoDazobhayataH kalAH / caMdrasUryoparAge tu yAvaddarzanagocara iti / grastasyAstamanaparyaMtaM darzanagocaratvAttAvAn kAlaH puNyakAlo bhavatIti vyAcakhyuH / taduktaM vizvarUpanibaMdhe / divAcaMdragraho rAtrau sUryaparva na puNyadam / saMdhisthaM puNyavajjJeyaM yAvaddarzanagocara iti / anye tu / sUryasyAdarzanaM rAtrirdinaM tadarzanAtmakam / bhujapattAdupari ca sthito'rko darzanaM smRtamiti vasiSThasiddhAMtavacanAnmeghATate'nATate coparAge gaNitAgatasthitighaTikAH puNyakAla ityAhuH / yatrAkAzo bhUmyA saha saMlagna iva dRzyate sa pradezo bhujazabdavAcyaH / arka ityupalakSaNaM caMdrAdigrahanakSatrANAm / viSNudharmottare / ahorAtraM na bhoktavyaM caMdrasUryagraho yadA / muktiM dRSTvA tu bhoktavyaM snAnaM kRtvA tataH paramiti / grastAste guruH / grastAvevAstamAnaM tu raviMdU prApnuto yadi / tayoH paredhurudaye snAtvAbhyavaharennaraH / ityanayorvAkyayordarzanodayazabdau bhujahattopari sthitatvopalakSako / anyathA meghAdyAvaraNena paradivase'pi darzanAbhAve upavAsaH prasajyeta / tathA yatra sparzakAle grahaNaM dRSTvA snAnaM vihitaM tatrAMtare meghAvaraNAdravicaMdrayodarzanAbhAvo divasadvayaM trayaM vA syAttatrApyupavAsaprasaMgaH syAt naca ziSTAstathAcaraMti / tasmAdRzidarzanArtha eva tasmAcchAstrIyagrahaNajJAne sati meghAnAvate'pi grahaNamadRSTvaiva cakSuSmatAMdhena gaMtumazaktena ca vRddhAdinA snAnAdikaM vidheyamityariSTajanakatvAbhAve'pi grahaNadarzananiSedhaH kiM punarayamiti tAtparyArthaH / ata eva bhAgavate kurukSetre snAnAthai militAnAM pAMDavIyalokAnAM madhye dhRtarASTro'pi parigaNita iti ziSTAcAro'pyeva mevAsti / evaM ca satyariSTajanakatvAbhAve'pi grahaNadarzananiSedhaH kiM punarariSTajanakatve / tasmAjanmasaptAMketi padyaM nirmUlatvAdupekSyam / kiM ca pratyakSopalabdhavasiSThamatsyapurANAdivAkye darzanapadAbhAvAcca / ata eva mUle pare iti padaM prayuktaM / zAMtistu darzanAbhAve'pi vidheyaa| yato'riSTayogAnAM svarUpasatAmevAriSTajanakatvAt / atha grahaNazAMtiH / yeSAM tu viSamasthAne rAhuzcaMdramupakramet / karmakSayapariklezAna prApnuvaMti ca te janAH // pitRpakSavinAzAya sUryasthAne bhavedgrahaH / horAyAM gRhyate yasya nakSatre vA nizAkaraH // prANasaMdehamAnoti a Aho ! Shrutgyanam
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ gocaraprakaraNam / 81 thavA raNamRcchati / yasya trijanmanakSatre grahaNe zazibhAskare / tajjAtAnAM bhavetpIDA ye narAH zAMtivarjitAH // saMkrama inasya yeSAM janma tritaye'thavA grahaNam / bahurogamRtyujanano - ktadAnAhutayo japAzca kartavyAH // tasmAddAnaM ca homaM ca devArcanajapau tathA / uparAgAbhiSekaM ca kuryAcchAMtirbhaviSyati // nakSatradAnaM yathA / rUpaM vidhAya bhujagasya tu kAMcanena piSTena vA himakare divasAdhipe ca / graste trijanmadivase tamasA pradadyAdviprAya vedaviduSe suparIkSitAya // yasya rAziM samAsAdya bhavedgrahaNasaMbhavaH / tatra snAnaM pravakSyAmi maMtrauSadhisamanvitam // caMdroparAgaM saMprApya kuryAdrAhmaNavAcanam / saMpUjya caturo viprAna zuklamAlyAnulepanaiH // pUrvamevoparAgasya samAnIyauSadhAdikam / sthApayeccaturaH kuMbhAnagrataH sAgarAniva // gajAzvarathyAvalmIkasaMgamAhUdagokulAt / rAjadvArapravezAcca mRdamAnIya nikSipet // paMcagavyaM ca kuMbheSu zuddhamuktAphalAni ca / rocanaM padmakaM zaMkhaM paMcaratnasamanvitam // sphaTikaM caMdanaM zvetaM tIrthavAri ca pallavAn / gajadaMtaM kuMkumaM ca sarSapozIraguggulUn // tatsarvaM nikSipetpUrvaM kuMbheSvAvAhayetsurAn / sarve samudrAH saritastIrthAni jaladA nadAH // AyAMtu mama zAMtyarthaM duritakSayakArakAH / tilahomaM vyAhRtibhiH sahastraM cASTasaMyutam // evaM kRtvA prayatnena snAnakarma samArabhet / AmaMtrya navabhimaMtraH kuMbhAnsaMkalpapUrvakam // yo'sau vajradharo devo hyAdityAnAM prabhurmataH / sahastranayanaH zakro grahapIDAM vyapohatu // mukhaM yaH sarvadevAnAM saptArciramitadyutiH / caMdroparAgasaMbhUtAmagniH pIDAM vyapohatu || yaH karmasAkSI lokAnAM dharmo mahiSavAhanaH // yamazcaMdroparAgotthAM grahapIDAM vyapohatu || nirRtiH kauNapo devaH pralayAnalasannibhaH / khaDgavyagro'tibhImazca rakSaH pIDAM vyapohatu || nAgapAzadharo devaH sadA makaravAhanaH / sajalAdhipatizcaMdragrahapIDAM vyapohatu || prANarUpo hi lokAnAM sadA kRSNamRgapriyaH / vAyucaMdroparAgotthAM grahapIDAM vyapohatu // yo'sau nidhipatirdevaH khaDgazUlagadAdharaH / caMdroparAgakaluSaM vanakSetre vyapohatu // yo'sAviMduyuto devo bhavAnIpatirIzvaraH / caMdroparAgajAM pIDAM sa nAzayatu zaMkaraH // trailokye yAni bhUtAni sthAvarANi carANi ca / brahmaviSNvarkayuktAni tAni pApaM dahaMtu me // * ca tato maitrAnvilikhya kAnvitAn / vastre pahe'thavA bhUrje paMcaratnasamanvitAn // yajamAnasya zirasi nidadhyuste dvijottamAH / tato'tivAhayedvelAmuparAgAnumAninIm // prAGmukhaM pUjayitvA te natvA cAbhISTadevate / caMdragrahe vinivRtte kRtazaucAtmamaMgalaH // kRtasnAnazca tatsarvaM brAhmaNAya nivedayet / anena vidhinA yastu grahastrAnaM samAcaret // na tasya grahapIDA syAnna ca baMdhudhanakSayaH / sUryagrahe sUryanAma sadA maMtreSu kIrtayet // ya idaM zRNuyAnnityaM zrAvayedvApi vA naraH / sarvapApavinirmuktaH sarvatra sukhavAn bhavediti // iti matsyapurANoktA grahaNazAMtiH // athauSadhIbhirgrahaNazAMtiH // rocanaM padmakaM zaMkhaM kuMkumaM raktacaMdanam / zuktisphaTikatIrthaMbusitasarSapaguggulun || madhukaM devadAruM ca 11 Aho! Shrutgyanam
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau viSNukrAMtAM zatAvarIm / elAM ca sahadevI ca nizAdvitayameva ca // dUrvAMkurozIrazamIzilAjitsarvArthasarvauSadhipaMcamRdbhiH / snAnaM vidadhyAdrahaNe ravIMdvoH pIDAkaraM zAMtivahaM ca ysyeti||6|| atha caMdrabale vizeSamanuSTupchaMdasAhapApAMtaH pApayugchUne pApAcaMdraH zubho'pyasan // zubhAze vAdhimitrAMze gurudRSTo'zubho'pi san // 7 // pApAMta iti // zubhaphalado'pi caMdraH pApAMtaH pApadvayamadhyavartI pApayuk pApagrahayuktaH pApAt chUne saptame vartamAnastadA zubho'pi asan azubha eva / yadA tvazubho'pi caMdraH zubhAMze zubhagrahanavAMze athavAdhimitranavAMze tathA guruNA dRSTaH san zubhaphaladAtA bhavet // 7 // anyadapyanuSTubhAhasitAsitAdau saduSTe caMdre pakSau zubhAvubhau // vyatyAse cAzubhau prokto saMkaTe'javalaM tvidam // 8 // siteti // zuklapakSAdau pratipadi samIcInacaMdre sati saMpUrNaH zuklaH shubhH| asitAdau kRSNapakSapratipadi duSTe caMdre sati saMpUrNaH kRSNaH zubhaH / vyatyAse ca pUrvoktAdarthAdvaiparItye dvAvapi pakSAvaniSTau / yadAzuklapratipadi caMdro duSTazcettadA sakalapakSo'niSTaH / kRSNapratipadi caMdraH zubhazcettadA saMpUrNaH kRSNapakSo'niSTaH / idametAvat abjabalaM caMdrabalaM saMkaTe vivAhayAtrAdau avazyakartavye tAtkAlikacaMdrabalAbhAve ca grAhyam nAnyathetyarthaH // 8 // ___ atha grahadauSTayaparihArapUrvakaM tuSTisaMpAdanArtha navaratnasamudAyadhAraNaM zAlinyAhavajraM zukre'bje sumuktApravAlaM bhaume'gau gomedamAme sunIlam // ketau vaidUrya gurau puSpakaM jJe pAciH prAGmANikyamarke tu madhye // 9 // vajramiti // atra suvarNamudrikAyAM navadhA bhaktAyAM prAgAdikrameNa navaratnAni nidheyAni / tatra prAgiti paMcamyaMtamavyayam / paMcamI ceyaM lyablope / tena prAgAdidikta ityayamartho jAtaH / tatra zukraprItaye pUrvasyAM dizi vajaM zvetahIrakaM nidheyam / evaM caMdraprItaye sumuktA zobhanamuktAphalamAgneyyAm / bhaumaprItyartha dakSiNasyAM pravAlam / agau rAhau nairRtyAM gomedam / Arko zanI pazcimAyAM zobhanaM nIlam / ketau vAyavyAM vaidUryam / gurau uttarasyAM puSpakaM puSparAjam / budhe IzAnyAM pAciH / madhye madhyamakoSThe arkaprItyai mANikyaM nidheyam // 9 // __ atha sati sAmarthya navaratnasamudAyadhAraNamuktaM idAnImasati sAmarthya yadgRhakRtadauSTayaM tabaharatnadhAraNamiMdravajrayAhamANikyamuktAphalavidrumANi gArutmakaM puSpakavajranIlam // Aho ! Shrutgyanam
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ gocaraprakaraNam / gomedavaidUryakamarkataH syU ratnAnyatho jJasya mude suvarNam // 10 // mANikyoti // sUryaprItyartha mANikyaM dhAryam / evaM caMdrasya muktAphalam / bhaumasya vidrumaM pravAlam / budhasya gArutmakaM garuDaH pAciH / guroH puSpakaM puSparAjaH / zukrasya vajaM hIrakaH / zane!laM lahasuNiyA / rAhorgomedam / ketorvedUryamityevamarkato'rkAdInAM grahANAM ratnAni dhAryANi syuH / tatra yagRhakRtadauSTayaM tasya grahasya tuSTayai tadratnameva dhAryamityarthaH / atho jJasya mude suvarNamityagrimazlokena saMbaMdhaH // 10 // atha mahAmUlyaratnadhAraNasyAsAmarthe'lpamUlyAni ratnAni tArAbalaM ca zAlinyAhadhArya lAjAvartakaM rAhuketvo raupyaM zukraMdozca muktA gurostu|| lohaM maMdasyArabhAnvoH pravAlaM tArAjanmAtrirAvRttitaH syAt 11 dhAryamiti // atho jJasya budhasya mude saMtoSArtha suvarNa yathAzakti dhAryam / rAhuketvostuSTacai lAjAvartakaM maNivizeSo dhAryaH / zukredvostuSTacai rUpyam / gurostuSTacai muktAphalam / zanestuSTayai loham |aarbhaanvostussttyai pravAlaM dhAryam / tAreti / yaddine tArAbalaM cikIpitaM taddine yA tArA sA janmanakSatrAt trirAvRttitaH punaHpunarAvRttitrayeNa gaNanIyA syAt / tririti sujatamavyayam / janmanakSatrAdinanakSatre gaNite navabhirbhakte tistra AvRttayo bhavaMti / avaziSTatArAyAH zubhamazubhaM ca vyAkhyAtamiti phalito'rthaH // 11 // atha zeSakrameNa sakalAstArAsaMjJA anuSTubhAha janmAkhyasaMpadvipadaH kSemapratyarisAdhakAH // vadhamaitrAtimaitrAH syustArA nAmasakphalAH // 12 // janmAkhyoti // spaSTo'rthaH // 12 // athA vazyakRtye duSTatArANAM prakAradvayena parihAraM zArdUlavikrIDitenAha mRtyau svarNatilAnvipadyapi guDaM zAkaM trijanmasvatho dadyAtpratyaritArakAsu lavaNaM sarvo viptprtyriH|| mRtyuzcAdimaparyaye na zubhado'thaiSAM dvitIyeM'zakAnAdiprAMtyatRtIyakA atha zubhAH sarve tRtIye smRtAH // 13 // mRtyau svarNatilAniti // mRtyau vadhatArAyAM svarNatilAn yathAzakti brAhmaNAya dadyAt / vipadi vipattArAyAM guDamikSuvikAraM dadyAt / trijanmasu tisRSu janmatArAsu zAkaM vRtAkAdi dadyAt / atho pratyaritArakAsu paMcamatArAyAM lavaNaM dadyAt / nAradaH / janmatripaMcasaptAkhyA tArAniSTaphalA smRtA / zAkaM guDaM ca lavaNaM satilAn kAMcanaM kramAm // aniSTaparihArAya dadyAdAnaM dvijAtaya iti / atha dvitIyaH parihAraH / tatrAdimaparyaye pra Aho ! Shrutgyanam
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 muhUrtaciMtAmaNau thamAvRttau vipatpratyarirmRtyuzca tRtIyapaMcamIsaptamyastArAH sarvA api sAmAnyataH SaSTighaTikAtmikA na zubhadAH syuH / atha dvitIye paryaye dvitIyAvRttau vipatpratyarimRtyUnAM AdiprAMtyatRtIyakA aMzA na zubhadAH / vipattArAyAmAdyAMzaH prathamacaraNo niSiddhaH / pratyaritA - rAyAM prAMtyoM'zazcaturthacaraNastyAjyaH / mRtyutArAyAM tRtIyoM'zastRtIyacaraNastyAjya iti / atha tRtIyAvRttau vipatpratyarirmRtyuzcaite sarve SaSTighaTikAtmikA api zubhAH / uktaM ca dIpikAyAm / paryAye prathame varjyA vipatpratyarinaidhanA iti // 13 // atha caMdrAvasthA gaNanopAyamanuSTubhAha SaSTinaM gatabhaM bhuktaghaTIyuktaM yugA4hatam // zarAdhihallabdhato'rkazeSe'vasthAH kriyAdvidhoH // 14 // SaSTinamiti / / azvinImArabhya gatabhAni SaSTyA guNyAni / vartamAnanakSatra bhuktaghaTIyutAni tAni punaryugaizcaturbhirAhatAni zarAbdhi 49 hRt paMcacatvAriMzatA bhAjyAni yallabdhamAgataM gatAvasthAstAH zeSaM vartamAnAvasthAyAH / tatra labdhAMkasyApi dvAdazAdhikye dvAdazabhirbhAgazeSaM pravAsAdyavasthAcaMdrasya gatAH syuH / tA avasthA meSarAzeH puMsaH pravAsAdisaMjJAH / vRSa rAzernaSTAdisaMjJAH / evaM mithunAdidazarAziSu mRtAdisaMjJA hyavasthAH krameNa bhavaMtI - tyarthaH // 14 // atha dvAdazAvasthAnAmAni saphalAnyAha - pravAsanAzau maraNaM jayazca hAsyAratiH krIDitasuptabhaktAH // jvarAkhyakaMpasthiratA avasthA meSAtkramAnnAmasadRkphalAH syuH // 15 // pravAsanAzAviti // spaSTArtham // 15 // atha grahANAM vaikRtaparihArArthaM sauSadhajalastrAnaM dakSiNAzra zArdUlavikrIDitenAhalAjAkuSThabalApriyaMgughana siddhArthenizAdArubhiH puMkhA lodhayutairjalairnigaditaM snAnaM grahotthAghahRt // dhenuH kaMbvaruNo vRSazca kanakaM pItAMbaraM ghoTakaH zveto gaurasitAmahAsiraja ityetA raverdakSiNAH // 16 // lAjAkuSTheti // lAjA bhraSTazAlaya iti kecit / vastutastu auSadhIsAhacaryAlAzabdena lajjAvatI gRhyate / kuSThaM prasiddham / balA variyA priyaMguH phailinI ghano mustaH siddhArthAH sarSapAH nizA haridrA dAruH devadAruH puMkhA zarapuMkhA lodhraM prasiddhaM etairoSadhairyutairjalaiH snAnaM grahotthAghahRt duSTagrahasUcitAriSTanAzakaM syAt / sapriyaMgurajanIdvayamAMsIkuSThalAjati 1 rALe. Aho! Shrutgyanam
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMskAraprakaraNam / lasarpapakhaMDaiH / vAribhiH sahavacaiH saha lodheH snAnamatti nikhilagrahapIDAmityukteH / atha raveH ravimArabhya dakSiNA ucyate / sUryAya dhenuH caMdrAya kaMbuH zaMkhaH / zaMkhaH syAtkaMburastriyAmityamaraH / bhaumAyAruNo vRSaH / budhAya suvarNam / gurave pItAMbaraM tacca yathAvibhavaM kArpAsaM kozajaM vA / zukrAya zveto ghoTakaH / zaneH zyAmavarNA gauH / rAhave mahAsirmahAmUlyaH khaGgaH / ketave chAgo meSaH / etAH dakSiNAH // 16 // ___ atha grahAH gaMtavyarAzeH prAk kiyadbhirdinaiH phalaM dadyurityetadupajAtyAhasUryArasaumyAsphujitokSanAgasaptAdrighanAn vidhuraagninaaddiiH|| tamo yamejyAstrirasAzvimAsAn gaMtavyarAzeH phaladAH purastAt 17 sUryAreti // sUryAdayo grahAH jigamiSitarAzeH purastAtpUrva tattatsaMkhyaghaTIdivasamAsAn zubhAzubhaphaladAH syuH / yathA sUryoM gaMtavyarAzeH prAk paMca dinAni phalapradaH bhaumo'STa divasAna budhaH sapta divasAn zukro'pi sapta divasAna caMdrA'grinADI DItrayaM rAhugaitavyarAzeH pUrvaM trimAsAna zaniH SaNmAsAn gururmAsadvayam pUrvaM phalada ityarthaH // 17 // __ athAvazyakRtye duSTe tithyAdau dAnaM zAlinyAhaduSTe yoge hema caMdre ca zaMkha dhAnyaM tithyardhe tithau taMDulAMzca // vAre ratnaM bhe ca gAM hema nADyAM dadyAtsidhUtthaM ca tArAsu rAjA 18 duSTe yoga iti // rAjA duSTa vyatIpAtAdiyoge tathA nADyAM ghaTikAyAM durmuhUrtAdiduSTAyAM suvarNa yathAzakti dadyAt / evaM sarvatra zeSaM spaSTam // 18 // atha vasaMtatilakayAnyadAha rAzyAdigau ravikujau phaladau sitejyau madhye sadA shshisutshvrme'jmNdo|| adhvAnnavahnibhayasanmativastrasaukhyaduHkhAni mAsi janibhe ravivAsarAdau // 19 // iti caturthaM gocaraprakaraNaM samAptam // rAzyAdIti // pUrvArdhaM spaSTam / adhvAnneti / yasminmAse svajanmanakSatrapraveze sUryAdivArAzcetsyustasminmAse'dhvAdIni phalAni vAcyAni / yatra mAsi ravivAre janmanakSatre sati adhvA mArgoM bhavati evaM caMdravAre annaM bhakSyaprAptirityAdi // 19 // iti zrIdaivajJAnaMtasutadaiva0 pramitAkSarAyAM caturtha gocaraprakaraNaM samAptam // atha saMskAraprakaraNaM vyAkhyAyate // tatra saMskriyate'nena zrautasmAtena vA karmaNA puruSa iti saMskAraH / svIyasvIyajAtau sAmAnyavizeSavihitavaidikasmArtakarmAnuSThAnadvArA dRSTavi Aho! Shrutgyanam
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau zeSAdhAyaka iti yAvat / lakSaNayA tadarthoktadinazuddhayAdi saMskArazabdenocyate / tasya prkrnnmupkrmH| te ca saMskArA garbhAdhAnAdayo'STacatvAriMzat / tatra garbhAdhAnaM prathamasaMskAraH / sa ca rajasvalArUyadhInaH / tato rajodarzanAcchubhAzubhaphalamuktaM vasiSThena / prathamarajodarzanataH zubhAzubhaM bhavati sarvalokAnAmiti / tatra zubhasUcakarajodarzanamanuSTubhAha- . atha saMskAraprakaraNaM prArabhyate // AdyaM rajaH zubhaM mAghamArgarAdheSaphAlgune // jyeSThazrAvaNayoH zukle sahAre sattanau divA // 1 // Adyamiti // rAdho vaizAkhaH / iSa AzvinaH / anye prasiddhAH / eSu mAseSu AdyaM rajaH prathamodbhavaM rajodarzanaM strIdharmaH zubhaM bhaviSyacchubhasUcakam / tathA zukle zuklapakSe kRSNapakSe tu dazamIparyaMtaM madhyamaM jJeyam / kRSNapakSasya dazamI madhyamaM phalamAdizediti / yAvaditi shessH| sahAre satAM caMdrabudhaguruzukrANAM vAre sattanau samIcInalagne zubhasvAmikalagne divA divase AdyaM rajodarzanaM zubhamityarthaH / atrAzubhaphalApavAdamAha vasiSThaH / azubhamapi samastaM cArtavaM saMprabhUtaM suragurusitayukte vIkSite vAtha lagne / timirAmiva kaThorajyotirutpattikAle kSayamatha samupaiti prApnuyAdIpsitAni // kaThorajyotiH sUryaH // 1 // athAtra zubhamadhyAzubhanakSatrANyanuSTubhAha zrutitrayamRdukSipradhruvasvAtau sitaaNbre|| madhyaM ca mUlAditibhe pitRmizre pareSvasat // 2 // zrutitrayeti // zravaNatrayamRdukSipradhruvasvAtInakSatreSu sitAMbare zvetavastre cAdyaM rajaH zubhamiti pUrveNa saMbaMdhaH / mUle ditibhaM punarvasuH pitaro maghA mizre kRttikAvizAkhe eteSu nakSatreSu madhyamam / pareSu bharaNIjyeSThAzleSApUrvAtrayeSu asat aniSTam / atra vizAkhAmUlayormadhyamatvAbhidhAnaM vasiSThavAkye duSTaphalazravaNAt / dvidaivamaM puSpavatI pramattA kRtyaiva moghAmayavairisaMghA / mUle prakAmAdhikahInasatvA syAtsarvabhakSoddhatadoSacitteti // 2 // atha niMdyarajodarzanaM zAlinyAhabhadrA nidrA saMkrame darzariktA saMdhyASaSThI dvaadshiivaidhRtessu|| roge'STamyAM caMdrasUryoparAge pAte cAcaM no rajodarzanaM sat // 3 // bhadreti // bhadrA prasiddhA / nidrA nidrAvasthAyAm / saMdhyA praatmdhyaahnsaayNsNdhyaa| uparAge grahaNe / pAte vyatIpAte mahApAte ca zeSaM spaSTam / AdyaM rajodarzanaM no sat aniSTaphalamityarthaH // 3 // atha rajasvalAsnAnamuhUrta vasaMtatilakayAha Aho ! Shrutgyanam
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMskAraprakaraNam / hastAnilAzvimRgamaitrava sudhruvAkhyaiH zAnvitaiH zubhatithau zubhavAsare ca / / snAyAdathAtavavatI mRgapAMSNavAyu hastAzvidhAtRbhiraraM labhate ca garbham // 4 // hastAnileti // eSu ekAdaza nakSatreSu zubhatithau riktAmArahitatithau zubhavAre caMdrabudhaguruzukravAre / ArtavavatI RtumatI strI strAyAt / atha vizeSamAha / mRgeti / mRgarevatIsvAtIhastAzvinIrohiNInakSatraiH snAtA RtumatI araM zIghraM garbhaM labhate / laghukSipramaraM drutmitymrokteH| dAkSiNAtyAstu caturthadivasa eva snAnaM kurveti / anye vihitadine kurvati tatra dezAcArato vyavastheti // 4 // atha garbhAdhAnaM zArdUlavikrIDitazAlinIbhyAmAha gaMDAMtaM trividhaM tyajennidhanajanmarkSe ca mUlAMtakaM dAtraM pauSNamaghoparAgadivasAn pAtaM tathA vaidhRtim / pitroH zrAdinaM divA ca parighAdyArdhaM svapatnIgame bhAnyutpAtahatAni mRtyubhavanaM janmarkSataH pApabham // 5 // gaMDAMtamiti // atra svapatnIgame garbhAdhAne etAn doSAMstyajediti saMbaMdhaH / etAnkAnkAn trividhaM tithinakSatralagnAnAM gaMDAMtaM / zrIpatiH / nakSatratithilagnAnAM gaMDAMtaM trividhaM smRtam / navapaMcacaturthAnAM dvyekArdhaghaTikAmitamiti / nidhanajanmarkSe nidhanatArAM janmatArAM ca mUlaM aMtakaM bharaNIM dAstramazvinIM pauSNaM revatIM maghAM uparAgadivasaM grahaNadinaM pAtaM vyatIpAtaM mahApAtaM ca vaidhRtiM pitroH mAtApitroH zrAddhadinaM divA divase parighayogasyAdyArdhaM utpAtahatAni divyabhaumAMtarikSaistrividhotpAtairhatAni dUSitAni bhAni janmarkSataH janmarAzerjanmalagnAdvA mRtyubhavanamaSTamalanaM pApayutaM bhaM nakSatraM lagnaM vA 5 // bhadrA SaSThI pariktAzca saMdhyA bhaumArkArkI nAdyarAtrIzcatasraH // garbhAdhAnaM syriah maitrabrahmasvAtIviSNuvasvaMbupe sat // 6 // 87 bhadrA SaSThIti // parvANi viSNupurANe / caturdazyaSTamI caiva amAvAsyA ca pUrNimA / parvANyetAni rAjeMdra ravisaMkrAMtireva ceti / skAMde tu / kRSNASTamIcaturdazyau pUrNimA darzasaMkrama iti / saMdhyAdvayaM bhaumasUryazanivArAn AdyarAtrIH rajodarzanamArabhya dinacatuSTayaM tyajet / kAlavidhAne / SaSThayaSTamIM paMcadazIM caturthI caturdazImapyubhayatra hitvA / zeSAH zubhAH syustithayo niSeke vArAH zazAMkAryasiteMdujAnAmiti / garbhAdhAnamiti / tryuttarAH iMdurmRgaH arko hastaH maitramanurAdhA rohiNI svAtI zravaNadhaniSThAzatatArakAsu garbhAdhAnaM sat zubham / guruH / 1 Aho! Shrutgyanam
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNI harihastAnurAdhAzca svAtI vAruNavAsavam / uttarAtritayaM saumyaM rohiNI ca zubhAH smRtAH // AdhA mUlasApatyamazubhaM samamanyabhamiti // 6 // atha garbhAdhAne lagnamiMdravajjayAha 88 keMdratrikoNeSu zubhaizca pApaikhyAyArigaiH puMgrahadRSTalagne // ojAMzas jespi cayugmarAtrau citrAditIjyAviSu madhyamaM syAt 7 keMdreti // zubhaiH keMdratrikoNeSu sadbhiH pApagrahairuyAyArigaiH sadbhiH puMgrahaiH ravibhaumaguTelane sati tathA'bje caMdre ojAMzage viSamarAzInAM navAMzage sati apizabdAchane'pi viSamAMzage yugmarAtrau samarAtrau garbhAdhAnaM kAryam / madhyamabhAnyAha / citrAditIjyAzviSu tadgarbhAdhAnaM madhyamaM syAt / guruH / citrAditye tathAtiSyaturagau ceti madhyamAH / zeSANyRkSANi duSTAni syurniSekAkhyakarmaNIti / evaM garbhAdhAnaM vidhAya puMsA kiM kAryamityAha / viSNuH / nidrAsamayamAsAdya tAMbUlaM vadanAttyajet / paryakAtpramadAM bhAlAtpuMDUM puSpANi mastakAt // iti garbhAdhAnam // 7 // . atha sImaMtonnayanaM zArdUlavikrIDitenAha jIvAkaradine mRgejya nirRtizrotrAditivranabhai riktAmArkarasASTavarNyatithibhirmAsAdhipe pIvare // sImaMto'STamaSaSThamAsi zubhadaiH keMdra trikoNe khalaibhAritriSu vA dhruvatyasadahe lagne ca puMbhAMzake // 8 // jIvArketi // gururavibhaumavAre niRtirmUlaM branabhaM hastaH etairnakSatraiH riktA 4, 9, 14 amA 30 arko 12 rasAH 6 aSTa aSTamI AbhirvarNyatithibhiH upalakSite dine mAsAdhipe pIvare puSTe satItyarthaH / etAdRzasamaye aSTamaSaSThamAsi aSTamamAse SaSThamAse vA sImaMtaH sImaMtakarmAkhyo garbhasaMskAraH kAryaH / tatra zubhagrahaiH keMdra trikoNe sadbhiH khalaiH pApaiH lAbhAritriSu sadbhiH puMbhAMzake lagne puruSarAzau viSamarAzau lagne navAMze ca viSamarAzau sati tadA sImaMtaH zubhaH / atra vizeSamAha kazyapaH / caMdro'pi zubhado jJeyastyaktvA SaSThASTamavyayAn / sImaMtalagnAdeko'pi krUraH paMcASTariHphagaH // haMti sImaMtinIM so'pi tadgarbhaM vA na saMzayaH / na naidhane tayorlane naidhane zuddhisaMyute // tayoH strIpuMsayoH / asyApavAdaH / lagnAdaSTamarAzIzaH keMdragaH zubhavIkSitaH / yadyapyaSTamabhasyoktaM doSamAzu vyapohati / gargaH / sImaMtonnayanaM kAryaM zubhAMze zubhalage / kulIrarakanyAzca varjyAH zeSAzca zobhanA iti / atra grahabale sati kulIramithunakanyA api grAhyA iti jJeyam / ataeva mUle 'lagnavicAro na kRtaH / kArikAyAm / punnakSatrANi caitAni tipyo hastaH punarvasuH / abhijitproSThapAJcaiva Aho! Shrutgyanam
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMskAraprakaraNam / anurAdhAzviyuk tathA / RkSasya madhyame pAde dvaye sImaMta iSyate ityuktam / atha matAMtaraM vA dhruvAMtyasadahe dhruvANi rohiNyuttarAtrayam aMtyaM revatI eSu tathA satAM zubhagrahANAM caMdrajJaguruzukrANAM vAre vA kAryam / guruH / rohiNyeMdavamAdityaM puSyahastottarAtrayam / pauSNaM vaiSNavabhaM caiva sImaMtAdiSu saMmatamiti // zrIdharaH / saumyAnAM vAravargAH syuH sImaMtAdiSu zobhanA iti / janmabhaM sImaMte niSihamAha vasiSThaH / bAlAnnabhuktau vratabaMdhane ca rAjAbhiSeke khalu janmadhiSNyam / zubhaM tvaniSTaM satataM vivAhasImaMtayAtrAdiSu maMgaleSu / guruH / mAsaprayuktakAyeSu mUDhatvaM guruzukrayoH / na doSakanmalo mAso gurvAdityAdikaM tathA // yadyapi puMsavanasya prathamakartavyatvAttasya pUrva nirUpaNamAvazyakaM tathApi kvacit sImaMtena sahaiva vidhAnAt bahuSu dezeSu tathaivAcAradarzanAt sImaMtamuhUrta eva prathamamuktaH / nRsiMhaH / sImaMtonnayanasyoktatithivArabharAziSu / puMsavaM kArayedvidvAnsahaivaikadine'thaveti // 8 // atha mAsezvarAn strINAM caMdrabalaM ca vasaMtatilakayAha mAsezvarAH sitakujejyaravIMdusauricaMdrAtmajAstanupacaMdradivAkarAH syuH|| strINAM vidhobalamuzaMti vivAhagarbha saMskArayoritarakarmasu bhartureva // 9 // mAsezvarA iti // aSTamamAsatanupaH AdhAnalagnAdhipaH strINAmiti vivAhe garbhasaMskAre garbhAdhAnapuMsavanasImaMtAdirUpe strINAmapi caMdrabalaM grAhyam / itarakarmasu vastrAlaMkArAdidhAraNAdiSu bhartureva caMdrabalaM grAhyam / yadA bhartA mRtastadA punaH strINAmeva / rAjamArtaDaH / vivAhakArya kusumapratiSThAgarbhapratiSThAvanitAvizuddhau / anyAni kAryANi dhavasya zuddhau patyau vihIne pramadAtmazuddhayA // 9 // atha yeSAM pRthageva puMsavanamityAcArastadarthaM puMsavanamuhUrta viSNupUjAmuhUrtaM caMdravajrayAhapUrvoditaH puMsavanaM vidheyaM mAse tRtIye tvatha viSNupUjA // mAse'STame viSNuvidhAtRjIvairlagne zubhe mRtyugRhe ca zuddhe // 10 // pUrvoditairiti // pUrvoditaiH sImaMtakarmaNyuditastithyAdibhirupalakSite tRtIye mAsi paMsavanAkhyaM karma vidheyam / pumAn sUyate'nena karmaNeti puMsavanaM karmaNA puMstvahetunA / atheti / sImaMtAnaMtaramaSTame mAsi viSNuvidhAtRjIvaiH zravaNarohiNIpuSyairupalakSitadine tathA lagne zubhe zubhakhAmike zubhayute dRSTe vA mRtyugRhe aSTamasthAne zuddhe sarvagraharahite ca sati viSNupUjA kAryA // 10 // atha jAtakarmanAmakaraNayormuhUrtamupajAtyAha 12 Aho ! Shrutgyanam
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' muhUrtaciMtAmaNau tajjAtakarmAdi zizovidheyaM parvAkhyariktonatithau zubhe'hni // ekAdaze dvAdazake'pi ghasne mRdudhruvakSipracaroduSu syAt // 11 // tajjAtakarmAdIti // jAtakarma yadyapi janmano'naMtarameva vihitaM tathApi saMkrAMtivyatIpAtAdidaSTadivasatayA pitrAdyasannidhAne ca tanna kRtaM tadA muhUrtavicAreNa kAryam / gargaH / vyatIpAte ca saMkrAMtau grahaNe vaidhRtAvapi / zrAddhaM vinA zubhaM karma prAptakAle'pi nAcarediti // ata eva kAlavikalpa ukto nAradena / tasmin janmamuhUrte tu sUtakAMte tathA zizoH / jAtakarma ca kartavyaM pitRpUjanapUrvakamiti // ata eva jAtakarmAdIni zizorjAtakarma AdizabdAnnAmakarmocyate / parvANi caturdazyaSTamIkRSNetyAdipUrvoktAni taiH riktAbhizca unatithau varjitatithau zubhe'hni zubhavAre tathA ekAdaze dvAdaze vA ghasne divase tathA mRdudhruvakSipracaranakSatreSu tadatikrAMtaM jAtakarmAdi vidheyaM kartavyaM syAt / tacca zravaNAnaMtaraM sacaila snAna kRtvA kAryam / vasiSThaH / zrutvA jAtaM pitA putraM sacailaM snAnamAcaret / uttarAbhimukho bhUtvA nadyAM vA devakhAtake // tacca zItodakena / kuryAnnaimittika snAnaM zItAbhiH kAmyameva ceti / rAtrAvapi kAryam / vasiSThaH / putrajanmani yajJe ca tathA saMkramaNe raveH / rAhozca darzane snAnaM prazastaM nAnyathA nizIti // sUtake tu samutpanne putrajanma yadA bhavet / kartustAkAlikI zuddhiH pUrvAzaucena zuddhyati // rAtrau jalAzaye gamanAzakto sAMkhyAyanaH / divA yadAhRtaM toyaM kRtvA svarNayutaM tu tat / rAtrisnAne tu saMprApte snAyAdanalasannidhAviti // jAtakarmaprayojanamAha guruH / jAtakarmakriyAM kuryAtputrAyuHzrIviRddhaye / grahadoSavinAzAya sUtakAzubhavicchide // kumAragrahanAzAya puMsAM satvavivRddhaya iti // vasiSThaH / ekAdaze'hni viprANAM kSatriyANAM tryodshe| vaizyAnAM SoDaze nAma mAsAMte zUdrajanmana iti / vasiSThena mAsanAmAnyuktAni / caitrAdimAsanAmAni vaikuMTho'tha janArdanaH / upeMdro yajJapuruSo vaasudevstrivikrmH|| yogIzaH puMDarIkAkSaH kRSNo'naMto 'cyutastathA / cakradhArIti caitAni kramAdAhurmanISiNa iti // 11 // atha sUtikAsnAnamuhUrtaM vasaMtatilakayAha pauSNadhuveMdukaravAtahayeSu sUtIsnAnaM samitrabharavIjyakujeSu zastam // nA trayazrutimaghAMtakamizramUla tvASTre jJasaurivasuSaviriktatithyAm // 12 // pauSNeti // hayo'zvinI eSu revatyAdinakSatreSu samitrabharavIjyakujeSu anurAdhAnakSatrasUryagurubhaumavArasahiteSu sUtyAH prasUtAyAH striyAH snAnaM zastam / AAtrayazravaNamaghAbharaNImizramUlacitrAsu na zastam / budhavAre zanivAre vasuraSTamI paT SaSThI raviAdazI Aho! Shrutgyanam
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMskAraprakaraNam / 91 riktAzcAsu tithiSu ca na zastam / stanyapAnamuhUrtaM daivajJavallabhe / riktAM bhaumaM parityajya viSTi pAtaM savaidhRtim / mRdudhruvakSiprabheSu stanapAnaM hitaM zizoriti // 12 // atha prasaMgAtprathamAdimAsotpannadaMtaphalaM zArdUlavikrIDitenAha mAse cetprathame bhavetsadazano bAlo vinazyetsvayaM hanyAtsakamato'nujAta bhaginImAtragrajAn yAdike // tarai labhate hi bhogamatulaM tAtAtmukhaM puSTatAM lakSmI saukhyamatho janau sadazano vordhvaM svapitrAdihA // 13 // mAse cediti // bAlazvejjanmAnaMtaraM prathame mAse sadazano daMtayukto bhavet / tadA svayaM bAlo nazyet / tato dvyAdike dvitIyAdimAse anujAtabhaginImAtragrajAn kramAddhaMti / dvitIye mAsi yadi daMtotpattistadA'nujAtaM kaniSThabhrAtaraM haMti / evaM tRtIye bhaginIM caturthe mAtaraM paMcame jyeSThabhrAtaraM SaSThAdimAseSu atulaM bhogaM labhate saptame tAtAt pituH sukham aSTame puSTatAm navame lakSmIm dazame saukhyam agre'pi sukhAdhikyameva / atho iti / atho nau janmakAla eva sadazanaH daMtayuktaH svapitrAdihA svamAtmAnaM pitaraM ca AdizabdAmAtaramapi nAzayatIti svapitrAdihA / vordhvamiti / vA athavA UrdhvaM UrdhvapaMktau janmAnaMtaramavihite niSiddhe'pi vA kAle sadanazanazcetsyAt tadApi svapitrAdihA AtmapitRmAtRnAzaka iti / uktaM ca viSNudharmottare / upari prathamaM yasya jAyaMte ca zizordvijAH / tairvA saha ca yasya syAjjanma bhArgavasattama // mAtaraM pitaraM cAtha svadehAtmAnameva ceti / tatraiva zAMtirapi / gajaSTaSThagataM bAlaM nausthaM vA snApayedvijaH / tadabhAve tu dharmajJa kAMcane tu varAsane // sarvauSadhaiH sarvagaMdhairbIjaiH puSpaiH phalaistathA / paMcagavyena ratnaizca mRttikAbhizca bhArgava // sthAlIpAkena dhAtAraM pUjayettadanaMtaram / saptAhaM cAtra kartavyaM tathA brAhmaNabhojanam // aSTame'hani viprANAM tathA deyA ca dakSiNA | kAMcanaM rajataM gAva bhuvaM vAsanameva ceti // 13 // atha dolAcakramanuSTubhAha I I dolArohe'rkabhAtpaMca zarapaMceSu saptabhaiH // teri maraNaM kAyaM vyAdhiH saukhyaM kramAcchizoH // 14 // doleti // tatra bAlasya dolAyAM rohe dolAyAM sthApane arkabhAt sUryAkrAMtanakSatrAt paMca nakSatrairnairujyaM nIrogatA / tadagrimapaMcanakSatrairmaraNam / tadagrimapaMcanakSatrairdehe kAryaM kRzatvaM syAt / tadagrimairiSubhiH paMcanakSatrairvyAdhiH rogaH / tataH sapta nakSatraiH saukhyam / zizorevedaM phalaM saMskAryatvAt / uktaM ca / sUryabhAccaMdrabhaM yAvat paMcapaMca caturdizam / madhye p deyAni dolikAcakra uttame || pUrvabhAge nirogatvaM dakSiNe maraNaM dhruvam / pazcime tu kRzo bAla uttare vyAdhisaMbhavaH / zeSeSu sapta dhiSNyeSu bAlakaH zayane sukhI // 14 // Aho! Shrutgyanam
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92 muhUrtaciMtAmaNI atha dolArohaNamuhUrtaM vasaMtatilakApUrvArdhenottarArdhena niSkramaNamuhUrtaM cAhadaMtArkabhUpadhRtidiyitavAsare sthA dvAre zubhe mRdulaghubhaiH zizUnAm // dolAdhirUDharatha niSkramaNaM caturthamAse gamoktasamaye'rkamite'hni vA syAt // 15 // tArketi // daMtA dvAtriMzat arkA dvAdaza bhUpAH SoDaza dhRtayo'STAdaza dizo daza etanmitadivase tathA zubhavAre mRduladhudhuvanakSatrairupalakSite bAlAnAM dolAdhirUDhiH dolAyAmadhirUDhirArohaH syAt atha caturthamAse gamoktasamaye yAtrAprakaraNoktasamIcInakAle zizUnAM niSkramaNAkhyasaMskArapUrvakaM gRhAdbahirgamanaM syAt / vA athavA arkamite'hni dvAdazadavase kuryAt / gRhAnniSkramaNaM sUnozcaturthe mAsi kArayet / yAtrokte samaye mAsi tRtIye dvAdaze'hni veti guruvacanAt // 19 // atha jalapUjAmuhUrtaM bhujaMgaprayAtenAha kavI jyAsta caitrAdhimAse na pauSe jalaM pUjayetsUtikAmAsapUta || vurvedIjyavAre virikte tithau hi zrutIjyA ditIMdvarka naiRtya maitraiH // 16 // kavI jyAsteti // zukraguvariste caitre adhimAse pauSe mAsasamAptau sUtikA prasUtA strI jalaM na pUjayet / etavyatiriktakAle tathA budhacaMdraguruvAre riktAvarjitatithau - zcitaM zravaNapuSyapunarvasumRgahastamUlAnurAdhA ebhirnakSatraiH sahite dine jalaM pUjayet / atha kvaciddugdhapAnamuhUrtaH / ekatriMze vAsare vA dvitIye janma vA zuddhalagne'nukUle / zaMkhe kSIraM sannidadhyAcchizUnAM va dhAtrI pUjyapUjAM vidhAya // 16 // athAnnaprAzanaM svagdharayAha riktAnaMdASTadarza haridivasamatho sauribhaumArkavArAn lagnaM janmarkSalagnASTamagRhalavagaM mInameSAlikaM ca // hitvA SaSThAtsame mAsyatha hi mRgadRzAM paMcamAdojamA se nakSatraiH syAtsthirAkhyaiH samRdulaghucarairvAlakAnnAzanaM sat 17 riktAnaMdeti // atho niSkramaNAnaMtaramevaMvidhe kAle bAlakAnAmannaprAzanaM sat zubhaM syAt / tatraite varjyAH / riktAnaMdASTadarzAH 4, 9, 14, 1, 6, 11, 8, 30 haridivasaM dvAdazI etAstithIrhitvA upalakSaNatvAttithikSayaM ca hitvA zanibhaumaravivArAMzca hitvA janmarkSalagnASTamagRhalavagaM lagnaM ca hitvA janmarAzijanmalagne tAbhyAmaSTamagRhaM aSTamalavo'STamanavAMzastau gacchati prApnotyevaMvidhaM lagnaM tyajedityarthaH / janmarAzivilagnAbhyAM naidhaneM'ze ca varja - Aho! Shrutgyanam
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMskAraprakaraNam / 93 yediti kazyapokteH / tathA mInameSAlikaM ca / alirRzcikaH etAni lagnAni hitvA / gozvakuMbhatulAkanyAsiMhakarkanRyugmRgAH / zubhadA rAzayazcaite na meSajhaSavRzcikA iti kazyapokteH SaSThAditi SaSThamAsamArabhya samamAse SaSThASTamadazamadvAdazamAseSu bAlAnAmannaprAzanaM kAryam / puMbAlaviSayametat / athAnaMtaraM hi nizcayena mRgadRzAM kanyAnAM paMcamAdojamA se paMcamasaptamanavamaikAdazeSu annaprAzanaM sat / tathA ca vasiSThaH / yugmeSu mAseSu ca SaSThamAsAtsaMvatsare vA niyataM zizUnAm / ayugmamAseSu ca kanyakAnAM navAnnaprAzanamiSTametaditi / atrAnekakAlAbhidhAne'pi svagRhyoktakAlo mukhyastatra zukrAstAdivicAro nAsti / itareSu gauNakAleSu zukrAstavicAra Avazyaka eveti nakSatrairiti mRdulaghucarasahitaiH sthiranakSatraiH kuryAt // 17 // lagnabalaM vasaMtatilakayAha keMdratrikoNasahajeSu zubhaiH khazuddhe lagne trilAbharipugaizca vadaMti pApaiH // lagnASTaSaSTharahitaM zazinaM prazastaM maitrAM pAnilajanurbha masaca kecit // 18 // keMdratrikoNa iti // lagne khazuddhe dazame zuddhisahite sarvagraharahite dazame ityarthaH / keMdratrikoNasahajeSu zubhaiH sadbhiH trilAbharipugaiH pApairasadbhiH lagnASTaSaSThasthAnarahitaM caMdraM ca annaprAzane prazastaM vadaMti / nAradaH / dazame zuddhisaMyukte zubhalame zubhAMzake / zuklapakSe ca pUrvAhNe saumyayuktanirIkSite // triSaSTalAbhagaiH pApaiH keMdradhIdharmagaiH zubhaiH / vyaMtyArinidhanasthena caMdreNa prAzanaM zubham || vizeSamAha guruH / zukrArajJAH kramAdyAtAH saptamASTamadharmagAH / bhojyabhokturnavatve tu sarvadA maraNapradA iti / bhojyamannaM godhUmAdi tasya navatvena bhakSaNIyatve sati bhokturannaprAzanakarturbAlasya navatve sati vA zukraH saptamaH bhaumo'STamaH budho navamaH ete grahAH maraNapradA ityarthaH / maitreti / anurAdhAzatatArakA svAtIjanmanakSatrANi kecit asadvadaMti / zrIpatinA anuktatvAditi bhAvaH / janmanakSatraniSedho guruNoktaH / janmarkSe karmanakSatre AdhAnarkSe ca varjayet / karNavedhaM tathA mAnaM kSurakarmAnnabhojanamiti // tatrAnnasya bhojanamannabhojanamiti vyutpattyA vArSikanavAnna bhojanaviSayametat na puna - balAnnaprAzanaparam / tatra nAradenAtiprAzastyAbhidhAnAt / tathA ca nAradaH / paTabaMdhanacaulAnnaprAzane copanAyane / zubhadaM janmanakSatramazubhaM tvanyakarmaNIti // 18 ' atha grahANAM sthAnavazAtphalAnyanuSTubdvayenAha kSINeMdupUrNacaMdre jyajJabhaumArkArki bhArgavaH // trikoNavyaya keMdrASTasthitairuktaM phalaM grahaiH / / 19 // Aho! Shrutgyanam
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau zikSAzI yajJakRddIrghajIvI jJAnI ca pittaruk // - kuSThI cAnnaklezavAtavyAdhimAn bhogabhAgiti // 20 // kSINeMdviti / bhikSAzIti // trikoNe 9, 5 vyayaM 12 keMdrANi dazamarahitAni 1, 4, 7 aSTau 8 eSu sthitaiH kSINedvAdibhiH aSTabhibhikSAzItyAdikaM phalaM yathAsaMkhyenoktaM munibhiriti zeSaH / yathA eSu sthAneSu sthitaH kSINacaMdrazcettadAnnaprAzanakRt bAlo bhikSAzI daridraH syAt / pUrNacaMdrazcettadA jyotiSTomAdiyajJakRta guruzcedIrghajIvI budhazcet jJAnI bhaumazcet pittaruk pittakatA rugasyAsau pittaruk arkazcetkuSThI ArkiH zanizcedannAbhAvasaMbaMdhI klezo'nnaklezaH vAtapradhAno vyAdhirvAtavyAdhiH etau vidyate yasya so'nnaklezavAtavyAdhimAn syAt rAhuketvorapyetadeva phalam / zukrazcedbhogabhAk syAt / kSINacaMdrapUrNacaMdrayorlakSaNamAha vasiSThaH / saMpUrNedUbhayASTamyormadhyeduH pUrNasaMjJakaH / vinaSTaMdUbhayASTamyomadhye'sau kSINasaMjJaka iti // 19 // 20 // athabhUmyupavezanaM vasaMtatilakayAha pRthvIM varAhamabhipUjya kuje vizuddhe rikte tithau vrajati paMcamamAsi bAlam // badhvA zubhe'hni kaThisUtramatha dhruveMdu jyeSThaHmaitralaghubhairupavezayetkau // 21 // pRthvImiti // kuje vizuddhe bhaumabale sati riktAvarjite tithau paMcamamAsi vrajati lagne sati zubhe'hni zubhagrahavAre tathA dhruvamRge jyeSThAnurAdhAlaghunakSatrairupalakSite kAle kaTisUtraM paTTasUtrAdinirmitaM kaTisthale badhvA ko pRthivyAM bAlamupavezayat maMtrapAThapuraHsaraM upavezanAkhyaM saMskAraM kuryAt / maMtrAzca padmapurANe / rakSenaM vasudhe devi sadA sarvagataM zubhe / AyuHpramANasakalaM nikSipakha haripriye // acirAdAyuSastasya ye kecitparipaMthinaH / jIvitArogyavitteSu nirdahasvAcireNa tAn // dhAriNyazeSabhUtAnAM mAtastvamadhikA hyasi / kumAraM pAhi mAtastvaM brahmA tadanumanyatAm // tasyopavezanaM kRtvA bhUmau brAhmaNabhojanam / tataH kRtvA tataH kuryAdutsavaM pUvahija iti / utsavo nIrAjanAdiH idaM kanyAputrayoH sAdhAraNam / vizeSAbhAvAt // iti bhUmyupavezanam // 21 // atha jIvikAparIkSA bhUmyupavezanakAla eva zAlinyAhatasminkAle sthApayettatpurastAdvastraM zastraM pustakaM lekhanI ca // svarNa raupyaM yacca gRhNAti bAlastairAjIvaistasya vRttiHpradiSTA // 22 // tasminkAla iti // spaSTArtham AjIvairjIvikAbhiH / AjIvo jIvikA vArtA ityabhidhAnAt // 22 // Aho ! Shrutgyanam
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMskAraprakaraNam / atha zizostAMbUlabhakSaNamuhUrta sragdharayAhavAre bhaumAkihIne dhruvamRdulaghubhaviSNumUlAditIMdrasvAtIvasvabhyupetaimithunamRgasutAkuMbhagomInalagne // somyaiH keMdratrikoNairazubhagaganagaiH zatrulAbhatrisaMsthaistAMbUlaM sArdhamAsadvayamitasamaye proktamannAzane vA // 23 // vAre bhaumAkihIne iti // bhaumazanivarjite vAre zravaNamUlapunarvasujyeSThAsvAtIdhaniSThAsahitaiH dhruvamRdulaghunakSatrairupalakSite kAle mithunamakarakanyAkuMbhavRSamInAnAmanyatame lagne saumyagrahaiH keMdratrikoNagataiH azubhagaganagaiH pApagrahaiH SaSThaikAdazatRtIyagaiH sArdhamAsadvaye samaye bAlakasya tAMbUladAnaM proktam / vA athavA annAzane annaprAzanasamaye proktam // 23 // atha karNavedhamuhUrta sragdharayAhahitvaitAMzcaitrapoSAvamaharizayanaM janmamAsaM ca riktAM yugmAbdaM janmatArAmRtumunivasubhiH saMmite mAsyatho vA // janmAhAtsUryabhUpaiH parimitadivase jJejyazukraMduvAre'tho jAbde viSNuyugmAditimRdulaghubhaiH karNavedhaH prazastaH // 24 // hitvaitAniti // etAn padArthAn hitvA karNavedhaH prazasta ityanvayaH / harizayanaM ASADhazuklaikAdazImArabhya kArtikazuddhaikAdazIparyaMtam / janmamAsaM yasmin cAMdramAse caitrAdau janma sa janmamAsaH / kecit / Arabhya janmadivasaM yAvatriMzaddinaM bhavet / janmamAsaH sa vijJeyo varjitaH sarvakarmasu iti lakSaNalakSitaM varjayaMti / riktAm 4, 9, 14 yugmAbdaM samavarSa dvitIyacaturthAdikam / janmatArAM prathamadazamaikonaviMzAtmikAM ca hitvA / Rtviti RtumunivasubhiH saMmite mAsi SaSThasaptamASTamamAseSu atho vA janmAhAtsUryaiH dvAdazabhiH bhUpaiH SoDazabhiH parigaNite divase saurasAvane budhaguruzukracaMdravAre ojAbde viSamavarSe viSNuyugmaM zravaNadhaniSThe punarvasuma'ni mRgarevatIcitrAnurAdhAH laghUni hastAzvipuSyAbhijita etairnakSatraiH karNavedhaH prazastaH // 24 // atha karNavedhe lagnazuddhi praharSiNyAhasaMzuddha mRtibhavane trikoNakeMdranyAyasthaiH zubhakhacaraiH kavIjyalagne / pApAkhyairarisahajAyagehasaMsthairlamasthe tridazagurau zubhAvahaH syAt 25 saMzuddha iti // mRtibhavane'STamasthAne saMzuddhe sarvagraharahite sati zubhagrahaiH trikoNakeMdratryAya 9, 5, 1, 4, 7, 10, 3, 11 sthaiH sadbhiH kavIjyalagne zukragurvorlagne vRSatu Aho! Shrutgyanam
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau lAdhanurmInAkhye pApAkhyairgrahaiH tRtIyaSaSThaikAdazasthAnasthaiH gurau lagnasthe sati karNavedhaH zubhAvahaH zubhajanakaH syAt / athAbdapUrtimUhUrtaH prasaMgAt vidhiratne / abdena saureNa zizoH samAMte bAlaM susaMsnApya ca janmadhiSNye / kRtvAyuSo vRddhikaraM ca karma taM dhArayedvastrasuvarNasUtram // atra khaMDanakSatre nirNayamAha / vRddhagargaH / udayavyApi janmakSaM tasmAdvAhyaM tu janmataH / saMgavavyApi khaMDaH tatra janmakaraM zubham // dAkSiNAtyAstu janmamAsIyajanmatithAvandapUrti kurvatIti // 25 // atha cUDAkarmamuhUrta vivakSustanniSedhakaM prasaMgato'nyakaniSedhakaM ca kAlaM sragdharayAhagIrvANAMbupratiSThApariNayadahanAdhAnagehapravezAcaulaM rAjAbhiSeko vratamapi zubhadaM naiva yAmyAyane syAt // no vA bAlyAstavArdhe suragurusitayornaiva ketUdaye syAtpakSaM vArdhaM ca kecijjahati tamapare yAvadIkSAM tadugre // 26 // gIrvANeti // gIrvANAH devAH aMbu jalaM jalAzayaH tayoH pratiSThA utsargaH pariNayo vivAhaH dahanAdhAnamanyAdhAnam / gehapravezo gRhapravezaH caularAjAbhiSekau prasiddhau vratamupanayanaM idaM sarva yAmyAyane dakSiNAyane zubhadaM na syAt / tathA guruzukrayo lye aste vArdhakye ca pUrvoktaM na zubhadaM syAt / atha ketUdaye dhUmaketorudaye'pi pUrvoktaM na zubhaM syAt / caMDezvaraH / ketorastadinAdUrdhva saptAhaM maMgalaM tyajet / yAvatketUdayastAvadazuddhaH samayo hi saH // atra kecitketadaye jAte sati pakSaM paMcadaza dinAni jahati varjayaMti / vraahH| dRSTaH SoDazavAsarAnna zubhadaH kaizcitpradiSTaH zikhIti / kecittu pakSAMtare ardha pakSAdha sapta dinAni ketUdayAnaMtaraM jahati idamapi tatraiva / ketUdaye saptadinAni cordhvaM vihAya yAtrAdiSu garhitAni / dinAni zeSANi zubhAni nUnaM vadaMti raibhyapramukhA munIMdrAH // tamiti / apare AcAryAH taM ketuM yAvadIkSAM yAvaddarzanaM yajahati tadugre ketau dvitricUDe tAmasakIlakAdAvatiduSTaphalaM draSTavyam / teSAM lakSaNamAha gargaH / trizikhAzca tritArAzca raktalohitarazmayaH / prAyazastUttarAmAzAM sevaMte nityameva hIti / yattu yAvadarzanaM ketUdaye niSiddhamityuktaM tadugre brahmaputrAkhye ketau jJeyam / jyotirnibaMdhe / ketorastadinAdUrdhvaM sapta rAtrANi varjayet / brahmaputrodgame vayaM vratayAtrA ca maMgalam // tallakSaNamAha varAhaH / brahmasuta eka eva trizikho vargastribhiryugAMta karaH / aniyatadiksaMprabhavo vijJeyo brahmadaMDAkhya iti // 26 // atha zukragurvo lyavArdhakyayordinasaMkhyAmanuSTubhAha puraH pazcATTagorkhAlyaM tridazAhaM ca vArdhakam // pakSaM paMcadinaM te dve guroH pakSamudAhRte // 27 // Aho! Shrutgyanam
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMskAraprakaraNam / 97 puraH pazcAditi // bhRgoH zukrasya puraH pUrvasyAM dizyuditasya pazcimadizyuditasya ca yathAsaMkhyaM tridazAhaM bAlatvaM syAt / pUrvasyAM tridinaM pazcAddazadinamityarthaH / ca punaH bhRgorvArdhakaM pUrvasyAmaste pakSaM paMcadaza dinAni pazcAdaste paMca dinaani| guroste dve bAlyavArdhake pakSaM paMcadaza dinAni udAhRte kathite // 27 // . athAparamatena bAlyavArdhakaM cAnuSTubhAhate dazAhaM dvayoH prokte kaizcitsaptadinaM praiH|| vyahaM tvAtyayike'pyanyairardhAhaM ca vyahaM vidhoH // 28 // te dazAhamiti // diDiyamaM tyatkA dvayorguruzukrayoH te bAlyavArdhake dazAhaM dazadinaM prokta kaizcit / aparaistu saptadinaM bAlyavArdhake prokta anyairUyahaM tridivasaM te bAlyavArdhake prokte paraMtu Atyayike kAryasyAvazyaMbhAvo'tyayaH sa prayojanamasyeti Atyayika tasmin lagnAMtarAbhAve sati atikAlasya baToH avazyadeyAyAH kanyAyA vA yathAsaMbhavaM daza sapta tridinAni vayA'ni nAnyathetyarthaH / atha dezabhedena vA vyavasthA / gargaH / zukro guruH prAk paratazca bAlo vidhye dazAvatiSu saptarAtram / vaMgeSu hUNeSu ca SaT ca paMca zeSe tu deze tridinaM vadaMti / caMdrasya vizeSamAha / ardhAhamiti / vidhoste bAlyavArdhake krameNArdhAhaM tryahaM ca bhavataH / bAlyamardhadinaM vArdhakaM tridinaM caMdrasyetyarthaH / uktaM ca vasiSThena / vRddhatvamiMdostridinaM dinAdhU bAlatvamastatvamahaIyaM ca / yenoktamekaM divasaM zizutvamityetadiMdostadayuktameveti / kazyapena bAlo'pIduH zubha evoktH| vRddhacaMdraH striyaM haMti pati htystmaagtH| yatastvamRtarazmitvAdvAlo'pi zubhadaH zazIti / ata eva saMpUrNAyAmapi zuklapratipadi dvitIyAdine dvitIyAyAM prAtaryajJopavItAdikaM ziSTAH kuvaiti // 28 // atha caulamuhUrta stragdharArathoddhatAbhyAmAha cUDAvarSAttRtIyAtprabhavati viSame'STArkariktAdyaSaSThIparvonAhe vicaitrodagayanasamaye jeMduzukrejyakAnAm // vAre lagnAzayozcAsvabhanidhanatanau naidhane zuddhiyukte zAkropetairvimaitrairmRducaralaghubhairAyaSatristhapApaiH // 29 // kssiinncNdrkujsauribhaaskrairmRtyushstrmRtipNgutaajvraaH|| syuH krameNa budhajIvabhArgavaiH keMdragaizca zubhamiSTatArayA // 30 // cUDAvarSAditi / kSINacaMdreti // tRtIyAdvarSAditi lyablope paMcamI / tena garbhAdhAnakAlAjanmakAlAhA tRtIye varSe paMcame vA cUDAkaraNaM prabhavati kRtaM zubhodakaM bhvtiityrthH| tRtIye'bde zizorgarbhAjanmato vA vizeSataH / paMcame saptame vApi striyAH puMso'pi vA samamiti / manunA prathame varSe'pyuktam / cUDAkarma dvijAtInAM sarveSAmeva dharmataH / prathame'bde Aho ! Shrutgyanam
