________________
સુખનો ઉપાય
કદી પણ ઘડી શકાય તેમ નથી. એટલા માટે તૈયાયિકે એ કરેલી :–
“શુનુકૂલની સુલ ” અને “yતવૂવે નીર્થ
–એ જ સુખદુઃખની વધારે સાચી ક્યાખ્યા છે. અર્થાત જે સંવેદન અનુકૂળ લાગે તે સુખ અને જે સંવેદન પ્રતિકુળ લાગે તે દુઃખ.” એ રીતે સુખ અને દુઃખ એ કેવળ સંવેદના જ પ્રકારો છે, કિન્તુ બાહ્ય પદાર્થો નથી.
એના એ બાહ્ય પદાર્થો એક વખત સુખ આપે છે અને બીજી વખતે દુઃખ આપે છે. ઉનાળામાં અનુકૂળ લાગતું ઠંડું પાણી, શિયાળામાં પ્રતિકૂળ પ્રતીત થાય છે. નિરોગીવસ્થામાં મધુર લાગતા પદાર્થો જ રેગી આવસ્થામાં કટુ લાગે છે. વિકારગ્રસ્ત જીવનમાં જે પદાર્થો અભ્યદયને અપાવનારા લાગે છે, તે જ પદાર્થો વિકાર શમ્યા પછી બિભત્સ અને નહિ નીરખવા જેવા બની
જાય છે.
એક જ પદાથે ભિન્ન-ભિનન અવસ્થામાં જુદાં-જુદાં સંવેદને ઉત્પન્ન કરાવે છે અને એ સંવેદનના આધારે જ “મને સુખ થયું” કે “હું દુખી થયે’ એ પ્રકારનો વ્યવહાર કરવામાં આવે છે.
