________________
આસ્તિકતાના આદર્શ
વાસના અથવા તૃષ્ણા જન્મે છે અને તે પછી તેનાથી ઉત્પન્ન થનારા દુ:ખનું નિવારણ કરવા મનુષ્ય પ્રયત્ન કરે છે અને એ નિવારણ થાય ત્યારે તેને જ તે ‘સુખ’ માને છે, પરંતુ સુખ એ નિરાળી વસ્તુ છે, એ વાતને લેાકેા સમજતા નથી, એટલે દુ:ખના ક્ષણિક અભાવને ‘સુખ' માની લે છે.
૩૦૨
આ જ અભિપ્રાયના આધારે કહેવામાં આવ્યુ છે, 'यच्च कामसुखं लोके, यच्च दिव्यं महासुखं । તુળ ક્ષયસુલëતે, નાતઃ ષોડશી હામ્ ।'
આ જગતમાં કામ એટલે વાસનાની તૃપ્તિથી જે સુખ થાય છે, અથવા સ્વર્ગનુ' જે માટુ' સુખ કહેવાય છે, તે તૃષ્ણાના ક્ષયથી ઉત્પન્ન થનારા સુખની આગળ એક આની જેટલુ પણ નથી.’
આ રીતે સં સુખ, તૃષ્ણા આદિ દુઃખના નિવારણ આ માંથી ઉત્પન્ન થાય છે.
એક વાર અનુભવેલી (જેએલી, સાંભળેલી, સ્પર્શેલી વગેરે) વસ્તુ પુનઃપ્રાપ્ત થાય એવી ઈચ્છા થવી તેને કામ, ઇચ્છા અથવા વાસના કહેવામાં આવે છે.
અને ઈચ્છિત વસ્તુ તરત ન મળે ત્યારે જે દુઃખ