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNI tRtIye vA kartavyaM zruticodanAditi / atra bahukAloktau yathAgRhyaM vyavasthA / svagRhye vizeSakAlAnuktau tu samabalatvAtsarveSAM vikalpaH / aSTamI arko dvAdazI riktAH AdyA pratipat SaSThI parvANi pUrvoktAni caturdazyaSTamItyAdIni etairUne rahite'hni guruNA galagraho'pi niSiddhaH / vidyAraMbhavratoddezakSauraM caiva vizeSataH / galagrahe na kartavyaM yadIcchetputrajIvitamiti / vicaitra iti caitrarahite uttarAyaNe cUDA syAt / zubhAzubhaprakaraNokto janmamAsaniSedho'trApi dhyeyaH / tathA jJeduzukrejyakAnAM vAre lagnAMzayozceti / saumyagrahANAM vAre saumyagrahANAM lagne teSAmeva navAMze cUDA syAt / pApagrahANAM vAre'pi viprANAM tu zubho raviH / kSatriyANAM tu bhUsUnurviTzUdrANAM zaniH zubha iti prayogapArijAtokteH / tathA svabhanidhanatanau bhaM lagnaM rAzizva svasya me svabhe svabhAbhyAM nidhanaM aSTamaM lanaM tanna vidyate yasmiMstanau svajanmalagnajanmarAzibhyAmaSTamalanarahite lagne cUDA syAt / tathA naidhane aSTamasthAne zuddhiyukte zukravyatiriktasarvagraharahite lagne cUDA syAt / aSTamasthA grahAH sarve neSTAH zukravivarjitAH / zukrastu nidhane caule sarvasaMpatkaraH zizoriti parAzarokteH / jyeSThAyuktairanUrAdhArahitairmRducaralaghubhairdvAdazanakSatrairupalakSite kAle cUDA syAt / atha lagnabalam ekAdazaSaSThatRtIyasthAnasthaiH pApagrahairasadbhiH tathA kSINacaMdrabhaumazanisUryaiH kedragataiH krameNa yathAsaMkhyaM mRtyuH zastrAnmRtiH paMgutA khaMjatvam jvaraH etAni phalAni syuH budhajIvabhArgavaistu keMdrasthaiH zubhaM kalyANaM syAt / vasiSThena lagnAdiviSaye vizeSa uktaH / meSe duHkhI mRgeMdre ca vRzcike vyasanaM bhavet / rAjA baudhe ca dhanuSi zubhayukte na duSyati // viSazastra jalairghoraiH pIDyate maraNAnvitaH / kSaure mRtyurghaTe lagne zubhayukte'pi sakSataH || jAmitre bhAskare kSaure mRtyuH syAdbhUmije tathA / zukre saukhyavinAzaH syAnmaMdabhAgyaM zanaizvare iti / nakSatreSu vizeSamAha guruH / hastAzviviSNupauSNAni zraviSThAdityapuSyabham / saumyacitre tathA kSaure uttamA nava tArakAH / trINyuttarANi vAyavyaM rohiNI vAruNaM tathA // kSaure SaNmadhyamAH proktAH zeSA dvAdaza garhitA iti / kSaurAdiSu janmalagnaM zubhamAha bhRguH / kRSiH prayANaM kSauraM ca vivAhaH prAzanaM tathA / zizorvastraM ca pAnaM ca janmarAzau zubhaM bhavet || janmalagne zubhaM kSauraM madhye varjyaM vyaye'STama iti / gargastu / AtmarAzyudaye SaSThe dvAdaze nidhane tathA / zatrukSetre ca nIce ca kSauraM naiva prazasyate || janmalagnaM sati saMbhave varjyamityanayorvyavasthA / ca punariSTatArayA gocaraprakaraNoktayA zubhaphaladayA tArayA cUDA syAt / kezavamAnartapuraM pATaliputraM purImahicchatram / ditimaditiM ca smaratAM kSauravidhau bhavati kalyANamiti // 29 // 30 // atha sagarbhAyAM saMskAryamAtari vizeSamanuSTubhAha 98 paMcamAsAdhike mAturgarbhe caulaM zizorna sat // paMcavarSAdhikasyeSTaM garbhiNyAmapi mAtari // 31 // Aho! Shrutgyanam
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMskAraprakaraNam / paMcamAsAdhika iti // saMskAryamAturgarbhe paMcamAsebhyo'dhike sati caulaM zubhaM na syAt paMcamAsebhyaH pUrva caulaM zubhamityarthaH / garbha mAtuH kumArasya na kuryAccaulakarma ca / paMcamAsAdadhaH kuryAdata UrvaM na kArayediti vasiSThokteH / asyApavAdamAha / paMcavarSAdhikasyeti / ullaMghitapaMcavarSasya zizormAtari garbhiNyAmapi satyAM paMcamAsAdUrdhvamapi caulamiSTam / nAradaH / sUnormAtari garbhiNyAM cUDAkarma na kArayet / paMcamAbdAtprAgathovaM garbhiNyAmapi kArayet / / sahopanItyA kuryAccettadA doSo na vidyata iti / atra tu paMcavarSANAM nyUnAdhikabhAvo nApekSitaH sarvApavAdakatvAt // 31 // ___ atha caule tArAbalamAvazyakamityuktaM tatra duSTatArApavAdaM zAlinyAhatArAdauSTaye'bje trikoNocage vA kSauraM satsyAtsaumyamitrasvavarge // saumye bhe'bje zobhane duSTatArA zastA jJeyA kSaurayAtrAdikRtye 32 __ tArAdauSTaye iti // duSTatArAyAmapi satyAM abje caMdre trikoNoccage trikoNage uccage vA sati kSauraM sat zubhaM syAt / vA athavA saumyamitrasvavarge saumyAnAM budhaguruzukrANAM SaDvarge caMdre sati athavA svasyaiva SaDdarge sati kSauraM satsyAt / saumya iti / saumye bhe zubhagraharAzau caMdre sati svasya gocareNa zobhane sati duSTatArApi kSaurayAtrAdikRtye zobhanA samIcInA jJeyA // 32 // atha vizeSamanuSTubhAhaRtumatyAH sUtikAyAH sUnozcaulAdi nAcaret // jyeSThApatyasya na jyeSThe kaizcinmArge'pi neSyate // 33 // RtumatyA iti // RtumatyA rajasvalAyAH tathA sUtikAyA jAtApatyAyAzca sUnocaulopanayanavivAhAdikRtyaM bAlasya bAlikAyAzca vA nAcarena kuryAt / uktaM ca pracetasA / yasya mAMgalikaM kRtyaM tasya mAtA rajasvalA / tadA sa mRtyumApnoti paMcamaM divasaM vineti / vivAhotsavakAryeSu mAtA caiva rajasvalA / vaidhavyaM jAyate tatra nRnAryoH pANipIDana iti / jyeSThApatyasyAdyagarbhasutasya kanyAyA vA zubhakRtyaM caulAdikaM jyeSThe mAsi na bhavati / kaizciditi mArgazIrSe'pi kaizcidAcAryerAdyagarbhasutakanyayormaMgalakRtyaM neSyate / bharadvAjaH / mArgazIrSe tathA jyeSThe kSauraM pariNayaM vratam / Adyagarbhaduhitozca yatnena privrjyediti||33|| atha sAmAnyataH kSauramuhUrta tanniSiddhaM kAlaM ca zArdUlavikrIDitenAhadaMtakSauranakhakriyAtra vihitA caulodite vAroM pAtaMgyAraravInvihAya navamaM ghasraM ca saMdhyAM tathA // rikta parva nizAM nirAsanaraNagrAmaprayANodyatasnAtAbhyaktakRtAzanaihi punaH kAryA hitaprepmubhiH // 34 // Aho ! Shrutgyanam
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNa daMtakSaureti // caulodite vAre nakSatre daMtakriyA gharSaNAdikA kSaurakriyA nakhakriyA vihitA uktA / niSiddhakAlamAha / pAtaMgIti | pataMgasya sUryasyApatyaM pAtaMgiH zaniH bhaumaravI teSAM vArAn tyaktvA navamaM ghastraM yaddine kSauraM kRtaM tato navamadine punaH kSauraM na kAryam / tathA saMdhyAM prAtaHsAyaMkAlau vihAya tathA riktAm parvANi pUrvoktAni nizAM rAtriM ca vihAya / athAdhikAriNo nirUpyate / hitaprepsubhiH svAbhamicchadbhiH etAdRzairhi nizcayena kSaurakriyA na kAryA / kairnirAsanaiH AsanarahitaiH raNaH saMgrAmaH grAmaprayANamarthayAtrA etadarthamudyataiH kRtodyogaiH snAtaiH kRtasnAnaiH abhyaktaiH kRtatailAbhyaMgaiH kRtAzanaiH kRtabhojanaiH suvarNAdyalaMkArabhUSitairityapi dhyeyam // 34 // 100 atha maMjubhASiNyAvizeSamAhaRtupANipIDamRtibaMdhamokSaNe kSurakarma ca dvijanRpAjJayA caret // zavavAhatIrthagamasiMdhumajjanakSuramAcarenna khalu garbhiNIpatiH // 35 // RtupANipIDeti // kratau yajJe tathA pANipIDo vivAhastatra zmazrukarmAdau mRtauM mAtApitrormaraNe baMdhamokSaNe kArAgRhe baddhasya mokSaNe dvijAjJayA brAhmaNAjJayA rAjAjJayA ca duSTe'pi vAranakSatrAdau kSauraM caret kuryAt / anyacca / gaMgAyAM bhAskarakSetre mAtApitrormRte'hani / AdhAne somapAne ca SaTsu kSauraM vidhIyate // anyacca | rAjakAryaniyuktAnAM naTAnAM rUpajIvinAm / zmazruromanakhacchede nAsti kAlavizodhanamiti / atha zaveti garbhiNI garbhavatI tasyAH bhartA zavavAhaM mRtakavahanam tIrthagamaM tIrthayAtrAm upalakSaNatvAdvidezagamanamapi siMdhumajjanaM samudrasnAnam kSuraM kSurakarma etAni karmANi nAcaret na kuryAt / uktaM ca / siMdhusnAnaM drumacchedaM vapanaM pretavAhanam / videzagamanaM caiva na kuryAdgarbhiNIpatiH // rAjA yogI puraMdhrI ca mAtApitrostu jIvatoH / muMDanaM sarvatIrtheSu na kuryAdgarbhiNIpatiH / nAradaH / vapanaM maithunaM tIrthaM varjayedgarbhiNIpatiH / zrAddhaM ca saptamAnmAsAdUrdhvaM nAnyatra vedavit // 35 // atha rAjJAM kSaure vizeSaM sarvathA varjyanakSatrANi ca bhujaMgaprayAtenAhanRpANAM hitaM kSaurabhe zmazrukarma dine paMcame paMcame'syodaye vA // SaDagnistrimaitro'STakaH paMcapitryo ndato'bdhyaryamA kSaurakRnmRtyumeti // 26 // nRpANAmiti // nRpANAM paMcame paMcame dine kSauranakSatre zmazrukarma hitaM syAt / paMcame dine yadi kSauranakSatrAbhAvastadarthamAha / asyodaye veti athavA'sya kSaurabhasya udaye zmazrukarma kAryam udayazabdena tannakSatrasya svAmino muhUrtaH / tathA ca gargaH / kSaurakarmamahIzAnAM paMcame paMcame'hani / kartavyaM kSauranakSatre 'pyathavA tanmuhUrta ke iti / utpalena tu vArAhapa - Aho! Shrutgyanam
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMskAraprakaraNam / 101 dyavyAkhyAnAvasare asya udaye asya kSaurabhasya udaye lagne iti vyAkhyAtam / tathA meSalagnaM triMzadbhAgAtmakaM tatrAdyAstrayodaza bhAgA viMzatikalAdhikA yAvatA kAlena meSalagne udayaM yAMti tAvadazvinInakSatramudayaM yAtIti tadanaMtaraM tAvaMta evAMzA yAvatA kAlenodayaM yAMti tAvadUrayudaya ityanena nyAyena sarveSAM nakSatrANAmudayA jJeyAH / bhrAtarastu evaM vyAkurvate / yasmin kAle azvinyA udayakSitijasaMbaMdha: saMpadyate taM samayamArabhyayAvadbharaNyA udayakSitijasaMbaMdhastadaMtare yAvAnkAlaH so'zvinyA udaya ucyate / evaM satyudayalanadvayAMzAMtarAlAt gaNitamArgeNa yAvAniSTakAla Agacchet sa eva tannakSatrodaya iti niSkRSTo'rthaH / SaDaniriti agniH kRttikA kSaurAvRtyA SaDrAraM kRttikA yasya saH evaM trINi maitrANyanUrAdhA yasya aSTau kA rohiNyo yasya paMca pitryANi maghA yasya abdhayazcatvAro'ryamaNa uttarAphalgunyo yasya sa etAdRzaH kSauradabdato varSAnaMtaraM mRtyuM maraNameti prApnoti / vasiSThaH / aSTAbjaRkSaH pitRpaMcakazca SaDvahnidhiSNyazcaturaryamarkSaH / trimaitrabhaH padmajasannibho'pi kSaurI naro'bdAnnidhanaM gataH saH / iti kSauram // 36 // atha prAptakAlatvAdakSarAraMbhamuhUrta paMcacAmaracchaMdasAha - gaNezaviSNuvAgramAH prapUjya paMcamAdake tithau zivArkadigdvaSaTzaratrike rakhAvudak // laghuzravonilAMtyabhAditIzatakSamitrabhe caronasattanau zizorlipigrahaH satAM dine // 37 // gaNezeti // gaNezaviSNU prasiddhau vAk sarasvatI ramA lakSmIH etA devatAH prapUjya paMcame varSe sati ziva ekAdazI dvAdazI dazamI dvitIyA SaSThI paMcamI tRtIyA AsAmanya - tamatithau vAvudak uttarAyaNagate sati tathA laghunakSatrANi hastAzvipuSyAH zravaNasvAtireva - tI punarvasuH Iza ArdrA takSA citrAH mitramanurAdhA eSAmanyatamanakSatre sati tathA satAM somajJaguruzukrANAM dine divase tathA cararAzayo meSakarkatulAmaMkarAstadrahita zubhasvAmike vRSamithunakanyAdhanurmInAnAmanyatame lagne sati zizoliMpigraho nUtanAkSarAlekhanaprAraMbhaH kAryaH 37 atha vidyAraMbhamuhUrta paMcacAmareNAha mRgAtkarAcchratraye'zvimUlapUrvikAtraye guruarshitavitsite'hni SaTzaratrike // zivArkarike tithau dhruvatyamitrabhe paraiH zubhairadhItiruttamA trikoNakeMdragaiH smRtA // 38 // mRgAditi // mRgAtraye mRgArdrApunarvasuSu hastAtraye hastacitrAsvAtISu zruteH zravaNAtraye zravaNadhaniSThAzatameSu azvinyAM mUle pUrvAtraye gurudvaye puSyAzleSayoH tathA sUryagu Aho! Shrutgyanam
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 muhUrtaciMtAmaNI ruzukrANAM dine tathA SaSThIpaMcamyAditithiSu zubhaiH keMdra trikoNagaiH sadbhiH adhItiH zubhA smRtA adhotiradhyayanam / paraiH dhruvAMtyamitrame adhItiH zubhA proktA / idaM vacanaM dhanurvidyAviSayamiti dIpikokteH vidyAraMbhe zravaNatrayopAdAnaM mahezvarAdimatAt / vasiSThAdibhiH zravaNasya kevalasyoktatvAt / iti vidyAraMbhaH // 38 // atha vratabaMdha iti viMzatipadyaiH procyate iti zeSaH / tasya trividho'pi kAlo nityaH kAmyo gauNazca krameNa taM zArdUlavikrIDitenAha viprANAM vratabaMdhanaM nigaditaM garbhAjjanervASTame varSe vApyatha paMcame kSitibhujAM SaSThe tathaikAdaze // vaizyAnAM punaraSTame'pyatha punaH syAdvAdaze vatsare arosa dviguNe gate nigadite gauNaM tadAhurbudhAH // 39 // } viprANAmiti // garbhadinamArabhyASTame saure varSe'thavA janerutpattidinAtsauravarSe'STame sati viprANAM vratabaMdhanaM nityaM gaditam / atha kAmyam / viprANAmeva garbhAjjanervA paMcame varSe kAryam / evaM kSitibhujAM kSatriyANAM garbhAjanervA SaSThe varSe kAmyam / garbhAjjanervA ekAdaze sauravarSe nityaM vaizyAnAM punastathaivASTame kAmyam / tathaiva garbhAjjanervA dvAdaze nityam / nAradaH / AdhAnAdaSTame varSe garbhato vAgrajanmanAm / rAjJAmekAdaze mauMjIbaMdhanaM dvAdaze vizAmiti / atra phalAzravaNAnnityamityavasIyate / manuH / brahmavarcasakAmasya kAryaM viprasya paMcame / rAjJo balArthinaH SaSThe vaizyasyArthArthino'STame // atra phalazravaNAtkAmyatA paiThInasinA garbhapaMcame vratabaMdhanamuktam / garbhapaMcame'bde brAhmaNamupanayediti garbhaSaSThe'STame ca kSatriyavizorjJeyaM garbhAdisaMkhyAvarSANAmiti smRtezca / ApastaMbasUtre garbhASTameSu brAhmaNamupanayedgarbhekAdazeSu rAjanyaM garbhadvAdazeSu vaizyamiti bahutvAnyathAnupapattyA garbhaSaSTasaptamASTameSviti nRttikRdvyAkhyAnAtrayANAmapi nityakAlatA / evaM garbhekAdazeSvityAdAvapi vyAkhyeyam / etacca tacchAkhAdhyAyiviSayaM jJeyam / atha gauNakAla ucyate nigadite prokte garbhAjjanervASTame ityAdike kAle tasmin dviguNe gate sati tadratabaMdhanaM gauNamAhuH / yathA brAhmaNasya SoDazavarSaparyaMtam kSatriyasya dvAviMzativarSaparyaMtam vaizyasya caturviMzativarSaparyaMtaM gauNamityarthaH / manuH / ASoDazAdbrAhmaNasya sAvitrI nAbhivartate / AdvAviMzAdbrahmabaMdhorAcaturviMzaterviMzaH // ata Urdhva trayo'pyete yathAkAlamasaMskRtAH / sAvitrIpatitA vrAtyA bhavatyapi ca garhitA iti / keshvH| svasvamauMjI mukhyakAlA cchreSThamadhyAdhamAH samAH / tisraH kezavadaivajJaiH proktA mauMjInibaMdhana iti // 39 // 1 Aho! Shrutgyanam
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMskAraprakaraNam / atha vratabaMdhe nakSatrAdikaM vasaMtatilakayAha kSipravavAhicaramUlamRdutripUrvAraudre'rkavidgasiteMdudine vrataM sat // vitrISurudraravidikpramite tithau ca kRSNAdimatrilavake'pi na cAparAhne // 40 // kSipreti // gIrvANAMbupratiSThetyAdinA dakSiNAyananiSedhAduttarAyaNamAsaSaTkaM prazastamiti mAsAnAmuktatvAnnakSatrAdikamevoktam / tatra kAzyapaH / Rtau vasaMte viprANAM grISme rAjJAM zaradyatha / vizAM mukhyaM ca sarveSAM dvijAnAM copanAyanam // sAdhAraNaM ca mAseSu mAghAdiSu ca paMcasu / kSipreti kSiprANi hastAzvipuSyAH dhruvANi rohiNyuttarAtrayam / ahirAzleSA carANi zravaNadhaniSThAzatatArApunarvasusvAtyaH mUlam mRdUni mRgarevatIcitrAnurAdhAH tistraH pUrvAraudramAdro eSu dvAviMzatibheSu vratabaMdhanaM sat / uktaM ca / prAjApatyAdiSaDakSe bhagaAdiSu paMcasu / mUlAdidazake caiva samaitre vratabaMdhanamiti // arthAdbharaNIkRttikAmaghAvizAkhAjyeSThAsu na kAryamityarthaH / etAni sarvazAkhAnakSatramelakAbhiprAyeNoktAni kvacit jyeSThAzatatArApi gRhItA zrIpatinibaMdhe / azvinImRgacitrAsu haste svAtyAM ca zakrabhe / puSye ca pUrvAphalgunyAM zravaNe pauSNabhe tathA // vAsave zatatArAsu vratabaMdhaH prazasyate / bhujabalarAjamArtaDayorapi / hastatraye daityariputraye ca zAkeMdupupyAzvinirevatIpviti / haste zakrAzvicitrAditivasuvaruNopeMdrapuSyedupauSNasvAtISvavyAhatAsu smRtamupanayanaM bhArgavAdyairmunIMdvairiti ca / arketi sUryabudhaguruzukracaMdradivaseSu vrataM sat arthAt bhaumazanI niSiddhau / nAradaH / AcAryasaumyakAvyAnAM vArAH zastAH zazInayoH / vArau tau madhyaphaladAvitarau niMditau vrate // tatrApyastaMgatabudhasya vAro varvyaH / astaMgatasya saumyasya vAro vajyoM dvijanmana iti nAradokteH / dvitrISviti dvitIyAtRtIyApaMcamyeekAdazIdvAdazIdazamIsaMjJAsu tithiSu ca vrataM satsyAt nAradena saptamItrayodazyoH prAzastyamuktaM tadvasaMtAbhiprAyeNeti jJeyam / uktaM ca tenaiva / vinartunA vasaMtena kRSNapakSe galagrahe / aparAhne copanItaH punaH saMskAramarhatIti / kRSNAdimeti vihitamAsAnAM kRSNapakSasyAdimatrilavake paMcamIparyaMta vrataM sat tyaktvA caturthImapi kRSNapakSe tvAdye tribhAge zubhadaM vrataM saditi vasiSThokteH / na ceti tridhAvibhaktadinasya trayo vibhAgAH krameNa pUrvAhnamadhyAhnAparAhnasaMjJakA bhavaMti tatrAparAhnabhAge vrataM na sat / aparAhne copanItaH punaH saMskAramarhatIti nAradokteH / tridhA vibhajya divasaM tatrAdau karma daivikam / dvitIye mAnuSaM kArya tRtIye'ze tu paitRkamiti nAradokteH // 40 // Aho ! Shrutgyanam
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau atha vratabaMdhe sAmAnyato lagnabhaMgayogaM pramANikayAhakavIjyacaMdralagnapA ripo mRtau vrte'dhmaaH|| vyaye'bjabhArgavI tathA tanau mRtau sute khlaaH||41|| kavIjyeti // ripau SaSThe mRtAvaSTamasthAne cecchukragurucaMdralagnasvAmino bhavaMti tadA adhamA mrnnkaarkaaH| abjabhArgavau caMdrazukrau vyaye adhamau khalAH pApagrahAH lagnASTamapaMcamasthAneSu sthitAH adhamAH // 11 // atha sAmAnyato lagnamanuSTubhAhavratabaMdhe'STaSaDriAphavarjitAH zobhanAH shubhaaH|| viSaDAye khalAH pUrNo gokarkastho vidhustanau // 42 // vratabaMdha iti // zubhagrahAH aSTamaSaSThadvAdazasthAnasthitAzcetsyurna zobhanAH anyasthAne vratabaMdhe zobhanAH / khalAH pApAH tRtIyaSaSThaikAdazasthAneSu zobhanAH syuH gokarketi pUrNaH zuklapakSIyo vidhuH vRSabhasthaH karkasthazca tanau yadi bhavettadA san zobhanaH nAnyathA / guruH / caMdre lagne'bhizastaH syAtkSayarogI sitetare / zuklapakSe bhavedyajvA khabhe tuMge vizeSata iti / kazyapastUccasthaM caMdraM sadaiva nyaSedhat / vardhamAno'pi vA pUrNazcaMdro yadi vilagnagaH / niHsvaM karoti vatinaM lagnagaH kSayarogiNamiti / uccasthasaMbaMdhinoH pakSayordezAcArato vyavasthA khagRhagastUttamo matadvaye // 42 // atha varNezazAkhezAn zAlinyAha viprAdhIzau bhArgavejyo kujArkI rAjanyAnAmoSadhIzo vizAM ca // zUdrANAM jJazcAMtyajAnAM zaniH syA cchAkhezAH syurjiivshukraarsaumyaaH||43|| vimAdhIzAviti // zukrabRhaspatI brAhmaNAdhIzau bhaumasUryau kSatriyANAM svAminI oSadhIzazcaMdro vaizyAnAM svAmI budhaH zUdrANAM svAmI zaniraMtyajAnAM cAMDAlAnAM svAmI Rgvedo'thayajurvedaH sAmavedo hyatharvaNa iti vedakramAjjIvazukrArasaumyAH zAkhezAH syuH Rgvedasya guruH yajuSaH zukraH sAno bhaumaH atharvaNo budhaH svAmI // 43 // varNezazAkhezayoH prayojanaM vasaMtatilakayAha zAkhezavAratanuvIryamatIva zastaM zAkhezasUryazazijIvabale vrataM sat // jIve bhRgau ripugRhe vijite ca nIce syAvedazAstravidhinA rahito vratena // 44 // Aho ! Shrutgyanam
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMskAraprakaraNam / 105 zAkhezeti // yaH svazAkhAdhipastasya vArastanurlagnaM ca vIryaM balaM gocaraprakAreNa svagRhAdyavasthitatvena vA balavatvaM ca vratabaMdhe'tIva zastam / yathA guruH RgvedinAmIzo'to guruvAre gurulane dhanurmInAkhye gurubale ca sati upanayanamatIva zubham / evaM sarvatra vijJeyam / nAradaH / zAkhAdhipativArazca zAkhAdhipavalaM zizoH / zAkhAdhipatilanaM ca tritayaM durlabhaM vrate // zAkheti zAkhA vedastasyezaH svAmI tulyanyAyatvAdvarNezo'pi grAhyaH / sUryazazijIvAH prasiddhAH eSAM bale sati vrataM satsyAt anyathA netyarthaH / jIve iti jIve bhRgau cakArAcchAkheze varNeze vA vijite yuddhe parAjite nIcarAzisthe ca sati vratenAnuSThitena satA vedazAstravidhinA vedo vedAdhyayanaM zAstraM zAstrAdhyayanaM vidhirnityanaimittikazrautasmArtakarmAnuSThAnAkhyasteSAM samAhAradvaMdvastena rahito vratI syAt / vasiSThaH / zAkhazaguruzukrANAM mauye bAlye ca vaardhke| naivopanayanaM kAryaM varNeze durbale satIti / tena bhaumabudhayoraste sAmagAtharvaNazAkhinorupanayanAdi na bhavatIti tattvam / tatra nIcAdyavasthitatve'pi zAkhezAdeH parihArasAha vasiSThaH / zatrunIcAdhizatrusthe svAMze vA svocca bhAgage / zAkheze vA gurau zukre na nIcaphalamazruta iti / zukrasya zatrurAzisthatvaM vRSabhasthe'rke kadAcitsaMbhavati nIcagatvaM zaradi vaizyamupanayediti vaizyopanayane saMbhavatIti dhyeyam // 44 // atha janmamAsAdeH pratiprasavamAha janmarkSamA salagnAdau vrate vidyAdhiko vratI // Adyagarbhe'pi viprANAM kSatrAdInAmanAdime // 45 // janmakSaiti // janmanakSatre janmamAse janmalagne Adizabdena janmatithau viprANAM brAhmaNAnAM Adyagarbhe'pi apizabdAt dvitIyagarbhAdAvapi vratI bAlo vrate yajJopavIte vidyAdhikaH syAt / kSatrAdInAM kSatriyavaizyAnAM punaranAdime dvitIyagarbhAdibAlake sati janmakSamAsanAdau vidyAdhiko vratI syAt / Adyagarbhe tu teSAM sarvathA niSedha eva / zaunakaH 1 janmodaye janmasu tArakAsu mAse tathA janmatithau ca rAzau / bratena vipro'lpaparizruto'pi prajJAvizeSaiH prathitaH STathivyAm || garbhASTame gargaparAzarAdyaiH phalaM yaduktaM vratabaMdhane / tato'dhikaM janmasu tArakAsu mAse'thavA janmani vADavAnAm // vADavAnAM viprANAM dvijAtyagrajanmabhUdevavADavA ityabhidhAnAt / prathamadazamaikonaviMzanakSatrANAM grahaNArthaM janmasu tArakAsvityuktam janmamAsaniSedhastu AdyagarbhaviSayaH kSatriyavaizyayoH viprANAM tu vADavAnAmiti vizeSokterAdyagarbhAnAdyagarbhasAdhAraNajanmamAse upanayanam ato janmamAsAdau zastamiti jJeyam // 45 // 14 Aho! Shrutgyanam
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 atha gurubalamanuSTubhAha muhUrtaciMtAmaNa baTukanyAjanmarAzetrikoNAyadvisaptagaH // zreSTho guruH khaSayAthe pUjayAnyatra niMditaH // 46 // baTukanyeti // baTurupanayanAdhikArI tathA kanyA strIjAtyapatyaM tajjanmarAzernavamapaMmaikAdazadvitIya saptamasthAnasthito guruH zreSTha uttamaH dazaSaTtRtIyaprathamasthAnasthito guruH pUjayA pUjAvidhAnenAnuSThitena zreSThaH anyatra caturthASTamadvAdazasthAnastho niMdyo niSiddha - tyarthaH / nAradaH / bAlasya balahIno'pi zAMtyA jIvo balapradaH / yathoktavatsare kAryamanuktenopanAyanam // vasiSThaH / ukte'pi varSe na gururbalI cecchAMtyA prazastaM vratabaMdhakarma / anuvarSe subalaprado'pi naivaitayorabdabalaM garIya iti / gargaH / vratabaMdhe vivAhe ca pratiSThAyAM vizeSataH / gocareNaiva kartavyaM vedhAdikamakAraNamiti / vedhastu / vyaye pakSaistri zailaiH khage naMdaiH sukhe shraiH| raMdhre rudrairgrahairviddho guruH zuddho'zubho'nyathA // prAcyAstu gocarabalAbhAve'STakavargabalamAhuH / rAjamArtaMDaH / aSTavargavizuddheSu guruzItAMzubhAnuSu / vratodvAhau tu kartavyau gocareNa kadAcaneti / anyacca / aSTavargeNa ye zuddhAste zuddhAH sarvakarmasu / sUkSmASTavargasaMzuddhisthUlA zuddhistu gocare / tatra guroraSTavargo bRhajjAtake / diksvAdyASTamadAyabaMdhuSu kujAtsvAtsatrikeSvaMgirAH sUryAtsatrinavaSudhasvinavadiglAbhArigo bhArgavAt / jAyAyArthanavAtmajeSu himagormaMdAtriSaDdhIvyaye digvaSiTsvasukhAya pUrvanavago jJAtsasmareSUdayAt // varAhaH / pUjAbhilASaM prati nisTahe'pi kuryAddharau zuddhivivarjite'pi / varasyA zubhadaM vivAhaM vadaMti gargacyavanAdimukhyAH // atra caturthASTamadvAdazasthAnasthitatvena gurordviguNatriguNAdikAM pUjAM vidhAya vivAhavratabaMdhAdizubhamiti saMpradAyavidaH // 46 // atha gurudauSTacApavAdamanuSTubhAha svoce svabhe svamaitre vA svAMze vargottame guruH // riphASTaturyospISTo nIcAristhaH zubho'pyasan // 47 // I svocca iti // gurucaturthAdiniMdyasthAnasthito'pi svocce karke svabhe dhanurmIne svamaitre meSasiMhanRzcike svAMze dhanurmInanavAMze vargottame navAMze / yathA vRSarAzau vRSanavAMze gururvargottama iti vargottamalakSaNam / vargottamA navAMzAzcarAdiSu prathamamadhyAMtA iti / eSu sthito gururiSTaH zubhaphaladAtA / anyeSu etAdRzo gururatIva zubhaH / bhujabalaH / vargottame svabha vane bhavane'tha maitre mitrAMzake svabhavanoJcanavAMzake vA / janmASTariH pharipukhatricaturtho'pi jIvaH sukhArthasutavRddhikaro vivAhe // nIceti / nIcaM makaraH aristhaH mithunakandhAtulAvRSarAzisthaH zubho'pyasan aniSTaphaladAtetyarthaH / uktaM ca / uccasthaH svagRhe suhRdbhavanago vAca - 1 Aho! Shrutgyanam
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMskAraprakaraNam | 107 spatirnityazaH pUrNAyurvividhArthasaukhyajanako janmASTamastho'pi cet / nIcastho'rigRhe divA - karakaracchAyAnugAmI sadApISTo'niSTaphalaM dadAti niyataM vaidhavyaduHkhAspadam || atrASTamastho'pi cedityapizabdena cASTamaM lakSaguNaM prapUjayediti vidhAnAt pUjAmanIhamAne'pyupanayanAdi zubhaM syAt dvAdazacaturthasthAnasthasya tu dviguNapUjAmicchataH tathAtRtIyAdisthAnasthasya pUjAmAtrApekSasya guroH zubhaphaladAtRtAstIti kiMvaktavyamiti kaimutikanyAyasUcanArtho'pizabdaH / nacASTamaM lakSaguNaM pUjayediti zatrugRhasthitagurvabhiprAyam / asyApavAdo ratnakoze / gocarASTakavargAbhyAM yasya zuddhirna labhyate / tasyopanayanaM kAryaM caitre mInagate rau // harau siMhAMzage jIve nIcarkSe nIcabhAgage / mauMjIbaMdhaH zubhaH proktatre mInagate rakhau // pAThAMtaram / janmabhAdaSTage siMhe nIce vA zatruge gurAviti / arthAccai megosrko niSiddhaH / tathAcoktam / saumyAyane vrataM kArya caitre mAsi vizeSataH / jhaSoM na niMdyo yadi phAlgune syAdajastu vaizAkhagato na niMdyaH / madhvAzritau dvAvapi varjanIyAvityAdivAcAmiyameva yuktiriti idaM gaNezadaivajJairabhyadhAyi tannirmUlamiva pratibhAti mUlavAkyAbhAvAt // 47 // atha vratabaMdhe varjyAnanuSTubhAha kRSNe pradoSe'nadhyAye zanau nizyaparAhake // prAkasaMdhyAgarjite neSTo vratabaMdho galagrahe // 48 // kRSNeti / eSu vratabaMdho neSTaH kRSNe prathamatribhAgarahitakRSNapakSe pradoSe yasmindine saMdhyAkAle pradoSo bhavettaddivase pradoSalakSaNamarkatarketyAdyagre vakSyati / anadhyAye vakSyamANe nizIti aMgavaMgakaliMgeSu saurASTramagadheSu ca / tIrthayAtrAM vinA gacchan punaH saMskAramarhatI punaH saMskAraprAptau nimittAnaMtarameva naimittikamiti nyAyena yadi rAtrisadbhAvastadopanayanaM mAbhUditi rAtridoktiH / tathA prAkasaMdhyA prAtaH saMdhyA tasyAM garjite meghazabde / vasiSThaH / vrate hi pUrvasaMdhyAyAM vArido yadi garjati / taddinaM syAdanadhyAyo vrataM tatra vivarjayediti / aparArkaH 1 kSINe caMdre'STame zukre niraMze caiva bhAskare / kartavyaM nopanayanaM nAnadhyAye galagrahe // rAzeH prathamabhAgastho niraMzaH sUrya ucyate / tathA galagrahe / galagrahAnAha guruH / trayodazyAdi catvAri saptamyAdi dinatrayam / caturthI caikataH proktA aSTAvete galagrahAH // daivajJamanohare / pradoSe nizyanadhyAye maMde kRSNe galagrahe / madhuM vinopanItastu punaH saMskAramarhatIti / galagrahe pradoSe ca svalpAyurupajAyata iti ca // 48 // athAMzaphalamanuSTubhAha 'krUro jaDo bhavetpApaH paTuH SaGkarmakRduH // yajJArthabhA tathA mUrkho khyAdyaMze tanau kramAt // 49 // Aho! Shrutgyanam
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 muhUrtaciMtAmaNau krUro jaDa iti // SaT karmANi yajanaM yAjanaM caiva tathA dAnapratigrahau / adhyApanaM cAdhyayanaM SaTkarmA dharmabhAgvija iti / anyat spaSTam // 49 // atha caMdranavAMzaphalaM svanavAMze sApavAdaM to jau lagurU vada moTanakamiti lakSaNalakSitena moTanakacchaMdasAhavidyAnirataH zubharAzilave pApAMzagate hi dridrtrH|| caMdre svalave bahuduHkhayutaH karNAditibhe dhanavAnsvalave // 50 // vidyAnirata iti // yasmin kasmin rAzau caMdro yadi zubhagraharAzinavAMze syAttadA vratI vidyAnirato bhavet / yadi pApagraharAzinavAMze caMdrastadA daridrataraH dhanararahitaH / yadi svalave kakauze syAt tadA bahuduHkhasahito bhavet / atha svaaNshgtcNdrsyaapvaadmaah| karNeti / kaNe zravaNe aditau punarvasau nakSatre upanayane khAMze caMdraH syAttadA dhanavAn bhavet / nAradaH / zravaNAditinakSatre karkAzasthe nizAkare / tadA vratI vedazAstradhanadhAnyasamRddhimAniti // 50 // keMdrasthAnAM phalamanuSTubhAha rAjasevI vaizyavRttiH zAstravRttizca paatthkH|| prAjJo'rthavAn mlecchasevI keMdre sUryAdikhecaraiH // 51 // rAjasevIti // keMdre sUryAdikhecaraiH pratyekaM sahite kramAdidaM phalaM jJeyam / anyaspaSTam / atra lagnasthaM caMdraM keMdrasthaM zani ca vinA sarve grahAH zubhA ityavagamyate munibhistu keMdrapApA niSiddhA ityuktam / yadAha nAradaH / sphUrjitaM keMdrage bhAnau vatino vaMzanAzanam / kUjitaM keMdrage bhaume ziSyAcAryavinAzanam // karoti ruditaM keMdrasaMsthe maMde mahAgadam / lagnakeMdragate rAhau raMdhaM mAtRvinAzanam // upakeMdragate ketau vrativittavinAzanamiti / atra svagRhoccAdyavasthitAH pApAH keMdrasthAH zubhaphaladAtAraH anyathA neti viruddhArthavacanayoviSayavivekaH // 51 // athAnyadAha zukre jIve tathA caMdre sUryaumArkisaMyute // nirguNaH krUraceSTaH syAnnighRNaH sadyute paTuH // 12 // zukreti // zukre jIve caMdre pratyekaM sUryasaMyute vratI nirguNaH syAt / bhaumasaMyute krUraceSTaH krUrA hiMsanazIlA ceSTA yasya tAdRzaH syAt / tathA zanisaMyute nighRNo nirlajo nirdayo vA syAt / tathA tasminneva jIve zukre caMdre vA pratyekaM sadbhiryute baTuH sarvaSidyAnipuNaH syAt // 52 // Aho ! Shrutgyanam
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMskAraprakaraNam / 109 athAnyatpramANikayAha vidhau sitAMzage site trikoNage tanau gurau // samastavedavitI yamAMzage'tinighRNaH // 53 // vidhau sitAMzageti // caMdre zukrAMzage zukre trikoNage gurau tanau lagne ca sati vratI baTuH samastAMzcaturo vedAnvettIti samastavedavitsyAt / evaM yamAMzage zaninavAMzasaMsthite caMdre sati lagne gurau ca sati site trikoNage sati atinighRNaH kRtaghnaH syAt / mahezvaraH / jIve lagnamadhiSThite bhRgusute dharmAtmajasthe vidhau zukrAMze'khilavedavidravisutasyAMze kRtaghno'dhama iti / nAradaH / lagnaM sarvaguNopetaM labhyate'nyadine na sat / doSAlpatvaM guNAdhikyaM bahusaMmatamiSyate // doSaduSTo hi kAlo yaH sa grahItuM na zakyate / doSA vedhAdayo mahAdoSA ityarthaH // 53 // athAnadhyAyAn jaghanacapalAryayAha zucizukrapauSatapasAM digvirudraarksNkhysittithyH|| bhUtAditritayASTamisaMkramaNaM ca vrtessvndhyaayaaH||54|| zucizukreti // anadhyAyAH ASADhazukladazamI jyeSThazukladvitIyA pauSazuklaikAdazI mAghazuddhadvAdazI ete anadhyAyAH bhUtazcaturdazI tadAdi tritayaM caturdazIpUrNimApratipadaH kRSNapakSe amAvAsyA tanmadhye aSTamI ca tayoH samAhAraH tathA saMkramaNaM sUryasya nirayanaM saMkrAtidinam / cakArAnmanvAdyAstritithI madhAvityAdinoktAH / tatrASADhazukladazamI pauSazuddhaikAdazI ca manvAdI jyeSTha zukladvitIyA mAghazuddadvAdazI ca sopapade yadyapi caitrazuddhatRtIyA manvAdiH vaizAkhazuddhatRtIyA yugAdistathApi te ubhe tRtIye nAnadhyAyau tathaiva phAlgunakRSNadvitIyA cAturmAsyadvitIyApi nAnadhyAyaH tAsAM prAzastyAbhidhAnAt / tathAca vasiSThaH / yA caitravaizAkhasitA tRtIyA mAghasya saptamyatha phAlgunasya / kRSNe dvitIyopanaye prazastA proktA bharadvAjavasiSThamukhyairiti / anyAsAM yugAdimanvAdInAM vratabaMdhe aprasaMgAdeva agrahaNam / kecidAcAryAH yA caitravaizAkheti vacanaM likhitvApi svecchayA nAMgIkurvati tatra zapathamAtrameva pramANaM na pazyAma ityalaM tanmate tRtIye anadhyAyatvena jJeye vrateSviti padamAvazyakatvadyotanArtham / gautamaH / pakSadvaye caturdazyAmaSTamIdvitaye tathA / pakSAdAvapi pakSAMte brahma nAdhIyate naraiH / phalaM ca / aSTamI haMtyupAdhyAyaM ziSyaM haMti caturdazI / amAvAsyobhayaM haMti pratipatpAThanAzinI / manuH / cAturmAsyadvitIyAsu manvAdiSu yugAdiSu / aSTakAsu ca saMkrAMtI zayane bodhane hareH // anadhyAyaM prakurvIta tathA sopapadAsu ceti / cAturmAsyadvitIyA gargeNoktAH / ASADhaphAlgunorjeSu yA dvitIyA vidhukssye| cAturmAsyadvitIyAstAH pravadaMti ma Aho ! Shrutgyanam
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 muhUrtaciMtAmaNI harSayaH // manvAdayo yugAdayazca pUrvamuktAH / sitA jyeSThe dvitIyA va Azvine dazamI sitA caturthI dvAdazI mAghe etAH sopapadAH smRtAH // naimittikA anadhyAyAstu smRtyarthasAre / nirghAtabhUkaMpolkAnipatanAdisarvAdbhuteSvakAlikAnadhyAyAH / agnyutpAte vA'kAladRSTau vA ArdrAdijyeSThAMtAtkAlAdanyatrAkAladRSTiH sAyaMsaMdhyAgarjane udayAMto'nadhyAyaH / ardharAtrAdUrdhvaM garjane ardharAtre vA''kAliko'nadhyAyaH / prAtaH saMdhyAgarjane tvahorAtrAmiti / kAlaM maryAdI - kRtyetyAkAlam / AkAle bhava AkAlikaH yasminkAle nimittamutpannaM tadArabhya dvitIyadine tatkAlaparyaMtamityarthaH / smRtiratnAvalyAm / anUrAdhArkSamArabhya SoDazarkSeSu bhAskaraH / yAvancarati vai tAvadakAlaM manuyo viduriti / kAladRSTau tu tatkAlamakAle tu trirAtrakam / atimAtrAthavA dRSTirnAdhIyIta dinatrayam / ApastaMbaH / ulkAyAmagnyutpAte ca sarvAsAM vidhAnAmAkAlikamiti / manuH / caurairupalute grAme saMgrAme caagnikaarite| AkAlikamanadhyAyaM vidyAtsarvAdbhuteSu ceti / adbhuteSu rudhirAdivRSTiSu / vasiSThaH / upalarudhiraprapAte tryahamiti / smRtyaMtare / vidyudgarjitasRSTInAM sannipAto yadA bhavet / kAladRSTa tu tatkAlamakAle tu trirAtrakamityAdi / naimittikA anadhyAyA yadA mekhalAbaMdhAtprAgutpannAstadA vratabaMdho na kArya eva / yadA tu mekhalAbaMdhAdanaMtaraM brahmaudanapAkAt prAgutpannAstadA jAto na nivartate 54 atha pradoSalakSaNamanuSTubhAha arkatarkanitithiSu pradoSaH syAttadagrimaiH // rAjyardhasArdhapraharayAmamadhyasthitaiH kramAt // 55 // arketi // tadagrimaistithibhirarkAditithiSu pradoSaH syAt / yathA dvAdazyAmardharAtrAtprAk trayodazIpravRttau pradoSaH / SaSThayAM cArdhapraharamadhye saptamIpravRttistadA pradoSaH / tathA tRtIyAyAM praharamadhye caturthIpraveze pradoSaH / atra dvitIyapraharasya caramaghaTikAtRtIyapraharasyAdyAghaTiketyevaM ghaTikAiyamitaH kAlo rAtryardhazabdavAcyaH / tena samAMzavAcitvAbhAvAdarghaM napuMsakamiti ekadezisamAsAbhAvaH // 15 // athavratabaMdhAnaMtaraM sAyaMkAle bahucAM brahmaudanAkhyaH saMskAro'bhihitastatrAryayA vize SamAha prArabrahmaudanapAkAdvatabaMdhAnaMtaraM yadi cet // utpAtAnadhyayanotpattAvapi zAMtipUrvakaM tatsyAt // 56 // prAbrahmaudaneti // spaSTArtham / uktaM ca nRsiMhaprasAde / brahmaudanavidheH pUrva pradoSe garjitaM bhavet / tadA vighnakaraM jJeyaM baToradhyayanasya tat // tasya zAMtiprakAraM tu vakSye zAstrAnusArataH / svastivAcanapUrvaM tu havanaM kArayedbudhaH // pradhAnaM pAyasaM sAjyaM dravyaM zAMtiyajauM Aho! Shrutgyanam
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMskAraprakaraNam / 111 bhavet / sUktaM bRhaspatervidvAnpaThedvidyAsamRddhaye // gAyatrI yuMjato maMtraH prAyazcittaM tu srpissaa| dhenuM savatsakAM dadyAdAcAryAya payasvinIm // zilAM homavidheH pazcAt sthApayettatra saMsadi / brAhmaNAn bhojayetpazcAttato brahmaudanaM carediti // 56 // atha vedavizeSeNa nakSatrANi vasaMtatilakayAha vedakramAcchazizivAhikaratrimUlapUrvAsu paussnnkrmaitrmRgaaditiijye|| dhauveSu cAzvivasupuSyakarottareza karNe mRgAMtyalaghumaitradhanAditau sat // 57 // vedeti // mRgAzleSAAhastacitrAsvAtImUlapUrvAtrayeSu RgvedAdhyAyinAM revatIhastAnurAdhAmRgapunarvasupuSyarohiNyuttarAtrayeSu yajurvedAdhyAyinAM azvinIdhaniSThApuSyahastottarAtrayA zravaNeSu sAmavedAdhyAyinAM mRgarevatIpuSyAzvinIhastAnurAdhAdhaniSThApunarvasuSu atharvavedAdhyAyinAM pUrvazlokAnusattatatpadaparAmRSTamupanayanaM sat zubhamityarthaH / uktaM ca / mUle hastatraye sArpazaive pUrvAtraye tathA / RgvedAdhyAyinAM kArya mekhalAbaMdhanaM budhaiH // puSye punarvasau pauSNe haste maitre zazAMkabhe / dhrauveSu ca prazastaM syAdyajuSAM maujibaMdhanam // puSyavAsavahastAzvizivakarNottarAtrayam / prazastaM mekhalAbaMdhe baTUnAM sAmagAyinAm // mRgamaitrAzvinIhastarevatyaditivAsavam / atharvapAThinAM zasto bhagaNo'yaM vratArpaNe // 17 // athAnyaM vizeSamanuSTubhAha nAMdIzrAddhottaraM mAtuH puSpe lagnAMtare na hi // zAMtyA caulaM vrataM pANigrahaH kAryo'nyathA na sat // 58 // nAMdIzrAddheti // nAMdIzrAddhaM vRddhizrAddhaM tatkRtyAnaMtaraM yadi saMskAryamAtuH puSpe rajodarzane jAte sati lagnAMtare cAsati tadAvazyakartavyatve dharmazAstroktAM zAMtiM vidhAya caulaM yajJopavItaM vivAhazca kAryaH / anyathA samIcInalagnAMtarasatve sati caulAdi na sat duSTaphaladamityarthaH / medhAtithiH / caule ca vratabaMdhe ca vivAhe yajJakarmaNi / patnI rajasvalA yasya prAyastasya na zobhanam / smRtyaMtare / prAptamabhyudayaM zrAddhaM putrasaMskArakarmaNi / patnI rajasvalA jAtA na kuryAttatpitA tadeti / tatpiteti nAMdIzrAddhakarturupalakSaNam / ato jyeSThabhrAtrAdinA kariSyamANanAMdIzrAddhAtprAk tatpatnI rajasvalA cettadA nAMdIzrAddhaniSedhAnmagalaM na kAryameva / saMskAryamAtari rajasvalAyAM tu sannihitalagnAMtarAsaMbhave zAMtiM kRtvA tadAnImeva tanmaMgalaM kAryam / ArabdhatvAnna smRtyuktadoSaH / apazakunanirAsAtha zAMtiH kAryA / uktaM ca / vadhUvarAnyatarasya jananI cedarajasvalA / saMpUrNe tu bale prApte kuryAttatpA Aho ! Shrutgyanam
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 muhUrtaciMtAmaNau NipIDanamiti bale grahabale ca / vaakysaare| alAbhe sumuhUrtasya rajodoSe hyupasthite / zriyaM saMpUjya vidhivattato maMgalamAcaret // haimI mASamitAM padmAM zrIsUktavidhinArcayet / pratyUcaM pAyasaM hutvAbhiSicya hitamAcaret / yadA tu kRte'pi maMgale maMDapodvAsanAtprAk mAtari rajasvalAyAM zAMtyAdikaM kAryameva maMgalasyAsamAptatvAt / yadA tu jyeSThabhrAtrAdinA kRtAnAMdIzrAddhAt paraM tatpatnI rajasvalA cettadA na ko'pi doSaH / anyo'pi vizeSastatraiva / upavAsena zuddhyaMti nAryaH sadyo rjsvlaaH| ekAkinyo vivAhAdau dezabhaMgeSu cApadIti 58 atha rikAbaMdhanamuhUrtamanuSTubhAha vicaitravratamAsAdau vibhaumAste vibhUmije // rikAbaMdhanaM zastaM nRpANAM prAgvivAhataH // 59 // vicaitreti // caitravarjiteSUpanayanamAseSu mAghaphAlgunavaizAkhajyeSTheSvityarthaH / Adizabdena vratabaMdhoktatithinakSatrajanmalagnAdInAM grahaNaM kIdRze vratamAsAdau vibhaumAste bhaumAstarahite guruzukrAstAdivarjanaM sAmAnyaniSedhAdeva siddham / tathA vibhUmije bhaumavArarahite sUryAdivAre nRpANAM kSatriyANAM vivAhataH pUrva chUrikAyA alpazastravizeSasya baMdhanaM kaTyAmiti zeSaH / tacchastaM hitam / vivAhAtprAgityukteravadhinizcayAtsamAvartanAnaMtaraM kAryam / anyathopanayanAnaMtaraM kAryamityeva brUyAt // 59 // athakezAMtasamAvartanamuhUrtAvanuSTubhAha kezAtaM SoDaze varSe cauloktadivase zubham // vratoktadivasAdau hi samAvartanamiSyate // 60 // kezAMtamiti // poDaze varSe cauloktadivase cUDAvapaityAdinA kathitazubhamuhUrte godAnAparaparyAyaM kezAMtasaMjJaM karma zubhaM syAt / gAvaH kezA dIyaMte khaDyaMte yasmistadgodAnam / godAnaM SoDaze varSe ityetadrAhmaNaviSayam / kSatriyavizoH dvAviMze caturvize ca vidhAnAt / tathAca manuH / kezAMtaM SoDaze varSe brAhmaNasya vidhIyate / rAjanyabaMdho vize vaizyasya vyadhike tata iti / AzvalAyanaH / prathamaM syAnmahAnAmnI dvitIyaM ca mahAvratam / tRtIyaM syAdupaniSadgodAnAkhyaM tataH param // atra jAtAdhikArAgodAnaM janmAdyabde tu SoDaze iti vRttikAravacanAt trayodazAdiSu mahAnAmnyAdIni bhavaMti / trayodaze mahAnAmnI caturdaze mahAvrataM paMcadaze upaniSataM SoDaze godAnamiti / evaMkSatriyavizorapi uktagodAnakAlAprAgvarSacatuSTayakrameNa mahAnAmyAdIni bhavaMti / vratokteti / hi nizcayena yajJopavItoktadivase Adizabdena vAranakSatratithilagnAMzakeSu samAvartanakarmeSyate / atra kazyapena caitro varjitaH / caitramAsavivarjeSu mAghAdiSu ca paMcasu / etacca godAnAnaMtaraM vivAhAtprAk kAryam / Aho ! Shrutgyanam
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivaahprkrnnm| kuryAtsamAvartanakarmapazcAdgodAnataH pANinipIDanAt prAgiti vasiSThokteH / kvacit dvitIyavarSe tanniSedha uktaH / vadhUpravezaM vratamokSaNaM ca puMsAM punaraparigrahaM ca / nAbde dvitIye vidadhIta dhImAna vadaMti gargAtrivasiSThamukhyA iti tannirmUlatvAdupekSyam / parikaro'laMkAra utsargApavAdarUpaH zeSaM spaSTam // 6 // iti zrIdaivajJAnaMtasuta pramitAkSarAyAM paMcamaM saMskAraprakaraNaM samAptam // 5 // // atha vivAhaprakaraNaM vyAkhyAyate // tatrAnAzramI na tiSThetetyAdivacanAtsamAvartanAnaMtaraM sarvAzramANAmupakArakatvAgRhasthAzrama eva mukhyaH / sa ca suzIlarUyadhInaH zIlaM sulagnAdhInamityato lagmazuddhikathanaM vasaMtatilakayA pratijAnIte // // atha vivAhaprakaraNaM prArabhyate // bhAryAtrivargakaraNaM zubhazIlayuktA zIlaM zubhaM bhavati lagnavazena tasyAH // tasmAdvivAhasamayaH pariciMtyate hi tannighnatAmupagatAH sutshiildhrmaaH||1|| bhAryeti // zubhaM bhAderanukUlaM zIlaM svabhAvo yasyAH sA trivargasya dharmArthakAmarUpasya karaNamatizayena sAdhanam / tasyAH sulagnavazena zIlaM zubhaM bhavati yataH sutazIladharmAH tannighnatAM vivAhAdhInatAm / adhIno nighna Ayatta ityamarokteH / upagatAH prAptAH ato hIti nizcayena vivAhasamayaH pariciMtyate vicAryata iti / nanu janmakAlInagrahajanitaM zubhAzubhaM duratikramamiti vivAhalagnAnarthakyamiti cenna / jyotiSasmRtyA veditazubhasamayArabdhavidhijanyApUrvajanitazubhaphalena janmAMtarIyadurdiSTadhvaMso bhavatItyevamarthatayA sArthakyAt ata eva satyAcAryaH / zubhakSaNakriyAraMbhajanitAH pUrvasaMbhavAH / saMpadaH sarvalokAnAM jyotistatra prayojanamiti sarvatra jJeyam // 1 // atha praznalagnAdvivAhayogadvayaM sragdharayAha Adau saMpUjya ratnAdibhiratha gaNakaM vedayetsvasthacittaM kanyodvAhaM digIzAnalayavizikhe prshnlgnaadydiiduH|| dRSTo jIvena sadyaH pariNayanakaro gotulAkarkaTAkhyaM vA syAtpraznasya lagnaM zubhakhacarayutAlokitaM tadvidadhyAt // 2 // 15 Aho ! Shrutgyanam
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNI Adau saMpUjyeti // athazabdo maMgalArthaH / Adau gaNakaM jyotirvidaM ratnAdibhiH maNivastraphalAdibhiH saMpUjya tataH praSTA kanyAyA udvAhaM gaNakaM vedayet / gatibuddhItyAdinA kartuH kamatvam / kIdRzaM gaNakaM svasthacittaM avyAkulAMtaHkaraNam / svasthe citte buddhayaH saMbhavaMtItyukteH / utpalaH / praSTA maNikanakayutaiH phalakusumai rAzicakramabhyarcya / pracchedyathAbhilaSitaM bhaktyA vinayAnvitaH praznam / digiti / yadi prazna lagnAddazamaikAdazatRtIya saptamapaMcamAnAmanyatame sthAne sthita caMdro jIvana guruNA dRSTaH sadyaH zIghraM pariNayanakaraH syAt / vA athavA / gotuleti / nRSatulAkarkANAmanyatamaM prazna lagnaM syAttacca zubhagrahairyutamavalokitaM vA bhaveccattatpariNayanaM vidadhyAt // 2 // athAnyaM yogadvayaM drutavilaMbitenAha 114 farariant zazibhArgavau tanugRhaM balinau yadi pazyataH // racayato varalAbhamimau yadA yugalabhAMzagatau yuvatimau // 3 // viSamabhAMzagatAviti // spaSTArtham // 3 // atha praznalanAdvaidhavya yogatrayaM zAlinyAha SaSThASTasthaH praznalagnAdyadIM durlane krUraH saptame vA kujaH syAt // mUtaviduH saptame tasya bhaumo raMDA sA syAdaSTasaMvatsareNa // 4 // SaSThASTastha iti // caMdraH prazbhalagnAtpaSThASTamasthastadA kanyASTasaMvatsareNa vivAhavarSA - DhuMDA bhartRnAzikA syAt / athavA lagne yaH kazcitkrUragrahaH syAttataH saptame kujo bhavettadASTavarSamadhye raMDA syAt / kecitsaptame'pi pApaM evaM prabhe niSedhati / kazyapaH / eko lagnagataH pApo hyanyaH saptamarAzigaH / AsaptamAbdAnmaraNaM puruSasya na saMzaya iti teSAM mate saptame vA khalaH syAditi pAThaH / athavA mUrtI lagne caMdrastasya saptame bhaumo bhavet tadA'STavarSeNa raMDA syAt // 4 // atha praznalagnAt kulaTAmRtavatsAyogaM dodhakavRttenAha praznatanoryadi pApanabhogaH paMcamago ripudRSTazarIraH // nIcagatazca tadA khalu kanyA sA kulaTA tvathavA mRtavatsA // 5 // praznatanoriti // spaSTArthaH / kazyapaH / svanIcagaH zatrudRSTaH pApaH paMcamago yadA / mRtaputrAM karotyeva kulaTAM vA na saMzaya iti // 5 // atha vivAhabhaMgayogaM puSpitAgrayAha yadi bhavati sitAtiriktapakSe tanugRhataH samarAzigaH zazAMkaH // Aho! Shrutgyanam
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivAhaprakaraNam / azubhakhacaravIkSito'riraMdhe bhavati vivAhavinAzakArako'yam // 6 // yadIti // sitAtiriktapakSe kRSNapakSe yadi caMdraH samarAziSu vRSakarkAdiSu gataH san tanugRhataH praznalagnAdariraMdhre SaSThe'STame vA sthAne sthitaH pApagrahAvalokito bhavati tadAyaM yogo vivAhasya vinAzakArako bhavati // 6 // evaM praznalagnAdvaidhavyAdiyogamabhidhAyedAnI janmalagnAdAvapi bAlavaidhavyayogavicAramatidizan tatparihAraM zArdUlavikrIDitenAha janmotthaM ca vilokya bAlavidhavAyogaM vidhApya vrataM sAvitryA uta paippalaM hi sutayA dayAdimAM vA rhH|| sallagne'cyutamUtipippalaghaTaH kRtvA vivAhaM sphuTa dadyAttAM cirajIvine'tra na bhaveddoSaH punarbhubhavaH // 7 // janmotthamiti // praznalagnAdyathA vidhavAyogo vicAritastathA janmotthaM janmalagnodvaM ca bAlavidhavAyogaM jAtakazAstrAt / bAlye vidhavA bhaume patisaMtyaktA divAkare'stasthe / saure pApairdaSTe kanyaiva jarAM samupayAti / tathA / lagne vyaye ca pAtAle jAmitre cASTame kuje| kanyA bhartRvinAzAya bhartA kanyAvinAzaka ityAdyuktairbAlavidhavAyogaM vicArya vakSyamANaM vrataM vaidhavyaparihArakaraM kArayedityanvayaH / tatra vaidhvyyogprihaarH| yo yo bhAvaH svAmidRSTo yuto vA saumyairvA syAttasya tasyAsti vRddhiriti / saptamasthAnaM svasvAmisaumyekSitaM cedbhavati tadA bhartRsukhaM bhavatIti / anye strINAM mahatyariSTayoge bhartuzca svalpe'riSTayoge tatparihAramAhuH / athAparihArye vaidhavyayoge pratIkAramAha-vidhApyeti / raha iti vakSyamANamihApi yojyam / pitrAdiH sutayA kanyayA kRtvA raha ekAMte hi nizcayena sAvitryA vrataM vidhApya pazcAdimAM kanyAM cirajIvine varAya dadyAt / taduktaM vratakhaMDe / sAvitryAdivratAdIni bhaktyA kurvati yAH striyaH / saubhAgyaM ca suhRttvaM ca bhavettAsAM susaMtatiriti / vratagrahaNaprakArastata evAvagaMtavyaH / pippalavrataM jJAnabhAskare / balavadvidhavAyoge bAlye sati mRgIdRzAm / pitA rahasi kurvIta tadgaM zAstrasaMmatam // sudine zubhanakSatre caMdratArAbalAnvite / avaidhavyakarairyogairlagne grahabalAnvite // vratAraMbhaM prakurvIta bAlavaidhavyanAzakam / susnAtAM citravasanAM kanyAM pitRgRhAbahiH // nItvAzvatthazamIsthAne yadvA badarikAzrame / AlavAlaM prakurvIta vipulaM mRda karSitam // kumArthAcAryanirdiSTaM kRtvA saMkalpamAdarAt / karakAMbuprapUrNena siMcanaM prativAsaram // caitre vAzvinamAse vA tRtIyA'sitapakSataH / yAvatkRSNatRtIyAnyA mAsamekaM yathAvidhi // brAhmaNAnAM tathA strINAM pUjanaM ca samAcaret / tadAzi Aho! Shrutgyanam
