________________
સુખને ઉપાય
છે, એમાં શક્રાતુ કેાઇ જ કારણ નથી.
તત્ત્વની વ્યવસ્થા કરવા માટે પરાધીન જડની સાથે સ્વાધીન ચેતનને પણ વિચાર તેટલે જ અગર તેથી પણ અધિક આવશ્યક છે.
૨૯૩
જની સમાન વહેંચણી સિવાય જો મનુષ્યે સમાન સુખી અની શકે એમ નથી, તેમ જડના સંચાલક ચેત-નની સમાનતા આણ્યા સિવાય જનત સુખી કેવી રીતે અની શકે એમ છે ?
ચેતનની સમાનતા આણવી એ શકય નથી અને જડની સમાનતા કરવી એ શકય છે, પરંતુ એ વાત પણ વસ્તુતત્ત્વના અજ્ઞાનમાંથી જન્મેલી છે.
તત્ત્વજ્ઞાના મતે ચેત્તનની સમાનતા આવી એ જેટલી સુશકય છે, તેટલી જડની સમાનતા કદાપિ શકય નથી.
આજ સુધી અનત આત્માએ સ્વ-પ્રયત્ન દ્વારા સમાન ગુણ અને સુખવાળા બની સિદ્ધિસ્થાનમાં પહેાંચી શકયા છે, પરંતુ ગમે તેટલા પ્રયત્ના કરવા છતાં પણ આદ્ય પદાર્થોની સમાનતાની પ્રાપ્તિ એ આત્માને પણ સરખી રીતે થઇ શકી નથી અને ભવિષ્યમાં થઇ શકનાર પણ નથી.
* સુખ દુ:ખને વિષય
આ વસ્તુને વધારે સ્પષ્ટતાથી સમજવા માટે, ‘સુખ
*
