Book Title: Chaud Gunsthan
Author(s): Chandrashekharvijay
Publisher: Kamal Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/001256/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caudAsIna 'paM. caraNokharavijaTAjI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ coda guNasthAna 5. zrI candrazekharavijayajI mahArAja 55 23 ************* KI [(Bing Bing Bing Bing Bing Bing 6858 ' Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka :kamala prakAzana TrasTa jIvatalAla pratApazI saMskRtibhavana, 2777, nizA piLa, jhaverIvADa; rilIpharoDa, amadAvAda-380001. phona : 335723 - 38013 lekhaka-paricaya : siddhAnta mahodadhi saccAritracUDAmaNi sa. pujyapAduM A. bhagavaMta zrImadvijaya premasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA vinaya paM. zrI candrazekharavijayajI prathama saMskaraNa : nakala 1250 dvitIya saMskaraNa nakala 2000 tA. 1-6-1989 mUlya rU. 2-00 mudrA : kenIka prinTarsa mAmunAyakanI poLa gAMdhI roDa, amadAvAda. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya pUjyapAda, paM zrI candrazekharavijyajIe aneka zAsragranthanuM avagAhana karIne lakheluM pustaka "cauda guNasthAna vi. saM. ra019 nI sAlamAM lekhakazrIe taiyAra karelI AdhyAtmasAra granthanA samyaka adhikAranA mAtra pahelA zlokanI vivecanA che. kamala prakAzana TrasTa; tenuM prakAzana karatAM khUba AnaMda anubhave che. A granthamAM cauda guNasthAna upara vistArathI vicAra karavAmAM Avyo che. dareka guNasthAnanI je je vizeSatAo, mAhitIo vagere che tene te te guNasthAnanI vicAraNu vakhate saMgraha karI levAmAM AvyuM che. jena zAstronA aDhaLaka padArthone ahI saraLa bhASAmAM samajAvavAmAM AvyA che. A granthanuM manana karavAthI suMdara kakSAno sAsubodha thaze sahu koI A granthanuM manana kare e ja amArI bhAvanA che. TrasTI maMDaLa, kamala prakAzana TrasTa, Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [1] acaramAvata kALa * bhavya, abhavya, jAtibhavya, pudgalaparAvata kALa. [2] caramAva kALa d 0 . . [3] yAganI pUrvasevA * guru-pUjana. O devapujana 0 sadAcAra [4] yAga--mIja tIvramithyAtva,dvia`dhaka, saMskRta" dhaka, apunaHandhaka apunaH dhaka avasthAmAM dhamanI siddhi. . . * upAdeya buddhi. sattAniAdha. niSkAmabhAva. AcAryAnvivisar. * sahuja bhAdvega. . jineSu kuzala citta [5] yogadRSTi ra anukramaNikA * ATheya dRSTimAM medhanA prakAzanu tAratamya. mitrAdigdaSTionu` sakSepathI kathana, 0 sahejabhAvamaLa 0 tapa Adi dhAmi ka. * bhAbhimukha; mArgAnusArI mAga patita. . mukti-adveSa ... 1 thI 7 8 thI 16 17 thI 19 20 thI 26 0 dravya abhigrahapAlana. ha vidhi siddhAnta lekhana. * udmahe 0 svAdhyAya. (vAcanA-pRcchatAdi) bIjakathAtA prema-zuddhabhAva. . 27 thI 34 * ATha yArDaMga (yama-niyamAdi) * ATha de|Sa (kheda-udvegAdi) * ATha guNA. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] ATha yogadaSTie [vistArathI] ... ... *** 35 thI 5ra [1] mitrA dRSTi [5] sthirA daSTi [2] tArA dRSTi [6] kAntA daSTi [] balA daSTi [7] prabhA dRSTi [4] dIkA daSTi [8] parA dRSTi 0 mAganusArIne 35 guNa (saMkSepathI) - Ichoga, zAstroga sAmarthyoga [7] sabhyaprApti 53 thI 77 0 prakRti, sthiti, rasa ane pradeza. [3] apUrva guNazreNI 0 ATha karma [4] apUrva guNa saMkrama 0 apUrvAkaraNa [5] apUrva sthiti baMdha [1] apUrva sthitighAta 0 anivRttikaraNa. [2] apUrva rasa ghAta 0 matatiro [8] samyakatvanA prakAro *** .. 0 eka prakAre. - paMcavidha samaphatva 0 dvividha samyakatva. [1] kSAyika samyaktva 0 dravya samyakatva ane bhAvasamyaktva [2] kSApazabhika samyaktva nizcaya samyaktva ane vyavahArasamyaktva. [3] opazamika samyaktva 0 pahmalika-apIlika samyaktva [4] vedaka samyaktva 0 vidhA samyaphava. [5] sAsvAdana samyaktva. (kAraka-rocaka-dIpaka) 0 kALa. 0 caturbhede samyakatva (kSAyakAdi) 0 dazadhA samyaktva nisargaruci Adi) ] mithyAtvanA prakAre .. 97 thI 1oo [1] laukika devagata mithyAtva [2] anAligrahika. mithyAtva [2] lIkika gurugata mithyAtva [3] Abhinivezika. , 0 mithyAtvanA pAMca prakAra [4] sazayika [] Abhigrahika. mithyAtva [5] anAbhogika , [10] saDasaTha bheda 101 thI 119 0 cAra haNA (paramArtha saMstagAdi) 0 daza vinaya. (arihaMtAdikti vagere) * traNa liMga (zruSAdi) 0 traNa zuddhi. jina-jinamatAdi) Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 pAMca dUSaNa (zaMkA-kAMkSAdi) 0 che jayaNuM (vaMdana-namanAdi) 0 ATha prabhAvaka (prAcanI Adi) , cha AgAra (rAjAbhiyogAdi) 0 pAMca bhUSaNa (jenazAsana kauzalyAda) 0 cha bhAvanA (mUla-hArAdi) 0 pAca lakSaNa (zama-saMvegAdi) 0 cha sthAna (AtmA che ItyAdi) [11] cauda guNasthAna ... 120 thI 15 0 cauda guNa sthAnanA nAmo , upazama zreNi. [1] mithyA dRSTi guNasthAna. 0 adhakaraNuddhA, kIdikaraNAdyA, [2] sAsvAdana guNasthAna. kIdivedanAThA, [3] mizra dRSTi guNasthAna [12] kSINukaSAya (vItarAga [4] avirati samyagdaSTi guNasthAna. chadmastha) guNasthAna. [5] dezavirati guNasthAna. [6] pramatta saMyata guNasthAna. 0 kSepaka zreNi [7] apramatta saMyata guNasthAna. [13] sagI kevali guNasthAna [8] apUrvakaraNa guNasthAna [9] anivRtti bAdara saMparAyaguNasthAna samudyAta [10] sUkSma saMparAya guNasthAna , yoga nirodha [11] upazAnta kaSAya [vItarAga [14] ayogI kevali guNasthAna chadmastha] guNasthAna [12) virati-dharma 154 thI 18 0 zrAvakanA 21 guNo (sukAda) 0 kriyAgata cha lakSaNa * avirata zrAvakadharmane (kRta vrata karyA Adi) adhikArI koNa? 0 bhAgavata 17 lakSaNe strI parAdhInatA mukta Adi) * virata zrAvakadharmanI yogyatA 0 zrAvaka ane mahAzrAvakane bheda 0 bhAvazrAvakanA lakSaNo 0 6 bhaMga [13] 12 vrata svarUpa ane aticAre-vratapAlananuM phaLa 188 thI 241 0 pAMca aNuvrata 0 vratapAlanathI lAbha apAlanathIgeralAbha. (1) sthUlahiMsA viramaNa vrata 0 vrata-bhAvanA 0 pahelA vratanA pAMca aticAra 7 vrata-karaNa (vadha-khaMbhAdi) (2) sthUla mRSAvAda viramaNa vrata Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (6) sthUla dikapariNAma vrata 0 vrata-svarUpa 0 vrata aticAra 0 vratapAlana-apAlanathI hitAhita 0 vatabhAvanA 0 vratakaraNI 0 vratasvarUpa-pAMca prakAra (kanyA lIkAdi) 0 sthUla asatyanAnA cAra prakAra (bhUtanihnavA)i 0 rajA vratanA pAMca atisAra (sAhasakathana ItyAdi) 0 vratathI lAbha: avratathI geralAbha bIjA vratanI bhAvanA 0 bIjA vratanI karaNI () sthUla adattAdAna viramaNa vrata 0 vrata-svarU5-cAra prakAra (svAmI adattAdi) 0 3ja vatanI aticAro (stanAdvatagrahAdi) 0 vratanA pAlana-a/pAlanathI guNa doSa 0 3jA vatanI bhAvanA 0 3ja vratanI bhAvanA (4) sthUla abrahma viramaNa vrata 0 vrata svarUpa-be prakAra (svatnI saMtoSAdi). 0 aticAra-(paravivAhakaraNadi) 0 vrata pAlana-pAlanathI hitAhita 0 vrata-bhAvanA * vrata-sAvadhAnI (5) sthUla parigraha pariNAma vrata 0 vrata-svarUpa (dhana-dhAnyAdityAgarUpa 0 vrata-aticAra 0 vrata pAlana-apAlanathI hitAhita 0 ta-bhAvanA 0 vrata-karaNI (7) sthUla bhegopabhegaviramaNa vrata 0 vita-svarUpa 0 bAvIza abhakSya 0 gratAticAra (sacittAdi) 0 paMdara karmAdAna 0 pAMca sAmAnya karmAdAna aticAra 0 vrata pAlana-apAlanathI hitAhita , vrata-bhAvanA 0 vrata-karaNuM (8) sthUla anarthadaMDaviramaNa vrata 0 vrata svarUpa cAra prakAra (duSTa mAnAdi) 0 gratAticAra-pAMca prakAra (kandaryAdi, 0 tapAlanA pAlanathI hitAhita 0 vrata-bhAvanA 0 vrata-karaNI (9) sAmAyika-neta (1luM zikSAvrata) 0 vrata-svarUpa 0 gratAticAra (yogadupraNidhAnAdi) 0 vrata-pAlanapAlanathI hitAhita 0 vrata-bhAvanA 0 vrata-karaNI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (10) dezAvagAsika vrata 0 vratAtisAra (sastAraka apratyu(rajuzikSAtrata) pakSa-apramArjana Adi 0 vrata-pAlanathI lAbha 0 vrata-svarUpa 0 vrata-bhAvanA 0 tAticAra (preSaNadi) trata-karaNa 0 tapAlanAdithI lAbhAdi (12) atithi-saMvibhAga vrata 0 vrata-bhAvanA 0 vrata-karaNuM (4thuM zikSAvrata) 0 vrata-svarUpa (11) pauSadhepavAsa vrata 0 varAticAra (sacita-sthApanAdi 0 tapAlanAthI hitAhita (3nuM zikSAtrata) 0 vrata bhAvanA 0 vrata-svarUpa 0 vrata karaNI [14] zrAvanI dinacaryA (gRhasthane vizeSa dharma) ......24ra thI ra46 0 prAta:kALe 0 saMvegavardhaka dasa vicAraNAo 0 madhyAhane (sUmapadArtha Adi) 0 sAMje-rAtre [15] yatidhAma ... ..247 thI 287 0 yati 0 sApekSa yatidharmamAM 3 prakAranI 0 yati dharmayogya koNa? ( 6 guNa) samAcArI (Aryadeza samutpanna Adi) 0 dazadhA samAcArI (IcachakAra Adi) 0 dIkSAnI agyatA konAmAM (48 prakAra) (bAla vRddhAdi) IcchAkArAdi upara samAcArI 1 dIkSA zabdanA 8 paryAyavAcaka vizeSa-vicAraNuM nAma (pravrayAdi) (1) IcchAkAra 0 guru tarIkenI yogyatA (2) mithyAkAra 0 dIkSA vidhi (3) tathAkAra 0 guruparIkSA-pRchA vagere vidhi (4) (5) AvazyakI-nadhizrI 0 yatidharma prakAra dvidhA (6) ApRchA 1 sApekSa yatidharma (7) pratipachA. 10 bhAvasAdhunA liMga (8) indanA Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvrata (9) nimantraNa (ii) gRhasthapasammada (10) upasaMpadA 0 3jI pada vibhAga samAcArI 0 abhAgya prakaraNa 0 bhUmikA-prApta-aprAma, 0 upasaMpadA pitA-putrAdinI (i) cAritra upasammadA upasthApanAne krama [16] mahAvrata-svarUpa (viratArathI) ... ... ra88 thI ra83. 0 (1luM) sarvathA hiMsA-viramaNa 0 (4thuM) sarvathA maithuna viramaNa mahAvrata 0 (2ju) sarvathA mRSAvAda-viramaNa mahAvrata 0 (5muM) sarvathA parigraha viramaNa 0 (ju sarvathA teya-viramaNa mahAvrata mahAvrata [17] pAca mahAvratanI 25 bhAvanAo ... ... 204 thI 299 0 1 lA mahAvratanI pAMca bhAvanA 0 4 thA mahAvratanI pAMca bhAvanA (mano gupti Adi) (strI AdivALA sthAnane 0 2 jA mahAvratanI pAMca bhAvanA tyAga Adi). (hAsya tyAgAdi). 0 3 jA mahAvratanI paci bhAvanA 0 5 mA mahAvratanI pIca bhAvanA (manathI vicArIne Agraha (sparza tyAga Adi). yAco ItyAdi [18] caraNasittarI-karaNasittarI .. 3oo thI 314 0 caraNasittarI (8) 4 prakAre krodhAdi kaSAyanigraha (1) 5 vrata (0) karaNasittarI (2) 10 prakArane yatidharma (1) 4 piMDavizuddhi (3) 17 prakAre saMyama (2) 5 samiti (4) 10 prakAre gauyAca (3) 12 bhAvanA (5) 9 prakAre brahmacaryanI (4) 12 pratimA | gupti (vADa) (5) IndriyanirAka (6) 3 prakAre jJAnAdi guNa (6) 3 gupti (7) 12 prakAre tapa (7) 4 abhigraha Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * vAtomAM aticAre (5) aparigraha vratAticAra (1) ahiMsA vratAticAra (6) rAtribhojana viramaNa (2) satya batAticAra vratAticAra (3) aya varAticAra 0 atakramAdi cAranI ghaTanA (4) brahmacarya vraticAra [19] paMcA cAra-pAlana .... 355 thI 318 (1) jJAnAcAra (4) rasatyAga (2) darzAnAcAra (5) kAyAkaleza (3) cAritrAcAra (6) saMsInatA (4) tapAcAra * abhyantara tapa 0 bApa (1) prAyazcita (1) anazana (2) vinaya(jJAnavinayAdi bhedathI (2) unedaratA 7 prakAre) (2) vRttisaMkSepa (5) vIryAcAra [20] sApekSati dharmanA keTalAka Avazyaka kartavya - 319 thI 342 (1) yatidharmanuM 1luM kartavya : (3) kuzIla gacchavAsa (4) nigraMnya (2) yatidharmanuM 1nuM kartavya (5) snAtaka kusaMsarga tyAga (7) yatidharmanuM 7muM kartavya : (3) yatidharmAnuM 3ju kartavya : gurudatta prAyazcitto-vahana karavuM arthapada cintana 0 daza prakAranA prAyazcitonuM AvarUpa (4) yatidharmanuM cothuM kartavya; (AlocanA Adi) vihAra (8) yatidharmanuM 8muM kartavya : (5) yatidharmanuM 5muM kartavya : upasargo sahavA mahAmunionA caritranuM zravaNa (9) sApekSa yatidharmanuM 9 muM (6) yatidharmAnu kaThuM kartavya : viziSTa kartavya : pariSahajaya aticArAlocanA 0 22 pariSaha (kSudhA-tRSA Adi) 0 5 nigraMtha (10) sApekSa yatidharmanuM 10muM (1) pulAka (aMtima) viziSTa kartavya : (2) bakuza saMkhanA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ O * salekhanA 3 prakAranI (i) utkRSTa salekhanA (ii) madhyama salekhanA (iii) jadhanya salekhanA * maraNanA prakAra [ra] nirapekSayati dha (1) jinakalpika 5 tulanA (tapathI, sattvathI,Adi) (2) parihAra vizuddhi (nirapekSa yatidharma) 11 (i) pAdapApagamana (ii) ginI bharaNu (iii) bhaktaparittA * anazanamAM avazyana duSTa bhAvanAo (kAndapi Adi) 343 thI 348 (3) yathAlantika (nirapekSa yatidhama') DOCSIDIOUL mahattvanI traNa vAte [1] kamakSa prakAzananA pustakAmAM have navA phoTA levAnuM baMdha karavAmAM Avyu che. [2] dAtAonI nAmAvali tathA phaoNTA dareka pustakanI prathama AvRttimAM ja levAnuM rAkhela che. [3] muktidUtanu trivArSika lavAjama havethI cAlisa rUpiyA rAkhyuM che. AjIvana khasA rUpiyA che. sabhya -TrasTI ma`DaLa []]]]]-l ]]]]]] ][][][ UCul Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 5. zrI candrazekhara vijayajI mahArAja Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ acaramAvatakALa [1] bhavya-abhavya-jAtibhavya : samagra jIvasRSTi A traNa prakAramAM vaheMcAI jAya che. je jIve muktipada pAmavAnI gyatAvALA che arthAt siddhapadanA paryAyamAM jemane AtmA pariNamI javAnI yegyatA dharAve che te ja bhavya kahevAya. ahIM yogyatA eTale svarUpa-gyatA samajavI. arthAt je A jIvene sAdhanasAmagrI maLI jAya te teonI yegyatA vikAsa pAmI jAya ane phalata: siddhi-paryAyamAM pitAnA AtmA pheravAI jAya. jyAM sudhI A sthiti jIvanamAM na Ave tyAM sudhI te jIva tevI gyatAvALe bhavya kahevAya. dareka jIva AvI gyatA dharAve ja che evuM nathI. retI paNa eka jAtanI mATI ja che chatA tenAmAM ghaDA rUpe banavAnI cegyatA nathI. UMTaDInuM dUdha paNa eka jAtanuM dUdha ja che, chatAM tenAmAM-gAyanA dUdhamAM dahIM banavAnI yegyatA jevI gyatA nathI. tema aneka evA jevo che, jemanAmAM jIvatva samAna havA chatAM siddhi-paryAyamAM pheravAI javAnI yogyatA ja nathI. AvA ane abhavya kahevAya che. A ja kadApi muktimAM javAnA nathI. anAdikALathI saMsAra-bhAvatha baddha che ane anaMtakALa sudhI saMsArabhAvamAM ja rahevAnA che. have je cha-siddhi paryAyamAM pheravAI javAnI cagyatA dharAve che te badhAya jIve bhavya jarUra kahevAya che chatAM te badhA ya bhavya cI. gu. 1 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna chavA game tyAre paNa siddhiparyAyane pAmaze ja arthAt mekSe jaze ja tevuM nahi samajavu. mekSe javAnI ceAgyatA DhAvA chatAM temane mAkSe laI janArI sAmagrI ja kayAre pazu na maLe eTale emanI e ceAgyatA ekalI khicArI zuM kare ? ghaDA khanAvavAnuM kArya tA kuMbhAra tyAre ja karI zake jyAre tenI pAse mATI che, tema cakra-daMDa vagere paNa hAya. 2 ekalI mATI hAvA mAtrathI kAMI ghaDA thoDA ja banI jAya ? Ama siddhipadanI cagyatA DAvA mAtrartho jemane siddhipada mATe jarUrI bIjI sAmagrI na maLe te teo kadApi siddhipada pAmI zake nahi. AvA jIvAne ke ene kadApi sAmagrI maLavAnI ja naryAM te jAti-bhavya kahevAya che. teme jAtithI bhavya che eTaluM' ja; ethI vizeSa muktipadane adhikAra temane maLatA nathI. eTale have evA niyama nahIM karavA ke jeTalA bhavya hAya te madhA ja mAkSe jAya. kema ke jAti-lakhyA kadApi mAkSe javAnA nathI. AmAM kAraNa che; bIjI sAmagrInA abhAva. zAstrakAra bhagavatAe kahyuM ke jAti-bhavya jIvA hameza sAdhAraNapaNAmAM ja rahe rthAt tee kadApi pratyekapaNuM pAmI zakatA nathI. je eka jIvane eka zarIranI prApti thAya te te jIva pratyeka zIrI kahevAya ane anaMtajIvAne eka ja zarIra maLe te te ana tajIvA sAdhAraNa (com.) zarIrI kahevAya. laula--phUga-kaMdamULa vagere ana tajIvAnA ekakA zarIra rUpa hovAthI te jIvane sAdhAraN zarIrI jIvA kahevAya, jyAre mATI-pANI-agni-vAyu-ca'paka-e -kRtarA-si'ha-deva-manuSya-nArakI vagere pratyeka zarIrI kahevAya. jAtibhavyajIvA mATI ke pANInA svarUpe paNa pratyeka zarIrI khanI zakatA nathI teo sadaiva erthI pazu nIcI koTinAM sAdhAraNa zI Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna mAM ja haMmezane mATe rahe che. have A ivene manuSya-bhava ane dharma-sAmagrInI prAptinI te vAta ja kayAM rahI? mATe ja AvA jIvone jAti-bhavya kahevAya. eTale have e ja siddhAH nakakI thAya che ke je jIva mekSapada pAme che te avazya bhavya hoya che. jeo kadApi mekSa pAmatA nathI teo bhavya paNa hoya ane abhivya paNa hoya. zAstragranthamAM A traNeya prakAranA jInA 3 daSTAnDa ApyAM che. je strImAM garbhAdhAna karavAnI yegyatA che ane tene pati paNa jIvate che. te strI rati-sukha meLavIne saMtAna prApta kare che. A strI jevA muktipadane avazya pAmanArA bhavya jIve che je stramAM garbhAdhAnanI yogyatA che paNa tene pati lagna thatAM kacerImAM ja marI gaye che ane satI sItA jevI te satI che. A strIne kadApi saMtatiprApti zakya nathI. kema ke tene garbhAdhAnanIcegyatAne vikAsa karavAmAM jarUrI pati-saMbaMdharUpa sAmagrI kadApi prApta thavAnI nathI. A strI jevA jAti-bhavya jIve che. ane je vAMjhaNI strI che, jene pati-saMbaMdhanI sAmagrI maLe te ya garbhAdhAnanI gyatA ja na hovAthI te badhI sAmagrI niSphaLa ja jAya che. A stra jevA abhavya-jIve che. have je bhavya cha avazya muktipadane pAmavAnA che teone te muktipada-prApti mATe have eka pudagalaparAvarta eTale kALa bAkI rahyo hoya tyAre teo pugalaparAvartakALamAM pravezyA kahevAya che. ahIM ApaNe pudagalaparAvartanuM svarUpa samajI laIe, jethI carama ane acarama pudagalaparAvarta zuM che? te samajavAnuM saheluM thaI paDe. pagalaparAvatakALa : pudgalaparAvartAkALa dravya-kSetra-kALaabhAvathI mapAya che. ahIM te ApaNe kSetra pudgalaparAvartakALane upayoga karavAnuM che mATe tene ja vicAra karazuM. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna kAI eka jIva cauda rAjaleAkamAM rahelA asakhya AkAzapradezane maraNa pAmavA dvArA kramathI sparze -arthAt je AkAzapradezamAM Aje maryAM te pahelA AkAzapradeza gaNatarImAM levAnA; pachI te AkAzapradezanI khAjunA ja AkAzapradezamAM jyAre mare tyAre te khIjo AkAzapradeza gaNatarImAM levAnA. tyAM sudhImAM anya AkAzapradezamAM anatAM maraNA thai cUkAM hoya ane te daramiyAna anaMte kALa gayA tA te madhe ya me ja AkAzapradezanI maraNu dvArA sparzanAmAM gaNAi jAya. Ama vaLI jyAre khIjA AkAzapradezanI tadna mAjImAM ja rahelA 3 jA AkAzapradezane sparze tyAre te. trIjA AkAzapradezanI maraNuspanA gaNavAnI. te daramiyAnanA kALamAM anya AkAzapradezamAM mRtyu pAme chatAM te AkAzapradezane maraNa. dvArA thayelI spanAnI gaNutarImAM levAnA nahi, paNa e daramiyAna vyatIta thayelA kALa gaNI levAnA. A rIte kramazaH sarvAM AkAzapraTezane sparze emAM jeTalA kALa pasAra thAya te badhA eka kSetra. puddagalaparAva nA kALa gaNAya. AvA 1 pudgalaparAva mAM ana tI utsarpiNI-avapi NIe. (parArdhAnA phrAIM=asaMkhya ? = 1 paceApamakALa evA 10 kATAkeATi patyeApamanA 1 sAgaropamakALa------ evA 10 kATAkeATi sAgarApamanI eka utsarpiNI ke 1 avasiSa NI) pasAra thai jAya. 4 A uparathI samajI zakAze ke 1 pudgalaparAvanA kALamAM te jIva ana tAna ta bhavA karI nAMkhe che. Aja sudhInA jIvanA sasArakALamAM 1 nahiM, 10 nahi, lAkha, karoDa, abaja ke parAdha nahi, asaMkhyuM nahi paNa anaMtA puddagalaparAvata kALa pasAra thaI gayA che.. kevalI paramAtmAnI dRSTie amuka bhavya jIva muktipada kayAre pAmaze te taddana nizcita hAya che. have emanI dRSTie je je jIvAne muktipada pAmavA mATe puddagalaparAva kALa bAkI rahyo che te badhA ya bhavya jIvA ya eka ja Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna chellA-carama-5dUgalaparAvartamAM pravezyA kahevAya. ane je cha hajI paNa chellA pudgalaparAvartAnA kALamAM pravezI gayA nathI te badhA ja acarama-pudgalaparAvartAmAM rahelA kahevAya. prazna : je cha kadI mekSe javAnA ja nathI temane abhavya ke jAtibhavya kahyA che. zuM A che jyAre paNa carama-pudgalaparAvartAmAM pravezavAnA kharA ? uttara : pUrvokta vicAra sArI rIte samajAyuM na hoya te ja A prazna thAya. ApaNe kahI gayA ke, "jeone muktipada pAmavA -have eka pudgalaparAvartakALa bAkI hoya temane ja caramapugalaparAvartakALamAM pravezyA kahevAya. have abhAve ke jAtibhavya te kadApi muktipada pAmavAnA ja nathI te tenI apekSAe ja gaNAte 1 pudugalaparAvartakALa temane kyAMthI ghaTe ? arthAt teo te haMmeza aca. ramapudgala-parAvartAmAM ja heya. prazna : muktimAM avazya janArA jIva carama-pudgalaparAvartanAkALamAM zI rIte praveza karatA haze? zuM teo acarama-pudgala parAvartanA. kALamAM e kaI jabara sAdhanA karatA haze ke jethI temane mukti gamanakALa phakta eka ja pudgalaparAvarta jeTale rahe? uttara : nA. carama-pudgalaparAvartAkALamAM AvI javA mATe te jIvane bhavyatva svabhAva ane kALa e ja kAraNa che. tyAM karma-bhAgya ke udyama kazuM ja karI zakatA nathI. acarama puNalaparAvartanA kALamAM vartatA jIvone muktine Azaya ja nathI hotuM eTale muktinI jambara sAdhanAnI te vAta --ja kayAM rahI? jema peTamAM puSkaLa maLa-doSa hoya tyAre sArAmAM -sAruM pakavAna paNa arucikara bane che tema e AtmAmAM sahaja bhAva-maLanuM evuM jora hoya che ke tethI temane muktine Azaya ja jagate nathI. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna sahaja bhAva maLI : sahaja bhAva-maLa eTale anAdi kALane nibiDa rAga-dveSa pariNAma. A pariNAmane lIdhe jIva pitAnA AtmAne, mokSa vagerene vicAra ja karI zakatuM nathI. bhAvamaLa TALe TaLatuM nathI, e ApaApa TaLe che. caramAvatakALamAM pravezavA jiga jene bhAva-maLahAsa thAya che te AtmA zaramAvarta kALamAM pravezya kahevAya che. A vivakSita bhAva-maLahAsa thayA pachI ja muktine Azaya jAge che. te pUrve mahAvratAdi pALavAmAM Ave te ya tenI pAchaLa muktine Azaya hoto nathI, kintu A lokanA ke paralekanA sukha-samRddhine ja Azaya rahe che. e vakhate mukita-rAga te na ja hoya paraMtu je. mukita pratye adveSabhAva paNa heya te mahAvratAdinAkAyika AcAranA zuddha pAlananA baLe te jIve 9 mA zaiveyaka sudhI pahoMcI jAya che. e jIvo zuddha-AcAra-kiyA kare te ya temanAmAM sahaja bhAva-maLane. hAsa nahi thavAnA kAraNe te badhI kriyA niSphaLa ke viparIta phaLAdhAna kare che, jyAre caramAvartIkALamAM pravezelA jIvonI azuddha-kiyA heya. te paNa tyAM sahaja maLane hAsa hoya che eTale te azuddhi TALIne zuddha-kriyA dvArA muktinAM phaLane prApta karI jAya che. yogadaSTi samuccayamAM bhagavAna haribhadrasUrijI mahArAjAe sahaja . bhAva-maLahAsanA 3 kArya-liMga batAvyAM che. (1) e jIvane duHkhI AtmA upara atyanta dayA pragaTe, (2) guNiyala AtmA upara TheSabhAva na hoya ane (3) sarvatra je kAMI. ucita kartavya hoya tene te kazAya bhedabhAva vinA seva hoya. acaramAvatanA sahaja bhAva-saLavALA jIvo mAkhInA pagane paNa naMdavAI javA na de eTalI ahiMsA pALe paNa temanA aMtaramAM dayApAtra jIvo pratye dayAne chAMTeya na hoya, temane guNiyala pratye adveSa-bhAva na hoya paraMtu IrSyAdi hoya ane aucityapAlana paNa, Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna bhautika sukhanI zudra lAlasAthI ja karatA hoya. taddana niHspRhabhAvanuM aucitya-pAlana temanAmAM na hoya. bhagavAna haribhadrasUrijI mahArAjA caramAvaviMzikAmAM sahaja maLa aMge jaNAve che ke pheraphudaDI pharate bALaka pheraphudaDInI kriyA karatAM badhuM viparIta paNe jue che tema te kiyAthI nivRtta thayA pachI paNa, e kiyAthI utpanna thayelI bhramaNazakti rahe tyAM sudhI badhuM viparItapaNe ja jue che, tema sahaja maLane lIdhe utpanna thayelI zaktine lIdhe heyamAM upayatAnI ane upAdeyamAM heyatAnI viparIta buddhi jIvane thayA ja kare che. caramAvartamAM pravezyA pachI ja e zakti naSTa thatAM e viparIta buddhi naSTa thAya che. je pachI hiMsAdi heya che. tene heya tarIke ane je ahiMsA kSamAdi upAdeya che tene upAya tarIke ja te mAne che. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caramAvartakALa [2] tIvra mithyAtva-dvibaMdhaka ane sakRta baMdhaka : A kALamAM je jIne praveza thaI cUkyo te badhA ya bhavya avazya yukti pada pAmavAnA. have A jIvo kaI kaI vikAsakakSAmAMthI kevI kevI rIte pasAra thAya che te ApaNe joIe. caramAvarta kALamAM pravezyA eTale badhA ja ja dharmiSTha banI gayA ke guNiyala banI gayA te ekAnta nahi. eTale ja niyama thAya ke A badhA ne nibiDa-rAga-dveSanA pariNAmamAM jarUra maMdatA (sahaja-maLahAsa) prApta thaI gayela hoya. A kALamAM pravezyA pachI hajI paNa je tIvra mithyAtvabhAva che (atatvamAM tatvabuddhi, tatvamAM atatvabuddhirUpa bhAva) temAM zubha adhyavasAyathI maMdatA AvatI jAya che. jema jema mithyAtva bhAva maMda thatuM jAya tema tema jIvane vikAsa thaye kahevAya. paraMtu keTalIka vAra evuM bane che ke amuka hada sudhI e maMdatA AvI jAya ane vaLI pAchI anekAneka vAra emAM tIvratA paNa AvI jAya. vaLI pAchI maMdatA Ave. vaLI aneka vAra tIvratA AvI jAya. jyAre jyAre mithyAtvabhAva tIvra banI jAya tyAre tyAre jIva evuM mehanIya karma bAMdhe che ke jenA paramANu AtmA upara 70 ke. ke. sAgaropama sudhI rahevAnI yogyatA dharAvatA hoya che. Ama AvI ugra sthitivALA mehanIya karmane e jIva punaH punaH baMdha karate hoya che. paNa jyAre kevalI bhagavaMtanI daSTie evuM bane che ke mithyAtvabhAvanI maMdatAne Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna pAmele jIva potAnA bhAvinA samagra saMsArakALamAM be ja vAra tIvra mithyAtva bhAva pAmavAne hoya tyAre te jIva dvibaMdhaka (have phakta be vAra mehanIya karmanI ugra sthiti bAMdhanAra) kahevAya che. vaLI e jIva eka vAra e ugra sthiti bAMdhI le tyAre tene pharI eka ja vAra evI ugra sthitine baMdha thavAne bAkI rahe eTale tene sakRta baMdhaka kahevAya che. vaLI e eka vAranI paNa mehanIya karmanI ugra sthiti baMdhAI jAya pachI te samagra saMsArakALamAM mehinIya karma bAMdhe te paNa te 70 ke. ke. sAgaropamanI sthitivALuM te nahi ja bAMdhe mATe te jIva apunabaMdhaka kahevAya che. apunabaMdhaka : apunabaMdhaka jIvanuM lakSaNa batAvatAM kahyuM che ke (1) A jIva tIvra rAga-dveSathI pApa na kare, (2) pApamaya saMsAranuM bahumAna na kare ane (3) ucita saghaLuM kare. A avasthAvata AtmA pApa kare te bane paraMtu jema te pApamAM rAga-dveSanI tIvratA na hoya; saMsAra bhagave-kare paNa enA upara bahu AdarabhAva na heya. ane koI paNa anucita-pravRttine te seve nahi kinu kauTumbika, dhArmika, laukika, nyAyayukta maryAdAone pALe. acaramAvartakALavatI jIve saMsAranA bhAvamAM khUba AnaMda mANatA hoya che mATe temane bhAvAbhinaMdI kahevAya che. caramAvartAmAM pravezelA apunarbandhaka vagere AtmAomAM bhavAbhinaMdIpaNuM hetuM nathI. bhagavAna haribhadrasUrijI mahArAjAe A jIvane kSINaprAyaH karmavALA, vizuddha AzayavALA, bhavAbahumAnavALA ane mahApuruSa kahyA che. bhavAminanditAnA abhAve temanAmAM kSudratA, lebha, dInatA, mAtsarya, * bhaya, zaThatA, ajJAna vagere hotAM nathI. ane prAyaH audArya, dAkSiNya, pApa-jugupsA, nirmala bodha, janapriyatA vagere temanAmAM hoya che. AthI ja dharmasaMha Adi graMthamAM zAstrakAra bhagavaMte e apunabaMdhaka avasthAvartI maMda mithyAtvI jIvone paNa dhama kahyA che. - arthAta 1 lA guNasthAne paNa anuSThAnarUpa dharma kahyo che. eTale Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna apunarbandhaka avasthA pachI prApta thatI mArgAbhimukha-mArga patItamArgAnusArI rUpe prathama guNasthAnanI avasthAomAM paNa dharma kahyo che. apunabaMdhaka avasthAmAM dharmanI siddhi prazna : samyagdarzanAdi-4 thA vagere guNasthAnanA bhAvanI punaH punaH ArAdhanA rUpa bhAvAbhyAsa anuSThAnane ja dharma kahevAya che. tethI nIce paNa dharma hoI zake kharo ? uparokta bhAvAbhyAsa rUpaanuSThAna rUpa-dharma te 7 mA apramatAdi guNasthAna sivAya kyAMya saMbhava nathI. Ama nizcayanayathI 7 mAM guNasthAne dharma che ema nakko vAta thAya che. have dharmasaMgrahaNImAM te nizcayanayanA mate 14 mA guNasthAnanA aMtima samaye ja dharma kahyo che. tenI nIcene badhe dharma te dharmanA kAraNa rUpa kahyo che. eTale nizcayanayamate paNa dharma kyAM? te ja pahelAM te samajAtuM nathI. uttara : dharmasaMgrahamAM zuddha (nirUpacarita) dharmanI vyAkhyA bAMdhavAnI daSTithI te granthakAra paramarSie evaMbhUta daSTithI tema kahyuM che. e nayathI te zelezInA caramasamayanI je avasthA te ja dharmarUpa. bane che. guNasthAne ja ghaTatAM bhAvAbhyAsa rUpa dharma (anuSThAna) kahelA che te upacarita evaMbhUta nayathI kahyuM che. eTale vibhinna daSTithI vibhinna sthAne dharma kahevAmAM ko bAdha nathI. prazna : sArUM, e te samAdhAna thaI gayuM paraMtu have 7 mA. guNasthAnathI nIce dharma hoya kharo? kadAca upacArathI daDhA-5 mA ane. 4 thA guNasthAne dharma kahIe paraMtu 1 lA guNasthAnanA maMdamithyAtvI. chanI apunarbandhakAdi vibhinna avasthAomAM dharma kahI zakAya? uttara : dharmasaMgraha granthamAM A praznane uttara ApatAM jaNAvyuM che ke, "dravyArthika naya paryAyanI apekSAne svIkAratA nathI ane. paramANuvALA dravyane sat mAne che, tema TheTha paramANunI paNa satta. mAne che, tema vyavahAranaya nizcayanayanI apekSA svakArate nathI; ane. vyavahArathI samyagdaSTi Adi jIvomAM dharma mAne che, tema TheTha apuna Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna baMdhUkamAM paNa dharma mAne che, A abhiprAyathI apunabaMdhaka avasthAmAM paNa dharma ghaTI jAya che. AthI ja zrI yogabindugranthanA 369 kamAM kahyuM che ke adhyAtma ane bhAvanArUpa bhego vyavahAranayathI apunarbandhakane paNa heI zake, jyAre nizcayanayathI te cAritrIne ja hoya che. A uparathI samajavuM ke gRhidharmanA 35 guNe apunarbandhaka AtmAmAM paNa ghaTI zake che. AdidhArmika : caramAvartakALamAM pravezelA apunarbandhakaAtmAne jema jema vikAsa thatuM jAya che tema tema tene uttarottara: mArgAbhimukha-mArgAnusArI-mApatita vagere padethI saMbodhavAmAM Ave che. A badhI apunarbandhaka bhAvanI ja avasthA che. pUrvokta, kathana mujaba saghaLI guNavRddhi caramAvartakALamAM ja thAya che te kALane. pAmIne ja jIva dharmane AraMbha (dharmanI Adi) kare che mATe jenA zAstromAM apunarbandhaka jIvane AdidhArmika kahevAmAM Ave che. A AdidhArmika jaina darzanAnuyAyI ja hoya te niyama nathI.. mandamithyAtvane vege AdidhArmika jI bhinna bhinna dharmonA AcArane seve evuM paNa bane che. game te darzananI kriyA karavA chatAM temanA . aMtaranA rAga-dveSanI tIvratA tUTI javAne lIdhe e jene apuna baMndhaka-AdidhArmika kahevAmAM kaze vadhe nathI. zrI gabindugranthanA: 251 mA lakamAM jaNAvyuM che ke apunabaMdhakanI aneka avasthAe, hevAthI temanI aMtaHzuddhi hovAne lIdhe judAM judAM darzanenI ekSasAdhaka kriyAo teomAM hoI zake che. A te saghaLA darzanenA apunarbandhakanI vAta thaI. jainazAstronI apekSAe AdidhArmika apunarbandhaka avasthAnAM, lakSaNe zrI lalitavistarA granthamAM batAvavAmAM AvyAM che. jene bauddho. bodhisatva' kahe che, anya darzanavALA ziSTa' kahe che. sAMkhe nivRttaprakRtyadhikAra kahe che tene ja jaina-zAstro AdidhArmika-apunarbandhakahe che. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 cauda guNasthAna | zrI lalitavistarAmAM kahyuM che ke apunarbandhaka AtmA (1) pApamitrone tyAgI hoya (2) kalyANamitrone sobatI heya (3) aucitya sevato heya () lekamArgane anusarate hAya (5) mAtA-pitA-kalA-cAryane bahumAnI hoya, temanI AjJA mAnya karatA hoya (6) dAnAdimAM pravRtti karate hoya (7) prabhunI aSTaprakArAdi pUjA karate hoya (8) sAdhukusAdhune vivekI heya (9) vidhipUrvaka zAstra-zravaNa karate heya (10) prayAnapUrvaka te zAstronuM cintana vagere karate heya (11) yathAzakti zAstrAnukUla vartana paNa karate hoya (12) zauryavALo hoya (13) bhAvInA pariNAmane vicAra karatA hoya (14) mRtyune AMkha sAme rAkhIne parekanI sAdhanAne mukhya gaNate heya (15) guruvarganI sevA karatA hAya (16) ema-hI-kAra vagere panuM darzana-dhyAna vagere karate hoya (17) gasAdhanAmAM vikSepa karatAM kAryane tyAgI hoya (18) jJAnAdiga siddhimAM tatpara hoya (19) jina-mUrti bharAvate hoya (20) jinAgama lakhAvate heya (21) namaskAra mahAmantrAdine mAMgalika jApa karate heya (22) catura zaraNane aMgIkAra karatA hoya (23) duSkRtagaha, sukRta-anumodanA karatA hoya (24) padenA, mancanA adhiSThAyaka devanI pUjA karate heya (25) sadAcAranuM zravaNa karate hoya (26) udAra hAya (27) uttama puruSanA AcArone anusarate heya ItyAdi. apunarbandhaka AtmAnI saghaLI pravRtti uttama hoya che. nagamanayathI te apunabaMdhaka bhAvanI prApita mAMDIne ja pravRttimAM uttamatA hoya che. bhale pachI keTalIka pravRtti vicitra paNa jaNAtI hoya. UMghatA mANasane koI candanAdine lepa kare te tene te vakhate tene khyAla na hoya paraMtu jAgyA pachI pitAnI te avasthAthI Azcarya pAme; athavA te heDakAmAM U ghI gaelA mANasane heDInI gatine khyAla na hoya paNa jAgyA pachI kinAre paheMcyAnuM bhAna thatAM te Azcarya pAme e ja rIte ajJAnatA AdinA kAraNe apunarbandhaka avasthAmAM potAnI pravRttinuM mahatva tene na samajAya, chatAM samyaktvAdi Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 13 dharmanI prApti thatAM tene Azcarya pamADe tevI svarUpa dazA jovA maLe. mATe ja tenI pUrvanI saghaLI pravRttine paNa uttama samajavI. - saMkhe kahe che ke, tAmasI Adi prakRtine adhikAra AtmA uparathI dUra na thAya tyAM sudhI AvI (apunarbandhaka) avasthA pragaTatI nathI," bauho kahe che ke, "jyAM sudhI bhavane paripAka thato nathI tyAM sudhI AvI dazA prApta thatI nathI." jainadarzana kahe che ke jIva have kyAre paNa mithyAtvanI tIvra sthitine bAMdhavAnuM nathI, tenAmAM AvI uttamatA prAge che. caramAvartamAM pravezelA jIvone guphalapAkSika kahevAmAM AvyA che. kema ke A jIvo uparathI mehanIya karmanI gADhatama tIvratArUpI aMdhakArapakSa dUra thaI gayuM hoya che ane aneka guNenA udayarUpa zukalapakSamAM praveza thayela che. apunarbandhaka bhAvamAM paNa jema jema manaH saMkalezane bhAva: ghaTatuM jAya che tema tema ucca-uccakara avasthA kramazaH prApta thatI jAya che. mArgAbhimukha: mArgAnusArI: mAgapatita mArgAbhimukha : "mA" eTale cittanuM avakragamana-saraLatA.. jema sarSanI cAla sAmAnyataH vAMkIcUMkI hovA chatAM daramAM pesatI. vakhate sIdhA ja pese che kema ke dara sIdhuM hoya che, tema mananA caMcaLa Avegene lIdhe jIvamAM je vakatA hoya che te jyAre TaLI jAya ane jIva mAyAdimukti banIne saraLa bane ane pachI tenAmAM uttarottara aneka guNanuM AdhAna thatuM jAya. A saraLatAmAM kAraNabhUta je karma kSapazama tene mArga kahevAya. AvA kSapazamarUpa mArgamAM praveza karavAnI yegyatAvALe jIva mAbhimukha kahevAya. evA kSayarAmanI jene zarUAta thaI che evo uttarottara guNavRddhivALe jIva mArgapatita (mArge cAlanAre, Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 cauda guNasthAna kahevAya. ane e rIte kSaye pazama vadhatAM vadhatAM je jIvane chelluM yathApravRttikaraNa pUrNa thavAnI taiyArI hoya tene mArgAnusArI kahevAya. zrI lalitavistarA graMthamAM apunarbandhaka Atma mArgonusArI ja hoya tethI ja tenI saghaLI pravRtti uttama heya tema kahyuM che. jyAre dharmasaMgrahamAM apanabaMdhakane mArgAnusArI bhAvanI sanmukha kahyo che. vaLI tyAM anyatra TIpaNamAM chelA yathApravRttikaraNane aMte vartatA - jIvane mArthAnusArI kahyo che. te pahelAM vibhinna avasthAmAM apunarbandhaka, mArgAbhimukha-mArgApatita vagere kahevAya ema kahIne apunarbandhakane mArgAbhimukha ke mArga patita avasthAmAM mArgAnusArI na kahyo. A badhI vAtane samaya A rIte karI zakAya ke, vAstava mAnusArIpaNuM te chellA yathApravRttakaraNane aMte rahelA jIvamAM hoya. ane bhAvimAM te mArgonusArI bhAvanI prApti apunabaMdhakane mArgAbhimukha ane mArga patitane thavAnI ja che mATe te badhAyane upacAra mArgonusArI kahI zakAya. eTale zrI dharmasaMgraha granthanA AdhAre caramAvartAkALavatI jIvanA 1lA guNasthAnanI vikAsayAtrAne kramazaH A rIte nAma ApI zakAya : 1. apunarbaka bhAva-pharI 70 ke. ke. sAgarepamanI mithyA tvanI sthiti nahi bAMdhanAre jIva. 2. mArgAbhimukhamAva-pUrvokta kSazimarUpa mArganI sanmukha jAya. 3. mArga patitabhAva - pUrvokta pazamavALo - guNabuddhivALo jIva. 4. mArgAnusArIbhAva-chelA yathApravRttakaraNanA aMte vartato jIva Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ coda guNasthAna 15 A badhAya AdidhArmika jImAM mithyAvabhAva hovA chatAM temanAmAM mAdhyacca " guNa e sundara paDyo che ke jene aMge temane dharmadezanAnA adhikArI kahyA che. dharmadezanAne agya te ja mithyAtvI jIve che, jeo kadAgraha-grasta che. prazna : AvuM mAdhyazya to jainadarzananA anuyAyIrUpa apunabanyakamAM ja ghaTe ne ? bIjAo te pitAnAM darzanemAM kahelA AcAravALA ekasarakhA na hovAthI te apunarbandhakomAM mAdhyastha zI rIte ghaTaze ? uttara : mithyAtva guNasthAne paNa yoganI daSTi pragaTe che mATe te dRSTi temane paNa guNaprApaka banatI hovAthI temanAmAM satyazodhakavRtti, niSpakSapAta valaNa vagere hoI zake che. temanI mAgabhimukhatAnA baLe temAM zeraDI-zeraDIne rasazeraDIne aDadhe ukALele rasa ane goLanI jema uttarottara vadhu mIThAza hoya che tema uttarottara vadhu guNavALI mitrA-tArA-balA ane dIkA e cAra prakAranI gadaSTie kramazaH pragaTe che. ajJAnI mithyAdaSTi paNa mithyAtvanI maMdatA thatAM pragaTelA mAdhyastha; tatvajijJAsA vagere guNenA cuMge mArgane ja anusarate hevAthI dharmazravaNa mATe egya che, te pachI tenAthI vizeSa guNiyala e durAgraha vinAne AtmA to sutarAM yogya che. TUMkamAM kahevAno Azaya eTale ja che ke AdidhArmika jIve temanA maMdamithyAtvarthI pragaTelA keTalAka guNane kAraNe dharmadezanA sAMbhaLavAnA adhikArI bane che. mArgAbhimukha ane mArga patita e beya viziSTa avasthAo apunarbandhaka bhAva AvyA pachI ja Ave che evuM ApaNe nakkI karyuM che. paraMtu A eka mata che. bIje paNa eka mata che, jenuM kahevuM ema che ke mArgAbhimukha ane mArgapatita e be avasthAe -apunabaMdhaka bhAva prApta thayA pahelAM prApta thAya che. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 cauda guNasthAna Amane prathama mata bhagavAna haribhadrasUrijI mahArAjAne che, je teozrIe paMcasUtragranthanA pAMcamA sUtranI vyAkhyAnA prAnta bhAgamAM spaSTa karyo che. jyAre bIje mata gabindunA 179mA plekanI ajJAtakartAka TIkAmAM jaNAvAya che. paraMtu TIkAkAre tene nirasa paNa karyo che. zrI paMcAzaka granthanA 3 jA paMcAzakanA 3 jA zlekamAM paNa A ja bIje mata jaNAvavAmAM AvyuM che. upadezapadanA 253mAM lekanI TIkAmAM bhagavAna municandrasUrijI mahArAjAe te prathama matane ja nirdeza karyo che. ApaNuM granthakAra paramarSie pitAnI dvA. DhA. 14mInA 2 thI 4 kalekamAM beya matane samanvaya. karatAM jaNAvyuM che ke, "mArgAbhimukha ane mArgapatita e beya. avasthAo apunarbandhaka bhAvanI ja uttarottara caDiyAtI avasthA che. paNa jeo e beya avasthAne apunabaMdhaka bhAvanI prApti thatAM. pahelAM prApta thanArI mAnIne apunabandhaka bhAvathI pRtha mAne che. temanA mate paNa eTaluM te samajavuM joIe ke e avasthAe paNa dharmanA adhikAranI kaTimAM ja che kema ke enAthI ja AgaLa. upara apunabaMdhakabhAva prApta thavAne che astu. A apanabaMdhaka (AdidhArmika) avasthAnA kALamAM jyAM sudhI AgaLa kahevAmAM Avaze te ceganA bIja prApta thayAM nathI tyAM sudhI dharmane bAlyakALa kahevAmAM Ave che ane bIjaprApti pachInA kALane dharmane yauvanakALa kahevAya che; ega-bIja ane caganI. vicAraNA karatAM pahelAM ApaNe eganI pUrvasevAne vicAra karIe. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ganI pUrvasevA [3] apunarbandhaka ane enI uparanA samyagadaSTi AtmAone AdhyAtmAdi ganI prApti thaI zake che paraMtu e mATe jarUrI evI yeganI pUrvasevAne abhyAsa karavAne heya che. A abhyAsamAMthI pasAra thayelA AtmA e vratasahita tatvacintanAdi emanA adhikArI banI zake che. pUrvasevA tarIke mukhya cAra vastu che : (1) guru-devAdipUjana (2) sadAcAra (3) tapa (4) muktiadveSa. gura-pUjana : mAtApitA kalAcAryane guru kahevAya. temanA sagA-saMbaMdhI Adi guruvarga kahevAya. emanuM pUjana karavuM eTale (1) trikALa namaskAra (2) abhyasthAnAdi vinaya (3) laghutA () azuci-visarjanAdi agya sthAne emane nAme cAra na kara. (5) emanI niMdA sAMbhaLavI nahi. (6) sArAM vastrAdi ApavA (7) hitakara kriyA karAvava (8) emane aniSTa vyavahAra-tyAgIne ISTamAM pravRtti karavI. paraMtu tema karatAM dharmAdi puruSArthane bAdha na Ave te khAsa jevuM. (9) gurUvarganAM AsanAdi pote na vAparavA (10) mRtyu bAda emanI saMpattine tIrtha-sthAnamAM javI. je pote le te temanA mRtyu AdinI anumati lAge. (11) emanA pratibiMba sthApI vyAdi pUjA karavI. keTalAka temaNe sthApita karelI devapratimAdinI pUjA karavAnuM kahe che. (12) AdarapUrvaka emanuM pUjana vagere maraNottara kriyA karavI. cI. gu. 2 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 cauda guNasthAna devapUjana : puSpAdipUrvaka prIti-bhaktibharI ArAdhya devanI stavanAo karavI. jyAM sudhI samajaNanA abhAve vItarAgasarvajJa bhagavAnanI oLakha na thAya tyAM sudhI mahAdevAdi sarva devone sAmAnyathI athavA atizaya zraddhAthI paralekadaSTivALA AtmAne teo paNa gaurava karavA egya che. ahIM A pravRtti cArisajajIvanI cAra nyAyathI yegya ja samajavI. sarva devone sAmAnyathI pUjate AtmA jyAre arihaMta devamAM guNAdhikatA jue che tyAre anya devo upara dveSa karyA vinA emane cheDI daIne arihaMtadevanuM pUjana kare che. gurudevAdi pUjana karyuM temAM Adi padathI pAtra evA vratadhArI sAdhuo ane svayaM rAMdhavAnA tyAgavALA mAtra bhikSAjavI sAdhuone vizeSa dAna devuM. te sivAya anya, dIna, kRpaNa, keDhiyA, regI vagere badhAne dAna devuM. A dAna pitAnA piSya vargane bAdha na kare te rIte devuM joIe tathA sva-parane dharmabAdhAkArI jALa-charA vagere vastunuM na hoya. sadAcAra : lekaniMdAbhaya, dInahIna upara upakArayatna, kRtajJatA, dAkSiNya, sarvaniMdAtyAga, sadAcArI prazaMsA, ApattimAM adInatA, saMpattimAM ucita vartAva ane namratA, avasarecita hita-mitabhASita, vacanapAlana, vratacustatA, aviruddha kulAcAra agya dhana-vyayatyAga, sthAne dhanavyaya, pramAdatyAga, aviruddha kAcA-pAlana, prAmANikatApUrvakane ucita vyavahAra ninya pravRttine sadaiva tyAga. tapa : cAndrAyaNadi (zuklapakSamAM 1-1 kaLiye vadhArato javAne ane kRSNapakSamAM ghaTADate javAne) bIjA paNa kaSAyanidhi, brahmacaryAdi sahitanA mRtyuMjaya, pApasUdana Adi tapo. ahida sukhanI AzaMsA vinA "o hI usa mA 3 nA nama: Adi manTonI tapUrvakanI sAdhanA mukti-adveSa : bhavAbhinaMdi jIvone bhavanI tIvra AzaMsA "hovAthI mukti pratye dveSa hoya che. mATe ja enI tapa-japanI kriyAo Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna saMsAranI vRddhi karAvanArA banI jAya che. muktine rAga te dUra rahyo, paNa muktine adveSa prApta thatAM te tapa-japAdi kiyA saphaLa banavA lAge che. eTaluM ja ke tapAdi sadanuSThAna upara rAga tevo jarUrI che. AthI ja abhavyane mukti-adveSa hovA chatAM sadanuSThAna upara rAga na hovAthI tenA tapAdi anuSThAne muktisAdhaka banI zakatA nathI. yoganI pUrvasevAnI jema samyagdaSTinI paNa pUrNasevA hoya che, jemAM anya darzanenA AcAranI ArAdhanA sAthene mAdhyastha bhAva pradhAna bane che. mAdhyasthapUrvakanI te ArAdhanAo samyakRvanI prAptimAM atyanta sahAyabhUta bane che mATe ja tene samyaphavanI pUrvasevA kahevAya che. ApaNe pUrve joI gayA ke A apunabaMdhaka bhAvamAM rahelA AdidhArmikane adhyAtmAdi veganAM bIjenI prApti thAya che. A gabIja, ATha yogadaSTimAMnI 1 lI mitrAdaSTimAM vartatA gIne prApta thAya che. egadaSTinI sajhAyanA 8 mA chekamAM ApaNuM granthakAra paramaSi jaNAve che ke, ganA bIja IhAM grahe, jinavara zuddha praNa re, bhAvAcAra ja sevanA; bhava udvega suThAme re..." ganI AThadaSTinuM savistara vivecana karavA pUrve 1 lA guNasthAne AdidhArmikane prApta 1 lI 4 daSTinuM varNana jarUrI che. emAM 1 lI mitrAdaSTine AraMbha karatAM pahelAM tenA ja eka aMga rUpa ega. bIja -zuM che? vagere vicAra karIe. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yoga-bIja [4] bhagavAna haribhadrasurijI mahArAjAe "niku kurA ' ItyAdi parathI, keganA bIjene lalitavistarA ganthamAM saMgraha karyo che. temane prathama nAma, nirdeza karIne vistArathI vicAra karazuM. (1) jinezvaradevone vize nirAzasabhAvapUrvakanI zuddha mAnasika prIti. jenA baLe vAcika stavanAdi rUpa namaskAra ane kAyika paMcAMgapraNipAta rUpa kuzala-mana-vacana-kAyAnI zuddha pravRtti thAya. (2) bhAva-AcAryAdine vize paNa upara pramANenI mAnasI prIti tathA pravRtti. tathA zAstrokta vidhipUrvaka zuddhAzayapUrvakanI temanI vaiyAvacca. (3) ArtadhyAna rUpa nimitta vinA janmAdi duonA bhAnathI sAhajika bhadrega. (4) munivargane auSadhAdi dAna, vagere dravya-abhigrahonuM rUcipUrvaka pUrNa pAlana (samyaktva pUrvanI avasthAmAM A ga-bIja paDe che mATe tyAM bhAva-abhigraha heI zake nahi) (5) siddhAnta lakhAvavA dvArA siddhAntabhakti (6) bIja kathAnI prema-zuddha zraddhA (7) bIjakathAthI bIja upara upAdeya bhAva. apunarbaka avasthAne pAmelA AtmAomAM uparokta bIje sukhapUrvaka vAvI zakAya che. jema vidhipUrvaka sArI jamInamAM vAvelA anAjanAM baje UgI nIkaLe che tema e dharmanAM banne prAya: te Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna jImAM UgI nIkaLe che. tenuM vAvetara aMkurA vagerenuM svarUpa lalitavistarA granthanA AdhAre jANuM laIe. dharmanI nirmala prazaMsA karavI te dharmabIjanuM vAvetara karavA rUpa che, te dharma prApta karavAnI ciMtA karavI e bIjanA aMkare che, te dharmakathA sAMbhaLavI te tene kaMda kahevAya che. te dharmanuM AcaraNa karavuM te puSpane nALa kahevAya che, tenAthI deva-manuSya progya saMpadA maLe te puSpa kahevAya che ane pariNAme sarvakarmA nivRtti te phaLa kahevAya che. uparokta bIjanA vAvetara vinA jIvanamAM kadI paNa rogane udaya thatuM nathI. upadeza padanI 224 mI gAthAmAM kahyuM che ke, "sAre varasAda thavA chatAM paNa jema bIja vAvyA vinA dhAnya thatuM nathI nema upara jaNAvelA dharmabIjanA vAvetara vinA zrItIrthakara bhagavaMtanI - hAjarImAM paNa AtmAmAM dharmavRkSa UgI zakatuM nathI. gadaSTi samuccaya granthamAM kahyuM che ke yogabIjane prApta karyA pachI muktipadanI avazyameva siddha thAya che kema ke A bIja -vAMjhiyA nathI. ga-bIja prApta thayA pachI AtmAnA bAdhaka bhAva dUra thaI jAya che ane sAdhaka bhAvane ja prasAra thavA lAge che. zrIdevacandrajI mahArAje kahyuM che ke, "bAdhaka pariNati savi TaLe, sAdhaka siddhi kahAya re... jagatAraka prabhu vinavuM." vinegu zaruM vitta : vItarAga sarvajJa bhagavaMtene vize (1) prIti-bhakti bhAvabharyuM citta rAkhavuM. temane tevA manapUrvaka, (2) -vAcika namaskAra kare ane (3) kAyAthI paMcAga praNipAtAdi karavAM. A praNAmAdi saMzuddha hovA joIe. kema ke asaMzuddhane ahIM sthAna ja nathI. kema ke tevA praNAmAdi te yathApravRttikaraNanA bhedarUpa hAI temanAmAM gabIjepaNuM ghaTe nahi. kema ke tevA praNAma mukti-phaLanA dAtA banI zakatA nathI. jyAre gabIja te avadhya che, avazya muktiphaLanI bheTa dharanAruM che. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna roga-jamAM sarva prathama bIja tarIke vitarAga bhakti jaNAvIne tenI sarvotkRSTa vizeSatA sUcavI che. zrI rUpavijyajI mahArAjA jaNAve che ke, bhakti vinA navi mukti have ke bhaktane, rUpI vinA te te na have kaI vyaktine." A prathama daSTimAM bhagavAnane vaMdanAdi rUpa dravyabhakti mukhyapaNe abhipreta che paraMtu prabhu sAthe abheda thavAnI IcchA, niSkAmabhAvAdi rU5 bhAvabhaktinI mukhyatA abhipreta nathI. prazna : saMzuddha praNAma eTale kevA praNAma ? uttara : tenAM traNa lakSaNa jaNAvyAM che. 1. atyanta upAdeya. buddha 2. saMjJAnirodha 3. niSkAmapaNuM. upAdeyabuddhi : jinezvaradeva atyanta AdaraNIya che evI buddhi. prabhunI bhaktimAM gAMDA banate A jIva badhAM ya kAmane gauNa karI de che, paDatAM muke che. saMjJAnirodha : ahIM "saMjJA padathI 10 saMjJA levAnI che. AhAra, bhaya, maithuna, parigraha, krodha, mAna, mAyA, lobha, ogha ane lokasaMjJA-AmAMnI eka paNa saMjJA bhaktikAryamAM leza paNa skurAyamAna. na thAya. bhaktimAM rasatarabaLa bhakta khAvA-pIvAnuM paNa bhUlI jAya. prabhu pAse vaLI bhaya ke? e vAta tenA rUvADe rUvAMDe ramI jAya. rati te A jinezvaramAM ja otapreta banI heya eTale laukikamaithunanI kriyA te atininja lAge, mUcchane bhAva te kyAMya palAyana thaI gayuM hoya, krodhAdi kaSAye zAnta thaI gayA hoya. jaDatA ane lekenI khuzAmatI meLavavA vagerenI mane vRtti naSTaprAyaH thaI cUkI heya. zrI cidAnaMdajI mahArAjAe lekasaMjJAne anulakSIne kahyuM che ke, "janamanaraMjana dharmanuM mUla na eka badAma." niSkAmabhAva : bhaktinI pAchaLa koI paNa prakAranI ehika kAmanA na hovI joIe. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 23 A traNeya bhAvALA praNAmAdi ja saMzuddha citta gaNAya che. sattAkavitra parat(kAlacitta) bhAvagI evA bhAvAcArya, bhAva-upAdhyAya, bhAva-sAdhu, bhAva--tapasvI vagere pratye paNa zubhabhAvasaMpana bhakti-bhAvabharyuM vizuddha kuzaLa citta jevuM..te bIjuM gabIja che. ahIM dravyAcAryAdine niSedha karyo che. kema ke teo khoTA rUpiyA jevA che. jemane vaTAvavA jatAM keDInI kiMmata to UpajatI ja nathI paNa keTalIka vAra to bhAre muzkelImAM mukAI javuM paDe che. dhAtu beTI ane chApa beTI, athavA dhAtu kheTI ane chApa sAcI. A be ya prakAra banAvaTI rUpiyAnA che. A be ya dravyaliMgIonI sevA vagere niSphaLa hovAthI temanI sevAmAM udhata thavuM na joIe. anyathA adharmanI ja puSTi thAya. egI AtmAo evA dAMbhika dravyaliMgI tarapha AdarabhAva batAvatA nathI, kema ke teo svayaM vizuddhabhAvanA pujArI che, kevaLa dravyanA nahi. mATe ja dravya-bhAva UbhayathI sAdhune athavA bhAvathI sAdhune teo mAnya kare che. AvA munionI teo vinamrabhAve sevA kare che. temane AhAra-auSadhAdinuM dAna kare che. sahaja bhadregaH saMsAranI asAratAne jANIne tenA taraphane arucibhAva ha. ISTa viyegAdi ArtadhyAnanA nimitte prApta thatAM saMsAra upara ghaNAne napharatabhAva jAgI jAya che. paraMtu tevA napharatabhAvanI ahIM vivakSA nathI. paraMtu ahIM te saMsAranAM vividha pAsAMenuM anityAdi bhAvanA dvArA darzana karIne saMsAra mAtra upara arucibhAva vivakSita che. TUMkamAM sAMsArika samagra sukhe pratye paNa sahaja banI gaele udvega e ja ga-bIja che. AvA sAhajika bhakaeNga mATe 12 bhAvanAnu punaH punaH cintana atyanta anivArya che, tenAthI ja jagatanuM vAstavika svarUpa najare caDI jAya che. ane saMsAranI narI nirguNatAnuM darzana thatAM tenA tarapha je sUga utpanna thAya che te sAhajika banI jAya che. duHkha pratyene ja uga-bhAva sukha prApta thatA TaLI jAya che. kema ke dukhathI trAselo saMsAranA sukhane te sAruM mAnI Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna svAbhAvika rIte sAtha che. AthI ja rAja mAMthI pAchA rahyo che eTale sukha prApta thatAM ja tene duHkha jevuM ja dhikkAravA lAyaka mAnI levA te lAcAra banaze. pariNAme tene bhadrega dUdhanA UbharA jevuM banI rahe. dravya-abhigrahapAlana : viziSTa koTinA AdhyAtmika jIvanamAM mastAna rahetA mahAmunione AhAradinA dAna vagere dravyAbhigraho karavA e ga-bIja che. samyakRtva bhAvanI prAptinI najadIkamAM AvI cUkelA AtmAonuM mAnasavalaNa svAbhAvika rIte ja evA mahAmunio tarapha, sadAcArI jIvana tarapha DhaLI rahetuM hoya che. AthI ja sAMsArika pravRttimAM kayAreka ghasAro veThIne paNa teo mahAmuninA dAnAdi dharmothI pAchA haTatA nathI. jema A AtmAo prabhu-bhaktimAM ghelA bane che tema muni-bhaktimAM paNa gAMDA bane che tethI ja temanA jIvanamAM te saMbaMdhita aneka dravyAbhigrahanuM pAlana thatuM hoya che. AvA AtmAomAM dInadukhite upara atyaMta dayAbhAva hoya che. eTale teo sArvajanika upagamAM AvatI saMsthAomAM paNa dAnAdi detA hoya che. dIne ddhAra mATe dAnazALAdi lAvavA tarapha paNa temanI suruci rahyA kare che. dvA. dvA. mAM ApaNA graMthakAra paramarSi jaNAve che ke puSTAlaMbanane AzrayIne vAva-kUvA-dAnazALAdi karAvavA paDe to paNa tenAthI jinazAsananI unnati thAya ane anya jIvomAM dharma-prazaMsA rUpa bIjanuM AdhAna thAya ane aneka mAnave upakAra karIne anukaMpA-dharma bajAvavAnI taka paNa maLe che, tethI AvA dAnAdimAM mukhya hetu te te AtmAne zubhAzaya ja hoya che. vaLI bhagavaMte paNa dAnane dharmanuM mukhya aMga kahyuM che ane te mATe te bhagavaMte paNa cAritryadharma aMgIkAra karatAM eka varSa sudhI dAna dIdhuM hatuM. vidhi-siddhAMta lekhana : jagatanA vAstavika svarUpane jaNAvatuM ane heya-upAdeya tane viveka karatuM zAstra te ja siddhAMta. evA siddhAMtanuM pratipAdana karatAM zAstro lakhAvavA, vaMcAvavA, sAMbhaLavA vagere Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna uttama koTinuM ga-bIja che. siddhAMta-lekhana paNa vidhipUrvaka joIe, anItithI upArjita dhanathI siddhAMta lekhana karAvavuM te ucita nathI. tema siddhAMta lakhAvatAM koI paNa AzAtanA vagere na thAya te paNa jALavavuM joIe. siddhAMta-lekhakane paNa saMtoSa Apa joIe. siddhAMtagraMtha lakhAI gayA bAda nagaramAM tene satkAra-bahumAna thAya te mATe ThAThathI mahotsavapUrvaka varaghoDo kADhave joIe. siddhAMtanuM sArI rIte -rakSaNa thAya te mATe peTI vagere banAvavAno prabaMdha karavuM joIe. zrI gadaSTinI sajajhAyamAM kahyuM che, "lekhana-pUjana dAnane, zruti vAcana udgrAha, prakAzanA svAdhyAyane, ciMtana bhAvana cAha." siddhAMtalekhananI jema siddhAMtanuM dhUpa-vAsakSepAdithI pUjana paNa karavuM joIe. vaLI mumukSune athavA satpAtrane e siddhAMta-graMthanuM dAna paNa karavuM joIe. je dharmagraMtha vAMcavAne pitAne adhikAra hoya tenuM vinayAdipUrvaka vAcana paNa karavuM joIe. sadgurunA virahe AvA graMthanuM vAcana gurunI beTa pUrI pADanAruM bane che. ugraha : vidhipUrvaka siddhAMtanuM udagrahaNa karavuM joIe. arthAt zAstra-vAMcanane adhikAra meLavavA mATe zAstrokta kriyA vahana karavI joIe. prakAzana : pitAne je baMdha thaye tenuM bIjA egya AtmA pAse prakAzana karavuM joIe. kema ke zrotAnA anugrahanI buddhithI pravartatA vaktAne ekAMte lAbha thAya che tema ja pitAne ciMtana karavAnI taka paNa maLI jAya che. svAdhyAya : siddhAMtane svAdhyAya kare eTale vAcanA-pRcchanAparAvartana ke dharmakathA karavI. (1) vAcanA-vinayapUrvaka guru samIpe sUtranuM vAcana levuM. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 (2) . cI guNasthAna pRcchanI-vinayapUrvaka tavapRcchA karavI. mAdhyasthabhAva jALavIne pUchavuM. kadAgraha rAkhyA vinA pUchavuM. (3) parAvartana -zIkhelA siddhAMtane punaH punaH pATha vagere karavA. () dharmakathA-zrotAo samakSa siddhAMtane vidhipUrvaka zAstracusta rahIne saMbhaLAvavA tathA, (5) ciMtana-meLavelA tatvanI punaH punaH ciMtA karavI, sUkSama vicAraNA karavI, UhApoha kare. (6) bhAvanA-te te siddhAMtane AtmAmAM bhAvita karI devA pharI pharI. tenuM raTaNa karavuM. bhAvanA eTale puTa. suvarNane ekadama cembu karavA saMpuTamAM, kulaDImAM mUkI pharI pharI tapAsavArUpa bhAvanA- puTa devAya che tyAre te zuddha thAya che. tema judI judI rIte tatva-ciMtA karavAthI AtmAnI-jJAnanI nirmaLatA prApta thAya che. bIjakathAne prema-zuddha zraddhA : ganA bIjenI kathA sAMbhaLatAM ati ullAsa thAya. "e ema ja che" evI zraddhA thAya. e paNa ga-bIja che. AthI ja ga-bIjavALA rogIo jyAre jyAre tatvazravaNuM kare che tyAre temanAM saMve rUMvAM khaDAM thaI jAya che. emanuM aMtara AnaMdamaya thaI jAya che. punaH punaH aMtaramAM pikArI UThe che, gurudeva jevuM kahe che tevuM ja che! kevuM adabhUta tatva! kevA bhagavAna! keTalA upakArI !" yadyapi ahIM samyagdarzananA gharanI ruci nathI kintu e rucine tANI lAve tevI tatva-rUci jarUra che. bIjakathAmAM upAdeyabhAva : A chelluM ga-bIja kahyuM che. bIjathA sAMbhaLatAM te bIja atyaMta upAdeya lAge, tenI upara : bhAre Adara jAge. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yeAgi [5] have apunaHkha ndhaka AtmAmAM saMbhavatI 4 yogadaSTinuM svarUpa vicArIe. A ceAgaDhaSTi jemane prApta thai nathI te tIvra mithyAtvI jIvAne AghaSTi hAya che. Adha eTale sthUla-sAmAnya-pravAha. STi eTale ina-jJAna. je jIvA tIvra mithyAtvabhAvamAM hoya che temanI dRSTi (vision)mAM ghaNI sthUlatA viparaatatA vagere hoya che. vastune tenA svarUpamAM teo joI zakatA nathI. anAdikALanA saspeMsAra-pravAhamAM taNAtA e jIvAnI dRSTimAM tattvAtattvanA karyo viveka hAtA nathI. AvA prAkRta jIvAnu je laukika dana te Adha-STi che. (layman's vision) A eghadaSTi paNa badhAnI sarakhI nathI hAtI kintu jJAnA.. varaNAdi karmonI vicitratAne lIdhe aneka prakAranI hAya che. jema ke (1) meghalI rAte atyaMta jhAMkhu kAika dekhAya (2) pazu megha vinAnI rAte te ja kAMika vadhAre spaSTa dekhAya (3) ane tethI paNa spaSTa meghalA divase dekhAya (4) tethI paNa vadhu spaSTa vAdaLa vinAnA divase DhekhAya (5) temAM paNa je jonArA bhUtAdinA vaLagADa vagerevALA hAya te dekhAvamAM je Ave (6) tenA karatAM e evA vaLagADa vagere vinAnAne ghaNuM vadhu spaSTa DhekhAya (cha) eya je bALaka hAya to tene je DhekhAya tenA karatAM (8) pukhta uMmaranAne ati vadhu Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 cauda guNasthAna spaSTa dekhAya, te paNa je a5 vivekavALe hoya te tenA karatAM (9) vadhu ne vadhu vivekIne uttarottara vadhu ne vadhu spaSTa dekhAya. A metI A vagerenA paDaLanA AvaraNathI jevuM dekhAya tethI vadhu spaSTa kaI paNa AvaraNa vinA dekhAya. Ama eka ja vastu vicitra kAraNone lIdhe judI judI dekhAya che tema oghadaSTivALA ja lekika padArthone aneka prakAranI daSTithI jue che. e badhAyanAM laukika-darzana te badhI eghadaSTi kahevAya che. je rIte karma vicitratAne lIdhe e daSTinA asaMkhya bheda paDe che tema karmanA kSapazama (mithyAtvamaMdatA)nI vicitratAne lIdhe gadaSTinA paNa asaMkhya bheda paDe che. egamArgane anusaratI yegI puruSanI daSTi te cagadaSTi kahevAya. A uparathI ema kahI zakAya ke eghadaSTi tIvra mithyAtvIne hoya, jyAre yogadaSTi maMda mithyAtvI apunarbandhakAdi jIvene heya. eghadaSTi AtmAdine mAna paNa na hoya jyAre gadaSTA AtmAparakAdine mAnato hoya eghadRSTAnuM padArthadarzana bilakula DhaMgadhaDA vinAnuM hoya jyAre gadaSTa tattvagrAhI daSTithI jete-vicArate heya; eghadraSTA darzanene (dharmone) vize kadAgraha heya jyAre gadraSTA madhyastha heya. 8 egadaSTinAM nAme A pramANe che : mitrA-tArA-balA-dIkA-sthirA-kAntA-prabhA-parA. - A AThamAMthI 1 lI 4 daSTi 1 lA guNasthAnanA jIvamAM ja samAI jAya che. -AThe ya dRSTimAM bodhanA prakAzanuM tAratamya (saMkSepathI) 1. mitrAdaSTi : tRNunA agnikaNu sarakhe bedha hoya che. "A badhaprakAza ISTa padArthanuM darzana karAvavA samartha thatuM nathI. "kema ke tRNagnikaNanI jema A badhapadArthanI barAbara sUra paDe tyAM -sudhI TakI raheto nathI. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 2. tArAdRSTi : A dRSTinA medha chANunA agnikaNu samA hAya che. mitrA karatAM A tArASTinA khAdha kAMika vadhAre kharA paraMtu te emAM vizeSa taphAvata hotA nathI. AthI mitrA-tArA daSTimAM dravya-vaMdanAdi hAya che. 3. alAddaSTi : kASTanA agnikaNu same ahIMnA medha hAya. che. ahI purvAkta e ya daSTi karatAM ahI vizeSa Adha hAya che.. arthAt dhanu khaLa, vIya, sthiti vagere vadhu hoya che. eTale ahI AdhanA prayoga samaye nipuNa smRti hoya che. 29 4. dIyAdRSTi : dIpakaprabhAnI sadaza ahInA beSa hoya che.. uparokta traNeya dRSTithI viziSTa kArTine edha ahI... hAya che. A Adha vadhu vIya vALA ane vadhu TakanArA hoya che. chatAM ahIM paNa. bhAvapUrvakanI kriyA hAtI nathI kintu draSyakriyA haiAya che. A dRSTivALA jIvA chellAM yathApravRttikaraNanA aMta bhAgamAM AvI cUkayA hAya che. pUrva pUrva daSTi karatAM uttarottara draSTimAM mithyAtma bhAvanI vadhu ne vadhu maDhatA thatI jAya che ane guNunuM pramANu uttarAtta vadhatu' jAya che. 5. sthirASTi : ahI'thI cAreya dRSTi samyaktvabhAva sahita ja hoya che eTale ke 4 thA vagere gurusthAne hAya che. A dRSTinA khAdha ratnanI prabhA samA che. ratnanA prakAzanI jema ahInA medha sthira DAya che. tene. ApattinA vAyu elavI zakatA nathI. ethI ja A dRSTinA dhane. 1. apratipAtI 2. pravaOmAna 3. nirapAya (tela khUTatAM dIvA Ala-vAya te rUpa apAya vinAnA.) 4. aparitApI (maujAne klezAdi na pamADanArI) 5. paritASa hetu (jenAthI khIjAnA AtmA zAnta. thAya, teASa pAme) 6. parijJAnAdinuM janmasthAna (AtmAnu' ane cAre ya padArtha jJAna karAve che) rUpa kahyo che. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 6. kAntAdaSTi : ahIMne bedha tArAnI prabhA jevo hoya che. A daSTine yegI sAce ja kAntA (pativratA strI)nA jevA svabhAva - vALa hoya che. jema game te kAma karatAM strInuM mana tenA patimAM ja ramatuM hoya che. tema A yogI saMsAranI game te pravRtti karavA chatAM mRtadharmamAM ja lIna rahe che. pUrvanI daSTi karatAM ahIMne bedha * vizeSa ujjavaLa hoya che, vadhu gADha ane sthira hoya che. AthI ja ahIM bhAvaanuSThAna-salkiyA hoya che. A anuSThAna paNa niraticAra 'heya che. zuddhopagane anusaratuM ane viziSTa apramatabhAvavALuM "hoya che tema ja ahIM rahelA jIve bIjAone paNa ga-mArgamAM De che. 7. prabhASTi: A daSTine bedha sUryanA prakAza same atyanta - jAjavalyamAna hoya che. mATe ja A daSTine prakRSTa prakAzavALI (prabhA) kahI che. ahIMne bAdha (1) sarvadA dhyAnahetu bane che. (2) prAyaH nirvikalpa hoya che. (3) prathamasAra sukhane anubhava karAvanAre heya che. vaLI anya zAstrAdhyayanAdinuM ahIM mahatva rahetuM nathI. saghaLI - anuSThAne samAdhimaya hoya che. A gInA sAnidhyamAM nityavairI che paNa pitAnA vairabhAvane visarI jAya che, eo parAnugraha kara- nArA hoya che. ziSya pratye aucitya rAkhIne temanA AtmakalyANamAM madadagAra bane che. ahIMnI saghaLI salkiyA avazya kSetraphaLa Ape che. 8. parASTi : ahIM candraprabhA sarakho badha hoya che. sUryaprakAza te tApa pamADe jyAre prakAza saumya heIne zItalatA Ape, apUrva AhUlAdaka bane. be ya vizvaprakAzaka chatAM sUryaprakAza karatAM candraprakAzanuM sthAna viziSTa mAnavAmAM AvyuM che. A badhA ATheya daSTinA bedhamAM sarvazreSTha che, para che mATe ja A daSTine "parAdaSTi kahevAmAM AvI che. A daSTinA cegIne nirvikalpa dhyAnasukha pravarte che, te parama-sukhane anubhava kare che, yathAbhavyatva pramANe popakAranirata hoya che, AmanI salkiyA avadhya hoya che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna A AThe ya daSTi saddaSTi kahIM che. yadyapi sthirAdi chellI cAra daSTine ja sadaSTi kahI zakAya kema ke 1 thI 4 daSTimAM samyakatvabhAva nathI tathApi samyaphavanI kAraNatA 1lI 4 daSTimAM hovAthI tene paNa saSTi kahevAya. khaDIsAkara kAMI ema ne ema banI jatI nathI, paraMtu tenI pUrvakanI aneka avasthAmAMthI pasAra thavuM paDe che. 1. prathama te zeraDI hoya 2. pachI tene rasa thAya 3. tene UkALIne kAve banAvAya 4. pachI temAMthI goLa bane 5. tyAra pachI tene zuddha karatAM temAMthI - bArIka khAMDa thAya 6. pachI zarkarA-jhINuM sAkara bane che. azuddha -sAkaranA gaThThA thAya pachI chevaTe, 8. zuddha sAkaranA cosalA-khaDI sAkara thAya. ahIM zeraDIthI goLa banavA sudhInI 4 avasthAo eTale mitrAdi cAra daSTie samajavI. ane bAkInI 4 avasthA te sthirAdi 4 daSTi samajavI. Ama sthirAdi daSTinI siddhimAM mitrAdi daSTinI upagitA jarA ya ochI nathI. mATe mithyAtva guNasthAne e 4 daSTi hovA chatAM tene paNa saddaSTi kahevAya. uparokta ATha daSTiemAM kramazaH yama-niyamAdi 8 yuga hoya che, khedAdi 8 ne tyAga thatuM jAya che, ahevAdi guNa prApta thatA jAya che. ATha cogAMga : yama : AnuM bIjuM nAma vrata paNa che. te pAMca che. ahiMsA-satya-asteya-brahmacarya-aparigraha pratyeka tAratamyane lIdhe ja prakAre che. IcchAmaya-pravRttima thiyama-siddhiyama. niyama : pAMca prakAre che. zauca--saMteSa-tapa-savAdhyAya ane IzvaradhyAna. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna Asana : dravyathI kAyika cApalya rAkane eka sthAne sthiratA rUpa padmAsanAdi; bhAvathI parabhAvane tyAgI svabhAvamAM sthiratA rUpa Asana. gAMga | daSatyAga ! guNaprApti) bedhanI upamA ! vizeSatA yama | kheda aSA tRNa agnikarNa Daga | mithyAtva jijJAsA | gomaya , gAsana zuzraSA | kASTha , pratyAhAra, [ ratna samyaktva dhAraNa anyamudde | mImAMsA | tArA dayAna | roga | pratipatti ! sUrya samAdhi | AsaMga pravRtti | candra , prANAyAma : ahIM haThAganI kriyAe ISTa nathI. kema ke temAM zarIrane kaSTa thAya che ane manane kaleza thAya che. tevI kriyAmAM vAyu bahAra kADhavAnuM recana, vAyu puravArUpa pUraNa ane peTamAM rekI rAkhavAnuM kuMbhana karavAmAM Ave che. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cada guNasthAna jyAre prastuta ISTa prANAyAmamAM bAhya bhAvamAM jatA bhAvanuM recana, aMtarAtmabhAvanuM pUraNa ane aMtarAtmAbhAvanI sthiratA karavAnuM kuMbhana karavAnuM che. pratyAhAra : viSa tarapha doDatI indriyane pAchI kheMcavI te. dhAraNuM : cittane dezabaMdha kare che. arthAta cittane amuka tatvacintanAdimAM bAMdhI rAkhavuM te. dhyAna : tatvavarUpane ekAgrapaNe dhyAvavuM te. samAdhi : AtmasvarUpamAM lIna thaI javuM. jyAM dhyAna-dhyAtA ane dhyeyane abheda thaI jAya. - ATha deza : ekekA dene tyAga thatAM mitrAdi daSTi kramaza: prApta thatI jAya che. mane javamAM ATha de bhAre naDatarabhUta bane che, mATe tene dUra karavA ja joIe. kheda : zubha pravRtti karatAM thAkI javuM. khedane lIdhe mananI daDhatA rahetI nathI ane dharmane mukhya hetu daDhatA che jemAM khetIne mukhya hetu pANI che. udvega : zubha kriyAmAM kaMTALo Ave. Ane lIdhe te kriyAmAM veTha utAravAnuM bane che. kSepa : cittanI DAmADoLa pravRtti kriyAmAMthI vacce vacce cittanuM anyatra gamana jema zAline vAraMvAra UkheDIne vAvyA karavAmAM Ave te phala na thAya tema kSepavALI kriyAnuM phaLa paNa na Ave. utthAna : zubha kriyAmAMthI cittanuM UThI javuM, cittamAM Tharela- paNane abhAva. AvI gakriyA choDI devA gya che. paraMtu lekalajajAdithI cheDI zakAtI nathI. AvI kriyAmAM zAntavAhitA letI nathI. brAnti: zubha kriyAne choDIne cittanuM comera bhramaNa athavA chIpamAM rUpAnI jema tatvamAM atavane bhrama , athavA kiyA karI co. gu. 3 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna ke na karI tene bhrama thave. AvA jamavAnI kriyAthI ISTa phalanI siddhi thatI nathI. anyamud : je kriyA cAle che temAM AnaMda pAmavAne badale tene avagaNIne anya kriyAmAM AnaMda pAmave, A anyamud deSa ISTa kAryamAM aMgArAnA varasAda rUpa che. - rAga (ra) : rAga-dveSa-meha e trideSa rUpa mahAroga, bhAvarAga, athavA sAcI samaja vinA kriyA karavAmAM Ave te zuddha kriyAne uchera thAya eTale zuddha kriyAne pIDA ke bhaMgarUpa rega prApta thatAM AvI regiSTa kriyA paNa niSphaLa jAya che. AsaMga : zubha kiyA karatAM para bhAvamAM Asakti thavI athavA amuka ja bhegamAM khUba rAga thaI javAthI amuka eka zubha-AgamAM ja Asakta thaI paDavuM. amuka vegane ja khUba sAro mAnI temAM ja ekatAna thaI paDavuM. AvI sthitine lIdhe te yogI AtmA je guNasthAne hoya tyAM ja sthira rahe paNa AgaLa vadhI zake nahi. tethI muktinuM phaLa prApta na thAya. nIcenA deSa hoya tyAM uparanA badhA deSa heya ane uparanA guNe hoya tyAM nIcenA guNe avazya hAya. ane jyAM uparanA gAMga hoya tyAM nIcenA gAMga paNa avazya hoya ? ADe guNe : adveSa : tava pratye dveSabhAva-mAsyabhAva na ho te. jijJAsA : tattva jANavAnI tIvra tAlAvelI. zravaNa H tatva sAMbhaLavuM. bedha : tatva baMdha tha-tatvanuM jJAna thavuM. mImAMsA : tatvabodhanuM susUkSma ciMtana. pratipatti : Adeya tatvane aMtarathI svIkAra. pravRtti H tatvanuM AcaraNa-AtmasvabhAvamAM ramaNatA. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATha cogadaSTie (1) mitrA-daSTi : caramapudgalaparAvarta mAM AvelA che dukhite pratye atyanta dayALu, guNa pratye adveSabhAvavALA ane sarvatra aucityasevI hoya che e vAta pUrve jaNAvAI che. sahajamaLanI ghaNuM alpatA thavAthI ja AtmA AvA guNe prApta kare che. tyAra bAda deva-gurnAdine vize kuzaLa citta vagere caga-bIjAne prApta kare che tethI temane puruSane avadhya yuga prApta thavArUpa gAvaMcaka prApta thAya che. tyAre sankriyAmAM avadhya pravRttirUpa kriyAvaMcaka prApta thAya che ane tenA avadhya phaLanI prAptirUpa phalAvaMcaka prApta thAya che. bhAvamaLanI alpatA thAya pachI saddagurune saMga thAya che ane te avaMcAga (avadhyayoga) keTale mahatvanuM che te uparanA avaMcakatrayanI kamika prAptithI samajAya tevuM che. pUrve jaNAvyA mujaba mitrAdaSTimAM vartate yegI sarvadarzane vize mAdhyacca bhAvavALa hoya che. eTale baLadarUpa banelA patine manuSyarUpe banAvavAnI auSadhei khavaDAvavA tenI strIe jema badhe -cAre carAvI dIdhuM ane temAM te auSadhi paNa AvI jatAM tene pati baLada maTIne puruSa banI gayo tema A yogIo paNa sarvadarzananA tatvane cAro caratAM zuddha tane paNa pAmI jAya che ane pitAnA AtmAnI vibhAva-dazAmAMthI mukta thaIne zuddha-svabhAva dazA prApta -kare che. yogadaSTi sajhAyanI 1 lI DhALamAM kahyuM che ke, darzana sakalanA naya grahe, Apa rahe nija bhAve re, hitakarI janane saMjIvananI, cAre te carAve re !..." Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna zrI ceAgadaSTi granthamAM mitrAdi cAra daSTinI spUnAvALA chellA yathApravRttikaraNane apUrNAMkaNurUpa karyu che. kema ke apUrNAMkaraNanI taddana nikaTamAM hAvAthI ane have apUrvakaraNanI prAptimAM kAI ja vikSepa vilaMba thavAnA na heAvArthI e chellA yathApravRttakaraNane apu ja (pUrve Avu yathApravRttakaraNa kayAre ya thayuM na hatu) kahevAya. ArthI ja cagadaSTi sajjhAyamAM prastuta granthakAra paramarSi jaNAve che. ke A chellA cathApravRttakaraNamAM ja aneka guNeAnI prApti thAya che. mATe mukhyatve te Ane 1 tuM guNasthAna kahevu joIe. arthAt guNu vinAnI nIcI~ avasthAne te mukhyapaNe jINusthAna' kema kahevAya ? mitrAdRSTi kASTaka prAptima 36 dRna | cArmIMga tRNa agni jevu ma yama doSa guN yAgakhIja tyAga prApti grahaNa akheda dreSa jina zakti bhAvamala alpatA | sadguru sevA saMtane bhava udvega | dravyaabhigraha zubha pAlana nimitta praNAmAgni | khIjakathAnu mAnyapaNu upAdeya bhAva ava caka prApti siddhAMtanA | cegakhIja lakhanAdi Adi samaya chellA pu. 50 mAM chellA kathA. . 3. mAM nikaTa hoya tyAre gra cibheda guNa sthAnaka mukhya pahelu guNa sthAnaka (kharekhara yathA guNu ThANu Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna mitrAdi AThe ya daSTi aMge vizeSa edhanI icchAvALAe ceAga-draSTi grantha tathA yAgadyaSTinI sajhAya joI levA bhalAmaNa che. (2) tArASTi : A jIvAne 1. ceAgakathA pratye atyanta prIti hAya 2. cAo pratye bahumAna hAya 3. yogIonI yathAzakti sevA hAya ke je sevA 4. khIjA aneka guNAne lAbha tenA AtmAmAM karI Ape. vaLI e sevA zraddhAtmaka hitanA udayane paNu karanArI ane. 5. e saMtasevAne lIdhe tenA kSudra upadravAna nAza thaI jAya. 6. vaLI A cogI ziSyane saMmata ane. 7. A yogIne bhavajanya bhaya atyanta na hoya kema ke tevAM azubha kAryamAM tenI pravRtti ja nathI hotI 8. vaLI cita-nRtya avazya karatA rahe. arthAt je kAMI ucita hoya temAM khAmI AvavA detA nathI. 