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 muhUrtaciMtAmaNI 1 SApnuyAtkanyA saubhAgyaM ca sukhAnvitam || pratimAM pArvatInAmnIM vaiNave bhAjane'rcayet / caMdanAkSatadUrvAdyairbilvapatrairyathAvidhi || upacArairyathAzaktyA naivedyaiH prativAsaram / evaM vrataprabhAveNa bAlavaidhavyaniSkRtiH // jAyate kanyakAnAM ca tataH pANigrahakriyA / ityazvatthavratam / anyamapi vaidhavyayogaparihAramAha / vA raha ityAdinA / athavA raha ekAMte acyutamUrtirviSNupratimA pippalaghaTau prasiddhau / eSAM madhye'nyatareNa saha sane vakSyamANadoSarahite saubhAgyaguNAnvite ca vivAhala vivAhaM kRtvA pazcAttAM kanyAM sphuTaM lokaprasiddhaM yathA bhavati tathA cirajIvine varAya dadyAt pitrAdikaH / taduktaM mArkaMDeyena / bAlavaidhavyayoge'pi kuMbhadrupratimAdibhiH / kRtvA lagnaM rahaH pazcAtkanyodvAhyeti cApare iti / kuMbha iti maMthanyA apyupalakSaNam / drurtRkSo'zvattha eva pratimA viSNoH sauvarNI karazirovayavAdisahitA na zAlagrAmAdirUpA / tatra kuMbha vivAhaH / sUryAruNasaMvAde / vivAhAtpUrvakAle tu caMdratArAbale zubhe / vivAhoktena maMthanyA kuMbhena ca sahodvahet || pitA saMkalpya bAhyaM ca vivAhavidhipUrvakam | sUtreNa veSTayetpazcAddazataMtuvidhAnataH // kuMkumAlaMkRtaM dehaM tayorekAMtamaMdire / tataH kuMbhaM viniHsArya prabhajya salilAzaye // tato'bhiSecanaM kuryAtpaMcapallavavAribhiH / tatsarvaM vastrapUjAdyaM brAhmaNAya nivedya ca // kanyAlaMkAravastrAdyaM brAhmaNAya nivedayet / prArthanA / varuNAMgasvarUpa tvaM jIvanAnAM samAzraya | patiM jIvaya kanyAyAzciraM putrAnsukhaM varam / dehi viSNuvarAnaMda kanyAM pAlay duHkhata iti / iti kuMbhavivAhaH / azvatthavivAho'pi tatraiva / suhRdvijagurUnnArI maMgaloJcAraNaiH samam / AhUyodvAhakAle ca ramyabhUbhau ca maMDape // gatvA praNamya gaurIM ca gaNanAthaM ca bhUruham / bhavAnIM caiva maMthAnIM pitA maMtramudIrayet || udvAhayiSye vidhivadazvatthena manoharAm / kanyAM saubhAgyasaukhyArthahetave'haM dvijottamAH // namaste viSNurUpAya jagadAnaMdahetave / pitRdevamanuSyANAmAzrayAya namonamaH // vanAnAM pataye tubhyaM viSNurUpAya bhUruha / namo nikhilapApaughanAzanAya namonamaH // pUrvajanmakRtaM pApaM bAlavaidhavyakArakam / nAzayAzu sukhaM dehi kanyAyA mama bhUruha || ityazvatthavivAhe saMkalpaprArthane / vivAhastu kuMbhavivAhavadvidheyaH / evameva sauvarNya viSNupratimayA saha vivAhaM vidhAya pratimAM brAhmaNAya dadyAt / dAnaprakArastatraiva / zubhe mAse site pakSe sAnukUlagrahe dine / brAhmaNaM sAdhumAmaMtrya saMpUjya vividhArhaNaiH // tasmai dadyAdvidhAnena viSNormUrti caturbhujAm / zuddhavarNasuvarNena vittazaktyA - thavA punaH // nirmitAM rucirAM zaMkhagadAcakrAbjasaMyutAm / dadhAnAM vAsasI pIte kumudotpalamAlinIm || sadakSiNAM ca tAM dadyAnmaMtrametamudIrayet / yanmayA pUrvajanuSi naMtyA patisamAgamam // viSopaviSazastrAdyairhatovA'tiviraktayA / prApyamANaM mahAghoraM yazaH saukhyadhanApaham // vaidhavyAdyatiduHkhaughanAzAya sukhalabdhaye / mahAsaubhAgyalabdhyai ca mahAviSNorimAM tanum // 1. bhavaM. 2. bahu. Aho! Shrutgyanam
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivAhaprakaraNam / 117 sauvarNI nirmitAM zaktyA tubhyaM saMpradade dvija / anaghA tvahamasmIti trivAraM pravadediti // evamastviti viprAzIrgRhItvA svagRhaM vizet / tato vaivAhikaM tAto vidhiM kuryAnmRgIdRzAm / iti pratimAdAnavidhiH / evaM ghaTAdibhiH saha vivAhaM ekAMte vidhAya pazcAdvAditraghoSapura:saraM pitrAdiH kanyAmAyuSmate varAya dadyAt / atra punarvivAhAtpunarbhUtvadoSo na bhavati / yato vidhAnakhaMDe / svargAMvupippalAnAM ca pratimAviSNurUpiNI / tayA saha vivAhe ca punarbhUtvaM na jAyata ityuktatvAt / cakArAt ghaTasyApi / lakSmIrUpA sadA kanyA harirUpaM sadA jalam / harerdattaM ca yaddAnaM dAtuH pApaharaM sadA / lakSmInArAyaNaprItyai yA dattA kanyakA budhaiH // tArayetsakalaM dAtuH kulaM pUrvAparaM sadA / caMdravahnacaMbugaMdharvazivasomasmarA ime // patayaH kanyakAnAM ca bAlyAtsaMti sadaiva te // tadudvAhavidhiryatnAtkRto no janayedadham / yathAlibhuktakamalaM devAnAM pUjanAya // a bhavati sarvatra tathA kanyA nRNAM bhavet / zrutAvapi somAdibhiH saha vivAho'bhihitaH / somaH prathamo vivide gaMdharvo vivida uttaraH / tRtIyo agniSTe patisturIyaste manuSyajA iti / ato daivatabhogyAnAM kanyAnAM puruSavivAhe yathA na doSaH punarbhUbhavastathAtrApi / ata eva / maMthanyA bhAskaro yatnAtkRtavAn duhiturvidhim / reNuko'pi svakanyAyAstarUdvAhaM cakAra sa iti vidhAnakhaMDe'bhidhAnAt / ata eva / pitrA mAtrA tathA bhrAtrA dattA yA toyadhArayA / viprAnisuhRdAM sAkSyaM kRtvA sodvAhitA bhavediti kA - tyAyanAdiparibhASitatvAdekadA kanyApuruSavivAhaM nirvartya punardvitIyapuruSavivAhe jAte sA punarbhUrevetyalam // 7 // athAnyatsragviNyAha praznalagnakSaNe yAdRzApatyayuk svecchayA kAminI tatra cedAvrajet // kanyakA vA suto vA tadA paMDitaistAdRzApatyamasyA vinirdizyate 8 prazna lagnakSaNa iti // tatra jyotirvitsamIpe yAdRzApatyayuk / yAdRzApatyatvameva vivRNoti kanyaketyAdi / zeSaM spaSTam // 8 // atha sAmAnyato nimittavazena zubhAzubhapraznaM svagviNyAha zaMkhabherIvipaMcI ravaimaMgalaM jAyate vaiparItyaM tadA lakSayet // vAyaso vA kharaH zvA mRgAlo'pi vA praznalagnakSaNe rauti nAdaM yadi 9 zaMkhabherIti // vipaMcI vINA eteSAM ravaiH praznalane zrutaimaMgalaM jAyate / upalakSaNatvAnmanohlAdituragagajacchatrAdisAnnidhye'pi zubham / athAzubhayogAH / vaiparItyamiti / vAyasaH kAkaH kharo gardabhaH zvA kukura : sRgAlaH prasiddhaH / yadi praznalakSaNe vAyasAdirnAdaM zabda karoti tadA vaiparItyamazubhaM lakSayet / upalakSaNAdulUkoSTramahiSanAdo'pyazubhaH / anye zu Aho! Shrutgyanam
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 muhUrtaciMtAmaNI 1 bhayogAH zaunakAdibhyo jJeyAH / vivAhavRMdAvane upazrutirapyuktA / AropyAkSatapUrite gaNapatiM prasthAdipAtre zanaiH saMmArjanyadhiveSTite yuvatayastistraH sakanyA nizi / niryAtA rajakAdivezmasu kare kRtvA tamabhyarcitaM yAM vAcaM zRNuyustadarthasadRzI loke kilopazrutiH / tanmaMtrazca / upazruti mahAdevi cAMDAlagRhavAsini / yathArtha brUhi devi tvaM shkrraajyprvrdhini||9|| atha kanyAvaraNamuhUrte mattamayUracchaMdasAha vizvasvAtI vaiSNavapUrvAtraya maitre taraaf karapIDocitaRkSaiH // vastrAlaMkArAdisametaiH phalapuSpaiH saMtoSyAdau syAdanu kanyAvaraNaM hi // 10 // vizvasvAtIti // uttarASADhAdinakSatrairupalakSite kAle vastrAlaMkArAdizabdena khAdyAdimadhuravastubhiH sahitaiH phalapuSpaiH Adau kanyAM saMtoSya toSayitvA'nu pazcAtkanyAvaraNaM hi nizcayena syAt / kanyAvarayorlakSaNAni sAmudrikAdhyAyAdavagaMtavyAni // 10 // atha varavaraNamuhUrtamAha dharaNidevo'thavA kanyakAsodaraH zubhadine gItavAdyAdibhiH saMyutaH // varavRtiM vastrayajJopavItAdinA dhruvayutairva hi pUrvAtrayairAcaret // 11 // dharaNideva iti // dharaNidevo brAhmaNaH purohitAdiH / caMDezvaraH / pUrvAtritayamAgneyamutatritayaM tathA / rohiNI tatra varaNabhagaNaH zasyate sadA // upavItaM phalaM puSpaM vAsAMsi vividhAni ca / deyaM varAya varaNe kanyAbhrAtrA dvijena veti // 11 // atha kanyAvivAhakAlaM grahazuddhiM ca vasaMtamAlikAcchaMdasAhaguruzuddhivazena kanyakAnAM samavarSeSu SaDabdakopariSTAt // ravizuddhivazAcchubho narANAmubhayozcaMdra vizuddhito vivAhaH // 12 // guruzuddhivazeneti // kanyAnAM vivAhaH SaDabdakopariSTAt SaDarSAtikramAnaMtaraM samavarSeSu yugmavarSeSu satsu baTukanyAjanmarAzerityAdyukta guruzuddhau satyAM vivAhaH zubhaH / arthAtpuruSANAM viSamavarSeSu gocaraprakaraNoktaravizuddhau satyAM vivAhaH zubhaH / rAjamArtaMDaH / tRtIyaH SaSThagazcaiva dazamaikAdazasthitaH / raviH zuddho nigadito varasyaiva karagrahe // yanmastheca dvitIyasthe paMcame saptame'pi vA / navame bhAskare pUjAM kuryAtpANigrahotsave // caturthe vASTame Aho! Shrutgyanam
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivAhaprakaraNam / 119 1 1 caiva dvAdaze bhAskare sthite / varaH paMcatvamApnoti kRte pANigrahotsava iti / yata uktam / SaDabdamadhye nodvAhyA kanyA varSadvayaM tataH / somo bhuMkte'tha gaMdharvastataH pazcAdbhutAzana iti / vyAsaH / aSTavarSA bhavedgaurI navavarSA ca rohiNI / dazavarSA bhavetkanyA ata UrdhvaM rajasvalA / vAtsyaH / dvAdaze vRSalI smRteti / gaurIM dadadbrahmalokaM sAvitraM rohiNIM dadat / kanyAM dadatsvargalokamataH paramasadgatim / prApnotIti zeSaH / atra yugme'bde janmataH strINAM zubhadaM pANipIDanamityuktatvAt punarnavavarSAyA rohiNyA ayugmavarSatvAdvivAhaniSedhaH prApnotItyatra vyavasthAmAha zrIpatiH / mAsatrayAdUrdhvamayugmavarSe yugme tu mAsatrayameva yAvat / vivAhazuddhiM pravadaMti saMto vAtsyAdayo gargavarAhamukhyA ityato navavarSasyAyugmatvaniSedho'STavarSAnaMtaraM mAsatrayaparyaMtameva / tadanaMtaraM tu sukhena vivAha ityavirodhaH / evaM ca SaSThavarSAnaMtaraM janmato viSamavarSIyamAsatrayAnaMtaraM nava mAsAH zubhAH / samavarSe AdyamAsatrayaM ceti garbhato yugmavarSa iti niSkRSTo'rthaH / ubhayoriti / strIpuMsayozcaMdra vizuddhito vivAhaH zubhaH / ubhayozcaMdrabalamAvazyakamityarthaH / zuddhirgIcareNAbhihitA / gocarabalAbhAve aSTakavargAdivalaM grAhyamityAha nAradaH / gocaraM vedhajaM cASTavargajaM rUpajaM balam / yathottaraM balAdhikyaM sthUlaM gocaramArgajamiti / vyAsaH / kanyAyA grahazuddhizra dazavarSAvadhiH smRtA / dazavarSavyatikrAMtA kanyA zuddhivivarjitA / tasyAstAreMdulamAnAM zuddha pANigraho mata iti // 12 // atha vihitAnmAsAn drutavilaMbitenAha mithuna kuMbhamRgAlivRSAjage mithunage'pi ravau trilave zuceH // alimRgAjagate karapIDanaM bhavati kArtikapauSa madhuSvapi // 13 // mithuneti // alirvRzcikaH etadrAzigate khau sati tatrApi mithunasthite ravau sati zuceH ASADhasya trilave tRtIyAMze ASADhazuddha pratipadamArabhya dazamIparyaMtaM karapIDanaM vivAho bhavati arthAditararAzige sUrye ASADhazuddhadazamyanaMtaraM mithunarAzige'rke'pi harizayane ca vivAho na syAt / alIti / etadvAzige sUrye kArtikapauSamadhuSvapi karapIDanaM syAt / vRzcike kArtike makare pauSe meSe caitre'pItyarthaH / idaM tu sauramAsagrahilAnAM matam / zrIdharo'pi / pauSe'pi kuryAnmakarasthite'rke caitre bhavenmeSagate yadA syAt / prazastamASADhakRtaM vivAhaM vadaMti gargA mithunasthite'rke iti / ye tu cAMdramAsAnevAhurnAradAdayaH mAghaphAlgunavaizAkhajyeSThamAsAH zubhapradAH / madhyamaH kArtiko mArgazIrSo vai niMditAH pare iti / teSAM ma phAlguno vihita iti tatra mIna saMkramaNasadbhAve'pi zubhaH caitro niSiddha iti meSa saMkramaNasadbhAve'pyazubhaH / taduktaM vRMdAvane / jhaSo na nidyo yadi phAlgune syAdajastu vaizAkhagato na niMdyaH / madhvAzritau dvAvapi varjanIyAviti / ajastu vaizAkhagato na niMdya iti tu nirmU Aho! Shrutgyanam
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 muhUrtaciMtAmaNau lameva / vastutastu vasiSThena ubhayamAsavidhAnAtsauracAMdramAsaikye uttamo vivAhaH / ekatarapakSAzrayeNa madhyamaH / dinAdhipe meSavaSAlikuMbhanRyugmanakrAkhyaghaTaHsaMsthe / mAghadvaye mAdhavazukrayozca mukhyo'thavA kArtikasaumyayozceti / atha prasaMgAtsauracAMdramAsavidhAyakavacanAni teSAM vyavasthA ca likhyate / tatra RSyazRMgaH / vivAhavratayajJeSu sauramAnaM vidhIyate / gAgryo'pi / vivAhotsavayajJeSu sauramA prazasyate / vRddhagargaH / vivAhAdau smRtaH sauro yajJAdau sAvanaH smRta ityevamAdIni sauramAsavidhAyakavacanAni / atha cAMdramAsavidhAyakAni / tathA ca vasiSThaH / udvAhayajJopanayapratiSThAtithivratakSauramahotsavAdyam / parvakriyA vAstugahapravezAH sarvaM hi cAMdreNa vigRhyate tat / nAradaH / yAtrodvAhavratakSauratithivarSezanirNayam / parvavAstUpavAsAdi kRcchre cAMdreNa gRhyata ityAdIni tatraikataramAsAvalaMbane'paravaiyarthyaM syAdityatra samAdhIyate / yatra sauracAMdramAnAbhyAM mAsazuddhirupalabhyate sa uttamo vivAhaH ekatarapakSAvalaMbane madhyama ityuktaM prAk madhyamapakSAvalaMbanaM ca avazyadeyA kanyA viSayaM veditavyam / apare / punardezavivAhayoH tathA / tApinIkRSNayormadhye cAMdro mAsaH prazasyate / anyeSu sarvadezeSu sauro vratavivAhayoH / tathA / viMdhyAdrerdakSiNe bhAge cAMdro mAsaH prazasyate / udagbhAge tu viMdhyasya sauraM mAnaM vidhIyate // anyeSu sarvadezeSu mizramAnaM prakalpayediti // 13 // atha mAsaprasaMgAjanmamAsAdiprayuktaniSedhavidhIna rathoddhatayAhaAdyagarbhasutakanyayoIyorjanmamAsabhatithau krgrhH|| nocito'tha vibudhaiH prazasyate cedvitIyajanuSoH sutprdH|| 14 // Ayeti // yasmin cAMdre mAse janma sa janmamAsaH / janmatithimArabhya triMzattithyAtmako mAso janmamAso vetyucyate / pakSadvayamadhye prathamaprakAreNa pratipAditam / janmanakSatraM janmatithiH / samAhAradvaMdvaH janmamuhUrto'pi tatrAdyagarbhayoH sutakanyayoIyoH karagraho vivAho nocito niSiddhaH / vasiSThaH / svajanmamAsaHtithikSaNeSu vainAzikAvRkSagaNeSu caivam / nodvAhamAtmAbhyudayAbhikAMkSI naivAdyagarbhadvitayaM kadAcit / etadapavAdo'pi / jAtaM dinaM dUSayate vasiSTha ityAdi pUrvamuktam / atheti / dvitIyajanuSoranAdyagarbhayozcedvivAhastarhi sutaprado vibudhaiH paMDitaiH prazasyate / atrAdyagarbharAhityaM sarvathA vivakSitam / athavA cedanAdyajanuSoriti paThitavyam / tathA ca cyavanaH / janmaH janmamAse vA tArAyAmatha janmani / janmalagne bhavedvoDhA putrADhyA pativallabheti / etaccAnAdyagarbhaviSayam / Adyagarbha sAkSAnniSedhAt // 14 // jyeSThamAse vizeSaM zAlinyAhajyeSThadvaMdaM madhyamaM saMpradiSTaM trijyeSThaM cennaiva yuktaM kadApi // 5 kecitsUryaM vahnigaM projjhya cAhu vAnyonyaM jyeSThayoH syAdvivAhaH 15 Aho ! Shrutgyanam
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivAhaprakaraNam / 121 jyeSThadvaMdvamiti // putro jyeSThaH kanyA ca jyeSThA mAso'pi jyeSTha ityetatrijyeSThaM yat tat kadApi naiva yuktaM na prazastam / jyeSThamAse jyeSThayorvadhUvarayovivAho naiva kArya ityarthaH / yadA tvekatarajyeSThatve jyeSThamAso bhavati tadA madhyamaM saMpradiSTam / agativiSayakamityarthaH / ekaM jyeSThaM anyahayamajyeSThaM tadA shubhmev| varAhaH / dvau jyeSThau madhyamau proktAvekajyeSThaH zubhAvahaH / jyeSThatrayaM na kurvIta vivAhe sarvasaMmatam // asyApavAdamAha / keciditi / satyAvazyakatve sUryaM vahnigaM kRttikAsthaM tyaktvA jyeSThamAse'pi jyeSThavarasya kanyAyA vivAhaH zubha iti kecidUcuH / etacca jyeSThApatyasya na jyeSThe iti sAmAnyato maMgalakRtyaniSedhe'pi draSTavyam / bharadvAjaH / jyeSThe jyeSThasya kurvIta bhAskare cAnalasthite / sotsavAdIni kAryANi dinAni daza varjayediti / atra jyeSThaputraduhitojyeSThamAsavat mArgazIrSe 'pi maMgalakRtyaniSedhamAha / bharadvAjaH / mArgazIrSe tathA jyeSThe kSauraM pariNayavratam / Adyaputraduhitrostu yatnena parivarjayediti / svayamapi / jyeSThApatyasya na jyeSThe kaizcinmArge'pi nepyata ityuktaM prAk / kecidgrahaNaM ziSTAcArAbhAvAditi sUcayituM naivAnyo'nyamiti jyeSThAyAH kanyAyAH jyeSTaputreNa saha vivAho naiva syAt / gargaH / jyeSThAyAH kanyakAyAzca jyeSThaputrasya vai mithaH / vivAho naiva kartavyo yadi syAnnidhanaM tayoriti // 15 // athAnyaM vizeSaM hariNIchaMdasAha sutapariNayAtSaNmAsAMtaH sutAkarapADanaM na ca nijakule tadvadvA maMDanAdapi muMDanam // na ca sahajayoye bhrAtroH sahodarakanyake na sahajasutodvAho'bdArdhe zubhe na pitRkriyA // 16 // sutapariNayAditi // nijakule iti dehalIdIpanyAyenAtrApi saMbadhyate / nijakule svavaMze sutasya putrasya pariNayAt SaNmAsAMtaH SaNmAsamadhye sutAkarapIDanaM kanyAvivAho na syAt / nAradaH / putrodvAhAtparaM putrIvivAho na Rtutraye / na tayovratamuddAhAnmaMDanAdapi muMDanamiti / tadvaditi nijakule tripuruSamadhye putrasya kanyAyA vA maMDanAdvivAhAnmuMDanaM caulopanayanasamAvartanAdi vA tahat SaNmAsamadhye na kAryam / atriH / kule RtutrayAdavAgmaMDanAnna tu muMDanam / pravezAnnirgamaM caiva na kuryaanmNgltrymiti| atra vizeSaH shaaiiye| vrataM samAvartanakaM sacaulaM kezAMtametAni vadaMti tajjJAH / kSauraM puraskRtya bhavaMti yasmAccatvAri tasmAdiha muMDanAni / cUDAsImaMtakezAMtavivAhopanayAn budhAH / guru . maMgalamityAhustadanyalaghu maMgalam // jyeSThaM kRtvA tu SaNmAsaM na kuryAllaghu maMgalam / kurvati munayaH kecidanyasminnapi vatsare // laghu vA maMgalaM kAryaM kAryaM naimittikaM hi tu / putroddAhaH pravezAkhyaH ka 1 kuryAtna. 16 Aho! Shrutgyanam
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 muhUrtaciMtAmaNI nyodvAhastu nirgamaH || muMDanaM caulamityuktaM vratodvAhau tu maMgalam / caulaM muMDanamevoktaM varjayedvaraNAtparam || mauMjI tUbhayataH kAryA yato mauMjI na muMDanam / abhinne vatsare'pi syAttadahastatra bhedayet / abhede divasasyApi na kuryAdekamaMDapa iti / eSAM samUlatve dezakAlasaMkaTe sati boddhavyam / uktaM ca / ekodarayordvayorekadinodvAhane bhavennAzaH / nadyaMtara evaike dine'pyAhuH saMkaTe ca zubham / na pratiSiddhaM lagnaM saMprApte saMkaTe mahati / ekodara saMbhAvayorekAhe bhinnamaMDape kAla iti / na ceti sahajayoH sodarayorbhrAtroH sahodarakanyake na deye nodvAhye / nAradaH / na caikajanmanoH puMsorekajanye tu kanyake / nUnaM kadAcidudvAhye naikadA muMDanadvayamiti / atra cakAro 'nuktasamuccayArthastenaikasmai varAya sahodarakanyAdvayamapi na de - yam / na putrIdvayamekasmai pradadyAttu kadAcaneti vasiSThokteH / na sahajasutodvAho'bdArtha iti sutazca sutazca sutau sutA ca sutA ca sute sarUpANAmekazeSa ityekazeSaH / sutA ca sutazca sutau ca pumAn striyetyekazeSaH / sutau ca sutA ca sute ca suto veti sutAH iti kRtakazeSeNa dvaMdve pumAn striyetyekazeSaH / sahajAzca te sutAzceti karmadhArayaH / teSAM sodarabhrAtRRNAM vivAhaH abdArdhe SaNmAsamadhye na kAryaH / udvAha ityupalakSaNam / tatazcaikamAtRjayoH putrayoH kanyayorvA putrakanyayorvA samAnasaMskAro na kArya ityarthaH / vRddhamanuH / ekamAtRjayorekavatsare puruSastriyoH / na samAnAM kriyAM kuryAnmAtRbhede vidhIyate // samAnakriyA muMDanAdikA / bhinnamAtRjayoH samAnakriyAyAM na doSaH / nAradaH / samAnApi kriyA kAryA mAtRbhede tathaiva ca / vivAho duhituH kAryo na vivAhazcaturdinamiti / bhinnamAturduhiturvivAhaH samAnakriyAyAM yadi dinacatuSTayamadhye na kArya ityarthaH / vasiSThena vizeSa uktaH / ekodaraprasUtAnAM nAtra kAryatrayaM bhavet / bhinnodaraprasUtAnAM neti zAtAtapo'bravIditi / caulopanayanavivAharUpaM kAryatrayam / Adau caulaM tato mauMjI vivAhazca zubhapradaH / mAtRbhede budhairukto mAturaikye na karhicit / evaM sati bhinnodaramaMgalamAvazyakatve gRhabhedAt ekagRhe AcAryabhedAdvA kAryam / vasiSThaH / dvizobhanaM tvekagRhe na ceSTaM zubhaM tu pazcAnnavabhirdinaistu / AvazyakaM zobhanam - tsavo vA dvAre'thavA cAryavibhedato veti / yamalajAtayostvayamapi niSedho nAsti / ekasminvatsare caiva vAsare maMDape tathA / kartavyaM maMgalaM svastreorbhrAtroryamalajAtayoH / tatrApi jyeSThAnukrameNa kAryam / jyeSThAnukramastu garbhotpattikrameNa tathA ca bhAgavate tRtIyaskaMdhe hiraNyAkSa - hiraNyakazipUtpattau / prajApatirnAma tayokArarSIdyaH prAk svadehAdyamayeorajAta / taM vai hiraNyakazipuM viduH prajA yaM taM hiraNyAkSamasta sAgrata iti / tathA vaidyake AtreyasaMhitAyAm / yadAvizedvidhAbhUtaM bIjaM puSpe parikSarat / tadA bhavedvidhA garbhaH sUtirvezaviparyayAt // tena prathamaM jAtaH kaniSThaH anaMtaraM jAto jyeSThaH / ata eva / yamayozcaiva garne janmato jyeSThatA mateti / manunA garbhe janmata ityuktaM janmajyeSThena cAhvAnaM subrahmaNyAsvapi smRtamiti tu manu I Aho! Shrutgyanam
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivAhaprakaraNam / 123 vacanamekakozajAtayamalaviSayam / tathA ca devalaH / yasya jAtasya yamayoH pazyaMti prathamaM mukham / saMtAnaH pitarazcaiva tasmin jyaiSThayaM pratiSThitamiti / saMtAno vaMzaH yadA tu puMso balAtizayAdretaso dvidhA pAtastadA kozadvaye yamalotpattiH / yadA tu garbhavAyunA ekasminneva koze retaso dvaidhIbhAvastadA ekakoze eva yugapadyamalaM janyate / nanu strINAM vivAha upanayanasthAna iti smRteH kanyAvivAhasya putropanayanasya ca samAnatvamiti cenna / aSTavarSaM brAhmaNamupanayediti vacane brAhmaNagrahaNAt strIzUdrANAM vratabaMdhaniSedhAcca / yattu strINAM vivAha upanayanasthAna ityuktaM tattAsAM dvijatvasiddhyarthaM ataH strIvivAhe vivAha eva na tUpanayanam / tasmAtsodarakanyAputrayorvivAhopanayanayoH samAnasaMskAratvAbhAvAt SaNmAsamadhye'pi te kArye zubhe iti / zubhe vivAhAdimaMgalakRtye pitRkriyA zrAddhakriyA na kAryA maMgalenApyamaMgalamiti nAradokteH / amaMgalaM zrAddham / samApte eva maMgale kAryaM na madhye ityarthaH // 16 // atha pratikUlanirNaya maMdravajjayAha vadhvA varasyApi kule tripUruSe nAzaM vrajetkazcana nizcayottaram // mAsottaraM tatra vivAha iSyate zAMtyAthavA sUtakanirgame paraiH // 17 // vadhvA varasyeti // nizvayottaraM vAgdAnAnaMtaraM yadi vadhvAH kanyAyAH varasya vA kule vaMze tripuruSe puruSatrayamadhye kazcana sapiMDo nAzaM prApnuyAt tatra mAsottaraM maraNadinAdArabhya triMzaddinaM pratikUlaM tataH zAMtyA svanuSThitayA vivAhaH sukhena iSyate idaM pitrA - dibhinnaviSayam / mAMDavyaH / anyeSAM tu sapiMDAnAmAzaucaM mAsasaMmitam / tadaMte zAMtikaM kRtvA tato lagnaM vidhIyate / pitrAdimaraNe tu vizeSaH / varavadhvoH pitA mAtA pitRvyazva sahodaraH / eteSAM pratikUlaM cenmahAvighnakaraM bhavet // pitA mAtAmahacaiva mAtA vApi pitA - mahI / pitRvyaH strIsuto bhrAtA bhaginI vA vivAhitA // ebhireva vipannaizca pratikUlaM budhaiH smRtam / vAgdAnAnaMtaraM yatra kulayoH kasyacinmRtiH / tadA saMvatsarAdUrdhva vivAhaH zubhado bhavet // piturAzaucamabdaM syAttadardhaM mAtureva hi / mAsatrayaM tu bhAryAyAstadardhe bhrAtRputrayoH // anyacca / pratikUle sapiMDasya mAsamekaM vivarjayet / vivAhastu tataH pazcAttayoreva vidhIyate // durbhikSe rASTrabhaMge ca pitrorvA prANasaMzaye / prauDhAyAmapi kanyAyAM pratikUlaM na duyati || dIrgharogAbhibhUtasya dUradezasthitasya ca / udAsavartinazcaiva pratikUlaM na vidyate // saMkaTe samanuprApte yAjJavalkyena yoginA / zAMtiruktA gaNezasya kRtvA tAM zubhamAcaret // athAvazyakatve'pavAdamAha / athaveti / Azaucanirgame zAMtyA svanuSThitayA vivAhaH parairAcAryaiH iSyate / jyotiHprakAze / pratikUle'pi kartavyo vivAho mAsamaMtarA / zAMtiM vidhAya gAM datvA vAgdAnAdi caredbudhaH // 17 // 1 Aho! Shrutgyanam
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhurtaciMtAmaNau 124 athAnyadapi vizeSAMtaramupajAtyAhacUDAvrataM cApi vivAhato vratAcUDA na ceSTA puruSatrayAMtare // vadhUpravezAca sutAvinirgamaH SaNmAsato vAndavibhedataH zubhaH // 18 // cUDAvratamiti // apizabdAtsamAvartanAdi caulamupanayanaM samAvartanaM ca vivAhAnaMtaraM puruSatrayamadhya eva neSTam tathA vratAdupanayanAt cUDA ca puruSatrayaparyaMta neSTA tathA vadhvAH snuSAyAH pravezAtsutAyA vinirgamo'pi puruSatrayaparyaMtameva neSTaH / medhAtithiH / puruSatrayapayaMta pratikUle khagotriNAm / pravezAnnirgamastadvattathA muMDanamaMDane iti tasmAnmUlapuruSasya caturthatve nAyaM doSaH / sa cAyaM doSaH puruSatraye'pi SaNmAsaparyaMtameva / ata eva SaNmAsata iti mAsaSaTakAnaMtaraM parato'pi vivAhAdiH zubhaH / etanmUlavAkyaM kule RtutrayAdarvAgityAdinA prAguktaM atrApavAda ucyate / veti / athavA / abdabhedAt varSabhedAt SaNmAsamadhye'pi zubhaH / yathA mAghe vivAho vaizAkhe caulaM yajJopavItaM vA bhavatItyarthaH / saMhitAsArAvalyAm / phAlgune. caitramAse tu putrodvAhopanAyane / bhedAdabdasya kurvIta nartutrayavilaMghanamiti // 18 // atha mUlAdyaniSTanakSatrotpannayorvadhUvarayoH zvazurAdipIDakatvaM vasaMtatilakayAha zvazrUvinAzamahijo sutarAM vidhattaH kanyAsutau nitijo zvazuraM hatazca // jyeSThAbhajAtatanayA svadhavAgrajaM ca zakrAgnijA bhavati devaranAzakIM // 19 // zvazrUvinAzamiti // ahijo AzleSAnakSatrotpannau kanyAputrau zvazvAH sAkSAdvarasya mAtuH kanyAyA vA sAkSAnmAtuH vinAzaM vidhattaH kurutaH / tathA nitijau mUlotpannau zvazuraM hataH nAzayataH / janakaM jananI haMti bharturmUlAhidhiSNyajeti vsisstthokteH| tulyanyAyatvAtkanyAyA api sAkSAnmAtaram / jyeSTheti jyeSThAnakSatrotpannA kanyA svadhavAgrajaM bhartujyeSThabhrAtaraM haMti / zakrAgnijAvizAkhotpannA devarasya bhartuH kaniSThabhrAturnAzaka: / uktaM ca / aiMdrI patyagraja haMti devaraM tu dvidaivajeti // 19 // etadapavAdamanuSTubhAha dvIzAdyapAyajA kanyA devarasaukhyadA // mUlAMtyapAdasArpAdyapAdajAte tayoH shubhe|| 20 // dvIzAyeti // spaSTArtham / na haMti devaraM kanyA tulAmizradvidaivajA / tadaMtapAdajA tyAjyA duSTA dRzcikapucchavaditi vRddhanAradokteH / mUlati / mUlacaturthacaraNotpannau kanyAsutau zvazurasaukhyadau AzlepAprathamacaraNotpannau ca shvshvaaH| nAradaH / sutaH sutA vA niyataM Aho ! Shrutgyanam
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivAhaprakaraNam / 125 zvazuraM haMti mUlajau / tadaMtyapAdajauM naiva tathA zleSAdyapAdajAviti puMstvamavivakSitam / jyotirnibaMdhe mauMjIbaMdhanAnaMtaraM mUlAzleSAdoSo nAstItyuktam / mUlavyAlodbhavo doSaH puMsAM mauMjyAM vinazyatIti bhUpAlavallabhavacanAditi tanna / mUlAzleSAdoSaH zUdraviSayaH paryavasyati tathA jyeSThotpannaH pumAnpatnyagrajamagrajAM vA haMti vizAkhotpannazca patnyanujamanujAM vA haMti / uktaM ca kalatrapaTale / patyagrajAmagrajaM vA haMti jyeSTharkSajaH pumAn / tathA bhAryAnujAM cai - vAnujaM haMti dvidaivaja ityuktam / tatparihArazca tatraiva / mUlAMtyapAdajau zreSThau tathAzleSAdyapAdau / zAMtyapAdau duSTau tadvajjyeSThAMtyapAdajAviti / jyeSThAvizAkhotpannapuMsaH doSatatparihAranirUpaNaM graMtheSvadRSTatvAdupekSyam // 20 // 1 athASTakUTAnAM nAmAnyanuSTubhAha varNo vazyaM tathA tArA yonizca grahamaitrakam // gaNamaitraM bhakUTaM ca nADI caite guNAdhikAH // 21 // varNa iti // ete varNAdimaitryAM satyAM guNAdhikA ekAdiguNAdhikAH syuH / yathA varNamaitryAmeko guNaH vazye dvAvityAdi // 21 // tatrAdau varNakUTaM pramANikayAha dvijAjhaSAlikarkaTAstato nRpA viza'prijAH // varasya varNato'dhikA vadhUrna zasyate budhaiH // 22 // dvijA iti // mInakarkaTacikA dvijAH brAhmaNAH / tato'naMtaramanye meSasiMhadhanurAzayo nRpAH kSatriyAH / vRSakanyAmakarA vizo vaizyAH / mithunatulAkuMbhA aMdhijAH zUdrAH / tatra varavadhUrAzyorvarNI jJAtvA varasya varNato brAhmaNAdikA vadhUradhikA jyeSThavarNA budhairna zasyate / kiMtu samA hInA vA zasyata ityarthaH / eko guNaH sadRgvarNe tathAvarNottame vare / hInavarNe vare zUnyaM kepyAhuH sadRze dalamiti // 22 // atha vazyakUTamiMdravajjayAha hitvA mRgeMdra nararAzivazyAH sarve tathaiSAM jalajAstu bhakSyAH // sarve'pi siMhasya vaze vinAliM jJeyaM narANAM vyavahArato'nyat // 23 // hitveti // nararAzayo mithunakanyA tulA eSAM meSAdayaH sarve'pi siMhaM tyaktvA vazyAH / nanu jalacarANAM sahAnavasthAnAt kathaM vazyatvaM tatrAha / jalajAstu bhakSyA iti / eSAM nararAzInAM jalajAH makarakuMbhamInakarkAstu bhakSyAH kiMpunarvazyA iti sUcayituM tuzabdaH siMhasyAlaM vRzcikaM vinA sarve vazyAH anyadanuktaM catuSpadAnAM jalacarANAM vazyAvazyaM narANAM manuSyANAM vyavahArato jJeyam / vazyakUTaM vazyabhakSyavairabhedena tridhA tatra vararAzeH strIrAzau vazye sati guNadvayam / bhakSya eko guNaH vaire guNAbhAvaH // 23 // Aho! Shrutgyanam
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 muhUrtaciMtAmaNI atha tArAkUTamanuSTubhAha kanyarkSAdvarabhaM yAvat kanyAbhaM varabhAdapi // gaNayennavahRccheSe trISvabhimasatsmRtam // 24 // kanyakSaditi // kanyAnakSatrAdvaranakSatraM yAvadgaNayet tathA varanakSatrAdapi kanyAnakSatraM gaNayet / tato'vaziSTeM ke navabhirbhakte yadavaziSTaM taccetripaMcasaptamitaM bhavettadA'sadazubhaM smRtam / anyathA ekadvicatuH SaDaSTanavamitaM cettadA zubham / ubhayatrApi tripaMcAdrimite zeSe tArAmaitrI nAstyeva ato guNAbhAvaH / ekatra cettadArdhA maitrI tadA sArdheko guNaH ubhayatrApi cetryAdizeSAbhAvaH tadA pUrNamaitrItyato guNatrayam // 24 // atha yonikUTaM zArdUlavikrIDitadvayenAha azvinyaMbupayorhayo nigaditaH svAtyarkayoH kAsaraH siMho vasvajapAdbhayoH samudito yAmyAMtyayoH kuMjaraH // meSo devapurohitAnalabhayoH karNAbunorvAnaraH syAdvaizvAbhijitostathaiva nakulacAMdrAbjayonyorahiH // 25 // jyeSThAmaintra bhayoH kuraMga udito mUlAdvayoH zvA tathA mAjIro ditisArpayoratha maghAyonyostathaivoM duruH // vyAghro dvIzabhacitrayorapi ca gauraryamNabudhyarkSayoyoniH pAdayoH parasparamahAvairaM bhayonyostyajet // 26 // azvinyabupayoriti / jyeSThAmaitrabhayeoriti ca // azvinIzatatArakayo'zva yoniruktaH / evaM svAtIhastayoH kAsaro mahiSaH / lulAyo mahiSo vAhadviSatkAsarasairibhA ityamarokteH / karNaH zravaNaH aMbu pUrvASADhA tayorvAnaro markaTaH / cAMdra mRgaH abjayonirbrahmA tanuM rohiNI tayorahiH sarpaH / kuraMgo hariNaH anurAdhAjyeSThayoH / dvIzabhaM vizAkhAcitrayorvyAghraH / budhyakSa uttarAbhAdrapadA aryamottarAphAlgunI tayorgauyoniH / anyatspaSTam / phalamAha / pAdagayoriti / ekasminpAde caraNe gatayoruktanakSatrayonyoH parasparamahAvairaM bhavet / yathA / azvinyaMbupayorhayo nigaditaH svAtyarkayoH kAsara iti pAdaH tatroktayorbhayonyorazvamahiSayormahAvairam / evaM siMhahastinorityAdi etatphalamAha / atriH / ekayoniSu saMpatyai daMpatyoH saMgamaH sadA / bhinnayoniSu madhyaH syAdaribhAvo na cettayoH // yoneratho vairabhAvaH sa tu kArye viyogadaH / rAzivazyaM ca yadyasti kArayenna tu doSabhAk / atrAtivairavairodAsInamaitrAtimaitrakrameNa guNavibhAgaH govyAghrAdInAM ativairaM tatra guNAbhAvaH zunakamAjIrAdInAM vairaM tatraiko guNaH / azvameSAdInAmaudAsyaM tatra guNadvayam / gomeSAdInAM maitraM tatra guNatrayam / ekayonau atimaitraM tatra guNacatuSTayam // 29 // 26 // Aho! Shrutgyanam
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivAhaprakaraNam / 127 . atha grahamaitrI zArdUlavikrIDitAbhyAmAhamitrANi zumaNeH kujejyazazinaH zukrArkajo vairiNI saumyazcAsya samo vidhodhuMdharavI mitre na cAsya dviSat // zeSAzcAsya samaH kujasya suhRdazcaMdrejyasUryA budhaH zatruH zukrazanI samau ca zazabhRtsUnoH sitAhaskarI // 27 // mitre cAsya ripuH zazI guruzanikSmAjAH samA gISpatemitrANyarkakujeMdavo budhasitau zatrU samAH suuryjH|| mitre saumyazanI kaveH zaziravI zatra kujejyau samau mitre zukrabudhau zaneH zaziravikSmAjA dviSo'nyaH smH||28|| mitrANIti / mitre ceti // dyumaNeH sUryasya bhaumagurucaMdrAH mitrANi zukrazanI asya vairiNau asya saumyo budhaH samaH / vidhoH caMdrasya budharavI mitre ca punarasya vidhoDhiSat zatrurnAsti maMgalaguruzukrazanayaH samA eva / atha bhaumasya gurucaMdrasUryAH mitrANi budhaH zatruH zukrazanI samau / atha / zazabhRtsUnoH budhasya sitAhaskarau zukraravI mitre asya budhasya zazI zatruH guruzanibhaumAH samAH / atha gIppaterguroH sUryabhaumacaMdrAH mitrANi budhazukrau zatrU sUryajaH zaniH samaH / atha kaveH zukrasya budhazanI mitre caMdrasUryau zatrU kujagurU samau / atha zaneH zukrabudhau mitre ravicaMdrabhaumA dviSo vairiNaH anyo guruH samaH / atra guNavicAraH / tatraikAdhipatitve parasparamitratve paMca guNAH samamitratve catvAraH ubhayasamatve trayo guNAH mitravaire guNadvayaM samavaire eko guNaH parasparaM vaire guNAbhAvaH // 27 // 28 // atha gaNakUTaM vasaMtatilakayA zAlinyA cAha rakSonarAmaragaNAH kramato mghaahivsvidrmuulvrunnaanltkssraadhaaH|| pUrvottarAtrayavidhAtRyamezAni maitrAditIMduharipauSNamarullaghUni // 29 // nijanijagaNamadhye prItiratyuttamA syAdamaramanujayoH sA madhyamA saMpradiSTA // asuramanujayozcenmRtyureva pradiSTo danujavibudhayoH syAdvairamekAMtato'tra // 30 // rakSonareti / nijanijeti // kramato rakSonarAmaragaNAH paadtryennocyte| takSA citrA rAdhA vizAkhA maghAdi etatparyaMta nakSatrANi rakSogaNaH pUrvAtrayamuttarAtrayaM vidhAtA rohiNI yamo bharaNI Iza ArdrA etAni bhAni naragaNo manuSyagaNaH maitramanurAdhA aditiH Aho ! Shrutgyanam
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 muhUrtaciMtAmaNau punarvasuH iMdurmRgaH hariH zravaNaH pauSNaM revatI marutsvAtI laghUni azvinIpuSyahastAH etAni nava bhAnyamaragaNo devagaNa iti // 29 // nijeti / svasvagaNe vidyamAnayoH strIpuruSanakSatragaNayoratyuttamA prItiH syAt / amaramanujayeordevamanuSyayoH strIpuruSayoH parasparaM prItirmadhyamA syAt / asuramanujayo rAkSasamanuSyayoH strIpuruSayormRtyureva pradiSTaH / prabala durbalanyAyena manuSyagaNasyaiva nAzaH / zArGgaye / rakSogaNaH pumAn cetsyAtkanyA bhavati mAnavI / kepIcchaMti tadodvAhaM vyastaM ko'pIha necchati // etattulyanyAyAddevarAkSasayorapi draSTavyam / asyApavAdamAha gargaH / rakSogaNo yadA puMsAM kumArI nRgaNA bhavet / sakUTaM khagaprItiryonizuddhaM zubhaM tadeti / atreyaM guNakalpanA / nararakSasormahadvairaM tatra guNAbhAvaH devarakSasorvairaM tatra guNAbhAvaH devamanuSyatve catvAraH gaNaikatve SaDguNAH // 30 // atha rAzikUTamanuSTubhAha mRtyuH SaDaSTake jJeyo'patyahAnirnavAtmaje // dvirdvAdaze nirdhanatvaM dvayoranyatra saukhyakRt // 31 // mRtyuriti // strIpuruSayoH parasparaM SaSThASTamarAzitve sati mRtyurjJeyaH / evaM navAtmaje navapaMcame'patyAnAM hAniH evaM dvirdvAdaze nirdhanatvaM dAridryaM syAt / anyatra tRtIyaikAdazacaturthadazame samasaptame vA sati saukhyakRtpANipIDanaM syAt // 31 athAsya duSTabhakUTasya parihAraM zArdUlavikrIDitenAhaprokte duSTabhakUTake pariNayastvekAdhipatye zubho suorAzIzvara sauhRde'pi gadito nADayRkSazuddhiryadi // anyakSaizapayorbalitvasakhite nADavRkSazuddha tathA tArAzuddhivazena rAzivazatAbhAve nirukto budhaiH // 32 // prokte iti // strIpuruSarAzyordvayorekAdhipatye sati ekasvAmikatve sati prokte duSTabhakUTe SaDaSTakAdAvapi vivAhaH zubho gaditaH / yathA / meSavRzcikayoH tulAvRSabhayorvA navapaMcame tvekAdhipatyAbhAvaH dvirdvAdaze makarakuMbhayoH athavA rAzIzvarayoH rAzisvAminoH sauhRde maitre'pi yadi nADInakSatrayoH zuddhirvedho na bhavettadApi duSTakUTake vivAhaH zubhaH / yathA SaTvASTake mInasiMharAzyornavapaMcame meSadhanuSordvirdvAdaze mInameSayorityAdau / tathAca vsisstthH| dvirdvAdaze vA navapaMcame vA SaTkASTake rAkSasayoSito vA / ekAdhipatye bhavanezamaitre zubhAya pANigrahaNaM vidheyamiti / anyacca / viSamAtkanyakArAzeH SaSThaM SaSThASTakaM na sat / samAtSaSThaM zubhaM jJeyaM viparItaM na zobhanam / anyarkSezapayoriti / anyarkSe prItiSaTkASTakAdibhyo'nyarAzau rAzisvAminoH parasparazatrutve vA sati aMzapayostadrAzinavAMzasvAminorbalitvasakhite syAtAm / balitvaM ca sakhitA ca prathamAdvivacanAMtaM padaM balitvaM uccAdisthAnasthita Aho! Shrutgyanam
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivAhaprakaraNam / 129 tvena sabalatvaM sakhitA parasparamaitrI te ubhe cedbhavataH tathA nADyRkSazuddhau naaddiinksstryo|dhaabhaave sati tathA tArAzuddhivaze ca sati rAzivazatAbhAve ca rAzivazyatve ca sati duSTabhakUTake'pi vivAhaH zubho niruktaH / uktaM ca jaganmohane vasiSThena / rAzinAthe viruddhe'pi sabale vaMzakAdhipau / tanmaitre'pi ca kartavyaM daMpatyoH sukhamicchateti / anyacca / tasminneva prakaraNe vasiSThavAkyam / rAzinAthe viruddhe'pi mitratve cAMzanAthayoH / vivAhaM kArayeddhImAn daMpatyoH saukhyavardhanamiti / atraikasminneva prakaraNe vasiSThavAkyayoranyavAkyAnarthakyApatterupasaMhAranyAyo na pravartate / tenAvazyaM vAkyadvayasya bhinnArthatvaM vAcyam / tatra kasya ko'rtha iti saMdehe nyUnArthaM dvitIyaM vacanaM kevalagrahavairApavAdakaM tulyabalatvAt / aMzanAthasabalatvAbhidhAyakaM prathamavacanamubhayavirodhasya grahavairarAzivairarUpasyApavAdakam / tena rAzinAthe viruddhe'pItyatra rAzI ca nAthau ca eteSAM samAhAro rAzinAthaM tasmina rAzinAthe / tathA cAyamarthaH / rAzI viruddhau SaTkASTakAdinA nAthau viruddhau kayorityAkAMkSAyAM yayoH SaTkASTakAdivicArastayoreva sannihitatvAt grahaNaM tayo rAzyo thau viruddhau mitrANi dyumaNerityAdinA parasparaM zatrU syAtAM tadrAzinavAMzavAminoH sabalatve ca samuccite sa vivAhaH zubhaH / nanvasminvAkye kliSTavyAkhyAne kiM mAnam / ucyate / aMzanAthasabalatvasyAdhikakaraNameva tacca yugapadutpannasya doSadvaividhyasya rAzivirodhagrahavirodharUpasya prihaarruupmityvgmyte| asminnapi pakSe nADIzuddhistArAzuddhiH rAzivazatA cApekSiteti // 32 // athaduSTAnAM gaNakUTabhakUTagrahakUTAnAM parihAraM zAlinyAhamaitryAM rAzisvAminoraMzanAthadvaMdvasyApi syAdgaNAnAM na doSaH // kheTAritvaM nAzayetsadbhakUTaM kheTaprItizcApi duSTaM bhakUTam // 33 // mainyAmiti // strIpuruSayo rAzisvAminomayAM satyAM tathA rAzinavAMzanAthayoIdvasyApi maitryAM satyAM duSTaguNAnAM doSo na syAt / atriH / rAzIzayoH suhRdbhAve mitratve cAMzanAthayoH / gaNAdidoSTaye'pyudAhaH putrapautrapravardhanaH / atha sadbhakUTaM tRtIyaikAdazAdikaM kheTAritvaM grahavairakRtaM doSaM nAzayet / evameva kheTaprItiH grahamaitrI cApi duSTaM bhakUTaM paDaSTAdikaM nAzayet / asadbhakUTe guNAbhAvaH / bhakUTadoSApavAde catvAro guNA iti // 33 // atha nADIkUTaM stragdharayAhajyeSThAraudrAryamAMzapatibhayugayugaM dAsrabhaM caikanADI puSyeMdutvASTramitrAMtakavasujalabhaM yonibudhye ca madhyA // vAyvagnivyAlavizvoDuyugayugamatho pauSNabhaM cAparA syAiMpatyorekanADyAM pariNayanamasanmadhyanADyAM hi mRtyuH // 34 // Aho ! Shrutgyanam
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 muhUrtaciMtAmaNau __ jyeSThAraudreti // jyeSThA raudramArdA aryamottarAphAlgunI aMbhaHpatirvaruNaH zatatArakA ebhyo nakSatrebhyo yugayugaM dvayaM dvayam jyeSThA mUlam uttarA hastaH ArdrA punarvasuH zatatArA pUrvAbhAdrapadA dAstrabhamazvinI ca / etannakSatranavakaM parasparamekanADItyucyate / puSyamRgacitrAnurAdhA bharaNI dhaniSThA pUrvASADhA pUrvAphAlgunI uttarAbhAdrapadA etannakSatranavakaM madhyanADItyucyate / atha vAyvagnivyAlavizvoDuyugayugaM vAyuH svAtI tadyugaM dvayaM svAtI vizAkhA aniH kRttikA rohiNI vyAlaH AzleSA maghA vizvoDuyugaM vizve uttarASADhA zravaNazca pauSNabhaM revatI etannakSatranavakaM aparA tRtIyaikanADItyucyate / etatphalamAha / daMpatyoH strIpuMsayoH ekanADyAM pariNayanamasaDhuSTaphalaM syAt / madhyanADyAM hi nizcayena mRtyuIyorapi syAt nAradena tu vizeSa uktaH / catussidvyaMghribhotthAyAH kanyAyAH kramazo'zvibhAt / vahnibhAdiMdubhAnnADItricatuHpaMcaparvasu // gaNayetsaMkhyayA caikanADyAM mRtyurna saMzayaH / ekanADIvivAhazca guNaiH sarvaiH samanvitaH // varjanIyaH prayatnena daMpatyornidhanaM yata iti / amumartha spaSTamAha gargaH / catuSpAtkanyakA RkSaM gaNayedazvibhAdikam / tribhaM savyApasavyena bhinnaM parvazubhAvaham // kanyako tripAJcetsyAdgaNayetkRttikAdikam / caturbhiH parvabhistadvadabhijittArakAnvitam // kanyakartaM dvipAccetsyAdgaNayetsomyabhAdikam / paMcabhistvavarohe tu paMcamAMgulivarjitam // etatphalamapyAha gargaH / saMzliSTA madhyanADI tu puruSaM haMti vegataH / saMzliSTA pArzvanADI tu kanyakAM haMtyasaMzayamiti / AsannA tvekanADI syAdAsannamRtidAyinI / dUrasthA caikanADI syAhUrasthAniSTakAriNIti / nADIvicAre caMDezvaraH / pRSThamadhye zubhasamanvitabhogaH kroDe vanitAvittaviyogaH / madhye rekhe bhavati vivAhe ubhayomaraNaM vadati varAhaH azvyAdinADIvedharka kramAtSaSThadvitIyakam / yAmyAdituryaturyaM ca kRttikAdidviSaSThakam / anyacca / arkedujakSoNitanUjajIvAH ketuH stio rAhuzazAMkasaurAH / janmAdinADItritaye zubhAH syuH zubhe zubhaM syAdazubhe'zubhaM ca // tadyathA / arkaH 1, 10, 19 budhaH 2, 11, 20 maMgalaH 3, 12, 21 bRhaspatiH 4, 13, 22 ketuH 5, 14, 23 zukraH 6, 15, 24 rAhuH 7, 16, 25 caMdraH 8, 17, 26 zaniH 9, 18, 27 zubhagrahanADInakSatre zubhakAryaM kuryAnnAzubhagrahanADInakSatre ityarthaH / caturnADI tvahalyAyAM pAMcAle paMcanADikA / trinADI sarvadezeSu varjanIyA prayatnata iti / manustu / ahalyAyAM caturnADIsaMyogaH kAlamRtyudaH / eSa yogo'nyadezeSu hyapamRtyuphalapradaH // paMcanADIsamayogaH pAMcAle kAladaMDadaH itaratra samAyogo duHkhadAridyadoSakat // trinADyAM tu samAyogaH sarvatrAniSTakAraka iti / Avazyakatve guruH / doSApanuttaye nADyAM mRtyuMjayajapAdikam / vidhAya brAhmaNAMzcaiva tarpayetkAMcanAdinA // hiraNmayIM dakSiNAM ca dadyAdvarNAdikUTake / gAvo'nnavasanaM hema sarvado 1 sukhAvahamityapi pAThaH / 2 kanyaHmityapi pAThaH / Aho! Shrutgyanam
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivAhaprakaraNam / 131 SApahArakamiti / anyacca / SASTake gomithunaM pradadyAtkAMsyaM sarUpyaM navapaMcame'pi / vastraM pradeyaM kanakaM ca zaktyA dvirdvAdaze brAhmaNatarpaNaM ceti // 34 // atheMdravajJayA pUrvamadhyAparabhAgayogIni bhAnyAhapauSNezazakrAdrasasUryanaMdA pUrvArdhamadhyAparabhAgayugbham // bhartA priyaH prAgyuji bhe striyAH syAnmadhye dvayoH premapare priyA strI / / 35 // pauSNeti / pauSNAvatyAH SaT bham bhAni jAtyabhiprAyamekavacanam / pUrvArdhayogIni jJeyAni ArdrAdidvAdaza madhyabhAgayogIni jJeyAni / jyeSThAdIni nava aparabhAgayogIni jJeyAni / phalamAha / bhartA priya iti / ayaM bhAvaH / rAjJAmaMtaH purasthastrIsamAgame gaNikAdisamAgame vA pUrvArdhayuji nakSatre sati strINAM bhartA priyaH madhyabhAgayuji me parasparaM prItirbhavet / pare parabhAgayuji bhe strI nRNAM priyA bhavediti / evaM vadhUvarayornavasamAgame'pi jJeyamiti ratnamAlATIkAyAM mahAdevenoktam // 39 // atha prAcyasaMmataM vargakUTamAryayAha akacaTatapayazavargAH khagezamArjArasiMhazUnAm // sarpAnumRgAvInAM nijapaMcamavairiNAmaSTau // 36 // akacaTeti // ajvargo'vargasaMjJakaH kucuTutuSu iti paMcavargAH eko yavargo'nyaH zavargaH evamaSTau vargAH / tatra avargaH khagezasya garuDasya kavargo mArjArasya cavargaH siMhasya TavargaH zunaH tavargaH sarpasya pavarga AkhormUSakasya yavargo mRgasya zavargo'vermeSasya / atra nijAt svasmAt paMcamA vairiNo yeSAM te tathoktAH garuDasarpayormArjAramUSakayoH siMhamRgayoH zvameSayoH parasparaM mahAvairamityarthaH / strIpuMsayornakSatradvayaM bhakSyabhakSakavarge cettadA azubham / yadA tvekavarge tadA zubham / etacca svAmisevakayorapi vicAryam // 36 // idAnIM nakSatrarAzyaikye vizeSaM zAlinyAha rAzyaikye cedbhinnamRkSaM dvayoH syAnnakSatraikye rAziyugmaM tathaiva // nADIdoSo no gaNAnAM ca doSo nakSatraikye pAdabhede zubhaM syAt 37 rAzyaikye cediti // dvayorvadhUvarayoH ekarAzitve sati yadi bhinnamRkSaM syAttadA nADIdoSo gaNAnAM ca doSo na syAt / yathA / zatatArA pUrvAbhAdrapadApAdatrayaM ca tathaiva nakSatraikye rAziyugmaM rAzidvayaM cetsyAttadApi prAgukto doSo na syAt yathA pUrvAbhAdrapadApAdatrayaM caturthacaraNazca atrApi vizeSamAha gargaH / ekarAzau pRthagviSNye puMtArA prathamA bhavet / atIva zobhanA proktA strItArA cettvazobhanA / athaikarAzinakSatraikye 'pavAdamAha / Aho! Shrutgyanam
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 muhUrtaciMtAmaNI nakSatraikya iti / vadhUvarayoH rAzyaikye nakSatraikye ca yadi caraNabhedastadApi zubhaM syAt / janmanakSatrAjJAne upAyamAha / vasiSThaH / ajJAtajanmanAM nRNAM nAmabhe parikalpanA / tenaiva ciMtayetsarvaM rAzikUTAdi janmavat || janmabhaM janmadhiSNyena nAmabhaM nAmadhiSNyataH / vyatyayena yadA yojyaM daMpatyornidhanapradamiti // 37 // sevakAdibhasya svAmyAdibhAt pUrvatve vizeSaM vasaMtatilakayAhasevyAdhamarNayuvatInagarAdirbha cetpUrvaM hi bhRtyaghanibhartRpurAdi sadbhAt // sevAvinAzadhananAzana bhartRnAza grAmAdisaukhyahRdidaM kramazaH pradiSTam // 38 // sevyAdhamarNeti // spaSTArtham / tathA coktaM DAmarasaMgrahe / bhAminIjanmanakSatrAdvitIyaM patijanmabham / na zubhaM bhartRnAzAya kathitaM brahmayAmale // prathamaM sevyajanma dvitIyaM sevakasya ca / na sevA susthirA tasya jalabudbudavatpriyeti // RNagrAhakajanmakSai prathamaM RNadasya bhAt / dvitIyamRNasaMbaMdho na kartavyaH kadAcana // kadAciddravyalobhena kriyate naiva labhyate / pArvatIprANanAthena proktaM DAmarasaMgrahe // grAmamaM prathamaM yasya dvitIyaM janmabhaM bhavet / na grAhyaH sarvathA grAmo yataH prApyArthanAzada iti // 38 // atha rAzisvAmino navAMzavidhiM ca maMjubhASiNyAhakujazukra saumyazazisUryacaMdrajAH kavibhaumajIvazani saurayo guruH // iha rAzipAH kriyamRgAsyataulikeMdubhato navAMzavidhirucyate budhaiH // 39 // kujazukreti // spaSTArtham / kriyamRgAsyeti / kriyo meSaH mRgAsyaM makaraH taulikaM tulA iMdubhaM karkaH ebhyo rAzibhyo budhairnavAMzavidhirucyate / meSe meSAdeva vRSe makarAt mithune tulAtaH karke karkAdeva evaM siMhe meSAt kanyAdiSu makarAdibhyaH evameva dhanurAdiSvapi meSAdibhya eva // 39 // atha horAM gAyatrIcchaMdobhedena zazivadanAvRttenAha samagRhamadhye zaziravihorA // viSamabhamadhye ravizazinoH sA // 40 // samagRheti // paMcadazabhAgamitaikaikA horA tataH samarAzimadhye prathamA caMdrasya dvitIyA sUryasya viSamarAzimadhye prathamA rakheraparA caMdrasyetyarthaH // 40 // Aho! Shrutgyanam
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivAhaprakaraNam / atha triMzAMzadreSkANAn vasaMtatilakayAhazukrajJajIvazanibhUtanayasya vANazailASTapaMcavizikhAH samarAzimadhye | triMzAMzako viSamabhe viparItamasmAddecareer: prathamapaMcanavAdhipAnAm // 41 // zukreti // samarAzimadhye krameNa prathamataH paMcAMzAnAM zukraH svAmI tataH zailAnAM saptAnAM budhaH tato'STAnAM guruH tataH paMcAnAM zaniH tataH paMcAnAM bhaumaH viSamabhe tu asmAtsamarAze'rviparItaM jJeyam / prathamataH paMcAnAM bhaumaH tataH paMcAnAM zaniH tato'STAnAM jIvaH tataH saptAMzAnAM budhaH tataH paMcAnAM zukraH ayaM trizAMzakasaMjJaH / dreSkANakA iti / asya pramANaM dazAMzAH tatra prathamadazAMzaH prathamo dreSkANaH sa prathamasya svAdhIzasya tato dazAMzAH viMzatibhAgaparyaMtaM dvitIyo dreSkANaH sa svarAzitaH paMcamarAzIzvarasya tato viMzatibhAgAnaMtaraM dazAMzAstRtIyo dreSkANaH sa svarAzernavamAdhIzvarasya yathA meSe prathamadreSkANo bhaumasya dvitIyaH sUryasya tRtIyo guroriti // 41 // atha dvAdazAMzaM SaDvargopasaMhAraM ca saphalaM vasaMtatilakayAhasyAdvAdazAMza iha rAzita eva gehUM horAtha navamAMzaka sUryabhAgAH // triMzAMzaka paDime kathitAstu vargAH saumyaiH zubhaM bhavati cAzubhameva pApaiH // 42 // 133 syAdvAdazAMza iti // iha SaDurge dvAdazAMzaH rAzitaH svarAzereva sArvabhAgadvayAtmako jJeyaH meSasya meSAdiH vRSasya vRSAdirityarthaH / gehaM horAdRkkaH navamAMza : dvAdazAMzaH triMzAMzaH ime SaDvargAH kathitAH / ete vargAH saumyagrahANAM cedbhavaMti tadA zubham pApAnAM cedazubham mizrAzcedadhikavargasadRzaM phalam / atra nAradAdibhirekaviMzatirmahAdoSA uktAH yathA / paMcAMgazuddhirahito doSastvAdyaH prakIrtitaH / udayAstazuddhirahito dvitIyaH sUryasaMkramaH // tRtIyaH pApaSaDurgo bhRguH SaSThaH kujo'STamaH / gaMDAMtaM kartarI riHphaSaDaSTeM duzca sagrahaH // daMpatyoraSTamaM lagnaM rAzirviSaghaTI tathA / durmuhUrto vAradoSaH khArjUrikasamAMghribham // grahaNotpAtabhaM krUraviddharkSa krUrasaMyutam / kunavAMzo mahApAtavaidhRtAvekaviMzatiriti / anyaistu daza doSA uktaaH| vedhazca lattA ca tathA ca pAtaH khArjUrayogaM dazayogacakram / punazca jAmitramupagrahAzca bANAkhyavratrau daza caiva doSA iti / atra graMthakatA lakSaNasya pRthagvaktavyatvAddoSanApAni noktAni / tatra paMcAMgazuddhidurmuhUrta vAradoSagrahaNotpAta nakSatradoSA Adye 1 dreANakA ityapi pAThaH / Aho! Shrutgyanam
