________________
આસ્તિકતાનો આદર્શ
ઉપકાર પણ તે જ સાચે મનાય છે કે જે એકાંતિક અને આત્યાંતિક હોય; એકાંતિક એટલે જે દુઃખથી મિશ્રિત ન હોય, પણ નિર્ભેળ હોય; આત્યંતિક એટલે જે મળ્યા પછી કાંઈ મેળવવાનું બાકી ન રહેતું હોય. તે સિવાયના ઉપકારે ભેળસેળવાળા (અનેકાન્તિક) અને ઊણા (અનાત્યાંતિક) હોવાથી, તેની ગણના તાત્વિક ઉપકાર તરીકે થઈ શકતી નથી.
વિષપભેગનાં સાધને અને તેને સિદ્ધ કરાવી આપનાર લમી આદિ પ્રાપ્ત કરવાના ઉપાયો એકતિક અને આત્યંતિક ઉપકારને કરનારા નથી. એ જ કારણસર જ્ઞાની પુરુષોએ એની ઉપેક્ષા કરી છે. જ્ઞાનીઓની એ ઉપેક્ષા જ્ઞાનજન્ય છે, તેથી તેની (જ્ઞાનીઓના તે કાર્યની ઉપેક્ષા કરી શકાય તેમ નથી.
જેઓ જ્ઞાનીઓના આ ભાવને કળી શકતા નથી, તેઓ ભલે વર્તમાન વિજ્ઞાનવાદને પ્રધાનપદ આપે અને જ્ઞાનીએના સાચા વિજ્ઞાનવાદની ઉપેક્ષા કરે, પરંતુ જેએ પોતાની નિર્મળ બુદ્ધિ વડે એમ સમજી શકે છે કે, જગત ઉપર એકાન્તિક અને આત્યાંતિક ઉપકાર કરવાની ભાવનાથી જ જ્ઞાનીઓએ જડવાદની ઉપેક્ષા કરી છે, તે એક તે સાચા ઉપકારી તરીકે એક તેમને જ સ્વીકારશે.
મનુષ્યની પાશવી વૃત્તિઓને ઉત્તેજન આપીને પિતા પિતાને સ્વાર્થ સાધવા ખાતર ઊભું થએલે વર્તમાનનો વિજ્ઞાનવાદ કયાં અને જગતના પ્રાણીમાત્ર ઉપર એકનિક
