________________
૩૦૦
આસ્તિકતાને આદર્શ
પૃહાવાન માણસનું દુઃખ કદી મટતું નથી જ્યારે નિઃસ્પૃહ પુરૂષને દુઃખ કદી સ્પર્શતું નથી. મતલબ કે પરપૃહા એ જ એક મહાદુઃખ છે અને નિઃસ્પૃહતા એ જ પરમ સુખ છે. એ પ્રકારનો નિર્ણય પણ સુખના આ આધ્યાત્મિક લક્ષણ ઉપરથી તરી આવે છે.
* સુખના નિર્ણય વિષે તવંગવેષકે જ
આ જગતમાં પ્રત્યેક મનુષ્ય સુખ શી રીતે મળે અથવા મળેલા સુખમાં વૃદ્ધિ શી રીતે થાય અને દુઃખ શી રીતે ટળે અથવા ઘટે, એ માટે સદૈવ ચિંતન અને પ્રયાસ કર્યા જ કરે છે. પરંતુ ખરૂં સુખ શેમાં છે, એની યથાર્થ સમજણ નહિ હોવાથી, “ખેટું નાણું ગાંઠે બાંધી તે જ ખરું છે એમ સમજે છે અથવા આજ નહિ તે કાલે તો સુખ મળશે જ, એવી આશામાં ને આશામાં આયુષ્યના દિવસો પસાર કરે છે. તે દરમ્યાન મૃત્યુ ઘા કરે છે અને સુખપ્રાપ્તિ માટેના તેના મનોરથે મનમાં ને મનમાં જ રહી જાય છે.
સત્ય અને નિત્ય સુખનો નિર્ણય કર્યા સિવાય જ આ રીતે, મનુષ્ય મૃત્યુને વશ થાય છે, તો પછી સત્ય અને નિત્ય સુખની પ્રાપ્તિ માટેને ઉદ્યમ તે તેના ભાગ્યમાં હોય જ ક્યાંથી?
આ અનિષ્ટકારક સ્થિતિના નિવારણ માટે તત્ત્વજ્ઞ પુરૂએ સુખનો નિર્ણય કરવા માટે ગહન સાધનાને
