________________
૨૮૮
આસ્તિકતાનો આદર્શ
પુણ્ય, પાપ, પરલોક કે મેક્ષ પ્રત્યે સૂગ ધર વવાથી તે તો નાબૂદ થઈ જવાનાં નથી. પુણ્ય અને પાપની વાતો, એ સામાજિક ઉન્નતિની આડે આવનારી છે એમ બોલી નાખતાં પહેલાં પુણ્ય અને પાપ જેવાં તત્વે અસ્તિત્વ ન ધરાવતાં હોય તે પરાર્થ કે પરોપકાર કરવાની આવશ્યકતા રહે છે, એ વિચારવાની પહેલી જરૂર છે.
પરલેક કે મેક્ષ માટે પુરુષાર્થ કરનાર, વાર્થ ત્યાગના નામે જ સ્વાર્થી બને છે, એમ કહેવા કરતાં પહેલાં મનુષ્યને સ્વાર્થી બનાવનાર જ આ લેકનાં સુખની લાલસા છે, એ સિદ્ધાન્તને સમજવાની ગંભીર જરૂરીઆત છે.
સ્વાર્થ અને પરાર્થ શામાંથી જન્મે છે. એને વિચાર કર્યા વિના જ સ્વાર્થ ત્યાગ અને આપભોગની વાતો માત્ર આડંબરી બની રહે છે, એટલું જ નહિ એવી વાતમાં ચિરંજીવી કઈ તત્વ હોતું નથી, કિન્તુ ક્ષણિક ઉભરે જ હોય છે.
દીર્ઘકાલીન સ્વાર્થ ત્યાગ અને સત્ય માટે પ્રાણત આપભેગ, આત્મતત્વની યથાર્થ ઓળખ સિવાય કદી પણ શકય નથી.
સાધન અગર સામગ્રીના તત્વની પૂરેપૂરી પિછાણ ન
