________________
૧૬
આસ્તિકતાને આદેશ એથી સુરક્ષિત પ્રજા અરક્ષિત બની ગઈ છે. હિતકર ફરમાનો ઉપર એક વખત પગ મૂકી દેવા રૂપ પતન વહાર્યા પછી, તેના તરફ પૂર્વવત્ બહુમાન દાખવવા માટેના પ્રયાસો મોટે ભાગે નિષ્ફળ જાય છે. - નાસ્તિકતાના પ્રચાર સામે રક્ષણ કરવાનો મજબૂતમાં મજબૂત કિલે તેનો સંસર્ગ ત્યજવાનો હતો. તે આજે જર્જરિત બની ગયું છે. જ્યાં સુધી એ કિલે ફરી સુદઢ ન બને, ત્યાં સુધી નાસ્તિક-મતના ચેપથી પ્રજાને સર્વથા સુરક્ષિત રાખવાનું કાર્ય સાધી શાય તેમ નથી.
જ્ઞાનીઓનું મંતવ્ય તપ અને સંયમ એ નિરર્થક યાતના અને વંચના છે, એવું શીખવનાર નાસ્તિક–મત જગતના મોટા ભાગને પસંદ આવી ગમે છે. એનું કારણ આજના જવાની બુદ્ધિમતા નથી, પણ વિષયલંપટતા છે. કેઈ કાળે બુદ્ધિમત્તા નાસ્તિકતાની તરફેણમાં ઊભી રહી નથી અને ઊભી રહી શકે તેમ પણ નથી.