9. ane anucitamAM pravRtti ratA nathI. kema ke te saraLa piraNAmI AtmA che. 10. ucca kriyAsAdhakone joIne tene paNa te kriyAnI tevI siddhi joIne te siddhi zI rIte prApta thatI haze? te jANavAnI tautra lAdyasA thayA kare. tenuM aMtara pAkArI UThe che, "ahA ! dhanya e kriyA ! pavitra e kriyA ! ahA ! e mahAtmAnI dharma sAdhanA ! ahA ! emanuM' dhanyajIvana ! zI rIte pAmyA haze. AvI sAdhanA ! te ceAgInuM citta ATaluM ja vicArIne zAnta thaI jatuM nathI. tenAmAM rahelI te vicAre che, kintu tevI ja kriyA pote paNa karatA hoya tyAre vikalatA naIne potAnI tarapha napharata jagave che. dhikAra hA A jAtane. je AvI DhaMgadhaDA vinAnI kriyA ArAdhe che! ahA mArI pAmaratA ! patitatA ! zrI ceAgadaSTi sajjhAyamAM kahyuM che, 37 vinaya adhika guNInA kare mana; Trukhe nija guNu hANu re.... mana. 11. vaLI A daSTivALA cacA~ samasta saMsArane duHkharUpa mAne che. zI rIte A saMsAra-bhAvanA uccheda thAya tenI cintA Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna karate rahe che. 12. ane saMsArane ucacheda karatI saMsAnI cAritryakiyA jaIne daMga thaI jAya che. e AtamarAmI yogInA samagra citra-- vicitra cAritryajIvanane jANavAnI tIvra IcchAvALa bane che. 13. paraMtu vaLI laghutAbhAve vicAre che ke kyAM e avadhUta AtamarAmInI. sadAcAranI utkRSTa sAdhanA ane kyAM mArI maMda mati ! huM te zI rIte e sAdhanAne samajI zakuM ? eTale mAre te e cAci-kriyAne jANavA karatAM ene khapa kara e AtamarAmI avadhUtenI pAchaLa cAlavA lAgavuM e ja ucita che. TUMkamAM, A daSTivALA rogIo atyanta vinamra hoya che. ethI ja ziSTanI vicAraNA ane AcaraNane. pramANabhUta gaNIne ja pitAnA jIvana-vikAsanI yAtrAmAM AgaLa. vadhavAnI tamannA sevatA hoya che. bIjI tArAdaSTinI sakjhAyamAM paramarSie bhegInA A bhAvane vyakta karatAM jaNAvyuM che, zAstra ghaNuM mati zeDalI, ziSTa kahe te pramANa, sujasa lahe e bhAvathI, na kare jUTha DaphANa...5 tArAdaSTi keSTaka darzana gaga | doSa-tyAga | guNa-prApti bIju guNa samUha chANAnA | niyama | ugatyAga | jijJAsA |ga, kathAprIti, gI) agnikazuM (anuyaeNga) (prati bahumAna upacAra) jevuM ( hiteAdaya, upadravanAza, 0. (ziSTa saMmatatA, bhavaSaya) 5lAmata ucita AcaraNuM, (anucita anAcaraNa (guNavaMta prati jijJAsA, (nija guNahAnithI kheda) java varAgya, ziSTa pramANatA Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 39 (3) balAdaSTi : parve jaNAvyuM ke balAdaSTivALAne yama-niyamarU5 gAMganI prApti thaI cUkI che. eTale have Asana rUpa (sukhAsana rU5) gAMga siddha thAya che. A Asana siddha thavAmAM kAraNabhUta bane che. 1. asat tRSNAne abhAva. asat tRNuo dUra thavAthI sanateSabhAvanI prApti thAya che. tethI ja sarvatra sukhAsananI siddhi thAya che. eTale ke mananI beThaka bAhya vastumAM hatI temAMthI nivRtta thaIne AtmAmAM beThaka jamAve che. AthI ja A megInI kaI pravRttimAM utAvaLiyA-vRtti hatI nathI. badhuM ja zAnti ane svasthatAthI te karate rahe che. 2. vaLI apAyane parihAra thavAthI tenuM badhuM kArya cittanI sAvadhAnatA-yukta thAya che. ene je zuzraSA che te paNa taruNa, sukhI, strIthI parivAre yuvAna daivI saMgIta sAMbhaLavAmAM jeTaluM lIna thaI jAya tevI tatvazuzruSA hoya che. jJAnIbhagavaMte kahe che ke cittanA AvA adhyavasAyapUrvaka sAMbhaLeluM tatva ja sArthaka bane che. anyathA saravANuM vinAnI bhUmimAM kR davA jevuM vyartha bane che. arthAt ukta zuzraSA vinAnuM tattvazravaNa niSphaLa che. jema keI rAjA sUtI veLAe vArtA sAMbhaLatuM hoya ane tandrAmAM paDate haMkAre bhaNe temAM tenuM zravaNa niSphaLa jAya che tema ahIM paNa zuzraSA vinAnuM zravaNa samajavuM. kahyuM che ke, mana rIjhe tana ulasejha, jhei bujhe eka tAna, e IcchA viNu guNakathAjI, baherA AgaLa gAna re.." 3. gadaSTimAM bhagavAna haribhadrasUrijI mahArAjAe jaNAvyuM che ke ukta suzraSA bhAvavALA gI kadAca tatvazravaNa prApta na paNa kare te ya zubha bhAvanI pravRttine lIdhe temane karmakSayanuM tevuM phaLa prApta thAya che je paramadha prAptinuM kAraNa banI jAya che. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNusthAna 4. A dRSTinA gIne dhamanA upakaraNeAmAM (sAdhanAmAM) vizeSa rAgabhAva vidyAtabhAvane prAyaH pAmatA nathIM. arthAt cittanA tevA mAlinyane thayA DhaMtA nathI. jethI sAdhana khaMdhanarUpa banI jAya. vaLI A AtmAne niSiddha sAvadya pravRttine vadhAta paNu DhAtA nI. Ama e ya rIte avighAtabhAva prApta che je tenA abhyudaya ane muktinu' kAraNa banI rahe che. 40 zrI ceAgaDhaSTi sajjhAyamAM kahyuM che, vighana iMDAM prAye nahi jI, dhama hetumAM kAya; anAcAra parihArathIjI, suyaza mahAya hAya re...jInajI.' malASTi kASTaku SatyAga darzana dRDha-kASTa agni-sama yAmAMga Asana tRSNA abhAve satra sukhAsana atyA -pUva ka-sava gamana nRtya kSaya-doSa tyAga upakaraNa viSaye avighna guNuprApti (4) dIpAdaSTi : A dRSTivALA cegI 1. dharmane prANathI paNu adhika mAne che. dhama mATe prANa cheDe paNa sakaTa vakhate ya dharmane na cheDe, kema ke A cegI sArI rIte jANe che ke marelAnI pAchaLa paNa janArI jo kAI sArI vastu hAya teA te mAtra dharma-mitra che. mAkInu adhuM ya mAhya-tattva te zarIranI sAthe ja nAza pAmI jAya che. 2. AthI ja A caiAgI tattvazravaNu dvArA dharmoMmUrti khanI jAya che. 3. mitrAdRSTinI cegI avasthAmAM je ceAgakhIja vAvelAM hatAM tene tattvazravaNu rUpa mIThA jalanA siMcanathI ahIM aMkurA phUTe che ane uttarAttara zruSA medhapravAha saravANI, samI- takaNa sukhI jevI tIvra yAga upAya kozama Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna navA navA vikAsane pAmatA jAya che. khArA pANuM same atava zravaNadi sakaLa saMsAra che. temAM mIThA pANInI keI nahera hoya te A tatva zravaNanI ja che. 4. A tatvazravaNathI AtmAnuM kalyANa aphara banI jAya che. gurubhaktipUrvakanuM A tatvazravaNa UbholekamAM hitakara banI rahe che. gurubhaktinA prabhAvathI samApatti Apatti ane saMpatti prApta thAya che. aMtarAtmAmAM paramAtmabhAvanuM, sphaTikamAM lAla raMganI jema pratibiMba paDavA dvArA tIrthaMkaradarzana thavuM-theya-dhyAtA-dhyAnanI ekatA thavI-tene samApati kahevAya che. e bhAva dvArA tIrthakara - nAmakarmane baMdha ane udaya thave tene Apatti kahevAya che. gurubhaktinA prabhAvathI prApta thatA A samApatti Adi traNeya muktinuM avadhya kAraNa che. samApati prApta thavAmAM 3 zarate che. sphaTikanA jevI cittanI nirmaLatA, saphaTika jevI sthiratA ane sphaTikamAM lAla phUlanI chAyA paDe tevI jAtanI tanmayatA. nirmaLatA vinA sthiratA (ekAgratA) na Ave, sthiratA vinA tanmayatA na Ave. A daSTinA yogIne sUkSamadha hotuM nathI kema ke sUkSamabedha veda-saMvedya padathI ja prApta thAya che. veda-saMvedya eTale jANavA -saMvedAya che, sArI rIte samajAya che. suhamadha tyAre ja thaI zake che jyAre jIva saMsArasAgaranA - kAMThe AvIne UbhuM rahe che, karmarUpI vajanA bheda thAya che ane ekAnta - vAdathI vastunuM samagra darzana thavA lAge che. have pahelI cAre ya daSTimAM te e vevasaMvedya pada ja ugra rUpamAM hoya che. ane vedya-saMvedya pada te pakSInI chAyA pratye jalacara - jIvanI 'DadhAma jevI beTI pravRttirUpa heIne niSphaLa che. arthAt A cAra daSTinuM ve-saMvedya pada mAtra AbhAsarUpa hoya che. jyAM sudhI apAyanI zaktinI malinatA rahe tyAM sudhI vedya-saMvedya pada ke sUkSamadha thaI zakatA nathI. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna AthI ja ahIM je skUlabadha hoya che te sUphamadhanuM avazya kAraNa hovA chatAM evA sthUlabheda rUpathI zrutadIpaka jagatanA kilaSTakarmo narakAdi apAnuM je darzana thAya che te paNa tAvika hatuM nathI kintu AbhAsa rUpa hoya che. AthI ja ajANatAM paNa A gathI pApamAM pravRtti thaI jAya che. je apAyanuM tAtvika darzana thAya te te jIva ajANatAM paNa pApamAM pravRtti na kare. vedya-saMvedya padamAM karmanA aparAdhathI nikAcitapaNAthI) kadAca pApamAM pravRtti karavI paDe te paNa te pravRtti tapelA leDhA upara paga mUkavA jevI hoya che. eTale ke taptAha upara padanyAsa karatAMnI sAthe ja ekadama AMcako lAge che ane tyAM paga rahI zakatuM nathI tema A pApabhIrU vedyasaMvedya padavALe AtmA takSaNa pApathI pAchA vaLI jAya che. arthAt AvA AtmAnuM tana saMsArabhAvamAM paDe te hajI bane paraMtu mana te kadI paNa saMsArabhAvamAM patana pAmatuM nathI. AthI ja e AtmAone kAyapAtI kahyA che, cittapAtI nahi. AvA AtmA saMsAranI pravRtti kare tyAre paNa temanuM citta mokSamAM ja ramatuM hoya che kema ke e saMsArabhAva tarapha temane bhAre sUga . utpanna thaI hoya che. A ja kAraNe vedya-saMvedya padavALA (samyakatva). AtmAone saMsAra-pravRttimAM paNa atyalapa karmane baMdha karyo che. emanI e pApa-pravRtti paNa chellI ja banI rahe che kema ke temane saveganI (mekSAbhilASanI) atizayatAne lIdhe durgatine vega hete nathI. (A kathana kSAyika samyakatvanI apekSAe samajavuM) nizcayanayanI daSTie je vyAvahArika gha-saMvedya pada (kSapazama. samyakatva) che tenAthI te bhavabhramaNa aTakatuM nathI kema ke te bhAvatha. punaH punaH patana thAya che ane durgatione punaH punaH yoga thayA. kare che. mATe te vedya-saMvedya pada te ekAne asundara ja che. AthI . avedya-saMvedya pada te vastutaH pada ja nathI, apada ja che. ene vaLI . gIonuM pada kema kahevAya? Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 cauda guNasthAna prazna : vedha-saMvedyAdi padane spaSTa artha zuM thAya ? uttara : narakAdi apAyanA kAraNarUpa strI vagere vedya che. temane Agamatha apravRttinI buddhithI anubhavavA tenuM nAma vedha-saMvedya, pada. ane temane Agamatha apravRttinI buddhithI na anubhavatAM svamatithI pravRttirUpe anubhavavA te adya-saMvedya pada kahevAya. A adya-saMvedya, pada samyakatvAdi lakSaNavALuM anvartha nAmavALuM che. ahIM ja AtmAnuM sAcuM saMvedana thAya che mATe ja A Atmapada vAstavika pada che. bIjA badhA apada che. e apada ke avedya-saMvedya pada bhavAbhinaMdI jIne hoya che. ahIM eka vastunA svarUpane bIjAnA savarUpamAM bhAsa thaI jAya che. arthAt je para che temAM svatvanuM, je sva che temAM paratvanuM bhAna thAya che. A padavALA jIvane bedha viSamizra ananI jema. niyamataH asundara che, viparIta bedhavALA A cha vartamAnakALane ja jonArA hoya che kema ke teo hitAhitanA vivekamAM aMdha banyA, che. emanI bhAvAndhatA anityAdimaya saMsArane te svarUpamAM jovA detI nathI. je dukhanAM ja kAraNa che tene sukhanAM sAdhane mAne che, je kukRtya che tene ja satkRtya mAne che. khujalI khaNunAra mANasanI jema A che bhegenA bhegamAM ja AnaMda mAne che. parantu bhega-nAzathI keI AnaMda mAnatA ja nathI. A jaDa ja tatvataH akArya zuM che? tene vicAra karyA vinA game tevI asat ceSTAo karI daIne pApakarmothI pitAnA ja AtmAne bAMdhI de che. karmabhUmimAM dharmabIja samuM mAnavajIvana pAmIne paN. A a5mati cha satakarmanI khetI karatA nathI ! vipAkadArUpa evAM kukAmAM rakta banAvatA saceSTAne tyajAvatA e ajJAnatimirane dhikkAra che. A badhe ya pratApa avedha saMvedya padane che. kema ke e ja jIvane aMdhApo che; durgatimAM patana pamADanAra e. ja che! ene jItavA mATe satsaMga ja samartha che. jyAre A avedha saMvedya pada chatAya che tyAre kadAgrahanI nivRtti thAya che. je kadAgraha bedhane rogarU5, zamane apAyarUpa, zraddhAne bhaMgarUpa Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 cauda guNasthAna ane abhimAna karAvanAre che. AtmAne bhAvazatru che. AthI ja mumukSue kadI kadAha kare nahi. kintu, kRta-zIla ane samAdhimAM Agraha rAkhavo joIe. mitrAdi cAre ya daSTi apunarbandhaka AtmAne chelalA yathApravRtti karaNanI avasthAmAM prApta thAya che. te vAta ApaNe joI gayA. chellA yathApravRttikaraNa vartAtA jIvo "mArgAnusArI kahevAya che. dharmasaMgrahakAre apunabaMdhaka AtmAne sAmAnya gRhastha kahyo che. ane tenA 35 guNe jaNAvyA che. pUrve ApaNe joyuM ke mArgAnusArI bhAvane prApta karI ApanAra apunabaMdhaka bhAvanI badhI avasthAmAM paNa mArgAnusArI avasthA kahI zakAya che. arthAt apunabaMdhaka mAtra mArgAnusArI kahevAya che. e apekSAe mArgAnusArInA 35 guNe chelalA yathApravRtikaraNamAM -vartatA tAtvika mArgAnusArIne ja lAgu na paDatAM badhI avasthAnA apunarbandhaka AtmAne lAgu paDe. ahIM TUMkamAM te 35 guNone zabdArtha mAtra karI laIzuM. mArganusArInA 35 guNa : 1. nyAyasaMpanavibhava : svAmIdroha, vizvAsaghAta, jugArAdi pApakA vinA kulAcArane anukULa sadAcArarUpa nyAyathI je meLavyuM hoya te mArgAnusArIne dharma kahevAya che. 2. kula-zIlasama : anya getrIya sAthe vivAhakaraNa : bhinna gotravALA ane samAna kulacAravALA sAthe vivAha karavo te. eka puruSathI cAlele vaMza te gotra kahevAya ane pitA-dAdA vagerenI paraMparA niSkalaMka hoya, dArU AdinAM vyasana na hoya ane sadAcArathI -samAna kakSAvALA hoya te kula-zIlasama kahevAya. 3. ziSTAcAra prazaMsA : ziSTa puruSanA acAranI prazaMsA karavI te. - 4. ariSavarga tyAga : kAma, krodha, lebha, mAna, mada ane harSa e cha aMtaraMga zatrune tyAga karavo. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 cadi guNasthAna 5. indrayajaya : pAMce ya indriyane kAbUmAM rAkhavI. 6. upaDutasthAnavajana : laDAI, rogacALe Adi kAraNe varya banatA sthAnane tyAga karI devo. 7. gRhavyavasthA : sArA paDozamAM, rAjamArge nahi tema khAMcAkhUMcAmAM nahi tevA sthAne, aneka bAraNAvALA gharamAM rahevuM. 8. pApabhIrutA 9 khyAta dezAcArapAlana : ziSTa-saMmata ghaNA kALathI. rUDha thayelA AcAranuM pAlana 10. anapavAritva : koInA paNa doSI jAhera na karavA, vizeSataH rAjA vagere adhikArI varganA (deSo jAhera na karavA). 11. aocita vyaya : Avaka pramANe kharca karavo. 12. ucita veSa : vaibhavAdi anusAra ucita veSa paheravo.. 13. mAtA-pitAnI sevA : 14. sadAcArI puruSano saMga : 15. kRtajJatA 16. ajINe bhejanatyAga 17. kAle bhukti : yegya kALe bhUkha lAgatAM khAvuM, khAtAM prakRtine anukULa (sAmya) mAphaka khorAka levo, lolupatA rAkhavI nahi. 18 vRttasthajJAnavRddhAeM : vratadhArI jJAnI puruSonI sevA-bhakti karavI. 19. lokAdimAM ninya kAryamAM apravRtti ra0. bhatavyabharaNuM : mAtA-pitA, nekarAdi piSyavarganuM bharaNapoSaNa karavuM. ra1. dIghadRSTi rara dharmazravaNa Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna ra3, dayA 24. aSTabuddhi guNuyoga : pUrvokta zruSAdi. 8 buddhiguNene cega karavo. 25. guNanA pakSapAtI thavuM 26. hameza adurAgrAhI banavuM ra7. nitya vizeSa jJAna : kAryakAryAdinA vibhAgarUpa vizeSanuM nitya cintana. ra8, parvatithi vibhAga vinA sAdhu-dInane svIkAravA. ra9 dharma, artha, kAmane paraspara abAdhita rIte sAdhavA. -traNeya na sacavAya tyAre uttarauttarane tyAgIne pUrva pUrvanI sevA karavI. 30. AdezA-kAlAcaraNa : niSiddha sthAne ane akALanA samaye te te pravRtti na karavI. 31. balAbala-vicAraNuM : balAbala-e ya ne vicAra karIne pravRtti karavI. 3ra. yathAha : lekanA cittane anusarIne vartavuM. 33. paropakAramAM catura banavuM. 34. lajajALuM banavuM. 35. saumyatA. prazna : mArgAnusArI A 35 dharmo kahevAya che te zuM paisA kamAvA, vivAha kara, ghara bAMdhavuM e badhAnuM dharma tarIke vidhAna che? uttara : nA, e te badhI prApta vastu ja che. vidhAna aprAptanuM hoya. eTale paisA kamAvavAmAM nIti rAkhavI, ghara bAMdhatAM tenI cogya -sthAnatA" e vagere vidhAne dharmarUpa che. ahIM mAnusArInA 35 guNene saMkSipta nirdeza pUrNa thAya che. have chelluM yathApravRtikaraNa zuM che? enI pachI tarata ja samyaktva prApta thAya che te samyaphala zuM ? tenI prApti thavAmAM karmomAM kevA Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 47 pheraphAra thAya che? ItyAdi vicAra karavAnuM che. paraMtu te pahelAM gadaSTinI ja daSTinuM vivecana karyuM che te sAthesAthe prasaMgataH bAkInI cAra daSTine paNa vicAra karI laIe. tyAra pachI samyakRtaprAptine krama vagerenI vicAraNA karazuM. (5) sthirAdaSTi : sthirAdi cAreya daSTi samyaktvabhAvapUrvaka ja hoya che. A daSTi be prakAre che : niraticAra ane sAticAra. je ratnaprabhArUpa bAdha kama vinAnA ratnanI jema aticAra vinAne che te niraticAra sthirAdaSTi kahevAya che. ane je bedhane punaH punaH aticAranI dhULa lAgyA kare che ane jhAMkhe paDyA kare che te sAticAra sthirAdaSTi che. jhAMkhe baMdha paNa mUlataH te sthira ja che eTale tene paNa sthira kahI zakAya. ahIM rahelA egIne 1. sUkSamadhanI prApti thAya che. vedya-saMvedya prApta thAya che. 2. saghaLI bhavaceSTA bALakanI dhUligraha. kauDA samI bhAse che. 3. huM eka ja chuM, bAkI badhuM asata che... upAsavarUpa che," evI vicAraNu jora kare che. dharmajanita bhega paNa ahIM aniSTa bhAse che. candana svabhAvathI ja zItala che chatAM candanane agni vanane bALe ja che. kAraNa ke tene te svabhAva ja che. tema dharmajanita bhega paNa AMtaradAha upajAve che. A daSTivALA jIvone alupatA Adi guNe paNa prApta thAya che. sthirAdaSTi keka dazana | yogaga | detyAga | guNaprApti | guNasthAna ratnaprabhAsama | pratyAhAra | bhrAMtityAga 4-pa-6 sUkSmabodha alolupatAdi nitya Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 (6) kAntAdaSTi : A aMge vizeSa vicAraNA vairAgyasabhava nAmanA pAMcamA adhikAramAM ApaNe karI che. ane cegAMga guNu-dveSa-tyAga vagerenu vana ApaNe AThe ya ceAgaDhaSTinA sakSipta vicAramAM karI gayA chIe. A dRSTinA mahAtmA samyak AcAranI vizuddhine lIdhe, ceAgI prANIone priya hoya che tathA dharmamAM ekAgra manavALA hoya che. kAntAdaSTi-kASTaka Adha-tArA prabhA samAna yAgAMga dhAraNA darzona sUrya prabhA sama ni lAdha doSa-anyamud tyAga guNu-mImAMsA prApti (7) prabhASTi : A avasthAvatI mahAtmAne sadaiva dhyAna DAya che. kSauNuprAya: maLavALA sAnAnI jema tee sadA ya kalyANabhAgI hAya che. ahIM' asa'gAnuSThAnarUpa sat pravRttipada hoya che. je mahAprayANu rUpa hoIne mekSapada pamADanAru che. A asaMga anuSThAnane prazAntaprabhASTi kASTaka yAgAMga deSatyAga guNuprApti jyAna sadAya rAga-deSa tattvapratipatti satpravRtti anupama tyAga sukha zamasAra cauda guNasthAna guNasthAna 4 thI 7 anya viziSTatA guNa sthaLa sata = padmAva6pANa pravattipada asa gAnuSThAna 7-8 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 cauda guNasthAna vahitA, visabhAgaparikSaya, zivavatna, dhruvamArga vagere saMjJAothI gIo saMbaMdhe che. sAMkhya-cogadarzana Ane ja prazAntavAhitA kahe che, bauddho visabhAgaparikSaya kahe che, zai zivavarmI kahe che, mahAvratike dhruvamArgI kahe che. (8) parASTi : A daSTimAM yogI nirAcAra padavALa, aticAra-rahita hoya che. parvata caDI gaelAne caDavAnuM rahetuM nathI tema AcArathI jItavA yogya karma upara vijaya meLavI levAthI A cagIne koI AcAra pALavAnuM rahetuM nathI. mATe ja tene "nirAcAra padavALe kahevAya che. prazna : A yegI bhikSATana vagere rUpa AcAramAM paNa pravRtta na thAya. uttara : bhikSATanAdi pravRtti te kare paraMtu te pUrve sAMparAyika karma (kaSAyane vipAka banAvatuM karma) khapAvavA mATe bhikSATanAdi sarva AcAra-kriya hatI. have te sAMparAyika karmane nAza thaI javAthI je bhikSATanAdi kriyA karAya che te bhapagAhI (aghArtA) karmane nAza karavA mATe thAya che. eTale phalanA bhedathI AcAra-kriyA eka dekhAvA chatAM bhinna banI jAya che. jema eka mANasa jyAre ratnanI parIkSA rUpe ratnanuM jJAna meLavI rahyo che tyAre tenI te zikhAu dakiTa che. paraMtu e ja mANasa jyAre ratnane vepArI banI jAya che tyAre ratnane vepAra karatI vakhate ratna tarapha daSTi che te pelI zikhAu daSTithI taddana judI ja che. ratnanA vyApArathI ja ratanane vepArI kRtakRtya bane che. tema A mahAtmA dharmasanyAsanA vepArathI kRtakRtya bane che. dharma eTale kSayopazamabhAva. tenA tyAgarU5 tAtvika sanyAsa ahIM prApta thAya che. upacarita dharmasanyAsa daThThA guNasthAnathI heya che. A gIne A tArika dharmasanyAsa zreNita bIjA apUrvakaraNamAM (jenuM varNana AgaLa Avaze) prApta thAya che. cau. gu. 4 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 cauda guNasthAna atAtvika dharmasanyAsamAM atAtvika pravRttirUpa sAMsArika dharmane sanyAsa (tyAga) hoya che. jyAre tAtvika dharmasanyAsamAM kSapazamarUpa dharmane sanyAsa prApta thatAM ja aMtarmuhUrtamAM kevaLajJAna prApta thAya che, atAvika dharmasanyAsa 6ThThA guNasthAne ja prApta thAya che. tAtvika dharma sanyAsane ja sAmaga kahevAya che. ahIM jIva candranI jema bhAvazuddha prakRtithI sthita hoya che. vAdaLa jevuM ghAtakarma garUpa AghAtathI dUra thaI jAya che ane kevalya prApta thAya che. pachI kSINa delavALA sarvajJa sarvalabdhi phaLathI cukta evA te parama-parArthanuM saMpAdana karI yuganA aMtane pAme che. tyAM tarata ja te bhagavAna zreSTha garUpa agathI bhavyAdhine kSaya karI parama nirvANane pAme che. parASTi kepTaka dazIna cAgagi dezayAga guNaprApti guNasthAna AsaMgatyAga caMdraprabhA sama saMpUrNa kevala | samAdhi darzanazAna pravRtti 8-9-10-12 Apa svabhAve -13-14 pravRtti pUraNa | dharma sanyAsa yoga kSapakazreNI kevalajJAna-nirvANa 12. icchAga-zAstroga-sAmarthyAgaH pUrvokta ATheya cagadaSTie 8 nadI jevI icchA-zAstra-sAmarthya garUpa parvatamAMthI nIkaLe che. eTale ApaNe ahIM te 3 veganuM svarUpa saMkSepamAM samajI laIe. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 cauda guNasthAna icchAyAga : saddharmane paripUrNa rIte sevavAnI sAcI icchApukanA jJAnI puruSonA vikathAdi pramAdane lIdhe khADakhAMpaNavALA je dhama vyApAra (cega) te icchAyAga. A cegImAM (1) dha karavAnI IcchA hoya (2) zrutajJAna hAya (3) samyaktvabhAva hAya (4) pramAda hAya. zAstrayoga : zAstrapradhAna yAga te zAstrayAga. apramatta ceAgInA ti mujabanA zraddhAva tanA Agama vacanA"nusArI zuddha (avikala) dha vyApAra te zAstrayeAga kahevAya. arthAt A cegI (1) zraddhAvata hoya (2) apramatta hoya (3) tIvra zAstravettA hoya (4) yathAzakita zuddha kriyA karatA hoya. : sAmarthyayAga : zAstramAM jenA upAya dazA~vye ane te zAstra karatAM paNa jene viSaya zakitanA udrekane lIdhe para banI gayA te sAmarthya yAga kahevAya. ahIM zAstranI pradhAnatA na hAine AtmasAmarthyanI pradhAnatA hoya che.zAstra sAmAnyata:sAmarthya yAganuM' dizAsUcana mAtra karyu che paNa zAstra kAMI te sAmarthya -ceAganA mAga prApta karAvI ApavA sama nathI. je e upAya pramANe prayANa Adare che te dhIre dhIre upara uparanA guNasthAnA vaTAvatA AgaLa vadhatA jAya che. chevaTe tA e zAokata maryAdAne paNa vaTAvI jaIne zAsrane paNa ageAcara (para) evA viSayane pAmate pAmate AgaLa vadhI jAya che. pachI ta ahIM Atma-sAmarthyanuM ja prAdhAnya hAya che. A sAmarthya -cAganA e prakAra che. dhama sanyAsa ane caiga sanyAsa. dharma eTale kSAyeApazamika bhAvA, cega eTale mana-vacana-kAyAnA cAMgA te te kramanA kSaye pazamI UpajatA kSamA vagere bhAvAne rakSAyeApamika bhAve kahevAya che. te kSamAhirUpa dharmanA tyAga karavA te dharma sanyAsarUpa sAmarthya yoga kahevAya che. kSapakazreNI upara caDelA cArgo karmone khapAvatAM cAreya ghAtIkAMnA sa pUrNa kSaya kare che tyAre temane kSAyika bhAvanA jJAnAdi NA utpanna thAya che. Ama "thatAM kSApazama bhAvanA mAdi guNe naSTa thaI jAya che. Ane ja Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna para dharma sanyAsa kahevAya che. pachI te keli bhagavata jyAre 14 mA guNasthAne AvIne manAdi traNe ya ceganA rAdha kare che tyAre teo cAgasanyAsane prApta thAya che. eTale ja kahyu` che ke kSepakazraNanA A pUrvIkaraNamAM tAtvika dha sanyAsa hoya ane AyeAjayakaraNa pachI (jenu' vadhuna AgaLa Avaze) tAtvika yoga-sanyAsa hoya. icchAyAgAdi kASTaka cAganuM nAma zAstrayAga sAmarthyayAga IcchAyAga | IcchApradhAna sAcI dha sanyAsa kAnu mukhya pa yoga suyAsa sAdhyuM. pradhAna mukhya lakSaNa zAstrapradhAna zAstrapaTTatA, sAmarthya - pradhAna dharmoistra zAstrastravaNa, zruta medha, samyagadaSTi, chatAM pramAdujanya vikalatA apramAda zAstrathI para|vaSaya prA svasa vedana anubhavajJAna, kSayApazama dharmAMnA tyAga zraddhA | zAstraSTu, zraddhALu, apramAdi mana-vacana-kAyAnA gAtA ayAga--paramayAga pAtra ceAgI tyA sAce dha - ika, AgamazreAtA, samyagajJAnI vyavahArathI pazu pramAyukta 4-5-6 upalakSaNathI kSakazreNi gata. yeAgI ane saMcAgI kevalI ayegI kavalI sthAna 6-7 8-9-10 1ra-13 14 zailezI avasthAmAM medic Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaktva-prApti [9] have ApaNe joIe ke saphLa-dharmanI prApti zI rIte thAya che? sa'sArabhAvamAM jIvane sAvanAra jIvanA rAga-rASAdi bhAvA che, jene zAstrakAra bhagavatAe bhAvakama' tarIke sAdhyA che. cauDha rAjaleAkamAM evA prakAranI rajakaNA ThAMsIne bharelI che, je rajakaNAnA samUhAne kAma Nuva NuA kahevAya che. jyAre jyAre jIva mana-vacanakAyAnA koi paNa vyApAra kare che, zubhAzubha vicAra kare che ke samUmi jevI anupayeAga dazAmAM varte che tyAre A kANuva NuAnI rajakaNA tenI upara cUMTI jAya che. pratisamaya anatI rajakaNA jIvane caDhatI ja rahI che. anAdikALathI jIva che mATe anAdikALathI A kaNuvaNAnI rajakaNA jIvane anAdikALathI cAMTatI ja rahI che. A -rajakaNA jIvanI sAthe saMbadha pAmyA pachI tene krama kahevAya che. prakRti, sthiti, rasa ane pradeza koI paNa kAmika rajakaNa cAMdratAnta sAthe ja ene cAra rIte madha thAya che; ekatA e karmonI prakRti khaMdhAya che eTale ke svabhAva nakkI thAya che, khIju enI mAtmA upara rahevAnI sthiti nakkI thAya che, 3 jI e karmanA rasa narkI thAya che ane 4 thru e kanu daLa nakkI thAya che. A cArane anukrame prakRtikha'dha, sthitiadha, rasamadha ane pradezakha dha kahevAya che. dA. ta., eka mANuse eka jIvanI khUba AnadarzI hiMsA jIrI. e vakhate mANusane je rajakaNA ceTI paDI ene je vAcA Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 cauda guNasthAna hAya ane ApaNe upalI cAra vAta pUchIe te te jANe kahe ke mArI prakRti (Nature) evI che ke huM jyAre udayamAM AvIza tyAre A jIvane azAtA ApIza, huM be hajAra varSa sudhI rahIza, azAtA paNa sAmAnya nahi ApuM paNa bhayaMkara keTinI ApIza. ane huM eka ja rajakaNa nathI paNa 1 lAkha rajakaNanA jaththAmAM coTI chuM. A cAreya vAtathI tenI prakRti (Nature), sthiti (Timelimit), rasa (Power), pradeza (Bulk) rUpa cAra baMdha nizcita thAya che. keI paNa prakAranuM kAmika-rajakaNa jIvane eNTe te cahyuM tyAre ja karma kahevAya, jyAM sudhI AkAzamAM paDayuM hoya tyAM sudhI kArmaNavargINanI rajakaNe kahevAya. | game te vicArathI game te bhASAprayogathI game tevA vartanathI vizvanA 3 abaja mAnave ke 14 rAjakanI tamAma jIvasRSTi je kAMI rajakaNene pitAnI upara coMTADe te tamAma rajakaNa 8 jAtanA svabhAvamAMthI game te eka svabhAvarUpa hoya ja. 8 nI upara 9 me e kaI svabhAva nathI, je rUpe anAdi anaMtakALanA e. bAMdhelI anaMtAnaMta rajakaNamAMnI eka paNa rajakaNa jIva upara cUMTIne rahI hoya. A 8 svabhAvane lIdhe karmanA 8 prakAra che. ATha kama : je karma jIvane anaMta jJAnaprakAza DhAMkI devAnA svabhAvavALuM hoya che tene jJAnAvaraNIya karma kahevAya che. - je karma jIvanA anaMtadarzana svabhAvane AvarI devAnA svabhAvavALuM che te darzanAvaraNaya karma kahevAya che. je karma chavane sukha ke duHkha ApavAnA svabhAvavALuM che te vedanIya karma kahevAya che. je karma jIvanI rAga-roSa rahita vItarAga avasthAne athavA tatvadarzanane DhAMkI devAnA svabhAvavALuM che te mehanIya karma kahevAya che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 55 je karma jIvanA anaMtavIrya, anaMtalAbha, anaMtabhoga vagerene AvarI devAnA svabhAvavALuM che tene aMtarAya karma kahevAya che. je karma jIvananI ajarAmara avarathAne rokavAnA svabhAvavALuM che te AyuSya karma kahevAya che. je karma jIvanA arUpi svabhAvane rokavAnA svabhAvavALuM che te nAma karma kahevAya che. je karma jIvanA agurulaghu paryAyane rokavAnA savabhAvavALuM che te gotra karma kahevAya che. A AThe ya karmonA svabhAva chavanA svAbhAvika guNone rokavAnuM ja kAma karatA hoya che. eTaluM ja nahi paraMtu jIvamAM navI navI paristhitinuM nirmANa kare che. A te emanA svabhAvanI vAta thai. have emanI sthitine vicAra karIe. dareka karma baMdhAtI vakhate pitAnI amuka sthitine nakkI kare che. te vakhate ochAmAM ochI sthiti keTalI nakkI thAya ? ane vadhumAM vadhu sthiti keTalI nakkI thAya ? te ApaNe joIe. jJAnAvaraNa-darzanAvaraNa-vedanIya ane aMtarAya e cAra karmanI utkRSTa sthiti 30 ke. ke. sAgarepamana heya che. mehanIya karmanI utkRSTa sthiti 70 ke. ke. sAgaropamanI baMdhAya che. nAma karma ane getra karmanI utkRSTa sthiti 20 ke. ke. sAgarepamanI heya che. AyuSya karmanI utkRSTa sthiti 33 sAgaropamanI baMdhAya che. have AThe ya karmanI jaghanya sthiti joIe. vedanIya karmanI jaghanya sthiti ochAmAM ochI 13 muhUrtanI sthiti hoya che, nAma-gotra karmanI 8 muhurtanI ane bAkInA pAMca ya karmanI 1 aMtarmuhUrtanI jaghanya sthiti hoya che. aMtarmuhUrtanA asaMkhya prakAra che. 9 samayathI mAMDIne 48 miniTamAM 1 samaya ochA sudhIne badhe kALa antarmuhUrtamAM gaNAya. AMkhanA 1 palakArAmAM asaMkhya Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 cauda guNasthAna samaya pasAra thaI jAya che te 1 miniTamAM keTalA samaya pasAra thatA haze? ane uparokta moTAmAM moTA antarmuhUrtamAM keTakeTalA asaMkhya samaya samAtA haze? AthI ja antarmuhUrtanA asaMkhya prakAra paDe. uparokta ATheya karma jIva upara ceTI paDIne zuM bhAva bhajave che? te joIe. jJAnAvaraNIya karma jInane ajJAnI banAve che. darzanAvaraNIya karma aMdhApa vagere ke aneka prakAranI nidrA lAve che. mehanIya karma mithyAtva-avirati-rAga-dveSa-kAma-krodhAdi lAve che. vedanIya karma zAtA-azAtA lAve che. AyuSya karma janma-jIvana-mRtyu lAve che. nAma karma gati-zarIra- IndriyAdi-yaza-apayaza-saubhAgyadobhaMgyAdi lAve che. gotrakarma ucca-nIca kuLa Ape che. uparokta 8 karmamAM jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mehanIya ane antarAya e 4 karmane ghAtI karmo kahyAM che. - A cAre ya AvaraNe jIvanA jJAnAdi guNone ghAta karI nAMkhe che. mATe temane ghAtI kahevAya che. jyAre bAkInA cAramAM guNene sIdhe ghAta karavAnI tAkAta na hovAthI temane aghAtI kahevAya che. - 4 ghAtI karmamAM paNa mohanIya karma sauthI vadhu ghAtaka karma kahevAya che kema ke enA tephAna upara ja bAkInA 3 ghAtI karmanuM tophAna hoya che. - uparokta 8 karmanA peTabheda 158 paDe che. emAM mehanIya kamanA peTabhedarUpe je mithyAtva mehanIya karma che tenI bhayAnakatA te bIjA peTAdavALA mehanIya karmathI paNa atizaya vadhu hoya che. AthI Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 cauda guNasthAna ema kahI zakAya ke sarva karmamAM sauthI vighAtaka-sauthI bhayaMkara karma hoya te te mithyAva mehanIya karma che. A mithyAtva mehanIya karmanA udayamAM guNe paNa durgaNanuM kArya kare che, ane enA hAsakALamAM durgaNe paNa khAsa asara batAvI zakatA nathI. jyAre A mithyAtva mehanIya karmanI utkRSTa sthiti (70 ke. ke. sAgarepamanI) eka paNa vakhata jIva bAMdhavAnuM nathI, tyAre ja te jIva apunarbandhaka kahevAya che, e vAta ApaNe pUrve jeI gayA chIe. jIva apunabandhakatAmAM jJAnAvaraNIyAdi karmonI utkRSTa sthitinA vhAsane saMbaMdha na lagADatA mithyAtva mehanIya karmanA hAsane saMbaMdha lIdhe e ja vAta batAvI Ape che ke dharmaprAptimAM moTAmAM moTI dakhalagIrIrUpa koI karma hoya te te mithyAtva mehanIya karma ja che. A ja karma samyaktva bhAvanI prAptimAM paNa bhAre aTakAva kare che. 70 ke. ke. sAgarepamanI aMdaranI sthitine ja bAMdhate jIva apunarbandhaka thaI zake e avasthAmAM UMcAmAM UMce gaNAte vikAsa pAmI zake paraMtu te ucca vikAsanI taddana nIkaTamAM ja Ubhe rahela samyaktva bhAva pAmI na zake. e bhAva pAmavA mATe sAgarapamanI u. sthitinI aMdara AvI javA jeTalI zarata nathI cAlatI kintu e mithyAtva mehanIya karmanI sthiti phakta eka ke. ke. sAgaropamanI paNa aMdara AvI jAya tyAre ja te samyaktva bhAva prApta thaI zake che. arthAta khUba mAra khAIne taDakA, tApa veThIne, narakamAM jaIne ghera dukhe bheLavIne, bALatA vagere karIne game te rItemithyAtva mehanIya karmanI eka ke. ke. sAgaropama uparanI sthiti kapAI jAya ane pachI paNa hajI thoDI ochI thaI jAya eTale ke jIva upara cUMTelA mithyAtva mehanIya karmanI sthiti aMtaH keTakeTa sAgaropamanI sthiti thAya tyAre ja samyakatva bhAva prApta thAya che. ahIM paNa vacce eka sAdhanA karavAnI te rahIM che. e che - rAgadveSanI gAMThanuM bhedana. anAdikALanA rAgadveSanA pariNAmanI jIva Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 coda guNasthAna upara je granthi gaMThAI che te evI durbhedya che ke tene teDavAnuM kAma parvatane cUrI nAMkhanArA cakravartI mATe paNa muzkela hoya che. jyAM sudhI A pranthinuM bhedana na thaI jAya tyAM sudhI samyakRtvabhAva prApta thatuM nathI. abhavya vagere cha anekAneka vakhata A granthanI najadIka AvyA, ghera cAritra vagere pALyA paNa granthine bhedyA vinA ja pAchA pharyA. AvuM te temane anaMtI vakhata banI jAya ane te ya e abhavya ja sthibheda kadApi karI zake nahi. granthipradezanI najadIka AvyA vinA dravyathI paNa dharmasAdhanA prApta thatI nathI. arthAt palyopamane asaMkhyAtama bhAga e che evA ke. ke. sAgarepama jeTalI mithyAtva mehanIya karmanI sthiti thaI jAya, tyAre ja granthinI najadIka paNa AvI zakAya ane tyAre ja dravyAnuSThAnanI paNa prApti thAya. keTalAkane granthibhedana karIne samyaktva bhAva nisargatha eTale ke te vakhate gurnAdinA nimitta meLavyA vinA prApta thaI jAya che to keTalAka gurvAdinimitta pAmIne apUrva vilAsa thatAM e rAgadveSanI granthinuM bhedana thaI jAya che ane tarata ja samyaktva bhAvanI prApti thAya che. Ama be rIte granthibhedapUrvaka samyaktva bhAva prApta thAya che, nisargathI ane adhigamathI. parvata pAsenI nadImAM pANIthI taNAte-athaDAte-kuTA paththara aNaghaDa paNa kyAreka gaLA suMvALo banI jAya che tema jIvane paNa kaI tathAvidha karma sthiti ghaTADavAne Azaya na hoya te paNa ghuNAkSara nyAye kaSTa veThatAM kaMI karmo khape che tema navuM baMdhAyA paNa kare che. A pravRtti sahajarUpe thayA kare che mATe tene yathApravRttakaraNa kahyuM che. e yathApravRttakaraNa dvArA karmasthitinI hAni ane vRddhi beya thayA kare che. keI vAra hAninuM paheluM namI paDe che paraMtu Ama. karatAM karatAM jyAre hAninuM palluM khUba ja namI jAya che eTale ke Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 coda guNasthAna karmasthiti aMta ke. ke. sAgaropamanI ja bAkI rahe che tyAre granthibheda karavAne avasara Ave che. karma ke guNa ki? zuM Ape? | sthiti | jaghanya utkRSTa |adhAtIke dhAtI de ata ma jJAnAvaraNa | anaMtajJAna ajJAna 30 ka. ke. ghAtI sAgarepama darzanAvaraNuM anaMtadarzana ! andhA pAdi-nidrA mohanIya samyakatva- mithyAtva-avirati vItarAgatA rAga-dveSa-kAma krodhAdi aMtarAya anaMtakRpaNatA-daridratA 1 70 ke. ko. varyAdi parAdhInatA sAgarepama durbalatAdi vedanIya | | anaMtasukha zAtA-azAtA | 12 mudata zAtA-azAtA 30 ke. ke. adhAtI sAgaropama | AyuSya akSaya-sthiti janma-jIvana-mRtyu aMta. muM. | 33 sAgaropama nAma | arUpitA | gati-zarIra- | 20 ke. ke. IdriyAdi yaza, | sAgaropama saubhAgya durbhAgyAdi gotra | agurulaghutA | ucca-nIca | ,, 8 2 AyuSya vinAnA sAte ya karmano aMta ke. ke. sAgarepamanI sthiti thAya tyAre te jIva granvideza pAse AvyuM kahevAya che. jyAre je jIvanuM bhAvimAM kalyANa thavAnI sAmagrI pragaTI heAya che tyAre te jIvane te rAga-dveSane tIvra pariNAma UbhuM rahetuM nathI. e vakhate keI e ane ulAsa pragaTe che ke tethI te vakhate te jIva pAMca vastuo apUrva kare che. Ane apUrNakaraNa kahevAya che. A va llAsanA baLe rAga-dveSano gAMThanuM bhedana thAya che.. jyAre A rIte jIva apUrvakaraNa kare che tyAre te jIvanuM te apUrva karaNa pUrvanuM yathApravRttakaraNa te chelluM yathApravRttakaraNa kahevAya che. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna apUrvakaraNa : apUva karaNamAM kaI pAMca khAkhatA apUrva ane che te joie. 1. apU sthitighAta, 2. apU rasaghAta. 3. apUrva guNazreNi, 4. apUrva guNusa'krama. 5. apUrva sthitimadha. (1) apUrva sthitighAta : bAMdhelA kramanI sthiti eTale * TakavAnuM kALamAna. ApaNe joI gayA ke koI paNa kArmika rajakaNa coMTatAno sAthe tenI sthiti (Time limit) narkI thayelI ja hAya che. A apU karaNanA eka mu`nAvIye llAsathI te sthiti uparathI pratisamaya tUTatI jAya che. arthAt emAMno uparanI aMtima sthitinA kaauMsa dhAne pratisamaye asakhya guNanI vRddhi sAthe upADe che ane upara nIce sthitivALA kanyamAM bheLavI te che. tethI e bhAganI sthitimAM ku ja nahi rahevAthI teTalI sthitinA ghAta thayA kahevAya. yathApravRttakaraNanI zarUAta vakhate karmonI sthiti TheTha eka kATAkATa sAgaropamanI aMdara AvelI hatI. temAM e karaNathI aMta: ke. kAmAM -ca echI karI mUkI hatI te have ahIM apUrva karaNamAM chevaTe jaIne emAMthI saMkhyAtA bhAga oche thaI javAthI, prArabha karatA sakhyAtamA bhAga jeTathI kALasthiti khAI rahe che. Ane apUrva sthitighAta kahevAya. apUrva eTalA mATe ke pUrva AvA sthitighAta kadI jIve karyA na hatA. (ra) apUrva rasaghAta : aDDI' azubha karmomAM rahelA ugrarasanA ghAta thAya che, arthAt azubha kameomAM paDelA rasane ma' khanAvI devAmAM "Ave che. jo A rasaghAta na thaye hAta teA te karmonA rasa kramanA "udaya vakhate bhAre tAphAna macAvata, je have nahi macAvI zake. (3) apUrva guNazreNi : ahIM guNu eTale asaMkhyaguNAkAre ane zreNi eTale karmonA daLanI racanA karavI. pUrva je sthitighAta jaNAvye tyAM pratisamaya uparanI sthitimAMthI je kama-daLiyA nIce Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna utAre tene udaya samayathI mADIne aMta huta sudhInAM sthitasthAnAmAM asaMkhya guNunA krame geTave. arthAt 1 lAkha dalika upADayA hAya temAMthI pahelA samaye uyamAM je karyuM che tenA bhegA 100 dalika gADavuM. khIjA samaya uddayamAM AvanAra je karyuM che tenA kSetra 500 dalika gADave. trIjA samaye uddayamAM AvanAra je karmo che tenA bhegA 2500 dalika geTave, Ama uMdaya samayathI mAMDI aMtarmuhUta' sudhInAM sthitisthAnAmAM asabhya guNanA kramathI thatA dalika racanAne guNazreNi kahe che. A rIte, avapUkaNunA carama samaya sudhI guNazreNinI racanA cAlu rahe che. (4) apUrva guNasakrama : ahIM asaMkhyAta guNu-asa khyAta. guNu caDatA krame azubha kaClikAnu navAM aMdhAI rahelAM zubha karmomAM saMkramaNa kare arthAt azubhane zubhamAM palaTAvI nAMkhe. sAmAnyataH te niyama evA che ke khaMdhAtA zubha karmoMmAM pUrve khAMdhelA sajAtIya azubha. kanA amuka a MzAtu' ane maMdhAtA azubha kama mAM pUrvabaddha sajAtIya zubhakarmAMnA amuka aMzenuM saMkramaNu cAlu ja hoya che. parantu saMkrama pAmatA aMza pratisamaya asakhya guNa anate jAya tene gusa krama kahe che. ahIM mukhyatve mithyAtva kamanA vicAra che. A kramamAM kAi kamane sa'krama thavAnA prasaMga nathI. tethI A mithyAtra mehanIya karmonA apUrva guNasakrama ahIM khanatA natA. paNa bAkInA AyuSya sivAya sAte karmomAM guNusa krama cAlu che. (5) apUrva sthitibaMdha : ahIMto -antamuhUte navA navA krama`baMdhamAM kALasthiti, palyeApamanA sakhyAtamA bhAga jeTalI ochI ne AchI nakkI thatI jAya che. evo niyama che ke adhyavasAyanA saleza jema vadhAre tema sthitibadha vadhAre ne vadhAre ane vizuddhi vadhAre tema sthitibadha Ache. A thAya. zubha hAya. ke azubha hoya e ya ka mATe A niyama che. jyAre rasa dhamAM niyama evo che ke saMkalezamAM zubha karmomAM maMdarasa ane azubhane dura Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 cauda guNasthAna tavarasa thAya, jyAre vikRddhimAM zubhane tIvra ane azubhane maMdarasa baMdhAya. sArAMza e che ke apUrvakaraNa vakhate zubha adhyavasAya pratisamaya caDatI mAtrAmAM hoya che. tethI samaye samaye uparokta pAMce ya kArya caDatA raDatA thAya che. A rIte sthitighAtAdi pAMce ya kadApi thayA na hatA. kema ke A caDate pariNAma kadApi AvyuM na hatuM. mATe ja A pAMceyane apUrva kahevAmAM Ave che. A vilAsavALuM apUrvakaraNa antarmuhUrtakALa sudhI ja cAle che anivRttikaraNa : chelA yathApravRttakaraNa vakhate AyuSya sivAyanA sAte ya karmanI sthiti-tUTI paDIne aMtaH ke. ke. sAgaropamanI thaI gaI hatI, have A apUrvakaraNamAM tethI paNa saMkhyAmAM bhAganI mAtra sthiti rahI, saMkhyAtA bahu bhAgane nAza thaye tema ja e karmonA rasa paNa tUTyA. arthAt e karmo kAMIka nirbaLa thayAM. mATe - ja apUrvakaraNa dvArA AtmA (mithyA mohanIya karma) rAga-dveSanA tatra rasarUpa granthine bhedI nAMkhe che. eTale ke mithyAtva mehanIya karmane -sattAmAM rahelAM tIvra rasa tUTI paDe che, te ekadama maMda paDI jAya che. jethI AgaLanuM kAma saraLa thAya che. A apUrvakaraNane eka aMtarmadUtane kALa pUrNa thatAM AtmA anivRttikaraNanA eka antarmadanA kALamAM praveze che. ahIM paNa 'apUrva sthitighAtAdi cAlu te rahe ja che paNa A karaNamAM ekasAthe te te samaye pravezatA jInA adhyavasAya uttarottara samaye vadhatA jAya che ane te te samaye eka sAthe te anivRttikaraNamAM caDelA te -jInA parasaparanA adhyavasAya bhAvamAM pheraphAra hetuM nathI. apUrva karaNamAM te eka ja samaye temAM pravezelA jInA adhyavasAyamAM paraspara pheraphAra rahyA kare che. jema ke 1 lAkha jIva ekasAthe apUrva sthitighAtAdi kare che. paraMtu jyAM sudhI tenA parasparanA adhyavasAyamAM tAratamya rahe che Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ coda guNasthAna 63 tyAM sudhI eka antarmadane kALa e apUrvakaraNa kahevAya che. paNa A kALane tAratamyavALuM karaNa eTale ke nivRttivALuM (nivRttitAratamya) karaNa kahevAya che. have apUrva sthitighAtAdi te cAlu ja che paNa je samayathI ekasAthe te ja parasparanA tAratamya vinAnA adhyavasAyavALA-eTale ke sarakhA adhyavasAyavALA banI jaIne AgaLa AgaLanA samayamAM pasAra thatA jAya che te samayathI te jIve anivRttikaraNamAM (parasparanA adhyavasAyanA tAratamya vinAnA) karaNamAM pravezyA ema kahevAya che. ahIM pravezatA 1 lA samaye je adhyavasAya vizuddhi hoya che tenA karatAM anaMtagaNuM vizuddhi uttarotara samaye sAthe pravezelA badhA jIvonI ekasarakhI rIte vadhatI ja jAya che. paNa emAM parasparanI vizuddhimAM jarA ya ochAM-vattApaNuM thatuM nathI. mATe ja A karaNane anivRttikaraNa kahevAya che. A anivRttikaraNa paNa eka antarmuhUrtanA samaya jeTaluM ja hoya che. anAdi saMsAramAM sarvajIve anaMtA yathApravRttikaraNa karyA che. paraMtu temAM je apUrvakaraNa kare tene te apUrvakaraNanI pUrvanuM chelluM yathApravRtikaraNa eka antamuhurtanuM thAya. pachI eka antarmuhUrtanuM apUrvakaraNa thAya. ane pachI eka antarmuhUrtanuM anivRttikaraNa thAya. anAdinI tIvra maMda mithyAtvanuM chelluM yathA- | mithyAtva dazA | pravRttikaraNa || apUrvakaraNa | anivRttikaraNa anaMtakALa 1. aMta muM.] 1. aMta muM.] 1. aMta muM. kALa apUrvakaraNanA cheDe rAga-dveSanI | graMthine bheda | thayo. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna ahI khyAla rAkhavA ke uparokta traNe ya antasu hata nA kALamAM jIva mithyAtva mAhanIya kanA dalikAne bhAgave che. mATe te jIva 1lA mithyAtva guNasthAnake ja che. apu karaNanA cheDe rAga-dveSanI granthi bhedAI gaI pachI paNa 1 antarmuhUtakALanA anivRttikaraNane pasAra karyo pachI ja jIva samyaktva pAme che. kema ke te anivRttikaNamAM paNa mithyAtva mAhanA dalikAnA ja udaya cAlu che. arthAt te dalikAne udayamAM lAvIne jIva peAtAnI uparathI kha MkherI nAMkhavAnuM kAya bhayaMkara vegI karI rahyo che. 4 eka anta dUnA kALanu' anivRttikaraNa pUrNa thatAM pachInA eka antama dbhuta kALamAM mithyAtva mAhanIyanuM krama" udayamAM AvI. zakatuM nathI. kema ke anivRttikaNanA kALanA pAchalA bhAgamAM jIve te bhAganI sAphasUphI karavAnuM kAma zarU karI daIne te kALane mithyAtva mahinA eka paNa daLiyA vinAnA khanAvI rAkhyA che. zI rIte anivRttikaraNamAM jIva AgaLanI sAphasUphI kare che te joIe. pAna 63nA kAThAmAM ApaNuM anivRttikaraNanu eka anta hata kALanu khAtu joI e chIe. dhAro ke A anivRttikALanA 100 samaya che. (vastutaH asa!) te jyAre te jIva 60 samayanA anivR. ttikaraNanA kALa pasAra karI Dhe che eTale bAkInA 40 samayamAM evu kAma kare che ke 40 mA samaye AvatAM AvatAM te te pachI AvanArA 100 samayanA eka antarmuhUtakALamAM eka paNa mithyAtma mAhanIya krama'nu' daLiyu* rahevA DhatA nathI. arthAt anivRttikaraNanA 61-62-63mA samayamAM pasAra thata jatA te jIva AkhA anivRttikaraNanI pachI AvanArA navA antamuhUrta kALamAM (=100 samayamAM) AvI zakanArA mithyAtva mehanIya karmonA daLiyAne uThAvIne dUranA kALamAM eTale ke e 100 samayanA aMta' muhUta'nI uparanI sthitimAM ane peAtAnA bhAgavAtA 61-62-63 vagere seA sudhInA samayarUpa nIcI sthitimAM phUMkatA jAya che. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 cauda guNasthAna A kriyA aMtaHmudakALa (eka sthitibaMdha ke sthitighAta jeTalA) sudhI cAle che (4 samaya sudhI) zeSa rahelA anivRttikaraNanA saMkhyAmAM bhAga sudhI ja cAle che teTalo kALamAM anivRttikaraNanA aMta pachInA aMtamuMdakALane mithyAtvanA dalika vagarane banAvI de che. A mithyAtvanA dalika vagaranA kALane aMtarakaraNa kahe che. aMtarakaraNanA nIcenA anivRttikaraNanA zeSa kALane prathama sthiti tathA aMtarakaraNanI uparanA kALane dvitIya sthiti kahe che. anivRttikaraNanA je eka aMtarmuhUrta pramANa (61 thI 64 samaya) kALamAM uparanI jagyAne khAlI karI te kALane aMtarakaraNa- kriyAkALa kahevAya che. aMtarakaraNakriyAkALa pachI bAkInI prathama sthitimAM (65 thI 100 samayanI) mithyAtvanA daLane bhegavate jIva AgaLa vadhe che ane prathama sthitine bhAga pUro thatAM ja aMtarakaraNamAM (mithyAtvanA daLiyA vinAnAM sthitisthAnenA bhegaTAmAM praveza karate jIva samyagadarzanane pAme che. kema ke havenA aMtamu.mAM te mi. mehakarmanA dalikone udayamAM bhogavatuM nathI. kema ke teNe pahelethI te sthAnethI te dalikane sApha karavAnuM kAma karI rAkhyuM che te ja kALamAM je mitva mehanA dalika udayamAM AvavAnA hatA, temAMnA keTalAkane te teNe bhegavI nAkhelA ane keTalAkane evA dAbI dIdhA che, upazAnta karI dIdhA che ke te bicArA eka antarmu. sudhI cUM ke cA karI zake tema nathI. AthI ja te jIva samyakatvabhAvamAM rame che. A samyakatva upazama bhAvanuM samyakUva kahevAya che. anivRttikaraNane artha e paNa thAya che ke upazama samyaktva pragaTa karyA vinA pAchA na pharavuM-nivRtti na karavI-japIne besavuM nahi-kema jANe AvI pratijJA karIne ja jIva anivRttikaraNane saMkhyAtame bhAga (40 samaya) bAkI rahe tyAre ApaNe jANyuM ke aMtarakaraNa karavAnI kriyA cAlu thAya che. A kriyAne AgAla" kahevAmAM Ave che. cI. gu. 5 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna beya bAjue mitvanA dalikone pheMkyA ane A phaTako te dalike vinAne sApha karyo vastutaH saMkhyAtA bhAga apUrvakaraNa zuddha aMta:karaNa upazama satva, kALa 40 samaya aMtarakaraNa karavAnI kriyA samaya anivRttikaraNa 100 samayanuM sa, tvanI prApti grathibheda eka aMtamuM. = 100 samaya AgAlakriyA anivRttikaraNa pUrNa thatAM ja jIva mi-mehanA udaya bhAvathI mukta thaI jAya che ane samyakatva bhAvanI khuzanumA havAne anubhave che. have tenI anaMtakALanI mitranI aMdhakAramaya guMgaLAmaNa dUra thAya che. e dUra thatAM ja anaMtAnubaMdhI krodha-mAna-mAyA-lejanAM karmonAM tephAna paNa upazAnta thaI jAya che. have eka aMtarmuhUrta sudhInA kALamAM guMgaLAmaNanI zakyatA nathI. kema ke upazama samyaktvane kALa pUrNa thaye kSayapazAmika samyaktva pAmanArane guMgaLAmaNa bhegavavAnI nathI. A aMtakaraNamAM pravezate jIva upazama bhAvanA samyakatvavALo hoya che. ahIM yadyapi mithyAtva maha. karmanuM eka paNa dalika nathI tathApi jJAnAva. Adi karmonA dalike te DhagalAbaMdha udayamAM AvyA ja kare che. kema ke te badhAyanI sAphasUphInuM kArya jIve karyuM ja nathI. have upazAMta bhAvamAM rahelA jIvanI vizuddhi zuM kare che? te joIe. arthAt aMtarakaraNanA kALamAM pravezele upazama samyaphalvI jIva zuM kare che? te tapAsIe. te AtmAne upazAMta bhAva bhAvimAM udayamAM AvanArAM karmone evA sakhata acakA-jhATakA (za) mAre che ke te karmanA te chakkA chUTI jAya che, temane rasa ekadama tUTI paDavA lAge che. joIe. AzAMta bhAvamAM rAjInuM kArya Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 1. keTalAka mithyAtva mohakarmanA daLiyAne e jhATake lAge che ke tene rasa eTale badhe ghaTI jAya ke pachI tenAmAM atya5 pramANamAM nahivat rasa ja rahe che. 2. bIjA keTalAka mi. meha-karmanA daLiyAne jhATako lAgatAM temanAmAMthI aDadhe rasa nIkaLI jAya che. eTale ke te daLiyA aDadhA mithyAtva bhAva vinAnA ane aDadhA mithyAtva bhAvavALA evA mizra bhAvamAM rahe che. 3. keTalAka mi. mohanA daLiyAne dhArI asara na thatAM temane rasa khAsa nIkaLatuM nathI eTale mithyAtvanI melI avasthAmAM - ja lagabhaga rahI jAya che. Ama thatAM mi. mehanA dalika jhATakAnI judI judI asathI 3 bhAgamAM vaheMcAI jAya che. keTalAka mithyAtvanA mahanA bhAva vinAnA, keTalAka mizra bhAvavALA ane keTalAka lagabhaga mi. maha. bhAvavALA. Ama eka ja DhagalAnA 3 DhagalA thAya che. jene 3 pUja kahevAmAM Ave che. A traNeya ne kramazaH zuddhapUMja (samyaktvapUMja) ardhazuddhapUMja (mizrapUja) azuddhapUja (mithyAtvapUMja) kahevAya che. khyAlamAM rAkhavuM ke aMtarakaraNamAM pravezelA jIvanA upazAmabhAvanI vizuddhinA jhATakAo samaye samaye mikarmanA daLiyAne lAgavAthI AvA traNa pUja banyA che. upazama satvane kALa adhika eka AvalikA kALa bAkI rahe tyAre bIjI sthitimAM rahela traNa jene laIne jIva chellI AvalikAnA sthiti sthAnemAM goThave che. jyAre te AvalikA uparane kALa pUrNa thAya che ane chellI AvalikAmAM jIva praveza kare che tyAre adhyavasAya anusAra keI paNa eka pUjane vipAka udaya thAya che. bAkInA be pUjanA dalika prodayathI vipAkedayavALA prakRtimAM saMkramIne bhagavAI jAya che. pradezadayavALA karmanuM phaLa bhegavAtuM nathI. AthI chellI AvalikAmAM praveza karatA jIvane je sama. mehanIya karmone udaya thAya Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAnA te lApazamika samyakatvanI prApti thAya che. ane je mizra mohanIyane puMja udaya thAya te mizra guNasthAnakanI prApti thAya che. jyAMthI aMtamuhUrta pachI jIva avazya lApazamika samyaktva pAme ke mithyA jAya. mithyAtvane puMja udaya Ave te jIva mithyAtve. jAya che. arthAt 1 lA guthasthAnakane pAme che. jene pahelA zuddha puMjane amuka aMza udayamAM Ave che tenete paMjamAM mithyAtvane tIvrarasa na hovAthI-atya*rasa levAthI bhagavatI vakhate te jIva samyaktvabhAvamAM ja vartate kahevAya che. yadyapi mitva mehanIyane te zuddha puMja upazamabhAvane-upa.bhAvanA samyaktvane dUra kare che. tathApi jIvamAM upazamabhAvanuM samyaphatva na rahevA chatAM kSapazamabhAvanuM samyakatva te rahe ja che. arthAt upazamabhAvanA, samyatvane lIdhe jIva 4 thA guthasthAne hatuM tema kSaye pazamabhAvanA samyaktvane prApta karIne paNa te jIva 4 thA guNasthAne ja TakI rahe. che. mAtra nAma badalAya che. pahelAM jIva upazama samyaktvI kahevAte hate have zuddha pujane udayabhAva thatAM kSapazama samyakatvI kahevAya che. A kSapazama samyakRtva ja. thI 1 anAmuMda sudhI ane u.thI. (vadhumAM vadhu) 66 sAgaropama sudhI TakI rahe che kema ke teTalA kALa. sudhI zuddha thayelA mithyAtva pujanA aMze kramazaH udayamAM AvIne bhegavAI zake che. jo ke A vakhate je samyakatvabhAva prApta thayela che te mithyAtvamehanIya karmanA zuddha dalikenA udayathI prApta thayela che. paraMtu chatAMya mithyAtvI che mATe te aticAra lagADI zake che. keTalIka vAra tatva saMbaMdhI sUma saMzaya paNa thavA de che. have aMtarakaraNanI chellI AvalikAmAM AvelA jIvane [lagabhaga cheDe mi.mehakarmane 1 la zuddha puMja udayamAM na Ave ane bIje. mizra puMja udayamAM AvI jAya te te jIva mizrabhAva pAme eTale ke tenAmAM aDadhe samyaktvabhAva ane aDadhe mithyAtvabhAva ekaantarmuhUrta sudhI rahe tyAra pachI te avasthAmAM game te pheraphAra thaI Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna ja jAya. A avasthAvALA jIvane atava upara rucibhAva na hoya tema tatva upara arucibhAva paNa na hoya, beyanI mitratA hoya, A sthitimAM jIva cethA guNasthAne TakI zakatA nathI. te vakhate te 3 jA mizraguNasthAne gaNAya che. e antarmu. pachI je 1 le zuddha puMja udayamAM AvI jAya te kSapazama samyakatvabhAva prApta karIne 4 thA guNasthAne caDI jAya ane je azuddha puMjane udaya thaI jAya te te jIva 1 lA guNasthAne dhakelAI jAya. ApaNe upazamabhAvanA samyaktva pachI zuddhapUMja udayamAM Ave te zuM thAya te joyuM. have azuddhapUMja udayamAM Ave te zuM thAya te paNa joI laIe. je jIvane aMtarakaraNanI chellI AvalikAmAM (u5. sa. tvane antaryuM. kALa pUro thatAM ja) sIdhe azuddhapUMja udayamAM AvI jAya te te ekadama udayamAM AvI jatuM nathI kema ke tenA udayamAM AvatAM vadhumAM vadhu cha AvalikA jeTalo samaya lAgI jAya che. jyAM sudhI A cha AvalikAne samaya pUro thAya nahi tyAM sudhI jIva azuddha cUMjanA udayavALa 1 lA guNasthAne dhakelAI gayeluM gaNAya nahi. A 6 AvalikA pachI AvanArA mithyAtvanA mitra samA 4 anaMtAnubaMdhI kaSAyamAMnA game te eka mitra udayamAM dhasI Ave che. ema thatAM zuddha upa. samyaktva na rahe ane kSapazama ke mizrabhAvanuM samyaphatva paNa na rahe, eTaluM ja nahi paNa hajI azuddha pUMjane udaya thayo na hovAthI te jIva mithyAtvI paNa na kahevAya te zuM kahevAya ? e prazna saheje thAya. tenuM samAdhAna e che ke A sthitimAM anaMtAnubaMdhI kaSAya udayamAM AvI gayela che eTale e sthiti DaheLAelI te banI ja -gaI che ane vadhumAM vadhu 6 AvalikAmAM azuddha pUja udayamAM AvatAM ja jIva 1 lA guNasthAne dhakelAI paNa javAnA che. A jaghanya 1 samaya utkRSTathI 6 AvalikAnA DaheLAelA bhAvane sAsvAdana bhAva kahevAya che. A bhAvane jIva bIjA guNasthAne rahela gaNAya che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 cauda guNasthAna ahIM mithyAtvane udaya nathI ane samyakatva bhAvanI UlaTI thavA lAgI che eTale e UlaTImAM sa. tvane svAda Ave ja che mATe A bhAvane (sa + AsvAda) sa. tvane AsvAda sahita AsvAdana bhAva kahevAya che. A bhAva ochAmAM ocho eka samaya ane vadhumAM vadhu 6 AvalikAo sudhI TakI zake che. tyAra pachI te bhAvavALe jIvI avazya 1 lA guNasthAne dhakelAI jAya che. kema ke mithyAtva mohakarmanA azuddha pUjane udaya thaI gayA vinA rahetuM nathI. A uparathI samajI zakAze ke bIjuM guNasthAnaka thethI paDIne 1 le jatA jIvane ja hoI zake che. paraMtu 1 3 thI 3 je, 4 the vagere guNasthAne caDatA ke 4 the thI 3 je jatA ke 3je thI 1le jatA ke 4the jatA A bAju guNasthAna prApta thaI zakatuM nathI. TUMkamAM, upazama-bhAva prApta karyA pachI ja cothethI-paDatAM ane 1 le jatAM A guNasthAna prApta thAya che. kSapazamabhAvanuM samyaktva paNa 4 thA ja guNasthAne che chatAM te bhAvathI paDanAra 1 he guNasthAne jAya te paNa A bIju guNasthAna prApta na ja kare. upazamabhAvanA samyaktva bhAvavALA 4 thA guNasthAnethI paDIne 1 le jatAM jIvane ja bIjuM guNasthAna prApta thAya. ahIM upalakSaNathI samajI levuM ke upazamabhAvanA samyaphavathI paDatAM jema bIjuM guNasthAna Ave tema upazamabhAvanA cAritryathI (11 mA guNasthAnethI) paDatAM paNa A bIjuM guNasthAna Ave. ' upazamabhAvanuM samyakatva eka mate jIva anaMtI vAra prApta karI zake che tethI tyAMthI dareka vAra paDIne anaMtI vAra bIju guNasthAna paNa prApta thAya che. ane upazamabhAvanuM cAritra te bhavacakramAM vadhumAM vadhu cAra ja vAra prApta thAya che. (eka bhavamAM ekasAthe be vAra, tema be bhavamAM cAra vAra) chatAM zAstramAM kahyuM che ke jIva upazamabhAva pAMca ja vAra prApta kare che ane tethI tyAMthI avazya paDavAnuM hovAtha. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ coda guNasthAna 7 bIju guNasthAna paNa pAMca ja vAra prApta kare che. ahIM upazamabhAvanuM samyaktva anatI vAra prApta thavA chatAM jAti tarIke ekanI ja vivakSA karIe ane e ja rIte e upazamabhAvanA samyaphatvathI paDatAM anaMtI vAra prApta thatA bIjA guNasthAne paNa jAtithI eka ja mAnIe te (4+ 1) bhavacakramAM pAMca vAranI prAptinI hakIkata saMgata thaI jAya che. pahelAM te upazama-samyaphatva dareka jIvane avazyameva prApta thAya ja. tyAra pachI je 1 le zuddha peja UdayamAM Ave te te jIva kSapazama samyaphatva prApta kare, ane je bIjo pUMja udayamAM Ave te mizna-samyaktva prApta kare, ane je anaMtAnubaMdhI kaSAya udayamAM AvyA hoya ane 3 jo pUMja udayamAM AvavAnI taiyArI karI ne Avyo hoya te vakhate sAsvAdana samyakatva prApta kare ane 3 jo pUMja udayamAM Ave te 1 luM mithyAtva guNasthAna prApta thaI jAya. vaLI e ja guMgaLAmaNa e ja aMdhakAramAM aTavAI javAnuM chatAM pUrvanI e guMgaLAmaNa ane aMdhakAra karatAM have temAM ghaNuM ja ochAza te kharI ja. (1) have je AtmAne upazama samyakatva prApta karyA pachI je 1 lA zuddha pujane keTaleka apaMja udayamAM Ave te trIjA azuddha pUja (mithyAtva pUja)mAMthI bIjAmAM keTaleka ardhazuddha jaththo ThalavAya che. ene ja kema kahevAya che. ane bIjA mizra pUjamAMthI 1 lAmAM te ja vakhate zuddha thaIne saMkrame che. (2) je upazama samyakatva pAmyA pachI bIje mizra peja udayamAM AvI jAya te-1lA zuddhapuMjamAMthI aDadhA melA thaIne ane trIjA mAMthI ardhA cekhA thaIne karmapradeze bIjAmAM saMkrame che. (3) je u5. satva pAmyA pachI trIjA azuddha pUMja udayamAM Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna AvI jAya te 1 lAmAMthI aDadhA melA thaIne khIjAmAM sakrame ane temAMthI pUrA melA thai ne trojA pUrA melA pujamAM sakrame ApaNe joI gayA ke 1 leA zuddha pUja udayamAM AvatAM ja jIva kSacepazamabhAvanuM samyakatva prApta kare che. te vakhate mizra ane azuddha pUjanA kama pradeze! sa kramatA saMkramatA zuddha pUjamAM ekaThA thatA ane te ekaThA thayelA jaththA udayamAM AvIne kSaya pAmatA jAya che. Ama karatAM karatAM azuddha ane mizranA badhA ja krama pradeza 1 lA zuddha pUjamAM pheravAI gayA eTale e che pUja nAza pAmyA eTale 1 lA pUMjanA kama pradeze! paNa udayamAM AvI AvIne kSaya pAmatA hAvArthI te 1 leA puja khatama thai javAnI aNI upara AvI jAya tyAre 1 lA pUjanA chelle jaththA udayamAM vedAtA hAya te vakhate sattAmAM upazAnta bhAve 3 mAMthI eke ya pUMjanu' eka paNa dalika rahyu nathI. arthAt A vakhate zuddha pUjanA chellA jaththAnA kevaLa udaya dvArA vaidavAnuM (kSaya karavAnuM) ja kAma cAle che. eTale ahI eke ya pUjA upazama nI. jaththAne vaidavAnuM kAma cAlu hAvAthI tenA kSaya paNa sthitinuM samyakRtya te kSayeApazama-samyakatva te na kahevAya vedaka samyaktva kahevAya che. A samyaktva eka ja A samyaktvane upazamabhAvanu, kSaye pazama bhAvanu, ke AgaLa kahevAtA kSAyika bhAvanuM kahI zakAya nahi. 72 tema ja chellA nathI. mATe A kintu tene jyAre zuddha pUjanA chellA jaththA 1 ja samayamAM sa'pUrNa bhAgavAI jAya che. tyAre have AtmA upara traNe ya pUMjanuM astitva sathA naSTa thaI gayuM hoya che. A vakhate AtmAnA svAbhAvika samyagdana guNu pragaTa thaI jAya che. atyAra sudhI A guNane mizra tya. meAhu nA krama daLiyAee DhAMkI rAkhyA hatA. mAtra zuddha evA te DhaLiyAnA udaya vakhate mithyAtvanA rasa na hovAthI te kamanA udayathI prApta samayanuM hAya che, sAsvAdana bhAvanuM Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 cauda guNasthAna thayeluM pagalika samyatva prApta thayuM hatuM paraMtu have te AtmAnuM samyaktva prApta thayuM, je anaMtakALa sudhI e ja svarUpamAM pragaTa rahevAne sarjAyeluM che. A ja rIte je upazamabhAvanuM samyakRtva hatuM te paNa karmanA gharanuM na hatuM kema ke tyAM paNa mi. maha. karmanA pugalane saMpUrNa upazama thaI gaye hate. Ama upazama ane kSAyika bhAvanA samyaktva apaugalika kahevAya che. jyAre kSApathamika, mizra, sAsvAdana ane vedaka bhAvanA samyakatva paugalika kahevAya che. _ A rIte ApaNe cha prakAranA samyakatva ane mithyAtvane vicAra karyo. kALa | po ke. apI. | guNasthAna - je je n n thI 14me thI ame upazama samyakatva 1 aMtamurhata | apaugalika kSAyika sAdi anaMta lAyopazama 1 aMtamuM thI 6 paulika sAgaropama vedaka 1. samaya mizra ( 1 aMtamuM. sAvAna 1 samayathI 6 AvalikA 7. mithyAtva (bhavyanuM) anAdi sAta e (abhavyanuM)| anAdi anaMta | 7me h 4 h ` ww zuM zuM che m che. fy jIva jyAre karmane baMdha kare che tyAre mAtra mithyAtva mehanIya karmane ja baMdha kare che. kintu kadI paNa samyakatva ke mizra-mehanIya karmAno baMdha karatA nathI. prazna : A be karmanA baMdha vinA te bene udaya zI rIte thAya? uttara : mithyAtva mehanA daliko ja traNa pUjanI saMkramaNa kiyA prApta karIne 3 pUjamAM pheravAya che. eTale temane je zuddha pUMja che tene samyakatva mehakarma kahevAya che ane je mizra paMja che tene mizrA meha, karma kahevAya che. AthI ja baMdha pAmatI karmaprakRti 120 kahIM che. jyAre udayamAM AvatI karma prakRti 122 kahI che. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 _ _ coda guNasthAna je cho kadI paNa mokSabhAva prApta karavAnA nathI te abha ane jAti bhavyane sadAya mithyAtva mehakarmane ja udaya rahe che. chatAM abha te karmanI kAMIka laghutAthI granthideza najadIka Ave che tyAre te tIrthakara bhagavaMtanA samavasaraNa sudhI jaI zake che ane mukti aSapUrvaka devakAdinAM sAMsArika sukha mANavAnI IcchAthI sadanuSThAnanA rAga vinA sAdhujIvanane AcAra pALI zake che. ane 9 mA greveyaka sudhI paNa jaI zake che. A badhu ya granthidezanI najadIka AvyA vinA banI zakatuM nathI. kSapazamabhAvanuM samyaktva bhavacakramAM asaMkhya vAra Ave che ane cAlI jAya che. paraMtu ekavAra paNa je jIva sabhyatva pAmI jAya che tene saMsAra ardhapudagala parAvartathI vadhu te rahI zakato ja nathI. e jIva samyakatva bhAvathI paDIne mithyAtva bhAva pAme tyAre jagatanA bhayaMkaramAM bhayaMkara pApa kare te paNa tene saMsAra ardha pudgala parAvartathI vadhI zakatuM nathI. AvA pApi na karanAra patita samyakatvI jIva te ceDA kALamAM ja saMsArane anta ANa zake che. matAMtare : samyakta bhAva prApta karavA saMbaMdhamAM matAMtara che. karmagranthane abhiprAya evo che ke 1 lI 4 vAra samyakatva. patita thaIne mithyAtva bhAva pAme pachI paNa tyAM rahIne mithyAtvanI 70 ke. ke. sAgaropamanI utkRSTa sthiti bAMdhI zake che, paNa utkRSTa rasa bAMdhate nathI. - jyAre A aMge siddhAntane abhiprAya evo che ke samyaktvathI paDele jIva mithyAtva bhAva prApta kare tyAre tyAM rahIne paNa te pharI. karmanI utkRSTa sthiti paNa bAMdho nathI. game tema hoya paNa eka antarmuhUrta mAtra paNa je samyakatva, bhAvane sparzI jAya che tene saMsAra vadhumAM vadhu ardhapudgala parAvartathI vadhu heI zakato nathI. vaLI samyakatva bhAvavALe manuSya je te bhAva Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 cauda guNasthAna prApta karavA pahelAM keI gatinA AyuSyane nizcita nikAcita) na karI cUkyo hoya ane sabhyatva bhAvamAM ja AyuSyane baMdha kare te niyamata vaimAnika devakanuM ja AyuSya bAMdhe, paraMtu manuSyAdi gati na bAMdhe. hA, samyakatva bhAvavata te deva AyuSya bAMdhe te te manuSyaAyu ja badhe kema ke deva marIne deva thaI zakatuM nathI. ApaNe samyaktva prAptine je kema kaho che te karmagranthanA abhiprAye che. jyAre siddhAntamAM te kahyuM che ke, keI anAdi mithyAtvI jIva tevA prakAranA viziSTa adhyavasAyAdine prApta karIne pUrve jaNAvyA mujaba (anivRttikaraNa dvArA nathI kahyuM) apurva-karaNa dvArA ja traNa puMja karIne temanAM sarvathA zuddha karelAM satva-mohanIya. karmanA puMjane bhegavate aupanika satva pAmyA vinA ja prathamataH lApazamika samyaktva pAme te koI anya jIva yathApravRtti karaNadi 3 karaNanA krame aMtarakaraNamAM prathama samaye ja aupazamika - sa. - pAme (ApaNe svIkArele mata) paNa 3 paMja karavAnI kriyA te kare nahi. AthI tene satva mehanaya ane mizra mohanIya rUpa be puMja na hovAthI aupazasika samyatvane kALa purNa thatAM niyamita mithayAtva mehanIya karma ja udayamAM Ave arthAt te mithyAtvI ja : bane. bRhatka5 bhASyanI 120mI gAthAmAM kahyuM che ke, jema IyaLa, pahelAM potAnA zarIrane laMbAvI AgaLanA sthAne sthira thaIne pachI ja pAchalA sthAnane cheDe che paNa AgaLasuM sthAna pakaDI na zakAya, te pAchaLanA sthAnane cheDatI nathI, ane pAchI vaLe che. tema 3 pUMja vinAne upazama-samakitI jIva AgaLa zuddha ke ardhazuddha pUMjanA abhAve tenA udaya rU5 AlaMbana na maLatAM mithyAtve ja pAche. Ave che." tAtparya e che ke sauddhAtika mate koI viziSTa adhyavasAyI. jIva prathama ja kSApazamika satva pAmIne kAlAMtare mizra ke mithyAtvanA. udayavALa bane che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 cauda guNasthAna viziSTa ayyavasAya vinAnA jIva upa. sa. ane kAI tevA pAmIne pachI niyamita mithyAtrI ja bane che. vaLI pahelI ja vAra samyaktva pAmatA jIva paNa upazama---- samyaktva bhAvamAM ja rahIne phrezivarati-savirati dharma pAmI zake che. (jo sAravAdana bhAva pAmavAnA na heAya te) evu... zataka bRhancUrNimAM kahyu che. * samyakatvarthI paDelA jIva jyAre pharI samyakatva pAme che tyAre paNa te apu karI traNa puja kare che ane anivRttikaraNI sabhyakatvanA puMjane udayamAM laine kSApazamika samyakatva pAme che. arthAt have te aMtakaraNanI kriyAdi karatA nathya. . pra. 1 lI ja vAra samyakatva pAmatAM teNe aputra karaNa karyuM che, have pharI samyakatva pAmatAM apukaraNa kema kahe! che? kema ke have te te purve thaI cukayu che ? 3. purve je aputra karaNa karyu hatu tethI paNa viziSTa A apUrvakaraNa hAvAthI tene paNa apUva karaNu ja kahevAya. saiddhAntika mata e pramANe che ke "samyakatvanI prAptinI jema zivarita ke savaratinI prApti vakhate paNa jIvane yathApravRtti ane apUrva...e e kAraNeA ta thAya che paraMtu apUrNAMkaraNanA kALa samApta thatAM anantara samaye ja deza ke savirati prApti thatA DhAvAthI anivRttikaraNa thatuM nathI. vaLI deza--savitI prApti thayA pachI paNa eka antamu. sudhI te jIva avazya vadhatA pariNAmALe ja DAya che ane te antamu. pasAra thaI gayA khAda te deza. sarva virata jIva vizuddha pariNAmI te sakaliSTa pariNAmI bane che. kAma granthike A viSayamAM kahe che ke, "jIva upayeAga vinA ja kaMcit sa'kilaSTha pariNAmI banIne phreza ke saviratiI patita thaye hAya che te jIva yathApravRtti ke apuSkaraNa karyAM vinA ja pharIthI deza. sa. virati pAmI zake che. je jIva upayAgapuka patita thaIne Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cod guNusthAna mithyAtve gayeA hAya te jIva patita thaI gayA pachI jaghanyathI antasu kALe ane utkRSTathI ghaNA lAMmA kALe paNa pUrva kahelA yathA pra. Adi karaNA karIne ja dveza kesavirati pAmI zake che. vaLI saiddhAntika mate sabhyanA virAdhaka koI jIva samyaktva sahita paNu marIne chaThThI nArakI sudhI upaje che. arthAt aupazamika samyaktva pAme che athavA manuSya tiya cagatimAMthI kSAcepa. sa.tvI kaI jIva nArakImAM utpanna thAya che tene parabhavantu' sa. tya sAthe hAya che. kAraNa ke sa. nI virAdhanA karanArA koI jIva 6ThThI naraka sudhI sa. tva sAthe pazu jAya che. kSAyika sa. tvI jo narakamAM upaje te sa. tya sAthe ja traujI naraka sudhI jAya che. (pravacana sAroddhAra gAthA 961 nI TIkA). pra. kSayApazama ane upazama samyakatvamAM pharaka zuM ? kema ke eyamAM udaya prAptanA kSaya thayA che ane anudaya prApta kamanA upazama thAya che? u. kSayApazama samyaktvI jIva sattAmAM rahelA mithyAtvanA ane ana tAnukaSAyanA pradezane vipAkI bhAgave che paNa tenA rasa bhegavate nathI. jyAre upazamasamyakUvI te sattAgata pradezane paNa bhAgavata nathI. arthAt ekane sattAgata te dalikAne pradezeAyarthI te bhAgavavAnA DAya che. jyAre khIjAne te pradezeAya paNa hAtA nathI. (rasAya vinA pradezeAnA bhAgavaTA te pradezeAya). 3 77 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyakatvanA prakAro -eka prakAre; tatvArthazraddhAna. be prakAre : (1) nisargathI - adhigamathI (ra) dravyathI - bhAvathI (3) nizcayathI - vyavahAratha (4) paugalika - apaugalika traNe prakAre H (1) kAraka - rocaka - dIpaka (2) aupathamika - kSApa. kSAyika. cAra prakAre : aupazamika - kSAyika - kSApa - sAsvAdana pAMca prakAre : , cha , -vedaka. dasa prakAre : nisarga - upadeza - AjJA - sUtra - bIja - abhigama - vistAra - kiyA - saMkSepa - dharma - e 10 rUci rUpa. eka prakAre : zrI jinezvarae batAvelA jIva-ajIva, -puNya-pApa Adi bhAvamAM ajJAna-saMzaya ke mithyAjJAnAdi rahita je nirmaLa ruci = zraddhArUpa AtmapariNuma tene samyaktva "kahevAya che. pra. tame te uparyukta Atmarucine samyakatva kahe che, ane tatvArtha sUtrakAre tatvArthanA zraddhAnane samyaktva kahe che. arthAt tAtvika padArthanI zraddhAne samyaktva kahe che. kema ke A vizvAsa rU5 abhilASa mananI abhilASa rUpa gaNAya che. te abhilASa eka LiyAne choDIne bIju LiyuM svIkAratA jIpanA apAMtarAla-gatikALamAM ke aparyApta vagere avasthAmAM mananA abhAve hoI zake nahi. samyakatvane "utkRSTa kALa 66 sAgaropama ane sAdi anaMta e akhaMDa kALa kahyo che. have aparyAptAdi avasthA te jIvane vacce avazya prApta thAya ja te te kALe mane bhilASa rUpa samyakatva te mana vinAnA jIvane Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna kema ghaTaze? je nahi ghaTe te akhaMDita 66 sAgarepama kALanI je sthiti kahI che te paNa zI rIte ghaTe? u. tatvazraddhA eTale jinapraNIta bhAve uparane je mane vizvAsa che te te samyaktvanuM kArya che. tenA kAraNarUpa mitvameha. karmanA kSama. AdithI pragaTa thayele zuddha AtmapariNAma te ja samyaktva che. vizuddha samyakatva mohanIya karmanA paMjanA vedanAtha (pa.tha), upazamathI ke kSayathI pragaTa thaele ane prazamAda liMgathI oLakhAte je AtmAne zuddha pariNAma te ja samyaktvanuM svarUpa che. AvuM samyaktva mana vinAnA siddha paramAtmAmAM paNa ghaTI jAya che. tema manavinAnA aparyAptAdi avasthAvALA mAM paNa ghaTI jAya che. AvA prakAranA kSepamAdijanya AtmAnI zubha dazA rUpa samyakatvathI ja tatvArthazraddhA = mAnasavizvAsa pragaTa thAya che mATe ja tene samyakatvanuM kArya kahevAya che. vyavahAra-nayatha-kAraNa kAryane abheda karavAthI tevA mane vizvAsane paNa samyaktva kahI zakAya che. jenAmAM tevuM mAnasa-vizvAsarUpa samyaktva che tenAmAM AtmarucirUpa samyakatva te avazya hAya kema ke kArya kaI divasa kAraNuM vinA rahI zakatuM nathI. vaLI kahyuM paNa che ke, "jIvAdi nava padArthane je yathArtharUpe jANe tene samyakatva hoya che. ane maMdamatithI athavA chamasthatAne lIdhe je je na samajAya te te paNa je jinekta che mATe badhuM ya satya ja che tema zraddhAthI mAne tene paNa samyaktva hoya ja che." pra. tame jIvAdi nava tatvanI zraddhAne samyakatva kahe che jyAre anyatra arihaMta ja deva, nirgathe ja guru ane kRpArUpa jinamata e ja dharma e prAmANikabhAva tene samyakatva kahyuM che. Ama mAnasavizvAsa rU5 (kArya5) samyaktvanI be vyAkhyAo paraspara saMgata -ze thaze ? Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - cauda guNasthAna u. jikta tattvamAM rucirUpa samyakatvanuM lakSaNa sAdhu-zrAvaka ubhaya saMbaMdhI che jyAre arihaMta ja deva... ItyAdi rUpa lakSaNa mAtra gRhasthane AzrayIne che. gRhasthamAM A bhAva hoya te tenAmAM samyakatva kahevAya. vaLI AmAM ya deva-gurune jIvatavamAM ane dharmatatvane zubha.. Azraya saMvararUpa tatvamAM aMtarbhAva thaI jAya che. eTale be ya lakSaNamAM asaMgati nathI. - samyaktvI AtmA zakaya eTaluM badhuM kare ane zakya na hoya. tenI zraddhA te avazya rAkhe. egya samaye sAmagrI maLatAM te AcaraNa paNa karyA vinA na rahe. dvividha samyakatva : nisargathI ane adhigamathI. jIvane svAbhAvika rIte athavA te guru-upadezathI ema e. rIte mithyAtvane udaya aTakAvavAthI samyaktva prakaTe che nisaga : anAdi mithyAdaSTi jIvane khAsa evuM ke bAhya nimitta pAmyA vinA ja aMdaranA AtmAnA baLa vagerethI je samyadarzana utpanna thAya che te nisarga samyaktva kahevAya che. - jyAre deva-guru-dharmopadeza-jinapratimA-jinAgama ke bIjA prakAranAM tevAM nimitta pAmavAthI je samyaktva prApta thAya te adhigama samyakatva kahevAya. pa. pUrve te tame jaNAvyuM ke mithyAtva moha. karmanA kSapazamAdithI samyaktva prApta thAya che. have tame nisargathI ke adhi. gamathI samyakatva prApta thavAnuM kema jaNAve che ? u. mithyAtva moha. karmanA kSapazamAdithI ja samyakRtva prApta thAya che paraMtu e mithyAtva mehanIya kSapazamAdinuM kArya be rIte. thAya che-nisargathI ane adhigamathI. