________________
આસ્તિકતાને આદર્શ
શાસને ફરમાવેલા અને જગતમાં તમામ સજન મનુષ્યોએ માન્ય રાખેલા કૃતજ્ઞતા ગુણરૂપી બખ્તરથી પિતાના આત્માને સુસજજ બનાવીને ફરનાર આત્મા, નાતિકતાદિ ચેપી રેગેના રાફડાઓથી ઘેરાએલા ભયંકરમાં ભયંકર જમાનામાં પણ પિતાને યથાર્થ પણે સુરક્ષિત રાખી શકે છે,
એ કૃતજ્ઞતા ગુણ, બીજા ગુણો કરતાં સમજ પણ સહેલે છે અને પાછળ પણ તેટલે જ સહેલે છે ! પણ સજજનપણું યા આત્માથી પણું જે આત્મામાં પ્રગટયું છે, તે આત્માને આ કૃતજ્ઞતા ગુણનું પાલન સાવ સહેલું છે.
કૃતજ્ઞતા ગુણનો રૂઢ અર્થ, પોતાના ઉપર બીજાઓએ કરેલ ઉપકારને ન ભૂલી જ, પણ બરાબર યાદ રાખવે તે છે, તે અર્થ ઉપરાંત આપણે અહીં તેને યૌગિક અર્થ પણ સ્વીકારે છે. એ રૂઢ અને યૌગિક ઉભય અને સ્વીકારી કૃતજ્ઞતા ગુણનું આરાધન કરનાર આત્મા, નાસ્તિકતા આદિ સર્વ દાના ભયથી નિર્ભય બની શકે છે.
ક યૌગિક અર્થ છે કરેલા ગુણને જાણવા કિન્તુ ભૂલી ન જવા, એ કૃતજ્ઞતા શબ્દને રૂઢ અર્થ છે. તે અર્થનું પાલન પણ આત્માને સમ્યગુદર્શનાદિ ગુણોની પ્રાપ્તિમાં મહાન સહાયક છે.
અકૃતજ્ઞ કે કૃતન આત્માઓ દુનિયાના લૌકિક વ્યવહાર માટે પણ અયોગ્ય છે, તો કેત્તર તત્વની પ્રાપ્તિ માટે તે સુતરાં અગ્ય હોય, એમાં લવલેશ શંકા નથી.
