________________
પુણ્ય અને પાપના વિવેક
૧૩૩ પેાતાના રવભાવ જે છે તેનેાકટીવિયેાગ થઈ શકતા નથી.
જ
સુખ એ આત્માને વભાવ હોવા છતાં, માહ્ય નિમિત્તેથી તે આચ્છાદ્રિત થાય છે અને તેના પરિણામે અસ્થિરતા અને અશાન્તિ વધે છે. એ કારણે સ્વભાવની પ્રાપ્તિ અને પરિપૂણ તા એ જ વાંછનીય છે. પેાતાનું પૂણ પેાતાના ગુણાથી જ થઈ શકે છે, પરની ઉન્નતિ કે પૂર્ણતા, એ કદી પેાતાની બની શકતી નથી. એ જ કારણે ધર્મ એ ઉપાદેય છે અને અધર્મ એ હેય છે. પેાતાને સ્વભાવ અને તેને વિષે તન્મયતા એ જ વાસ્તવિક ધ છે.
ધર્મની આ વ્યાખ્યા સ દેશ અને સર્વ કાળ માટે એક સરખી રીતે નિર્માંધ છે. સર્વ પ્રકારના આચાર ધમ યા અધર્મરૂપ હવાની કસેાટી કાઇ હાય, તે પણ તે આજ છે. સર્વ સત્યનુ સત્ય કેાઈ હાય, તે પણ તે જ છે.
જગતભરમાં જેટલા સારામાં સારા નીતિ-નિયમે છે, કાયદા-કાનૂન છે. રીત-રિવાજે છે, ઉપદેશ-દેશે છે અને કમ તથા ભાવનાએ છે, તે બધાના મૂળ આધાર કે અંતિમ લક્ષ્ય કેાઈ હાય, તે તે ધર્મોની ઉપર્યુક્ત વ્યાખ્યા જ છે.
આત્માને પેાતાને સ્વભાવ જ્ઞાન અને સુખ છે. એ રવભાવની સાથે તન્મયત એ જ પારમાર્થિક ધ છે.
