________________
આસ્તિકતાના આદેશ
અમરત્વ સ્વાભાવિક ગુણ આત્માના અસ્તિત્વની સિદ્ધિમાં આપણે એ વાત નકકી કરી કે, આત્મા તે પદાર્થ છે, કે જેનેા સકેત, જેનું સ ખેાધન અને જેની આળખાણ આપણે ‘હુ’ શબ્દથી કરીએ છીએ. ‘હુ' પદ્મનુ સખેધન, ‘હુ’પદ્મના સકેત કે હું પદ્મથી એળખાનાર જે વસ્તુ છે તે જ આત્મા છે. કારણ કે આત્મા સિવાય અન્ય કઈ પણ વસ્તુ ‘હુ” એ પદ્મા સંકેત બની શકતી નથી.
1;
*
જયાં સુધી જગતમાં ‘અડુ” યા ‘હુ’ પદ્મનેા યવહાર વિદ્યમાન છે, ત્યાં સુધી આત્માની સત્તાના નિષેધ કરનાર નાસ્તિકા પેાતાની કોઈ પણ યુકિત વડે સફળતા મેળવી શકે એ સવિત જ નથી. આસ્તિક જેમ અડુ' પદથી વ્યવહાર કરે છે, તેમ નારિતક પણ પેાતાની જાતને ઓળખવા માટે ‘અહુ’પદ્મના જ પ્રયાગ કરે છે,
આત્મા છે,’ એ સિદ્ધ કરવા માટે આના કરતાં ખીજુ કાઇ મેટું પ્રમાણ નથી. આ એક જ પ્રમાણની આગળ આત્મસત્તાને નિષેધ કરનારી સઘળી યુકિતએ પાંગળી બની જાય છે.
‘અહુ” પદ્મના સંકેતથી જયારે . આત્માનું અસ્તિત્વ સિદ્ધ થાય છે, ત્યારે ‘હુ' અને મરી ગયે' અથવા ‘હુ' અને ‘નથી' એ પ્રકારના વાકયેાના પ્રયાગ જ અસભવિત બને છે.
ડોકટર અથવા સબધી રાગીની નાડી જોઈને કહે છે કે, ‘આ મરી ગયા છે.' અથવા રોગીને સ્વય' શંકા
