________________
પાયાના પ્રશ્નો
૭૩
પ્રાપ્ત થઈ ગયું અને અદષ્ટ ફળ તો છે નહિ. એ કારણે શુભ અગર અશુભ પ્રત્યેક ક્રિયાનું અદષ્ટ ફળ તે અવશ્ય છે.
જ્યારે દષ્ટ ફળ એકતિક નથી. કોઈને થાય છે અને કોઈને થતું નથી.
એક જ પ્રકારની ક્રિયા કરવા છતાં તેના દષ્ટ ફળમાં અનેક પ્રકાર ની તારતમ્યતા જણાય છે, એજ હકીકત દષ્ટ ફળ, અનેકાતિક છે એમ સિદ્ધ કરે છે. એટલું જ નહિ પણ દષ્ટ ફળમાં જોવા મળતી એ પ્રકારની તારતમ્યતાવાળા કાર્યનું કારણ પણ કર્મ જ છે.
અદષ્ટ ફળ એકતિક છે. કારણ કે સંસારમાં ઘણું જીવો કેવળ દષ્ટ ફળની ઈચ્છાથી જ ક્રિયા કરનારા છે, છતાં અનિચ્છાએ પણ તેમને અદષ્ટ ફળ ભેગવવું પડે છે!
સહુ સુખના અભિલાષી અને દુઃખના કેવી હોવા છતાં, સંસારમાં સુખી થડા અને દુખી ઘણું જાણું જણાય છે, એ પણ અદષ્ટ ફળની એકાતિકતાનો પુરાવે છે.
દાનાદિ શુભ ક્રિયાઓ કરનારા થડા છે અને હિંસાદિ અશુભ ક્રિયાઓ કરનારા ઘણું છે, તેથી શુભ અદષ્ટને બાંધનારા થોડા હોય અને અશુભ અદષ્ટને બાંધનારા ઘણું ઘણું હેય, એમાં કાંઈ આશ્ચર્ય નથી એજ એક કારણ છે કે સુખની ઇચ્છા સહુને હોવા છતાં, સુખી થડા છે અને દુઃખની ઈચ્છા કોઈને પણ લેશ માત્ર નહિ હોવા છતાં દુઃખી ઘણું છે.
* કર્મ અમૂર્ત નથી
