________________
२११
આસ્તિકતાનો આદર્શ
એ શબ્દોનો પ્રયોગ ન કરતાં, “ઘણાએ નું ઘણું સુખ એ શબ્દોને પ્રવેગ ઈરાદાપૂર્વક કરવામાં આવ્યું છે.
એક જ કૃત્યથી એક જ કાળે જગતમાં સર્વ માણસોને સુખ જ થાય એ શકય નથી, એકને, એક વાત સુખકર લાગે છે અને તે જ વાત બીજાને તેજ વખતે દુઃખકર લાગે છે.
સૂર્યનો પ્રકાશ ઘણાને આનંદ આપનારો છે, તે પણ તે થોડાને શેક પણ કરાવે છે. પરંતુ તેથી સૂર્યને પ્રકાશ ત્યાજ્ય કરતો નથી તેમ અમુક વ્યક્તિઓને અમુક વાત ફાયદાકારક ન લાગી, તેટલા માત્રથી તે વાત સર્વને હિતકારક નથી, એ નિર્ણય કરી શકાય નહિ. એ કારણે થોડાકને દુઃખ થતું હોય, તે પણ તેનો વિચાર નહિ કરતાં ઘણાઓને જેથી ઘણું સુખ થાય એજ નીતિ ગ્રડણ કરવા યોગ્ય ગણાવી જોઈએ, અને તે મુજબ વર્તન કરવું એજ જગતમાં મનુષ્યનું યથાર્થ કર્તવ્ય બની રહેવું જોઈએ.
* ચેથા મત ઉપર બે આક્ષેપ ક
આધિભૌતિક-સુખવાદીઓનું આ તત્વ આધ્યાત્મિક સુખવાદીઓને પણ કબૂથ છે. તે છતાં કર્તવ્યાકર્તવ્યના નિર્ણય માટે સર્વ કાળે તેને જ જે આગળ કરવામાં આવે, તે ભારે અવ્યસ્થા ઉત્પન્ન થયા સિવાય પણ રહે તેમ નથી,