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 muhUrtaciMtAmaNI zubhAzubhaprakaraNe nirUpitA eveti punarnocyate / durmuhUrtavAradoSayoH punarabhidhAnaprayojanaM tatraiva vakSyAmaH / tatra pApaSaDvargAkhyo doSaH kujazukretyAdibhizcaturbhiH zlokairnirUpitaH // 42 // atha gaMDAMtadoSaM zArdUlavikrIDitenAha 1 jyeSThapauSNabhasApa bhAMtyaghaTikAyugmaM ca mUlAzvinIpitryAdau ghaTikAdayaM nigaditaM tadbhasya gaMDAMtakam // karkAlyaMDajabhAMtato'rdhaghaTikA siMhAzvameSAdigA pUrNAtATikAtmakaM tvazubhadaM naMdAtithezcAdimam // 43 // jyeSThapauSNeti // gaMDAMtaM nAma saMdhivizeSaH sa cAnekavidhaH nakSatratithilagnasaMdhiH tathA yogakaraNavarSAyanartumAsapakSa dinarAtrimadhyAhnaprAtaH sAyaMnizIthasaMdhizceti / tatra nakSatratithilagnasaMdhirgaDAMtasaMjJa ucyate / jyeSThA pauSNabhaM revatI sArpamamAzleSA eteSAmaMtyaghaTikAdvayaM tathA mUlAzvinImaghAnAmAdau ghaTikAdvayaM tasya nakSatrasya gaMDAtaM jJeyam / yathA / revatyazvinyorAzleSAmaghayorjyeSThAmUlayoraMtarAlavartighaTIcatuSTayaM nakSatragaMDAMtamazubhadamityarthaH / atha lagnagaMDAMtaM karketi karkaH alirvRzcikaH aMDajo mInaH / mIno vaisAriNoMDaja ityabhidhAnAt / eSAM lagnAnAmaMtato'rdhaghaTikA / saptamyarthe tAsaH / aMte'rghaghaTikA tathA siMhameSau prasiddhau azvo dhanuH eSAM lagnAnAM AdigatArdhaghaTikA lagnagaMDAtam yathA karkasiMhayormInameSayorvRzcikadhanuSozyAMtarAlavartinyekA ghaTikA tithigaMDAMtamazubhadamityarthaH / pUrNAtAditi / pUrNAH paMcamI dazamI paMcadazyastAsAmaMte ghaTikaikA tathA naMdAH pratipatSaSThayekAdazyaH tAsAmAdigataikA ghaTikA tithigaMDAMtaM nAma yathA paMcamISaSThayoH dazamyekAdazyoH paMcadazIpratipadoH tithyoraMtarAlavarti ghaTIdvayaM tithigaMDAMtamazubhamityarthaH / evaM gaMDAMtasaMjJaH saMdhiH ato'nye'pi saMghayo vasiSThenoktAH / pakSo'bdasaMdhistridinaM ca mAsasaMdhistrinADyaH khalu saMdhyayozca / nADyazcatastrastithiRkSayogasaMdhistadardhaM karaNasya saMdhiH // pakSAMte putranAzaH syAnmAsAMte tu dhanakSayaH / varSAMte varganAzaH syAtkaraNAtsarvanAzanamiti // Avazyakatve tu / nakSatrayoga tithi saMdhiSu nADikaikA tithyaSTaviMzatipalaiH sahitobhayatra / karkAIlimInatanusaMdhiSu dikpalAni varjyAni zeSavivareSu ca paMca paMceti / vAsanAsiddhaM kezavArkavAkyamanusartavyam / gaMDAMtaparihAramAha vasiSThaH / gaMDAMtadoSamakhilaM muhUrtAbhijidAhvayaH / haMti yadvanmRgaM vyAdhaH pakSisaMghamivAkhilamiti // 43 // athakartarIdoSamanuSTubhAha lagnAtpApAvRjvannrajU vyayArthasthau yadA tadA // kartarI nAma sA jJeyA mRtyudAridrayazokadA // 44 // lagnAtpApAviti // yadA pApagrahauM RjvanRjU lagnAdvyayArthasthau dvAdazasthaH pApa Aho! Shrutgyanam
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivAhaprakaraNam / 135 I graho RjurmArgI dvitIyasthaH pApo'nRjurvakrI syAttadA kartarInAmadoSaH syAt mRtyudAridryazokadA bhavet / kartarIkArakau grahau ubhAvapi vakriNau zIghragau vA tadA kartarI netyAha / vasiSThaH / lagnasya STaSThAgragayorasAdhvoH sA kartarI syAdRjuvakragatyoH / tAveva zIghrau yadi vakracArau na kartarI ceti pitAmahoktiriti / iyaM kartarI caMdrasyApi draSTavyA / kazyapaH / caMdrasya kartarI tacchubhadRSTA na doSadeti / paraMtu lagnasya caMdrasya vA krUramadhyagatatva doSo'styeva kartarItaH svalpaphalaH kanyAnAzakaratvAt / krUra grahamadhyagate lagne caMdre'thavA karagrahaNam / te yamasadanAbhimukhaM gamanaM svecchaMti kanyAyA iti vasiSThokteH / kartarIdoSApavAdama svayamapi vakSyati // 44 // atha sagrahadoSamanuSTubhAha caMdre sUryAdisaMyukte dAridryaM maraNaM zubham // saukhyaM sApatnyavairAgye pApadvayayute mRtiH // 45 // caMdreti // sUryayukte caMdre dAridryaM syAt / evaM bhaumAdiSu maraNAdiphalaM krameNa syAdityarthaH / pApadvayayoge caMdrasya mRtiH syAt / nAradAdibhirbudha gururAhityaphalamazubhamuktam / atra tu zrIpativAkyAnurodhAt vasiSThena ca kecinmate zubhatvoktezca zubhamuktam / zrIpatiH / zubhaM ca daMbholibhRdIjyavidbhayAmiti / vasiSThaH / dAridryaM raviNA kujena maraNaM saumyena na syuH prajA daurbhAgyaM guruNA sitena sahite caMdre sasApatnyakam / pravrajyArkasutena sagrahayujau vAMchaMti kecicchubhaM vyAdyairmRtyurasadva haiH zaziyutairdIrghaH pravAsaH zubhairiti / etatparihAro nAradeneoktaH / svakSetragaH svoccago vA mitrakSetragato vidhuH / yutidoSAya na bhaveddaMpatyoH zreyase tadeti // 45 // athASTamalagnadoSaM sApavAdamanuSTubhAha - janmalagnabhayormRtyurAzau neSTaH karagrahaH // ekAdhipatye rAzIzamaitre vA naiva doSakRt // 46 // janmalagnabhayoriti // janmalagnajanmarAzisaMbaMdhini mRtyurAzau aSTamarAzau aSTamalagne karagraho vivAho neSTaH / atra janmalagne janmarAzau ca vizeSamAha nAradaH / janmarAzyudgame naiva janmalagnodayaH zubhaH / tayorupacayasthAnaM yadi lagnagataM zubham / aSTamalagnApavAdamAha / eketi / janmarAzijanmalagnayoranyatarasya vivAhalagnasya ca svAmyaikye sati yathA meSavRzcikayoH H tathA tayo rAzIzvarayormaitre sati yathA siMhamInayoH etAdRze viSaye aSTamalapradoSo na syAt // 46 // Aho! Shrutgyanam
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 muhUrtaciMtAmaNau athottarArdhoktamevArtha spaSTamupajAtikayAhamInokSakarkAlimRgastriyo'STamaM lagnaM yadA nASTamagehadoSakRt // anyonyamitratvavazena sA vadhUrbhavetsutAyurgRhasaukhyabhAginI // 47 // mInokSeti // ukSA vRSaH strI kanyA ete rAzayo yadyaSTamaM lagnaM syustadASTamalagnadoSakanna bhavet / yathA siMhAnmIna ityAdi / kuta ityata Aha / anyo'nyeti parihArAMtaramAha guruH / lagnAdaSTamarAzIzaH keMdragaH zubhavIkSitaH / yadyaSTamagatasyoktaM doSamAzu vyapohati // raMdhezaH svazubhAMzasthastuMgasvakSetramitragaH / aSTamasthAnadoSo hi vinazyati na saMzaya iti // 47 // athAnyadapi kusumavicitrAcchaMdasAhamRtibhavanAMzo yadi ca vilagne taddhipatirvA na zubhakaraH syAt // vyayabhavanaM vA bhavati tadaMzastadadhipatirvA kalahakaraH syAt // 48 // mRtIti // aSTamabhavananavAMzo yadi lagne syAdathavASTamalanezaH syAttadA zubhakaro na syAt / atha vyayabhavanaM janmalagnajanmarAzIbhyAM dvAdazabhavanam athavA vyayabhavanAMzaH athavA tatsvAmI yadi lagne syAttadA kalahakRtsyAt / kazyapaH / daMpatyoraSTame lagne rAzI vApi tadaMzake / tadIze vA lagnagate tayormRtyuna saMzaya iti / tathaiva dvAdaze lagne tadaMze vA tadIzvare / vivAhalagnage naisvyaM nityaH syAtkalaho dvayoriti / / 48 // atha viSaghaTIdoSaM vaMzasthAbhyAmiMdravajrayA cAha kharAmatoM 30'tyAditivahnipitryabhe khavedataH 40 ke radata 32 zca sArpa // khabANato 50 zve dhRtito 18'ryamAMbupe kRte 20 bhagatvASTrabhavizvajIvajhe // 49 // mano 14 didaivAnilasaumyazAkrabhe kupakSataH 21 zaivakareSTi 16 to'jabhe // yugAzvito 24 budhyabhatoyayAmyabhe khacaMdrato 10 mitrabhavAsavazrutau // 50 // mUleMgabANA 56 dviSanADikAH kRtA vAH zubhe'tho viSanADikA dhruvaaH|| nighnAbhanoge nakhatarka 60 bhAjitAH sphuTA bhaveyurviSanADikAstathA // 51 // kharAmeti / manoriti / mUle iti // revatIpunarvasukRttikAmaghAnakSatreSu kha Aho ! Shrutgyanam
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivAhaprakaraNam / 137 rAmatastriMzaddhaTikottaraM kRtAzcatastro ghaTikAH viSanADikAH zubhakArye varjyAH syuriti tRtIyazlokenAnvayaH / evaM sarvatra vyAkhyeyam / ke rohiNyAm ajabhe pUrvAbhAdrapadAyAm tadevaM SaSTighaTikAtmake nakSatra bhoge dhruvakA uktAH / nyUnAdhikatve spaSTIkaraNamAha / atho iti / viSanADikA dhruvAH kharAmata ityevamAdayaH iSTanakSatra bhogena nighnAH khatarkaiH SaSTyA bhAjitAH tathA viSanADikA api bhogena nighnAH SaSTyA bhAjitAH labdhAH spaSTA bhaveyurityarthaH / parihAramAha guruH / caMdro viSaghaTIdoSaM haMti keMdratrikoNagaH / lagnaM vinA zubhairdRSTaH keMdre vA lagnapastatheti / viSanADyutthitaM doSaM haMti saumyarkSagaH zazI / mitradRSTo'thavA svIyavargastho lagnapo'pi veti / daivajJamanohare tithivAraviSaghaTikA uktAH / tithISunAgAdrigirISuvAridhirgajAdridikpAvakadigvibhAkarAH / munIbhasaMkhyAH prathamAttitheH kramAtparaM viSaM syAdghATikAcatuSTayam 11, 5, 8, 7, 7, 5, 4, 8, 7, 10, 3, 10, 12, 7, 8 nakhA dvayaM dvAdaza dik ca zailA bANAzca tattvAni yathAkrameNa / sUryAdivAreSu paraM catastro nADyo viSaM syAtkhalu varjanIyam 20,2, 12, 10, 7, 9, 25 // 49 // 50 // 51 // atha durmuhUrtadoSaM vivakSurAdau divAmuhUrtAnmAlinIchaMdasAha - girizabhujagamitrAH pitryavasvaM buvizve'bhijitha ca vidhAtApIMdra iMdrAnalau ca // nirRtirudakanAtho'pyaryamAtho bhagaH syuH kramaza iha muhUrtA vAsare bANacaMdrAH // 52 // girizeti // atha bANacaMdrA ityukterdurmuhUrtasya pArthakyena lakSaNaM noktam | iMdrAnalau iMdrAgnI ete vAsare paMcadaza muhUrtAH syuH // 12 // rAtri muhUrtAnanuSTubhAha zivo'japAdAdaSTau syurbhezA aditijIvakau // viSNavarkatvASTramaruto muhUrtA nizi kIrtitAH // 53 // ziva iti // prathamamuhUrtasvAmI ziva evaM ajapAdAdaSTau bhezAH nakSatrasvAmino muhUrtezAH syuH / yathA ajapAdaH ahirbudhyaH pUSA azvinau yama agniH brahmA soma ityaSTau tato dazamamuhUrto'ditiH jIvako guruH viSNvarkatvASTramarutaH prasiddhAH ete sarve nizi muhUrtAH prakIrtitAH / ahnaH paMcadazo bhAgo muhUrto'tha tathA nizIti kazyapokteH // 93 // atha durmuhUrtAn bhujaMgaprayAtenAha vAvaryamA brahmarakSazca some kuje vahnipitrye budhe cAbhijitsyAt // Aho! Shrutgyanam
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 muhUrtaciMtAmaNau gurau toyarakSA bhRgau brAmapitrye zanAvIzasApau muhUrtA niSiddhAH // 54 // ravAvayameti // ravau aryamA muhUrto niSiddhaH evaM some brahmarakSaH / dvaMdvaikatvam / bramarakSaHsvAmikau muhUrtI niSiddhau anyatspaSTam // 14 // atha vedhaM vivakSurvihitanakSatrAdikamabhijinmAnaM ca praharSiNyAha nirvedhaiH zazikaramUlamaitrapitryanAhmAMtyottarapavanaiH zubho vivaahH|| riktAmArahitatithau zubhe'hni vaizvaprAM tyAMghriH zrutitithibhAgato'bhijitsyAt // 55 // nirvedhairiti // vedharahitairmugAdinakSatraivivAhaH shubhH| rikteti riktAmA 4, 9, 14, 30 AbhirvajitatithiSu zubhe'hni zubhagrahavAre vivAhaH zubhaH / abhijillakSaNamAha / atha vaizveti / vaizvamuttarASADhA tasya prAMtyAMzazcaturthacaraNaH zruteH zravaNasya tithibhAgaH paMcadazAMzo militvAbhijigogaH syAt // 55 // atha vedhadoSaM paMcazalAkAcakroddhAranirapekSaM spaSTaM zArdUlavikrIDitenAhavedho'nyonyamasau viriMcyabhijitoryAmyAnurAdhakSayovizvedorharipinyayorgrahakRto hstottraabhaadryoH|| svAtIvAruNayorbhavennirRtibhAdityostathopAMtyayoH kheTe tatra gate turIyacaraNAdyorvA tRtIyadvayoH // 56 // vedho'nyonyamiti // viriMcyabhijitoH rohiNyabhijitorgrahakRto vedho'nyonyaM parasparaM bhavet / rohiNIsthe grahe'bhijidviddhaH abhijitsthe rohiNI viddhA / evaM sarvatra vyAkhyeyam / caraNavedhamAha / kheTa iti / tatra tasminnakSatre vidyamAne grahe sati yadi caturthapAde'sti tadA paranakSatrasya prathamapAdasya vedhaH / yadi tRtIyapAde tadA dvitIyacaraNasya vedhH| evaM yadA dvitIyapAde tadA tRtIyapAdasya vedhH| yadi prathamapAde tadA caturthapAdasya vedha i. tyarthaH / ayaM caraNavedhaH saumyagrahapara eva / nAradaH / pAdamevaM zubhairviddhamazubhairneva kRtsnata iti / krUraviddhaM yutaM dhiSNyaM krUrAkrAMtaM ca kRtsnabham / maNihemamayaM hah bhUtAkrAMtamiva tyajediti / zrIpatiH / vadhUpravezane dAne varaNe pANipIDane / vedhaH paMcazalAkAkhyo'nyatra saptazalAkaka iti / jyotirnibaMdhe gargaH / maghAyAH prathame pAde mUlasya prathame tathA / revatyAzca caturthe'ze vivAhaH prANanAzana iti tadnaMDAMtAMtaraM jJeyam // 56 // Aho! Shrutgyanam
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivAhaprakaraNam / 139 atha vivAhAdanyatra yajJopavItAdau kaizvidvivAhe'pi saptazalAkAcakravedho varjya uktastadarthaM cakranyAsaM vinaiva saptazalAkAvedhaM zArdUlavikrIDitenAha zAkrejye zatabhAnile jalazive pauSNAryamarkSe vasuare vaizvasudhAMzubhe hayabhage sArpAnurAdhe mithaH // hasto pAMtimabhe vidhAtRvidhibhe mUlAditI tvASTrabhAjAMtrI yAmyamadhe kRzAnuharibhe viDe kubhRdrekhike // 57 // zAkrejye iti // kubhRdrekhike saptazalAkAcakre zAkrejye jyeSThApuSyanakSatre mithaH parasparaM krUrAdhiSThitatvena viddhe jJeye / evaM jalazive pUrvASADhArdre ityAdi vyAkhyeyam / dIpikAyAm / yasyAH zazI saptazalAkacakre pApairapApairathavA vivAhe / udvAhavastreNa susaMkRtAMgI zmazAnabhUmiM rudatI prayAtIti // 57 // atha krUrAkrAMtAdidoSaM sApavAdamanuSTubhAha RkSANi krUraviddhAni krUrabhuktAdikAni ca / / bhuktvA caMdreNa muktAni zubhANi pracakSate // 58 // RkSANIti // krUragrahairviddhAni tathA krUrairmuktAni tyaktAni AdizabdAtkrUrayutAni krUragaMtavyAni cakArAtrividhotpAtadUSitAni ca nakSatrANi tAni yadi caMdreNa bhuktvA muktAni tadA zubhANi zubhakarmArhANi vivAhAdau yogyAni budhAH pracakSate kathayati // 98 // atha lattAdoSamupajAtikayAha jJarAhupUrNedusitAH svapRSThe bhaM saptagojAtizarairmitaM hi // saMlattayaMte'rkazanIjyabhaumAH sUryASTatarkAgnimitaM purastAt / / 59 / jJarAhniti // gAvo nava jAtayo dvAviMzatiH zarAH paMca etairmitaM bhaM svAkrAMtanakSatrAt jJarAhupUrNaidusitAH svaSTaSThe saMlattayaMte / yathA budhaH saptamaM rAhurnavamaM rAhoH sadA vakragatvAnnavamagaNanA krameNaiva kAryA yathAzvinyAM rAhurAzleSAM lattayatIti pUrNeduH pUrNimAMtacaMdro dvAviMzam / tacca / kRSNapakSe paMcamyAditithau saMbhavati zukraH paMcamaM svaSTaSThe lattayatItyarthaH / arkazanIjyabhaumAH krameNa purastAda sUryASTakanimitaM saMlattayaMte / yathA / sUryaH svAkrAMtanakSatrAdvAdazaM zaniraSTamam guruH SaSThaM bhaumastRtIyaM nakSatraM agrato lattayaMtItyarthaH / varAhaH / ravilattA vittaharI nityaM kaujI vinirdizenmaraNam / cAMdrI nAzaM kuryAdvaudhI nAzaM vadatyeva / saurI maraNaM kathayati baMdhuvinAzaM bRhaspaterlattA / maraNaM lattA rAhoH kAryavinAzaM bhRgorvadatIti // 99 // Aho! Shrutgyanam
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau atha pAtadoSaM pathyAryayAha harSaNavaidhRtisAdhyavyatipAtakagaMDazalayogAnAm // aMte yannakSatraM pAtena nipAtitaM tatsyAt // 60 // harSaNoti // vyatIpAtaka iti svArthe kaH harSaNetyAdi SaD yogAnAmate yaccaMdranakSatraM bhavet tatpAtena caMDIzacaMDAyudhAkhyena nipAtitaM syAt // 6 // __ atha krAMtisAmyAparaparyAyaM mahApAtadoSaM zAlinyAhapaMcAsyAjau gomRgau taulikuMbhau kanyAmInau kaLalI cApayugme // tatrAnyonyaM caMdrabhAnvoniruktaM krAMteH sAmyaM no zubhaM maMgaleSu // 61 // paMcAsyeti // paMcAsyAjau siMhameSau anye prasiddhAH eSu rAziyugmeSu pAThakramaNa vyutkramaNAvasthitayozcaMdrabhAnvoH krAMtisAmyaM niruktaM tanmaMgaleSu no zubhaM syAt / anena krAMtisAmyasabhavamAnaM sUcitam / tadAnayanaM sUryasiddhAMtAdrAmavinodAhA spaSTaM jJeyam // 61 // atha khArjUradoSaM subodhamiMdravajrayAhavyAghAtagaMDavyatipAtapUrvazUlAMtyavajra parighAtigaMDe // yoge viruddha tvabhijitsametaH khArjUramarkAdviSame zazI cet||12|| vyAghAteti // aMtyo vaidhRtiH yasmin dine vyAghAtAdike viruddhe duSTe yoge sati arkAdarkanakSatrAt zazI caMdro'bhijitsameto viSame viSamasaMkhyAke nakSatre syAttadA khArAkhyo doSaH syAt / yadA same syAttadA na doSa ityarthaH / ekArgalo dRSTipAtazcAbhijidrahitAni vai iti kazyapenAtrAbhijidgaNanA niSiddhA kezavArkatrivikramAdibhiraMgIkateti u. bhayavacanaprAmANyAdvikalpaH // 62 // athopagrahadoSamupeMdravajrayAhazarASTadikzakranagAtidhRtyastithidhRtizca prakRtezca paMca // upagrahAH sUryabhato'bjatArAH zubhA na deze kurubAhnikAnAm // 6 // zarASTeti // sUryabhataH sUryAkrAMtanakSatrAdabjatArAcaMdranakSatrANi paMcASTadazacaturdazasataikonaviMzatiH paMcadazASTAdazaikaviMzatidvAviMzatitrayoviMzaticaturviMzatipaMcaviMzatisaMkhyAzcet syustadA upagrahanAmakA doSAH syuH / prakRtirekaviMzatiH eSAM dezabhedena parihAramAha / zubhA neti / kurudeze bAlhikadeze zubhA na // 63 // 1 ekArgalAkhyo hyabhijitsameto doSa: zazI cedviSamarbhago'rkAdityapi kvcitpaatthH| Aho ! Shrutgyanam
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivAhaprakaraNam / atha prasaMgAtpAtopagrahalattAsvapavAdamardhayAmaM cAnuSTubhAha pAtopagrahalattAsu neSTo'ghiH khettptsmH|| vArastrighno'STabhistaSTaH saikaH syAdardhayAmakaH // 64 // paateti||paatshcNddiishcNddaayudhaakhyo doSaH upagrahAH prAguktAH lattA jJarAhupUrNedusitetyAdinoktA tatra kheTapatsamaH grahacaraNatulyo nakSatracaraNo neSTaH / ayamarthaH / upagraha pAte raviryasmin caraNe syAttatsaMkhya eva tasya caraNo vajyoM nAnyaH / lattAyAM tu / lattAkArI graho yatra caraNe syAttatsamasaMkhya eva caraNo lattitanakSatrasya vajyoM nAnyaH / uktaM ca / upagraheSu lattAyAM tathA caMDAyudhAhvaye / graho'sti yatpramANAMze viddhAMzastatpramANaka iti / ayaM parihAraH svArjurike'pi draSTavyaH / sUryo yasmin pAde bhavet tatsamasaMkhya eva caraNa ekarekhAvasthitacaMdranakSatrasya varNya iti khArjUrikasamAMghribhamityuktatvAt / vAra iti / iSTo vA. rastrighnaH aSTabhistaSTaH zeSito yo'kaH saikaH so'rdhayAmo doSaH syAt / kazyapaH / zailAkSazrutayaH 7,9,4, sUrye caMdre SaT vedaparvatAH 6,4,7 // bhaume bANAgninetrANi 5,3,2 saumye vedAkSivAyavaH 4,2,5 // guruvAre'gnicaMdrebhAH 3, 1, 8 zukre netrAdrivahnayaH 2, 7, 3 // zanI caMdrebhatAH 1, 8, 6 syuH kuliko yamaghaMTakaH // ardhapraharasaMjJAMstAnmaMgaleSu vivarjayet / nidhanaM praharAdhai tu niHsatvaM yamaghaMTake / kulike sarvanAzaH syAdrAtrAvete na doSadA iti // 64 // atha kulikamanuSTubhAha zakrAdigvasurasAdhyazvinaH kulikA rveH|| rAtrau nirekAstithyaMzAH zanau cAM'tyo'pi niNditaaH||65|| . zakreti // ravimArabhya sarvavAreSu kramAduktasaMkhyAstithyaMzA muhUrtAH kulikAH syuH / yathA dine ravau 14 caMdre 12 bhaume 10 budhe 8 gurau 6 zukre 4 zanau 2 rAtrAvate nirekAH kAryAH / yathA ravau 13 caM. 11 bhau. 9 bu. 7 gu. 5 zu. 3 za. 1 zanau tu aMtyo'pi rAtreH paMcadazo'pi muhUrtaH kulikH| ete niNditaaH| eteSAmardhayAmAdidoSANAM punanirUpaNaM vivAhe avazyavarjatvAthai zIghropasthityathai ceti / kulikApavAde guruH / vAreze sabale vApi balADhye lagnage zubhe / kulikodayadoSastu vinazyati na saMzayaH // vArAdhIze balopete vidhau vA balasaMyute / ardhapraharasaMbhUto doSo naivAtra vidyate // zubhe keMdragate caMdre zubhAMze vA zubhekSite / lagnage sabale vApi kulikastu vilIyate // ardhapraharapUrvArdha madhyaM ta yamaghaMTajama / varjayitvA ca kulikasyAMtyAMzaM zubhamAcarediti // 15 // Aho ! Shrutgyanam
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau atha dagdhatithyAkhyadoSamiMdravajayAhacApAMtyage goghaTage pataMge kAMjage strImithune sthite ca // siMhAlige nakradhaTe samAH syustithyo dvitIyApramukhAzca dagdhAH 66 cApAMtyeti // tattadrAzidvayasthite pataMge sUrye dvitIyApramukhA ubhayapakSasAdhAraNAH samasaMkhyAkAstithyo dagdhAH syuH / yathA / dhanurmInagate sUrye dvitIyA dagdhA / dRSakuMbhage'rke caturthI / karkameSage SaSThI / kanyAmithunage'STamI / siMhavRzcikage dazamI / tulAmakarage'ke dvAdazI dagdhetyarthaH / mAsadagdhAzca tithayo madhyadeze varjitA iti parihAraH // 66 // atha jAmitradoSaM bhramaravilasitenAhalagnAcaMdrAnmadanabhavanage kheTe na syAdiha pariNayanam // kiMvA bANAzugamitalavage jAmitraM syAdazubhakaramidam // 67 // lagnAditi // vivAhalagnAccaMdrAhA saptamabhavanagate grahe pariNayanaM syAt / asyApavAdaH kiMveti / grahAdhiSThitanavAMzamArabhya bANAzuga55mitalavage paMcapaMcAzanmitanavAMzage caMdre lagne vA jAmitraM sUkSmaM syAt / yathA meSe paMcamanavAMze bhaumo'sti tasmAttulAyAM paMcamanavAMzasthazcaMdro niSiddho'nye'STau navAMzAH shubhaaH| evaMvidhaM sUkSmajAmitramidamazubhakaraM syAt / asyApavAdo vyavahAroccaye / svocce'thavA svabhavane sphuradaMzujAla: saumyAlaye hitagRhe zubhavargago vA / jAmitrakAdiparisaMcitadoSarAziM hatvA dadAti bahuzaH sukhameva caMdra iti // 67 // athaikArgalAdidoSANAmapavAdabhUtaM sAkSAdvasiSThavacanameveMdravajayAhaekArgalopagrahapAtalattAjAmitrakartaryudayAstadoSAH // nazyaMti caMdrArkabalopapanne lagne yathArkAbhyudaye tu doSA // 68 // ekAgaleti // caMdrArkabalopapanne caMdrArkayoH svoccamitrAdirAzisthitatvarUpeNa balena yukte lagne sati ekArgalAdayo doSA nazyati / yathArkAbhyudaye doSA rAtrinazyati // 68 // atha keSAMciddoSANAM dezavizeSeNa parihAramupajAtyAhaupagrahadaM kurubAhnikeSu kaliMgavaMgeSu ca pAtitaM bham // saurASTrazAlveSu ca lattitaM bhaM tyajettu viDaM kila sarvadeze // 69 / / upagrahaHmiti // spaSTArtham / anyacca / lattA mAlavake deze pAtaH kausalake tathA / ekArgalaM tu kAzmIre vedhaM sarvatra varjayet // yutidoSo bhavegauDe jAmitrasya ca yAmune / vedhadoSastu vidhyAkhye deze nAnyeSu keSu ceti // 69 // Aho ! Shrutgyanam
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivAhaprakaraNam / atha dazayogadoSamupajAtyAhazazAMkasUryaHyute'rbhazeSe khaM bhUyugAMgAni dsheshtithyH|| nAgeMdvo'dumitA nakhAzcedbhavaMti caite dazayogasaMjJAH // 70 // zazAMketi // cedyadi caMdrasUryanakSatrayoryuteryogAt bhaiH saptaviMzatyA bhaktAdyaH zeSastasmin zUnyaikacatuHSaTdazaikAdazapaMcadazASTAdazaikonaviMzativiMzatisaMkhyAke sati eteM'kAH dazadazayogasaMjJA bhavaMti / ziSTAnAM dazAnAmaMkAnAmabhihitatvAddazayoga ityanvarthA saMjJA // 70 // atha dazayogaphalaM tadapavAdaM ca zArdUlavikrIDitenAhavAtAbhrAgnimahIpacoramaraNaM rugvajravAdAH kSati ryogAMke dalite same manuyute'thauje tu saikerdhite // bhaMdAsrAdatha saMmitAstu manubhI rekhAH kramAtsa~likhe vedho'smin grahacaMdrayorna zubhadaH syAdekarekhAsthayoH // 71 // vAtAbhreti // zUnye zeSe vAtadoSaH syAt ekazeSe'bhrAccatuHzeSe'gneH SaTzeSe mahIpAt dazazeSe corAt ekAdazasu maraNam paMcadazasu ruk aSTAdazasu vajam ekonavizeSu vAdaH kaliH jhakaTaka ityarthaH / viMzatizeSe kSatiH dravyanAzaH / athApavAdaH / yogAMka iti / khaM bhUyugAdirUpe yogAMke same yugmasaMkhyAke sati dalite ardhIkate manubhizcaturdazabhiryukte yo'kaH syAt taddAsrAdazvinIto bhaM nakSatraM syAt / aauje tu saike'rdhite yogAMke oje viSame saike ardhite azvinItaH maM nakSatraM syAt / yathA samAMkAH daza 1 0 ardhitAH 5 manu 14 yutAH 19 mUlaM nakSatraM jAtam / ojAMke yathA viSamAMke 15 yogaH saikaH 16 ardhitaH 8 puSyanakSatraM jAtam / athAnaMtaraM munibhiH saMmitAzcaturdazarekhAstiryak kramAtsaMlikhettataH anena prakAreNa yannakSatramAgataM tata Arabhya sAbhijinnakSatravRMdaM asmizcakre lekhyaM tannakSatre grahA: sthApyAH / dinanakSatre caMdraH sthApyaH tata ekarekhAsthayoH grahacaMdrayoH parasparAvalokanarUpo vedho na zubhadaH / uktaM ca jyotiHsAgare / tithyaMgavedaikadigUnaviMzazUnyaM bhavASTAdazaviMzasaMkhyAH / iSToDunA sUryayutoDunA ca yogAdamI ceddazayogadoSAH // marunmeghAgnibhUpAlacauramRtyuruno'zaniH / kalirhAnirdaza doSAstyAjyAH syuH sarvathA budhaiH // yogAMke viSame saike same savasulocane / dalIlate'zvinI pUrvaM dazayogamudAhRtam // dazayoge mahAcakre pramAdAdyadi vidhyate / krUraiH saumyagrahairvApi daMpatyorekanAzanamiti / dazayogApavAdAtaramAha bharadvAjaH / gurau lagnAdhipe zukre savIrye lagnakeMdrage / daza doSA vinazyati yathAnau tUla Aho ! Shrutgyanam
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 muhUrtaciMtAmaNau rAzayaH // vyAsaH / guruNA bhRguNA vApi saMyutaM dRSTameva ca / dazayogasamAyuktamapi lagnaM zubhAvaham // 71 // atha paMcakAkhyaM bANadoSaM zAlinyAhalagnenADhyA yAtatithyoM'kataSTAH zeSe nAgadvyabdhitakeMdusaMkhye // rogo vahI rAjacaurau ca mRtyurbANazcAyaM daakssinnaatyprsiddhH||72|| lagneneti // zuklapakSAdikAstithayo vartamAnalagnenADhyAH yuktAH aMkairnavabhistaSTAH zeSe nAgasaMkhye aSTasaMkhye rogAkhyo bANaH evaM dvisaMkhye zeSe vayAkhyaH catuHsaMkhye rAjAkhyaH SaTsaMkhye caurAkhyaH ekasaMkhye mRtyusaMjJo vANaH ete bANAH dAkSiNAtyeSu mahArASTreSu prasiddhAH // 72 // atha vyAsamatena bANaM sApavAdaM mAlinyAha rasaguNazazinAgAndhyAyasaMkrAMtiyAtAMzakamitirathataSTAMkairyadA paMca shessaaH|| ruganalanRpacorA mRtyusaMjJazca bANo navahRtazarazeSe zeSakaikye sazalyaH // 73 // rasaguNeti // rasaguNazazinAgAbdhibhirAvyA cAsau saMkrAMtiyAtAzakamitizceti karmadhArayaH / sUryabhuktAMzAnAM mitiH saMkhyA paMcadhA sthApyA kalAdikamupekSyaM sA krameNa SaTyekASTacaturbhirAvyA saMyojyAMkainavabhistaSTA satI yadA paMcazeSA yasmin sthale paMca ziSyate tatra krameNa rugAdivANo jJeyaH / yathA Adau paMcazeSe rogabANaH dvitIye paMcazeSe'gnibANaH tRtIye rAjabANaH caturthe caurabANaH paMcame mRtyubANaH tasmAdyaM bhavatItyarthaH / ayaM bANaH zalyasahitaH tena svalpadoSaH tadapavAdabhUtaH sazalyo bANa ucyate / naveti yAni prAgAgatAni zeSANi teSAmaikye navahate pazcAccharazeSe sati sazalyaH zalyasahito bANaH syAt / paMcavyatiriktazeSe zalyarahito duSTa ityarthaH / anyaistu| tithivArabhalagnAMko rasAyabjASTavedayuk / naMdAptapaMcazeSe rugvahnirATcoramRtyukaditi // 73 // atha samayabhedena vArabhedena karmabhedena ca trividhaM bANaparihAraM zArdUlavikrIDitenAha rAtrau corarujau divA narapatirvahniH sadAsaMdhyayormRtyuzvAtha zanau nRpo vidi mRtiaume'gnicorau ravau // rogo'thavratagehagopanRpasevAyAnapANigrahe vayA'zca / kramato budhai ruganalakSmApAlacorA mRtiH // 74 // Aho ! Shrutgyanam
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivAhaprakaraNam / 1 rAtrau coreti // corarujau bANau rAtrau tyAjyau / divA narapatiH rAjavANastyAjyaH vahnibANaH sadA divA rAtrau tyAjyaH saMdhyayoH sAyaMprAtaHsaMdhyayormRtyubANastyAjyaH / jyotiHprakAze / rogaM cauraM tyajedrAtrau divA rAjanyapaMcakam / saMdhyayormRtyudaM tyAjyaM sarvadA vahniSaMpaMcakamiti / atha vArabhedena parihAraH / atheti / zanivAre nRpabANaH vidi budhavAre mRtibANaH bhaume'gnicaurau bANau ravau rogabANastyAjyaH / uktaM ca / ravau rogaM kuje vahni zanau ca nRpapaMcakam / varjyaM punaH kuje cauraM budhavAre ca mRtyudam // atha kAryabhedena parihAraH / atheti / kramata eSu zubhakarmasu ete bANAH varjyAH / yathA vrate yajJopavIte ruk gRhasyAcchAdane'gniH nRpasevAyAM rAjavANaH yAne caura: pANigrahe mRtibANo varNyaH / uktaM ca / nRpAkhyaM nRpasevAyAM gRhagope'gnipaMcakam / yAne cauraM vrate rogaM tyajenmRtyuM karagraha iti // 74 // atha grahadRSTimupajAtikayAha jyAzaM trikoNaM caturasramastaM pazyaMti kheTAzcaraNAbhivRddhayA // maMdo gururbhUmisutaH pare ca krameNa saMpUrNahazo bhavati // 75 // tryAzamiti // ye kheTAH yasmin sthAne sthitAH tasmAtkathyamAnAni sthAnAni caraNAbhivRddhyA pazyaMti tadyathA / tryAzaM tRtIyaM dazamaM ca ekacaraNadRSTyA pazyati / anena tattadbrahodbhavaphalaM caraNAbhivRddhyaiva bhavatIti sUcitam / maMda iti / maMdaH zanaizvaraH svasthAnAt tryAzaM saMpUrNadRk catuzcaraNadRSTi evaM gurutrikoNe pUrNadRk bhUmisutazcaturastre pUrNa pareshcaMdrabudhazukrAH saptame pUrNadRzaH // 79 // 1 athodayAstazuddhiM zikhariNIbhujaMgaprayAtAbhyAmAha yadA lagnAMzezI lavamatha tanuM pazyati yuto bhavedrAyaM voduH zubhaphalamanalpaM racayati // lavadhUnasvAmI lavamadanabhaM lagnamadanaM 149 prapazyedvA vadhvAH zubhamitarathA jJeyamazubham // 76 // lavezo lavaM lagnapo lagnagehaM prapazyenmitho vA zubhaM syAdvarasya // lavayUnapoM'zagrunaM lagnapo'staM mitho vekSate syAcchubhaM kanyakAyAH 77 yadA lagnAMzeza iti / lavezo lavamiti // lagnezaH lagnasvAmI aMzazo lagnanavAMzasvAmI lavaM navAMzaM pazyati vA'thavA navAMzena saha yuto bhavettadA vodurvarasyAnapaM zubhaphalaM racayati / yathA / meSalagne mithunAMzastadIzo budhastulAyAM mithunaM pazyati tatra tiSThati vA ayamudayazuddheH prathamaprakAraH tadabhAve tu lagnAMzezastanuM lagnaM pazyati lagnena saha to bhavettadApi voDhuH zubhaphalamanalpaM syAt / yathA / meSalane eva mithunanavAMzasvA Aho! Shrutgyanam
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau mI budho makare navAMzaM na pazyati kiMtu lagnaM pazyati athavA meSa eva tiSThati ayamadayazuddheddhitIyaH prkaarH| lavadyUnasvAmI lavAnnavAMzAt dyUnaM saptamanavAMzaH tatsvAmI lavamadanabhaM lavAnmadanabhaM saptamanavAMzaM pazyati tena saha yuto vA bhavet tadA vadhvAH analpaM bahu zubhaM racayati / yathA mithunanavAMzAt saptamo dhanuraMzaH tadIzo gurumeSe dhanuH pazyati tatra tiSThati vA ayamastazuddheH prathamaprakAraH / tadalAbhe tu lavadyUnasvAmI lagnAnmadanaM saptamaM bhavanaM pazyati yuto vA saptamabhavanena tadA vadhvAH zubham / yathA guruH karke svanavAMzaM na pazyati kiMtu saptamabhavanaM tulAM pazyati athavA tulAyAmevAsti tadA vadhvAH zubham / ayamastazuddherdvitIyaH prakAraH / itaratheti yadA lagnAMzezo lavaM tanu vA na pazyati tatra yuto vA na syAttadA varasyAzubham evaM lavadyUnasvAmI navAMzaM saptamaM vA na pazyati tatra yuto vA na syAt tadA kanyAyA azubham / kaashypH| svadezenodayAstAMzo vIkSitau vAtha saMyutau / lagnaM vAstagRhaM tattadaMzezenekSitaM yutamiti // 76 // laveza iti / navAMzasvAmI navAMzaM prapazyet lagnasvAmI lagnaM pazyettadA varasya zubham / evaM lavadyUnapo navAMzAtsaptamanavAMzasvAmI aMzadhUnaM aMzasaptamarAziM pazyet lagnapo lagnasvAmI astaM lagnAtsaptamabhavanaM pazyet tadA kanyAyAH zubhaM syAt vA mithaH aMzasaptamAdhIzo lagnasaptamamIkSate lagnAtsaptamAdhIzazcAMzasaptamamIkSate tadApi kanyAyAH zubhaM syAt / atrApyanyathAtve daMpatyorazubhamityarthaH / nAradaH / lagnanavAMzako khasvapatinA vIkSitau yutau / na cedvAnyonyapatinA zubhamitreNa vA tathA // varasya mRtyuH syAttAbhyAM saptasaptodayAMzakau / evaM tau vIkSitayutau mRtyurvadhvAH karagraha iti // 77 // atha pUrvoktaprakAreNodayAstazuddherabhAve tRtIyaH prakAra ucyate mAlinIchaMdasA lavapatizubhamitraM vIkSateM'zaM tarnu vA pariNayanakarasya syAcchubhaM zAstradRSTam // madanalavapamitraM saumyamaMzagunaM vA tanumadanagRhaM cedIkSate zarma vadhvAH // 78 // lavapatIti // zubhaM ca tanmitraM ceti karmadhArayaH lavapaterlagnanavAMzezasya zubhagrahaH caMdrabudhaguruzukrANAmanyatamazcenmitraM syAtsa cedaMzaM navAMzaM tanuM vA vIkSate tadA pariNayanakarasya varasya zAstradRSTaM putrAdiprAptirUpaM zubhaM phalaM syAt / evaM madanalavapasyAstAMzezasya mitraM saumyaM taccAMzadhUnaM aMzAllagnanavAMzAt dyUnaM saptamanavAMzaM cedIkSate athavA tanumadanagRhaM lagnAtsaptamabhavanaM cedIkSate tadA vadhvAH zarma kalyANaM syAt / yadyubhayatrApi navAMzasvAmino mitraM pApagrahazcettasya dRSTirazubhaiveti phalito'rthaH / varAhaH / zuddhastviha syAnna yadodayAMzo lagnena vAstAMza upati zuddhim / tadA suhRtsaumyanirIkSito yaH zubhAyasaH syAtpravadaMti saMta iti / kecidvivAhe vajrayogaM niSiddhamAhuH / tallakSaNam / tithivAraM ca nakSatraM Aho ! Shrutgyanam
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivAhaprakaraNam / 147 navabhizca samanvitam / saptabhistu haredbhAgaM zeSAMke phalamAdizet || trizeSe tu jalaM vidyApaMcazeSe prabhaMjanaH / saptazeSe vajrapAto jJeyaM vajJasya lakSaNamiti // 78 // athArkasaMkramaNadoSaM maMjubhASiNyAha viSuvAyaneSu parapUrvamadhyamAndiva sAMstyajeditarasaMkrameSu hi // ghaTikAstu SoDaza zubhakriyAvidhau parato'pi pUrvamapi saMtyajedudhaH 79 viSuvAyaneSviti // viSuvaM tulAmeSasaMkrAMtI catasRSu saMkrAMtiSu parapUrvamadhyamAn gatAgAmivartamAnAn divasAn budhaH zubhakriyAvidhau vivAhAdau tyajet / itarasaMkrAMtiSu saMkramaNakAlAt parato'gre pUrvaM prAgapi SoDaza ghaTikA militvA dvAtriMzadaTikAstyajet / guruH / ayane viSuve pUrva paraM madhyaM dinaM tyajet / anyasaMkramaNe pUrvAH parAH SoDaza nADikA iti // 79 // atha prasaMgAtsakala grahANAM saMkrAMtighaTIranuSTubhAha devakartavo'STASTau nADyoM'kAH khanRpAH kramAt // varjyAH saMkramaNe'rkAdeH prAyo'rkasyAtiniMditAH // 80 // deveti // yathAkrameNa sUryAdeH saMkramaNe etA ghaTikA varjyAH / yathA raveH prAkUpazcAtrayastriMzaddhaTikAstyAjyAH caMdrasya dve bhaumasya nava budhasya SaT guroraSTASTau aSTAzItiH zukrayAMkA nava zaneH khanRpAH SaSThayadhikaM zatamiti // 80 // atha paMgbaMdhabadhirAkhyAn lagnadoSAnupajAtikayAha gha tulA badhirau mRgAvau rAtrau ca siMhAjavRSA divAMdhAH // kanyAnRyukkarkaTakA nizAMdhA dine ghaToM'tyo nizi paMgusaMjJaH // 81 // iti // ghastre divase tulAvRzciko badhirasaMjJakau rAtrau makaradhanuSau badhirasaMjJoM zeSaM spaSTam / vasiSThaH / tulA ca vRzcikazcaiva divase badhirau tathA / dhanuzca makarazcaiva badhirau nizi kIrtitau // meSo vRSo mRgeMdrazva divasAMdhAH prakIrtitAH / nRyukkarkaTakanyAzca rAtrAvaMdhAH prakIrtitAH // kuMbhamInau ca paMgU hau divA rAtrau yathAkramamiti / anena tasmi - nkAleM'dhAdilagnAni varjyAnItyarthaH // 81 // atha kecinmatamAha afar dhanvitulAlayo'parAhne mithunaM karkaTakoMganA nizAMdhAH // divasAMdhA harigokriyAstu kubjA mRgakuMbhAMtimabhAni saMdhyayorhi82 badhirA dhanvIti // spaSTArtham // 82 // athaiSAM prayojanaM sApavAdaM praharSiNyAha Aho! Shrutgyanam
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau dAriyaM badhiratanau divAMdhalagne vaidhavyaM zizumaraNaM nizAMdhalane // paMravaMge nikhiladhanAni nAzamIyuH sarvatrAdhipagurudRSTibhirna doSaH / / 83 / / dAridryamiti // paMgvaMge paMgula | anyatspaSTam // 83 // atha vihitanavAMzAMzcitrapadAcchaMdasAha 148 kArmukataulikakanyAyugmalave jhaSage vA // yahi bhavedupayAmastarhi satI khalu kanyA // 84 // kArmuketi // yugmaM mithunaM eSAM navAMzAH jhaSage vA mInanavAMze vikalpena vAzabda ekIyamatasUcanArthaH / eSvaMzeSu yahi upayAmo vivAho bhavettarhi kanyA satI pativratA bhavet // 84 // atha vihitanavAMze kvacinniSedhaM zrIchaMdasAha - aMtyanavAMze na ca pariNeyA kAcana vargottamamiha hitvA // no caralagne caralavayogaM taulimRgasthe zazabhRti kuryAt // 85 // aMtyanavAMza iti // vihitanavAMzeSvapi yathA meSalagne dhanurnavamAMzoM'tima ityevaM vidhe viSaye kAcana kanyA na pariNeyA na vivAhyA paraMtu vargottamamaMtimanavAMzaM / hitvA tatra vivAha ucita eva / yathA mithuna mithunanavAMze | aMtyAMzakA api zreSThA yadi vargottamAhvayA iti kazyapokteH / no caralana iti / taulimRgasthe tulAmakarasthe caMdre caralane vihitacaralavayogaM no kuryAt / yathA meSalane tulAMza iti // 85 // atha lagnabhaMgamupajAtyAha vyaye zaniH khe'vanijastRtIye bhRgustanau caMdrakhalA na zastAH // lagneT kaviglazca ripau mRtau glaulagneTzubhArAzca made ca sarve // 86 // vyaye zaniriti // dvAdaze zanirno zastaH khe dazame'vanijo bhaumo na zastaH tRtIye zukro na zastaH lagne caMdrakhalAH caMdraH pApagrahAzca na zastAH lagneTlagna svAmI kaviH zukro glauzcaMdrazca ripau SaSThe na zastAH glaucaMdraH lagneT lagnasvAmI zubhA budhaguruzukrA Aro bhaumazra ete mRtAvaSTame na zastAH made saptame sarve grahA na zastAH // 86 // * atha rekhApradAnvasaMtatilakayAha vyAyASTaSaTsu raviketutamo'rkaputrAkhyAyArigaH kSitisuto dviguNAyago'bjaH // Aho! Shrutgyanam "
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivAhaprakaraNam / saptavyayASTarahitau jJagurU sito'STa. trinaSaDvyayagRhAnparihRtya zastaH // 87 // nyAyeti // spaSTArtham // 87 // kartaryAdimahAdoSANAmapavAdaM zArdUlavikrIDitenAha pApA katarikArako ripugRhe nIcAstagI kartarI doSo naiva siterinIcagRhage tatpaSTadoSo'pi na // bhaume'ste ripunIcage nahi bhavedbhaumo'STamo doSakRnIce nIcanavAMzake zazini riHphASTAridoSo'pi na // 8 // pApA katarikArakAviti // kartarikArako krUrau grahau ripugRhe zatrugRhe sthitau nIce nIcarAzigau astagau astaM gatau vA tadA kartarIdoSo naiva syAt / kazyapaH / pApayoH kartarIkoMH zatrunIcagRhasthayoH / yadA cAstagayorvApi kartarI naiva doSadeti / atha site zukre arinIcagRhage zatrugRhage svanIcagRhage vA sati tatSaSThadoSo'pi na syAt / kazyapaH / nIcarAzigate zukre zatrukSetragate'pi vA / bhRguSaTasthito doSo nAsti tatra na saMzaya iti| bhaume'ste astaMgate ripunIcage zatrugRhe nIcagRhe vA'STamo bhaumo doSakanna syAt / kazyapaH / astage nIcage bhaume zatrukSetragate'pi vaa| kujASTamodbhavo doSo na kiMcidapi vidyate // atha zazini caMdre nIce nIcanavAMzake vA sati dvAdazASTamaSaSThasthAnasthitacaMdradoSo'pi na syAt / nIcarAzigate caMdre nIcAMzakagate'pi vA / caMdre SaSThASTariHphasthe doSo nAsti na saMzaya iti kazyapokteH // 8 // athAbdadoSAdyanekadoSApavAdaM vasaMtatilakayAha abdAyanartutithimAsabhapakSadagdhatithyaMdhakANabadhirAMtamukhAzca dossaaH|| nazyaMti vidgurusiteSviha keMdra koNe tabaca paapvidhuyuktnvaaNshdossH|| 89 // abdAyaneti // vidrurusiteSu keMdrakoNe saptamasthAnarahiteSu satsu ete doSAH nazyati / kazyapaH / abdAyanartumAsotthAH pakSatithyRkSasaMbhavAH / te sarva nAzamAyAMti keMdrasaMsthe zubhagrahe // kANAMdhavadhirodbhUtA dagdhalagnatirbhavAH / te doSA nAzamAyAMti keMdrasaMsthe zubhagrahe // akAlajAzca nIhAravidyutpAMsvabhrasaMbhavAH / pariveSapratIsUryazakacApadhvajAdayaH // doSapradA maMgaleSu kAlajAzcenna doSadAH / gurureko'pi keMdrasthaH zukro vA yadi vA budhaH // hareH 1 nIce ityapi paatthH| Aho ! Shrutgyanam
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 muhUrtaciMtAmaNI smRtiryathA haMti tadvaddoSAMstriMkoNagaH / lattopagrahacaMDIzacaMdrajAmitrasaMbhavAn // tatkeMdrago gururhati suparNaH pannagAniva / tadvacceti / tathA yadi pApAH krUrAH vidhuzcaMdrastairyukto yo navAMzastaddoSo'pi nazyati / uktaM ca / sakrUrarAzerazubho navAMzaH proktaH sapApo'pi vilgnsNsthH| trikoNakeMdreSu guruH sito vA yadA tadA'sAvazubho'pi zasta iti // 89 // athAnyAnparihArAn zAlinyAha keMdre koNe jIva Aye ravau vA lagne caMdre vApi vargottame vA // sarve doSA nAzamAyAMti caMdre lAbhe tadvaduhurmuhUrtAzadoSAH // 90 // keMdre koNa iti // keMdre saptamarahite 1, 4, 10 koNe navapaMcame vA tatra gurau sati sarve doSA nAzamAyAMti / kazyapaH / kAvye gurau vA saumye vA yadA keMdratrikoNage / nAzaM yatyakhilA doSA pApAnIva harismRteH // athavA | Aye ekAdaze ravau sati sarve doSA nAzamAyAMti / vA lagne caMdre vA vargottame rAzinavAMzayukte sati / yathA mithune mithuno navAMzastadApi doSanAzaH dvitIyavAzabdasyAnuktasamuccayArthatvAt / caMdro lagnAdupacaye sarvadoSavinAzakaH / uktaM ca / yatraikAdazagaH sUryo doSA nAzaM yayustadA / smaraNAdeva rudrasya pApaM janmazatodbhavam || vargottamagate lagne sarve doSA layaM yayuH / caMdro vApyathavA ye'pi grISme kusarito yathA // caMdreti / ekAdaze caMdre sati durmuhUrtAzadoSAH durmuhUrtA vAvaryametyAdayaH aMzadoSAH pApagrahanavAMzAkhyaH te sarve tadvannAzamAyAMti / kazyapaH / muhUrtalagnaSaDDurgakunavAMzagrahodbhavAH / ye doSAstAnnihaMtyeva yatraikAdazagaH zazI // jyotirnibaMdhe / nakSatradoSaM kunavAMzadoSaM gaMDAMtadoSaM ca muhUrtadoSam / viruddha paMcAMgaviruddhadoSaM nizAkaro lAbhagato nihaMti // 90 // atha sAmAnyato doSasamUha parihAraM zikhariNyAha trikoNe keMdre vA madanarahite doSazatakaM haretsaumyaH zukro dviguNamapi lakSaM suraguruH // bhavedA keMdre'pa uta lavezo yadi tadA samUhaM doSANAM dahana iva tUlaM zamayati // 91 // trikoNe iti // trikoNe saptamarahite keMdre vA yadi saumyo budhastiSThettadA doSazatakaM haret / uktasthAnasthitaH zukro'pi dviguNaM doSazatakaM doSadvizatiM haret / tathoktasthAnasthito gururapi lakSadoSAnharet / bhavediti aMgapo lagnasvAmI uta vArthe lavezo lagnagatanavAMzanAtho vA Aye keMdre yadi bhavettadA doSANAM samUhaM nAzayati / yathA dahano'gnistUlaM kA 1 na kAlajAnityapi pAThaH / 2 caMdra ityapi pAThaH / Aho! Shrutgyanam
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivAhaprakaraNam / pasimiva / lagneT lagnAMzanAtho vA AyagaH keMdrago'pi vA / rAzi nihaMti doSANAmiMdhanAnIva pAvaka iti // 91 // atha lagnaviMzopakAnanuSTubhAha dau do jJabhRgvoH paMceMdo ravau sArdhatrayo gurau // rAmA maMdAguketvAre sAdhaikaikaM vizopakAH // 92 // dAvitI // jJabhRgvo rekhApradayoH satohrauM dvau viMzopako evaMvidhe caMdre paMca sUrye sAstriyaH 3, 30 gurau rAmAstrayaH maMdaH zaniH agU. rAhuH ketuH Aro bhaumaH eSu pratyekaM sArdhamekaikam 1, 30 viMzopakAH jJeyAH // 92 // grahavazena zvazurAdivibhAgaM saprayojanamupajAtyAha zvazrUH sito'rkaH zvazurastanustanu rjAmitrapaH syAdayito manaH zazI // etadbalaM saMpratibhAvya tAMtrika steSAM sukhaM sNprvdedvivaahtH|| 93 // zvariti // sitaH kanyAyAH zvazrUH sUryaH zvazuraH tanurlagnaM tanuH zarIraM syAt / jAmitrapaH saptamAdhIzo dayito bhartA manaH caMdraH eteSAM zukrAdInAM balaM vicArya tAMtrikaH siddhAMtavettA vivAhato vivAhAnaMtaraM zvazurAdInAM sukhaM syAditi pravadet / kaizcidvizeSAMtaramapyuktam / sUyAtpatiH strI ca vidhostathArAdvittaM suto jJAcca sukhaM gurozca / dharmaH sitAdarkasutAcca vezma brUyAtsamuddAhavidhau svayuktyeti // 93 // atha saMkIrNajAtInAM vizeSaM mattamayaracchaMdasAha kRSNe pakSe saurikujArke'pi ca vAre vaye nakSatre yadi vA syAtkarapIDA // saMkIrNAnAM tarhi sutAyurdhanalAbha prItiprAptyai sA bhavatIha sthitireSA // 24 // kRSNe pakSa iti // kRSNe pakSe zanibhaumArkavAre vivAhoktanakSatrabhinnanakSatreSu / ca. kArADhuSTayogeSvapi saMkIrNAnAmanulomapratilomajAnAmapi yadi karapIDA vivAhaH syAt tarhi sA karapIDA sutAyurdhanalAbhaprItiprAptyai bhavati / eSA sthitiH vA grahaNAt tadabhAve prAguktadine'pi vivAhaH kArya iti // 94 // atha gAMdharvAdivivAhe vizeSamanuSTubhAha Aho ! Shrutgyanam
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 muhUciMtAmaNau gAMdharvAdivivAhe'kAveda4 netrara guNe3 davaH 1 // kura yugAM4 gAda ni3 bhU1 rAmA3 stripadyAmazubhAH zubhAH // 95 // gAMdharvAdIti ||praajaaptybraahmdaivaarsssNjnyaa vivAhA uktakAle eva kAryAH / gAMdharvAsurarAkSasapaizAcAkhyAH sarvakAle kAryAH / zrIpatiH / prAjApatyabrahmadaivArSasaMjJAH kAleSUkteSveva kAryA vivAhAH / gAMdharvAkhyazcAsuro rAkSasazca paizAco vA sarvakAlaM vidheya iti / tatra kecidakautsUryanakSatrAt vedanetrAdiSu krameNa sadasatsyAt / ayamarthaH / sUryAkrAMtanakSatramArabhya catvAyezubhAni tato ve zubhe tatastrINyazubhAnIti krameNa tripadyAM trayANAM padAnAM samAhArastripadI tasyAM brahmaviSNurudrapadAbhidhacakratraye ityrthH| ekasminnapi pade yadazubhaM tadazubhameva padatraye yacchubhaM tacchubhamiti kRtvA azubhazubhAni krameNa paThitAni / evaM padatrayANAM mukhyArthakathanAt pRthakkathanAnupayogaH / tathA ca padatrayamuktaM bhUpAlavallabhe / evaM padatraye zuddhaM nakSatraM dApayetsudhIH / gAMdharvAsurapaizAcarAkSaseSu viciMtayediti // 9 // atha vivAhAtprAkkartavyAnAmAvazyakakRtyAnAM dinazuddhiM pRthvIchaMdasAha vidholamavekSya vA dalanakaMDanaM vAraka gRhAMgaNavibhUSaNAnyatha ca vedikAmaMDapAn // vivAhavihitoDuziviracayettathodvAhato na pUrvamidamAcaretrinavaSaNmite vAsare // 96 // vidhorbalamiti // atra caMdrabalamAvazyakatvena vicAryam / vArako maMgalakalazaH gRhabhUSaNaM citralekhanAdi aMgaNavibhUSaNaM saMmArjanagomayAdyAlepaH atha ca vedikA catvaraM vadhUvaropavezanArtha sthalavizeSaH / maMDapo gRhAcchAdanaM kaTAdinA vitAnAdinA vA / bahuvacanAtkaTAhAdyAropaNaharidrAcaMdanakAMjikAdhAraNAdisakalazubhAraMbhAn udvAhataH pUrvaM vivAhoktairuDubhirnakSatraiH paMcAMgazuddhisahite dine racayet / upalakSaNatvAttattannakSatrairupanayanAdAvapi pUrvazubhakarmaprAraMbhAnviracayet / tathA idaM kAryajAtaM trinavaSaNmite dine pUrva na Acaret / citrA vizAkhA zatatArakAzvinI jyeSThAbharaNyau zivabhAccatuSTayam / hitvA prazastaM phalatailavedikApradAnakaM kaMDanAMDanAdikamiti daivajJamanoharokteH / tatraiva / mUleMdurudrazravaNArkapoSNavizvezacitrAnalarevatISu / saMsthApanaM kAMjikakuMDikAyA vAre ravabhUmisutasya zastamiti // 96 // atha vedIlakSaNaM maMDapodvAsane dinaniyamaM ca zAlinyAhahastocchrAyA vedaharataiH samaMtAtulyA vedI samato vAmabhAge // yugme ghane SaSThahIne ca paMcasaptAhe syAnmaMDapodvAsanaM sat // 97 / / hastocchrAyeti // spaSTArthaH / nAradaH / hastocchritA caturhastaizcaturasrA samaMtataH / staM Aho! Shrutgyanam
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivAhaprakaraNam / 153 bhaizcaturbhiH suzlakSNairvAmabhAge svasadmanaH // maMDapodvAsanaM kArya saMme tu divase budhaiH / SaSThaM tu viSamaM neSTaM muktvA paMcamasaptamAviti // 97 // kaizcittailAdilApane saMkhyAniyama uktastamAha meSAdirAzijavadhUvarayorbaTozca tailAdilApanavidhau kathitAtra saMkhyA // zailA dizaH zaradigakSanagAdribANA bANAkSabANagirayo 7,10,5,10,5,7,7,5,5,5,5,7 vibu dhaistu kaizcit // 98 // meSAdirAzijeti // spaSTam dezavizeSe auDIchAdau prasiddham // 98 // atha prAptaziSTasaMmataM maMDapAdau staMbhavezanamiMdravajrayAhasUrye'ganAsiMhaghaTeSu zaive staMbho'likodaMDamRgeSu vAyau // mInAjakuMbhe nikrato vivAhe sthApyo'gnikoNe vRSayugmakarke // 99 // sUryeti // kanyAtulAsiMhagate'rke zaive IzAnakoNe vivAhAdau staMbhaH sthApyaH vRzcikadhanurmakarasthite vAyukoNe mInameSakuMbhasthite nirRtikoNe dRSamithunakarkasthite agnikoNe staMbhaH sthApya ityarthaH // 99 // atha godhUlIprazaMsAM maMdAkrAMtayAhanAsyAmRkSaM na tithikaraNa naiva lagnasya ciMtA no vA vAro na ca lavavidhioM muhUrtasya carcA // no vA yogo na mRtibhavanaM naiva jAmitradoSo / godhUliH sA munibhiruditA sarvakAryeSu zastA // 10 // nAsyAmiti // spaSTArtham / godhUlyAdhikAriNa Aha nAradaH / prAcyAnAM ca kaliMgAnAM mukhyaM godhUlikaM smRtam / gAMdhavAdivivAheSu vaizyodvAhe ca yojayet // bhUpAlavallabhe / vipreSu ghaTikAlAbhe dAtavyaM gorajaM budhaiH / saMkIrNe gorajaH zastaM pareSu dvitayaM zubham / ghaTikAlagnAbhAve kArya vipraistu gorajo lagnamiti / mahAdoSAn parityajya proktAn dhiSNyAdikeSu ca / kArayedgorajo yAvattAvallagnaM zubhAvahamiti / daivajJamanohare / kulikaM krAMtisAmyaM ca mUrtI SaSThASTagaH zazI / paMca godhUlike tyAjyA anye doSAH zubhAvahA iti / tatra godhUlikAkAlaH kezavArkeNoktaH / atrobhayatra ghaTikAdalamiSTamAhuAhyaM tadaMbaramaNerapi vArdhabiMbAditi / kecittu / yAvaddinAMte dizi pazcimAyAM pazyettRtIyaM ravibiMbabhAgam / ta. smAtparaM nADikayugmameke godhUlikAlaM munayo vadaMti // 100 // 1 same ca diksa kuryAddevakotthApanaM budha ityapi pAThaH / Aho ! Shrutgyanam