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 cauda guNasthAna kahyu` che ke, jema vanamAM dAvAnaLa saLagatA saLagatA Ukhara bhUmi sudhI pahoMce ane tyAM svayameva bujhAi jAya tema jIva satata mithyAtvanA pariNAmavALA DAvA chatAM jyAre aMtarakaraNane pAme tyAre tyAM upazama samyaktva pAme te nimra^thI samyaktvaprApti kahevAya kema ke ahIM' guru-upadezAdi nimitta hAtu nathI. ane gudi nimitta pAmIne mithyAtvanA kSaye|pazamAdi thatAM je samyaktva prApta thAya te adhigama sabhya kahevAya. A nisa samyaktvane prApta karanArA jItra paNa pUrvabhavamAM zuddhi ceAgavALA hAi zake che paraMtu A bhavamAM samyabhAva pAmatI vakhate zudi ceAgavALe! na hovAthI tene nisaga samyakRtnI kahevAya che. dravya-samyakRtva ane bhAva-samyaktva : jinezvaradevakathita tattvomAM jIvanI sAmAnya ruci te dravya. satya. ane vastutatvane jANavAnA upAyarUpa naya-nikSepa-pramANa vagerethI jIvAdi badhAM tattvone vizuddha rUpe (cayA rUpe) jANI zake tevu jJAnate bhAvasamyakRtva. saMmatita nA khIjA kArDanI 32 mI gAthAmAM kahyuM che kedana zabda, jinakathita bhAvone bhAvI sadahatA puruSanA matijJAnanA 3 jA bheda apAyajJAna rUpa che. arthAt dana zabdathI puruSanu te matijJAna samajavuM. zrI paMcavastuka granthanI 1063 mI gAthAmAM kahyuM che ke, jinezvaranu vacana ja tattvarUpa che evI je sAmAnya ruci te dravya satya. ane yathAvasthita vastune jaNAvanAra bhAvajJAnapUrvakanI zraddhArthI parizuddha thayeluM bhAvasabhya che. TUMkamAM sAmAnya ruci e dravya satna che ane ukta svarUpa vistAra-ruci te bhAvasamyaktva che. ahI drazya eTale kAraNa ane bhAva eTale kA samajavuM, ethI bhAva satva. nA kAraNarUpa sAmAnya ruci te dravya satya. kahevAya. co. gu. kaeN Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna A uparathI e nakkI thAya che ke jeenI sAmAnyaruci paNa A Ama ja che" evA ekAnta AgrahevAnI hoya ane tethIAghI paNa anekAntane-(arthAt kacit anyathA paNa che ema) mAne nahi, teonI te sAmAnyaruci bhAva satvanuM kAraNa nahi banavAthI apradhAnadravya samyakRtra rUpa kahevAya paNa pradhAnadravya sa tya. rUpa kahI zakAya nahi. kema ke ahIM dravya zabda bhAvanA kAraNavAcI banI zakate nathI. kintu kutsita avAcI bane che. kahevAno Azaya e che ke tattvanI sAmAnyaruci paNa ekAntanA durAgrahI mukta hAvI joIe. tema hAya tA ja te bhAva satyanuM kAraNu khanI zake. kadAgrahayukta sAmAnyaruci azuddharuci rUpa asadAgrahe ja che. e AtmA mithyAtvI ja kahevAya. e Atma SaDUjIvanikAyanI ekAntazraddhA kare che mATe kahe che ke jIva ja kAya che. jIva cha kAya ja che ityAdi. A aMge prastuta granthanA 160mA zlAkanuM vivecana joI levA bhalAmaNa che. pra. sAcuM paNa gurvAdinA anuyAgAdine kAraNe temanA nimitte khATuM mAnI le, athavA khATu' paNu gItA guEdinA kahevAthI sAcu mAnI le te tenAmAM samyaktva rahe kharuM ? u. hA uttarAdhyayana niyuktinI 163mI gAthAmAM kahyu` che ke, jene zrI jinezvaradeva kathita anekAnta tattvonuM yathArtha jJAna na hoya paNa jinAkta iti sadbhavatyA'jine karyuM che mATe te sAcuM ja che evuM mAne ane jenI bhUla jJAnI dvArA sudharI jAya tevI saraLatA jenAmAM hoya tevA jIvane ajJAnanA yeAge athavA guruvacanamAM zraddhAnA ceAge viparIta tattvoAdha thaI jAya te paNa tenAmAM aMtarazuddhi hovAthI dravyasa kahI zakAya." kahevAne Azaya e che ke jineAkta tattvamAM sAcApaNAnI zraddhA chatAM ajJAnI ke chadmastha gurunAM vacananAvizvAsathI khATAne paNa sAcu' mAnavAnA saMbhava banI jAya te ya tenA dravya satyane khAdha pahoMce nahi. 12 ahIM sAmAnya rucine dravyathI satya kahyuM che te vistAraruci lAva samyakRtvanI apekSAe ja samajavAnuM che. je naya dravya ane Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ coda guNasthAna 83. bhAvane paraspara saMkalita ja mAne che tenI apekSAe te dravya satvamAM paNa bhAva satva mAnavuM joIe. nizcaya samyaktva ane vyavahAra samyaktva : samyagdarzana-jJAna-cAritranI ekatArUpa je AtmapariNAma te ja nizcayanayanI daSTithI samyakatva che. A samyakatva 7mA guNasthAna pUrve kyAMya heI zakatuM nathI. - jyAre te nizcaya samyakatvanA hetubhUta banatuM-samyakatvanA 67 bhedenuM jJAna-zraddhAna ane kriyA rUpe zakti mujabanuM pAlana karavuM te 'vyavahAranayanI daSTinuM samyaktva che. nizcaya sabhyatva 7mA guNasthAne ja heI zake kema ke nizcayanaya kAryotpAdaka kAraNane ja svIkAre che. samyaktvanuM kArya bhAvacAritra che. mATe bhAvacAritra rUpa nizcaya sa.va. che. A bhAvacaritra 7mA guNasthAna pUrve heI zakatuM nathI. A aMge prastuta graMthanA 157mAM kanuM vivecana joI levuM. pra. te zuM nizcayanayathI zreNika rAjA samyakatva ja na hatA? kathA guNasthAne te samyaktva mAnatuM nathI ne? u. hA. tenI daSTie zreNikamAM paNa samyaphatva ja na hatuM te pachI kSayika satvanI te vAta ja kayAM rahI? nizcayanaya sAtamA guNasthAnanA kSepa. satvane mAnya kare che paNa 4thA guNasthAnanA kSAyika sa.va.ne te satva tarIke ja mAnatuM nathI. kema ke tyAM zraddhAne anukULa AcaraNarUpI kArya nathI. evI vAMjhaNa zraddhAne te zraddhArUpe mAnavA taiyAra nathI. vaLI AgaLa sAMtvanA 67 belamAM samyakatvanA zama-saMvegArirUpa je 5 lakSaNe kahevAnA che te badhAM ya nizcaya samyakatvamAM ja ghaTe che. je ema mAnavAmAM na Ave te zreNikane pAMca ya guNe hatA nahi chatAM tyAM kSAyika satya kahyuM che. eTale pachI sAtvanAM te lakSaNe ja asatya thaI jAya. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 cauda guNasthAna bhagavAna haribhadrasUrijI mahArAjAe vizikA-prakaraNamAM viMzikAnA 17mA lekamAM jaNAvyuM che ke, "nizcayanayanI daSTi satvamAM zama-sa vegAdi lakSaNe ghaTe che." A uparathI dareke khyAla rAkhavo joIe ke kathA guNasthAnanA koI paNa prakAranA vyavahAra samyakatvane anukaMpAdi bhAve avazya. hoya e ekAnta nathI. Astikya avazya hoya te sivAyanA anukaMpAdinI te bhajanA ja samajavI. vyavahAra-samyakatva vize ApaNe tenA 67 bela laIne AgaLa upara vicAra karavAnA chIe. eTale ahIM te aMge vivecana mekUpha rAkhIne AgaLa vadhIe. paugalika apaugalika samyaktva : A aMge ApaNe pUrve joI gayA chIe ke pazama-vedaka--sAsvAdana-mizra bhAvanA samyapha paugalika che kema ke te badhA bhAva mithyAtva meha. karma (pudgala)nA kSapazamAdithI utpanna thaye che, jyAre kSAyika ane aupazamika samyaktva bhAva AtmAnA gharanA hevAthI apaugalika che. tridhA samyaktva : kAraka-Acaka-dIpaka : (1) kAraka samyaktva: sUtronusAriNI zuddha kiyA e ja kAraka samyaktva che. AvI kriyAthI svane ane kriyA jenArA parane paNa samyaktva utpanna thAya che mATe A kiyA samyaktvanuM kAraNa banavAthI vyavahAranayathI-kArya-kAraNane abheda che. eTale-samyakatva rUpa kahevAya. athavA te ema paNa kahevAya ke ukta zuddha kriyAthI vyApta che samyakatva te kAraka samyaktva. AvuM sammaphatva vizuddha cAritrone ja hoya. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna (2) recaka samyaktva : samyapha kriyAmAM ruci karAve paNa samyakakriyAmAM pravRtti na karAve te rocaka samyakatva. avirata samyaphadaSTi zreNikAdine A rocaka sabhyatva hatuM. (3) dIpaka samyaktva : pote mithyAtvI-abhavya suddhAM hoya paNa upadeza-labdhi AdithI abhavya aMgAraka AcAryanI jema bIjA cha mAM samyaphatvabhAva utpanna karAvI Ape che mATe te abhavyAdi cha dIpaka samyakatvavALA kahevAya. ahIM temane upadeza ja samyaphatva rUpa kahevAya abhavyAdine upadeza para jIvene samyaktvamAM kAraNa bane che mATe vyavahAranaya kAryakAraNane abheda mAnI abhavyAdinA upadezane samyaphava rUpa kahe che. vastutaH e abhivyAdi upadezaka mithyAtvI ja hoya che. kSAyika-kSApathamika-aupathamika : ApaNe A 3 sAthe sAravAdana ane vedaka ema kula pAMca samyaktvanuM kavarUpa samyakatva-prAptinA vivecanamAM joI gayA chIe. jyAre sAsvAdanane samyakatva tarIke gaNavAmAM na Ave ane vedakane kSApa.sAtvamAM ja aMtargata gaNuM levAmAM Ave tyAre uparyukta 3 prakAranuM samyakatva banI jAya. caturbhede samyaktva : kSAyika-kSAyopa-pa-sAsvAdana pUrvokata 3 nI sAthe sAsvAdananI paNa samyaktvarUpe vivA karatAM samyaktvanA cAra prakAra thAya. paMcavidha samyaktva : pUrvokta 4 sAthe vedaka samyaktvane kSA pAsAtvamAMthI juduM pADIne gaNavAmAM Ave te samyaktvanA pAMca prakAra thAya. A pAMceya prakAranA samyaktvanuM vivecana thaI gayuM che chatAM kavizeSa hakIkata ahIM jANuM laIe. (1) kSAyika samyaktva : mithyAtva mehanIyana traNe ya paMja arthAt mithyAtvamehanIya, mizra mahaniya ane samyaktva mahakarmanA Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ coda guNasthAna saghaLA ya daliko ane anaMtAnubaMdhI krodhamAna-mAyA-lobha kaSAyanA saghaLA ya dalikone jyAre AtmA uparathI sarvathA abhAva thaI jAya tyAre te 7 karmanA (darzana saptakanA) kSayathI prApta thate svAbhAvika tatva-rucirU5 AtmapariNAma tene kSAyika samyaktva (7 karmanAM saMpUrNa kSayathI utpanna thatuM samyakatva) kahevAya che. A samyaktva prApta thAya. che mATe tenI Adi thavAthI "sAdi kahevAya che. prApta thayA pachI, kadI javAnuM nathI mATe anaMta kahevAya che. arthAt te sAdi-anaMta bhAge rahe che. (2) kSApathamika samyaktva : pUrve jaNAvyuM tema udayamAM AvelA-mithyAtva mehanA dalikane kSaya karI nAMkhave ane udayamAM na AvelA mi.mehakarmanA dalikone dAbI devArUpa upazama karI, rAkha. AvA kSaya-upazama bhAvathI je samyaktva prApta thAya tene kSAyopathamika samyaktva kahevAya che. pra. ahIM tame kahyuM ke udayamAM na AvelA mithyAtva mehanA dalikane upazama kare te misyAtva mohanA dalika te 3 paMja rUpa che zuddha-azuddha ane mizra-te zuM traNe ya pUjane upazama. karI de? jo hA, kaheze te amAre vadhe che. kema ke upazama eTale dalikone udayamAM AvatA aTakAvavA te. have mizra ane mithyAtvarUpa upazama te barobara che kema ke kSApa. samyaktvI te be pujane udayamAM lAvIne bhogave ja nahi paraMtu 3 je je zuddha pUMja che tene udayamAM AvatA aTakAvavArUpa upazama kaheze te kSApa. samyakatva ja zI rIte raheze ? kema ke mithyAtva mehakarmanA te zuddha pUjane udayamAM lAvIne bhagavaTe karavAthI ja kSApa.satva bhAva rahe che. u. tamAro prazna bahu suMdara che. ahIM "upazama" zabdathI be. artha karavA. (1) udayamAM AvatA aTakAvavA ane (2) mithyA svabhAva dUra karo. tamArA kahyA mujaba mizra-mithyAtva pUjane upazama 1lA artha sAthe ghaTAva ane mitva.meha. karmanA zuddha pUjane upazama eTale mAtra ene mithyA ravabhAva dUra kare Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 cauda guNasthAna arthAt te pUjanA pradezane udayamAM lAvIne bhegavavA te kharA ja paraMtu tenA miyA svabhAva dUra karavArUpa upazama karIne ja. AthI ja pUrve jaNAvyuM che ke kSApa. samyakatvamAM mi.va. mehanA dalika (zuddha pUMja)ne pradezadaya rahe che jyAre aupa. samyakatvamAM te zuddha dalikanA pUjanI jema bilakula udayamAM Avate aTakAvavArUpa upazama hoya che. arthAt tyAM zuddha-dalikene pradezadaya paNuM hete nathI. A ja kAraNe kSApa. sakhyatvane satkarmavedaka sa va kahevAmAM AvyuM che. eTale sattAmAM rahelAM mithyAtvanA pradezane bhegavavAvALuM samyaktva kahevAya che. (3) aupazamika samyaktva : A aMge have vizeSa jaNAvavAnuM rahetuM nathI. (4) vedaka samyakatva : kSAyika samyakatva bananAra jIvane pUrvanA chellA samaye zuddha pujane je chelle ja bhagavate hoya tene vedaka samyaktva kahevAya che. A samaya pachInA samaye jIva sAyika satva thaI jAya che. (5) sAsvAdana samyakatva : upazama satvI jIva patita pariNAmI banatAM aMtakaraNamAMthI paDe che, arthAt jaghanyathI aMtarakaraNane eka samaya bAkI rahe athavA utkRSTathI 6 AvalikA bAkI rahe tyAre anaMtAnubaMdhI kaSAyane udaya thaI jAya ane te jIva 1 samaya ke 6 AvalikA jeTaluM te kALa bhegave te sAsvAdana samyaktvane kALa kahevAya. A vakhate samyaktvanuM vamana thAya che chatAM te vakhate paNa tene AsvAda che mATe A kALane sAsvAdana samaphatvane kALa kahevAya che. A sAsvAdana satva kathA ke 11mA guNasthAnanA upazama bhAvathI paDatA jIvane ja prApta thAya. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ coda guNasthAna jyArathI jIvane anaMtAnuM kaSAyane udaya thaI jAya tyArathI te chA bIjA guNasthAne gaNAya che eTale te jIvanuM 4thA guNasthAnane upa. satva kALa eTale ocho samaje. kALa : aupa.sa-antaryuM. sAsvAdana ja. thI 1 samaya-u. thI 6 AvalikA vedaka-1 samayakSAyika-sAdhika 33 sAgaropama kSApa- 66 pra. kSAyika kSApa. samyakatvane ATale badhe kALa kayAM pasAra thAya? che. koI eka kSApa. satvI jIva je be vAra vijayAdi anuttaramAM jAya (jyAM eka vAranuM Ayu 33 sAgaropamanuM che.) athavA 3 vAra acuta devalokamAM (jyAM eka vAranuM Ayu 22 sAgaropamanuM che.) utpanna thAya che te rIte 66 sAgaropama thaI jAya. A be ke traNa bhavanI vacce vacce manuSyanA bha kare tenuM AyuSya adhika thAya eTale sAdhika 66 sAgare. thaI jAya. kaI jIve kSAyika satva. pAmyA pahelAM parabhavanA Ayu. ne baMdha karI dIdhuM hoya ane te pachI kSA. samyaktva pAme (zreNikanI jema) te te marIne deva ke nArakamAM jAya. ane tyAMthI manuSya thaIne mokSe jAya. e rIte tene 3 jA bhave mokSa thAya. koI jIva asaMkhya varSanuM tiryaMcanuM ke manuSyanuM Ayu bAMdhIne kSA. satva pAme te te marIne yugalika tiryaMcanuM manuSya thAya tyAMthI avazya deva manuSya thaIne mokSe jAya. Ama thatAM te 4 thA bhave mokSe jAya (saMkhyAtA varSanuM tiryaMcanuM manuSyanuM AyuSya bAMdhanAra jIva pachI te bhave kSA.satva pAmI zakatuM nathI.) ane jeNe pUrve AyuSya bAMdhyuM na Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna heya te je kSAyika samyaktva pAme te avazya kSepaka zraNie caDIne mekSe ja jAya. A rIte kSA. sa. -ii vadhumAM vadhu 3 ke 4 bhave mokSe jAya che. paraMtu anyatra duSNasahasUrijI ke kRSNa mahArAjA jevA kSA. sa. tvI che 5 bhave paNa mokSe javAnuM kahyuM che. dusahasUrijI pitAnA pUrvabhavamAM kSA. sa. - pAmyA, pachI devakamAM gayA, pachI dupasUrijI rUpe manuSya thaze, paraMtu te vakhate mokSe javA gya saMghayaNAdi nahi hovAthI devalekamAM jaze. pachI manuSya thaIne mokSe jaze. zrI kRSNajI kSAyika satvI AtmAne utkRSTa kALa ukta badhA bhava maLIne paNa sAdhika 33 sAgarepamathI vadhu na thAya. je kSAyika je sAtvI marIne 33 sAgaropamavALA anuttara vimAnamAM jAya tene manuSyabhavane kALa adhika samajavAthI sAdhika 33 sAgarepama thAya. kSAyika sa tvI mahIne " narake jAya te paNa 3 jI nArakathI AgaLa na jAya. jIvane AkhA saMsAracakramAM pa. sAsvA. satva pUrvokta rIte u. thI 5 vAra, vedaka ane kSAyika satva eka ja vAra ane kSApa. satva asaMkhya vAra prApta thAya che. sAmAyika 4 prakAranA che. zruta sAmAyika, samyakRtva sAmAyika, dezaviratisAmAyika ane sarvavirati sAmAyika. AmAMthI 1 lA 3 sAmAyikarUpa guNe eka jIvane eka ja bhavamAM e hajArathI 9 hajAra (sahastrapRthakatva vArI jAya che ane Ave che. - jyAre sarvavirati sAmAyikarUpa guNa eka ja bhavamAM basothI navaso vAra (zatapRthapha vAra) jAya che ane Ave che. kahevAne Azaya e che ke te guNa AvyA pachI je cAlI jAya te vadhumAM vadhu tevI Ava-jA eka-bhavamAM upara kahIM teTalI vAra thaI zake che. jaghanyathI te e guNe eka bhavamAM eka ja vakhata jIvane prApta thaI zake che. have AkhA saMsArakALamAM uparokta guNonI Ava-jA joIe. " uparokta prathama 3 guNe utkRSTathI asaMkhyAta hajAra vAra jAya che Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 cI guNasthAna ane Ave che. jyAre sarvavirati-guNa be hajArathI 9 hajAra vAra jAya che ane Ave che. jaghanyathI ahIM paNa badhuM eka vAra samajavuM. zAstra-paribhASAmAM A Ava-jAne AkarSa kahevAmAM Ave che. guNasthAna : sAsvAdana-2 je aupathamika - 4 thI 11 sudhI kSAyika - 4 thI 14 sudhI. vedaka - 4 thI 7 >> kSApa. - 4 thI 7 , dazadhA samyaktva : 1. nisarga ruci 2. upadezaruci 3. AjJAruci 4. sUtraruci 5. bIjaruci 6. abhigamaruci 7. vistAraruci 8. kiyAruci 9. saMkSeparuci. 10. dharmaruci. 1. nisagarUci : nisarga eTale parve kahyA mujaba upadeza vinA ja AtmAne darzanamohanIyane pazama thavAthI mAtra vyavahAra rUpe nahi paNa yathArtha, sat vastune ja vasturUpe mAnanAre je zuddha naya tenA abhiprAye (sadUbhUta padArtharUpe) jIva-ajIva Adi navatatva vize AtmAnI yathArtha sat tatvapaNAnI zraddhA-rUci te nisargarUci samyakatva kahevAya che. 2. upadezaruci : chadmastha gurunA upadeza dvArA jIvAjIvAda tamAM saddabhutArtharUpe yathArthapaNAnI rUci (buddhi) te upadeza-. rUci samyakatva samajavuM. tAtparya kevaLa kathana karAelAM zrI jinezvara devanA vacanAmRtanuM pAna karavAnI (upadeza sAMbhaLavAnI) rUci ke tevA upadezane sAMbhaLavAthI thatA bodhanI rUci tene upadezaruci satya kahyuM che. kevaLajJAna vinA satya upadeza heI zaktA nathI, mATe kevaLajJAnane. upadezanuM mULa kahyuM che. zrI sUyaDAMgasUtramAM kahyuM che ke, jeo kaivalya prApta karyA vinA ja ajJAna dazAmAM dharmane kahe che teo saMsArasAgaramAM DUbelA . Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 91 che ane anekane DubADanArA che. kevalI bhagavAna ja sva-parane tArI zake che." upadeza zravaNa karavAmAM ke baMdha karavAmAM rUci eTale varatutaH saMzaya TALavAnI IcchArUpa Atmadharma vizeSa te ja upadezaruci. samyaphavA che. 3. AjJArUci : vItarAgIdevathI ke dezathI paNa rAga-mukta AcAryAdi bhagavaMtanI AjJA mAtrathI anuSThAna-dharma karavAnI je rUci te AjJArUci samyaktva kahevAya che. mANatuSamunie gurvAzAthI dharma karavAnI rUci jevI A rUci samyaktvane prApta karI Ape che. AthI guruparatavALA jIvamAM jJAna ane zraddhA kahyA che. bhale pachI temanI pAse viziSTa kRta na paNa hoya. gurvAjJApAlakane gurunA jJAna-darzanane atizaya prApta thAya ja che. mATe kevaLa AjJArUci ajJAnIne paNa anuSThAna-dharma-jJAna-ane darzanane atizaya prAsa. thAya ja che. mATe kevaLa AjJArUci ajJAnIne paNa anuSThAna-dharma--jJAna--ane darzana pragaTa karI ApanArA bane che. mATe ja Ane AjJArUci samyaphatva karyuM che. 4. sUtrarUci samyaktva : sUtranuM punaH punaH punarAvartana karavAthI prApta thatA jJAna dvArA jIvAdi tatvomAM yathArthapaNAnI zraddhA. pragaTe te sUtrarUci samyaktva. A aMge goviMdAcAryanuM daSTAMta Ave che.. pa. bIjarUci : jIvAdi kaI eka padArthanI zraddhAthI AgaLa vadhIne aneka pada ane padArthamAM zraddhA vistaratI jAya te bIjarUci. samyaktva kahevAya. pANImAM paDeluM eka tailabindu kramazaH vistaratuM jAya che tema ahIM paNa zraddhA vistaratI jAya che je, eka pada-zraddhAmAMthI aneka pada-arthanI zraddhAmAM paryavasAna pAme che. 6. abhigamarUci samyakatva : saghaLA ya AgamanuM artha jJAna jeNe prApta karyuM hoya ane te jJAnathI jene sakaLa Agama-- Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna - - - sUtronA artha upara je rUci thAya te abhigamaruci samyaktva kahevAya. A AtmA sakaLa AganA arthane jJAtA hoya. che. AvI vyAkhyAthI te sUtrarUci ane abhigamarUci e be ya samyaktva eka rUpa banI gayA. vaLI je tame ema kahe ke sUtrarUcimAM kevaLa sUtranI (arthajJAna vinA) ruci hoya che. jyAre abhigama rUcimAM arthayukta sUtrarUci hoya che. e rIte te bemAM bheda paDe che te te tamArI vAta barAbara nathI kema ke sUtra mAtra te maMgu kahyuM che. eTale mAtra sUtrarUci saMbhavatI paNa nathI. arthajJAna vinA rUci jAgI zake nahi. arthanirapekSa te sUtra te ajJAnanuM ja kAraNa bane che. kahyuM che ke, "jeNe sutranuM rahasya jANyuM nathI ane niryukti Adi arthagrantha sivAya kevaLa mULa sUtrone anusaranAra game tevo ArAdhanA-udyamI paNa ajJAna tapasvI ja (upadezamAlA gA. 415) kahevA Azaya e che ke arthaviheNa sUtrajanita pravRtti vizeSa samajaNanA abhAve kaNarUpa ja che." mATe sUtrarUcimAM paNa artha yuktatA mAnavI ja joIe. tema thatAM satrarUci ane abhirUci e be ekarUpa banI jAya che. u. tamArI vAta sAcI che ke sUtrarUcimAM ane artharUcimAM sUtrane, samAveza hovA chatAM sUtra adhyayanathI je jJAna thAya ane artha adhyayanathI je jJAna thAya te bannemAM bhinnatA paDI jAya che. ema thatAM be jJAnathI utpanna thayelI rUcimAM paNa bheda paDI jAya che. e rIte have sUtrarUci satva ane abhigama rUci samyaktvanI ekarUpatAnI Apatti TaLI jAya che. A kAraNathI ja zAstrakAra bhagavatee pharamAvyuM che ke, "sUtranA - adhyayana karatAM arthanA adhyayanamAM vizeSa udyama karavo joIe. kema ke arthazAnathI artha ane satra banneyanI siddhi thAya che (u. va. gA. 856)." athavA uparokta praznanuM bIjI rIte paNa samAdhAna thaI zake che, sUtrarUpI mULAgamanI rUcine sUtrarUci kahevAya ane niryukti Adi Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna artha grantha (artha jaNAvatA granthanI rUci te artharUci (abhigama rUci) kahevAya. A kAraNe ja ThANuMgasUtranI TakAmAM nircata Adi arthajJAnanI rUcine artharUcirUpa jaNAvIne tene sUtrarUcithI bhinna kahela che. 7. vistArarUci : pratyakSAdi sarva pramANe-na-nikSepAo pUrvakanuM je sarva-dravya-guNaparyAnuM jJAna-tenAthI pragaTa thayelI je. atizuddha zraddhA te vistArarUci samyaktva kahevAya. 8, kriyArUci : paMcAcArane pALavAnI vinayAdi anuSThAna karavAnI rUci te kriyArUci. pa. te pachI AjJArUci ane kriyArUcimAM phera zuM paDe ? kema ke be ya dharmAnuSThAnanI rUcirUpa ja che ? u. ajJArUcimAM rUcinI mukhyatA anuSThAna upara nathI kintu, guvaMjJA che. jyAre ahIM anuSThAna upara ja rucinI mukhyatA che, bhale kadAca AjJA na paNa hoya mATe beyamAM spaSTa bheda che. AthI ja kriyAne AtmasAta karI cUkelA cAritrI munio ke jeo gurvAjJAdithI nirapekSa thayA che. temane bhagavAna haribhadrasUrijI mahArAjAe cAritrya-kAya (jemanI kAyA cAritra = kiyAmaya banI gaI che tevA), kahyA che. 9 saMkSeparUci samyaktva : jene bauddhAdi darzanamAM kadAgraha, nathI, jaina-dharmanuM yathArtha jJAna paNa nathI ane che mAtra mokSanI rUci... A rUci saMkSeparUci kahevAya. mahAtmA cilAtI upazama-saMvara vivekAtmaka padatrayane sAMbhaLavA mAtrathI-jainadharmanuM kazuM ja jJAna na hovA chatAM je mokSarUci thaI-te saMkSeparuci kahevAya. A ja rIte jJAnanI vizeSatA vinA paNa mokSamAtranI rUci thAya te tene saMkSeparUci. samyakRtva kahevAya. je ahIM mokSaruci pada dUra karIne tenA be vizeSaNa anya darzanamAM akadAgraha ane jinadarzananuM ajJAna-eTaluM ja saMkSeparUcinuM Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda gurusthAna 4 lakSaNa khAMdhIe te mUrcchi tadazAvALA jIvA paNu sa kSeSarUci samyaktvavALA anI jAya kema ke temanAmAM A e ya vizeSaNa che ja. A Apatti dUra karavA mATe e ya vizeSaNavALA jIvanI meAkSarica te meAkSarUci-samyaktva kahevu joIe. 10. dha rUci samyakatva : mAtra dharma' zabda sAMbhaLatAM ja thama evA zabdamAM prema jAge ane dhama padathI kahevAtA yathAtha dharmomAM je rUci pragaTe te dha rUci samyaktva kahevAya. jinezvaradeve dharmAstikAyanA gatisahAyakatA dharmo, adharmAstikAryane sthitisahAyakatA dhama, AkAzAstikAyane avagAha dAna-dhama vagere te te byAnA te te dhama kahyA che. vaLI dvAdazAMgI rUpa zrutadhama, sAmAyikAdi cAritrayadhama paNa kahyo che. A badhAya dharmane zrI jinezvaradevAe je je rIte varNavyA che te te rIte e yathAtha rUpe mAne te AtmA dharUci samyaktvavALA kahevAya. pra. te tenA pachI zu grAmyadhama kasAIdhama zabdathI vAcya che, je grAmya kabyA ke kasAInA kanyA te uparanI rUci paNa dha rUci samyaktva kahevAze ? kema ke tame te dhama padathI vAcya vastunI phicane dharmAM rUci samyaktva kaheA che. A te ghaNuM vicitra lAge che. ja. nA. dhama pada kAI paNa upapada vinAnuM eTale ke vizeSaNa vinAnuM joIe. 'grAmya' evu upapada paDeluM che. 13 pra. tema kahevAthI tame chaTakI jaI zake tema nathI. have te UlaTI tamAre ja Aphata AvI kema ke astikAyadhama, zrutadharma, cAritradhama e badhAya padmamAM paNa astikAya--zruta-cAritra upapade kAM nathI ? upapada vinAnA dharmapadI vAcya athanI rUci tene ja dha rUci sAtva kaheze. tA astikAya dharmAdi vAcya arthAMnI rUcine paNa dha rUci satva nahi kahevAya. ja. tamArI vAta sAcI che. paNa amArA kahevAnA Azaya nahi samajIne mAtra zabdo pakaDIne tame laDI rahyA lAge che. ame Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna e nathI ke dharmonI vAstavadhama mAM jenA upapada tarIke na joIe arthAt dha sAdhaka vizeSa hAya te kaze| che. have grAmyadharma e vAstavadha dAnadhama vagere vAstavadhama nAM sAdhaka a MgeA che mATe kahyuM ke upapada rahita dha zabdanA vAcya athanI rUci" tenA atha pahelAM kAI upapada joIe ja nahi, paraMtu samAveza na thAya tevu dha bAdhaka vizeSaNa vAstavadhama mAM vAMdhA nathI. evuM rUpa nI. jyAre 5 samAveza thAya tevuM amAru kahevu cAritryadhama - ahIM rahelA * dharmanA upapadanA kaze! khAdha nathI. pra. A rIte samyaktvanA deza prakAra pADavAmAM tamArA hetu ze che ? u. uttarAdhyayana sUtramAM kahyuM che ke alpabuddhivALA jIvAne AdhanI saraLatA mATe A rIte bhe pADavAmAM AvyA che. kAMka kAI eka bheda khIjAmAM samAI paNa jAya te paNa te dveSarUpa samajavA nahi. yapi ame tA darekanI bhinna bhinna (svatantra) vyAkhyA karI che. tathApi ema na samajavuM' ke, samyaktva A deza prakAramAM ja AvI jAya che. enA AchA-vattA prakAre thaI zakatA ja nathI." kema ke jIvanI rUcinA viSaye aneka paDI zake che mATe aneka prakAranI te rUcirUpa samyaktva kahI zakAya. mAkSanA asakhya ceAge che, mATe rUci paNa asaMkhya ane eTale te badhI cirUpa samyaktva paNa asakhya prakAranA ane. A dase ya prakAranA samyaktva rUcirUpa che eTale ke prItirUpa che mATe rAgAtmaka che ethI vItarAga-samyaktvanA AmAMnA eke yamAM samAveza thai zake nahi. TUMkamAM, A lakSaNu sarAga-samyaktvanuM ja mATe vItarAga samyaktvamAM te na ghaTe te tethI lakSaNamAM kAI DhoSa ApI zakAya nahi. vaLI A ahira`ga lakSaNu che. lakSaNu eTale cihna-vastune oLakhAvanAra pratIka. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna A pratIka be jAtanAM hoya che. aMtaraMga ane bahiraMga. rAgarUpa je samyaktva kahyuM te bahiraMga lakSaNa che. ataraMga lakSaNa padArthanI sAthe ja rahe te niyama che. paNa bahiraMga lakSaNa (liMga-cihna) padArthanI sAthe ja rahe te niyama nahi. arthAta jyAM jyAM samyaktva padArtha hoya tyAM tenuM bahiraMga lakSaNa rUcirUpa rAga hoya ja te. niyama nathI. agni padArthanuM cihna-dhUma e agninuM bahiraMga lakSaNa (liMga) che mATe agni padArtha hoya tyAM dhUma heya ja te niyama nathI. (tapelA lekhaMDamAM agni che. paNa dhUma nathI.) tema prastutamAM paNa samyakatvanA bahiraMga lakSaNa mATe ya e niyama nathI ke jyAM samyakatva hoya tyAM A rAgarUpa (rUcirU5) samyapha hovuM ja joIe eTale have jyAM vItarAga samyaktva che tyAM A rUcirUpa (rAgAtmaka), bahiraMga lakSaNa na hoya te paNa kaze vAMdho laI zakAya nahi. (hA, je A samyakatvanuM aMtaraMga lakSaNa heta te jyAM je kaMI paNuM samyakatva hoya tyAM A rAga (rUcio) rahevuM ja joIe, kayAMka paNa na rahetA te A lakSaNa duSTa banI jAta. pra. samyaktvanuM bahiraMga lakSaNa te tame jaNAvyuM. paNa aMtaraMga lakSaNa zuM che ke je sarvatra samyaktvanI sAthe avazya hoya? u. mithyAtva meha. kamane kSapazama bhAva e ja samyakatvanuM aMtaraMga lakSaNa che. arthAt mithyAtvane parihAra e ja samyakatvanuM aMtaraMga lakSaNa che. jyAM samyakatvabhAva hoya tyAM avazyameva mithyAtvane. abhAva hoya. A aMtaraMga lakSaNamAM nisarga adhigamAdi bheda bhinna saghaLA samyaktva samAI jAya che. zrI Avazyakaniryukti gA. 1250-1251mAM trividha mithyAtvanuM pratikramaNa (paccakhANu) che tenAthI ja samyaktva pragaTe che. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. atyAra suvagata 1 . viSNu A * mithyAtvanA prakAre [9] . zuM mithyAtvanA paNa prakAro che? u, hA, laukika ane lekettara ema be prakAranA mithyAtvabhAva che. pratyeka devagata ane gurugata che. eTale ke laukika devagata, laukika gurugata, kAttara devagata, lakattara gurugata-ema 4 prakAranA mithyAtva thAya. 1. laukika devagata mithyAtva : brahmA, viSNu Adi dene pUjA pramANa Adi karavAthI A mitva lAge che. ra. laukika gurugata mithyAtva : saMnyAsI-brAhmaNa-tApasa vagere laukika guruone namaskAra kare, temane daMDavata praNAma Adi karavA, namaH zivAya vagere bolavuM vageremAM lau.gurugata mithyAva lAge. mithyAtvanuM suMdara kayuM" e rIte manathI anumodana kare nahi, A ja rIte vacanathI, huM mithyAtva sevuM" ema bele nahi, bIjAne tema karavAnuM kahe nahi ane vacanathI keIe sevelA mithyAtvanI anumodanA kare nahi. e ja rIte kAyAthI mithyAtva seve nahi, hAthanI saMjJA vagere karavA dvArA bIjA pAse mitvanuM sevana karAve nahi, ane mithyAtvane sevanAra mANasanI pITha thAbaDavA vagere kAyika kriyA dvArA kAyAthI anumodana kare nahIM. mithyAtvanA pAMca prakAra : Abhigrahika, anAbhagrahika Abhinivezika, sAMzayika ane anAbhogaka (1) Abhigrahika mithyAtva : amuka zAstranA kadAhathI viveka-zanya banelA jIve paradarzanane pratikAra karavAmAM catura heya che. teo potAnA pakSanA durAgrahI hoya che. A jIne Abhigrahika cI. gu. 7 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 cauda guNasthAna mitvavALA kahevAya che. yadyapi jainazAstrane anuyA paNa svadharmamAM custa hoIne paradarzana pratikAra kare che, tathApi tenAmAM mAdhyazyabhAvapUrvakanI satyapakSapAtI vRtti hAya mATe mithyAtva kahevAya nahi. pra. dareka jainadharmI tatvajJAnanA vivekavALo hoya ja? mASatuSAdi buddhibaLa vinAnA munimAM tasvAtatva viveka karatI buddhi kyAM hatI ? u. viveka gurunI nizrAvALA guru-paratatra AtmAo vivekI na hevA chatAM vastutaH vivekI ja che. Abhigrahika mithyAtva "AtmA nathI ja' ityAdi vilepathI 6 prakAre che. A aMge samyakravanAM SasthAna IzuM eTale badhuM samajAI jaze. tethI ahIM te bhedanuM vivecana nahi karIe. (2) anAbhigrahika mithyAtva : je ja sarvadarzanane samAna mAne che, kyAMya AgrahI nathI, te jIne A mithyAtva hoya che. A ja yadyapi kadAgraha vinAnA, niMdaka manavRtti vinAnA che. tathApi vastutaH tatva ane atatvane samAna mAnanAra hevAthI tevI senA-pittaLanI samAnatA-buddhine mithyAtva kahevAya che. (3) Abhinivezika mithyAtva : tava ane atatvanuM vAstavika svarUpa jANyA pachI paNa kaI vAtamAM kadAgrahI banI jaIne viparIta buddhivALA banI janArA ane A mithyAtva heya. gaSThAsAhila anAdine A mithyAtva hatuM. ajJAnathI ke chaghastha gurunA pArasannane lIdhe guruthI kahevAI gayela atatvane tatvarUpe mAnanAre je sane Agraha hoya te tenAmAM mithyAtva na kahevAya. paraMtu pote ja kaI taravane kadAgrahI banI jaIne viparIta buddhivALe ane te te avazya Abhinivezika mithyAtva kahevAya che. che. jinabhadragaNi kSamAzramaNa, siddhasena divAkarasUrijI Adi Agama-rahasyanA jJAtAoe paNa kaI tatvamAM pitAnI mAnyatAthI bhinna zAstrIya mAnyatAne zAstrabAdhita jaNAvI dIdhI che ane pitAnA Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 99 cauda guNasthAna matane ja vaLagI rahyA che paNa bIjA matane svIkAryo nathI te zuM teo Abhini. mithyAtvavALA na kahevAya? u. nA, teonI je mAnyatAo hatI te temanA gItArtha gurunI avicchinna paraMparAthI prApta thayelI hatI mATe temaNe potapitAnI te mAnyatAne sAcI mAnI che. mATe temane A mi tvanI Apatti nathI. gaThAmAhila Adi te je tatvane beTA tarIke ja - jANatA hatA tene sAcA tarIke temaNe durAgrahathI pakaDI rAkhyuM hatuM. eTale jeo pitAnI vyAkhyAne zAstrAnusArI samajIne tene - satya mAne teTalA mAtrathI temane mithyAtva na lAge. asatya mAnyatA jANIne satya tarIke mAne te jarUra mithyAtva lAge. buddhibhramathI jamAli mithyAtvI thaye. bhramita levAthI goviMda vAcake mithyAtvapUrvaka dIkSA lIdhI. bauddha sAdhunA saMsargathI soraThane zrAvaka bauddha thaye ane kadAgrahathI gaThAmAhila mithyAtvI thaye. (juo vyava, bhASya) (4) sAMzayika mithyAtvaH devAdi tatvamAM A Ama haze ke kema? e jene saMzaya thAya tene sAMzayika mitva hoya. pra. A saMdeha maMdamatinA kAraNe sAtvIne na ja thAya? je thAya te tenuM satva Take? u. sAtvIne paNa te saMdeha thaI zake che. A saMdeha samyaphatvane bAdhaka che. paraMtu sAtvI AtmAmAM "tameva sara niHsaMw" e buddhi avazya che je uttejakanA sthAne che. bAdhaka hovA sAthe uttejakanuM paNa hevApaNuM hoya te bAdhaka potAnuM baLa-bAdhakatA-khoI bese che. agninA dAhane candrakAnta maNi bAdhita karI de che. chatAM sAthe bIje sUryakAnta maNi paNa mukI devAmAM Ave te agnidAha cAlu thaI jAya che kema ke e vakhate bAdhaka-candrakAnta maNinuM baLa harAI Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna gayuM hAya che. hA; jeemAM tamevaza2' rUpa uttejaka tattva nathI tenA sazaya tA sAMyika mitva mAM pavasAna pAmI ja jAya. 100 saMzaya paNu sadananA viSayamAM, jainadazananA viSayamAM, jaina. dananA kAI ekAda tattvanA viSayamAM, eka pattu ke eka vAkayamAM ema aneka rIte paDe che mATe tenA aneka prakAre paDe che. (5) anAlAgika mithyAtva : A mithyAtva jJAnanA abhAva. rUpa che. eTale nigodAdi jIvA A mithyAtvavALA kahevAya che. A pAMca mithyAtvamAM 13. Abhikahika ane 3ju Abhinivezika e e viparIta Agraha=kAgraharUpa DAvArthI bhISaNu bhatraparaMparAnuM kAraNu AvAthI bahu khataranAka mithyAtva che. jyAre AAkInA 3 tevA khataranAka nathI. e 3 mithyAtvavALAne tA gurvAdi caiAga maLatAM ja mAge AvI javAnu banI zake che. vaLI A traNeyamAM kadAgraha na hovArthI tenAthI kara--bhava paraMparA paNa cAlatI naryAM. A vipasamuddhi (a.tattvamAM tattva buddhi Adi rUpa) jeTalI khataranAka che teTalA khataranAka sazaya ke anavyavasAya (jaDatAthI medhanA abhAva) nathI. ahIM pAMca prakAranA mithyAtvanuM vivecana puchu thAya che. A pAMce ya prakAramAMthI kAI paNa prakAranA mithyatvavALA jIva pahele guNasthAne ja hoya che, tema ja purva kahyA te laukika dhruva-gurugata mithyA. tvavALA jIva 1 le guNasthAne ja hoya che. jyAre leAkAttara deva-gurugata mithyAtvavALe jIva 4 thA guNasthAne paNa hoi zake che. paraMtu tenuM te samyaktva zuddha-niraticAra kahevAtuM nathI. have ApaNe vyavahAra samyaktva saMbaMdhita 67 bheDhe joI laIe. A 67 bheTTAvALu samyaktvae ja zuddha vyavahAra samyaktva kahevAya che. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saDasaTha bheda [ 10 ] 4 sadRhA, 3 liMga, 10 vinaya, 3 zuddhi, 5 dUSaNa, 8 prabhAva, AgA, 6 bhAvanA, 6 sthAna *tra bhUSaNa, 5 lakSaNa, 6 jayaNA; manI kula 67 bheda thAya. cAra sahaNA : 1. paramArthAMsa stava jIvAdi tattvanA bahumAna pUrNAMkanA te te tattvanA yathArtha khAdha-abhyAsa. 2. paramA jJAtu sevana : tattvajJAtA AcAya bhagava'tAdinI sevA. 3. vyApannavana : jainadarzanathI bhraSTa tathA sAdhuveSadhArI niAvAdinA saMsaganA tyAga-temane guru tarIke mAnavA nahi. 4. kudaSTivana : auddhAdinA soMsaganu' vana. A guNavALA jIvamAM samyaktva che evI zraddhA thAya che mATe A 4ne sadahaNA kahevAya che. pra. gAramada kAcA Adi abhayaimAM paNa jIvAdi tattvone edha sadahaNA hatA chatAM te tAttvika na hovAthI temanAmAM samyaktvanI Apatti AvatI nathI. mithyAtvI mehukama nA vigama (kSaye pazama ) vinA tAttvika sadahaNA pragaTatI ja nathI. traNa li`ga : suzruSA-dhAga-devaguru vaiyAnRtyanI pratijJA. 1. zuzruSA : tAttvika khedha karAvanArA dha zAstrone vinayAdi. pUka sAMbhaLavAnI IcchA. pUrva kahyA mujabanI daivI gIta sAMbhaLatAM authI parivarelA sukhI yuvAnanI gIta sAMbhaLavAnI tIvra tAlAvelIthI paNa adhika zcama zravaNanI tAlAvelI hoya. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda gurusthAna 2. dharAga : zuzruSA guNu zruta dharmonA rAgarUpa che, jyAre ahI dha rAgathI cAritryadhamanA rAga samajavAnA che. 102 jaMgalamAM phasAyelA, bhUkhyA, daddhi mANasane ghekhara khAvAmAM jevo rAga thAya tenAthI paNa adhika cAritryadhanA rAga hoya. 3. deva-gurunI vaiyAvaccanI pratijJA : dharmopadezaka vagere guruenI ane ahintadeva-jinamandira vagerenI pUjA-bhakti Adi rUpe vaiyAvacca karavAnA niyama karavo. A traya ligeArthI sAmI vyaktimAM samyakRtva che ke nahi tenA nizcaya thAya che. pra* jo samyaktvIne vaiyAvaccane niyama DAya te vaiyAvacca te cAritryAMza che. mATe tene deza cAritrya AvI jatAM avirati kema kahevAze ? u. cAritryanA e ati alpAMza hAvAthI tenI zAstrakAre te rUpe ahIM vikSA karI nathI. jema sa`mUOima jIvomAM alpa-sa jJA hovA chatAM temane asau kahevAya che tema. pra. upazAnta meha vagere gurusthAne suzruSAdi nathI te tyAM. samyaktva zI rIte ghaTaze ? u. suzrutinA kArUpa cathAkhyAta cAritrya ja tyAM hAvAthI. tenA kAraNarUpa suzruSAdi tyAM che ja ema mAnavuM. deza vinaya : 1. arihaMta (tItha kara tathA sAmAnya keli), 2. siddha 3. jinapratimA (dhaitya) 4. zruta (dvAdazAMgI) 5. dharma (kSamAdi 10 yatiSa) 6. sAdhu (AcArya-upAdhyAya sivAyanA) 7. AcAya 8. upAdhyAya 9. pravacana (jIvAditattvA athavA tenA AdhArabhUta zrausaMdha) 10. darzana samyakRtva tathA samyaktvI AtmA.). A daseyanA bhakti-pUjA-prazaMsA-niAparihAra ane AzAtanA tyAga e pAMce rUpe vinaya karavA, Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 103 bhakti H AvatAnI sAme javuM, Asana ApavuM vagere bAhyasevA. pUjA : vastrAdi ApavA rUpa satkAra. prazaMsA : guNa prazaMsA-kIrti vadhAravI vagere. niMdAparihAra: temanA chatA-achatA dezanI niMdA na karavI. AzAtanAtyAga : devanI 84, gurunI 33 AzAtanAne tyAga. samyaktvanA sadabhAvamAM A vinaya hoya che mATe tene samyagdarzanane vinaya kahevAya che. traNa zuddhi : 1. jina 2. jinamata (syAdvAdamaya jIvAdi ta) 3. jinamatarUpa tatvArAdhaka caturvidha saMgha. "A traNa sArabhUta bAkInuM AkhuM jagata durAgrahathI phasAyeluM hevAthI asAra che." AvI zraddhAthI sa tvanI zuddhi thAya che. mATe zuddhinA kAraNarUpa A 3 prakAranI zuddhi jANavI. pAMca dUSaNa : 1. zaMkA 2. kAMkSA 3. vicikitsA 4. anya darzana vagerenI prazaMsA pa. temane sahavAsa-e pAMca sabhyatvanAM dUSaNa che. 1* zake dvidhA dezakA-sarvazaMkA. dezazaMkA-dharmanA ekAda tattvAdimAM zaMkA thavI. jIva che te satya che ke kema? che te ya sarvavyApaka che ke dezavyApaka ? jIvane pradeza hoya ke nahi? hAle-cAle te te jIva kharA paNa na hAle cAle te vanaspati AdimAM jIva haze ke nahi? ItyAdi dezazaMkA kahevAya. sarvazaMkA AkhA dharmatatvanI zaMkA-jine kahale dharma satya che ke asatya ? dharma ja haze ke nahi ? 2. kAMkSA : anya dharmanI IcchA karavI te kAMkSA 1. dezakAMkSA : anya koI eka dharmane ArAdhavAnI IcchA. ' 2. sarvakAMkSA H anya badhA dharmone sevavAnI IcachA. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 cauda gurusthAna ghaNe dharma karavAnI bhAvanAthI sarvadharmone ArAdhavAnI IcchA. AvI IcchA arihaMta bhagavaMtanA vacananA avizvAsane kAraNe ja thAya che mATe tene samyakatvanA dUSaNarUpa aticAra kahyo che. 3. vicikitsA cittane viplava. dharmanuM phaLa maLaze ke nahi? jine je kriyAnA je phaLa kahyA che te sAcA ja che paNa mArI kriyA tuccha che mATe mane tenuM karmanizarU5 phaLa maLaze ke pachI mAtra kAyakaSTa rUpa banaze? ItyAdi prakAranA saMzayane vicikitsA kahevAya che. AvI vicikitsA jinavacananA avizvAsane kAraNe ja thatI hoya che mATe te samyaktvanA dUSaNa rUpa heI ne aticAra rUpa bane che. pra. zaMkA ane vicikitsA be ya saMdeharUpa che te te bemAM taphAvata zuM ? u. zaMkAmAM jinekta tavAdinA svarUpamAM zaMkA che. jyAre vicikitsAmAM dharmAnuSThAnanA phaLa viSayamAM zaMkA che. be vaccene A taphAvata che. 4. kudRSTi-zaMsA : mithya-dharmane sevanArA mANasanI zrImaMtAI Adine lIdhe prazaMsA karavI tene puNyazALI mAna-tene janma saphaLa mAna vagererUpa prazaMsA karavI. AvI prazaMsA pragaTa rIte dUSaNarUpa che kema ke eka samyaphalvI AtmA A rIte prazaMsA kare te tenI pAchaLa mUDha (gatAnugatika) loka paNa te dharmanI prazaMsA karate thaI jAya. Ama miyAdharmanI puSTi thatI jAya. 5. kudRSTi paricaya : anya dharmo sAthe bhegA rahevAthI, parasapara bolavAthI temanI jIvanacaryA jevAthI daDha sAtvInuM mana paNa teonA dharmavyavahAdimAM AkarSAI javAne saMbhava che. te maMdabuddhi vALAnuM te kahevuM ja zuM ? mATe kudarzanIne paricaya kare e samyaphatvanA aticAra rUpa dUSaNa che. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 cauda guNasthAna ATha prabhAva: (8) pravacanI-dharmakathaka-vAdI-naimittika-tapasvI vidyAvAna-siddha-kavi. 1. mAvacanI : pravacana eTale dvAdazAMga-jene gaNipiTaka (AcArya bhagavaMtanI jhaverAtanI peTI) kaha che te vagere. je je kALe jeTaluM (pravacana) AgamazAstra-vidyamAna heya, te te kALe te vidyamAna sarva AgamenA marmane jANanArA prAcIna kahevAya. (bhagavAna maharibhadrasUrijI mahArAjA) 2. dharmakathaka : AkSepaNu-vikSepaNu-saMgajananI-nirvedanI rU5 cAra prakAranI dharmakathAone vyAkhyAna zaktithI evI rIte saMbhaLAve ke jethI zrotAne AnaMdapUrvaka AkSepAdi thAya. (zrI naMdipaNajI jevA dharmakavi kahevAya.) 3. vAdI : vAdI-prativAdI, sabhAjanane ane sabhApati-e - cAre ya jyAM hoya tevI caturaMga sabhAmAM paravA dIne asatyarUpe harAvIne vapakSane satya tarIke siddha karavAnI zaktivALA-(malavAdijI jevA - samartha puruSavAdI kahevAya). 4. naimittika : bhUta-bhaviSyAdi bhAvane jaNAvanArA-aSTAMga nimittajJAtA. (bhadrabAhusvAmIjI jevA naimittika prabhAvaka kahevAya). 5. tapasvI : mAtra muktinI kAmanAthI samatvabhAvapUrvaka aThThamAdi kilaSTa tapa karanAra ni:spRha mahAtmAne tapasvI-prabhAvaka kahevAya. 6 vidyAvAna : prajJapti vagere vidyAone sAdhanArA vidyAsiddha (zrI vajasvAmijI) jevA maharSi vidyAvAna kahevAya. 7. siddha : AMkhe aMjana lagADI, page lepa karI, kapALe ' tilaka karI, mukhamAM goLI rAkhIne duSkara kAryo sAdhavAnI zakti tathA bhUtAdinuM AkarSaNa karavAnI bedika zarIrAdi racavAnI zakti " vagere ane sAdhya kAryo karavAnI zaktione jemaNe siddha karI " hoya te 5. kAlikAcArya ma sAjevA-maharSine siddha prabhAvaka kahevAya Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 cauda guNasthAna 8. kavi : viziSTa prakAranAM kAvyo racavAnI zaktithI vibhinna bhASAmAM kAvyagrantharacayitA-pU. siddhasenasurijI mahArAjA-jee pitAnI kAvya-racanAthI mahArAjAone prabhAvita karI daIne dhamI banAve tevA paMDita puruSo kavi prabhAvaka kahevAya. ApaNA granthakAra paramarSie anyatra jaNAvyuM che ke je kALamAM AvA prabhAvako na hoya te kALamAM jinAjJApAlana karanArA prabhAvaka kahevAya che. "jaba navi hove prabhAvaka ehavA, tava vidhipUrvaka aneka, yAtrA pUjAdika karazuM kare, teha prabhAvaka cheka" pAMca bhUSaNa : 1 jaina zAsanamAM kuzaLatA 2. prabhAvanA 3. tarthasevA 4. sthiratA pa. bhakti. 1. janazAsana-kauzalya : jinAgamanA vidhavacanAdi aneka prakAranA vacana-vAkyo che te te vacanene anusarI dravya-kSetra-kALabhAvapUrvaka te vyavahAra kare tene jaina pravacanamAM- zAsanamAM nipuNatA kahI che. 2. prabhAvanA : AThe ya prabhAvakonI prabhAvanA-A prabhAvanA sva-para hita karanArI che tathA jina-nAmakarmanuM kAraNa che mATe savamAM tenI pradhAnatA jaNAvavA mATe pAMca bhUSaNamAM pharI gaNavAmAM AvI che. 3. tIrthasevA : dravya ane bhAva be prakAranAM tIrtho hoya che. jinezvaradevanI kalyANaka bhUmio tathA zatruMjayAdi dravyatIrtha kahevAyaA tIrthonI sparzanAthI samyaktva sthira thAya che. tema ja jJAnAdi ratnatrayInA AdhArabhUta zrI zramaNa saMgha athavA prathama gaNadhara te bhAvatIrtha kahevAya. 4, sthiratA : jina-dharmamAM anya AtmAone sthira karavA athavA anyadarzanInA camatkArAdi jevA chatAM jina-dharmathI calAyamAna na thavuM te sthiratA kahI che. Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 107 5. bhakti : gItArtha gurudevadinI bhakti karavI te samyaktvanuM bhUSaNa che. A pAMce ya rUpa samyakatva zarIrane zobhAvanAra hovAthI bhUSaNa-- rUpa che. vastrAdi bhUSaNa vinAnuM zarIra jema zobhatuM nathI tema A bhUSaNa vinAnuM samyaktva paNa zobhatuM nathI. pAMca lakSaNa : samyaktva e AtmAnA eka zubha pariNAma.. rUpa che ApaNane te sAkSAt dekhAya tema nathI kintu tene liMgathI te khAya che. pAMca lakSaNe : zama-savega-nirvAda-anukaMpA ane Astikya. prazna : pahelA tame zrutAbhilASAdi 3 prakAranA sAtvanA liMga kahyA che. have vaLI bIjA 5 lakSaNarU5 liMga kahe che. be ya AtmAmAM rahelAM samyaphatrane jaNAya che. Ama kema karyuM? u. zamAdi ligethI svAtmAno sa. tvane nirNaya thAya che.. jyAre pukta suzraSAdi 3 liMgathI paramAtmAnA samyaktvane nirNaya. thAya che. dharmasaMgrahamAM te samAdi pAMcane parAtmAnA samyaktvane nirNaya. karAvanAra kahyA che. 1. zama: anaMtAnubaMdhI kaSAyane anudayabhAva te samabhAva.. A zama svAbhAvika (kaSAyamaMdatAthI) ke kaSAyanI pariNatinAM kaDavA phaLane jevAthI thAya che. zamI jIva aparAdhI upara paNa kadApi krodha karatuM nathI. anAcAryonuM kahevuM che ke gurnAdi sevA karanAra kodhavRtti ke viSayatRSNAthI capaLa banI zakatuM nathI mATe krodhanI caLa ane viSayatRSNAnA zamanane ja zama kahevA joIe. pra. anyAcAryanuM A lakSaNa zreNikAdimAM ghaTaze nahi. kema ke teo te niraparAdhI upara paNa krodha karanAra hatAM. ane viSaya-tRSNa * Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 cauda guNasthAna vALA paNa hatA ane ema thatAM samyaktvanA lakSaNa vinAnA teo satnI paNa kahevAya ? u. vastune oLakhAvatuM cihna vastunI sAthe ja rahe e niyama nathI. agninuM cihna dhUma che. eTale agni sAthe te sarvatra rahe ja te niyama nathI. hA, jyAM cihna hoya tyAM te vastu avazya hoya. jyAM dhUma hoya tyAM agni avazya hoya paNa tapelA leDhAnA geLAmAM ke rAkhamAM agni hovA chatAM tyAM dhUma nathI. eTale liMga hoya tyAM avazya liMgI hoya ane liMgI hoya ne tyAM liMga na paNa hoya eTale liMgarUpa zama vinA liMgI zreNikAdi * hoI zake che. arthAta samyaktvI badhA zamavALA ja hoya tevA niyama nathI. bIju samAdhAna e che ke kodhavRtti ke viSayatRSNA kRSNAdimAM -hatA te anaMtAnubaMdhI kaSAyajanya na hatA kintu saMjavalana kaSAyajanya hatA. keTalAka saMjavalana kaSAyajanya bhAve paNa anaMtAnubaMdhI janya kaSAyabhAva jevA dekhAtA hoya che. eTale e daSTie temanAmAM anaMtAnubaMdhInA gharanI krodhavRtti ane viSayatRSNanuM zamana hevAthI -zama che je mATe samyaktva paNa che ja. ra. savega : mokSanI abhilASA e savega che. samyapha AtmA devendra-narendronA sukhane dukhamizrita-duHkhajanaka ja mAnIne duHkharUpa ja mAne. mAtra mokSasukhane ja sAcuM sukha mAne ane tenI ja abhilASA kare. AthI teo kayAre ya jinezvaradeva pAse ehika sukhasAdhananI abhilASA na kare. 3. niveda : saMsAra pratyenA virAgabhAvane nirveda kahe che. duHkha daubhaMgyAdi bharapUra saMsAramAM aneka karthanAo veThavA chatAM te saMsArathI mukta thavAmAM azakta hovA chatAM saMsAra pratyenA mamatva vinAne hovAthI saMsAra pratyenA bhAre kaMTALAvALe hoya che. "saMsAranakArAgAramAMthI huM kyAre nIkaLuM" evI tIvra jhaMkhanA tene rahyA ja kare che. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ coda guNasthAna 19 4, anukaMpA : niSpakSapAtapaNe duHkhInA du:kha TALavAnI IcchA te anukaMpA kahevAya. pakSapAtathI te siMha, vAgha vagere krUra jI paNa potAnAM bALa-baccAnI dayA kare che, paNa te anukaMpA manAtI nathI. anukaMpA dravyathI ane bhAvathI ema be prakAre hoya che, yathAzakti dukhita duHkhanivAraNanI pravRtti te dravyAnukaMpA ane duHkhitane joIne hRdayanuM dravita thavuM te bhAvAnukaMpA. anyatra dravyadayA eTale zArIrika duHkhathI duHkhitanI dayA kahI. che ane pApAcaraNa vagere rUpa dukhevALA AtmAnI dayA te bhAvadayA kahI che. 5. Aritakya : jinekta jIvAdi ta sat che ja niHzaMka che. evI buddhivALe Astika kahevAya. tenA te pariNAmane Astikya. kahevAya. jinekta tavanA ekAda paNa aMzane asatya mAnanAro mithyA--- daSTi kahevAya che. eTale ke samyaphatvanuM sarTiphikeTa meLavavA mATenI parIkSAmAM 100mAMthI 9-9 ke "llA "mArkase paNa nApAsa gaNAya. che. pUrA 100 mArka ja A sarTiphikeTa maLI zake che. anya AcAryo zama-saMvegAdi pAMca lakSaNe(liMga)nuM A. nirvacana kare che. (1) zAma : viziSTa vaktAnA yuktiyukta padArtha nirUpaNathI. buddhimAna zrotAne je tatva-pakSapAta thAya ane atatvanA pakSapAta rUpI durAgraha TaLI jAya tene zama kahevAya. ahIM tattvaparIkSApUrvakane kadAgraha tyAga che. ane sattatvane pakSapAta che. AvuM liMga jenAmAM darzana thAya te samyaphavI che ema kahI zakAya. (2) savega : saMvega eTale saMsAra-bhaya. jinAgamane sAMbhaLavAthI, nArakAdi cAre ya gatinAM kAramAM dukhenuM bhAna thAya ane tethI tenAthI. bhaya jAge. ane pachI te duHkhane dUra karanArA upAyabhUta jina-dharmanuM Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 110 zaraNuM le. A uparI sa Mvega-li Mge te AtmAmAM samyaktva che ema samajAya. (3) niveda : niveda eTale viSayAsakitanA tyAga. viSayabhAgAnA pariNAma rUpe ja du:khe ane dugaMti che evu jANIne jene viSayA uparathI Asakti chUTI gaI hoya te AtmAmAM niveda liMgI samyaktvanI pratIti thAya. (4) anukaMpA : sarva jIvo sukhane icche che ane duHkhanA dveSI che mATe mAre tene alpa paNu pIDA karavI na joie. Ama samajIne jenAmAM jIvo pratye karuNA jAge te jIva samyaktvI kahevAya. (5) Astitha : jinavacanazraddhA eTale astiya arthAt zrI jinezvararTane batAvela jIva-paraleka-kama vagere atIndriya padArtho paNa cAkkasa che--evuM mAnavAthI, khelavAI ane e mAnyatAne anukULa pravRtti karavAthI jIvamAM samyaktvanuM' astitva samajAya. cha jayaNA, 1. vaMdana 2. namana 3. AlApa. 4. salApa 5. dAna 6. pradAna. paritrajaka-bhikSuka-saMnyAsI vagere anyadezanIone, mahAdevAdi dhruvane tathA digaMbara-vageree dhruva rUpe svIkArela arihaMtAdi pratimAdine ke ziva-sa pradAya vagere kakhaje karelA arihaMtAdinA jinami mane uparokta vaMdanAdi chae kriyA na karavI te samyaktvanI 6 jayaNA che. pra. temane vaMdanAdi karavAthya nukasAna zuM thAya ? u. vandanAdi karavArthI temanA bhakto temanA mArgomAM vadhu sthira thAya, peAtAnA te dharmane sAcA mAne, jainA paNa samyaktvI AtmAnI te vaMdanAdi pravRtti joine anukaraNa karatA thaI jAya. Ama thatAM mithyAtvane pravAha vadhI jAya mATe vandanADhi na thAya. vandana : mastaka namAvIne ndana karavu te. namana : stuti-guNagAna gAvApUrvaka paMcAMgaprANipAta karavA te. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 111 AlApa : temanA bolAvyA vinA ja kaI vakhata bolavuM. salA5 : temanI sAthe vAraMvAra balavuM. dAna : uparokta anyadarzanIne tathA digaMbarAdi (svadarzanA bhAsa)ne pUjya buddhithI dAna ApavuM. anukaMpA buddhidAna ApI zakAya che.) pradAna : te paradarzanI vagerenA deva-kabaje karelA arihaMtAdi deva-maMdire vagerenI pUjA-bhakti nimitte kesarasukhaDa-Arasa vagere ApavA. (anyatra punaH puna: dAnane pradAna karyuM che) A vandanAdi danA vajanathI samyatvaguNanI jayaNa-rakSA thAya che. samyaktva nirmaLa rahe che. cha AgAra : 1. rAjAbhiga 2. gaNabhiga 3. belAbhiga 4. devAbhiga 5. kAntAravRtti. 6. gurunigraha. abhiga : icchA vinA balAtkAre. rAjAbhiyoga : rajA vagarane karAgraha (balAtkAra) guNAbhiga : svajana-saMbaMdhI, nAgarike vagerene kadAgraha balAbhiyoga : haTha-dvArA balAtkAra athavA haThIlAne (baLavAna ne) kadAgrahe. devAbhiga : kuladevI vagerene kadAgraha kAntAravRttiH vana vageremAM prANune kaSTa Ave athavA AjIvikAnI paNa muzkelI UbhI thAya tevA vikaTa prasaMgane kAntAravRtti kahI che. guranigraha ? mAtA-pitA-vidyAguru-temanA saMbaMdhIo vodharmopadezake ItyAdi guruvargamAMthI game tene kadAgraha. A 6 samyaphatvanA apavAda mArga che eTale ke 6 jayaNAnA anusAra samyaktvI AtmAne anyadarzanI Adine vaMdanAdi karavAne Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 coda guNasthAna niSedha che chatAM uparokta 6 kAraNe kAyAthI vandanAdi karavA paDe tyAre apavAda mAge te karI zake che. vandanAdi karatI vakhate paNa antaramAM te vyakti pratye gaurava_bhakti pUjyatAne bhAva te na ja hoya. e. rIte kevaLa dekhAva pUratuM puchAlaMbane samyaktvIne karavuM paDe te tethI, tene deSa lAgatuM nathI. hA, zaktisaMpanna hoya te A AgAronuM sevana na paNa kare. ane uparathI zAsana-prabhAvanA kare. kumArapALa mahArAjA vageree A AgAranuM sevana nathI paNa karyuM. cha bhAvanA : 1. mUla 2. dvAra 3. pIThikA 4. AdhAra 5. bhAjana 6. nidhi. pAMca aNuvrata, 3 guNavrata ane 4 zikSAtrata ema 12 vratarUpa. zrAvakadharma che (je AgaLa kahevAmAM Avaze.) te zrAvakadharmanA mUlarUpa... dvArarUpa, pIThikArUpa, AdhArarUpa, bhAjanarUpa ane nidhirUpa A samyaktva che. mUla: samyaktvae viratAdharmarUpI vRkSanuM mULa che ane mukti e virati-vRkSanuM phaLa che. jema mULa vinA vRkSa nathI, phaLa nathI. tema samyaktva vinAnI virati nathI, mukita-phaLanI te vAta ja kyAM rahI? jema mUla vinA vRkSa nahi tema samyaphatva vinA kudarzananA pavanethI. calAyamAna thatuM virativRkSa UbhuM rahI zake nahi. A samyakatva e dharmavRkSanuM mULa che. dvAra : sundara nagaranI mere kille hoya paNa e killAne eke ya daravAjo na hoya te nagaramAM praveza thaI zakatuM nathI. tema ja nagaranuM svarUpa samajAtuM nathI tema samyaktvanA dvAra vinA dharmanagaramAM praveza thaI zakatuM nathI ane dharmanuM vAstavika svarUpa paNa jANuM, zakAtuM nathI. eTale dhama-tavane jANavA mATe sabhyatva e bAraNuM che. pIThikA : pIThikA eTale pA. jema pAyA vinA makAna TakatuM nathI tema samyaktva vinA dharma mahela TakI zakatuM nathI mATe sarakatva e dharma rUpI mahelane majabUta pAye che. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 cauda guNasthAna AdhAra : jema jagata pRthvI vinA-nirAdhAra-rahI zakatuM nathI tema dharmajagata paNa samyaktva vinA-nirAdhAra-rahI zake nahi, mATe samyaktva e dharmajagatane AdhAra che. bhAjana : bhAjana (pAtra) vinA dUdha vagere rahI na zake, tene svAda meLavI na zakAya tema samyapha pAtra vinA dharma raha na zake, tenI anubhUti paNa na karI zakAya. nidhi : bhaMDAra. tijorI vinA ratnAdinI surakSA na rahe tema samyaktva vinA virati-ratana surakSita rahI zake nahi, cerAI jAya; mATe dharma-ratnanI tijorI samuM samyaktva che. cha sthAna : 1. AtmA che. 2. te nitya che. 3. te karmane kartA che. 4. te karmano bhaktA che. 5. mekSa che. 6. mekSanA upAya che. (1) AtmA che : A sthAnathI AtmAnuM astitva sAbita thAya che. nAstike AtmA jevI cIjane mAnatA nathI, temanI mAnyatAnuM A sthAnathI khaMDana thaI jAya che. zuM AtmA koI apekSAe paNa nathI ema kahI zakAya? u, AtmA sat rUpe che ja paNa AtmA asata rUpe te nathI ja. nAstike te AtmAne sata rUpe svIkAratA nathI. AtmAnA astitvane puravAra karavA mATe keTalIka dalIla A rahIM. (1) jIvane kaI vAtanuM maraNa thaI Ave che, jIvane saMzaya vagere thAya che. A badhA guNe che. guNa vinA guNa rahI zakate nathI. zarIrane A guNane guNa mAnIe te te barobara nathI kema ke zarIranAM aMge kapAvA chatAM smaraNAdi thAya che. mATe zarIrathI atirikta eka guNa mAnave paDaze, jemAM smaraNAdi guNe rahe e guNa te AtmA-jIva cetanA. vaLI je pRthyAdi pAMca bhUtanA guNe mAnIe te smaraNuM- cau. gu. 8 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 cauda guNasthAna saMzaya Adi guNe dekhAvA joIe. kema ke pRthvI AdinA je guNe che te kaThinatA, zItaLatA, uSNutA vagere dekhAya che. . (2) pradezIrAjAnA prasaMgamAM zAstramAM AtmAnA astitvanI sAbitI Ave che. temAM pradeza rAjA AtmAnuM astitva nakArI nAkhatA jaNAve che ke ekavAra temaNe eka corane pakaDyo, ane tenA aMge aMganA TukaDA karI nAMkhyA paNa kyAMya jIva jevuM dekhAyuM nathI. mATe jIva jevI kaI cIja ja nathI. AnA samAdhAnamAM gurubhagavaMte samAdhAna ApyuM ke araNi kASThanA kakaDe-kakaDA karI nAkhavAmAM Ave te paNa kyAMya agni dekhAte nathI mATe temAM agni ja nathI, tema kema kahevAya? kema ke be araNi kASTane ghasavAthI tarata temAMthI agni utpana thAya che jyAre bIjA keI kASTanA gharSaNathI agni utpanna thatuM nathI. A ja rIte zarIranA aMgeaMganA kaTakA karI nAMkhavAthI jIva na dekhAya eTalA mAtrathI "jIva nathI te nirNaya na thAya. (3) vaLI pradezIe pUchayuM ke, "ekavAra maravA paDelA corane kAcanI majabUta chidra-rahita baraNImAM pUryo....thaDI vAramAM te marI gaye. paNa te vakhate kAcanI baraNImAM kyAMya kANuM na paDyuM. je jIva heta te zarIramAMthI nIkaLIne kAcane pheDIne nIkaLI jAta ne ? paNa tema na thayuM mATe ja meM nakkI karyuM che ke jIva jevuM kAMI che ja nahi, kezi-munie kahyuM, " bhAI eka mANasane chANanA goLa oraDAmAM besADavAmAM Ave ane comerathI oraDo sakhata rIte baMdha karI devAmAM Ave ane pachI aMdarathI te bUma pADe che te bahAra UbhA rahelA mANasane saMbhaLAya che. A vakhate zabda-rUpI pugala oraDAmAMthI bahAra nIkaLavA chatAM eraDAnI dIvAlane kyAMya kANuM na paDyuM. kAnekAna zabda te sAMbhaLyA ja che, A zabda te mUrta che jyAre AtmA amUrta che. tene cAlI jatAM, kAcamAM chidra te zenuM paDe? A rIte aneka prazno ane pratyuttara thayA pachI mahArAjA Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -cauda guNasthAna 115 pradezIe AtmAnuM astitva svIkAryuM. eTaluM ja nahi paraMtu teo -custa jaina banyA. AtmAnA astitva aMge vizeSa vicAraNuM ApaNe AgaLa karavAnA chIe mATe ahIM ATalethI ja aTakazuM. (2) AtmA nitya che: AtmAnuM svataMtra astitva svIkAryA pachI te nitya che ke anitya ? nitya hoya te ekAMte nitya che? arthAt kaI paNa apekSAe anitya nathI ja? je anitya hoya te ekAMte anitya-kSaNika che? nitya che ja nahi? ema be vikalpa UbhA thAya enA uttara rUpe A sthAna che. AtmA nitya che. zrI jinazAstranuM pratyeka vacana "syA' (kathaMcita) padapUrvaka ja hoya che eTale ahIM paNa ema samajavAnuM ke AtmA kathaMcit nitya che. arthAt -AtmA nitya paNa che. eTale ke anitya paNa che. Atmadravyane kadApi nAza thato nathI mATe te dravyanI apekSAe AtmA nitya che, jyAre AtmAnA deva-manuSya-puruSa-strI vagere paryA -nAzavaMta che mATe enA paryAyanI apekSAe AtmA anitya che. bauddho AtmAnuM astitva kare che paraMtu AtmAne ekAte anitya mAne che. emanA siddhAMtanuM khaMDana A sthAnathI thAya che. paryAyArthika-sahajusUtranayathI AtmA jarUra kSaNika che paraMtu ekAMta kSaNika che. dravyArthikanayathI nitya che ja nahi evuM kathana nayagarbhita zrI jinazAsananuM nathI. ahIM ApaNe prasaMgataH dravya-guNa-paryAyanI vyAkhyAne AtmAnA daSTAMte samajI laIe. guNa ane paryAya jemAM rahe te dravya kahevAya. dravyamAM je dharmo rahe te guNa ke paryAya kahevAya.' temAM dravyanI sAthe haMmeza rahenArA-kadI na janArA dharmone guNa kahevAya, jyAre dravyamAM kramaza: nAza utpatti pAmatAM dharmo paryAya kahevAya. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna AtmA dravya che kema ke e guNu ane paryAyavALA che. jJAnAdi dharmAM AtmAnA guNe! che kema ke e huMmeza AtmAnI sAthe rahyA che ane huMmeza mATe rahevAnA paNa che. eTale AtmA ane tenA jJAnAdi guNuA nitya che. jyAre manuSyatyAdi AtmAnA paryAya che kema ke teo utpatti-nAza svabhAvavALA che. teo eka pachI eka kramazaH pragaTe che arthAt ekanA nAza thAya che tyAre bIjAnI utpatti thAya che. Ama padArtha nAM rUpAntarA anitya hAya che. nitya che jyAre eTale Ama AtmA dravyathI ane guruthI paryAyathI anitya che. (3) AtmA karmonA kartA che: mithyAtva-kaSAya vagere kama badhanA kAraNeAthI yukta AtmA te te kAraNA dvArA te te karmona madha kare che. 11; jagatamAM dareka AtmA sukha-duHkhAdinA pratyakSa anubhava kare che.. A sukha-duHkhanI vicitratA dekhAya che te tenu kAraNa paNa vicitra ja hAvu joie. jo sukha-duHkhatuM koI kAraNa ja na hai te sarva AtmAne sadA sukha ke sadA duHkha hAvu joIe athavA tA kAMI ja na hovu joIe. paraMtu tema te che nahi. mATe AtmA upara evI kAI vicitra kAraNutA mAnavI joI e jene kahe:, prakRti kaDo, ke kama kahe. zrI jinazAsana e sukha-duHkhanA sarjaka vicitra kAraNa tarIke kama' kahe che. (pAMca kAraNeAmAMnuM eka.) A kanA kartA AtmA che. A uparathI siddha thAya che ke jIvanA sukha-du:kho prati izvarecchA kAraNu nathI. kintu jIva pote ja potAnAM zubhAzubha vyApAro dvArA kamanuM karIne tenA dvArA sukha-duHkhAdi mAyA. prApta kare che. A 3 juM sthAna sAMkhya matanuM khaMDana kare che. te mata AtmAne kamaLapatra jevA nilepa, AkAza jevA zuddha mAne che. tene mukta Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda gAthAne 117 mAne che, karmane kartA mAnatuM nathI. (A aMge AgaLa upara vicAraNA Avaze) (4) AtmA (kamane bhaktA che : AtmA je kAMI karma bAMdhe che te badhuM ya karma pradeza dvArA te avazya bhegave che. rasa dvArA bhagave ane na paNa bhegave. sAmAnyataH karmane bhega sukhaduHkhAdinA anubhava dvArA thAya che. anya dharmamAM paNa kahyuM che ke, "kATizata ka9 jAya te paNa bhogavyA vinA karma kSaya pAmatuM nathI." (ApaNe ahIM pradezathI bhegavavAnI vAta dhyAnamAM rAkhIne A vAta ghaTAvavAnI che.) (5) AtmAne mokSa thAya che. karmathI baMdhAelA AtmAne karmathI mokSa (mukti) thaI zake che. karmanI viTaMbaNAothI mukta thaI zakAya che tema karmane janma detAM rAgAdi zubhAzubha bhAvathI paNa mukta thaI zakAya che. je koI AtmA cheDA paNa ajJAnathI mukta che, bIje AtmA tenAthI vadhu ajJAnathI mukta che, trIje AtmA te beyathI vadhu ajJAnathI mukta heIne mahAjJAnI che, te jarUra eka evI avasthA paNa prApta thaI zake che. tyAM sarva ajJAnathI mukta banI javAya. e ja rIte anya AtmaguNe saMbaMdhamAM samajavuM. A sthAna bauddhamatanuM khaMDana kare che kema ke teo mAne che ke jema dave bujhAI gayA pachI kazuM rahetuM nathI tema AtmAnuM nirvANa thayA pachI kAMI ja rahetuM nathI teonA dharmagranthamAM kahyuM che ke, - jema tela khUTI jatAM bujhAI gayele dIpaka pAtALamAM, AkAzamAM, dizA ke vidizAmAM kyAMya jate nathI mAtra zAnta thaI jAya che, tema jIvanuM nirvANa thavAthI tenI paNa bujhAyA dIpaka samI avasthA thAya che." A bauddhonuM dIvAnuM daSTAnta paNa ahIM saMgata nathI. kema ke karI bujhAyA pachI sarvathA nAza pAmate ja nathI kintu dIvAnA Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 cauda guNasthAna, (agninA) te tejasvI pudagale rUpAntara pAmIne kALA thaI jAya che mATe ja prakAzane badale aMdhakAra dekhAya che. eTale jema zyAma thayelai dIvo tejane choDIne aMdhakAra pariNAma prApta kare che tema AtmArUpI dIvo arUpI pariNAma prApta kare che. vastutaH rogIne roga zamatAM nirAgitA pragaTe che tema AtmAnA vikRta bhAvo naSTa thatAM parama-ArogyanuM abAdhita sukha pragaTe che. kedI pitAnA baMdhanathI chUTo thatAM nAza pAmI ja nathI, kintu mukta thAya che. tema AtmAnA rAgAdi dene nAza thatAM, ane karmanAM baMdhane dUra thatAM te mukta thAya che, paNa pite nAza pAmI ja nathI. rAgA disarva rogamuktimAMthI janmatI nirogI avarathA te ja AtmAne mekSa che. (6) mekSanA upAya che : AtmAne mekSa heya paNa tenA upAye na hoya te koIne ya mekSa thAya nahi. A sthAna mekSanA upAyenuM astitva batAve che. samyagdarzana-jJAna-cAritrya e ekSasAdhaka upAya che arthAt A traNe ya bhegA maLIne mokSane upAya banI zake che. A traNe ya guNe potAnA pratipakSI denA nAza kare che. samyagdarzana mithyAtvane, ane sammacAritrya hiMsAdi sakaLa asadAcArane dUra kare che. jema jema A traNe ya guNone abhyAsa vadhato jAya tema tema tenA pratipakSI dene nAza thatuM jAya che. tema thatAM na karmabaMdha aTake che. jUnA karmo bhegavAtAM jAya che, pariNAme sakaLa karmamukta AtmAne mekSabhAva siddha thAya che. samyakatvanAM A 6 sthAna kahevAya che. kema ke samyaktva A dU mAnyatAmAM sthira rahe che. abhavya jIvo pahelAM 4 sthAnane mAne te bane, paraMtu ekSa-- garbhita chellAM be sthAnane kadApi na mAne. eTale ja ema kahI. zakAya ke chellAM be sthAnane svIkAra kare te avazya bhavya hAya. ahIM 67 belanuM vivecana pUrNa thAya che. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 119 A 67 bolamAM keTalAka jJAnarUpa che, keTalAka zraddhArUpa che, te keTalAka kriyArUpa che. mATe traNe ya rUpe A badhA bela samyaktvane upakAraka che. samyaktvane adhikAra AraMbhatAM ApaNe acaramAvartakALathI laIne jIvanI vikAsa dazA vicAratAM samatvabhAvanI prApti ane * la upara vicAra ja vicAratA ApaNe aca - have prasaMgataH 14 guNasthAnane paNa vicAra karI laI e, kema ke 14 guNasthAnanuM svarUpa ApaNe jANI levuM atyanta hitAvaha che. yadyapi samyaktvabhAvavALA 4 thA guNasthAnane samarzIne prasaMgataH 1 lA cAre ya guNasthAnane keTaleka vicAra ahIM ja karyo che ane pUrve paNa cauda ya guNasthAnanuM atisaMkSipta vivaraNa karyuM che. tathApi caude ya guNasthAna upara ahIM vistRta vicAra karIzuM. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna [11] cauda guNasthAnanAM nAma 1. mithyAdaSTi guNasthAnaka 2. sAsAdana samyagdaSTi guNasthAnaka 3. mizradaSTi (samyagRmithyAdaSTi) guNasthAnaka 4. samyagdaSTi guNasthAnaka pa, dezavirati guNasthAnaka 6. pramattasayata sarvavirati guNasthAnaka 7 apramattasayata guNasthAnaka 8, apUrvakaraNa (nivRtti bAdara saMparAya) guNasthAnaka 9 anivRtti bAdara saMparAya guNasthAnaka 10. sUkSma saMparAya guNasthAnaka 11. upazAnta-kaSAyavItarAga chadmastha guNasthAnaka 12. kSINaSAya vItarAga cha% guNasthAnaka 13. sagI kevali guNasthAnaka 14. agakevala guNasthAnaka pra. guNasthAnaka eTale zuM ? u. sarva jIvanA svAbhAvika guNe jJAna-darzana-cAritrya che. sarva saMsArI jIvanA A guNe karmanA AvaraNathI ochA-vattA aMze DhaMkAelA che. chatAM jeTalA aMzamAM e guNene ughADa thaye che teTalA aMzamAM te jJAnAdi guNanA sthAna-bheda ane svarUpane guNasthAnaka kahevAya che. sUkSamAtisUkSma nigodanA jIvomAM paNa jJAnAdi guNane atyaM5 ughADa che mATe temane paNa 1 lA guNasthAnake gaNavAmAM AvyA che. je temanAmAM teTale paNa jJAnAdi prakAza na hota te teo jIva maTIne jaDa banI jAta. jIva-jaDanI bhedarekhA jJAnAdi guNenA sadabhAva-abhAvathI ja aMkAya che. je AtmA upara jJAnAdi guNene AvarI detAM (DhAMkI detAM) karma vipula pramANamAM che te badhA AtmA 1 lA guNasthAne gaNAya che. jema jema A AvAraka karma ochuM thatuM jAya che tema tema Atma Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 121 zuddhi vadhatI jAya che, jJAnAdi guNe vizeSa rUpe pragaTa thatA jAya che ane tethI te te AtmAo upara uparanA guNasthAne gaNAya che. yadyapi jJAnAdi guNenA svarUpanA asaMkhya bheda paDe che. tethI guNasthAna paNa asaMkhya thAya che tathAti te vizeSatAone 14 vibhAgamAM ja samAvI laIne zAstrakAra bhagavatee sarvajIne 14 guNasthAnamAM samAvI lIdhA che. 1. mizyA daSTiguNasthAnakaH jIva-ajIva tatvanuM je anaMta dharmAtmaka nityAnitya, bhinnAbhinna ItyAdi syAdvAda garbhita je vAstavika svarUpa che tenA saMbaMdhamAM viparIta zraddhA, athavA te tevA viparIta jJAnane abhAva ke vAstava jJAnInI nizrAne paNa jenAmAM abhAva che te badhA AtmA A 1 lA mithyAdraSTi guNasthAne kahevAya. kAmaLa delavALAne jema dhoLuM paNa pILuM dekhAya tema mithyAtvamehanIya karmanA udayathI AtmAne jIvAdi tanA svarUpanI yathArtha pratIti na thAya. chatAM AvA AtmAmAM kAMIka paNa jJAnAdi guNa che je mATe tenA te jJAnAdi guNane miyAdaSTi-guNasthAna kahevAya. ahIM uparanA guNasthAnathI apekSAe azuddhi vadhu hoya che ane zuddhi alapa hoya che mATe guNa paNa alpa pramANamAM ja ughADA thayelA hoya che. pra. tame kahelA 1 lA guNasthAne rahelA chamAM samyajJAnadazana-cAriva rUpa guNa che ja nahi tenA pratye to viparIta - zraddhA che pachI temane 1 lA guNasthAne kema kahevAya ? u. yadyapi tatvasaMbaMdhI vAstavika zraddhA nathI, jJAna paNa nathI, tathApi A manuSya che ItyAdi jJAna ke nigedanA jIvane paNa ThaMDIgaramInuM sparzanendriya jJAna te aviparIta rUpe thavAnuM zakya che ja, mATe te jJAnanI apekSAe te jInuM 1 luM gu.sthA. kahevAya. kahevAne Azaya e che ke prabaLa mithyAtvanA udayane lIdhe AtmA vagerenA sampayajJAnAdi vinAnA te ja hevAM chatAM temane atArika viSayanI vyAvahArika aviparIta pratIti thAya che mATe te Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 cauda guNasthAna AMzika guNanI apekSAe mithyAdaSTi hovA chatAM tene guNasthAnane saMbhava rahe che. pra. to pachI AMzika paNa aviparIta pratItivALA te jIvene miyAtvI kema kahevAya ? samyagudaSTi ja kahe ne ? u. zrI jinekta eka paNa padanI azraddhAmAM mithyAtvA kahyuM che to pachI jIvAdi tattanI AkhI ya viparIta zraddhAmAM mithyAtva kema na kahevAya ? pra. jene jinekta ekAda-be padamAM azraddhA che ane bAkI. badhAya padamAM zraddhA che to tene mithyAtvI kema kahevAya ? mizraSTi. ja kahevuM joIe ne? u. nA, jinekta sarva tatvanI yathArtharUpe zraddhA karanAra sabhya- . dRSTi kahevAya. ane ekAnta zraddhA ke azraddhA vinAne jIvane mizra- . daSTi kahevAya. A jIvane jIvAdi tAtvika padArtha upara ruci nathI hatI tema aruci paNa nathI hotI. eTale jyAre eka paNa padanI ekAnta azraddhA thAya che tyAre te jIva mizradaSTi kahI zakAya nahi kintu mithyAtvI ja kahevAya. mithyAtvanA abhigrahika-anabhigrahika vagere pAMca prakAre pUrve kahevAI gayA che. ra, sAsvAdana guNasthAnaka : Aya eTale lAbha ane sAdhana . eTale nAza. upazama samyaktvanA lAbhane je nAza kare te "AyasAdana' - kahevAya. "pRSodarAdayaH savathI tha' ne lepa thatAM "AsAdana' zabda bane. ApaNe samyaktva--lAbhanA vivecanamAM joI gayA ke upazama . samyaktvanA aMtarakaraNa kALamAM vartatA keI jIvane ja. thI 1 samaya ke utkRSTathI 6 AvalikA e aMtamuhartAnI bAkI rahe tyAre anaMtAnubaMdhI kaSAyane udaya thaI jAya che ane tyAM ja tenuM upazama samyaktva naSTa thaI jAya che. AthI anaMtAnubaMdhI kaSAya ja upazama . Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 123 samyaktvanA lAbhane nAza karanArA hevAthI te kSAne (kakSAnA udayane) AsAdana' kahevAmAM Ave che. A anaMtAnu-kaSAyanA udaya sahita (AsAdana sahita = sa) je varte te jIva sAsAdana (sa + AsAdana) kahevAya che. anaMtAnuM kaSAyanA A (u.tha.) 6 AvalikA jeTalA kALamAM paNa jIvamAM samyagdarzana te che ja kema ke hajI azuddha pUjane udaya thaye nathI. eTale A jIva sAsAdana-samyagdaSTi kahevAya che. A jIvanuM je guNasthAna te sAsvAdana samyagdaSTi guNasthAna, kahevAya che. A guNasthAnane sAsvAdana samyagdaSTi guNasthAna paNa. kahevAmAM Ave che. khAdheluM kSaranuM vamana karatAM jema te kSIrane kAMIka AsvAda Ave che tema samyakatvabhAvanuM vamana karatAM A jIvane samyakatvabhAvane AsvAda rahe che. mATe AsvAda sahita A jIva sAsvAdana samyagdaSTi paNa kahI zakAya. A kALamAM jIvane samyaktva-bhAva upara aruci utpanna thAya. che chatAM tene vamatAM te AsvAdavALe jarUra hoya che. AthI ja A. jIvanA te vakhatanA jJAnAdi guNanA svarUpane sAsvAdana samyagdaSTi guNa sthAna kahevAya che. aMtarakaraNane eTale kALa (jathI 1 samaya u.thI 6 AvalikA, = asaMkhya samaya) bAkI hoya teTale kALa A jIva bIjA guNasthAne. rahe che pachI tarata ja azuddha puMjane udaya thaI jatAM te jIva avazyameva mithyAtvabhAva pAmIne 1 lA guNasthAnake UtarI jAya che. A guNasthAna 1 he guNasthAnethI upara caDatAM koIne ya na hoya. ane paDatAmAM upazamabhAvathI ja paDatAM jIvene hAya. bIjA koI paNu-kSapa. bhAvanA samyaktvAdithI paDatA jIvane vagerene na ja hoya.. 3. mizradaSTi (samyagra-mithyA-daSTi) guNasthAnakaApaNe pUrve joI gayA ke aMtarakaraNamAM praveza karate ja Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 cauda guNasthAna sattAmAM paDelA mithyAtva mehanIyanA dalikone pitAnA adhyavasAyanA baLathI evA jhapATAmAM le che ke keTalAka mithyAtva mehanIya karmanA dalikane rasa ekadama maMda karIne eka sthAnakane ke maMda ke be sthAnakane karI nAMkhe che. je pUMja udayamAM AvatAM jIvane jinekta tatva upara zraddhArUpa samyakatvabhAva prApta thAya che. bIjA keTalAka mithyAtva meha. kamanA sattAgata dalikone rasa madhyama be sthAnakane karI de che jene 'pUMja udayamAM AvatA jIva mizrabhAva prApta kare che, bIjA keTalAka mithyAtva meha karmanA pagale tIvra be sthAnaka-traNa ane cAra -sthAnaka rasapALA rahI jAya che jemane mithyAtva meha. karmane azuddha ja kahevAya che. e udayamAM AvatAM jIva mithyAtvabhAvane anubhave che AmAM je ardha zuddha (mizra) pUMja kahyo tene udaya thatAM jIvane jinekta tava prati azuddha zraddhA thAya che. arthAt jinapraNIta -tatva pratye ruci ke aruci hetI nathI. tyAre samyamicchAdaSTi guNasthAna prApta thAya che. pUrve jaNAvyA mujaba A guNasthAne pahelethI ane ethethI baMne guNasthAnathI Ave che. pahelethI ApanArane je jinekta tatva prati arUci hatI te dura thAya che, rUci te hatI ja nahi; ceAthethI AvanArane je ruci hatI te dUra thAya che, ene aruci te hatI ja nahi. eTale ja trIje guNasthAne jinekta tatvaprati eke ya kahetA nathI tema kahyuM che. A guNasthAnane kALa eka aMtarmuhUrtano ja che. tyAra pachI te jIva pariNAmanA anusAre pahele ke ethe guNasthAne avazya cAlI jAya che. 4. avirati samyagdaSTi : sarva pAyavyApArathI nivRtta thanAra -sarvavirata kahevAya che. tenAthI aMzata: paNa nivRtta thanAra dezavirata kahevAya che. jyAre bilakula nivRtta na thanAra AtmA avirata avirati) kahevAya che. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 125 5muM guNasthAna dezavirata AtmAnuM che mATe tenI pUrvenA 1 lA cAre ya guNasthAnavata AtmAo avirata kahevAya che. emAM je avirata AtmA kSAyika-kSApazamika ke aupazamika samyagdaSTi che te avirata-samyagdaSTi AtmA 4 thA guNasthAne kahevAya che. A AtmAo jinekta-tatvane ja sAcuM mAne che ane bAkInuM badhuM atatvarUpa mAnIne AtmAnuM nikaMdana kADhanAruM mAne che. nArakAdi. atIndriya padArthonuM jinezvaradeve nirUpaNa karyuM che mATe tene te ja rUpe sarvathA mAne che chatAM teo saMsArano tyAga karI zakatA nathI. kema ke cAritra maha. karmanuM temanI upara bhAra vajana ladAyeluM rahe che.. TUMkamAM A AtmAo mokSa ane tenA upAyabhUta viratine hRdayathI, svIkAravA chatAM viratimArge cAlI zakatA nathI. viratidharmanuM pAlana karI zakatA nathI. emanA anaMtAnubaMdhI 4 kaSAyane kSaye pazama thaI gayuM hovAthI temane samyaktva (tarava. ruci) prApta thayuM paraMtu jyAM sudhI cAritryamehanIyakarmane peTabhedarUpa apratyAkhyAnAvaraNa 4 kaSAyane kSayapazama, thAya nahi tyAM sudhI teo dezatha (aMzatha) paNa pratyAkhyAna (varatidharma) AdarI zake nahi. A apra. kaSAyacatuSTaya alpa paNa aTakAvI. rAkhe che. AthI ja A AtmA virati-dharmane pALI na zake te ya.. eTaluM pApa te kare ja nahi chatAM ane je kAMI pApa-karma karavuM paDe tene paNa te kadApi sAruM mAne te nahi ja. zAstrAkAra bhagavatee jJAna-vIkAra ane pAlananI aSTabhaMga. batAvI che. viratinA svarUpanuM yathArya jJAna-viratine svIkAra. