Book Title: Siddhahem Sanskrit Vyakarana
Author(s): Hemchandracharya, Shivlal N Shah
Publisher: Bhadrankar Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009644/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OGORIGORIGOD zrI hemacaMdrAcArya viracita zrI siddhahema saMskRta vyAkaraNa (saMkSita) prathamA madhyamA bhane uttamA nI niyamAvali sUtra sahita OODATIOODRIODIO NOODAISODRISODRIODRISOD S kartA paMDita zivalAla nemacaMda zAha praza: bhadraMkara prakAzana 48/1, bhAvabhI sosAyaTI, sutA 2 pAsa, zAhAbAga,. amadAvAda-4. phona : 079 - 22860785 ROOOOOO Page #2 -------------------------------------------------------------------------- Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hemacaMdrAcArya viracita zrI Samrepalacpmeaninama A CARE siddhahema saMskRta vyAkaraNa (saMkSita) prathamA madhyamA bhane uttamA nI niyamAvali Marrera sUtra sahita kartA paMDita : zivalAla nemacaMda zAha : : bhadraMkara prakAzana 48/1, mahAlakSmI sosAyaTI, sujAtA phaleTa pAse, zAhIbAga, samahAva18-4. zena :078 - 22860785 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saujanya zrI dAdara jaina pauSadha zALA TrasTa 289, esa ke bola roDa, dAdara (vesTa), muMbaI - 400 028. prAptisthAno zrI jaina zreyaskara maMDaLa. sarasvatI pustaka bhaMDAra sTezana roDa ratanapoLa, hAthIkhAnA, mahesANA (u. gu.) | amadAvAda-1. bhadraMkara prakAzana 49/1, mahAlakSmI sosAyaTI, sujAtA phaleTa pAse, zAhIbAga, amadAvAda-380 004. phona: 079-22860785 mudrakaH kiMmata rUA. 60=00 bharata prinTarI (kAntilAla DI. zAha) nyUmArkeTa, pAMjarApoLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-1. phonaH 22157418 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakiya bIjI AvRtti prasaMge paMDita zivalAlabhAIe kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcAryabhagavaMta nA vyAkaraNano sAra - arka kADhIne A graMtha saM.2040 mAM prakAzita karela. - teonI vidAya thatA pUjya paMnyAsa pravara zrI vajasenavijayajI gaNivaryazrIne paMDitajInA suputra zrI dinezabhAIe pitAzrInA upayogI graMtharatnone prakAzita karIne abhyAsu vargane sahAyaka banavA jaNAvatAM. pUjyazrIe javAbadArI upADI ane zrIsaMgho - bhAvikonA Arthika sahakArathI haima saMskRta pravezikAnuM prathamA, dvitIyAnuM punaH prakAzana thayuM. have A pustakanI AvRtti paNa punaH prakAzita thaI rahI che. temAM amo nimitta banatAM AnaMdanI anubhutI anubhavIe chIe. prAnte abhyAsu pUjyo A graMthano upayoga karI paramapadanA pathika bane eja - bhadraMkara prakAzana Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be bola paMDitavarya zivalAlabhAIe jaina Agama prakaraNanAM vAMcana praveza mATe eka sarala kaDI rUpa kArya karyuM che. vyAkaraNanA niyamone sarala rIte saMskRta bukamAM avataraNa karIne bAlajIvo upara upakAra karyo che. vartamAnamAM mahAtmAo - mumukSu AtmAo A buko sahelAIthI karI zake che. haima saMskRta pravezikA prathamA - madhyamA ane uttamAnI niyamAvalI rUpa sAra A graMthamAM che. je aprApya thatAM pharIthI prakAzita karI rahyA chIe. zivalAlabhAInI gerahAjarImAM emanA suputra dinezabhAInI udAratA ane pitRbhakti rUpe A graMtha pharI astittvamAM AvatAM abhyAsu AtmAone mATe AnaMdano viSaya bane te svAbhAvika che. mArI asvastha tabIyatamAM paNa gaNIzrI hemaprabha vijayajI Adi mahAtmAonA sahakArathI jJAnanI ArAdhanAmAM upayogI sAdhana graMtho prakAzita karI zakuM chuM. A pustako dvArA jJAna mArgane pAmI sau AtmavikAsa sAdhe e ja abhyarthanA. - paM. vajrasenavijayajI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 5 | kiMcit vaktavya zrI haima saMskRta pravezikAnA traNa bhAganA samagra niyamono samAveza A pustakamAM eka sAmaTo karavAmAM Avelo che ane niyamonI sAthe sAthe siddha haimanA sUtro paNa mUkavAmAM AvyAM che. - A traNe bhAganA niyamo te te prakriyAnA anukrame che ane niyamo sUtronA anuvAdarUpe che vaLI sAthe sUtro paNa che ane te siddhahemano sArAMza che eTale A pustakanuM nAma siddha hema sArAMza-saMskRtavyAkaraNa anuvAda prakriyA" athavA sUTasahita niyamAvali rAkhyuM che. traNe bhAgane bhaNelA ke bIjA koI paNa saMskRtanA abhyAsIo A pustakanA abhyAsathI saMskRta bhASAno sAro bodha ane siddha hemano sArAMza meLavI zakaze - vaLI sUtro sAthe siddha hemanA sUtrAMka TAMkelA che te uparathI siddhahemanuM paNa avalokana karI zakaze ane vyAkaraNa viSayaka tathA bhASAviSayaka vizAla subodha prApta karI zakaze e hetuthI A pustakanI racanA karavAmAM AvI che. - paMDita zivalAla nemacaMda zAha Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukrama prathama 14 thI = = praveza 1 lo prathama varNa vicAra praveza 2 jo zabda vicAra pATha viSaya 01 pahelo gaNa. paramaipada pratyayo, dhAtuo 02 pahelo gaNa. ekavacana 03 pahelo gaNa. dvivacana 04 pahelo gaNa. bahuvacana 06 keTalAMka sarvanAma pado. saMdhi 07 pahelo gaNa upAjyaguNa 08 pahelo gaNa atyaguNa 09 cotho gaNa 10 chaThTho gaNa 11 dazamo gaNa 12 dazamo gaNa upAjya guNa 13 dazamo gaNa vRddhi 14 dhAtuonA dezo 15 Atmapada pratyayo, dhAtuo, saMdhi 16 vibhaktinA pratyayo avyayo 17 nakArAnta puMliMga prathamA vibhakti 18 saMdhi, 19 saMdhi (cAlu) 29 20 akArAnta puliMga dvitiyA, karma ane kartA saMdhi 30 21 sakArAtta napuMsaka-prathama ane dvitIyA vibhakti 31 22 vizeSaNa ane sarvanAma prathama ane dvitIyA vibhakti 32 23 tRtIyA vibhakti 24 caturthI vibhakti 25 paMcamI vibhakti, saMdhi 26 SaSThI ane saptamI vibhakti saMdhi, sarvanAma 36 = Ta Ta m 27 28 lh lh lh blh i. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 pATha viSaya 27 saMbodhana, ane vA tathA traNa puruSonI samaja 28 gAkArAnta (mA pratyayAnta) strIliMga rUpo 40 29 upasarga, vibhaktinA niyamo 41 30 karmaNi prayoga ane bhAve prayoga 42 31 hyastana bhUtakALa parauMpada, saMdhi 44 32 hyastana bhUtakALa Atmane pada, saMdhi 45 33 hetvartha, saMbaMdhaka bhUta. karmaNi bhAve kartari bhUtakRdanta 46 34 vyaMjanAM nAmonAM rUpo, vibhaktinA niyamo 48 3pa sarvanAma-puliMga, napuMsaka liMganA rUpo 49 36 sarvanAmanAM strIliMga rUpo vibhaktinA niyamo 51 37 rUkArAnta ane 3kArAnta puMliMga rUpo saMdhi 53 38 rUkArAnta sakArAtta napuMsaka rUpo, vibhaktinA niyamo 54 39 rUkArAnta sakArAtta dIrgha pheMkArAnta kArAnta strIliMga pa6 40 vartamAna kRdanto, sati saptamI ane SaSThI 41 vidhyartha, saMdhi 59 42 AjJArtha, vibhaktino niyama 61 43 dvandra ane tapuruSa samAsa 63 44 bahuvrIhi ane avyayIbhAva samAsa 45 at aMtavALA nAmonAM rUpo, kartaribhUta kRdanta nirdhAraNa SaSThI ane saptamI vibhakti 46 taddhita-pratyayo pratyAMta ane mahat nAM rUpo, saMdhi 68 47 mana ane n aMtavALAM nAmonAM rUpo 48 ar r r ane 6 aMtavALAM nAmo saMdhi 49 2 kArAnta nAmonAM rUpo pa0 saMkhyAvAcaka nAmo tathA tenAM rUpo pa1 vAkya, sarvanAmonAM vizeSa rUpo madhyamAM 01 gaNa 1lo vAdi vartamAnA vigere 4 vibhakti 02 gaNa 1lo cAlu 03 gaNa 4tho vivAdri Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 95 viSaya 04 gaNa 6ThTho tuvAdri 05 gaNa 10mo purAri 06 karmaNi ane bhAve prayoga 07 gaNa pamo svAdri 08 gaNa 8mo tanAdri 09 gaNa 9mo cAva 10 gaNa 7mo savAra 11 gaNa 2jo mahAvi 100 12 gaNa 2jo cAlu 102. 13 gaNa 2jo cAlu 105 14 gaNa 3jo hAvi 109 15 gaNa 3jo cAlu 111 16 aniyamita svarAtta nAmo 114 17 aniyamita vyaMjanAMta nAmo 116 18 zvasvanI, bhaviSyantI, kriyAtipatti, seTu ani vet 120 19 stanI, bhaviSyantI ane kriyAtipatti cAlu 125 20 dhAturUpa zabdo (svarAnta). 130 21 dhAturUpa zabdo (vyaMjanAta) 132 22 taddhita zabdo 135 23 sAmAsika saMkhyAvAcaka zabdo 142 24 parIkSA vibhakti 145 25 parIkSA cAlu 26 parIkSA cAlu 152 27 adyatanI vibhakti 158 28 adyatanI 162 29 adyatanI 167 30 AzI: 172 31 bahuvrIhi samAsa 173 32 avyayIbhAva samAsa 181 33 tapuruSa samAsa 186 149 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 222 pATha viSaya pRSTha 34 dvanda samAsa 196 35 IcchAdarzaka (satranta-prakriyA) 199 36 preraka bheda (fNAnta-prakriyA) 204 uttamAM prakaraNa-1 kriyApada 01 dhAtupAThamAM apaThita-laukika, sautra, vAkyakaraNIya dhAtu 213 02 svArthika pratyAnta dhAtuo 213 03 kavAdi dhAtuo 04 thaDanta dhAtuo (prakriyA) 215 05 vaDalabatta dhAtuo 2 20 prakaraNa-2 nAmadhAtuo 06 nAma dhAtuo prakaraNa-3 kRdanto 07 kRtya kRdanto, karNa sUcaka kRdanto, upapada - samAsa kRdanto, ta, vaktava, kRdanto 230 08 vaya, zakti, zIla, dharma, sAdhu Adi arthaka karNa sUcaka kRdanto 249 09 hetvartha kRdanta, bhAva ane kartA sivAya kAraka sUcaka kRdanto, ane uttartha kRdanto 255 10 saMbaMdhaka bhUtakRdanto, karmasUcaka tum kRdanto 265 prakaraNa-4 taddhita taddhita bhumikA saMjJAvidhi 11 apatya arthamAM thatA pratyayo 280 12 rakta, samUha, vikAra, avayava, vikAra, bhrA, pitR, mAtR, nivAsa, adUrabhava, te emAM che, nirvatta, enodevatA, vetti, adhIte, saMskRtabhakSya ane anya arthamAM thatA pratyayo 285 13 zeSa arthaka pratyayo - zeSa artha - kRta, labdha, krIta, saMbhUta, kuzaLa, jAta, sAdhu, puSyatuM, pathyamAna, Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 10 - pRSTha pATha viSaya uTata, bhava, Agata, prabhavati, Idam prokta, kRta, bhajati, eno nivAsa arthamAM thatA pratyayo 292 14 nita, nayata, tIvyA, ghana, saMskRta, saMsRSTa, tarati, carati, jIvati, nivRtta, vartate, rakSatu, ucchatuM, danatu, gacchati, pRcchati, vRvata, samaveta, carati, (asya, paryA, zIlya, zIla, praharaNa) saptamyanta nAmathI niyukta, vasati, arthamAM paMcamyanta nAmathI abhiMgamAI arthamAM dvitIyAnta nAmathI yAti, bhAvi, bhUta at tRtIyAtta nAmathI zopamAna, nivRtta jIta arthamAM prathamAnta nAmathI maca=prayogana, prApta, vIrSa anumAna, SaSThayAnta nAmathI saMyogahetu, utpAtahetu, za, jJAti 305 15 vahati, vidhyati, labdhara, tArya, vadhya, anapeta, sAdhu, hita, tadartha, arNa vigeremAM vat pratyaya, bhAva, kriyA, kSetra, mULa, saha, asaha, dRzyateDasminuM, vyApnoti, gAminuM, alaMgAmina, tulya, vistRta, dhaTate, amya saMgAta, pramANa, enumAna, saMkhyAmAna, avayava, saMkhyApUraNa kartAnI tRtIyAnA arthamAM vitta arthamAM 316 16 matu arthavALA temaja eno prakAra, bhUtapUrva, avyayo, prakAra artha vAra artha svArthamAM thatA pratyayo 335 17 prakRta, ninda, prakRSTa, svArtha, (tama, tarapanA arthamAM, prazasta, ISa samApta, svArtha, asahAya, kutsita, alpa, ajJAta arthamAM bemAM, ghaNAmAM nirdhAraNa arthamAM 3pa1 18 taddhitavidhi, dvirukti ane stuta 357 tadvita pariziSTa 366 madhyamAM ane uttamAnI mArgadarzikAmAM ApelA niyamonuM pariziSTa 373 siddhahema sArAMza sUtrANi (aSTAdhyAyI 5:) 382 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI hemacaMdrAcArya viracita zrI siddhahema saMskRta vyAkaraNa (saMkSipta) prathamA madhyamA bhane uttamA nI niyamAvali sUtra sahita kartA paMDita zivalAla nemacaMda zAha :praza: bhadraMkara prakAzana 48/1, mahAlakSmI sosAyaTI, sujAtA phaleTa pAse, zAhIbAga, samahAva18-380004. zena : 078 - 22860785 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMthanuM hArda 1. "viSayAnukrama ApavAmAM Avelo che, eTale kayo viSaya kyAM che e zodhI kADhavuM saheluM thaze. 2. "niyama pariziSTa' (rahI gayela niyamo) ane sUtra pariziSTa (rahI gayela sUtro) ApyA che. te pramANe sudhArI pUrti karI zakAze. 3. "traNe bhAganI niyamAvali sUtra sahita" ApelI che. eTale niyamane sUtra dvArA TUMkamAM yAda rAkhI zakAze. 4. "pariziSTa'mAM madhyamA ane uttamAnI mArgadarzikAmAM ApelA "pariziSTa niyamo' sUtra sahita ApyA che jethI vizeSa jJAna thaze. 5. "patra pariziSTa' vadhArAnuM mUkavAmAM AveluM che tethI patra nuM jJAna vizeSa thaze. 6. "siddhahema sArAMza sUtrALa' A vibhAgamAM niyamo sAthe mUkelAM sUtrone ekI sAthe ApyAM che ane te sUtro kayA bhAganA kayA pAThanA kayA niyamanA che te jANavA, te bhAga te pATha ane te niyamano naMbara anukrame sUtra sAthe joDavAmAM Avelo che, A rItanA anubaMdhathI te sUtrano artha jovAmAM anukULatA raheze. adhyAya pAda ane sUtranA krame, eTale ke aSTAdhyAyInA krame sUtro ApelAM hovAthI te adhyAyamAM te pAdamAM kayo viSaya che, te jANI zakAze ane e krame sUtro kaMThastha karavAthI te te viSayanuM jJAna ekI sAthe karI zakAze, temaja pUrvanA sUtromAMthI AvatI "anuvRttinA AdhAre sUtrano artha karavo saraLa paDaze ane siddhahemano sArAMza AvI jaze. vizeSa jijJAsu siddhahema aDhAra hajArI pahelethI vAMcavA zarU karaze ane anukrame pUrI vAMcaze eTale saMpUrNa vyAkaraNa thaI jaze. paMDita zivalAla nemacaMda zAha Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamA arham 1 / 1 / 1 maMgalane mATe paramezvaranuM dhyAna karavuM. siddhiH syAd-vAdAt 1 / 1 / 2 eka ja padArthamAM, judI judI apekSAe judA judA aneka dharmono svIkAra, te syAdvAda. syAdvAdathI zabdonI siddhi-utpatti ane jJAna thAya che. athavA zuddha zabdanA vAdathI-prayogathI siddhi-samyag jJAna thAya che ane samyag jJAnathI mokSa thAya che. lokAt 1 / 1 / 3 ahIM je na kahevAmAM AvyuM hoya te lokathI-tenA zAtA pAsethI jANavuM. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 praveza 1 prathama praveza 1 lo varNa vicAra lu lu, svaro 14 a A, i I, u U, R R, e ai, o au, audantAH svarAH 1 / 1 / 4 [a] manusvAra [a] : visarga aM aH anusvAra-visargau 1 / 1 / 9 vyaMjano 33 k kh g gh G c ch j jh J T Th D Dh N t th d dh n p ph b bh m ya ra la v z S s ha kAdi rvyaJjanam 1 / 1 / 10 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praveza 1 prathama 15 hRsva pa # $ $ fja - varNa - rU- varNa - 3- varNa - 28 - varNa 7 - varNa - # FE ja 5 E # 5 sadhyakSara 4 va-ddhi-tri-mAtrA pUrva-tIrtha - nutAH zAzApa -che- saccakSaramrATa 6 nAmI- 5 varNa sivAya hRsva rU thI mI sudhInA svaro nAmI kahevAya che. 3 rUM, 3 4, traTa , 7 , i che, mo . 12. anavarNA nAmI 1116 7 samAna- 5 thI laIne dIrgha na sudhInA svaro samAna kahevAya che. , rU, 3, 24, 7 7. 