________________
આસ્તિકતાનો આદર્શ
સાધારણ થાય તે પણ તેઓને પિતાને તે તે પ્રયત્ન મહાન લાભ આપનારા નીવડે જ છે, એમાં લેશ માત્ર સંદેહ નથી.
એક આંતર અને બાહ્ય રેગે છે આંતરિક ચેપી રોગો અને બાહ્ય ચેપી રોગો વચ્ચે મેટું અંતર છે. બાહ્ય ચેપી રેગોને દૂર કરવાના ઉપાયે રેગીની ઈચ્છા ન હોય તે પણ દયાળુ વૈદ્યો કરી શકે છે, જ્યારે આંતરિક દદેના ઉપાયે રોગી જ્યાં સુધી ઈ છે નહિ, ત્યાં સુધી ગમે તેવા ઉપકારીઓ પણ કરી શકતા નથી.
પ્લેગ, કોલેરા આદિ દર્દીના ભોગ બનેલા દર્દીઓની દવા કરવા માટે તમામ દુનિયા તૈયાર છે અને દર્દીએની ઈમ ન હોય તે પણ બળાત્કારે તેને ઉપગ કરાવવા પડે છે.
આંતરિક દર્દીની વાત તેનાથી તદ્દન વિપરીત છે. પ્રથમ તો તે રગે છે, એવું ભાન દડીને થવું પણ દુષ્કર છે, તે પછી તેનું ભાન અન્ય લેકેને થવું એ તેના કરતા પણ વધુ દુષ્કર જ હોય ને ?
વળી માનો કે, તે આંતરિક રોગોનું ભાન કદાચ થઈ જાય, તો પણ બાહ્ય રોગોથી જેમ તેનાં માટે બળાત્કારે ઔષધ-પ્રવેગે થઈ શકતા નથી,
જે કઈ બળાત્કાર કરવા માગે તો લેકલાગાણું બાહ્ય રેગના બળાત્કાર માટે જેટલી અનુકુળ છે, તેટલી જ
