________________
૧૯૨
આસ્તિકતાને આદર્શ - દંભ જેટલો ત્યાજ્ય છે, તેટલો જ વૈરાગ્ય ઉપાદેય છે. દંભના કારણે વૈરાગ્યને પણ જેઓ ત્યજી દેવા ઈચ્છે છે, તેઓ વિવેહીન કાયર છે.
દૂધમાં પાણી ભેળવાતું હોય છે એ એક માત્ર કારણસર “દૂધ છોડી દેવા જેવું છે,” એમ કહેનારે મૂખમાં ખપે છે તેમ વૈરાગ્યની પાછળ પણ નિભતા કરતાં દંભ અધિક રહેલો હોય છે, એ જ કારણે નિભ વૈરાગ્યને પણ ત્યાગ કરી દેવા તૈયાર થવું એ પણ ભારે ગાંડપણ છે.
વૈરાગ્યમાં પ્રવેશ પામતે દંભ એ અવશ્ય ત્યાજ્ય છે, પરંતુ વૈરાગ્ય એ કદાપિ ત્યાજ્ય નથી, એ ખૂબ વિચારપૂર્વક સમજી લેવી જરૂરી છે.
દંભનાશનો ઉપાય છે આપણે ચાલુ વિષય તો વૈરાગ્ય એ એક મહાન સદ્દગુણ છે એ સિદ્ધ કરવાનું છે. અને વૈરાગ્ય બીજે કઈ નહિ પણ દંભને લેશ વિનાને હોય તે જ !
વહાણમાં નાનકડું છિદ્ર હોય છે, તે પણ જેમ તેને તથા તેમાં બેસનાર સર્વને ડુબાડે છે, તેમ બૈરાગ્યમાર્ગમાં જરા જેટલે પણ દંભ તે વૈરાગ્ય અને તેને ધારણ કરનાર આત્માઓને અવશ્ય વિનાશ કરે છે.