10 lRdantAH samAnAH 117 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama yr ly my lky kyr sm lkr wr lr wr praveza 1 sparza vyaMjana ra5 ka - [ - k, kha, ga, gha, G ca - - cha, ja, jh, Ta-varga- , Tha, D, Dh N ta - va - pa-varga- pa, pha, b, bh, m paJcako vargaH 1 / 1 / 12 aMtasthA-4 ya, ra, la, v ya - ra - la - vA antasthAH 111115 / 10 dhuTu - vargono pAMcamo akSara ane antasthA sivAyanA vyaM4no dhu vAyace. k, kh, ga, gha, c, ch, j, jh, Ta, Tha, D, da, t, th, d, dh, p, ph, b, bh, za, Sa, s, ha 24. a-paJcamAntastho dhuTa 1 / 1 / 11 11 aghoSa - dareka vargano pahelo tathA bIjo akSara ane za, S ,s aghoSavAya che. k, kh, c, ch, T, Th, t, th, p, ph, z, e, s 13. Adya-dvitIya-zaSasA aghoSAH 11113 12. ghoSavAnuM - aghoSa sivAyanA bAkInA vyaMjano ghoSavAnuM upAya che. ga, gha, G, ja, jha, J, D, da, Na, d, dh, n, b, bh, m, ya, ra, la, v, h. 20. anyo ghoSavAn 1 / 1 / 14 13. ziTa - * anusvAra : visarga - 4ivAmUdAya )( 75dhmAnIya bhane za, Sa, s ziTa DevAya che. aM-a:- ka- ) ( pa-zaSasAH ziT 1 / 1 / 16 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ praveza 1 prathamA 17 14 jihvAmUlIya - R ke rU nI pahelAM ja ane upadhmAnIya 5 ke parU nI pahelAM ja : visargane badale vikalpe kvacit lakhAya che. OM ja Um, du:svap / anta pati:, antaHpAtaH vu-payo: ~ ~ ~ pauzA ra: uccAromAM...vizeSatAo hrasva - je svara TuMkA bolAya che, te hrasva kahevAya che. jJa, rU vigere. dIrgha - je svarane bolatAM laMbAvavA paDe che, te dIrgha kahevAya che. A, rUvigere. pluta - svara jyAre dIrgha karatAM paNa vadhAre laMbAvIne bolAya che, tyAre te pluta kahevAya che ane svaranI AgaLa traNa mAtrA sUcaka rU (traNano AMka) mUkIne te lakhavAnI rIta che. jema ke Ja rU, A rU vigere. mAtrA - AMkha mIMcatAM ke ughADatAM je samaya thAya, tene mAtrA kahevAya che. hrasvanI 1 mAtrA, dIrghanI 2 mAtrA, plutanI 3 mAtrA. anunAsika - (1) svara jyAre nAsikAnI madadathI bolAya che, tyAre te anunAsika kahevAya che ane svara upara ardha caMdrAkAra ane biMdu mUkI te lakhavAnI rIta che. jemake - OM, mA~, maiM rU, mA~ rU vigere. (2) vyaMjanomAM paNa r r vnAsikAnI madadathI bolAya che tyAre anunAsika kahevAya che. ane te A rIte lakhAya che- haiM, hU~, v Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 prathama praveza 1 15 sva - je varNonA mAMhomAMhe - eka bIjAnI sAthe, sthAna ane Asvaprayatna sarakhA che, teo paraspara sva kahevAya che. jemake - e varNanA , ma, mArU, mArU, bhai, , IrU, rU, e sarve bhedo paraspara sva che. 5 - varNa - paraspara sva TTa - varNa - paraspara sva 3 - varNa - paraspara sva 28 - varNa - paraspara sva 7 - varNa - paraspara sva - kAra - paraspara sva che - kAra - paraspara sva che - kAra - paraspara sva ga - kAra - paraspara sva va - varga - paraspara sva ga - varga - paraspara sva Ta - varga - paraspara sva 7 - varga - paraspara sva 5 - varga - paraspara sva paraspara sva paraspara sva va, hUM - paraspara sva , , , s ane no koI sva nathI. tulya-sthAnAsyaprayatnaH svaH 1 / 1 / 17 , bheM Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamAM g, che mo, mI *** *** praveza 1 19 varNonAM..........................uccAra sthAna varNonAM uccAra sthAna ATha che - ura (chAtI), kaMTha, zira, jiddAmUla, dAMta, nAsikA, oSTha ane tAlu. - varNa, hR- visarga , # varga ... kaMkya 3- varNa, 2- varga, ya, zuM ... tAlavya. 3- varNa, 5- varga, )( upaSmAnIya ... okya. 28 - varNa, Ta- varga, r, S mUrdhanya. 7- varNa, te - varga, , , datya. tAlavya. okya. daMtyokya. - jiddAmUlIya ... jihuvya. * anusvAra .. nAsikya. huM , , , muM, pota potAnA varganuM sthAna. uparAMta nAsikAsthAna-anunAsika varNonA Astha prayatna Asya eTale mukha, mukhamAM thato prayatna te Asya prayatna Asya prayatna cAra che skRSTatA, ISaspaSTatA, ISavivRtatA, vivRtatA, pAMca varganA pacIza vyaMjanonuM karaNa spaSTa che. aMtasthA ya ra na va nuM karaNa ISaspaSTa che. uSmAkSara za Sa sa denuM karaNa ISavivRta che. svaro vigerenuM karaNa vivRta che. spaSTatA ne spaSTa karaNa paNa kahevAya. prayatna ne karaNa paNa kahevAya Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prathamA praveza 2 jo zabda vicAra 1 kriyAvAcaka zabdane dhAtu kahevAya che. pratyeka prANino, khAvuM, pIvuM, javuM, cAlavuM, hovuM vigere vyavahAra-vyApAra, ene kriyA kahevAya che. kriyArthI dhAtuH 3 / 33 2 dhAtu sivAyanA bAkInA zabdone nAma kahevAya che. a - dhAtu - vibhakti - vAkyamarthavannAma 111 / 27 pATha 1 lo pahelo gaNa kartari prayoga 1 vartamAnA vibhaktinA parauMpada pratyayo pATha 1-2 puruSa 1 lo 2 jo ekavacana dvivacana mi vas si thas 3 jo ti tas vartamAnA tiv tas anti siv thas tha miv vas mas 3|3|6 styAdi vibhaktiH 1 / 1 / 19 pATha 2 jo pahelo gaNa bahuvacana mas tha anti 1 paraaipadI dhAtuone paraaipada pratyayo lAge che. nam + tti - zeSAt parasmai 3 | 3|100 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 3 prathamA 2 vivigere pratyaya lAgatAM, dhAtuvikaraNa pratyaya lAge che. na+ + ta = napati kartaryanadbhayaH zav 3 / 4 / 71 3 + ane thI zarU thatA pratyayanI pahelAM mAM hoya to e mA no A thAya che. namU+ + ji- nam+ + ma = namAmiA mavyasyAH 4 / 2 / 113 4 ni vigere vibhaktinA pratyayo jene lAgelA hoya che, te pada kahevAya che. nimati pada . tadantaM padam 1 / 1 / 20 5 vartamAnakALane jaNAvavA dhAtune vartamAnA vibhaktinA pratyayo lagADAya che. namati te namaskAra kare che. sati 5 / 2 / 19 pATha 3 jo pahelo gaNa 1 padane aMte hoya to eno thAya che. namatas - namatar so ruH 2 / 1 / 72 2 padane aMte rahelA suno, jo enI pachI virAma (eTale kazuMe na) Ave athavA aghoSa vyaMjana Ave to : visarga thAya che. namatadAnamaMtaHparatA ra: padAnte visargastayoH 1 / 3 / 53 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 prathama pATha 4-6-7 pATha 4 tho pahelo gaNa 1 3nI pachI 3 ke ' Ave to pahelAMno lopAya che, paNa jo padanI zarUAtamAM rahelo ma ke ' Ave to pahelAMno e lopAto nathI. na+ + gatti- nam + agni = namanniA lai + epram = laiDIgrAmIyAspada che. lugasyAdetyapade 2 / 1 / 113 pATha 6ThTho saMdhi 1 svaro ke vyaMjano pAse Ave to saMdhi thAya che. padAnta - pachI koI paNa vyaMjana Ave, to e m ne badale pUrvanA akSara upara anusvAra thAya che, athavA ne ThekANe pachInA vyaMjanano sva anunAsika thAya che. vaM rakSati - rasi. tvaJcarasi / ahaM vadAmi, ahavaM vadAmi / tau mumo vyaJjane svau 1 / 3 / 14 pATha 7 mo pahelo gaNa upAjya guNa 1 vikaraNa pratyaya ma pUrve dhAtunA upAjya (eTale chellA vyaMjananI pUrvenA) hrasva nAmi svarano guNa thAya che. laghorupAntyasya 4 / 3 / 4 2 traNa varNano guNa , rU varNano guNa , ane 3varNano guNa mo thAya che. + + ti-6+ sa6+ +ti = varSatiA ni+ + ti = pati zu+ 3 + ta = zotiyA guNo'redot 3 / 3 / 2 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 8-9-10 23 prathamA pATha 8 mo pahelo gaNa antya guNa 1 vikaraNa pratyaya A pUrve dhAtunA aMtya (eTale chellA) hrasva ke dIrgha nAmi svarano guNa thAya che. t - tarati 1 ni + + tti - [+5+6+ti - mU+5+ti - {+o+ + tti - nAmino guNo'Gkti 4 | 3 | 1 26 te o gau pachI koI paNa svara Ave to teone ThekANe anukrame say ApyuM av ane An thAya che. +gayU++ti=nayaMti| +av+{+ti = bhavati edaito'yAy 1 / 2 / 23 odauto'vAv 1 / 2 / 24 pATha 9 mo cotho gaNa 1 cothA gaNanA dhAtuone ya vikaraNa pratyaya lAge che ane guNa thato nathI. nRtyati / divAdeH zyaH 3 / 4 / 72 pATha 10 mo chaThTho gaNa 1 chaTThA gaNanA dhAtuone jJavikaraNa pratyaya lAge che paNa guNa thato nathI. pati / tudAdeH zaH 3 / 4 / 81 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 prathama pATha 11-12-13 pATha 11 mo dazamo gaNa 1 dazamA gaNanA dhAtuone potAno pratyaya lagADavo paDe che. vin + rU= citti - citti + ti - dazamA gaNanA dhAtuone huM pratyaya lAgyA bAda, pahelA gaNanI jema pATha 2, niyama 2 thI e vikaraNa pratyaya lAge che ane guNa thAya che. vitti + + ti - citte + +ti-nti + +ti = vintatiA curAdibhyo Nic 3 / 4 / 17 / pATha 12 mo dazamo gaNa upAjya guNa 1 dazamA gaNanorUpratyaya lAgatAM dhAtunA upAjya hrasva nAmi svarano guNa thAya che. guru+rU= vori-yoti laghorupAntyasya 4 / 3 / 4 pATha 13 mo dazamo gaNa vRddhi 1 dazamA gaNano rUpratyaya lAgatAM dhAtunA upAjyanI ane anya hrasva ke dIrgha nAmi svaranI vRddhi thAya che. Niti 4 / 3 / 50 nAmino'kali-haleH 4 / 3 / 51 2 nI vRddhi mA, 28 varNanI vRddhi mA, rUvarNanI vRddhi che ane 3varNanI vRddhi thAya che. taruM= tA i+ + ta = tADatA purU= pAri++ ti= pIratA vRddhirAraidaut 3 / 3 / 1 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pATha 14-15 25 3 kath gaNa rac spRha mane mRg vigere 32413 pAtumomA i pratyaya lAgatai, gu tema vRddhi thatI nathI. kathayati / ataH 4 / 382 kAraNa ke 3 no sthAnivarbhAva manAya che. svarasya pare prAga vidhau 7 / 4 / 110 pATha 14 mo dhAtuonA Adeza 1 vikaraNa pratyaya lAgatAM, keTalAka dhAtuonA Adeza thAya cha, te, te pAtunI sAme mAvA [ ] samAM bhUsA che. gam - gcchti| pA - pibati / zam - zAmyati / gamiSadyamazchaH 4 / 2 / 106 zrauti-kRvu-dhibu-pA-dhrA-dhmA-sthA-mnA-dAmdRzyati-zada-sadaHzR-kR-dhi-piba-jighra-dhama-tiSThamana-yaccha-pazyarcha-zIya-sIdam 4 / 2 / 108 zama-saptakasya zye 4 / 2 / 111 pATha 15 mo Atmapada vartamAnA vibhaktinA Atmapada pratyayo puruSa e.va. ki.va. ba.va. vahe mahe ithe ite ante vartamAnA tiv tas anti, siv, thas tha, miva vas mas e vahe mahe, se Athe dhve, te Ate ante 3 / 3 / 6 dhve Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 prathama pATha 16 1 AtmAnapadI dhAtuone Atmapada pratyayo lAge che. vand + a+.e- 4164, niyama. 1 thI ano do5 vande / iGtiH kartari 3 / 3 / 22 2 varNano, tenI pachI AvelArUvarNa, 3varNa, 2 varNa ane la pa[sAthe maNIne anubhae,o,ar#ne althAya che. vand + a +ite = vandete / avarNasyevarNAdinaidodaral 1 / 2 / 6 3 ubhayapadI dhAtuone banne ya padanA pratyayo lAge che. hrte| harati / Igita: 3 / 3 / 95 pATha 16 mo vibhaktinA pratyayo ane avyayo me.va. vi.. 5.1. vibhakti as prathamA au dvitIyA tRtIyA bhyAm bhyas caturthI as bhyAm bhyAs paJcamI os Am SaSThI i os su saptamI syaujasamau zas - TAbhyAm bhis-De bhyAm bhyasGasi bhyAm bhyas-GasosAm-GyossupAM trayI trayI prathamAdiH 1 / 1 / 18 styAdi vibhaktiH 1 / 1 / 19 au am as bhis bhyAm as Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 17 prathamA 27 1 svigere vibhaktinA pratyayo jene lAgelA hoya che, te pada kahevAya che. vAtta + 6 = vAtaH pada che. tadantaM padam 1 / 1 / 20 2 avyaya nAmone lAgelA vibhaktinA pratyayo lopAI jAya che. jenA rUpamAM vyaya (eTale pheraphAra) thato nathI. te avyaya kahevAya che. vastuzas + 6 = vaduzas svarAdayo'vyayam 1 / 1 / 30 cAdayo'satve 1 / 1 / 31 avyayasya 3 / 2 / 7 3 vibhaktinA pratyayo lopAyA pachI paNa te pada kahevAya che. vaThThAt - vahuzar - bahuzaH | tadantaM padam 1 / 1 / 20 sthAnIvAvarNavidhau 7 / 4 / 109 pATha 17 mo akArAnta puliMga nAma prathamA vibhakti 14 varNano, tenI pachI AvelA ghU ke huM tathA o ke au sAthe maLIne anukrame pe tathA au thAya che. vAta + au = vAtau aidaut sandhyakSaraiH 1 / 2 / 12 2 prathamA vibhaktino as pratyaya pa2 (pachI) chatAM, pUrvanA Ja no A thAya che. vAta + am - vAlA + as - (have ahIM pATha 4, niyama 1 nahIM lAge) - ata AH syAdau jas-bhyAm ye 1 / 4 / 1 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 prathama pATha 18 3 samAna svarano, tenI pachI AvelA sva samAna svara sAthe maLIne sva dIrgha svara thAya che. vInA samAnAnAM tena dIrghaH 1 / 2 / 1 4. vAkyamAMnuM je nAma kriyApadanI sAthe khAsa sIdho (samAna) saMbaMdha rAkhatuM hoya, te nAma mukhya kahevAya che ane bAkInAM gauNa kahevAya che. mukhya nAmane nAmArthe (nAmanA potAnA arthamAM) prathama vibhakti thAya che. bAlaH paThati / bAlau paThataH / bAlAH paThanti / nAmnaH prathamaika - dvi - bahau 2 / 2 / 31 anantaH paJcamyAH pratyayaH 1 / 1138 pATha 18 mo saMdhi 1 { nA pUrve na hoya ane pachI na Ave to sno 3 thAya che. vAs - vAr + ati - vADa+ ati - pATha 15, niyama 2 thI vAoi ati - ato'ti roruH 1 / 3 / 20 / / 2 padAjo rahelA che ke te pachI Ave to lopAya che ane no lopa thayo che tema samajavA te sthAne AvuM Da avagraha cihna mUkAya che. vInodati edotaH padAnte'sya luk 1 / 2 / 27 3 { nA rupUrve mAM hoya ane pachI ghoSavAnuM vyaMjana Ave, to paNa sno thAya che. vIna3+ gati - vAtno nathati dharmo rakSati / ghoSavati 113 / 21 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pATha 19 4 padAnta ? pachI zuM 6 ke n Ave to ? ne ThekANe anukrame T6 ke vikalpa thAya che-thAya ke na thAya. vItizAkhyatA vanaspati pratismarati na thAya tyAre pATha 3, niyama 2 thI visarga thAya. bAla: zAmyati / bAlaH sarati / prAtaH smarati / -- --saMvI rUAdda 5 padAnta pachI zU che, 6 ke ta n Ave to huM ne ThekANe anukrame za6 ane nitya thAya che. bAlazcarati / bAlastiSThati / prAtazcalati / ca-Ta-te sadvitiye 1 / 37 6 vAkya bolatAM, vaktA jyAM virAma le che-thobhe che, tyAM saMdhi thatI nathI ane jyAM virAma leto nathI tyAM saMdhi thAya che. vAta:, tiA vInodati va7:, gati vAnagati na sandhiH 11352 pATha 19mo saMdhi cAlu 1 { nA ? pUrve hoya ane pachI ghoSavAnuM vyaMjana Ave to ? lopAya che. vInA nacchanittA avarNa - bho - bhago'dholuMgasandhiH 1 / 3 / 22 2 { nA pUrve 35 varNa hoya ane pachI svara Ave to ? lopAya che. (juno thaI niyama 3 thI lopAya che.) ane pachI pAse AvelA svaronI saMdhi thatI nathI. (ahIM pATha18 niyamana yAda karavo.) bAla icchati / bAlA icchanti / bAlA aTanti / roryaH 1 / 3 / 26 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 prathama pATha 20 3 padAnta - ane m pUrve 5 varNa hoya ane pachI koI paNa svara Ave to ane vikalpa lopAya che ane pachI pAse AvelA svaronI saMdhi thatI nathI. vAtni rUchataH - pATha 8, niyama 2 thI vArtA rUchataH - vInA rUchataHA lopa na thAya tyAre, vAtAvicchataH. bAlau aTataH - bAlA aTataH bAlAvaTataH / te icchanti-ta icchanti tayicchanti / svare vA 1 / 3 / 24 pATha 20 mo dvitIyA vibhakti samAna svara pachI mamno sthAya che vAtam muni samAnAdamo'taH 1 / 4 / 46 1 dvitIyA vibhaktinA pratyayanA sahita pUrvano samAna svara dIrgha thAya che ane te vakhate puliMga nAmomAM mam pratyayanA sUno nathAya che. vAta + mam - vAnAm - vAtmAnA munInA zaso'tA sazca naH puMsi 1 / 4 / 49 2 dvitIyA vibhakti karmane thAya che. namAmi vIram karmaNi 212140 3 (35) kartA kriyA vaDe jene khAsa