________________
G
ઉપકારક પ્રમાણું
જ્ઞાનનાં સાધન *
આત્મા, પરલેક આદિ અતીન્દ્રિય પદાર્થો, બાહ્ય ઇન્દ્રિયાને અગેાચર હોવા છતાં, તે છે કે નહિ, તેને નિ ય કેવળ મહિરિન્દ્રિય-પ્રત્યક્ષ દ્વારા કરવા તૈયાર થવુ એ બુદ્ધિની ન્યૂનત્તા સૂચવે છે.
જે વસ્તુ જેના વિષયની બહાર છે, તે વસ્તુને નિણૅય તેના જ દ્વારા કરવાનેા આગ્રહ સેવા એ મિથ્યા અભિનિવેશ સિવાય ખીજું કાંઈ જ નથી.
આત્મા જો મિથ્યા અભિનિવેશને આધીન થયેલે ન હાય, તે। આત્મા આફ્રિ બહિરિન્દ્રિયથી અગાચર પદ્માર્થાને અહિરિન્દ્રિય ગોચર કરવાનેા આગ્રહ કઢી જ સેવે નહિં.
આથી કેાઈએ એમ માની લેવાનુ' નથી કે, ‘આત્મા અતીન્દ્રિય પદાર્થ અહિરિન્દ્રિય દ્વારા પ્રત્યક્ષ થઈ શકતા નથી. માટે તે કઈ પણ પ્રમાણથી સિદ્ધ થતા નથી અને તેમ છતાં તેને માની લેવાના આગ્રહ સેવવામાં આવે છે.’ અહીં તે વાત એ છે કે ; આ પદાર્થનું જ્ઞાન