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 muhUrtIcaMtAmaNau / atha godhUlibhedaM jaladharamAlAchaMdasAhapiMDIbhUte dinakRti hemaMtau syAdardhAste tapasamaye godhUliH // saMpUrNAste jaladharamAlAkAle tredhA yojyA sakalazubhe kAryAdau 101 piMDIbhUta iti // hemaMta" zItakAle mArgAdimAsacatuSTaye dinakRti sUrye piMDIbhUte golakasadRze saMdhyAyAM nIhArAtatvena niSprabhe ityarthaH / tasmin samaye godhalijheMyA / tathA tapasamaye uSNakAle caitrAdimAsacatuSTaye ardhAste ardhabisya dRzyatve godhUliH / jaladharA meghAsteSAM mAlA samUhastasyotpAdakakAle varSAkAle zrAvaNAdimAsacatuSTaye sUrye saMpUrNAste darzanaM yasya tAdRze sati godhUliHjaladharamAlAzabdena chaMdonAmApi sUcitam / na kevalamiyaM vivAhe kiMtu sakalazubhe kAryAdau jJeyA // 101 // atha godhUlisamaye avazyavAni vaizvadevIchaMdasAha astaM yAte gurudivase saure sArke lagnAnmRtyau ripubhavane lagne caMdau // kanyAnAzastanumadamRtyusthe bhaume voDhA dhanasahaje caMdre saukhyam // 102 // astaM yAte iti // godhUlirityanuvartate / bRhaspativAre sUrya astaM yAte godhUliH zubhA syAt na tu pUrvam / ardhayAmasadbhAvAt / tathA saure zanau sArke satyeva godhUliH zubhA na tvastAnaMtaraM kulikasadbhAvAt / krAMtisAmyamapi tyAjyam / tathA lagnAta sAyaMkAlInalagnAta mRtyAvaSTame ripubhavane SaSThe vA lagne eva vA caMdre sati kanyAnAzaH syAt / lagne iti lanasthe madanasthe mRtyusthe vA bhaume sati voDhuvarasya nAzaH syAt zeSaM spaSTam // 102 // atha sUryaspaSTagatimiMdravajayAha meSAdige'rke'STazarA 58 nagAkSAH 57 sapteSavaH 57 saptazarA 57 gajAkSAH 58 // gokSAH 59 khatAH 60 kurasAH 61 kutarkAH 61 kaMgAni 61 SaSTi 60 navapaMca 59 bhuktiH // 103 // meSAdige iti // meSAdidvAdazarAziSu sthUlA kalAtmikA spaSTA gatirityarthaH 103 sUryasya tAtkAlikIkaraNamanuSTubhAhasaMkrAMtiyAtaghasrAdyairgatinighnI khaSaTa 60 hRtA // labdhenAMzAdinA yojyaM yAtaH spaSTabhAskaraH // 104 // saMkrAMtiyAteti // paMcAMge yadine yAvatISu ghaTISu paleSu ca saMkrAMtistataArabhya vAbhISTadinaparyaMta yAvaMti dinAni ghaTI palAni bhavaMti tairmeSAdISTarAzisthe'rkesati tatsUryasthU Aho ! Shrutgyanam
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivAhaprakaraNam / 155 laspaSTagatirguNanIyA SaSTyA bhAjyA yallabdhaM teM'zAH avaziSTaM kalAdi yeM'zAvayavAste AdizabdavAcyAH tairyAtakSaM yAtarAziH sUryamuktameSAdirAziryuktaH san tAtkAlikaH spaSTabhAskaraH syAt // 104 // atha lagnAnayanamanuSTubhAha tanoriSTAMzakAtpUrvaM navAMzA dazasaMguNAH // rAmAptA labdhamaMzAdyaM tanorvargAdisAdhane // 105 // tanoriti // lagnasya kriyamRgAsyetyAdinA yo navAMzI vicAritaH sa yAvatsaMkhyAka AgacchettatpUrvanavAMzA yAvaMtaH syuste dazaguNAH rAmaistribhirAptA yallabdhaM aMzAdyaM aMzakalAvikalAtmakaM tattanoriSTakAlikaMbhuktaM syAttena kRtvA prAguktakujazukra saumyetyAdiprakAreNa SaDDurgasAdhanaM syAt // 105 // 'athaivaM sAdhitAbhyAM ravilagnAbhyAM ghaTikAnayanaM zAlinyAhaarkAllagnAtsAyanAGgogyabhuktai bhAgairninAtsvodayAtkhAgnibhaktAt // bhogyaM bhuktaM cAMtarAlodayAtyaM SaSTyA bhaktaM sveSTanADyo bhaveyuH 106 arkAditi / ayanAMzasahitasUryAt rAzibhogyAMzaiH sAyanasUryakAMtarAzeH svadezIya udayaH meSAdirAzInAM palAtmakaM pramANaM guNyaM khAmibhistriMzatA bhaktaM labdhAni bhogyAni palAni syuH / evaM lagnAtsAyanAMzAt / bhuktAMzaiH svodayo guNyaH / khAnibhakto labdhAni bhuktAni palAni evaM jAtAnAM bhogyabhuktapalAnAmaikyaM kAryaM tatsAyanAMza lagnArkayoraMtarAlodayapalairyuktaM kAryaM SaSTyA bhaktaM sUryodayAdiSTaghaTikA bhaveyuH // 106 // vizeSaM zAlinyAha cenArkoM sAyanAvekarAzau tadvizleSanodayaH khAnibhaktaH // sveSTaH kAlo lagnamUnaM yadAdrAtreH zeSo'katsaSabhAnnizAyAm // lagnAviti // sAyanAMzI lagnAka ekarAzau bhavatastayorvizleSoM 'tarAMzAstairguNitaH svadezIya udayaH tataH khAnibhakto labdhamiSTakAlaH sUryodayAtsyAt / tatra yadA'kat sAyanAdekarAzisthitaM lagnamUnaM syAt tadA ya iSTakAla AgataH sa sUryodayAtprAyAtrizeSo bhavet / ayamarthaH / Agata iSTakAlaH SaSTyAM prapAtya prAgdinIya sUryodayAnaMtarametAvAniSTakAlaH athavA rAtrimAnAt prapAtya prAgdinIya sUryAstAnaMtara metAvAniSTakAlaH / atha rAtrau vizeSa ucyate / nizAyAM rAtrau sUryAt saSaDbhAt rAziSaTkayuktAtprAguktaprakAreNArkAlagnAdityAdineSTakAlaH sAdhyaH sa sUryAstAnaMtaraM bhavet / evamAnIte iSTakAle aMzapravRtteH paMca palAni yojyAni0 iti saMpradAyaH / tatsamaye parasparadarzanaM kAryamityAha / kazyapaH / anyo'nyavIkSaNaM samyak sulagne kArayetsadeti / sulagnasAdhanaM ghaTikAyaMtreNa / tatra ghaTasthApane nAradaH / 1 Aho! Shrutgyanam
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 muhUrtaciMtAmaNau tAmrapAtre jalaiH pUNe gaMdhapuSpairalaMkate / taMDulasthe ratnayute zucibhUmAvaharpateH // maMDalA|dayaM vIkSya jalapAtre vinikSipet / tatra maMtraH / yaMtrANAM mukhyayaMtraM tvamiti dhAtrA purA kRtam / daMpatyorAyurArogyasuputradhanahetave // jalayaMtrakametasmAdiSTasiddhipradaM bhavet / athavA sAdhayetkAlaM dvAdazAMgulazaMkuneti / zaMkughaTIjJAnaM rAmavinode mayoktaM tata eva jJeyam // 107 // atha vivAhAdau zubhakArye'vazyavAnavismaraNArthaM zArdUlavikrIDitatrayeNAha utpAtAnsahapAtadagdhatithibhirduSTAMzca yogAMstathA caMdrajyozanasAmathAstamayanaM tithyAH kSayarDI tathA // gaMDAMtaM ca saviSTisaMkramadinaM tanvaMzapAstaM tathA tanvaMzezavidhUnathASTaripugAn pApasya vargAstathA // 108 // seMdukrUrakhagodayAMzamudayAstAzuddhicaMDAyudhAn khArjUraM dazayogayogasahitaM jAmitralattAvyadham // bANopagrahapApakartari tathA tithyRkSavArotthitaM duSTaM yogamathArdhayAmakulikAdyAnvAradoSAnapi // 109 // rAkrAMtavimuktabhaM grahaNabhaM yatkrUragaMtavyabhaM vedhotpAtahataM ca ketuhatabha saMdhyoditaM bhaM tathA // tabacca grahabhinnayuddhagatabhaM sarvAnimAnsaMtyajedudvAhe zubhakarmasu grahakRtAn lagnasya doSAnapi // 110 // // iti mu0 ciMtA0 SaSThaM vivAhaprakaraNaM samAptam / / 6 // utpAtAniti / seMdureti / krUrAkrAMteti ca // utpAtAdIn udvAhe vivAhe yajJopavItAdau zubhakarmasu ca tyajediti tRtIyazlokenAnvayaH / utpAtAn divyabhaumAMtarikSAn lakSaNayA tatsaMbaMdhi sapta vajyona divasAn pAto mahApAtaH krAMtisAmyamiti yAvat dagdhatithayazcApAMtyage goghaTage ityAdinoktAH / etaiH saha utpAtaM tyajedityarthaH / tathA duSTAn vyatIpAtAdiyogAn caMdraguruzukrANAmastamayanamastam tithyAH kSayarthI tithikSayaM tithivRddhiM ca gaMDAMtaM tithinakSatralagnAnAM trividham viSTirbhadrA saMkramadinaM saMkramakAlAdubhayato vA ghaTikA ayane viSuve ca pUrvAparadinasahitasaMkrAMtidinaM jJeyam tAbhyAM sahitamiti pUrveNa saMbaMdhaH / tanvaMzapAstaM tanulegnaM aMzo lagnagato vihitanavAMzaH tau pAtaH to tanvaMzapo tayorastam / lagnezAstaM lagnanavAMzasvAmyastaM ca tathA tanvaMzezavidhUna lagnezanavAMzezacaMdrAna aSTamaSaSThasthAnagAna tathA pApagrahavargAn // 108 // seMdukrUrakhagodayAMzam iMdusahitaM lagna lagnAMzaM ca krUragrahasahitaM lagnaM lamAMzaM cetyarthaH / udayAstazuddhiM udayazuddhimastazuddhiM ca itarathA jJeyamazubhAmityAdyuktAma caMDAyudhaM harSaNavaidhRtisAdhyetyAdinoktam / khAjUMraM vyAghAtagaMDa ityAdinoktam / dazayogaH sUryakSecaM Aho ! Shrutgyanam
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ vadhUpravezaprakaraNam / 157 drayute'rbhazeSa ityAdinoktaH yogo grahayutiH tatsahitaM jAmitralattAvyadhaM jAmitraM lagnajAmitraM caMdrajAmitraM ca lagnAccaMdrAnmadanabhavanage ityAdinoktam / lattA jJarAhupUrNaidusitA ityAdinoktA vyadhaM paMcazalAkAsaptazalA koktaM ca bANAH paMcakaM upagrahaH prasiddhaH zarASTadikzakranagetyAdiH pApakartari / samAhAradvaMdvaikavacanam / tithyRkSavArotthitaM duSTayogaM tithinakSatravAraiH kRtvotthitamutpannaM duSTayogaM yathA tithinakSatrotthaM sArpa dvAdazyAM vaizvamAdima ityAdi tithi - vArodbhavaM sUryezapaMcetyAdi nakSatravArodbhavaM yAmyaM tvASTramityAdi tithinakSatravArodbhavaM hastArkaM paMcamI tithAvityAdi dRSTayogam ardhayAmakulikAdyAnvAradoSAnapi Adizabdena durmuhUrtAdikaM ca // 109 // krUrAkrAMtavimuktabhaM krUragraheNa yuktabhaM krUravimuktabhaM ca grahaNabhaM yasminnakSatre caMdrasUryoparAgo jAtasta krUrasya gaMtavyamaM tredhotpAtAH trividhotpAtAH divyabhaumAMtarikSAH tairhataM bham tanmAsaSaGkaM tyAjyam evaM grahaNanakSatramapi ketuhatabham ketunA dhUnanaiH sparzanaizca yannakSatraM hataM anena nakSatrAMtare'pi doSaH saMdhyoditaM bhaM sUryAstakAle yannakSatrasya kSitije udayaH tatsUryanakSatrAccaturdazaM nakSatramityarthaH / tadvacca graha bhinnayuddhagatabhaM graheNa bheditaM graha'yuddhagataM ca SaNmAsaM niSiddham / tathA grahakRtAn lagnasya doSAn vyaye zaniH khe'vanija ityAdikAn lagnasaMbaMdhidoSAn saMtyajet / mUlavAkyAni pUrvameva likhitAni // 110 // iti muhUrtaciMtAmaNau pramitAkSarAyAM paSThaM vivAhaprakaraNaM samAptam || 6 || atha vadhUpravezaprakaraNaprAraMbhaH // atha vadhUpravezaprakaraNaM vyAkhyAyate / atha vadhUpravezo nAma nUtanapariNItAyA vadhvAH prathamataH kriyamANo bhartRgRhe pravezo vadhUpravezastanmuhUrtamupeMdravajrayAha samAdripaMcAMkadine vivAhAdadhUpravezo'STidinAMtarAle // zubhaH parastAdviSamAndamA sadine'kSavarSAtparato yatheSTam // 1 // samAdrIti // vivAhAdvivAhadivasAdArabhyASTidinAMtarAle SoDazadinamadhye samAdripaMcAMkadine samadinAni dvitIyacaturthaSaSThASTamadazamadvAdazacaturdazapoDazAni viSamadinamadhye saptamapaMcamanavamadinAni teSu vadhUpravezaH zubhaH / nAradaH / ArabhyodvAhadivasAtSaSThe vApyaSTame dine / vadhUpravezaH saMpattyai dazame'tha same dine / paSThAdInAM samatvAdeva grahaNe siddhe punastaduktiratiprAzastyArthI / vadhUpravezanaM kArya paMcame saptame dine / navame ca zubhe vAre sulagnezazino bale / iti jyotirnibaMdhe / poDazadivasAnaMtaraM vadhUpravezastadA viSamAbdamAsadine viSamavarSe viSamamAse viSamadine ca kAryaH / akSavarSAditi paMcavarSAdanaMtaraM viSamavarSAdiniyamo nAsti / kiMtu doSarahitakAle vadhUpravezo vidheyaH / uktaM ca / vivAhamArabhya vadhUpravezo yugme dine SoDazavAsarAMtaH / UrdhvaM tato'bde'yuji paMcamAMtaM punaH purastAnniyamo na cAstIti // 1 // Aho! Shrutgyanam
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 muhUrtaciMtAmaNau atha nakSatrazuddhimanuSTabhAha dhruvakSipramRduzrotravasumUlamaghAnile // vadhUpravezaH sanneSTo riktArArke budhe paraiH // 2 // dhruveti // dhruvAdinakSatreSu vadhUpravezaH san zubhaphalaH riktArAke riktAsu 4, 9, 14 Are bhaume arke ravau na iSTaH arthAdanyatithiSu ravibhaumavyatiriktavAreSu zasta ityarthaH / aparairbudhavAre'pi neSTaH // 2 // atha vizeSa maheMdravajayAhajyeSTe patijyeSTamathAdhike pati hatyAdime bhartRgRhe vadhUH zucau // zvazrRM sahasye zvazuraM kSaye tanuM tAtaM madhau tAtagRhe vivAhataH // 3 // ___iti mu0 saptamaM vadhUpravezaprakaraNaM samAptam // 7 // jyeSThe patijyeSThamiti / / vivAhato vivAhAnaMtaraM Adime jyeSThe bhartRgRhe sthitA vadhUH patijyeSThaM haMti Adime adhike patiM bhartAraM haMti Adime zucAvASADhe zvazrU bhartRjananI haMti Adime sahasye pauSe zvazuraM bhartuH pitaraM haMti / Adime kSaye kSayamAse bhartRgRhe tiSThaMtI tanuM nijaM zarIraM haMti mriyata ityarthaH / tathA Adime madhau caitre tAtagRhe pitRgRhe tiSThaMtI tAtaM pitaraM haMtItyarthaH / yadi pitrAdyabhAvastarhi tanmAsi tagRhAvasthitau satyAmapi na ko'pi doSa ityarthaH / na bhayaM teSAmabhAve ityukteH / jyotirnibaMdhe / vivAhAtprathame pauSe ASADhe cAdhimAsake na sA bhartRgRhe tiSTheccaitre tAtagRhe'pi ca // ASADho jyeSThopalakSakaH // 3 // iti muhUrtaciMtAmaNau pramitAkSarAyAM saptamaM vadhUpravezaprakaraNaM samAptam // 7 // ___atha dviraagmnprkrnnpraarNbhH|| __ atha dvirAgamanaprakaraNaM vyAkhyAyate / tatra vadhUpravezAnaMtaraM parAvRttya pitRgRhaM prAptAyA vadhvAH punarbhartRgRhe pravezo dvirAgamanazabdavAcyaH tanmuhUrta paMcacAmaracchaMdasAha caredojahAyane ghaTAlimeSage ravau ravIjyazuddhiyogataH zubhagrahasya vAsare // nRyugmamInakanyakAtulAvRSe vilagnake dvirAgarma laghudhuve care'srape mRdUDuni // 1 // carediti // athAnaMtaraM vakSyamANeSu laghudhruvAdinakSatreSu ojahAyane viSamavarSe prathama tRtIyAdivarSe tathA ghaTAlimeSage ravau kuMbhe sRzcike meSe ravau sati tathA varasya svIjyazuddhiyogataH zubhagrahasya vAre mithunamInakanyAtulAvRSANAmanyatame lagne zubhayutaddaSTe sati la Aho ! Shrutgyanam
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvirAgamanaprakaraNam / 159 dhruvacarANi prasiddhAni asrapo mUlam mRdUni prasiddhAni eteSu dvirAgamaM caretkuryAt / atra sAmAnyataH guruzukrAstAdivicAraH pUrvokta eva jJeyaH // 1 // atha saMmukhazukradoSaM praharSiNyAha daityejyo hyabhimukhadakSiNe yadi syAdgaccheyurna hi zizugarbhiNInavoDhAH // bAlazcejati vipadyate navoDhA cedvandhyA bhavati ca garbhiNI tvagarbhA // 2 // daityajya iti / daityejyaH zukraH gaMtavyadigabhimukhe gaMturdakSiNabhAge vA sthitaH syAttadA zizurvAlakaH garbhiNI garbhavatI navoDhA nUtanapariNItA etA na gaccheyuH / yadi pratizukre gaccheyustadetyAha bAla iti cedvAlo gacchati tadA vipadyate mriyate navoDhA cejati tadA vaMdhyA apatyasaMbhAvanArahitA syAt / garbhiNI cedrajati tadA agarbhA garbhastrAvavatI syAt / yadi zukraH pUrvasyAmuditaH pUrvI gaMtuH saMmukhaH uttarAM gaMturdakSiNaH pazcimAM gaMtuH STaSThe dakSiNAM gaMturvAme syAt tadA pUrvottare dizau na gacchet / yadi pazcimAyAmuditaH zukraH tadA pazcimAM gaMtuH saMmukhaH dakSiNAM gaMturdakSiNaH pUrvI gaMtuH pRSThe uttarAM gaMturvAme tadA pazcimadakSiNadizau na gacchet kecidIpotsavapratipadi nakSatrAdiniyamaM vinaiva vadhUpravezaM vAMchaMti / uktaM ca / astaMgate gurau zukre siMhasthe vA bRhaspatau / dIpotsavadine caiva kanyA bhartRgRhaM vizediti // 2 // atha pratizukrApavAdaM maMjubhASiNyAha nagarapravezaviSayAdyupadrave karapIDane vibudhatIrthayAtrayoH // nRpapIDane navavadhUpravezane pratibhArgavo bhavati doSakRnna hi // 3 // nagarapravezeti // viSayo dezaH Adizabdena grAmaH tasyopadrave anyarAjakRtopadrave durbhikSAdyupadrave vA sati gaMtavyadizi pratizukradoSo nAsti / karapIDane vivAhoddezena yAtrAyAM satyAM vibudhA devAsteSAM yAtrA yathA nagarakoTayAtrA tIrthayAtrA prayAgAdikA tayoH nRpapIDane rAjJaH sakAzAt pIDAyAM daMDAdikRtAyAM satyAm navavadhUtanapariNItA vadhUH tasyAH praveze pratibhArgavaH saMmukhazukraH doSakRnnahi bhavati / bhArgavaH / svabhavanapurapraveze dezAnAM vibhrame tathA / nUtanavadhvA gamane pratizukravicAraNaM nAsti / ekagrAme pure vApi durbhikSe rAjaviplave / vivAhe tIrthayAtrAyAM pratizukro na duSyatIti bAdarAyaNokteH // 3 // atha prauDhastrINAM dvirAgamane tathA gotraparatvena ca pratizukrApavAdAMtaramiMdravaMzayAhapisye gRhe cekucapuSpasaMbhavaH strINAM na doSaH pratizukra saMbhavaH // Aho! Shrutgyanam
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 muhUrtaciMtAmaNau bhRgvaMgirovatsavasiSThakazyapAtrINAM bharadvAjamuneH kule tathA // 4 // __iti mu0 aSTamaM dvirAgamanaprakaraNaM samAptam // 8 // pitrye gRha iti // pituridaM pitryaM tasminpitrye gRhe kucau stanau puSpamRtustatsaMbhavaH syAttadA strINAM pratizukrasaMbhavo doSo nAsti / upalakSaNatvAdbhartuH sUryaguruzuddhirAhityasaMbhavo'pi doSo nAstItyapi jJeyam / caMDezvaraH / pitryAgAre kucakusumayoH saMbhavo vA yadi syAtpatyuH zuddhirna bhavati raveH saMmukho vAtha zukraH / zukre lagne guNavati tithau caMdratArAvizuddhau strINAM yAtrA bhavati saphalA sevituM svAmisadma // atha bhRgvaMgirovatsavasiSThakazyapAtrINAM bharadvAjamuneH kule ko'rthaH / etadvaMzotpannAnAM pratizukrasaMbhavo doSo nAsti / bAdarAyaNaH / kazyapeSu vasiSTheSu bhRgvatryaMgiraseSu ca / bhAradvAjeSu vatsepu pratizukro na duSyatIti / ayaM cApavAdo yAtrAmAtrasAdhAraNaH / kecidamumapavAdaM budhasaMmukhe'pyUcuH / mahezvaraH / tIrthAnAM gamane tathaikanagare grAme ca saumyaM tatheti // 4 // iti dai0 pramitAkSarAyAM dvirAgamanaprakaraNaM samAptam // 8 // athaagyaadhaanprkrnnpraarNbhH|| athAnyAdhAnaprakaraNaM vyAkhyAyate / yatra tu kAlaniyamenAdhAnAdivihitaM tatra na muhUrtavicAraH / yadA tu kAlaniyamAbhAvastadA muhUrtI vicArya evetyabhisaMdhAyAnyAdhAnAdimuhUrta vasaMtatilakayAha syAdagnihotravidhiruttarage dineze mizradhruvAMtyazazizakasurejyadhiSNye // riktAsu no zazikujejyabhRgau na nIce nAstaM gate na vijite na ca zatrugehe // 1 // syAgnihotravidhiriti // uttarage dineze uttarAyaNagate sUrye sati mizre kRttikAvizAkhe dhruvANi rohiNyuttarAtrayaM aMtyaM revatI zazI mRgaH zakro jyeSThA surejyadhipNyaM puSyaH eSu nakSatreSu agnihotravidhiH syAt riktAsu no kAryam caMdramaMgalaguruzukreSu nIcagateSu astaMgateSu grahAMtarairvajiteSu tathA zatrugRhasthiteSu agyAdhAnaM no kAryam // 1 // atha lagnazuddhiM vasaMtatilakayAha no karkanakrajhaSakuMbhanavAMzalagne no'bje tanau ravizazIjyakuje trikoNe // keMdraHSatribhavage ca paraistrilAbhaSaTkhasthitainidhanazuddhiyute vilagne // 2 // Aho ! Shrutgyanam
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhyAdhAnaprakaraNam / 161 1 no karketi // karkamakaramInakuMbhAnAM navAMze lagne cAnyAdhAnaM no kAryam / lagne caMdre sati no kAryam / caMgasyopalakSaNatvAcchukre'pi lagne sati no kAryam / yasya cAdhAnalagnasthe caMdre ca bhRgunaMdane / upaiti tasya jAto'gnirnirvANaM satataM kule iti kazyapokteH / ravizazIjyeti / sUryacaMdragurubhaumeSu trikoNakeMdrakSepaTUtribhavageSu navamapaMcamalamacaturthasaptamadazamaSaSThatutIyasthAnasthiteSu satsu parairbudhazukrazanirAhuketubhiH trilAbhaSaTkhasthitaiH tRtIyaikAdazaSaSTadazamasthAnasthitaiH sadbhiH AdhAnaM hitaM syAt / nidhaneti aSTamasthAnazuddhiyute lagne aSTamasthAne zubhagraho'pi na zubhaH / athavA nidhanazuddhiyute iti nidhanamaSTamaM lagnaM kasmAdityAkAMkSAyAmAdhAnakarturjanmarAzilagnAbhyAmaSTamaM lagnamityarthaH / tasya zuddhatvaM tadabhAva iti yAvat tena yukte lagne ityarthaH / atra vyAkhyAnadvaye'pi pramANasadbhAvAt iyamapi yuktam / atra nidhanazuddhizca nidhanazuddhizra tAbhyAM yute lagna ityarthaH // 2 // athAnyAdhAnakarturAdhAnalagnavazAdyAgakartRtvayogAnanuSTubhAha cApe jIve tanusthe vA meSe bhaumeM bare dyune // SaTsyAye'bje ravau vA syAjjAtAgniryajati dhruvam // 3 // iti zrImuhUrtaciMtAmaNau navamamazyAdhAnaprakaraNaM samAptam // 9 // 1 cApa iti // jIve gurau cApe dhanuHsthe lagnage sati AdhAnalagne dhanurAkhye gurvadhiSThite satItyarthaH / ayameko yogaH / athavA | bhaume meSalagnasthite sati ayaM dvitIyo yogaH / athavA / AdhAnalagnAddazame saptame vA bhaume sati yogadvayametat / athavA abje caMdre SaSThatRtIyaikAdazasthAnasthe sati yogatrayametat / athavA SaTtrayAye ravau sUrye sati yogatrayametat / evaMvidhe lagne yo jAtAgniragnihotrakartA dhruvaM nizcayena jayati jyotiSTomAdiyAgaM karotItyaryaH // 3 // iti zrIdaivajJAnaMtasutadaivajJarAmaviracitapramitAkSarAyAM navamamanyAdhAnaprakaraNaM samAptam // 9 // atha rAjAbhiSekaprakaraNaprAraMbhaH // atha rAjAbhiSekaprakaraNaM vyAkhyAyate / tatra kAlazuddhimiMdravaMzayAharAjAbhiSekaH zubha uttarAyaNe gurviduzukai ruditairbalAnvitaiH // bhaumArkalagnezadazezajanmapaina caitrariktAranizAmalimluce // 1 // rAjAbhiSeka iti // utarAyaNagate sUrye sati tathA gurviduzuH bRhaspaticaMdrazukraruditaiH sadbhiH tathA bhaumArko prasiddhau lagnezo janmalagnezaH dazezau vartamAnajAtakIyamahAdazAMtardazasTroH svAminau / janmapo janmarAzisvAmI etairbalAnvitaiH uccasvagRhAdigRhasthaiH sadbhiH rAjAbhiSekaH zubha uktaH / no caitreti / caitramAsaH riktAH 4, 9, 14 Aro bhaumaH 1 21 Aho! Shrutgyanam
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 muhUrtaciMtAmaNau nizA rAtriH malimluco'dhimAsaH eSu rAjAbhiSeko no kAryaH / kutracit bhaumavAra uktaH sa senApatyabhiSekaparo jJeyaH bhaumasya senApatitvAt / goviprarAjyapitRkarmacatuSpade'pIti catuSpade rAjyAbhiSeka uktaH so'mAvAsyAyAM bhavatyeveti // 1 // athAbhiSeke nakSatrANi lagnazuddhiM caMdravaMzayAhazAkrazravaHkSipramRdudhruvoDubhiH zIrSodaye vopacaye zubhe tanau / pApaistriSaSThAyagataiH zubhagrahaiH keMdratrikoNAyadhanatrisaMsthitaiH // 2 // zAkrazrava iti // zAko jyeSThA zravaH zravaNaH kSiprANyazvinIpuSyahastAH mRdUni citrAmRgarevatyanUrAdhAH dhruvANi rohiNyuttarAtrayam / etairnakSatrai rAjAbhiSekaH shubhH| atra citrAgrahaNam / jyeSThAzravaHkSipramRdudhruveSu saumyagrahasyAhni tithI ca riktA iti mahezvaravacanAt / anyagraMthe tadabhAvAt / zIrSodaya iti / zIrSodayA mithunasiMhakanyAtulAvRzcikakuMbhAkhyAH eSu athavA upacaye svajanmalagnAtsvajanmarAzervA upacaye triSaDekAdazadazamAnAmanyatame lagne sati zubhe zubhagrahe tanau lagnagate sati zubhagrahadRSTe vA sati abhiSekaH shubhH| kshypH| janmarAzerupacaye lagne zIrSodaye sthire|shubhgrhekssityute na yute vIkSite parairiti / pApairiti pApagrahaiH tRtIyaSaSThaikAdazasthAnasthitaiH zubhagrahaiH prathamacaturthasaptamadazamanavamapaMcamaikAdazadvitIyatRtIyasthAnasthitai rAjAbhiSekaH zubhaH // 2 // atha sthAnavizeSe pApagrahairazubhaM phalaM sApavAdamiMdravaMzayAhapApaistanau ruGgidhane mRtiH sute putraartirrthvyygairdridrtaa|| syAtve'laso bhraSTapado yunAMbugaiH sarvaM zubhaM keMdragataiH zubhagrahaH // 3 // pApairiti // tanau lagnasthitaiH pApaihaiH ruk rogaH syAt rAjJa iti zeSaH / nidhane'STame pApagrahaiH mRtiH syAt / sute paMcamaiH pApagrahaiH putrAtiH putrapIDA syAt / arthavyayagaiH dvitIyadvAdazagaiH pApairdaridratA syAt / khe dazame pApairalaso nirudyogaH syAt / yunAMbugaiH saptamacaturthasthAnasthaiH pApagrahaiH bhraSTapado bhraSTaizvaryaH syAt / athApavAdamAha / sarva zubhamiti keMdragataiH zubhagrahaiH sarva prAguktaM duSTaphalaM zubhaM zubhodakai syAt // 3 // ___ atha vizeSa bhujaMgaprayAtenAhagururlagnakoNe kujorI sitaH khe sa rAjA sadA modate raajlkssmyaa|| tRtIyAyagau saurisUyauM khabaMdhvorguruzceddharitrI sthirA syAnnRpasya 4 iti muhUrtaciMtAmaNau dazamaM rAjAbhiSekaprakaraNaM samAptam // 10 // gururlagnakoNa iti // lagne guruzcetsyAdathavA koNe navapaMcame guruH syAt kuno bhaumo'rau zatrugRhe SaSThe syAt khe dazame sitaH zukraH syAt etAdRze'bhiSekayoge yo rA Aho ! Shrutgyanam
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrAprakaraNam / 163 jAmiSicyate sa sadA sarvakAlaM rAjalakSmyA modate ayameko yogaH / saurisUryau tRtIyAyagau syAtAm yathAsaMkhyaM zanistRtIye ravirekAdaze guruH khabaMdhvoH khe dazame baMdhau caturthe vA cedguruH syAdevaMvidhayoge'bhiSiktasya nRpasya dharitrI pRthvI sthirA sadA hastagatA syAt // 4 // iti zrI daivajJAnaMtasuta0 pramitAkSarAyAM dazamaM rAjAbhiSekaprakaraNaM samAptam // 10 // atha yAtrAprakaraNaprAraMbhaH // atha yAtrAprakaraNaM vyAkhyAyate / tatra kiMcitkAryamuddizya dezAMtaragamanaM yAtreti / sA dvidhA paraviSaye vijayArthe gaMturyAtrA tu samaravijayAkhyA / nikhilA parayAtrA yA sAmAnyA vidhA / kathitatithivA sarakSaiSvabhimataphaladA bhavecca sAmAnyA || samarAhvayA ca yAtrA yogavilagnakSitIzayogeSviti / tatra yAtrAdhikAriNaH praharSiNyAha yAtrAyAM praviditajanmanAM nRpANAM dAtavyaM divasamabuddhajanmanAM ca // praznAdyairudayanimittamUlabhUtairvijJAte zubhazubhe budhaH pradadyAt // 1 // yAtrAyAmiti // praviditaM chAyAghaTikAdinA jJAtaM janmalakSaNayA tatkAlInalagnakuMDalikAsthazubhAzubhagrahasUcitazubhAzubhaphalodarkajJAnaM yeSAM teSAM nRpANAM yAtrAyAM divasaM dAtavyaM yAtrAdinaM deyamityarthaH / yadAha varAhaH / vidite horArAzau sthAnAdivalaM grahANAM ca / AyuSi ca parijJAte zubhamazubhaM yAturiha vAcyamiti / nanu yasya janmakAlo na jJAtastasya kathaM yAtrA syAdityata Aha / abuddhamajJAtaM janmakAlo yeSAM teSAmapi praznAdyaiH pRcchopazrutyAdibhirazubhazubhe vijJAte sati budho yAtrAdivasaM pradadyAt / kIdRzaiH praznAdyaiH udayo lagnaM nimittaM zakunAdi etadAdIni mUlabhUtAni nidAnakAraNAni yeSAM taiH praznodayanimittAdyaisteSAmapi phalodaya iti nAradokteH // 11 atha praznAdeva phalaM drutavilaMbitenAha jananarAzitanU yadi lagnage tadaddhipau yadi vA tata eva vA // triripukhAyagRhaM yadivodayo vijaya eva bhavedvasudhApateH // 2 // jananeti // atha yadyapi janmalagnajanmarAzijJAnaM vartate tathApi jAtakottazubhaphaladagrahadazAnavagamAdajJAtajanmatvaM jJeyam / ataeva rAzila najJAnAbhAve yadi pRcchati praznaM vakSyati jananaM janma tatsaMbaMdhinI rAzilane te yadi praznagate syAtAm / janmarAzirjammalagnaM vA yadi praznalagne syAttadA vasudhApate rAjJo vijaya eva vA athavA tadadhipaulanau syAtAm janmarAzipatirjanmalagnapatirvA yadi praznalane syAttadApi rAjJo vijaya eva / athavA tata eva tAbhyAmeva janmalagnajanmarAzibhyAmeva triripukhAyagRhaM tRtIyaSaSTadazamaikA Aho! Shrutgyanam
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 muhUrtaciMtAmaNI dazAnAmanyatamaM gRhaM yadyudayo lagnaM syAttadApi vijaya eva zatrukSayaH syAdityarthaH // 2 // athAnyaM praznaM maMjubhASiNyAha ripujanmalagnabhamathAdhipau tayostata eva vopacayasa cedbhavet // hibuke sune'tha zubhavargakastanau yadi mastakodayagRhaM tadA jayaH // 3 // ripujanmalagnabhamiti // ripoH zatroH janmalagnabhaM janmalagnaM janmarAzizva tacceprabhAke caturthe dyune saptame vA syAttadA rAjJo jayo bhavet / athavA tayoH zatruja - nmalagnarAzyoradhipau svAminau prazbhalagnAddhibuke chune vA syAtAM tadApi vijaya eva athavA tata eva tAbhyAM zatrorjanmalagnajanmarAzibhyAmevopacayagRhaM 3, 6, 10, 11 praznalagrAddhibuke dyune vA syAttadApi jaya eva / athavA tanau prazbhalagne zubhavargakaH zubhagrahANAM SaDvargakacetsyAttadApi jaya eva / athavA yadi mastakodayAH zIrSodayarAzayaH prazbhalagnagatAzcetsyustadApi jaya eva / varAhaH / udayamudayapaM vA janmabhaM janmapaM vA tadupacayagRhaM vA vIkSya lagne yiyAsoH / vinihatamaripakSaM viddhi zatroridaM vA hibukagRhasametaM pRcchato'stasthitaM veti // 3 // athAnyaM praznaM troTakenAha yadi pRcchitanau vasudhArucirA zubhavastu yadi zrutidarzanagam // yadi pRcchati cAdaratazca zubhagrahadRSTayutaM caralagnamapi // 4 // yadIti // atra vasudhApaterjaya ityanuvartate / yadi STacchitanau prazbhalane vasudhA bhUmI rucirA syAt athavA yadi zubhavastu maMgalavastu maMgalavastrAbharaNAdi zrutidarzanagaM zravaNagocaram darzanamatra cAkSuSam / athavA praSTA Adarato daivajJaM pRcchati tadApi vasudhApaterjayaH syAditi sarvatra vyAkhyeyam / athavA caralanaM meSakarkatulAmakarAkhyaM yadi praznanaM zubhagrahaiSTaM taM vA tadApi jaya eva // 4 // athAzubhaphaladaM praznaM mAlinyAha vidhukujayutalagne sauridRSTe'tha caMdre mRtibhamadanasaMsthe lagnage bhAskare'pi // hibukanidhanahorAdyUnage vApi pApe sapadi bhavati bhaMgaH praznakartustadAnIm // 5 // vidhukujeti // caMdramaMgalayukte lagne sauriNA zaninA dRSTe tadA praznakarturbhagaH parAjayo nAzo vA syAt / atha caMdre mRtibhamadanasaMsthe caMdre aSTame saptame vA lagne sUrye ca sati evaMvidhe yoge praSTuH sapadi bhaMgaH syAt avyayAnAmanekArthatvAt / apizabdo viparyayArthaH / Aho! Shrutgyanam
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrAprakaraNam / 165 tathAhi bhAskare mRtibhamadanasaMsthe caMdre lagnage ca sati evaM vidhayoge'pi praSTurbhagaH syAt / uktaM ca varAheNa / caMdre sarudhire lagne bhaMgaH sUryAtmajekSite / dyUne naidhanage caMdre lagne yAte divAkare || viparyaye vA yAtasya yAtrAbhaMgavadhAgamA iti / vA'thavA pApagrahe caturthASTamalanasaptamAnAmanyatamasthe sati praSTurbhagaH syAt // 9 // atha prazna vizeSaM bhujaMgaprayAtenAha - trikoNe kujAtsaurizukrajJajIvA yadaikospi vA no gamo'kacchazI vA // balIyAMstu madhye tayoryo grahaH syAtsvakIyAM dizaM pratyutAsau nayecca // 6 // trikoNe kujAditi // kujAnmaMgalAtrikoNe navapaMcame saurizukrajJajIvAzvetsyuH athavA ekospi vA saurizukrajJa jIvAnAmanyatamazcetrikoNe syAttadApyuddiSTagamanaM na syAdeva / vA'thavA'rkAcchazI trikoNe cetsyAttadApyuddiSTa diggamanaM na syAdeva / tarhi kasyAM dizi gamanaM syAdityata Aha balIyAniti / tayoradhunoktoddiSTadikpratibaMdha kArakayoryahayormadhye yo graho balavAn syAtsaH svakIyAM dizaM pratyuta sAMprataM nayet || 6 || atha yogAMtaraM madalekhayAha prazne gamyadigIzAtveTaH paMcamago yaH // bobhUyAdvalayuktaH svAmAzAM nayate'sau // 7 // prazneti // gamyadigIzAt gaMtuM iSTA yA dik tasyA Iza: svAmI prazbhalagne yatra sthAne syAttataH paMcame sthAne yo graho balayukto bobhUyAt bhavet tadA'sau grahaH svAmAzAM dizaM nayate prApayati // 7 // atha yAtrAkAlaM bhujaMgaprayAtenAha dhanurmeSasiMheSu yAtrA prazastA zanijJozanorAzige caivamadhyA // at karkamInAlisaMsthe'tidIrghA januH paMcasaptatritArAzca neSTAH // 8 // dhanurmeSeti // dhanurmeSasiMhasthe ravau yAtrA prazastA zubhaphaladA / zanijJozanorAzige madhyA makarakuMbhamithunakanyAvRSatulAgate khau yAtrA madhyA syAt / karkamInAlisaMsthe ravau dIrghA bahukAlasAdhyA yAtrA na saphaletyarthaH / varoha: / yAtrAjasiMhaturagopagate variSThA madhyA zanaizcarabudhozanasAM gRheSu / mAnau kulIravRSavRzcikage'tidIrghA zastazca devalamate'dhvani STaSThago'rku iti / devalamate'dhvani mArge sUryaH STaSThagataH zastaH / STaSThagatatvaM tu vasaMtarAjoktabhrama 1 lahaH / Aho! Shrutgyanam
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 muhUrtaciMtAmaNau Navazeneti kecit / yathA / dagdhA digaizI jvalitA digeMdrI dhUmAnvitA cAnaladik prbhaate| ityevameva praharASTakena bhuMkta dizo'STau savitA krameNeti / anena bhramaNaprakAreNa yasyAM dizi yasmin prahare bhramaNasaMbhavaH sA dik sUryasaMmukhocyate / tatpaMcamI dik sUryapTaSThagatetyucyate ityAhuH / vstutstu| dvAdazarAzibhramavazena yasyAM dizyarkaH sthitaH tAM pRSThataH kRtvA yAyAdityarthaH / yathA / lagnasthe'kai pazcimAM dizaM gacchet catuthai dakSiNAM saptame pUrvAm dazama uttarAmityarthaH / yadAha devalaH / lagnasthe varuNAzAM hibukasthe dakSiNAM ravau yAyAt / saptamage pUrvAzAM meSUraNasaMsthite saumyAmiti / evaM vidikSvapi jJeyam / yathAdvitIyatRtIyasthite'kenairRtIm paMcame SaSThe AgneyIm aSTame navame aizAnIyam ekAdaze dvAdazake vAyavyAM gacchediti / atha tArAniSedhamAha / januriti / svajanmanakSatrAdinanakSatraM yatsaMkhyaM syAt tasminnavabhakte avaziSTAH prathamasaptamapaMcamatRtIyAkhyAstArAzcetsyustadA neSTA niSiddhAH // 8 // atha tithyAdizuddhiM bhujaMgaprAyatenAha na SaSThI na ca dvAdazI nASTamI no sitAdyA tithiH pUrNimA'mA na riktA // hayAdityamitredujIvAMtyahasta zravovAsavaireva yAtrA prazastA // 9 // na sssstthiiti|| sitAdyA tithiH zuklapakSapratipat Asu tithiSu yAtrA na prazastetyarthaH / nAradaH / SaSThayaSTamIDAdazikAriktAmAvarjitAsu ca / yAtrA zukla pratipadi nidhanAya bhavediti / hayo'zvinI AdityaM punarvasuH mitro'nurAdhA iMduma'gaH jIvaH puSyaH aMtyaM revatI hastazravaNadhaniSThAH etairnavabhinakSatraiH yAtrA prazastottamA madhyAni niSiddhAni ca bhaani| vasiSTha Aha / tisrottarAvAruNanairRteMdrapUrvAtrayaM brAhmabhayugdazaivam / madhyAnyaniSTAnyanalAnilezadvidaivacitrAhimaghAMtakAnIti / tisrottarA ityArSaH sNdhiH| nanu vasiSThena vArA uktaaH| surejyadaityejyazazIdujAnAM vArAzca vargAH zubhadAH prayANe / AdityabhUsUnuzanaizcarANAM vArAzca vargA na zubhapradAH syuriti / atra kuto noktA iti cet nAradAdibhiranuktatvAt / vasiSThAdibhiruktapApagrahavArazUlaniSedhavaiyarthyAcca doSAdhikyasUcanArthaM taditi cenna / bhinnakartRkeSu munigraMtheSu munivacanAnAM vaiyarthyAnahatvAdevaMvidhA gAtarucitA na tvekakartRke graMthe / tatra hi pUrvAparavirodhe arthAtaraM vA kAryam / graMthAMtareNa sahaikavAkyatA vA kAryA / tatrAyaM vasiSThavAkyasvarasaH / tuhinakaramaMdavAre iti vAkyAt pApagrahavAraniSedho gauNa ityanumIyate tatra tasya gatistvevaM yadA vajanmarAzerupacaye yo grahaH zubho vA'zubho vA bhavatu sa sarvadikSu hitaH paraM tu zUladizo vihAya yadAtvanupacayasthaH sa tu kutrApi na hitaH / yadAharAjamA Aho ! Shrutgyanam
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrAprakaraNam / taDaH / upacayakaragrahadine zuddhiH krUre'pi pApinAM bhavati / saumye'pyanupacayasthe na bhavati yAtrA zubhA yAturiti / tasmAnnArtho vAroktyeti te'tra noktAH // 9 // atha vArazUlaM nakSatrazUlaM ca pRthvIcchaMdasAha na pUrva dizi zakrabhe na vidhusaurivAre tathA na cAjapada: gurau ymdishiindaityejyyoH|| na pAzidizi dhAtRbhe kujabudheryamaH tathA na saumyakakubhi vrajetsvajayajIvitArthI budhaH // 10 // na pUrvadizIti // zakrabhe jyeSThAyAM pUrvadizi na vrajet / tathA vidhusaurivAre somazanivAre'pi pUrvadizi na vrajet / ajapadabhe pUrvAbhAdrapadAyAM tathA guruvAre'pi yamadizi na vrajet / ravizukrayovIre tathA dhAtRbhe rohiNyAM pAzidizi pAzI varuNastadizi pazcimadizi na vrajet / kujabudhavAre tathAryamaH uttarAphAlgunyAM saumyakakubhi uttaradizi na vrajet / kaH svajayajIvitArthI budhaH / svaM dhanaM jayaH kSatruparAjayapUrvakaH svotkarSaH jIvitamAyuSyaM etAni arthayate'sau na vrajet / vArazUlaparihAramAha guruH| sUryavAre ghRtaM prAzya somavAre payastathA / guDamaMgArake vAre budhavAre tilAnapi // guruvAre dadhi prAzya zukravAre yavAnapi / mASAn bhuktvA zanevAre gacchan zUle na doSabhAk // tAMbUlaM caMdanaM mRcca puSpaM dadhi ghRtaM tilAH / vArazUlaharANyAdAnAddhAraNato'danAditi // 10 // atha kAlazUlaM zArdUlavikrItenAha pUrvAhne dhruvamizrabhairna nRpateryAtrA na madhyAhnake tIkSNAkhyairaparAhnake na laghujhai! pUrvarAtre tathA // mitrAkhyairna ca madhyarAtrisamaye cograistathA no carai rAjyaMte harihastapuSyazazibhiH syAtsarvakAle zubhA // 11 // pUrvAhne iti // dhruvAkhyaimizrAkhyazca bhaiH pUrvAhne yAtrA na zubhA syAt / tIkSNAkhyairbhemadhyAhe na syAt / aparAhne laghunakSatraiH pUrvarAtre maitrAkhyaiH madhyarAtrisamaye ugranakSatraiH tathA rAjyaMte rAtritRtIyabhAge caranakSatrairyAtrA na syAt / tatra vizeSaH / harihastapuSyazazibhiH zravaNahastapuSyamRgaiH sarvasminnApa kAle yAtrA zubhA syAt // 11 // atha tatrApi kAlavizeSe madhyamAnAM niSiddhAnAM ca kiyatAM bhAnAM vaya'ghaTikA iMdravajayAhapUrvAglipinyAMtakatArakANAM bhUpaprakRtyugraturaMgamAH syuH|| svAtIvizAkheMdrabhujaMgamAnAM nADyo niSiddhA manusaMmitAzca // 12 // Aho ! Shrutgyanam
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 muhUrtaciMtAmaNau pUrveti // pUrvAtraye prathamAH SoDaza nADyo niSiddhAH kRttikAyAmekaviMzatiH maghAyAmekAdaza bharaNyAM sapta ghaTikAH tyAjyA ityarthaH / svAtIvizAkhAjyeSThAzleSAnAmAdyAzcaturdaza ghttikaastyaajyaaH| bharadvAjaH / bharaNyAM sapta ghaTikA vahnibhe caikaviMzatiH / ekAdaza ghaTIH pitrye tripUrvAsu ca SoDaza // svAtIsArpavizAkhAJajyeSThAsu ca caturdaza / varjayeccheSaghaTikA yAtrAyAM zubhadA matA iti // 12 // ___ atha matAMtareNa vaya'tvamiMdravajayAhapUrvArdhamAgneyamaghAnilAnAM tyajeDi citrAhiyamottarArdham // nRpaH samastAM gamane jayArthI svAtI maghAM cozanaso matena // 13 // pUrvArdhamiti // spaSTArtham // 13 // atha bhAnAM jIvapakSAdikAH saMjJA bhujaMgaprayAtenAha tamobhuktatArAH smRtA vizvasaMkhyA: zubho jIvapakSo mRtazcApi bhogyaaH|| tadAkrAMtabhaM kartarIsaMjJamuktaM tato'laMdusaMkhyaM bhavedstanAma // 14 // tamobhukteti // tamo rAhurvakrI grahastena bhuktvA muktA evaMvidhA vizvasaMkhyAstrayodazasaMkhyAstArA nakSatrANi jIvapakSaH jIvapakSasaMjJAni zubhakarANi / bhogyAH rAhuNAkrAMtanakSatrAt bhogyAni gamyAni trayodaza bhAni mRto mRtapakSasaMjJAni / tadAkrAMtabhaM tena rAhuNAkrAMtabhaM kartarItyevanAmakaM syAt / yathA / rAhurhastanakSatre tena bhuktAni citrAsvAtIpramukhAni pUrvAbhAdrapadAMtAni trayodaza jIvapakSaH tadAkrAMtabhAddhastAtpaMcadazamuttarAbhAdrapadAkhyaM grstsNjnym| tena rAhuNA bhogyAni uttarAphAlgunIpUrvAphAlgunImaghAzleSApuSyapunarvasvAmRgarohiNIkRttikAbharaNyazvinIrevatyAkhyAni mRtapakSaH / hastastu kartarIsaMjJamiti // 14 // atha jIvapakSAdInAM phalaM zArdUlavikrIDitenAhamArtaDe mRtapakSage himakarazcejjIvapakSe zubhA yAtrA syAdviparItage kSayakarI dvau jIvapakSe zubhA // grastaH mRtapakSataH zubhakaraM grastAttathA kartarI yAyIMduHsthitimAn ravirjayakarau tau do tayorjIvagau // 15 // mAtaMDa iti // mRtapakSage mAtaDe sUrye sati caMdrazcejjIvapakSe syAttadA yAtrA zubhA syAt / viparItage mArtaDe jIvapakSage sati caMdrazcanmRtapakSagaH tadA yAtrA kriyamANA yAtuH kSayakarI syAt / dvau sUryAcaMdramasau cenjIvapakSe syAtAM tadA zubhA shubhtretyrthH| arthAbhI Aho! Shrutgyanam
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrAprakaraNam / 169 mRtapakSe syAtAM tadA yAtrA'tikSayakarI syAt / athAsyApavAdamAha / grastaHmiti / mRtapakSataH mRtapakSanakSatrAt grastae rAhuNAkrAMtabhAt paMcadazasaMkhyaM zubhaM zubhakaraM syAt / yathA zavAnmaripyamANo dehI prabalaH tathA prastAdrAhubhataH paMcadazasaMkhyAkAt kartarI rAhvAkrAMtaM bhaM zubhakaraM syAt / yAyIti / yo rAjA variNamuddizya jigamiSuH sa yAyI tatsvAmI caMdraH / yazca svadeze durgaM kRtvA tiSThati sa sthAyI raviH sthitimAna sthAyino rAjJaH svAmI tau dvau sUryAcaMdramasau jIvagau jIvapakSagatau tayoH sthAyiyAyirAjJorjayakarau ravizcejIvapakSagastadA sthAyino jayacaMdrazcejIvagastadA yAyijayaH / ubhau cet jIvagau tadA saMdhikarau arthAhAvapi cenmRtapakSagau ubhayoH parAjayakarau / atra bahuvicAraH svarodayAdavagaMtavyaH // 15 // athAkulakulAkulakulagaNaM vasaMtatilakAzArdUlavikrIDitAbhyAmAha svAtyaMtakAhivasupauSNakarAnurAdhAdityadhuvANi viSamAritathayo'kulAH syuH| sUyeMdumaMdaguravazva kulAkulA jJo mUlAMbupezavidhibhaM dazaddhitithyaH // 16 // pUrvAzvIjyamaghedukarNadahanadIzeMdracitrAstathA zukrArI kulasaMjJakAzca tithayo'rkApTeMdravedaimitAH / / yAyI syAdakule jayI ca samare sthAyI ca tadvatkule saMdhiH syAdubhayoH kulAkulagaNe bhuumiishyoyudhytoH||17|| svAtyaMtakAhIti / pUrvAzvIti ca // svAtI aMtakaM bharaNI AzleSAdhaniSThArevatIhastAnurAdhApunarvasUttarAtrayarohiNyaH etAni dvAdaza bhAni / viSamAstithayaH pratipattRtIyApaMcamIsaptamInavamyekAdazItrayodazIpaMcadazya ityaSTau tithayaH ravicaMdrazanibRhaspativArAzcatvAraH ete pratyekamakulasaMjJAH / atha jJo budhavAraH mUlaM aMbupaM zatatArakAH Iza ArdrA vidhibhamabhijit catvAri bhAni dazaSadvitithyaH dazamISaSThIdvitiyAstistrastithayaH ete pratyeka kulAkulasaMjJAH syuH / atha pUrvAstistraH azvinIpuSyamaghAH iMdurmagaH karNaH zravaNaH dahanaH kRttikAH dvIzaM vizAkhA iMdro jyeSThA citrA etAni dvAdaza bhAni zukrabhaumavArau arkASTaMdravedaimitA dvAdazyaSTamIcaturdazIcaturthIsaMjJAzcatastrastithayaH pratyekaM kulasaMjJakAH syuH / phalamAha yAyIti |akulsNjnyke tithivAranakSatragaNe samare yuddhaprAraMbhe sati yAyI rAjA jayI syAt / yadi kulasaMjJake tithinakSatravAragaNe sati sthAyI rAjA tadvajayI syAt / kulAkulasaMjJake tithivAranakSatragaNe yudhyatoyuddhaM kurvatoH bhUmIzayo rAjJoH parasparaM sandhiH syAt // 16 // 17 // __ atha pathi rAhucakraM stragdharayAha Aho ! Shrutgyanam
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 muhUrtaciMtAmaNau syurdharme dasrapuSyoragavasujalaparIzamaitrANyathArthe yAmyAjAMdhIMdrakarNAditipitRpavanoDUnyatho bhAni kAme // vanhyAnrabudhnyacitrAni,tividhibhagAkhyAni mokSe'tharohiNyApyevaMtyavizvAryamabhadinakaraANi pathyAdirAho // 18 // syurdharme iti // azvinIpuSyAzleSAdhaniSThAzatatArakAvizAkhAnurAdhAkhyAni bhAni dharme dharmasthAne lekhyAni atha bharaNIpUrvAbhAdrapadAjyeSThAzravaNapunarvasumaghAkhAtyAkhyAni bhAni arthe syuH / atha kRttikAdrottarAbhAdrapadAcitrAmUlAbhinitpUrvAphAlgunInakSatrANi kAme syuH / atha rohiNI ApyaM pUrvASADhA mRgaH aMtyaM revatI vizvamuttarASADhA aryamabhamuttarAphAlgunI hastaH etAni bhAni mokSe syuH / pathizabda Adiryasya tAdRze rAhI pathirAhAvityarthaH / cakre iti vizeSyamadhyAhAryam // 18 // atha sragviNyA tatphalamAha dharmage bhAskare vittamokSe zazI vittage dharmamokSAsthitaH zasyate // kAmage dharmamokSArthagaH zobhano mokSage kevalaM dharmagaH procyate // 19 // dharmage bhAskara iti // dharmamArgasthite bhAskare sati cedvittamokSe zazI arthamArge mokSamArge vA zazI syAttadA zobhanaH / atha vittage arthage bhAskare sati dharmamArgagaH mokSamArgago vA zazI zobhanaH / atha kAmage bhAskare sati dharmAthamokSamArgagaH zazI zobhanaH / atha mokSamArge bhAskare sati kevalaM dharmagaH zazI zobhanaH / arthAdviparItAvasthitayoIyoH sUryAcaMdramasorazubhatvaM syAt // 19 // __. atha tithicakraM zAlinyAha pauSe pakSatyAdikA dvAdazaivaM tithyo mAghAdau dvitiiyaadikaastaaH|| kAmAttisraH syustRtIyAdivaca yAne prAcyAdau phalaM tatra vakSye // 20 // pauSe iti // atra paupAditaH pratimAse dvAdazakoSThakA lekhyAH / evaM kRte catuzcatvAriMzadadhikazataM koSThekA jAyate / tatra cakrAkRtiryathA nyAsaH praaglikhitH| tatra pakSasya zuklapakSasya kRSNapakSasya vA mUlaM pakSatiH pratipattadAdikAlaH prathamaM pauSe mAse pratipadAdikAH dvAdaza tithayo'dho'dho lekhyAH / mAghAdau mAghAdimAsaSu dvitIyAdikAslithayo lekhyAH / yathA / mAghe dvitIyAdikAH phAlgune tRtIyAdikAH caitre catuodikAH vaizAkhe Aho ! Shrutgyanam
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrAprakaraNam / 171 : paMcamyAdikAH jyeSThe SaSTyAdikA: ASADhe saptamyAdikAH zrAvaNe'STamyAdikAH bhAdrapade navamyAdikAH Azvine dazamyAdikAH kArtike ekAdazyAdikAH mArgazIrSe dvAdazyAdikAH sarvAstithayo dvAdazyaMtA lekhyAH / avaziSTasthAnAni pratipadAdibhiH pUraNIyAni / kAmAtisra iti kAmAtrayodazIcaturdazIpaMcadazyastRtIyAdivatsyuH trayodazI tRtIyAvat. caturdazI caturthIvat paMcadazI paMcamIvatsyurityarthaH / phalArthamatidezo 'yam / tatra pratipadAdau pUrvadakSiNapazcimottarAsu dikSu yAne cikIrSite sati phalaM zubhAzubhaM saukhyaM kleza ityAdinA vRttatrayeNa vakSye kathayiSyAmi // 20 // phalAni zAlinItrayeNAha - saukhyaM klezo bhItirarthAgamazca zUnyaM naiHsvyaM niHsvatA mizratA ca // dravyaklezo duHkhamiSTAptirartho lAbhaH saukhyaM maMgalaM vittalAbhaH // 21 // lAbho dravyAptirdhanaM saukhyamuktaM bhItirlAbho mRtyurarthAgamazca // lAbhaH kaSTadravyalAbhau sukhaM ca kaSTaM saukhyaM klezalAbhau sukhaM ca / / 22 / / saukhyaM lAbhaH kAryasiddhizca kaSTaM klezaH kaSTAtsiddhiratha dhanaM ca // mRtyurlAbho dravyalAbhazca zUnyaM zUnyaM saukhyaM mRtyuratyaMtakaSTam // 23 // saukhyamiti / lAbha iti / saukhyamiti ca // zlokatrayaM spaSTArthameva / tatra pauSapratipadi dikcatuSTaye saukhyaM klezo bhItirarthAgamazceti phalacatuSTayaM krameNa jJeyam / evaM dvitIyAdiSvapi zlokacaturthAMzoktaM phalaM syAt // 21 // 22 // 23 // Aho! Shrutgyanam
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ Aho! Shrutgyanam pau. mA. phA. cai. h. vai. 2 3 4 5 A 2 3 4 5 3 4 5 2 1 | 6 6 7 4 5 6 7 5 6 7 8 8 7 8 9 10 9 10 11 9 10 11 12 1 2 3 8 9 9 10 11 12 10 11 12 1 11 | 12 1 2 12, 1 | 2 pau. mA. phA. jye. 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3 4 A. zrA. 7 8 9 10 10 11 8 9 10 koSTakanyAsaH / bhA. A. kA. mA. 9 10 11 12 11 12 12 1 11 12 11 12 1 12 1 2 1 2 3 2 3 4 3 4 5 4 5 6 5 6 7 w | 8 1 2 3 4 5 6 | 7 7 8 9 8 9 10 zUnyam 2 dravyaklezaH 2 3 lAbhaH 3 4 lAbhaH 4 5 bhItiH 5 5 6 lAbha: 6 7 kaSTam 8 saukhyam klezaH 9 | 10 | 11 jye. A. zrA. bhA. A. kA. mA. pUrva saukhyam mRtyuH zUnyam pUrva dakSiNa klezaH naiH svyam duHkham iSTAptiH arthaH saukhyam dravyAptiH lAbhaH kaSTam saukhyam pazcima uttara bhItiH arthAgamaH niHsvatvam mizratA lAbhaH kaSTAtsiddhiH | maMgalam dhanam mRtyuH dravyalAbhaH sukham klezalAbhaH sukham kAryasiddhiH kaSTam arthaH dhanam lAbhaH dravyalAbhaH saukhyam dakSiNa vittalAbhaH saukhyam arthAgamaH mRtyuH pazcima zUnyam asaMtakaSTam uttara 172 muhUrtaciMtAmaNa
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrAprakaraNam / atha sarvAMkajJAnaM vasaMtatilakayAha tithyRkSavArayutiradvigajAgnitaSThA sthAnatrayess viyati prathame'tiduHkhI // madhye dhanakSatiratho carame mRtiH syAtsthAnatrayeMkayuji sokhyajayau niruktau // 24 // tithyRkSeti // tithayo'tra zuklapratipadAdito grAhyAH / tatra tithinakSatravANAM yutiH sthAnatraye sthApyA krameNa saptabhiraSTabhistribhizva taSTA bhaktAvaziSTA satI prathamasthAne viyati zUnye sati atiduHkhI yAtrA kartA syAt / madhye dvitIyasthAne dhananAzaH / carame tRtIyasthAne zUnyaM mRtyuH syAt sthAnatraye'kayuji aMkayutau saukhyajayau bhavetAm // 24 // athADalabhramaNe pramANikayAha rakherbhato'bjabhonmitirnagAvazeSitA jhagA // mahADalo na zasyate triSamitAbhramo bhavet // 173 25 // verbhata iti // sUryanakSatrAt abjabhasya caMdrabhasyonmitirgaNanA kAryA sA nagaiH saptabhiravazeSitA satI dvyagA dvizeSamitA saptazeSamitA vA bhavettadA mahADalo doSaH syAt sa na zasyate / prAguktaprakAreNa yadi triSaNmatA trizeSamitA SaTzeSamitA vA syAttadA bhramo bhramaNAkhyo doSaH syAt / so'pi na zasyate etannirmUlam / tatra bhramaNe yAtrAmeva tyajaMti ADale bahUni kAryANi tyajati / uktaM ca / yAtrAyaMtra halapravAhasamare caurye ca saMdhau tathA kUpArAmataDAgabaMdhanavidhau pApadurga / azvebhaSTrarathAdhirohaNavidhau tyAjyaM sadaivADalaM yatnAnnAtra zubheSu maMgalavidhau doSo na tasya kvaciditi // 25 // atha haivarAkhyaM yogamupajAtikayAha 1 zazAMka sUryabhato'tra gaNyaM pakSAditithyA dinavAsareNa // yutaM navA nagazeSakaM cetsyAdvaivaraM tadgamane'tizastam // 26 // zazAMkabhamiti // spaSTArtham / prasaMgAt ghabADamapi sUryamANayeccAMdra triguNaM tithisaMyutam / saptabhistu haredvAgaM trizeSaM syAdvabADakam / etacca haivarAcchubhaM jJeyam / etatsarvaM dAkSiNAtyA vicArayantIti / atra prasaMgAnaMthAMtarasthasaMgrahaH / sUryabhAdraNayeccAM tithivAraM ca mizritam / saptabhistu haredbhAgaM paMcazeSaM tu Telakam || sUrya bhAgaNayeccAdraM tithivAraM ca mizritam / arkasaMkhyairharedbhAgaM navazeSaM tu gauravam // praveze gauravaM dadyAnnirgame haivaraM tathA / taskare TelakaM dadyAddhabADaM sarvakarmasu / iti jyotirnirbaMdhe // 26 // * atha ghAtacaMdra zAlinyA tatparihAraM cAnuSTubdvayenAha Aho! Shrutgyanam