prApta karavAne Icche, te karma.grAmiMgacchati javAnI kriyA vaDe zuM prApta karavAne Icche che? gAma, mATe gAma e karma che. (kSa) je karAya te karma. hAraM ta aa zuM racAya che ? (zuM karAya che?) hAra, mATe hAra e karma che. kartu rvyApyaM karma 2 / 2 / 3 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 21 prathama 31 4 je, kriyAne kare te kartA. mArA gharma thayaMti kahevAnI kriyA koNa kare che? AcArya, mATe AcArya, e kartA che. svatantraH kartA 2 / 2 / 2 5 padAnta - pachI cUM chuM, ke tu zuM hoya ane tenI pachI paNa adhUTuM (dhu sivAyano) varNa hoya, to e na ne ThekANe anukrame za, 5, zuM thAya che ane pUrvanA svara upara anusvAra mUkAya che athavA pUrvano svara anunAsika thAya che. viDInA + tADati - viDAlAMstADayati / biDAlA~stADayati / no'prazAno'nusvArAnunAsikau ca pUrvasyA'dhuTapare 1 / 3 / 8 pATha 21 mo nakArAnta napuMsakaliMga prathamA dvitIyA akArAnta napuMsaka liMganA s ane mam no sanma thAya che. matam 2 pATha 20, niyama ataHsyamo'm 1 / 4 / 57 || napuMsakano gau, DuM thAya che. matte aurI: 11456 II napuMsakanA pra. ki. nA ma no rU thAya che. varSAniyA napuMsakasya ziH 1 / 4 / 55 1 prathama ane dvitIyAnA bahuvacano supratyaya lAgatAM svarAnta napuMsaka nAmonI pachI na umeravAmAM Ave che. mana +rU-pATha 47, niyama 1 thI jUnI pahelAMno svara dIrgha thAya che. matAniA pATha 40, niyama 4 juo. svarAcchau 1 / 4 / 65 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama 32 pATha 22 2 (ekaja padamAM sn ke 2 varNathI para rahelA - no thAya che. pUH (mA) temaja -ruke varNa ane jUnI vacce , varga, ravarga, ta varga, zuM ane sivAya koI paNa varNa hoya, to paNa na no jU thAya che. mitrA' puSpAba paNa, kAni ahIM no jU nahIM thAya. (DuM) temaja - padane cheDe - hoya, to te na no na thato nathI. narInA raghuvarNAnno Na ekapade'nantyasyAla-caTatavarga-za sAntare 2 / 3 / 63 3. dvivacanane cheDe rahelA , ane junI pachI svara Ave to saMdhi thatI nathI. jo rUchati ne 3matrA prate 3FI IdUded dvivacanam 1 / 2 / 34 pATha 22 mo vizeSaNa ane sarvanAma prathama ane dvitIyA vibhakti 1 nAmanA arthamAM vizeSatA (eTale vadhAro) kare, te vizeSaNa. 2 vizeSaNa jenA arthamAM vizeSatA kare, te vizeSya. 3 vizeSaNane liMga, vacana ane vibhakti potAnA vizeSya pramANe thAya che. zamanaH puruSaH sAro puruSa. zamanaM mam sAruM kamaLa zobhanaM puruSaM spRhyati / zobhanaM kamalaM spRhyati / 4 nAmane badale vaparAya te sarvanAma. jema ke, daM chAni koI paNa mANasa potAnA nAmane badale (huM) vApare che, eTale (huM) e sarvanAma che. 5 sarvanAma vizeSaNa tarIke paNa vaparAya che tevI pati Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pATha 23-24 pATha 23 mo tRtiyA vibhakti | a||2 5chI A no ina thAya che. bAlena / ___TA-Gsorina-syau 1145 || a52 pachI bhisno aisthAyache. bAlaiH / 5 / 6 17, niyama 1. bhis ais 1 / 4 / 2 1 bhyAm pratyaya lAgata puurvn| anI A thAya che. bAla+ bhyAm = bAlAbhyAm / ata AH syAdau jas-bhyAm-ye 1 / 4 / 1 2 tRtIyA vimati 425||ne thAya che. daNDena calati / hetu-kartR-karaNetthaMbhUtalakSaNe 2 / 2 / 44 3 jenA vaDe kriyA karAya te karaNa, eTale ke kriyA karavAmAM bahu 4 upayogI sAdhana. pAdAbhyAM gacchati / sAdhakatamaM karaNam 2 / 2 / 24 4 "sAthe' evo artha jaNAto hoya tyAre tenA saMbaMdhavALA nAmane tRtIyA vibhakti thAya che. saha (avyaya) sAthe, putro janakena shgcchti|putro janakena gacchati / saha vinA 5 tRtIyA thAya che. sahArthe 2 / 2 / 45 pATha 24 mo caturthI vibhakti | a2 pachI eno yathAya che. devAya / De-Gasyo ryAtau 1 / 4 / 6 1 ya pratyaya dAta puurvn| anI A thAya che. bAlAya / ata AH syAdau jas-bhyAm-ye 1 / 4 / 1 W Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 prathama pATha 25 2 thI zarU thatA bahuvacananA pratyayo lAgatAM pUrvanA mano e thAya che. baalebhyH| ed bahu-s-bh-osi 1 / 4 / 4 3 yatu vimati saMmahAnane thAyacha.ziSyAya jJAnaM yacchati / caturthI 2 / 2 / 53 4 (a) lene mApavAmAM Ave, te saMprahAna. yAcakebhyo dhanaM ycchti| (A)bha athavA yAparInenIsAthe zraddhA, 64512, kIrti, duHkhanAza vigerenI IcchAthI khAsa viziSTa saMbaMdha 2vAmAM Ave, te saMprahAna. ziSyAya dharmaM kthyti|devebhyo namati / karmAbhipreyaH sampradAnam 2 / 2 / 25 5 bhATe, pAste, sAru, he, marthe sevA arthamA yatuthA vimati thAya che. kuNDalAya hiraNyam / tAdarthye 2 / 2 / 54 6 namas : svasti avyaya sAthe ye nAmane yaturthI vibhakti thAya che. namas nama2412. svasti ityA. namo devebhyaH / svasti saGghAya / zaktArtha-vaSaD-namaH - svasti-svAhA-svadhAbhiH 2 / 2 / 68 pATha 25 mo paMcamI vibhakti / a||2 pachI aspaMyamI savayanano AtthAya che. bAlAt / Ge-Gasyo ryAtau 1146 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 25 prathama 35 1 padane aMte rahelA dhum vyaMjanane ThekANe tenA sthAnanA vargano trI vyaM04na thAya che. bAlAt-bAlAd / dhuTastRtIyaH 21176 2 aghoSa vyaMjana para AvatAM, zi sivAyanA dhu vyaMjanane 8seo tanAvaganI paDedo vyaMna thAya che. rathAd+ patati - rathAtpatati / aghoSe prathamo'ziTa: 1 / 3150 3 virAma para AvatAM, zi sivAyanA dhuTu vyaMjanane ThekANe, tenA varganI paDeso vyaMna vilyU. thAya che. patati rathAt / patati rathAd / virAme vA 11351 4 vargano pAMcamo akSara para AvatAM, padAnta rahelA varganA trIjA vyaMjanane ThekANe, tenA vargano anunAsika vyaMjana vi thAyacha.cauro nAmAnazyati / cauro grAmAd nazyati / tRtIyasya paJcame 113 / 1 5 paMyamI vimati apahanane thAya che. prAsAdAtpatati / paJcamyapAdAne 2 / 2 / 69 6 lenAthI chUTuM 53vAna Doya, te mAhAna. vRkSAtparNaM patati / apAye'vadhirapAdAnam 2 / 2 / 29 7 vinA avyaya sAthe ye nAmane dvitIyA, tRtIyA paMcamI vibhakti thAya che. dharmaM vinA, dharmeNa vinA, dharmAdvinA, sukhaM na bhavati / vinA te tRtIyA ca 2 / 2 / 115 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 prathama pATha 26 pATha 26 mo SaSThI ane saptamI vibhakti SaSThI ekavacana as no ca thAya che. vaniyA TA-Gasorina-syau 1 / 4 / 5 || hrasva svarAnta, akArAnta (sAmpratyayAnta), temaja strIliMge ja hoya evA pheMkArAnta kArAnta nAmathI mAm no nA thAya che. vArtAnAm munInAmuM hrasvApazca 1 / 4 / 32 1 nAm pratyaya para chatAM pUrvano samAna svara dIrgha thAya che. bAla + nAm = bAlAnAm / munInAm / dI? nAmyatisR-catasR-pUH 1 / 4 / 47 2 pratyaya temaja sthI zarU thatA bahuvacananA pratyaya para chatAM, pUrvanA ma no pa thAya che. vAtra + Des -vAte + = vAyoH 2 vAta + su- vAne+su ed bahu-s-bha-osi 1 / 4 / 4 3 nAmI, antasthA ke varganA koI paNa vyaMjananI para rahelA { no thAya che, paraMtu - e padanI aMdara (AdimAM ke aMtamAM nahIM) hovo joIe ane koI paNa niyamathI karAyelo-Avelo hovo joIe. vAney nAmyantasthA-kavargAt padAntaH kRtasya saH ziD nAntare'pi 2 / 3 / 15 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 26 prathamA 39 4 nAmano bIjA nAmanI sAthe saMbaMdha hoya tyAre, gauNa nAmane SaSThI vilaGita thAya che. vRkSasya parNam / zeSe 2 / 2 / 81 4 saptabhI vilati adhikarAne thAya che. svarge devAH / saptamyadhikaraNe 22 / 95 6 vastuno AdhAra-vastune rahevAnuM sthAna, te adhikaraNa. ghaTe jalam / gRhe tiSThati / tileSu tailam / kriyAzrayasyA''dhAro'dhikaraNam 2 / 2 / 30 7 asva (sva sivAyano) svara para chatAM, pUrvanA rU varNa uvaerza R varSA jane lR vaerzano anukubhe y v r ane l thAya che. asti + atra = astyatra / grAmeSu + aTanti grAmeSvanti / ivarNAderasve svare yavaralam 1 / 2 / 21 incthe. yusmad asmad sarvanAma 1 dvivayanamAM yuvad ane Avad thAya che. mantasya yuvAvau dvayoH 2 / 1 / 10 2 khe'vayanabhAM tvad ane mad thAya che. tvAm / mAm / tvamau pratyayottarapade caikasmin 2 / 1 / 11 = yuvAm / AvAm / 1 amne auno mthAya che. tvAm / mAm / yuvAm / AvAm / amaumaH 2 / 1 / 16 2 as dvi. 1. 1. no n thAya che. zaso naH 2 / 1 / 17 yuSmAn / asmAn / Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 prathama pATha 26 3 yatu bhyas no abhyam thAya che. yuSmabhyam / asmabhyam / abhyam bhyasaH 2 / 1 / 18 / / 4 paMyamI. as bhane bhyas no ad thAya che. tvad / mad / yuSmad / asmad / GasezcA'd 2 / 1 / 19 5 Am no Akam thAya che. yuSmAkam / asmAkam / Ama Akam 2 / 1 / 20 1 vyaMnA pratyayo 52 chata saMtano A thAya che. tvAm / mAm / yuvAbhyAm / AvAbhyAm / yuSmAsu / asmAsu / yuSmadasmadoH 2016 2 A i bhane os 52 chata saMtano yathAya che. tvayA / mayA / tvayi / mayi / yuvayoH 2 / AvayoH 2 / TA-Dayosi yaH 2017 3 bAkInA svarAdi pratyayo para chatAM aMtano lopa thAya che. yuSmabhyam / asmabhyam / zeSe luk 2018 1 prathamA ekavacana ve ane mam thAya che. tvamahaM sinA prAk cA'kaH 2 / 1 / 12 2 prathamA bahuvacana yUyam ane vayam thAya che. yUyaM vayaM jasA 2 / 1 / 13 3 caturthI ekavacana tumyam ane mAm thAya che. tubhyaM mahyam GayA 2 / 1 / 14 4 ghaDI mevayana tava bhane mama thAya che. tava / mama / tava mama GsA 2 / 1 / 15 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 27 prathama 39 pATha ra7mo saMbodhanArtha prathama | saMbodhanArtha s ane 3 no 0 lopa thAya che. adetaH syamo lRk 1 / 4 / 44 1 saMbodhananA arthamAM nAmane prathama vibhakti thAya che. kAMI paNa kahevA mATe koIne bolAvavo, sanmukha karavo, te saMbodhana. devAta !a a chasi ? de ma7 ! thaM na rasi? Amantrye 2 / 2 / 32 2 camat- huM, e pahelo purUSa che. yujhar- tuM, e bIjo purUSa che, ane A be zabdo sivAya anya-trIjo koI paNa zabda te trIjo purUSa che. (a) vAkyamAM traNe purUSa ekI sAthe vaparAyA hoya to pahelA purUSanI mukhyatA rahe che, eTale kriyApada pahelA purUSamAM mUkAya che. sa ca naM vAraMpavAma: (A) be purUSa ekI sAthe vaparAyA hoya ane jo temAM pahelo purUSa hoya to pahelAnI mukhyatA rahe che ane pahelo purUSa na hoya to bIjAnI mukhyatA rahe che. tvaM cAhaM ca pacAvaH / sa cAhaM ca pcaavH| sa ca tvaM ca pcthH| trINi trINyanya - yuSmadasmadi 3 / 3 / 17 | mana nA]janmavuM, utpanna thavuM, janma thavo. nAya jA jJA-jano 'tyAdau 4 / 2 / 104 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 prathama pATha 28 pATha 28 mo Azanta (AppratyayAnta) strIliMga nAma | TII (2rAnta (GI pratyayAnta) Asanta (AppratyayAnta) mane vyaM4nAnta nAmathI s no do50 thAya che. mAlA / nadI / marut / dIrgha-GayAb-vyaJjanAt seH 1 / 4 / 45 | caturthI paMcamI SaSThI ane saptamI ekavacana ane ino anubhe yai yAs yAs bhane yAm thAya che. mAlAyai / mAlAyAH 2 / mAlAyAm / Apo GitAM yai yAs yAs yAm 1 / 4 / 17 1 makArAnta strIliMga nAmanA Ano sau pratyayanI sAthe (e bhanne bhaNIna) e thAya che. mAlA + au = maale| autA 1 / 4 / 20 Abhane os pratyaya 527i Anta strIliMga nmn| A no e thAya che. mAlA+ A - mAle + A-mAlay + A = maalyaa| mAlA+os - mAle+os-mAlay +os =maalyoH2| Tausyet 1 / 4 / 19 3 saMbodhanamAM sakArAtta strIliMga nAmanAma no pratyayanI sAthe e thAya che. he mAle ! / edApaH 1 / 4 / 42 4 arAnta vizeSa nAmAne strIliMgamAMA [ Ap] pratyaya lAgecha. zobhanA maalaa| At 2 / 4 / 18 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 29 prathama 41 pATha 29mo prAdri (avyayo) upasarga 1 prAdi (mvigere) avyayo dhAtunI pUrve joDAIne dhAtunA judI judI rIte aneka artha utpanna kare che, tyAre te upasarga kahevAya che. 2 (5) koI upasarga dhAtunA mULa arthathI judo ja artha batAve che. kacchati te jAya che. mAcchati te Ave che. viti te praveza kare che. 3paviti te bese che. () koI upasarga dhAtunA arthane anusare che ane dhAtunI sAthe avazya joDAyelo ja rahe che, manuSya te Icche che. (6) koI upasarga dhAtunA arthamAM vadhAro kare che. pheMkSate te juve che nirIkSate te bArIkAIthI juve che. () koI upasarga mAtra dhAtu sAthe joDAyelo rahe che paNa dhAtunA arthamAM bIjo koI paNa pheraphAra karato nathI. vizati te praveza kare che. praviti te praveza kare che. dhAtoH pUjArthasvati-gatArthA'dhiparyatikramArthA'ti varjaH prAdi-rupasargaH prAk ca 3 / 1 / 1 3 upasarga dhAtunA padamAM pheraphAra kare che. gati, paraniyete ! tiSati, tithine ramate, viramati parA-verjeH 3 / 3 / 28 saM-vi-prAvAt 3 / 3 / 63 vyAG-pare ramaH 3 / 3 / 105 4 (e) hetu nAmane tRtIyA vibhakti thAya che. () hetu eTale kArya ke kriyA karavAmAM prayojana rUpe ke sahAya rUpe thavAne yogya hoya te. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 prathama pATha 30 mana vasati anna meLavavAnA prayojanathI rahe che. ghanena vunnatkulanI khyAtimAM dhana sahAya rUpa thAya che. hetu-kartR-karaNetthaMbhUtalakSaNe 2 / 2 / 44 5 strIliMga nAma sivAyanA guNavAcaka hetu nAmane tRtIyA ke paMcamI vibhakti thAya che. mit suram | tharSe suram jJAnAd muktaH / jJAnena muktH| guNAdastriyAm navA 2 / 2 / 77 amuka vastu laIne tene badale bIjI vastu ApavAnI hoya, to je vastu levAnI hoya tene prati avyayanA yogamAM paMcamI vibhakti thAya che. prati-badale tijoga pratimApIndrayacchatA talane (laIne) badale aDada Ape che. yataH pratinidhi-pratidAne pratinA 2 / 2 / 72 pATha 30 mo karmaNi prayoga ane bhAve prayoga 1 je dhAtune karma na hoya, te dhAtu akarmaka kahevAya ane je dhAtune karma hoya, te dhAtu sakarmaka kahevAya che. caitrastiSThati / devadattastaNDulAnpacati / je dhAtune be karma hoya che, te dhAtu kikarmaka kahevAya che. jene uddezIne kriyA karavAmAM Ave, te mukhya karma ane mukhya karmanI khAtara je bIjA upara paNa kriyAnI asara pahoMce, te gauNakarma. yo nRpa thane yAne yAcako rAjA pAse dhana mAge che. nona grAne nayati govALa bakarIne gAma tarapha laI jAya che. ghana ane maLa mukhya karma che, gRpa ane grAma gauNakarma che. