________________
પુણ્ય અને પાપને વિવેક
૧૪૭ શ્રદ્ધા અને તમયતા પણ શુદ્ધ અને સ્વાભાવિરત જાની જાય છે. '
* ધર્મ અને અધર્મનું ફળ * ધર્મ અને અધર્મ પિતાનું ફળ કેવી રીતે આપે છે?
જગતમાં બીજને અનુરૂપ જ ફળ હોય છે. પાપરૂપી બીજથી આત્માની પરાધીનતા દઢ થાય છે અને પુણ્યરૂપી બીજથી- એથી વિપરીત ફળ થાય છે. એજ પાપ અને પુણ્યના ફળનું રહસ્ય છે.
એકજ બીજ જેમ તથાવિધ સામગ્રીના બળે અનેક ફળને આપવા સમર્થ બને છે, તેમ એક જ પાપ યા એક જ પુણ્ય અનેક ગુણ ફળની સાથે આત્માનો સંબંધ કરાવે છે. મેહ અને આસકિત એજ પાપ છે. તીવ્ર મોહ અને તીવ્ર આસકિતમાં પરાધીનતા અધિક સૂચિત થાય છે. એથી એના ફૂળરૂપે તીવ્ર આત્મવિસ્મૃતિ, તીવ્ર વાસના અને તીવ્ર ઈન્દ્રિયપરાયણતા જમે છે. *
તીવ્ર ઈન્દ્રિય-વિષયભોગ-પરાયણતાથી ક્રોધ, લોભ,. માનાદિ કવા, ફરતા, જૂઠ, ચેરી આદિ પાપિ થાય છે. મંદ મહું અને મંદ આસકિતમાં ઓછી પરાધીનતા પ્રગટ થાય છે. એથી એમાં પાપ પણ ઓછું થાય છે. અને એને અનુરૂપ અહપતધિક આત્મબોધ, અપાધિક સંતેષ, મંઇ વાસના અને મંદ ધા િથાય છે.
તીવ્ર પાપથી આત્માની વાસના અર્થાત્ પર પદાર્થોની ઈચ્છા અને પરાધીનતા અધિક વધે છે. કારણ કે તીવ્ર