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNI bhUpaMcAMkAMgadigvahnisaptavedASTezAkazca ghAtAkhyacaMdraH // meSAdInAM rAjasevAvivAde varjyA yuddhAdye ca nAnyatra varjyaH // 27 // AgneyatvASTrajalapapitryavAsavaraudrabhe / 174 mUlabrAhmAjapAdakSai pitryamUlAjabhe kramAt // 28 // rUpaTTyagyagnizrUrAmadvyandhyazyabdhiyugAgnayaH // ghAtacaMdre dhiSNyapAdA meSAdvarjyA manISibhiH // 29 // bhUpaMceti / Agneyeti / rUpadvyagnIti ca // meSAdirAzInAM bhUpaMcAMketyAdi - ko ghAtacaMdro jJeyaH / yathA meSasya prathamo meSa eva vRSasya paMcamaH kanyAsthaH mithunasya navamaH karkasya dvitIyaH siMhasya SaSThaH kanyAyA dazamaH tulAyAstRtIyaH vRzcikasya saptamaH dhanuSazcaturthaH makarasyASTamaH kuMbhasyaikAdazaH manisya dvAdazaH sa ghAtacaMdro rAjasevAyAM vivAde prativAdinA saha kalahe yuddhAdye AdizabdAnmRgayAdiSu varjyaH / anyatra vivAhAnnaprAzanAdimaMgalakRtye na varjyaH / uktaM ca / yuddhe caiva vivAde ca kumArIpUjane tathA / rAjasevAvAhanAdau ghAtacaMdra vivarjayet // tIrthayAtrAvivAhAnnaprAzanopanayAdiSu / mAMgalyasarvakAryeSu ghAtacaMdraM na ciMtayet // atra lAghavArthaM bhrAtRputragoviMdapadyam / meSakanyAghaTaharinakrayugmadhanurvRSAH / mInasiMhadhanuH kuMbhA ghAtacaMdrA ajAdita iti / ghAtacaMdre meSAdirAziSu kRttikAdibhAnAM caraNA ete varjyA iti kecidvati // 27 // 28 // 29 // 1 ghAtatithIrupajAtikayAha gotrIjha ghAtatithistu pUrNA bhadrA nRyukkarkaTake'tha naMdA // htjayoTe ca riktA jayA dhanuH kuMbhaharau na zastAH // 20 // gotrIti // gauH vRSaH strI kanyA jhaSo mInaH etadrAzimati nare pUrNA paMcamI dazamI paMcadazI ca ghAtatithiH nRyugmithunaM karkaTakaH karkastayoH bhadrA dvitIyA saptamI dvAdazI ca tithiH kaupryo vRzcikaH ajo meSaH etayornadA pratipatSaSThayekAdazI ca tithiH nakradhaTe makatulayoH riktA caturthI navamI caturdazI ghAtatithiH / dhanu. kuMbhasiMhAnAM jayA tRtIyASTamI trayodazI ca ghAtatithiH / ete ghAtatithayo yAtrAdau na zastAH // 30 // ghAtavArAn zAlinyAha na bhaumo go haristrISu maMdacaMdro dvaMdvesa'jabhe jJazca karke // zukraH kodaMDAlimIneSu kuMbhe jUke jIvo ghAtavArA na zastAH // 31 // na bhauma iti // makararAzimati puruSe bhaumo ghAtavAraH vRSasiMhakanyAsu maMdaH zanirghAtavAraH dvaMdve mithune caMdra : aje meSe'rkaH karke budhaH dhanurmInarazcikeSu zukrasaraH jUkastulA kuMbhatulayorjIvo gururghAtavAra ityarthaH / ghAtavArA api yAtrAdau na zastAH // 31 // Aho! Shrutgyanam
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrAprakaraNam / atha ghAtanakSatrANyanuSTubhAha maghAkarasvAtimaitramUlazrutyaMbupAMtyabham // yAmyabrAhmezasApaM ca meSAderdhAtabhaM na sat // 32 // madheti // spaSTArtham etadapi yAtrAdau na zastam // 32 // atha ghAtalagnAnyAha bhUmi1vdya20dhya4dridik10 sUryA12gASTiAMke9zA1gnizsAyakAH 5 // meSAdighAtalagnAni yAtrAyAM varjayetsUdhIH // 33 // bhUvdyabdhIti // spaSTArtham / tadapi yAtrAyAM vaya'm // 33 // navabhUmyaH ziva11vahayo3'kSa vizve13'rka12kRtAH4zaka 14rasAdasturaMgatithyaH 15 // dviradizo10mA30vasavAzca pUrvataHsyu stithayaH saMmukhavAmagA na zastAH // 34 // navabhUmya iti // etAstithayaH pUrvataH pUrvadizamArabhya aSTadikSu jJeyAH / yathA / pUrvasyAM navabhUmyaH navamI pratipacca AgneyyAM zivavahnayaH ekAdazI tRtIyA ca / evamagre'pi / etAstithayo yoginya iti jIrNAstAstithayaH saMmukhA vAmagA na zastAH / yathA / prAcyAM gaMtuH pratipatsaMmukhI dakSiNAM gaMturvAmagA pratIcyAM gaMtuH pRSThagA udIcyAM gaMtuIkSiNA evaM sarvAsu dikSu sarvAstithayo vicAryAstatra saMmukhyo vAmagAzca tithayo na shubhaaH| arthAddakSiNAH pRSThagAzca zubhAH / uktaM ca / pRSThato dakSiNe vApi yoginI gamane hitaa| vAmasaMmukhayoneSTA vAyumevaM viciMtayediti // 34 // atha kAlapAzayogau zAlinyAhakauberIto vaiparItyena kAlo vAre'rkAye samuMkhe tasya pAzaH // rAtrAvetau vaiparItyena gaNyau yAtrAyuddhe saMmukhe varjanIyau // 35 // kauberIta iti // kauberI uttarA dik tasyAH viparItadikSu arkAdye vAre kAlaH syAt / tadyathA / ravAvuttaradizi kAlaH dakSiNe pAza ityarthaH / caMdre vAyavyAM kAlaH AneyyAM pAzaH evaM bhaumAdiSvapi rAtrau kAladizi pAza iti vaiparItyaM jJeyam / etau yAtrAyuddhAdiSu saMmukhe vajyau / uktaM ca kharodaye / vArotthaH pUrvadigbhAge tataH savyena maMdagaH / yatrasthastaba kAlaH syAtpAzastasya tu saMmukhaH // dakSiNasthaH zubhaH kAlaH pAzo vAmadigAzrayaH / yAtrAyAM samare zreSThastato'nyatra na zobhana iti / prasaMgAdardhayAmarAhurapi svaroda Aho ! Shrutgyanam
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 muhUrtaciMtAmaNa dayastho likhyate / iMdravAyuyamarudratoyAgnizazinairRte / yAmArdhamudito rAhurbhramatyevaM diga STake dati // 35 // atha parighadaMDAkhyaM doSamanuSTubhAha pUrvAdiSu caturdikSu saptasaptAnalarkSataH // vAyavyAgneyadiksaMsthaM pArighaM naiva laMghayet // 26 // pUrvAdiSviti / / analarkSataH kRttikAtaH sapta bhAni pUrvasyAm / maghAtaH sapta yA - myAyAm / anurAdhAtaH sapta pazcimAyAm / dhaniSThAtaH sapta bhAnyuttarasyAM rekhAsthiti sarvatra vAkyazeSaH / tatra vAyavyAgneyadigupanibaddharekhAparigho daMDa: syAttaM sarvathA nolaMghayet / tatra yavanezvaraH / prAcImudagdvAribhiratra yAyAtprAgdvAribhicoDubhirapyudIcIm / tathaiva yAmyAmaparAzritairbheryAmyAzrayaizvApyaparAM prayAyAditi // 36 // atha vidikSu game nakSatrAtidezamAvazyakakRtye nidyadaMDApavAdaM ca vasaMtatilakayAhaagnerdazaM nRpa iyAtpuruhUtadigbhairevaM pradakSiNagatA vidizo'tha kRtye // Avazyake'pi parighaM pravilaMghya gacche cchUlaM vihAya yadi diktanuzuddhirasti // 37 // agnedizamiti // nRpaH puruhUtadik prAcI tatsthaiH kRttikAdisapta nakSatraiH agnedizamAgneyImiyAdgacchet / evamanena prakAreNa pradakSiNagatAH sRSTimArgeNa sthitA vidizo nairRtyAdIrgacchet / yathA / maghAdisaptabhinairRtyAm anurAdhAdisaptabhirvAyavyAM dhaniSThAdisaptabhirezAnIM gacchedityarthaH / atheti Avazyake kRtye kartavye parighadaMDamapi laMghayitvA nRpo gacchet / paraMtu zUlaM vArazUlaM nakSatrazUlaM vihAya tyaktvA yadi diktanazuddhirasti pUrvAdidikSu meSAdayastrirAvRttyA digrAzayaH syuH / kramazo meSAdyA eva tasyAM tasyAM dizi diglagnazabdena vyavahniyaMte / teSAM zuddhiH zubhaphaladAtRgrahAnukUlyasAhityaM syAt / digrAzInAha nAradaH / digrAzayaH syuH kramazo meSAdyAzca punaH punariti // 37 // 1 anyadapIMdravajrayAha maitrArkapuSyAzvinabhainiruktA yAtrA zubhA sarvadizAsu tajjJaiH // vakrI grahaH keMdragato'sya vargo lagne dinaM cAsya game niSiddham ||38|| maitrArketi // anurAdhAhastapuNyAzvinI nakSatraiH sarvAsu dizAsu caturdikSu tajjJaijrjyotiSikairyAtrA zubhA nigaditA / yastu bAlikAvivekAdau prAgAdiSu zravaNAzvipuSgrahastAnAM tyAga uktaH sa nirmUlatvAdupekSyaH / kvacidaSTau sarvadigdvArakANyuktAni / guruH / puSyAzviha Aho! Shrutgyanam
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrAprakaraNam / 177 stamaitrANi pauSNavaiSNavasaumyabham / vAsavaM sarvadikSvAzu yAtrAyAM zobhanAni hoti / vraahH| sarvadvArikasaMjJitAni gurumaM hastAzcimaitrANi ca zreSThAnyaidavapauSNaviSNuvasubhAnyAdyaiH sahASTau sadeti / vakrI graha iti / vakrI graho yadi keMdragaH syAtsa game yAtrAyAM niSiddhaH / athavA'sya vakrIgrahasya lagne vargaH SaDurgazcetso'pi gamane niSiddhaH / vAsya vakrIgrahasya dinaM vAro'pi gamane niSiddham // 38 // __ athAyanazUlamiMdravajayAhasaumyAyane sUryavidhU tadottarAM prAcI vrajettau yadi dakSiNAyane // pratyagyamAzAM ca tayodivAnizaM bhinnAyanatve'tha vdho'nythaabhvet|| saumyAyana iti // yadi sUryacaMdrau saumyAyane uttarAyaNagatau syAtAM tadA uttarAM prAcI vA vrajet / taddiGmukhA yAtrA zubhetyarthaH / yadi tu ravicaMdrau dakSiNAyanagatau syAtAM tadA pratIcI dakSiNAM vA vrajet / atha tayobhinnAyanatve ayanabhede sati divAnizaM vrajet / yathA / sUryo yasminnayane tAM dizaM divA vrajet / caMdro yasminnayane tAM dizaM rAtrau yAyAt / atrottarasyAM pUrvasyA aMtarbhAvaH dakSiNasyAM pazcimAyA iti / ratnakoze / dinakarakaraprataptAM makarAdAvuttarAM ca pUrvI ca / yAyAcca karkaTAdau yAmyAmAzAM pratIcI ceti / athAnyathA cetkuryAttadA vadho maraNaM bhavet / bhinnAyanatve sati sUryo yasminnayane tAM dizaM yadi rAtrau gacchet caMdro yasminnayane tAM divA gacchettadA yAturvadho bhavedityarthaH // 39 // __ atha saMmukhazukradoSamupajAtyAhaudeti yasyAM dizi yatra yAti golabhramAdvAtha kakumbhasaMghe // tridhocyate saMmukha eva zukro yatroditastAM tu dizaM na yAyAt // 40 // - udetIti // zukro yasyAM dizi prAcyA pratIcyAM vA kAlavazenodayaM karoti tatra gaMtuH puMsaH zukraH saMmukhaH / ayamekaH prakAraH / athavA golabhramavazena yatra yasyAM dizi uttarasyAM dakSiNasyAM vA yadi yAti gacchati tatra gaMtuH puMsaH zukraH saMmukhaH / ayamekaH prakAraH / athavA golabhramavazena yatra yasyAM dizi uttarasyAM dakSiNasyAM vA yadi yAti gacchati tatra gaMtuH puMsaH saMmukhaH zukraH syAt / ayaM dvitIyaH prakAraH / atha yatra kakubbhasaMghe prAcyAdidizi kRttikAdinyAsavazena yadiGnakSatre carati tatra dizi gaMtuH saMmukhaH zukraH syAdityayaM tRtIyaH prakAraH / atriH / yadiggataH samudayedvicaredyatra golake / yahArabheSu vicaretrividhaM pratibhArgavamiti / yatrodita iti / yasyAM dizyuditaH zukro huzyate tAM dizameva na gacchet / anyadizyapi yathAsaMbhavaM na yAyAt / mUDhe zukre kAryahAniH pratizukre parAjaya iti nAradokteH / avazyakartavye gamane zAMtimAha vasiSThaH / bhRgulagne bhRgovIre bhRguvarga bhRgUdaye / upoSya bhRguvAre'pi yAvacchukrodayaM prati / rajatenaiva zuddhena Aho ! Shrutgyanam
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 muhUrtaciMtAmaNau kArayetpratimAM bhRgoH / likhedaSTadalaM padmaM kAMsyapAtre ca taMDulaiH // zuklasUkSmAMbaraiSTaya pratimAM tatra pUjayet / zuklapuSpAkSataigamuktAhArauvicitritaiH // upacArANi kAryANi zukra te anyadityacA / tanmaMtreNa japaM kuryAtsamyagaSTottaraM zatam // karmAte tena maMtreNa bhaktyA cArya pradApayeta / zvetagaMdhAkSataiH puSpaiH kSIramizreNa vAriNA // daityamaMtrI divAdI cozanA bhArgavaH kaviH / zveto'tha maMDalI kAvyo vidhistho bhRgave namaH // datvetyar2yA prayatnena prArthayedeva bhaktitaH / anenaiva tu maMtreNa prAMjaliH praNataH sthitaH // tvatpUjayAnayA zukra saMmukhatvasamudbhavam / doSaM vinAzaya kSipraM rakSa mAM tejasAM nidhe // iti prArthya prayatnena pratimA bhUSaNAnvitA / daivajJAyaiva dAtavyA zvetAzvasahitaiva sA // ziSTebhyo dakSiNAM dadyAdyathAvittAnusArataH / brAhmaNAn bhojayetpazcAtsvayaM bhuMjIta baMdhubhiH // itareSAM grahANAM ca pUjAM kuryAtprayatnataH / tattatsaMmukhajo doSastatkSaNAdeva nazyati // dIpikAyAM tu dAnamevoktam / sitamazvaM sitacchatraM hemamauktikasaMyutam / tato dvijAtaye dadyAtpratizukraprazAMtaya iti // 40 // atha vakrAstAdidoSaM sApavAdamupajAtyAhavakrAstanIcopagate bhRgoH sute rAjA vrajanyAti vazaM hi vidviSAm / budho'nukUlo yadi tatra saMcalana ripUJjayennaiva jayaH pratIduje // 41 // vakrAsteti // bhRgoH sute zukre vakropagate astopagate nIcopagate ca upalakSaNatvAdvayuddhaparAjite varNarahite vA sati rAjA pararASTraM vrajan san hi nizcayena vidviSAM zatRNAM vazaM yAti baddho bhavatItyarthaH / bharadvAjaH / vivaNe vijite nIce vakrite vA site'stage / zatrukSetragate vApi tadaMze tannirIkSite // bhaumAMze bhaumasaMyukte maMdAMze maMdasaMyute / yAtrAM naiva prakurvIta lakSmyAyurbalahAnideti / budha iti / tatra zukrAste yadi budho'nukUlaH pRSThadiksaMstho bhavettadA saMcalan san rAjA ripUna zatrUn jayet / naiveti pratIMduje budhe saMmukhe sati gaMtU rAjJo naiva jayaH kiMtu parAjayaH / ayaM tu pratizukravicAro nRNAM prathamagamane rAjJAM tu samarayAtrAyAmAhuH / raibhyaH / pratizukrAdidoSo'yaM nUtane gamane nRNAm / rAjJAM vijayayAtrAyAM nAnyathA doSamAvahediti // 41 // __ atha vizeSa zAlinyAhayAvaccaMdraH pUSabhAtkRttikAdye pAde zukroM'dho na duSTo'gradakSe / madhye mArga bhArgavAste'pi rAjA tAvattiSThetsaMmukhatve'pi tasya // 42 // yAvaccaMdra iti // caMdro yadA pUSabhAdrevatInakSatrAdArabhya kRttikAdye pAde revatyazvinIbharaNIkRttikAprathamacaraNe yAvattiSThati tAvacchukro'dho jJeyaH dRSTo'pi zuko darzanakArya na karotItyarthaH / tadevAha / na duSTa iti / aMdho yadA tadA agre saMmukhe dakSe da Aho ! Shrutgyanam
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrAprakaraNam / 179 kSiNabhAge ca duSTo na syAt / madhyemArgamiti / sumuhUrtaprasthito'pi rAjA madhyemArga mArga - madhye yadi zukrAsto bhavettAvatkAlaM tasminneva prayANe tiSThet yAvacchukrodayo bhavet yadi gacchato rAjJo daivAtsaMmukhaH zukrazcettAvadasya zukrasya saMmukhatve'pi tasminneva prayANe tiSThet upalakSaNatvAddurAvapyevaMvidhe draSTavyam / parAzaraH / jIvaH zazAMkaH zukro vA mArgamadhye'stago yadi / tatraiva nivasedrAjA yAvadabhyudito bhavediti || mArgamadhye budhAste na doSaH / yadA tu mArgamadhye budhodayo bhavetsa ca punaH saMmukho bhavettadA tu punardoSa eva / vasiSThaH / saMmukhazcaMdrajo yatra mArgamadhyodito yadi / yAvadastaM gate tasmiMstAvattatraiva saMvasediti // 42 // atha niSiddhalana manuSTubhAha kuMbhakuMbhAMzako tyAjyau sarvathA yatnato budhaiH / tatra prayAturnRpaterarthanAzaH padepade / / 43 / kuMbhakuMbhAMzakAviti // spaSTo'rthaH // 43 // athAnyanmaMjubhASiNyAha atha mInalagna utavA tadaMzake calitasya vakramiha vartma jAyate / janilagnajanmabhapatI zubhagrahau bhavatastadA tadudye zubho gamaH // 44 // atha mInalagna iti // mInalagne lagnAMtare vA mInAMzake calitasya rAjJo vartma vakraM syAt / janIti janirjanmakAlInaM lagnaM janmabhaM janmarAziH tayorjanmalagnarAzyoH patI svAminau zubhagrahau saumyagrahau cedudaye lagne bhavatastadA gamo gamanaM zubhaH syAt / janmalagnaM janmarAziva yAtrAlagnagaM zubhamiti prAgevAbhihitam / jananarAzitanU yadi lagnaga iti / arthAjjanmalagnajanmarAzisvAminI pApagrahau yAtrAlagne syAtAM tadA tAdRze lagne gamanamazubhaphalamityarthaH / vasiSThaH / janmarAzau lagnagate tadIze vA vilanage / abhISTaphaladA yAtrA rAzIzazrecchubhagrahaH // vRddhanAradena / janmarAzyudgamo naiva janmalagnodayaH zubhaH / tayorupacayasthAnaM yadi lagnagataM zubhamiti janmarAziryAtrAlagne niSiddha uktaH sa janmarAzeH pApagrahasvAmitve jJeyaH / zubhasvAmitve tu prAguktavasiSThavAkyaM svarasaM syAt / evaM janmalagnodayaH zubha ityatrApi janmalagnasya zubhasvAmitve zubhaphalatA na pApasvAmitve iti vyAkhyeyam // 44 // athAnyadrathoddhatayAhajanmarAzitato'STame'thavA svAribhAva ripubhe tanusthite // lagnagAstadadhipA yadAthavA syurgataM hi nRpatermRtipradam / / 45 / / janmarAzitanuta iti / svajanmarAzerjanmalagnAcca vASTame rAzau lagnasthite sati tathAribhAt jigamiSataH zatrorbhAt rAzerlagnAcca ripubhe SaSTharAzau lagnasthite sati athavA Aho! Shrutgyanam
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 muhUrtaciMtAmaNI svarAzilagnAbhyAM aSTamabhavane svazatrurAzerjanmarAzilanAbhyAM SaSThabhavane teSAM svAmino yA - trAlagnagatAH syuryadA tadA rAjJo mRtipradAH // 49 // athAnyacchubhalagnaM zAlinyAha lagne caMdre vApi vargottamasthe yAtrA proktA vAMchitArthaikadAtrI // aMbhorAzau vA tadaMze prazastaM naukAyAnaM sarvasiddhipradAyi // 46 // lagne caMdra iti // mInakuMbhavivarjite kasmiMzcilane vargottamanavAMzasthe athavA caMdre vargottamasthe sati yAtrA vAMchitArthasya manobhISTArthasyaikA advitIyA dAtrI / aMbhorAzAviti jalarAzau lagnagate sati athavA lagnAMtare tadaMze jalarAzyaMze sati naukAyAnaM sarvasiddhipradAyi syAt // 46 // athAnyadidravajrayAha digdvAra lagnagate prazastA yAtrArthadAtrI jayakAriNI ca // hAniM vinAzaM riputo bhayaM ca kuryAttathA dikpratilomalagne // 47 // digdvArabhe iti / pUrvAdidikSu meSAdyAH kramAddigdvArarAzayasteSu gaMtavyadigavasthiteSu samutthA yAtrA prazastA / prazastatvamAha / arthadAtrI jayakAriNI ceti / yathA meSaH pUrvasyAm vRSo dakSiNasyAm mithunaH pazcimAyAm karka uttarasyAm evaM siMhAdayo dhanurAdayazca pUrvAdiSu jJeyAH / hAnimiti dikpratilomala ne viparItadigavasthite lagne / yathA pazcimAyAM meSaH uttarasyAM vRSaH pUrvasyAM mithunaH dakSiNasyAM karkaH evaM punaH pazvimAdiSu siMhAdayo dhanurAdayazca jJeyAH / tAdRze lagne gaMtuH yAtrA hAniM dravyanAzaM zatruto bhayaM ca kuryAt / digdvArabhe lagnagate yAtrArthavijayapradA / lagne dikpratilome sA hAnidA zatrubhItideti varAhokteH // 47 // atha zubhalagnAni vasaMtatilakayAha rAziH svajanmasamaye zubhasaMyuto yo yaH svAribhAnnidhanago'pi ca vezisaMjJaH / lagnopagaH sa gamane jayado'tha bhUpayogairgamo vijayado munibhiH pradiSTaH // 48 // rAziriti // gaMtuH puMsaH svajanmasamaye yo rAziH zubhagrahaizcaMdrabudhaguruzukaiH saMyuto'sti sa rAziryAtrAlagnopagaH syAt / athavA svAribhAt svazatrujanmarAzijanmalagnAdaSTamo yo rAziH sa cedyAtrAlagnopagataH syAt / athavA yo rAzirvezisaMjJaH janmasamaye sUryAkrAMtarAzerdvitIyo rAzirvezisaMjJaH / sa cedyAtrAlagnopagaH syAttadA gamane jayadaH Aho! Shrutgyanam
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrAprakaraNam / 181 . syAt / athavA bhUpayogairjAtakoktairAjayogairyAtrAlagnasthitairgamo munibhirvijayadaH proktaH / jAtake rAjayogA draSTavyAH // 48 // atha diksvAmina upajAtikayAhasUryaH sito bhUmisuto'tharAhuH zaniH zazI jJazca bRhaspatizca // prAcyAdito dikSu vidikSu cApi dizAmadhIzAH kramataH pradiSTAH // sUryaH sita iti // spaSTArtham // 49 // atha digIzaprayojanaM tanumadhyAchaMdasAha keMdre digadhIze gacchedavanIzaH // lAlATini tasminneyAdarisenAm // 50 // keMdre iti // tasmin digIze lAlATini sati arisenAM neyAt na gacchet // 10 // atha lAlATiyogAn zArdUlavikrIDitenAhaprAcyAdau taraNistanau bhRgusuto lAbhavyaye bhUsutaH karmastho'tha tamo navASTamagRhe sauristathA saptame // caMdraH zatrugRhAtmaje'pi ca budhaH pAtAlago gISpativittabhrAtRgRhe vilagnasadanAllAlATikAH kIrtitAH // 51 // prAcyAdAviti // prAcyAdyaSTadikSu krameNa vilagnasadanAt eteSu bhAveSu sUryAdinahAH sthitAzcet / lAlATikAH syuriti vAkyArthaH / yathA tanau lagnasthaH taraNiH sUryaH prAcyAM gaMturlAlATikaH evaM bhRgusuto lAbhavyaye AgneyyAM karmastho bhUsuto dakSiNasyAm tamo navASTamagRhe nairRtyAm sauriH saptame pazcimAyAm caMdraH zatrugRhAtmaje vAyavyAm budhaH pAtAlaga uttarasyAm gISpatirvittabhrAtRgRhe IzAnyAM gaMturlAlATika ityarthaH kazyapena tu sUryarAzivazena lAlATikA uktAste yathA / dinezAdhiSThito rAziryadA lagnagatastadA / yAturmRtyupradaH prAcyAM dizi sUryo lalATagaH // sUryasya rAzitastasmAhAdaze lagnage gRhe / ekAdaze vA AgneyyAM dizi zukro lalATagaH // lalATagaH kujo yAmye dazame lagnage gRhe / lagnage navame rAzAvaSTame vApi naiRte / / lalATagaH saihikeyo yAturdrAGgidhanapradaH / lagnage saptame rAzI zaniH pratyaglalATagaH // SaSTharAzI lagnagate paMcame vApi caMdramAH / lalATago vAyudiAza yAturmatyupradastadA // caturtharAzau lagnasthe budhaH saumye lalATagaH / rAzau tRtIye lagnasthe dvitIye caMdrapUjitaH // lalATagazcaMdramaulerdizi yAturvinAzada iti / atra lalATavyatirikta kaMTakasthAne yadi digadhIzastiSThati tadA yAtrA zubhA anyathA hyazobhaneti tattvam // 51 // Aho ! Shrutgyanam
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 muhUrtaciMtAmaNa atha paryuSitayAtrA yogacatuSTayamanuSTubhaidravajayA cAhamRge gatvA zive sthitvAditau gacchaJjayedripUn // maitre prasthAya zAhi sthitvA mUle vrajaMstathA // 52 // prasthAya haste'nilatakSadhiSNye sthitvA jayArthI pravasedaiive || vasvaMtyapuSye nijasIni caikarAtroSitaH kSmAM labhate'vanIzaH 53 mRgeti / prasthAyeti ca // mRge svagRhAdyAtavyadigabhimukhaM kasyacidiSTasya gRhe gatvA prasthAya ArdrAyAM tasminneva gRhe sthitvoSitvAditau punarvasau gacchan tadgRhaM tyaktvA grAmAdvahireva gacchan ripUn zatrUn jayet ayameko yogaH / evameva maitre'nurAdhAyAM prasthAya zAkre jyeSThAyAM sthitvA mUle vrajana tathA jayedityarthaH ayaM dvitIyo yogaH / tathA haste prasthAyAnilatakSadhiSNye svAtIcitrAnakSatradvaye sthitvA dvidaive vizAkhAyAM jayArthI bhUpAdiH pravaseddezAMtaraM gacchet ayaM tRtIyaH / vasvaMtyapuSyeSu nijasIni svanagara prAMte prasthitaH san yadyekarAtroSitaH syAttadA'vanIzo rAjA kSmAM bhUmiM zatroriti zeSaH / labhate jayena prAmotItyarthaH / ayaM caturtho yogaH // 52 // 53 // atha samayabalamanuSTubhAha uSaHkAlo vinA pUrvI godhUliH pazcimAM vinA // vinottarAM nizIthaH san yAne yAmyAM vinA'bhijit // 54 // uSaHkAla iti / sanzabdazcaraNacatuSTaye'pi saMbadhyate / uSaHkAlaH pUrvI vinA yAne yAtrAyAM san / evaM sarvatra / varAheNa tu digvizeSe samayavizeSe prazasto'bhihitaH / yathA pUrvAhNe tUttarAM gacchenmadhyAhne pUrvato vrajet / aparAhne vrajedyAmyAmardharAtre tu pazcimAmiti // 54 // atha lagnAdibhAvAnAM saMjJA anuSTubhAha lagnAdbhAvAH kramAddeha 1 koza2dhAnuSkazvAhanam 4 // maMtro5ri6 marga 7 Ayuzca hRdayApArA 10 gama 11vyayAH 12 / / 55 // lagnAdbhAvA iti // hanmanaH / svAMtaM hRnmAnasaM mana ityabhidhAnAt / AgamaH prAptiH anyatspaSTam / evaMvidhasaMjJAkathanaprayojanaM tu krUragrahasAhitye tattadbhAvAnAM pIDA / zubhagrahasAhitye tattadbhAvAnAM zubhamityarthaH // 59 // atha zAlinyA vizeSaphalamAha keMdre koNe saumyakheTAH zubhAH syuryAne pApAkhyAyaSaTkheSu caMdraH // neSTo lagnAMtyAriraMdhre zaniH khe'ste zukro lagneT nagAMtyAriraMdhre // 56 // keMdre koNa iti // zubhagrahAH yadi keMdre koNe 1, 4, 7, 10, 9, 9, syustadA Aho! Shrutgyanam
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrAprakaraNam / 183 yAne zubhaphaladAH syuH pApAruyASaTkheSu 3, 11, 6, 10, zubhaphaladAH syuH caMdra lagnAMtyAriraMdhre 1, 12, 6, 8, neSTaH azubhaphaladaH zaniH khe dazame neSTaH zukro'ste saptame neSTaH / lagneDiti / lagneT yAtrAlagnasvAmI nagAMtyAriraMdhre saptamadvAdazaSaSThASTameSu cettadA neSTaH azubhaphalada ityarthaH / guruH / lagnapo mRtyudo yAne raMdhrAstArivyayopagaH ke'pyAhurbhayado dharme zeSasthAne zubhAva iti // 96 // atha yogayAtrA vyAkhyAyate / tadAraMbhaprayojanaM pAdAkulakenAhayogAtsiddhirdharaNipatInAmRkSaguNairapi bhUdevAnAm // caurANAmapi zubhazakunairuktA bhavati muhUrtAdapi manujAnAm // 57 // yogAditi // dharaNipatInAM rAjJAM yogAdvakSyamANayogayAtrAlagnavazAddRSTe tithyAdau siddhirvAMchitakAryaniSpattiH syAt / bhUdevAnAM brAhmaNAnAM RkSaguNairnakSatraguNaizcaMdrabalatArAbalavihitanakSatrartvAdibhiH siddhirbhavati / apizabdAtpaMcAMga zuddhyAdiSu nAvazyakatA / caurANAM vakSyamANaiH zubhasUcakazakunaiH siddhirbhavati / etadbhinnAnAM manujAnAM muhUrtAt girizabhujagamitrA / iti vihitanakSatrasvAmikamuhUrtAtsiddhirbhavati // 97 // atha yogAtrAnaM maMjubhASiNyAha sahaje ravirdazamabhe zazI tathA zanimaMgalA ripugRhe sitaH sute // high budho gururapIha lagnagaH sa jytyriinprclito'ciraannRpH||58|| sahajeraviriti // raviH sahaje tRtIye syAt zazI caMdro dazamabhe dazamasthAne zanimaMgalau ripugRhe SaSThasthAne syAtAM sitaH sute paMcame budho hibuke caturthe gururapi lagnagazcetsyAt evaMvidhe yoge rAjA pracalitaH acirAtsvalpakAlenaivArIn jayati vazIkaro - tItyarthaH // 58 // atha yogAMtaraM gAthayAha bhrAtari saurirbhUmisuto vairiNi lagne devaguruH // Ayagate'zatrujayazcedanukUlo daityaguruH // 59 // bhrAtari sauririti // bhrAtari tRtIye zaniH vaiauraNi SaSThe bhUmisuto maMgalaH arke Ayagate ekAdaze evaMvidhe yoge rAjJAM zatrujayo bhavet cedaityaguruH zukro 'nukUlaH yAtavyadiSTaSThavartI bhavati // 59 // anyadyogAMtaraM bhujaMgaprayAtArdhenAha jIva iMdu vairigo'rkaH prayAto mahIMdro jayatyeva zatrUn // 60 // jIva iti // spaSTArthaH / tathAca nAradaH / jIvArkacaMdrA lagnAriraMdhragA yadi gacchataH / tasyAgre khalamaitrIva na sthirA ripuvAhinIti // 60 // Aho! Shrutgyanam
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 muhUrtaciMtAmaNa athAnyaM yogaM paMtyAha lagnagataH syAddevapurodhAH // lAbhadhanasthaiH zeSanabhogaiH // 61 // lagnagataH syAditi // lagne guruH syAt anye grahA lAbhadhanasthAH ekAdazadvitIyasthAzvedevaMvidhe yoge rAjJo vijayaH // 61 // anyaM yogaMmattayAha dyUne caMdre samudayage'rke jIve zukre vidi dhanasaMsthe // IdRgyoge calati narezo jetA zatrUn garuDa ivAhIn // 62 // dyUna iti // caMdre saptamasthe sati arke samudayage lagbhage sati jIve zukre vidi budhe ete'Su triSu dhanasaMstheSu dvitIyasthAnasthiteSu satsu evaMvidhe yoge narezazcet calati tadA zatrUn jetA jeSyati / kaH kAniva garuDo'hIn sarpAn yathA // 62 // athAnyaM yogaM citrapadayAha vittagataH zaziputro bhrAtari vAsaranAthaH // lagnagate bhRguputre syuH zalabhA iva sarve // 63 // vittagata iti // budho dvitIye vAsaranAthaH sUryastRtIye zukre lagnage evaMvidhe yoge cedrAjA calati tadA zatravo rAjAnaH zalabhA iva syuH / yathA zalabhA anau svayameva gatvA pataMti tathA zatravo'pi gaMtRrAjapratApAnale patiSyatItyarthaH // 63 // athAnyaM yogaM gAthayAha udaye raviryadi saurirariMgaH zazI dazame'pi // vasudhApatiryadi yAti ripuvAhinI vazameti // 64 // udayeraviriti // udaye raviH zaniH SaSThaH caMdro dazamaH syAt evaMvidhe yoge vasudhApatI rAjA yadi yAti tadA ripuvAhinI zatrusenA vazameti // 64 // athAnyadyogadvayaM jaloddhatagatyAha tanau zanikujau ravidezamabhe budho bhRgusuto'pi lAbhadazame || trilAbharipubheSu bhUsutazanI gurujJabhRgujAstathA balayutAH // 65 // 1 tanau zanikujAviti // ita Arabhya vasudhApatiryadi yAti ripuvAhinI vazametItyuttarArdhe sahaje kuja ityetatparyaMtamanuvartate / tena yatra phalanirdezo nAsti tatra jigamiSo rAjJo vijayaH syAditi vAkyArthojJeyaH / tanau lagnasthau zanimaMgalau syAtAm / ravirdazame budho lAbhe dazame vA syAt bhRgusuto vA lAbhe dazame vA syAt evaMvidhe yoge pracalitasya rAjJo vijayaH syAt / ayameko yogaH / atha dvitIyaH / trilAbharipubheSu 3, 11, 6, eSvanyatamasthAnasthitau bhUsutazanI syAtAm yasmin kasmiMzcitsthAne gurujJabhRgujA balayutAH syustadA rAjJo vijaya ityarthaH // 65 // Aho! Shrutgyanam
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrAprakaraNam / athAnyaM yogaM tvaritagatizca najanagairityanena chaMdasAha samudayage vibudhagurau madanagate himakiraNe // highat budhabhRgu sahajagatAH khalakhacarAH // 66 // samudayeti // samudayage lagnasthe bRhaspatau sati himakiraNe caMdre madanagate saptamasthe sati caturthasthau budhazukrau syAtAm khalakhacarAH pApagrahAH sahajagatAH tRtIyagAH syuH evaMvidhe yoge vasudhApatiryadi yAti tadA ripuvAhinI vazameti / / 66 / / athAnyaM yogaM sumukhyA jajalajagairgaditA sumukhIti lakSaNalakSitayAha 185 tridazagurustanugo madane himakiraNo ravirAyagataH // sitazazijAvapi karmagatau ravisutabhUmisutau sahaje // 67 // tridazagururiti // bRhaspatirlane caMdraH saptame sUrya ekAdaze zukrabudhau dazame zanimaMgalau sahajagatau tRtIye evaMvidhe yoge gaMtU rAjJo vijaya eva // 67 // athAnyaM yogaM syAdanukUlA bhatanagagazceti lakSaNalakSitayAnukUlayAha devagurau vA zazini tanusthe vAsaranAthe ripubhavanasthe // paMcamagehe himakaraputraH karmaNi sauriH suhRdi sitazca / / 68 / / devagurAviti // gurau caMdre vA lagne sati sUrye SaSThe budhaH paMcamasthAne zanirdazame zukrazcaturthe syAt evaMvidhe yoge jigamiSo rAjJo vijaya eva // 68 // athAnyaM yogaM nanararaghaTitA tu maMdAkinIti lakSaNalakSitayA maMdAkinyAhahimakiraNasuto balI cettanau tridazapatigururhi keMdrasthitaH // vyayagRhasahajAridharmasthito yadi ca bhavati nirbalazcaMdramAH // 69 // himakiraNa iti // budho balI cettanau lagne syAt hIti nizvayena bRhaspatizcekeMdragataH yadi nirbalo nIcAdyazubhAdhikAraprApto balarahitaH san dvAdazatRtIyaSaSThanavamAnAmanyatamasthAnasthazcaMdrastadaivaMvidhe yoge gaMtU rAjJo vijaya eva // 69 // athAnyaM yogaM abhinavatAmarasaM tajajAya iti lakSaNalakSitenAbhinavatAmarasacchaMda sAhaazubhakha gairanavASTamadanasthairhivuka sahodaralAbhagRhasthaH // kaviriha keMdragagISpatidRSTo vasucayalAbhakaraH khaluyogaH // 70 // azubhakhagairiti // azubhagrahaiH anavASTamadanasthaiH navamASTamasaptamasthAnavyatiriktasthAnasthaiH kaviH zukraH caturthatRtIyaikAdazasthAnasthaH keMdragato gISpatirgurustena dRSTaH evaMvidho yogo vasucayo dravyasamUhastasya lAbhakaraH syAt // 70 // 24 Aho! Shrutgyanam
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau athAnyaM yogaM pramitAkSarA sajasasairuditeti lakSaNalakSitapramitAkSarAcchaMdasAharipulagnakarmahibuke zazije parivIkSite shubhnbhogmnaiH|| vyayalagnamanmathagRheSu jayaH parivarjiteSvazubhanAmadharaiH // 71 // ripulagnoti // SaSThalagnadazamacaturthAnAmanyatamasthAnasthe budhe zubhanabhogamanaiH zubhagrahaiH parivIkSite dRSTe sati dvAdazalagnasaptamasthAnavyatiriktasthAnasthitairazubhanAmadharaiH pApagrahairupalakSite sati evaMvidhe yoge jigamiSo rAjJo vijaya eva // 71 // athAnyaM yogadvayaM tyau tyau maNimAlA chinnA guhavakairiti lakSaNalakSitayAha lagne yadi jIvaH pApA yadi lAbhe karmaNyapi vA cedrAjyAdhigamaH syAt // yUne budhazukrau caMdro hibuke vA tatphalamuktaM sarvairmunivaryaH // 72 // lagna iti // lagne guruH pApagrahA yadi lAbhe ekAdaze karmaNyapi dazame'pi cetsyuH evaMvidhayoge pracalitasya rAjJo rAjyAdhigamo rAjyaprAptiH syAt / athavA dyUne saptame budhazukrau syAtAM caMdro hibuke caturthe syAdevaMvidhayoge sarvermunivaryastadvatphalamuktaM rAjyAdhigamaH syAt // 72 // athAnyadyogatrayaM nanatatagurubhizcaMdrikAzvartubhiriti lakSaNalakSitena caMdrikAcchaMdasAhariputanunidhane zukrajIveMdavo hyatha budhabhRgujI turyagehasthitau // madanabhavanagazcaMdramA vAMbugaH zazisutabhRgujAMtargatazcaMdramAH // 73 // riputanviti // atra sthAnAnAM grahANAM ca sAmyAdyathAsaMkhyamanvayaH / yathA ripau SaSThe zukraH lagne jIvaH aSTame caMdraH evaMvidhe yoge gaMtU rAjJo vijaya eva / ayameko yogH| atha dvitIyaH budhabhRgujau turyagehasthitau caturthasthAnasthau syAtAm caMdramA madanabhavanagaH saptamasthAnasthazcedevaMvidhe yoge gaMtU rAjJo vijaya eva / atha tRtIyo yogaH vA caMdramA aMbugaH caturthagaH budhazukrayoraMtargato madhyavartI cettadApi rAjJo vijaya eva zazisutabhRgujayoraMtargatatvaM ekarAzAveva jJeyam anyathA caturthasthAnasthacaMdrasya budhazukrakatadurudharAyogamevAvakSyat // 73 // __ athAnyadyogadvayaM sajasAsagau ca kathitaH kalahaMsa iti lakSaNalakSitena kalahaMsacchaMdasAhasitajIvabhaumabudhabhAnutanUjAstanumanmathArihibukatrigRhe cet // kramato'risodarakhazAtravahorA hibukAyagairgurudine'khilakheTaiH 74 Aho ! Shrutgyanam
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrAprakaraNam / siteti // lagne zukraH saptame jIvaH SaSThe bhaumaH caturthe budhaH tRtIye zaniH evaMvidhe yoge gaMtU rAjJo vijaya eva eko yogaH athAnyaH / gurudine bRhaspativAre akhilakheTaiH samastagrahaiH sUryAdibhiH kramato'risodaretyAdisthAnasthitaiH yathA SaSThe'rkaH tRtIye caMdraH dazame bhaumaH SaSThe budhaH lagne guruH caturthe zukraH ekAdaze zaniH evaMvidhe yoge'pi gaMtU rAjJo vijaya eva // 74 // athAnyadyogadvayaM sajasA jagau ca kathitA prabodhiketi lakSaNalakSitaprabodhikAcchaMdasAha sahaje kujo nidhanagazca bhArgavo madane budho ravirarau tanau guruH // atha cetsyurIjyasitabhAnavo jala trigatA hi saurirudhirau ripusthitau // 7 // sahaja iti // tRtIye bhaumaH aSTame zukraH saptame budhaH SaSThe sUryaH lagne guruH evaMvidhe yoge gaMtU rAjJo vijaya eva ayameko yogaH / athAnyaH / atheti / IjyasitabhAnavo guruzukrasUryAH jalatrigatAH caturthatRtIyasthAnasthAH saurirudhirau zanimaMgalau SaSThasthitau evaMvidhe yoge hi nizcitaM rAjJo jayaH syAt // 75 // atha nAmavizeSapuraskAreNa yogatrayaM saphalaM zArdUlavikrIDitenAhaeko jJejyasiteSu paMcamatapa:keMdreSu yogastathA dvau cetteSvadhiyoga eSu sakalA yogAdhiyogaH smRtH|| yoge kSemamathAdhiyogagamane kSemaM ripUNAM vadhaM cAtho kSemayazovanIzca labhate yogAdhiyoge brajan // 76 // eka iti // jJejyasiteSu budhaguruzukreSu eko'pi budho vA gururvA zukro vA cetpaMcamatapaHkeMdreSu tadA yogAkhyo yogaH / tathA teSu jJejyasiteSu dvau cet budhagurU budhazukrau guruzukro vA cetpaMcamatapaHkeMdrANAmanyatamasthAne sthAnabhedena sthAnaikyena vA sthitau syAtAM tadAdhiyogAkhyo yogaH / sakalAH jJejyasitAH eSu paMcamatapaHkeMdrANAmanyatamasthAneSu sthAnabhedena sthAnaikyena vA sthitAstadA yogAdhiyogAkhyo yogaH / phalamAha yoga iti / yoge vrajan rAjA kSemaM kuzalaM labhate kuzalena gatAgataM karotItyarthaH / athAdhiyoge vrajan rAjA kSemaM tathA ripUNAM vadhaM ca labhate / atha yogAdhiyoge vrajan rAjA kSemayazovanIzcakArAt zatruvadhaM ca labhate / atra vasiSThAdibhirbahUni yAtrAlagnAnyabhihitAni tAni tathebhya evAvadhAryANi // 76 // ___ athAnye'pi yAtrAyogA likhyate / kazyapaH / paMcame jJo raviH SaSThe vartate navame guruH / bhAgyayogAbhidhe yoge nihaMtA vairiNAM sadA // 1 // guruH keMdre trikoNe vA ravirlAbhe ca Aho! Shrutgyanam
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 muhUrtaciMtAmaNau karmaNi / kalyANayogo bhUpasya yAtuH kalyANakadbhavet // 2 // digIzo digbalI cetsyAblagnezasya suhRdyadi / vijayo nAma yogo'yaM yAtA rAjA jayI bhavet // 3 // atriH / sahajasthAnago bhaumo bhAgyasthazca bRhaspatiH / ciMtAmaNisamAkhyo'yaM yAtuH saMkalpapUrakaH // 4 // lagne zukraH zazI baMdhau karmasthAne gururyadA / mRgeMdrayogo vikhyAto yAtuH sarvArthasAdhakaH // 5 // lagne bhaumo gurucchidre SaSThasthAne ca bhAskaraH / mRtyuMjayasamAkhyo'yaM sarvazatrunibarhaNaH // 6 // Apoklimagate caMdre keMdrasthe surapUjite / yogaH keMdra iti khyAto yAturiSTArthasiddhidaH // 7 // caMdrodaye guruzcAste lagne vA surapUjite / yogaH pArAvato yAtuH zukra vA lagnakeMdrage // 8 // prabale yadi yogo'sau gamane sarvasiddhidaH // 9 // raviH SaSThe sitazchidre tRtIye bhUminaMdanaH / pinAkiyogo vikhyAto yAturvijayakArakaH // 10 // anyonyakSetragAvekakSetre vA kavibhAskarauM / mRtyuyogo'yamAkhyAto yAtumRtyupradAyakaH 11 uccakSetragatazcaMdro hyakSINazca ravirguruH / saMjIvanasamAkhyo'yaM mRtyuyogApahArakaH // 12 // ekasaMgau jIvazukrau syAtAmanyonyasaptagau / bhayaMkarAkhyayogo'yaM yAturbhItipradaH smRtaH 13 uccamUlatrikoNeSu vartate gurubhArgavau / abhayAbhidhayogo'yaM bhayaMkaravinAzanaH // 14 // bhAryezo vyayago nIcaH putrasthAne zanaizcaraH / vidArikasamAkhyo'yaM yAtuH patnI nihaMtyasau // 15 // mArgezaH zanisaMyuktaH saptame'staMgato grahaH / vidArikamimaM manye yAtuH patnIvinAzakam // 16 // saptame caMdramAstasmAtsaptame nIcakhecaraH / kuTuMbahArako yogo yAtuH priyatamA haret // 17 // durbalo yadi mArgezo nivasetpApamadhyagaH // pApakuMjarayogo'yaM yAtuH patnI nihaMtyasau // 18 // mArgezAtsaptame bhAnuH paMcame krUrakhecaraH / vidArikAkhya evAsau bhAryAmarivazaM nayet // 19 // svoccamUlatrikoNasthaH saumyaH pApavivarjitaH / AnaMdArNavayogo'yaM dharmeNaiva jayAvahaH // 20 // ratnAvalyAm / udayArinabhastalagaidinakRdyamazItakaraiH / na bhavaMtyarayo'bhimukhA hariNA iva kesariNaH // 21 // daivajJavallabhe / jJe sitena sahite'stage vidhau baMdhuge pravasatA mahIbhujA / saMgare ripugaNo vikIryate tUlarAziriva mAtarizvanA // 22 // mUrti vittasahajeSu saMsthitAH zukracaMdrasutatigmarazmayaH / yasya yAnasamaye raNAMgaNe tasya yAMti zalabhA ivArayaH // 23 // yAtrAziromaNau / yo yAti jIve tanuge mahIzaH krUraiH sthitaivyomyathavAyasaMsthaiH / tasyAgrataH saMyati vairisenA prItirnRpANAmiva no sthirA syAt // 24 // rAjamArtaDaH / lAbhAriduzcikyagatau yamArau balAnvitA bhArgavajIvasaumyAH / yasya prayANe vilayaM prayAMti tasya dviSaH sarvarasaM yathApsu // 25 // phlprdiipe| lAbhavikramasukhasthite kavau kaMTakasthaguruNA nirIkSite / dyUnaraMdhrabhavavarjitaiH khalaiH syAdgato'bhimatasiddhibhAGnRpaH // 26 // saumyagrahaiH keMdratapaHsutasthaiH krUstrilAbhArigatairgatA ye| kopAnalaH zAMtimupaiti teSAM virodhinArInayanAMbupAtaiH // 27 // varAhaH / eko'pi jIvA Aho ! Shrutgyanam
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrAprakaraNam / 189 1 rkakujAkajAnAM svocce vilagne svagRhe yadaduH / yAtasya yAMtyatra parAH praNAzaM mahAkulAnIva kuTuMbabhede // 28 // caMdre'stage devagurau vilagne jJazukrayoH karmaNi lAbhage'rke / saurArayobhrAtRgayozca yAto nRpaH svabhRtyAniva zAsti zatrUn // 29 // nAradaH / svoccasthe lagnage jIve caMdre cAyagate yadi / gato rAjA ripUn haMti pinAkI tripuraM yathA // 30 // zukre trikoNe keMdrasthe lagne caMdretha vA ravau / zatrUn haMti gatau rAjA brahmadveSaH kulaM yathA // 31 // pApAstRtIye hibuke sitajJau jIvo vilagne mRtalAMchano 'ste / yasyodgatasyApi balaM ripUNAM kRtaM kRtaghneSviva yAti nAzam || 32 || yasyodayAstAricatustrisaMsthAH zukrAM'giroM'gArakasaumyasaurAH / dviSadbalaM strIvadanAni tasya kAMtAni kAMtA na vilokayati // 33 // pUrvoktayoge dhanago budhazcecchazAMkasUryau ca dazAyasaMsthau / asmin gatasyAlikulopanItA nAnAvasthA dviradA bhavati // 34 // varAhaH / triSaNNavAMtyeSvabalaH zazAMko budho balIyAMzca guruzca keMdre / tasyAriyoSAbharaNaiH priyANi priyApriyANAM janayati sainye // 35 // caMdro - SamH budho balI ubhau ca triSaNNavAMtyeSveva bhavatastadA yogaH / keMdropagatena vIkSite guruNA khAyaturIyage site / pApairanavASTasaptagairvasukiM tanna yadApnuyAnnRpaH || 36 || SaSThASTa gau zukragat prayANe surezapUjyo gagane yadi syAt / ripupraNAzaM viSayeSu saukhyaM prApnoti / kIrtiM vipulAM ca bhogam // 27 // duzcikyalAbhArigate'rkaputre caturthage daityagurau prayAti yadA pumAn sadviradeMdrayAnaM kIrtiM yazaH siddhisahastrameti // 38 // keMdrasthAne surapatigurau kaMTakasthe surejye chidre saumye pravasati yadA tvaSTame glauryadi syAt / yeSAM krUrA ripusahajagA rAhuketU ca mUrtIvAyuH kIrti draviNamatulaM te labhate yazazca // 39 // mUrtI zukrau surapatigurau chidra vA trikoNe keMdrasthAne zaniravikujA lAbhagA vA yadi syuH / ye bhUpA yAMti zatruM vipuladhanamatho sainyanAzaM ripUNAM kIrtiM zuddhaM yazazca pramathitaripavaste sukhAdAvrajati // 40 // horAsaMsthe surapatigurau bhArgave kaMTakasthe SaSThe caMdre vrajati yadi vA kAryayogAtkSitIzaH / prApnotyagryaM kanakaturagaM rUpyaratnAdikozamAyuH kIrti jayati ca tadA mattamAtaMgayUtham // 41 // lagnArikarmahibukeSu zubhekSiteSu dyUnAMtyalagnarahiteSvazubhagraheSu / yAturbhayaM na bhavati prataretsamudraM yadyazmanApi kimutArisamAgameSu // 42 // ekAMtarakSa bhRgujAtkujAdvA saumye sthite sUryasutAgurorvA / pradhvasyate'rirna cirAdgatasya veSAdhiko bhRtya ivezvarasya // 43 // zukrAmAdvA saurAjIvAdvA budhaH ekAMtare tRtIyasthAne yatra kutra syAttadA yogaH / niraMtaraM yadi bhavaneSu paMcasu grahAH sthitA divasakareNa varjitAH / yiyAsato yadi ca bhavaMti pRSThatastadA parAnbalabhidivAzu kaMtati // 44 // prAkkapAlasthairya haiH pazcimadizi pRSThagatatvam / aparakapAlasthaiH prAcyAM khamadhyasthairuttaradizi ardharAtrasthairdakSiNadizi budhabhArgavamadhyagate himagau hibukopagate ca nRpaH pravasetpuruhUtadizaM yadivAMtakRtaH puruhUtayamaM prati // 45 // Aho! Shrutgyanam
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 muhUrtaciMtAmaNau siteMdujau caturthagau nizAkarazca saptame / yadA tadA gato nRpaH prazAstyarIn vinAraNAt 46 zukravAkpatibudhairdhanasaMsthaiH saptame zazini lgngte'ke| nirgato nRpatireti kRtArthoM varSAMte yadarIvinihatya // 47 // sUryedu balavarjitau balayutau lagnezajanmezvarau pAtAle dazame'pi vA zazisuto lagnasthito vAkpatiH / SaTsaptASTamavarjiteSu bhRgujaH sthAneSu yasya sthito yAtustasya na vidviSo raNamukhe tiSThati yoSA iva // 48 // saure bhaume lagnage'rke khamadhye karmaNyAye bhArgave caMdraje vA / yAyAdrUpaH zatrugehaM niraMtuM dRptaM zatru kAlavatkrUraceSTaH // 49 // gurau vilagne yadi vA zazAMke SaSThe ravau karmagate'rkaputre // sitajJayorbadhusutasthayozca yAtrA janitrIva hitAni dhatte // 50 // trinidhanatanusaptamArisaMsthAH kujasitajIvabudhA ravizca yasya / khalajanajaniteva lokayAtrA na bhavati tasya cirAya zatrusenA // 51 // kujaravijayute'ribhe gatAnAM jalasahajAyagataiH sitArkajIvaiH / parabalamupayAti nAzamAzu zrutamadhanasya kuTuMbaciMtayeva 62 bhRguputramaheMdragurU gamane sahitau yadi meM yugapattyajataH / jJagurU yadi vAMzakamekagatau samare'mararADiva bhAti tadA // 53 // kSititanayayutAnnavAMzakAdyadi zatame bhRgujo'thavA guruH| zataguNamapi haMtyarebalaM viSamiva kAyamasRkpathopagam // 54 // svoccopagairjIvakujArkakheTairebhistribhirvA kathitairvilagne / rAjJaH praNAzaM samupaiti zatruH saukhyaM dvibhAryasya yathA dhanasya // 55 // zatAMzakAdUrdhvamavasthite budhe yamArayosvatra gatasya bhUbhRtaH / prayAti nAzaM samare dviSadbalaM yathAthibhAvopagatasya gauravam // 56 // bhaumAdhiSThitanavAMzAdyadibudho navAMzakazatAdUrdhva tiSThati / evaM zanirapi / siMhAjataulimithunA mRgakarkaTau ca khezAnvitA bhavati yasya zanizca lagne / tatsainikAH parabalaM kSapayaMti yAtumUrkhasya vittamiva cAraNacaTTamaMkSAH // 57 // caTTA dhUrtAH maMkSA alIkavAdinaH / atha samarayAtrA / gurau vIrya keMdrayute budhe vA bhRgunaMdane / vijayo nAma yogo'yaM yAturvijayadaH sadA // 58 // svarAzige budhe lagne site vA suravaMdite / naMdyAvartAdvayo yogo yAturiSTArthasiddhidaH // 59 // svAMzasaMsthe budhe lagne zukre vA surapUjite / zaMkhasaMjJAhvayo yogo yAtuH kIrtapradaH sadA // 60 // svarAzau svAMzage saumye lagnasthe vA bhRgoH sute / jIve vA vrajayogo'yaM yAtuH zatruvinAzakRt // 61 // adhimitrAMzage saumye site vAtha surArcite / lagnage mAtRyogo'yaM zatrUNAM saMdhikatsadA // 62 // yatraikAdazagacaMdro bhAnurvA prabalaH zubhaH / abhayo nAma yogo'yamaribhUtivinAzakRt // 63 // trikoNage zubhe kheTe sabale vA dvitIyage / kalyANasaMjJo yogo'yaM yAyinAM maMgalapradaH // 64 // yatra svoccagatazcaMdro lagnAdekAdaze sthitaH // jayaMto nAma yogo'yaM zatrupakSavinAzakRt // 65 // vargottamagate lagne zubhe vAtha balAnvite / zubhagrahayutaiH keMdrayogo'yaM siddhidAyakaH // 66 // SaSThe vAyagate sUrya tAmage harasaMjJakaH / yogo mahAraNe zatrupakSakSayakaraH sadA // 67 // uccasthe lAbhage zukre triSaSThe devapUjite / sudarzano mahAyogaH Aho! Shrutgyanam
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrAprakaraNam / 191 zatrudhvaMsaka raNe // 68 // lagnAnyakeMdra ge caMdre lagnasthe devapUjite / mahAzaMkhAhnayo yogaH pratipakSAcca mAnadaH || 69 // bhUsute svocca lAbhe mRgakuMbhagate yame / naMdyAvartAyo yogo raNe zatrutRNAnalaH || 70 meSage bhAskare SaSThe lAbhage svoccage yame / nakSatrapAdayogo'yaM zatrumeghAnilo raNe // 71 // bhaume svarAzige lagne saumye keMdra trikoNage / puSyayogo'rivipinakuThAraH saMgarAMgaNe // 72 // ekAMtaragate lagnAcchubhakheTe'thavA'zubhe / vApIyogastvarivrAtatimiraughadivAkaraH // 73 // Avazyake tathA yAne saumyo'ste nidhane'pi vA / vrajedakoMdaye'ste vA madhyAhne vApyazaMkitaH // 74 // prabhraSTadyutitArakAsphuTataTI prAcI bhavennirmalA tvISadraktavilohitA na dhavalA devaiH sadAvAMchitA / no vAraM na tithiM na cApi karaNaM lagnaM ca nApekSate hatvA doSasahasrakaM cayamukhA nUnaM karotyunnatim // 79 // madhyavyomaprayAte sphuradanalanibhe kesarairarkabiMbe chAyA sAdhvIva kAMtA pracalati puruSe yatra tatpAda - lagnA / tAvatsaurirna viSTiH kujakRtamazubhaM naiva RkSaM na yogaH saMmAnArogyasaMpatkSitimatha yuvatiM tatra gaMtA labheta // 76 // yAvatsiMdUravarNe gaganatalagataM bhAnubiMbaM ca nAstaM yAvanno dikSu zAMtiM vrajati khurapuTairuddhato reNusaMghaH / tAvannaivAsti doSaH prabhavati na ca sA krUraTaSTirgrahANAM yAtrAyAM vA vivAhe sakalazubhakarI sarvakAryeSu siddhiH // 77 // ityalaM graMthavistareNa / iti yAtrAlagne rAjayogAH // atha vijayAdazamIsaMjJakaM siddhamuhUrta toTakena sagaNacatuSTayenAhaiSamAsi sitA dazamI vijayA zubhakarmasu siddhikarI kathitA // zravaNakSatA sutarAM zubhadA nRpatestu game jayasaMdhikarI // 77 // iSamAsIti // spaSTArthaH / kazyapaH / mAsISe zukkadazamI sarvadA vijayAbhidhA / vijayastatra yAtRRNAM saMdhirvA na parAjaya iti // 77 // athAnyadvasaMtatilakayAha ceto nimittazakunaiH khalu suprazastaijJatvA vilagnabalamurvyadhipaH prayAti // siddhirbhavedatha punaH zakunAdito'pi cetovizuddhiradhikA na ca tAM vineyAt // 78 // cetAnimitteti // tataHkaraNam nimittamaMgasphuraNAdi zakunAni vakSyamANAni etaiH suprazastaiH sadbhiH khalu nizcayena lagnabalaM jJAtvA urvyadhipo rAjA prayAti tadA sarvasiddhirvochitasiddhirbhavati / yadA tu lagnAdibale satyapi niMdyAni zakunAni syustadA yAtrA niSiddhaiva / vasiSThaH / azubhAni nimittAni utpAtazakunAni ca / yAtrAkAle nRNAM teSAM nidhanAyAdhanAya ceti / yadA tu daivAt zakunalaprAdInyaniMdyAni cetovizuddhizca nAstyevAtra Aho! Shrutgyanam