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 30 prathama 43 artha badalAya che tyAre koI vakhata sakarmaka dhAtu akarmaka thAya che ane akarmaka dhAtu sakarmaka thAya che. karma mUkavAmAM na AvyuM hoya tyAre sakarmaka dhAtu akarmaka thAya che. brijara mAvatinokara bhAra vahana kare che. navI vari nadI vahe che. devadattasya sukhaM bhavati / devadattaH sukhamanubhavati / caitro'nnaM patiA caitrapatinA kartu rvyApyaM karma 2 / 2 / 3 2 dhAtu sakarmaka hoya to karmaNi prayoga thAya che ane akarmaka hoya to bhAve prayoga thAya che. karmaNi prayogamAM ke bhAve prayogamAM dhAtune Atmapada pratyayo lAge che. vIr+te - kSama+tett sApyA'nApyAt karma-bhAve, kRtya-ktakhalAzca 3 / 3 / 21 3 karmaNi prayogamAM ke bhAve prayogamAM dhAtune Atmane pada pratyayo lAgatAM ya pratyaya lagADavAmAM Ave che. ravIn+ya+te = vIte suma+2+ 7 = mukhya kyaH ziti 3 / 4 / 70 4 karmaNi prayogamAM ke bhAve prayogamAM pratyaya lAgatAM dazamAM gaNano potAno rU pratyaya lopAya che paraMtu dhAtumAM thayela guNa ke vRddhi kAyama rahe che. voryatA tADacattA NeraniTi 4 / 3 / 83 5 kartAne tRtIyA vibhakti thAya che. bAlena modakaH khAdyate / samudreNa kSubhyate / hetu-kartR-karaNetthaMbhUtalakSaNe 2 / 2 / 44 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 puruSa 1 lo prathamA pATha 31 mo hyastana bhUtakALa 2 jo 3 jo / hyastanI vibhakti paraaipada e.va. am s t an ni+r - pATha 2, niyama 2 thI ni+a+ t - pATha 8, niyama 1 tathA pATha 7, niyamara thI ne+a+t-pATha 8, niyama 2 thI nav+4+6 hyastanI, div tAm an. siv tam ta. amv vama 3 | 3 |9 1 hyastanI vibhaktinA pratyayo lAgatAM dhAtunI pUrve sa mUkavAmAM Ave che. Ja + nay + a + t= anayat / aD dhAtorAdi rhyastanyAM cA mAGA 4 / 4 / 29 pATha 31 dvi.va. va tam tAm ba.va. ma ta 2 upasarga sahita dhAtu hoya, to upasarganI pachI ane dhAtunI pUrve Ja mUkAya che. pra+viz+5+t - pra++viz++t = prAvizat / na prAdirapratyayaH 3 / 3 / 4 3jo dhAtunI zarUAtamAM svara hoya to dhAtunI pUrve ana mUkatAM, dhAtunA Adi (zarUAtanA) svaranI vRddhi ka2vI. rUp + a + t pATha 14, niyama1 thI jJa + + t pATha 13, niyama 2 thI 5+ a= pet / svarAdestAsu 4 / 4 / 31 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pATha 32 45 4 AjanA sivAyanA bhUtakALane jaNAvavA dhAtune hyastanI vimatinA pratyayo 31ya che. ajayat / anadyatane stanI 527 5 hrasva svara pachI padane aMte rahelA ane , svara para chatAM bevaDAya che. tasmin + udyAne = tasminnudyAne bAlAH krIDanti / husvAnGa-Na-no dve 1 / 3 / 27 pATha 32 mo hyastanI vibhakti Atmapada vahi mahi -thAs ithAm dhvam itAm anta hyastanI div tAm an, siv tam ta, amv va ma ta AtAm anta.thAsA thAm dhvam ivahi mahi. 3 / 3 / 9 1 (5)ta varga jyAre zake 2varga sAthe joDAya che tyAre tene haisto tene bhagato ca [ bhUAya cha, bheTale t, th, d, dh bhane n ne 85o anubhec, ch, ja, jh bhane J bhUya che. arakSat + zIlam = arksscshiilm| nRpAn + jayati = nRpaanyjyti| Agacchad + janaH = aagcchjjnH| (a)ta varga nyAre STa varga sAthe hoya che, tyAre tene ThekANe maLato varga mUkAya che. ud+Dayate = uddayate / apazyan + Dimbham = apazyaNDimbham / ta-vargasya zca-varga-STa-vargAbhyAM yoge ca-Ta-vargau 1 / 3 / 60 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 prathama pATha 33 2 na para chatAM padane aMte rahelA ta vargane ThekANe jU thAya che. paNa ne ThekANe anunAsika maiM thAya che. vRkSAd + latA patati = vRkSAllatA patati / vRkSAn + latA Arohanti = vRkSAlalatA Arohanti / li lau 113 / 65 3 padane aMte rahelA prathama akSaranI pachI Ave ane zanI pachI dhu sivAyano varNa hoya to zano vikalpa chUthAya che. arakSacchIlam / arakSaczIlam / prathamAdadhuTi zazchaH 1 / 3 / 4 4 mAna ApavAne yogya nAma bahuvacanamAM paNa vaparAya che. AcAryAH kathayanti / AcAryaH kathayati / gurAvekazca 2 / 2 / 124 pATha 33 mo kRdanta 1 dhAtune je pratyaya lAgIne dhAtu parathI zabdo bane che, te pratyayo kRtu kahevAya che, je zabdone aMte kRt pratyaya hoya che, te zabdo kRdanta kahevAya che. Atumo'tyAdiH kRt 5 / 1 / 1 2 dhAtune tu pratyaya lAgIne hetvarthakRdanta bane che. pA + = pAtum | narta pAsuM chatti pANI pIvAne. (pIvA mATe) jAya che. kriyAyAM kriyArthAyAM tumNakac bhaviSyanti 5 / 3 / 13 3 (3) dhAtune tyAM [ka] pratyaya lAgIne saMbaMdhakabhUta Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 33 prathama 47 hanta bane che. ha + tvA = hRtvA / rAvaNaH sItAM hRtvA laGkAM gacchati / 2 / 19 / sItAne sane bhaya . prAkkAle 5 / 4 / 47 ()jo dhAtunI pUrve upasarga vigere koI avyaya joDAyelo hoya to tvAne 4o yathAya che. A+nI+ya= AnIya / anaJaH ktvo yap 3 / 2 / 154 / / (rU) jo dhAtune aMte hrasva svara hoya to enI pUrve - Ave cha. vi + ji + t + ya = vijitya / husvasya taH pitkRti 4 / 4 / 113 4 tvA mane tum pratyayavAMi hanto avyaya che. ktvAtumam 1 / 1 / 35 5 sayAtune bhUtAmA prayogamAMta[kta] pratyaya lAgIne karmaNibhUtakRdanta thAya che ane te karmanuM vizeSaNa anecha. ji+ ta = jita / rAmeNa rAvaNo jitaH ||m 43 rAvaNa jItAyo. rAme rAvaNa jItyo. kta-ktavatU 5 / 1 / 174 tat sApyAnApyAt karma-bhAve kRtya-kta-khalAzca 3 / 3 / 21 6 dhAtune bhUta bhAve prayogamA ta [kta] pratyaya lAgIne bhAvebhUta kRdanta thAya che ane te napuMsakaliMga avayanamA 152rAya che. bhU+ ta = bhUta / divasena bhUtam hivasa vaDe thavAyu. (havasa thayo.) rAmeNa jitam / tat sApyAnApyAt karma-bhAve kRtya-kta khalAzca 3 / 3 / 21 kta-ktavatU 5 / 1 / 174 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 prathama pATha 34 7 "javuM" (gati) arthavALA dhAtuone ane akarmaka dhAtuone bhUtakALamAM kartari prayogamAM ta [4] pratyaya lAgIne kartaribhUta kRdanta paNa thAya che, ane te kartAnuM vizeSaNa bane che. + ta = mRta aa sUryaH samudra sRtaH kAcabo samudra tarapha gayo. vivaso mUtaH divasa thayo. rAmo jitaH / rAvaNaH parAjitaH / kta-ktavatU 5 / 1 / 174 gatyarthAkarmaka-piba-bhuje: 5 / 1 / 11 pATha 34 mo vyaMjanAnta nAma | akArAnta sivAyanA napuMsaka nAmathI ane sam no lopa 0 thAya che. jAnA vAri madhu anato lup 1 / 4 / 59 1 vyaMjanAdi pratyayo para chatAM pUrvanuM nAma pada thAya che. paNa ja thI zarU thato pratyaya para chatAM pada thatuM nathI. pat+ grAm-pATha 25, niyama 1 thI masAmA evI rIte yud + gAm = yuNyAtma n +/- ma +supATha 25, niyama 2 thImasu yusu-yusu=putyu nAma sidaya-vyaJjane 1 / 1 / 21 2 prathama ane dvitIyAnA bahuvacanano rU pratyaya para chatAM napuMsaka nAmanA chellA svaranI pachI rahelA dhum vyaMjananI pUrve naumerAya che. nAn + rU-kAnU+= kAntiA dhuTAM prAk 1 / 4 / 66 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 pATha 35 prathama 3 spRh pAturnubhavi saMprahAnathAya che. puSpebhyaH spRhayati / puSpANi spRhayati / spRhe ApyaM vA 2 / 2 / 26 4 krodha, droha, IrSyA ane asUyA arthavALA dhAtuonA yogamAM jenA pratye kopa thAya, te nAma saMpradAna thAya che. maitrAya krudhyati / maitrAya kupyati / maitrAya duhyati / krudy-duheA'sUyArthe ryaM prati kopaH 2 / 2 / 27 5 upasarga pUrvaka ane suddhAtu hoya, to jenA pratye kopa hoya, te nAma saMpradAna na thAya paNa karma thAya che. maitramabhikrudhyati / nopasargAtkrud-duhA 2 / 2 / 28 6 "ma" (ruthi) arthAtumonA yogamA ne rAmatuM Doya, tene yatu vimati thAya che. jinadattAya rocate dhrmH| ruci-kRpyartha-dhAribhiH preya-vikArottamaNepu 2 / 2 / 55 pATha 3pa mo sarvanAma | prathamA bahupayana as no i thAya che. sarve / jasa iH 1 / 4 / 9 // ya. se. e bhane paM. se. as no smai bhane smAt thAya che. sarvasmai / sarvasmAt / sarvAdeH smai-smAtau 1147 III ino smin thAya che. sarvasmin / De: smin 1948 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 prathama pATha 35 IV AmnosAmthAyache.sarva+Am - sarva+sAm - 418 26, niyama 2 thI. sarve + sAm - 416 26, niyama uthI sarveSAm / avarNasyA''maH sAm 1 / 4 / 15 1 vimatinA pratyayo 52 chatAM kim no ka, tadno ta, yad no ya, adas no ada, idam no ida, etad no eta bhane dvi nodva thAya che. kaH / yH| dvau / kimaH kastasAdau ca 2 / 1 / 40 A-dveraH 2 / 1141 kim, tad, yad, adaH, idam, etad, na. pra. vi. sa. 1. ahIM niyama 1 nahi lAge. sthAnIvA'varNavidhau 7 / 4 / 109 lupyayvRllenat 7 / 4 / 112 2 s pratyaya 52 chatai tad bhane etad nA t no s thAya che. sH| eSaH 5 / 4 26, niyama 3 mo. taH sau saH 2 / 1 / 42 3 etad mane tadthI 52 mAvela. spratyayano vyaM4na 52 7di do5 thAya che. eSa gacchati / sa paThati / etadazca vyaJjane'nag-nasamAse 1 / 3 / 46 adas bhane idam sarvanAma ada no ama 42vo bhane tenAM sarva prabhAga 35o 42ai, tyAra bAdamapachInA hrasva svarano hrasva ane dIrgha svarano dIrgha U 42vo amum / amUn / 59 // bahuvayanamAm pachI yo e DoyatyAhI I 42vo.amii| amISu |prthmaa bhane tRtIyA ekavacana anukrame sau ane amuna thAya che. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 36 prathamA mo'varNasya 2 / 1 / 45 mAduvarNo'nu 2 / 1 / 47 bahuSverIH 2 / 1 / 49 adaso daH sestu Dau 2 / 1 / 43 prAginAt 2 / 1 / 48 // idam ane adas nA tRtIyA jahuvayanamA bhis no ais Adeza thato nathI. pATha 24, niyama 2 thI 5 karI pachI rU $291. 31faf: 1 idamadaso'kyeva 1 / 43 anak 2 / 1 / 36 Tausyana: 211137 51 III ida no ima 42vo. imau / tRtIyA vibhastithI bhAMDIne a $2vo, AbhyAm / ebhiH / tRtIyA kheDavayana ane SaSThI saptamI dvivacanamAM anna ka2vo ane tenAM sarva pramANe rUpo $2vAM anena / anayoH / prathamA khe'vayana ayam thAya che. do maH syAdau 2 / 1 / 39 ayamiyaM puM- striyoH sau 2 / 1 / 38 pATha 36 mo sarvanAma strIliMga sarva + 54 28, niyama 4 thI A = sarvA / yai yAs yAs Jjane yAm nI pUrve as[ Gas ] thAya che. sarvasyai / sarvasyAH 2 / sarvasyAm / sarvAde rDas - pUrvA: 1 | 4|18 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 prathama pATha 36 1 prayojana (kArya-phaLa)ne mATe pratyayo vigerene nIzAnI tarIke lagADAtA je varNa ke varSo prayogamAM rakhAtA nathI, paNa jAya che te mATe It kahevAya che. kauMsamAM, pratyayo vigere, It varNa sahita ApelA che. jemake [3] AmAM varNa It che. a-prayogIt 1137 2 It vALo pratyaya para chatAM anya svara ane tenI pachInA vyaMjano lopAya che. sarvo+ cai[ ]sarvacai ahIM anya svara mA no lopa thayo che, anya svarAdino lopa karavo eja InuM prayojana (phaLa) che, It varNa prayogamAM rakhAto nathI. sarvocce A prayogamAM rahyo nathI. DityantyasvarAdeH 2 / 1 / 114 vim tat rUm patar di nAM strIliMga rUpo anukrame va tA thA mA rUDA pratA ane zu zabdo banAvIne sarvA pramANe karavAM, prathamA ekavacanamAM tad ane patinA tno karavo. sA. uSA . 35 no mAM karavo ane tenAM sarvA pramANe rUpo karavAM, tyArabAdaFpachInA hRsva svarano hrasva ane dIrgha svarano dIrgha na karavo. prathama ekavacanamAM rasa puliMga jevuM rUpa thAya che. rUdrA no rUma, tRtIyA vibhaktithI mAMDIne ma paNa tRtIyA ekavacana ane SaSThI saptamI dvivacanamAM manA karavo ane sarvA pramANe rUpo karavAM, prathamA ekavacana yam thAya che. At 2 / 4 / 18 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 37 prathama 53 3 kriyAnAM vizeSaNo napuMsakaliMga ekavacanamAM vaparAya che ane tene dvitIyA vibhakti thAya che. pRzaM prayatane bahu prayatna kare che. kriyA-vizeSaNAt 2 / 2 / 41 4 thi, antare vigere avyayanI sAthe joDAyelA nAmane dvitIyA thAya che. udhanAtman luccAne dhikkAra thAo. mAnato thaI suravaM na mavati dharma vinA sukha thatuM nathI. gauNAt samayA-nikaSA-hA-dhigantarA'ntareNA'ti yena-tenai ddhitIyA 2 / 2 / 33 pATha 37mo kArAnta ane sakArAnta puliMga nAmo | mana no nA thAya che. muninA mAnunI TaH puMsi nA 1 / 4 / 24 | phano sau[] thAya che. muno mAno pATha 36, niyama 2 Gi Dau~ 1 / 4 / 25 1 rUkArAnta ane sakArAtta nAmonA anyarU ane 3no prathama dvitIyAnA sau pratyaya sahita, dIrgha ane thAya che. muni au = munI mAnl iduto'strerIdUt 1 / 4 / 21 2 prathamAno gar pratyaya para chatAM rUkArAnta ane sakArAtta nAmonA anya rU ane 3no anukrame , ane mane thAya che. muni + as - ane rUma = muna: mAnava: jasyedot 1 / 4 / 22 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamA 54 pATha 38 3 caturthIno TM ane paMcamI SaSThIno abh pratyaya para chatAM rUkArAnta ane kArAnta nAmonA anya rU ane 3 no anukrame 4 ane o thAya che. muni + 5 - mune + 5 = munaye / mAnave / muni + as - mune + al - mAnu + gat - mAno + al - Gityaditi 1 / 4 / 23 4 6 ane e pachI paMcamI SaSThInA as no thAya che. mune + = muneH 25 mAnoH 2 / edodbhyAM Gasi so raH 1 / 4 / 35 5 saMbodhanamAM hrasva svarAnta nAmonA anya svarano s pratyaya sahita guNa thAya che. he mune ! hai mAno ! 1 hrasvasya guNaH 1 / 4 / 41 6 SaSThI bahuvacanamAM tri no traya thAya che. trayALAm / trestrayaH 1|4|34 7 pachI Ave to pUrvano glopAya che ane tenI pUrve rahelA Ja, rU ane 3 dIrgha thAya che. punar + vuH = punA ripuH / phannur + rAkhate = phandU rAkhate / rore lug dIrghazcAdidutaH 1 / 3 / 41 pATha 38 mo rUkArAnta ane OMkArAnta napuMsaka nAmo 1 nAmyanta napuMsaka nAmone svarAdi pratyayonI pUrve g umeravAmAM Ave che, paNa Am pratyayano nAm Adeza Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 38 prathama 55 thAya che. vAri + I - vAri+ n I = vaarinnii| vArINi / mdhunii| madhUni / 5 / 4 40, niyama 4 bhane 54 47, niyama 1 juo. anAm svare no'ntaH 1 / 4 / 64 saMbodhana ekavacanamAM nAmyanta napuMsaka nAmonA aMtya svarano vikalpa guNa thAya che. pATha 37, niyama 5 juo. pakSe 416 34, niym|. vAre ! bAri! madho ! mdhu!