________________
૧૪૬
આસ્તિકતાના આદશ
એ આત્માને એટલી આવશ્યક, અભિન્ન અને સ્વાભાવિક જેવી લાગે છે, કે જેટલી એક રિાઘેલાને મદિરા લાગે. * આત્મા અનાદિથી અશુદ્ધ છે
*.
યુક્તિથી પણ આત્મા અનાદિથી જ અશુદ્ધ છે એમ સિદ્ધ થાય છે.
આત્મા સત્ હૈાવાથી, અનાદિ અનત છે, એમાં તે કાંઈ વિવાદ છે જ નહિ.
હવે જો એને પ્રથમથી શુદ્ધ રહેલેા માનવામાં આવે, તે પૃ જ્ઞાનને ભેાકતા શુદ્ધ આત્મા કેવી રીતે અશુદ્ધ મને ? અને શુદ્ધ આત્મા પણ અશુદ્ધ અને, તે જે આત્મા શુદ્ધ થઈ ગયા છે તે પણ અશુદ્ધ અનીને દુઃખના ચક્રમાં ફરી કેમ ન ફસાય ?
એથી આત્મા અનાદ્ગિથી જ અશુદ્ધ છે એ નક્કી થાય છે.
>
-
જે અનાદિ હાય, તેના અ`ત કેવી રીતે થઈ શકે ?' એ પ્રશ્ન અહીં ઊભેા જ રહે છે. પરંતુ એનું સમાધાન તદ્દન સ્પષ્ટ છે. કમ અને એનાથી ઉત્પન્ન થનાર સ ંસ્કારે સમુદ્દાય યા પ્રવાહ રૂપથી અનાદિ છે, પરંતુ પ્રત્યેક ક અને તજજન્ય સંસ્કાર તે સાહ્નિ છે અને કેટલેાક કાળ જ રહેવાવાળા છે. એને સબંધ સકારણ હાવાથી, એ કારણના નશામાં કે અભાવમાં એ સબંધના નાશ કે અભાવ પણ સ્વતઃ સિદ્ધ છે.
મ
સાઁભવિત છે. કારણ કે
એ રીતે કર્મોને અંત પણ માહ્ય કારણરૂપ ક નેા બંધ નહિ રહેવાથી, આત્માની
