________________
સુખનો ઉપાય
સૂના પ્રકાશ સહુને સુખ આપે છે, પરંતુ ઘુવડ, ચામાચીડીયાં આદિ માટે દુ:ખદાયી નીવડે છે,
૨૯૧
ચન્દ્રનાં કિરણે જગતને શીતળત્તા અપ`નારાં હૈાવા છતાં વિરહીને દઝાડનારાં પણ થાય છે, શત્રુનું મરણુ એના શત્રુને સુખ આપનારું થાય છે અને મિત્રને દુ:ખ આપનારું થાય છે, એકની સમૃદ્ધિ એકને ઠારનારી થાય છે તે બીજાને ખાળનારી થાય છે.
આ પ્રકારની વિષમ પરિસ્થિતિ ઉત્પન્ન થવાનુ કેઈ પણ કારણ હાય, તે તે મનુષ્યની રુચિમાં રહેલી ભિન્નતાએ છે.
*
મનુષ્ય અને યંત્ર વચ્ચેની ક્રિયાને ભેદ
મનુષ્યની રૂચિ જ્યાં સુધી આ રીતે ભિન્ન ભિન્ન છે, ત્યાં સુધી કેવળ બાહ્ય પદાર્થોની વ્યવસ્થાથી બધાને સરખા સુખી બનાવી દેવાની હામ ભીડવી, એ નરી એ અજ્ઞાનતા છે.
**
ખાદ્ય પદાર્થોની સમત્તા કે વિષમતા મનુષ્યેાના સુખદુ:ખનું કારણ છે, એવેા સિદ્ધાન્ત નકકી કરવા કરતાં, મનુષ્યેાની આંતરિક ભિન્ન-ભિન્ન રૂચિઓ, એ જ તેમના સુખ-દુઃખનું સાચું કારણ છે એવા નિર્ણય કરવા એજ વધારે વાસ્તવિક છે.
‘મનુષ્યાને સમાન સુખી બનાવવા માટે, માહ્ય