| nAmino lug vA 1 / 4 / 61 anatolupa 1 / 4 / 59 sthAnIvA'varNavidhau 7 / 4 / 109 lupyayvRl-lenat 7 / 4 / 112 3 aMga ke svabhAva vigerenAM vizeSaNo, aMga ke svabhAva vigere jenA hoya, tenI prasiddhi mATe vaparAtAM hoya, to te aMga ke svabhAva vigerene tRtIyA vibhakti thAya che. devadattasya pAdaH khaJjaH - devadattaH pAdena khaJjaH / nRpateH savabhAva udAraH - nRpatiH svabhAvenodAraH / yadbhedaistadvadAkhyA 2 / 2 / 46 4 tulya arthavanAma sAthe kAyedA nAbhane tRtIyA SaSThI vibhakti thAya che. ayaM nRpo dAne karNena tulyaH / karNasya tulyaH / ayaM nRpo dAne karNana samaH / karNasya smH| tulyAGkastRtIyA - SaSThyau 2 / 2 / 116 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 prathama pATha 39 pATha 39 mo hrasva rUkArAnta ane sakArAtta tathA dIrgha pheMkArAnta (kapratyAnna) ane jhakArAnta strIliMga nAmo hrasvathI vikalpa ane dIrghathI nitya, caturthI paMcamI SaSThI ane saptamI ekavacana ( n mam ane 3 no anukrame che mAtmAn ane sAm thAya che. marye, matiye atyAH 2, matte 2aa matya, mata gherai, denA benlI: 2, penora 2 thevAm, zenA na aa nA 2aa nAm vaa vadhvA: 2aa vadhvAn ! striyA DitAM vA dai dAs dAs dAm 1 / 4 / 28 strIdUtaH 1 / 4 / 29 1 saMbodhanamAM dIrghakArAtta ane kArAnta strIliMga nAmono anya svara sU pratyaya sahita hrasva thAya che. navI +{= henaviA vadhU+s= vadhu nityadina-dvisvarA'mbArthasya hasvaH 1 / 4 / 43 2 svara pachI tarata ja DaMkArAnta varNa Avelo hoya, evA (rava sivAyanA) sakArAta guNavAcaka vizeSaNone strIliMgamAM huM [4] pratyaya vikalpa thAya che. sAthvI, sAdhu: vandranA vahI, huMH mRtA pADuM bhUmikA ahIM chuM nahi thAya, vacce jhU che. svarAduto guNAdakharoH 2 / 4 / 35 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 40 prathama 57 pATha 40 mo vartamAna kRdanta 1 vartamAnamA 52-bhai5hI pAtune at [zatR ] bhane mAtmanepadI dhAtune Ana[ Anaz] pratyaya sAgAne vartamAna hanta banecha. tari vartamAnahanta gam + at - 416 2, niyama 2 thI avi425, gam + a+ at - 418 14, niyama, 1 thI gacch + a+ at - 5.44, niyama, 1 thI gacchat / nRtyat / vizat / corayat zatrAnazAveSyati tu sa-syau 5 / 2 / 20 navA''dyAni zatR-kvasU ca parasmaipadam 3 / 3 / 19 parANi kAnA''nazau cA''tmanepadam 3 / 3 / 20 2 mAna pratyAyanI pUrve hoya to te 5 nI pachI na umerAya cha. IkS + a + Ana - IkSamANaH / vRt - vartamAnaH / anurudhyamAnaH / gamyamAnaH bharapa.. prakAzyamAnam mAve .. ato ma Ane 4 / 4 / 114 3 puliMga ane strIliMgamAM vibhaktinA pahelA pAMca pratyayo ghuTa upAya che. puM-striyoH syamaujas 111 / 29 4 napuMsaka liMgamAM prathama ane dvitIyAnA bahuvacanano rU. pratyaya yuTuM kahevAya che. zi ghuTa 1 / 1 / 28 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 prathama pATha 40 5 puruM pratyayo para chatAM, 2 ane 3 ItvALA nAmonA chellA vyaMjananI pUrve 6 umerAya che. vhat + 0 (pra.e.va.) - chin - RduditaH 11470 6 padane anne vyaMjanano saMyoga hoya to saMyoganA anya vyaMjanano lopa thAya che. gacchanA padasya 2 / 1 / 89 7 ra ane 3 ItuvALA nAmone strIliMgamAM [3] pratyaya lAge che. chat+ - adhAtUditaH 2 / 4 / 2 8 strIliMgano huM pratyaya temaja napuMsaka dvivacanano huM pratyaya para chatAM - () 3 ane 2 vikaraNa pachI rahelA ma pratyayano san thAya che. chatA corI nRtyantI zya-zavaH 2 / 1 / 116 () chaThThA gaNanA vikaraNa pachI rahelA pratyAyano vikalpa ar thAya che. vizanI vizAta che avarNAdazno'nto vA'turIGayoH 2 / 1 / 115 9 jenI kriyA, anyanI kriyAne oLakhAvatI hoya-jaNAvatI hoya, te nAmane saptamI vibhakti thAya che, A vibhaktine satI samI kahe che. varSAti medhe vaura mAtA megha varasate chate, coro AvyA hatA. yadbhAvo bhAva-lakSaNam 2 / 2 / 106 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 41 prathama pa9 10satI saptamI vibhakti thavAne prasaMge jo vAkyamAM anAdara 4to hoya, to SaSThI vimati 55 thAya che. nandAH paryAyabhUtAH pazava iva hatAH pazyato rAkSasasya |raaksss nAmanA maMtrInA dekhatAM chatAM (maMtrine gaNakAryA vinA) anukrame thayelA naMdone pazuonI mAphaka resI naMkhAyA. SaSThI vA'nAdare 2 / 2 / 108 pATha 41 mo vidhyartha saptamI vibhakti parasmapada iyam iva ima iyus Ita 2 is itam ita it itAm mAtmanepaha Iya Ivahi Imahi 2 IthAs IyAthAm Idhvam IyAtAm Iran saptamI yAt yAtAm yus, yAs yAtamyAta, yAm yAva yAma, Ita IyAtAm Iran, IthAs IyAthAm Idhvam, Iya Ivahi Imahi 3 / 37 yaH saptamyAH 4 / 2 / 122 yAmyusoriyamiyusau 4 / 2 / 123 1 vidhi-artha (vidhyartha) temaja bIjA keTalAka artho jaNAvavA dhAtune saptamI vibhaktinA pratyayo lagADAya che. vidhi-kriyA karavAmAM preraNA karavI, kriyA karavA kahevuM. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 prathama pATha 41 upadeza Apavo, te. nA tharmamAyu. mANasoe dharma karavo joIe. mANaso dharma kare. saMprazna-nirNaya karavA mATe prazna karavo, vicAra karavo, te. kiM bho vyAkaraNaM zikSeyota siddhAntam / / are ! zuM huM vyAkaraNa bhaNuM? ke siddhAnta bhaNuM? prArthanaprArthanA karavI, IcchA batAvavI, AzA batAvavI, te. puro ! vyArA payam he gurUjI ! huM vyAkaraNa bhaNuM? vidhi-nimantraNA''mantraNA'dhISTa-saMprazna-prArthane 5 / 4 / 28 2 eka vAkya hetu-kAraNa batAvatuM hoya ane bIjuM vAkya kArya phaLa batAvatuM hoya, tyAre bhaviSyakALamAM dhAtune saptamI vibhaktinA pratyayo vikalpa lAge che. yadi dharmamAcarestarhi svargaM gaccheH / jo tuM dharma kare to svargamAM jAya. (jo tuM dharma karIza to svarge jaIza.) vaya'ti hetu-phale 5 / 4 / 25 3 zaktine viSe saMbhAvanA karavI-saMbhava batAvavo hoya, tyAre dhAtune saptamI vibhaktinA pratyayo lAge che. api lAlacandro vyAkaraNaM paThet / lAlacaMda vyAkaraNa bhaNe paNa. api samudraM bAhubhyAM taret / kadAca te samudrane hAtha vaDe tare. saMbhAvane'lamarthe tadarthAnuktau 5 / 4 / 22 4 padAnta rahelA varganA trIjA vyaMjana pachI Ave to ne ThekANe, 6nI pUrvanA vyaMjananA vargano cotho vyaMjana thAya che. 3+ rati= dhvati tato hazcaturthaH 1 / 3 / 3 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 42 prathamA 61 / bhos avyayanA sno r pATha 3, niyama 1 thI thaze, ghoSavAn vyaMjana temaja svara para chatAM te no lopa thAya che. bho bho bhavyAH ! | bho IzvaraH ! avarNabho bhago-ghorlugasandhiH 1 / 3 / 22 svare vA 1 / 3 / 24 Ani 6210 ai sva pATha 42 mo AjJArtha-paMcamI vibhakti paramaipada Ava tam tAm Atmanepada Ama ta antu Avahai Ama hai ithAm dhvam itAm tAm antAm paJcamI tuv tAm antu, hi tam ta, Aniv Avav Amav, tAm AtAm antAm, sva AthAm dhvam, aiv Avahaiv Amahaiv 3 / 3 / 8 ataH pratyayAl luk 4 2285 AtAmAte AthAmAthe AdiH 4 / 2 / 121 1 AjJA artha (khAjJArtha) - AjJA 92vI hoya tyAre, anujnyaaanumati, saMmati athavA rajA ApavI hoya tyAre tathA avasarano khyAla Apavo hoya tyAre, dhAtune paMcamI vibhaktinA pratyayo lagADAya che. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 prathama pATha 42 grAccha gAma jA. (AjJA ke rajA) 3tha nA praviNa have tuM nagaramAM praveza kara (avasara) praiSA'nujJA'vasare kRtya-paJcamyau 5 / 4 / 29 2 AzIrvAda Apavo hoya tyAre dhAtune AzIH vibhaktinA ane paMcamI vibhaktinA paNa pratyayo lAge che. viraM nava tuM ghaNuM jIva. ciraMgIvatu te ghaNuM jIvo. AziSyAzI:-paJcamyau 5 / 4 / 38 3 AzIrvAda arthamAM tu ane di2. pu. e. va. no vikalpa tAt Adeza thAya che. nIva, navatADU nIvatuM, nIvatI ! tuM, tAt | AziSi tuhyostAtaG 4 / 2 / 119 4 vidhi, saMprazna ane prArthana A arthomAM paMcamI vibhaktinA paNa pratyayo lAge che. pATha 41, niyama 1. vidhi - devatto grAmaM chatAdevadatta gAma jAya. saMprazna - mo vyApa zikSe 3ta siddhAntam are ! zuM, huM vyAkaraNa zIkhuM ke siddhAnta? prArthanA - vyArapanihuM vyAkaraNa bhaNuM? vidhi-nimantraNA''mantraNA'dhISTa-saMprazna-prArthane 5 / 4 / 28 5 tana, mavatu, manama, mi evA niSedhArthaka avyayo je nAma sAthe joDAyelA hoya, te nAmane tRtIyA vibhakti thAya che. vRtta tene tenA vaDe saryuM. kRtAdyaiH 2 / 2 / 47 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pATha 43 be svaravALA mAtA arthavALA A [[] pratyayAnta nAmano anya svara saMbodhanamAM huM pratyaya sahita hrasva thAya che. phrenDa! nityadid - dvisvarA'mbArthasya hUsvaH 1 / 4 / 43 pATha 43 mo samAsa, kandra ane tapurUSa 1 nAma (pada) potAnI sAthe saMbaMdha dharAvatA bIjA nAma (pada) sAthe joDAIne saMkSepa mATe ekapada bana che, te samAsa kahevAya che. nAma nAmnaikArthye samAso bahulam 3 / 1 / 18 2 ekI sAthe bolatI vakhate, ane (2) avyayathI joDAelA nAmo samAsa pAme che, te dvanda samAsa kahevAya che. vigraha samAsa rAmazca lakSmaNazca rAmanarmA rAma ane lakSmaNa rAmalakSmaNa cArthe dvandvaH sahoktau 3 / 1 / 117 aneka padonuM jyAre eka pada bane che, tyAre te dareka padone lAgelA vibhaktinA pratyayono lopa thAya che, jemakerAma najhma - rAmanaTsa + = rAmano . aikAyeM 3 / 2 / 8 3 bahuvrIhi ane avyayIbhAva samAsathI bhinna-judA prakArano tapurUSa samAsa hoya che. tatparUSa samAsa aneka prakArano che. gatikvanyastatpuruSaH 3 / 1 / 42 4 ghaNAkharA SaSThayanta nAma potAnI sAthe saMbaMdha dharAvatA Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 prathama pATha 44 bIjA nAma sAthe samAsa pAme che, te SaSThI tapurUSa samAsa kahevAya che. gaGgAyAH jalam gaGgAjalam / gaMgAnuM pANI gaMgAjaLa SaSThyayatnAccheSe 3 / 1176 5 [ nam]avyaya, bIjA nAma sAthe samAsa pAme che, te nam tatparUSa samAsa kahevAya che. naJ 3 / 1151 6 [nan]no vyaMjanAdi uttarapada para chatAM ma thAya che. pUrvapada uttarapada na dharmaH atharSa pApa naJat 3 / 2 / 125 7 svarAdi uttara pada para chatAM, [1]no ma thAya che. na kartha nartha anartha, duHkha an svare 3 / 2 / 129 8 eka sarakhI vibhaktimAM raheluM vizeSaNa nAma, potAnA vizeSa nAma sAthe samAsa pAme che, te karmadhAraya tapurUSa samAsa kahevAya che. tazAsa paTaza zvetapaTa: sapheda kapaDuM vizeSaNaM vizeSyeNaikArthaM karmadhArayazca 3 / 1 / 96 pATha 44 mo bahuvrIhi ane avyayIbhAva 1 eka sarakhI vibhaktimAM rahela nAma, bIjA nAma sAthe samAsa pAme che ane je anya padanuM vizeSaNa bane che, te Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 44 prathamA 65 bahuvrIhi samAsa kahevAya che. bahuvrIhi samAsanA vigrahamAM anya pada yat sarvanAmane, te te arthamAM dvitIyAthI mAMDIne dareka vibhaktio lAge che. zvetam ambaraM yasya sa zvetAmbaro muniH / dhoLuM kapaDuM che jenuM te zvetAMbara muni. zvetam ambaraM yeSAM te zvetAmbarA munayaH / dhoLA kapaDAvALA munio. lambakarNau yasya sa lambakarNo rAsabhaH / bahujJAnaM yasyAH sA bahujJAnA candanA / ekArthaM cA'nekaM ca 3 / 1 / 22 2 nak bahuvrihI - na vidyante caurA: yasmin sa acauro grAmaH nathI coro jemAM te, cora vinAnuM gAma. nAsti antaH yasya tad anantaM jJAnam / uSTramukhAdayaH 3 / 1 / 23 3 tRtIyAnta nAmanI sAthe sajja avyaya samAsa pAme che, te sahArtha bahuvrIhi samAsa kahevAya che. sahastena 3 / 1 / 24 4 bahuvrIhi samAsamAM saha avyayano vikalpe sa thAya che. putreNa saha gataH zokena saha vartate suputraH, sahaputraH gataH saMzoH, sahazoH / sahasya so'nyArthe 3 / 2 / 143 5 judA judA arthamAM rahela avyaya, bIjA nAma sAthe pUrva padanI mukhyatAe nitya samAsa pAme che, te avyayIbhAva samAsa kahevAya che. 5 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pATha 45 vanasya samIpam upavanam vananI sabhI5 rathasya pazcAt anuratham 2thanI yA vibhakti-samIpa-samRddhi-vyRddhyarthAbhAvA'tyayA'saMprati-pazcAt-krama-khyAti-yugapat-sadRk-saMpat sAka-lyA'nte'vyayam 3 / 1 / 39 6 akArAnta avyayIbhAva samAsanA vibhaktinA paMcamI sivAyanA pratyayono am mAheza thAya che. upavanam / amavyayIbhAvasyA'to'paJcamyAH 3 / 2 / 2 pATha 45 mo hanta. at[atu] saMtavaNanamo. 1 ghAtune bhUtAbha tari prayogamA tavat [ktavatu] pratyaya dIne tari bhUtahata bane che. nItavat / gam-gatavat / kta-ktavatU 5 / 1 / 174 kartari 5 / 1 / 3 2 nAmane aMta 288 at[atu] no asva2 puMliMga prathamA ekavacanamAM dIrgha thAya che, paNa saMbodhanamAM dIrgha thato nathI. nItavat + 0 (pra.me..) - nItavAt + 0 - pATha 40, niyama 5 thI nItavAnt - 416 40, niyama 6 thI nItavAn / se prabhArI bhavat nuM bhavAn / strIliMga nItavatI tathA mavati pATha 40, niyama 7 thI huM pratyaya. bAlA vApyA jalaM ghaTena gRhaM nItavatyaH / abhvAderatvasaH sau.1|4|90 3 tavya anIya sane yA pratyayo kRtya upAya che. te kRtyAH 5 / 1 / 47 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 45 prathama 4 sakarmaka dhAtune karmaNi prayogamAM ane akarmaka dhAtune bhAve prayogamAM kRtya pratyayo lAgIne kRtya (vidyartha) kRdanta bane che. ththate rUti vAnIyaH nIyA nIyam kahevAya, te. sthIyate (sthA. bhAve pra.) rUti sthAtivyam rahevuM, te. tat sApyA'nApyAt karma-bhAve, kRtya-kta-khalArthAzca 3 / 3 / 21 5 kartA kriyA karavAne zaktizALI hoya athavA yogya hoya, tyAre dhAtune kRtya pratyayo ane vidhyartha-saptamI vibhaktinA paNa pratyayo lAge che. tvayA'yaM bhAro vhniiyH| tArA vaDe A bhAra upADI zakAya tema che. tama! mAre vahethA: tuM A bhAra vahana kara. tvayA vyAkaraNaM paThanIyam / tArA vaDe vyAkaraNa bhaNavA yogya che. vaM zirapu paDeH tuM vyAkaraNa bhaNa. zaktArhe kRtyAzca 5 / 4 / 35 aMjJA, anujJA ane avasara, A arthomAM dhAtune kRtya pratyayo paNa lAge che. pATha 42, niyama 1. veyAnna sthAtivyam tAre ahIM rahevuM. thADato ktivyam tAre ahIMthI javuM. atha vayodyAne raktavyam have tArA vaDe udyAnamAM javAya. praiSA'nujJA'vasare kRtya-paJcamyau 5 / 4 / 29 7 samudAyamAMthI ekane taddana juduM pADyA vinA (vibhAga karyA vinA) jAti guNa vigerenI mukhyatAe buddhithI juduM karavuM (nirdhAravuM) hoya tyAre paMcamIne badale SaSThI ke saptamI Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 prathama pATha 46 vibhakti thAya che. A vibhaktine nirdhAraNa SaSThI ke nirdhAraNa saptamI kahevAya che. kSatriyo narI nareSuvA zUra kSatriya mANasomAM zUravIra che. ahIM kSatriya ane nA taddana judA paDatA nathI. kemake kSatriya e nara che. caitrAmaitra paTu AvA udAharaNomAM apAdAna paMcamI thAya, ahIM caitra ane maitra taddana judA paDe che. kemake maitra e caitra nathI. saptamI cA'vibhAge nirdhAraNe 2 / 2 / 109 pATha 46 mo taddhita ca ane mat aMtavALA nAmo 1 samAsa karatAMye vadhAre saMkSepa karavA mATe nAmane judA judA arthomAM ma vigere je pratyayo lAge che, te taddhita pratyayo kahevAya che. nAnAM samUra, nanatA mANasono samUha. tA[tanuM] pra. taddhito'NAdiH 6 / 11 2 "prakR" (khUba, atizaya) evA arthamAM nAmathI tame [tamapU] pratyaya thAya che. sarve ime zuklAH, ayameSAM prakRSTaH zuklaH, zuklatamaH / sarve A dhoLA che, A eomAM khUba dhoLo che -zundratama: sunnata - khUba dhoLo, atizaya dhoLo. prakRSTe tamap 7 / 35 3 "bemAM prakRSTa" evA arthamAM tathA "vibhAjya (vibhAga karavA lAyaka prakRSTa" evA arthamAM nAmathI tara [tarapU] pratyaya thAya che. