________________
૫૪
આસ્તિકતાનો આદર્શ પુણ્ય છે. બબ્ધ છે, મોક્ષ છે. યાવત્ જેટલા પદાર્થો જ્ઞાનીઓએ પિતાના જ્ઞાનબળે જોઈને પ્રકાશિત કર્યા છે, તે ભલે બહિરિન્દ્રિયને પ્રત્યક્ષ ન થતા હોય, તે પણ તે જગતમાં છે જ. એમાં કોઈ પણ અજ્ઞાનીની તકરાર ચાલી શકે તેમ નથી
જે આત્માઓ વિદ્યમાન એવા અતીન્દ્રિય પદાર્થોને પણ વિષયલાંપટય આદિ તુચ્છ વાસનાઓ પિષવાની ખાતર માનવાને ઈન્કાર કરે છે. તે આત્માઓની દશા ઘણી ભયંકર થાય છે. મધના બિન્દુની લાલચથી નીચે રહેલા અંધાર કૂવા કે અજગર આદિના ભયંકર ભયેની અવગણના કરનાર વિષયલંપટ પુરુષની મૂર્ખતાને પણ તેવા આત્માઓની મૂર્ખતા ટપી જાય તેવી હોય છે.
ખરેખર વિષયની લાલચ એ ભૂરી ચીજ છે. ઉત્તમને પણ તે અધમ બનાવે છે, અમૂઢને પણ તે મૂઢ બનાવે છે અને બુદ્ધિમાન પાસે પણ તે બુદ્ધિહીન જેવાં આચરણ કરાવે છે. જેઓ એ લાલચને વશ પડે છે, તેઓના હાલ બૂરા થાય છે. - મધુબિન્દુની અતિશય તુચ્છ લાલસાએ તે પુરુષની પાસે ઉપકારીનાં વચનની પણ અવગણના કરાવી અને પરિણામે તે પુરુષે પોતાની જાતને સદાને માટે આપત્તિનો ભેગ બનાવી દીધી; એ જ રીતે વિષયલાં પટય–આ દુનિયાના તુછ વૈષયિક સુખાના ક્ષણિક ઉપભેગેની અધમ વૃત્તિ-સારા સારા માણસને પણ અનંતજ્ઞાનીઓનાં વચન ઉપર પગ મૂકવાની ધૃષ્ટતાના શિકાર બનાવે છે,
એટલું જ નહિ પરંતુ નાસ્તિકતા આદિ વિવેકશૂન્ય વિચારેના શિકાર બનાવી દઈ પાયમાલ કરે છે.
