________________
આત્મા જ્ઞાનસ્વરૂપ છે
૧૧૯
આથી એ સ્પષ્ટ પ્રમાણિત થાય છે કે, સઘળું જ્ઞાન પહેલેથી જ આત્માની અંદર રહેલુ છે, જે શિક્ષક, ગુરુ કે આચાર્ય ભીતરમાં છુપાઈને રહેવા એ જ્ઞાનને પ્રગટ કરવા માટે ચેગ્યતા મુજબ ઉત્તમેાત્તમ સાધનાને પ્રયાગ કરે છે, તે જ શિક્ષક, ગુરુ કે આચાર્યં વસ્તુતઃ શિક્ષક, ગુરુ કે સાચા કહેવડાવવાને લાયક છે. આીના ખીજા તે માત્ર નામધારી છે, પેાતાની તથા પેાતાના શિષ્યાની વહેંચના માત્ર કરનારા છે,
વાસ્તવમાં શિક્ષણ અથવા સસ્કારી દ્વારા કાઈ નવા જ્ઞ!નની ઉત્પત્તિ થાય છે એમ નથી, કિન્તુ એ શિક્ષણ આત્માની અંદર રહેલા સ્વાભાવિક જ્ઞાનને અહાર લાવી એના દ્વારા જેવા, જાણવા, અનુભવવા આદિ અનેક પ્રકારના લાભ ઉઠાવવામાં આત્માને સહાય કરે છે.
મતઅ કે શિક્ષણ અથવા સંસ્કારથી આત્માની પ્રકૃતિ બદલાતી નથી, પરંતુ એ પ્રકૃતિની અભિવ્યક્તિ અને વિકાસ કરવાને પૂરા મેાકેા મેળવી આપે છે. અર્થાત્ આત્માની પ્રકૃતિના અધનને તેડી આત્માને સ્વતંત્ર કરી આપે છે.
સઘળાંને! સારાંશ એ છે કે, આત્મા અખંડ જ્ઞાનસ્વરૂપ છે અને એ જ્ઞાનને પ્રગટ કરવા માટે ખાદ્ય ભયે યા લેાલને એ વાસ્તવિક ઉપાય નથી. કિન્તુ એ જ્ઞાનને દબાવી દેનાર મેાહનીયાદિ દુષ્ટ કર્માને ખસેડી દેવાં, એજ સાચા ઉપાય છે.