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 muhUrtaciMtAmaNa kasya prAbalyamityata Aha / atheti zakunAdito'pi sakAzAccetovizuddhiradhikA tAM cetova - zuddhiM vinA neyAt na gacchet / kazyapaH / nimittazakunAdibhyaH pradhAnaM hi manojayaH / tasmAddhiyA satAM nRNAM phalasiddhirmanojayAditi // 78 // atha yAtrAyAmavazyaniSiddhanimittAni vasaMtamAlikAchaMdasAha tallakSaNam / viSame sasajA gurU same cet samarAyazca vasaMtamAlikA sA / viSame same caraNe // vratabaMdhanadevatApratiSThAkarapIDotsava sUtakAsamAptau // na kadApi caledakAlavidyuddhanavarSAtuhine'pi saptarAtram // 79 // vratabaMdhaneti // vratabaMdhanaM yajJopavItam devapratiSThA prasiddhA karapIDA vivAhaH utsavo holikAdiH sUtakaM dvividhaM jananasUtakaM maraNasUtakaM ca eSAM zAstroktayAvaddinasamApyAnAmasamAptau samApti vinA kadApi naiva calet gacchet / nAradaH / utsavopanayodvAhapratiSThAzaucasUtake / AsamApterna kurvIta yAtrAM tatra jijIviSuriti / akAleti vidyut prasiddhA ghano meghagarjatam varSAvRSTiH tuhinaM nIhAraH eSu padArtheSvakAleSu satsu saptarAtraM dinasaptakaM na calet / nAradaH / akAlajeSu nRpatirvidyudgarjitavRSTiSu / utpAteSu trividheSu saptarAtraM na tu brajediti // 79 // athaikadina sAdhye gamanapraveze vizeSaM vaMzasthavattenAha mahIpaterekadine purAtpure yadA bhavetAM gamanapravezakau // bhavArazUlapratizukrayoginI vicArayennaiva kadApi paMDitaH // 80 // mahIpateriti // spaSTArthaH / yathA vArANasIsthAnAccaraNAdvinagare pravezaH tatraitAn doSAn paMDito naiva vicArayet // 80 // athaikadinamadhye nirgamapravezAkhyarUpe kArye vicikIrSite kiMvicAryamityAryayAha yadyekasmin divase mahIpaternirgamapravezau staH // tahi vicAryaH sudhiyA pravezakAlo na yAtrikastatra // 81 // yadyekasminniti // spaSTArtham // 81 // atha prayANe navamIdoSamanuSTubhAha pravezAnnirgamaM tasmAtpravezaM navame tithau // nakSatre ca tathA vAre naiva kuryAtkadAcana // 82 // pravezAditi // gRhapravezatithito navame tithau nirgamaM na kuryAt / punazca gamanadivasAt navame tithau gRhapravezaM na kuryAt / evaM nakSatrAnnavame nakSatre gRhapravezaM tathA gRhapravezanakSatrAnnavamanakSatre gamanaM ca na kuryAt / vAre ca gamanavArAnnavamavAre gRhapravezaM gRhapraveza Aho! Shrutgyanam
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrAprakaraNam / 193 vAsarAnnavamavAre gamanaM na ca kuryAt / gargaH / pravezAnnirgamazcaiva nirgamAcca pravezanam / navame yAturno kuryAddhiSNye vAre tithAvapIti // 82 // atha yAtrAdinIyaM vidhi zAlinyAha agniM hutvA devatAM pUjayitvA natvA vimAnarcayitvA digIzam // datvA dAnaM brAhmaNebhyo digIzaM dhyAtvA citte bhUmipAlo'dhigacchet // 83 // agniM hutveti // spaSTArtham // 83 // atha nakSatradohadAn zArdUlavikrIDitenAhakulmASAMstilataMDulAnapi tathA mASAMzca gavyaM dadhi tvAjyaM dugdhamathaiNamAMsamaparaM tasyaiva raktaM tathA // . tadvatpAyasameva cApapalalaM mAgaM ca zAzaM tathA SASTikyaM ca priyaMgvapUpamathavA citrAMDajAn satphalam // 84 // kulmASAniti // atra caturthacaraNe priyaMgvapUpetyatra chaMdobhaMgo'sti sagaNaprakSepAkaraNAt / satyam pre ne he veti piMgalasUtreNa pakAre rephasaMyoge ca prAgvarNasya laghutvAbhidhAnAt sagaNaprakSepa eva / tathA ca kAlidAsaH / gRhItapratyudgamanIyavastreti / hayAdRkSe azvinyAdisaptaviMzatibheSu kulmASAdikaM nakSatradohadam / idaM bhakSyAbhakSyaM varNabhedena dezabhedena vicAryam / bhakSyasaMbhave bhakSayet abhakSyasaMbhave Alokayet pazyetsTazedveti dhyeyam / yathA'zcinyAM kulmASAnakSatacinnamASAn bharaNyAM tilamizrataMDulAn kRttikAyAM mASAn rohiNyAM gavyam gorasaM ca dadhi mRge gavyamAjyaM ghRtam ArdrAyAM dugdhaM gavyameva punarvasAveNamAMsaM hariNamAMsam puSye mRgasya raktam AzleSAyAM pAyasam maghAyAM cASasya palalaM mAMsam pUrvAphalgunyAM mRgasyedaM mArga mAMsaM uttarAphalgunyAM zazasyedaM zAzaM mAMsaM haste SASTikyaM paSTikAnnaM citrAyAM priyaMguH phalinItyeke svAtyAmapUpaM vizAkhAyAM citrAn nAnAvarNAnaMDajAnpakSiNaH anurAdhAyAM satphalaM uttamaphalamAmrAdikam // 84 // jyeSThAdidohadaM zArdUlavikrIDitenAha kauma sArikagaudhikaM ca palalaM zAlyaM haviSyaM hayAdRkSe syAtkRsarAnnamudgamapi vA piSTaM yavAnAM tathA // matsyAnnaM khalu citritAnnamathavA dhyannamevaM kramAdrakSyAbhakSyamidaM vicArya matimAn bhakSettathAlokayet // 85 // Aho ! Shrutgyanam
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNI kaurmamiti // jyeSThAyAM kUrmasya kacchapasyedaM kaurma mAMsaM mUle sArikAyAH pakSiNyA idaM sArikaM mAMsaM pUrvASADhAyAM godhAyAH idaM gaudhikaM mAMsaM uttarASADhAyAM zalasya pakSiNa idaM zAlyaM mAMsam / zvAvittu zalya ityamaraH / abhijiti haviSyaM mudrAdi zravaNe kasarAnaM khiccaDikA dhaniSThAyAM mugaudanaM zatabhe yavAnAM yavapiSTaM pUrvAbhAdrapadAyAM matsyAnnaM matsyamizritamodanam uttarAbhAdrapadAyAM citrAnnaM citravarNamodanam revatyAM dadhyannaM dadhibhaktamiti / nAradaH / kulmASAMca tilAnmASAndadhi gavyaM ghRtaM payaH / mRgamAMsaM ca tatsAraM pAyasaM cASakaM mRgam // zazamAMsaM ca SASTikyaM priyaMgukamapUpakam / citrAMDajAn phalaM kUrma sArI godhAM ca zalyakam // haviSyaM kRsarAnnaM ca mudgAnnaM yavapiSTakam | matsyAnnaM citritAnnaM ca dadhyannaM dasrabhAt kramAditi / guruH / alabhyA labhyA bhakSyA vA smRtvA spRSTvAtha tAnvrajet / gatvA siddhimavApnoti duSTabhAdiSu bhUpatiH / dohadeSu graMthAMtare bhedastatra vikalpo jJeyaH // 81 // atha digdohadamanuSTubhAha 194 AjyaM tilaudanaM matsyaM payazcApi yathAkramam // bhakSayeddohadaM dizyamAzAM pUrvAdikAM vrajet // 86 // Ajyamiti // AjyaM ghRtaM pUrvasyAm tilamizramodanaM dakSiNasyAm matsyaM pazcimAyAm payo dugdhamuttarasyAm / dizi bhavaM dizyaM etaddohadaM bhakSayet / tataH pUrvAdyAmAzAM vrajet // 86 // vAradoha damanuSTubhAha rasAlAM pAyasaM kAMjIM zrutaM dugdhaM tathA dadhi // payo'bhRtaM tilAnnaM ca bhakSayedvAradohadam // 87 // rasAlAmiti // rasAlA zarkarA dadhimarIcaka pUrailAsaMsSTaSTA loke zikhariNIti prasiddhA tAM ravivAre pAyasaM somavAre kAMjI prasiddhA tAM bhaumavAre zRtaM pakkadugdhaM budhe dadhi gurau anRtaM apakkadugdhaM zukre tilamizramodanaM zanivAre etadvAradoha ravivArA krameNa bhakSayet / syAdrasAlA tu mArjiketyamaraH // 87 // atha tithidohadaM vasaMtatilakayAha pakSAdito'rkadalataMDulavAri sarpiH zrANA haviSyamapi hemajalaM tvapUpam // bhuktvA vrajeducakamaMbu ca dhenumUtraM yAvAnnapAyasaguDAnasRgannamudgAn // 88 // pakSAdita iti // pakSAditaH pratipadamArabhya paMcadazatithiSu krameNa tithidohadaM Aho! Shrutgyanam
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrAprakaraNam / 195 muktvA vrajet / yathA / pratipadi arkasya prasiddhasya dalAni parNAni dvitIyAyAM taMDulavAri prakSAlitataMDulajalam tRtIyAyAM sarpighRtam catuthyo zrANA yavAgUH paMcamyAM haviSyAnnaM mu. drAdi SaSThayAM hemajalaM prakSAlitasuvarNajalam saptamyAM apUpam aSTamyAM rucakaM bIjapUraphalam / rucako mAtuliMgaka ityamaraH / navamyAM aMbu jalam dazamyAM dhenumUtram ekAdazyAM yavAnnaM yavavikAram dvAdazyAM pAyasam trayodazyAM guDamikSuvikAram caturdazyAmasUk rudhiram paMcadazyAmannamudgAn annamizritamugAn / guruH / arkapatraM bhavedyAtuH prathamAyAM tu bhakSaNam / dvitIyAyAM bhavedyAturbhakSyaM sattaMDulodakam // tRtIyAyAM tathA sarpiryavAgUH syAttataH param / paMcamyAM taddhaviSyaM syAtSaSThayAM vA kAMcanodakam // apUpabhuktiH saptamyAmaSTamyAM bIjapUrakam / navamyAM toyapAnaM syAdgomUtraM tu tataH param // ekAdazyAM yavAnadyAhAdazyAM pAyasaM bhavet / trayodazyAM guDaM lehyaM rudhiraM syaaccturdshe|| mudgaudanaM bhavedbhojyaM paMcadazyAM yiyAsataH / pakSayorubhayorevaM yAtrAyoge vidhiH smRta iti / atra duSTabhAdiSu dohadabhakSaNena doSApAkaraNaM yuktaM vidhikaraNaM tu vyarthamiti cenna / Avazyakagamane mahAdoSANAmapi pArighadaMDaviruddhatArAkrrasAhityAdInAM doSavAraNAya dohadokteH sArthakyAt / evaM vihitatithidohadAbhidhAnaM yoginyAdidoSanAzArtham vAradohadoktirapi vakrigrahavAsaravArazUlAdidoSahAnyA sArthikA // 8 // atha gamanasamaye vidhi praharSiNyAha uddhRtya prathamata eva dakSiNAMpriM dvAtriMzatpadmabhigatya dizyayAnam // ArohettilaghRtahematAmrapAtraM dattvAdau gaNakavarAya ca pragacchet // 89 // uddhRtyeti // rAjA gamanasamaya eva prathamato dakSiNAMdhiM dakSiNacaraNamuddhRtya pazcAhAtriMzatpadaparimitAM bhUmiM gatvAdizyayAnaM vakSyamANaM hastyAdiyAnamArohet / tileti / ArohaNasamaye eva ca tilaghRtahemasahitaM tAmrapAtramAdau gaNakavarAya jyotirvicchreSThAya ca cakArAdanyebhyo'pi brAhmaNebhyo yathAzakti dAnaM dattvA pragacchet // 89 // atha dizyayAnamanuSTubhAha prAcyAM gacchedgajenaiva dakSiNasyAM rathena hi // . dizi pratIcyAmazvena tathodIcyAM narairnRpaH // 90 // prAcyAmiti // narairnaravAdyaiH sukhAsanAdibhiH anyat spaSTArtham // 90 // Aho ! Shrutgyanam
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau atha nirgamasthAnAni pAdAkulakacchaMdasAha devagRhAdvA gurusadanAdvA svagRhAnmukhyakalatragRhAvA // prAzya haviSyaM viprAnumataH pazyan zRNvanmaMgalameyAt // 91 // devagRhAditi // devagRhAdevapUjAgRhAt guroradhyApakasya gRhAtkulagurorvA svagRhAt svazayanagRhAt bahustrItvasaMbhave mukhyakalatraM paTTarAjJI tagRhAhA haviSyaM prAzya bhakSayitvA viphrAhmaNairanumataH maMgaladravyaM manobhISTaM pazyan zRNvan san eyAt gacchet // 91 // atha prasthAnavastUni varNakramAt praharSiNyAhakAryAcairiha gamanasya cedvilaMbo bhUdevAdibhirupavItamAyudhaM ca // kSaudraM cAmalaphalamAzu cAlanIyaM sarveSAM bhavati yadeva hRtpriyaM vA 92 kAryAcairiti // kiMcidAvazyaka kArya mAbhUditi cedgamanasya vilaMbaH syAttadA vidhAritayAtrAlagne brAhmaNAdibhiretAni vastUni Azu cAlanIyAni / yathA brAhmaNenopavItaM kSatriyeNAyudhaM vaizyena madhu zUdreNAmalaphalaM nArikelAdi / rAjamArtaDaH / prasthAne brAhmaNAdInAM yajJasUtramathAyudham / madhvAmalaphalaM caiva prazastaM vRddhikAraNamiti / vA'thavA sarveSAM varNAnAM yadeva hRtpriyaM manobhISTaM tadeva prasthApanIyam / vasiSThaH / zvetAtapatradhvajacAmarAMzca vibhUSaNoSNISagajAMbarANi / AMdolikAratnarathAzvavArAn zayyAsanAdyaM manasastvabhISTamiti // 92 // atha prAcyamatena prasthAnaparimANaM maMdAkrAMtayAhagehAdnehAMtaramapi gamastahi yAtreti gargaH sInaH sImAMtaramapi bhRgurvANavikSepamAtram // prasthAnaM syAditi kathayate'tho bharadvAja evaM yAtrA kAryA bahiriha purAtsyAvasiSTho bravIti // 93 // gehAditi // svagRhAtparagRhamatisamIpavartyapi tatrApi cedgamaH syAttarhi yAtrA jAteti gargaH kathayate / athavA svasImAmulya sImAMtaraM grAmAMtarasImAM prApya vasediti bhRguH kathayate / athavA mahatA yoddhA svabalena kSipyamANazaro yAvaddUraM gacchati tAvanmAtraM prasthAna syAditi bharadvAjaH kathayate / athavA purAt nagarAt bahiH yAtrA kAryati vasiSThaH kathayate // 93 // atha munimatena prasthAnaparimANaM vasaMtatilakayAha prasthAnamatra dhanuSAM hi zatAni paMca kecicchatavyamuzaMti dazaiva cAnye // Aho ! Shrutgyanam
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrAprakaraNam / 197 saMprasthito ya iha maMdirataH prayAto gaMtavyadikSu tadapi prayatena kAryam // 94 // prasthAnamatreti // dhanuHpramANaM catuHkarAH tAdRzAnAM dhanuSAM paMcazatAni hastasahastradvayamiti yAvat / svagRhAttAvatasteSu prasthAnaM syAditi kecidUcuH anye tu tAdRzAnAM dhanuSAM zatadvayaM aSTau zatAni hastAstAvatprasthAnamityAhuH / apare tu iha yAtrAkAle maMdirataH svagRhAddazaiva dhaSi catvAriMzaddhastAstAvadUrapasthitaH prayAtaH evaM jJeyamityAhuH / prasthAnaM dhanuSAM paMcazatAnyuta zatadvayam / svadevasadanAdvApi dazabhiH prasthito druta iti vasiSThokteH / gaMtavyadikSviti tadapi prasthAnaM prayatena sAvadhAnena rAjJA gaMtavyadikSu yasyAM dizi gamanaM cikIrSitaM taddigabhimukhaM kAryam / gaMtavyadezAbhimukhe pradeze prasthAnamAhuH zubhadaM narANAmiti rAjamArtaDokteH // 94 / / athAnyadapi stragdharayAhaprasthAne bhUmipAlo dazadivasamabhivyApya naikatra tiSThetsAmaMtaH saptarAtraM taditaramanujaH paMcarAtraM tathaiva // UrdhvaM gacchecchubhAhe'pyatha gamanadinAtsaptarAtrANi pUrva cAzaktau taddine'sau ripuvijayamanA maithunaM naiva kuryAt // 9 // prasthAne bhUmipAla iti // bhUmipAlo rAjA prasthAne dazadivasamabhivyApya dazAhorAtrANi na vaset / sAmaMto mAMDalikazcaturdArikaH ekatra prasthAne saptarAtraM na vaset / taditaramanujo brAhmaNAdistathaiva ekatra prasthAne paMcarAtraM na vaset / yadi daivAdvasettadA kiM kuryAdityata Aha / urdhvamiti avadhidivasAtikramAnaMtaraM punargahamAgatya zubhAhe pUrvoktaprakAreNa vicArite zubhadivase gacchet / kvacidigvizeSeNa prasthAne divasaniyamo'bhihitaH / rAjamArtaDaH / prAcyAmahAni munayaH pravadaMti sapta yAmyAmatIva zubhadAni dinAni paMca / trINyeva pazcimadizi kSitinAyakAnAM prasthAnakeSu divasadvayamuttarasyAmiti / atha prasthAnakartarniyamamAha / atheti asau rAjAdiH ripuvijayamanAH zatrujayakRtAMtaHkaraNo yAtrAdinAtpUrva saptarAtrANi maithunaM saMbhogaM naiva kuryAt / cyavanaH / trirAtraM varjayetkSIraM paMcAhaM zurakarma ca / tadahazcAvazeSANi saptAhaM maithunaM tyajet / vA athavA azaktI saptAhamatikAmitayA sthAtumazaktau tadine yAtrAdivase maithunaM naiva kuryAt / gargaH / yAtrAkAle tu saMprApte maithuna yo niSevate / rogAtaH kSINakozazca sa nivarteta vA naveti / yadA tu prayANadine strI RtusnAtA bhavati gamane cAvazyakatA tatra nirNayamAha / cyavanaH / AtyayikakAryapAte puSpasnAtAsamAgamaM kRtvA / mudito gacchellabhate manorathAnacirakAleneti / yadA punargamanArtha kAlAMtaramasti tadA taddine maithunaM kRtvA kAlAMtare sulagne yAyAdityarthasiddham // 95 // Aho! Shrutgyanam
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 198 muhUrtaciMtAmaNau anyadapi zAlinyAhadugdhaM tyAjyaM pUrvameva trirAtraM kSauraM tyAjyaM paMcarAtraM ca pUrvam // kSaudraM tailaM vAsare'sminvamizca tyAjyaM yatnAmipAlena nUnam // 16 // dugdhamiti // yAtrAdinAtpUrvaM bhUmipAlena rAjJopalakSaNatvAt gamanakA yatnAt dugdhaM peyatvena tridinaM tyAjyam / na tu dravyatvena tadvikAraH pAyasaM ca niSiddham / ca punaH paMcarAtraM pUrva kSauraM kSurasaMbaMdhi kRtyaM muMDanaM zmazrukarma ca tyAjyam / asminvAsare yAtrAdine kSaudraM madhu bhakSyatvena taileM tailalApanaM tyAjyam / vamizcedevodbhUtA zarIrazodhanArtha balAtkArakRtA vA yAtrAdine niSiddhA // 96 // anyadapi gItyAha bhuktvA gacchati yadi cettailaguDakSArapakamAMsAni // vinivartate sa rugNaH strIdvijamavamAnya gacchato maraNam // 97 // bhuktvota // yadi tailapakvAni vaTakAdIni guDamikSavikAram kSAraM salavaNam pakvamAMsAni yo bhukkA gacchati sa rAjAtirugNo rogasahito vinivartate / gargaH / kaTutailaguDakSAraM pakvamAMsAzanaM tathA / bhuktvA yo yAtyasau mohAdvyAdhitaH sannivartata iti / mAMsadugdhAdiniSedho dohadavyatiriktaviSayaH / strIdvijamiti strI ca dvijazca tayoH samAhAraH strIdvijaM avamAnya dhikzabdatADanAdinA mAnabhaMgaM kRtvA gacchataH puMso maraNaM syAt / gargaH / yastu saMprasthito yAtrAM bhAryA naivAbhinaMdati / bhAryA vA nAbhinaMdeta na sa pratinivartate // parakIyAM svakIyAM vA striyaM puruSameva ca / tADayitvA tu yo mohAttadaMtaM tasya jIvitam // yAtrAyAM prasthito yastu brAhmaNAnavamAnayet / nAsau pratinivartata tadaMtaM tasya jIvitam // kecicchubhAzubhazabdAnyAtrAkAle zubhAzubhasUcakAnAhuH / lallaH / prApaya gaccha visarjaya nirgaccha vraja sareti siddhikarAH / khalveteSvapyadhikA pramodajayajIvazabdAzca // mAgAstiSTha nivartaya kka gamyate mUDha durmate mohAt / yAtrAM necchaMti budhAH zutakAsitabhItazabdaizceti / kAsitaM rogAtadhvanirhikkAdiH // 97 // ___ athAkAladRSTayAkhyadoSaM vasaMtamAlikayAhayadi mAHsu catuSu pauSamAsAdiSu vRSTihiM bhvedkaalvRssttiH|| pazumartyapadAMkitA na yAvadasudhA syAnna hi tAvadeva doSaH // 98 // ___ yadIti // pauSamAdhaphAlgunacaitreSu caturpu mAseSu yadi dRSTirbhavetsA'kAlavRSTiH / paupAdicaturo mAsAn prAptA vRSTirakAlajeti vacanAt / tatrAkAlavRSTayAM jAtAyAM yadi vasudhA pRthvI yAvat pazavo gavAdayaH mA manuSyAsteSAM padaizcaraNairaGkitA cihnitA na bhavati tAvadakAlavRSTerdoSo nAsti yadi pazucaraNAMkitA syAttadA doSo'styeva / atra prAcyA alpavRSTau Aho! Shrutgyanam
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrAprakaraNam / 199 kardamAdibAhulyAt atyalpAvRSTirdoSAya na mahatIti vadaMti tatra bahuvRSTayA kardamApAkaraNAt tanna / sitAdau mArgazIrSasya pratipadivase tathA / pUrvASADhAgate caMdre garbhANAM dhAraNaM bhavediti kazyapoktarmArgAdimAsA garbhagrahaNakAlastatra vRSTirAvazyakI / yadAha varAhaH / pavanasalilavidyudgarjitAbhrAnvito yaH sa bhavati bahutoyaH paMcarUpastu megha iti // tatazca garbhagrahaNayogyA alpA vRSTirna doSadA mahatI vRSTistu garbhagalanam / yato varAheNoktam / garbhasamaye'tivRSTirgarbhAbhAvAya nimittakRteti / nimittaM zukrAstAdikam sA garbhagalanarUpA vikRtiH vidyutopacIyamAnA mahAMtaM doSamupajanayati / etAvatA mahAraSTareva doSavattvam / ata eva / bhRzaM kSaraMto jaladA na zastA iti bRhadyAtrAyAmuktam / tasmAdatyalpAyAmakAladRSTau doSAbhAvaH / alpAyAM tvalpadoSaH mahatyAM tu mahAdoSa iti / sa ca saptarAtrika ityuktaM prAk / ekenaikamahaH proktaM dvitIyena trirAtrakam / tRtIyena tu paMcAhaM dazarAtramataH param // pauSe tu tridinaM vaya mAghamAse dinadvayam / phAlgume dinamekaM tu caitre tu ghaTikAdvayamiti tu AvazyakakAryaviSayam // 98 // pUrvoktamevArtha spaSTIkurvannAvazyakayAtrAyAM tacchAMtikaM duSTazakunazAMtikaM cAtizakaryA gAthAchaMdasAha alpAyAM vRSTau doSo'lpo bhUyasyAM doSo bhUyAn jImUtAnAM nirghoSe vRSTau vA jAtAyAM bhuupH|| sUryadrobiMbe sauvarNe kRtvA viprebhyo dayAhuHzAkunye sAjyaM svarNa datvA gcchetsvecchaabhiH||99|| alpAyAmiti // spaSTArtha prathamamardham / ato yatprAcyAH paThati / tAvatprayANAdiSu bhUpatInAmakAlavRSTiH prakaroti doSam / yAvadbhavetsaMcaratAM janAnAM tathA pazUnAM caraNAMkitA bhUriti tannimUlatvAdupekSyam / svayaM prasthAne sati mAgemadhye nAstyayaM doSaH / AvazyakayAtrAyAM dAnamAha jImUtAnAmiti / jImUtAnAM meghAnAM nirghoSa zabde akAlavRSTau vA jAtAyAM sUryedvoryathAzaktyA sauvaNe suvarNanirmite biMbe kRtvA bhUpo rAjA brAhmaNebhyo dadyAtattaH khecchayA gacchet / prasaMgADhuSTazakunAnAM dAnamAha / duHzAkunya iti // zakunasya bhAvaH zAkunyaM duSTaM ca tacchAkunyaM ca duHzAkunyaM tasminduSTe zakune prasthAnakAle saMbhUte sati sAjyaM saghRtaM svarNa viprebhyo datvA khecchAbhirgacchet / / 99 // atha zubhasUcakAn zakunAca zArdUlavikrIDitenAhaviprAzvebhaphalAnnadugdhadadhigosiddhArthapadmAMbaraM vezyAvAdyamayUracASanakulA baDhekapazvAmiSam // Aho ! Shrutgyanam
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 muhUrtaciMtAmaNau sadvAkyaM kusumeApUrNakalazacchatrANi mRtkanyakA ratnoSNISasitokSamadyasasutastrIdIptavaizvAnarAH // 10 // viprAzveti // viprA bahavo dvau vA na tvekaH azvaH prasiddhaH ibho hastI anunmattaH phalAnnadugdhadadhIni prasiddhAni gauH dhenuH siddhArthaH sarSapaH padmaM kamalaM aMbaraM vastraM svacchaM vezyA gaNikA vAdyaM mardalAdi mayUracASau pakSiNau nakulaH prasiddhaH baDhekapazuH rajjvAdibaddho vRSAdiH AmiSaM mAMsam sahAkyaM kAryasiddhirastvityAkidaM kusumAni caMpakAdIni ikSuH prasiddhaH sakalaH na tu khaMDitaH jalapUrNakalazaH saMmukhaH chatraM prasiddham mRttikA kanyA kumArI ratnaM mANikyAdi uSNISaM ziroveSTanam sito'kSaH zvetavRSaH ayamabaddho'pi madyaM prasiddham sasutastrI saputrA strI dIpto jAjvalyamAno'niriti // 10 // anyacchArdUlavikrIDitenAha AdIjanadhautavastrarajakA mInAjyasiMhAsanaM zAvaM rodanavarjitaM dhvajamadhucchAgAstragorocanam // bhAradvAjanRyAnaveninadA mAMgalyagItAMkuzA dRSTAH satphaladAH prayANasamaye rikto ghaTaH svaanugH||101|| AdIjaneti // AdazoM darpaNaM aMjanaM kajjalam dhautavastra ujjvalIkRtavastro rajakaH vstrniektaa mIno matsyaH AjyaM ghRtaM siMhAsanaM devAdeH zavameva zAvaM mRtakaM pRSThagAmilokarodanarahitam dhvajaH patAkA madhu kSaudram chAgo meSaH astraM dhanurAdi gorocanaM prasiddham bhAradvAjaH pakSI nRyAnaM sukhAsanAdi vedaninAdo vedadhvaniH mAMgalyaM prasiddha gItaM gAnam aMkuzo hastinivAraNArthamastram ete padArthAH gaMturbhUpateH prayANasamaye saMmukhaM dRzyamAnAH satphaladAH shubhphldaaH| tathA rikto jalarahito ghaTaH kuMbhaH svAnugaH svasya pazcAdbhAgagAmI so'pi zubhaphaladaH / kazyapaH / kAryasiddhirbhavedRSTe zave rodanavarjite / praveze rodanayutaH zavaH syAdazivapradaH // vasaMtarAjaH / AdAya riktaM kalazaM jalArthI yadi vrajeko'pi sahAdhvagena / pUrNa samAdAya nivartate'sau yathA kRtArthaH pathikastathaiveti / atha kaizcillagnavazena zakunA uktAH / lagne vAkpatizukrANAM brAhmaNAH saMmukhAH striyaH / budhazukrau ca keMdrasthau savatsA gauH pradRzyate // caMdraH sUryazca bhavati dazamastho ydaathvaa| dIpAdarzI sumanasau rajakA dhautavAsasaH // sutasthAne yadA saumyo vRSo baddhastu saMmukhaH / caMdro guruzca sahaje zvAno vAmAMgabhAgataH // sarve karmAyanavame bhAradvAjo'tha nAkulaH / cASasya darzanaM vA syAdvAmAMge'tyaMtadurlabham // Adityo rAhusaurI ca sahajasthau kumArikA / prauDhAnAM subhagAnAM vA darzanaM sarvakAmadam // SaSThe tRtIye karmAye bhaumazcettatphalaM bhavet / dAsyo vezyAH surA mAMsaM lAbhazcaiva sunizcitaH // saptASTapaMcame yasya jIvo jJo vA pravartate / A Aho! Shrutgyanam
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrAprakaraNam / 201 darzaSuSpamAMsAni surAdarzazca lAbhadaH // raahubhomshc maMdazca lagnAdyadi tRtiiygaaH| uddhRtaM gomayaM pazyecchIghraM lAbhadhanaM dizet // ityAdayaH zakunAH zakunagraMthebhyo jJeyA vistarabhayAdiha noktAH // 101 // athApazakunAn zArdUlavikrIDitenAhavaMdhyA carma tuSAsthi srplvnnaaNgaareNdhnkliibvitttailonmttvsaussdhaarijttilprvraatRnnvyaadhitaaH|| nagnAbhyaktavimuktakezapatitA vyaMgakSudhArtA asRk strIpuSpaM saraThaH svagehadahanaM mArjArayuddhaM kSutam // 102 // vaMdhyeti // vaMdhyA prasiddhA carma prasiddham tuSaM dhAnyAdituSam asthi sarpalavaNAni prasiddhAni aMgAro nidhUmo'gnipiMDaH iMdhanaM pAkayogyam kIbaH paMDhaH viT uddhRtA viSThA / astrI viSThAvizau striyAvityamaraH / tailaM prasiddham unmatto madyabhUtAdyAvezavAn vasA zarIrAMtardhAtuvizeSaH auSadhaM prasiddham ariH zatruH jaTilo jaTAvAn pravrAT saMnyAsI tRNaM prasiddham vyAdhito'cikitsyavyAdhimAn nagnaH aparihitavastraH kumAravyatiriktaH abhyaktaH kRtatailAbhyaMgo'snAtaH vimuktakezaH asaMyatakezaH patito madyapAnAdyabhizApavAn dvijaH vyaMgazchinnanAsikAdiH kSudhAtaH kSutpIDitaH asUk rudhiram strINAmRtuH saraThaH kakalAsaH svagehadahanaM svagehadAhaH mArjArayuddhaM prasiddham zutaM chikkA // 102 // anyadapi zArdUlavikrIDitenAha kASAyI guDatakrapaMkavidhavAkubjAH kuTuMbe kalirvastrAdeH skhalanaM lulAyasamaraM kRSNAni dhAnyAni ca // kArpAsaM vamanaM ca gardabharavo dakSe'tiruT garbhiNI muMDAbaradurvacoM'dhabadhirodakyA na dRSTAH shubhaaH||103 // kASAyIti // kASAyo rAgavizeSaH tena raktaM vastraM kASAyaM tadvAn guDatake prasiddha paMkaH kardamaH vidhavAkubjau prasiddhau kuTuMbe kaliH putrAdibhiH kalahaH vastrAdeH skhalanaM Adizabdena kamaMDaluchatrAdeH skhalanaM minimittaM svahastAtpatanam lulAyA mahiSAsteSAM samaraM yuddham kRSNavarNAni dhAnyAni mASAdIni kArpAsaM tUlam vamanaM vAMtam dakSe dakSiNabhAge gardabhazabdaH atiruTa krodhAdhikyam garbhiNI garbhavatI muMDo muMDitaziraskaH ArdrAbaraH AIvastraH durvacaH svamukhotthaM paramukhotthaM vA duSTavAkyam aMdhabadhirau prasiddhau udakyA rajasvalA strI ete padArthAH gaMtuH puMsaH yAnasamaye dRSTAH saMto na zubhAH kiMtu azubhaphaladAH / naardH| sarvadikSu kSutaM neSTaM gokSutaM maraNapradam / aphalaM tacchrutaM vAkyaM vRddhapInasakaitavairiti / auSadhe vAhanArohe vivAde zayane'zane / vidyAraMbhe bIjavApe kSutaM saptasu zobhanamiti // 103 // Aho ! Shrutgyanam
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 muhUrtaciMtAmaNau anyAJchakunAn zArdUlavikrIDitenAha godhAjAhakasUkarAhizazakAnAM kIrtanaM zobhanaM no zabdo na vilokanaM ca kapiRkSANAmato vytyyH|| nadyuttArabhayapravezasamare naSTArthasaMvIkSaNe vyatyastAH zakunA nRpekSaNavidhau yAtroditAH zobhanAH // 104 // godhAjAhaketi // godhA prANivizeSaH goha iti bhASayA / jAhako gAtrasaMkocI prANivizeSaH sakaraH prasiddhaH ahiH sarpaH zazakaH prasiddhaH yAnasamaye eSAM godhAdInAM kIrtanaM svamukhenAnyamukhena voccAraNaM zubham / na punareteSAM godhAdInAM zabdo rutaM athavA vilokanaM darzanaM zubhaM niSiddhamityarthaH / kapiRkSANAM kapInAM vAnarAdInAM RkSANAM bhallukAdInAM ato godhAdibhyo vyatyayo jJeyaH / yathA vAnarANAM bhallukAnAM kIrtanaM niSiddham teSAmeva da. rzanaM zabditaM vA na niSiddham zubhamityarthaH / nAttAra iti / nadyA gaMgAderuttAraNe bhaye bhayasaMbaMdhini kArye palAyanAdike praveze gRhapraveze samare saMgrAme naSTArthasya naSTadravyasya saMvIkSaNe gaveSaNe prAguktAH zakunAH vyatyastA viparItA jJeyAH / zubhazakunA viprAzvetyAdayo'zubhA jJeyAH / vaMdhyAcarmetyAdyazubhazakunAH zubhaphaladA jJeyAH / nRpeti / nRpadarzanArtha gamane yAtrAyAmuditA viprAzvetyAdayaH zakunAH zubhA jJeyAH / nRpAvaloke zakunaH prayANavadityuke rAjadarzanasya bhayasthAnatvAdviprAzvetyAdInAmapazakunatvaprAptau tadapavAdo'yam // 104 // athAnyadapyanuSTubhAha vAmAMge kokilA pallI potakI sUkarI ralA // piMgalA chuchukA zreSThA zivA purusssNjnyitaaH|| 105 // vAmAMge iti // kokilApallayau prasiddha potakI durgA sUkarI jAtyacaTakA ralA pakSivizeSaH / piMgalA bhairavI chuchakA chachaMdarI zivA sugAlI puruSasaMjJitAH punAmAnaH kapotakhaMjanatittirihaMsAdayaH ete gacchatAM rAjAdInAM vAmAMge zarIravAmabhAge zastAH syuH||105|| anyadapyanuSTubhAha chikkaraH pikkako bhAsaH zrIkaMTho vAnaro ruruH|| strIsaMjJakAH kAkaRkSazvAnaH syurdakSiNAH shubhaaH|| 106 // _ chikkara iti // chikkaro mRgajAtiH pikkakaH pakSivizeSaH bhAsaH zrIkaMThaH vAnaraH ete prasiddhAH rururmugavizeSaH strIsaMjJakAH strInAmAno mRgapakSiNaH dakSiNabhAgagAH zubhAH zeSAH prasiddhAH // 106 // Aho ! Shrutgyanam
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAtrAprakaraNam / athoktavyatiriktAnAM mRgapakSiNAM sAmAnyataH prAdakSiNyena zakunamanuSTubhAhapradakSiNagatAH zreSThA yAtrAyAM mRgapakSiNaH // ojA mRgA vrajaMto'tidhanyA vAme kharasvanaH / / 107 / / pradakSiNagatA iti // ruruvyatiriktamRgAH pakSiNaca yAtrAyAM prAdakSiNyena gatAzcalitAH zreSThAH zubhaphaladAH syuH paraMtu ojA mRgA viSamasaMkhyAstripaMcasaptAdayazcedrajaMto dRSTAstadA'tidhanyAH syuH / vAme iti svavAmabhAge kharasvano gardabhazabdo'tidhanyaH / atha zakunAnAM kiyatAM kAlavizeSainairbalyamAha / varAhaH / na grAme'raNyago grAhyo nAraNyo grAmasaMsthitaH / divAcaro na zarvaryA na ca naktaMcaro divA // dvaMdvarogArditastatra kalahAmiSakAMkSiNaH / ApagAMtaritA mattA na grAhyAH zakunAH kvacit || rohitAzvAjavAleya kuraMgoSTramRgAH zazAH / niSphalAH zizire jJeyA vasaMte kAkakokilau // na tu bhAdrapade grAhyAH sUkarAzca vRkAdayaH / zaraghRkSAdayaH krauMcAH zrAvaNe hasticAtakau // vyAghrakSavAnaradvIpimahiSAH sabilezayAH / hemaMte niSphalA jJeyA bAlAH sarve vimAnuSA iti / prabhagnazuSkadrumakaMTakISu zmazAnabhasmAsthituSAkuleSu / prAkArazUnyAlayajarjarISu saumyo'pi pApaH zakunaH prakalpyaH // daivajJamanohare / varaM zrayeddurjanakAlasarpo varaM kSipedvyAghramukhe svamaMgam / varaM taredvArinidhiM bhujAbhyAM nollaMghayedduH zakunaM kadApi // 107 // athAvazyaka kArye viruddhazakune jAte'pi parihAramanuSTubhAha Adye'pazakune sthitvA prANAnekAdaza vrajet // dvitIye SoDaza praNAMstRtIye na kacidrajet // 108 // 203 Adya iti // AvazyakakArye viruddhazakune jAte ekAdaza prANAn sthitvA ekAdazaprANaparicchedyaM kAlaM sthitvetyarthaH / tataH samIcIne zakune vrajet / tatrApi dvitIye viruddhe zakune saMvRtte SoDazasaMkhyAkAn prANAn sthitvA zubhazakune vrajet / tatrApi punastRtIye viruddhe zakune saMvRtte kvacidapi na vrajet / kiMtu parAvRttya gRhamAgacchet / daza gurvakSaraiH prANa iti| kazyapena tu prANAyAmatrayameva pratIkSyamityuktam / yAyI viruddhaM zakunamAdau dRSTrA prayatnataH / prANAyAmatrayaM kuryAdvitIye dviguNaM caret // tRtIye punarAvRtya zAMtyA yAyAdinAM - tare iti // 108 // atha yAtrAnivRttau gRhapravezamupajAtyAha yAtrAnivRttau zubhadaM pravezanaM mRdudhuvaiH kSipracaraiH punargamaH // dvIze'nale dAruNabhe tathograbhe strIgehaputrAtmavinAzanaM kramAt // 109 // yAtrAnivRttAviti // mRdUni citrAnurAdhAmRgarevatyaH dhruvANi rohiNyuttarAzca ebhirnakSatraiH rAjJo yAtrAnivRttau pravezanaM zubhadam / kSipracarairnakSatraiH azvinIpuSyahastAbhi Aho! Shrutgyanam
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 muhUrtaciMtAmaNI jidbhiH zravaNadhaniSThAzatatArApunarvasusvAtIbhi pravezane punarapi gamo yAtrA syAt / tasmAdetAni madhyamAni / dvIzAdinakSatreSu praveze kramAt khyAdInAM nAzaH yathA vizAkhAyAM praveze striyA rAjJyA nAzaH / kRttikAyAM praveze gRhaM dagdhaM syAt / dAruNabhe mUlajyeSThArdrAzleSAsu praveze putrasya nAzaH ugrabhe pUrvAtraya bharaNImaghAsu praveze AtmanaH svasyaiva rAjJo nAzaH syAdityarthaH / lagnAdivicAro gRhapravezaprakaraNAjjJeyaH / atredaM vicAryam / yatra mAse yAtrA kRtA tanmAsAnnavame mAsi yAtrAdinAnnavamadine ca pravezo na vidheyaH / guruH / nirgamAnnavame mAsi pravezo naiva zobhanaH / navame divase caiva pravezaM naiva kArayediti // 109 // atha vivAhaprakaraNoktadoSAtidezaM prAguktadoSAMzca ziSyANAmavismaraNArthaM maMju - bhASiNyAha ayanarkSamAsatithikAlavAsarodbhavazUlasaMmukhasitajJadikkapAH // bhRguvakratAdiparighAkhyadaMDakarUmRtu jAdyazaucamapi cotsavAdikam // 110 // akSaiti // ete ayanazUlAdayo doSA vivAha prakaraNoktadoSAzva yAtrAyAM neSTAH tatrAyanazUlaH saumyAyane sUryavidhU tadottarAmiti mAsodbhavaH zUlo dvividhaH graMthAMtaroktaH vRSAditritrirAziSvarke prAcyAdidikSu na gaMtavyamityekaH / kapATakaMTakAdizva dvitIyastu svarodaye / trayastrayo vRSAdyAzca pUrvAzAdi budhaiH kramAt // rAzayo dvAdazaivaM tu meSAMtAH sRSTimArgagAH / yatra pUrvAdikASThAyAM vRSarAzyAdigo raviH / sA dizAstamitA jJeyA tisraH zeSAH sadoditA iti / kapATakaMTakAdiryathA / kapATaM pUvato jJeyaM kArtikAditrikaM tathA / nabhasyato vAstumadhye madhorekena kaMTaka iti jyotiSArkavacanAt / nakSatrazUlaH / na pUrvadizi zakrabhe na vidhusaurivAre tatheti / tithizUlaH yoginInavabhUmya iti saMmukhasitajJa dikkapAH saMmukhaH zukraH saMmukho budhaH saMmukho diksvAmI lalATI bhRguvakratAdi AdizabdAt kSINatvAstamitatvaparAjitatvabAlyAdikam vakrAstanIcetyuktam paridhAkhyadaMDaH pUrvAdiSu caturdizvityuktaH khyUtujAdyazaucam svastrIRtujaM ArtavaM snAnakAlaparyaMtam azaucaM jananAzaucaM maraNAzaucaM ca utsavo dIpotsavaH Adizabdena vivAhavratabaMdhanAdiriti // 110 // anyadapi maMjubhASiNIchaMdasAha mRtapakSariktaravitarkasaMkhyakAstithayazca sauriravibhaumavAsarAH // api vAmapRSThagavidhustathADalo vasupaMcakAbhijidyApi dakSiNe // 111 // Aho! Shrutgyanam
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAstuprakaraNam / 205 mRtapakSeti // mRtapakSaH tamobhuktatArAH smRtA vizvasaMkhyA ityAdyuktaH riktaravitarkasaMkhyakAH caturthInavamIcaturdazIdvAdazISaSThayastithayaH upalakSaNatvAdaSTamIpUrNimAmAvAsyAzuklapakSapratipadaH sauribhaumaravivArAH vAmaSTaSThagavidhuH ajavRSabhamithunakulIrA ityAdi jAtakoktyA vAmapTaSTharAzigataH ADalo rave to'bjabhonmitiriti bhramaNamapi jJeyam / vasupaMcakaM dhaniSThottarArdhAtpaMca nakSatrANi abhijinmuhUrtazca dakSiNe vaya'H ete paMcAMgadoSAH // 111 // atha lagnadoSAn sragdharayAha lagne janmarmatanvormRtigRhamahitAca SaSThaM tadIzA vA lagne kuMbhamInaHnavalavatanUcApi pRSThodayaM ca // pRSThAzAmRkSasaMsthaM dazamazaniratho saptame cApi kAvyaH keMdre vakrAzca vakrIgrahadivasavivAhoktadoSAzca nessttaaH|| 112 // iti muhUrtaciMtAmaNau yAtrAprakaraNaM samAptam // lagne iti // janmarAzerjanmalagnAdvA'STamagRhaM ahitacchitrujanmarAzerjanmalagnAdvA SaSTham lagne yAtrAlagne tadIzAH teSAM janmarAzijanmalagnAbhyAmaSTamabhavanayoH svAminaH ripujanmarAzijanmalagnAbhyAM SaSThabhavanayoH khAmino vA kuMbhamInayornavalavo navAMzI lagnaM ca / pRSThodayA gojAzvikarkimithunAH samRgA nizAkhyAH pRSThodayA vimithunA ityuktAH pRSThAzAsaMsthamRkSaM gaMtavyadigvilomalagnam dazame zaniH saptama kAvyaH zukraH keMdre vakrAH vakriNo grahAH vakrigrahavArAzca ete doSA vivAhoktadoSA utpAtAn sahapAtadagdhatithibhirityAdhuktAste sarve yAtrAyAM vAH / tatra saptamazukravyatirikto jAmitradoSo nAstIti jJeyam // 112 // iti pramitAkSarAyAM yAtrAprakaraNaM samAptam // // atha vaastupkrnnmaarNbhH|| atha vAstuprakaraNaM vyAkhyAyate / gRhanirmANaprayojanaM bhaviSyapurANe / gRhasthasya kriyAH sarvA na siddhyaMti gRhaM vinA / yatastasmAgRhAraMbhapravezasamayau bruve // gRhaM svasattAkam / na siddhyaMti niSphalA bhavaMtItyarthaH / ityetanmanasyAlocya grAmAdiSu svasya zubhAzubhaM lAbhAlAbhAdivicAraM zArdUlavikrIDitenAha yajhaM vayaMkasutezadimitamasau grAmaH zubho nAmabhAsvaM varga dviguNaM vidhAya paravargADhyaM gajaiH zeSitam / / kAkiNyastvanayozca tadvivarato yasyAdhikAH so'rtha do'thadvAraM dvijavaizyazUdranRparAzInAM hitaM pUrvataH // 1 // yadbhamiti // nAmabhAt vyAvahArikanAmamAt vyAvahArikanAmarAzeH yasya grAmAderbha Aho! Shrutgyanam
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 muhUrtaciMtAmaNau rAziH sa cehitIyo navamaH paMcamaH ekAdazasaMkhyo dazamazca syAttadAsau grAmaH svasya zubhaH syAt / anyathA na zubha ityarthaH / yathA nIlakaMTharAzezcikAkhyAtpaMcamo mInarAzizcaraNAdreratazcaraNAdrinIlakaMThasya vAsayogyaH / atra nAmarAzireva grAhyaH / kAkiNyAM vargazaddhau ca vAde yate svarodaye / maMtre punarbhavaraNe nAmarAzeH pradhAnateti / atha grAmAtmanoruttamarNatvamadhamarNatvaM cAha / svaMvargamiti vargAstu / akacaTatapayazavargAH khagezamArjarasiMhazunAm / sarpAkhumRgAvInAM nijapaMcamavairiNAmaSTau ityuktaaH| tatra yasya puMso yatsaMkhyAko vargo garuDAdistadvargasaMkhyAM dviguNAM vidhAya parasya grAmAdervargasaMkhyayAnyAM ca kRtvA gajairaSTabhiH zeSitamavaziSTaM tAH puMsaH kAkiNyo jJeyAH evaMgrAmAderapi vargasaMkhyAM dviguNAM kRtvA parasya puMso vargasaMkhyayAnyAM kRtvA garbhajedavaziSTAH grAmasya kAkiNyo bhvNti| evamanayoH puruSagrAmayoH kAkiNInAM vivarAdyasyAdhikA avaziSyate so'rthadaH parasya lAbhadaH / yathA nIlakaMThasya vargaH sarpaH tatsaMkhyA 5 dviguNA 10 caraNAdrivargaH siMhaH 3 tatsaMkhyayA yuktA 13 gajabhaktAvazeSaM 5 nIlakaMThasya kAkiNyaH evaM grAmavargasaMkhyA 3 dviguNA 6 nIlakaMThavarga 5 saMkhyayA yuktAH 11 aSTabhaktA zeSaM 3 grAmasya kAkiNyaH dvayoraMtarazeSaM 2 nIlakaMThasyAdhikatvena dAtRtvAdravyahAnirityarthaH / uktaM ca / vaM varga dviguNIkRtya paravagaiNa yojayet / aSTabhistu haredbhAgaM yo'dhikaH sa RNI bhavediti / atha dvAravezanamAha atheti dvijAdirAzInAM puMsAM krameNa pUrvataH prAcyAdidikcatuSTaye dvAraM hitam / yathA / dvijarAzInAM karkavRzcikamInAnAM pUrvadizi vaizyarAzInAM dRSakanyAmakarANAM dakSiNadizi zUdrarAzInAM mithunatulAkuMbhAnAM pazcimadizi nRparAzInAM meSasiMhadhanuSAM uttaradizi dvAraM hitam // 1 // atha rAziparatvena grAmavivAse niSiddhasthAnAni vasaMtatilakayAha gosiMhanakramithunaM nivasenna madhye grAmasya pUrvakakubho'lijhaSAMganAzca // karko dhanustulabhameSaghaTAzca tadvadvargAH svapaMcamaparA balinaH syureNdryaaH||2|| gosiMheti // vastumiSTasya grAmasya vastravibhAgavannavadhA vibhAgaM kRtvA madhye vibhAge gosiMhanakramithunaM na nivaset SasiMhamakaramithunarAzimaMtaH puruSA na vseyuH| atha pUrvakakubhaH pUrvadizAto'STadikSu alidRzcikaH tadAdirAzimaMtaH puruSA na vaseyuH / yathA / pUrvasyAM vRzcikaH AgneyyAM jhaSo mInaH dakSiNasyAM kanyA nairRtyAM karkaH pazcimAyAM dhanuH vAyavyAM tulA uttarasyAM meSaH IzAnyAM kuMbhaH na vasedityarthaH / yathA / avargaH pUrvasyAm kavarga AneyyAm cavargoM dakSiNasyAm TavargoM nairRtyAt tavargaH pazcimAyAm pavargoM vAyavyAm yavarga uttarasyAm zavarga IzAnyAm balI ityarthaH / kIdRzA vargAH svapaMcamaparAH svasmAtpaMcamaH Aho ! Shrutgyanam
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAstuprakaraNam / 207 . paraH zatruryeSAM te / yasya vargaH pUrvasyAM balI tena pazcimAyAM dvAraM nivAso va vidheyaH / evaM kavargAdimadbhirapi vAyavyAdau dvAraM nivAso vA na vidheyaH // 2 // atheSTanakSatrAyAbhyAM iSTabhUmyA vistArAyAmAviMdravajeMdravaMzA pUrvArdhenAhaekoniSTakSahatA dvitithyo rUponiteSTAyateM nAgaiH // yuktA 'ghanaizcApi yutA vibhaktA bhUpAzvibhiH zeSamito hi piMDaH // 2 // ekoniteti / sveSTAyeti ca // tatra rAzikUTAdikaM sarve daMpatyoriva ciMtayediti vasiSThotteryadeva nakSatraM vyavahAranAmnA vivAhoktamelApakavidhinA zubhadaM syAttadeva sveSTabhaM kalpyam / yazca dhvajAdyaSTAyeSu viSama Aya IpsitaH syAtsa eveSTAyaH kalpyaH tAbhyAM vistArAyAmajJAnam / yathA nIlakaMThasyAnurAdhAnakSatraM tasya rohiNyA saha melApakaH saMbhavatItISTabhaM rohiNI kalpitam tatsaMkhyA 4 ekoniteSTarkSa 3 anena dvitithyo 152 hatAH 496 iSTAyaH siMhaH kalpitaH tRtIyaH rUponita iSTAyaH 2 aneneMdunAgAH 81 guNitAH 162 tairyutAH 618 ghanaizca 17 yutAH 639 bhUpAzvibhi 216 vibhaktaH 203 idameva kSetraphalaM gRhasya iSTAyanakSatrabhavam / atha kalpitadairdhya 29 anena bhakto labdho vistAraH 7 atha kalpitavistRtiH 7 bhakto labdhadairdhya 29 atra gopirAjAcAryakRtaM sUtram / viSNuM vyekAyagobhU 19 hatibhayuji phalaM gopirAjo bhazeSAtsAyaM vAhASTidRgneSTa 216 yutamahi8 hatA dRk 2 prakRtyA 29 khyavizve 13 // bANAH 5 siddhA 24 Ti 16 nAgo< DDa 27 tidhRti 19 giriza 11 tryA 3 kRtIM 22 dra 14 rtu 6 taccA 25 tyaSTyaM 17 ka 9 kSmA 1 nakhe 20 nA 12 rNava 4 vikRti 23 dinA 15 dyA 7 kRtI 22 bheMdu 18 kASThAH 20 // gopirAjaH / viSNum vyekAyago bhUhatiyujisati bhazeSAt ahihatA dRkprakRtyAkhyavizvAdayaH sAyaM phalamAhetyanvayaH / vigataH eko yasmAtsa vyekaH sa cAsau Ayazca vyekAyaH dhvajAdiriSTAyaH sa ca gobhuvazca eSAM hatiH parasparaguNanaM vyekAyagomUhatizca maM ca vyekAyagomUhati tayoryuk vyekAyagobhUhatibhayak tasmin sati bhazeSAt bhai 27 bhakte sati yaccheSaM tasmAdviSNunAmAnaM ziSyaM ahihatA aSTaguNitA dRk dvau prakRtyAkhyA ekaviMzatiH vizve trayodazetyAdayo gRhakSetraphalam sAyaM iSTAyasahitam Aha vadati / atrodAharaNam iSTAyaH 3 vyekaH 2 gobhU 19 hatiH 38 iSTarkSa rohiNI tatsaMkhyayA 4 yutam 42 asmAdvaiH 27 zeSaM 15 etatsaMkhyayA phalam 25 ahi 8 hatam 200 sAyaMm 203 idaM sveSTAyanakSatrabhavaM kSetraphalaM / pUrvasamameva mahAgRhapramANamAha / veti vA athavA iSTAyasahitaM jAtaM yat kSetraphalaM aSTidRgneSTayutaM aSTizca dRzazva aSTidRzaH aSTidRgbhiH SoDazAdhikadvizatyA 216 hato guNito ya iSTaH eka dvitryAdyaMkaH tena yuktaM kAryaM tanmano'bhISTasya mahAgRhasya kSetraphalaM syAdityarthaH / atraivAcAryaprapautrago Aho! Shrutgyanam
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 muhUrtaciMtAmaNau pirAjasyApi padyam / iSTavyimunIMdavo dvirAha 8 hRccheSAtyajetsvAyato nocecchuddhyati zodhyamaSTasahitAccheSaM trihRtsAgrakam cetsyAdiSTayutaM yathA tu tadazeSaM syAdatho rAmahRtprAptannAdvikarAnvitAH phalamabhISTAyarkSajaM jAyate // siddhairbhaktaH syAtkarAdISTadIrghamAnArtha caikAdinighnAn bhabhogAn / tAvadyAvatprakSipediSTabhAni vistAraH syAdiSTadairyeNa bhakte // 3 // atheMdravaMzottarArdhena dhvajAdyAyAnvadannAyairvarNaparatvena ca dvAranivezanamupajAtyAhasveSTAyanakSatrabhavo'thadairghyahRtsyAdvistRtivistRtihRcca dIrghatA // AyA dhvajodhUmaharizvagokharebhadhvAMkSakAH piMDa ihASTazeSite // 4 // dhvajAdikAH sarvadizi dhvaje mukhaM kArya harau pUrvayamottare tathA // prAcyAM vRSe prAgyamayogaje'thavA pazcAdudakpUrvayame dvijaaditH||5|| ___ AyA iti // dhvajAdikA iti // piMDe kSetraphale aSTazeSite yadavaziSTaM tatparimitA dhvajAdikA AyAH syuH dhvajadhUmau prasiddhau hariH siMhaH zvA kukkuraH gautaSaH kharo gardabhaH ibho hastI dhvAMkSakaH kAkaH svAthai kaH sarvadizIti dhvajAkhye Aye sarvadizi dikcatuSTaye'pi gRhadvAraM kAryam / harau siMhAye pUrvadakSiNottaradikSu dvArANi syuH na pazcimadizi / tathA vRSAkhye prAcyAM dizyeva dvAraM kArya nAnyadikSu gajAkhye Aye prAgyamayoH pUrvadakSiNadizoH gRhadvAraM kAryam AyAnAM prayojanamAha vizvakarmA / vRSasiMhau gajazcaiva kuMDe karpaTakATayoH / dvipaH punaH prayoktavyo vApIkUpasaraHsu ca // mRgeMdramAsane dadyAcchayaneSu gajaM punaH / vRSaM bhojanapAtreSu chatrAdiSu punarvajam // agnivezmasu sarveSu gRhe vahnayupajIvinAm / dhUmaM niyojayetkecicchrAnaM mlecchAdijAtiSu // kharo vezyAgRhe zasto dhvAMkSazcApi kuTISu ca / tRpasiMhau dhvajazcApi prAsAdapuravezmasu // gajAye vA dhvajAye vA gajAnAM sadanaM zubham / azvAlayaM dhvajAye vA kharAye vRSabhe'pi vA // uSTrANAM maMdiraM kAryaM gajAye vA vRSe dhvaje / pazusadma vRSAye vA dhvajAye vA zubhapradam // zayyAsu vRSabhaH zastaH pIThe siMhaH zubhapradaH / amatrachatravastrANi vRSAye vA dhvaje'pi vA // pAdukopAnahI kArya siMhAkhye'pyathavA dhvaje / uktAnAmapyanuktAnAM sarveSAM ca dhvajaH zubha iti / atha brAhmaNAdivarNaparatvena dvA. ranivezanamAha dvijAdito athaveti / brAhmaNAdivarNavibhAgena pazcAdudakpUrvayame / yathA / brAhmaNasya pazcAnmukhaM dvAraM kSatriyasyodaGmukham vaizyasya pUrvamukham zUdrasya dakSiNamukhamityarthaH / zrIpatiH / dhvaje pratIcImukhamagrajAnAmudaGmukhaM bhUmibhRtAM ca siMhe / vizo vRSe prAgvadanaM gaje tu zUdrasya yAmyAnanamAmanaMtIti // 4 // 5 // __ atha gRhAraMbhe viziSyakAlaniSedhamupajAtyAhagRhezatatstrIsukhavittanAzo'rkeDIjyazukre vibale'stanIce / kartuH sthiti! vidhuvAstuno purasthite pRSThagate khaniH syAt // 6 // Aho ! Shrutgyanam
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 209 vAstuprakaraNam / gRhezati // advIjyazukre vibale nirbale aste astaMgate nIcarAzigate sati kramAt gRhezatatstrIsukhavittanAzo bhavati / yathA / sUrye nirbale nIcasthite gRhezasya naashH| iMdau caMdre nirbale astamite nIcagate vA gRhezasya strInAzaH / gurau Ijye nirbale'stage nIcagate vA gRhezasya sukhanAzaH / zukre nirbale'stage nIcagate vA vittanAzaH / vasiSThastu / nIce zatragate jIve zukre caMdre'tha vA ravau / nirmitaM sadanaM zazvadatiniHsvatvamApnuyAditi / astadoSo'tra na grAhyaH prAtidaivasiko budhaiH / nAste doSaH sadA caMdre na maitre'bjasya nIcateti / karturiti / yannakSatre dinacaMdrastadvidhubham / yadgRhasya vistArAyAmavazAdutpannabhaM tadgRhabhaM tasminpurasthite saMmukhasthe sati kartugRhanirmANakartustagRhe sthitirnivAso na syAt / pRSThagate vA vidhuvAstunobhai sati khaniH khananaM corakRtApahAraM tahazAtsarvasvahAniH syAdityarthaH / puraH pRSThasthitatvaM ca digdvArabhakrameNa / yathA / gRha dvAraM yasyAM dizi vidhitsitaM tadikSatre ca gRhAraMbho na kAryaH / vAmadakSiNanakSatreSu gRhAraMbhaH sukhena kAryaH / yaduktaM bramazaMbhunA / gRhAyalabdhaRkSe ca yannakSatre ca caMdramAH / zalAkAsaptake deyaM kRttikAdikrameNa ca // vAmadakSiNabhAge tatprazastaM zAMtikArakam / agre pRSThe na dAtavyaM yadIcchecchreya AtmanaH / / RkSaM caMdrasya vAstozca agre pRSThe na zasyata iti / ayamAzayaH / kRttikAdisapta nakSatreSu anurAdhAdisaptasu vA gRhanakSatre caMdranakSatre ca sati pUrvadvAraM pazcimadvAraM vA na kAryam / tatra caMdraH pRSThasthito'grasthito vA bhavati evaM maghAdi saptasu dhaniSThAdi saptasu vA gRhanakSatre caMdranakSatre vA sati dakSiNadvAramuttaradvAraM vA na kAryamityarthaH // 6 // idAnIM vyayakathanapuraHsaraM saphalamaMzakajJAnaM upajAtyAhabhaM nAgataSTaM vyaya Irito'sau dhruvAdinAmAkSarayuka spiNddH|| taSTo guNairiMdrakRtAMtabhUpA vaMzA bhaveyurna zubho'tako'tra // 7 // bhamiti // prAguktadizAkalpitaM yagRhabhaM tannAgairaSTabhistaSTaM avaziSTaM vyaya iiritH| yathA rohiNIbhaM 4 ayameva vyayaH asau vyayaH dhruvAdinAmAkSarayuk dhruvAdinAmAnyadhunaiva vakSyati / yAni dikSu dvArANi cikIrSitAni tadanurodhena yadAgataM dhruvAdinAma tadakSarasaMkhyayA yuktaH tataH sa piMDaH prAgAnItapiMDayuktaH guNestribhistaSTo bhaktAvaziSTaH ekadvitrizeSeNa iMdrayamarAjasaMjJakAstrayoM'zAH syuH / atra gRhAraMbhe'tako yamAkhyo'zako na zubhaH / arthAdiMdrarAjAnau zubhaphaladau // 7 // atha zAlAdhruvAdyAnayanamanuSTubhAhadikSu pUrvAditaH zAlA dhruvAbhUtau kRtA gjaaH|| zAlAdhuvAMkasaMyogaH saiko vezmadhruvAdikam // 8 // dikSviti // prAcyA dvAre cikIrSite zAlAdhruvAMka ekaH dakSiNasyAM dvau pazcimAyAM Aho! Shrutgyanam
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 muhUrtaciMtAmaNI kRtAzcatvAraH uttarasyAM gajA aSTau / atha dikparatvena yAvaMti dvArANi ekaM dve trINi catvAri vA cikIrSitAni tAvatAM zAlAdhruvAMkAnAM saMyogaH saikaH ekayutaH san dhruvAdikaM vezma gRhaM syAt / yathA / pUrvasyAM pazcimAyAM dvAre abhISTe zAlA dhruvau 1 / 4 anayoryogaH 5 saikaH 6 gRhaM jAtaM kAMtAkhyam evaM pUrvadakSiNottaradikSu zAlAdhruvANAM 1,2,8 saMyogaH 11 saikaH 12 dhanadAkhyaM gRham dicatuSTaye vijayAkhyaM gRhaM SoDazamiti // 8 // atha dhruvAdInAM nAmAkSarasaMkhyAM pathyAvaRchaMdasAha - tithyarkASTaSTigorudraza nAmAkSaraM trayam // bhUyabdhISvaMgadigvahnivizveSu dvau nage'bdhayaH // 9 // tithyarketi // dikSu pUrvAdita ityAdinA yat dhruvAdi vezma samAgataM tasya zAlAnuvAMkasaMyogaH saiko vezmetyuktadizAsaMkhyAmavadhArayet / sA cetsaMkhyA paMcadazI dvAdazI aSTamI SoDazI navamI ekAdazI caturdazI vA syAttadA gRhanAmAkSaraM trayAtmakaM syAt / yathA 15,12,8,16,9,11,14, atra trINyevAkSarANi saiva saMkhyA / prathamA dvitIyA caturthI paMcamI SaSThI dazamI tRtIyA trayodazI vA syAt tadA gRhanAma dvau akSaradvayAtmakaM syAt / yathA 1,2,4,5,6,10, 3,13 atra dve akSare punaH sA saMkhyA saptamI syAttadA abdhayazcaturakSaraM gRhanAma / yathA 7 atra catvAryakSarANi // 9 // atha yadyapi dhruvAdinAmAkSarasaMkhyAjJAnaM prAkpadye naiva jAtaM tathApi tanmadhye kAni zubhAni kAnyazubhAnItyasadRzaphalasUcanArthaM SoDazagRhANAM nAmAni AryAgIticchaMdasAhadhruvadhAnye jayanaMdau kharakAMtamanorama sumukhadurmukhogram // ripudaM vittadanAze cAdaM vipulavijayAkhyaM syAt // 10 // dhruvadhAnyeti // atrAryAgItilakSaNaM vA AryApUrvArdha yadi guruNaikenAdhikena nidhane yuktam / itarattadvannikhilaM yadIyamuditeyamAryAgItiriti / atrAryApUvArdhe || || || || |||si'' uttarArdhe || ss || sssss || sss sAmAnyalakSaNamapyanusaMdheyam / vizeSalakSaNasya sAmAnyalakSaNAdhInatvAt nidhane prAMte dhruvamUrdhvamukhaM prathamaM gRham / dhAnyaM pUrvadvAraM dvitIyam / jayaM dakSiNadvAraM tRtIyam / naMdaM prAkdakSiNadvAraM caturtham / kharaM pazcimadvAraM paMcamam / kAMtaM prAkpazcimadvAraM SaSTham / manoramaM dakSiNapazcimadvAraM saptamam / sumukhaM prAgdakSiNapazcimadvAramaSTamam / durmukhamuttaradvAraM navamam / ugraM pUrvottaradvAraM dazamam / ripudaM vipakSAkhyaM dakSiNottaradvAramekAdazam / vittadaM pUrvadakSiNottaradvAraM trayodazam / nAzAkhyaM pazcimottaradvAraM dvAdazam / AkradaM prAkpazcimottaradvAraM caturdazam / vipulAkhyaM dakSiNapazcimottaradvAraM paMcadazam / vijayaM caturdidvAraM SoDazam // 10 // Aho! Shrutgyanam