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 46 prathama 69 dvAvimau paTU, ayamanayoH prakRSTaH paTuH, paTutaraH / A be hoMziyAra che, A, A bemAM vadhAre hoMziyAra che. paTutara: - vadhAre hoMziyAra, adhika hoMziyAra. caitrAmaitraH paTuta("vibhajya prakRSTa" artha) caitrathI maitra vadhAre hoMziyAra che. brAhamgya: kSatriyA sUratara ! dvayo vibhajye ca tarap 7 / 3 / 6 4 guNavAcaka zabda dravyanuM vizeSaNa thAya, tyAre te zabdathI tama ane tara nA arthamAM anukrame rU8 ane phrenDDa yanuM pratyaya vikalpa thAya che. paTu+ = pariNa: - khUba hoMziyAra. paTu+ pha = paTIyam - vadhAre hoMziyAra. dvi.pATha 22, niyama 16. guNAGgAd veSTheyasU 7 / 3 / 9 5 rU8 ane ya pratyayo para chatAM prazasya no zra Adeza thAya che. zreSTha: zreya prazasyasya zraH 7 / 4 / 34 6 - aMtavALAM nAmo temaja mahat (mahatR vizeSaNa) no svara ghuTu pratyaya para chatAM saM.e.va. sivAya dIrgha thAya che, parIya+ 0 (pra.e.va.) - pATha 4, niyama 5 thI jUnI pUrve 6 umerAya che. paTIyan+ 0-parIyAn-pATha 40, niyama 6 thI paTIyAna e pramANe mahat nuM mahAna ns-mahatoH 1 / 4 / 86 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 prathamA pATha 46 7 padane aMte hoya nahi, evA m ane jUno zit vyaMjana ane para chatAM * anusvAra thAya che. parayAsa ziD-henusvAraH 113 / 40 8 "te ene che" athavA "te emAM che" evA arthamAM prathamAMta nAmane mat (40) pratyaya lAge che. dhenavaH santi asya dhenumat / gAyo che ene (jane) te thenuman - gAyovALo. tadasyA'styasminniti matuH 7 / 2 / 1 9 nAmamAM upAjya ke anya mUke A varNa hoya athavA aMte pAMcamA sivAyano vargano koI vyaMjana hoya, to mat nAm no thAya che. vRkSA samimi vRkSavat vRkSo che emAM (jemAM) te, vRkSavat - vRkSavALo. mAvarNAntopAntApaJcamavargAn matormo vaH 2 / 1 / 94 10"enI jema" kriyA karavAnA arthamAM, koI paNa vibhakti aMte hoya evA nAmane vat pratyaya lAge che. kSatriyAH iva kSatriyavat / devamiva devavat / syAderive 7 / 1152 11vat pratyaya jene lAgelo hoya, te nAmo avyaya che. kSatriyavad brIpa yudhdhane kSatriyanI jema brAhmaNo laDe che. devavapazyati muni devanI jema munine jue che. vat-tasyAm 111134 12 "bhAva-paNu" arthamAM nAmane - ane ta [ta] pratyaya lAge che. vanapuMsaka che anetA [tatJstrIliMga che. vevastha mAvaH revatva devapaNuM. zunnatA dhoLApaNuM. bhAve tva-tala 7 / 1 / 55 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 47 prathamA pATha 47 mo an ane in saMtavANA nAbho 1 ghuT pratyayo para chatAM, maiMnI pahelAMno svara dIrgha thAya che, paNa saMbodhana ekavacanamAM dIrgha thato nathI. rAjAnni dIrghaH 1 / 4 / 85 2 pahane aMte rahelA nAmanA n no soya thAya che. rAjA / rAjJaH puruSaH rAjapuruSaH / rAjan + bhyAm = rAjabhyAm / nAmno no'nalaH 2 / 1 / 91 71 3 svarAhi aghuT (dhuT sivAyanA) pratyayo para chatAM, an nA ano lopa thAya che. rAjan + as - rAjan + as - pATha 32, niyama 1 thI rAj - J + as = rAjJaH. ano'sya 2 / 1 / 108 4 na0 pra. dvi. dvivacanano hU~ pratyaya ane saptamIno rU pratyaya pa2 chatAM, an nA a no viDaspe sopa thAya che. na0 dAman + I = dAmnI, dAmanI (a. dvi. dvi. 1. ) dAman + i = dAgni, dAmani (sa. o.1.) rAjJi, rAjani / I - Gau vA 2 / 1 / 109 5 saMjodhanabhAM nAmanA n no lopa thato nathI. he rAjan ! / nA''mantraye 2 / 1 / 92 6 napuMsakamAM saMbodhanamAM 6no lopa vikalpe thAya che. he dAma, dAman ! klIbe vA 2 / 1 / 93 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 prathama pATha 48 7 san aMtavALAM nAmonA enI pahelAM ke " aMtavALo saMyukta vyaMjana hoya, to man nA no lopa thato nathI. (niyama 3) sAtman + mar = mAtmA sarSa+= LA paraMtu mUrya + pUrNa sa. e. va. pUta, mUrdhani ahIM lopa thaze. na vamantasaMyogAt 2 / 1 / 111 8 rUnuM aMtavALA nAmono nanI pahelAMno svara, napuMsaka pra. hiM. ba.va. no rU pratyaya ane puliMgamAM pra. e. va. no pratyaya para chatAM ja dIrgha thAya che. mAvInA zazI in-han-pUSA'ryamNaH zisyoH 1 / 4 / 87 9 nakArAnta nAmone strIliMgamAM [4] pratyaya lAge che, paNa man aMtavALA nAmane [3]pratyaya lAgato nathI. mAyina+ DuM= mAyinI sImanuM striyAM nRto'svastrAde rjIH 2 / 4 / 1 manaH 2 / 4 / 14 10[3] lAgatAM temano 3 lopAya che. rAtra+- rAjU -7={- rIn - 6+ = rAjJA ano'sya 2 / 1 / 108 pATha 48 mo vyaMjanAMta nAmo 1 zabdane aMte rahelA an no svara, puMliMga ane strIliMganA prathama ekavacanamAM dIrgha thAya che, paNa Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5.048 prathama saMbodhanamA hAI thatI nathI. candramAH pra. me. . apsraaH| bhUviNe3 (6zana1) pAtu 752thI banetA zanA as no aAI thatI nathI. piNDagras pra. sa. pa. piNDanaH / abhvAderatvasaH sau 1 / 4 / 90 2 dhura vyaM nAhi pratyaya 52 chata tebha4 54ne maMte, c bhane j no manu k bhane g thAya che. muktaH / tyaktaH / vAc + su - 416 34, niyama 1 thI vAc 56 janaze, niyama 2 thI k vAk + su - 416 26, niyama u thI , vAk + Su = vaakssu| ca-jaH ka-gam 2 / 1186 3 nAmI, antasthA ke varganI pachI rahelA s nI vacce zi vyaMjana ke jUnuM aMtara hoya to paNa sno thAya che. Ayus + i (pra. vi.pa.pa.) - 416 34, niyama 2 thI n ubherAya, Ayuns + i - AyunS + i = AyUMSi / Ayus + su - Ayur + su - AyuH + su = AyuHSu / nAmyantasthA-kavargAt padAntaH kRtasya saH ziD nAtare'pi 2 / 3 / 15 4 s no, z ca varganA yogamA z bhane S Ta pani yogamA S thAya, Ayus + su - Ayur + su - 416 18, niyama 4 thI Ayus + su - niyama 3 thI Ayus + Su - AyuSSu / niyama 4. sasya zaSau 113 / 61 5 padAnta 2 varga pachI rahelA ta varga ane no Ta varga ane SthAya nali. 18 25, niyama 1,2 thI dviTsu bhAMSana thAya. padAntATTavargAdanAm-nagarI-navate: 1 / 3 / 63 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 prathama pATha 49 pATha 49 mo sarakArAnta nAmo / 5. se. 4. s pratyayano A [DA] thAya che. kartA / RduzanaspurudaMzo'nehasazca se auH 1 / 4 / 84 || 5. 5. me. pa. as no [Dur] thAya che. pituH 2 / Rto Dur 1 / 4 / 37 1 ghu pratyayo ane saptamI ekavacanano rU pratyaya para chatAM 22 no arthAya che. pitarau / pitaraH / pitaram / pitri| ar Gau ca 1 / 4 / 39 pitR + as (vi...)...16 20, niyama. 1 thI pitRRn / pitR + s (saM.me.va.) - 416 37, niyama 5 pitr-pitH| 2 nA pratyaya para chatAM - zabdano tra vikalpa dIrgha thAya che. nRNAm, nRnnaam| nurvA 1 / 4 / 48 3 tR (tRc tRn) kRt pratyayAnta nAmo tathA svasR naptR neSTu tvaSTra kSattR hotR potR prazAstR mA namonA RnI ghuT pratyaya 52 chatai Ar thAya che. kartArau / tR-svasR-naptR-neSTa-tvaSTa-kSattR-hotR-potR-prazAstro ghuTyAr 1 / 4 / 38 4 RrAnta vizeSa nAmAne strI-liMgamA I[DI] pratyaya dAge che. kii| striyAM nRto'svastrAde 24 / 1 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 50 prathama 75 pATha 50 mo saMkhyAvAcaka nAmo || hakArAnta bakArAnta ane nakArAnta saMkhyAvAci nAmanA mAm no nAm thAya che. vadhum SaUUIKI paThThInAmuM saMkhyAnAM rNAm 1 / 4 / 33 1 strIliMgamAMtri ane caturano tirUane tarUAdeza thAya che. tri-caturastisR-catasR syAdau 2 / 1 / 1 2 ghuTu pratyayo para chatAM caturnA 3no vA thAya che. vatvIra: 1 5. pra. ba. vAriAna. pra. hiM. ba. vAH zeSe 11482 3 zabdane cheDe mULathI hoya to teno pratyaya para chatAM kAMI pheraphAra thato nathI. caturSa pATha 26, niyama 3. aroH supi raH 113157 4 svarAdi pratyayo para chatAM ti ane vatarU nA traTeno ? thAya che. tistrA vatastrApra. hiM. ba. va. Rto ra: svare'ni 2 / 1 / 2 5 nAmpratyaya para chatAM, ti, vata,kArAMta anekArAMtanA samAna svarano dIrgha thato nathI, paraMtu nakArAntanA samAna svarano dIrgha thAya che. tisRVIKA vatasRVIKI SUTIm | vatum pazcInAm pan + nAm = paDyAnAm . ahIM pATha 47, niyama 2 thI jUno lopa thAya che. dIrgho nAmyatisR-catasR-praH 1 / 4 / 47 6 pukArAnta ane nakArAnta nAmonA prathamA dvitIyAno pratyaya lopAya che. pa2 gaSTa 2 pATha 47, niyama 2 Dati-SNaH saMkhyAyA lup 1 / 4 / 54 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 prathamA pATha 51 7 vibhaktinA pratyayo para chatAM maccharane badale vikalpa maccha thAya che. vASTana AH syAdau 1 / 4 / 52 8 aSTA thayA pachI prathamA dvitIyAno pratyaya au che. gaSTa 2I aSTa au jas-zasoH 1 / 4 / 53 9 padAnta varga pachI AvelA nAm nArI ane navati nA na no thAya che. pa+nA+- pATha 25, niyama 1 thI 5+ nAm - pa+ pAm - padAntATavargAdanAm-nagarI-navateH 1 / 3 / 63 10pratyayano pAMcamo akSara para chatAM trIjA akSarane ThekANe nitya pAMcamo akSara thAya che. pAm pratyaye ca 1 / 3 / 2 pATha 51 mo vAkya 1 kriyApadanA arthamAM vizeSatA batAvanAra (vizeSaNa) pado sahita je kriyApada, te vAkya kahevAya che. dharmo yusmAnakSatu / koI vakhata kartA vigere pado cAlu vAta uparathI samajI javAya che, tethI ekaluM kriyApada paNa vAkya bane che. pivA kaI vakhata kriyApada cAlu artha uparathI samajI javAya che. tethI sAkSAt kriyApada vinA ekalA vizeSaNa pado paNa vAkya bane che. zIlaM mam sa-vizeSaNAmAkhyAtaM vAkyam 1 / 1 / 26 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama pATha 51 2 yujhar ane amad sarvanAmanA dvitIyA caturthI ane SaSThI vibhaktinA - bahuvacanamAM anukrame vasu ane nam dvivacanamAM anukrame vIm ane na ekavacanamAM anukrame te ane me dvitIyAnA ekavacanamAM anukramesvI ane A Adeza thAya che. A Adezo-rUpo eka vAkyanI aMdara padanI pachI vikalpa vaparAya che, jemaka - tharmo vo rakSatu, thayuSmAnakSatu zIlaM me svam, zIlaM mama svam / dharmo mA rakSatu, dharmo mAM rakSatu / padAd yuga-vibhaktyaikavAkye vasnasau bahutve 2 / 1 / 21 dvitve vAm nau 2 / 1 / 22 DeDasA te me 2 / 1 / 23 amA tvA mA 2 / 1 / 24 3 koInA saMbaMdhamAM kAMI kahIne pharIthI tenA ja saMbaMdhamAM bIjuM kahevuM, te anvAdeza kahevAya che. andhAdeza hoya tyAre upara jaNAvelI rIte varnasUvigere nitya thAya che. yuvAM zIlavantau, tad vAM guravo mAnayanti / nityamanvAdeze 2 / 1 / 31 4 anvAdeza hoya tyAre dvitIyA vibhaktinA pratyayo tRtIyA ekavacanano pratyaya ane mopratyaya para chatAM, pati ane rUtam no pana Adeza thAya che. ki. pu. nam, nau, nAnA strI anAma, ane, anA: na. ghana,pane, nAnA Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 1 78 madhyamAM tR.me.va. pu. naM. enena / strI enyaa| ba. sa. di.- 1. pu. na. strI enayoH / suzIlau etau tadenau guravo mAnayanti / tyadAmenadetado dvitIyA-TausyavRttyante 2 / 1 / 33 idamaH 2 / 1 / 34 5 ekapadamAM dhAtu ane upasargamAM tathA samAsamAM je saMdhi thatI hoya te avazya karavI kemake tyAM virAma levAno nathI jyAM virAmahoya tyAM saMghiyatI nathI.. nyti|apeksste| sajjanaH / na sandhiH 11352 prathamA samAptA (madhyamA pATha 1lo gae. 15o bhvAdi vartamAnA - pratyayo paramaipada | Atmapada a.pa. dvi.pa. 5.. | me.va. dvi.. 5.. mi [ miv] vas mas | e vahe mahe si [siv] thas tha se Athe dhve ti [tiv] tas anti | te Ate ante vartamAnA-tiv tas anti, siv thas tha, miv vas mas, te Ate ante, se Athe dhve, e vahe mahe, 3 / 3 / 6 trINi trINyanya-yuSmadasmadi 3 / 3 / 17 eka-dvi-bahuSu 3 / 3 / 18 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 1 79 madhyamAM navAdyAni zatRkvasU ca parasmaipadam 3 / 3 / 19 parANi kAnAnazau-cAtmanepadam 3 / 3 / 20 || yastanI am [ amv] va ma / i vahi mahi s [siv] tam ta | thAs AthAm dhvam d [div] tAm an / ta AtAm anta hyastanI-div tAm an, siv tam ta, amv va ma, ta AtAm anta, thAs AthAm dhvam, ivahi mahi 3 / 3 / 9 III sabhI (vidhyartha) yAm yAva yAma | Iya Ivahi Imahi yAs yAtam yAta | IthAs IyAthAm Idhvam yAt yAtAm yus | Ita IyAtAm Iran saptamI-yAt yAtAm yus, yAs yAtam yAta, yAm yAva yAma, Ita IyAtAm Iran, IthAs IyAthAm Idhvam, Iya Ivahi Imahi 3 / 3 / 7 IV paMyamI (zArtha) - Ani Ava Ama ai. Avahai Amahai [Aniv][Avaz] [Amav] [aiva] [Avahaiv] [Amahaiv] hi tam ta sva AthAm dhvam tu [tu] tAm antu tAm AtAm antAm paJcamI-tuv tAm antu, hi tam ta, Ani Avav Amav, tAm AtAm antAm, sva AthAm dhvam, aiv Avahaiv Amahaiv 3 / 3 / 8 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 madhyamAM pATha 1 1 vartamAnA, hyastanI, saptamI ane paMcamI vibhaktinA pratyayo zit jANavA. etAH zitaH 3 / 3 / 10 2 kartari prayogamAM zit pratyaya lAgatAM, bIjA ane trIjA gaNa sivAyana pAtumAne a[zav] vi425 pratyaya lAge che. nam +a+ti = namati / nam+a+ at[zata] = namat / q.. pra. 5 / 44, niyama 1 vand + a + te = vandate / vand + a+m + Ana [Anaz] = vandamAnaH va.. kartaryanadbhyaH zava 3 / 4 / 71 3 a thI 52 23dA AtAm Ate bhane AthAm Athe nA A no ithAya che. vanda + a+ Ate - vanda + a+ ite = vandete / vandethe / vandetAm / vandethAm / avantAm / avandethAm / AtAmAte AthAmAthe AdiH 4 / 2 / 121 4 3 thI para rahelA saptamI (vidhyartha)nA pratyayonA yA no i thAya cha bhane yAm no iyam bhane yus no iyus thAya che. nam+a+yAt - nam+a+it = namet / nameyam / nmeyuH| yaH saptamyAH 4 / 2 / 122 yAmyusoriyamiyusau 4 / 2 / 123 5 a (pratyaya)thI 52 23dA hi no do5 thAya che. nam + a+ hi - nam + a = nama / ataH pratyayAlluk 4 / 2 / 85 6 vit sivAyanA zit pratyayo Dit jevA jANavA. zidavit 4 / 3 / 20 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 1 madhyamAM 81 7 kis ane Dit sivAyanA pratyayo para chatAM - dhAtunA, (1) antya Trasva hI nAmi svaramA bhane(2) upAntya Trasva nAmi sva2no guethAya che. nI+ a[zav] + ti - ne+ a+ ti = nayati / nayate / sU + a+ ti = sarati / budha + a + ti = bodhati / bodhate / a [zav] vit zit DovAthI jit nathI. sAne nI + tum = netum / nI + tavya = netavya / mA pratyayo 55 jiu nathI, bhATe gue| thayo cha, paraMtu - nI+ tvA [ktvA ] = nItvA / nI+ ta [kta] = nItaH / nItavAn / mA pratyayo hita DovAthI gue thayo nathI, evI rIte Dit pratyayomAM paNa AgaLa guNa thaze nahIM. nAmino guNo'kGiti 4 / 3 / 1 laghorupAntyasya 4 / 3 / 4 8 karmaNi tathA bhAve prayogamAM zit pratyayo lAgatAM, dhAtune ya [kya] pratyaya lAge che. nIyate / bhUyate / nIyamAnaH / bhUyamAnam / ya pratyaya jita DovAthI gue thayo nathI.. kyaH ziti 3 / 4 / 70 8 parA bhane vi pachI ji mAtmanepahI che. parAjayate / parA-verjeH 3 / 3 / 28 10sam vi prasane ava pachI sthA mAtmanepahI cha. pratiSThate / saMviprAvAt 3 / 3 / 63 11 vi A bhane pari pachI ram 52smaipaTTI cha. viramati / vyApare ramaH 3 / 3 / 105 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 madhyamA 12 ay dhAtu para chatAM upasarganA rno s thAya che. parA + ayate = palAyate / upasargasyA pATha 2 2|3|100 13dhAtune ta [kta ] tathA ana [ anaT ] pratyaya lAgIne bhAvavAya! napuMsa' nAma jane che. gam + ana = gamanam / patanam / hR-haraNam / nRt + ta = nRttam, mayUrasya, nRttam morano nAca. klIbe ktaH 5 / 3 / 123 anaT 5 / 3 / 124 14 dhAtune aMte rahelA sandhyakSarano A thAya che. trai + ana = trANam / traatum| dhyai-dhyAtvA / dhyAnam / dhyAyate 5. / At sandhyakSarasya 4 / 2 / 1 15zit pratyaya pa2 chatAM dhAtunA anya sandhyakSa2no A thato nathI. trai + a [ zav] te = trAyate / dhyai - dhyAyati / na ziti 4 / 2 / 2 I V sam + gacch bhyAre artha hoya tyAre