________________
૨૦૨
આતિક્તાને આદર્શ કરતા નિસર્ગ થી યા ઉપદેશથી સમજાય છે, તેને તેના પ્રત્યે પ્રેમ અખંડ જાગી શકે છે.
* સમ્યગ્દર્શનનું અસાધારણ કારણ કે
શ્રી જૈનશાસનની પરિભાષા પ્રમાણે ચતુર્થ ગુણસ્થાનકની પ્રાપ્તિ. કોઈ પણ સંક્રી–પંચેન્દ્રિય-પર્યાપ્ત ભવ્ય આત્મા કરી શકે છે. પછી તેનું જ્ઞાન એક પદનું હોય કે યાવત્ ચૌદ-પૂર્વનું હોય.
ફલિતાર્થ એ છે કે, સમ્યગ્રદર્શન પ્રાપ્ત થવા માટે જ્ઞાન એ કારણ છે, પરંતુ તે સાધારણ કારણ છે, કારણ કે તેટલું જ્ઞાન તો સંસી-પંચેન્દ્રિય-પર્યાપ્ત કોઈ પણ આત્મામાં હોઈ શકે છે.
અસાધારણ કારણ, દર્શનમોહનીય કર્મનો ક્ષય પશમ છેતેવા ક્ષયોપશમવાળો આત્મા અધિગમાદિ બાહ્ય નિમિત્તો વિના પણ શ્રી જિનવચનની રૂચિ પામી શકે છે. અને દર્શનમોહનીય કર્મના ક્ષયોપશમ વિનાનો આત્મા અધિગમાદિ બાહ્ય નિમિત્તોને મેળવે, તો પણ સમ્યગદર્શનને પામી શકતો નથી.
દર્શનમોહનીય કર્મને લોપશમ થવામાં જ્ઞાન એ સહકારી કારણ છે, પરંતુ તે જ્ઞાનનો વિસ્તાર કેટલો હોવો જોઈએ એનો નિયમ નથી. નિયમ માત્ર હિતકારિતા'ની પિછાણનો છે. એ પિછાણ કરાવનાર જ્ઞાન ઉપકારી છે અને એ વિપર્યા-થમ કરાવનાર જ્ઞાન