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 211 vAstuprakaraNam / atha keSAMcinmatena gRhasyAyAdinavakamupajAtikApathyAvakrAbhyAmAhapiMDe navAMkAM9gagajAgni 3nAga8nAgAndhinAgairguNite krameNa // vibhAjite nAgaTanagAMka9sUrya 12nAga 8kSatithya15rpha 27khabhAnubhi120zca // 11 // Ayo vAroM'zako dravyamRNamRkSaM tithiyutiH|| AyuzcAtha gRhezarbhagRhabhaikyaM mRtipradam // 12 // piMDa iti / Aya iti ||piNdde kSetraphale navadhA sthApite krameNa navAdimirakairguNite krameNa nAgAdibhiraMkairbhakte ca sati yadavaziSTaM tadAyAdikaM syAt / yathA / kSetraphalaM navabhirguNitaM aSTabhirbhaktaM ziSTamAyaH syAt / tadyathA / piMDaH 203 navaguNitaH 1827 aSTabhakte zeSaM 3 siMhAyo jAtaH evaM sarve'pyAnItAH vAraH 7 aMzakaH 3 dravyam 4 RNam 1 nakSatram 4 rohiNItithizcaturthI 4 yogaH 2 prItiH AyuH 64 / uktaM ca / goM 9 ka 9 va6STa 8 guNA 3 STa < nAga < jaladhi 4 vyAlai 8 hataM bhUphalaM nAgA < yaM 7 ka 9 divAkarA 12 STa 8 bha 27 tithI 15 yogaiH 27 khasUrye 120 bhajet / AyaM vAramathAMzakaM dhanamRNaM tArAM tithiM ciMtayedyogaM cAyuritIha zeSakapade bhAgairhate tAMtrikairiti / athaiSAM prayojanam / viSamAyaH zubhAyaiva samAyaH zokaduHkhadaH / vArANAM ca / sUryAravArarAzyaMzAH sadA vahnibhayapradAH / yathA / gaNitAgato bhaumavAraH sa niMdyaH tadrAzI meSavRzcikau tau niMdyau tadaMzA yasmin kasmiMzcillagne meSavRzcikanavAMzA niSiddhAH / evaM sUryavAro'pi anyeSAM vArarAzyaMzAH zubhAH aMzAnAM ca / gRhasyAgatanakSatraM tahirAzyAtmakaM yadi / tannavAMzavazAttatra jJAtavyaM sarvadA gRhamiti / kRttikA dvirAzyAtmikA tatraikAvazeSe meSaH vyAdizeSe vRSaH mRge vyadhike zeSe mithunam anyathA dRSaH punarvasAvapyaMzakatrayaM yAvanmithunam anyathA karkaH evamuttarAphAlgunyAdiSu dvirAzyAtmakeSUhanIyam / na tu niHsaMdigdheSvazvinyAdiSu dhanarNayozca / dhanAdikaM gRhaM vRddhau nirdhanaM yahaNAdhikAmiti / nakSatrasya / vipatpradA vipattArA pratyarA pratikUladA / nidhanAkhyA tArakA tu sarvadA nidhanapradA / asyArthaH / gRha karturnakSatrAgRhamasaMkhyA navabhaktAvaziSTaM yadi vipattArAdikaM syAt tadA tagRhamaniSTaM syAt / anyathA zubhamiti / kazyapaH / datte duHkhaM tRtIyaH paMcamaGkh yazaH kSayam / AyuHkSayaM saptama* kartRbhAdyadi sadmabhamiti / yadA tu gRhakarturgRhasya caikameva nakSatraM tatra svayameva nirNayamAha / gRheti / gRhezarsa khAminakSatraM prAguktaprakAreNAnItaM gRhabhaM ca tayoraikyaM ekameva cer syAttagRhakartumaraNapradaM syAt / gRhasya tatpatestvekaM dhiSNyaM cennidhanapradamiti vsisstthokteH| vAstuzAstre dvirAzyAtmakabheSu raashyaadinirnnyo'nythaabhihitH| azvinyAditrayaM meSe siMhe proktaM mghaatrym| Aho! Shrutgyanam
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 muhUrtaciMtAmaNau . mUlAditritayaM cApe zeSeSu nava rAzaya iti / ayaM pakSo vAstuzAstre navAMzAnukteruktaH / gRhasya nakSatrarAzijJAne varNoM vazyamityAdyuktaprakAreNa gRhasvAminakSatrarAzivazAdaTitAdivicAro vidheyaH / tatra nADIvedhe prAzastyamuktaM ciMtAmaNau / sevyasevakayozcaiva gRhatatsvAminorapi / parasparaM mitrayozcedekanADI prazasyata iti tithiprayojanaM darza riktAM ca varjayediti / yogAnAmapi duSTayogAzca varNAH / AyuHprayojanaM tAvatkAlaM gRhAvasthitiriti / atrAbhISTAMzAdisiddhyartha aMgulAdikaM prakSipya vizodhya vA kSetraphalaM sAdhyam // 11 // 12 // atha gRhAraMbhe vRSavAstucakraM zAlinIbhyAmAhagehAdyAraMbhe'bhAvatsazIrSe rAmai 3 hoveda 4 bhairagrapAde // zUnyaM vedaiH 4 pRSThapAde sthiratvaM rAmaH3pRSThe zrIyugai 4 dakSakukSau // 13 // lAmo rAmaiH 3 pucchagaiH svAminAzo vedai khyaM vAmakukSau mukhasthaiH // rAmaiH pIDA saMtataM vArkadhiSNyAdazvairudradigbhi 10 ruktaM hystst||14|| gehAdyAraMbha iti / lAbho rAmairiti // gehaM gRhaM Adizabdena prAsAdagrAmAdi tadAraMbhe sati arkabhAt sUryAkrAMtanakSatrAt rAmaistribhirbhaH vRSasya vatsasya zIrSasthitaiH sadbhiH dAhaH phalaM syAt / tato vedabhaiH agrapAde puraHsthitapAdadvayasthitaiH zUnyaM gRhaM janavAsarahitaM syAt / tatazcaturbheH pRSThapAdadvayasthaiH sthiratvaM gRhakartuH tato rAmaiH pRSThasthaiH zrIH syAt / tato yugaizcaturbhiH dakSiNakukSisthitaiH lAbhaH / tatastribhiH pucchagaiH svAmino gRhakaturnAzaH tato vedaiH vAmakukSau sthitaiH naivyaM dAridyam tatastribhirmukhasthaiH gRhakartuH pIDA saMtataM anavarataM syAt / uktaM ca bhrAtRcaraNaiH / trivedavedAgniyugAgnivedatrikeSu bhAnoH zazibhaM gRheSu / dAho vinAzaH sthiratA dhanaM zrIH zUnyaM ca dAridyamRtI krameNeti / athaitasya niSkRSTArthamAha / veti arkadhiSNyAdazvaiH saptabhairasatphalam tatoruDhairekAdazadhiSNyaiH satphalam tato digbhirdazanakSatrairasatphalaM syAditi / uktaM ca / ravibhAtsapta neSTAni zubhAnyekAdazASTabhAt / dazazeSANyaniSTAni sAbhijidRSavAstunIti // 13 // 14 // atha sUryacaMdramAsaikyena prAgAdidikSu dvArANi gRhanirmANanakSatrANi ca stragdharayAhakuMbhe'rke phAlgune prAgaparamukhagRhaM zrAvaNe siMhakoH pauSe nakre ca yAmyottaramukhasadanaM gojagerke ca rAdhe // mArge jUkAlige sat dhruvamRduvaruNasvAtivasvarkapuSyaiH sUtIgehaM tvadityAM haribhavidhibhayostatra zastaH prveshH|| 15 // kuMbherka iti // kuMbhasthe sUrye phAlgune ca mAsi prAgaparamukhagRhaM prAGmukhaM pazcimamukhaM vA gRhaM sat zubhaphalaM syAt / zrAvaNe mAse siMhakarkisaMkrAMtyozca prAGmukhaM pazcimamukhaM vA gRha Aho ! Shrutgyanam
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAstuprakaraNam / syAt / pauSe mAse nake makarasaMkrAMtau ca prAgaparamukhaM gRhaM syAt / atha gojage'ke suSameSage sUrye rAdhe vaizAkhe mAsi yAmyottaramukhaM sadanaM zubhaM syAt / mArge mArgazIrSe jUkAlige tulAzcikagate sUrye sati yAmyottaramukhasadanaM dakSiNamukhamuttaramukhaM vA sadanaM gRhaM syAt / / nAradaH / gRhasaMsthApanaM sUrya meSage zubhadaM bhavet / vRSasthe dhanavRddhiH syAnmithune maraNaM dhruvam // karkaTe zubhadaM proktaM siMhe bhRtyavivardhanam / kanyA rogaM tulA saukhyaM vRzcike dhanavardhanam // kArmuke ca mahAhAnirmakare syAddhanAgamaH / kuMbhe tu ratnalAbhaH syAnmIne sadmabhayAvahamiti / cAMdramAsAnAha zrIpatiH / zoko dhAnyaM mRtipazuhatI dravyavRddhivinAzo yuddha bhRtyakSatiratha dhanaM zrIzca vahnebhayaM ca / lakSmIprAptirbhavati bhavanAraMbhakartuH krameNa caitrAdUce muniriti phalaM vAstuzAstropadiSTamiti / atra sauracAMdramAsAnAM mahAn zubhAzubhaphalavirodhaH / atra cikIrSitagRhadvArAnukUlaravisaMkramasamIcInavihitamAseSveva vaizAkhAdiSu gRhAraMbhaH kArya iti virodhAbhAva iti tathaivopanibaddham / dvAraniyamamAha zrIpatiH / karkinakraharikuMbhagate'keM pUrvapazcimamukhAni gRhANi / taulimeSavRSavRzcikayAte dakSiNottaramukhAni ca kuryAt / anyathA yadi karoti durmatirvyAdhizokabhayanAzamaznute / mInacApamithunAMganAgate kArayettu gRhameva bhAskara iti / tatra kuMbhArkasahite phAlgune prAgaparamukhaM gRhaM kAryam ubhayovihitayorekavAkyatA zravaNAt evamagre'pi sarvatra / jaganmohane / pASANeSTakAdigehAni niMdyamAse na kArayet / tRNadArugRhAraMbhe mAsadoSo na vidyate iti / atha nakSatrANyAha dhruveti / dhruvANi rohiNyuttarAtrayaM mRdUni mRgarevatIcitrAnurAdhAH varuNaH zatatArakA svAtI vasudhaniSThA arko hastaH puSyazca eSu bheSu gRhanirmANaM sat zubhaM syAt / gargaH / vyuttare'pi ca rohiNyAM puSye maitre karadvaye / dhaniSThAdvitaye pauSNe gRhAraMbhaH prazasyate iti / atra mRgo noktaH taduktizca mahezvarAyukteH / sUtIgehamiti adityAM punarvasau sUtikAgRhanirmANaM prazastam / tatreti / tatra sUtIgRhe haribhavidhibhayoH zravaNAbhijitornakSatrayoH pravezaH zastaH / lallaH / punarvasau nRpAdInAM kartavyaM satikAgRham / zravaNAbhijitomadhye pravezaM tatra kArayediti / atra nRpapadopAdAnAt brAhmaNAnAM pUrvoktanakSatreSveva kAryam / Avazyakatve tu zravaNAbhijitormuhUrtaH taddayo vA grAhyaH / tacca satIgRhaM nairRtyAM kAryam / nairRtyAM sUtikAgRhamiti vasiSTokteH / varAheNAtrAnekanakSatrANyabhihitAni / hastAdityazazAMkapuSyapavanabrAhmezamitrottarAcitrAzvizravaNeSu vRzcikaghaTau hitvA virikta tithau / zukrAcAryazanaizcarajJazazinAM vAre'nukUle vidhau sadbhivaizmani sUtikAgRhavidhiH kSemaMkaraH kIrtyate iti / vezmani caturthasthAne sadbhiH zubhagrahaiH navamamAsi sUtikAgRhapravezaH kAryaH / gargaH / mAse tu navame prApte pUrvapakSe zubhe dine / prasUtisaMbhave kAle sadya eva pravezayet / rohiNyedavapauSNeSu svAtIvAruNayorapi / puSye punarvasau haste dhaniSThAtryunarAsu ca // maitre tvASTre tathAzcinyAM sUtikAgAraveza Aho! Shrutgyanam
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNau 214 nam / sarve zubhagrahAH keMdre pApAzca triSaDAyagAH / zubhAMze zubhasaMdRSTau sUtikAvezanaM zubhamiti // 15 // atha prAgabhihitAnAM saurANAM cAMdrANAM mAsAnAM prakArAMtareNaikavAkyatAM zArdUlavikrIDitenAha-. kaizcinmeSaravau madhau vRSabhage jyeSThe zucau karkaTe bhAdre siMhagate dhaTe'zvayuji corje lau mRge pauSake // mAghe nakraghaTe zubhaM nigaditaM gehaM tathorje na satkanyAyAM ca tathA dhanuSyapi na satkRSNAdimAsAdbhavet // 16 // kaizciditi // pUrva digdvAravazenaikavAkyatoktA idAnIM meSasthe ravau madhau caitramAse gehaM prArabdhaM zubhaM syAt / tathA vRSasthe sUrya jyeSThamAse karkasthe'ke zucAvASADhe siMhagate'ke bhAdrapade mAsi dhaTe tulAsthe ravau azvayujyAzvine mAse alau vRzcikasthe'ke urje kAtikamAse mRge makarasthe'ke pauSamAse nakraghaTe makarakuMbhe'ke mAthe prArabdhaM gRhaM zamaM syAdityartha iti kaizcinnigaditam / anena meSe'ke caitre'pi zubhaM gRhaM yastu caitraniSedhaH sa mInAkaviSayaH vRSasthe'ke jyeSThe'pi zubham yastu jyeSThaniSedhaH sa mithunArkaviSayaH karkasthe'ke ASADhe'pi zubham ASADhaniSedhastu mithunArkaviSayaH siMhe 'ke bhAdrepi zubham bhAdraniSedhastu kanyAviSayaH zrAvaNastu tatra vihitatvAdeva zubhaH tulAsthe'kai Azvine'pi zubhaM / asya niSedhaH kanyAparaH vRzcike'ke kArtike'pi zubhaM niSedhaviSayaM vayameva vakSyati mArgazIrSastu vihita eva makarasthe'ke pauSe'pi zubhaM dhanurakasAhitye so'pyazubhaH makarakuMbhasthe'ke mAghe'pi zubham niSadhestu dhanurarkaviSayaH ataeva / saumyphaalgunvaishaakhmaaghshraavnnkaartikaaH| mAsAH syurgRhanirmANe putrArogyadhanapradA iti nAradavAkyam / mAse tapasye tapasi mAdhave nabhasi tviSe / Urje ca gRhanirmANaM putrapautrapravardhanamiti vasiSThavAkyaM ca AzvinakArtikamAghAnAM zubhatvapratipAdakaM tulAvRzcikamakarakuMbhArkarAhitye prAzastyaparaM vacanAMtarairabodhi tanniSedhaH prAguktaviSaya eva / evaM phAlgunasya zubhatvaM kuMbhArkaviSayam kuMbhArkarAhitye tu niSiddham nanu kArtikamAghamAsau zrIpatinA niSidvau tayoH ko viSaya ityata Aha / atheti / UrjaH kArtiko mAsaH kanyAgate'ke na sat na zubhaH / ca punaH tathA mAghamAsaH dhanuSyapi dhanurakai na sat / nnvetdyuktm| yataH zuklAdicAMdramAse caitrAdimAsasaMjJAH saMti tatra kArtike kanyAsaMkrAMtimAse dhanuHsaMkrAMtizca kadApi na saMbhavati ata Aha / kRSNAdimAsAditi / mAso dvividhaH zuklAdiH kRSNAdizca tatra caitrazuklapratipadamArabhyAmAvAsyAparyaMta shuklaadiH| kRSNapratipadamArabhya pUrNimAparyaMtaM kRSNAdiH ubhayatrApi zAstre vyavahAraH / AzvayukRSNapakSe tu, zrAddhaM kuryAdine dine iti / mAsi bhAdrapade'STamyAM kRSNapakSe'rdharAtrake / bhavetnoSThapade mAsi ja Aho ! Shrutgyanam
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAstuprakaraNam / 215 yaMtI nAma sA smRteti ca / atra yadi darzAto mAso vivakSyate tadA bhAdrapadakRSNapakSe zrAvaNe mAse cetyevaM brUyAt / tadetanmAsasya kRSNAditve pramANam / tatrAzvinapUrNimAtaH kArtikapUrNimAMta kRSNAditvena vyavahArAttatra kanyAsaMkrAMtisaMbhavAnniSedha upapanno bhavati evameva mAghe mAsi dhanurarkasaMbhavena niSedhasArthakyamityalam // 16 // atha tithiparatvena dvAraniSedhamupajAtikayAhapUrNedutaH prAgvadnaM navamyAdiSUttarAsyaM tvatha pazcimAsyam // darzAditaH zukladale navamyAdau dakSiNAsyaM na zubhaM vadaMti // 17 // pUrNeduta iti // pUrNedutaH pUrNimAtaH kRSNASTamIparyaMtaM prAGmukhaM gRhaM zubhaM na vadaMti kRSNanavamItaH caturdazIparyaMtaM kriyamANamuttarAsyaM na zubham atha darzAditaH zuklASTamIparyaMtaM pazcimAsyaM gRhaM na zubhaM zuklanavamItazcacaturdazIparyaMtaM dakSiNAsyaM gRhaM zubhaM na vadaMti tAsu tAsu tithiSu tattaddiGmukhaM gRhaM na kartavyamityarthaH / vyavahAroccaye / pUrNimAto'STamI yAvatpUvAsyaM varjayedgRham / uttarAsyaM na kurvIta navamyAdicaturdazIm / amAyAzcASTamI yAvatpazcimAsyaM vivarjayet // navamyAdau dakSiNAsyaM yAvacchuklacaturdazImiti / vedhAdivicAro na likhitaH graMthagauravAt / / 17 // atha paMcAMgazuddhiM lagnazuddhiM cAnuSTubhAha bhaumArkariktAmAGne caroneMge vipaMcake // vyaSTAMtyasthaiH zubhairgehAraMbhakhyAyArigaiH khalaH // 18 // bhaumArketi // bhaumArkavArau riktAzca prasiddhAH amAvAsyA AdiH pratipat upalakSaNatvAdaSTamyapi etairUne kAle tathA cararAzirmeSakarkatulAmakarai rahite lagne sthire dvisvabhAve tathA vipaMcake ruganalanRpacoramRtyusaMjJakapaMcakarahita ityarthaH / uktaM ca / dAridraM pratipatkuryAccaturthI dhanahAriNI / aSTamyuccATanaM caiva navamI zastraghAtinI // dazaiM rAjabhayaM jJeyaM bhUte dAravinAzanamiti / mAMDavyena staMbhocchraye / dhaniSThApaMcake naiva kuryAstaMbhasamucchrayam / sUtradhArazilAnyAsaprAkArAdisamArabhediti // vyaSTAMtya iti aSTamadvAdazasthAnavyatiriktasthaiH zubhaiH pApaistRtIyaikAdazaSaSThasthAnasyaizyopalakSite lagne gRhAraMbhaH kAryaH // 18 // atha devAlayAdau vidikSu rAhumukhamiMdravaMzayAha devAlaye gehavidhau jalAzaye rAhormukhaM zaMbhudizo vilomtH|| mInArkasiMhAmRgArkatastribhe khAte mukhAt pRSThavidika zubhA bhavet // 19 // Aho ! Shrutgyanam
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 muhUrtaciMtAmaNau devAlaya iti // atra yathAsaMkhyaM saMbaMdhaH / devAlayaprAraMbhe rAhumukhaM mInArkatastrirAzyavasthite sUrye aizAnIto vilomato viparItaM vidizu vAyavyAdiSu rAhumukhaM syAt / yathA mInameSavRSarAzyavasthite sUrye IzAnyAM rAhumukham / mithunakarkasiMhasthite'ke vAyavyAm kanyAtulAvRzcikasthite'kai nairRtyAm dhanurmakarakuMbhasthe'ke AgneyyAM rAhumukhamityarthaH / evaM gRhAraMbhe'pi siMhArkatastrirAzyavasthite'ke vilomata aizAnyAM rAhumukhaM syAt vRzcikAditribhe vAyavyAM kuMbhAditribhe nairRtyAM vRSAditribhe AgneyyAM rAhumukhamityarthaH / tathA jalAzayaprAraMbhe'pi makaratastrirAzyavasthite'ke vilomata aizAnyAM rAhumukhaM syAt / meSAditribhe vAyavyAm karkAditribhe naiRtyAma tulAditribhe AgneyyAM rAhamukhaM syAdityarthaH / phalamAha khAta iti / devAlayAdiviSayake khAte bhamizodhane kartavye sati rAhamukhAkrAMtadizaH sakAzAtSTaSThavartinI vidik zubhA bhavet / yathaizAnyAM rAhumukhaM tatTaSThadigAgneyI tasyAM prathamakhAtAraMbhaHzubhaphaladaH evaM vAyavyAM rAhumukhaM tatpTaSThavidigaizAnI tasyAM khAtAraMbhaH evaM sarvatra / uktaMca / IzAnataH sarpati kAlasarpo vihAya sRSTiM gaNayedvidikSu / zeSo'sya vAstormukhamadhyapucchaM trayaM parityajya khaneJcaturtham / / vRSArkAditrayaM vedyAM siMhAdigaNayegRhe / devAlaye ca mInAdi taDAge' makarAdikamiti / khAtAraMbhAdinakSatrANyAha / mAMDavyaH / adhomukhai vidadhIta khAtaM zilAstathaivordhvamukhaizca paTTam / tiryaGmukhaibhari kapATadAnaM gRhapravezo mRdubhirbuvariti // 19 // atha gRhe kUpanirmANadigavasthityA phalaM zAlinyAha kUpe vAstormadhyadeze'rthanAzastvaizAnyAdau puSTiraizvaryavRddhiH // sUno zaH strIvinAzo mRtizca saMpatpIDA zatrutaH syAca saukhyam // 20 // kUpa iti // vezmabhUrvAsturastriyAmiti vAstuzabdaH puliMgaH / vAstorgRhasya madhyabhAge kape jalakUpe sati svAmino'rthanAzaH syAt arthazAnyAdiSu sRSTimArgeNASTadikSu puSTirityAdi phalaM / yathaizAnyAM kUpe puSTiH pUrvasyAmaizvaryavRddhiH AgneyyAM putranAzaH dakSiNasyAM strIvinAzaH naiRtyAM gRhapatermRtiH pazcimAyAM saMpat vAyavyAM zatrutaH sakAzAtpIDA syAt uttarasyAM kUpe sukhaM gRhasvAmina eva / vasiSThaH / aizvarya putrahAnizca strInAzo nidhanaM bhavet / saMpacchatrubhayaM saukhyaM puSTiH prAgAditaH kramAt // kUpe kRte madhyame tu dhanahAnirhi vAstunIti / atha kUpAraMbhe cakramAha / kUpe'rkabhAnmadhyagataistribhirbhaH svAdUdakaM pUrvadizi tribhibhaiMH / khaMDaM jalaM svAdujalaM jalakSayaM svAdUdakaM kSArajalaM zilAjalam / kSAraM jalaM mRSTajalaM kramAdbhavedvA sUryabhAtritrimitaiH zubhAzubhamiti // 20 // Aho ! Shrutgyanam
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAstuprakaraNam / atha dikparatvena upakaraNagRhANi vasaMtatilakayAha snAnasya pAkazayanAstrabhujezca dhAnyabhAMDAradaivatagRhANi ca pUrvataH syuH|| tanmadhyatastu mathanAjyapurISavidyA bhyAsAkhyarodanaratauSadhasarvadhAma // 21 // snAnasyeti // pUrvataH pUrvAdyaSTadikSu snAnagRhAdIni gRhANi syuH / yathA / pUrvasyAM snAnagRham AgneyyAM pAkagRham dakSiNasyAM zayanagRham nairRtyAM zastragRham pazcimAyAM bhojanagRham vAyavyAM dhAnyasaMgrahagRham uttarasyAM bhAMDAraM kozagRham aizAnyAM daivatagRham / vasiSThaH / aiMdrayAM dizi snAnagRhamAgneyyAM pacanAlayam / yAmyAyAM zayanaM vezma naiRtyAM zastramaMdiram // vAruNyAM bhojanagRhaM vAyavyAM dhAnyamaMdiram / udIcyAM hATakaM sadma aizAnyAM devamaMdiramiti / nAradastu vizeSamAha / bhAMDAgAraM tUttarasyAM vAyavyAM pazumaMdiramiti / pUrvAdyaSTadikSu tanmadhyataH tayodigvidizormadhye'STasaMkhyAke mathanAdyaSTau gRhANi syuH| yathA pUrvAgneyayormadhye mathanasya dadhyAloDanasya gRhaM syAt AgneyIdakSiNayormadhye Ajyasya ghRtasaMgrahasya dakSiNanaiRtyormadhye purISasya viSThAtyAgasya gRham nairRtIpazcimayormadhye vidyAbhyAsasya pazcimavAyavyayormadhye rodanasya gRham vAyavyottarayormadhye ratasya saMbhogasya gRham uttaraizAnyayormadhye auSadhasya gRham aizAnIprAcyormadhye uktavyatiriktasarvavastUnAM dhAma gRhaM kAryaM syAdityarthaH / vasiSThaH / iMdrAmyormathanaM madhye yAmyAgyorghatamaMdiram / yamarAkSasayomadhye purIpatyAgamaMdiram // rAkSasAMbupayormadhye vidyAbhyAsasya maMdiram / toyezAnilayormadhye rodanaM maMdiraM tataH // kAmopabhogasadanaM vAyukauberamadhyame / kauberaizAnayormadhye cikitsAmaMdiraM sadA // gRhaM harIzayormadhye sarvavastususaMgraham / sadanaM kArayedevaM kramAduktAni SoDazeti // 21 // atha vizeSamupajAtikayAhajIvArkavicchukrazanaizcareSu lagnArijAmitrasukhatrigeSu // sthitiH zataM syAccharadAM sitAprejye tanubhyaMgasute zate de||22|| jIvArketi // atra yogadvaye grahasthAnayoryathAsaMkhyaM saMbaMdhaH / yathA jIvo lagne ako'rau SaSThe vidrudho jAmitre saptame zukrazcaturthe zanistRtIye evaMvidhe lagne prArabdhasya gRhasya sthitirabdazataM varSazataM syAt / ayameko yogaH / siteti zukro lagne arkastRtIye AraH SaSThe IjyaH paMcame evaMvidhe prArabdhasya gRhasya sthitiDhe zate varSazatadvayaM syAt // 22 // Aho ! Shrutgyanam
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ muhUrtaciMtAmaNI athAnyadyogadvayamiMdravaMzayAhalagnAMbarAyeSu bhRgujJabhAnubhiH keMdre gurau varSazatAyurAlayam // ist of zazI kujArkajau lAbhe tadAzItisamAyurAlayam 23 lagnAMbarAyeSviti || atrApi yogadvaye sthAnagrahayoryathAsaMkhyaM saMbaMdha: / lagne zukraH dazame budhaH ekAdaze sUryaH lagnavyatiriktakeMdre guruH tadaivaMvidhe yoge prArabdha AlayaH gRhaM varSazatamAyuravasthAnaM yasya tAdRzaM syAt / atha dvitIyaH baMdhAviti caturthe guruH dazame caMdraH maMgalazanaizcarAvekAdaze tadA gRhamazItisamA varSANyAyuryasya tAdRzaM syaat||23|| athAnyadyogatrayamanuSTubhAha-- 218 svoce zukre lagnage vA gurau vezmagate'thavA // zanau svocce lAbhage vA lakSmyA yuktaM ciraM gRham // 24 // svocca iti / / svoccasthamInasthe zukre lagnagate athavA svoccasthe karkas gurau caturthasthAnagate sati athavA svoccasthe tulAsthe zanau ekAdazasthAnagate sati ciraM lakSmyA yuktaM gRhaM syAt / yadA samudAyo bhavet tadA patanAvadhi lakSmyA yutaM syAt // 24 // atha gRhasya parahastagAmitvayogamanuSTubhAha yUnAMbare yadeko'pi parAMzastha graho gRham // abdAMtaH parahastasthaM kuryAdvarNo'balaH // 25 // air iti // ekospi grahotyutkRSTazubhaphaladAtA parAMzasthaH san yadi dyUne saptame syAt athavAM bare dazame syAt tadA sa grahaH tagRhaM prArabdhaM abdAMta H varSamadhye eva parahastasthaM anyahastagAmi kuryAt / cedvarNaH brAhmaNAdivarNasvAmI viprAdhIzau bhArgavejyAvityAdyabhihitaH sa cedabalaH syAt yadA svavarNAdhIzaH sabalaH syAttadA parahastagAmi na syAdityarthaH // 25 // athAnyaM vizeSaM vasaMtatilakayAha puSyadhruveMdu harisarpajalaiH sajIvastadvAsareNa ca kRtaM sutarAjyadaM syAt // dIzAzvitakSavasupAzizivaiH sazukrebAre sitasya ca gRhaM dhanadhAnyadaM syAt // 26 // puSyeti // puSyaH dhruvANi prasiddhAni iMdurmRgaH hariH zravaNaH sarpa AzleSA jalaM pUrvApADhA etairnakSatraiH sajIvaiH guruyuktaiH tadvAsareNa guruvAsareNa kRtaM kartumArabdhaM gRhaM sutAn putrAn rAjyaM ca dadAti tAdRzaM syAt atra saMmatirvasiSThanAradavAkyataH / dvIzeti / dvIzaM vizAkhA 1 Aho! Shtutgyanam
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAstuprakaraNam / 219 azvinI takSaH citrA vasurdhaniSThA pAzI zatabham ziva ArdrA etairnakSatraiH sazukraH zukrasahitaiH sitasya zukrasya vAsare ca kRtaM gehaM dhanAni suvarNAdIni dhAnyAni vrIhmAdIni dadAti tAdRzaM gRhaM syAt / tathA ca nAradaH / zravaNASADhayozcaiva rohiNyAM cottarAtraye / guruvAre kRtaM vezma rAjayogyamihocyate // tagRhe jAtaputrasya rAjyaM bhavati nizcayAt / atra vasiSThavA - kye nakSatrAdhikhyaM tadanusAreNa mUla nakSatrAbhidhAnam / IjyottarAtrayAhIM duviSNudhAtRjaloDuSu / guruNA sahiteSu kRtaM gehaM zriyAnvitamiti vasiSThokteH / azvinIzatatArAsu vizAkhA - bhAdracitrake / dhaniSThA zatabhe zukrasaMyukte zukravAsare // tadvezmani prajAtastu kuberasadRzo bhavet / atrApi nakSatrabhedaiH prAgvatsamAdhiH || 26 || athAnyadyogadvayamiMdravajjayAha sAraiH karejyAMtyamaghAMbumUlaiH kauje hi vezmAgnisutArtidaM syAt // sajJaiH kadAsrAryamatakSahastaijJasyaiva vAre sukhaputradaM syAt // 27 // sArairiti // hastapuSyarevatI maghApUrvASADhAmUlaiH sAraimaMgalasahitaiH kauje bhaumasaMbaMdhini ahni vAre kRtaM gRhaM anisutArtidaM agnipIDAM sutapIDAM dadAti tAdRzaM syAt / uktaM ca / mUlaM ca revatI caiva kRttikASADhameva ca / eSu bhaumena yukteSu vAre tasyaiva nirmitam / agninA dahyate kRtsnaM putranAzazca jAyata iti / sajJairiti / rohiNyazvinyuttarAphAlgunIcitrAhastaiH sajJaiH budhayuktaiH jJasya ca vAre kRtaM gRhaM sukhadaM putradaM ca syAt / uktaM ca / hastAryamatvASTradAtracaturAsyeMdubhe'pi ca / sabudhe budhavAre ca dhanaputrasukhapradamiti // 27 // athAnyaM yogamanuSTubhAha ajaikapAdahirbuH pazakramitrAnilAMtakaiH // samaMdairmedavAre syAdrakSobhUtayutaM gRham // 28 // ajaikapAditi / pUrvAbhAdrapadottarAbhAdrapadAjyeSThAnurAdhAsvAtIbharaNInakSatraiH sadeH zanaizcarayuktaiH maMdasyaiva vAre ca prArabdhaM gRhaM rakSobhirbhUtaizca yutaM syAt / uktaM ca / ajapAdvitaye yAmyamitreMdrAnilabhe'pi vA / samaMde maMdavAre ca gRhyate yakSarAkSasaiH / putre jAte'thavA tasmin gRhyate yakSarAkSasairiti / atrAyaM nikRSTo'rthaH pUrvaM gRhAraMbhanakSatrANyavadheyAni tato vRSavAstucakre zodhyAni pazcAdidaM yogapaMcakaM vicAryam evaM gRhAraMbhaH zubhaphalado bhavet 28 atha keSAMcinmatena dvAracakraM saphalaM zArdUlavikrIDitenAha * sUryarkSAyugabhaiH zirasyatha phalaM lakSmIstataH koNabhairnAgairudrasanaM tato gajamitaiH zAkhAsusaukhyaM bhavet // Aho! Shrutgyanam
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 muhUrtaciMtAmaNau dehalyAM guNatirgrahapatemadhyasthitairvedabhaiH saukhyaM cakramidaM vilokya sudhiyA dvAraM vidheyaM zubham // 29 // iti muhUrtaciMtAmaNau vAstuprakaraNaM samAptam // sUryAditi // sUryAdhiSThitanakSatrAt yugabhaizcaturbhirnakSatraiH zirasi upari avasthitaiH phalaM karturlakSmIprAptiH syAt tataH / nAgabhaiH aSTabhiH koNagaiH koNeSvavasthitaiH udvasanaM janAvAsarahitaM syAt tadaabhairgajamitairaSTamitairazAkhAsthitaihakhAminaH saukhyaM syAt tadanimaH guNabhaistribhirnakSatrairdaihalyAmavasthitairgRhasvAmino mRtiH syAt tatastadagrimaivedabhaizcaturbhirnakSatraiH madhyarUpe avakAze sthitaiH saukhyaM syAt phalitArthamAha / cakramiti / idaM cakraM vilokya sudhiyA zubhaM zubhaphaladaM dvAraM vidheyaM kartavyamiti anenopasaMharati // 29 // iti muhUrtaciMtAmaNiTIkAyAM pramitAkSarAyAM dvAdazaM vAstuprakaraNaM samAptam // ||ath gRhprveshprkrnnpraarNbhH|| atha gRhapravezaprakaraNaM vyAkhyAyate / tatra pravezazcaturdhA / apUrvapravezaH sapUrvapravezaH IhAbhayapravezaH vadhUpravezazceti / tatra vadhUpravezasyAnvarthasaMjJakatvAllakSaNaM noktam sa ca prAgabhihitaH / anyeSAM lakSaNamAha vasiSThaH / apUrvasaMjJaH prathamapravezo yAtrAvasAne tu sapUrvasaMjJaH / dvaMdvAmayastvagnibhayAdijAtastvevaM pravezastrividhaH pradiSTa iti / navagRhaM nirmAya yaH prathamaH pravezaH so'pUrvasaMjJaH pravezaH yastu yAtrAnivRttyanaMtaraM gRhapravezaH sa sapUrvasaMjJaH yastu agnibhayenAgnidAhena Adizabdena kruddhena rAjJA pAtanena gRhanAzastagRhaM yadA punaH saMpAdyate tasmin yaH pravezaH sa dvaMdvAbhaya ityucyate anvarthasaMjJA ceyam / dvaMdvaM zItoSNam atra zItazabdena jalam uSNazabdenAgnirucyate lakSaNayA jalAlAvenAnavaratavRSTipAtena vA gRhapAtastajalabhayam agnikRtadAhena yo gRhanAzastadagnibhayam tasmAcchItoSNarUpAt dvaMdvAtpunarutthApanena yadabhayaM tat dvaMdvAbhayamityucyate dvaMdvAbhayaM vidyate yasminnityarthaH / arzaAdibhyo'. jiti matvarthIyo'c pratyayaH / tAdRzaH pravezo dvaMdvAmaya iti / tatrApUrvasapUrvapravezayoH kAlazuddhyAdikamiMdravaMzayAhasaumyAyane jyeSThatapoM'tyamAdhave yAtrAnivRttau nRpatenave gRhe // syADezana dvAsthamRdudhuvoDubhirjanmakSalagnopacayodaye sthire // 1 // saumyAyane iti // eSu saumyAyana ityAdikeSu padArtheSu satsu nRpateryAtrAnivRttI athavA nave nUtanotthApite gRhe vezanaM pravezanaM syAt atra saumyAyana iti maMdabuddhInAM zIghrapratipacyartham jyeSTheti jyeSThamAghaphAlgunavaizAkheSveva satyapyuttarAyaNe pravezanaM zubham / mAradaH / api saumyAyane kArya navavezmanavezanam / rAjJA yAtrAnivRttau ceti tathA mAghaphA Aho! Shrutgyanam
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhapravezaprakaraNam / 221 lgunavaizAkhajyeSThamAseSu zobhanaH / pravezo madhyamo jJeyaH saumyakArtikamAsayoriti madhyamoktirAvazyakaviSayA / dvAstheti yasmingRhe pravezaH kartumiSyate tasya yasyAM dizi mukhaM taddi kSatraiH pUrvAdiSu caturdikSu saptasaptAnalakSata ityAdyuktairmRdudhruvanakSatraiH pravezanaM syAt / yaddikdvAraM maMdiraM taddigRkSaruktaH syAtsa pravezo na sarveriti vasiSThokteH / anyadapi tatraiva / arkAnileyAditidastraviSNuRkSe praviSTaM navamaMdiraM yat / abdatrayAttatparatastu yAtaM zeSeSu dhiSNyeSu ca mRtyudaM syAditi / janmakSati / janmaH janmarAziH janmalagnaM prasiddham tAbhyAmupacayaM tRtIyaSaSThadazamaikAdazasthAnaM tasmin udaye lagne sthire sthirAkhye vRSasiMhavRzcikakuMbhAkhye lagne pravezanaM zubham / nAradaH / karturjanmabhalagne vA tAbhyAmupacaye'pi vA / pravezalagne syAdbuddhiranyabhe zokaniHsvateti / saumye sthire bhe zubhASTiyukte lagne'thavA dvayaMgagRhe vilagne iti ca saumyagrahayukte dvacaMge dvisvabhAvarAzau // 1 // ___ atha jIrNagRhapraveze vizeSamiMdravajayAhajIrNe gRhe'nyAdibhayAnnave'pi mArgorjayoH zrAvaNikepi satsyAt // vezo'bupejyAnilavAsaveSu nAvazyamastAdivicAraNA'tra // 2 // jIrNagRha iti // jINe purAtane'nyanirmite gRhe agnibhayAt agninA dAhAt Adizabdena bahuvRSTirAjakopAdyupadravAtpatite gRhe punarapi samyageva kRte utthApite puurvoktaaH| sarve'pi mAsA jJeyAH / kiMca mArgorjayoH mArgazIrSakArtikayozca zrAvaNike'pi zrAvaNe'pi vezaH pravezaH san zubhaphaladaH syAt / sntkumaarH| gRhAraMbhoditairmAsairdhiSNyaivIraivizegRhamiti / atra sAmAnyato gRhAraMbhoditA mAsA gRhapraveze'bhihitAH / te ca / saumyaphAlgunavaizAkhamAghazrAvaNakArtikAH / mAsAH syurgRhanirmANe putrArogyadhanapradA iti nAradoktermArgazIrSaphAlgunavaizAkhamAghazrAvaNakArtikAH vihitaaH| tatrottarAyaNa eva gRhapravezasya vAkyAMtareNa vihitatvAt zrAvaNakArtikamArgazIrSANAmuttarAyaNatvAbhAvAt virodhe nUtanajIrNagRhapravezAbhyAM vyavasthA / kathaM prAgabhihitanAradavAkyena uttarAyaNasAhacaryeNa nUtanagRhapravezapUrvapravezayorvidhAnAt gRhAraMbhoditairmAsairityanena tu sAmAnyatastrividhasyApi pravezasya vidhAnAduttarAyaNIyamAsAstrividhagRhapraveze zubhAH / dakSiNAyanIyamAsAH zrAvaNAdayastu jIrNagRhapravezaviSayAH / ata eva nArado mArgazIrSakArtikayonUtanapraveze madhyamatvamAha / arthAdeva jIrNagRhapraveze utkRSTatvamadhyavasyate / aMbupeti / aMbupaH zatatArakA IjyaH puSyaH anilaH svAtI vAsavaM dhaniSThA eSu bheSu jIrNagRhe agnyAdibhayAnnave'pi gRhapravezaH zubhaH prAk padyoktanakSatreSu ta zubha eveti kaimutikanyAyAdavagamyate / jyotiHprakAze / pravezo natane hamya dhruvaibhitraiH sukhAptaye / puSyasvAtIyutaistaistu jINe syAhAsavadvaye iti / nAvazyamiti atraivaMvidhe jINe gRhe anyAdibhayAnnave'pi AvazyakamastAdivicAraNA zukrAstagurvastabAlyavArdhakasiMhastha Aho! Shrutgyanam
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 muhUrtaciMtAmaNau gurvAdidoSANAM vicAraNA vicAro nAsti astAdayaH kAladoSAH saMtu mA vA saMtu tathApi gRhapravezaH kAryaH / so'pi paMcAMgazuddhimAtramaMgIkRtya vihitanakSatreSveva kAryaH / jyotiHprakAze / nityayAne gRhe jINe prAzane paridhAnake / vadhUpraveze mAMgalye na mauDhyaM guruzukrayoriti / vasiSThaH / navapraveze hyatha kAlazuddhirna dvaMdvasaupUrvikayoH kadAcit / pravezapaMcAMgadine mulagne vAstvarcanaM pUrvavadeva kuryAt / pUrvavadeva nUtanapraveze yathA vAstupUjA tathA dvaMdvasaupUvikayorapi kAryetyarthaH / nAradena tu yAtrAnivRttipraveze kAlazuddhirapekSitaiveti tadvAkyaM prAga. bhihitaM tadetayorvAkyayorAvazyakAnAvazyatvena vyavasthA / atra trividhe'pi praveze pravezanakSatraM krUrAkrAMtaM krUraviddhaM vA sarvathA varNyam / vasiSThaH / krUragrahAdhiSThitaviddhabhaM ca vivarjanIyaM trividhapraveza iti // 2 // atha gRhapravezadinAt prAkartavyavAstupUjAM vivakSustannakSatrANi upajAtikApUrvArdhenAhamRdudhuvakSipracareSu mUlabhe vAstvacanaM bhUtabaliM ca kArayet // mRduSTuveti // eSu saptadazasu nakSatreSu vAstupuruSasyArcanaM bhUtabaliM ca kArayet . gRhapatirvAstupUjAM ca kuryAt / purohito gRhapatiM vAstupUjAdi kArayet / hUkroranyatarasyAmityaNau kartuH karmatvam / vAstupUjAprakAramAha / vasiSThaH / nirmANe maMdirANAM ca praveze trividhe'pi ca / vAstupUjA prakartavyA yasmAttAM kathayAmyataH // gRhamadhye hastamAtraM samaMtAttaM. Dulopari / ekAzItipadaM kArya tilaistulyaM suzobhanam / ekadvitripadAH paMca catvAriMzatsurArcitAH / dvAtriMzadvAhyato vakSyamANAzcAMtastrayodaza // teSAM sthAnAni nAmAni vakSyAmIzvarakoNataH / tatrAgniH zaMbhukoNasthastvasau caikapadezvaraH // tasmAhitIyaH parjanyazcAsAvekapadezvaraH / jayaMteMdrArkasatyAkhyA bhRzazca dvipadezvarAH // AkAzavAyuparataH kramAdekapadezvarau / evaM prAcyAM nava jJAtvA tvevamevAnyadikSu ca // AdyazcAMtyAvekapadau dvipadAH paMcamadhyagAH / zikhyAdyaSTAvAkAzAMtA amarAH pUrvabhAgagAH // AdyazcAtyAvekapadI dvipadAH paMca madhyagAH / pUSAdyaSTau yamAMtAH syuramarA yAmyabhAgagAH / AdyazcAtyAvekapadau dvipadAH paMca madhyagAH / aSTau pitRgaNAdhIzAt pApAMtAH pazcime surAH // AdyaMtau dvAvekapadau dvipadAH paMca madhyagAH / rogAdidityaMtasurAH sapta saumyadizi kramAt // tatrAdhasthacatuHkoNe tvIzAnAdiSa ca kramAt / ApaH sAvitravijayarudrAzcaikapadezvarAH // madhye navapado brahmA tasyaizAnAdikoNagAH / Apavatso'tha savitA vibudhAdhipasaMjJakaH // rAjayakSmA ca catvAraH surAzcaikapadezvarAH / brahmaNaH pUrvato dikSu tripadAzcAmarA amI // aryamA ca vivasvAMzca mitraH pRthvIdharaH kramAt / svasvasthaleSu deveSu sthApitevIdRzaM bhavet / koNeSu paMcapaMcaiva caturthaikapadAH surAH / prAgAdidikSudvipadAH paMca paMca yathAkramam // brahmaNaH pUrvato dikSu dvipadAH syuH samIpagAH / hiraNyaretAH parjanyo jayaMtaH pAkazAsanaH // sUryaH satyo bhUzAkAzau vAyuH Aho ! Shrutgyanam
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhapravezaprakaraNam / 223 pUSA ca vai tathA / gRhakSataH pitRpatirgaMdharvo bhaMgarAjakaH // mRgaH pitRgaNAdhIzastathA dovArikAhvayaH / sugrIvaH puSpadaMtazca jalAdhIzo nizAcaraH // zoSaH pApazca rogohirmukhyo bhalATa eva ca / somasapI dityaditI dvAtriMzadamarAH smRtAH // ApazcaivApavatsazca jayo rudrastathaiva ca / madhye navapado brahmA tasthau tasya samIpagAH // prAcyA vyaMtaritA devAH parito brahmaNaH smRtAH / aryamA savitA caiva vivasvAnvibudhAdhipaH // mitro'tha rAjayakSmA ca tathA pRthvIdharaH kramAt / Apavatso'STamaH paMcacatvAriMzatsurottamAH // jJAtvaivaM sthAnamAnAni bahmaNA sahitAn nyaset / vAstujJo vAstumaMtreNa gaMdhapuSpAkSatAdibhiH // praNavenArcayedvApi athavA svasvanAmabhiH / zuklavastrayugaM dadyADUpadIpaphalaiH saha // apUrbhUrinaivedyairvAdyaiH saha samarcayet / tAMbUlaM ca tato dadyAddevebhyazca pRthak pRthak // datvA puSpAMjaliM kartA prArthayedvAstupUruSam / vAstupuruSa namaste'stu bhUzayyAnirata prabho // magRhaM dhanadhAnyAdisamRddhaM kuru sarvadA / iti prArthya tato dadyAddakSiNAmarcakAya ca // viprebhyo bhojanaM dattvA svayaM bhuMjIta baMdhubhiH / evaM yaH kurute samyagvAstupUjAM prayatnataH // ArogyaM putrapautrAdi dhanaM dhAnyaM labhennaraH / vAstupUjAmakRtvA yaH pravizennavamaMdiram // rogAnnAnAvidhAnklezAnabhute bahusaMkaTam // iti vasiSThasaMhitAyAM vAstuzAMtiH // nAradAdayaH paMcAMgazuddhimAtrayukte pUrvadine eva vAstupUjAmAhuH / vidhAya pUrvadivase vAstupUjAM balikriyAmiti tRtIyazlokArdhasya TIkA // atha lagnazuddhiM tithivArazuddhiM copajAtikottarArdheneMdravajayA cAhatrikoNakeMdrAyadhanatrigaiH zubhailagne triSaSThAyagataizva pApakaiH // 3 // zuddhAMburaMdhe vijanurbhamRtyau vyarkArariktAcaradarzacaitre // agre'bupUrNa kalazaM dvijAMzca kRtvA vizedvezma bhakUTazuddham // 4 // trikoNeti ||shuddhaaNburNdhr iti // navamapaMcamaprathamacaturthasaptamadazamaikAdazadvitIyatRtIyasthAnAnAmanyatamasthAnasthitaiH zubhairupalakSite tathA tRtIyaSaSThaikAdazasthAnasthaiH pApagrahairupalakSite ca // 3 // tathAMbu caturthasthAnaM raMdhramaSTamasthAnaM tasmin zuddhe sarvagraharahite aMburaMdhe yasmin tAdRze lagne gRhaM vizet / kIdRze lagne janurbhamRtyau bhaM rAzirlagnaM ca januSi janmakAle bhe janurbhe tAbhyAM mRtyuraSTamabhavanaM janurbhamRtyuH vigato janurbhamRtyuryasmin svajanmalagnAt svajanmarAzervA'STamarAziH pravezalagne nApekSita ityarthaH / punaH kIdRze lagne / vyarkArariktAcaradarzacaitre arkArau prasiddhau vArau riktAH 4, 9, 14 upalakSaNatvAddagdhatithayo'pi caralagnAni meSakarkatulAmakarAkhyAni tadaMzAzca darzo'mAvAsyA caitramAsaH vigatA arkAdayo yasmin / arkAdayaH pravezadine niSiddhA ityarthaH / agra iti / gRhapravezasamaye jalapUrNa kalazaM svasaMmukhaM kRtvA dvijAnbrAhmaNAMzcAgre rutvA vezma gRhaM vizet / vasiSThaH / kRtvA zukra pRSThato vAmato'rka viprAn pUjyAnagrataH pUrNakuMbham / ramyaM hayaM toraNasvagvitAnaiH Aho ! Shrutgyanam
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 muhUrtaciMtAmaNI strIbhiH sragvI gItavAdyaivizettaditi / ayaM vidhiH praveze sAdhAraNaH / kIdRzaM vezma bhakU - zuddhaM bhakUTaM SaSThASTakAdi upalakSaNatvAdvivAha prakaraNoktaM varNo vazyaM tathA tAretyAdikaM ca tenApi zuddham / vasiSThaH / rAzikUTAdikaM sarva daMpatyoriva citayediti // 4 // atha vAmagatArkajJAnaM pUrvAdimukhagRhapravezaM ceMdravaMzayAha vAmo ravirmRtyusutArthalAbhato'rke paMcabhe prAgvadanAdimaMdire // pUrNA tithau prAgvadane gRhe zubho naMdAdike yAmyajalottarAnane // 5 // 1 / vAmI raviriti // aSTamapaMcamadvitIyaikAdazasthAnebhyaH paMcasu sthAneSu sthite ral sati prAgvadanAdike maMdire praveSTavye gRhapravezakarturvAmo ravijJeyaH / yathA yasmi~lne gRhapravezaH kartumiSyate tasmAdaSTamaM yatsthAnaM tataH paMcasu sthAneSvarke sati pUrvAbhimukhe gRhe pravezakarturvAmaH sUryaH syAt / tathA lagnAdyatpaMcamasthAnaM tataH paMcasu sthAneSu ravau sthite dakSiNAbhimukhe vAmo'rkaH / tathaiva lagnAdyat dvitIyasthAnaM tataH paMcasu sthAneSu ravau sthite pazcimAbhimukhe gRhe vAmo'rkaH / tathaiva lagnAdyadekAdazasthAnaM tataH paMcasu sthAneSu sUrye sthite uttarAbhimukhe gRhe pravezakarturvAmaH sUrya ityarthaH / uktaM ca / raMdhrAtputrAddhanAdAyAtpaMcasva sthite kramAt / pUrvAzAdimukhaM gehaM vizedvAmo bhavedyata iti / pUrNAtithAviti / prAgvadane pUrvAbhimukhe gRhe pUrNAtithau paMcamyAM dazamyAM pUrNimAyAM vA praveza: naMdAdike tithigaNe yAmyajalottarAnane gRhe pravezaH zubhaH / yathA / dakSiNAbhimukhe gehe naMdAyAM pratipadi SaSThyAmekAdazyAM vA pravezaH zubhaH / jalaM pazcimAdik taddiGmukhe gRhe bhadrAyAM dvitIyAyAM saptamyAM dvAdazyAM vA pravezaH zubhaH / uttarAbhimukhe gRhe jayAyAM tRtIyAyAmaSTamyAM trayodazyAM vA pravezaH zubhaH / guruH naMdAyAM dakSiNadvAraM bhadrAyAM pazcimAmukhaM jayAyAmuttaradvAraM pUrNAyAM pUrvato vizet iti // 9 // 1 atha gRhapraveze kalazavAstucakraM zArdUlavikrIDitenAha vakre bhUravibhAtpravezasamaye kuMbhe'gnidAhaH kRtAH prAcyAmudrasanaM kRtA yamagatA lAbhaH kRtAH pazcime // zrIrvedAH kaliruttare yugamitA garne vinAzo gude rAmAH sthairyamataH sthiratvamanalAH kaMThe bhavetsarvadA // 6 // va bhUriti / gRhapravezasamaya iti sarvatrApi saMbadhyate / kuMbhe kalazAkRtivAstau ravibhAt sUryAkrAMtanakSatrAt lyablope paMcamI / ravibhamArabhya kalazasya mukhe bhUrekaM sUryAkAMtanakSatrameva sthApyam tatphalaM gRhasyAgnidAhaH tataH sUryabhAtkRtAH agrimANi catvAri bhA prAcyAM sthApyAni phalamudvasanaM janavAsazUnyaM gRhaM syAt tataH kRtA yamagatAH tadanimANi catvAri bhAni dakSiNe sthApyAni phalaM gRhapaterlAbhaH dravyaprAptiH tataH kRtAH pazcime Aho! Shrutgyanam
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhapravezaprakaraNam / 225 tadagrimANi catvAri bhAni pazcimAyAM sthApyAni phalaM gRhapateH zrIprAptiH tato vedA uttare tadagrimANi catvAri bhAni uttarasyAM sthApyAni phalaM kaliH lokaiH saha gRhasaMbaMdhI nirarthako vAdaH jhakaTaH syAt / tato yugamitAstadagrimANi catvAri bhAni garbha kalazamadhye sthApyAni phalaM vinAzo garbhasyaivetyarthaH / tato rAmAstadagrimANi trINi bhAni gude badhne sthApyAni phalaM sthairya gRhapatebahukAlaM tatra nivaasH| tato'nalAstadagrimANi trINi bhAni kaMThe sthApyAni phalaM sthiratvaM gRhapaterbhavet / evamabhihitAni saptaviMzati bhAni syuH / jyotiHprakAze bhUrvedapaMcakaM tristriH 1, 4,4,4,4,4,3,3 praveze kalaze'rkabhAt / mRtitirdhanaM zrIH syAdvairaM zuk sthiratA sukhamiti / atra kalazacakre zubhaphalasthAne yAte satyeva vihitanakSatrANAM parigraho yuktastatrApi yadiGmukhe praveze vidhitsite tddingmukhnksstrprigrhH| yathA pUrvasyAM praveze vidhitsite rohiNI mRgo vA grAhyaH dakSiNamukhagrahapraveze uttarAphAlgunI citre evaMpazcimAbhimukhe anurAdhottarASADhe evaM uttarAbhimukhe uttarAbhAdrapadArevatyau grAhye iti niSkRSTo'rthaH / ata evoktaM vasiSThena / yadigdvAraM maMdiraM taddigRkSairuktakSaiH syAtsannivezo na sarvairiti / taddigRkSairiti uktaHriti vAnayoH sAmAnAdhikaraNyenAnvayaH bhinnavAkye tu cakAraH kartavyaH syAt ataeva arkAnileyAditidatraviSNuRkSe praviSTaM navamaMdiraM yat / abdatrayAttatparahastameti zeSeSu dhiSNyeSu ca mRtyudaM syAditi niSedho'pyupapanno bhavati // 6 // atha gRhaprakaraNapravaMzopasaMhAraM sUcayanpravezottarakAlInakartavyavidhimupajAtyAhaevaM sulagne svagRhaM pravizya vitAnapuSpazrutighoSayuktam / / zilpajJadaivajJavidhijJapaurAna raajaarcyedbhuumihirnnyvstraiH||7|| iti zrIdaivajJa0 muhUrtaciMtAmaNau0 trayodazaM gRhapravezaprakaraNaM samAptam // 13 // evaM sulagna iti // evaM prAguktaprakAreNa vicArite sulagne zobhanaguNayute sthirarAzyAdike rAjA vitAnapuSpazrutighoSayuktaM vitAnAni suvastramaMDapAH puSpANi khakAlartujAni mAlatyAdIni zrutighoSo vedadhvanizcatairyuktaM upalakSaNatvAttoraNAdyanekamAMgalyavastusahitametAdRzaM svasattAkaM gRhaM pravizya pazcAt zilpajJAn gRhotthApakAn sthapativardhakyAdIn daivajJAna jyotirvidaH vidhijJAn vAstupUjAbhUtabaligRhapravezavidhijJAna purohitaprabhRtIn paurAn nAgarikAn paMDitadInAnAthAMdhakRpaNAMzca bhUmihiraNyavastrairyathAzaktyA vyastaiH samastairvA upalakSaNatvAdazvAdibhirvA arcayetpUjayet / atra vizeSamAha vasiSThaH / yahAstupUjArahitaM tvadattabaliM tvanAcchannagRhaM virUpam / kapATahInaM na vizedyatastatsarvA'padAmAlayameva tatsyAditi / tasmAt kapATamupariSTAdAcchAditaM kRtavAstupUjaM dattabalimeva gRhaM pravizet / pravezo Aho ! Shrutgyanam
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 muhUrtaciMtAmaNau taravidhimAha zrIpatiH / tato nRpo viprasuhRtpurodhasaH zilpajJabhUgolavidazca liMginaH / / naizca ratnaiH pazubhiH samarcayan sadAMdhadInAnpuravAsinastatheti // 7 // iti zrIdaivajJAnaMtasutadaivajJarAmaviracitAyAM svarUtamuhUrtaciMtAmaNiTIkAyAM pramitAkSarAyAM gRhapravezaprakaraNaM samAptam // atha graMthasamAptau pitAmahavarNanaM zArdUlavikrIDitenAha AsIddharmapure SaDaMganigamAdhyetadvijairmaDite jyoti-. vittilakaH phaNIMdraracite bhASye kRtaatishrmH|| tattajjAtakasaMhitAgANitakRnmAnyo mahAbhUbhujAM tarkAlaMkRtivedavAkyavilasahuddhiH sa ciMtAmaNiH // 1 // AsIditi ||dhrmpure narmadAtIragrAmavizeSe prasiddhazcitAmaNirAsIt / kiMbhUte dharmapure SaDaMgAni zikSAdIni tAni vidyate yasya etAdRzo yo nigamo vedastasyAdhyetAro ye dvijA brAhmaNAdayastaimaiDite bhUSite / kIdRzazcitAmaNiH jyotirvitsu tilaka iva jyotivittilakaH jyotirviccheSTha ityarthaH / punaH kIdRzaH phaNIMdraH zeSanAgaH tadracite bhASye mahAbhASye kRto'tizramo'tyabhyAso yena / punaH kIdRzazcitAmaNiH tattajjAtakasaMhitAgaNitakRta tAni tAni svalpabRhadAdibhedenAnekavidhajAtakAni jAtakazAstrANi saMhitAH saMhitAzAstrANi gaNitAni gaNitazAstrANi karoti tAdRzaH / punaH kIdRzaH mahAbhUbhujAM mAnyaH pUjyaH / punaH kIdRzaH takolaMkRtivedavAkyavilasadbuddhiH tarkoM nyAyazAstraM alaMkRtiH alaMkArazAstram vedavAkyaM vedavAkyavicArapratipAdako graMtho mImAMsAzAstraM vedAMtazAstraM ca teSu vilasatIti vilAsayuktA buddhiryasya saH // 1 // atha kramaprAptaM tAtavarNanaM tenaiva rattenAha jyotirvidgaNavaMditAMghrikamalastatsUnurAsItkRtI nAmnA'naMta iti prathAMmadhigato bhUmaMDalAhaskaraH / / yo ramyAM janipaddhati samakaroDhuSTAzayadhvaMsinI TIkAM cottamakAmadhenugaNite'kArSItsatAM prItaye // 2 // jyotirviditi // tatsUnustasya ciMtAmaNidaivajJasya sUnuH putro'naMta iti nAmna prathAM khyAtimadhigataH prApta AsIt / kIdRzaH jyotirvidgaNavaMditAMdhikamalaH jyotirvidA gaNena samUhena vaMditaM caraNakamalaM yasya saH / punaH kIdRzaH bhUmaMDale'haskara iva adhyApanadvArA prakAzaka ityarthaH / punaH kIdRzaH kRtI kuzalaH graMthakaraNasamartha iti zeSaH graMthakartRtvamevottarArdhena prakAzayati yo ramyAmiti / janipaddhati jAtakapaddhatiM duSTAzayadhvaMsinI Aho ! Shrutgyanam
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahapramA gRhapravezaprakaraNam / 227 janmapaddhatimArgasaMpradAyAnabhijJAsteSAmAzayamabhiprAyaM dhvaMsayati iti duSTAzayadhvaMsinI karot / tathA / uttame brahmapakSAryapakSapratipAdake kAmadhenugaNite graMthavizeSe TIkAM ca prItaye'kArSIt kRtavAnityarthaH // 2 // atha svanAmakathanapUrvaka graMthasamApti pRthvIchaMdasAha tadAtmaja udAradhIvibudhanIlakaMThAnujo gaNezapadapaMkajaM hRdi nidhAya raamaabhidhH|| girIzanagare vare bhujabhujeSucaMdre( 1522)mite zake viniramAdimaM khalu muhUrtaciMtAmaNim // 3 // // iti zrIdaivajJarAmaviracitamuhUrtaciMtAmaNiH smaaptH|| tadAtmaja iti // tasyAnaMtasyAtmajo . rAmAbhidho girIzanagare vArANasyAM muhUrta tAmaNi muhUrtacitAmaNinAmadheyaM graMthaM bhujabhujeSucaMdra (1522) mite zake dvAviMzatyakapaMcadazazatamite zake viniramAt akArSIt zeSaM spaSTam // 3 // 'iti zrIdaivajJAnaMtasutadaivajJarAmaviracitAyAM vakRtamuhUrtaciMtAmaNiTIkAyAM pramitAkSarAyAM zavarNanam // // // // zrIkRSNArpaNamasta // . // 7 // zabhaMbhavata // 7 // idaM pustake anyAni ca saMskRtapustakAni mumbApuryA kAlikAdevyA rAjamArge rAmavAjJake sthale bhagIrathAtmajahariprasAdasya pustakAlaye tathA kAnapuranagare hanumAndAsavanabhisya pustakAlaye yathAyogyamaulyena miliSyati // Aho ! Shrutgyanam
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ Aho ! Shrutgyanam