AtmanepaTTI che. saGgacchate / samo gamRcchi-pracchizru - vitsvaratyarti dRzaH 3 / 3184 pATha 2 jo gaNa 1 lo cAlu 1 gup rakSA, dhUpa, vicch gae . paN ane pan dhAtukhone potAno Aya pratyaya lAge che. gup + Aya + a [ zav]+ ti - pra. pATha 4, niyama 1 gopAyati / dhUpAyati / paN ane Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyamAM pATha 2 83 pandhAtu Aya pratyaya lAgya pachI 52spIche. paNAyati / panAyati / payit paNAyate / panAyate / javayit-vyApAra sarthamAM pnnte| gupau-dhUpa-vicchi-paNi-panerAyaH 3 / 4 / 1 2 sudhAtunA upAjya svarano guNa thaye, jo tenA pachI svarAdi pratyaya Doya, to U thAya che. guh +a+ti - goh + a+ ti - gUha + a + ti = gRhati / gohaH svare 4 / 2 / 42 3 kRpyAtuna Rno lu bhane nau l thAya che. kRp + ya + te= klRpyate . kRp + a+te - kapa + a+ te - kalpa +a+ te = klpte| Rra-lulaM kRpo'kRpITAdiSu 2 / 3 / 99 4 zad [zIya ] dhAtu, zit pratyayo 52 chatai mAtmanepahI thAya che. shiiyte| zadeH ziti 3 / 3 / 41 5 zam dhAtunI pUrve upasarga na hoya, to AtmAnapadI paNa thAyacha. krmte| kramo'nupasargAt 3 / 3 / 47 F 'asara' 'GtsA 42vo' '5' sevA arthobhA kram mAtmanepahI thAya che. zAstre'sya kramate buddhiH| vRtti-sarga-tAyane 3 / 3 / 48 'bhArama 42vo' sevA arthamA pra bhane upa pUrva kram mAtmanepahI thAya che. prakramate, upakramate rantum / propAdArambhe 3 / 351 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 madhyamAM pATha 2 8 'sUrya yandra vigerenuM ga' sevA arthamAM A pUrva kram mAtmanepa6I thAya che. Akramate sUryaH / AGo jyotirudgame 3 / 3 / 52 9 vikaraNa lAgatAM m dhAtuno svara paramaipadamAM dIrgha thAya cha. krAmati / kramate / kramo dIrghaH parasmai 4 / 2 / 109 10vi429|| dAtAM SThiva, klam ge| 4 ane A + cam hAI thAya che. SThIvati / klAmyati / AcAmati / SThivU-klamvA''camaH 4 / 2 / 110 112125chIchavAya che. taru + chAyA = tarucchAyA |shii pra. pATha 25, niyama 2 thI pahelA chaMno thayo. svarebhyaH 1 / 3 / 30 / mA ma bhane A 65sa[ sivAya hAI sva2 5chI chavi bevAya che. kanyAcchatram / kanyAchatram / anAG-mAGo dIrghAd vA chaH 1 / 3 / 28 12vargano trIjo ke cotho vyaMjana para chatAM, pUrvanA dhuTu vyaMjanane mahotene bhagato trIzrI vyaM4na thAya che. sasj pra. 16 48, niyama 4 thI saj - sAniyamathI. sajj+a+ti = sjjti| tRtIyastRtIya-caturthe 1 / 3 / 49 // a[zav] sAgata daMz tathA saJ bhane raG n| upAntya nna pathAyacha. dazati / sajati / rajati / daMza-saJjaH zavi 4 / 2 / 49 akaTa-ghinozca rajeH 4 / 2 / 50 / III A 65sa pachI yam ane han pAtu mAtmane yahI che. Ayacchate / aahte| AGo yama-hanaH sve'Gge ca 3 / 3 / 86 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyamAM 85 pATha 3 IV a[zav] aunti 241 dhaatumaan| mAhezo thAya che. zrauti-kRvu-dhivu-pA-ghrA-ghmA-sthA-mnA-dAmdRzyarti-zada-sadaH zR-kR-dhi-piba-jighra-dhama-tiSTha mana-yaccha-pazya-cche-zIya-sIdam 4 / 2 / 108 gamiSadyamaH cha: 4 / 2 / 106 v kRpyAtunA yogamA bhUNa vastunA vi.2ne yatu thAya che. tRNamapi dhenUnAM dugdhAya kalpate / ruci kRpyartha dhAribhiH preyavikArottamaNeSu 2 / 2 / 55 VM paMcamI vibhaktinA arthamAM ane koIvAra saptamI ke tRtIyA vibhaktinA arthamAM nAmane tapratyaya lAgI ne avyaya bane cha. gandha + tas = gandhataH gaMdhathI, gaMdha 43. AdyAdibhyaH 7 / 2 / 84 adhaN-tasvAdyAzasaH 111 / 32 pATha 3 jo gA4 tho divAdi 1 kartari prayogamAM zit pratyayo lAgatAM, cothA gaNanA dhAtumaone ya [zya] vi424|| pratyaya lAge che. zya pratyaya avin zit che mATe ijevo che. pATha 1, niyama 6. tethI thAya nAlaM. 416 1, niyama 7, kupyati / kupyatva.. divAdeH zyaH 3 / 4 / 72 2 ghAtuna o no ya[zya] pratyaya 52di do5 thAyacha. so + ya+ ti = syati / do-dyti| zo-zyati / cho-chyati / otaH zye 4 / 2 / 103 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 madhyamAM pATha 3 3 zam dam tam zram bhram kSam bhane mad mA sAta dhAtumono svara ya[zya] 52 chata hI thAyacha.zAmyati / bhrAmyati / vigere. zamsaptakasya zye 4 / 2 / 111 4 bhrAs ge| 1 bhlAs ge| 1 bhram ge| 1 kram ge| 1 klam ge|4 tras ge| 4 truTa ge| hala ge| 1 yasa ge|4 bhane sam + yasa mApAtamone vispeya [zya] vi425 kANe cha. bhrAsyate, bhaaste| bhramyati, bhramati / krAmyati, krAmati / klAmyati, klAmati / truTyati, truTati / vigaire. bhrAsa-bhlAsa-bhrama-krama-klama-trasi-truTi-laSi yasi-saMyaservA 3 / 4 / 73 5 mU vigere dareka gaNanA dhAtuonA ane 6 pachI vyaMjana mAvatI ne vanI pUrvano nAmi sva2 hAI thAya che. diva + ya + ti = diivyti| siv - sIvyati / SThiv - sstthiivyti| bhvAdernAmino dI? * rvyaJjane 2 / 1 / 63 6 dIrgha jhaTakArAnta dhAtuonA traTeno kintu ke DituM pratyaya para chatai ir thAya che. jU + ya + ti = jIryati niyama 5 thI. hoI. jU - jIryate / tR - tIryate / RtAM kGitIr 4 / 4 / 116 7 ki Dit pratyaya para chatAM ya gaNa 9 ane vyathu nA svara sahita antasthA (ya) no i thAya che. vidhyati / vidhyate / 8. / jyaa-jinaati| jyA-vyadhaH kiGati 4 / 1 / 81 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyamAM pATha 3 87 8 vyaMjanAMta dhAtunA upAsya no ke ne ThekANe thatAM anusvAra ke anunAsika vyaMjanano kil DituM pratyaya para chatai so5 thAya cha, paraMtu 3281 [udit ] dhAtumAne. mA niyama lAgu paDato nathI. bhraMz + ya [zya ] + ti = bhrazyati / bhe| - bhraMz + ya [kya] + te = bhrazyate / zaMs-zasyate / zaMs + ta [kta ] = zastaH / prazastaH / saJja-sajyate / saktaH / aasktH| paraMtu - AzaMs, kampa, kranda, kAGkSa, khaND, cumba, cint, jRmbh, nand, ninda, maND, la, lamba, liGga, vand, vAJch, zaGk, spanda, hiMstyA dhAtumImAM manunAsinoko thato nathI. AzaMsyate / vandyate / vigere. no vyaJjanasyA'nuditaH 4 / 2 / 45 uditaH svarAnno'ntaH 4 / 4 / 98 8 yothA ena 32415 (sUdUdI dhI mI rI lI DI bI mAnava) dhAtuothI bhUtakRdaMtanAta ane tava pratyAyanAta no thAya cha. dUnaH / dUnavAn / dInaH / dInavAn / sUyatyAdyoditaH 4 / 2 / 70 10ane raMtavALA dhAtuothI te ane tava nA ta no na thAya che ane te vakhate dhAtunA aMtya no paNa na thAya che. pUra+ta= pUrNaH / pUrNavAn / ut + pad - utpnnH|utpnnvaan / radAdamUrcchamadaH ktayordasya ca 4 / 2 / 69 / 11 ane dhyA sivAya vyaMjana pachI rahelA antasthA pachI A Doya me pAtuthI ta no n thAya che. mlAna / vyaJjanAntasthA''to'khyA-dhyaH 4 / 2 / 71 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 madhyamAM pATha 4 pATha 4 tho gae ho tudAdi 1 kartari prayogamAM zit pratyayo lAgatAM, 6DhI gaNanA pAtumone a[za] vi.429|| pratyaya lAgecha.tud +a [za] + ti = tudati / tudate / tudat, tudamAnaH 1.. tudAdeHzaH 3 / 4 / 81 2 dhAtunA rU varNa ane 3 varNano, svarAdi pratyaya para chatAM anu iy bhane uv thAya che. ri+ a + ti = riyati / dhU+a+ ti = dhuvti| dhAtorivarNovarNasyeyut svare pratyaye 211150 3 a[za] bhane ya[kya ] 52 chatai, RAta ghAtunA Rno rithAyache. mR+a+te -ni+a+te - niyama 2 mriyate / pRpriyate / maha - mR + ya + te = mriyate / ha-hiyate / riza-kyA''zIrye 4 / 3 / 110 4 mR dhAtu zit pratyayo 52 7di Atmanepa6Iche. mriyte| mriyateradyatanyAziSi ca 3 / 3 / 42 5 graha ge| 8 vrazc bhrasj bhane prcchn| svara sahita antasthA [ra] no hita jit pratyaya 52 chata RthAya che. vRzcati / bhRjjati / pRcchati / gRhNAti / bhaai| - vRzcayate / bhRjjyte| pRcchya te / gRhyte| graha-vrazca-bhrasja-pracchaH 4 / 1 / 84 mucAdi (muc sic vid lup lip kRt khid manepiz) dhAtumaone a[sh]vi:25|| 52 chata svaranA pachIn merAya cha. vindati vigere. mucAdi-tRpha-dRpha-gupha-zubhobhaH ze 4 / 4 / 99 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha pa madhyamA 88 7 padane aMte hoya nahi, evAd aneno vargIya dhuTa vyaMjana 52 chatAM, 52 vyaMjananA vargano anya akSaraja thAya che. muJcati / lumpati / vigere. pra. pATha 46, niyama 7 thI anusvAra piMzati / mnAM dhuvarge'ntyo'padAnte 1 / 3 / 39 pA.u ni. 8 svaJj + a [ za ] + te = svajate / 5. svajyate / pA.2 ni.12 masj-majjati / khevaM bhRjjati / lajjate / pATha 3, niyama ha kR + a [za ] + ti = kirati | I A + pracchkhA. 2bha sevI. ApRcchate gurUn / nu-pracchaH 3 / 3 / 54 11 ft+ fag121. mau szai. fafagia 1 ni-viza: 3 / 3 / 24 pATha 5 mo ge| 10 bho curAdi 1 dRzabhA gAnA dhAtukhone, potAno i[ Nic ] pratyaya lAge che. cur + i [ Nic ] - pATha 1, niyama 7, cori / cori + a [ zav ] + ti - pATha 1, niyama 2 kha 7. corayati 1 1.. corayat / curAdibhyo Nic 3 / 4 / 17 2 cit ke Nit pratyayo para chatAM (1) upAntya OM nI ane (2) antya hrasva ke dIrgha nAmi svaranI vRddhi thAya che. taD + i [ Nic] = tADi-tADyati / pR + i = pAri / pAri + a + ti = pArayati / JNiti 4 / 3 / 50 nAmino'kali-haleH 4 | 3 |51 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 madhyamAM pATha 5 3 i (Ni) 52 chata dhU bhane prI dhAtuma na ubhe2|5 cha. dhUnayati / priinnyti| dhUgprIgonaH 4 / 2 / 18 4 kRt dhAtuno kI mAheza thAya che. kIrtayati / kRtaH kIrtiH 4 / 4 / 122 5 6zamA gaNanA yuj vigere (yujAdi) dhAtumAne i[Nic] vi. dANe che. yuj + i = yoji-yojayati, yojati / saha-sAhayati, sahati / yujAde navA 3 / 4 / 18 6 kam // 9 // 1. mA. abhilASA 42vI, sAyAtune potAno i [NiG] pratyaya lAge che. kam + i [NiG] = kAmi / kAmi + a+ te = kAmayate / kame NiG 3 / 4 / 2 7 dhAtu sUcita kriyAno karanAra, evA arthamAM dhAtune 3 [Naka] bhane tR [ tRc] tathA a [ ac] pratyaya sAgAne vizeSa namo bane che.pacati iti (pac+aka=) pAcakaH niyama 2 thI vRddhi pac + tR = paktA / harati (pApAni) iti (ha+a=) hrH| NakatRcau 5 / 1 / 48 ac 5 / 1149 | pAcaka rnu sAsiMga pAcikA thAya che. asyAyat-tat-kSipakAdInAm 2 / 4 / 111 8 dhAtuthI a[ghaDe al] pratyayAne puliMganAbhojane che. paTh + a[ghaJ] = paatthH| bhU+ a= bhAvaH / niyama 2 thI Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91 pATha 6 madhyamAM vRddhi, ma pratyaya jit che. mad + a [ al] = mdH| nI+ a = nyH| ji-jyH| bhAvAkoM : 5 / 3 / 18 yuvarNa-vR-ha-vaza-raNa-gam-Rd-grahaH 5 / 3 / 28 vyadha-japa-madbhyaH 5 / 3 / 47 pATha 6ThTho karmaNi ane bhAve prayoga 1 ya [kya] pratyaya 52 chatai, dhAtumono antya sva2. hI thAyache ji+ ya [kya]+ te= jIyate va... jIyamAna / dIrghazcvi -yaG-yak-kyeSu ca 4 / 3 / 108 2 gA pA pI. sthA sA dA (dA saMzAvANaghAtumA 5.4 15, niyama4) mA hA dj, mApAtumAnA antya sva2 Ano vyaMjanAdi kit Ditu pratyaya para chatAM huM thAya che, paNa vA no ya thAya tyAre chuM thato nathI. 416 1, niyama 14 thI. gaino gA, sono sA. gIyate / pIyate / gItaH / gItavAn / gItvA / pItaH / pItavAn / pItvA / pragAya, mahiM tvA no ya thayo cha, mATe rR thayo nathI. gA-pAsthA-sA-dA-mA-hAkaH 4 / 3 / 96 3 (1) khan san bhane jan pAtunA n no, ghuTa vyaM ti Ditu pratyaya para chatAM mAM thAya che ane (2) cakit Di para chatA vipe A thAya che. khAtaH / sAtaH / jAtaH / khAyate khanyate / sAyate sanyate / jAyate / janyate / AH khani-sani-janaH 4 / 2 / 60 ye navA 4 / 2 / 62 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 madhyamAM pATha 6 4 dhAtunA anya nI pahelAM saMyoga hoya, evA dhAtunA tra no tebha RyAtunA Rno ya [kya] 52 chadi gue| thAya cha. smR-smaryate / R-aryate / kya-yaG-AzIrye 4 / 3 / 10 5 ut pratyaya 52 chatai, 5DedAna yajAdi (yaj, vye, ve, ve, vap, vaha, zvi, vad, vas) tathA vac (152.) / dhAtumonA svara sahita antasthAno, i, usane R[ yvRt] thAya che. meTa- ya noi, vano usane rano RthAya che. yaj-ijyate / vap-upyate / vaha uhyate / vad-udyate / vasuSyate / vac-ucyate / vye-vIyate / ve-Uyate / Dhe-hUyate / zvi-zUyate / niyama 1 thI hAI thayeta cha. ra no R544, niyama 5 yajAdi-vaceH kiti 4 / 1 / 79 6 ve dhAtu sivAya antya vRt (i u R) hI thAya che. hye hUtaH / hUtavAn / hUtvA / vye-vItaH / vItavAn / vItvA / 54, ve-utaH / utavAn / utvA / vap-uptaH uptavAn / upatvA / dIrghamavo'ntyam 4 / 1 / 103 7 pAtune ti [kti] pratyaya dAgIne strIliMga nAma bane che. gai-gItiH / muc-muktiH / vac-uktiH / prii-priitiH| striyAM ktiH 5 / 3 / 91 8 duh bhikSu rudh praccha ci bU zAs yAc ji daND math vigere dhAtuo temaja nI da6 ane va6 A dhAtuo vibhacha. bhae prayogamAM duhAdi dhAtumAnA gau bhane sane nyAdi Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 7 madhyamAM 93 dhAtuonA mukhyakarmane prathamA thAya che. eTale je karma sAthe kartAno prathama saMbaMdha thAya che, te karmane prathamA thAya che. yAcakA nRpaM dhanaM yAcante / yAcyate nRpo dhanaM yAcakaiH / kiGkarA bhAraM grAmaM vahanti / uhyate bhAro grAmaM kiGkaraiH / kartu rvyApyaM karma 2 / 2 / 3 pATha 7 mo gaNa 5 mo svAdri 1 kartari prayogamAM zit pratyaya lAgatAM, pAMcamA gaNanA dhAtuone nu[]vikaraNa pratyaya lAge che. vi+=[7]+ti - svAdeH znuH 3 / 4 / 75 2 [7]pratyayanA svarano Dit sivAyanA pratyaya para chatAM guNa thAya che. vinati nirvA paNa, vinutaH ahIM guNa thAya nahi. kemake tas pratyaya Dit che. juo pATha 1, niyama 6 va..vi+T+[ ]vindra(vinvInara u-znoH 4 / 3 / 2 3 pUrve saMyoga na hoya to, pratyAyanA 3no zuM ane s thI zarU thatA avit pratyayo para chatAM, vikalpa lopa thAya che. vi+ 9+ va = vi4:, vinuvaHA vinA, dinumA paNa, zivanuvaH zanumA ahIM saMyoga che ane vi+nu+mi=vinomi ahIMfma pratyayamathI zarU thayo che paNa vit che, mATe 3no lopa thAya nahi. vamyaviti vA 4 / 2 / 87 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyamAM pATha 8 4 pUrve saMyoga na hoya to pratyayanA 3nI pachInA dino lopa thAya che. vi+nu+hiM= vinA paNa anudiahIM saMyoga che, mATe hiMno lopa thAya nahi. asaMyogAd oH 4 / 2 / 86 sivAya koI paNa varSa pachI AtmapadanA santa sattAm ane atta pratyayomAMnA jUno lopa thAya che. vi+ 1+ ante = cinvate / cinvatAm / acinvata / anato'nto'd Atmane 4 / 2 / 114 pUrve saMyoga hoya to, gu[7] pratyayanA 3no svarAdi pratyaya para chatAM karthAya che. za T=zavanu+ti= zavanuvantiAma-3ranu va. pra. e. va. kAnuvi hya pra. pu. e. va. mU-no: rAzAparU 7 takSa gaNa 1. "cholavuM, "pAtaLuM karavuM? A arthamAM vaparAyo hoya tyAre tathA akSa (gaNa 1 vyApavuM. maLavuM.) A dhAtuone [] pratyaya vikalpa lAge che. toti takSati ! spati 3 kSati paNa, saMtakSati vArSika ziSyam ahIM saMtakSatija thAya, kemake ahIM "Thapako Ape che.' evo artha che. vA'kSaH 3 / 4 / 76 takSaH svArthe vA 3 / 4 / 77 pATha 8 mo gaNa 8 mo tanAdri 1 kartari