________________
આધિભૌતિંકવાદ યાને જડવાદનું સ્વરૂપ અને રહેશ્ય ૨૫૫
બાહ્ય પરિણામે ઉપર અવ્યકત અને અદશ્ય કારણો કામ કરી રહ્યાં હોય છે, તેને જોવાની કે તપાસવાની તેવા માણસોને પુરસદ જ હોતી નથી. તેઓ માત્ર એટલો જ વિચાર કરે છે કે, “પ્રાણી માત્ર જે-જે કર્મ કરે છે, તે દુઃખના નિવારણ માટે અને સુખની પ્રાપ્તિ માટે હોય છે. સુખ એ પ્રાણી માત્રનું પરમ સાધ્ય છે. સર્વ કર્મોનું દશ્ય ફળ જ્યારે આ રીતે સુખપ્રાપ્તિ અને દુઃખ નિવારણ જ છે, તે પછી કમકર્મનો નિર્ણય કરવા માટે, આત્મ-અનાત્મ વિચારમાં પડવાની કોઈ પણ પ્રકારની આવશ્યક્તા છે નહિ. જે કર્મથી સુખપ્રાપ્તિ યા દુઃખનિવારણરૂપ ફળ અધિક, તે કર્મને જ ન્યાયની રીતે શ્રેયસ્કર સમજવું જોઈએ.”
આ રીતે, કઈ પણ કર્મનું કેવળ બાહ્ય ફળ જેઈને નીતિ-અનીતિને નિર્ણય કર, એનું જ નામ આધિભૌતિક સુખવાદ છે.
આ મત પ્રમાણે સુખ-દુઃખનો વિચાર કેવળ પ્રત્યક્ષ દેખાતા બાહ્ય પદાર્થોને ઈન્દ્રિયની સાથે સંપર્ક થવાથી ઉત્પન્ન થતાં સુખ દુખ સિવાય બીજું કોઈ નથી. એટલા માટે જ તે આધિભૌતિક કહેવાય છે.
પરલેક તરફ કે આત્મવિદ્યા તરફ આધિભૌતિકવાદી સર્વથા ઉદાસીન છે. પરંતુ તેટલા જ ઉપરથી “તે પંથના વિદ્વાન બધા, સ્વાર્થ સાઘુ, પેટભરા કે અનીતિમાન છે એમ કહેવું એ વ્યાજબી નથી.
