________________
૧૬૮
ચૌદ ગુણસ્થાને અને ૨૧ માંથી ૧૦-૧૧ (અડધા) ગુણવાળે હેય તે જઘન્યપાત્ર ગણાય. જેનામાં ૧૦-૧૧ ગુણ પણ ન હોય તે ધર્મગ્ય ગણાય નહિ. આ પ્રમાણે ધર્મરત્ન-પ્રકરણમાં કહ્યું છે. * શ્રાવકના ર૧ ગુણે : (ગુણ ગુણને કથંચિત્ અભેદ છે માટે અહીં ગુણેને નિર્દેશ કર્યો છે.)
૧. અશુદ્ર - ઉતાવળીયે અને છીછરે નહિ કિન્તુ ઉદારધીર-ગંભીર.
૨. રૂપવાન :- પાંચે ય ઇન્દ્રિયોથ પૂર્ણ-બેડરહિત પરિપૂર્ણ અગોપાંગવાળું અને સુન્દર શરીર જેને હેય તે રૂપવાન કહેવાય.
૩. પ્રકૃતિસૌમ્ય - રવભાવથી જ પાપકર્મ નહિ કરનારે.
૪. કપ્રિય - નિંદા, જુગાર, શિકાર વગેરે શાસ્ત્રોક્ત લેકવિરુદ્ધ કાર્યોને નહિ કરનાર–સદાચારી.
૫. અફેર – પ્રશસ્ત ચિત્તવાળો, કષાયના કલેશ વિનાને પ્રસન્ન ચિત્તવાળા.
૬. ભરૂ :- અલક-પરલોકનાં દુઃખે અને અપયશથી ડરનારો.
૭. અશઠ - વિશ્વાસનું પાત્ર, કોઈને નહિ ઠગનારે, પ્રશંસાને રોગ્ય.
૮. સુદાક્ષિણ્ય - બીજાની પ્રાર્થનાને ભંગ નહિ કરતાં સ્વકાર્ય છેડીને પણ તેનું કાર્ય કરનારે.
૯. લજજાળુ :- અગ્ય કાર્યો કરતાં લજજા પામનાર અને અંગીકૃત કાર્યને પૂર્ણ કરનારે.
૧૦. દયાળ –દુઃખ, દારિદ્રો વગેરે પ્રાણ પ્રત્યેના દયાના પરિણામવાળે.
૧૧. મધ્યસ્થ-સૌમ્યદકિટ - રાગદ્વેષરહિત લેવાથી યથાસ્થિત વસ્તુતત્વને વિચાર અર્થાત્ હેય-ઉપાદેયમાં વિવેકવાળે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
