________________
પુણ્ય અને પાપનો વિવેક
૧૪૯
જે પુણ્ય યા સત્કર્મમાં શાનિત. સ્વાધીનતા અને પર પદાર્થોના ત્યાગની ભાવના નથી, તે સત્કર્મ કહેવાતું હિય, તો પણ તેના કરનારને સાચું શાનિતદાયક થતું નહિ હોવાથી, તે સત્કર્મ જ નથી.
* શુભ કર્મો અને આત્મલક્ષ્ય * કેવળ આત્મિક શાનિત માટે જ નહિ, પરંતુ સાંસારિક સુખ અને શાન્તિ માટે પણ વાસનાની મંદતા થવી આવશ્યક છે.
સાંસારિક સુખ માટે પણ કેવળ બાહ્યા સામગ્રી પર્યાપ્ત નથી. એક કરોડપતિ પોતાની વિશાળ સંપત્તિથી પણ તેટલું જ સુખ પ્રાપ્ત કરી શકે છે, એટલે તેને પોતાની સંપત્તિથી સંતોષ છે, અને એથી અધિક લેભને અભાવ છે.
જેને સંપ ની તૃષ્ણ ઓછી હોય છે, તે તેની પૂર્વની મંદ વાસનાના સંસ્કારનું જ ફળ છે. પૂર્વે શુભ કર્મ કરતી વખતે અથવા એની આગળ-પાછળ જેને અતિતૃષ્ણાના વિપરીત સંસ્કાર પડયા હોય છે, તે ધનવાન છતાં પણ અતિ કુપણ યા અતિ તૃષ્ણાવાન બને છે.
શુભ કર્મ યા શુભ ભાવનાઓ આત્મજ્ઞાન યા આત્મશાતિના દયેય વિના કરવામાં આવે છે, તો તે સાંસારિક