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 cauda guNasthAna viratinuM pAlana viratinuM yathArtha no viratine svIkAra | viratinuM yathArtha jJAna che? | karyo che? pratijJA | karI che. pAlana kare che ? 4 (nA). (nA) koNa ? | - je nuM * * * 2xx <<<< * 8 48 4' x saghaLA jI. ajJAna tapasvI pAsasthA vi. ku. sAdhuo agItArthe muni zreNikAdi anuttaravAsI deva saMvigna pAkSika derAsarvavirata AtmA 22xx : A ATha bhaMgamAMthI 1 lA 4 aMge mithyAdaSTi che. kema ke te cAre ya samyajJAna rahita che. jyAre bAkInA 4 mAMthI 1 lA 3 (5-6-7) avirata samyakatvI che kema ke te ya samyajJAna sahita che. ane chelalA (8mA) bhaMgavALA dezathI ke sarvathI virata zrAvaka ke sAdhu che. kemake teo sajJAna sahita viratine svIkAra ane pAlana kare che. A kathA guNasthAnavartI AtmAone pApane bhAre pazcAttApa hoya che ane sukRtane ulAsa paNa joradAra hoya che. nIcenA 3 guNasthAnanI apekSAe ahIM anantaguNa vizuddhi hoya che. jyAre 5 mA guNasthAnanI apekSAe anantaguNahIna vizuddhi hoya che. pa. dezavirati guNasthAna : avirata samyagdaSTi AtmAnA apratyAkhyAnAvaraNa kaSAyane kSapazama thaI jatAM ane pratyAkhyAnA varaNakaSAyane udaya cAlu rahetA te AtmA dezathI (aMzataH) pApavyApArathI virAma pAme che. pratyAkhyAnAvaraNa kaSAyane sarvathA pA5vyApArathI virati thavAmAM aMtarAyabhUta bane che. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 127 ahIM rahele AtmA kaI paNa eka-be yAvat bAra vrataviSayaka anumati sivAyanA sAvadyagane skUlathI tyAga kare che. dezavirata zrAvaka dezaviratibhAvanI avasthAmAM game teTalI UMcI kakSA pAme te ya te sAvadyAganA anumati vyApArathI sarvathI mukta thaI zakato nathI, mATe ja ahIM anumati sivAyanA sAvadyacogane tyAga kahyo che. anumati 3 prakAranI che. 1. pratisevanAnumati 2. pratizrAvaNanumati 3. prati sevAsAnumati. 1. pratisevanAnumati : pote ke bIjAe karelA pApakAryane je je vakhANe tathA sAvadyAraMbhathI taiyAra karelA bhejanane khAya tyAre tene pratisevanAnumati deSa lAge 2. pratizravaNanumati: putrAdie karelA hiMsAdi sAvadha kAryane -vakhANe, tene saMmata thAya, niSedha na kare tyAre pratizravaNanumati deSa lAge che. 3. pratisaMvAsAnumatiH hiMsAdi sAvagha kAryamAM pravRtta thayelA putrAdimAM mamatva rAkhe paNa tenA pApa-kAryane saMbhALe nahi ke -vakhANe paNa nahi tyAre pratisaMvAsanumati deSa lAge che. AmA saMvAsAnumati sivAyanI be ya anumati Adi sarva pApavyApArane je tyAga kare te utkRSTa zrAvaka kahevAya che. jyAre te -saMvAsAnumatine paNa tyAga karI de tyAre te sarvavirata saMyata kahevAya che. A guNasthAnake avirata samyagdaSTinI apekSAe anataguNa vizuddhi hoya che. samyagdaSTi guNasthAnakathI AraMbhIne uttarottara vadhatI vizuddhine prApta kare te pUrvaka vizuddhinAM aneka sthAne para ArUDha thAya che ane apratyAkhyAnAvaraNIya kaSAyane kSayapazama kare che, tethI tene alpaalpa pApa vyApArane tyAga karavAnI buddhi thAya che. A aMge vizeSa vivecana AgaLa karazuM. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 cauda guNasthAna 6. pramatta. saMyata guNasthAnaka : pUrvokta savAsAnumatithI paNa mukta thanAra sarvapApa vyApAranA tyAgI A guNasthAna prApta kare che. A guNasthAna pratyAkhyAnAvaraNa kaSAya catuSTayane pazama thaI jatAM ja prApta thAya che. ahIM tathA AgaLanA keTalAka guNasthAne saMjavalana kaSAya catuSTane udaya hevAthI sarAga avasthA, hoya che. jyAre A kaSAya dUra thaI jAya che tyAre 11 mA vagere guNasthAne vItarAga avasthAnI prApti thAya che. sarvaviratabhAvamAM pAMca prakAranA cAritrya che. sAmAyika-che pasthApanIya - parihAravizuddhi. - sUmasaM5rAya ane yathAkhyAta cAritrya. AmAMthI 1 lA 3 cAritrya A guNasthAne hoya che. parihAra vizuddhi cAritrya keIka vakhata ja hoya che eTale tenI vivakSA nA karIe te A guNasthAne pAMcamAMthI be ja cAritrya hoya che. sUkSama saMparAya cAritrya 10 mA ja guNasthAne hoya che, jyAre vItarAga bhAvanuM yathAkhyAta cAritrya 11 thI 14 mA guNasthAna hoya che. A guNasthAne vartatA sarvavirati AtmA yadyapi trikaraNone pApA-vyApAranA tyAgI hoya che. tathApi mehanIyAdi karmanA udayanA sAmarthyathI tIvra saMjavalana kaSAya ane nidrA vagere koI paNa pramAdanA ge cAritryamAM sadAya-kilaSTa pariNAmavALo thAya che. mATe ja A guNasthAnavata munine pramatta (nidrAdi pramAdavALA). kahevAya che. ahIM dezavirati AtmanI apekSAe anaMtaguNa vizuddhi hevAthI vizuddhine prakarSa ane avizuddhine apakarSa che, apramatta guNasthAnanI apekSAe te ahIM anaMtaguNa hIna vizuddhi hoya che. eTale vizuddhine apakarSa ane avizuddhine prakarSa hoya che. ahIM asaMkhya saMyama-- . sthAnake heAya che, jenA cUlathI jaghanya, madhyama ane utkRSTa ema. 3 bheda paDe. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 7. apramatta saMyaMta guNusthAnaka : saMjavalana kaSAyanA udaya dasamA guNusthAnaka sudhI rahe che eTale ahI paNa enA udaya teA che ja paraMtu ahIM 6 ThThA guNusthAna jeTalI tIvratA nathI kintu mantratA che mATe nidrA vikathA Adi-pramAda vinAnI avasthA hoya che. AthI ja ahIM rahelA munine apramatta saMyata kahevAya che, pramatta sayatanI apekSAe ahIM' anaMtaguNa vizuddha hAya che. ahIM paNa asaMkhya leAkeAkAza pradezanI saMkhyA jeTalAM vizuddhisthAnakA hAya che. AmAMnA jadhanyamAM jaghanya sthAne rahele muni paNu apramatta saMcaya kahevAya che. viziSTa tapa, dharmadhyAna AdinA cage jema jema kranI nirjarA thatI jAya tema tema upara uparanA vizuddha sthAne AtmA caDatu jAya che. avadhijJAna-manaH pavajJAnAdi labdhie ahIM prApta thAya che. A guNusthAna eka ja aMtarmuhUtu hoya che. jIva vAravAra pramatta-apramata saMyaMta guNusthAne hiMcakAnI jema AvajA kare che. matAMtare pramatta guNasthAna paNa eka antanu che. paraMtu enu anta hata' mATu' che, jyAre apramatta saMyata gusthAnanuM antamuhUta nAnu che. AthI pratyeka antarmuhUte e ya guNasthAne ruzenapUrva kroDa varSa sudhI AvajA cAlyA kare te paNa apramatta gu. sthAnanA khadhA anta kALane saravALA 1 mATu anta thAya ane e eka antasu. nyUna khAkInA badhA kALa pramattaguNasthAnanI spanAmAM jAya. * 8. apUrvakaraNa guNasthAnaka : (nivRtti Adara sa'parAya) apUrva eTale pUrve nahi thaele-athavA nIcenA anya gu.sthAna sAthe sarakhAvI na zakAya tevA je karaNa-sthitaghAta vagere kriyAo-athavA karaNa eTale pariNAma jyAM thAya che te apUva karaNa guNusthAna kahevAya. tAtparya e che ke, pUrve kadI nahi thayelA pAMca apUtra ahIM thAya jemanAM nAma A pramANe che. cau. gu. 9 129 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 cauda guNasthAna - 1. apUrva sthitighAta 2. apUrvasaghAta 3. apUrvaguNazreNi 4. apUrvaguNasaMkrama 5. apUrvIsthitibaMdha. - A pAMce ya apUrva padArtho nIpajAvanArA pariNAma paNa apUrva ja hoya eTale apUrvapariNAmane paNa apUrvakaraNarUpa kahI zakAya. samyaktva prApti vakhate paNa AvuM apUrvakaraNa thayuM hatuM. paraMtu tenA karatAM ya apUrva padArtho ahIM thAya che mATe Ane apUrvakaraNa kahevAya che. tyAM apUrvakaraNa e guNasthAnarUpa na hatuM jyAre ahIM 8 mA guNasthAna rUpe che. Ane zreNinuM apUrvakaraNa kahevAya che. kema ke ahIMthI jIva upazama ke kSapakazreNi upara caDe che. pUrve je sAmarthyaga kahyuM hatuM ane zAstrakAra bhagavaMte nikAcita karma tapathI tUTe ema kahIne "tapa" eTale zreNinA apUrva karaNane Atma-pariNAma kahe che te apUrvakaraNa eTale A ja apUrvakaraNa-guNasthAna samajavuM. apUrvasthitighAta : jJAnAvaraNIyAdi karmanI dIrghasthitine "apavartanA karaNa vaDe ghaTADIne apa karavI te sthitighAta. - apUrvasaghAta : sattAmAM rahela jJAnA. Adi azubha prakRtinA tIvra rasane apavartano karaNathI ghaTADIne a5 kare. apUvaguNazreNiH atyanta vizuddha adhyavasAya vaDe apavartanA karaNathI uparanI sthitimAMthI utArelA dalikane zIdhra khapAvavA mATe udaya samayathI AraMbhI antarmunA samaya pramANu sthAnakanI aMdara pUrva pUrva sthAnakathI uttara uttara sthAnamAM asaMkhya asaMkhya guNakAre dalikane je goThavavA te guNazreNi. uparanI sthitimAMthI pUrva pUrva samayathI uttarottara samaye asaMkhya asaMkhya guNa dalike utAre che ane tene udaya samayathI AraMbhI antaryuM. pramANa sthAnakamAM asaMkhyAtaguNa vRddhie beThave che. jema ke pahele samaye je dalika utAryA temAMthI udaya samayamAM thaDA tenAthI pachInA sthiti-sthAnamAM asaMkhya guNa, tenI pachInA sthitisthAnamAM vaLI asaM. guNa ema Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 131 uttarottara asaM. asaMkhyaguNa vRddhie goThave che. vaLI bIjA samaye pUrva samayathI asaMgaNuM vadhu daliko utAre ane tene paNa e ja kame asaM. gu. vRddhie goThave. pUrva gusthAnamAM maMda vizuddhi hevAthI apavartana karaNathI 'uparanAM sthAnomAMthI jIva Ape dalika utAratA hatA. ane tethI vadhAre kALamAM DA dalika bhegavAya te pramANe racanA karate hate. ahIM tIvra vizuddhi hovAthI apavartana karaNathI uparanAM sthAnomAMthI vadhu pramANamAM dalike utAre che ane thoDA kALamAM ghaNuM dUra thAya ema tenI racanA kare che. guNasaMkramaH sattAmAM rahelA anadhyamAna azubha prakRtinA dalikone badhyamAna zubha pra.mAM pUrva pUrva samaya karatAM uttarottara samaye asaM guNa vRddhie saMkramAvavA tenuM nAma guNasaMkama. apUrvasthitibaMdha : pUrva azuddha pariNAmane lIdhe kamenI dIrgha sthiti baMdhAtI hatI. have A gusthAne tIvra vizuddhi hevAthI alpa alpa sthiti baMdhAya che. ane te paNa pUrva pUrvathI pachI pachI sthitibaMdha papamanA asaMkhyAtamAM bhAge ghaTatuM jAya che. athavA apUrvakaraNanA 1 lA samayane je sthitibaMdha thAya che tenAthI anukrame ghaTatA tyAra pachIne sthitibaMdha patyenA asaM.mAM bhAge nahIna thAya che, e rIte dareka sthiti baMdhanuM samajavuM. pratyeka sthitibaMdhane kALa be prakAre che. a. apUrvakaraNa be prakAre che. kSapaka-upazAmaka yadyapi A 8mA gu.sthAne cAritrya mehanIya karmanI kSapaNA ke upazamanAnuM kArya AraMbhAI jatuM nathI, kema ke te kAryAraMbha to mA gu. sthAnathI thAya che. tathApi bhAvimAM rAjA thavAnI lAyakAtavALA kumArane jema rAjA kahevAya che tema A guNasthAnamAM cA. mehakarmanI prakRtinA Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 cauda guNasthAna kSaya ke upazama karavAnI yogyatA hovAthI A guNasthAnane kSapakanuM ane upazamakanuM guNasthAna kahevAya che. kaI paNa zreNimAM mehanI. karma upara ja jIvane moTo hale thAya che kema ke tene kSaya ke upazama sarva prathama anivArya che. kSapakazreNie caDate AtmA A maha.nI 28 ya prakRtine kSaya kare che, pachI ja jJAnAva. Adi 3 ghAtI karmone sarvanAza zakya bane che. mehanIya karmanI mukhya peTA prakRti be che. darzana maha. ane cAritrya mehanIya. emAM darzana mehanA 3 tathA cAri.manA 25 bheda paDatA meha. karmanA 28 bheda thAya che. 3 darzanamoha - 1. mithyAtva 2. mizra 3. samyaktvameha, 25 cAritryamoha-16 kaSAya +9 nekaSAya. 16 kaSAyaH anaMtAnuM-apratyA-pratyA- saMjavalana kaSAya-pratyeka krodha-mAna-mAyA ane lebha rUpa 4 x 4 = 16, 9 nekaSAya H 6 hAsya-rati-arati-bhaya-zeka-jugupsA (hAsyaSaTraka) 3 puruSa-strI-napuMsakaveda. A 28 prakRtimAMthI satva, mizra ane mithyAtva mehanIya-e 3 tathA AnaMtAnubaMdhI kaSAya catuSTaya e 4 = kula 7 prakRtine kSaya, ke kSayapasamabhAva thaI jAya pachI ja bAkInI 21 prakRtine zAnta karI devArUpa upazamazreNi ke kSaNa karI devA rUpa kSapakazreNine AraMbha. thAya che. je jIva 21 prakRtine dabAvo dabAvate A guNasthAnethI AgaLa vadhatuM jAya che te mehane upazAmaka kahevAya che te me-me, guNasthAne jaIne sIdhe 11 me jAya che. tyAM antaryu. sudhI 21 ya. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna prakRti tadna zAnta thayelI hovAthI vItarAga avasthA anubhavIne tarata ja te jIva avazya nIce paDe che. ane je jIva 21 pra.nA AtmA uparathI nAza karatA karatA AgaLa vadhatA jAya che te 8me-me-10me guNasthAne caDI jaIne sIdhA 12me gu.sthAne jAya che. tyAMthI antarmumAM ja 13 me gurusthAne jAya che. tyAM tene anaMtajJAnAdi prApta thayA haiAya che. AyuSyanu eka antamu. bAkI rahe tyAre te keTalIka kriyA (je AgaLa kahevAze) kare che ane pa havAkSaranA (la, rU, 3, 6, z2anA) uccAra jeTalA kALamAM 14 mA gurusthAnane sparzIne meAkSa-pada pAmI jAya che. 133 A apUrvakaraNa guNasthAnanA aMtamu,kALanAM trikALavatI jIvAe sparze lA-dareka samayanA adhyavasAya sthAnakA asaMkhya leAkAkAzanA pradeza pramANa che. ane te paNa pUrvapUrva samayathI uttarAttara samayamAM vadhatA vadhatA hAya che. jeoe bhUtakALamAM A guNasthAnanA prathama samayane prApta karyAM hatA, vata mAnamAM prApta kare che ane "bhaviSyamAM prApta karaze te saghaLAya jIvAnI apekSAe jaghanyI ArabhI utkRSTa paryaMnta anukrame caDatA caDatA madhya. sthA. hAya che. kema ke ekIsAthe A guNasthAne caDelA jIvAnA adhyamAM tAratamya hAya che. A guNusthAnane trikALamAM anaMtAvA spoM chatAM dareka samayanA adhyava. sthA. anatA na hAine asaMkhyatA ja hoya che kema ke ghaNA jIvAnA ekasarakhA madhyava. hAine temanu eka ja madhyasthA. thAya che. ArthI anatachavA chatAM madhyasthA. asa khya che. jema 1 lA samayanA adhyasthA. asakhya leAkAkAzanA pradeza pramANa che tema rajA-3jA vagere dareka samayanA madhyasthA. paNa *uttarAttara vadhu ne vadhu asaMkhya--aAkAkAza pradeza pramANa che. vaLI pU pUnA samayanA adhyasthA uttarAttara samayanA adhyasthA AvatA nathI kintu pUrvIthI anya ja Ave che. kema ke AgaLa vadhatA jIvanI vizuddhi vadhatI jAya che. ArthI ja 1 lA samayanA jaghanya avyava. sthAthI e ja samayanuM utkRSTa adhyasthAna anaMtaguNu vizuddhivALu Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 cauda guNasthAna kahyuM che. 1 lA samayanA e u. adhya.sthAnathI bIjA samayanuM ja. a sthAna anaMtagaNu-vizuddha che. tenAthI e ja bIjA samayanuM u. a. sthAna anaMna-guNavizuddha che ema yAvat apUrvakaraNa gu.sthAnA carama samaya sudhI kahevuM. A uparathI ApaNe joyuM ke A gu.sthAnanA dareka samayamAM rahelA chAnA adhya. sthA. asaM. kAkAza pra. pramANa che. apUrvakaraNa guNasthAnanA 1 lA samayane eka sAthe sparzatA jInA adhyasthAnamAM paNa paraspara je taratamatA che te 6 prakAranI che. keI eka jIvanA adhya.sthAnathI e ja samayane sparzatA anya jImAMnA keTalAkanA adhya. anaMtabhAgavRddha keTalAkanA asaMkhya bhAgavRddha, keTalAkanA saMkhyAtabhAgavRddha, keTalAkanA saMkhyAtaguNavRddha, kaiTalAkanA anaMtaguNavRddha adhya. hoya che. eTale ke eka jIvanI vizuddhinI apekSAe keTalAka jIvanI vizuddhi paNa jIvanI vizuddhithI, anaMtamAbhAganI jeTalI vadhu, keTalAkanI vizuddhi e jIvanI vizuddhinI. asaMkhyAtabhAga jeTalI vadhu yAvat keTalAka jIvanI vizuddhi e jIvanI vizuddhithI anaMtaguNuM vadhu jovA maLe che. A rIte A guNasthAnanA koI paNa eka samayamAM rahelA asaM. adhya. sthA. mAM parasparanI jIva-vizuddhi uparokta rIte SaTrasthAnapatita hoya che. ahIM A 6 prakAranuM parasapara tAratamya hovAthI ja A guNasthAnane nivRtti (tAratamya) guNasthAna paNa kahevAya che. 9. anivRtti bAdara saMparAya gusthAnaka A gu sthA mAM ekIsAthe pravezatA jInI vizuddhimAM apUrva gu.sthA nI mAphaka vizuddhinuM tAratamya nathI letuM, mATe anivRttiguNasthAna kahevAmAM Ave che. ahIM eka ja samayanA saghaLA jIvonI vizuddhi eka sarakhI hovAthI saghaLAya javAnuM eka ja adhya.sthA. thAya che. prathama samayanA saghaLA ja bIjA samaye sparze che tyAre temanI badhAnI vizuddhi anaMtaguNa thaI jAya che. eTale ke pahelA Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 135 samayathI bIjA samayanuM adhya. sthA. badalAya che. paraMtu tyAM ya badhAyanI eka sarakhI vizuddhi che; mATe parasparanuM adhyava. sthA. eka ja rahe che. eTale A gu.sthAne jeTalA samaya teTalA adhyavasthA. thAya che. 8 mA ane 9 mA guNasthAnamAM A mATe taphAvata che. vaLI A guNasthAnane bAdara-saMparAya guNasthAna paNa kahevAmAM Ave che. kema ke ahIM bAdara eTale sthala kaSAyane udaya hoya che. AgaLa 10mAM guNasthAne lebha kaSAyanI sUma kiTTIo karavAnI che, enI apekSAe ahIM sthUla kaSAyane udaya hoya che mATe A guNasthAnane bAdara (sthUla saMpAya (kaSAdaya) kahevAmAM Ave che. jInA adhyava.nI taratamatAne be rIte ApaNe vicAra karyo. eka te eka samayane sparzelA jInA parasparanA adhya nI taratamatA vicArI ane bIju upara uparanA samayane sparzatA jInI pUrva pUrva samayanI adhya. vizuddhinI apekSAe taratamatA vicArI. AmAMnI pahelI tiryamukhI vikRddhithI ane bIjI UrvamukhI vizuddhithI vicAraNuM che. 8 mA guNasthAne be ya prakAranI vicAraNA thaI zake che, jyAre 9 mA guNasthAne mAtra UrvimukhI vizuddhithI vicAraNuM thaI zake che. A 9 mA guNasthAne paNa 8 mA guNasthAnanI jema sthitighAtAdi pAMce ya pravarte che. ahIM upazama zreNivALe jIva meha. karmanI 21 mAMthI saMjava. labha sivAyanI 20 prakRtine sarvathA upazama karI de che jyAre kSapaka zreNivALe AtmA e 20 prakRtino sarvathA kSaya karI de che. eTale have mAtra maha. karmamAMthI sajava. lebhane upazama ke kSaya karavAnuM kArya temane bAkI rahe che. 10. sUkSma saparAya guNasthAnaka : ahIM saMjavalana lebha kaSAyanA sUma kiTTarUpe karI dIdhelA (sUkrama) ANuone jIva upazamAvI de che ke kSaNa karI de che. A guNasthAne sUkSma lebha kaSAyane udaya hoya che. mATe A gusthAne sUkrama saMparAya (kaSAdaya) Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 coda guNasthAna kahevAya che. kSaka ahIM zeSa rahela saMjavalana lebhane sarvathA kSaya kare che jyAre upazAmaka sarvathA upazAnta kare che. 11. upazAntakaSAya-vItarAga chagna-guNasthAnaka : A guNasthAne jeNe 21 ya mehanIyakarmanI prakRtine upazAnta karI che te ja upazama zreNivALA cha AvI zake che. kSapakazreNi mAMDanArA ahIM na AvatA 10 methI sIdhA 12 me gurathAne cAlI jAya che. AtmAnA jJAnAdi guNone ghAta karanAra jJAnAvaraNIyAdi karmanA udayane ja kahevAya che. ghAtI karmanA udayavALA jIve chaghastha kahevAya che. 12mA guNasthAnanA aMtima samaye ghAtI karmo naSTa thAya che, mATe 12 ya guNasthAnanA ja chadmastha kahevAya che. emAM 10mAM guNasthAna sudhI mehanIya kamane udaya te mATe 10 guNasthAnanA chadvastha jIve rAgI kahevAya che. 10 mAnA aMte meha karmane sarvathA upazamabhAva ke kSaNabhAva thAya che eTale 11mA-12mAM guNasthAne rAga-dveSane udayabhAva na hovAthI vItarAga bane che. ethI 11 mA 12 mA guNasthAnanA chadmastha jIvane vItarAga chadmastha" kahevAya che. Ama A be ya guNarathAnanA ja vItarAga-chadmastha kahevAya che eTale temane bheda pADavA 11mA guNasthAnanA vItarAga chavAsthane upAzAtakaSAya vItarAga chadmastha kahevAya che. kema ke temanA AtmAmAM sattAmAM paDelA maha. karmane temaNe sarvathA upazAnta karI cUkyA che. jyAre 12 mA guNanA chAe te mehakarmanA eka paNa kaNiyAne sattAmAM rahevA ja nathI dIdhuM mATe te vItarAga. chadmasthane kSINakaSAya vItarAga-chadyastha kahevAmAM Ave che. A rIte A be guNasthAnanA jIvonA vizeSaNabhedathI bheda paDI jAya che. A gu sthA.nA jIve sattAmAM rahelA saghaLA meha karmane sarvathA upazAnta karI dIdhuM che. ene artha e che ke e karma upara saMkramaNa udvartanAdi karo, vipAkodaya ke pradezadaya kAMI paNa pravartatuM nathI Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 137 A guNasthAna upazamazreNie caDelA chane ja prApta thAya che, eTale A gusthAne sArI rIte samajavA mATe chevaTe u5. eNinuM saMkSipta svarUpa paNa samajI levuM joIe. ' upazamaNi : upazama zreNine AraMbhaka 7mA gu.sthAne apramatta saMyata ja hoya che. ane u5. che. zrI paDatA jI apramatta, pramatta, dezavirata ke avirata paNa thAya che. eTale ke paDatA anukrame kathA sudhI jAya che. ane kathe thI ra je gusthAne paNa cAlI jAya che. upazama zreNinA be aMza che. upazamabhAvanuM samyakatva ane upazamabhAvanuM cAritrya. cAritrya meha. karmanI upazamanA karatA pahelA upa. bhAvanuM samyaktva 7 me guNasthAne ja prApta thAya che kema ke darzanasaptaka - (darzana mehanI 3+anaMtAnuM ka)ne 7 me ja guNasthAne upazamAve - che. AthI ja u5. zreNine AraMbhaka 7mA guNasthAnane apramattamuni - kahyo che. anya AcAryo kahe che ke, "avirati samyagdaSTi, dezavirata, pramatta saMyata ke apramattasayata zu, sthAnamAne kai paNa jIva ane tAnu. - 4 kaSAya upazamAvI zake che ane darzanarikane te saMyama-bhAvamAM ja upazamAvI che." A mate 4 thA guNasthAnathI ja u5. zreNinA Ara. * bhaka kahI zakAya. temAM pahelA anaMtAnubaMdhI upazamAve che (matAMtare anaMtAnI visAjana 4thA thI 7mA gu.sthA sudhImAMnAM game tyAM kare che) pachI aMtarmuhUrta darzanatrikanI upazamanA kare che. Ama darzanasaptakane upazama thaI gayA bAda te AtmA pramatta (6ThThA) apramatta (7mA) - gu. sthAne seMkaDe vAra AvajA kare che ane pachI apUrvakaraNa (8mA) gu.sthAne caDI jAya che. apUrvakaraNanI pUrvavatI (chellI) apramatta guNasthAnanI te AtmAnI 5zanAne yathApravRttakaraNa kahevAya che. 8mA ane 9 mA guNasthAne ekeka aMtarmu. sudhI rahIne te AtmA pUrvokta sthitighAtAdi pAMca kAryo kare che. tenAthI azubha Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNusthAna. karmonI sthiti ane rasane khUba ghaTADI nAMkhe che. 9mAM anivRtti 3. sthAna saMkhyAtA bhAga jAya ane eka bhAga zeSa rahe tyAre cAritrya mAhunIyanI 21 pra. (12 kaSAya x 9 nAkaSAya)nuM aMtakaraNu (te 21 pra.nA dalikAya vinAnI zuddhabhU mi) karavAnuM kArya Ara Dhe che. pachI kramazaH napu. veda, auveda, hAsyaSaka, puruSaveda apratyA. pratye krodha, apra.pra.mAna, apra.pra. mAyA, sajavalana mAyA, upazamAve che, je samaye apra.pra. mAyA upazame te ja samaye sajavalana mAyAnA aMdha udaya. udIraNAnA viccheda thAya che. eTale tyAra pachInA samayathI 9 mA gu.sthA. vatI jIva mAtra sa', leAbhane vaidaka thAya che. ahIM thI leAlanA udayane jeTale kALa che tenA 3 vibhAga thAya che. 1. azvaka karaNAddA 2. kiTTIkaraNAddA : 3. kiTTIvedanASTrI je kALamAM sattAmAM rahelA rasaspa`kA kramazaH caDatA caDatA rasavALA paramANunA krama tADyA sivAya atyanta ochA rasavALA thAya azvakaNuM karaNa kALamAM kALa) kahevAya. A = te azvakaNuM karAddhA (aThThA vatA jIva apUrva spardhaka kare che. pUrve kadI paNu jevA alpa rasavALA spaSTa thayA nathI tevA alpa rasavALA spardhA kA ahIM thavAthI A jIva apUspaka karanArA kahevAya che. 138 9mA guNusthAnanA saMkhyAtA bhAga gayA pachI je eka aza khI rahyo che, temAM ekA thAya che eka te apUrva spaka karavAnuM ane khIjuM sajja. leAbhanI sUkSma kiTTI karavAnuM A be kA pUg thatAM ja mu guNasthAna pUrNa thAya che. azvakaNuM karAddhanA kALanA aMtamu.mAM samaye samaye pUtra spardhAkamAnI vaNAone ana taguNuhIna rasavALI karIne tenA apUspardhA ka kare che. ahI' eTalu' samajavu ke sattAmAM je pUka rahelA che te badhA apUrva spardhA karUpe paNa rahe che. saMjavalana mAyAnA aMdhAskrinA viccheda thayA pachI samayanyana e. AvalikAkALamAM saMjavalana mAyAne upazAnta karI che. ahIM azvakaNu - karaNAddhA pUrNa thAya che. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna have e AtmA kiTTIkaraNAddhAmAM praveza kare che. A kALamAM te leAbhanI kiTTI kare che. kiTTI eTale va NuAenI vacce meTu gAmaDu' (aMtara) pADI DhavuM. arthAt pUspaSTaka ane apUspakamAMthI prathama-dvitIyAdi vaNAe grahaNa karIne tIvizuddhinA baLathI temane anatagRhIna. rasavALI karIne, tevAonA eka adhika, e avika, tra adhika ityAdi svarUpa kramazaH caDatA caDatA rasANunA kramane teDI nAMkhIne vaNA vaNAnI vacce meATu' 'tara pADI devuM. 139 dA. ta., eka vaNAmAM asatkalpanAe 100, 101, 102 ityAdri rasAyuM che te temAMthI nizuddhinA khaLathI rasa ghaTADIne 10, 15 ke 25 rasANu rAkhavA tene kiTTI kahevAya che. apUpakakALe je rasa hate tenAthI paNa ahIM ana'taguNauna 2sa kare che. ane caDatA caDatA rasANanA krama tADe che. Ama, A be vastu ahIM ane che A kiTTIkaraNukALamAM pU-pUrva-spAnI ana'tI kiTTIe thAya che chatAM sattAmAM keTalAka pUtra-pUrva spardhaka petAnA rUpamAM paNa rahe che. arthAt adhA pUtra - pUa spAnI kiTTI thatI natha.. kiTTIkaraNakALanA (9 mA gu.sthAnanA) carama samaye ekasAthe apra. pratyA, leAbhane upazamAvI de che. tathA saMjavalana leAbhanA adha. vicchedya ane mAdara lemanA unnaya viccheda thAya che. have mAtra ma sajava, leAbhane udaya varte che. te vakhate AtmA 10mA sUkSmasa paraya guNasthAne jAya che. ahIM pratisamaya pUrve karelI TTiImAMthI keTalIka TTiIne udaya-udIraNArthI bhAgave che ane keTalIka TTiIne upazamAve che, tathA samayanyana e. AvalikAnA kALamAM badhAelA leAbhanA dalikAne teTalA ja kALe zAnta karI de che. Ama karatA karatA te AtmA eka antasu.nA gu. sthAnA carama samaye pahoMce che. tyAre sUkSma sajava, lAbha sathA zAnta thAya che. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 cauda guNasthAna eTale e AtmA 11mA upazAntakaSAya vItarAga-chadmastha guNasthAnamAM praveza kare che. prazna, 11mA gu.sthAnI prAptinI sAdhanAmAM apra. pratyA. kavAyanA upazamanI vAte tame kema karI? kema ke tene upazama te anukrame dezavirati-sarvaviratipaNuM prApta thatAM ja thaI gayela che. kema ke tenA upazama vinA te kramazaH dezasarvavirati prApta thaI zakatI nathI ? eTale upazamane vaLI zreNimAM upazama zene? u, dezasarvavirati bhAva prApta thatAM kramazaH apra. pratyA. kaSAyane kSapazama thaye hate. yadyapi pazamamAM paNa udayagatane nakSaya ane sattAmAM rahelAne upazama che, paraMtu tyAM sarvathA upazama nathI kema ke pradezadaya te cAlu ja che. jyAre zreNimAM e kaSAyane sarvathA upazama thAya che arthAt pradezadaya paNa rahetuM nathI. che. je samyakatvAdi bhAve prApta thatAM anaMtAnuM vagere kaSAyone pradezadaya cAlu rahe te te samyakatvAdi guNene ghAta thaI jAya? anaMtAnu ne udaya thatAM ja upa.satvI AtmA 4 thA gusthAnethI paDI jAya che tema pradezodaya vakhate kema na bane? u. pradezodaya atyaMta maMda zakitavALe levAthI uparokata cheSa saMbhava nathI. mandazaktivALa-karmanA pradezane udaya pitAnAthI dAbI zakAya tevA guNene ghAta karI zakatuM nathI. mana paryava sudhInA 4 jJAnanA svAmIone matijJAnAvaraNAdi karmane vipAkedaya paNa temanA jJAnane dabAvavA samartha banatuM nathI. matijJAnAva. Adi prakRti yudayI che eTale 12 mA gusthAnA carama samaya sudhI tene avazya udaya rahyA ja kare. ahIM udaya paNa te karmane pradezanA udayanI vivakSAthI nathI, kintu te karmanA rasanA udayanI vivAthI ja kahyo che. parantu A matijJAnAvaraNAdi karmane rasadaya ati maMda rUpe hevAthI te matijJAnAdi guNane ghAta karI zaktA nathI. have maMdarodayavALA karma paNa je guNa-ghAta karavA asamartha bane che te pradezadayathI anubhavAtA anaMtAnu. Adi karmo te guNaghAta karavA sutarAM asamartha Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna che. te te prakRtine sva-vastrarUpe anubhava karavA te tenA rasAya kahevAya che. A upazAnta kaSAya vItarAga chadmastha-guNasthAne AtmA AchAmAM Ache 1 samaya ane vadhumAM vadhu aMtarmu`. sudhI rahI zake che. tyAra pachI tyAMthI avazya paDe che. A patana be rIte thAya che: 141 1. bhavakSayathI, 2. kAlakSaya (akSaya)thI. te gu.sthAne ja AyuSya pUrNa thaI jatAM je patana thAya te bhavakSayathI patana kahevAya. jema kAI AtmA A gusthAnane 1 samaya. mAtra spardhA ane tyAM ja Ayu pUrNa thai gayuM. A AtmA mRtyu. pAmIne anuttaravimAnamAM devapaNe utpanna thAya che. tyAM ene kathu guNasthAna prApta thAya che. ene manuSyAyunA carama samaya sudhI 11mu ane devAyunA prathama samayathI 4thuM gu.sthAna hoya che. A rIte mRtyu pAmanAranI apekSAe ja A guNasthAnA 1. samayanA jaghanyakALa ghaTI zake che. je te gu.sthAnethI mRtyu dvArA patana pAmatA nathI tenA te eka aMtamu. nA ja kALa hoya che. je A gu,sthAnane mRtyu na pAme te aMtamru. sudhI upazAntabhAvanI vItarAga avasthAne bhAgavIne avazya patana pAme che. e AtmA je krame caDhayA hAya che te ja krame paDe che. paDatA anukrame 7 e-6 ke tA badhA Ave che. jo tyAM sthira na thAya te koI AtmA 5 me gusthAne paNa Ave ane kaI vaLI 4 the paNa Ave tyAMthI kAI 3 je thaIne 1 le paNa jAya athavA khIje gu.sthA.ne thaIne pahele jAya. eka bhavamAM vadhumAM vadhu evAra upazamazreNi prApta thai zake che. je AtmA eka bhavamAM evAra upa zreNi mAMDe che te AtmA te ja bhavamAM kSaSakazreNa mAMDI zakatA nathI, ane eka bhavamAM eka ja vAra upa.zreNi mAMDanAra AtmA te ja bhavamAM kSazreNi uparacaDI zake che. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 cauda guNasthAna Ama eka bhavamAM 1 upazreNi ane 1 kSapakazreNi athavA be upazreNi prApta thaI zake che evuM kAryarasthike mAne che. jyAre saiddhAntikenuM kahevuM che ke eka bhavamAM bemAMthI game te eka ja zreNi prApta thaI zake che. samyakatva prApta thayA pachI papama pRthakatva (be thI nava po) jeTalI mehanIyakarmanI sthiti echI thAya tyAre dezava. prApta thAya, pachI sarvava. upAzreNi ane kSapakazreNimAMnA darekanI prApti vakhate saMkhyAtA saMkhyAtA sAgaropamanI sthitine ghaTADo jarUrI bane che. eTale je AtmA deva ke manuSya bhavamAM samyaktvathI na paDe te bemAMthI eka zreNi vinA yathAgya badhu prApta karI zake che. anyatra paNa kahyuM che ke, "je bhavamAM uMpa.zreNi mAMDI hoya te bhavamAM kSakazreNi mAMDI zakAya nahi. 12. kSINukyAya-vItarAgachadmastha-guNasthAnaka sarvathA jenA kaSAye naSTa thayA che te mahAtmA kSINukaSAya kahevAya. "kSINakaSAyavItarAga" gu.sthAna eTaluM ja kahe che te tevA te 13mA gusthAnanA kavalibhagavaMta paNa che. eTale teTaluM ja na kahetAM "chadmastha" zabda umeryo. "kSaNikaSAya chadmastha" ja kahe che te tevA te 9-mA 10-mA gusthAnavALA paNa che kema ke te guNasthAne kSapakazraNithI AvelA AtmAoe tyAM keTalAka kaSAMyane kSaya karyo che. A deSa dUra karavA vItarAga' zabda mUkyo. vItarAga chadmastha" ja kahe che tevA te 11mA gusthA.vALA AtmA paNa che mATe kSINakavAya" pada mUkayuM. A guNasthAne kSapakazreNi upara ArUDha thayelA AtmA ja AvI zake che, eTale kSapakazreNinuM svarUpa joI laIe. kSapakazreNi: uttarottara vardhamAna adhyavasAyathI AtmA darzana maha. karmane ane pachI cAritrya mehane sarvathA kSaya kare te kSepakazreNi kahevAya. tenA be aMza cheH Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 1. kSAyikabhAvanuM samyaktva, 2. kSAyikabhAvanuM cAritrya. AkSapakazreNinA AraMbha mAtra manuSya karI zake che. te paNa (1) 8 vaSa~thI adhika uMmaranA (2) 1 lA vaRSabha nArAca saMghayaNavALA (3) zuddha dhyAnayukta manavALA (4) 4 thI 7mAMnA koI paNa gu.sthAne va tA (5) kSayApa, samyaktvI hovA joie. A zreNinA Arbhaka jo 7 mA gu.sthAnavatI AtmA hoya ane jo te pUdhara hoya te zukaladhyAnayukta hoya ane pU`dhara na hAya teA dharmadhyAnayukta hAya. uparokta 4 thI 7 mAMnA koI paNa guNasthAne va pravRttakaraNu apUvakaraNa - anivRttikaraNa - ema 3 anaMtAnu. 4 kaSAyanA kSaya kare che. pachI kramazaH mithyAtva, mizra, samyaktva - mAha.nA kSaya kare che. kSapakazreNinA AraMbha karanArA jIvA e prakAranA hAya che. zreNikAdi jevA mudda AyuvALA ane bIjA amuddha AyuvALA. temAM jo AyuSya kama nikAcita karI dIdhA pachI (khaddhAyu) zreNinA AraMbha kare te te AtmA anaMtAnuM. 4 kaSAyanA kSaya karI daine je mRtyunA saMbhava hovAthI tyAM ja aTakI paDe te kayAreka mithyAtva mahu. karmanA udaya thaI jatAM kI anaMtAnu. ma AMdhe. kema ke teNe anaMtAnu. kamakha dhanA khIjarUpa mithyAtva mahunA hajI nAza karyo nathI. paraMtu anaMtAnu.ne kSaya karIne vamAna pariNAme je addhAyu jIva mithyAtvamAha.nA paNu kSaya karI nAMkhe tene have khIjanAza thatAM anaMtAnu.ne phI aMdha thavAnA nathI. Ama, je jIva anaMtAnu.nA kSaya karIne athavA danasaptakanA kSaya karIne apatita pariNAme maraNu pAme te avazya vaimAnika deva thAya ane patita pariNAme te cAre ya gatimAM jAya. khaddhAyu AtmA danasaptakanA kSaya karI dIdhA pachI je mRtyu na pAmI jAya te paNa te cAritryamAha ne kSaya karavAnA udyama karatA nathI. - 143 te AtmA yathAkaraNa vaDe pahelAM Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 cauda guNasthAna prazna. - darzanasaptakane kSaya karanAra AtmA samyaktvI ke asamyaktrI kahevAya? mithyAtvamahinA zuddha jjanA udayathI samyaktva prApta thAya che. have te pUjane te kSaya thaI gaye eTale samyaktva paNa naSTa thayuM. eTale tene samyakatvI kema kahevAya? vaLI, mithyAtvamizrameha, bhAvanAne paNa udaya nathI kema ke tenA be ya puMjane paNa kSaya thaI gayuM che mATe tene asamyakatvI paNa kema kahevAya? uttara, kepha na utpanna kare evA karAelA kedarA jevA ke jenI aMdarathI mithyAtvabhAva naSTa thayo che. evA mithyAtvanA pagale ke je pudgale taravAryazraddhAnarUpa jIvanasvabhAvane AvaratA nahi hevAthI upacArathI samyagdarzana kahevAya che tene ja kSaya thAya che. paraMtu tattvArthanI zraddhArUpa je AtmapariNAma te rUpa je samyagdarzana tene kSaya thatuM nathI. manuSyanI AMkha ADe Avela zuddha abarakha samAna. samyaktvamehanA pudgalene kSaya thavAthI zuddha svarUpa prakAze che. mATe ja darzana mehane kSaya thavAthI AtmA samyagdaSTi kahevAya che. have jeNe AvatA bhavanuM Ayu. bAMdhyuM nathI te abaddhayu AtmA kSayakazreNi mAMDe che te darzanasaptakane kSaya karIne pariNAmathI patana pAmyA vinA ja cAritryahanIya karma khapAvavA mATe yatna kare che. cAmahane kSaya karavA mATe te apUrvAdi 3 karaNa kare che. jemAM apramatta guNasthAnaka yathApravRttakaraNa, apUrvakaraNa guNasthAna apUrva. karaNarUpa ane anivRttiguNasthAna anivRttikaraNarUpa bane che. apUrvakaraNa guNasthAne sthitighAtAdi vaDe apra.pratyA. e ATheya. kaSAyane evI rIte kSaya kare ke anivRttikaraNanA pahele samaye pa. nA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa sthiti rahe. anivRttikaraNanA saMkhyAtA bhAga jAya tyAre satyAnadhiMtrika Adi 16 prakRtine ukelanA saMkrama vaDe khapAvatA khapAvatA pa.nA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa sthiti, thAya. tyAra pachI teone samaye samaye guNasaMkrama vaDe badhyamAna prakRtimAM saMkramAvatA saMkramAvatA saMpUrNapaNe kSaya thAya. je ke aprapratyA. kayASTakane kSaya karavAnI zarUAta pahelAM ja karI hatI paraMtu Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 cauda guNasthAna hajI tenA kSaya thayuM nathI, vacamAM ja pUCkta 16 pra,ne khapAvI nAMkhe che. tyAra khAda a'taryuM. kALe e kaSAyaSTikane khapAve che. (ahI matAMtara paNa che.) Ama 8 kaSAya ane 16 prakRtinA kSaya karyAM pachI aMtarmumAM navanA kaSAya ane saMjavalana catuSka e 13 prakRtinuM aMtarakaraNa kare che. tyAra bAda dvitIya sthitimAM rahelAM napuM. vedanA dalikane uddelanA sakramathI evI rIte ukele ke aMtamu kALe paDyeA.nA asaMkhyAtamAM bhAga pramANu sthiti zeSa rahe, tyAra pachI tenA guNusa krama vaDe adhyamAna prakRtimAM saMkramAvatA saMkramAvatA aMtarmu kALe sa pUrNa kSaya thAya. jo napu. veTa zreNi mAMDI DhAya te prathama sthitinA dalikane bhAgavIne kSaya kare che. ane jo napu veTTu zreNi na mAMDI hAya te AvalikA mAtra prathama sthitine vadyamAna prakRtimAM stithyukasa krama vaDe sakramAvI dUra kare che. A rIte napu. vaidyanA sattAmAMthI nAza karIne A ja krame auvedane aMtarmumAM naSTa kare che. tyAra bAda 6 nAkaSAyane ekIsAthe kSaNa karavAnA Arabha kare che. AnI sAthe ja sattAgata nAkaSAyanA dalikAne pu. vedamAM na saMkramAvatA saMjavalana krodhamAM sa'kamAve che. 6 nAkaSAyanA paNa pUrvakti vivie kSaya thatAM thatAM aMtakALe sathA kSaya thAya che. tenA kSaya thatAM ja puruSavedanA baMdha-udaya-udIraNAnA viccheda thAya che ane samayansUna e AvalikALamAM adhAyela dalika DI. zeSa sapUrNa dalikA paNu kSaya thAya che. pu. vaidyanA udaya viccheda thayA pachI AtmA ardi thAya che. A badhu puruSavedanA udaye zreNi mAMDanArane AzrayIne samajavuM. jo napu. vaidyanA uce zreNi mAMTe te pahelAM strIM. napu. vaidyane ekasAthe khapAve. te enA kSaya thatAnI sAthe ja pu.vedanA maMdha viccheda thAya, tyAra pachI samayanyUna e AvalikAkALe puruSaveda ane hAsyaSadrakana ekasAthe kSaya thAya che. cau. gu. 10 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 cauda guNasthAna strIvedanA udaye zreNi mAMDe tyAre prathama napuM. ve.ne, pachI strIvedane kSaya kare. tenI sAthe ja puru vedane vicacheda thAya pachI puruSa veda ane hAsyaSarkane ekasAthe kSaya thAya. pachI krodhAdine kSaya karavAne yatna kare. (krodhAdinI kSaNa aMgenuM vivecana karmaprakRti saMgrahamAMthI joI levuM. (10mA guNasthAnanA carama samaya paryanta saMva. lebhanA dalikone udayathI bhegavIne sarvathA naSTa kare ane te carama samaye jJAnAva. pa, darzanA. 4, yazakIti, uccagetra aMtarAya 5- e 16 karmaprakRtine baMdha viccheda thAya ane mehanIya karmanA udayane ane tenI sattAne sarvathA vicacheda thAze. tyAra pachInA samaye AtmA 12mA kSaNikaSAya vItarAga-chadmastha gu sthAne Ave. A gusthAnanA saMkhyAtA bhAga jAya ane eka bhAga zeSa rahe tyAre jJAnAvA. 5, darzanA 4, aMtarAya che, ane nidrAddhika e 16 pra. nI sattAgata sthitine sarvopavartana vaDe apavargone, have A gusthAnA bAkInA kALa jeTalI bAkI rAkhe. mAtra nidrAddhikanI sthiti svarUpanI apekSAe samayajUna rAkhe che. sAmAnyathI karma svarUpe te tulya che kema ke dvicarama samaye tenI svarUpa sattAne nAza thAya che. parantu jenI aMdara stibukasaMkramathI te saMkrame che te rUpe chelA samaye paNa tenI sattA hoya che. hajI A gusthAnane kALa aMtamuM. bAkI che. ahIMthI mAMDIne pUrvokta ghAtakarmanI prakRtimAM sthitighAtAdi thatA nathI, zeSa karmamAM thAya che. nidrAddhika vinAnI te seLa karmaprakRtine udaya udIraNu vaDe bhegavate tyAM sudhI jAya ke teonI samayAdhika AvalikA mAtra sthiti rahe, - tyAra pachInA samaye udIraNa paNa baMdha thAya. mAtra udayAvalikA ja zeSa rahe. tene udaya vaDe ja anubhavate kSINa meha gu. sthAnakanA kicarama samayaparyata jAya, kicarama samaye nidrAddhikane svarUpa sattAnI apekSAe kSaya thAya ane 14 pra.ne carama samaye kSaya thAya. tyAra pachInA samaye cAre ghAtakarmane sarvathA kSaya thayela hovAthI kevalI thAya. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 147 sagI kevali guNasthAnaka : mana-vacana-kAyA vaDe jemanI vIryapravRtti thatI hoya teo sagI kahevAya. A gu.sthAne ghAtIkarmane sarvathA kSaya thaI gaye hevAthI kevaLajJAna-kevaLa darzanAdi guNa pragaTa thAya che. mATe A gu sthAnA paramAtmAne kevali' kahevAya che. temane kAya-roga vihAra ane nimaSa-umeSAdimAM pravarte che, vAga dezanAdimAM ane mane vega anuttaravAsI devanA saMdehanuM -samAdhAna ApavAmAM pravarte che. AvA manAdiyegavALA kevalIbhagavaMtanuM guNasthAnaka te sagI kevalI gusthAna. kahevAya che. jene aMtarmanuM AyuSya bAkI hoya te ja vakhate kevaLajJAna prApta thAya te te 13muM sthAna eka aMtamu. sudhI ja rahe eTale jaghanyathI A gusthAnane kALa 1 antaryu.ne gaNAya. ane pUrvakeTi varSanA AyuvALA garbhamAM sAta mAsa rahIne utpanna thayA pachI ATha varasanI uMmara thayA bAda kevaLa-jJAnadarzana pragaTa kare temane AzrayIne dezanA pUrvakeTine ukALa gaNAya. potAnuM jeTaluM Ayu avazeSa che tenAthI adhika sthitivALA vedanIya nAma ane netra rU5 3 aghAtI karmanI sthitine AyuSyanI sthiti samAna karI devAne je yatna te samuddhAta kahevAya che. te samuddhAta karavAnI IcchAvALA saghaLA kevalI pahelA prathama AjikAraNa kare che. A = maryAdA, cejikA = vyApAra; karaNa = kiyA. kevalanI daSTirUpa maryAdAthI atyanta prazasta evA manAdine je vyApAra te AjikAkaraNa kahevAya. jo ke kevalI mahArAjane bhegane vyApAra prazasta ja hoya che chatAM ahIM evI viziSTa gapravRtti thAya che ke jenI pachI samuddhAta athavA veganA nirodharUpa kiyAo thAya che. keTalAka AcAryo AyojikAkaraNane AvarjitakaraNa ke AvazyakaraNa paNa kahe che. samuddhAta te teo ja kare che, jemanI AyukarmanI sthitithI vedanIya nAma-gotra-karmanI sthiti vadhu hoya che, temane ja te sthitine kApIne AyunI sthiti samAna karavAnI rahe che. jemane Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 cauda guNasthAna e cAreya karmanI sthiti samAna ja hoya temane te samuddhAta karavAne hotuM nathI. paraMtu A Ajika rahe te dareka kevalIbhagavaMte avazya kare che mATe tene AvazyakaraNavALA kevala samuddhAta kare che jyAre bIjA kevalIo ganirodha kare che. A samuddhAta paNa anta-muM Ayu zeSa rahe tyAre ja karavAmAM Ave che. matAMtare 6 mAsanuM Ayu zeSa rahe tyAre samuddhAta kaho che paraMtu te matanuM yuktiothI khaMDana karIne prastuta matane ja sthira karavAmAM AvyuM. pra. zuM e ja niyama che ke kevalane vedanIyAdi karmothI AyuSyakarmanI sthiti ochI ja heya? zuM ema na bane ke kayAreka kevalI-mahArAjane vedanIyAdi karmothI AyuSya karmanI sthiti vadhu paNa heya! je tema hoya te samuddhAta kevI rIte kare? u, nahi. vedanIyAdinI sthitithI AyunI sthiti temane vadhAre hoI zake ja, temAM jIvasvabhAva ja kAraNa che eTale have AyuSyanI sthitine kApavAne ane tene vedanIyAdinI sthitinI samAna banAvavAne prazna ja rahetA nathI. jema AyuSyakarma samaye samaye nathI baMdhAtuM jyAre jJAnAva. Adi 7 ya karma sAmAnya pratisamaya baMdhAya che temAM jIvavabhAva ja kAraNa che tema prastutamAM paNa samajavuM. AyojikAkaraNa karyA pachI uparokta kAraNe jemane samuddhAta. karavAnI jarUra paDe che te te kevalI bhagavAna samuddhAta kare che. samuddAta : sama = pharI vAra ghAta na karavo paDe tevI rIte, uta = adhikatAthI ghAte = vedanIyAdi karmane vinAza. je kriyAvizeSamAM thAya te kriyAne samuddhAta kahevAmAM Ave che. A samuddhAtane kALa pUrA 8 samayane heya che. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 149 1 lAsamaye-AtmA jADAI vaDe pitAnA zarIra pramANa ane laMbAImAM Urva adhe kAnta-14 rAjalaka pramANu lAMbA daMDarUparUpe phelAI jAya che. 2 jA samaye-phelAyelA te Atmapradezane pUrva-pazcima athavA *uttara-dakSiNa dizAmAM phelAvI daIne kapATa rUpe bane che. 3 jA samaye bAkI rahelI be dizAmAM kAryakta phelAI jaIne maMthAna (ravaiyA) rUpe bane che. 4 thA samaye-have khAMcAkheMcAvALe lekane je asaMkhyAta bhAga bAkI rahyo che tyAM paNa te phelAI jAya che. Ama e AMtara (vidizAnA) pUrI daIne A 4 thA samaye AtmA 14 rAjaka 'vyApI banI jAya che. have UlaTI kriyA thatI jAya che. 5 mA samaye-AMtarAnA bhAgamAMthI pAcho nIkaLI jAya che ane maMthanarUpe rahe che. 6 kA samaye- be dizA choDI daIne kapATa rUpe rahe che. 7 mA samaye- kapATa svarUpa phelA saMharI laIne daMDarUpe rahe che ane 8 mA samaye-daMDasvarUpa phelA saMharI laIne zarIramAM sthira thaI jAya che. A rIte aSTasAmayika samuddhAta karIne kevali bhagavaMta AyuSyanI aMtamuM. sthiti pramANa vedanIyAdi 3 ya karmanI sthiti karI de che. ganirodha: je kevali bhagavaMte samuddhAta kare che ke teo samuddhAta karyA pachI ane je kevali bhagavatene 4 aghAtI karmanI sthiti samAna havAthI AjikAkaraNa karyA pachI samuddhAta karavAne nathI. te badhA ya aMtarmu. Ayu zeSa rahetAM yuganiSedha kare. A roganirodhathI lezyAne nirAdha thAya che ane yoga nimitte sthatA baMdhane (zAtaveda. rU5) nAza thAya che. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 13 mA guNasthAnavatI kelibhagata savaizya ane saceAgI kahevAya che. ceAnirodha thatAM 14 mA gu.sthAne teo alaizya ane ayAgI mane che. 150 jo pratisamaya caiAga cAlu rahe te cenamittaka karma baMdha paNa. cAlu rahe, tema thatAM kadApi kAinA mekSa thAya nahi mATe yAganirAdha anivAya che. ceAganirodhanI kriyA karatAM saceAgI kevali paramAtmA pahelA bAdara-kAyayeAganA baLathI khAdara-vacanayoganA nirodha kare che. te pachI aMtaryuM. sudhI te ja avasthAmAM sthira rahIne khA. kAyayeAganA baLathI khA. manAyeAganA nirISa kare che. A eya vacana manAyeAganA nirAdha mATe khA. kAyayoga e avalakhana levA mATe vIya vAna AtmAnu utkRSTa sAdhana (kaNu) manAyu' che. have A. manIyeAganA nirAdha karyA pachI aMta. sudhI e ja sthitimAM rahIne ucchvAsa-ni:zvAsane aMtarmumAM raeNzake che. tyAra bAda aMtamu. sudhI eja sthitimAM rahIne sUkSma kAyayeAganA baLathI khAkA ceAganA nirAdha kare che. kema ke jayAM sudhI mAdayoga hoya tyAM sudhI sUkSmayAganuM rU.dhana thaI zakatu nathI. (keTalAka khA.kA. ceAthI ja mA.kA. ceAnu rUdhana rahe che.) tyAra bAda sUkSma kA.ceAthI aMtamu.mAM sU..ce.ne nirodha kare che. pachI a`tamru. sudhI te ja avasthAmAM rahe che. tyAra bAda sU kI. ce.thI mUmanAyeAga rUpe che. pachI aMtarmu`. tadavastha rahe che. tyAra Ada sukA cAne a Mtamu.mAM razake che. te su.kA.yA.ne rokavAnI kriyA te AtmA sUkSmakriyA apratipAtI nAmanA zukaladhyAnanA 3jA pAyA upara ArUDha thAya che. A dhyAnanA khaLI thIranA vana-udarAdinA lAgu bhAga purAI jAya che ane zarIranA eka bhAgamAMthI Atma-pradeze sakAcAi. jaIne zarIranA e bhAgamAM sthira thAya che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 151 sagI kevali gu.sthAnanA carama samaye je karmo sattAmAM rahyA che te badhAnI sthiti 14mA aAgIguNasthAnanA kALa jeTalI ja rahe che. mAtra je prakRtine agIguNasthAne udaya nathI temanI sthiti svarUpa sattA AzrayIne 1 samaya nyUna rAkhe che. sattAkALa AzrayIne sAmAnyataH dareka pra. ne kALa agI gu.sthA eTale ja hoya che. A 13 mA guNasthAnanA carama samaye sUphamakriyA apratiyAtI dhyAna, saghaLI kiTTI (jenuM varNana zasagranthamAMthI joI levuM) zAtavedone baMdha, nAma-zetrakamanI udIraNa, ga; zukalezyA, sthitighAta, rasaghAta, e sAte ya padArthane ekasAthe nAza thAya che. tyAra pachInA samaye AtmA agI kevali thAya che, jene 14muM guNasthAna kahevAmAM Ave che. 14. ayogI kevalI guNasthAnaka : sUma ke bAdara kaI paNa prakAranA mana-vacana ke kAyAnA pega vinAnA kevali-bhagavatanuM je gu.sthAnane agIkavali gusthAna kahevAya. A gusthAne rahelA AtmA karmone kSaya karavA mATe vyuparata-kriyA anivRtti nAmanA zukaladhyAnanA 4 thA pAyA upara ArUDha thAya che. sthitighAtAdi kaI paNa yatna vinAnA A paramAtmA je karmone ahIM udaya che. temane lega dvArA kSaya kare che ane je kamane ahIM udaya nathI temane vedyamAna prakRtimAM stibukasaMkrama vaDe saMkramavatA athavA svi. saM.vaDe vedyamAna prakRtirUpe anubhavatA tyAM sudhI jAya ke agI avasthAne dicarama samaya Ave. te dvicarama samaye devadvika Adi prakRtine svarUpa sattAne AzrayIne nAza kare. kema ke carama samaye anubhavAtI prakRtimAM te prakRtimAM svi.saMthI saMkramI jAya che. jene udaya che te zAtA ke azAtAmAMnI eka vedanIya, manugati, anu. AnupUrvIM, manuSpAyu, paMcendriya jAti, trasa, subhaga, Adeya, Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna para yaza, paryApta, khAdara, jinanAma, uccagetra e 13 prakRtinI sattAnA carama samaye viccheda thAya che. matAMtare manuSyAnupUrvI nA carama samaye udaya na hAvAthI ciramasamaye nAza thAya che. temanu' kahevu e che ke je prakRtinA utkraya hAya tene. stisaM thatA nathI, tethI te pra.nA dalika carama samaye svarUpe sattAmAM DhekhAya che. ane tethI te pra.nA carama samaye vio thAya te paNa kharAkhara che. parantu je pra. nA carama samaye udaya na DhAya tenA dalika carama samaye svarUpe sattAmAM kayI rIte De.i zake? 4 AnupUrvI kSetravipAkI pra. hAvAthI vigrahagatimAM ja tenA udaya hAI zake che. bhavasthane tenA uDDayanA sa`bhava nathI. eTale ayogInA vicarama samaye ja tenI svarUpa sattAne nAza thAya che." A mate dvicarama samaye 73 prakRtienI ane carama samaye 12 prakRtinI udaya ane sattAnA nAza thAya che. tyAra pachI ziMganA khadhamAMthI chUTA thavA rUpa sahakArI kAraNathI utpanna thayela svabhAvathI jema eraDI UMce jAya che tema bhagavAna paNa kramanA saMbadhathI mukta thavA rUpa sahakArI kAraNathI utpanna thayela svabhAva vizeSarthI U Mce lAkanA aMte jAya che. Rju (sIdhI) zreNa vaDe jatA AtmA jeTale AkAzapradezane avagAhIne ahIM rahelA che, teTalA ja AkAzapradezane UMce jatA pazu avagAha tA 1 ja samayamAM 14 gurusthAnanA carama samaya pachInA ja samaye leAkanA ate pahoMcI sthira thaI jAya che. A AtmA leAkAntathI AgaLa jaI zakatA nathI kema ke AleAkamAM gatisahAyaka dravya dharmAstikAya nathIM. siddhazilanI uparanA bhAgamAM gayelA te bhagavAna zAzvatakALa panta e ja sthitimAM rahe che. pharI kayAre paNa sa`sAramAM AvatA nathI ke janma-maraNu pAmatA nathI, kema ke saMsAranA khIjabhUta rAga ane dveSathI ja AtmAnA mAkSa-paryAya naSTa thaI zake paraMtu A paramAtmAe tA te rAga-dveSanA bIjane khALIne khAkha karI dIdhu Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 157 che. sarvathA naSTa thayelA te rAgAdi pharI utpanna thaI zakatA nathI. kema ke rAga-dveSanI utpattinuM kAraNa che mehanIyakarmanA pudgale. Ane te te paramAtmAe AtmAnI upara sarvathA rahevA dIdhA nathI. tene pudga-ne baMdha tyAre ja thAya jyAre jIva saMkalezabhAva pAme. siddha-bhagavaMte sarvathA saMkaleze mukta banyA che. mATe ja teo anaMtakALa paryanta te ja sthitimAM rahe che. 8 ya karmonA AvaraNane nAza thavAthI temanAmAM ATha akSayaguNe (purve kahyA che te) utpanna thAya che. vastutaH te anaMta-guNanA svAmI che. kema ke anaMta dene temaNe vinAza karyo che. acaramAvartakALathI mAMDIne caraNAvartakALanI aMtima siddhAvasthA sudhInuM vivecana ahIM pUrNa thAya che. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ virati-gharma [12] Ama 14 guNasthAnanuM svarUpa vicArI ApaNe samyaktva-dharmanA hetubhUta mAnusAritAne bhAva vagere vicAryA tenI sAthe samyaktvanuM svarUpa paNa joyuM. have samyaktvanA kAryarUpa dharmane vicArazuM ane pachI A vivecana pUrNa karazuM. samyaktvanuM kArya viratirUpa dharma che. A dharma be prakAre che. dezavirati ane sarvaviratirUpa dharma. virati-dharma eTale hiMsAdi sAvadyogathI virAma pAmI javuM eTaluM ja nahi kiMtu hiMsAdi sAvadyAganI pratikSApUrvaka virAma. pAmavuM te che. eTale hiMsA na karavI, jUThuM na bolavuM, corI na karavI vagere dharma nathI kiMtu hiMsA na karavAnI, jUThuM na bolavAnI, corI nahi. karavAnI ItyAdi pratijJA karavI te dharma che. jyAM sudhI pApa-kAryanI pratijJA karavAmAM na Ave tyAM sudhI pApa-kArya na karavAmAM Ave te paNa pApa-karmabaMdha thayA ja kare che. AthI ja zrI jinazAsanamAM kare te badhe eTale ja niyama nathI kintu "na kare te ya bAMdhe" te paNa niyama che. pratijJA vinAnA jIvanane aviratinuM jIvana kahevAya che. karmabAdha. thavAmAM mithyAtva-avirati-kaSAya ane ega e 4 kAraNe che. 1 lA 3 guNasthAne A 4 ya bAraNAM khulAM levAthI karmabaMdha cAle che, 4 thA guNasthAne mithyAtvanuM bAraNuM baMdha thatAM bAkInAM 3 thI karmane pravAha dharyo Ave che. 5 mA guNasthAne avipitinuM bAraNuM aDadhuM baMdha thAya che. hRA. guNasthAne aviratinuM AkhuM bAraNuM baMdha thatAM kaSAya ane ganA Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna khullA khAraNethI karmo dhasyAM Ave che. ThaMDa 10 mA guNasthAna sudhI A sthiti cAlu rahe che. 11-12-13 mA guNasthAne kaSAyanuM khAraNu adha hovAthI mAtra caiAga pratyayika kama khadha thAya che ane 14 mA guNasthAne acegI bhagavAnane cAga na heAvAthI te aMdha paNu thatA nathI. 155 5 mA vagere guNasthAne viratidhama prApta thAya che. mATe nIcenA 4 guNasthAne pApa na kare te paNa pApanI apratijJArUpa aviratine aMge tA joradAra karma baMdha cAlu ja rahe che. 5. pratijJA na kare paNa manathI pApa le pachI paNa kama baMdha cAlu rahe ? na karavAnuM nakkI karI. u. hA. manI ja nakkI karavAnI taiyArI hoya te te pratijJA letAM kema acakAya ? te ja sUcave che ke kasATInI paLe pApa sevavAnI taiyArI che. pra. baTATAnI pratijJAna kare ane khAya nahi te pachI baTATA, khAdhAnuM pApa zI rIte lAge ? u. A aviratinuM pApa che. bhale baTATA jiMdagImAM kacAre yU. na khAya chatAM tenI pratijJA na karanArane evI saMbhAvanA te UbhI ja che ne ke game tyAre, game tyAM, game te baTATA te khAI zake te che ja! jene pratijJA che te te bedhaDaka kaheze ke mAre tevI kAI sabhAvanA ja nathI. jyAre manathI nakkI karanArA tevI sabhAvanAne inkAra karI zakatA nathI. pra. sabhAvanA hoya tethI zuM? khAte te narthI ne ? u. na khAvA chatAM lAkhA Tana baTATAmAMnA game te baTATA. khAvAnI sabhAvanA che mATe ja te pApa Ape che. A vAtane dAkhalAethI vicArIe. (1) bhADAnuM ghara che. bhADuAta 1 varSa mATe khIje rahevA. jAya che. bhADAnA A gharane tALu' vAsI de che, kAine soMpatA nathI. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ co; guNasthAna 156 pote temAM kAyAthI rahetA nathI, vANIthI rahevAtu khelatA nathI ane manathI tyAM rahevAnA te varSa mATe vicAra paNa karatA nathI. chatAM teNe makAna mAlikane bhADuM bharyAM karavuM paDe ne? na rahevA chatAM rahevAnI saMbhAvanA UbhI rAkhI che mATe rahevAthI jema bhADu' bharavuM paDe tema na rahevAthI paNa bhADuM bharavu ja paDe. (2) tame ilekiTraka lAITa lIdhI. AkhA mahinAmAM bilakula vAparavAmAM na Ave te paNa amuka rakama tamAre bharavI ja paDe. (3) zatru MjayanI taLeTIe pAMca hajAra mANasanA sagha caityavandana karI rahyo che. e vakhate parvata uparathI eka cittA chalAMga mAratA DhADI Ave te pAMce pAMca hajAra mANusa nAsabhAga kare ke e--cAra mANasa ? zuM citto pAMce pAMca hajArane ghAyala karavAnA ke mArI nAkhavAnA che? bahu bahu te 4-5 mANasane mAraze. chatAM badhA yu "kema nAsabhAga kare che? enuM samAdhAna e ja che ke citto 4-5 1 ja ghAyala karavAnA hovA chatAM kayA 4-5 ne ghAyala karaze tevu kAMI nizcita nathI hotu. eTale darekanA manamAM ema ja thAya che ke, hasa bhava che e 4-5 mAM ja mArA nakhara lAgI jAya sabhAvanAnI rUe badhA ya nAsI jAya che. ,, ! Ama Aje lAThA sarakAra pAsethI prAIjha-benDa kharIDhe che. lAkha "mAsamAMthI hajAra-DhADha hajAranI ja lATarI lAge che chatAM lAkha ANusa te enDale che temAM peAtAnI lATathI lAgI javAnI saMbhAvanAnI kalpanA sivAya khIjuM zuM kAraNa che? eTale jyAM sudhI pApanI pratijJA nathI tyAM sudhI te pApanI saMbhAvanA te UbhI ja rahe che ane tethI ja te avirati' ne lIdhe pApa krama khaMdha thayA ja kare che. jo Ama na hoya te ApaNA karatAM nidAdanA jIve pahelAM jja mAkSe cAlyA javA joie. e rIte ApaNe paNa nigeAdamAMthI sIdhA ja mAkSe gayA hota. A jagatamAM trasa jIve hAta ja nahi. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 cauda guNasthAna kema ke e nidAdinA bhAre moTe dharma kare che. teo hiMsA, juTha-maithuna vagere pApa kyAM seve che? "hiMsA vagere pApa na karavAM e ja ahiMsA-satya-asteyAdi dharma banI jAya. te te nigadamAMthI ja sIdhA mukita purImAM javAnuM sulabha thaI jAya. paraMtu te jIve sIdhA mukitamAM jatA nathI e ja vAta batAvI Ape che ke, hiMsA na karavI e ja ahiMsA-dharma nathI kintu hiMsA na karavAnI. pratijJA karavI e ja ahiMsAdharma che. A pratijJArUpa dharma te. jIvene nathI mATe ja teo te aviratinA nimitte ghora pApa-karmanuM upArjana karatA rahe che. vaLI je hiMsA na karavI e ja dharma hoya to te hiMsA karanAra, kasAI paNa svarge jaze. kema ke bhale te roja so jIvanI hiMsA karato. hoya chatAM vizvamAM rahelA bAkInA karaDe jIvonI hiMsA te nathI ja karate ne? AthI tene paNa hiMsAnuM pApa rAInA dANA ja jeTaluM thaze ane hiMsA na karavA rU5 dharma te pahADa jeTaluM thaI jaze. pahADa jeTale dharma rAInA dANA jeTalA pApane te kyAMya kacaDI na nAkhe? AvA AtmAne paNa svargAdi maLI jAya te hiMsA vagere karavAmAM paNa nArakAdine bhaya kayAM rahyo ? sahu ke mAne che ke katalakhAnAne rAjIkhuzIthI calAvanArA e kasAIo kadI svarge jAya nahi. AryadezamAM evA badhA pApadhaMdhAone jorazorathI virodha thate ja Avye che. mATe ja mAnavuM paDaze ke hiMsAdi na karavA mAtrathI dharma nathI kintu hiMsAdi nahi karavAnI pratijJAthI ja dharma che. A uparathI khyAla Avaze ke ApaNuM jIvanamAM jene kadI. paNa upayoga karatA nathI tevI aDhaLaka vastuo nahi sevavAnI pratijJA karI levAmAM na Ave te te badhAyanI aviratinuM pApa. satata cAluM rahe ane tethI pratijJAsamaya ghera karmabaMdha paNa cAlu. ja rahe. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 cauda guNasthAna baTATA nahi khAnAre, sinemA nahi jenAre, rAtre nahi khAnAre, paradeza kadApi nahi janAre, lIlotarI nahi khAnAre, tenI tenI pratijJA na karI hoya te te badhuM ya pApa cAlu ja rahe che kema ke pratijJAviheNe jIva te pApa game tyAre karavAnI chUTavALe (saMbhAvanA vALa) che e ja ene ghera aparAdha che. AvA vagara maphatanA pApothI virAma pAmI javA mATe dezAvagAzika nAmanuM 10muM zikSAtrata (jene ApaNe 14 niyama dhAravAnuM kahIe chIe te ja AdaravuM ja joIe. vaMdittA sUtramAM sarvasAvadya pApanA saMkSipta pratikramaNa rUpa -avajisisthAna para'...gAthAmAM niSiddhane karavAnuM pApa kahyuM che tema vihitane nahi karavAnuM paNa pApa karyuM che. pra. pratijJAthI lAbha zuM? u. upara jaNAvyuM te avirati dUra thayAne mATe lAbha pratijJAthI ja thAya che. vaLI pratijJA karavAthI mana upara bahu ja sAre kAbU sahaja rIte AvI jAya che. je mANasa pratijJA (virati svIkAratA nathI ane manathI nakkI kare che tene avasare mana upara kAbU rAkhavAnuM atirAya muzkela kArya banI jAya che. banatAM sudhI te te vakhate te mANasa mana uparathI pitAne kAbU khAI ja bese che ane pApa kArya sevI nAMkhe che. jyAre pratijJAvALA mANasane te pApa sevavAne vicAra paNa AvatuM nathI. dA. taeka mANasa rAtre khAya che paraMtu saddagurunA upadezathI teNe rAtribhejananI pratijJA karI. A pratijJA karavAthI rAtre khAvAnA vicAre sUryAsta thatAM pahelAM ja maravA paDe che. ane vadhumAM vadhu sUryAsta thatAM sudhImAM te e vicAro marI ja paravAre che. AkhI -rAtamAM game tyAre tene khAvAne vicAra ja thatuM nathI. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 coda guNasthAna have A pratijJA je amuka mudatanI hoya te te mudata pUrI thaI gayA pachI te mANasa karI pratijJA na le ane have manathI nakakI karI rAkhe ke, "have rAte khAvuM ja nathI." te paNa te kyAreka mana uparane kAbU gumAvI ja besaze ane rAtre khAI ja leze. A uparathI eka bIjI paNa vAta phalita thAya che te pratijJA dvArA je kAyAne kAbUmAM laI levAmAM Ave te mane kAbUmAM AvI jAya che. jene mane kAbUmAM levuM hoya teNe kAyAne ja kAbUmAM levI paDaze. koI mANasa moTuM na khelate hoya te tenuM meM khelAvavA nAka baMdha karavuM paDe, prakAza joI te hoya te dI pakaDe paDe, tema mananA niyaMtraNa mATe kAyAne kAbUmAM levI paDe. AnI upara ApaNA jiMdA vyavahAramAM dekhAte ja dAkhala laie. 1 mANasa dara pakSe eka upavAsanuM vrata kare che. paNa bIje divase savAre thAkI jAya che, ekadama nabaLA paDI jAya che. paraMtu paryuSaNanA divasomAM je te mana majabUta karI laIne ekasAthe ATha upavAsanuM pacca. karI le che te bIje divase jarAya nabaLe thayela dekhAtuM nathI. are 5-5 divasa sudhI tenA meM upara ugra tapanI asara dekhAtI nathI. A ja hakIkata sUcave che ke kAyAnA niyatraNathI mana upara sajajaDa niyatraMNa AvI jAya che. jema jema kAyAnA niyatraNamAMthI chUTavAnI mudatanI najadIka AvatA javAya che tema tema mana uparanI pakkaDa paNa ApoApa DhIlI paDatI jAya che ane mana khAvA-pIvAnA vicAra karavA lAgI jAya che. 1 upavAsanI pratijJA 18 kalAka sudhI mana upara kAbU jamAvI zake che, pachI te pakkaDa DhIlI paDe che. kema ke mana jANe che ke have 4 kalAkamAM A niyatraNamAMthI mukti maLavAnI che ane 8 upavAsanI Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 cauda guNasthAna pratijJAvALAnuM mana 5-6 divasa sudhI svastha rahI zake che, tyAra bAda niyatraNa muktine kALa najadIka AvatAnI jANa thatAM te DhIluM paDavA lAge che. eTale ApaNe eka siddhAnta bAMdhI zakIe ke kAyAnI viratimAM mananI virati bahu ja sulabha thaI jAya che. je ke ahIM e vAtane khyAla rAkhave ja ke vastune choDavAnI pratijJA mAtrathI muktipada aphara banI jatuM nathI. kintu jema vastu cheDI tema vastu upara rAga paNa cheDe ja joIe. vastu hoya ke na hoya paraMtu je tenI upara rAga-bhAva na hoya te avazya muktipada prApta thAya che. parantu manane rAga-bhAva cheDavA mATe kAyAthI vastune saMga cheDe Avazyaka banI jAya che. mATe vastune rAga TALavA vastu cheDavAnI pratijJA karavI ja rahI. rAgabhAvane dUra karavA mATe A ja rAjamArga che. anaMtA AtmAo bAhya saMgatyAgarUpa viratimArganA A rAjamArgethI pasAra thaIne muktipada pAmyA tyAre AMgaLInA veDhe gaNuM. zakAya teTalA jaja AtmAo bAhya saMga tyAgyA vinA rAgabhAvane TALIne muktipada pAmyA ane bAkInA anaMtAnaMta bAhya saMgavALA AtmAe manuSyajIvana-dharmazravaNa pAmIne paNa rAgabhAvane TALI na. zakyA ane saMsAramAM ravaDI gayA. kevali bhagavaMtenI najara sAme A paristhiti hatI, mATe ja teoe muktino mArga tarIke bAhya saMgatyAgarUpa viratimArgane-. pratijJApUrvakanA sAvadya vyApAranA tyAgane "dharma" rUpe kahyo. Aje keTalAya ajJAnI kahe che ke, "bAhya saMga tyAgyA vinA paNa bharata vagere muktipada pAmyA che mATe mahAvratapratijJA ke aNuvrata pratijJArUpa sarvavirati-dezavirati jIvananI zI jarUra che? saMsAramAM hane paNa je rAganAza thaye che te tema ja kema na karavuM ?" Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 cauda guNasthAna aMtaranI bega lAlasAe ja jIvana jIvanene khatarAmAM utArI ja de tevA abhiprAye uccAravAmAM Ave che. anaMtA bAhya saMgImAMthI be-pAMcane mukti maLI, bAkInA badhA DUbI gayA chatAM e be-pAMcane dAkhale laIne anaMtA DUbI gayA e na joIne saMsAramAM rahIne dharma karavAnI vAte kaI buddhithI karatA haze e ja samasyA che! evAone te agnimAM jhaMpalAvavAmAM ya vadhe nahi Ave kema ke bhale agnimAM anaMtA saLagI gayA heya paNa sItAjI vagere satIoe te ja mANe hatI mATe A satiyAo paNa emanuM ja daSTAnta leze ne ? bhale anaMtA ja jhera khAIne maryA hoya paNa be-pAMca te bacyA haze mATe emane ja dAkhale laIne e ya jhera khAvA taiyAra thaze ne ? bhale nAgAone duniyA dhikkAratI hoya paNa keTalAya nagnane te duniyA pUje che ne? mATe temane ja dAkhalo laIne teo kapaDAM utArI ja nAMkhaze tema lAge che. bhale lAkho khudAbakSo vagara paise musApharI karavAthI pakaDAI gayA hoya ke khUnIo khUna karIne phAMsIne mAMcaDe caDaDyA hoya paNa keTalAka te temAMthI ugarI paNa gayA che. mATe temane ja dAkhale laIne teo paNa evuM ja tephAna kare te ya navAI nahi. kema ke A leke vyavahArane te mAnatA ja nathI. (vastutaH te zubha vyavahArane ja mAnatA nathI.) eTale khUna vagere karavAne vyavahAra nilepa bhAve kare te temane te muktipada ja maLe che ne? game tenI mA-beTI upara baLAtkAra kare ke pitAnA tevA svajane upara baLAtkAra kare te ya nirlepa bhAve teo karavAnuM kahe eTale te avasthAmAM ya muktipada hathelImAM e AvIne paDI jAya ! cau. gu. 11 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 adhikArI karAra ke nArInA sagA mAsone cauda guNasthAna astu. evA pAmaronI vAtethI sayuM! zrI jinezvaradeve te pitAnA kevaLajJAnanA prakAzamAM mana uparanA virAga-bhAvane prApta karavA mananuM niyaNa anivArya joyuM paNa te mATe kAyAnA niyatraNa vinA cAlI nathI zakatuM te rAjamArga ane ApaNane jaNAvyuM. mATe have bahu ja sArI rIte nizcita thAya che ke mananI rAga riSabhAvanI virati vinA mukti nathI. enI sAthe e vAta paNa nizcita thAya che ke mananI virati kAyAnI virati vinA zakya nathI. rAjya-vyavahAramAM paNa te te pakSanA pUrepUrA vaphAdAra mANasane ca te te ho svIkAratI vakhate vaphAdArInA sogaMda levA paDe che. pachI te saradAra, morArajI ke naheru kAM na hoya ! te vakhate te te adhikArI puruSo je dharma pALatA hoya te dharmanuM viziSTa pustaka hAthamAM rAkhavuM paDe che. khristI hoya te hAthamAM bAIbala rAkhIne, musalamAna heya te kurAna rAkhIne, hindu hoya te gItA rAkhIne ke jaina hoya te kalpasUtra rAkhIne sogaMda le che. keTemAM ke InkamaTekSa ophisamAM paNa keTalIka vAra A rIte dharmagrantha pakaDAvIne, tenI sAthe saghaLA praznonA uttara ApavAnuM jaNAvavAmAM Ave che. Ama deva-gurunI sAkSIe virati (pApa vyApAra nivRtti)nI sogaMda (pratijJA) vidhi karAya tyAre ja te te vastunI aviratine mAnavajIvanamAMthI asta thaya gaNAya. zrI jinazAsanamAM mAtra mananA rAga-raSa vinAnI mAnasika viratine ja jaNAvavAmAM AvI nathI. kintu vANI ane kAyAnA azubha vyApAranI viratine paNa eTaluM ja prAdhAnya ApavAmAM AvyuM che. AthI ja sarva sAvadya gAdinI pratijJAnuM uccAraNa karatAM mAtra " La" na kahetAM tenI sAthe vAyaTU TU T" paNa kahyuM ja che. deza-pratijJA karanArAone paNa manAdi 3 ganI yathAyogya pratijJA heAya ja che. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 163 ma. pAMce ya indriya potapotAnA je viSayanuM grahaNa kare che temAM je karmasaMbadha thAya che temAM mukhya kAraNa te te te viSayamAM rAga-dveSa rUpe pariNamatuM mana ja che, te pachI manathI ja pratijJA kema na karavI ? "vAyA[ sigr' kahevAnI zI jarUra? u. pAMca indriya ane mana e bannene karmabaMdhanA pRthapha pRthapha kAraNa tarIke eTalA mATe jaNAvyAM che ke pAMca indriyenA zabdAdi viSayamAM indriyanI pravRti vinA vikalpa mAtrathI paNa jIva karmabaMdha kare che. A aMge zAstramAM tandula-masyanI vAta Ave che ke e mazya mAtra mananA raudrapariNAmathI ja 7mI nArakanuM Ayu nikAcita kare che. jema A rIte ekaluM mana pApa karI zake che ane tethI ja mananI zuddhi vinA kAyAnA zuddha vyApAre paNa niSphaLa kahyA che, tema e paNa samajI rAkhavI ke kAyAnI zuddha-pravRtti vinA mananI zuddhi prAyaH azakaya che. eTale mana ane vacana-kAyA badhAyanI zuddhi anivArya banI rahe che. mATe e 3 ya nA sAvadyAganI pratijJA Avazyaka banI che. Aje keTalAka kahe che ke khAvA-pIvAmAM, ke bega bhegavavAmAM amane kazuM pApa lAgatuM nathI kema ke amAruM mana ekadama zuddha che, ene khAvA-pIvAmAM kaze rAga nathI. deha ane AtmAnI bhinnatAnuM vivekajJAna je manane thaI jAya che te mana khAtA-pItA jANe che ke e te kAyA khAya che, AtmA nahi, ItyAdi." A badhI vAte jIvaleNa bhega-lAlasAmAMthI janma pAmI che. ekAnta nizcayanuM sevana vaga-lAlasA vinA zakaya ja nathI. evAne pUchavuM joIe ke, je tAruM mana zuddha ja hoya te tAre hAtha bhejanamAM kema paDe che ? tuM strIne sparza kema kare che? zarIrane snAna kema karAve che ? zuddha manathI azuddha pravRtti thAya kharI ? zuddha mana te vitarAga pAse kAyAne deDAve, virAgInAM vacana kAnane saMbhaLAve, jinezvaranA vyavahAra-mArga tarapha jhUkI jhUkIne mAthuM Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda gurusthAna 164 namAvaDAve zuddha mana zubha-vyavahAramAM kAyara khane ane azubha-vyavahAramAM pravRtti kare, chatAM vyavahAra mAtrane vANIthI inkAre! ane azubha vyavahAramAM pravRtti thavAmAM kramabaddha paryAyanuM AhuM dhare ! jinAkta vyavahAramAgamAM te zubha vyavahAranuM joradAra AcaraNu.. karIne azubha vyavahArAne dhakko mAravAnA che, je azubha vyavahAra TALyA na TaLe tene mATe ya bhAre aja pe anubhavavAnA che. kAMTAthI kAMTA nIkaLe tema (zubha) vyavahArathI (azubha) vyavahAra dUra thAya. ATaluM thayA pachI ja nizcayanI sAdhanA thAya, jemAM zubha vyavahAra paNa dUra thAya. A pAmarA-nizcayavAdIo-nizcayamArgomAM teA che ja nahi. kintu vyavahAramAga mAM paNuM UbhA rahI zakayA nathI kema ke emanA jIvanamAM azubha vyavahAra khIcAkhIMca bharyAM paDyo che. jinAkta vyavahAra mArga vALA jIvamAM azubha vyavahAra hAya nahi ane DAya te ya je tene bhUMDA-Deya-mAnatA hoya te ja te AtmA temanA zubha. vyavahArathI jinAkta vyavahAramAge rahI zakavAne lAyaka che. jIvana athavA tevI zubha vyavahAra eTale pratijJA (virati)maya jIvananI pUrI tAlAvelIpUrvakanu dhArmika jIvana. pra. 4thA gurusthAne paNuvrata--paccakhkhANu vagere hAya che. tA paNa tyAM rahelA jIvane avirati kema kahyo che ? kRSNamahArAjAe paNa upavAsa vagere pratijJA karI che te temane 5 mA dezavirati guNasthAne kema na kahyA ? u. zAstra-paribhASAmAM prANAtipAta viramaNAdi rUpa guNavratA -uttama ke mahAvratAmAMnA ekane paNa svIkAra-tene virati kahI. che. kRSNAdimAM temAMnuM eka paNa trata sthUlI paNa na hatu' mATe temane 5 mA guNasthAnanA svAmI kahyA nathI. pra. pApa te prANAtipAtAdi 18 che chatAM pratijJA 1 lA pAMcanI ja sthUlI ke sathI kema levAya che ? Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 165 4, 1 lA pAMcanI pratijJA thayA pachI bAkInA 13mAM ApoApa viveka AvI jAya che. 13 ya pApanuM badhuM baLa A pAMcamAM che. e pAMcanuM baLa tUTayA pachI bAkInAM 13 pApanuM baLa tUTI paDe che. mATe 5 nI virati lenAra 18 yanI virati lenAra kahevAya. AtmAnA kAtila duzmana samAM 1 lAM pAMca pApa che. temane kAbUmAM laI lIdhA pachI bIjA 13 duzamane taduna kAyara banI jAya che. teo Apa A5 kAbUmAM AvI jAya che. athavA te e 13 pApanA hathiyAra rU5 pahelAM 5 pApe che. eTale pAMca pApanI virati rUpe e hathiyAra jhuMTavAI jatA niHzastra banelAM te 13 pApa kAMI ja karI zakatAM nathI. pra. abhavyajIva cAritrya letAM pahelAM pAMceya pApanuM paccakhANa kare che. te ya bAkInAM 13 pApa temAM ya cheluM mithyAtvanuM pApa te jarAya nabaLuM nathI. u. pahelAM pAMca pApanA abhavyane paccakhANa e vastutaH paccakhANa ja nathI. kema ke tenI pAchaLa ekSane-Azaya ja nathI. ethI emanAM e paccakhANa paNa kadApi mokSasAdhaka banI zakatA nathI. AthI dravyathI pacca. levA chatAM paNa vastutaH teo 18 ya pApanA sevanArA ja kahevAya che. astu. A uparathI ApaNe joyuM ke "virati bhAvanuM A jIvanamAM keTaluM mahatva che? virati e ja dharma che, avirati e ja bhayaMkara pApa che. viratidharane anAgAdithI kadAca hiMsA thaI jAya te ya te ahiMsaka che ane aviratidhara hiMsA na kare te ya hiMsaka che. samyaktvane bhAva prApta thayA pachI AtmA vrata-paccakhANAdi viratinA vyavahAramArga tarapha avazya mUke che. karmavazAta, virati dhavinAnuM jIvana jIvavuM paDe te ya te aviratinA jIvanamAM pANI vinA cAchalI jema taraphaDe tema taraphaDate rahe che. aviratinI Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ coda sthA 166 pAse rahevA chatAM aviratinI tarapha tene bhAre dhikkAra-sUga hoya che. ane vikRti dUra hovA chatAM tenA bhAre premI hAya che. samyaktvabhAvanA kArya rUpa virati e prakAranI che : (1) kezavati ane (ra) savirati. dezathI viratibhAva prApta karanAra samyakatvI pa mA guNasthAnanA svAmI bane che. jyAre sathI viratibhAva prApta kare che tyAre te avirata samyakatvI ke dvezavirata samyakatvI AtmA 6 ThThA saritAdi guNasthAnanA svAmI banI zake che. ahIM ApaNe 4thA, 5 mA ane 6 ThThA gurusthAnanA vicAra karavA che. A 3 ya guNusthAnanI pUrvabhUmikArUpa sAmAnyataH mArgAnusArI bhAva che. yadyapi keTalIka vAra evu paNu khanI zake che ke mArgAnusAritAne bhAva kramazaH prApta thayA vinA ja 4 thA vagere guNasthAnanI prApti thaI jAya tathApi sAmAnyataH krama pramANe ema kahI zakAya ke mArgo. nusAritAnA guNAnI prAptipUrvaka samyakatvAdi bhAvAnI prApti thAya. parantu A hakIkatane niyama rUpa mAnI levI joie nahi. mArgonu.bhAvanA 35 guNNA ApaNe pUrve joI gayA. A 35 guNemAM ApaNe evA aneka guNA joyA jemAM sAMsArika vyavahAra-kauTuMbika-STi paNa jaNAtI hoya. have ApaNe viratidhanI pUrvabhUmikArUpa zrAvakanA 21 guthre jovA che. A 21 ya guNA vyaktigata che ane sAMsArika vyavahArane anulakSIne nathI. mArgonu.bhAvanA 35 guNNA vyavahArabuddhi kare che ane zrAvakanA 21 guNa vyavahArazuddhi sAthe viratidhamanA bIjane ceAgya AtmAnI bhUmi taiyAra kare che. laukika vyavahArazuddhi vinA AtmazuddhinI lAkottara sAdhanAne ceAgya bhUmi taiyAra thatI nathI. mATe prathama mArgonu.bhAvanA guNAnu jIvana ane tyAra pachI viratidhamanI bhUmikArUpa 21 guNenuM jIvana Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caTha guNasthAna 167. pra. A 21 guNe kyA guNasthAne hoya ? u. A praznane uttara ApavA pUrve e vAta samajI levI joIe ke A 21 guNe dharmanI-viratidharmanI cegyatA mATenA che. dezaviratidhara-pa mAM guNasthAnane svAmI, sarvaviratidhara 6 ThThA vagere gu. sthA. ne svAma-A be jema dhama che tema avirata samyagdaSTi- 4thA gusthAne svAmI paNa bAhya tyAga-tapAdi karavAthI dhamI che. AmAM pa mA guNasthAnane viratidharma e gRhasthane vizeSa dharma kahevAya che. 6 ThThA gu sthA. ne sarvaviratidharma e muni-dharma che, jyAre 4 thA guNasthAne rahelA samyagdaSTine jina-pUjA, dezanA-zravaNa, navakArazI vagere vrata-paccakhANane tene dharma e gRhasthane sAmAnya dharma che. Ama 3 prakAranA dharma thayA. avirati zrAvakadharma - virati zrAvakadharma - sarvavirati sAdhudharma. gRhasthane sAmAnyadharma - gRhasthane vizeSa dharma - sAdhudharma (4thuM gu. sthA) (5 muM gu. sthA) (6 huM gu. sthA) A 3ya prakAranA dharmanI egyatA mATe 21 guNe kahyA che. jema eka ja dIvAla upara zreSTha zreSThatara-zreSThatama citra derI zakAya che tema 21 guNethI 3 ya prakAranI gyatAne pAra pAka thatAM 3 ya prakAranuM jIvana prApta thaI zake che. - dharmasaMgrahanA A vacana uparathI ema kahI zakAya ke 21 guNe aviratazrAvaka jIvananI prApti mATe paNa hoI zake che eTale avirata samyagdaSTinA 4 thA guNasthAnathI A guNane sadbhAva heya. pra. 21 ya guNenI siddhi thAya te uparokta 3 mAMthI game te dharma prApta thaI zake ke ochA guNa paNa cAle ? u, je AtmA 21 ya guNayukta heya te uparokta dharmanI prApti mATe uttama gaNAya, 21 mAMthI 15-16 guNovALe paNa bhAganA guNavALa) hoya te te dharmagyatAmAM madhyamapAtra gaNAya Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 cauda guNasthAne ane 21 mAMthI 10-11 (aDadhA) guNavALe heya te jaghanyapAtra gaNAya. jenAmAM 10-11 guNa paNa na hoya te dharmagya gaNAya nahi. A pramANe dharmaratna-prakaraNamAM kahyuM che. * zrAvakanA ra1 guNe : (guNa guNane kathaMcit abheda che mATe ahIM guNene nirdeza karyo che.) 1. azudra - utAvaLIye ane chIchare nahi kintu udAradhIra-gaMbhIra. 