________________
૧૧
આમા અમર છે.
નાક બુદ્ધિમાન અને બુદ્ધિહીન વચ્ચે અંતર જ
જગતમાં કોઈપણ વિચારશીલ વ્યકિતને એવો વિચાર આવ્યા વિના રહેતું નથી કે, “આ જન્મ લીધા પહેલા હું હતું કે નહિ? અગર હતો તો કયાં અને કેવો હતો? હું કયાંથી આવ્યું છું અને વર્તમાનમાં હું કેવો છું ? અહીંથી હું કયારે મરીશ અને મરણ બાદ મારું અસ્તિત્વ રહેશે કે નહિ ? જે અસ્તિત્વ રહેશે તે કયાં અને કેવા પ્રકારે રહેશે? મારું અંતિમ લક્ષ્ય શું છે અને તેનાં સાધન ક્યાં છે ?
બુદ્ધિમાન અને બુદ્ધિહીન વચ્ચે અંતર એટલું જ છે કે, બુદ્ધિમાન આ પ્રશ્નો પર કાયમ માટે વિચાર અને વિમર્શ કરે છે, જ્યારે બુદ્ધિહીન આ પ્રશ્ન પર ક્ષણભર માટે પણ વિચાર કરતું નથી.'
કઈ વિચાર કરે ત્યા ન કરે, પણ એ વાતમાં લેશ પણ સંદેહ નથી કે, “ચિંતનશીલ યા મૂર્ખ બંનેના હૃદયમાં આ પ્રશ્નને અનુભવ સમાન રૂપથી થાય છે.
એક એના રહસ્યનો તાગ મેળવવા માટે આવશ્યક