________________
૧૫૮
આસ્તિતાનો આદર્શ
ક્ષણમાં અનાદિકાળની સમસ્ત બંધ-સંતતિનો વિનાશ કરી શકે છે. પરંતુ સાધારણતયા પૂર્વસંસ્કારને વશ પડેલે આજા મેહની વાસનાઓનો એકદમ સર્વથા ત્યાગ નથી કરી શકે અને સંક૯પની એવી અસાધારણ પ્રબળતા પ્રાયઃ મોટા ભાગના જીવોને સુલભ નથી.
થોડાં વર્ષોની આદત છોડવી એ પણ કેટલી મુશ્કેલ છે, તો પછી સંસ્કાર તો અનાદિથી ચાલ્યા આવે છે, તેથી એ અનાદિકાળની બૂરી આદત છે, તેને એકદમ ત્યાગ સર્વ આત્માઓ માટે કેવી રીતે શક્ય બને?
કમસે-કમ જે કામનાઓ જીવનમાં અનાવશ્યક છે, એને ત્યાગ તે કયાણનો કામી પ્રત્યેક આત્મા અવશ્ય કરી શકે છે. એથી બુદ્ધિ એકાગ્ર અને નિર્મળ બને છે. અને આ જ જ્ઞાનનું અંતિમ લક્ષ્ય છે. શાસ્ત્રજ્ઞાન આપણને અહીં સુધી લઈ જાય છે ત્યાર બાદ આમાં પોતે જ પિતાને ગુરૂ બની જાય છે, અને સમસ્ત સદાચરણ ધીમે-ધીમે અથવા એકી સાથે સ્વતઃ આત્મામાં પ્રગટ થઈ જાય છે.
સમસ્ત સદાચરણ આત્મામાં પ્રગટ થવાની સાથે જ આત્મા, કે જેનો પિતાનો સ્વભાવ સંપૂર્ણ જ્ઞાનમય અનંત સુખમય અને અસીમ સામર્થ્યમય છે, તેને પ્રાપ્ત કરી લે છે.