2. rUpavAna :- pAMce ya indriyotha pUrNa-beDarahita paripUrNa agopAMgavALuM ane sundara zarIra jene heya te rUpavAna kahevAya. 3. prakRtisaumya - ravabhAvathI ja pApakarma nahi karanAre. 4. kapriya - niMdA, jugAra, zikAra vagere zAstrokta lekaviruddha kAryone nahi karanAra-sadAcArI. 5. aphera - prazasta cittavALo, kaSAyanA kaleza vinAne prasanna cittavALA. 6. bharU :- alaka-paralokanAM duHkhe ane apayazathI DaranAro. 7. azaTha - vizvAsanuM pAtra, koIne nahi ThaganAre, prazaMsAne rogya. 8. sudAkSiNya - bIjAnI prArthanAne bhaMga nahi karatAM svakArya cheDIne paNa tenuM kArya karanAre. 9. lajajALu :- agya kAryo karatAM lajajA pAmanAra ane aMgIkRta kAryane pUrNa karanAre. 10. dayALa -duHkha, dAridro vagere prANa pratyenA dayAnA pariNAmavALe. 11. madhyastha-saumyadakiTa - rAgadveSarahita levAthI yathAsthita vastutatvane vicAra arthAt heya-upAdeyamAM vivekavALe. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 169 12. guNarAgI -guNa-guNane pakSapAta karanAra, nirguNanI upekSA karanAra, prAptaguNanI rakSAmAM tathA navA guNanI prAptimAM ughamavaMta. 13. satkathaka:dharmakathAnI rucivALe ane vikathAmAM arucivALe. 14. surakSayukta :- AjJAMkita, dharma, sadAcArI ane dharmakAryomAM sahAyaka parivAravALe. 15. sudIrghadaza :- sUphamavicArapUrvaka jenuM pariNAma sundara jaNAya tevAM kArya karanAra, 16. vizeSajJa -pakSapAta vinA varatunA guNadeSane samajanAre. 17. vRddhAnuga :- nAnA ke moTA zuddha pariNata buddhivALA heya te sAcA vRddha kahevAya. tevA puruSonI sevA karanAra ane temanI zikhAmaNane anusaranAre. 18. vinIta :- mokSanuM mULa vinaya che ema samajI adhika - guNIne vinaya karanAre. 19. kRtajJa :- bIjAe karelA upakArane nahi visaratAM pratyu - pakAranI bhAvanAvALe. 20. parahitArthakArI :- niHsvArtha pApakArakaraNa svabhAvavALe. * (dAkSiNya guNavALe prArthanA karanAra pratye upakAra kare che jyAre A pa-prArthanA vinA svabhAvathI ja parahitarata hoya che.) 21. labdhalakSya - catura, dharmavyavahArane jaladI samajanAre. avirata zrAvaka-dharmane adhikArI keNuM ? avirata zrAvaka-dharmanA adhikArI jIva (4 thA guNasthAnavALA) : zrAvakadharma vidhiprakaraNanI 4 thI 7 mI gAthAmAM bhagavAna haribhadra' sUrijI mahArAjAe aviratazrAvaka (4 thA gusthAne zrAvaka) jIvanA - adhikArI jIvanAM 3 lakSaNa batAvyAM che. 1. atha, 2. samartha, 3. zAstraaniSiddha. arthI : vinayavAna, ApameLe sAme Avele, dharmajijJAsu. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 samaya :- dhama dhIra, dhanilaya-dhama sthira. zAstra tra--aniSiddha :- 1. bahumAna, 2. vidhitatparatA, 3.aucityavAna co gurusthAna (1) bahumAnayukta : dha kathApriya, niMdAnuM zravaNa nahi karate, nirdekanI dayA ciMtavatA, tattvamAM mananI ekAgratAvALA ane tattvane tIvra jijJAsu. (2) vidhitatpara :- guruvinayakArI, kAle kriyAkArI, cita AsanasevI. yukta svaravALA ane stropayAvALA pradhI dharmakriyAmAM AdaravALA. (3) aucityavAna :-aAkapriya, aniMdita kriyAkArI, ApattimAM dIya rAkhanArA, yathAzakti tyAgavALA, labdhalakSya ityAdi aucityane jALavatA. AvI gyatAvALAne teozrIe aviratazrAvakadhama adhikArI jaNAvyA che. virata zrAvadhamanI yAgyatA : e ja granthanI khIjI gAthAmAM teozrIe virata- zrAvakadharma nI ceAgyatAo khatAvI che. tyAM teozrIe kahyuM che ke, (1) je AtmAne samyagdarzana Adi guNa prApta thayA hoya. ane je nitya gurumukhe jinavANInuM zravaNu karatA hAya zrAvakajIvananI uttama samAcArIne sAMbhaLatA hoya te sAcA virata zrAvaka kahevAya. vaLI ati tIvra kramanA hrAsa thatAM jinavANIne je upayogapU ka sAMbhaLe te utkRSTa zrAvaka kahevAya. TUMkamAM zrAvaka zabdane ghaTatA asAdhAraNa guNe jenAmAM hoya te ja virata zrAvakadhama nA adhikArI anI zake che. A ja rIte sAdhudhamanI cegyatA paNa anyatra jaNAvela che. parantu ApaNe te vicAra AgaLa upara karazuM. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17* cauda guNasthAna pra. 4thA guNasthAnA avirata samyagyadRSTine tame avirata zrAvaka kema kahe che ? zrAvaka te dezavirata ja hoya. ane te avazya pAMcame guNasthAne ja heya. je jIva avirata che te te zrAvaka hoI zake ja nahi, ane je zrAvaka hoya te tene avirata kahevAya nahi. chatAM. avirata-zrAvaka-dharma evuM dharmanuM virodhAbhAsI vizeSaNa kema ApyuM che? u. 5 mA guNasthAnakanI dezavirati zrAvakanI kakSAne kheMcI : lAvanAra 4thA guNasthAnanI jinapUjA, vrata-pacca. rUpa dravyaviratinI kriyAo bane che mATe tevI kriyAo karanAra 4 thA guNasthAnanA avirata samyagdaSTine zrAvaka kahI zakAya. A hakIkata vyavahAranayathI kAraNamAM kAryopacAra karIne samajavI. AthI ja dharma saMgrahakAre kahyuM che ke samyakatvane aMgIkAra karanAre zarUAtathI ja samyakatvanI zuddhi, mATe ane viratinA abhyAsa mATe dharmAnuSThAne karavAM joIe. zrAddhavidhi granthanI TIkAmAM paNa pU ratnazekharasUrijI mahArAjAe, A saMbaMdhamAM kahyuM che ke "AtmAe (1) mithyAtvanA kAryone tyajI devA joIe, (2) pratidina trikALa jinapUjAdi-chevaTe ekavAra paNa jinapUjAdi karavAM ane devavaMdana-caityavaMdana karavuM, (3) ja. thI ekavAra paNa guru pAse jaIne dvAdazAvartAdi vaMdana karavuM. gurune cega na maLe te paNa temane nAme ccAra karIne ja bhAvavandana. karavuM. (4) vaLI aSADha mAsImAM raja ane zeSakALamAM pAMca parvatithie thAzakti aSTaprakArI jinapUjA karavI ityAdidevaguru-saMbaMdhita aneka dharmAnuSThAna karavAnuM kahyuM che. te sivAya navapadajI. vagere nimittane kAusagga, ochAmAM ochA 300 kane svAdhyAya ja. thI, namukkAra sahita pakhANa, sAMje cauvihArAdinuM paccakhANapratikramaNa sAmAyika vagere svazakti anusAra karavAne niyama karavAnuM jaNAvela che. A rIte 4 thA guNasthAne avirata samyagadaSTi (zrAvaka)ne viratidharmane abhyAsa karavAnuM vidhAna karyuM che. pra. viratinA pariNAma vinA ja paccakhANa pratikramaNa vagere virati-kAryo karavAnuM kahevAmAM Ave te pachI guNasthAnanI maryAda vIkanA jaNAvela sAmAyika page sArI Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 17ra kayAM rahe? 4 thA guNasthAne jinapUjA. jinavANIzravaNa vagere bhale hAya paNa vikRtirUpa paccakhkhANa vagere 5 mA guNasthAnanI kriyAe krama sabhave? tema thatAM te avirati gu,sthA.ja kema raheze ? vaLI ja mA vagere guNusthAnanA viratinA adhyavasAya te te te karmonA kSayA-kSApazamAdirzI pragaTe che te adhyavasAya (bhAva) zuM auyika bhAvanI ApaNI kriyAethI khe'cAi AvavAnA che? ema kAMi 4 thuM gu.sthAna pasu khanI jaze ? * zAstrakArAe avirati gusthAne viratidhama nI kriyAonA abhyAsarUpe abhAva kahyo nIM. mAtra viratinA yathA adhyavasAyarUpa dhanA tyAM abhAva kahyo che. viratinA pariNAma na hovA chatAM vidhipUrvaka zuddhatAdinuM grahaNa-pAlana karanArAne te kriyAnA abhyAsathI ja viratinA adhyavasAyane prApta karI Ape tevA kSApazamabhAva vagere pragaTI jAya che. ane tethI viratinuM pariNAma paNa pragaTe che. tyAra pachI virati pariNAmapUrvaka karAtI kriyArthI e "piraNAma vadhune vadhu zuddha thatu jAya che. Ama zuddhakriyAthI pariNAma zuddhi ane pariNAmazuddhithI kriyAzuddhi vadhatI jAya che. ahIM piraNAmathI 'patana thatu nathI. mATe kArI audayika kriyA niSphaLa che' evuM kahIMne sabhya kriyAmAM pramAda karavA ucita nathI. yatna karavArthI upara uparanAM guNusthAnAnI prApti paNa sulabha khanI jAya che. bhagavAna habhidrasUrijI mahArAjAe paNa pacAzakajI prakaraNanA prathama paMcAzakamAM kahyuM che ke, "zurunI pAse zruta-dharmAdinuM grahaNu karavuM, samyaktva tathA vratAdinuM dravyarthI grahaNa karyAM bAda tenI kriyA- AmAM yatna karavAthI samyakatyAdi pariNAma na pragaTayA hoya tene te -pariNAma vadhu zuddha thAya che. samyaktvabhAvane ke vikRti-pariNAmane zakanAruM mAhanIyakama sApakramI hAya che eTale ke yatna karavAthI nAza pAme tevu... hAya che. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 coda, guNasthAna je te kriyAdine yatna karavAmAM na Ave te te azubhakarmone udaya thaI jatAM samyakatvAdi uccAratAM je zubha pariNAma hoya te ya naSTa thaI jAya che. ka, samyakatvane ke viratinuM pariNAma pragaTayA vinA tenuM grahaNa thAya zI rIte? u. gudinA vege thayelA zastrazravaNAdi bAhya nimittothI jIva. te te pariNAma vinAne levA chatAM samyaktva ke vratAdinuM grahaNa kare che. AgamamAM paNa kahyuM che ke, "bhava cakamAM jIva dravyathI anaMtIvAra zrAvakAdipaNuM prApta karyuM che. A uparathI ema kahevAya ke pariNAma vinA paNa te vratAdinuM grahaNa thaI zake che. pachI vidhipUrvaka te. vratAdinuM pAlana karavAmAM Ave te te te AvAraka karmane kSayapa thaI jatAM pariNAma pragaTI jAya che. Ama kriyA karavAthI achatAM pariNAma paNa pragaTI zake che ane te yatna na karavAthI prApta pariNAme, paNa naSTa thAya che mATe grahaNa karelA samyakRtva ke aNuvratAdinuM nitya smaraNa karavuM joIe. aMgIta samyaktvAdinuM bahumAna karavuM joIe. tenA pratipakSI mithyAtvAdinuM heya rUpe cintana karavuM joIe. ane prApta karelA dravya guNasthAnathI uparanA guNasthAnanI prApti mATe talapavuM jAIe. bhagavAna haribhadrasUrijI mahArAjAe paNa samyaktvAdinA pariNAma na hovA chatAM guru pAse samyaktvAdine svIkAra karavAnuM jaNAvyuM che.. saghaLI kriyAmAM abhyAsathI ja kuzaLatA pragaTe che. laukika-vyavahAramAM paNa A bAbata sarvAnubhAvasiddha che. zAstramAM kahyuM che ke, "jIva A janmamAM guNa ke deSane je je abhyAsa kare che, te te abhyAsanA yoge paralekamAM te tevA tevA guNe ke. dene prApta kare che." ApaNe pUrve jeyuM ke 12 vratamAMthI ekAda vratanuM paNa pAlana hoya te ja te samyaktvI AtmA dezavirata zrAvaka kahevAya che, temanAmAM. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 cauda guNasthAna * eka pazu vratanA pAlana vinAnA jinapUjA navakArazI, paccakkhANupratikramaNAdi karatA zrAvaka 4thA guNasthAnanA avirata zrAvaka kahevAya che. upadrezaratnAkara granthamAM pU. munisundarasUrIzvarajI mahArAjAe te kahyu che ke, "12mAMthI 1 pazu vratanA pAlana vinAnA samyaktvI (ke maMdamithyAtvI) AtmA navakArazI pacca. vagere kare te paNa zrAvaka na kahevAya kema ke e te zrAvakAbhAsa che. kema ke vastutaH tene zrAvakadhama hajI pariNamyA nathI." pra. dhama sagraha granthanI 21 mI gAthAnI TIkAmAM kahyu che ke, samyagdazananA pariNAma thayA vinA tratAdi grahaNa karavAthI tenuM sAcuM phaLa prApta thatuM nathI, mATe samyaktva vinA vrate laI zakAya nahi.' vaLI tyAM ja hyuM che ke, pralayakALanA agnithI phaLavAna vRkSA paNa namI paDe, khaLI jAya ane bhasmIbhUta thAya tema mithyAtva bhAvathI sa pavitra tratAdi nAza pAme che.' A vAkayo te samyavanA bhAvamAM virati- kriyAne ane mithyAtvabhAvamAM samyakatyAdinI badhI kriyAnA niSedha nathI karatA ? u. A vAkayo nizcayanayanAM che. arthAt prastuta niSedha nizcayanayathI karavAmAM AvyA che. e ja granthakAre AgaLa upara vyavahAranayarthI achatA pariNAme paNa te te gu.sthAnI kriyA karavAnuM vidhAna karyuM" ja che, chatAM te e vAtA bhinna bhinna nayI DhAvAthI paraspara virodhI banatI nathI. hA, e jaMta sAcI che ke te te pariNAma pUrNAMkanA te te vratAdi ja sAcu' phaLa ApI zake che parantu e pariNAma lAvavA mATe abhyAsa dArUpe te te tenu pAlana to karavu' ja rahyuM. te abhyAsarthI pariNAma prApta thAya eTale pariNAmapUrNAMkanA te vratAdi banI jatAM muktinuM sAcu phaLa ApanArA ane. bhAvazrAvakanAM lakSaNo 5, 4 thA gurusthAne rahelA pratikramaNa-paccakhkhANu vagere karatA samyakattrane paNa tame zrAvaka kahe! che te te zrAvakarUpe ke "bhAva-zravaka rUpe kahA che ? Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 175 u. vyavahAranayathI bhAvazrAvaka rUpe kema ke vyavahAranaya tA zrAvakazabdanI vyutpatti jenAmAM ghaTe tene bhAvazrAvaka mAne che. gurupadezane sAMbhaLe te zrAvaka' e vyutpattie 4 thA gusthAnanA samyakatvo paNa gurupadeza sAMbhaLe mATe bhAva-zrAvaka ja kahevAya. jyAre nizcayanayarthI tA samyavAna nitya gurupar3hazazravaNu karanAra, aNuvratI 5 mA gu.sthAnanA svAmI ja bhAvazrAvaka kahevAya. bhAvazrAvakanA paNa 3 bheda kahyA che. 1. dazanazrAvaka 2. bhAvazrAvaka 3. uttaraguNazrAvaka. have ApaNe 5 mA gurusthAnanA svAmAM dezaviratidha dhara bhAva zrAvakanAM lakSaNA joIe. zAstrakAra bhagavatAe bhAzrAvakanAM 23 lakSaNA khatAvyAM che. jemA 6 kriyAgata lakSaNlRA che ane 17 bhAgavata lakSA che. bhAvazrAvakanI kriyAne uddeztane karAtAM lakSaNA kriyAgata lakSaNa kahevAya, jyAre tenA bhAvane uddezIne karAtAM lakSaNA bhAvagata lakSaNlRA kahevAya. : A lakSaNAnu' vivecana dha ratna prakaraNanA AdhAre ApaNe eizu kriyAgata che lakSaNa : 1. kRtatratakarmAM, 2. zIlavaMta 3. -guNuta, 4. RjUvyavahArI, 5. gurusuzraSaka, 6. pravacanakuzala. 1. kRtavratakarmA :-- A kriyAgata 1 lA lakSaNunA 4 prakAro " paDe che. (1) dhama zravaNeAvata-pAte jenA agIkAra karyAM che te sabhyakavatratAdi guNNAnu" ane je tratAnA aMgIkAra have karavAnA che te vratAnuM varNana vinaya bahumAna pUrNAMka ha Mmeza gItA guru pAsethI sAMbhaLe. (2) jANakAra-vratAdinA bheda, bhAMgA, aticArAdinA jANu, (3) vratagrAhaka-te vratAdine taiva-guru sAkhe yAvajjujInna mATe "ke maryAdita kALa mATe uccaranArA. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 cauda guNasthAna (4) vratapAlaka-regAdinA ke devAdi upasarganA prasaMge paNa sattvathI calAyamAna na thaI sthiratApUrvaka vratane saMpUrNapaNe pALanAre. 2. zIlavaMta :-sadAcArI. A lakSaNunA 6 avAktara prakAra paDe che. (1) AyAtanasevI-jyAM dhamajanene saMbaMdha thAya te upAzrayAdi AyAtana kahevAya. AvA sthAne mAM vadhu samaya rahenAra ane. AnAthI viruddha anAyatanane varjanAre. () niSkAraNa paragRha-agamana: sudarzana zeThane niSkAraNa paragRhagamana karavAthI kalaMka lAgyuM hatuM. mATe bhAvaAvaka kAraNa. vinA pagRhamAM na jAya. (3) ubhaTaveSatyAgI-dhamAM zAnta prakRtivALa hoya tethI te ubhaTaveSa na pahere." e siddhAnta bAMdhIne bhAvazrAvaka pitAnA sthAnadezakulanA AcArane ucita piSiAka pahere. (4) asatyavacanatyAgI- kAmavikArajanaka zabda ke gALo. vagere asabhya zabda te na bele. (5) bAlakrIDAvajaMka : ajJAnIne ghaTe tevI jugAra vagere. anarthadaMDanA kAraNabhUta banatI kriyAo nahi karanAre. (6) miSTabhASikAryakara- nekare vagere pAsethI mIThAM vacanathI kAma lenAre. 3. guNavaMta : A lakSaNe pAMca prakAranAM che. (1) svAdhyAyamI - vairAgyanA kAraNabhUta vacanAdi svAdhyAyamAM. pramAda nahi sevanAre. (2) kidhamI tapa- niyama-vaMdanAdi jinekta kriyAmAM udyamI rahenAro. (3) vinaye ghamI ; guNiyalane ke vaDIle vagerene-UbhA thavuMAsana ApavuM, vagere vinaya karanAro. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna (4) saga abhinivezI :- sakAya mAM guru-vacana mAnya karanArI, asatya samajAtAM satyane svIkAranArA. (5) jinavacana rucivALA :- dha zravaNu vinA samyakSa nirmALa na thAya.' evI mAnyatApUrvaka hameza dhama zravaNu karanArA. 4. Rju zuddha vyavahArI; bhAvazrAvakanAM kriyAgata 4 lakSaNanA 4 prakAra che. (1) yathA khelanArA niSkapaTabhAve spaSTa satyavaktA. (2) avaMcaka kriyAvALA bIjAne ThagavAnA uddezathI kAi paNa kAma nahi karanArA. - - paDe che. 177 (3) bhAni apAyanivedyaka anya ceAgya jIvane sAMsArika sukhabhAgathI nIpajanArAM kruti duHkhAnI samajaNa ApI temane te sukhabhAganA tyAga karavAnA mAge vALavAnA yatna karanArA. kAgraha vinAne jharu DI daIne - (4) niSkapaTa maitrIvALA - ceAgya chavA sAthe niHsvAtha bhAve . zuddha maitrI karanArA. mAyA-asatyAdi stra-parane ahita karanArA hAya che mATe tenA tyAgavALA A 4 ya prakArane bhAvazrAvaka seve che. 5. gurusuzrUSaka : gurusevAkArI-A lakSaNunA paNa cAra prakAra (1) sevAkArI - gurune jJAnAnAdimAM vighna na thAya tema, temanI IcchAnusAra anukULatA jALavIne svayaM sevA karanArA. (2) sevAkAraka gurunA upakAra AdinA varNana dvArA anya jIvAmAM guru-khahumAna pedA karI temanA dvArA gurunI sevA karAvanArA. (3) auSadhAkriprApyaka svayaM athavA anya dvArA jarUra paDe tyAre gurune auSadhAdi ApanAro. cau. gu. 12 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 coda guNasthAna (4) IchAnusArI - nitya gurubahumAnapUrvaka temanI IcchAne anusaranAro, yadyapi mAtA-pitAdi paNa guru kahyA che tathApi ahIM dharmagurune adhikAra hovAthI AcArya bhagavaMtAdi dharmagurune lIdhA che. 6. pravacanakuzala siddhAnta samajavAmAM kuzala. A lakSaNanA cha prakAra paDe che. (1) sUtrakuzala :- je kALe zrAvakane ucita je je mULasUtro bhaNavAne adhikAra hoya te sUtrone guru pAse vidhipUrvaka bhaNele. (2) arthakuzala - gItArtha saMvigna guru pAse sUtronAM vyAkhyAne sAMbhaLIne sUvArthajJAnamAM nipuNa bane. (3-4) utsarga:- apavAda kuzala - utsarga eTale sarvasAmAnya mukhya mArga ane apavAda eTale tathAvidha jIvane uddezIne puSTAlaMbanane kAraNika mArga. A be mArgamAM pravINa heya te zrAvaka kevaLa utsarga ke apavAdane nahi sevatAM, jyAre kAraNa na hoya tyAre utsargamArge cAle ane dravya-kSetrAdi tathAvidha kAraNa upasthita thatAM apavAdanuM AlaMbana laIne paNa pitAnA dAnAdi dharmo ke gratAdinuM pAlana kare. dA. ta. sAdhune utsargamArge nirdoSa AhArAdi vaherAvavAmAM zrAvakane ghaNe lAbha kahyo che mATe te nirdoSa ja vaherAve, paNa sAdhune mAMdagI hoya ke AhArAdi durlabha hoya, tevA prasaMgomAM AghAkamAM Adi deSita vAparavAnuM paNa vidhAna che, ema jANatuM hevAthI tevA samaye deSita AhAradi paNa vaherAve. te vakhate deSita kema vahorAvAya ? e vicAra na kare. (5) bhAvakuzala :- vidhisaha dharmAnuSThAna karavAmAM kuzala svayaM vidhimAM AdaravA, vidhianuSThAna karanArAnuM bahumAna karanAro ane sAmagrInA abhAve pite vidhipUrvaka na karI zake te paNa vidhipUrvaka karavAnA manorathavALa. vidhimArga (jinAjJA)ne pakSapAtI. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 179 (6) vyavahArakuzala : gItArtha puruSoe calAvelA dharmavyavahAramAM kuzala arthAt dezakALAdinI apekSAe lAbha-hAni ke vadhu lAbha-ochuM nukasAna vagere gurulAghavane samajanAre. A rIte 6 prakAre pravINa zrAvakane pravacanakuzala kahyo che. bhAvazrAvakanAM bhAvagata 17 lakSaNe : bhAvazrAvakanI kriyAne uddezIne tenAM (kriyAgata) 6 lakSaNa kahyAM. have bhAvagata 17 lakSaNe joIe. 1. strI-parAdhInatA mukta : anarthanA ghara samI, durgatinA dvArA rUpa strIne jANa bhAvazrAvaka strIne parAdhIna na hoya. 2. Indriya-parAdhInatAmukta : svabhAvathI ja ghaDA jevI -capala pAMca indriye durgatinA mArge AtmAne tANa jAya che ema samajatA bhAvazrAvaka Indriyone gulAma na hoya kintu jJAnAdi baLathI tene nigraha karanAre heya. 3. dhana-lebhatyAgI : "dhana-kahevAya che artha, paNa kare che anartha. tene meLavavAne yatna eTale kaleza-kaMkAsa ane durgati meLavavAne yatna. antata: asAra." AvuM samajate bhAvazrAvaka dhana meLavavAne lebha na kare, paNa saMteSa rahe ane puNyane maLelI tamIne paNa dAnAdi mArge vApare. 4. saMsArathI udAsIna : "svarUpataH duonI khANa sAme saMsAra. jeNe tene pakSapAta karyo teoe ati kaDavA vipAke joyA." " viDaMbanAmaya saMsAra jANIne tenA kAryomAM bhAvazrAvaka AnaMda na mANe kintu udAsa rahe. 5. anAsakta : viyene apAtamadhura ane vipAkakaTu jANe. tene bhaktA dIrghakALa sudhI duHkhI thAya ema jANIne bhAvazrAvaka e viSaya-bhegomAM Azakta na thAya, 6. apAraMbhI : jIvananirvAha na thAya eTale AraMbha kare paDe te ya dubhAtA dile zakya eTale zeDe ja AraMbha kare. tIvra Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 coda guNasthAna AraMbhavALAM kAryo te Icache paNa nahi. AraMbha-mukta banelA bIjA dhamI jInI prazaMsA kare. tema ja sarva jI tarapha dayALu hovAthI gRhasthAvAsamAM paNa AraMbhene vahelAmAM vahelI take tajavAnI bhAvanA se. 7. kArAgAra same gRhasthAvAsa : cAritrya mahakarmAnA udaye gharavAsa na cheDe te paNa te karmonA AvaraNane khaseDavA mATe zuddhazrAvakadharma pALe. gRhasthAvAsane kArAgAra same mAne. evA kArAgAramAM puNyadaye game teTaluM sukha maLe te ya kArAgAranuM. e tene na game. karmarAjanI najarakedamAM rahIne sukha bhegavavAnuM tene jarA ya ruce nahi, 8. samyaktvI : jina-vacananI avihaDa zraddhAvALo ene ja atha paramaartha mAne. bAkI badhuM julamagAra mAne. jaina-dhamanI zebhA vadhe tevI prabhAvanA kare, guru-bhakti kare. ane nirmaLa samyaktvanuM pAlana kare, cintAmaNiratnane paNa A samyaktva ratna pAse tuccha mAne. 9. lekaherItyAgI : gADariyA pravAhe cAlatA gatAnugatika lekanuM svarUpa samaje ane tethI lakasaMjJAne tyAga karI dareka kAryamAM dauryapUrvaka sUma buddhithI vicArIne jema vizeSa lAbha thAya tema vartavA Icche. (chatAM lekamAM dharma-hIlanA na thAya tenI kALajI rAkhe.) 10. jenAgamapakSapAtI : parakamAM sukhI karanAra jinAgama sivAya kaMI ja nathI ema mAnate bhAvazrAvaka dareka kAryamAM jinAjJAnuM pAlana karavA pUrNa bhAvanA rAkhe. 11. dAnAdi dhama_evI : Avaka-jAvaka ane zarIrabaLa, vagerene vicAra karI, zaktine gopavyA vinA jema uttarottara vadhu thaI zake tema dAnAdi dharmonI ArAdhanA kare. 12. dharmakriyAkArI: cintAmaNiratna samAM durlabha ane ekAnta hitakara dharmAnuSThAna karavAne avasara pAmI niraticAra-- paNa te dharmonuM ArAdhana kare. ajJAnI mANase tenI hAMsI kare te. tenI upekSA karIne mahAkalyANakArI dharmAnuSThAnenuM punaH punaH sevana kare, Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cI: guNasthAna 13. ma duSAya : zarIrane TakAvavA pUratA jarUrI dhana-AhArasvajana-ghara Adi sasAragata padArthone mAnIne tenI upara rAga-dveSa na kare; puNyayeAge badhuM sAru maLe te ya temAM AnaMda na mAne ane pApakama yAge kharAba ke ochuM maLe teA ya manathI dIna na bane. arthAt sukhamAM lInatA na pAme, duHkhamAM dInatA na anubhave. dhyeyamAM samatA seve. 14. kedAgraha-tyAgI : upazamane ja dharmanA sAra mAnatA. AtmahitAthI bhAvazrAvaka dha viSayamAM rAga--dveSathI durAgraha na kare. pazu sa viSayamAM te durAgraha cheDe. satyane AgraDI ane. madhyastha rahe, paNa peAtAnu ja sAcu" ema na mAne. 11 15. svajanAdi saMbadhanA svarUpajJAtA : saghaLA padArtho kSaNu-bhaMgura che, anitya che. ema samajate dhana-svajana vagerenA khAdya samaMdha rAkhavA chatAM tene AtmAthI para mAne. 16. viSaya-bhAga svarUpajJAtA : bhAvazrAvaka sauMsAranA viSayAnA bhAgasukhI virakta banelA hoya che. pAMce ya indriyAnA bhAge game teTalA bhAgavavA chatAM kadI tRpti thavAnI ja nathI, vAsanAnI tRpti karavA dvArA vAsanAne zamAvavA, eka vAra paNa viSaya- saMcAga karatA AtmA jIvaleNa bhUla karI daine potAnI jAtane drutinA dvAre dhakelI de che. kema ke viSaya-bhAgathI tRpta na thatAM te vadhu paDatA atRpta thatA jAya che." AvI dRDha mAnyatAne lIdhe bhAvazrAvaka svArthI viSaya-bhAga jarattA narthI. mAtra khIjAonu dAkSiNyatAI bhAgave te ya svayaM te mAgAne asAra mAne, temAM AnaMda na mAne, tIvra Asakti na kare. 17, nisagRhasthajIvana : gRhasthajIvanane Aje kAle Du" evI saMsAratyAganI tIvra bhAvanApUrvaka jyAM sudhI saMsAramAM rahevu' paDe tyAM sudhI rahe paNa e gharavAsane pArakI veTha rUpa mAnI vezyAnI mAphaka hRdayanA prema vinA ane sabhALe. Du Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna ahI bhAvazrAvakanAM bhAgavata 17 lakSaNanuM vivecana pUgu thAya che. zrI ceogazAstranA 3jA prakAzanA 19 mA zleAkamAM mahAzrAvakanu lakSaNu karatAM kahyuM che ke vratadhArI bhaktipUrvaka sAta kSetramAM 182 1 2 3 4 ma 7 (jinamaMdira, mUtti, jinAgama, sAdhu, sAdhvI, zrAvaka zrAvikA) tathA dayArthI ati dIna-du:khIomAM peAtAnA dhanane vAparatA zrAvaka mahAzrAvaka kahevAya che. zrAvaka ane mahAzrAvakanA bheda : pra. zrAvaka ane mahAzrAvakamAM phera zuM che ? u, zrAvakadhamanI karaNI karatAM avirata samyagdaSTine paNa zrAvaka kahevAya che tema eka-be-traNa vagere vratane dhAraNa karate dezavirata zrAvaka paNa zrAvaka kahevAya che; jyAre niraticArapaNe 12 ya vratanuM pAlana karatA zrAvaka mahAzrAvaka kahevAya che. karyu che ke, jene samya. jInAdi prApta thayAM hoya ane je sAdhupuruSenA mukhe zrAvakanAM kabyA vagere rUpa uttama samAcArInu nitya zravaNu kare te zrAvaka kahevAya. athavA nirukta artha mujakha padArthonA ciMtanathI peAtAnI zraddhAne daDha kare (zrA) haMmezAM supAtramAM dAna vA (va) ane uttama muninI sevAthI pApane vikhera che (ka) tene zrAvaka kahevAya che. jyAre saghaLAM tenuM niraticAra pAlana karanArA, 7 ya kSetramAM nimmULa bhaktiI dhana kharcavAthI jainadarzananA prabhAvaka banelA, ane dIna du:khau emAM paNa atyanta kRpAvaMta hAya-te mahAzrAvaka kahevAya che. 5 mA guNusthAnanuM zrAvakapaNuM ke mahAzrAvakapaNuM je 12 vratArthI prApta thAya che te tratAnuM svarUpa ApaNe joI laIe. 12 tratAmAM-5 aNuvrata, 3 guNuvrata, ane 4 zikSAvrata kahevAya che. hiMsA-z2aDa-cArI-abrahma ane parigraha e pAMca pApAnA sthULathI tyAga karavArUpa pAMca aNuvrata che. arthAt A pAMca (sAvadyo)nI sthULI virati te pAMca aNuvrate che. arthAt sthULathI pApA Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 183 ahiMsA-satya- asteya- brahmacarya ane aparigraha nAmanA pAMca aNuvrata kahyA che. aNuvrata eTale sAdhunA mahAvratanI apekSAe nAnAM vrata athavA sAdhunA moTA guNasthAnanI apekSAe 5 muM guNasthAna nAnuM che mATe tenA vrate paNa nAnA-vrata aNuvrata kahevAya. athavA A aNu eTale anu. anu = pazcAt - pachIthI-upadezaka gurugya AtmAne prathama te mahAtra uccAravArUpa sarvavirati sAdhujIvananA svIkArane ja upadeza Ape. tyAra pachI je upadezakane ema lAge ke, "sarvavirati svIkAravAmAM te vyakti asamartha che" te pachI (sana) tene sthaLaviratirUpa zrAvakadharmanI vAta kare. AthI ja A sthaLaviratirUpa vratane anuvrata" ( anu = pazcAt ) kahevAmAM Ave che. - sarvaviratidharmarUpa mahAvratamAM te mana-vacana-kAyAthI sAva ghaga sevavAnuM, sevaDAvavAnuM ane sevatAnI anumodanA karavAnuM trividha trividha paccakhANa hoya che eTale mahAvratane vividha trividha eka ja bhAgo (vikala5) hoya che. jyAre aNuvatemAM tema nathI. ahIM te "dhividha-trividha vagere cha bhAMgA thAya che. AvazyakasUva niyaMtinI 1557mI gAthAmAM kahyuM che ke sAmAnyataH zrAvake be prakAranA hoya che. eka te abhigrahavALA (AnaMda-kAmadeva) jevA vratadhArI) ane bIjo abhigraha vinAnA (kRSNa zreNika vagere jevA vratarahita.) AmAM abhigrahavALA vratadhArI zrAvaka 7 prakAranA thAya che. jyAre abhigraha vinAnA avirati zrAvaka eka ja prakAranA che. eTale kula 8 (7 + 1) prakAranA zrAvake che. pUrve kahyA mujaba cha bhAgamAMthI game te bhAge aNuvrata uccArI 6 prakAranA tratadhArI zrAvaka thayA. vaLI 3 guNatrata ane 4 zikSAtratarUpa Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 cauda guNasthAna uttara guNane aMgIkAra kare te vratadhArI zrAvakane 7 mi prakAra thAya ane pUrve kahyA mujaba avirata zrAvakane 8 mo prakAra thAya. 6. bhaMga : karavuM- karAvavuM- anumodana- trividha mana-vacana - kAyA - trividha. karavuM, karAvavuM, anumodavuM e 3 (kiyArUpa hevAthI) karaNa kahevAya. ane tenA sAdhanabhUta (Ajaka) mana-vacana-kAyA hovAthI e 3 ne vega kahevAya. 1 lo bhaMga : uttarabhaMga = 1. dvividha-trividha. hiMsAdi karavI nahi, karAvavI nahi--manathI, vacanathI kAyAthI - dvividha trividha ahIM hiMsAdinI anumodanAne tyAga karIte na. kema ke gRhasthane putrAdi parivAra rUpa parigraha hoya che. tenA uparanI 3 prakAramAMnI chevaTe saMvAsAnumati nAmanI anumodanA paNa hoya ja che. te anumodanA paNa dUra thAya tyAre te sarvavirata banI jAya che. (A aMge pUrve vicAra thaI gayela che.) Ama putrAdi parivAra vagere paNa je pA5vRtti kare tenI anumodanA pApanA aniSedharUpa, upabhegarUpe ke sahavAsarUpe paNa lAgI ja jAya che. eTale ke zrAvakane hiMsAdi anamedanAnuM pacca. na havAthI dvividha-trividha pacca. ja hoI zake. kintu trividha- trividha" pacca. na hoya. yadyapi zrI bhagavatIsUtramAM zrAvakane paNa vividha-trividha pacca kahyuM che paraMtu te kaIka ja zrAvakane hovAthI ahIM tenI vivakSA karavAmAM AvI nathI. keI dIkSAbhilASI zrAvakane putrAdinA pAlana mATe gharavAsanI pharaja paDe tyAre te zrAvaka 11 pratimAne aMgIkAra kare te tene trividha-trividha pacca. heI zake che, athavA te kaI zrAvaka svayaMbhUramaNa samudranA mAchalAnA mAMsanuM ke hAthanA dAMta ke cittAnA cAmaDAnuM pacca. kare te te pacca. trividha trividha" hoI zake che. athavA keI gRhastha viziSTa nivRtta avasthAmAM skUla Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna hiMsAdinuM paccakhkhANu kare te trividha bhAMge paccakhkhANamAM salave che. paraMtu kAika zrAvakane ja koi amuka viSayane aMge ja hAvAthI alpa pramANane lIdhe tenI vivakSA karI nathIM. 2 jo bhaMga : dvividha-dvividha uttarabhaga - 3 hi'sAdi pApe karavAM nahiM, karAvavAM nahi. manathI ane vacanathI athavA manathI ane kAyArthI athavA vacanathI ane kAyAthI. dvividha-ekavidha 3 bhaga : uttarabha'ga-3 hiMsAdi pApA karavAM nahi, 4 thA bhaMga : zakatA nathI. ekavidha--trividha athavA "" uttarabhaga-2 hiMsAdi pApa karavAM nahi mana-vacana-kAyAthI ,, karAvavu' nahi. mana-vacana-kAyAthI ahIM' hi'sAdi pApa anumedavu' nahi mana-vacana-kAyA e uttarabhaga na sa`bhave. kema ke zrAvaka anumaidyanA vinA rahI 5 mA bhaga : athavA athavA athavA athavA athavA ekavidha kividha uttarabhaMga-6 hiMsAdi pApa karavuM nahi manI-vacanathI manathI--kAyArthI 19 19 "" manathI athavA vacanathI athavA kAyAthI. "" 19 19 27 77 ', 99 ,, 33 97 ,, 185 karAvavAM vacanathI-kAyAthI 17 "" karAvavu nahi manathI-vacanathI manathI-kAyAthI vacanathI-kAyAthI 77 nahi "" Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14; 6 ThTho bhaMga: uttarabhaMga-6 athavA 3 ,, 333 39 mULabhaMga 2-3 ekavidha-ekavidha hiMsAdi pApa karavuM 32 "" "" 32 (dvividha-trividha) 2-3 2-1 1-3 1-2 1-1 6 mULabhaga AmAMnA koI paNa uccaranAra dezavirata zrAvaka "" 11111 "" 19 2 "97 "" 27 "" "" Ama 6 mULalaga ane 21 uttarabhaMga thayA. uttarabhaga 99 "" "" 97 karAvavu nahi 3 3 nahi "" "" "" co gurusthA manI - vacanathI - kAyArthI manathI - vacanathI kAyArthI - - - 21 uttarabhaga bhAMge pAMcamAMthI kAI paNu aNuvrata. kahevAya che. A rIte 6 bhAMgAthI da prakAranA zrAvaka thayA. A aNuvratAmAM vizeSa guNu utpanna karanArA 3 tratAne guNa vrata kahevAya che ane punaH puna: abhyAsI (zikSArthI) siddha thanArAM. 4 trAne zikSAvrata kahevAya che. A guNuvrata ane zikSAvratane (7 vratane) uttaraguNu kahevAya che. A ya uttaraguNanA ke 7mAMnA ekAda paNa uttaraguNane svIkAra karanAra -7mA prakAranA dezavirata zrAvaka kahevAya che. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna ane jeNe pUrvokta pAMca mUlaguNu (aNutrata) (guNuvrata ane zikSAvrata)mAMthI ekeyanA svIkAra avirata-samyagdaSTinA 8mA prakAranA zrAvaka tarIke A 8 prakAranA 3 prakAra A rIte paDe. 1 lA 6 bhagavALA 187 ke cha uttaraguNu karyo nathI tevA ullekha thAya che. 6 prakAranA zrAvakA mUlaguNavratadhArI che. mATe mUlaguNazrAvaka kahevAya. chamA prakAranA zrAvakA uttaraguNu rUpa vratadhArI che mATe utta guNazrAvaka kahevAya. ane 8 mA prakAranA avirata-sagnanI jIvA uparAkta vratadhArI chatAM dhama dezanAnuM zravaNa kare che mATe temane dvarA nazrAvakakahevAya. A 3 bhAvazrAvaka ja kahevAya. jenAmAM samyakRtva nI tevA madamithyAtvI jIvA ke je jinapUjAdi kare che temane dravyazrAvaka kahevAya. Ama dravya--bhAva bhedathI zrAvako e prakAre athavA abhigraha sahita, abhigraharahita ema be prakAre, mUla-uttaraguNa-danazrAvaka bhedI traNa prakAre, ane 6 bhaMga + uttaraguNa + avirata zrAvakA kahevAya. have 5 aNuvrata + 3 guNuvrata + 4 zikSAvrata ema 12 nAnuM (1) sakSipta svarUpa ane dareka vratamAM saMbhavita (2) pAMca pAMca aticArAnu svarUpa (3) vratanA pAlana, apAlanathI thatu hitAhita. (4) vrata-bhAvanA (5) vratakaraNI joie. = ema 8 prakAra paNu Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 vratasvarUpa-ane aticAre : vratapAlananuM phaLa [13] nAma : pAMca aNuvrata : sthalahiMsA-mRSA-auya - abrA parigraha viramaNuM vrata rUpa. sthUla ahiMsA-satya-asteya-brahmacarya aparigraha, traNa guNavrata : di + pariNAma- bhegapabhega- anarthadaMDa viramaNavrata. cAra zikSAtrata : sAmAyika - dezAvagazika - pauSadhopavAsa atithi saMvibhAga vrata. - pAMca aNuvrata : 1. sthUla hiMsAviramaNavata: niraparAdhI-trasa (e InDiyAda) chane nirapekSa rIte (apekSA vinA) saMkalpapUrvaka hiMsA karavAnA niSedharUpa 1luM aNuvrata che. (1) niraparAdhI bei. Adi nA hADako- cAmaDAM-dAMta vagere (ra) huM mAruM evA saMkalpapUrvaka. (3) kAraNa vinA hiMsA karavAnI virati arthAt e rIte hiMsA nahi karavAnuM vrata karavuM te 1 luM aNuvrata kahevAya che. ahIM (1) niraparAdhI jInI hiMsA tajavAnI kahI ethI aspaSTa thAya che ke aparAdhI jIvenI hiMsA mATe zrAvakane pratibaMdha nathI. () trasajInI hiMsAnA niSedhathI nakakI thAya che ke ekendriya sthAvara onI hiMsAne zrAvakane niSedha thatuM nathI. kema ke te niyama karavA mATe pite asamartha che. mATe. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ coda guNasthAna 189 (3) saMkalpapUrvaka hiMsA nahi karavAnA niyamathI sAbita thAya che ke tene irAdApUrvakanI anubaMdha hiMsAne tyAga thAya che paNa AraMbhathI thatI hiMsAne tyAga tenA niyamamAM AvatuM nathI. mAtra AraMbhajanya hiMsAmAM zrAvake bane teTalI jayaNuM sAcavavI e nizcita thayuM. (4) ane kAraNa vinA (apekSA vinA) hiMsA karavI nahi evA niyamathI nakkI thayuM ke niraparAdhI chatAM kAma na Ape tevA ghoDA vagere niraMkuza-tephAnI pazuonI ke avinIta asadAcArI putrAdi parivAranI vadha baMdhanAdi hiMsA temanA hitane anulakSIne karavI paDe." mATe tene tyAga zrAvakane thaI zakatA nathI ema kahyuM. Ama hovAthI ja utkRSTha zrAvakane paNa 20 mAMthI 1 vase jeTalI. ja jIvadayA paLAya che. jyAre jaghanya keTine sAdhu vIseya vasAnI. jIvadayA pALatA hoya che. A uparathI samajI zakAze ke UMcAmAM UMcI keTine zrAvaka paNa mAtra 1 vasAnI jIvadayA pALI zake che, tethI vadhu te nahi ja. A vAta jenA khyAlamAM AvI jAya te kadApi ema na kahe ke saMsAramAM rahIne paNa utkRSTa keTinuM jIvana pALI zakAya che. mATe sAdhupaNuM levAthI kAMI vizeSa nathI. 20 vasAnI pUrNa jIvadayAmAMthI zrAvaka 15 vasAnI ja jIvadayA kema pALe che te joIe. pUrve ApaNe joyuM ke zrAvaka sthAvara jIvanI dayA pALavAnI pratijJA karatA nathI. sAdhu te trasa ane sthAvara beya jInI dayA pALe che eTale. temane trasanI dayAnA 10 ane sthAvaranI dayAnA 10 ema 20 vasA (vasA eTale Adhunika bhASAmAM "mArkasa- TakA haze ) maLe che. jyAre zrAvakane trasanI dayAnA 10 vasA prApta thAya che. trasanI hiMsA paNa saMkalpapUrvaka thAya che ane saMkalpa vinA AraMbhAdi karatA thaI jAya che. sAdhu te saMkalpathI hiMsA nathI karatA. ane AraMbhAdithI (saMkalpa vinA) paNa nathI karatA. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 cauda guNasthAna jyAre zrAvaka saMkalpapUrvakanI ja hiMsA nathI. karate alpa paNa AraMbhAdi vinA tene jIvana nirvAha zakya nathI. eTale tene hiMsAne saMkalpa na hoya te paNa AraMbhAdimAM trasanI hiMsA thaI ja jAya che. Ama zrAvaka trasa jInI paNa saMkalpapUrvakanI hiMsA ja nathI karate AraMbhamAM te kare che mATe trasanA 10 vasAmAMthI pa dUra thatAM 5 vasAnI dayA ja rahIM. vaLI trasa jIvanI saMka9patha hiMsAnA tyAgarUpa 5 vasAnI dayA paNa te pUrI pALI zakatuM nathI kema ke aparAdhI trasa jIvenI te te zrAvaka saMka9papUrvaka hiMsA kare che eTale aparAdha ane niraparAdha be prakAranA trasa jIvenI saMkalpanA pUrvaka hiMsAmAMthI sAparAdhanI hiMsA te te kare che mATe 5 vasAmAMthI rAA vasA dUra thatAM rA vasAnI ja dayA raha. arthAt zrAvaka niraparAdhI trasa jIvenI saMkalpapUrvaka hiMsA -nakaravAnA rA vasA prApta kare che. paNa hajuya e rA vasAnA aDadhA thaI jAya che. niraparAdhI chAnI hiMsA paNa sakAraNa ane niSkAraNa ema be prakAre hoya che. ghaDA vagere niraparAdho jIva tophAnI hoya che athavA putra asadAcArI hoya te tenA hitanI daSTie te niraparAdhI chatAM tevA kaI kAraNe temane mArapITa karavA vagerenI hiMsA karavI paDe che. eTale niraaparAdhI jIvamAM paNa niSkAraNa niraaparAdhI jIvana te hiMsA karate nathI kintu sakAraNa te niraaparAdha jIvanI paNa hiMsA kare che mATe rAA vasAmAMthI ya aDadhA (1) vasA dUra thatAM zrAvakanI 1 vasAnI ja dayA rahe che. niSkAraNa-saMka9papUrvaka-niraparAdha-trasa- jIvanI hiMsA na karavArUpa 1 vasAnI ja dayA utkRSTa zrAvaka pALI zake che (1 vasAnI dayA eTale rUpiyAmAM eka AnA jeTalI dayA) jyAre sAdhu te vIse vIsa vasAnI pUrNa ahiMsAnA hoya che. arthAta teo sakAraNa ke niSkAraNa, niraparAdhI ke sAparAdhI, saMkalpapUrvaka ke saMka9pa vinA traNa ke sthAvara koI paNa jIvanI hiMsA karatA nathI. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 11 A pahelA vratanA pAMca aticAra : kodhathI (1) vadha kara (mAravuM) (2) baMdhana bAMdhavuM (3) cAmaDIne (upalakSaNathI aMgopAMgane) cheda kara = chaviccheda. (4) ati bhAra upaDAva (5) ane bhUkhyAtarasyA rAkhavA. 1. vadha : lAkaDI vagerethI krodhathI mAravA. jIne hitazikSA ke vinayAdi karAvavA mATe paNa mAravAne prasaMga Ave paNa te sakAraNa hovAthI temAM aticAra lAgatuM nathI. paNe tyAM krodhAdinI tIvratA na hoya. jyAre tIvra kaSAyadayathI kaSAya. vaza thaIne gAya bheMsAdine mAra mAre te 1 lA vratane vadha-aticAra gaNAya che. 2. baMdha : deraDA vagerethI bAMdhavuM te baMdha. ahIM paNa vadha" aticAranA vivecana kahyA mujaba sakAraNa baMdhamAM aticAra nathI. kintu tavakaSAyathI baMdha karavAmAM aticAra che 3. chaviccheda : chavi eTale zarIra athavA cAmaDI. krodhathI koInA kAna- nAka- pUchaDuM vagere chedI nAMkhavA te A vratanA aticAra rUpa che. rogInA aMga kApatA DokaTaro vagerene krodha nathI kintu anubandhadayA che mATe te aticAra rUpa pravRtti na kahevAya. 4. ati bhAravahana : baLada vagere kheMcI ke upADI na zake teTale vadhu bhAra upaDA-va ke kheMcAva. kaI prasaMge nirUpAya thaIne Ama karavuM paDe te te aticAra rUpa nathI kintu krodhane vaza thaI dukhita karavAnI vRttithI ke lebhavaza thaIne tema karavAmAM Ave te te aticAra rU5 che. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 cauda guNasthAna AvazyakasUtranI cUrNi vageremAM kahyuM che ke zakya hoya tyAM sudhI zrAvake potAnA svajanAdi parivArane e vinIta banAva joIe jethI tene kyAre ya krodhathI vadha-baMdhAdi sakAraNa paNa karavAnI. jarUra na paDe. vaLI * zakya hoya te cAkara-UMTa-baLada vagere dvArA, bhADAM vagere karavAne dhaMdhe paNa nahi kara joie, jethI e. saMbaMdhita aticAro lAge ja nahi. 5. bhaktapAnavyavachaMda : krodha ke lebhane vaza thaIne pazu Adine khAvA pIvAnuM na. ApavuM athavA ati alpa ApavuM, bIje Apate hoya tene roka.. A aMtarAya karavAthI atisudhAne lIdhe pazu vagere marI jAya. zrAvakane te AcAra e che ke pote jamavAnA avasare pitAnAM nizrAvartI sarva manuSya-pazu AdinA bhajananI vyavasthA karIne bhojana. karavuM joIe. hA, pazu AdinA gAdinA kAraNe temane bhUkhyAM rAkhavAM paDe. te te atisAra rUpa nathI. aparAdhIne paNa meMethI kahe ke, Aje tane khAvAnuM nahi maLe. paNa chatAM tene bhUkhe te na ja rAkhe. pra. paccakhANa te sthUla hiMsAnA tyAganuM che. vadha baMdhananA tyAganuM pacca ja nathI pachI vadhAdimAM deSa kema? je sthUla hiMsAnA pacca. thaI ja jatuM hoya te te vadhAdi karavAthI vratane bhaga ja. thaI jAya che. tame te vAtane bhaMga na kahetAM vratane aticAra rUpa doSa (vratanI azuddhi) ja kahe che. vaLI sthala hiMsAdinA pacca khANamAM dareka vratanA aticAronA paNa paccakhANuM AvI jatA, hoya te te 12 ja hiMsAdi viramaNadirUpa vrata na rahetAM vadhAdi. viramaNadirUpa aneka bIjAM vrate paNa thaI jaze. Ama thatAM 12 vratane saMkhyA niyama tUTI jaze. eTale vadhAdine sthUla hiMsAdinA viramaNanI pratijJAmAM gaNI zakAya nahi ane tethI pratijJA bahAranA vadhAdi. banatAM koI vadhAdi kare te tene vratabhaMgane doSa na lAga joI e. tema aticAra paNa na lAgavA joIe. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna u. tamArI vAta sAcI che. hiMsA pacaca.mAM sAkSAt rIte vadhAdinA pacca. AvI jatA nathI te paNa hiMsAnA pacca mAM vadha- baMdhAdinA pacca. athapattithI te thaI jAya che, kema ke hiMsAmAM kAraNarUpa vadha-baMdhAdi che. mATe hiMsAnI pratijJA karanAre tenAM kAraNene khAsa tyAga karavo ja paDe. 2. je arthopatti paNa hiMsAnA pacca.mAM vadhAdinA pacca. AvI jAya te vadhAdi karanAre vratane bhaMga ja karyo kahevAya. tame te vrata-bhaMga na kahetAM vratanI azuddhi thavA rU5 aticAra kahe che ? u. vrata be prakAranAM che eka saMtavRttithI ane bIjuM bahivRttithI. e jIvane mArI nAMkhuM" evA vicAra vinA ja mAtra krodhAdi AvezathI jyAre vratanI nirapekSa rIte vadhAdi kare ane te jIva marI na jAya te paNa te jIvanI hiMsA karI kahevAya kema ke "Ama maravAthI te jIva marI jaze te mAro niyama tUTI jaze e khyAla nirdayatAne lIdhe ahiMsA vratadhArIe rAkhyuM nathI. arthAt vratanuM pAlana karavAnI tene kALajI rAkhI nathI eTale aMtavRttithI vratabhaMga thaye kahevAya paraMtu jIva mI nathI gaye" eTale bahivRttithI vrata akhaMDa rahyuM. Ama eka dezathI vratane bhaMga thaye ane eka dezathI vrata akhaMDa rahyuM mATe te pravRttine aticArarUpa gaNAya, paNa vatabhaMgarUpa na gaNAya. jyAM vratane dezathI bhaMga heya ane dezathI pAlana hoya tyAMnI te pravRttine jJAnI puruSe "aticAra kahe che. vadhAdinI pratijJA hiMsAnI pratijJAmAM AvI jAya tethI bArathI adhika vrata-saMkhyA thaI javAnI Apatti UbhI rahetI nathI kema ke niraticArapaNe ahiMsAnuM pAlana karavAmAM vadhAdi thatA nathI mATe vadhAdine nizcayathI samajavuM ke vadhAdi aticAre ja che. athavA te anAga (asAvadhapaNA)thI, sahasAkAra (vagara vicAryuM)thI ke atikrama AdithI je thAya te aticAra samajavA. cau, gu, 13 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 cauda guNasthAna (sahasAkAranuM daSTAnta-jIva ne joIne paga mUkavA gayA paNa paga 1 mUkatAM jIva dekhAye paNa paga ekadama mukAI ja gaye, aTakAvI zakAya nahi. A rIte je hiMsA thAya te sahasAkArathI kahevAya) atikrama : kaI mANasa vratabhaMga thAya tevuM kArya karavA vrata dhAne nimaMtre te vakhate vratadhArI tene inkAra na kare te tene atikrama kahevAya. vyatikrama : te vratadhArI je te kArya karavA taiyAra thAya te te vyatikrama kahevAya. aticAra: krodhathI vadhAdi kare ane hiMsA (mRtyu) na thAya te te aticAra kahevAya. anAcAra : jIvahiMsA thAya te anAcAra kahevAya. trata pAlanathI lAbha, apAlanathI geralAbha : zrI saMdhaprakaraNa, zrAvakatratAdhikAranI 12 mI gAthAmAM kahyuM che ke jIvadayA (1) nirogI zarIra (2) sarvamAnya kare tevuM AjJAnuM aizvarya (3) surUpa (4) niSkalaMka yaza (5) nyAyapArjita dhana (6) nirvikAra yauvana (7) dIrdhAyu (8) apaMcaka parivAra (9) vinIta putra vagerenAM uttama sukha prApta thAya che. jIvadayA nahi pALanArane (1) pAMgaLApaNuM, ThaMDApaNuM; keDhiyApaNuM vagere mahArogo (2) svajanAdi viga (3) zeka (4) apUrNa Ayu (akALa mRtyu) (5) duHkha (6) durbhAgatA vagere mahAduHkha prApta thAya che. vatabhAvanA ? ahe ! te vandanIya mahAtmAone dhanya che, jemaNe mana-vacana ane kAyAnA trikaraNagathI sarvajInI hiMsAnA - tyAga karI dIdhuM che! jyAre e dhanyAtidhanya avasthAne huM pAmIza aaN kyAre samagra jIvalekamAM amAri-paTala bajAvIza ! (AtmA-prabaMdha granthanA lokone bhAvArtha) Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna vrata-karI : (1) dhAnya, zAkabhAjI vageremAM jIvarakSAnA khyAla rAkhavA. (2) iyaLa vagere zAka sudhAratAM nIkaLe te tene evA sthAne mUkaryo, jayAM kaiAi jIva tene upadrava na kare. (3) mAMkaDe vagere jIvAnI paNa rakSA karavI. (4) vAsaNa vagere joine vAparavA. (5) cUlA vagere pujyA-pramAyeM vinA vAparavA nahi. (6) cAmAsAmAM kolasA cALIne vAparavA. (7) lIphUga na thAya te mATe pahelethI ja sAvadhAnI rAkhavI. (8) DI.DI.TI. vagere hiMsaka drabyAnA kadI upayAga karavA nahi. (vizeSa danaratnaratnAkaramAMthI joI levu.) bIjuM, sthUla mRSAvAda viramaNavrata : (1) vratasvarUpa-pAMca prakAra : 1. kanyAlIka 2. gavAlIka 3. bhUmi alIka 4. thApaNa oLavavI 5. khATI sAkSI pUravI. A pAMca prakAranI asatyathI aTakavu. (tenA tyAga karavA) tene bIjuM sthUla mRSAvAda viramaNavrata kahyuM che. 195 A pAMca prakAranAM asatya vacanA atiduSTa adhyavasAyathI khelAya che, mATe tene mATAM-sthUla asatya kahyAM che. 1. kanyAlIka : rAga-dveSAdithI kanyAnA saMbaMdhamAM asatya elavu. durAcAriNI ke sadAcAriNI ke sadAcAriNIne durAcAraNI kahevI. ahI kanyA zabdanA upalakSaNathI kumAra-dAsa-dAsI Adi saMbaMdhita alIka (mRSA)nuM viramaNu pazu samajI levu 2. gavAlIka: rAga-dveSAdi duSTa AzayathI gAyane a Mge asatya AlavuM. jema ke thADu dUdha ApatI hoya teA ghaNuM dUdha dvaitI kahevI. tenI kheATI praza MsA karavI. ahIM paNa gAyanA upalakSaNo maLadAdi pazuA vagere samajI levAM. 3. bhUlIka : jamIna sa MbaMdhamAM rAgAdithI asatya belavuM. ghara vagere khIjAnAM hAya chatAM petAnAM ke anya kAryanAM kahevAM. Ukhara Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 coda guNasthAna: bhUmine rasALa bhUmi kahevI. ahI paNa bhUmi zabdI dvipada-catuSpada sivAyanI saghaLI apada vastu laI levI. kahyu che ke, kanyA zabdathI saghaLA dvipadanuM, gAya rAkhtI saghaLA catuSpadanu ane bhUmi zabdathI saghaLA apadyanu grahaNa karavuM. 5. jo tema ja DAya te dvipada alIka-catuSpada alIka-apada. alIka ja kema na kahyuM ? u. tamArA prazna kharAkhara che chatAM mA dvipadAdimAM kanyA gAya. ane bhUmine aMge rAgAIi asatya elavu' e ati nizvanIya gaNAya che mATe tenA asatyane vizeSe karIne vavAM joie e vAta jaNAvavA Ama karyu che. 4. nyAsApahAra : nyAsa eTale rakSA, khIjAe soMpelI vastu; thApaNu, tene aMge asatya khelavu. jema ke mAre tyAM te koI paNa thApaNa mUkI ja nathI athavA vadhAre mUrkI hoya ane kahe ke ochI mUrkI che." amuka vastu mUrkI hoya tyAre te mUkayAnuM na kahetAM khIjI vastu mUkayAnu kahe. vastuta: te A asatyanA prakAra nathI kintu eka jAtanI cArI che, chatAM e cArI jUhu' khelIne karAya che mATe asatya vacananI mukhyatAne lIdhe mRSAvAdamAM gaNela che. 5. kasAkSI : levaDa-TruvaDa vagerenA vyavahAramAM khIjAe eka mANusane prAmANika mAnIne sAkSI tarIke rAkhyA hAya chatAM pele. lAMca Adine vaza thaine jUThThI sAkSI bhare te phUTasA kahevAya. A pAMce ya prakAranAM asatye krodhAdi kaSAyeArthI, kAmarAgAdi rAgAthI ke hAsyAdithI kuSTa Azayapuka khelAya che mATe asatyavacana che. eTalu ja nahi paNa anyane nukasAna karavA mATe khelAtuM duSTAzaya pUrNAMkanuM satyavacana paNu asatya kahevAya che. jema nima La paNa pANImAM dhULa paDavAthI te malina kahevAya che tema svarUpataH satya paNa vacana krodhAdi duSTAzayanA mela bhaLatAM asatya banI jAya che. saMtA-sadAcArIone hitakara vacana te satyavacana karyu che. eTale khIjAne pIDA karanAru' satyavacana satyarUpa kahevAya ja nahi. zrI, Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAnA saMbadha pra. zrAddhavratAdhikAranI 16 mI gAthAmAM kahyuM che ke, jema jUThuM na bolavuM joIe tema satya paNa keTaluMka evuM hoya che ke je nahi bolavuM joIe kema ke svarUpe satya chatAM paNa te bIjAne pIDAkara bane che mATe satya ja nathI. satya che senAnI pATa jevuM. paNa dhagadhagatI sonAnI pATa koInA hAthamAM na apAya. tema duSTAzavALuM satyavacana paNa na bolAya. A mRSAvAda be prakAre hoya che. sthUla mRSAvAda ane sUkSma 'mRSAvAda, bahumUlya vastuone aMge asatya balavAthI sva-parane ghaNuM ahita thAya che. tevuM asatya atiduSTa AzayathI ja belAya che mATe tene sthUla (meTuM) asatya kahevAya che. tethI viparIta sUma asatya kahevAya che. zrAvakane bIjA vratanI pratijJAmAM skUla (moTA) jUThane ja niSedha hoya che. sUkSma mRSAvAdanI teNe yatanA karavAnI hoya che. - * zUlaasatyanA 4 prakAra : 1. bhUtanidhruva 2. abhUtabhAvana 3. arthAntara 4. goM. 1. bhUtanidhruvana : satyane chupAvavA mATe belAtuM vacana. dA. ta. AtmA nathI, puNya-pApa nathI, mekSa nathI vagere bhUtanila skUla asatya kahevAya che. 2. abhUtabhAvana : je na hoya tene che ema kahevuM athavA je hoya tene bIjA svarUpe kahevuM. dA. ta. AtmA zyAmaka (sAme) nAmanA dhAnya che ke 'tandula (tAMdaLA) je bArIka (aNu) che. athavA te vizvavyApI ahAna che. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 cauda guNasthAna 3. arthAntara : heya kAMI ane balavuM kAMI. te arthAntara skUla asatya kahevAya. dA. ta., gAyane gheDo kahe, manuSyane Izvara kahe, puNyane pApa kahevuM ItyAdi. 4. gaha: gaha 3 prakAre che. 1. jenAthI pApakAryanI pravRtti thAya tevuM sAvadha vacana dA. ta. khetara kheDe, sAMDhane baLada banAve. 2. jenAthI aprIti thAya tevuM apriya vacana dA. ta., kANAne. kANe, nirdhanane dariddhI kahe vagere. 3. krodhathI tiraskAra thAya tevuM vacana. dA. ta., putrane "he durA-- cArI! pApI" ItyAdi kahevuM. bIjA vratanA pAMca aticAro : 1. sahasAthana 2. mipadeza 3. gudA bhASaNa 4. kUTale khasAkSI 5. gusamannabheda. 1. sahasAkathana : vicAryA vinA ja kaIne ekadama kahI devuM : tuM cera che. vyabhicArI che. A rIte kai upara ALa caDAvavuM te sahasA abhyAkhyAna kahevAya che. matAMtare saune patisaMbaMdhita ke patine tenI saMbaMdhita avaLI vAte karavI ke tArI strI (athavA tAre pati) mane Ama kahete hate. be ya matathI eTaluM te jarUra nakakI thAya che ke bIjAne AghAta thAya tevuM vacana jANatAM-ajANatAM mazkarImAM belAI jAya tyAre hRdayamAM kharAba karavAne uddeza na hovA chatAM-eTale ke, vrata pALavAnI bedarakArI na hovAthI vratabhaMga na gaNAya. kintu bIjI bAju tevA AghAtajanakavacanathI bIjAne AghAta thAya mATe vratabhaMga gaNAya paNa che eTale. dezathI vratabhaMga ane dezathI vrata pAlana hevAthI AvI pravRtti bIjA vratanA aticAra rUpa gaNAya. Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ coda guNasthAna 2. mithyapadeza : parapIDAkArI vacana bolavuM te mipadeza kahevAya. dA. ta., zatruone mArI nAMkhe vagere athavA vastunA svarUpathI viparIta rUpe vastune upadeza kare, dA. ta, keIne saMdeha paDatAM teNe pUchayuM ke, "AmAM satya zuM che ?" A vakhate tene satya kahevAmAM nukasAna jANavA chatAM yathArtha na kahevuM athavA takarArane nikAla lAvavA Avelane avaLuM ja (jUThuM) balavAnI salAha ApavI. ahIM yadyapi vratadhArI manamAM ema samaje che ke, huM te mAtra bIjAne asatyanI salAha ApuM chuM, huM pite te asatya belate nathI mATe mAruM vrata bhAgatuM nathI tathApi aticAra te che ja kema ke anAgAdithI ke atikrama AdithI bIjAne asatya bolavAnI preraNA karavI te vratane aticAra ja che. athavA te vatabhaMgabhayathI sIdhA zabdamAM khoTI salAha na ApatAM koI e AvA prasaMge Ama kareluM ema kahevA vaDe salAha Ape te paNa tyAM dezathI vratabhaMga ane dezatha vrata pAlana hovAthI te aticArarUpa che. 3. guhya bhASaNa : koInI gupta vAta bIjA AgaLa (anadhikara chatAM) pragaTa karI devI. dA. ta., keIe keI bIjA mANasa sAthe amuka rAjya-viruddha vicAra karyo. trIje mANasa tenA mukhAdi uparanA hAvabhAva vagere jaIne anumAnathI tenI vAta jANe laIne anya mANasane kahI de ke, "amuka mANasa rojAnI viruddhamAM amuka kArya karavAnuM vicAre che. athavA te guhya bhASaNa eTale cADI karavI. dA. ta., parasparanI prIti-maitrIvALAnI prIta teDavA anya mANasa temAMnA ekane bIjAnI vAta evI rIte kare che te prIta tUTI jAya. 4. phUlekha sAkSI : khoTuM lakhANa karavuM. bIjAnA hastAkSara jevA akSaro lakhavA. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna AvuM karanAre je kAyAthI asatya nahi boluM tevA bhAMge athavA kAyAthI asatya bolavuM nahi, belAvavuM nahi, tevA bhAge vrata lIdhuM hoya te tene te Ama karavAthI vratane bhaMga ja thAya che te paNa vagara vicAryuM, ajANatAM, ke atikrama vagerethI lakhAI jAya che, tyAre te aticArarUpa bane che. athavA to asatya eTale jUThuM belavAne niyama che A te lakhANa che tethI vatane kaze bAdha nathI evI samajaNavALa vatane sApekSa che mATe te pravRtti vratabhaMgarUpa na banatAM aticArarUpa bane che. pa. gupta matrabheda : vizvAsu strI-mitrAdinI vizvAsathI jaNAvelI vAta jAhera karavI. yadyapi jevuM evuM kahyuM tevuM ja jAhera karavAthI te satyavacana hevAthI aticAra lAgatuM nathI tathApi pitAnI kharAba vAta pragaTa thatAM-lajajAdinA ge mitra ke strInA ApaghAtane saMbhava hevAthI parapIDAkArI te satyavacana asatyarUpa ja bane che. Ama ahIM svarUpe satya ane pariNAme asatya hevAthI dezathI vratabhaMga ane dezathI vratarakSA hevAthI A pravRttine bIjA vratanA aticArarUpa kahevAya. pra. trIjAmAM guhya bhASaNa karavuM ane pAMcamAmAM vizvAsunI guma vAta jAhera karavI-A be ya aticAra eka svarUpa banatA nathI? u. nA, guhya bhASaNamAM IzitAdi AkAra dvArA anumAnathI bIjAnI vAta jANI laIne kahevAI che. jyAre pa mA aticAramAM strI Adie vizvAsa mUkIne kahelI vAta bIjAne kahevAya che. eTale trIje aticAra kalaMka ke cADIrUpa che jyAre pAMcame aticAra vizvAsaghAtarUpa che mATe be ya judA che. * vratathI lAbha-avatathI geralAbha : kanyAne akanyA bolanArane bhegAntarAya thAya che, keSa thAya che. agara kanyA duSTa hoya te ApaghAta kare ke karAve, vagere aneka kaTu phaLa Ave che. A rIte bAkInA 4 ya asatyamAM samajavuM (juo pacca. Ava, cu. pA. 285) Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 201 mRSAvAdane tyAga karavAthI vizvAsa, yaza ane ISTasiddhi vagere aneka lAbha thAya che, pite boleluM bIjAne priya lAge che. bIjAo satyavAdInuM vacana kabUla kare che. tenuM vacana amegha (aniSphaLa) heya che. kahyuM che ke, "satyathI sarvamatre sarvAga siddha thAya che. dhamAMdi 3 ya puruSArtha satyane AdhIna che. ane rAga-zekAdi satyathI nAza pAme che. vaLI yazanuM mULa, vizvAsanuM parama kAraNa svarganuM dvAra ane siddhinuM pAna A satya ja che." bIjAe na jatimAM kara tA bhaya zarIra sa zrI saMdha sittarI praka. zrAddhavratAdhikAranI 23 thI 25mI gAthAmAM mRSAvAditAnA phaLa batAvatAM kahyuM che ke, "mRSAvAdi je je jAtimAM utpanna thAya tyAM tyAM apriyabhASI thAya. bIjAe niSkAraNa tene tiraskArAdi kare, te sAruM kare te ya tene yazavAda na thAya, tene durgadhIbhayuM zarIra maLe, tenuM beleluM koIne na game, bhASA kaDavI kaThora heya, te buddhihIna-mUrkha bebaDe-tetaDe hoya. are ! A janmamAM paNa asatyavAdI javA cheda-jela-phAMsI vagere aneka pIDAo pAme, apayaza meLave, nirdhana thaI jAya. bIjA vatanI bhAvanA : are ! thoDuM paNa juThANuM manathI paNa jeo ciMtavatA nathI ! te ya samagra jIvananI kaI paNa paLamAM ! satyamAM ja jemanuM jIvana otaprota che, te sarva mahanIya muni- bhagavatene punaH punA vaMdanA. bIjA vatanIkaraNI : (1) je bolavuM te bIjAne hitakara hoya te ja besavuM. (2) te paNa sAMbhaLanArane priya thAya te rIte balavuM. (3) apAtrane sArI rIte samajAvatAM paNa vadhu nukasAna thatuM lAge te kAMI ja na kahevuM. (4) kanyA vagere saMbadhamAM beTI salAha ApavI nahi. (5) keInI thApaNuM eALavavI nahi. (6) juThThI sAkSI * bharavI nahi. (7) dekhItI rIte sAcuM lAge tevuM paNa AtmavaMcanApUrvaka belavuM nahi, kema ke vastutaH te asatya ja che. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 cauda gusthAna * trIju, sthUla adattAdAna viramaNavrata : vratasvarUpa : bIjAnuM dhana levAthI "A cora che evuM ALa caDe tevuM parAyu dhana nahi levAnI pratijJA karavA rUpa A 3 juM vrata che. adatta eTale tenA mAlike nahi ApeluM. adatta 4 prakAre che. 1. svAmI-adatta, 2. jIva-adatta, 3. tIrthaMkara-adatta, 4. guru-adatta. 1. svAmI-adatta: suvarNa-vastra-pAtra AdinA mAlike (svAmIe) nahi ApelI vastu svAmI-adatta kahevAya che. tenuM grahaNa (AdAna) karavuM te svAmI-adattAdAna nAmanuM pApa kahevAya che. tene tyAga karavo te svAmI-adattAdAna viramaNavrata kahevAya che. A rIte anyatra paNa samajI levuM. 2. jIva-adatta : sacitta (jIva sahita) phaLa-phUla Adi padArthone te phaLAdinA mAlika kApe-khAya game te kare paraMtu tema karavAmAM phaLAdinA zarIravALA te ekendriya jIvanI saMmati te maLI nathI ja mATe te rItanuM phaLAdi khAvuM te jIvAdanuM AdAna kahevAya. bhale vyavahAramAM te phaLa-phUlAdine mAlika mALa-zoTha vagere kahevAte hoya paNa temanA chedanAdi karavAnI phaLAdinA jIe saMmati te ApI nathI ja mATe te mAlikone mATe (mAlika nathI tene te sutarAM jIvadatta samajavuM) te phaLAdi chavAdatta kahevAya. 3. tIrthaMkara-adatta: sAdhune mATe AdhAkarmAdi acitta dravya paNa niSkAraNu levAnI tIrthaMkaradeve anujJA ApI nathI. mATe tevuM AdhAkarmAdi dravya tIrthaMkara-adatta kahevAya. tene svIkAranAre tIrthaMkara-adattAdAnanA pApane sevanAro kahevAya. A to sAdhune AzrayI. tIrthaMkara-adatta thayuM. gRhasthane paNa sacitta-anaMtakAya-abhaya vagere padArtho vAparavAnI tIrthakara anujJA ApI nathI mAre te padArtho temane mATe tIrthaMkara adatta kahevAya. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 4. guru-atta: uparokta badhA deSAthI rahita, evI je vastu zuddha, kalpya hoya te paNa sAdhu jenI nizrAmAM DhAya te zudine nimajgyA vinA, batAvyA vinA ke teenI saMmati vinA vApare te tene guru-adattanA grahaNanA DhoSa lAge. uparokta 4 adattAdAnamAMthI zrAvakane tA svAmi-adattAdAnanu ja viramaNu thai zake che. A svAmI-adatta e prakAranu che: sthUla ane sUkSma. sthUla : je vastu kahyA vinA levAthI cArInuM kalaMka lAge ema samajavA chatAM mAlikanI saMmati vinA te vastune levI te sthUla (meTu) svAmI--adattAdAna kahevAya. A vakhate vastu lenAranA adhyavasAya ghaNuM! duSTa DAvAthI tene sthUla adattAdAna kahevAya che. AnAthI viparIta eTale ke cArI karavAnI buddhi vinA ghAsa-mATI jevI tuccha vastu levI te sUkSma adattAdAna kahevAya che. zrAvakane sUkSma svAmI adattAdAnanA tyAga tenI jayaNA ja rAkhavAnI hAya che, jyAre sthUla tyAga (viramaNu) rUpa pratijJA karavAnI hAya che. 203 trIjA vratanA aticArA : 1. svainAhatagraha 2. stanaprayAga. 3. mAnaviplava 4. kriDrAjyagati 5. pratirUpeNa kriyA. hAtA nathI kintu svAmIadattAdAnanA 1. tenAhatagraha : cAra cArI karIne Apela vastu levI. cArIo ANelu sAnu vagere jANavA chatAM vecANuthI ke maphata. levu. nItizAstramAM cha prakAranA cAra kahyA che, jemAM cArInI vastu lenArane paNa cAra kahyo che. vastuta: A vratabhaMga ane che. chatAM pote cArI nathI karI kintu vepAra karyAM che evI vratanI sApekSa samajaNu, hAvAthI dezI vratapAlana paNa thAya che mATe dezabhaga, dvezapAlanarUpa A pravRtti aticArarUpa bane che. ra, stanaprayAga : cArane cArI karavA preravA, cArInAM sAdhane maphata pUrAM pADavAM ke tevAM sAdhanAnuM vecANa karavuM. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 - cauda guNasthAna ahIM corI karuM nahi-karAvuM nahi evA vratavALAne te vratabhaMga ja thAya. paNa vratadhArI mANasa cerane kahe ke, "tame udyama vinA kema beThA che ? dANA vagere na hoya te huM ApuM. cerIne mAla kharIdanAra na hoya te huM kharIduM" vagere vacana dvArA corone corI karavAmAM prere ane pitAnI skUlamatithI mAne ke, huM cerI karAvate nathI kintu temanI AjIvikA mATe preraNuM karuM chuM" te vratasApekSatA hovAthI A pravRtti aticArarUpa bane che. 3. mAnaviplava : anAja vagere jevAnA mApA avaLA vagere karavA. kuDavAdi mApA tathA tela karavAnA palA vagere telAne - nAnA-moTA rAkhavA ke bhAre-halakA rAkhavA, nAnA-halakAthI vastu ApavI ane meTA-bhAre mApAthI vastu levI. A badhI pravRtti aticArarUpa kahevAya. 4. ddhi (zatru) rAjyagati : zatru rAjAnA niSedha chatAM tenI pahadamAM javuM te svAmIadattAdAna kahevAya. A rIte janAre zatrurAjathI pakaDAya tyAre tene cera je ja daMDa thAya che chatAM Ama karavAthI vrata-bhaMga thaye na kahevAya kema ke, e rIte janAra ema mAne che ke, huM te vepAra mATe tyAM gaye hate, corI karavA nahi." vaLI lekamAM paNa e mANasa cera tarIke kahevAtuM paNa nathI. pa. pratirUpeNu yiA : sarakhA varNa, gaMdhAdivALI halakI vastu sArImAM bheLavIne ApavI. dA. ta., ghamAM carabI, telamAM mUtra, hiMgamAM khera vagere lAkaDAne vera, hiMgASTakamAM haLadara, kesaramAM banAvaTI kesara, sAcA metIne badale kalcara ApavuM vagere. badhuM ya tatirUpaka nAmanA aticArarUpa bane che. ahIM bIjAne ThagIne dhana levAnuM hovAthI spaSTa cerI dekhAya che eTale vrata-bhaMga ja thAya che paNa tevA dhaMdhA karanAra ema vicAre ke, "corI te khAtara-pADavuM vagerene kahevAya, huM te tema karatuM nathI. AvI vratasApekSatA hovAthI dezathI vrata akhaMDa paNa rahe che mATe te badhI pravRtti aticArarUpa kahevAya athavA te Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ coda guNasthAna 205 uparokta pAMceya kArya spaSTa cerIrUpa che chatAM anAgAdithI levAya tyAre aticArarUpa bane che ema samajavuM. - vratanA pAlana-apalathI guNa-doSa : zrI sa. pra. nI 33-34 mI gAthAmAM kahyuM che ke trIjA vratanA pAlanathI sarva manuSyane vizvAsa, temanI prazaMsA, dhanAdinI vRddhi, nirbhayatA, ThakurAI, sadgati vagere ghaNAM uttama phaLa prApta thAya che. corI vinA nItithI meLaveluM dhana game tevA saMgamAM nAza pAmatuM nathI; hAI jatuM nathI. A vratane pAlaka bhAvamAM rAjAdinA ucca adhikAra prApta kare che. cerI karanAra manuSyane A janmamAM gadheDA vagere upara besIne bhAre viTaMbaNAo veThavAne avasara AvI jAya che, zULI vagerenI sajA paNa maLe che. paralokamAM nArakAdinA ghera duHkha veThe che. tyAMthI nIkaLIne ya mAchImAra, pUMThA, baherA vagere thAya che. trIjA vatanI bhAvanA : jemanI AMkhene taNakhalAM ke maNimAM kazI vizeSatA ja dekhAtI nathI, be ya tulya dekhAya che, temanA sarva prakAranA pApathI jeo virAma pAmyA che te sarva zramaNane aMtaranA namaskAra, trIjA vatanI karaNuM : (1) vyavahAra prAmANika rAkhavA. (2) raste paDelI cIja levI nahi. (3) beTA telA vagere rAkhavA nahi. (4) corInA dhaMdhAne uttejana ApavuM nahi. * zuM, sthUla abrahma viramaNavrata : vatasvarUpa : be prakAra-svastramAM saMtoSa athavA para tyAga rUpa A vrata che. vastrI eTale pariNata eka ke aneka strI. parastrI eTale anya manuSyanI pariNIta strI ke rakhAta vagere manuSya lekanI stra, devakanI parigRhItA-aparigrahatA devI,, pazujAtanI stra. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna abrahma be prakAre cheH sthala ane sUkSma. mana-vacana-kAyAthI dArika Adi zarIra dvArA vijAtIyane saMbhoga kare te skula meTuM) abrahma, ane veda, meha. karmanA udaya thatAM kAmanA jere indriyamAM je sahaja vikAra thAya te sUkSma abrahma che. A beyanA tyAgarUpa brahmacarya paNa saMpUrNa ane AMzika be prakAranuM bane che. temAM sarva strIo sAthe sarva prakAranA saMbhogane manAdi 3 ya gathI tyAga kare te saMpUrNa brahmacarya che. jenA 18 bheda (prakAra) - thAya che. audI ane vai. banne prakAranA kAmane mana-vacana-kAyAthI (2 43 = 6) bhegavavA nahi, bhagavAvA nahi, anudavA nahi. (6 43 = 18) amuka aMze pALavuM te deza (AMzika) brahmacarya kahevAya che. sarvathA brahmacarya pALavAne asamartha zrAvaka dezathI-svadArateSarUpa ke paradA rAnA tyAgarUpa-brahmacarya svIkAre. ahIM A dezabrahmacaryane ja skUlamaithuna viramaNavrata tarIke jANavuM. je puruSa padAratyAgarUpe A vrata le che tene te badhI strInA saMgane tyAga thAya che. je strIo aMge A bIjAnI cheparastra che' e zabdavyavahAra thaI zakato hoya paNa sarvasAdhAraNa kumArikA vagerene tyAga thatuM nathI. jyAre svadArAsaMtoSarUpe A vrata lenArane kumArikAne paNa -tyAga thAya che. A apekSAe svadArAsa teSavrata uttama gaNAya. (upalakSaNathI strIe puruSa mATe samajI levuM) strI mATe svapatisaMteSarUpa eka ja prakAre A vrata hoya che. aticAre : (1) paravivAhakaraNa (2) anAra-gamana (3) -IttarAtagamana (4) anaMgakrIDA (5) tIvra rAga. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 cauda guNasthAna 1. paravivAhakaraNa: pitAnA nahi tevA putra-putrI vagerenA vivAha karAvavA (jethI mArA putrAdine teo kanyA Ape). A aticAra tene lAge ke jeNe, kyAre mArI pitAnI strI sivAya maithuna sevavuM, sevarAvavuM nahi" e bhage svadArA saMtoSavrata lIdhuM hoya athavA pitAnI strI ke vezyA sivAya maithuna sevavuM, sevarAvavuM nahi e bhAMge paradAratyAgarUpa vrata lIdhuM hoya. ahIM paNa A vastutaH vratabhaMga chatAM vratasApekSatA hevAthI aticArarUpa kahevAya. -putrI AdinA vivAhamAM paNa para-putrAdi vivAhatulya doSa che. chatAM pitAnI kanyAne na paraNAve che te vyabhicAriNuM banI jAya tethI dharma-hIlanA thAya mATe moTA deSanA tyAga mATe vratadhArIne alpaSa seva paDe che. hA, potAnA svajanAdi te ciMtA-bhAra mAthe laI jatA hoya te svaputra Adi vivAhakaraNane ya zrAvaka tyAga karI zake che. 2, 3. anAraMgamana-Itvagamana : anAra eTale vezyA, pativirahiNa, svacAriNI, kulavatI vidhavA, kanyA (kumArikA), TUMkamAM mAlika vinAnI. IvArI eTale pagArathI amuka kALa mATe bAMdhelI rakhAta. mAlika vinAnI athavA alpakALanA mAlikavALI strI sAthe viSaya-sevana karavuM te 2 jA ane 3 jA aticArarUpa che. mAlika vinAnI (uparokta) strI sAthe anAgAdithI aticAra lAge, jyAre alpakALanA mAlikavALI rakhAta bhegavatAM vastutaH te padArA heIne vratakhaMDana ja thAya paraMtu tene bhegavanAra vratadhArI ema mAne ke huM te bhADuM ApIne mArI ja mAlikInI stra banAvIne bhegavuM chuM, mATe A parAga nathI ema vratasApekSa rahe mATe aticArarUpa bane. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 coda guNasthAna A be ya aticAra "ravadArAsa teSa vratavALAne lAge che kintu paradAratyAgIne nahi kema ke anAtta ane IvarAtta strI paradArA tarIke gaNAtI nathI. matAMtare alpakALanI mAlikIvALI vezyA paradAra ja gaNAya che mATe padArAtyAgIne 3 je aticAra lAgu paDI zake che. 4. anakaDA : anaMga eTale bhogavavAnI IcachA athavA hastamaithuna vagerenI IcchA. AvI IcchAnA baLe je krauDA, cALA, ceSTA karavI te anaMgakIDA kahevAya. athavA te strI puruSanA guhyAMga (ni-liMga)ne choDIne bIjA aMge kahevAya. te anaMga dvArA je viSayasevanecchApUrvaka kIDAo karavI te ya anaMgakoDa kahevAya. anya paNa rIte anaMgakaDA kahevAya che te granthAntarathI joI levuM. TUMkamAM, tIvravedayathI vivekazUnya je je pravRti karavAmAM Ave te sarva anaMgakIDA aticAra samaja. pa. tIvra kAmarAga : saMjoga bAda paNa tIvrarAgapUrvaka vijAtIya sAthe galIca ceSTAo karavI, tenI sAthe maDadAnI jema paDI rahevuM.... vagere pravRti A aticAra rUpa kahevAya che. zrAvaka saMpUrNa brahmacaryane ja abhilASa hovA chatAM vedodayane sahI na zake tyAre kevaLa tenI zaktinA udezathI pitAnI strI sAthe. viSayasevana kare ane sarva anya strIne tyAga kare. svI sAthenA saMbhoga mAtrathI vikAra zAnti thaI jAya che mATe teNe bIjI anaMgakIDA tIvrasahita vagere karavA na joIe. A niSedha chatAM te tema kare te tene vratakhaMDana thAya chatAM tevI kSiAo mathuna kriyA rUpa nathI mATe vratakhaMDana na paNa thAya eTale AvI pravRtti aticArarUpa bane che. A aticAranA svarUpa aMge aneka matAMtare che je gandhAntarathI joI levA. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna gatapAlanathI-apAlanathI hitAhita : (1) ke,i kroDA seAnaiyAnuM dAna kare athavA sAnAnu jinamadira aMdhAve tene paNa teTaluM phaLa prApta na thAya jeTaluM brahmacarya vratanI thAya. (2) daivAdi paNa brahmacArIne name che kema ke brahmacarya DhavAne ya durlabha che. (3) uttama ThakurAI, Rddhi-samRddhi, svargAdi sukhA, nivikArI baLa, alpakALamAM mekSa brahmacArIne prApta thAya che. (4) laha karAvanAra, manuSyAne marAvanAra, pApakAryomAM rakta evA paNu nArada' mAkSe gayA temAM tenu brahmacaya - -vrata ja kAraNa hatuM. paradArAgamanathI vadha-madhAdi prApta thAya che. nArakamAM tIkSNa kAMTAvALA zAli-vRkSane bheTavu paDe che. durAcArI puruSone janmAntaramAM napuMsaka banavu paDe che, temane bhagadara Adi bhayaMkara rAge lAgu paDe che. durAcArINI jI-janmAntaramAM viSakanyA ane che, jene sparzIvA mAtrathI jhera caDI jAya tevI mane che. 20: zAsanapati mahAvIradeve gauttama-gaNadharane kahyuM che ke, "hai ! gautama, phrevadravyanuM bhakSaNa karanArane ane paradArAnuM sevana karanArane sAta vAra sAtamAM nArakamAM utpanna thavuM paDe che. svadArAsa teSa vratane mahimA kevA adbhuta che, te te suina zeThanA jIvana upara dRSTipAta karavAthI sahelAIthI samajAya tevuM che. maithuna-sevanathI ApaNA jevA ja mAnava banavAnI caiAgyatA dharAvatA u. thI 9 lAkha thavAnA nAza thAya che te sivAya khIjA paNa eindriyAdi asakhya jIvA tathA asaMkhya sa'mU`ima jIvA paN utpanna thaine marI jAya che. eka ja vAranA viSaya-sukhanA kSaNika bhAgamAM asakhya jIvAnA jIvanano kaccaraghANa ! pacca. va. cUrNimAM 4 thA vratanA adhikAramAM jaNAvyu' che ke brahmacArI UbhayalekamAM viziSTa sukhA prApta kare che ane alpakALe co, 3, 14 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna muktigAmAM bane che. A a Mge tyAM vijaya zeTha ane vijayA zeThANInuM prasiddha kathAnaka mUkayu che. vratabhAvanA : samagra pApanA mULa samu' A maithunanuM pApa ! e pApanA mULiyAne jemaNe UkheDI nAMkhyuM che te sa`pApavita anelA trividha brahmacArIonAM caraNAnI punaH punaH sevA prApta thaze. vrata-sAvadhAnI : (1) parastrI sAthe vAta paNa karavI nahi. vAta karavI paDe te ya hasIne te na ja karavI. (2) heMmeza nIcI daSTi rAkhIne cAlavuM (3) sthUlabhadrajI, vijaya zeTha-vijayA zeThANI vagere brahmacArInAM jIvanA cAda karavAM. parauM sAthe ekAntavAsa kadApi sevavA nahi. vastrAdi sAdAM paheravAM. 10 * pAMcamuM, sthUla parigrahaparimANa vrata : vratasvarUpa : nave ya prakAranA padArthInA aparimita parigrahanA tyAga karavA pUrNAMka icchAne maryAdita karavI te pAMcamuM aNuvrata kahevAya maLelA ke nahi maLelA koi padArtha upara mamatva (mUrchA) rAkhavI te parigraha. gRhasthanA parigrahanA viSayamAM AvatA khAdya padArthainI sAmAnyata; 9 prakArAmAM gaNatarI karavAmAM AvI che. dhana-dhAnya-kSetra-vAstu rauvya-suvaNa mukhya-dvipada-catuSpada. dazavai. sUtranA 6ThThA adhyayananI pAMcamIM gAthAnI niyuktimAM gRhasthana parigrahanA 6 prakAra jaNAvyA che. dhAnya-ratna-sthAvara-dvipadma-catuSpadma-kuSya. dhAnya--java, ghauM, tuvara vagere 24 prakAranAM dhAnya che. ratna--jAtyaratna, pravAla, sAtu, trapu, tAMbu, lekha'Da, sausa', caMdana sutaranAM vastra, UnanAM vasa, kASTha, dravyeASadhi (sU'ThaM, marI, pIpara vagere) vagere 24 prakAranAM ratna che. sthAvara : kSetra-khaLAM vagere bhUmi, ghara-dukAna vagere makAna, nALiyera-khajUrI vagere vanaja gala-ema 3 prakAranA sthAvara che. