________________
પાયાના પ્રશ્નો
આત્માને સિદ્ધ કરનારાં અનુમાને આત્મા સંવેદન પ્રત્યક્ષ હોવા છતાં, તેની સિદ્ધિ માટે અનુમાન પ્રમાણે પણ અનેક છે.
* શરીરનો કર્તા જ શરીર આદિમાન પ્રતિનિયત આકારવાળું છે, માટે તેને કર્તા હે ઈએ. જેમ ઘટ, પટાદિ આદિમાન પ્રતિનિયત આકારવાળા છે તેથી તેના કર્તા કુંભાર, વમકરાદિ અવશ્ય હોય છે.
દ્વિપ, સમુદ્ર, મેરુ પર્વત આદિ-આદિમાન નથી, તેના કોઈ કર્તા નથી અને મેઘ, મેઘધનુષ્યાદિ પ્રતિનિયત આકારવાળા નથી, માટે તેને કઈ કર્તા નથી. શરીર એ આદિમાન પણ છે અને પ્રતિનિયત આકારવાળું પણ છે, તેથી તેનો કર્તા અવશ્ય હો જોઈએ. જે કંઈ તેના કર્યા છે, તે જ આત્મા છે.
શરીરનો ભતા આ શરીર ભાગ્ય છે, માટે તેને કોઈ ભક્ત હવા જોઈએ જેમ ભેજન, વસ્ત્ર આદિ ભાગ્ય છે, તે તેને કોઈ ને કઈ ભકતા અવશ્ય હોય છે.