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 211 dvipada : gADAM-gADI, dAsa-dAsI ema be prakAranA dvipada che. catuSpada : gAya-bheMsa vagere 10 prakAranA catuSpada che. kuca : bhinna bhinna jAtanI gharavakharI ema 1 ja bheda thAya che. kula. 24+24+3+2+10+1=64 prakAranA parigraha thAya uparokta 9 prakAre prastuta che prakAramAM samAveza thaI jAya che. sarvavastunI sarva prakAre mUcha choDavI te sarvatyAga. amuka vastunI amuka pramANamAM mUccha choDavI te deza tyAga kahevAya che. zrAvakane deza tyAga rUpe A vrata hoya che. pra, DuM dhanAdi pAse chatAM vadhu dhanAdinI maryAdA bAMdhIne vrata karavAmAM zuM lAbha? u. jIvane IcchAnI kaI maryAdA ja nathI chatAM te amuka paNa maryAdA kare che ane tethI bAkInA dhanAdinI mUcchane TALe che e ja ghaNe lAbha che. pra. AnaMda-kAmadevadinuM parigraha parimANa vAMcatAM acaMbe thAya che. ATalA badhe parigraha rAkhavA chatAM temane parama-zrAvaka kema kahyA? te pachI amArI pAse te temanAmAMnuM kAMI ja nathI ema kahevAya. te ame kevA zrAvaka gaNAIe? u. AnaMda-kAmavAdinA vipula padaye aDhaLaka samRddhine ghasAro cAlu ja hatuM. temAM mahAvIra paramAtmA maLI gayA ane vata laIne je zabaMdha dhasI AvatI samRddhine ekadama rekI dIdhI. te vakhate paNa temanI pAse jeTaluM hatuM teTaluM temaNe rAkhyuM ane navuM AvatuM aTakAvI dIdhuM. vaLI varatunI saMkhyA upara parigraha-aparigraha gaNAtuM nathI kintu macchI upara gaNAya che. AnaMda-kAmadevadi zrAvake pAse je hatuM tenI upara paNa jhAjhI mUcchI na hatI ane tethI ja teo dharmane jIvanamAM zreSTha-sthAna ApI zakyA hatA. vAra cAlu ja rAtrinA vipula Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 cauda guNasthAna jyAre AjanI sthiti taddana judI che. maLyA upara mUchane pAra na hoya, na maLyAnuM bhAre duHkha ane dInatA hoya tyAM be hajAra rUpiyA hoya tethI aparigrahI na kahevAya. Aje paNa jeo dinamAM ghI paDI roTalIvALuM be TaMka bhajana, karI zake che ane sAMdhA vinAnuM vastra paherI zake che teo mATe jarUrI gaNAtA dhanathI ja saMtoSa mAne ane have navuM vadhu nahi. meLavavAne niyama kare te vratadhArI banI zake che. paraMtu jarUriyAtane vadhArI mUkI, asaMtuSTa banI jaIne anItinA paisA kamAI ne temAMya rAjIpa mAnIne parigrahanuM bhAre meTI maryAdAmAM parimANa karavuM te. vastutaH dharma sAthenI vaMcanArUpa che. parigrahaNuM parimANa e vastutaH mUcchanuM parimANa che e hakIkata lakSyamAM rAkhavI ja rahI. mUcchanA parimANa mATe ja bAhya, dhanAdi dravyanuM parimANa karavAnuM che e hakIkata bhulAI javI joIe. nahi. trata aticAra: dhana-dhAnya, kSetra, vAstu, sonuM, rUpuM, gAya, manuSya, kuSya. (gharavakharI) e pAMcanuM saMkhyA vagerethI je pramANuM karyuM hoya tenuM ullaMghana karavuM ke karelA pramANathI vadhu bheguM karavuM te A vratanA. 5 aticAro che. dhana 4 prakAre cheH jAyaphaLAdi gaNIne ApI laI zakAya te gaNima. kaMku, geLa vagere telIne ApI laI zakAya che dharima. dhI, tela, luNa, anAja vagere mApI laI zakAya te meya. ratna vastrAdi parIkSA karIne jene ApI laI zakAya te paricache. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 cauda guNasthAna dhAnya ra4 prakAre che : (pUrvokta kahevAI gayuM che.) kSetra : dhAnyAdi pakavavAnI bhUmi (khetara) A bhUmi 3 prakAranI che. setu : je khetaramAM reMTa kezAdithI pANI pUruM pADIne anAja pakAvAya te khetara. ketu : je khetaramAM varasAdanA pANIthI ja dhAnya pAke te khetara setu-ketu : je khetaramAM varasAda vakhate varasAdathI bAkInA samayamAM raMTa vagerethI anAja pakavAya te khetara. vAstu : ghara-gAma-zahera vagere jemAM vasavATa thAya te bhUmi. AmAM ghara vagere makAne 3 prakAre. jamInamAM bheMyarAvALAM-khAta. jamInamAM uparanA bhAgamAM caNelAucchita bheMkarA sAthenI havelI-khAtecchita. rUpya : rUpuM ke rUpAnI vastu. sena : sonuM ke senAnI vastu. gAya-manuSya : saghaLA dvipada-catuSpada. kukhya : vAsaNe, TepalA, bichAnA vagere badhI gharavakharI (rAcaracIluM) pra. parigraha te 9 ke 6 prakAranA che ane ahIM pa ja aticAra (ekeka ne lA rUpe) kema kahyA che? u. paraspara samAna jAtivALA bhede ne temAM temAM samAveza karyo che. vaLI anya dareka vratanA 5-5 aticAra kahyA che mATe ahIM paNa ziSyanI saraLatA mATe pa ja aticAra kahevA mATe joDalA banAvI dIdhA che. vastuta: dhana-dhAnyAdinI jeTalI saMkhyA hoya teTalA ja aticAra thAya, Ama dharmabindunI TIkAmAM kahyuM che. pra. nizcita karelA parimANathI vadhu rAkhanArane te vratane bhaMga ja *thAya. tame tene aticAra kema kahe che? Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 cauda guNasthAna u. hA, dhanAdinA parimANanuM sAkSAt ulaMghana karanArane te vratakhaMDana ja thAya paraMtu je vratadhArI vratasApekSa rahIne pariNAma laMghe te tene te aticAra rUpa bane. dA. ta., eka mANase dhananuM pariNAma karyA pachI koI devAdAra pitAnuM devuM ApavA AvyuM ke koI kazIka bheTa ApavA AvyA. tene je te vratadhArI svIkAre te vratabhaMgane tene bhaya lAge che mATe te kahe ke, "amuka mAsa pachI vrata pUruM thAya che mATe tyAra bAda laIza. athavA je rakama che temAMthI thoDuM ghaTI jatAM laIza mATe amuka mAsa pachI devA Avaje. athavA te tene laIne bAMdhIne thApaNanI jema koIne tyAM mUkI rAkhe. AmAM vratasApekSatA rahe che. mATe tevI pravRtti aticAra rUpa ja bane. A rIte granthAntarathI anyatra paNa aticAra ghaTanA karI levI. vrata pAlana-pAlanathI hitAhita : zrIuttarAdhyayana sUtramAM kahyuM che ke, lebhIne kailAsa parvata jevA asaMkhya parvata jeTalAM senA-rUpAM maLe te ya saMtoSa thAya nahi. kema ke IcchA AkAzanI jema anaMta che. mATe ja IcchAne maryAdita karavAmAM moTo lAbha che. kahyuM che ke jema jema lobha a5 thAya, jema jema parigrahane AraMbha ghaTe tema. tema sukhAnubhava thAya, dharma-siddhi thavA lAge. sarvasukhanuM mULa saMteSa che. saMtoSI mANasa ubhayalekamAM aneka sukha prApta kare. jyAre asaMteSa daridratA, durbhAgatA, dAsapaNuM vagere mahAduHkha pAme che. mahAraMbhI-mahAparigrahI jIve nArakInuM AyuSya bAMdhe che. vrata-bhAvanA : are o jIva ! ajJAtAne kAM paravaza bane? enI parAdhInatAne lIdhe te tuM dhana-dhAnyAdinA parigrahamAM gaLAbUDa. khUMpI gayuM che. hajI saMsAra-sAgaranA ataLa UMDANe jaI besavuM che Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21ma cauda guNasthAna zuM? jema parigraha bhAra vadhaze tema nIce ne nIce, UDe ne UDe tArA AtmA UtaratA jaze. e karUNa dazAne khyAlamAM rAkhaje. takaraNI : mahAraMbha-mahAparigraha narakanA sIdhA dvAra e vAta khyAlamAM rAkhIne evA dhaMdhA karavA nahi. zera vagere kharIdavAmAM paNa mahArabhavALAM kArakhAnAM vagerenI tIvra anumedanA thAya che mATe tenAthI te dUra ja rahevuM. AjIvikA pUratuM maLI jAya ke tarata saMtASa mAnave parigraha e bhaya'karamAM bhayakara pApa che. enAthI mahAnamAM mahAna mAnavajIvana aramAda na thaI jAya enI khUba ja kALajI rAkhavI. ahIM pAMca aNuvrata, jene mUlaguNu kahevAya che, tevu. vivecana pUrNu thAya che. have 3 guNavrata ane 4 zikSAvrata-jemane uttaraguNu kahevAya che. temanu svarUpa samajI laie. * chaThThuM, sthUla diparimANa vrata: (sthUla digviramaNa vrata :) vrata-svarUpa : 4 dizA 4 vidizA ( khUNAonI dizA > ane uparanI tathA nIcenI ema kula 10 dizA kahevAya che. amuka amuka dizAmAM amuka mAIlathI (mauTarathI) vadhu javAnA tyAgarUpa A vrata che. A vratane guNuvrata kahyuM che kema ke te ahi MsAdi mULavatane guNukAraka ane che. guNavratAnI sahAya vinA ekalA aNuvratAnu vizuddha pAlana thavu zakaya nathI. dizA-viramaNa vratathI maryAdita karelI bhUminI khahAra rahelA . sarva trasa-sthAvara sarvajIvAne abhayadAna devAya che te kSetranA vepArI nahi karavAthI teTalA aMzamAM satASa-dhamanI prApti thAya che. 5. sAdhune A vrata nahAya? u. nA, aSTapravacanamAtAnA pAlaka muninuM jIvana niSpApa hAvArthI kAI paNu kAmAM temane hiMsAdinA sabhava nathI mATe A vrata na hAya. jeo aviratimAM rahelA haiAya temane A virati Avazyaka Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 21 ane che paNa siitane A virati paccAnI AvazyakatA rahetI nI. cAraNazramaNA UrjAda dizAmAM gamana kare che tethI siddha thAya che ke temane dikparimANu vrata nI. tAticAra : U-dhA-tiya iMg dizAnI gamanamaryAdAnuM ullaghana karavu e 3 aticAra rUpa ane. ane dizAnI vRddhi karavI tathA vismaraNa thavAthI bhUla thavI e bIjA be aticAra che. Ama kula pAMca aticAra thayA. anAlega-atikramAdiI ukta 3 dizAnI maryAdAnI bahAra cAlI javAthI vratane aticAra lAge, jANI joine ullaghana kare te te vratabhaMga ja thAya. je vratadhArIe gamana karavu nahi' e bhAMge vrata lIdhu hAya tene te svayaM javAthI ke koine mekalavAthI thatu. ukta ullaghana aticAra rUpa ja mane. paNa je vratadhArIe svayaM gamana karavu nahi' eTaluM vrata lIdhu hAya tene aujAne mekalavAthI aticAra na lAge. kSetravRddhi : eka dizA ochI karIne tenA mAila khIMcha dizAmAM nAMkhIne maryAdA vadhAravI. pUrvanA 100, pazcimanA 100 ane hAya tA eya bhegA karIne 200 cAjana gaNIne pUrvamAM 150 ane pazcimamAM 50 ceAjana gaNI laIne kAma paDatAM pRmAM 150 vaijana sudhI jaI Ave. pUrvamAM 100 ne badale 150 ce. janAra vastutaH vratabhaMga ja kare che. kintu e ya dizAnA saravALA jALavIne te vratasApekSa rahe che mATe A pravRtti vratanA aticArarUpa bane che. athavA tA smRtivaMsI 100 ce.thI AgaLa vadhI jatAM aticAra lAge, A heturthI ja vrata-niyamanuM smaraNa karavAnu kahyuM che. tItha yAtrAdi nimitte Iyyasamiti AdinA pAlanapUrvaka adhika bhUmi paNa jaI zakAya che. kema ke tamAM dhana dhAnyAdi meLavavAnAM kArDa mATe adhika bhUmi na javAno niyama hoya che. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 217 vratapAlana-apAlanathI hitAhitA : (1) pUrve kahyA mujaba saMteSadharmanI siddhi (2) aviratinA vagara maphatanA pApane tyAga vagere lAbha thAya che. vratanA abhAve tIvra asaMtoSa, azAMti, kaleza (kaMkAsa) prApta thAya che. sarva pApanuM mULa lebha kahyo che, eTale A vratanA sevanathI lebha paNa kAbUmAM Ave che. Ama A guNavrata vizeSe karIne 1 lA 5 mAM aNuvratane guNakAraka bane che. vatabhAvanA : sadA nirAraMbha evA munione punaH punaH vaMdana hi! jeo kazAya pratibaMdha vinA grAmAnugrAma pAdavihAra kare che. vrata-karaNI : roja dizA saMkeca kare. vagara maphatanA pApanA bAraNuM khullA rAkhavAthI ghaNe karmabaMdha thAya che te vAta khyAlamAM rAkhIne deza-sarvapApatyAgInI bhArobhAra anumodanA karavI. sAtamuM sthUla bhegepabhega viramaNavrata (bIjuM guNatrata vata svarUpa : eka vastu eka ja vAra upabhegamAM AvI zake (anAja, phUla-pAna vagere) te vastu punaH punaH upayogamAM Ave - (metInI kaMThI-paDa-strI-gheDe vagere) te upaga padArtha kahevAya. A be ya bhoga-upaga padArthanuM saMkhyAthI niyamana (parimANa) karavuM te A bIjA guNavratanuM svarUpa che. zrI AvazyakasUtramAM Ane upabhega-paribhegavata kahyuM che. A vrata be prakAre cheH bhejanathI ane karmathI. bhejanathI AtmasAdhanAmAM tatpara zrAvaka niravaghanirjIva padArthathI AjIvikAne nirvAha kare tema na bane te anaMtakAyane te avazya - tyAga karI de. vaLI para prasaMga vinA AbhUSaNadine evI rIte upabhega na kare jethI cittamAM ati Asakti unmAda thAya ke manuSyamAM avarNavAda thAya tevA uddabhaTa veSAdi paNa na pahere. AthI ja zrAvake bhejana saMbaMdhI ane veSAdi saMbaMdhI padArthonuM * niyamana karI devuM joIe. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 cauda guNasthana karmathI : jenAthI ati tIvra karmabaMdha thAya, lenindAnuM kAraNa bane tevA agya levaDa-devaDa Adi vyavasAyane tyAgavA ane a5- AraMbhavALAM karmonuM paNa pramANe nakkI karavuM. ke bAvIza abhakSya : bhejanamAM abhakSya (varjanIya-na khAvA jevI) 22 bAbate. 1 thI 4 - 4 mahAvigaI : (dArU-mAMsa-madha-mAkhaNa) darekamAM svavarSe samAna varNavALA asaMkhya trasAdi che janmamaraNa pAmyA kare che. jIvane ghAta thatAM ja te ja samaye mAMsamAM te ja varNanI anaMta nigoda chanI utpati thaI jAya che. A utpati-maraNanI paraMparA cAlu ja rahe che. te sivAya trasAdi che paNa utpanna thAya che. - 5 thI 9 udumbara paMcaka: udumbara eTale 5 prakAranAM vRkSa 1. vaDa 2. pIpaLo tathA pArasa pIpaLe 3. uMbara (gularanuM vRkSa) 4 plekSa (pIpaLAnI jAta) 5. kAke kammarI (kAluMbara) A pAMce ya prakAranAM vRkSanAM phaLomAM maccharanA AkAranA atisUma ghaNA trasa ja hoya che mATe tenA TeTA(phaLa)nuM bhakSaNa karavuM joIe nahIM. 10.barapha : asaMkhya apakAya rUpa hevAthI tathA atizIta heIne cita-vikArI hovAthI tyAjya che. (AIskIma vagere paNa AthI abhakSya jANavA.) 11. viSa : aphINa, samala, vacchanAga vagere dareka jAtanAM jhera, mArelAM jhera paNa peTanA kRmi Adi jantane ghAta kare che, aphINadine. vyasanI maraNAdi kAle mahAduHkhI thAya che mATe tyAjya che. 12. karA : asaMkhyAtA apakAyavarUpa hovAthI tyAjya che. pra. tema te sacitta pANI paNa abhabhya banI jaze ne ? Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 219 u. hA, paNa tenA sivAya jIvananirvAha zakya nathI mATe tene abhakSya kahyuM nathI. chatAM zrAvakee ane sAdhue ghInI jema pANI vAparavuM joIe. 13. sarva prakAranI mATIH deDakAM vagerenI nirUpa mATI che. kayAreka peTamAM jatAM peTamAM deDakAdinI utpati thaI jatAM maraNa vagere apAye thavAne saMbhava rahe che. mATInA tyAgamAM khaDI, cUne paNa. mATIrUpa heIne tyAjya che. kema ke te paNa rAgAdinuM kAraNa che. vaLI nImakamAM paNa asaMkhyAta pRthvIkAya che tevAthI sacitta nImaka tyAjya che. nImakane acita banAvavA mATe agni Adi ati baLavAna zastrone upayoga kare paDe che. game teTaluM khAMDavA. daLavAthI paNa mIThuM acitta thaI jatuM nathI. bhagavatI sUtranA 1lmA zatakanA 3 jA. udezamAM kahyuM che ke, "vajanI ghaMTomAM alapamAtra mIThuM mUkIne tene 21 vAra vATavAmAM Ave te paNa temAM keTalAka evA rahI jAya che jemane e vajane sparza suddhAM thaye hetuM nathI. kuMbhAranA nabhADAmAM ke sukhaDiyAnI bhaThThImAM mIThA bharelA mATInA bhAjanane sIla karIne mUkI rAkhavAmAM Ave to te acitta thAya che ane be-cAra varSa sudhI tevA ja acitta svarUpamAM rahe che. mIThAmAM mIThA karatAM bamaNuM pANI nAMkhIne ukALIne ekarasa banAvIne pachI ThArIne, Aje mIThAne acita banAvavAmAM Ave che paNa AvuM mIThuM be-cAra mAsamAM ja pharI sacitta thavA saMbhava rahe che. pANI vinA ja bhaThThImAM sAya ekarasa banIne ThareluM mIThuM jeTalAM dIrghakALa sudhI acita rahe teTalA kALa sudhI pANIpUrvaka ekarasa kareluM mIThuM acitta rahI zakatuM nathI. tAvaDI vageremAM zekIne mIThAne acitta karavAmAM Ave che, paNa te mIThuM zekAIne khUba lAla banI jAya to ja acitta samajavuM joIe. 14. rAtribhejanaH aneka sUma bAdara jatuo sUrya AthamatAM vAtAvaraNamAM phelAya che. te jatuo rAtre bhajana karanAranA bhANAmAM paDe che. bhejana sAthe peTamAM jatAM ghora hiMsA thAya che ane svane Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 cauda guNasthAna paNa kyAreka bhayaMkara rogAdinuM kAraNa che. A rAtribhejanamAM jinezvaradeve anaMtA doSe kahyA che mATe tene avazya tyAga kare Ie. rAtri. bhejana tyAgavAthI aDabdha jiMdagInA upavAsa thAya che. anya darzanemAM paNa rAtribhejanane niSedha karavAmAM AvyuM che. zrI yegazAstramAM sUryodayathI be ghaDI pUrvane ane sUryAstanI be ghaDI bAkI rahe tyArathI mAMDIne badhe kALa rAtri samAna samajIne temAM 4 ya AhArane tyAga karavAnuM kahyuM che. rAtri jana saMbaMdhamAM upadhyAyajI mahArAje to kahyuM che ke bhajana karatAM UDatA jIve temAM AvI na paDe te ya hiMsAdi pApanI jema rAtribhejana svarUpata: ja tyAjaya che. 15. bahubIja : keThIMbaDA, rIMgaNa, khasakhasa, rAjagara, paTeLA vageremAM vacce aMtarapaTa vinA-bhegAM-ghaNA bIja hoya che, te dareka bIjenA jIne nAza thavAno saMbhava hovAthI AvAM phaLa abhakSya kahevAya che. pra. dADama, TinDara vageremAM ghaNAM bIja che chatAM te bahubIja kharA ke nahi? u. nA temAM bIja ghaNAM hevA chatAM AMtare AMtare paDa hoya che tethI te bIja paraspara sparza rahita hoya che mATe bahubIja mAnya nathI. 16. ajANyAM phI : ajANyAM phaLanI jema ajANyAM phela vagere paNa abhakSya jANavAM. te ja rIte anya dezanI ajANu mIThAI avagere paNa abhakSya samajavAM joIe. 17. saMdhAna: aneka trasa jIvenI utpatimAM kAraNa banatAM baLa athANuM (lIMbu, maracAM, kerI, kerAM, gudA, vagere) saghaLAM abhakSya che. athANAnI keTalIka vastuo te ghaNu rIte tapAvavAmAM Ave chatAM sukAtI ja nathI ane havAvALI rahevAthI baLa banI jAya che. the divase te niyamA beI, Adi ja utpanna thaI jAya che. bALa na hoya tevAM paNa athANAne viveka rAkhyA vinA eThA hAtha, bhInA Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 221 camacAdithI kADhavAmAM Ave te temAM paNa saMmUpace. manuSyanI utpatti thaI jAya che. 18. anaMtakAyika : kaMdamULa vagere anaMtakAyika padArthomAM eka zarIramAM anaMtAnaMta jI hoya che. anaMtakAya H (1) saghaLI jAtanA lIlA kanda (vRkSanA thaDanI nIce jamInamAM rahele bhAga) anaMtakAya heya che. magaphaLI kaMdamULa, nathI kema ke tenuM phaLa jamInamAM thAya che. kaMda nahi. sUraNakanda, lIlI haLadara, Adu, lale kacerA, zatAvarI, kuMAra, zeharI, gaLo (gaDUcI) gAjara, dareka vanaspatinA prauDha pAMdaDAnI pUrvAvasthAnAM kamaLa pAMdaDAM, (kisalaya) ke dareka baujamAMthI prathama nIkaLatA aMkurA-anaMtakAya. heya che. jyAre te rUDha bane tyAre paNa pratyeka vanaspatinA hoya te pratyeka vanaspatikAya gaNAya anyathA anaMtakAya ja rahe theganI bhAjI (jene pekha thAya che. lIlI metha, mULAne kaMda (mULAnA kaMda. sivAyanA DAMDalI, phula, patra, tenA megarA ane dANA e badhAM aMga pratyeka chatAM abhakSya gaNAya che ane tene kaMda te anaMtakAya hAIne abhakSya che.) bhramirUha (bhUmiphaDA-bilADIne Te5) virUDha (kaThoLamAMthI. nIkaLatA aMkurA) palpaka (pAlakhAnI bhAjI) kUNa AMbalI (jemAM ThaLiyA na thayA hoya tevI AMbalInA kAtarA) AlukaMda jene ratALu, (baTATA) kahevAya che. ItyAdi 32 anaMtakAya abhakSya che. anaMtakAyanuM lakSaNaH jenAM pAMdaDAM vagerenI nase (kuMArA dinA sAMdhA ke zeraDI AdinA) parve gupta hoya-apragaTa heya, vaLI bhAMgatAM jenA sarakhA bhAga thAya, tathA jemAM tAMtaNuM na hoya ane che davA chatAM Uge (kuMArAdinI jema) evI vanaspatine anaMtakAya kahevAya che. A anaMtakAyane avazya tyajavA joIe. kema ke kahyuM che ke, A narakadAra che 1 luM rAtribhejana 2. parastrasaMga, 3. saMdhAna (bALa-. athANuM) ane anaMtakAya. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rarara coH guNasthAna itara dananA zivapurANamAM mULAnAM pAMce ya aMgo tajavAnu * kahyuM che. sUMTha, sUkI haLadara vagere keTalIka vastunA svAda badalAi javAthI te vyavahArathI kalpe che. 19. vRttAka : veMgaNu nidrAvaka--kAmeAttejaka vagere aneka doSadhAna karanAruM hovAthI abhakSya che. zivapurANamAM paNa kAliMgaDA mULA ane veMgaNunA bhakSaNanA niSedha karyo che. 20. calitarasa : jenA vaNu, gandha, svAda (rasa) pharI jAya te badhI vastu calitarasa kahevAya. vAsI bhAta vagere rasAi, kAlAtIta pakavAna, e rAtri vyatIta thayA pachInAM dahIM, chAza vagere calita rasa kahevAya. 21. tuccha phaLa : tuccha eTale asAra. jene khAvAthI bhUkha bhAge nahi, zakti Ave nahi tevAM jAMbu vagere phaLa, phUaA, mULa, pAMdaDAM, maganI zIMga vagere tuccha che. AvA padArtho khAvAmAM khAvAnuM caiDuM ane phUMkI devAnuM ghaNuM hovArthI ghaNA jIvanI virAdhanA thAya che. mATe tyAjya che. 22. kAcAM gArasa : kAcAM dUdha vageremAM dvidala (kaThoLa) "bhaLavAthI atisUkSma trasa jaMtunI utpatti thAya che mATe abhakSya che. 5. dvila kAne kahevAya ? u. jenI e phADa-dALa thAya ane jene pIlatAM tela na nIkaLe te dvidala kahevAya, e phADa thavA chatAM tela nIkaLe teA (dA.ta, magaphaLI) te vastu dvidaLa na kahevAya. ahaM 22 prakAranA abhakSyanuM vivecana pUrNa thAya che. zrI cegazAstramAM 16 prakAranAM abhakSya kahyA che ane bAkInA alakSyAne eka soMgaha-gAthAmAM strastumizra che. puSpa' samAvI lIdhA che. A vratadhArIe nitya sacita dravya Adi 14 niyame savArasAMja levA saMkSepavA joie. tenu svarUpa ganthAntarathI joI levu. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 223 cauda guNasthAna tratAticAra H 1. sacitta 2. sacitta pratibaddha 3. mizra 4. abhiSava 5. dupakavAhAra A pAMca vastunA upayoga karavArUpe A vratanA pAMca aticAra che. 1. sacitta-jIvayukta hoya te sacitta (citta = jIva). 2. sacittapratibaddha : sacita sAthe joDAyeluM. 3. mizra : kAMIka aMze sacitta ane kAMIka aMze acitta(aDadhuM ukALeluM pANuM). 4. abhiSava : aneka cIjone meLavavAthI banelA Asatva vagere. pa. duSakavAhAra : pUruM nahi pAkeluM. AvI vastu nahi vAparavAnA pacca. vALA A vratadhArIne anAgAdithI, AmAMnI kaI vastu vaparAI jatAM aticAra lAge. bajANIne vApare te vratabhaMga ja thAya. dA.ta., pAMca sacittanI chUTa rAkhatAM 6-7 vaparAI jAya. sajIva vRkSane vaLagelA guMdara vagere sacitta pratibaddha acitta kahevAya. acitta thayelAM pAkI gayelAM phaLane sacitta bIjathI dUra karIne khAnAra vratasApekSa rahe che mATe tene aticAra lAge. aDadhuM daLeluM mizra hoya chatAM daLeluM mAnIne acitta kalpIne vApare tyAre vrata-sApekSa rahe che eTale aticAra lAge. Asava paNa anAgAdithI levAnA aticAra lAge, IrAdApUrvaka vApare te vratabhaMga ja thAya. aDadhe zekAe paMkha, aDadhe raMdhAyele tAMdaLaje vagere duSpakava vastuo zarIra-vyAdhinuM kAraNa bane che. jeTalA aMzamAM sacitta heya teTalA aMzamAM paraleka paNa bagADe che. anAbhogAdithI khavAtAM aticAra lAge. A rIte rAtribhejana AdimAM paNa anAmegAdithI aticAra -samaja. bhejanane AzrayIne 7 muM vrata ane tenA aticAra kA. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 cauda guNasthAna karmane AzrayIne kaThora karmone tyAga kara e A 7mA vratanuM svarUpa che. tenA aticArarUpe 15 karmAdAna che. tene paNa tyajavA joIe. bhege paganA kAraNa rUpa vepArAdinAM karmomAM kAryane Apa karatAM te kamene paNa bhegapabhoga viramaNavratarUpa kahevAya che. kamane AzrayIne banatA A vratanA 15 aticAra che. - paMdara karmAdAna : A paMdareya karmo jIvane tIvra pApakarmonuM AdAna (baMdhana) karAvanAra hovAthI temane kamalana kahevAya che. 5 karma + pa vANijya +5 sAmAnya = 15 1. aMgArakama luhAra-sonAra-kuMbhAra-bhADabhuMjA-hoTala-vIzI vagerenA dhaMdhA. ra. vanakarma : vana kapAvavA, bAga-bagIcA samAravA, ugADavA vagere ghadhA. 3. zaTakakarma : gADA-gADI-meTara vagere banAvavAnA dhaMdhA. 4. bhATakakarma : 2 ) cha bhADe pheravavAnA dhaMdhA 5. Takakama jamIna-khANa vagere pheDavAnA dhaMdhA, taLAva, kUvA, rastA vagere davA. pAMca vepArarUpa pAMca vANijya-karma. 1. dAMtane vepAra: hAthIdAMta, trasa jIvenA zarIranA avaya, zaMkha, kasturI vagerenA dhaMdhA upalakSaNathI samajI levA. 2. lAkhane vepAra : lAkha ane jemAM jIvahiMsA adhika che tevA ghAtakI vRkSanI chAla-phUla vagere padArtho ke jemAMthI dArU bane che te gaLI, manazIla, phaTakaDI. sAbu vagere kSArane vepAra kare te lAkSAvANijya nAmane aticAra kahe che. 3. rasane vepAra ? madha-mAkhaNa-ghI-tela-dUdha-dahIM vagere rasane vepAra. madha jIvahiMsAthI ja prApya che, chAzathI chUTAM paDatAMnI Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 225 sAthe ja mAkhaNamAM asaMkhya jIva utpanna thAya che. dArU utpAdakAraka che, dUdha vagere pravAhI vigaIomAM paDatAM-UDatA jAne nAza thAya che. 4. keza-vepAra : keza zabdanA upalakSaNathI kezavALA jIve paNa samajavA. tethI dAsa-dAsI vagere manuSya, gheDA, bakarAM vagere pazuone vepAra kara. 5. viSa-vepAra : jIvaghAtanA kAraNabhUta viSa che mATe tene vepAra aticArarUpa che. upalakSaNathI taravAra-kuhADA-haLa vagerene vepAra paNa ahIM samajI le. zrI gazAstramAM te pAchuM kheMcavAnA reTanA vepArane paNa viSa-vepAramAM gaye che. pAMca sAmAnya karmAdAna aticAra : 1. ya-pIDanakarma : cannapIlaNa, khAMDaNa, ghaMTI, yantrAdithI anAja, bIyAM, kapAsa vagere khAMDavA-pIsavA-leDhAvAnA dhaMdhA. 2 nilaMchanakama : baLada-gheDA vagerenA avayane chedavAnuM kAma karIne AjIvikA meLavavI. AvA karmathI te jIvene bhAre pIDA thAya che mATe aticArarUpa che. 3. davAgnidAna : gAma-nagara vageremAM Aga lagADIe te lUMTaphATa sArI rIte thAya, jaMgala bALI nAMkhIe te sAruM navuM ghAsa UgI jAya, khetaramAM kAMTAdi bALI nAkhavAthI anAja vagere sAruM pAke evI buddhithI dava saLagAva. AvA kAryo atinirdayatAthI ja thAya che. 4. sara-zoSaNa : dhAnyAdi vAvavA mATe khetaramAM bharAelA pANIne nIke karI kADhI nAMkhavA-sukAvI devA, nadI-sarovara-taLAvanA pANI khAlI karavA ke sukAvI devAnA dhaMdhA. (dAvyA vinAnuM jaLAzaya te sarovara ane khedIne baMdhAveluM hoya te taLAva kahevAya.) cau. gu. 15 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja cauda guNasthAna 5. asatISaNa : durAcAriNI strI, puruSa-liMgavALA, pipaTa, suDA, kUtarA vagere hiMsaka jIvanuM piSaNa karavuM te asatIpiSaNa karmAdAna aticAra kahevAya che. pra. anya vratane pAMca-pAMca aticAra che. ahIM 20 aticAra kema? u. anya vratamAM paNa aneka aticAre che, mAtra pAMca ja che tema mAnavuM nahi. "pAMca aticAra" te upalakSaNarUpa samajavA. TUMkamAM, dareka vratamAM vratasApekSabhAvathI athavA anAbhogAdithI je kAMI deSa sevAya, te doSa jeTalI saMkhyAmAM aticAre samajavA. vratapAlana-apAlanathI hitAhita: A aMge vratasvarUpAdinA vivecanamAM kahevAI gayuM che, eTale ahIM vizeSanI AvazyakatA jaNAtI nathI. vrata-bhAvanA : te nircane mArA bhAvabhInA namaskAra! jemaNe ApAtaramya kAmabhegonI pariNAma-kaTutAne jANIne ane dukhapratikAra svarUpa samajIne trividha tyAgI dIdhA. vata-karaNa : aNuhArI pada meLavavAnI bhAvanA bhAvavI. roja 14 niyama dhAravA, parvatithi Adie vizeSa dharma kara. 22 abhakSya, 32 anaMtakAyane tyAga kara. zAka, anAja, phaLAdinA bhakSyamAM paNa zakaya saMkeca kara. * 8 muM, sthUla anarthadaMDaviramaNa vrata : vatasvarUpa : zarIrasevA, kuTuMba, gharabAra Adine nirvAha karavAnA projana vinA-niSkAraNe je kAMI pApa karavAmAM Ave te adhe anarthadaMDa samaja. Indriya ziSTamAnya kAraNa ke svajanAdine kAraNe karAtuM pApa te arthadaMDa che, zeSa anarthadaMDa che. A anarthadaMDa 4 prakAre kahyo che. 1. duSTadhyAna 2. pApakarmopadeza 3. hiMsaka-vastu arpaNa 4. pramAdIcaraNa. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 227 1. duSTadhyAna kharAba adhyavasAyanuM sthiratApUrvaka ciMtana karavuM. A apadhyAna AtaM ane raudra ema be prakAre che. "Rta" eTale duHkha, tenAthI je dudhAna thAya te ArtadhyAna ane bIjAne revaDAve te rUdra (duHkhanuM kAraNa) tevA rUdranuM je duSTadhyAna te rodradhyAna. A banne ya dhyAna eka aMtarmuthI vadhAre kALa sudhI na karavA evI pratijJA karavI e A vratanuM svarUpa che. (muhUra sudhI thaI AvatAM durgAnamAMthI bacavAne abhyAsa thAya paNa tene rekI devAnuM du:zakya hevAthI "na karavAnI pratijJA na karAya.) 2. pApakarmopadeza : jenAthI jIva nArakAdi durgatimAM jAya te pApa kahevAya. tenA janaka khetI vagere pApakarma kahevAya. tevA pApakarmanI khetI kare, damana kare, zatrune haNa nAMkhe, yantro cAlu -kare vagere salAha ApavI te pApakarmopadeza kahevAya. gazAstramAM kahyuM che ke Avo pApaza dAkSiNyatA vinA te kare ja nahi. (zrAvakane apavAdamAge svajanAdine dAkSiNyatAdinA kAraNe kyAreka te upadeza kare paDe che.) 3. hiMsAkarSaNa: jenI hiMsA kare tevA ghaMTI, keza, kuhADA vagere zastro (adhikaraNa) tathA agni pragaTAvavAnAM sAdhano, jherI vastuo vagere utsargathI koIne na ApavAM joIe. pUrvokta rIte dAkSiNyatAtha ApavAM paDe te zrAvaka tenI jayaNA rAkhe. 4, pramAdAcaraNuM : madha, viSaya, kaSAya, nidrA, vikathA e pAMca prakAranA pramAda kahyA che. A pAMcanA sevanane pramAdAcaraNa kahevAya che. bedarakArIthI dUdha vagerenAM bhAjane khullAM rAkhavAM, jANIne nirjIva mArga cheDIne vanaspativALA mArge cAlavuM, game tema pANI vagere bArIethI pheMkavuM, I thaI gayA pachI paNa ImpaNa vagerene cAlu rAkhavA ItyAdi prakAranA aneka pramAne pApabhIrU zrAvake avazya nivAravA joIe. anarthadaMDathI keI ISTasiddhi thatI nathI e vAta khyAlamAM rAkhIne tenAthI virAma pAmavuM joIe. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 cauda guNasthAna tratAticAra H 1. kandarpa 2. kautkaca 3. bhegabhUritA 4. saMyuktAdhikaraNatva 5. vAcALatA. 1. kapa: viSaya-vAsanA jAgrata kare tevAM vikArI vacane bAlavAM ke viSayanI vAte karavI. AvA vacana-vyApArane kandarpa kahevAya che. zrAvake AvI vAta na karavI joIe. mukta meM e. khaDakhaDATa hasavuM paNa na joIe. ra. kau9 : bhAMDa-bhavaiyA phAtaDAnI jema stana, AMkha, mukha, vagerethI kharAba ceSTA cALA karavA te kIkuca kahevAya. A banne aticAra A 8 mA vratanA cothA pramAdAcaraNa viramaNavratane age che. - 3, bhogabhUritA: bhega-upaga rUpa vastune vadhu paDatA saMgraha kare. A paNa pramAdAcaraNa viramaNane aMge aticAra che. sAbu-pAuDara-telAdi vadhu rAkhavAthI lupatAe vAraMvAra nAnAdi karavAnuM ane jethI puSkaLa jIvahiMsA thAya. 4sayuMktAdhikaraNatva : khAMDaNiyA vagere AtmAne durgatimAM javAne adhikAra Ape che mATe tevAM zastrone adhikaraNa kahevAya che.. AvAM adhikAraNene joDIne taiyAra rAkhavAM e saMyuktAdhikaraNatva nAmane aticAra che. dA. ta., khAMDaNiyA joDe sAMbeluM, haLanI sAthe phALa (cauDuM) ke koza, gADAM-gADI sAthe dhUsarAM vagere, dhanuSya sAthe bANa, baMdUka sAthe goLI bharIne taiyAra rAkhavA. A rite zrAvake A vastu taiyAra rAkhavI na joIe. je taiyAra heya te kaI laI jAya, mAMge te ApavI paDe. judA judA sthAne hoya te tema jaNAvIne ApavAno niSedha karI zakAya. 5. maukharya (vAcALatA): dhIAI, asabhyatAthI asaMbaddha te niSkAraNuM ghaNuM balabala karavuM pApapadeza-viramaNa nAmanA A Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 cauda gurusthAna vratanA prakArane A aticAra lAge che kema ke Avu eTalAmAM ghaNAM pApa-preraka vacanA khelAI jAya che. A tratanA apadhyAnaviramaNudi prakAramAM anAbhAgAdine lIdhe aticAra jANavA. vrata pAlanApAlanathI hitAhita : ukta cAreya prakAranA ana daDa mahAanarthIkArI ane che, durdhyAnathI kAIne ISTasiddhi tA thatI nathI, UlaTAM nArakAdinAM aniSTa duHkhA tUTI paDe che. tandulamatsya mAtra mananA durdhyAnarUpa anaMda...DanA pApe 7 mI nArakanA sAgI banyA. tabhAvanA : te paramiSa ene vaMdana hA, jemaNe niraka pApAne te tyAgI dIdhAM. parantu sAka pApAne ya sathA tyAgIne ee niSpApa banyA ! vratakarNI : mana-vacana-kAyAne dha kAryomAM joDavAM. jarAka paNa samaya maLe ke mahAmantrAdinuM smaraNa karavA lAgI javuM. vairAgya. bharapUra granthAnu nitya vAMcana karavuM. * zikSAvratanuM svarUpa H ahIM 3 guNuvratanuM vivecana pUrNa thAya che. have 4 zikSAvratanu svarUpa joie. zikSA eTale vAravAranA abhyAsa. AvA abhyAsa mATenAM sthAna-sAdhanA tene zikSApada kahevAya che. Ane ja ahI zikSAvrata kAM che. 1. sAmAyika 2. dezAvagAzika 3. pauSadhe pavAsa. 4. atithi sa`vibhAga. A cAre ya te guNavatA prAya: cAvajIva che. temAM paNa sAmAyika alpakALa mATe hAya che jyAre pUrvokta 3 hAya che mATe ene judA gaNavAmAM AvyA ane dezAvagAzika tA pratidina ekathI vadhu Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 coda pusthAna vAra paNa karI zakAya che, jyAre pauSadhopavAsa ane atithisaMvibhAga roja kintu amuka divase (dinamAM eka ja vAra) karI zakAya che. * 9 muM, sAmAyika-vrata (1luM zikSAtrata)H vatasvarUpa : pApa vyApAra ane durgAnathI rahita AtmAne je be ghaDI pramANa (muhUrta pramANa) samatAbhAva te sAmAyika-vata kahevAya. sAmayikamAM paNa jIvane keTalIka vAra rAgAdi thaI jAya che te anAdi svabhAvanuM pariNAma che. vAraMvAra sAmAyikabhAvamAM besavAmAM Ave tyAre ja te zuddha sAmAyika prApta thatAM rAgAdi bhAve TaLI jAya che. AthI ja A vratane zikSAtrata kahevAmAM AvyuM che. jyAM sudhI evuM zuddha sAmAyika paNa jhiyamati samayA' jinAjJA che ke sAmAyika karavuM joIe evI bhaktithI paNa karatAM ja rahevuM joIe. AvuM azuddha-dravya sAmAyika paNa zuddha-bhAva sAmAyikanuM kAraNa bane che. sAmAyika karatAM zrAvaka sAdhunI samAna bane che tevuM sAmAyika pAravAnA sUtramAM kahyuM che. vatAticAra : anAdi 3 megene pApavyApAramAM joDAvArU5 3 tathA samRtibhraMza ane anAdara e be-ema pAMca aticAre che. 1, 2, 3. yogonuM duppaNidhAna hAtha, paga vagerene lAMbA TUMkA karyA karavA te kAya-ga dupraNidhAna. zabdanI yathAyogya goThavaNa vinA jematema belavuM te vAga dupraNidhAna. manamAM dhAdi karavA te mane dupraNidhAna. joyA ke pramAryA vinA UThanAra-besanArane jIva-hiMsA na thAya te paNa pramAdarUpa hiMsA thavAne lIdhe tenuM sAmAyika gaNAtuM nathI. 4. smRtibhraMza : prabaLa pramAdAdi kAraNe, "sAmAyika karyuM ke nahi?" "mAre kyAre sAmAyika karavAnuM che?" kyAre pAravAnuM che?" vagere bhUlI jAya. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 cauda guNasthAna - dareka anuSThAna mekSAnuSThAna tyAre bane jyAre te upayoga-smRti ekAgratApUrvakanuM heya. 5. anAdara : sAmAyika karavAmAM anutsAha. niyamita na karavuM, karavuM te veTha utAravA jevuM karavuM, samaya thatAM pahelAM mArI devuM ItyAdi. ahIM badhe ya anAmegAdithI ke vatasApekSatAthI aticAra samaja anyathA te vratabhaMga ja gaNAya. pra. avidhithI sAmAyika karavA karatAM na karavuM zreSTha nahi? u. AvA vacanane utsutravacana kahyuM che. kema ke avidhithI karanArane nAnuM prAyazcitta Ave che, jyAre nahi karanArane moTuM prAyazcitta Ave che. kema ke nahi karanAra jinAjJAne bhejaka bane che. zraddhAsaMpanna AtmA vidhipUrvaka saghaLuM anuSThAna kare chatAM sAmagrInA abhAve tene avidhi anuSThAna karavuM paDe te ya te vidhine kaTTara pakSapAtI te hoya ja. mATe kahyuM che ke, anuSThAnamAM vidhipAlake dhanya che. vidhipakSapAtI paNa dhanya che. vidhi bahumAnakAraka paNuM dhanya che. are! vidhimArgane duSita nahi karanArA paNa dhanya che. nikaTamuktigAmI ne vidhine satata Adara hoya che. vidhi-tyAga anAdara vagere prAyaH abhavya-durbhAgyane hoya che. avidhi doSa " micchAmi dukkaDaM" nAmanA bIjA prAyazcittathI nivArI zakAya te sAmAnya che mATe avidhipUrvakanI kriyA paNa abhyAsakALamAM upAdeya ja che. * vata-pAlanA pAlanathI hitAhita : (1) lAkha khAMDI sonAnuM nityadAna karanAra karatAM 1 sAmAyika karanAra caDI jAya che. (2) be ghaDInA sAmAyikathI zrAvaka 92 kroDa, 59 lAkha, 25 hajAra 925 panuM devAyuM bAMdhe. (dara miniTe lagabhaga 2 kroDa pa.nuM) sAmAyikanA phaLa aMge samatAdhikAra joI levA bhalAmaNa che. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna vrata-bhAvanA : kyAre e maMgaLamaya dina prApta thaze, jyAre huM sa-saMgatyAgI manIza ! nigranthAnI jema yAtrajIvatu' sAmAyika laIne mukti-mAnuM zreSDa ArAdhana karIza ! vratakaraNI : nitya eka sAmAyika avazya karavu * dasamu, dezAvakAzika vrata (maujuM zikSAvrata) : tasvarUpa : chaThThA digdatamAM nakkI karelA pramANamAM (amuka) alpakALa mATe je sakSepa karavA te DhezAvakAzika nAmanu vrata kahevAya. ra3ra chaDA traMttamAM yAvajjIva ke ekAda varSa ke ekAdi cAturmAsa mATe daze ya dizAmAM javA-AvavA a MgenI mATI maryAdA hoya jyAre ahIM temAMthI ghaTADIne bahu ja ochI maryAdA prahara-ke divasanA kALa pUratI rAkhavAmAM Ave che. = deza chaThThA vratanI meATI maryAdAnA dezathI (TUMkA bhAgamAM) avakAza rAkhavA = chUTa rAkhavI. AvA TUMkI maryAdA karatAM vratane kezAvakAzika kahevAya. ahIM chaThThA vratanA upalakSaNu 1 lA vagere aNuvrato, chamAM vagera guNavrato vagere sa trAmAM nakkI karelI maryAdAene paNa rAjanA mATe TU kALu devAtu' samajI levu'. yAvajjIva Adi mATe lIdhelAM temAM chUTa vadhAre rAkhI hAya te sahaja che. rAja teTalI chUTanI jarUra rahetI nathI. eTale te badhI chUTamAM paNa rAjanA eka divasa pUrate ke eka rAtri pUratA kApa mUkI DhA joi e. AvA saMkSeaukaraNane dezAvakAzika vrata kahevAya che, jene Aje 14 niyama dhAravArUpa kahevAya che. A mATe rAja savAra-sAMja e vAra A vratanu dvezAvakAzika' pacca. paNa zrAvakane levAnu' hAya che. jema mAntrika, zarIramAM vyApI gayelA viSane mantrapaTThaccArathI OM khabhAgamAM lAvI Dhe che tema mantra sarva pApavyApArIne TUMkA daIne maryAdAmAM lArvI mUke chUTI mAMdhAtA karmonA paNa A che. Ama thatAM pApavyApArAnI vadhu sa kSeSa thai jAya che. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 233 cauda guNasthAna vratAticAra H 1. preSaNa 2. anAyana 3. zabdAnupAtana 4. rUpAnupAtana pa. pudgalaNa. 1. preSaNa: nakakI karelI maryAdAnI bahAra kAMI kAme pite te na jaI zake eTale bIjAne mokale. vastutaH pite javuM ke bIjAne makala e beyamAM jIva-virAdhanA te thAya ja che. e virAdhanAthI bacavA mATe te vrata lIdhuM che. vaLI jAte javAthI te IryAsamitinuM pAlana thavAthI jIva-virAdhanA ochI paNa thAya. AthI bIjAne mokale che mATe aticAra gaNAya che. 2. Anayana : niyamita karelI bhUminI bahArathI nakara vagere dvArA vastu maMgAvavI. ahIM paNa pUrvavata aticAra ja lAge kintu -tratakhaMDana nahi, 3. zabdAnupAtana : je makAnamAM pite beTho che te makAna ke makAnanA "kampAunDa" eTale ja javA-AvavAnA niyama rAkhanAra zrAvakane kampAunDanI bahArathI pasAra thatAM mANasanuM kAma paDe tyAre tratabhaMganA bhayathI pite jAya nahi tema ja tene bolAve nahi paraMtu te svayaM pitAnI tarapha AvI jAya tevI IcchAthI anakSara zabdarUpa chIMka khAya ke khUMkhAro kare jethI te sAMbhaLatAM pelA mAsanI najara A mANasa tarapha jAya ane te ApameLe tenI pAse Ave. ahIM paNa vratasApekSatA hevAthI aticAra ja gaNAya. 4. rUpAnupAtana : ahIM pUrvavat samajavuM, pharaka eTale ja ke avAja dvArA na bolAvatAM pitAnI jAtane bArIe jaIne pragaTa karatAM gharamAM pitAnI hAjarI che ema jaNAvIne pelA mANasane tenI - AvavAnI preraNArUpa bane. 5. pudagalapreraNuM : pugala eTaNe ITa, kAMkare vagere. maryAdita bhUminI bahAra rahelA mANasane potAnI tarapha AvavAnI preraNA karAvavA tenI prati kAMkare vagere pheMka. AmAMnA pahelA 2 aticAra anAgAdithI thAya che. jyAre bAkInA 3 mAyAvIpaNuthI thAya che. Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasyAna pra. A pAMceya aticAra te 6ThThA vrata aMge ja lAgu paDe tevA che. tame te A vratane saMtanA saMkSeparUpa kahyu che te maujA adhA vratA aMgenA aticAra ahIM" kema na kahyA ? 234 u upalakSaNathI ahIM paNa vadha-khaMdhAdi aticAro samajI levA. vratapAlanAdithI lAbhAdi : nAhakI aviratimAMthI macAva thaI javArUpa A vrata nitya karatAM nathI teo pApavyApArAnI aviratinAM bAraNAM khullAM rAkhIne puSkaLa pApakama baMdha kare che. vrata-bhAvanA : sarvAMsa gatyAgI te zramaNeAne namaskAra hA ! jemaNe sa prakAranA sAvaghayeAgeAne yAvajjIva mATe tyAgI dIdhA ! vrata-karaNI : jema ane tema pApa-kAcamAM sakAca karatA. rahevA. jenA vinA na cAle teTaluM ja pApa karavuM paDe te ya temAM bhAre DaMkha anubhavavA. sagavaDiyA jIvananI IcchA paNa na karavI.. zAkhIna jIvananI te svapne ya kalpanA na karavI. agiyAramu* pauSadhopavAsa vrata (traunuM zikSAvrata) : vratasvarUpa : A vrata 4 prakAre che. 1. AhAra, 2. zarIrasatkAra, 3. maithuna ane 4. sAvadyakarmonA parvamAM tyAga karavA rUpa A vrata 4 prakAre che. AhAra : azana-pAna-khAdima-svAdima vagere khAvuM-pIvu ... zarIra satkAra : snAna-mana vilepanAdi. maithuna : abrAsevana sAvadhakama : khetI vagere saghaLAM pAyakAryAM. 4 pa: aSTamI, caturdazI, pUrNimA, amAvAsyA. pauSadha = dhanI puSTine kare te pauSadha pASadhanI sAthe AtmAnI samIpa (upa) vasavuM. (vAsa) tene pASadhApavAsa vrata kahevAya che. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 235 tAtparya ke-parvadinemAM AtmAne guNonI sAthe vAsa tenuM nAma poSadhopavAsa. kahyuM che ke, deSAvRta AtmAne guNenI sAthene vasavATa te piSayavAsa kahevAya. mAtra zarIranuM zeSaNa piSa pavAsa nathI. vyavahAramAM te AhAra vagere pUrvokta 4 karmabaMdha-kAraNane tyAga e piSayavAsa vrata kahevAya. AhAra-zarIrasatkAra-maithuna-sAvadyakarma e ja yane tyAga karyo, temAM AhArAdi pratyeka be prakAre che : dezathI ane sarvathI. amuka vigaIne tyAga ke ekAzana, AyaMbila vagere dezathI AhAra-tyAgarUpa che. jyAre 4 ya prakAranA AhAranA tyAgarUpa upavAsa. sarvathI AhAra tyAgarUpa che. amuka zarIrasatkAranI chUTapUrvakane zarIrasatkAra tyAga dezathI kahevAya ane sarva zarIrasatkArane tyAga e sarvathI zarIrasatkAra tyAga kahevAya. - mithunane divase ja tyAga kare athavA rAte eka yA bethI vadhAre vAranA strIne tyAga kare te dezathI maithuna-tyAga kahevAya ane pUrNadina-pUrNarAta sarvathA maithunatyAga kare te sarvathI mithunatyAga kahevAya. amuka sAvadyakarma sivAyanA sAvadya vyApAratyAgane dezathI avyApAra piSadha kahevAya. sarva sAvaghakarmanA tyAgarUpa sAvadha vyApAra tyAgane sarvathI avyApAra piSadha kahevAya. dezathI avyApAra piSadhamAM sAmAyika uccare athavA na paNa uccare jyAre sarvathI avyApAra piSadha samAyika uccaravuM ja joIe. hAla te pauSadha-vatamAM AhArapauSadha ja ekAzanAdi karanArane dezathI paNa laI zakAya che. bAkInA 3 pASadha te sarvathI ja levAnI, praNAlikA che. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 cauda guNasthAna tAtisAra : 1. saMsmAraka apratyupekSaNa-apramArjana 2. apratyupezya apramAjya AdAna 3. apratyupezya-apramArya hAna 4. anAdAra 5. asmRti. 1. saMstAraka apratyupekSaNa -apamAna : netrathI jevuM te pratyupekSaNa ane carAvavA vagerethI pUjavuM te pramArjana saMstAraka eTale pauSadhavALAne suvA mATenI DAbha nAmanI vanaspati athavA garama vastra (saMthAriyuM vagere) sastAraka zabdathI saMthAro-zamyA-vasati (makAna) 3 ya samajavA (saMthAro zA hAtha lAMbe haya, zamyA 3 hAtha lAMbI hoya. vasatine paNa zayyA kahevAya che.) A traNeyane AMkhethI joyA ke cavalAdithI pamAryA vinA ja temane upayoga kare te saMskAraka apratyupekSaNa-apramArjana aticAra lAge. athavA bedarakArIthI (kharAba rIte) jue, pramAje te paNa A aticAra lAge. AgaLanA aticAramAM paNa A rIte beya artha karavA. 2. apratyuzya-apramAjya AdAna : AdAna eTale levuM artha thAya che. upalakSaNathI "mUkavuM" artha paNa samaja. lAkaDI-kuMDI-pATale-pustaka vagere AMkhathI joyA vinA caravaLA AdithI pramAryA vinA levA mUkavAthI A aticAra lAge che. athavA jema-tema IpuMjIne levA-mUkavAthI A aticAra lAge che. (ahIM apratyu-apramAe beyane eka aticAra tarIke gaNavelA che paNa anyatra banene judA aticAra rUpe kahela che.) - 3. apratyupezya-apramAjya hAna : hAna eTale sarvathA -tyAga. sarvathA tyAga karavA jevA jhADe-pezAba-leSmAdine parAvavAnI jagAne jevA-pUjyA vinA ke jema tema pUjIne pAThavatAM A aticAra lAge. paraThavatAM jamInanA mAlikanI rajA levA "manu nAnaH Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 237 nAgu " jenI mAlikI hoya te rajA ApI ema kahevuM joIe. paraThavyA bAda 3 vAra "vasijhu" kahevuM joIe. (anAdi traNeya gathI tyAgavuM te) Ama veripha' na bole te malAdimAM pachI thanArI chatpatti AdinI virAdhanAne deSa lAge. 4. anAdaraH pauSadha levA-pALavAmAM anutsAha. pa. asmRtiH pauSadha karavAnuM bhUlI javuM, amuka kriyA karI ke nahi tenuM vismaraNa thavuM vagere. tapAlanathI lAbha : maNijaDita suvarNanA pagathiyAvALuM hajAra staMbhavALuM UMcuM, senAnA taLiyAvALuM jinamaMdira karAvavAthI je phaLa. maLe tenAthI paNa adhika phaLa tApUrvaka pauSadha (saMyama)nuM che. pUrva be ghaDInA (eka muhUrtanA) sAmAyikanA phaLarUpe amuka kroDa palyopamanA devAyune baMdha jaNAvela te AMkaDAne 30thI guNatAM (30 muhUrta) eka pauSadhavratathI 277777777777 patyenuM AyuSya. baMdhAya (27 abaja, 77 kroDa, 77 lAkha, 77hajAra 7777 5), vrata-bhAvanA: ghora ane ugra tapanA dhArake ! sarvasaMgathI nitsaMgabhAvane pAmelA paramarSio! zarIranI mUcchathI paNa mukata munivaro ! Apane zvAsamAM se se vaMdana! vrata-karaNI : patithie pauSadha-trata karavuM. ja bAramuM, atithi vibhAga trata H (4the zikSAtrata) : vatasvarUpa : bhaktibahumAna bhArapUrvaka AhAra-vastrAdinuM atithine dAna devuM. te A vratanuM svarUpa che. tithi-parva vagere laukika-vyavahAranA baMdhanathI mukta AtmA atithi kahevAya che. bAkInA bhikSuo abhyAgata kahevAya che. ahIM zrAvakane aMge mukhyatve sAdhu ja atithi samajavA. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 cauda guNasthAna atithi (munine) AdhAkarmAdi deSamukta e sAro (saM.) viziSTa rItithI (vi.) potAnI Avakane kaI (bhAga) aMza Apa te atithi saMvibhAva zabdane artha che. Aje A vrata karavA mATenI vRddha paraMparA A pramANe che. pauSadhepavAsa (ahIM AhArAdi cAreya pauSadha sarvathI karavAmAM Ave che) karIne bIje divase ekAzana karavuM joIe. munine bhikSArthe padhAravA vinaMtI karavI joIe. jyAre zrAvaka vinaMtI karavA Ave tyAre jema bane tema jaladIthI munie taiyAra thavuM joIe anyathA munine aneka deze lAge. A aMgenI vizeSa vicAraNA dharmasaMgrahamAMthI joI levI. pU umAsvatijI mahArAje zrAvakane dharmaprajJaptimAM atithi " tarIke mAtra sAdhu-sAbIne na kahetAM zrAvakA zrAvikAne paNa kahyA che. tratAticAra H 1. sacitta upara sthApana 2. sacitta sthagana 3. matsara 4. kAla-laMghana 5. anyApadeza. 1sacittasthApana : sAdhune devAyegya vastu temane nahi devAnI buddhithI kAcuM pANI, agni, phaLAdi sacitta vastunI upara te -vastu mUke, sacittanA saMghaTTAvALI te cIja banatAM sudhI vadhArI zake nahi. 2. sacitta sthagana : uparokta AzayathI kaNya vastune sacittathI DhAMke. athavA sacitta vastuvALA DhAMcchAthI DhAMke. 3. matsara : je sAdhu kaI vastunI mAMgaNI kare te tenI upara IrSyA kare. athavA potAnAthI sAmAnya sthitivALAe sAdhunI mAMgaNIthI kaIka vaherAveluM joIne vicAre, "zuM huM A raMkathI paNa halake chuM?" ema vaherAvanAra upara-matsara karIne pote sAdhune vaherAve. (bIjAnI saMpatti Adine utkarSa sahana na thatAM tenI upara krodha -kara te matsara) 4. kAla-ullaMghana : zikSA kALathI vahelA ke meDA vaheravA padhAravA mATenuM nimaMtraNa karavuM. vahelA nimanTavAthI sAdhu jAya nahi je upara-matsara che. A raMkathI paNa bhIjAnI saMpatti Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 239 ane meDA nimanTavAthI paNa na jAya kema ke gocarI te tenA kALe AvI gaI hoya. pite devAnI buddhivALe che!' evuM bIjAnA manamAM ThasAvavA mATe A pramANe kare. arthAt devAnI buddhi na chatAM devA mATenI taiyArI batAvavI te A aticAranuM svarUpa che. pa. anyApadeza : sAdhune devA gya vastu chatAM na devAnI buddhithI sAdhu sAMbhaLe tema gharanA mANasone kahe. A ApaNuM nathI pArakuM che. mATe sAdhune Apazo nahi- (apadeza-bahAnuM batAvavuM) ahIM AvuM bolIne sAdhumAM e vizvAsa jagADavAne yatna karavAmAM Ave che ke, "bhAIne devuM te che paNa pArakuM che eTale ja niSedha kare che!" athavA te sAdhu sAMbhaLe tema bele ke, "A bhikSAthI mArI mAtA vagerene puNya heje." AvuM sAMbhaLIne sAdhu te vastune akaccha mAnone na vahere eTale pelAnuM dhAryuM thaI jAya. upAsakadazAMga sUtranA AdhAre A pAMca aticAronuM svarUpa jaNAvyuM. A pAMce ya pravRtti samajIne kare te ya aticAra ja kahevAya kintu vratabhaMga na kahevAya. (kema ke dAnane mATe prayatna hovAthI dezathI -vatarakSaNa che ane dAnanI bhAvanA dUSita che mATe dezathI ja bhaMga che) jyAre dharmabindu grantha-gyazAstra granthanI TIkA vageremAM te anAjogAdathI uparokta pravRtti thAya te ja te aticAra rUpa bane anyathA vratakhaMDana ja gaNAya tema kahyuM che. tapAlanAdithI hitAhita : devabhavamAM daivIbhego, samRddhi, sAmrAjya ke tIrthakarapadavInI prApti vagere A vratanAM phaLe che. zAlibhadrajI, mULadevA AdinAtha bhagavaMtane prathama bhava vagere dAnanAM AvAM phaLa jaNAve che. AvA dAnIne AtmA paraMparA avazya mukti-pada pAme che. chatI sAmagrIe jeo munine dAnAdi detA nathI temane dAsapaNuM, dirgati, durbhAgya Adi mAThAM phaLa paNa bhegavavAM paDe che. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna vrata-bhAvanA : atithine dAna daI ne huM kRtA' kema khanI zakuM? mAre te e dAnanA phaLarUpe khape che atithinu dhanya sava thA nirIha jIvana ! e maharSi atiSinA dAnAdithI mane atithibhAva prApta thAo. 240 vrata-karaNI : varSomAM echAmAM ochu ekavAra paNa atithisavibhAga vrata karavuM. jIvana ! e ja ahIM. khAra-vratanuM vivecana purNa thAya che. khAreya tratAnuM zuddhabhAvathI niraticArapaNe zrAvaka pAlana karavu joi e. aticAra eTale aMgIkAra karelA vratanA amuka aMze (dezI) bhaMga karAvanAra azubha adhyavasAya. samyakRtvanA tathA pratyeka vratanA pAMca pAMca aticAro ApaNe. jAya gayA. pra. aticAra te savirati sAdhudhama mAM ja hoI zake che. kema ke mAtra saMjavalana kaSAyanA udayathI ja aticAra lAge che. zrAvakAdine te apratyAkhyAnAvaraNAdi kaSAyanA paNa udaya che mATe tene te te kaSAyanA udayI vratanA bhaMga ja thaI jAya. A pramANe 17 mAM 5McAzajInI 50 mI gAthAmAM kahyuM che, tame ahIM te samyakatvI ane vaizavati vratAne paNa aticAro kaheA che ? dezavati cAritra tA sAva alpa (nAnu) che. jema kuM thuAtu zarIra khaDu nAnu che te temAM ghA chidro thaI zakatA nathI. tema nAnakaDA Dhe vi. cAritramAM vaLI vibhAga zI rIte thai zake ke tenA amuka azamAM bhaMga che ane amuka a'zamAM abhaMga che! eTale jyAre bhaga thAya tyAre nAnakaDA e cAtrine AthI ya bhaMga ja thaI jAya. hA, mahAvrata te! mATA hAthI jevA che mATe tenA upara ghA lAge te! ca dezI bhaMga, dvezathI alaga rUpa aticAra ghaTI jAya. u. 5McAzakajInA pAThe saviratinA adhikAramAM hAvAthI sa viztane ja lAgu paDe che eTale savavatinA ja sama dhamAM ema kahyuM. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 241 che ke sarvaviratane saMjavalananA udayathI ja aticAra lAge paraMtu tene artha e nathI thatuM ke samyakatva ane dezaviratibhAvamAM bhUla thAya eTale tyAM apratyA. Adi kaSAyane udaya hevAthI mULathI ja vrata khaMDana thaI jAya ! e kalekane samagra artha e che ke "sarvavirata sAdhune sava.nA kaSAyadayathI je bhUla thAya te mahAvratanA aticArarUpa gaNAya. ane bAkInA bAra kaSAyanA udayathI thatI tenI bhUlanuM te mUlache" (tratakhaMDananuM) prAyazcita ja Ave. paNa kanI TIkAmAM evuM te kahyuM ja nathI ke samyakatvI Adine bhUla thatAM tene aticAra na ja lAge ane sIdhuM vratakhaMDana ja thAya. UlaTuM e TIkAmAM lekanA uttarArdhane bIjI rIte artha karatAM kahyuM che ke 3 jA kaSAyanA udaye sarvaviratane, bIjA kaSAyanA udaye devi.ne, ane 1 lA kaSAyanA samyakatvIne mUlachedha prAyazcitta lAge che. A arthathI phalita thAya che ke dezaviratine 3 jA, 4 thA kaSAyanA udaye ane samyakatvane 2 jA, 3jA 4 thA kaSAyanA udaye je bhUla thAya te aticArarUpa kahevAya. - 3 jA kaSAyanA udayamAM to devi. guNanI ane 2 jA kaSAyanA udayamAM te samyakatvaguNanI prApti thAya che. have te ja kaSAyanA udayathI te te vratanuM khaMDana kema kahI zakAya? keTale jambara virodhAbhAsa ! vaLI kuMthuAnuM daSTAnta laIne tame je vAta karI te bIjA daSTAntathI UDI jAya che. kuMthuAnA zarIramAM bhale chidra na thaI zakatuM hoya te paNa hAthI karatAM nAnA manuSyAdinA zarIramAM chidrAdi thaI zake che. pra, anaMtAna. Adi 12 kaSAyane sarvaghAtI kahyA che tethI, ema na kahevAya ke tenA udayamAM guNane sarvathA ghAta thAya? u. nA zataka-karmagranthanI cUrNimAM tenuM sarvaghAtIpaNuM samyakRtva ke dezaviratine aMge nathI kahyuM kintu sarvaviratinI apekSAe ja kahyuM che. cI. gu. 16 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakanI dinacaryA (gRhasthane vizeSa dharma) | [14] prAta:kALe : navakAra maMtranA smaraNapUrvaka jAgavuM. jAgyA pachI dravya-kSetrAdithI potAnA AtmAne vicAra kare. dravyathI huM keNa chuM ? mArA guru keNa ? vagere, vagere, kSetrathI huM kayAM chuM? zaheramAM ke gAmamAM? keTalAmA mALe ? kayA oraDAmAM ? kALathI atyAre rAtri che ke divasa? rAtrie paNa atyAre karyo prahAra che? kaye samaya che? bhAvathI huM kyA kulane chuM? mAro dharma karyo? athavA mAre kyAM vrate pALavAnAM che? ItyAdi smaraNa karavuM. bAdamuhurtamAM (sUryodaya pahelAM 99 miniTe lagabhaga 1 kalAke) zrAvake jAgI jaIne uparokta vicAraNA karavI joIe. namaskAra smaraNa karIne dharmacintA karavI. Ama dharmarakRti prAta thayA bAda sAmayika pratikramaNa karavuM. te zakya na hoya te vizvanAM tIrtho, jinamaMdira, pratimAjI vagerene sthaLapUrvaka yAda karIne vaMdanA karavI. vicaratA 20 viharamAna tIrthakarane zatruMjaya tIrthAdhirAjane vaMdanA karavI. temanI stuti karavI, mahAna saMte ane satIone yAda karavA, upakArInA smaraNa karavA, maMtrI Adi bhAvanA bhAvavI, pachI paccakhANa dhArI levuM athavA AtmasAkSIe karI levuM, zrAvaka ochAmAM ochuM be ghaDInuM navakArazI-musInuM paccakhANa avazya karavuM. tyAra bAda jinamaMdire jaIne paramAtmAnA darzana-praNAma ane -stuti karavI. pachI dhUpa-dIpAdi pUjA karavI, caityavaMdana-stavanA karIne paccakhANa levuM. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 243 pachI upAzraye guru pAse AvI vaMdanA karavI, sukhazAtA pUchavI ane emanI pAsethI paccakhANa levuM. ane bhAta-pAchuM auSadhavastrAdimAM je kAMI khapa hoya tene lAbha ApavA vinaMtI karavI. pachI ghera AvIne, je navakArazInuM paccakhANa hoya te te kArya patAvI pharI gurumahArAja pAse AvavuM. Atmahitakara amUlya evI jinavANI sAMbhaLavI. keIka ne kaMIka vrata-niyamAdi karavA jethI -sAMbhaLyAnuM phaLa prApta thAya. * madhyAhane tyAra bAda jIvajatuM na mare enI kALajI rAkhI parimita jaLathI snAna karIne paramAtmAnI bIjI vAra pUjA-bhakti karavI. prabhupUjAmAM pitAnI zakti gAvyA vinA gharanA ja candanaarAsa vagere dravyane upayoga karavo joIe. zakya hoya te saMghanA babhAIoe ja derAsaranuM saghaLuM kArya karavuM joIe. tema na ja bane te pitAnuM te kArya karavA mATe eka bhadra prakRtivALA sArA mANasane zakhavAmAM Ave te paNa tene pagAra devadravyamAMthI na ja Apa joIe kema ke pitAnuM kAma je mANasa kare tene potAnA ja paisA pagAra peTe ApavA joIe. vastutaH te AvA mANase AzAtanAdi TALavAmAM tatpara hatA nathI mATe svayaM saghaLuM kArya karavuM joIe. -svadravyathI pUjA karavAthI bhAvapUjAmAM ane AnaMda Ave te sahaja che. jenAmAM svadravyathI pUjA karavAnI zakti na hoya tene game te rIte pUjA karavI ja joIe te niyama nathI. te AtmA sAmAyikAdi dharmonuM sevana karI zake che. A aMge alpakara zrAvakanA be anekanuM daSTAnta jANuM levAthI saghaLI hakIkta spaSTarUpe samajAI jaze. prabhupUjAmAM paNa AdinA jatunI svarUpa hiMsA thAya che. parantu te anubaMdhathI ahiMsA hevAne kAraNe deSAdhAyaka nathI. A aMge vizeSa vicAra AgaLa upara karavAmAM Avaze. prabhu-pUjA karIne zrAvaka ghera Ave ane janavidhi karavA bese. "bhejanamAM abhakSya-tyAga, dravya-saMkeca vigaI (rasa) tyAgAdinA niyama hevA ja joIe. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna bhAjana khAda vAmakukSI karIne pachI gheADI samaya sAMbhaLelA dharmonuM ciMtana karIne pachI namaskAramantra gaNIne jIvana-nirvAha mATe jarUrI aciMtA karavA jAya. 244 pra, aciMtA karavA jatAM namaskAranuM mAgaLa kema karavuM? u, namaskAra e dha`maMgaLa che. khIjA aCkAmAdi puruSA karavA paDe tyAre paNa khadhAyamAM agresara tA dhama puruSArtha ja rahevA joIe. A dhama magaLanA pratApe lakSmI vagere maLe te paNa temAM anIti Adi karavAnuM dila na thAya. lakSmI meLavyA pachI kRpaNutA, uDAuti vagere na AvatA udAratAnuNu prApta thAya. zrAvake potAnI kamANumAMthI 8 AnI gharakharcamAM, 4 AnI khacatamAM ane 4 AnI dhArmika kAryomAM vAparavI joie. utsaga thI zrAvake ekAzana ja karavu joie chatAM tema na karIzake tA sAMjanuM bhAjana sUryAstanI cAra ghaDI bAkI rahe te veLA patAvI devu joI e. 4 ya prakAranA bhAjana tyAga rUpa cAvihAranu pacca. karavu joI e. tema na ane tA chevaTe sUryAstanI e ghauM, khAkI rahe tyAre vALu karI levu joie. * sAMje rAtre : pachI jinama Mdire jaI dhUpa-AratI, caityavaMdana karavA rUpa 3 jI veLAnI jinapUjA kare. tyArabAda pratikramaNu karavuM. pratikramaNa khAdya gurudevanI sevA-zuzruSA karavI. ghera AvI kuTuMba.. ekaThuM karIne dha kathA karavI. tyAra bAda pAte navuM jJAna meLavavuM. sUtI veLA sthUlabhadrajI, sudanazeTha, jabukumAra vagere brahmacA. rIenA jIvana upara vicAra karavA. kAma-vAsanAnI jugupsA ciMtavI. chevaTe tIrthayAtrAnu. ciMtana karatAM UMgha Ave tyAre navakAramantranu smaraNa karI sUI javuM. * savegavaka dasa vicArAo : rAtre jAgI javAya te sa Mvegavadhaka 10 vicAraNA karavI. . Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 25 1. sUkSma padArtha 2. bhavasthiti 3. adhikaraNazamana 4. AyuhAni 5. anucita ceSTA 6. kSaNalAbhadIpane 7. dharmaguNe 8, bAdhakadeSa vipakSa 9. dharmAcArya 10. ughatavihAra. 1. sUrmapadArtha: karma-karmanA kAraNe tathA karmavipAka AtmAnuM zuddhAzuddha svarUpa, vaDU-dravya vagere sUma padArthonI vicAraNA. 2. bhavasthiti: saMsArasvarUpa cintana karavuM ane tenA dvArA saMsAranI asAratA vicAravI. 4. adhikaraNa : adhikaraNa eTale kajiye athavA kRSikarma Adi tathA pApasAdhane huM kayAre aTakAvIza? e vicAravuM. 4. AyuSyahAni : "pratikSaNa Ayu kSINa thaI rahyuM che. "vIjaLInA jhabUkA jeTalA samayamAM ene anta AvI jaze. huM kayAM sudhI pramAdamAM paDe rahIza?" ItyAdi vicAra kara. pa. anucita : jIvahiMsAdi pApakA kevAM bibhatsa che? enA vipAke keTalA dArUNa che? tenI vicAraNA karavI. 6. kSaNalAbhadIpana : alpa paLenAM zubhAzubha kAryo kevAM zubhAzubha kama bAMdhIne zubhAzubha phaLa Ape che te vicAravuM joIe, athavA makSasAdhanA mATe maLela A kSaNa-lAbha sArthaka karavAne vicAra kara. 7. dharmaguNa : kRtadharmane guNa zama ane cAritryadharmane vikarAdi zamana dvArA asAMgika Atma-sukhAnubhava guNa ciMtava. athavA kSamAdi dharmanA svarUpa tathA tenAM kAraNe vicAravA 8. bAdhakoSa vipakSa : je je kAmarAgAdi doSathI jIva pIDAte heya tenA pratipakSI vicAra karIne te deSane zAnta pADavA cana kare. 9. dharmAcArya : gurunI ni:svArtha paropakAritA vicAravI. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 cauda guNasthAna 10. ughatavihAra: nirdoSa bhikSA, paMcAcArapAlana, ugravihArAdi kaThora caryAnI vicAraNA karavI. ane "huM tevuM jIvana jyAre pAmIza?" te vicAravuM. ahIM zrAvakanI dinacaryAnuM ati saMkSipta vivecana pUrNa thAya che. vistArathI gRhastha-dharmanA jijJAsue dharmasaMgraha zrAvaka dharmavidhi prakaraNa, saMbaMdha prakaraNa, dharmaratna prakaraNa, dharmabindu graMtha jevA e. granthanA AdhAre ja prastuta vivecana lakhavAmAM AvyuM che. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yatidharma [15] gRhasthanA sAmAnya-vizeSa dharmanuM svarUpa joyA pachI have yatidharmanuM svarUpa paNa prasaMgata: joI laIe. samasta gRhastha dharmane bhAvazuddhipUrvaka pALate bhAva-zrAvaka cAritryameha. karmane sopazamabhAva prApta karIne tenAthI pragaTa thayelI Atma-vizuddhi dvArA yatidharmane lAyaka bane che yati eTale te egya AtmA jeNe guru pAse zAstrokta vidhi pramANe dIkSA lIdhI hoya. dharma eTale mUla ane uttara guNarUpa AcAre. AvA yatidharmanI gyatA pUrvokta bhAva zrAvakane prApta thAya che. AthI ja bhagavAna haribhadrasUrijI mahArAjAe 12mA cheDazakanI bIjI gAthAmAM "dIkSA"ne nirUkata artha karatAM kahyuM che ke kalyANanuM dAna denArI (dI) ane vinene kSaya (kSA) karanArI dIkSAnI yegyatA AvA bhAva-zrAvakamAM ja ghaTe che. teozrIe guruvArakta-daDha samyakatva ane zrAvakanA sarva AcAronA paripAlanathI pragaTelA saveganA pariNAmavALA-AtmAmAM vAstavika jJAnIpaNuM kahyuM che. tevA jJAnIne ja dIkSA yogya kahyo che, catidharmarogya keNu? (16 guNe) : 1. Aryadeza samutpanna 2. zuddha jAti kulAvanvita 3. kSaNaprAyaazubhakarmA 4. tethI ja vazuddha buddhimAna che. saMsAranI anityatAdi vicAravA dvArA tenI asAratAnA jJAnavALe 6. tevA jJAnIthI ja saMsArathI virAgI banela 7. manTakaSAyI 8. hAsyAdinA alpa vikAravALI 9, kRtajJa 10. vinIta 11. rAjA vagerene mAnya Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 248 12. suMdara zarIravALA (pAMca indriyapUrNa aMgavALe) 13. zraddhALu 14. thai guNavALA 15. samapaNuM bhAvapUrvaka dIkSA levA AvelAAvA saddagaNavALA bhavyAtmA zrI jinazAsanamAM daulAne cAgya che. pAMcavastu granthamAM nAma-sthApanA-dravya-bhAva ema 4 nikSepAthI 4 prakAranI dIkSA kahI che. temAM dravya dIkSA caraka-parivrAjaka--mauddha vageremAM hAya che jyAre bhAvadIkSA zrI jinazAsanamAM hoya che. * dIkSAnI aAgyatA kAnAmAM ? (48 prakAra) : 1. khAla (janmathI ATha varSa sudhInA khALa kahevAya che. AThe varSothI echI uMmaravALAne tathAvidha jIvasvabhAve ja Truthivati ke saviratinI prAptinA ane tenA pariNAmanA abhAva hoya che. (A samajavu',) anya AcAryo teA garbhathI AThamA varSovALAne paNa daukSA mAnya kare che. nizIthasUrNimAM kahyu che ke 8 vikalpe gA~thI AThamA varSomAM vartAtAne paNa dIkSA hAI zake che. (janmI 6aa varSa pUrA thAya eTale gathI 7 varSa purA thAya ane 8muM zarU thAya. gathI AThamA varSoMne daukSA cAgya gaNavAmAM Ave te janmathI dA va purA karanAra bALaka daukSA cAgya gaNI zakAya.) 2. vRddha : 70 varSa thI vadhu vayavALA dvIkSA mATe vRddha kahevAya. matAMtare IndriyA nikhaLa thatAM 60 varSanI uMmaravALA paNa vRddha kahevAya che. kahyuM che ke vRddha UMcA AsananI icchA rAkhe, vinaya na kare, gava kare mATe vAsudevanA dIkarA hoya te paNa tene daukSA na ApavI. (dhama binduvRtti). A AyuSyamayyadAse varSanA AyuSyanA kALanI apekSAe samajavI. vastutaH teA te kALanA utkRSTa AyunA AThamAMthI dazamA azamAM pahoMcelA vRddha kahevAya. 3. napusake H strI ane puruSa-Ubhayane bhAgavavAnI abhilASAvALA puruSAkRti manuSya napuauMsaka kahevAya. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 249 cauda guNasthAna 4. kalIba : strIoe bhega mATe bolAvavAthI ke tenA aMge pAMgAdi jevAthI, kamaLa zabdo sAMbhaLavAthI pragaTa thayelI bhegecchAne zekavA asamartha-puruSAkRti manuSya kalIba kahevAya. A mANasa strI upara balAtkAra karI de te suzakaya che. tema thatAM dharmanI - apabhAjanA thAya mATe dIkSAne ayogya che. 5. jahu : tridhA-1. bhASAja, 2. zarIraja, 3. kriyAja. mansanamuka (1) bhASAjavuM : / manmanamUke elakamaka jaDamUka pANImAM buDelAnI jema buDabuDa avAja kare. manmanamUka-jIbha kheMcAtI hoya tema belatI vakhate jenuM vacana vacce tUTyA kare. elakamUka-bekaDA (ela)nI jema mUMgApaNAne lIdhe avyakta uccAra mAtra kare. (2) zarIraja : skUla zarIrane lIdhe vihArAdimAM, pravacanapAlanAdimAM azakta ane atijaDatAne lIdhe te kriyAne samajavAmAM paNa asamartha. (3) kriyAja : kriyAne taddana na samajI zake. A 3 ya jIvamAM jJAna kriyAmAM jaDa hovAthI, aneka prakAranI kavirAdhanAonA bhAgI banavAthI dIkSAne agya che. 6. vyAdhita : moTA rogothI pIDAte jIva. 7. cera : cerInA vyasanavALa. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25. cauda guNasthAna 8. rAjA5kArI : rAjyanA dhana-parivAra Adine droha karanAra evAne dIkSA ApavAthI 2 jA reSAyamAna thaIne sAdhuone dezapAra kare ke mAra marAve. 9 unmatta : yakSa-vyantarAdinA upadravALe athavA prabaLa mehanA udayavALe. 10. daSTihInaH bAhyadaSTahIna dravyaaMdha-AMtaradaSTi samyakatvahIna thivRddhI (syAnadhi) nidrAvALe bhAvaabdha. tyAnadhi nidrAvALo divase ciMtavelA, zatrughAtAdi kAne rAtre UMghamAMne UMghamAM ja karI nAMkhe che. te nidrA udayakALamAM 1 lA saMghayaNavALAne vAsudevanA baLathI aDadhuM baLa ane 6 ThThA saMghayaNavALAne dviguNa-triguNabaLa prApta thAya che. A jIva niyamA mithyA , daSTi hoya che. 11. dAsa : dAsIputra athavA kharIdele gulAma Ane dIkSA ApavAthI tene mAlika upadrava kare. 12. duSTa : kaSAyaduSTa-utkaTa kepavALe. viSayaduSTa-parastrarakta. 13. mUDha: sneharAgAdi ke ajJAnAdine lIdhe yathArtha vastu. svarUpa samajavAmAM mUDhatAvALe. dIkSAnI mULa gyatAmAM jJAna-viveka che. tenA abhAvavALAne dIkSA , na apAya. 14. devAdAra: leNadArane taraphathI parAbhavanI zakyatA rahevAne , lIdhe deNadArane dIkSA na apAya. 15. jagata: jAti-karma-zarIra vagerethI duSitane jugita.. kahevAya. cADala Adi jAtijugita, jeo aspRzya manAya che. pRzya evA paNa kasAI vagere karma aMgita, pAMgaLA, baherA , vagere zarIraju gita kahevAya. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 251 mAtApitA havAya. A vAgha te vyaktinA AvAone dIkSA ApavAthI lekamAM dharma-hIlanA thAya. 16. parAdhInaH dhanAdine lIdhe je amuka kALAdi mATe bIjAne parAdhIna hoya tene dIkSA ApavAthI kalaha vagere thAya mATe te dIkSAne ayogya che. 17. cAkara : pagAradAra nekara-tene dIkSA ApavAthI zeThane aprIti thAya. 18. zaikSaniTikA : zaikSa eTale jene dakSA ApavAnI IcchA hoya tenI niSphaTikA eTale apaharaNa karavuM te zaikSaniSphaTikA kahevAya. mAtApitAdinI rajA vinA tenuM apaharaNa karIne dIkSA ApavI te paNa zaikSaniSphaTikA kahevAya. A rIte apaharaNa karAyelI vyakti dakSAne agya che. te rIte dIkSA ApavAthI te vyaktinA svajanAdine karmabandha thavAne saMbhava rahe che ane dakSAdAtAne trIjA mahAvratane bhaMga. thavAne prasaMga Ave che. A 18 deSa purUSane aMge samajavA. strIone A 18 deva. uparAnta bIjA paNa be deSa che. (1) garbhavatI (2) sabAlavatsA-(dhAvatA bALakavALI strI) 18+ 2 = 20 20 19 = 38: dakSA mATe agya napuMsakonA 10 prakAra che. have puruSanA 18 deSamAM napuMsaka" ne gaNAvyo che puruSAkRti napuMsaka kahyo hate. jyAre A 10 ya prakAranA napuMsaka napuMsakAkRti. napuMsaka samajavAnA che. (jue nizItha rNi) pra. zAstramAM te 16 prakAranA napuMsaka kahyA che. tame ahIM10 ja prakAranA napuM. kema kahe che? u. ahIM dIkSAne agya keNa che? tenuM varNana cAle che. eTale 16mAMthI 6 dIkSA gya (kutrima) napuM. ahIM na gaNa - vAmAM Ave te taddana cagya che. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 cauda guNasthAna 1. vardhitaka-balpikALamAM ja cheda karIne jene aDakaSagoLIo gALI nAkhavAmAM AvI hoya. 2. cippITa-janma vakhate ja jene aDakoSa AMgaLIo vaDe masaLIne gALI nAkhe heya. A beyane A rIte aDakeSa gALI nAkhavAthI napuMsakavedane udaya thAya che. 3. strI ke puruSane mannabaLathI 4. auSadhi prayAgathI 5. tapasvInA zApathI 6. devanA zApathI napuMsaka thaI javuM paDyuM hoya (napuM. vedaya thaI gaye heya.) A 6 ya prakAre napuMsaka thayelA strI-puruSamAM dIkSAgya bIjA lakSaNanA sabhAvamAM dIkSA ApI zakAya che. mATe te 6 ne choDIne AkInA 10 dIkSA agya napuMsakanuM ahIM grahaNa karyuM che. - 10 napusake : 1. paDaTa 2. vAtika 3. kalIba 4. kumbhI 5. IrSAlu 6. zakunI 7. tatkarmasevI 8. pAkSikA-pAkSika 9.saugandhika 10. Asakta. 1. paDakaH (1) puruSAkRti chatAM strI svabhAvavALe (2) stranI - jema ceSTAo karatA (3) puruSa-sabhAmAM bhayabhIta rahe, strI sabhAmAM nirbhaya banIne besanAre (4) rAMdhavA daLavAnuM kAma karanAre (5) tenA svara-varNa zarIrane gabdha vagere strI puruSanI apekSAe vilakSaNa " (viparIta) hoya (6) puruSa cihna moTuM heya. (7) strInI jema mUtra -karatAM avAja thAya (8) mUtra paNa phINa vinAnuM hoya vagere paMDakanAM lakSaNa che. 2. vAtiH vAyu prakRtivALe kAmadayathI athavA anya kAraNe 'vikAra thatAM strIne bhegavyA vinA rahI na zake. 3. kalIba asamarthane kalIba kahevAya. (1) dakTikalIba : vastraviheNa strIne joIne kSubdha thaI jAya. (2) zabdAlIba : strIne zabda sAMbhaLavA mAtrathI kSubdha thAya. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 25 (3) AliSTakalaba ? strInA AliMganathI kSubdha thAya. (4) nimatraNakalaba : strInA bhega-nimatraNathI kSubdha thAya. 4. kunzI : vedayathI jene puruSa ciha ke aDakeza kuMbhanI jema stabdha rahe. - pa. IrSyAluM : strIne bhagavatA puruSane dekhI jene IrSyA thAya. 6. zakunI : vedanA ati utkaTa udayathI cakalAnI jema punapunaH stra-bhogakAmI. 7. tatkasevI ? maithunathI vIryapAta thavA chatAM kUtarAnI jema. huvAthI cATavA vageremAM sukha anubhavanAre. 8. pAkSikApAkSikaH jene zukala pakSamAM atIva ane kRSNa pakSamAM a5 vAsanA jAge. 9. saugandhaka : sugaMdha mAnIne svaliMgane suMghe . 10. Asakta : vIryapAta pachI paNa strIne AliMgIne tenI. bagala guhyAMga vagere aMgemAM sva aMgomAM sva aMga lagADI paDyo rahe. dIkSA zabdanAM 8 paryAyavAcaka nAma : pravajyA pApamAMthI khasI zuddha cAritryanA vegamAM vizeSatA zreganan = gamana karavuM. niSkramaNa-dravya ane bhAva saMvegathI bahAra nIkaLavuM (niSkamaNa) samatA-te ISTA niSkAmAM sarvatra samabhAva dhAraNa kare te. tyAga-Aha-abhyantara parigrahane (jaDa bhAvenI mucchane) parihAra te. vairAgyaviSayane rAga cheDave te. dharmAcaraNa-kSamA vagere 10 prakAranA dharmanuM pAlana karavuM te. ahiMsA-prANIone ghAta vaje te. dIkSA-sarvajIne abhaya ApavA rU5 bhAvadAnazALA. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 cauda guNasthAna pUrve dIkSAnI yegyatA jaNAvI. have gurunI gyatA joIe. kema ke gya AtmA egya guru pAse dIkSA le te ja zuddha vyavahAra nayathI yati kahevAya che. * guru tarIkenI cogyatA dIkSA levAnI badhI yogyatAvALA jeNe (1) vidhipUrvaka dIkSA lIdhI heya (2) gurucaraNonI sevA karI heya (3) jenA vate akhaMDit heya (4) vidhipUrvaka jeNe nitya siddhAMtane abhyAsa karyo heya. (5) ethI atinirmaLa baMdha thavAthI je tatvajJAtA banyA hoya (6) jemanA vikAra zAnta paDyA hoya (7) caturvidha saMgha uparanA vAtsalyavALA hoya (8) sarvajIvahitacintaka hoya (9) Adeya vacanavALe heya (10) bhinna prakRtivALA jene anusarIne saMbhALI zake te hoya (11) gabhIra hoya (12) upasadi parAbhava prasaMge paNa kheda na karate hAya (13) paranA kaSAyAdine zAnta karavAnI zaktivALe hAya (1) sUtra tathA arthane samajAvanAra vyAkhyAtA heya (15) pitAnA gurue jene gurupada ramAyuM heya. A 15 ya guNavALA uttama guru kahevAya. temAMthI 4-5 guNa -caturthAza) hIna madhyama kahevAya ane aDadhA guNa ochAvALe yati ke guru jaghanya koTinA samajavAM. paMcavastu granthamAM kahyuM che ke avasarpiNIkALanA prabhAve uparanA -guNamAM eka-be-traNa guNa ochA heya arthAt guNenI bahumati astitva dharAvatI hoya te guru ke ziSya gya samajavA. AthI paNa AgaLa vadhIne vartamAnakALamAM ucita gurunuM svarUpa jaNAvatAM tyAM kahyuM che ke, "je (1) gItArtha hAya (2) kutavegI (sAdhunI karaNane jANa) heya (4) grAhaNAkuzaLa ziSyane anuSThAnAdi zIkhavADavA vageremAM kuzaLa) hoya (5) ziSyanA svabhAvane anusaravA "pUrvaka (anuvartaka) tenA cAritranI rakSA karate hoya te paNa apavAdamArge "dIkSA ApavA mATe yogya samaja. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda gurusthAna apavAdamA nA mAnyA che. A guNu sUrijI mahArAjA kahe che skUlanAe te kaiAnI na thAya? ke, 255 6 jaghanya guNeAmAM ya anuva ka ' guNu levAmAM aMge paMcavastuka granthamAM bhagavAna haribhadradIkSAne pALatA pUrva bhavAnA abhyAsathI 66 paNa ziSyanI te bhUlAne zAstrokatavidhithI je (gItA) guru dUra kare tenuM gurupaNuM saphaLa che. te ja sAcA bhAva guru che. evAne kANu sArathi kahe ke je sArA-sIdhA gheADAone krame ? hA, vakra-teAphAnI du ghoDAne saraLa ane zAnta banAve tene leAka-azvapAlaka (sArathi) kahe te. vaLI je pahelAM AdarapUrvaka daukSA ApIne pAchaLathI sUtrokta vacanAnusAra tenuM pAlana karatA nathI te gurune zAsana zatru kahyo che. ziSyane zAstra-rahasyA nahi samajAvavAthI zAstra viruddha vartana karanArA ziSyA ubhaya leAkamAM je ana pAme te badhA ya gurunA nimitte samajavA. dIzAvidhi-guoNjJA meLavIne dIkSA levI e pahelI zAstrIya vidhi che. temanI anujJApUrvaka dIkSA levI joie paraMtu anujJA mAMgavA chatAM anujJA na Ape te zuM karavu? tenA uttara ApatAM kahyu che huM mAyAno prayAga karavA e prayAga e rIte karavA ke khIjA jANI na jAya. mAyAnA prayAgamAM duSTa svapna vagere kahevu' eTale ke huM gadheDA -vagere upara beTheleA hateA ityAdi kahevuM. athavA prakRti viparIta karavI. arthAt maraNa samaye prApya prakRtibheda thatA hovAthI te uparathI svajanA mAne ke, Anu` maraNu najIkamAM che" Ama mAnIne vaDIlA anujJA Ape e uddezathI bahArathI maraNanAM cihno dekhADavAM. haju paNa na samaje te nimitazAstranI vAtA karIne joSIe dvArA kahevaDAvavu ke " AvI ceSTA uparathI AnuM maraNu najIkamAM lAge che, " pra. AvI kapaTathI dIkSA svIkAravAmAM lAbha zuM thAya? Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 cauda guNasthAna u, zAstramAM kahyuM che ke dharmo mAyA na mAyA" dharma sAdhanAnA ekamAtra zubhAzayathI karAtI mAyA vastutaH mAyA nathI. kema ke Ama karavAmAM ubhayanuM hita samAeluM che. A rIte paNa dIkSA lenAra bhAvamAM pitAnA mAtA-pitAdine paNa dharmaratna prApta karAvIne tenuM kalyANa kare che. dharmabindugranthamAM (4-31) kahyuM che ke hRdayathI mAyA vinAne chatAM sva-paranuM hita dekhe tyAre keI hitAthI kaI prasaMga-vizeSamAM mAyA paNa kare. pra. bhale A rIte dakSA le paraMtu mAtApitAdinI AjIvikAne. prazna ADe AvatuM hoya te? u. AjIvikAnuM sAdhana karI ApavuM joIe. e rIte mAtApitAdi guruvarganI bhakti karavI joIe, emAM dharmanI prabhAvanAnuM bIja paNa paDyuM che. pra. tema karavA chatAM mohanI prabaLatAne lIdhe mAtApitAdi rajA na ja Ape te zuM karavuM ? u. nauSadha nyAye mAtApitAdine tyAga kara. jaMgalamAM mAtApitAdi vyAdhithI pIDAtAM hoya tyAre sAthe rahele. putra bAjunA gAmamAM auSadha levA mATe mAtApitAne tyAga kare tema ahIM paNa mahavyAdhine dUra karavA dharmanuM auSadha levA jate putra mAtApitAdine tyAge. vastutaH Ane mAtApitAdino tyAga kahevAya. je putra vyAdhigrasta mAtApitAdithI dUra thatuM nathI ane temanI pAse ja besI rahe che te ja vastutaH temane tyAga kahevAya. kema ke temanI pAse ja besI rahevAthI temane vyAdhi dUra na thatAM mRtyu thAya che, jyAre auSadha lAvIne temane vyAdhi dUra karIne jIvana apAya che. sArika puruSe kriyAnuM svarUpa na jotAM phaLanI vicAraNA karIne kriyAnuM svarUpa vicAre che. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 257 samyakatvarUpI auSadha ApIne mAtApitAdinA mahArogane nivArate putra A rIte ja temanA durvA upakArane badale vaLI zake che. mAtApitAnA upakArane badale vALa e sajajanane dharma che. pra. paramAtmA mahAvIradeve kema A rIte lAnauSadha nyAye mAtApitAne tyAga na karatAM temane anukULa banavAnuM pasaMda karyuM? u. mAtApitAne upakAra kahevAthI ja temane kaleza na pamADavAne uddeza jALavIne ja mahAvIradeve maryAdita gRhasthAvAsa svIkAre che ane glAnauSadha nyAyathI saMyama lenAra paNa e ja uddeza jALave che kema ke te paNa temane upakAra vALavA mATe ja dharma-auSadha levA mATe ja jAya che nahi ke temane tiraskArIne svAtmahitamAtra karavA. have prazna eTale ja rahe che ke A nyAyathI dUra javAmAM mAtApitAdine kaleza thAya tenuM zuM? enuM samAdhAna bahu saraLa che. gurudevane pAmIne saMsAranI asAratAnuM jJAna prApta karyA pachI pitAnI jAtane ane mAtApitAdine DUbatA joIne je mumukSu dravita thaI jAya che ane svanA hita sAthe upakArI mAtApitAne koI paNa bhege saMsAra-sAgaramAM DUbatA ugArI levA talape che ane te vakhate temanAthI dUra thavAnuM anivArya banatAM je mAtApitAne kaleza thAya che te kaleza temanI mehamUDhatA-ajJAnatAne lIdhe ja che. AvI ajJAnatAthI mukta thayele putra temanA e kalezane na vicArIne pravajyAnA mArge jAya e ja e mumukSunI mAtApitA uparanI vAstavika karUNA che. emAM jarAya nirdayatA, niHzUkatA nathI. eTaluM ja nahi paraMtu bhaviSyamAM mAtApitAne sarvakalezathI mukta karavAnI dRSTi hovAne lIdhe mumukSu mAtApitAne kalezadAyI banatuM ja nathI. daradInA peTane saDe jANyA pachI DokaTara tenuM peTa cIrI nAkhe ane darada dUra karatAM daradI cIsAcIsa karI mUke teTalA mAtrathI, DokaTarane koI nirdaya kahetuM nathI balake dayALu kahe che kema ke enA aMtaramAM rame che daradIne rogamukta karIne sukhI banAvavAnI vAta. ca. gu. 17 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 cauda guNasthAna hA, dumana AvIne keIne vALa paNa tANe te te jarUra duSTa gaNAya che. e rIte mAtApitAne tarachoDIne naveDhA sAthe nIkaLI janAra putra paNa kulAMgAra gaNAya che, paraMtu bhAvamAM mAtApitAnA ekAta hitanI pratyupakAranI dRSTithI je putra temane tyAge che te putra ajJAnatAthI kaleza karanArA mAtApitAdinA kalezane janaka banatuM nathI. paramAtmA mahAvIradeve glAnauSadha nyAye mAtApitAne tyAga na karyo kema ke e tyAga pAchaLa bhAvamAM mAtapitAnA pratyupakArane uddeza jaLavAtuM na hatuM. kema ke e tyAganI sAthe ja sepakama evuM mAtapitAnuM Ayu pUrNa thaI javAnI saMpUrNa zakyatA teoe jJAnabaLathI joI lIdhI hatI. dareka kAryane uddeza jALavavuM joIe. uddeza na jaLavAya te te kArya akArya rUpa banI jAya che. dUdha vagere pIvAthI puSTi meLavavI che. paNa jene puSTine uddeza na jaLavAtuM hoya evA saMgrahaNavALAne te dUdha tyAjya ja banI jAya che. ene puSTi prApta karavAne uddeza bara lAvavA dUdha cheDI devuM paDe che ane dahIM levuM paNa paDe che. mahAvIradevanA prasaMgamAM paNa Ama banyuM hatuM mATe ja te virakta banI jaIne saMyamamArge cAla javAnuM sAhasa na karI bese. (tevuM sAhasa na kare te te cAri. meha, karma tUTI paDe. kema ke te karma se kama hatuM. tema thAta te bIjI bAju mAtapitAnuM mRtyu thaI jAta) te mATe temane abhigraha kare paDyo hate. mAtapitAnA kALa pachI teo sAdhika be varSa saMsAramAM rahyA tyAM pite jJAnabaLathI teTaluM nikAcit bhegAvali karma jeyuM hatuM, mATe rahyA hatA, nahi ke mAtra bhAInA Agrahatha. eTale viziSTa jJAnabaLI je kare te raste jaIne ja ApaNe kArya karavuM tevA niyama na baMdhAya. jJAnI ane ajJAnI beyanA kArya ane kAryanA rastA sarakhA hoi zakatA nathI. ajJAnI te jJAnIe kahyA mujaba karanAre hoya. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 259 yAmAM koI ja vAta te ja mahAvIradeve glAnauSadhAvA pravajyA levAnuM jaNAvyuM che mATe ApaNe tema ja karavuM joIe. vaLI IndrabhUti gautama Adine te ja paramAtmAe svajanenI saMmati levA javAnuM jaNAvyA vinA pravajyA kyAM nathI ApI ? eTaluM ja nahi paraMtu temanAthakumAre mAtapitAnI kAkaludIone ThukarAvIne kSA lIdhI che tenuM zuM? ane AdinAtha prabhue dIkSAnA nimitte ja mAtAne 1 hajAra varSa lagI revaDAvyAM che tenuM zuM ? abhayakumAranI dakSA pAchaLa thanArAM bhISaNa yuddha vagerenI vAta mahAvIradevanA jJAnanI bahAra thakI ja hatI? chatAM teozrIe abhayakumArane saMyama ApyuM tenuM zuM ? AvA te DhagalAbaMdha daSTAnta che je uparathI sAbita thAya che ke mAtApitAnA pratyakAranI daSTipUrvakanA glAnauSadha nyAyanA pravajyA vidhAnamAM kaI ja virodhAbhAsa kyAMya paNa che ja nahi. dareka jagAe sva-parahitanuM ane be ya hita jokhamI banatAM hoya atyAre svahitanuM paripUrNa lakSa rAkhIne ja kArya karavAnuM ekamAtra vidhAna che. tene anulakSIne ja karAtI saghaLI pravRtti dharmasvarUpa banI zake che. te lakSa cUkIne karAtI saghaLI pravRtti adharma bane che. - A rIte chevaTe glAnauSadha nyAye mumukSu dIkSA levA nIkaLe atyAre te mumukSu vidhipUrvaka dIkSA levA nIkaLyA kahevAya. arthAt mAyA nimittazAstra-AjIvikA nirvAha ane glAnauSadha nyAyanA kramamAMthI kramaza: pasAra thaIne dIkSA lenAranI dIkSA, vidhidIkSA kahevAya. A rIte dIkSA levA AvanAra mumukSunI gurupadanI yogya sAdhu parIkSA kare. guruparIkSA-pRcchA vagere vidhi : (1) dIkSA levA AvanArane pUchavuM, tuM keNa che? zA mATe dakSA levI che? Ane uttara ApatAM je te kahe ke, "huM brAhmaNadi uccakulaputra chuM. saMsArane saghaLAM pApa-duHkhanI khANa samajI tenAthI mukta thavA mATe dIkSA levI che. te tene dakSAcogya samaja. karavAnuM Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNusthAna - (ra) tyAra pachI tene mAnI kaThAratA ane mahAnatA samajA vavI. mA virAdhaka durgatinAM kevAM phaLe prApta kare che te jaNAvavuM. mArga ArAdhaka mukti-sukha meLavI le che te samajAvavu. rAga prati kAra mATe dIkSA zreSTha auSadha kharu paNa kupathya kare tene mATe te e. auSadha vahelu mata lAvanAru khanI jAya. ItyAdi rIte te mumukSune khUba sArI rIte samajAvavA ane cakAsavA. keTalIka vAra pAkA da'bhIe eTa pakaDAtAM nathI mATe daukSAnI caigyatA cakAsavA mATe sAmAnyataH 6 mAsa sudhI parIkSA karavI joIe: caiAgya-pAtre alpakALamAM paNu, dIkSA ApI zakAya. ane apariNata pAtranI apekSAe 6 mAsI. paNa vadhu parIkSAkALa hoI zake che. (3) daukSAthI jIve upadhAna na karyAM DhAya te paNa tene zudine sUtrAdi pradAna karavuM. vAsakSepa karavA, rajoharaNu Apavu, kAryotsarga karAvavA vagere daukSAnI saghaLI kriyA karAvavI. A dIkSAvidhi dharmosa'grahAdvi granthAtararthI joi levI (jene Aje kAcI daukSA kahevAmAM Ave che tenI saghaLI vidhi karavAnuM jaNAvela hovAthI ema lAge che ke A sAmAnyatA 6 mAsanA mumukSunA parIkSAkALa te A kAcI dIkSA ApyA pachInA hAvA joIe.) zrI dha bindu granthamAM (4-22) kahyuM che ke A pramANe je bhavyAtmA zuddha AcAra vidhipUrvaka gRhasthAvasthAnA tyAga karIne hiMsAdinA tyAgarUpa saMyama (kAcI daukSArUpa)mAM nitya rakta rahe. che te yati kahevAya che. 260 pra. A te thADI ja bhAvIkSA che? viratinA pariNAma pragaTa thaI gayA vinAnI mumukSunI niSphaLa caityavandanAdi kriyA ana tIvAra karI cUkavyA tA ya virati-pariNAma jAgdhA nathI eTale virati-pari gAma jagAvavAnI draSTie AvI kriyA karavAnuM paNa tame kahI zakA tema no. ura daMDa vinA paNa kayAreka hAthathI cakra bhamAvatAM ghaDo banI jAya che tethI ghaTa pratyenI daMDanI kAraNutA UDI nathI jatI tema caitya Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 261 Adi vidhi vinA bharata vagerene virati pariNAma jAgI javAthI caityanI virati pratyenI kAraNatA UDI jatI nathI. vaLI bharatane paNa pUrva janmamAM dIkSA svIkAravA rU5 vidhi-kriyA hatI ja. vaLI jema daMDa vagere hovA chatAM caka ja na hoya te ghaTa na thAya eTale ghaTa pratyenI daMDanI kAraNatA UDI na jAya tema abhavyamAM cetya-vandanAdi vidhi-kriyA hevA chatAM virati pariNAmarUpa kArya na thavAthI vidhi-kriyAnI kAraNutA UDI na jAya kema ke tyAM jIvanI yogyatArUpa eka kAraNa ja gerahAjara che. mATe caityavandanAdi dIkSAvidhi je jaNAvyuM che te vyavahAranavatha ghaTita ja che. pra. vyavahAranaya te upacAra mAtra che ne? vastunA nirUpacarita svarUpane kahete nizcayanaya ja vAstavika nathI ? u. be ya naya pitA potAnA sthAne vAstavika che ane parasparanI apekSAe taddana juThThA che. A aMge pUrva vicAra thaI gayela che. - zrIpaMcavatujhanthanI 172mI gAthAmAM kahyuM che ke, "je tame zrIjinamatane svIkAratA he te vyavahAra ane nizcaya bemAMthI ekeyane tajaze nahi. kema ke vyavahArane vicacheda thavAthI zrIjinazAsanane (tIrthane) nAza avazya thAya che." AthI have nakkI thAya che ke vyavahArathI dIkSita thayele paNa -vyahAranayathI yati ja gaNAya che. kema ke vyavahArathI paNa caityavandanAdi vidhi karanArane te vidhithI, "dIkSita thaye" vagere zubha pariNAme pragaTe che, je pariNAma tenA cAri. meha. karmanI madatA kare che ane e rIte nizcayanayane mAnya viratinA zubha-pariNAma tenAmAM pragaTI jAya che. A rIte vyavahAra e nizcayanuM sAdhana hovAthI sAdhyarUpa nizcaya jeTaluM ja Avazyaka bane che. vyavahAra e nizcaya dvArA muktisAdhaka che. jema daMDa e cakra kSamAvavA dvArA ghaTasAdhaka che. Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 cauda guNasthAna pa. virati pariNAma vinAnAne viratikriyA karAvIne kahevuM ke tuM viratidhara thaye e zuM asatyavAda na kahevAya? u. nA, e vyavahAra satya che, UlaTuM e vidhi nahi karAvavAthI ja tIrtho cheda; jinAjJAbhaMga vagere deSa kahyA che. A aMge pUrve vicAra thaI gaye eTale ahI punaH vicAra nahi karIe. pra. sAdhu thanArA pAdayane lIdhe gharavAsane cheDe che kema ke pUrve dAnAdi na devAthI temane A bhavamAM sundara vaiSavika bhegonI prApti thatI nathI. bahu muzkelIe meLaveluM nipuNyakanuM dhana jema vinA bhegabe nAza pAme tema sAdhu thanArane paNa puNyadaye maLela gharavAsa pApodayane lIdhe vinA gaLe naSTa thAya che. vaLI AhAradine mATe bhaTaktA temane te saMbaMdhanuM durthAna paNa kema na hoya? zubhadhyAna vinA dharma zene thAya? eTale gRhasthAzramane bhegI mANasa ja parahitanI AdarapUrvaka madhyastha bhAvathI gRhastha-dharma sAdhI zake. u. pahelAM mane kahe ke pApanuM lakSaNa zuM ? citta saMkalezane pApa kahetA hoya te dhanAdinI AkAMkSAvALA gRhasthane ja te citta. -saMkalezarUpa pApa hoya che. kahyuM ke, "dhana meLavavAmAM, sAcavavAmAM badheya dukha munine bhale gharabAra nathI paNa te gharabAra vagerene rAga na hevAthI temane ArtadhyAna to thatuM nathI kintu saMyamI jIvanane bharapura AnaMda hoya che. mATe temane te cittakalezarUpa pApanA udayanI. zakyatA ja nathI. je ema kahe ke duHkhada kriyAnA kacho karavAthI muni duHkhI chete temAM kAMI sAdhu mATe ekAnta nathI. sAdhu bhAvInA mahAna lAbhane joIne saMcamakriyAnuM kaSTa bhogave che tethI te temanA aMtaramAM lAbhaprApti aMgene bhAre AnaMda hoya che. mahAta dalle de kaSTakriyAne keI kaSTarUpa mAnatuM nathI. gRhastha paNa kayAM echI kaSTakriyA kare che? ane enA phaLanI zaMkAne lIdhe adhIrA banI jaIne Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 263 teo ja duHkhI bane che. sAdhu te phaLamAM kaze saMdeha rAkhyA vinA dhIratApUrvaka AgaLa vadhe che temAM temane duHkhane leza paNa ke? Icchita padArtho na maLavAthI sAdhune duHkhI kahe che te ya barAbara nathI. kemake pahelAM te IcchA ja mahAduHkha che. ISTa viSaya maLatAM IcchAnI pUtinuM sukha te AbhAsamAtra che. sAdhune te IcchAne nAza karavAnI ja sAdhanA karavAnI hoya che. tene IcchA hoya te mAtra muktinI prazasta IcchA che. ane A IcchA ja sarva anya IcchAne nAza kare che. A vAta pAtaMjalaga darzanamAM (1-20) paNa jaNAvI che. bhagavatIsUtramAM paNa kahyuM che ke pratimAse muni upara uparanA devakanAM devanI tejezyAthI prApta sukha-saMvedanAne ulaMghatA jAya che. yAvat 12 mAsane dIkSA paryAya thatAM to anuttaravAsI devalekanI sukhAsikAne paNa laMghI jAya tevuM anupameya sukha anubhave che. saMsArI ja IcchAnA gulAma che. gulAmI e ja mahAduHkha che. jyAre sAdhuo IcchAnA svAmI che. jaDa-bhAthI savata che. e svAtanya e ja emanI mastaphakIrI che. temane mahAnaMda che. eTale sAdhune duHkhI kahevA ke pApanA udayavALA kahevA e bilakula egya nathI. vastuta: tevA to gRhastha ja che. yatidharma prakAra-dvidhA. sApekSa yatidharma. nirapekSa yatidharma. sApekSa yatidharma--grahaNazikSA ane A sevanArikSA. mATe upakArI gurunuM zidhyapaNuM yAjajIva svIkAravuM. temanI samIpamAM (mase) AtmAne Azraya karIne zraddhA ane jJAnapUrvaka pravRtti karatA rahevuM (vAva) tene sApekSa yatidharma kahevAya. TUMkamAM ziSyabhAve gurukulavAsamAM zikSAgrahaNa karavA mATe rahevuM te sApekSa yatidharma kahevAya. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 cauda guNasthAna guru pAse pratidina sUtra-artha bhaNavArUpa abhyAsa kare te grahaNurikSA. guru pAse pratidina sayamanI kriyAone abhyAsa kare te AsevanAzikSA. zrI sUyagaDAMga sUtramAM (14-41) kahyuM che ke, "gurunI pAse ja sanmArga sevanarUpa samAdhine ane avasAnane Icche te ziSya cAvajIva temanI nizrAmAM ja rahe. pitAnI IcchAnusAra vartana karanAre je gurunI pAse na rahe te pitAnAM karmone anta karI zakatuM nathI tathA gurusevAthI rahita hoya tenuM jJAna paNa hAMsIpAtra bane che ema samajIne te ziSya svayaM gurusevAdi zuddhAcAra seve ane mukti yegya sAdhyAcAranuM prakAzana karate te buddhimAna sAdhu gacchane cheDIne bahAra na nIkaLe. vizeSAvazyakamAM (gA. 3459) kahyuM che ke, "gurukulavAsamAM rahenAra samyajJAnanuM bhAjana bane che tathA darzana ane cAritramAM atidaDha bane che. mATe ja nyAtmAe gurukulavAsane cheDatA nathI." AthI ja zrI sudharmAsvAmIjI jaMbusvAmIjIne jaNAve che ke "he AyuSyanuM jaMbU? bhagavaMta mahAvIre A pramANe kaheluM meM sAMbhaLyuM che vagere vacane dvArA sakaLa sadAcAranAM mULarUpa gurukulavAsane jaNAvela che. bhAvasAdhunuM mukhyaliMga paNa gurukulavAsa ja che. upadezapada (gA. 2000mAM kahyuM che ke mASatuSAdi munimAM guru pratyenI zraddhA te heya ja, taduparAnta dharma-dhanane yegya evA temane mArgonusAritA vagere bhAvasAdhunAM lakSaNe paNa heya ja. AnI nizAnI zuM ? enA javAbamAM kahyuM che ke gurunI samakSa ane parokSamAM be ya vakhate gurvAjJAnA pAlana rUpe pratilekhanAdi sAdhusamAcArInuM teo yathAvivi pAlana kare. A gurukulavAsane kAraNe ja jJAnarahita jaNAtA mASatuSAdi munimAM gurupAtatyanuM jJAna ane tenA phaLarUpa cacine sadbhAva kahyo che. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 265 caMda guNasthAna zrI paMcAzakacha (11-7)mAM kahyuM che ke, "guru pratye samarpitabhAva e ja jJAna ane zraddhA enAmAM ja ghaTe che. ethI ja atijaDa evA mASatuSa muni Adine ratnatrayIne saddabhAva kahyo che. ahIM prasaMgataH bhAvayatinA liMge joIe. zrI dharmaratna prakaraNanA AdhAre A liMga joIzuM. bhAvasAdhunAM liMga : 1. pratilekhanAdi saghaLI kriyA mokSamArgAnusArI heya. 2. dharma karavAmAM daDha zraddhALu hoya. 3. vinA yane durAgrahamAMthI bacAvI levAya teTalA saraLa hoya. 4. zAstrokta kriyAmAM apramAdI heya. 5. tapAdi zakyAnuSThAnamAM pravRttizIla hoya. 6. guNenA daDha pakSapAtI hoya. 7. sarvaguNamAM agresara guNarUpa guru-pAratanyanuM ArAdhana karatA hoya. (1) ahIM mAge Agamanane anusarate athavA bahusaMvignapuruSoe Acarela AcAra te mArga kahevAya. bAkInAM 6 siMge - sugama che. uparokata 7 liMgamAM bIjA liMgamAM pravara dharma-zraddhA jaNAvI che te pravara-zraddhAnAM 4 lakSaNe kahyAM che. zraddhA eTale jJAna-kriyArUpa dharmAmAM samajapUrvakane AtmabhilASa. A abhilASa pravara (prabaLa) bane tyAre A cAra phaLa prApta thAya. (1) vidhi-sevA (2) dharmagamAM atRpti (3) sUtrAnusArI zuddha dezanA-dAna (4) bhUla thAya tyAM prAyazcitta dvArA zuddhIkaraNa gurukulavAsa e bhAvayatinuM mukhya liMga hovAthI tene abhAve duSkara kriyA karanArAone paNa zrI paMcAzakacchamAM graMthibheda vinAnA Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna ke mithyAdaSTi kahyA che. tyAM (11-37, 11-38) kahyuM che ke jeo uttama gurukulavAsathI parAgamukha che te sAdhuo duSTa svabhAvavALA ane kRtajJa hoIne gurukulavAsanA lAbhane ane ekAkI vihAranA kALamAM nukasAnene yathArtha svarUpamAM samajatA ja nathI. kahevAne Azaya e che ke gurukulavAsamAM rahevAthI saMbhavatA AhAdinA keTalAka deSa ke paraspara janmatA kalezAdine vadhu mahattva ApI daIne evA gurukulavAsathI prApta thatA anekAeka lAne gauNasvarUpa ApIne gurukulavAsa tyAgIne, AhArAdi dethI mukta jIvanane ja mahatva ApIne, tevuM daSamukta jIvanane jIvavAmAM ja muktinI sAdhanA laIne, svachaMdAcArI sAdhuo jIvaleNa bhUla karI bese che. pitAnA jIvanane bhAre khatarAmAM mUkI de che. kema ke AvI mAnyatA ane tevI. mAnyatA darzAvatuM vacana sarvathA zAstrabAdhita che. AvA gurukulavAsathI vimukha sAdhu zuddha-gaucarI kare, AtApanA. le, mAsakSamaNanI AkarI tapazcaryAo kare, te paNa Agamane anusaratuM anuSThAna na hovAthI ane ekAkI rahIne A leke zAsananI apabhAjanA karAvanAra che. vaLI AvA sAdhu pitAne utkarSa mAnIne mahAna guruonI hIlanA karavA paNa prerAI jAya ane tethI ghera karmabaMdha kare te paNa svabhAvika sukhanA upAye batAvIne, AdhyAtmika jIvana jIvatA nirapekSa zramaNanA jIvanane niSkriya" - "vArthI gaNa. vavAnI taka bheLA bhakto pAse jatI na kare tevI karatAvALA A dAMbhika sAdhuo hoya che. AmanA mATe niHzaMka kahI zakAya ke. emane bhavacakramAM kadApi sthibheda thaye hoya te AtmA samyakatvabhAvathI paDIne te mithyAtvI thAya te mithyAtva avasthAmAMya AvuM pApa, na kare. pra. gurukulavAsane ja tyAga karIne bAkInI badhI duSkara kriyA karanArAne tame adhamAdhama kakSAnA bhale kahe paNa amAre eka prazna. che ke adhamAdhama kakSAnA ja duSkara kriyAo kare kharA? u. AvI kriyAo ajJAnathI (mehathI ja thAya che. gurukulavAsanA ekaDA vinA lAkha mIMDArUpa, A kriyAonI leza paNa Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. cauda guNasthAna ki`mata nathI eTaluM ja nahi. kintu dhArAtidhAra viparIta kaLAnI prApti che. AvA kAgaDA jevA anyadarzananI jema jaina ja nIM. jema kAgaDA pavitra pANI paDatuM mUkIne ganyA pANI tarapha ke mRgajaLa tarapha DhADe che. tema A ekAkI vihAra karanA sAdhue ajJAnatArthI zuddha ArAdhanAnI kalpanAmAM bhrAnta thayelA, jJAnanI vAvaDIsamA uttamagurune tyAgI mRgajaLa tuAnI jema ekAkI bhaTake che. sAdhue vAvaDInu e AtmA game teTalA kaThora tapa-45 karIne kAyAne zeSe, anekAne tAravAnI buddhithI mATI sabhAe bhare te paNa te badhu kAyakaSTa rUpa ane tamAzArUpa che. upadezarahasyagranthamAM kahyuM che ke evI pravRttithI zAsana-prabhAvanA thAya che tevu kAie mAnI levuM nahi. evA pravRttine koi paNa gItA kadApi vakhANe nahi kintu vakhAra kema ke emAM unmAnuM ja peSaNa che. A kAraNI ja svapara paryAyanI apekSAe eka vastumAM nnatadharmane jANanArA anantajJAnI bhagavaMte paNa gurukulavAsane cheData nI. A viSayamAM dazavaikAlika sUtramAM (9 me adhyAya. 1 leA uddeze. 21mI gAthA) kahyuM che ke, " jema aneka prakAranI ghI vagerenI AtithI tathA svAhA * vagere. mantrapadethI pUrelA agnine yAjJikA namaskAra kare che (pUje che.) tema anantajJAnIe paNa AcArya nI (gurunI) sevA karavI joIe. arthAt jJAna prApta thavA chatAM guru sevA cheADavI. joie nahi." 6 guru haulanA karanAra bhayaMkara pApa-karmonA baMdha kare te aMge dazavaikAlika sUtramAM (91) kahyu` che ke, " je kSudra prakRtivALA nAmI ja sAdhu potAnA gurumAM kSApazamanI nyanatAne lIdhe temane kahe ke tame te zAstrAnusArI AlecanAdi kAryomAM asamartha che, athavA te apazrutavALA gurune jANIne mazkarImAM tame te bahuzrutA che, buddhizALI che athavA teA nindArUpe buddhi vinAnA che ema kahe, te sAdhu ananta AcAryAnI AzAtanA kare che. e nimitte peAtAnA Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 cauda guNasthAna jJAnAdi guNene nAza kare che" mATe mumukSu sAdhue kaI paNa saMgamAM gurunI AzAtanA kadApi karavI joIe nahi. jema kaI mUrkha sapane nAne samajIne satAve te tenA pariNAme pitAnuM ja mota thavAne prasaMga Ave tema kaI kAraNe laghuvaka-apAraNuta evA paNa sAdhune yegya jANIne tenA gurue AcAryapade sthApyA heya temanI hIlanA karanAre beIndriyAdi sudra jAtiomAM paribhramaNa karatA rahe che. A vAtane sAra e che ke mumukSue mULaguNayukta evA gurune "bhale pachI te bIjA eka be sAmAnya guNothI rahita hoya te paNa choDavA joIe nahi. haribhadrasUrijI mahArAjAe paMcAzakajImAM kahyuM che (11-35) ke, "te ja guru guNarahita kahevAya je mULaguNathI (mahAvratatha) rahita haya, samyajJAna-kriyAthI rahita hAya. mULa guNa sivAyanA bIjA viziSTa keTinA upazamabhAva Adi sAmAnya guNethI -rahita havAmAtrathI te guru guNarahita na kahevAya. A viSayamAM caDerUdrAcAryanuM daSTAnta jANavuM. teo tathAvidha kaSAyamehanA udayavALA heine upazama-guNayukata na hatA chatAM mahAvratAdi guNothI yukta hovAthI ghaNuM savigna ane gItArtha rie paNa temane choDyA na hatA. uttaraguNanA abhAvamAM paNa gurune guNa-rahita kahevAmAM Ave temane varyuM kahevAmAM Ave te pachI Aje te bhagavAnanA zAsanamAM sarvaguNasaMpanna kaI guru ja nahi maLe kema ke vartamAna zAsana te bakuza-kuzIla sAdhuthI ja cAlavAnuM kahyuM che ane bakuza-kuzIla cAritramAM te AMzika de che niyamo heya che eTale tevA dethI guru varya banI zake nahi. A ja kAraNe gADha pramAdI evA paNuM zailaka gurunI sevA mahAmuni mathakajIe choDI na hatI. dharmaratna prakaraNanI 131-132mI gAthAmAM kahyuM che ke, "je mUva guNathI yukta hoya te bIjA alapa deSane lIdhe tyAjya banatuM nathI eTaluM ja nahi paNa tevA gurunI panthaka munijInI jema sevA karIne temane yathAkata ArA dhanAmAM vALavA mATe ja ziSya yatnazIla banavuM joIe. gurune Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 269 anaMta upakAra kadI na vaLI zake paraMtu AvA prasa Mge ja te upakAranu RNa pheDavAnI taka maLe che. pra. zailakAcA mUlaguNuthI akhaMDa hatA ema zAthI kahevAya? u. jo teo mUlaguNathI khaMDita hAta tA abhyudyuta vihArI (jinAjJApAlaka) evA temanA gItA ziSyA temanI sevAmAM panthakajIne rAkata nahi. e uparathI nakkI thAya che ke teo pramAdI hovA chatAM mUlaguNa bhagna na hatA. 5. koI nAmathI guru gaNAtA hoya tenI nizrAmAM rahenAra ziSya gurukulavAsI kahevAya kharA ? u. nA. mahAnizItha sUtramAM nAma-AcArya, sthApanA-AcAya,. dravya-AcAya ane bhAva-AcArya ema 4 prakAranA AcArya (guru), kathA che. temAM bhAvAcAyane tI kara tulya kahyA che. temanI AjJAnu ulla ghana kadI na karavAnu jaNAvIne khAkInA traNa prakAranA AcAya ne gauNurUpa kahyA che. zrI gacchAcAra payannAmAM (gA. 27) paNa kahyu che ke, "je jinapravacananA samyaga upadezaka AcAya tItha kara tulya che. temanI AjJAne ullaMdhanAra duSTapuruSa kahevAya che." tAtpa e che ke, zuddha bhAvagurunA nAmAdi traNeya pApahara che. temanAM gAtrAdinuM zravaNa paNa kalyANakara kahyuM che. ane azuddha bhAvagurunA nAmAdi traNeya nikSepA pApakama nA khadha karAvanArA che. zrI mahAnizitha sUtramAM kahyuM che ke "huM gautama! atIta-anAgata kALe keTalAya evA AcAryo thayA che ane thaze ke jemanA nAmeAccAra mAtrathI niyamA pApakama madha thAya. mATe bhAvagurunI ja upAsanArUpa gurukulavAsane mukhya yatiSama samajavA joie. ane temanI pAse rahIne grahaNa-AsevanA nAmanI eya zikSA prApta karavI joIe. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 cauda guNasthAna A aMge vizeSa jijJAsue dharmasaMgraha dharmaratna prakaraNa, dhamaMbindu paMcavastu prakaraNa vagere grantha joI levA. sApekSa yatidharmamAM 3 prakAranI samAcArI : (1) ethI samAcArI (2) dazadhAsamAcArI (3) padavibhAga samAcArI ahIM ApaNe dazadhA samAcArI upara vicAra karazuM. A samAcArI (sAdhvAcAra) cakanI jema kramazaH cAlyA karatI hovAthI tene - cakravAla samAcArI paNa kahevAya che. dazadhA samAcArI-1. icchAkAra 2. micchAkAra 3. tathAkAra 4. AzyikI 5. nadhikI 6. ApRcchA 7. pratikRcchA 8. chandanA -9 nimaNA 10. upasaMpadA. 1. icchAkAra-IcchavuM te IcchA ane karavuM te kAra. arthAt -balAtkAra vinA IcchAnusAra karavuM te tamArI IcchA hoya te tame A kArya kare, athavA tamArI IcchA hoya te huM A tamAruM kArya karI ApuM ityAdi. sAmAnI IcchA anusAre Adeza kara ke kArya svIkAra kare te IcachAkAra kahevAya che. - 2. mithyAkAra-mithyA eTale viparIta, beTuM, asatya viparIta vagere karavuM te mithyAkAra. saMyamayegamAM kazuMka viparIta thaI gayA pachI te banI gayela - bAbata khoTI che ema kabUlavA mATe muni "madhyAkAra kare che. arthAta A mithyA thaI gayuM ema jaNAve che. ane te pachI te thaI gayeluM duSkRta mithyA thAo' e rUpe tarata ja "micchAmi dukkaDaM" prAyazcitta kare che. 3. tathAkAra-te rIte ja karavuM te tathAkAra. guru pAse vAcanA pRccha nahi letA karatAM gurune kahevuM, "Ape jema kahyuM che tema ja che." Ama sAmAne jaNAvavA mATe tathAkArane praga thAya che. 4.5 AvazcikI nedhikI-avazyakaraNIya ane akaraNIya kArya aMge be samAcArI che. temAM jJAnAdi guNenI prApti mATe avazya Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna ra71 karaNIya adhyayanAdi pravRtti, athavA te tevI koI anya pravRtti aMge upAzraya vagere sthAnethI bahAra javAthI kiyAne tathA tene sUcavatA zabdaccArane paNa AvazyakI kahevAya che. tathA asaMvRtta (ajayaNAvALAM zarIranI ceSTAo rokavA mATe karAya tene athavA tevI ceSThA rokavA mATe vasatimAM praveza karAya) vagere pravRttine ane tene sUcavatA zabdaccArane nadhikI kahevAya che. 6. ApRcchA : vinayapUrvaka sarvakArya mAM gurune pUchavuM te ApRcchA samAcArI kahevAya. 7. pratipucchA : pharI pharI pUchavuM te pratikRcchA. ziSya gurune pachatAM gurue ziSyane kahyuM ke, "A kAma amuka vakhate tAre karavuM.' e kAma karavAne samaya Ave tyAre pharI gurune ziSya pUche ke "Ape kahyA mujaba te kAma karuM?" A zruti pRcchA eTalA mATe jarUrI che ke kaIvAra koI kAraNe te kAma karavAnI jarUra na dekhAtI hoya te pharI pUchavA AvatAM ziSyane guru niSedha karI zake athavA te ekavAra pUchatAM guru je kAmane niSedha karI cUkyA hoya te pachI te kAma karavAnuM jarUrI lAgatAM pratipRcchA karanAra ziSyane te kAma karavAno Adeza karI zake. 8. chandanA : azana-pAnAdi lAvyA bAda muni sarva sAdhune vinaMtI kare ke, "huM azanAdi lAve chuM, temAMthI jene je upayogI hoya te -temanI icchA mujaba svIkArI mArI upara anugraha kare. A rIte anAdi ApavA mATe karavuM tene chandanA kahevAya che. 9 nimatraNuM : azanAdi levA jatAM pahelAM ja sAdhune vinaMtI kare ke huM ApanA mATe anAdi lAvI zakuM chuM. 10. upasaMpadA : jJAnAdiguNonI prApta mATe pitAnA gurune choDIne, temanI anumati pUrvaka anya gacchIya gurunI nizrAmAM rahevuM tene upasaMpadA kahevAya che. A rIte 10 ya samAcAra saMkSipta artha karyo. have pratyeka samAcArI upara vizeSa (Ti paNa rUpe) keTaluM vicArIe laIe. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 cauda guNasthAna IcchAkArAdi sAmAcArI upara vizeSa-vicAraNuM : (1) icchAkAra : utsarga mAge te sAmarthyavAna sAdhue keI kArya mATe bIjA sAdhune kahevuM ja na joIe. sAmarthanA abhAve paNa ratnAdhika (paryAya-vaDIla) ne na kahetAM nAnA sAdhuone potAnuM kArya jaNAvIne icchAkAra kare. (arthAt tamArI IcchA hoya te ATaluM mAruM kArya karI Apaze?) athavA keI sAdhu svayaM AvIne tenI pAse kArya mAMge tyAre IcchAkAra kare. (arthAt tamArI IcchA hoya te A kAma karavAnuM che.) tAtparya e che ke kArya ApanAra glAnAdi sAdhu koI nAnA. sAdhu upara paNa kArya karavAnI balAtkAre pharaja pADI zakatuM nathI. tema vaiyAvacca karanAra kaI sAdhu glAnanI IcchA vinA balAtkAre tenuM kArya karI zakatuM nathI. beyane IcchAkAra karavAne Avazyaka che. kaI sAdhu pitAnA jJAnAdi guNonI vRddhi mATe AcAryanI vaiyAvacca athavA vizrAmaNAdi kAMI paNa kArya IcchatA hoya to tene paNa te kAryamAM joDatAM pUrva AcAryuM paNa te sAdhu pratye IcchAkAra kara joIe. (tamArI IcchA hoya te tame vaiyAvacca karI zake che. tuM kara evI AjJA na thAya.) apavAda mAge te kaI avinIta sAdhune AjJA ke balAtkAra karavAnuM paNa anucita nathI. yadyapi utsarga mAge che tevA durvinItanI sAthe rahevuM ja ucita nathI chatAM bahu svajanenA saMbaMdhane lIdhe tene cheDI zakAya tevuM na hoya tyAre e vidhi che ke, prathama te durvinItane IcchAkArapUrvaka kartavyamAM joDe ane ema na kare te AjJAthI kArya karAvavuM, tema paNa na kare te balAtkAre paNa kAma karAvavuM. (Ava. ni. 677) A balAtkAra karavuM paDe tyAre paNa vaDIlanA hadayamAMthI ziSya pratine vAtsalyabhAva tUTa na joIe. kema ke vAtsalyabhAvanA prakarSathI ja sva parahita sAdhI zakAya che. (2) mithyakAra : haThathI karAtI ke vAraMvAra karAtI bhUlanI. zuddhi miyA duSkRta devA chatAM thatI nathI. Ava. niryukti (685)mAM Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 273 cauda guNasthAna kahyuM che ke, "jeNe eka vAra je bhUlanuM mithyAduSkRta karyuM. te puna; tevI ja sUtra viziSTa kAraNa vinA na kare te tenuM mithyAduSkRta trigidha pratikramaNurUpa gaNAya. parantu karelI bhUlanuM mithyA duSkRta karIne punaH te pApane sevyA karanArA te pratyakSa mRSAvAdI che eTaluM ja nahi paNa mAyALu ane kapaTI che. Ave AtmA mAtra bAhyarthI 'micchAmi dukkaDa" karIne gurune prasanna karanArA (uganArA) che. ' (3) tathAkAra : jenI sAme tathAkAra (tadghatti) kahevAnu` DhAya te mahApuruSa gItA ane mULa-uttaraguNlRArthI vibhUSita DhAvA joie. AvA guru vAcanA Ape tyAre sUtragrahaNu karanAre tathAkAra karavA. prazna pUchyA pachI AcAya uttara Ape tyAre paNa tathAkAra karavA. A utsaga mArga thaye. apavAdamAge te vaktA 4545paritiSThita vagere guDDArthI yukta na Aya te paNa temA jyAre zuddha sAdhvAcAranuM pratipAdana kare, peAtAnA zivitrAcAranI nindA kare ane uttama tapasvIenI AgaLa sarva rIte pote laghu ane ityAki lakSaNavALA sagni pAkSika (susAdhutAnA pakSakAra) athavA gItA sAdhu vAcanA ApatA hAya tyAre temanA yuktisaMgata ke yuktirAhata vacanane paNa tatti karavu ane je gItAya hAya paNa sagni na hoya mathavA sa sa'vigna hAya paNa gItArtha na haiAya athavA sagnike gItA eke ya na hoya tevA prajJAthakanA yukitasraMgata vacanamAM ja * tatti ' kahevuM paNu yuktirahita vacanamAM tahatti' kahevuM nahi, (poMcAzaka. 12 ge-16) , jee susAdhunA tathA zuddha dezanA dAtAsa vigna pAkSikanA vacanane - tatti 'karatA nathI teone poMcAzakajImAM (12-17) bhagavAna haribhadrasUrijI mahArAjAe mithyAtvI kahyA che. teezrIe kahyu che ke bhavabhIrU AtmA utsUtra bhASaNanAM kaDavAM phaLene jANatA hAvArthI te utsUtrabhASa na kare mATe tevA savigna pAkSika gItA vacanamAM tatti' na karanAra mithyAau samajavA joie. 6 cau, gu. 19 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 cauda guNasthAna ()-(5) AvizyakI-naidhika : vasatimAM nIkaLate sAdhu Avassahiya" kahe ane vasatimAM pesato sAdhu nisahiya" kahe. vasatimAM rahelA sAdhune gamanAgamanAdithI thatA doSa lAgatA nathI ane svAdhyAya-dhyAnAdi guNanI prApti thAya che. mATe sAdhue utsarga mArge vasatimAM ja rahevuM joIe. paraMtu ene artha e nathI ke teNe vasatinI bahAra nIkaLavuM ja na joIe. apavAdamArge te glAnaguru vagere anya prajane avazya bahAra javuM joIe. AvA prasaMge te bahAra nahi javAthI deze thAya che. A kathanathI eTaluM samajavuM ke niSkAraNa vasatinI bahAra javAthI jarUra deSa thAya che ane sakAraNa vasatinI bahAra javAthI avazya guNa thAya che. eTale jJAnAdi guNanI prApti mATe Avazyaka AhArAdi levA mATe bahAra javuM paDe tyAre vasatinI bahAra jatAM "Avassahiya' kahevuM joIe. paMcAzakacchamAM (12-18) AvazyakIne artha "avazya prajane karyo che. vaLI avazya prayajana upasithata thatA paNa gurvAjJAthI javAnuM kahyuM che ane IryAsamityAdinA pAlanarUpa jinAjJA pramANe javAnuM jaNAvyuM che. eTale niSkAraNa, svachaMdamatithI anupayegapUrvaka bahAra jaI zakAya nahi te nizcita thayuM. sakAraNa (jJAnAdi guNavRddhi, glAnAdi vaiyAvaccAdikAraNa) gurvAjJAthI, upayoga pUrvaka janAra sAdhunI AvazyakI ja zuddha kahevAya. ahIM paNa e vAtane khyAla rAkha ke uparokta kAraNe vasatinI bahAra nIkaLatA sarvasAdhunI AvathikI zuddha ja hoya te niyama nathI kintu je sAdhu vasatimAM rahIne niraticArapaNe traNe ya gInI ekAgratApUrvaka sAdhyAcAranuM paripUrNa pAlana karate hoya te ja sAdhu sakAraNa, gujJAthI vasati bahAra jatAM AvazcikI kahe te tenI te AvayikI zuddha gaNAya che. ' nissIhirane viSaya avagrahamAM praveza karavAne che. chevaLI agiyAdinA pAlanathI apAchaddhi Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zauda guNasthAna 275 avagraha eTale upAzraya (zayyA), sthAna (kAyAtsaga mATe UbhA rahevu.) jinamandirane avagraha (gurunA avagraha, gurunA AsanathI satra sADA traNa hAtha bhUmi.) zayyA eTale suvAnuM sthaLa ane kAyAtsargAdi mATe UbhA rahevu. A kAyotsaga je sthAne kare tyAM ja suve. pratikramaNAdi Avazyaka kAryAM jeNe karI lIdhAM che tevA viziSTa sAdhu guijJAthI-jyAM zayyA kAyetsargAdi karavAnA hoya tyAM ja nisIhi kahe. bIje sthAne nahi. kema ke zayyAdi karavAnI AjJA hovAthI te sivAyanuM... anya sakAya karavAno niSedha thayA mATe niSedhA ka "nisIhi" zabdanA prayoga tyAM ja karavA joie. A Avasahi-nisIhi mannenA viSaya arthopattie eka ja hAvAthI vastutaH bannenA artho paNa eka ja samajavA. kema ke avasya kabyA karavA mATe Avasahi ane anya akaraNIya kAryAnA niSedha mATe nisIhi che. avazya karIyane karavAnI kriyA ane pApakanA niSedharUpa kriyA-khanne eka ja hAvAthI vastuta: beyanu ekArthikapazu che. ekanA vidhAnamAM khIjAne niSedha ke ekanA niSedhamAM bIjAnu vidhAna sUcita che. chatAM zAstromAM benAM nAme bhinna che. kema ke keAI samaye UbhA rahevu, kAi samaye gamana karavu', ema bhinna bhinna kriyA karavAnI vArthI A rIte bhinna bhinna vaNuM na karavAmAM AvyuM che. tAtparya e che ke nisIhi' zabdanA prayoga nizcayathI koI Avazyaka kAryo karavA pUrve temAM anupayAgAdirzI thanArA vighnAnA tyAga mATe che, Avazyaka kAryo mATe bahAra jatA pahelAM *upAzrayamAM vidhipUrvaka beThelA sAdhune evAM vighnAnA saMbhava nathI ke jenA niSedha mATe nisIddhi kahevI joIe, mATe AvasahinAM samaye nisIddhi nirUpayogI che. niIhi karatI veLA Avasahi paNa ghaTati nathI, kema ke Avasahi' te te kALe avazya karaNIyanA vidhAna mATe ane arthoMpattithI anyakALe karaNIyanA (te kALa anAvazyaka) niSedha mATe che, kema ke anya kALe je karaNIya hAya tenA paNa tyAga karyo Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 cAMda guNasthAne vinA tatkALa avazya karaNIya kArya thaI zake nahi. eTale "AvasyahiMthI anyakAla-karaNIya tathA akaraNayane niSedha thaI jAya che. A ja rIte "nizIhikahevAthI tatkALa avazya karaNayanuM vidhAna paNa thaI ja jAya che mATe beyanA viSayamAM ekAyaMtA samajavI. pra. zrAvakane paNa sAdhunI jema "Avazyahi nisAhi" kahevArUpa A be ya samAcArI hoya? u. hA, upAzrayamAM ke maMdiramAM pesatAM zrAvake sarva sAvaze. kAryane niSedha karavA rUpa nisahi kahevI joIe ane avazya karayarUpa jina-pUjA, guru-vaMdanAdi dharmakArya mATe gharamAMthI bahAra nIkaLatAM Avassahi" kahevI joIe. paraMtu sAdhunI mAphaka jinamaMdira ke upAzrayamAMthI bahAra nIkaLatAM Avatsahi' kahI zake nahi kema ke maMdira upAzrayamAMthI bahAra nIkaLatA zrAvaka bahudhA AraMbhAdinAM kAryo mATe bajAre-ghare vagere sthAne jAya te te "avazya karaNeya dharmakArya nathI. 6. ApRcchA : pitAnA jJAnAdi guNane hitakArI evuM kArya karavA mATe ja gurune pUchavuM joIe. te paNa vinayabhAvapUrvaka pUchavuM joIe. A pramANe pUchIne kArya karavAthI jJAnI guru kAryanuM hitAhita samajAve. temane egya lAge te te kAryamAM ahita jaNAvatAM, pAchA pheravuM ane hita jaNAtAM utsAha Ape. gurune pUchIne kArya karanAra gurunI AziSanuM evuM abAdhya baLa meLave che, jenA pariNAme kAryamAM AvatAM saghaLAM vidane bhUdAI. jAya che athavA nirbaLa thaI jAya. siMhaguphAvAsI muninI vezyAne tyAM cAturmAsa karavAnI A pRcchA avajJApUrvakanI hatI mATe ja teo niSphaLa gayA hatA. 7, pratipRcchA : kArya karatI vakhate pharI pUchavAthI paNa aneka lAbha thAya che. jemAMnA keTalAka pUrve jaNAvAI gayA che. 8. chandanA : A samAcArI pitAnA lAvelA AhArAdi anya sAdhune ApavA mATe che. te sarva sAdhuone karavAnI nathI, paraMtu Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277. cauda guNasthAna lAbhAntarAya karmanA kSapazamAdithI labdhidhANI banelA ke niSkRSTa tapa karavAne lIdhe mAMDalathI bhinna rahIne bhajana karanArane A chandanA karavAnI hoya che. A chandanA paNa gurusaMmati meLavIne ja anya sAdhuone karavI joIe. 9. nimatraNuM : A samAcArI svAdhyAya rakta evA vaiyAvacca karavAnI bhAvanAvALA munine mATe che. pra. svAdhyAyamAM raktane vaiyAvacca karavAnI bhAvanA kema kahe che? u. svAdhyAyathI je AtmA jinavacanane bhAvita kare che tene mokSanA sarvayoge sAdhavAnI tAlAvelI lAge che. tapazcaryAdi anya ge bIjA muniomAM joIne temanI vaiyAvacca karavA mATe te avazya talape che. te AtmA kerA svAdhyAyathI becena hoya che. tene anya sarvamukti sAdhavAnI tAlAvelI akhaMDa rahyA kare che. AthI ja apramata evA te svAdhyAyakta muni ja vastutaH vaiyAvacca karavAnI tIvra bhAvanAne lIdhe A nimantraNa sAmAyANInA adhikArI che. 10. upasarpadA : be prakAre. (1) sAdhu upasarpadA ane (2) gRhastha upasabhyadA. sAdhuupasabhyadA-3 prakAre. jJAna-darzana-cAritrathI..arthAt jJAnaviSayaka-darzanaviSayaka-ane cAritra viSayaka ema 3 prakAranI sAdhu upasabhyadA che. temAM paNa jJAna ane darzananI pratyeka upasabhyadA 3-3 prakAre che. jyAre cAri-upasarUdA ra prakAre che. jJAne pasaspadAsUtra-artha ane sUtrArtha ubhayanI... A pratyeka vartanA-satpanA ane grahaNa ema 33 prakAre kahevAthI jJAneparaspadAnA 9 prakAra thAya che. pUrve bhaNelA asthira sUtranuM, arthanuM ke tadubhayanuM guNana (pATha) je te vartana. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2578 cauda guNasthAna pUrve bhaNelA sUtranA arthanA ke ta6bhayanA je je aMzanuM vismaraNa thayuM hoya tene punaH yAda karIne joDI devuM te satpanA. ane pahelI ja vAra sUtra artha ke tadubhayane pATha le te grahaNa kahevAya. - dazane pasa5dA-ahIM paNa uparokta rIte 9 prakAra paDe che. phera eTale ja ke ahIM darzana padathI vItarAga-sarvajJanA zAsananI prabhAvanA kare tevA sanmati-tarka vagere zAstro levA. tenA sUtra-arthatadubhayathI vartanasandhanA ane grahaNa levA. - ahIM (1) gurvAjJApUrvaka jJAna-darzananI upasampada levI joIe. vaLI (2) guru jene kahe ke tamAre amukane jJAnAdi upasamparA ApavI tenI ja pAse jaIne upasammadA levI joIe. A be padanI caturbhAgI thAya. (1) gujJA sAthe gurue Adeza karela AcArya pAse upasaspada levI (2) , , Adeza na karela 9 : che che (3) vinA , ru karela AcArya pAse che ? (dA.ta. "guru ziSyane kahe ke hamaNAM keTaleka samaya tAre amuka AcArya pAse upasammadA levA javuM nahi" ahIM jene gurue upasabhyadA mATe AjJA karI che tenI pAse javAne kAmacalAu niSedha che mATe tyAM A trIjo bhaMga lAgu paDe.). () gurvAjJA vinA, gurue Adeza na karela AcAryanI pAse upasarpadA levA javuM. (dA. ta. atyAre upasabhyadA mATe na javuM, amuka AcArya pAse na javuM.) A cAra bhaMgamAM pahele bhaMga zuddha che, bAkInA traNa azuddha che. upasabhyadA svIkAranAranI e vyavasthA che ke svagurunI pAse sUtra-arthatadubhaya grahaNa karI lIdhA pachI vizeSa adhyayana mATe anya Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna samartha pAjJa AcAryanI pAse tene gurunI bhalAmaNa thAya ane ziSyane ta guru (AcArya) pAse javAnI AjJA maLe pachI ja te ziSya te AcAryanI jJAna-darzana upasammadA svIkArI zake. temAM ya je ziSyanA javAthI svaguru pAse rahenAre sAdhuparivAra apariNata hoya ke guru pAse anya sAdhuparivAra na hoya te, ziSya upasarpadAnI anujJA mAgavI joIe nahi. chatAM kaI ziSya anujJA laIne jAya te paNa bIjA AcArya tene svIkArI zake nahi. vaLI gurue je AcAryanI pAse javAnI AjJA karI hoya te AcAryanI pAse upasammadA svIkAratI veLAe te AcAryo AgantukanI ane Agantuke AcAryanI parIkSA karavI joIe. jema ke Agantuka sAdhu tyAMnA sAdhuo unmArgamAM pravRtti karatA heya te temane sanmArgamAM prere, te vakhate teo "mi dukkaDaM Ape ane puna: bhUla kare, punaH samajAve ane na mAne athavA traNathI vadhu vAra thatAM gurune kahe. je guru temanA ziSyane pakSa le te te guru (AcArya) paNa zithila (zItala) che ema mAnIne Agantuka sAdhu tyAM na rahe ane je guru ziSyane pakSa na laIne temane samajAvavA yatna kare te Agatuka tyAM rahe. A rIte AcArya paNa kaThera vacanAdi kahevA vaDe AgantukanI parIkSA kare. je Agantuka te vacane sAMbhaLIne paNa vinaya-maryAdAne lepa na kare te AcArya tene svIkAre. A rIte paraspara beyanI yogyatA jaNAyA pachI AcAryane ziSya kahe ke, "amuka zrutathI bAkI rahele abhyAsa amuka kALa sudhImAM karavA mATe ApanI pAse Avyo chuM ItyAdi." AbhAvya prakaraNa : AbhAvya vyavahAranuM Agantuka ziSya pAlana karavuM joIe. AbhAvya vyavahAra eTale ziSya ke vastrApAtrAdi-sacita Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 roda guNasthAna ke acitta-vastunI prApti thAya te te kenI gaNavI ? kenI na gaNavI? vagere adhikAranI zAstrIya vyavasthA. A vyavasthA evI che ke, svagurunI pAsethI nIkaLelA ane upasampannaguru (jemanI upasaspada svIkAravAnI che te guru) pAse pahoMcatA rastAmAM je kAMI ziSya-vAdi prApta thAya te badhuM je nAlabaddhavalI na hoya te upasampanna gurunI mAlikInuM gaNAya. te gurue paNa tene svIkAra karavuM joIe. zAstramAM 22 nAlabaddha kahyA che. mAtA, pitA, bhAI, bahena, putra, putrI, sALa pakSanA dAdA, dAdI, mAmA, mAsI, pitAnA dAdA, dAdI, kAkA, pheI, bhatrIjo, bhatrIjI, bhANeja, bhANejI, putranA putra-putrI, putrInA putra-putrI A 22mane koI paNa mArgamAM dIkSA levA Ave tA tene savagurune sepe. Ama upasampanna gurune nAlabaddhavalI vyatirikta ane svagurune nAlabaddhavalI rUpa ziSyAdi soMpavAthI upasampana guru ane svagurunI pUjA thAya, pite nisaMgabhAve rahI zake tethI Ubhaya guruonA vAtsalyabhAvanI paNa vRddhi thAya. Ama thatAM zrutajJAna AtmasAt thAya cAritryadharmanI zuddhine prakarSa prApta thAya. AvA kAraNe ziSya AbhAvyanuM (sacita-acittanuM) guraone dAna karavuM joIe ane gurue paNa ziSyane Agantukane anugraha karavAnI buddhithI tene svIkAra karavo joIe. ahIM jJAna-darzana upasarpadAnuM vivecana pUrNa thAya che have cAritra upasabhyadAnuM svarUpa joIe. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna upasaMpadA 1:na darzana yAritra sUtra artha tadulya | sUtra | | arthe tadubhaya vaiyAvacca viSayaka kSaNa (tapa) viSayaka vartAnA sapanA grahaNa ! vartAnA sandhanA grahaNa Ivara yAvatruthika ivara yAvatruthika vartAnA sabhyane grahaNa (jJAnaupasarpadA pramANe ja 9 prakAra) 281 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 (i) cAritra upasaspadA : e prakAre. 1. vaiyAvaccaviSayaka 2. tapa(kSapaNu)viSayaka. pratyeka e e prakAre : amuka kALanI-ane yAvajjIvanI peAtAnA cAritranI zuddhi-vRddhi mATe koi sAdhu AcAyanI vaiyAvacca svIkAre tyAre kALI amuka kALa mATe svIkAre athavA yAvajIva sudhI te AcAya nI vaiyAvacca karanArA thAya. e ja rIte kAI tapasvI amAdi tapa mATe upasaspadA svIkAre te paNa amuka kALa mATe ke yAvajIva mATe svIkAre. coka guNasthAna danAdi 3 ya prakAranI upasampadAne vidhi pa cavastu, Avazyaka niyukti, dhama sa MgrahAdi gandhArthI joi levA. (ii) gRsthApasaMpadA : sAdhunI maryAdA che ke, "vihAranA mArga vagere kAi paNa sthaLe sAdhune thADA kALa vRkSa nIce rokAvuM paDe te paNa tenA mAlikanI anujJA meLavIne rahevu. Ava. ni. (7ra1)mAM kahyuM che ke, 3 jA vratanA rakSaNa mATe sthAnanA mAlike sthAnanA je je bhAganA upayAga karavAnI anumati sAdhune na ApI hoya te bhAgamAM (avagahamAM) svalpakALa mATe paNa UbhA rahevu', esavu' vagere pe nahi.' ahIM gRhasthanI upasa padmA kahevA sAthe 10 mI upasarpadA sAmAcArInuM, ane tenI sAthe dazadhA sAmAcArInu, vivecana pUrNa thAya che. A dazadhA sAmAcArInA pAlananu phaLa batAvatAM Ava. niyukti (723)mAM kahyu che ke caraNasittI ane karaNasittarI (jenuM varNana AgaLa Avaze te) mAM udyamI sAdhue A sAmAcArInu'pAlana . karavAthI aneka bhavAnuM mAMdhelu' anantu kama khapAvI nAMkhe che. pravacanasArAdvAra ganthamAM A dazadhA (cakravAla) sAmAcArI A pramANe kahI che. 1. savAra sAMjanuM vastra-pAtrAdi pratilekhana 2. vasati pramAna 3. bhikSA mATe pharavuM 4. AvIne irSyApathikI pratikramaNAdi karavuM 5. bhikSA AlecavI 6. AhAra vAparavA 7. pAtra dhAvA 8. vaDInauti.. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283 cauda guNasthAna mATe bahAra bhUmie javuM. 9. sthaDila paDilehavA (mAMDalA karavAM) 10. pratikramaNa karavuM, kAlagrahaNa karavuM ItyAdi nitya karavAnI dazavidha samAcArI paMcavastu granthanA bIjA dvAramAM kahI che te varNana tyAMthI joI levuM. trIjI padavibhAga sAmAcArI : A samAcAranuM mAtra svarUpa ja joI laIzuM. A samAcArI bRhakalpa, vyavahAra vagere chedasUtra rUpa che. temAM utsarga ane apavAdarUpa be no je vibhAga che tene padavibhAga kahevAya che. arthAt utsarga ane apavAdarUpa be padene (mArgone) vibhAga te padavibhAga evI vyutpatti samajavI. A be pane viveka buhatu kalpAdi granthamAM che te tyAMthI jANI le. ahIM utsarga apavAdane samyabheda samajAvanArI samAcArI te padavibhAga samAcArI eTaluM ja samajavuM. A 3 prakAranI samAcArIne ArAdhatA AtmAmAM upasthApanA eTale ke chede sthApanA (vaDI-dIkSA) nAmanA bIjA naMbaranA ca pitranI gyatA pragaTe che. arthAt samAcArInuM akhaMDa ArAdhana karete sAdhu. vaDI-dIkSA mATe yogya bane che. upasthApanA eTale jenA dvArA vratanuM AropaNa karavAmAM Ave, zAstrAparijJA e AcArAMga sUtranuM prathama adhyayana che. e adhyayanAdi, (Adi zabdathI dazavaikAlika vagere levA)ne jeNe arthathI jADyA hoya, tyAgazraddhAsavegAdi guNAthI je yukta hoya, cAritradharma jene priya hoya ane hiMsAdi pApane jene bhaya pragaTa hoya te vyakti, upasthApanA mATe gya che. pra. zastrapariNAdi adhyayanane arthathI jANyA hoya tema zAthI, kahyuM? zuM te adhyayana sUtrathI bhaNavAnA nathI ? u. sUtra te jene jeTaluM ucita hoya teTaluM ja tene bhaNAvI. zakAya che. eTale arthathI jJAna kahyuM. te zAstrane artha-jJAna vinA: Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 cauda guNasthAna te AtmA jayaNe dharmamAM kuzaLa banI zakatuM nathI. zrI daza vai. sUtramAM (4 thuM adhya.) kahyu che ke prathama jJAna ane pachI dayA che. arthAt pradhAna dayA hovA chatAM tene sArI rIte pALavA mATe prathama -jJAna jarUrI che. ahIM dayA karatAM jJAnane vadhu prAdhAnya ApavAmAM AvyuM nathI. kintu dayAdharmanI vAstavika ArAdhanA mATe jJAnanI prathama jarUriyAta jaNAvI che. jema bhUkhyA mANasane bhejana pradhAna chatAM prathama te cUke saLagAvavAnuM ja jarUrI bane che, tema ahIM samajavuM. - ajJAnI AtmA dayA pALI zakatA nathI mATe kAyasvarUpa, tenA prakAre, hiMsAnA nimito, rakSAnA upAya, ahiMsAnuM phaLa vagerene jJAna prathamataH jarUrI che. A pachI ja dayA (saMyama) dharma pALI zakAya che. jenAmAM uparokata jJAna nathI tathA ukta tyAga-zraddhAdi guNe nathI te upasthApanAne (vaDI-dIkSAne) agya che. 1. upasthApanA mATe kahelA dIkSA paryAyane je pAye na hoya 12. jene pRthvIkAyAdi SaTakAyajInuM, mahAvatenuM tathA tenA aticAre vagerenuM jJAna ApyuM na hoya, 3. ke jJAna ApavA chatAM te te arthane na samaye heya athavA 4. samajavA chatAM jenI parIkSA na karI hoya tevA ziSyanI upasthApanA pApabhIru guru kare nahi. evA agya sAdhunI upasthApanA karanAra guru AjJAbhaMga anavasthA, vratavirAdhanA, mithyAtvavRddhi Adi dene bhAgI bane che. ziSyanI upasthApanAnI 3 bhUmikA che. jaghanya-madhyama ane utkRSTa temAM jaghanya bhUmikA 7 rAtridivasanI, madhyama 4 mAsanI ane "utkRSTa 6 mAsanI. pUrve anyagacchAdimAM kSetramAM) dIkSita thayelA purANune SaTkAcAdinuM jJAna heI zake che eTale Indriyavijaya mATe jaghanya bhUmikA Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285 cauda guNasthAna ane buddhihIna, azraddhALu ziSya mATe utkRSTa bhUmikA samajavI. madhyamAM paNa baMdha vinAnA azraddhALu mATe ja samajavI. vastutaH jaghanyathI vadhu ane utkRSTathI ochI e saghaLI madhyamAM bhUmikA kahevAya. pariNata ane buddhimAnane paNa Indriyavijaya mATe madhyamA bhUmi ja samajavI. * bhUmikA prApta-aprApta pitA-putrAdinI upasthApanane kema : kalpabhASyanA AdhAre ahIM pitA-putra bhUmikAne prApta, aprApta)nI upasthApanA vakhate zuM karavuM te samajIe. pitA-putra be ya dIkSita hoya ane be ya upasthApanAnI bhUmikAne prApta thayA hoya te bannenI upasthApanA sAthe karavI. je nAne (putrAdi sUtrAdi bhaNuM zakya na hoya (aprApta) ane sthavira (pitAdi) sUtrAdi bhaNIne taiyAra thayA heya (prApta) te sthaviranI, pahelI upasthApanA karavI paNa je nAne sUtrAdi bhaNIne taiyAra thaye hAya ane sthavira taiyAra thayA na hoya te sthavira taiyAra thAya te jyAM sudhI upasthApanA karavAne zuddha divasa na Ave tyAM sudhI prayatna pUrvaka te sthavirane bhaNAva, ema karatAM sthavira sUtrAdine prApta karI le te beyanI upasthApanA sAthe karavI. paNa je teTalA kALa. paNa sthavira sUtrAdi prApta na thaI jAya te A pramANe vidhi kare. vira (pitA)ne AcArya bhagavaMta daDika manna Adi daSTAntathI samajAve tene kahe, "eka daDika rAjA hatA. te rAjA koI kAraNe padabhraSTa thaye tethI te rAjA pitAnA putra sAthe anya rAjAnI sevA karavA lAgyA. ekadA mAlika rAjA tenA putra upara prasanna thayA ane sevaka rAjAne kahyuM ke "tamArA putrane huM mArA rAjyane adhikArI banAvavA mAMguM chuM." te zuM te rAjA pitAnA putrane rAjavaDa ApavAmAM kadI AnAkAnI kare? UlaTe khUba AnaMdita thaIne saMmati ja Ape. e ja rIte he sthavira ! tamAre paNa tamArA putrane mahAvratanuM mahArAjya maLe temAM tamArI saMmati na hoya tema bane? tame kema. saMmati ApatA nathI ?" Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 cauda guNasthAna A rIte samajAvavAthI je sthaviranI anumati maLI jAya te pasthApanA ApavI. je na mAne te pAMca divasa upasthApanA aTakAvavI, pAMca divasa bAda punaH samajAva, chatAM anumati na Ape te vaLI pAMca divasane vilamba kara. Ama 3-3 vAra 5 divasane vilamba karatAM je sthavira sUtrAdinuM adhyayana karI le te beyane sAthe upasthApanA karavI. ane je adhyayana karI na zake ane putrane upasthApanA karavAnI anumati paNa na Ape te pachI putranI upasthApanA karavI. athavA te vyaktinA svabhAvane joIne vartavuM, arthAt te mAnadazAvALa sthavira ema vicAre ke huM putrane praNAma kema karuM? te traNa vAra 5-5 divasane vilamba karyA pachI paNa putra (sulaka)ne upasthApe nahi kema ke tema karatAM sthavira dakSA choDI de, athavA guru ke sulaka pratye dveSa thAya mATe tyAM sudhI putra (kSulakane reka ja paDe. jyAM sudhI sthavira bhaNIne taiyAra thAya. TUMkamAM, pravacana-holanA na thAya te rIte vartana karavuM. A rIte rAjA ane amAtya sAthe dakSita thayA hoya teone AzrIne paNa upara pitA-putrane mATe je kahyo te saghaLe vidhi samaja. sAbImAM paNa mAtA-putra be athavA mahArASTra ane mannIpatnI be, vagere sAthe dikSita thayAM hoya teone aMge paNa A ja vidhi samaja. A ja rIte ezvaryavALA be zeThiyA, e amA, be vyApArIo, be geSThIo ke be moTA kuLavaMte dakSita thayelA hoya te sAthe upasthApanAne yogya thAya te temane sAthe upasthApavA paNa nAnAmoTA karavA nahi. paTTakArya jIvanuM jJAna karAvIne upasthApanA ApavAnuM jaNAvyuM che, temAM paTakAyanuM jJAna- anumAnAdi yuktithI siddha karIne jJAna ApavuM vagere bAbate granyAtarathI joI levI. kAyAnuM jJAna, vrata ane aticAranuM jJAna karAvyA pachI ja te ziSyanI gItArtha gurue parIkSA karavI. e vakhate guru jANIne Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna jIvAkuLa vagere bhUmimAM mAtra vagere ziSyanA dekhatAM paraTha, sacitta jamIna upara cAle, nadI vageremAM sthaNiDala paraTha, paMkhe vApare, gocarI pharatA paNa deSita AhArAdi vahere, ema karavAthI je ziSya paNa tevI sAvadha pravRtti kare te tene upasthApanA mATe amegya jANa. ane tevI pravRtti na kare te upasthApanA mATe yogya jANa. upasthApanAvidha dharmasaMgrahAdi granthathI jANavI. A upasthApanA mahAvratanA AropaNa rUpa che. sarvathA (trividha-vividha) hiMsA, mRSA, adatta, maithuna ane parigathI viramaNarUpa pAMca mahAvrata, ahiMsA-satya-asteya-brahmacarya ane aparigraha e pAMca mahAvrata che. ane chaTUThuM rAtribhojana viramaNa nAmanuM vrata che. sUphamabAdara trasasthAvara sarva jIvonI hiMsAnA tyAgarUpa sarva dravyamAM mRSAvAdanA tyAgarUpa sarvadranA parigrahanA tyAgarUpa 1 luM, 2ju ane 5 muM mahAvrata sarvaviSayaka che. jyAre zeSa (3ju, 4 thuM) mahAvate dravyanA amuka dezanA ja tyAgavALA che. 3 jA mahAvratamAM laI zakAya-rAkhI zakAya tevA dravyanA adattAdAnane tyAga che ane 4 thA mahAvratamAM rU5 ane rUpavALA padArtha-e be nA viSayanA abrahmane tyAga che ane chaDuM te mahAvata nathI. rAtri e abhejanarUpa hovAthI tene rAtribhUjana viramaNa vrata kahevAya che. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have vistArathI mahAvrata svarUpa joIe. (pahelu) sava thA hisAviramaNa mahAvrata : pramAdanA cAge sa kAI jIvanA prANanA nAza karavAnA sarvathA yAvajrajIva. sudhI tyAga karavA te pahelA mahAvrata svarUpa che. 5 indriya, 3 ceAga, zvAse^vAsa ane AyuSya e daza prANA che. jIvane nAza kadI thatA nathI mATe A vratane chAtipAta viramaNa mahAvrata na kahetAM prANAtipAta viramaNa mahAvrata kahyuM che. jIva mA ca sarakhA DhAvA chatAM ekendriyAdi jIvAne 4-5 vagere yAvat 10 prANa deva-manuSyAdine hoya che. jeTalA vadhu prANanI hiMsA teTalI mATI gaNAya. AthI ja ghaNA ekendriya jIvananI rhiMsA karatAM eka. ei.nI yAvat eka. 5cenI hiMsAmAM vadhu eka baMdha kahyo che. A vratane sarvaprathama mahAvrata kahyuM che tenuM kAraNa e che ke anya sa tAnA AdhAra A ahiMsA mahAvrata che. A mahAvratanI rakSA karatI vADa rUpa mArTInAM saghaLAM mahAvrata ane tratA kahyAM che. (bIjI) sarvathA mRSAvAdaviramaNa mahAvrata :-- sarva asatyathI, apriyathI ane ahitakara vacanathI paNa sathA nivRttinI pratijJA karI te A vratanuM svarUpa che. pUrva zrAvakanAM aNuvratAnuM varNana karatAM jaNAvyu' che tema krodhaDhAla-bhaya ke hAsyarthI ekalAtuM satya paNu asatya svarUpa che. ahIM satyavratanA adhikAra che chatAM mAtra asatyathI ja aTakavArUpa A vrata na samajatAM apriya mahitakara evA kahevAtA satya" paNa. aTakArUpa A vrata samajavuM. enuM kAraNa e che ke vyavahArathI mahAvrata svarUpa. (vistArathI) [ 16 ] Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gujIyAna 259 satya DhAvA chatAM paramArthathI te asatya ja che. mATe ja kANAne kALuMA vagere nahi kahevAnuM zAstramAM jaNAvavAmAM AvyuM che. A aMge 6 prakAranI hilitA vagere bhASAonuM tathA 4 prakAranI satya, asatyAdi bhASA (10-10 prakAre) vagerenu varNana granthAntarathI jANavuM. (thrIjI) sa sarva prakAranA pUrNAMka aTakavu te A pUrve svAmI adattAdi 4 prakaraNanA avrutta kahyA te cAreyanA trividha--trividha tyAga karavo. (yAvajrajIva) pravajyAnI icchA vinAnA putrAdine tenA mAtApitAdi sAdhune Ape te paNa jIvadatta kahevAya. anya saghaLuM zrAvakanA 3 jA aNuvrata pramANe samajI levu. (ceAthu) sarvathA maithunavisaNu mahAvrata : sarvathA manuSya ane tiryaMca saMbaMdhI-3 prakAranA maithunAthI trividha-trividha bhAMge yAvajajIvanI nivRttinI pratijJA e A mahAvratanuM svarUpa che. prAcayanA atha nizcayI prazna eTale AtmA, tenA svarUpamAM ramaNutA (carco) karavI te che ane vyavahArathI e sAdhanA mATe maithunanA tyAga karavA dvArA vInuM rakSaNa karavu' tevo atha thAya che. dvivya ane audArika (audamAM manuSya tiya ca eya A gayA.) e beya prakAranA kAma (maithuna)ne mana-vacana-kAyAthI (2x 3 = 6) karavA, karAvavA ane anume davA nahi. (6x 3=18) Ama brahmacaryanA 18 prakAra thayA. thA steyaviramaNu mahAvrata : adattane jIva panta sarva rIte letA pratijJAmahAvratanu svarUpa che. (pAMcama) sava thA parigrahaviramaNa mahAvrata : sarva prakAranA parigrahanA sarva prakAre tyAga yAvajrajIva mATe karavAnI te pratijJA karavI te A mahAvratanu svarUpa che. * 3. 19 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna - A mahAvrata paNa kahevAya che. jenI pAse koI "akiMcana mahAvrata paNu (kiMcana) dravya na hoya te akiMcana kahevAya. vastutaH mUcha e ja parigraha che. kema ke dhana vinAnAne ya mUcchane saMkaleza thAya che ane sAmagrIvALA sthavirapI mahAmuni sarvathA hIna hoya che te (sAmagrI hovA chatAM) cittamAM saMkaleza thatuM nathI. mATe ja dharmopakaraNane rAkhavA chatAM munione potAnA zarIramAM ane upakaraNAdimAM nirmamatva hevAthI aparigraha kahyA che. eTale kahevAne bhAva e che ke parigrahane vastu sAthe ekAnta saMbaMdha nathI. vastu pAse hoya te paNa mamatva na paNa hoya eTale padArtha pAse havAmAtrathI parigraha kahe te bilakula vAjabI nathI. tevuM kahenArA digaMbare zarIrarUpI parigrahane kema rAkhe che ? tenA hevAthI tenI upara paNa mUrchA na thaI jAya ane je zarIra upara mUcha na thAya te vastrAdi upara paNa na ja thAya kema ke zarIranI mUchathI ja AhAra-vastrAdi upara mUcha thAya che. vaLI je teo ema kahe ke vastranI jema zarIra pheMkI devAya tevI vastu nathI mATe tene tyAga azakya che. te bhale. paraMtu teo AhAra zA mATe kare che? AhAra te vastranI jema tyAgI zakAya tevI vastu che ne? vaLI vastra tyAgathI te lokomAM "nAgA" tarIkenI nindA thAya che, jyAre AhAra, tyAgathI te tapasvI tarIke pUjA thaze. ahIM je ema kahe ke karmakSayanI sAdhanA mATe zarIra jarUrI che ane ene TakAvavA pUratI ja AhAranI jarUra rahe che mATe mUccha vinAnA paNa AhAra thaI zake che te ciraMjI, ame paNa kahIzuM ke karmakSayanA nimitte ja vastrAdi upakaraNa rAkhavA paDe che. ahIM paNa mUccha vinA ja vastrAdi rAkhI zakAya che. je vastrAdi rAkhavAmAM na Ave te ahiMsAdharmanuM pAlana ane dharmadhyAnAdi azakya banI jAya che. rajoharaNa vinA jIvadayA ze paLAya ? pAtra vinA vastumAM AvI gayela che vagere ze dUra karAya? glAnAdine upAzrayamAM gocarI ze" lAvI apAya? vasa vinA lajajA ze DhaMkAya? ati ThaMDImAM prajatA zarIre dharmadhyAna zI rIte thAya? Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kALanA vAcakane dharmadhyAna mATe pAne caDa - cauda guNasthAna 291 pra, je vastra vinA mana paNa durthone catuM hoya ane te durthona dUra karIne dharmadhyAna mATe vastranI jarUra rahe che te anAdikALanA vAsanA-vikArothI mana durbAna kare che mATe dareka sAdhune ekekI rUpavatI strI paNa rAkhI levAnuM jarUrI bane, kemake tenA bhegathI -durthAna jatuM raheze eTale dharmayAna sulabha thaze ? u, A te patharo pheMkavA jevI vAta che. vastrathI durthona TaLI jatAM mana punaH punaH vastra paheravAnI ciMtA karatuM nathI ane dharmadhyAnamAM - lAgI jAya che jyAre strI-bhegathI durthona vadhatuM jAya che kema ke -vAsanAo bhegavAthI vadhu bhaDake baLe che mATe strI rAkhavAthI durgAna TaLI javAne badale ghaNuM vadhI jAya che. eTale tame te deSa ApI zake tema nathI. muktine ekAnta kAmI AtmA vastrAdi upakaraNe jevI sAdhAraNa -vastu upara mUcchita thaI jAya te saMbhavita nathI. trikALajJAnI bhagavaMte dharmanI siddhinA sAdhana tarIke batAvela e dharmopakaraNane sAdhana rUpe ja mAnI laIne tene svIkAravAM joIe ane mUccha karavI joIe nahi. yadyapi mUcchanuM e sAdhana jarUrI banI zake che tathApi teTalA mAtrathI tene tyAgI na devAya. kapaDAmAM jU paDe tyAre DAhyo mANasa jUne dara mUkI de che, nahi ke bajAra vacce badhAM kapaDAM utArIne nA thaI jAya. ane je A ja siddhAnta apanAvavAmAM Ave to to kaIthI kazuM ya khavAze ja nahi. kema ke khAvAthI roga thavAne bhaya UbhuM rahe che. arthAt roganuM kAraNa bhojana banI zake che mATe bhajanane ja sarvathA tyAga karI devuM paDaze. vaLI, sAdhuthI paNa jJAnArjana karAze nahi kema ke jJAnathI abhimAna utpanna thaI zake che mATe e bhayathI bhaNavAnuM ja mUkI devuM paDaze. AvuM te kaI duniyAmAM sAMbhaLyuM nathI. mATe mUcchanA bhayathI vastrane choDI devAnI vAte taddana vAhiyAta che. vaLI je vastramAM mUcchita thaI javAne bhaya rAkhe che te vastrathI Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 coda guNarathA paNa adhika evA zarIramAM te avazyameva mUcchita thaI ja javAne eTale atyAjya zarIra rAkhIne tene to bhAre Aphata ja UbhI thavAnI.. vaLI AvuM kahenArAo paNa mAtra vastrAdi upakaraNanA tyAganI vAto kare che ane je vastunuM zAstramAM kyAMya vidhAna nathI tevA. morapIccha, kamaDaluM vagerene parigraha teo bezaka kare che. zuM A badhAne. parigraha na kahevAya ? AnA parigrahamAM mUccha vinA rahI zakAtuM hoya te zAstrokta vastrAdinA parigrahamAM mUccha vinA kema na rahI. zakAya ? paNa chatAM kadAgrahanA pApe emane A vAta samajavA dIdhI nathI ne teo lekamAM nindra banyA che, khAvA-pIvAnuM hAthamAM ja karI laIne AkhA zarIrane eMThavADathI gaMdu banAvatA teo, lekAmAM bhAre hasIne pAtra banyAM che, paramAtmAnA atizayI jIvananuM anukaraNa atizaya vinAnA tuccha chadmastha jI kare tenI avadazA na thAya. te bIjuM zuM thAya ? A lokoe cIMdaraDI jeTalA vastrane tyAga. karIne keTaluM khAyuM ? A sAdhvI-saMgha Ine caturvidha saMgha, che, 45 ya Agamane beTA kahIne jinAgama khAyuM, strIliMga, siddha, gRhaliMga siddha ane anya liMga siddha kheyA, kevala bhaktine niSedha kare paDyo ItyAdi aneka usUtranI paraMparAM sarjAI veta aMbara cheDyuM chatAM ya aMbara (vastra)ne moha to juo: ke gADha che ke dizArUpI aMbara te svIkAryuM ja nAma ja digaMbara, rAkhyuM ! trikALajJAnInA Agama-vacanane tiraskAryA ane chamastha AtmAnAM vacanene pramANabhUta mAnyAM. tIrthakarane AhAra-vihAra vinAnA ane temanA mAta-pitAne AhAra karavA chatAM nihAra vinAnA mAnavA paDyA che e badhI.. viTaMbaNAnA mULamAM te utsutra prarUpaNA ja paDI che ne ? temanuM kahevuM che ke vastra vinA ja sAcA brahmacaryanI siddhi thAya che. sAruM, je tema ja hoya to te jaMgalamAM jaIne zA mATe Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cI guNasthAna 297 paDI rahevuM joIe? vezyAne tyAM ja dhAmA nAkhe eTale pachI khabara paDI jAya ke brahmacarya kevuM siddha thAya che ? kAthe khAIne liMgavikRtine TALanArA A leka pitAne brahmacArI manAve che ! ziyALAnA divase mAM bhaktonA parigrahavALA A leke tRNa-DAbhanA kahagalAne mera patharAvI saLagAve che chatAM nathI teo pitAne parigrahI mAnatA ke nathI agnikAyanA virAdhaka mAnatA...astu. AgaLa upara A mata aMge vizeSa vicAra kare che eTale ahIM ATalethI ja aTakazuM. 9 ' Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca mahAvatanI ra5 bhAvanAo. (gazAstra 1 lA prakAzanA AdhAre) [17] - pahelA mahAvratanI pAMca bhAvanA : (1) mane gupti (2) eSaNa (3) AdAnasamiti (4) Isamiti tathA (5) AhArapAIne levA. A pAMca bhAvanAthI buddhimAna muni ahiMsAnuM pAlana kare. 1 mane guptinuM svarUpa karaNasittarimAM AgaLa kahevAze. 2. eSaNasamiti eTale 42 deSathI mukta zuddha-bhikSA-varu pAtrAdine grahaNa karavA. 3. pIThaphalaka pustaka vagere pUcha-pramAIne levA-mUkavA te AdAnasamiti. 4. gAmanA gamana karatAM joIne cAlavuM. gamanAgamanamAM saMbhavati - jIvahiMsAdi doSa lAgavA na devA. 5. anna-pAna vagere jeIne levA-vAparavA. ahIM managupti bhAvanA kahI che tenuM kAraNa e che ke hiMsAmAM mananA vyApAranI mukhyatA che. A pAMce bhAvanA ahiMsA-mahAvratane upakAraka bane che mATe ahiMsA mahAvratanI bhAvanA kahevAya che. = bIjA mahAvratanI pAMca bhAvanA : hAsya-lAbha-bhaya-krodha e cAranA tyAganI ja bhAvanA ane vicArIne besavuM te A vratanI pAMcamI bhAvanA che. hAsI karanAre, dhananI AkAMkSAvALe, (lAbha), praNAdinA rakSaNanI IcchAthI bhayavALe ane krodhAviSTa manavALe krodhI - A cAreyane nizcayathI jahuM belI de che mATe hAsyAdi cAreyane tavA jaIe. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 295 ane asatya na belAya te rIte manathI sArI rIte vicArIne mehanA saMskArane dUra karIne bolavuM joIe. vastutaH asatya bolavAmAM mehamUDhatA ja kAraNa che. mATe kahyuM paNa che ke rAga-dveSa ke mehathI (ajJAna) ja belAya te asatya ja samajavuM. A pAMce ya bhAvanAnuM svarUpa thayuM. trIjA mahAvratanI pAMca bhAvanA : 1. manathI vicArIne avagraha yAcave. 2. mAlike ekavAra ApavA chatAM avagrahane nizcaya kare. 3. amuka pramANamAM avagrahane nizcaya kara. 4. sAdharmika pAse avagrahanI yAcanA karavI. 5. gujJA maLI hoya te ja AhAra-pANuM vagere vAparavA. 1. manathI vicArIne avagraha yAcavAnI pahelI bhAvanA : avagraha eTale rahevA ke vAparavA mATe amuka bhUmi-makAna sthaLAdi avagraha 5 vyaktinA hoya che. 1. Indrane 2. rAjAne 3. gRhapatine 4. makAnamAlikane 5. sAdhamikane (sAdhu). emAM pUrva pUrva prakArane pachIne prakAra bAdhita kare che. arthAta uttara vyaktinA abhAve ja pUrva pUrva vyakti pAse avagraha yAcavAne rahe che. paragAmathI vihAra karIne AvatA sAdhu upAzrayamAM rahelA sAdhune (pAMcame naMbarane) avagraha mAgI le. (upAzrayamAM UtaravAnI rajA mAgI le te Indra-rAjA-gRhapati-makAnamAlikane avagraha mAMgavAnI jarUra rahetI nathI. A rIte 4thAne avagraha maLatAM 1 lA traNanA avagrahanI, trIjAne avagraha maLatAM 1 lA enA avagrahanI jarUra rahe nahi. indrane avagraha : dakSiNa dizAnA aDadhA lekanA saudharmendra adhipati che ane uttara dizAnA lekanA IzAnendra adhipati che. ApaNe je bhAratakSetramAM chIe te dakSiNamAM hovAthI saudharmendranA avagrahamAM gaNAIe. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 cauda guNasthAna rAjAne avagraha : rAjA eTale cakravartI ane bharatAdinA 6 khaMDa. gRhapatine : amuka dezane adhipati (rAjA) te gRhapati. tenI sattAmAM jeTale deza hoya tene avagraha. zAtara (makAnamAlika): makAnamAlikanuM makAna-bhUmi vagerene avagraha. sAdharmika : eTale sAdhu. temane rahevA mATe gRhastha ApeluM je ghara tene avagraha. A rIte avagrahanA prakAra samajIne jenI pAse jene avagraha mAgavAne hoya tenI pAse tene avagraha mAgIne rahevuM ke te sthAnAdi vAparavuM. mAgyA vinA rahevA vAparavAthI parasparane virodha thatAM ekAeka makAnAdimAMthI nIkaLI javAne prasaMga A ja janmamAM Ave ane adattane paribhega karavAthI janmAktaramAM paNa duHkha jogavavuM paDe. - pravacanasAroddhAranI 683 mI gAthAnI TIkAmAM kahyuM che ke sAdhune mATe sAdharmika tarIke AcArya-upAdhyAyAdi gaNAya. mATe AcAryAdi je nagarAdimAM cAturmAsa rahyA hoya te nagarAdinI cAre bAjunA 5-5 gAunI dizAmAM temane pratibaddha hovAthI te badhe ya temane avagraha gaNAya. eTale tyAM kayAMya paNa rahevA mATe temane avagraha le ja paDe. A te kSetrane AzrayIne kahyuM. kALathI te varSAkALa pUrNa thayA pachI paNa te (AcAryAdi tyAM ja rahyA hoya te) uparAMta be mAsa sudhI temane avagraha samaje. ra. mAlike ekavAra ApavA chatAM avagraha yAcave : pahelAM anumati maLavA chatAM bImArI vagere kAraNe vAparatAM ApanAranA cittamAM kaleza na thAya te hetuthI mAguM vagere paraThavavAnAM, pAtra raMgavA-dhavAnAM ke hAtha-paga vagere devAnAM sthAnenI vAraMvAra yAcanA karavI, Jaih Education International Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 297 cauda guNasthAna 3. amuka pramANamAM avagrahane nizcaya kara : A ATalI bhUmi vagere amAre jarUrI che, adhika nahi, e nizcaya kare te 3 jI bhAvanA samajavI. sAdhu amuka ja bhUmi mAgane rahe eTale dAtArane avagaDa na thAya. arthAt dAtAnI prasannatA jALavI zakAya. je yAcanA vakhate ja A nirNaya na kare te pAchaLathI bhUmi ApanAranA cittamAM viparIta pariNAma (apratirUpa) jAgI jAya je sva-parane nukasAna kare. 4. sAdharmika pAse avagrahanI yAcanA karavI: ahIM sAdharmika eTale samAna-tulya dharmane Acare te sAdharmika - sAdhune sAdharmika sAdhu gaNAya. teo pahelAM amuka kSetramAM avagraha karIne rahyA hoya te kSetrAdi kALanI apekSAe mAsa ke cAturmAsa -sudhI ane kSetranI apekSAe pAMca gAu sudhI vagere tene avagraha gaNAya, mATe bIjAthI temanI anujJApUrvaka ja tyAM rahevAya. teo jeTalI anujJA Ape teTaluM ja kSetra vagere saghaLuM svIkAravuM. anyathA cArI gaNAya. 5. gurvAjJA maLI hoya te vAparavA : sUtrokta vidhi mujaba prAsuka ane eSaNIya (42 DeSa rahita - sAdhutAmAM kalpe tevA AhArAdi lAvIne paNa gurunI samakSa tenI AcanA kare, je jyAMthI, jevI rIte ane jevA bhAvathI lIdhuM ke sAmAe vaherAvyuM hoya te te sarva gurune pragaTa jaNAve, pachI temAMthI jeTaluM vAparavAnI anumati maLe teTaluM ekale ke mAMDalImAM besIne te vApare. ahIM upalakSaNathI je kAMI audhika ke apagrahika - sarva upakaraNarUpa dharmasAdhana te dareka gurue anumati ApelI hoya teTaluM ja vAparavuM joIe. anyathA A mahAvratanuM khaMDana thAya che. - * cothA mahAgatanI pAMca bhAvanA : 1, brahmacaryanA bhaMga-bhayathI strI-pazu AdivALuM ke bhIMtanA AMtarAvALuM sthAna tajavuM Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 cauda guNasthAna , 2. sAgapaNe -kathA karavI nahi. 3. pUrva kriDAnuM smaraNa karavuM nahi. 4. strInAM aMgopAMgAdine rAgAdithI jevAM nahi. 5. snigdha AhAra, ati AhAra varja. 1. strI, napuMsaka ane bheMsa, ghaDI vagere pazuo jyAM hoya tevA sthAnamAM vasavuM nahi. temanAM Asanene tyAga kare. tathA bhIMtanA AMtarAvALA, jyAM gRhasthAzramI vasatA hoya tevA sthAne paNa rahevuM nahi. 2. amuka dezanI strI AvI hoya, tenA paheravezanI ke bhASAnI gatinI, laTakAnI vagere vAta karavI ke jenAthI cittamAM vikAre pedA thAya. 3. sAdhue pUrve gRhasthaparyAyamAM strInI sAthe maithuna sevyuM heya. tenuM smaraNa karavuM nahi tema karavAthI vikAro vadhu jAge che. 4. stranAM aMgopAMgane Azcaryavaza thaI phATI AMkhe jevA nahi. zagAdi vinA mAtra daSTithI sahasA jevAI jAya te duSTa nathI. 5. snigdha AhAra tema ja lukhe paNa AhAra gaLA sudhI nahi. khAve. Ama karavAmAM vIryanuM ati pioSaNa thAya che tethI pragaTatA vikArathI pIDAte maithuna sevavA sudhInuM adhama pApa karI bese che. akSa AhAranI atizayatA paNa zarIramAM rogAdi utpanna kare che. pAMcamA mahAvratanI pAMca bhAvanA : sparzadi 5 viSayanI bhAvanA kahI che. bhegavavAthI rAga Upaje tevA manahara sparza-ga-rUpa ane. zabda e pAMca IndriyanA viSayamAM ati Asakita karavI nahi. tathA. e pAMca IndriyenA viSaya-aniSTa maLe tyAre dveSa paNa kare nahi.. ahIM pAMca mahAvratanI 25 bhAvanAnuM vivecana pUrNa thAya che.. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 299 6 ThThA vatanuM lakSaNa A pramANe kahyuM che. cAre prakAranA AhArane sarvathA tyAga kare e 6 huM vrata che. A cha vratone sAdhutAnA mUla.. guNe kahyuM che. pra. sarva uttaraguNamAM rAtribhajanaviramaNanI pradhAnatA hevAthI je tene 6 ThThA vrata tarIke gayuM hoya te prazna e thAya che ke tene mahAvrata tarIke ja kema na gayuM ? arthAt vrata tarIke kema kahevAmAM Ave che? u. arvAcIna AcArya AnA aMge evuM samAdhAna Ape che. ke mahAvratanA peTAvata tarIkenuM e mahAvrata rUpa banI zake nahi.. sarvathA ahiMsAviramaNa mahAvratanA peTArUpa prastuta rAtribhUjana viramaNa che mATe tene mahAvrata na kahetAM vrata ja kahevuM vAjabI che. astu. upara jaNAvyuM ke ukta chaye vrata zeSaguNanA AdhArabhUta hevAthI mULaguNa kahevAya che. ahIM upalakSaNathI sapUrNa caraNasittarIne paNa mUlaguNarUpa kahevAmAM AvI che. ahIM prasaMgataH caraNasittarI ane karaNasittarInuM svarUpa paNa ApaNe samajI laIe. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNasittarI-karaNasittarI [18] (1) 5 vrata (2) 10 prakArane sAdhudharma (3) 17 prakAre saMyama (4) 10 prakAre vaiyAvacca (5) 9 prakAre brahmacaryanI gupti (vADa) (6) 3 prakAre jJAnAdi guNe (7) 12 prakAre tapa (8) 4 prakAre krodhAdi kaSAya nigraha 70 A 70 (sittarI) prakAre cAritranA mULagu che. mATe Ane 'caraNa (cAritra) sittarI (9) prakAre) kahevAmAM Ave che. (1) 5 vrata H sarvathA prANAtipAda viramaNa Adi. AnuM svarUpa pUrve jaNAvAI gayuM che. (2) 10 prakArane yatidharma 1. kSamA 2. mArdava 3. Ava 4. mukti ( nibhatA) 5. tapa 6. saMyama 7. satya 8. zauca - akiMcanya 10. brahmacarya. 1. kSamA : sazakata ke azakta paNa jIvane sahana karavAne adhyavasAya (AtmapariNAma). arthAt sarva rIte krodhane viveka kare, tenA udayane) niSphaLa banAvI tene kSamA kahevAya che. 2. mAdave : astabdhatA. arthAt akkaDAIne, abhAva, astaadhatAnA pariNAmane eTale bhAvane ane tenAthI thatI kriyAne paNa mArdava kahe che. arthAta jIvanI namratA ane nirabhimAnatA. Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 3. Ajava: "ja' eTale vaktArahita saraLa pariNAmI jIva. tenA bhAvane athavA karmane Arjava kahyuM che. TUMkamAM jIvane saraLa AtmapariNAma e Arjava kahevAya. 4. mukti: chUTavuM ke choDavuM te mukti. arthAt bAhya anitya, padArthonI ane abhyantara krodhAdi bhAvenI tRSNane cheda karavA rUpa, labha-tyAga te mukti kahevAya. 5. ta5 : jenAthI zarIranI dhAtuo athavA jJAnAva. Adi. karmo tape te tapa kahevAya. je anazanAdi 6 bAhya ane prAyazcittAdi. 6 abhyantara ema 12 rUpe kahyo che. 6. saMyama : AzravanI virati-na karmabandha aTakAve te.. 7. satyaH mRSAvAdanA tyAgathI utpanna thate manAdine zubha yoga.. 8. zauca : dravyathI spaMDilAdi jatAM karavuM paDe che ane bhAvathI. saMyamamAM nirmaLatA (niraticArapaNuM). 9. Akicanya: zarIra ane dharmopakaraNamAM paNa mamatvane 1 12nA vini alAva, 10. brahmacarya : nava prakAranI brahmacarya--vADanA pAlanapUrvakane, sparzanendriya saMyama. A 10 prakAramAM yatidharma kahevAya che. 17. prakAre saMyama : manAdi 3 cega dhaza (saM) AtmarakSAne yatna (yama) kara te saMyama. 5 Azravanirodha 5 Indriyanigraha 4 kaSAya-jaya 3 daMDavirati 17 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 302 5 Azravadhi : prANAtipAtAdi pAMca Azra che. te pAMceya karmanA Azrava-karma AvavAnAM kAraNe che. tenAthI aTakavuM te pAMca Azravavirati kahevAya. - 5 Indrinigraha : te te IndriyanA viSayanI rasa-lampaSTatA - tyAgIne cAstrijIvananA nirvAha pUratuM ja nIrasa bhAve khAvA-pIvA avagere rU5 bhega kare te indriyanigraha kahevAya. - 4 kaSAyajaya: udayamAM AvelA krodhAdi 4 ya kaSAyane niSphaLa karavA ane sattAmAM paDelA hoya tene udaya na thavA devArUpa parAbhava kara. 3 daMDa-viratI : AtmAne karmathI bAMdhe tevI mana-daMDa, vacana- daMDa ane kAyA-daMDathI pravRttine aTakAvavI te daMDatrayavirati kahevAya. A vyAkhyA aMge matAMtare paNa che, te dharmasaMgraha graMthathI joI levA. (4) vaiyAvacca : 1. AcArya 2. upAdhyAya 3. tapasvI 4. navadIkSita zikSaka) pa. glAna 6 sthavidi anya sAdhu 7. samagra (eka ja samAcArIvALA anyagacchIya) sAdhu, 8. saMgha 9 kula 10. gaNa A dazA vaiyAvacca karavAnA ge vaiyAvaccanA paNa 10 prakAra thAya che. vaiyAvRtya : dharmavyApAra karanAra vyApRta kahevAya. vyAtapaNuM (vyAkRtatva) te vaiyAvRtya kahevAya. AcArya : jenI sahAyathI sAdhu jJAnAcArAdi pAMca prakAranA AcArenuM AcaraNa kare athavA sAdhu jenI sevA kare te AcArya kahevAya. AcAryanA pAMca prakAra kahyuM cheH 1. pravAjakAcArya dIkSA ApanAra. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 304 - 2. digAcArya : sacitta, acitta ke mitravartune saMcamAthe levAnI anumati ApanAra 3. uddezAcAryaH je prathamathI ja yutane uddeza kare. 4. samudezAnujJAcArya : udezAcAryanA abhAve te ja zratane artha bhaNAve athavA sUtrane sthira karavAne (samudeza) kare ane -bIjAne bhaNAvavAnI anujJA Ape te. pa. AmnAyArthavAcaka : utsarga apavAdarUpa arthane (Agamarahasyane samajAvanArA upakArI gurugya sAdhune sthApanAcArya ane AsananI anujJA Ape te. 2. upAdhyAya AcAryanI AjJAthI jenI pAse jaIne sAdhuo jJAna bhaNe te. 3. tapasvI : aThThama ane tenI upara tapa karanAra muni. 4. zikSaka : navadIkSita tAje sAdhu, sAdhutAnI zikSA meLave te zikSaka kahevAya. pa. plAna : vadi regavALe sAdhu. 6. sthavira : zratasthavari - 4 thA samavAyAMga sudhI bhaNelA. paryAyasthavira - 20 ke tethI vadhu varSanA paryAyavALA. vayasthavira - 70 ke tethI vadhu varSanI uMmaravALA. 7. samazaH eka ja samAcArInuM samyam AcaraNa karanArA anya gaNanA sAdhu. 8. saMgha : sAdhu sAdhvI, zrAvaka, zrAvikAe cArane samudAya. 9 kuLaH eka ja samAcArIvALA ghaNu gone samUha dA.ta, cAndrakuLa. 10 gaNuH eka AcAryane nizrAvata sAdhusamudAya arthAt aneka kuLane samudAya dA. ta, kauTika gaNu. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 cauda guNasthAna A daroyanI anna-pANI-auSadha-vasati Adi ApavA dvArA sevA karavI te 10 prakAranI vaiyAvRtya kahevAya. (5) 9 prakAre brahmacarya gupti : gupti eTale rakSAnA upAya. te 9 che. 10 vasahi:strI pazu paMDaka (napu) vinA sthAne (vasatimAM rahevuM. 2. kathAtyAga : kevaLa strIone, ekalA sAdhue dharmakathAdi na karavA. temanAM rUpAdinI vAta na karavI. 3. niSadyA : strI sAthe eka Asane na besavuM tathA beThelA Asane be ghaDI paNa na besavuM. sIe puruSanA vAparelA Asane 4. prahara sudhI na besavuM. 4. Indriya H stranI cakSurAdi Indriya tathA upalakSaNathI aMge-- pAMga vagerene na jevAM. 5. kuDayantara : kuhIM eTale bhIta. strIpuruSanI vikAra vAta. sAMbhaLI zakAya tevA oraDAmAM bhIMtanA AMtare nahi besavuM. 6. pUrvajoDita : pUrvakRtabhegone yAda na karavA. 7. praNItabhejana : mAdaka AhAra na kara. 8. atibhejanaH RNa paNa ati na khAvuM. 98 vibhUSA : snAna-vilepana-keza-nakha samAravA vagere vibhUSA kahevAya. te badhuM zarIrazebhA mATe na karavuM kema ke tenAthI para vikAra jAgavA saMbhava rahe che ethI sva-para Ubhayane nukasAna thAya che. (6) 3 prakAre jJAnAdi guNe : dvAdaza aMga-upAga vagere. jinekta zruta te ja jJAna tavarUpa vastumAM zraddhA te ja darzana. ane. sAvaghavyAyArathI nivRtti te ja cAritra. (7) 12 prakAre tapaH (AgaLa kahevAze. (8) 4 prakAre kodhAdi nigraha : krodha, mAna, mAyA lebha. e cAre ya udayabhAvane niSphaLa kara. Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 305 A badhA bhede caraNa eTale cAritrarUpa hevAthI ane saMkhyAmAM 70 hovAthI caraNusittarInA nAme zAstromAM oLakhAya che. pra. pAMca vratamAM kahelA brahmacaryavratamAM brahmacaryanI 9 gupta antargata che chatAM tene judI kahI ? u. A vratanA pAlanamAM apavAda nathI e vAta sUcavavA mATe ema karyuM che. rAga-dveSanA mana pariNAma bagaDyA vinA kAyAthI abrahma sevAtuM nathI. jyAM kAyAthI deSa sevavA chatAM mana nirmaLa rahI zakatuM hoya tyAM ja apavAdamArga hoI zake che. ahIM te pravRtti ane pariNita be ya duSita thAya che mATe apavAda saMbhava nathI. A uparathI khyAla Avaze ke AdhAkarmAdinuM sevana paNa apavAdamArga rUpe tyAre ja bane, jyAre temAM mananA rAgAdi bhAvene prAdurbhAva na thaI jAya. pra. pAMca vratamAM caritra AvI javA chatAM tene jJAnAdi traNamAM juduM kema kahyuM ? u, pAMca vratamAM sAmAyika cAritra samajavuM. bAkInA chede pasthApanIyAdi jJAnAdi traNamAM kahelA cAritra padathI levA. kema ke pAMca vratamAM vrata zabdathI pAMca cAritranA sAmAyika aMzanuM ja grahaNa thAya che. eTale bAkI rahelA 4 cAritranuM nirUpaNa karavA jJAnAditrayamAM cAritra lIdhuM. pra. 12 prakAranA tApamAM vaiyAvacca nAmane tapa AvI javA chatAM vaiyAvaccane judI kema kahI ? u. tema karavAthI sAbita thAya ke vaiyAvacca sva-para upakAraka hovAthI tapanA anya prakAre karatAM vizeSatAvALI che. pra. zramaNadharmamAM dhanigraha AvI jAya che chatAM tene bhinna kema kema kahyo ? u. udayamAM AvelA krodhAdine nigraha karavA jo kahyo. udIrita krodhAdinA anudayarUpa kSamAdi zramaNa dharma che. athavA kSamAdi 10 upAdeya ane krodhAdi 4 heAya che mATe ene judA kahyA. cau. gu. 20 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna A caraNasittarImAM 70 mUlaguNa kahyA. have karaNasittarImAM kahelA 70 uttaraguNe joIe. A 70 uttaraguNanuM niraticAra pAlana karavuM e sApekSa yatidharma che. karaNasittara :- 4 piDevizuddha - 5 samiti 12 bhAvanA 12 pratimA indriyanirodha 25 pratilekhana 3 gupti 4 abhigraha (1) 4 piDavizuddhi-pi eTale 1. AhAra, 2. vasati, 3. vastra, 4. pAtra-AdhAkarmAdi 42 DhaSathI zuddha. A cAreyanI vizuddha te piDavizuddhi. (2) 5 samiti-pAMca prakAranI samyapha ceSTAne pAMca samiti kahevAya che. 1. Isamiti : pagathI 4 hAtha pramANanI bhUmine jotA cAlavA rUpa. 2. bhASAsamiti : vAkyazuddhi adhyayanamAM varNavela pApabhASAnA tyAgapUrvakanI savajIvahitakArI, asaMdigdha vANuM belavA rUpa. 3. eSaNasamiti : gavaiSaNa, grahaNeSaNa ane grAseSaNanA (47) dethI nidSTa evA ana-pANuM vagere tathA nirdoSa raharaNa, muhapatti vagere audhika upAdhi ane zayyA, pATa, pATalA vagere aupagrahika upadhi e sarvane nirdoSa levA rUpa. 4. AdAna-nikSepasamiti : AsanAdi saghaLAM upakaraNene nathI jaIne, upagapUrvaka pramAIne levA-mUkavA rUpa. Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 2017 pa. pariSThApanAsamitiH sthaSThilAdine nirjIva ane zuddha bhUmimAM upagapUrvaka tyajavArUpa. A pAMca samiti ane AgaLa kahevAtI 3 gupti e 8ne cAritrarUpa zarIrane mAtAnI jema janma ApanArI, pAlana karanArI, zuddha karanArI, sAdhutAnI mAtAsamI pravacanamAtA kahI che. (3) 12 bhAvanA : 1. anitya bhAvanA : saghaLuM nAzavaMta che. (juo cagazAstra 4 the prakAza leka pa7 thI 60 TakA saha) 2. azaraNabhAvanA: kaI kaInuM zaraNuM banI zake tema nathI. 3, saMsArabhAvanA : navanavA veSa dhAraNa karatA jIvana -84 lAkha yonimAM mahAdakhita thaI ne bhaTakyA kare che. 4. ekatvabhAvanA: kaI keInuM nathI. 5. anyatvabhAvanA : chava zarIrathI, ghana, svajanAdithI bhinna che. 6. azucisvabhAvanA : A zarIra gaMdakI bhareluM che. 7. AzravabhAvanA : maigyAdi vAsita cittAdi zubha karmane Azrava kare che. krodhAdi vAsita cittAdi zubha karmane Azrava kare che. 8, saMvarabhAvanA : sarva Azravanirodha te saMvara. dravyathI-karmIgrahaNa aTakAvavuM. bhAva-karmathrahaNamAM hetubhUta krodhAdi sAMsArika kriyAne kSamAdithI aTakAvavI. 9 nirAbhAvanA : karmanuM AtmA uparathI aMzataH kharavuM te dezanirjarA sarvataH kharavuM te sarvanirjarA. sakAmanirjarA : munione (amArA karmane kSaya thAo evI kAmanApUrvakanA tapAdithI thatI nirjarA.) Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 cauda guNasthAna akAmanirjarA-zeSa jIvene (amArA karmane kSaya thAo evI. kAmanA vinA kaSTathI thatI nirjarA.) A aMge matAMtara che te gurugamathI jANI le. 10. lekasvabhAva bhAvanA : be paga pahoLA karIne, keDe be. hAtha mUkIne UbhA rahelA puruSanA jevA AkAranA lekanuM svarUpa vicA. ravuM. temAM rahelA SaDu dravyanI vicAraNA karavI. Urva-adhe-tiryaca. lekane bheda pADIne temAM vasatI jIvasRSTi vagerene vicAra kare 11. bodhidulabha bhAvanA : ekendriya-baI teI AdipaNuM prApta karatAM karatAM paMcatva maLyuM, manuSyajanma maLe, AryadezAdi maLyA, dharmazravaNu maLyuM te ya bedhi (samyaktva) ratnajIvane durlabha bane che. 12. dharmakathanI sundaratA: jinekta dharmane Azraya lenAra bhavasamudramAM kadI DUbate nathI. A dharma eTalA mATe sundara che ke te saMyamAdi suMdara 10 prakAra che. A dharmazAstra kaSa-cheda-tApa parIkSAthI zuddha che mATe sundara che. AvI suMdaratA bIja kaI dharmamAM nathI. (4) 12 pratimA : bhinna bhinna prakAranA abhigraha rUpa pratijJA te ja pratimA. 1. eka mahinAnI 7. sAta mahinAnI 2. be , 8. 1 lA 7 aherAtranI 3. traNa 9 2 jA 4. cAra * 10. 3 jA , 5. pAMca , 11. 1 ahorAtranI 6. cha ) 12. 1 zatrinI pratimAne aMgIkAra karavAnI IcchAvALo muni prathama jinakalpika sAdhunI jema gacchamAM rahIne ja pratimA pAlananA sAmarthya mATe pAMca prakAranI tulanA kare. te rIte pratibhAvahana karavAnI yogyatA pragaTAvIne pratimAone kramazaH aMgIkAra kare. Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 309 1 lA 3 saMghayaNavALe, cittasvasthatAvALe ane mahAsAtvika sadubhAvavALe e muni zAstravidhi mujaba gurvAjJA meLavIne A pratimAne aMgIkAra kare. te gacchamAM rahIne ja pratimAonA abhyAsa mATe AhAraupadhi-vagerenA parikarmamAM pAraMgAmI thaele heya. parikarmanuM pramANa A pramANe che. mAsikI vagere sAta pratimAnuM jeTaluM jeTaluM kALamAna kahyuM ke te pratimAnuM parikarma paNa teTalA kALa sudhI karavAnuM hoya che. temAM paNa A pratimAone savIkAra ane tenuM parikarma varSAkALe karI zakAtuM nathI e rIte pahelI be pratimA eka ja varSamAM, trIjI-cothI pratyeka eka-eka varSamAM, ane pAMcamI-chaThThI-sAtamI e traNe dareka be be varSe eka varSamAM pari- karma bIjAmAM pAlana) pUrNa thAya. A rIte 9 varSamAM pratimA pUrNa thAya. pratimA svIkAranAra utkRSTathI dazapUrvathI caina ane jaghanyathI navamA pratyAkhyAna pUrvanI trIjI AcAra vastu sudhInA zrutajJAnavALo heya. AthI vadhu saMpUrNa dazapUrvAnuM vacana amegha hovAthI temanAthI saMghane viziSTa upakAra thAya ethI nyUna jJAnIne kALa vagerenuM jJAna thaI zake nahi, ethI e beyane pratimAdi svIkAravAno niSedha karyo che. pratimAdhArI sAdhu 7 eSaNAmAMthI chellI pAMcamAMthI eka eSakacchathI AhAra ane ekathI pAchuM lenAre, temAM paNa alelakara AhAra lenAre hoya. pratibhAvahana karanAra mahAtmA gacchamAMthI nIkaLIne eka mahinAnI mahApratimA svIkAre temAM 1 mAsa pUrNa thatAM sudhI pratidina AhAranI eka eka datti che. te pUrNa thatA punaH gacchamAM Ave. bIjI pratimAnuM parikarma karI bIjI mahApratimA svIkAre. temAM nitya AhAra ane pANInI be be datti le. te pratimA pUrNa thatAM gacchamAM Ave. A kramathI 7 mAsikI pratimA svIkAre. nitya AhAra ane pANI 77 datti le. (sarvatra pratimA pUrNa thatAM gacchamAM Ave, uttara pratimAnuM parikarma karIne pachI ja te pratimAne svIkAra kare) Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 cauda guNasthAna 7 mI pratimA vahana karyA bAda 1 lI 7 aherAtranI 8mI. pratimA svIkAre. temAM ekAntare nirjala upavAsa kare. pAraNe ThAmacovihAra AyaMbila kare. AThamI pratimAmAM dattine niyama nathI. A pratimAmAM sUtAM, besatAM, ke UbhA rahIne sarvaprakAranA upasagadine sahe. 7 aherAtranI bIjI pratimA 1 lI 7 ahirAtri tulya che. mAtra vizeSamAM A pratimAmAM masta aneka pAnInA ja AdhAre (vacce sAthaLa-vAsAthI adhadhara) rahIne athavA vAMkA lAkaDAnI jema kevaLa pIThanA AdhAre (mastaka-paga jamInane na sparze tema) rahIne athavA daMDanI jema paga lAMbA karIne sUI rahIne upasargAdi sahana kare. trIjI 7 aherAtranI pratimA pahelI be 7 ahorAtranI pratimA tulya che. mAtra temAM gohikA Asane UbhaDaka besavAnuM athavA varasanathI (khurazI upara beThA hoya tema-khurazI vinA) besavAnuM hoya che. athavA kerInI jema varka zarIre besavAnuM hoya che. tyAra pachI 1 aherAtrinI 11 mI pratimA Ave che. te paNa pUrvokta pratimAtulya che. vizeSa eTale ke temAM be upavAsa-AgaLapAchaLa ekAzanapUrvaka karavAnA hoya che. A pratimA eka ahorAtra sudhI pALIne pachI be upavAsa karavAnA hevAthI traNa divase pUrNa thAya. be upavAsanI AgaLa pAchaLa ThAmavi. ekA. karavAnuM) ahIM gAma ke zaheranI bahAra kAusagga mudrAnI jema hAtha lAMbA karIne. UbhA rahevAnuM hoya che. e ja rIte 12 mI zatriko pratimAmAM aThamane tapa karavAne hoya che. gAmanI bahAra jaIne siddhazilAnI sAme animeSa dRSTi joDIne UbhA UbhA tenuM pAlana karavAnuM hoya che. athavA te nadI. vagerenA kAMThA vagere viSama bhUmie UbhA rahI keI eka padArtha upara khulI daSTithI netre ekadama sthira karavAnAM hoya che. A bAramI pratimA vahana karatAM avadhi-mana paryava ke kevaLajJAnAdimAMthI koI paNa eka jJAna pragaTe che. A pratimAnuM pAlana rAtrie karavAnuM Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna hevAthI ane tyAra bAda 3 upavAsa karavAnA chevArthI 4 divase pUrNa thAya che. (5) pAMca Indriyanidhi : pAMceya Indriyane sva-RviSayathI nivAravI. ISTaniSTa viSayamAM rAga-reSa na karavA. ra5 pratilekhanA : vastra-pAtranI 25 pratilekhanA hoya che. ghaniryukti Adi granthAntarathI tenuM svarUpa jANI levuM. (6) traNa gupti :- gupti eTale AtmAnuM gopAna (rakSaNa) karavuM. (1) mane guptiH tridhA. (1) AnaM-raudra dhyAnamAM kAraNabhUta manakalpanAne tyAga kare. (2) dharmadhyAnamAM kAraNabhUta zAstrAnusAriNI, parakahitakAriNe madhyasthapariNati keLavavI. (3) mananA zubhAzubha sarva vikalpanA tyAgapUrvaka 14 mA guNasthAnanI AtmAnaMdarU5 AtmapariNati. (ii) vacanaguptiH dvidhA. (1) IzAre, huMkAra vagere saMjJAonA tyAgapUrvaka vacanathI mauna rahevuM. (2) vAcanAdi levI vagere saMyamanA kAraNe mukhatrikA mukhe rAkhIne leka ane zAstrathI aviruddha vacana belanAranA vANInA saMgamarUpa. - TUMkamAM, balavAne sarvathA tyAga ane sabhya balavArUpa vacanagupti che. bhASA samitimAM sabhya balavArUpa eka ja prakAre che. mATe ja kahyuM che ke samitivALo niyamA gupta hoya che paNa guptivALe samitivALe heya kena paNa haya, kema ke akuzaLa vacanane taja levAthI vacanaguptivALa ane upagapUrvaka belate hovAthI bhASAsamitivALa ema be ya hoI zake che. jyAre sarvathA mauna rahate vacana guptivALa bhASAsamitivALe na banI zake. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 cauda guNasthAna (ii) kAyamuti H dvidhA. (1) sarvathA kAyaceSTAtyAga (2) AgamAnusArI ceSTAne niyama pariSahAdi ke kAryotsargAdi vakhate sarvathA kAyAne nizcita karavI te 1 lA prakAranI kAyamuti ane gujJApUrvakanI pratilekhanAdi zubhakAya kiyAthI svachanda kAryone tyAga karIne zarIrathI niyata ceSTA karavI te bIjA prakAranI kAyagupti kahevAya. (7) 4 abhigraha : dravya-kSetra-kALa-bhAvane AzrayIne 4 prakAranI pratijJA. pra. caraNa-karaNasittarImAM pharaka zuM che? - u. prasaMge karAya te karaNasittarI ane satata karAya te caraNa sittarI kahevAya. 1 lI uttaraguNarUpa che jyAre bIjI (caraNasittarI) mUlaguNarUpa che. * temAM aticAre : 1. ahiMsAtratAticAra : ekendriyAdi ne sparza kare (saMghaTTa), sarva rIte saMtApa upajAva (paritApa) atizaya pIDA karavI (upadrAvaNa) vagere A vratanA aticAre che. ra. satyavratAticAra : dvidhA - 1. sUThThama ane 2. bAdara. pracalA vagere beThA ke UbhA UMghavuM vagere) nidrAne vaza thaIne je ja belAya-kema? UMghe che? nA re, huM UMghata nathI) te sUma aticAra kahevAya ane krodhAdine vaza thaIne belAtuM satya ke asatya te bhAdara aticAra samaje. 3. asteyavratAticAra : dvidhA - 1. sUma, 2. bAdara. mAlikanI rajA vinA tRNadi ajANatAM levAthI sUkSma aticAra lAge. (jAne levAthI te anAcAra lAge, kodhAdi kaSAyathI koInI paNa koI paNa vastu levAne pariNAma thave te bAdara aticAra kahevAya. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 cauda guNasthAna 4. brahmacaryavratAticAra: "haratakarma vagere karavAthI tathA 9 vADenuM pAlana nahi karavAthI aticAra lAge. 5. aparigrahavAticAra : dvidhA-1. sUma, 2. bAdara. gRhasthanA AhAradinuM kAgaDA, kUtarA vagerethI sAdhue rakSaNa karavuM. zayyAtara (vasati svAmI) bALaka ke sAdhu vagere upara mamatva karavuM te sUma aticAra kahevAya ane lebhanA pariNAmathI paisA vagere rAkhavA,zAstrokta upAdhithI vadhu upadhi rAkhavI te bAdara aticAra kahevAya. ahIM eTale viveka samaja ke jJAnAdinA upakaraNarUpa pustaka vagere mUccha vinA avika rAkhavAmAM deSa nathI. (paMcavastu 661) 6. rAtribhUjana viramaNavratAticAra: catubhagI1. AgalA divase lAvI mUkeluM bIje divase vAparavuM. 2. te ja , , rAtre vAparavuM. 3. rAtre lIdheluM bIje divase vAparavuM. 4. rAtre rAtre vAparavuM. A cAre ya bhAMgAthI pariNAmonusAra aticAra lAge. atimAtrAe AhArAdi levAthI paNa aticAra lAge. : atikramAdi 4 nI ghaTanA : "AghAkarmaSathI duSita vastune ApavA vinaMtI karatA dAtAranI vinaMtI sAMbhaLe te mATe taiyArI karatA yAvat upagane kAtsarga vagere karIne javA mATe paga na upADe tyAM sudhI atikrama deSa, javA mATe pagaluM bhare tyAMthI mAMDIne gRhasthanA gharamAM praveza kare ane pAtra dhare tyAM sudhI vyatikrama doSa, vasatu laIne upAzraye AvI, guru samakSa AcanA karIne vAparavA bese, mukhamAM vastu nAkhe tyAM sudhI aticAra doSa ane gaLethI UtarI jAya eTale anAcAra deSa lAge. A rIte saghaLA mUttara guNemAM atikramAdinI ghaTanA karavI. temAM malaguNamAM atikramAdi 3 deSa lAgatAM cAritranI malinatA jANavI. jenI AlocanA-pratikramaNadi prAyazcitta (tenuM svarUpa AgaLa Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 cauda guNasthAna kahevAze)thI zuddhi thaI zake che, paNa je malaguNamAM anAcAra deSa lAge te e guNathI punaH upasthApanA ja karavI yogya che. uttaraguNamAM te A 4 ya doSathI cAritranI malinatA ja samajavI te cAre ya deSa AlecanAdi prAyazcithI dUra karI zakAya che. mULaguNamAM ja AvI jatA jJAnacAra-dazanAcAra-cAritrAcAra ane tapAcAra (A cAre ya AcAramAM pheravAtuM yathAyogya vIrya te ja vicAra che.)nuM saMyamajIvanamAM vizeSa mahatva che mATe temanuM svarUpa paNa joI laIe. Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcAcAra pAlana [19] pAMce ya AcArAnuM Agamane anusAre pAlana karavuM joIe.... jJAnAcAra : vATe vinave vaghune ... gAthAthI 8 prakAra che... dazanAcAra : nirNaya gAthAthI 8 prakAra che. cAritracAra : vaniphAi nAgutto gAthArthI 8 prakAra che. tapAcAra : aLasanamunoriyA vagere be gAthAthI 12 prakAra che... tapanA mukhya be prakAra che. bAhya ane atyaMtara. pratyekanA 6-6 prakAra hovAthI kula 12 prakArane tapa thAya che... bAhya tapa: anazana, udarI (avadarI) vRttisaMkSepa kAyakaleza, saMtInatA. 1. anazanaH (1) maryAdita kALa sudhI AhAra-tyAga. (vartamAnamAM navakArazIthI 6 mAsanA upa. sudhI) (1) mAvajajIva AhAratyAga-pAdapapagamana, igitamaraNa,. bhaktapariNA rUpa anazana. 2. unedaratA : dravyathI - upakaraNane AzrIne jinakalpIne hAya) AhArane AzrIne - peTa bharIne na khAIne DuM ochuM khAvuMAnA paNa alpahArAdi pAMca bheda kahyA che. bhAvathI: krodhAdi zatruono yathAzakya tyAga kara. 3. vRttikSepa : vRtti = AjIvikA. sAdhune bhikSAthI AjIvikA thAya. tene saMkSepa karo. (eka sAthe gRhastha jeTaluM Ape tene eka datti kahevAya. AvI dattionuM niyamana karavuM, Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna (Aje 3 thI vadhu tti na levI) vagere amuka sakhyA vadhu gharo vageremAM na javuM. 316 4. rasatyAga : agha, mAMsa, mAkhaNu, madirA-A 4 abhakSya mahAvigaIAA tathA dUdha-dahIM-ghI-tela-gALa--pakavAnna e 6 bhakSya vigaIonA tyAga te rasatyAga. (4 mahA vi.nA yAvajIva mATe tyAga karI dIdhA hAya che. ane huM vigana sapUrNa tyAga na ane tA chevaTe 5-4-3-2 yAvat 1 vigaInA paNa nitya tyAga rAkhavA oi e.) 5. kAyakaleza : viziSTa mAsanA, zarIra pratyenI keTalIka "edarakArI, kezaleAca, AtApanA vagerethI kAyAne kaleza ApavA. krAyakalezamAM svayaM UbhA karelA kalezane anubhava thAya, jyAre pariSAmAM straya tathA khIjAe karelA kalezanA anubhava thAya che. A kAyakaleza ane pariSAmAM bheda che. 6. salInatA : indriyAne--kAyAne ane yAgAne geApavavAthI saunatA (geApavavApaNuM) prApta thAya che. A ne bAhya tapa kahevAya che. kema ke AmAM khAdya vastuonI apekSA rahe che, bIjAone A tapa pratyakSa thAya che, khAhya zarIrane tapAve che ane anya dharmo tathA gRhasthA paNa A tapa kare che. abhayantara tapa : (1) prAyazcitta-mUleAttara guNamAM lAgele nAnA paNa aticAra cittane malina kare che. tenI zuddhi mATe prAya. zrita kahyuM che. prAya : aticArathI malina cittanuM zeAdhana kara te prAyazcita athavA prAya : sunileAka (sAdhue) aticAranI vizuddhi mATe cittana smaraNa kare mATe prAyazcitta. AnA 10 prakAra che. te AgaLa kahevAze. (2) vinaya : jenAthI ATha prakAranAM karyAM dUra karAya (viauyate .....) te vinaya. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna jJAnAdi viSayabhedathI 7 prakAranA che. jJAnavinaya : danavinaya cAritravinaya - manaeNvinaya- vacanavinaya-kAyavinaya-upacAravinaya. 1. paMcadhA jJAnavinaya pAMce ya jJAnanA te te svarUpamAM zraddhArUpa, 3. jJAna-jJAnI-sAne pagaNunA bhakti. 3. hRdayathI temanuM ahumAna karavuM. 4. temAM jaNAvelA arthanA samyak (aviparIta) vicAra karavA 5. vidhipUrvaka jJAna bhaNavu, vAravAra abhyAsa karavA. 317 dvidhA navinaya : suzruSA ane anAzAtanA rUpa. suzruSA : da naguNumAM vadhu nirdeLa hoya tenA suzraSArUpa vinaya. temanI stutirUpa satkAra, Ave tyAre abhyutthAnAdi karavA. paMcadezayA anAzAtanA vinaya (15 prakAre) : 1. tItha karA 2. dharma (cAritra ke kSamAdi 10) 3. AcAya 4. upAdhyAya 5. sthavira 6. kula 7. gaNu 8. sagha 9. sAMgika sAdhue 10. kriyA (astitvavAda) 11 thI 15-matijJAnAdi pAMca jJAnA ane jJAnIo. A 1pa nI bAhya sevArUpa bhakti-bahumAna-stuti Adi karavAM. cAritryavinaya : sAmAyikAdi pAMca cAritranI manathI zraddhA karavI, kAyAthI tenuM pAlana karavu. ane vacanarthI tenI prarUSaNA karavI. mana-vacana-kAyavinaya : AcAryAdi pUjye pratye manAdithI akuzaLa vyApAra karavA nahi ane kuzaLa (zubha) vyApAramAM pravRtta thavu upacAravinaya : upacAra = vinayane pAtra vyaktine sukhakArI kriyAvizeSa evI kriyA dvArA vinaya karavA te upacAvinaya kahevAya. A trinayanA 7 prakAra che. jema ke gurudeva e vinayapAtra vyakti che. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 esavu. coda guNasthAna 1. akhkhAsaRNu : zruta bhaNavA sivAyanA samaye pazu guru pAse 2. cha dANuvattaNu : icchA joine vavu. 3. thaDikki : AhArAdi lAvI ApavA vagere pravRttithI vizeSa prasanna karavA. 4. kAratanimittakAraNa : gurue zrutajJAna ApyuM tenA male vALavAnA uddezathI temanI sevA-bhaktimAM vizeSa udyama. 5. du:khAtA gaveSaNu : glAnAvasthAmAM auSadhAdi dvArA bhakita karavI. 6. dezakAlajJAna : dezakALane AzrIne temanI vizeSa jarUriyAta samajIne tenI bhakti karavI. 7. sarvo'numati : satra temane anukULa thavuM. (3) vaiyAvacca tapaH 10 prakAranI vaiyAvacca (caraNasittarImAM kahevAI gayelA che.) (4) svAdhyAya tapa : vAcanAdi pAMca prakAranA yathAkta kALe svAdhyAya karavA. (5) dhyAna : dharma ane zukaladhyAnamAM yathAyeAgya prazna vuM. (6) utsaga : vadhArAnI upadhi ane azuddha AhAranA tyAgarUpa bAhya-utsaga . ane kaSAyAnA tathA mRtyukAle zarIranA tyAga karavA te abhyaMtara utsarga kahevAya. A cha prakAranA tapa abhyantara' kahevAya che kema ke te lekamAM tapa tarIke pratiddha nathI, vidharmIe ene bhAvathI karatA nathI, meAkSaprAptimAM te antaraMga kANu che, anyantara karmone tapAve che. * vIryAcAra tridhA : mana-vacana-kAyAthI prApta sAmarthyane anusAra jJAnAdi AcAra rUpa dharmAMkAryAM karavAthI 3 prakArane vIryAcAranuM pAlana thAya che. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sApekSa atidhama nAM keTalAMka Avazyaka kajyo (anuSThAnA) [20] (1) yatidhanu' prathama kevya (gacchavAsa) : gacchamAM rahevAthI adhika guNI sAdhuone vinaya karI zakAya. peAte paNa khIjA, navadIkSita vagerene vinayanuM kAraNu khane, vidhi vagerenu ullaMghana karatA sAdhuene avidhithI rAkI zakAya, anyAnya sahAyathI te te niyAdi cegAmAM pravRtti karatA gacchavAsI sAdhune niyamA mekSapadanA sAdhaka kahyo che. gacchamAM thatI (kSatienI) mAraNA, vAraNA vagere guNukAraka ceAgeArthI kaMTALIne gacchane cheDI denArA sAdhuone jJAnAdi guNAnI hAni thAya che. zrI eghaniyukti (116-117)mAM kahyuM che ke " jema sa Mkhecyu mAchalAM samudranA sakSeAbhane sahana nahi karatAM bahAra nIkaLI jAya te nIkaLatAMnI sAthe ja vinAza pAme tema gaccharUpI samudramAMthI smAraNAdithI kaMTALIne nIkaLI jatA sAdhue ekalA phIne nAtha pAme che. zrIpaMcavastu (700)mAM kahyuM che ke je gacchamAM (kSatinI) smAraNA vagerena thatA hAya te gaccha paNa hitArthI e cheDI devA joIe. ahita thavAnA kAraNe jema jJAtine tyajI devAmAM Ave che tema smAraNAdi vinAnA gacchanA paNu sAdhue tyAga karI devA joIe. kema ke vastutaH te gaccha ja nathI. hA, AveA paNa gaccha tyAre ja gheADI DhuvA joI e jyAre bIjA koI suvihita gacchamAM Azraya maLe, anyathA te gaccha cheDIne ekalA vicaravuM nahi. zrI upadezapada (841)mAM kahyu` che ke agItAtha tathA gItA e paNa khIjA gItAdi jyAM DhAya tyAM duSkALAdinA kAraNe rahI Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 cauda guNasthAna zakAya tema na hoya tyAre pAzvartha (zithilAcArI pApasAdhu) vagere jyAM hoya te kSetramAM jaIne paNa cAritrapariNAmane hAni na pahoMce tema te pArthasthAdine "vANuthI namaskAra" (matyae vaMdAmi-belArU5) karavagere aucitya sAcavIne temanA kSetramAM rahevuM. zAstramAM A rIte "kuvRSTi nyAye " rahevAnuM jaNAvyuM che. (upadezapada. 843) pra. gurukulavAsanuM varNana pUrve AvI gayuM che. tenAthI gacchavAsa jude che ? jethI tame ahIM gacchavAsane vicAra judo kare che ? u. gurukulavAsathI eka gurune vinaya vagere thAya tema gacachavAsathI bIjAone paNa vinaya vagere thaI zake ema jaNAvavA gacchavAsane ahIM jude kahyo che. tAtparya e che ke gurukulavAsa mAtra eka gurunA ja vinayAdithI thaI zake ane gacchavAsathI bIjAonA paNa vinayAdi thAya mATe ahIM gacchavAsane jude jaNAvyuM. anya sAdhuone paNa ekabIjAthI upakAra thAya e rIte guru pAse rahevuM tenuM nAma gacchavAsa. gacchamAM rahevA chatAM je pitAnA dvArA anya sAdhuone upakAra na thAya te te vastuta: gacchavAsa na kahevAya. (2) yatidharmanuM bIjuM kartavya (kusaMsatyAga): pApamitratulya pAdhasthAdinI sAthe sambandha te kusaMsarga kahevAya. temanI sAthe rahevAthI saMyamajIvanamAM zaithilya AvI jAya. zrI Ava. ni. (1111-- 1112)mAM kahyuM che ke, "jema azuci sthAnamAM paDelI caMpaka puSyanI mALA paNa mastake dhArI zakAtI nathI. tema pAsatyAdinA sthAnamAM. rahelA susAdhu paNa apUjya samajavA. caMDALakuLamAM rahelA 14 vidyAne pAragAmI paNa ninya gaNAya tema pAsatyAdinA saMsargavALA suvihita sAdhu patha ninda samajavA. pra. evuM na bane ke susAdhunA saMgathI pAsatyAdi sAdhuo sArA banI jAya? vaLI kAcanA TukaDA sAthe vairyamaNine game teTalA kALa sAthe rAkhavAmAM Ave te ya veryamaNi kadI pitAnI jAtane Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rA co guNasthAna tyajatA nI. kahyuM che ke, "puruSa potAnI jAtithI (yeAgyatArthI) ja sArA-narasA thAya che sagadveSathI nahi," sApane ane tenA mastakastha maNine janmI atirUDha sasa chatAM maNi sApanA dveSanA ke sApa maNinA guNenA kadApi spa suddhAM karatA nathI. u. tamArI vAtane te ja rUpe ekAnte mAnI zakAya nahi. dravye e prakAranAM haiAya che. 1. bhAvuka ane 2. abhAvuka. viruddha dhama vALAM dravye peAtAnA guNa-dveSI khIjAne pAtAnA jevAM khanArthI ke arthAt khIjA dravye upara peAtAnI asara pADe athavA tA virudhavALAM je je dravye khIjA dravyanA sa Msaga thI tenA jevAM thAya te dravya bhAvuka kahevAya che. jIva e bhAvukadravya che. anAdikALathI pAsathA vageree AcarelA pramAdabhAvathI tenA vizuddha svarUpa upara jabbara mAThI asaro pahoMcI che. mATe ja kuzIlanA sa'sagathI suzIla paNu kuzIlamaya banI jAya che. vaiDu maNa vagere te abhAvuka jaDa dravyA che mATe bhAvuka dravyanA vicAramAM tenuM dRSTAMta lagADI zakAya nahiM. jIvAmAM paNa vautarAga anelA athavA te abhaLye te abhAvuka dravya ja che. ane sarAgI bhavyamAM paNa utkRSTa saMyama-dharmonA pariNAmavALA ya abhAvuka dravya che chatAM madhyama dazAnA che te te bhAvuka ja hAya che. are! le. paNu luNanA sa'sage khavAi jAya che te jItra-dravya mATe te zuM kahevuM ? pAsAdi sAthe mAlApAdi paNa nahi karavAnA A utsaga - A mArga, je kALe ghaNA savigna sAdhue DAya te kALane AzrayIne samajavI apavAdamAge, je kALe sakilaSTa jIvA ghaNA heAya te kALamAM zuddha sagni sahAyaka na maLe te pAsasthAdinI sAthe paNa rahI zakAya. A aMgenA vizeSa vicAra paMcakalpabhASyamAMthI joI levA. cau. gu. 21 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 cauda guNasthAna pAsatyAdine vaMdanA-vidhimAM utsarga-apavAda. pArzvastha-avasagna-kuzIla-saMzakta-yathAskanda (AhAracchanda) A pAMca prakAranAM pApazramaNomAMthI yathAskandane abhyasthAna aMjalibabdha namaskAra Adi karavAthI caturguru prAyazcitta Ave. ane pAsatyAdine tathA gRhasthane vandanA ane aMjali Adi karavAthI caturlaghu (pUrvoktathI nAnuM prAyazcitta Ave e pApazramanI sAthe rahevAthI AjJAbhaMga anavasthAdi aneka deze lAge. A ja rIte pAsasthAdine vastra ApavAthI, bhaNAvavAthI ke temanI pAse bhaNavAthI paNa vividha prAyazcitte lAge che. apavAdamAge temane vandanAdi paNa karI zakAya. (bRhatka5 4542) duSkALAdi prasaMgamAM ke bImArImAM azanAdi dvArA gacchanuM rakSaNa karavAnI buddhithI duSkALAdi AvyA pUrve ja pAsasthAdinI sahAya levAmAM kuzaLa munizA temane vandanAdi karyA vinA sukhazAtA mAtra puchIne prasanna kare ane temanI pAsethI kAma kaDhAvI le. duSkALAdinI AgAhI thAya tyArethI ja kuzaLa munie sthADilAdi jatAM temanA sthAne jAya, raste paNa maLe tyAre sukhazAtA pUche, vaLI pitAnA upAzraye AvavAnuM AmantraNa paNa kare; temanA upAzraye jAya tyAreya bahAra UbhA rahIne pahelAM kuzaLatA pUche, pachI teo Agraha kare te upAzrayamAM paNa jAya. A pAsasthAdi sAdhuo saMyamanAM kaSTathI ane dharmahIlanAnA bhayathI mukta banIne mUttara guNaSa sevatA hoya te te mAtra veSadhArI kahevAya. temanI pAsethI kAma levuM hoya tyAre sukhazatAdi pUchavA paDe te mAnI hoya te hAtha joDIne paNa ma(c)eNa-vaMdAmi kahevuM paDe; prabhAvazALI hoya te mAthuM paNa namAvavuM paDe ane prabhAvaka hoya te bahArathI saddabhAva paNa batAva paDe, bahumAna mATe thoDI vAra UbhA paNa rahevuM paDe, vizeSa kAraNe tenA upAzraye paNuM javuM paDe ane jarUra jaNAya te thobhavandana ke adhika lAbhArthe Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 23 sapUrNa vandana paNa karavuM paDe te karavuM. zAstramAM te kahyuM che ke vizeSa kAraNe je sAdhu pAsasthAdine vidhipUrvaka yathAyogya vandanAdi karatuM nathI te pravacanane ArAdhaka nathI, UlaTe zAsananI abhakti karanAra bane che. prAyazcittane bhAgI bane che. (bRhatkalpabhASya4550-4540) utsarga apavAdane saghaLe viveka prApta karavA mATe gItArthatAnI parAkASThA prApta karavI ja paDe che. game te sAdhu utsarganA sthAna ke apavAdanA sthAnane yathAgya rIte samajI zakatA nathI mATe ja agItArthe gItArthanI nizrAmAM ja hovAnuM jaNAvyuM che. * yatidharmanuM trIju kartavya: arthapada-cinatanaH je pada ke vAkyathI arthazAna thAya te arthapada kahevAya. tevAM pada vAkyothI tenA arthanuM sUphamabuddhithI cintana karavuM te arthapada-cintana kahevAya. dA. ta. zAstramAM kahyuM che ke brAhmI-suMdarInI jema sUkama paNa aticAra strI avatAra vagerenuM kAraNa banI jAya che te zAstramAM aticAra bahalapramatta sAdhupaNAne mokSanuM kAraNa kahyuM che te zI rIte ghaTe ? sUma cintAthI A praznanuM samAdhAna maLe che ke, dIkSita sAdhu -sUma paNa aticAra seve te tenA vipAka atibhayaMkara ja hoya che kintu te aticAranA pratipakSa zuddha adhyavasAye ja prAya. te aticArajanya pApane kSaya karI nAMkhe che. kevaLa prAyazcitta karavAthI te pApakSaya thatuM nathI. brAhmI vageree pratipakSI baLavAna adhyava. vinAnI kevaLa AlecanA ja karI hatI. (matAMtare AlocanA paNa karI nathI.) pra. pratipakSI athavAthI ja aticArazuddhi thAya te prAyazcitta vyavahAra nirarthaka gaNu. u. nA. jyAM mAtra prAyazcitta baLavAna azuddhine dUra karI na zake tyAM pratipakSI baLavAna adhyavasAyapUrvaka prAyazcitta karavuM Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 coTa guNasthAnA jaIe eTale prAyazcittanI nirarthakatA te rahetI ja nathI. karma nita. jaDatAthI aneka nibaLa aticAre lAge tene teTalA ja baLavALA tulyaguNa-pratipakSI adhyavasAyapUrvakanuM prAyazcitta TALI de ane ekapaNa baLavAna (adhika guNa) adhyavasAya ghaNA aticAronI azuddhine paNa khatama karI zake che. pra. mAnasika vikAra vizuddhibaLathI TaLI jAya te vAta mAnIe paNa kAyika duSTa pravRtti vizuddhibaLathI kema TaLI zake? u. saMjavalana kaSAyanA udayathI munine lAgatA aticAre paNa mAnasika vikArarUpa ja che ane dravya aticAra rUpa kAyika duSTa pravRtti to jaDa che te DI ja bhAvazuddhithI TaLI zake che. A rIte arthapada cintana karavuM joIe, vizeSArthIe upadeza. padAdi grantha joI levA. yatidharmanuM ethuM (viziSTa) katavya: vihAra-gItArthanI nizrApUrvaka AgamAnusAre apratibaddha vihAra kare. dravya-kSetrAdi pratibandha (rAgAdi tyajIne mAsakampAdinA kramathI anyAnya sthAne javuM te vihAra kahevAya che. dravyathI bhaktivALA zrAvakomAM, kSetrathI pAvana-ujAsavALA upAzrayAdimAM, kALathI zizira Adi tumAM, bhAvathI zarIrapuSTi vageremAM rAgAdi karavArUpa cAra prakArane pratibaMdha che. muni AvA pratibandhathI mukta hoya. ukta pratibadhathI utsarga mArge eka sthAne eka mAsathI adhikarahI zakAya nahi ane evA pratibandhAthI lAMbA vihAra karIne paNa bIjA gAme jaI zakAya nahi e rIte ugravihArIne IlkAba. meLavavAnI bhAvanA rAkhavI te mahApApa che. apavAda mArge cUnAdhika mAsakalpa paNa karI zakAya. duSkALAdinA bhaye zeSakALamAM 1 sthAne eka mAsathI nyUnake. adhika rahI zakAya. tema 9 mA cAturmAsa rUpa mAsakalpamAM paNa adha Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda zukyAnA 325 vacce vihAra karI javAya ke kAraNe 6 mAsa sudhI (AgaLa-pAchaLa 1-1 mAsa vadhu) rahI zakAya. kAraNe mAsakalpAdi vihAra thaI na zake tyAre paNa eka zaheranA anya upAzraye javuM, chevaTe te ja upAzrayane khUNe paNa badala. kahyuM che ke (upadezamALA-391) suvihita saMyamI sAdhu kAraNe eka ja sthaLe se varSa sudhI rahe te paNa ArAdhaka che. vihAra karavAnI AjJA zAstrakAre gItArthane athavA gItArtha nizrAvatI sAdhune ja ApI che. A be sivAyane 3 jA koIne vihAra heI zakatuM nathI. (upadezamALA-1ra6) kema ke gItArtha ja -lAbha-hAnine jANIne te te samaye te te utsarga apavAdAdi mArganuM sevana karI zake. tenI nizrAmAM rahele agItArtha bhale gItArthanI apekSAe jJAnacakSuhIna hoI anyatulya che chatAM dekhatAne hAtha jhAlya hovAthI te vastutaH dekhate ja kahevAya. gItArtha ja kahevAya. vihAra aMge vizeSa svarUpAdi buha95bhASyamAMthI (1447 vi. gAthAtha) jaI levuM. * yatidharmanuM pAMcamuM viziSTa kartavya : mahAmunionAM caritranuM zravaNuM : sAdhue pratidina dinacaryArUpa svAdhyAyAdi kAryo karavA joIe. jyAre svAdhyAyAdi karatAM te zramita thaI jAya tyAre sthirAsana vagere vidhipUrvaka maharSionI kathAvArtA karavI ke sAMbhaLa. A rIte sthUlabhadrAdi maharSionI uttama kathAonA kathanazravaNathI vaparane cAritramAM utsAhAdi aneka guNe pragaTa thAya che. * yatidharmanuM chaDuM viziSTa kartavya : - aticAra lecanA : mUttaraguNamAM lAgelA aticAranuM -guru pAse Alocana karavuM. pAMca prakAranA sAdhuemAMthI mUla-uttaraguNanI virAdhanA pulAka thA pratisevanA kuzIlane heya che, uttaraguNanI ja virAdhanA bakuzane Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 co gugusthAna hAya che. bAkInA ene eke ya guNunI virAdhanA hAtI nathIM. (pra. sArAddhAra 729) ahIM prasa Mgata: pAMca nigranthanuM svarUpa joI laI e. * 5 nigrantha : grantha eTale andhana. 1 mithyAtma, 3 vedya, hAsyAdi 6, krodhAdi 4 = 14 A 14 5 abhyantara grantha kahevAya che. 1. bhUmi. 2. makAna 3. dhana, dhAnya 4. mitro ane jJAtijana 5. vAstunA 6. zayanA 7. AsanA 8. dAsa 9. dA 10. kukhya (gharavakharI) A 10 mAhya grantha kahevAya che. khAdya-abhyantara e ya granthI mukta thayelA sAdhu ninya kahevAya che. nigranthA :- 1. pulAka 2. akuza 3. kuzIla 4. niSya nyU 5. snAtaka dareka e be prakAre che. (1) pulAka : pulAka eTale sattva vinAnu' asAra dhAnya. asAra cAritravALA sAdhu pulAka dhAnya jevA hAI pulAka kahevAya che. tapa ane zrutanI ArAdhanAthI pragaTelI evI saghAdinA pracAjane, sainyasahita-cakravatIne paNa sUrI nAMkhavAmAM samaya, evI pAtAnI labdhi (zakti)nA prayoga karavA dvArA jJAnAdi guNeAmAM aticAra lagADIne je sAdhu saMyamadhamanA sArane gALI nAMkhe che te asAra cAritravALA sAdhu pulAka kahevAya che. A nigrantha e bheDhe che. labdhipulAka ane pratisevanApulAka hamaNAM ja upara labdhipulAka che te anyatrathI joi levA.) svarUpe kahyu. (ahIM matAMta pratisenanA pulAka jJAna-darzana caritra-liMga ane yathAsa pAMca bheTa che. Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna jJAnapulAka : sUtra pAThamAM khalanA karI, khUTatA pAThane jema tema meLavI jJAnanI virAdhanA karate. dazanapulAka : mithyAdarzananI prazaMsA vagere karI darzananI virAdhanA karate. cAritrapulAka : mUlattaraguNana virAdhanA karate. liMgapulAka : zAstrokta veSamAM vadhAro karate, niSkAraNa anya sAdhuveza paherate. yathAsUmapulAka: kaMIka pramAdathI ke mAtra manathI akalane bhegavate. (2) bakuza : bakuza eTale zabela, kabUra, vicitra. kAMIka delavALuM kAMIka nirdoSa evuM kAbaracItaruM jene heya te bakuza kahevAya. A paNa be prakAre che. (1) upakaraNa bakuza-akALe vastro dhenAre, pAtrAdine raMganAro vagere. (2) zarIra bakuza-gRhasthanA dekhatAM hAtha-paga dhanAre, mela utAranAre vagere. ane prakAranA bakuzanA Aga-anAga saMvRta-asaMvRta sUma ema 5-5 bheda che. AgaH zarIra ke upAdhi zobhA akaraNIya jANavA chatAM te zobhA karanAra. anAga :- zarIra ke upathi zabhA akaraNIya jANavA chatAM sahasA (IrAdA vinA) karanAre. saMvRta - chUpI bhUla karanAre. asaMvRta :- nirlajaja banIne ughADI bhUle karanAre. sUkSama :- netramaLa dUra karavA vagere rUpa sUma bhUle karanAra. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda gurusthAna A badhA ya khakuza vastrAdi RddhinI, prazaMsAdi icchAvALA khAsukhamAM gaurava mAnanArA hAya che mATe dIkSAparyAyanA cheda karavA rUpa cheda prAyazcittane ceAgya hoya che. AvAonA parivAra jaMghAdine sApha karanArA, tailAdithI zarIrane mAliza karanArA, kAtarI keza kApanArA (avivikta) hAya che. 38 (3) kuzIla-mUlAttaraguNu virAdhavArthI athavA sajvalana kaSAyeAdayarthI jenu zIla (AcAra) kutsita banyuM haeNya te kuzIla kahevAya. A paNa e prakAre che. AsevanAkuzIla :-sa'camI viparIta AcaraNA karanArA. kaSAyakuzIla :-sa'javalanAdi kaSAyavALA. pratyekanA jJAna-dana-caritra-tapa-yathAsUma ema pAMca bheda che. AsevanA kuzIlanA pAMca bheda :-peAtAnA jJAnAdithI AjIvikA meLavatA kuzIla jJAna-darzana-cAritra-tapa kuzIla kahevAya che. peAtAnA jJAnAdithI jJAnI-tapasvI tarIkenI prazaMsA sAMbhaLIne khuza thanAra yathAsUmakuzIla kahevAya. kaSAyakuzIlanA pAMca bheda : sajavalanakaSAya dayathI peAtAnA jJAna-dana ke tapI krodhAdi kare te kramazaH jJAnakuzIla ane tapakuzIla kahevAya. koIne paNa zApaDhanArA cAritrakuzIla kahevAya. manI mAtra dveSa karanArA yathAsUmakuzIla kahevAya. (4) nigrantha : mehanIyakama rUpa granthI paNa chUTale ninya kahevAya. tenA be prakAra che. upazAntamAha :-11 mA gu.sthAnavI somAha :-12 mA vagere guNasthAnavatI pratyekanA 5-5 bheda che. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 329 1. prathamasamayanigraMtha 3. caramasamayanirca 5. yathAmaninya 2. aprathama ) 4. acarama che , zreNinA aMtamuhUrtanA pahelA samaye rahele, pahelA sivAyanA kaI paNa samayamAM vatte ane aMtima samaya pahelAMnA koI paNa samaye vataMte-e 1 lA 4 nuM svarUpa kramaza: jANavuM. mane 5 mo bheda zreNinA koI paNa samayamAM vartatA AtmAne jANu. (5) snAtaka : zukaladhyAnanA jaLathI ghAtakarmamaLane joI nAMkhanAra muni snAtaka kahevAya che. tenA be bheda che. sagI H mana vagere emanA vyApAravALo-13 mA gusthAnavartI ayogI : , , , vinAne 14 mA >> uparokta pAMca nigranthamAMthI pulAka- nitha ane snAtaka e traNane AryajabUsvAmIjInA samayathI vicacheda thayA che. tyArathI carama-zAsanapatinuM zAsana bakuza ane kuzalanigraMthathI ja calAvAnuM kahyuM che. (prava. sAre. 730) yatidharmanA 6 ThThA viziSTa kartavyanA varNanamAM prasaMgataH pAMca nigranthanuM svarUpa kahevAI gayuM. * yatidharmanuM sAtamuM viziSTa kartavya : gurudatta prAyazcitta vahana karavuM? lAgelA aticArenuM gurudeva pAse Alecana (na) karatAM teo je prAyazcitta Ape tenuM vahana karavuM e sApekSa yatidharmanuM viziSTa kartavya che. -daza prakAranAM prAyazcittanuM svarUpa : ahIM prasaMgataH daza prakAranAM prAyazcittanuM svarUpa joI laIe. 1. AlecanA 2. pratikramaNa 3. mizra 4. viveka 5. vyutsarga 6. tapa 7. cheda 8. mULa 9 anavasthApya 10. pArAMcika 1. AlocanA prAyazcitta : gurunI AgaLa sara aparAdhane pragaTa kahevA te AlecanArUpa kathana be rIte thAya che. Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 cauda guNasthAna (1) je krame aparAdha senyA hAya te krame kahevu. (2) prathama nAnA aticAra kahevA pachI meTA-vadhu moTA kahevA. A AleAcanA apramatta sAdhu mATe samajavI. temane gocarI vagere kArye jatAM-AvatAM samyag upayogavALA hAya che tethI zuddha bhAvanAne lIdhe jene aticAra na lAgyA hAya temane A prAyazcitta karavAnu` che kema ke aticAravALA pramatta muni vagerene tA upara uparanA prAyazcittanA saMbhava rahe che. keli bhagavaMtA kRtakRtya hovAthI temane Ale. prAyaH hotuM nathI. apramatta munine aticAra lAgyA na hovA chatAM temanI kriyAmAM sUkSma pramAda nimittabhUta hovAthI paNa temanI kriyA krama anyavALI hAvAthI sabhava che mATe temane AlecanAprAyazcitta niSphaLa nathI. 2. pratikramaNa-prAyazcitta : aticArathI pAchA pharavuM te pratikramaNa. arthAt pazcAttApI mithyAduSkRta pUrNAMka puna: Ave. aparAdha nahi karavAnA nizcaya karavA tene pratikramaNa kahevAya. pravacanamAtA vagerenA pAlanamAM sahasA ke anupayeAge pramAdathI. bhUla thAya tyAre guru sanmukha AlecanA (prAyazcitta rUpa kathana) karyo vinA 'micchAmi dukkaDaM" kahevA rUpa A pratikramaNa prAyazcitta karavAmAM Ave che. 3. mizra : ukta AlecanA ane pratikramaNa-Ubhaya jemAM DhAya te mizra prAyazcitta kahevAya. temAM prathama gurunI samakSa sUkSma aticAranI AlecanA kare pachI gurunA AdezathI mi.du" OM, A prAyazcitta iSTAniSTa viSayamAM rAgAdi sa'zayavALAne samajavu. rAgAdinA nizcayavALAne te 6ThThuM tapa prAyazcitta Ave. 4. viveka : rASita AhAra-pANI-upadhi-vasati vagerene tyAga karavA. tene viveka kahevAya. upalakSaNa kSetrAtIta-kAlAtIta. AhAra vagerenA paNa tyAga samajavA. * Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 331 coda guNasthAna 5. bulsaga: ukta aneSaNayAdine tyAga, gamanAgamana, sAvadha avanadarzana, nadI-uttaraNa, laghu-vaDInIti paraThavavAvI vagere pravRti bAda yakta kAryotsarga kare tene vyutsarga-prAyazcitta kahevAya che. 6. tapa: chedagrantha ane chatakalapamAM kahyA pramANe je tapathI je aticArazuddhi thAya te te tapa Alecakane guru Ape, Alecaka. te tapa karI Ape. A prAyazcitta sacitta pRthyAdine saMghaTTo thAya tyAre jaghanyathI nIvithI AraMbhIne utkRSTathI cha mAsanA upavAsa sudhInuM apAya che. 7. cheda: tapa prAyazcittathI paNa na sudhare tevA sAdhune pa vagere aherAtrinA cAritraparyAyane keda karI devAmAM Ave che. keTalAMka tapa. karI zakatA sAdhu tapa-prAyazcitta game teTaluM Ave te tene vahI le che ane sudharatA nathI, temane athavA tapamAM asamartha glAnAdine athavA niSkAraNa apavAdamAga sevanArAne A prAyazcitta apAya che. 8. mULa : mahAvate pharIthI uccarAvavA te mULa prAyazcitta. kahevAya che. A prAyazcitta vAraMvAra jANa samajIne (AkuTTatha) paMce jIvanI. hatyA kare, ahaMkArathI maithuna seve, utkRSTa mRSAvAda seve ke adattAdAna, parigraha kare athavA laghu mRSAvAdAdine vAraMvAra seve tene ApavAmAM Ave che. 9, anavasthApyatA : punaH vrate ccAraNa (avasthApana) na karI zakAya tevI moTI virAdhanAvALA, atiduSTa pariNAmavALA AlocakasAdhune Apele tapa jyAM sudhI te paNa na kare tyAM sudhI punaH vrata uccarAvavA nahi. evuM je prAyazcitta te anavasthApya prAyazcitta kahevAya. (te sAdhune paNa anavasthApya kahevAya.) evA sAdhune tapama paNa e apAya ke jene vahatAM te taddana azakta thaI jAya. UThavuM,, besavuM paNa bhAre paDI jAya. te vakhate te sAdhu bIjA sAdhuone prArthanA kare, "he sAdhuo ! mArI UbhA thavAnI IcchA che." A. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 3ra. vakhate anya sAdhue kazu na khelatAM mAtra tenu" kAma karI Ape. A rIte tapa karyAM pachI tene teccAraNa karAvAya. je sAdhu lAThI, muTThI vagereI mAravAnA ke maravAnA paNa bhaya cheDIne nirdayatAthI svane ke parane prahAra karavArUpa atiduSTa adhyavasAyane seve tene A prAyazcitta apAya che. 10. pArAMcika : jenAthI have kAi mADhuM prAyazcitta nathI mATe je saghaLA prAyazcittanA pAra pAmeluM che. te pArAMcika prAyazrcita kahevAya che. sAdhvI ke rAjapatnIne bhagavanAra sAdhu, sAdhvI ke rAjA vagere uttama manuSyA vadha vagere karavArUpa mATA aparAdha karanAra sAdhune (AcAya ne) kunnu-gaNu ane sa MgharthI paNa bahAra mUkavA mATe apAya che. te jaghanyathI 6 mAsa ane u.thI 12 varSa sudhInuM DhAya che. teTalA kALa pachI zuddha thayelAne punaH dIkSA apAya anyathA nahi. A prAyazcitta kevaLa AcAya ne ja apAya che. prAyazcitta vahuna karavAnA kALa daramiyAna te apragaTa rUpe sAdhu veSa rAkhIne, jyAM na vicaryoM hAya tevA ajANyA leAkAnA pradezamAM rahIne atyugra tapa kare tyAre pUrNa thAya che. upAdhyAyane te dazamA prAyazcittane cagya aparAdhanA badalAmAM "paNu 9 mu anavasthApya prAyazcitta ja apAya ane sAmAnya sAdhune game teTalA moTA aparAdhe vadhumAM vadhu AThamuM mULa prAyazcitta ja apAya. 1. AzAtanA anava, 2. pratisevA anava. temAM pahelu tI kara, gaNudhAdi uttamAttama puruSanI ahIlanA kare tene jaghanyathI cha mAsa, u.rthI eka varSa sudhInu apAya che. bIjuM teA hAtheI mAra mAravA, samAnadhamI, sAdhuonI ke anya "dhInI cerI karavA vagere kukRtyA karanArane jaghanyathI eka varSe u. thI 12 varSa sudhInuM prAyazcitta apAya che. Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 9 muM ane 10 muM prAyazcitta 14 pUrvI ane prathamasa ghayaNI sAdhuonA kALa sudhI ja hatuM. tyAra pachI te be ya viccheda pAmyA che. mUla prAyazcitta sudhInA ATha prAyazcitta zAsanapatinA kALanA chellA AcAya duSyasahasUrijInA kALa sudhI raheze. * yatidhanuM AThamuM viziSTa kartavya : upasargo sahavA (upasaga titikSA) samIpamAM (31) AvIne je thAya (dUrI na thAya) tene upasaga kahevAya cegazAstranA 3 jA prakAzamAM (153mI gAthAnI TIkAmAM) A aMge je kahyu che te ja ahI vicArIe. devathI-manuSyathI-tiya "carthI ane peAtAnArthI ema 4 prakAranA upasargoM che. hAsyarthI-dveSathI rASI ane e traNeyanA mizraNathI ema. devI upasaga 4 prakAre thAya che. hAsyathI-dveSI-rASarthI-durAcArInI sAkhatathI manuSyakRta upa.. rakSaNa mATe" 4 prakAre che. bhayathI-krAdhI--AhAra meLavavA ane baccAnA tiyaMca taraphathI 4 prakAre upasarga thAya. 3. ane svayaM athaDAvu, tha bhavu, vaLagI paDavuM tathA paDatu mUkavu e 4 prakAre svayaM upasarga thAya. athavA vAta-pitta-kaka ane tridveSa (sannipAta)rthI svakRta upa. nA 4 prakAra thAya. A 165 prakAranA upasaga ne samatAthI sahavA e sApekSa ttidhama che. * sApekSa yatiSanuM navamuM viziSTa kartavya : pariSahejaya : mAkSamAga mAM sthira thavA mATe, kanirjarA mATe je punaH punaH sahavAmAM Ave te pariSaddha kahevAya. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna AvA pariSahanA 22 prakAra che. tene jaya (eTale parAbhava) karavA te sApekSa yatidhama che. - 22. pariSahe : ahIM. saMkSepamAM 22 pariSahanuM svarUpa joI laIe. 324 1. kSudhA-bhUkhI pIDAvA chatAM sAdhu eSaNA samitimAM rASa na seve kintu dIna banyA vinA apramatapaNe nirdoSa AhArAdi mATe pha. 2. tRSApavihArAdimAM tRSAta thavA chatAM adIna khanI rahe. cita ThaMDA pANInI icchA na kare. 3. zIta--ThaMDIrthI parAbhava pAmavA chatAM vRkSanI chAla vagerenI ke vastronA abhAvamAM alpa vasranI icchA na kare. maLe teA tevA "akalpyane svIkAra na kare ane agni sahAya paNa na le. 4. uSNu-garamII pIDAvA chatAM suni tenI nilaMdA na kare ke pa'khA, chAMyaDA, pANI chAMTavA vagerenI icchA paNa na kare. 5. DAMsa-macchara-jantu karaDavA chatAM tenI upara dveSAdi na kare, uDArTa paNa nahi, pIDA sahe. 6. nagnatA-jIma -tuccha vastra paheravA chatAM, 'mAre vajra nathI, kharAba che' 'sAru che' ityAdi rAga-rASa na kare. kuvikalpa na kare. 7. ati-dhama thI anubhavAtA ArAmamAM AnaMda mAnatA suni cAlavAmAM, UbhA rahevAmAM ke besI rahevAmAM kadApi kheda (ati) na kare kintu svastha rahe. 8. strI-srInA vicAramAtrI dhanAzane samajatA muni tenA "bhAganA vicAra paNa na kare. 9. vihAra-kayAMya sthira na rahelAM abhigrahA karIne muni pharatA rahe. 10. Asana-srI-pazu-paMDakarUpa bhAva kAMTAthI rahita, smazAnAdine "Asana mAnIne nibha yatApUrvaka zarIra mamatva rahita te muni tyAM rahe, saghaLuM sahuM. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 11. zayyA (upAzraya)-sArA-narasA upAzrayanA sukhadukhane sahate temAM sama rahe. 12. Akroza-koI Akroza kare te tenI sAme na thAya, teneya upakAra mAne. 13. vadha-kaI tADana-tarjana kare te ya samatAthI sahe, tenI karuNA ja cintave. 14. yAcanA-yAcanAmAM dukha na dhare, punaH gRhastha banavAnI IcchA na kare. 15. alAbha-lAbhAntarAya karmodayathI vastrAdi na maLe te paNa kheda na kare karmakSapa. thI maLe te harSa paNa na dhare. samatA ja dhAraNa kare. 16. roga-ge jAgatAM khinna na thAya; auSadhanI IcchA paNa na kare. dehane AtmAthI mina mAnIne dInatA vinA sahe. kadAca auSadha kare te ya saMyamanA ja dhyeyathI kare. 17. tRNasparza-vastronA abhAve ke vastronI ochAza vagere kAraNe tRNAdi pAtharIne sUve, tenA karkaza sparzane sahe, kamaLa sparzanI IcchA na kare. 18. mala-parasevA vagere rU5 zarIra melathI udvigna na thAya, nAnane Icche nahi, mela utAre nahi, kintu zarIranI azucitAnuM dhyAna dharate te badhuM samabhAve sahI le. 19. satkAra-kaI mAre satkAra vagere kare tema na Icache. koI satkAra na kare te dIna na thAya, satkAra kare te harSa paNa na pAme. 20. prajJA-buddhimAna muni buddhinA utkarSathI ahaMkAra na kare kintu te ghaNe ajJAna che ema samajIne alpajJAnI pratye vAtsalya kare. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 cauda guNasthAna 21. AjJAna-na bhaNI zakanAra muni ane chaghabhAvanA anaMta ajJAnanA abhAvavALe jJAnI munie ya kheda na pAme. jJAnanI prApti kramazaH thAya che ema samajI jJAnArjavamAM udyamI bane. 22. samyakatva-samyakRtvavAna muni, samyaktva DagAvavAnA keI paNu yatnathI calAyamAna na thAya. A pariSaha jJAnaya, vedanIya, mehanIya ane antarAyakarmanA udayavALAne saMbhavita che. vedanIyanA udayathI-sudhA-tRSA-zIta-uSNu. DAMsA-caryA-vasati. vadha-rega-tRNasparzamela = 11. jJAnA va. nA udayatha-prajJA ane ajJAnapari = 2 aMtarAya , alAbha pariSaha = 1 A 14 upasarga chadmasthAne ja hoya che. AmAMnA kSudhA-pipAsA, zIta-uSNa, deza-vihAra-vadha-mela- . zayA, roga tathA tRNasparza e 11 vedanIya karmanA udayathI thatA hevAthI chastha uparAnta kevaLIne (jinane) paNa hoya che. guNasthAnanI daSTie H 9 mA gu.sthAna sudhI 22 pariSaho. 1bhAmAM 14 11, 12 me, 14 ane kevaline 11 pariSaha hoya che. 10 me guNasthAne alaka, arati, stra, niSadyA, Akroza, yAcanA, satkAra ane (darzanamoha. cAri. mehajanya) 8 sivAyanA 14 hoya. 11 me 12 me paNa e ja 14 hoya. 13 me 14 me vedanIya karmodayajanya 11 hoya. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 237 eka kALe ukRSTathI eka jIvane ra0 pariSaha (zIta-uSNa bemAMthI eka kALe game te eka ja hoI zake. vihAra-vasati e bemAMthI paNa eka kALe game te eka ja hoI zake mATe) heya. yatidharmanA A 9 viziSTa kartavyanuM bhAvapUrvaka nirmaLa manathI pAlana karanArane prApta thaelA cAritranA adhyavasAyanuM rakSaNa thAya che, aprAptanI prApti thAya che. mATe tenuM yathAvidha pAlana karavuM ja joIe. je vrate svIkAravA mAtrathI ja pariNAma prApti-rakSA-vRddhi thatAM hoya te dravyasaMyamI abhavyane paNa tema thavuM joItuM hatuM. mAtra sAmAyika cAritrathI paNa mukti thaI zake kintu te rAjamArga nathI. rAjamArga te mahAvate svIkAravA rUpa che pasthApanA nAmanA bIje prakAranA cAritrane svIkArIne gujJApAlanapUrvaka gu. sthAnI vRddhi karavI te ja che. te mATe ja gacchavAsAdi 9 viziSTa kartavyanuM pAlana karavAnuM che. pra. tame cAritradharmane ATaluM badhuM mahattva kema Ape che ? zAstramAM te kahyuM che ke cAritra vinA paNa mukti thAya che. samyagdarzana vinA kadI mukti thatI nathI. u. tyAM cAritrathI dravyacAritra levAnuM che. arthAt dravyacAritra vinA paNa bharatAdine jema mukti thaI zake che paraMtu samyagdarzana vinA te koInI ya mukti thatI nathI. paraMtu ahIM paNa ema na samajavuM ke dravya cAritra aMki citkAra che kema ke bharatAdine paNa je bhAvacAritra prApta thayeluM tene lAvI ApanAra te pUrvajanmanuM dravyacAritra ja hatu. vaLI AvuM paNa kadAcit bane che mATe rAjamArgo te dravya cAritra Avazyaka ja samajavuM. uparokta vacana nizcayanayanI daSTinuM che. * sApekSa yatidharmanuM 10 muM (aMtima) viziSTa kartavya : ja saMlekhanA-vidhipUrvaka deha-kaSAye vagere jenAthI ghasAyakSINa thAya tevI viziSTa koTinI tapa kriyAne saMlekhanA kahevAya che. A viziSTa saMlekhanA aMtakALe karavI te sApekSa yatidharma che. cau. gu. 22 Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 cauda guNasthAna - gaNipada vagerene vahana karyA pachI gacchanA rakSaNa-pAlananI javAbadArI pUrNa thatAM sAdhue kAM te abhyaghatavihAra (jinaka95) svIkAra joIe. athavA abhyaghata maraNa (banazana) svIkAravuM joIe. abhyadyata vihAranuM varNana AgaLa nirapekSa yatidharmamAM karazuM. abhyaghata maraNa prAyaH saMlekhanApUrvaka hoya che. mATe ahIM prathama saMlekhanAnuM saMkSipta svarUpa joI e (A salekhanA gRhastha paNa karI zake che.) /utkRSTa-12 varSanI * salekhanA-3 prakAranI-madhyama-12 mAsanI jaghanya-12 pakhavADiyAnI. - (i) utkRSTa saMlekhana : 1 lA 4 varSa 1-2-3 vagere upavAsathI kare ane paMcendriya poSAka nirdoSa AhArathI pAraNuM kare. 2 jA 4 varSa te ja rIte tapa kare paraMtu pAraNe nIti kare. pachInA 2 varSa ekAntara AyaMbila kare. (1pa. AyaM) pachInA 6 mAsa 1 ke 2 upavAsa kare. aThThama vagere na kare. pAraNe unedArIpUrvaka AyaMbila kare. tyAra pachInA 6 mAsa aThThama vagere ugra tapa kare ane vaheluM maraNa na thAya te mATe pAraNe tRpti thAya tevI rIte AyaMbila kare. 12 mA chellA varSe nitya AyaMbila kare. A 12 mA varSamAM pratidina ekeka keLiye AhAra ghaTADatAM 1 keLiyA sudhI pahoMce. jema dIvAmAM tela ane vATane ekasAthe kSaya thAya tema ahIM zarIra ane Ayune ekasAthe kSaya tha joIe. 12 mA varSanA chellA 4 mAsamAM ekAntare telane kAgaLa cirakALa sudhI moMmAM bharIne rAkhI mUke. pachI zleSma-kuDInI bhasmamAM te kAgaLa ghUMkIne uSNa pANIthI mukha sApha kare. je Ama na kare te vAyuthI mAM sukAI jatAM jaDabAM baMdha thaI javA saMbhava che ke chelle samaye namaskAra mitranuM uccAraNa paNa thaI zake nahi. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna (ii) madhyama sa'lekhanA-utkRSTanI jema 12 mAsa sudhI karavI. (iii) jaghanya salekhanA :- utkRSTanI jema 12 pakhavADiyA sudhI karavI. A rIte zarIrane salekhanA karavAmAM na Ave te mAMsa vagere dhAtuo ekasAthe bhaugu thatAM maraNu kAle A dhyAna thAya mATe salekhanA karavI jarUrI che. ma. A salekhanA ApaghAta na kahevAya ? 339 u. AtmahatyAnuM lakSaNa e che ke mahamUDhatAdine lIdhe karAtI rAgAdi dveSothI pUgu ane jinAjJAviruddha evI stranI hatyA te AtmahatyA kahevAya. tene ja paMcavastumAM (1586) atipAta kriyA kahI che. parantu vadhanA e lakSaNNA vinaoNnI, niyamA zubha-bhAvane vadhAranArI sa`lekhanArUpa kriyA tA vihita evI zuddhakriyA ja kahevAya. jema oparezananI du:khadAyaka kriyA bhAvinA hitanI dRSTie upAya gaNAya che. tema salekhanA paNa aneka janmamaraNAnA trAsathI sukta thavA rUpa bhAvinA hitanI dRSTie hAine upAdeya ja che. astu. A salekhanAnA pAMca aticAra kahyA che. 1. Aloka sukha vAMchA 2. paraloka sukha vAMchA 3. jIvavAnI vAMchA 4. maravAnI vAMchA 1. niyANuM. salekhanA khAda thatI pUjA-bhakti joine jIvavAnI IcchA rUpa 3 je pUjA-bhakti na joi maravAnI icchA rUpa 4 thI aticAra duSkara tapI janmAntaramAM cakavartyAdi padanI icchArUpa 5 me aticAra samajavA. "" "" "" A rIte salekhanA svIkAryAM mAda vidhipUrvaka abhyuta maraNanA svIkAra karavA. A macchunA traNa prakAra che. * maraNanA 3 prakAra 1. pAdapeAgamana 2. IMginI 3. bhaktaparijJA Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 cauda guNasthAna (i) pAdapegamana-pAipa eTale vRkSa. vRkSanI jema sarva AhAra ane sarva ceSTA tyAgIne nizcala paDI rahevuM. A anazana 1 lA. saMghayaNavALAne ja hoI zake che. A anazananA be prakAra che. 1. vyAghAtarahita :- upara kahyuM te pramANe. 2. vyAghAta sahita - sakhata vyAdhi vagerenI pIDAthI, siMha-- dinA AkramaNathI utpanna thaelI mahAvedanAthI have Ayune upakrama lAgaze (lAMbu nahi chavAya) ema jANI zake tevA gItArthane ja hoI zake che. be ya prakAranA pAdapoyagamana anazana 14 pUvInI sAthe vicacheda pAmyA che. (ii) IginImaraNa-sarva AhAranA tyAgI ane parimita ceSTAvALAne A anazana hoya che. A anazananI chAyAthI tApamAM, tApathI chAyAmAM javA-AvavAnI chUTa-pUrvaka nizcita karelA maryAdita pradezomAM ceSTA karavA chatAM samya dhyAnamAM lIna banIne prANene taje che. teo bIjA pAse sevA na karAve kintu svayaM paDakhuM pherave, laghu-vaDInIti kare ke na paNa kare, dauryabalI pratilekhanAdi paNa kare. (ii) bhaktaparijhA : cAre ya prakAranA athavA pANI sivAyanA 3 prakAranA AhArane sarvathA tyAga karavAthI A anazana hoya che. ahIM svayaM parikarma kare ane bIjA pAse paNa karAvI zake che. A anazanavALAne utkRSTathI 48 nirdhAmaka (aMtakALe ArAdhanA karAvanAra) hoya che. eTalA pramANamAM na hoya to chevaTe be nirdhAmaka te avazya joIe. jemAM eka anazanInI pAse rahe ane bIje AhArapANanI gaveSaNa karavA bahAra phare. sarva sAdhvI, prathama saMghayaNurahita sarva sAdhu, sarvadezaviratidhare paNa A anazana karI zake che. . Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna aa , A 3 ca anazanenuM phaLa makSa athavA vaimAnika devakanI prApti che. * anazanamAM avazya-varya duSTa bhAvanAo : 1. kAntapa kandarya = kAma, kAmanI mukhyatAvALI mazkarI vageremAM Asakta kandapaMjAtinA devAnI bhAvanA. 2. kebiSika : pApakArI, aspRzya deve kilibaSa kahevAya che temanI bhAvanAo. 3. Abhigika : nekara tulya devenI jAti = Abhigika, temanI bhAvanAo. 4. AsurIH bhavanapatidevanI eka jAti AsurI nAmanI che temanI bhAvanAo 5. sAMmeha : saMmeha pAmatA deve "saMmohA' kahevAya che. temanI 'bhAvanAo. vAraMvAra tevA savabhAvavALuM vartana karavAnuM anazanIe te vizeSata: tajI devuM joIe. cAritro paNa jo AvI bhAvanA seve te te bhAvanAvALI halakI jAtimAM utpanna thAya che. pratyeka bhAvanAnA punaH 5-5 prakAra che tenuM varNana paMcavastu yogazAstrAdi granthathI joI levuM. anazanI kALadharma pAme tyAra pachI tenA dehane sutsarga karavA mATe mahApariSThApanikA vidhi hoya che. ahIM granthavistArabhayathI tenuM svarUpa varNana nahi karIe. dharmasaMgraha Adi granthathI joI levuM. A sApekSa yatidharmanA niraticAra sevanathI mukti phaLa prApta thAya che. jIvanamAM aticAra lAgI jAya te susaMbhavita che paraMtu prAyazcittathI tenI zuddhi karI levAthI vizuddha banate te yatidharma Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 cauda guNasthAna avazya muktiprada bane che. A ja kAraNe 12 ya tapamAM sauthI mahatvanI prAyazcitta nAmane tapa kahevAmAM Avyo che. A yatidhAma tIrthanI avicichanna pravRttinuM kAraNa bane che, upadezAdi parArthI dvArA anekane upakAraka bane che ane e rIte paropakArarUpa pitAnA kartavyanI paNa pUrNAhuti thAya che. Ama sava-parane upakAraka hovAthI A dharma avazyameva muktidAyaka bane che. have saMkSepamAM nirapekSayatidharmanuM svarUpa vicArIne sAdhu dharmanuM vivecana pUrNa karIzuM. ]]] [ ] U]]]]]\ ]GLI] Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirapekSa yatidharma [21] gacchavAsanA (sApekSa yatidharmanA) pUrNa pAlanathI kRtArtha thaelA ati sAmarthyavAna sAdhue pramAdane parihAra karavA mATe nirapekSa yatidharma svIkAravuM joIe. A yatidharma 1 lA 3 saMghayaNavALAne ja heI zake che kema ke teo ja ati sAmarthyavALA heya che. nirapekSa yatidharma 3 prakAre che. 1. jinakalika 2. parihAravizuddhika 3. yathAlanTika 1. jinakahipaka : jinezvaratulya AcAravALA ugratama sAdhanA karatA AtmAone AcAra te jinakalpi kahevAya. (2) parihAravizuddhika : parihAra eTale viziSTa jAtine tapa; tene AcAranAra sAdhu parihArika kahevAya. tene "zuddha' vizeSaNa lagADatAM zuddhaparihArika-ke parihAravizuddhika kahevAya. (3) yathAlanda : yathAlanda eTale e kalpane anurU5 amuka kALa. teTale kALa-kalpa pramANe AcaraNa kare te sAdhu yathAlanTika kahevAya. (12 pratimAonuM pAlana karavuM te paNa nirapekSa gaNavachedaka yatidharma che) A niyati. dharmanA adhikArI prAyaH AcAryAdi pAMca pada-puruSe ja che. (gaNu-gacchAdhipati-upAdhyAya-pravartaka-sthAvaragaNAvI chedaka ) A kape svIkAratA pUrve sva-paropakAra pitAnA sukRtane vicAratA mahAtmA pitAnuM AyubaLa jANe ane je apAyu heya Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 cauda guNasthAna te game te eka anazana (pAdapapagamanAdi) svIkAre. Ayu dIrdha hoya ane zakti sArI hoya te jinakalpaka vageremAMthI eka nirapekSa yatidharma svIkAre ane jaMghAbaLa kSINa thayuM hoya te sthiravAsa svIkAre. je mahAtmA jinakalyAdi svIkAre te ravacchane amuka kALa mATe egya AcAryanI nizrAmAM mUke ane temanI lAyakAta jue. je ga7bhAra vahevA mATe yogya jANe te pachI te mahAtmA pAMca tulanA vaDe pitAnA AtmAnuM sAmarza keLave. 5 tulanA : 1. tapathI: game tevA saMgamAM 6 mAsa sudhI AhAra vinA calAvI zakAya tevA dehane keLave. ra. satvadhI : bhaya ane nidrA upara vijaya meLave. 3. sUtrabhAvanAthI : sUrane pitAnA nAmanI jema atipari cita kare. tenA pAThathI kALamAna jANuM le. 4. ekasvabhAvanAthI : sAva ekAntamAM rahI zakAya tevA yatna karaze. zarIra uparanuM paNa mamatva teDI nAMkhe. pa. baLabhAvanAthI : zarIra-mananuM baLa keLave. chevaTe game tevA pariSahamAM AtmAne te bAdha na ja pahoMcavA de. A pAMca bhAvanAthI bhAvita thayelA jinakapa jevA banelA e mahAtmA gacchamAM rahIne ja upAdhi ane AhAranI parikarmaNa kare. (gyatA keLave) pachI sakaLa saMghane bhegA karI, sahune khamAvI, svasthAne sthApelA AcAryane hitazikSA ApI zrI tIrthakara devanI hAjarI heya te temanI pAse athavA zrI gaNadharanI pAse, athavA 14 pUva pAse, temanA paNa abhAve 10 pUrve pAse, chevaTe azaka vagere uttama vRkSa nIce jinakalpa svIkAre. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 345 pUrvokta dazadhA (cakravAla) samAcAramAMthI eka mate, AvaziyakI, naivika, miththAkAra, gRhasthane pUchavA rUpa pRcchA ane gRhasthanI upasammadA e pAMca ja heya, anya mate AvezyikI, nadhiko ane gRhastha pasaspedA e traNa ja hoya. (temanA mate sAmAnyataH gRhasthane pRcchA saMbhavita nathI kema ke jinakalpI ArAma-udyAnamAM ja rahetA hoya che.) vikalpa ane jinakalpInA sAdhanA jIvananA vividha pAsAMnuM svarUpa jaNAvatAM 27-27 dvAre kahyAM che tenuM varNana granthAtarathI joI levuM. ra. parihAravizuddhi: (nirapekSa yatidharma) A cAritravALA be prakAre hoya che. 1 nirvizamAna : vivakSita tapa karatA sAdhu. 2. nirviSTakAyika : vivakSita kalpanA anusAre amuka tapa pUrNa karI cUkelA. A ka95vALAone samudAya 9 sAdhune heya. temAM 4 ta5 karanArA, 4 tapasvInI vaiyAvacca karanAra ane 1 vAcanAcArya bane. nave ya kRtanA atizayavALA hevA chatAM AcAra e che ke mAMthI 1 vAcanAcArya banIne badhAne vAcanA Ape. A ka5 18 mAsane heya che. 1 lA 6 mAsa sudhI jemaNe tapa karyo teo bIjA 6 mAsa vaiyAvacca karanArA bane ane jemaNe vaiyAvacca karI hatI teo have tapasvI bane. vAcanAcArya je hoya te ja cAlu rahe. kula bAra mAsa pUrNa thatAM je vAcanAcArya hoya te A kalpane 6 mAsika tapa kare ane bAkInA AThamAMthI ekane vAcanAcArya sthApe ane 7 tapa karanAra mAcha vAcanAcAryanI vaiyAvacca kare. Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 046 cauda guNasthAna ahIM tapa 3 prakAre che: jaghanya-madhyama-utkRSTa. jathI mAthI uthI unALAmAM 1 zItakALamAM varSAkALe 3 upavAsa w o karavAnA hoya che. pAraNe traNe ya kALe AyaMbila karavAnuM hoya che. bhikSA-grahaNa 7 eSaNA paikI chellI pAMcamAMthI kaI bene abhigraha karI ekathI AhAra ane bIjAthI pAchuM le. A tapa ka95 karanArA mATe samaja. 9 mAMthI je pAMca tapa na karI rahyA heya. te vakhate temane badhAne nitya AyaMbila kare. A rIte 18 mAsa pUrNa thatAM punaH te kalpa svIkAre athavA. te pAchA gacchamAM bhaLI jAya. A cAritravALA be prakAranA heya (1) amuka kALa sudhI. AcAritra pALanArA (Irika), (2) vAvajajIva sudhI ka95 pALanArA (yAvaskathika) temAM kapa pUrNa thatAM (18 mAse) punaH e ja kalpa svIkAre ke gacchamAM Ave temane Itvarika kahevAya ane 18 mAsane. kalpa pUrNa thatAM jinaka95 svIkAre te yAvaskathika kahevAya. A kalpa tIrthakara devanI samIpe athavA jemaNe tIrthakara devanI samIpa A ka5 svIkAryo hoya temanI samIpe ja svIkArAya. bIjAnI. samIpe nahi. A ka95nI prarUpaNuM mATe 20 dvAra kahyAM che te dharmasaMgrahAdi granthathI joI levA. 3 yathAlindraka-(nirapekSa vatidharma) landa eTale kALa. jathI-pANImAM bhIMjAe hAtha sukAI jAya eTale. che. vAya. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cauda guNasthAna 347 utha-pUrva krioDa varSa pramANa ma.tha-ja. ane u.nI vacce be kALa. ahIM utkRSTa yathAlanda pAMca aherAtrinuM thAya che. kema ke A kaha5mAM tene ja upayoga karavAnuM che. emAM e kAraNa che ke zAstrokta bhikSA vIthi (kama) thI bhikSA levA mATe te pAMca rAtri divasa sudhI ja rahe che. mATe vivakSita yathAlanda kALa pUrNa thatAM teo yathAlanTika bane che. A kapa pAMca puruSanA samudAyavALo hoya che. kahyuM che ke, eka vIthimAM 5 ahorAtra bhikSArthe pharatA hovAthI utkRSTa yathAlanda 5 divasane ja thAya ane 5 puruSanI ja thAya. yathAlandikenI sarva maryAdA jinakalpI tulya jANavI. mAtra sUtra-bhikSA ane mAsaka5mAM ja bhinnatA che. yathAlabdiko be prakAranA hoya che cha-pratibaddha ane gaccha-- atibaddha. pratyeka jina-sthavira ema be be prakAre hoya che. yathAlada kaha5 pachI jinaka5 svIkAre te jina ane gacchane Azraya le te sthavira jANavA. jene arthajJAna TezathI bAkI hoya te, tene pUrNa karavA gacchane, Azraya le, bIjA jinakalpika bane. arthagrahaNa bAkI raheluM hoya ane ka95 svIkAravA mATenuM zubha muhUrta AvI jatuM hoya ane bIjuM zubha muhUrta jaladI na AvatuM hoya te saMpUrNa sUtrArtha grahaNa karyA vinA paNa te kalpane svIkAra kare. ane pachI guru rahetA hoya te kSetranI bahAra jaIne. rahe, tyAM rahIne ja guru arthajJAna Ape. A aMge vistara-vidhi pravacana vastu (1542)mAMthI jeI le. je kSetramAM A kalpavALA rahe te kSetranI cha zerInI kalpanA karIne ekekI zerImAM pAMca pAMca divasa bhikSA karatA 1 mAsa pUrNa kare. jyAMthI bhikSA le te - Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 cauda guNasthAna zerImAM pAMca divasa rahe. bahu moTuM gAma na hoya te najIkanA 6 gAmamAM 5-5 divasa karIne mAsaka5 pUrNa kare. gacchapratibaddha yathAlanTika hoya tene potAnA sthAnathI 5 kesa (eka jana) sudhI AcAryane avagraha gaNAya; arthAt tyAMthI maLatI vastu AcAryanI gaNAya. jyAre gaccha-apratibaddhane te jinakalpInI jema kSetrAvagraha hoya ja nahi. ahIM nirapekSa yatidharmanuM saMkSipta varNana pUruM thAya che. Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukhya bA.20-001