prayogamAM zit pratyaya lAgatAM, AThamA gaNanA dhAtuone ruvikaraNa pratyaya lAge che kRga-tanAderuH 3 / 4 / 83 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 9 madhyamA 95 2 vikaraNa pratyaya 3no Git sivAyanA pratyayo para chatAM guNa thAya che. tan + 3+ ti = tanoti / tattvat| tAnaH / 3-no: jAphAra 3 avit zit pratyayo para chatAM, hra dhAtunA ano thAya che. TM + 3+ tam - (pATha 1, niyama 7) +3+ tam = taH / vRtti / te vaMte / vaMt|AMLaH / ataH zityut 4 / 2 / 89 4 v ane s thI zarU thatA avit pratyaya para chatAM temaja ya thI zarU thatA pratyaya para chatAM, vR dhAtunA vikaraNa 3no lopa thAya che. vaM / krma: / yaMt| kRgo yi ca 4 / 2 / 88 / vaMnti AvA prayogomAM niyamAnusArano karavo nahiM. juo, pATha 4, niyama 7. mnAM dhuvarge'ntyo'padAnte 1 / 3 / 39 // nis nir dus dur bahis Avis prAdus ane catur nAr no rU 5 ane rU para chatAM, j thAya che. duSkRtam / Avivanti / ahiM je zabdone aMte s che eno paNa pra. pATha 3, niyama 1 thI r thaI jAya che. nir-dur-vahiAvis-prAdu-catuAm |Ar pATha 9 mo gaNa 9 mo cAvi 1 kartari prayogamAM zit pratyayo lAgatAM, navamA gaNanA dhAtuone nA [ nA ] vikaraNa pratyaya lAge che. ii + nA Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 madhyamAM pATha 9 [znA] + ti = krINAti / nA [znA] pratyaya jit che. pATha 1, niyama 6 mATe guNa thaze nahi. krayAdeH 3 / 4 / 79 2 vyaMnathI za3 thatA bhavita zit pratyayo 52 chatai, nA [znA] pratyayanAAno hAII thAyache. kriinniitH|kriinniite / eSAm I rvyaJjane'daH 4 / 2 / 97 3 svarathI za3thatAmavit zit pratyayo 527i, nA [znA] pratyayana A no do5 thAya che. krINanti / akrINan / znazcAtaH 4 / 2 / 96 4 vyaMxnAta pAtuthI nA [znA] vi429|| sahita hi pratyayano Ana thAya che. puS + nA [znA] + hi = puSANa / muSANa / vyaJjanAt znAherAnaH 3 / 4 / 80 5 vi429|| 52 chatai, pU vigere (pvAdi) dhAtumono antya svara sva thAyache. punaati|lunaati |jyaa (416 3, niyama 7 bhane 54 6, niyama 6) jinAti / pvAdeH hrasvaH 4 / 2 / 105 6 kSumnAti vigairemA n no N thatI nathI. kSubhnAti / kSubhnAdInAm 2 / 3 / 96 7 pari vi bhane ava pUrva kI mAtmanepadI che. parikrINIte / vikrINIte / avkriinniite| pari-vyavAt kriyaH 3 / 3 / 27 8 jhA (jA) pAtunI pUrve 65sa na hoya to, mAtmanepahI 55 thAya che. jaaniite| jAnAti / jJo 'nupasargAt 3 / 3 / 96 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 10 madhyamA 9 'chupAvavuM' e arthamAM ane sam tathA prati upasargapUrvaka smRtibhinna arthamAM, jJarU dhAtu AtmanepadI thAya che. apanAnIte chupAve che. saMjJAnIte jANe che. pratijJAnIte pratijJA kare che. paNa smRti arthamAM saMjJAnAti te smaraNa kare che. nihnave jJaH 3 / 3 / 68 sam-praterasmRtau 3 / 3 / 69 10AE avyayanA yogamAM stana bhUtakALa hoya, chatAM vartamAnA thAya che, pRghdhati sma pitaram pitAne pUchyuM. sme ca vartamAnA 5 / 2 / 16 62 115 sivAya dIrgha kArAnta ane nU vigere (jvAdri) dhAtuothI tti [fi]n (n) ane tavat[ vatu] nA ta no na thAya che, n-nILAnILavAn|tR-tIf: |tIrnavAn / -jUniH / jUnaH / jUnavAn / paNa, pUrti:, pUtta:, pUrNavAn / pATha 15, niyama 3 R - lvAdereSAM to no 'praH 4 / 2268 pATha 10 mo gaNa 7 mo dhAvi 1 kartari prayogamAM zil pratyayo lAgatAM, sAtamA gaNanA dhAtuone svara pachI na[phna ]vikaraNa pratyaya lAge che ane vikaraNa pratyaya lAgatAM dhAtumAMnA no athavA ne ThekANe thayelA anusvAra ke anAsika vyaMjanano lopa thAya che. dhUna mi runa+mi=rudhdhi / hiM+tti - hina+tti=hinati / rudhAM svarAt zno na luk ca 3 / 4 / 82 7 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 madhyamAM pATha 10 2 dhA sivAyanA dhAtunA cothA akSaranI pachI pratyayanA ane th no dh thAya che. runadh + ti - runadh + dhi (418 2, niyama 12) runad + dhi = ruNaddhi / labh + ta - labh + dha= labdhaH / labdhavAn / adhazcatarthAt ta-thordhaH 2 / 179 3 vi429pratyaya na [zna ] nA ano bhavita zit pratyaya 52 chatai, do5 thAya che. runadh + tas = runddhaH / rundhanti / runadh + thas = runddhaH / znA'styo luMk 4 / 2 / 90 4 ghuTa vyaM4id dhAtuthI hi pratyayano dhi thAya che. runadh + hi - runadh + dhi = runddhi / hu-dhuTo he dhiH 4 / 2 / 83 5 vyaMjananI pachI rahelA dhu vyaMjanano, sva dhum vyaMjana para chatai, vipe. so5 thAyache.rundhi,runddhi |rundhH,ruddhH| dhuTo dhuTi sve vA 1 / 3 / 48 6 vyaM4nAMta dhAtu pachId (.3 pu...)no do5 thAyache bhane ghAtune saMta svyaM4na hoya to teno dAyache.rudh + d-aru na dh + d - aruNadh - (pra. 5 / 4 25, niyama 1) aruNad - (pra. 418 25, niyama 3) aruNat aruNad / hiMs-ahinad-ahinat, n / vyaJjanAd deH sazca daH 4 / 3 / 78 7 vyaMnAMta dhAtu pachI s (63. 2. pu. me.va.) no dopathAya cha bhane yAtune aMte s, d dh vyaM4na hoya to teno vikalpa thAya che. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 10 madhyamA k-sA:, aruAt, v hiMs-madina:, mahinas, v / (pra. pATha 25, niyama 1 ane 3) mit-abhinaH, abhinata, v se: s- d-ghAM ca rurvA 4 / 3 / 79 8 v thI zarU thato pratyaya para chatAM, pUrvano svikalpe lopAya che. hiMm + hi - hinas + thi - hinci hiddhi / pATha 2, niyama 12 thI, sdantya che mATe dattva trIjo akSara thAya eTale s no dda thayo che. sodhi vA 4 | 3 |72 9 6 52 chatAM, p ane phno thAya che. pik + si - pinav + si 22 pina + si - pra. pATha 26, niyama 3 pikSi / Sa - DhoH kaH si 2 / 1 / 62 10vRd dhAtunA vikaraNa pratyaya na (na) pachI vyaMjanathI zarU thatA vit pratyaya 52 chatAM, OM umerAya che. tuna$d + tti - taLek + tti tahaH znAd it 4 / 3 / 62 11 dhur vyaMjanAdi pratyaya 52 chatAM temaja padane aMte 6no d thAya che. tRi + ti niyama 2 tRi + dhi - pra. pATha 32, niyama 1 A, tRi + dvi mudda+ 7 - (bhU. kR.) mud+ 7 - mud+ tha - mu + 4 - ho dhuT - padAnte 2 / 1 / 82 126 nA nimittathI banelo para chatAM, pUrvanA jno lopa Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyamA pATha 11 thAya che bhane pUrvanA a i u hIrdha thAya che. tRNeDhi / mUDhaH ArUDhaH lU.. lU. / A + ruh + ta DhastaDDhe 1 / 3 / 42 / bhuj 5. bhogava, rakSA . khA. pA. odanaM bhuGkte bhunajo ' trANe 3 | 3 | 37 pATha 11 mo 100 ge| 2 adAdi 1 dviS bhane ArAnta dhAtukhothI an (hya 3. yu. 5.1.) no vi'sthe us [ pus ] thAya che. vA dviSato'naH pusa 4 / 2 / 91 2 us [ pus ] pratyaya para chatAM, aMtya A no lopa thAya che. yA + us - a + yA + us = ayuH / pakSe ayAn / iDet pusi cA''to luk 4 / 3 / 94 3 vyaMjanathI zarU thatA vit pratyaya para chatAM, bIjA gaNanA dhAtukhonA antya uno au thAya che. yu + ti = yauti / uta auviti vyaJjanedve: 4 / 3 / 59 4 vyaMnathI za3 thatA vit pratyayo para chata, tu, rukhane stu dhAtunI pachI pratyayanI AdimAM vikalpe hU~ Ave che. ru + tiru + Iti = ravIti / pakSe rauti / yaG-tu-ru- stobahulam 4 / 3 / 64 5 vyaMjanathI zarU thatA vit pratyayo para chatAM, vrUM dhAtunI pachI pratyayanI AdimAM rphe nitya Ave che. brUtaH parAdiH 4 / 3 / 63 brU + ti : bravIti / = Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 11 madhyamAM 101 OM bU pAtuna vartamAna mAM, attha AhathuH 2. pu. Aha AhatuH AhuH 3. pu. mAvAM 55 pAMya 35o thAya che. brUgaH paJcAnAM paJcA''hazca 4 / 2 / 118 7 paMcamI (AjJArtha)nA pratyaya para chatAM, dUdhAtuno guNa thato nathI. sU-ai [ ev] = suvai| suvaavhai| suvaamhai| sUteH paJcamyAm 4 / 3 / 13 8 zI dhAtunAI no zit pratyayo 52 7di, e thAya che. shete| zI+ Ana [Anaz] = zayAnaH 5.. / zIGa e: ziti 4 / 3 / 104 8 zI dhAtuthI ante anta bhane antAm pratyayane 54. rate, rata ane, ratAm pratyaya thAya che.sherte| azerata / shertaam| zIGo rat 4 / 2 / 115 10(1) svarAdi avin zit pratyaya para chatAM, rU javuM dhAtunA ino y thAya che. i+ anti = yanti / (2) bastImA vRddhi thAya che. Ayan / hviNorapviti vyau 4 / 3 / 15 etyastervRddhiH 4 / 4 / 30 11strIliMganI I [DI] pratyaya tebha4 napuMsa dvivayanano REACI pratyaya 52 chatai, nA [znA] vi429 sivAya aqthI/ 52 278 / at no visepe ant thAya che. yAntI, yaatii| tudantI, tudtii| OM avarNAdazno'nto vA'turIDyoH 2 / 1 / 115 // 1.2 yathI za3 thato tiDit pratyaya 527di, zIno zaythAya 7. zI + ya [kya ] + te = zayyate / zayyamAnaH va.. kGiti yi zay 4 / 3 / 105 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyamAM 102 pATha 12 | brUnuM mAlA (vac mAheza tha6) ucyate / ucyamAnaH / asti-brUvorbhU-vacAvaziti 4 / 4 / 1 // tara bhane tama pratyaya 4yAre bhavyaya miyA5hanA pachI bhAve che, tyAre, tarAm bhane tamAm thAya che. su (4.) + tara = sutarAm / pacatitarAm / kim-tyAdye-'vyayAd asattve tayorantasyA''m 7 / 3 / 8 III A - kram + ta = AkrAnta bhU.. mevI rIta klama naM klAnta / bhrama - bhrAnta / ityAdi. mADaM pAtuno svara hI thayo che. ahan-paJcamasya kvi kGiti 4 / 1 / 107 IV "AkhI rAta' sUI zakAtuM nathI. AvA prayogomAM dvitIyA vibhakti vAparavI. 'akhilA rajanI' na zayyate / krozadhImate / kAlA'dhvano Aptau 2 / 2 / 42 pATha 12 mo gaNa 2 jo cAlu 1 ad te rud svap an zvas bhane jakS dhAtumothI 52 rahela hya. bhU. bIjA ane trIjA puruSanA ekavacananA pratyayanI pUrve athAya che. ad + a+ d = Adat / adazcA'T 4 / 4 / 90 2 (1) rud vigere (75249||ved) pAMya dhAtumothI 52 mAvelA sivAyanA vyaMjanAdizi pratyayonI pUrve rUthAya che. ane (2) hya. bIjA ane trIjA puruSanA ekavacananA pratyayanI pUrve hAI I thAya che. roditi / arodIt / arodat / niyama 1 rutpaJcakAt zidayaH 4 / 4 / 88 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 12 madhyamAM 103 3 (1) jakSa daridrA jAgR cakAs bhane zAsmA pAya dhAtumothI an (ha. bhU. 3. pu. pa. pa.) ne pahale us[ pus] thAyache bhane (2) anti bhane antu pratyayane pahale ati bhane atu thAya che. ajakSuH / jakSati / jakSatu / dvayukta-jakSapaJcataH 4 / 2 / 93 anto no luk 4 / 2 / 94 4 (1) vyaMnI 23 thatAmavit zit pratyaya 52 chatAM daridrA dhAtunA A no, rU thAya che. ane (2) svarathI zarU thatA avin zit pratyaya para chatAM lopa thAya che. daridritaH / daridrati / irdaridraH 4 / 2 / 98 znazcA''taH 4 / 2 / 96 5 us[pus] pratyaya 52 chatai, bhAtunA santya nAmi svarano gue thAya che. ajAgaruH paspau 4 / 3 / 3 6 zAs dhAtumAMnA As no vyaM4thI. 23 tht| ti jita pratyayo 52 chatai, is thAya che. zAs + ya [kya] + te = ziSyate / ziSTaH / bhU.. zAs + tas - ziS + tas = ziSTaH 1. u pu. vi. 1. isAsaH zAso 'G-vyaJjane 4 / 4 / 118 / 7 zAs as bhane han pAtuna zArtha 2 pu. me. 1. bhAM aname zAdhi edhi bhane jahi 35o thAya che. zAsasahanaH zAdhyedhi-jahi 4 / 2 / 84 8 (1) jakSat daridrat jAgrat cakAsat bhane zAsat mA 5in pRntonai, puM. nA paDela 35obhA pra. 416 40, PARA Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 madhyamAM pATha 12 niyama 5 thI merAyedona lopAyacaM. jakSat jakSatau jakSataH jakSatam (2) napuMsaliMgamA pra.vi.sa. 1. bhapra. 416 40, niyama 5 thI. umezayeto n vipa sopAya che. jakSat jakSatI / jakSati-jakSanti, strIliMga-cinvat bha jakSatI jakSatyau jakSatyaH / daridratI strI kule vA 5 / 4 11 niyama 11 anto no luk 4 / 2 / 94 zau vA 4 / 2 / 95 8 utpratyayo 527di, svapnA svara sahita vano uthAya cha, svap + ya+te = supyate / supta: bhU.. suptvA saM. bhU... svaperyaG-Dre-ca 4 / 180 10hit pratyaya 52 chatai, jAgR no gu thAya che. jAgaryate bhAve. jAguH kiti 4 / 3 / 6 | daridA-daridrayate / mAve prayoga. azityassan-Nakaca-NakA'naTi 4 / 3 / 77 // Rvanti yAtune mane vyaM4nAta pAtune ya[dhyaN] pratyaya sAgAne vidhyartha vRhata bane che. kR + ya [dhyaN ] = kArya vizvas + ya [dhyaN ] = vizvAsya vizvAsa 42vA yogya. pratyaya hindu che, mATe vRddhi thaI che. pATha pa, niyama 2 RvarNa-vyaJjanAd dhyaN 5 / 1 / 17 III arAnta tivAya nAmone, strIliMgamAI [DI] pratyaya lAgecha bhane I pratyaya lAgata asopAyacha. siMha+ I = siNhii| grdmii| jAterayAnta-nityastrI-zUdAt 2 / 4 / 54 asya DyAm luk 2 / 4 / 86 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 20. vinyA pATha 13 madhyamAM 105 vApATha 13 mo vibho / ge| 2 zrI yAda 1. mRj pAtuno gue| thy| pachI anI vRddhi thAya che. mRj + ti - ma + ti - mArc + ti - mRjo'sya vRddhiH 4 / 3 / 42 2 yaj sRj mRj rAj bhrAj bhrasj vrazca pari-vrAj mA dhAtumonA c mane j no tathA z tava pAtumonA z no dhu vyaMjanAdi pratyaya para chatAM ane padAjo thAya che. maasstti|yj+tum = yaSTum |yj + tvA = iSTvA / sraSTum / bhrasj-bhraSTam / vraSTam / yaj + tR = yaSTra / spRz + ta = spRSTaH bhU. pR. dRSTaH / dRSTvA / upadeSTa / pAnte parivrAT pra. sa.va. yaja-sRja-mRja-rAja-bhrAja-bhrasja-vrazca-parivrAjaHzaH SaH 2 / 187 3 mRj dhAtunA RnI svAhi pratyaya 52 chatai, vi vRddhi thAya che. mRj + anti = mArjanti, mRjanti / RtaH svare vA 4 / 3 / 43 mRj + s - a-marja + s - amA + s - 416 10, niyama 7 amA' - niyama. 2 amAS-pra. 5 / 25, niyama 1 ane 3 amA, amAI mahiM pra. 518 40, niyama 6 lAgato nathI. rAt saH 2 / 1 / 9 // 4 vid dhAtuthI an (A. 3. pu.pa. pa.)ne pahale us[ pus] thAya che. aviduH / avidan 35 15 bhAne che. sij-vido'bhuvaH 4 / 2 / 92 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyamAM 106 pATha 13 5 viddhAtuna vartamAnamA parIkSAmA pratyayo mAyane 55 35o thAya che , bha3 - veda vidatuH viduH| tivAM NavaH parasmai 4 / 2 / 117 6 vid na mAzArtha 35o, vid ne Am[kidAm] 3. kR na mAzArthana 35 ThouvAthI 59 thAya che. vidAMkarotu / paJcamyAH kRg 3 / 4 / 52 7 yam ram nam gam han man (1 / 4) van (15 1, 52 apA4 42vo, ma4yu, sevaj) bhane tanAdi (8mA gaenA dhAtumo) A dhAtuonA anya vyaMjanano, dhum vyaMjanathI zarU thatA jisane ut pratyaya 52 chatai do5 thAya che. han + tas = hataH 3. 5.dvi..gam + ta [kta] gataH / gatavAn bhU.. gatvA / han-hataH / htvaan| hatvA / tan-tataH / tatavAn / kSaNa-kSataH / kSatavAn / yami-rami-nami-gami-hani mani-vanati-tanAdedhuTi kGiti 4 / 2 / 55 han paatun| upAntya ano, sva2 ti jit pratyaya 52 chatai, so5 thAya che. (416 25, niyama 6) han + anti - hna + anti - gama-hana-jana-khana-ghasaH svare'naGi kGiti luk 4 / 2 / 44 8 han pAtunA han no n thAya che. janti / AnAte / hano ho naH 2 / 1 / 112 // A + han mAtmanepahI che. Ahate / AnAte / Anate / AGo yama-hanaH sveneca 3 / 3 / 86 . Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 13S @ madhyamAM 7 107 10kiM DituM pratyaya para chatAM, vadhAtunA svara sahita vano 3 thAya che. var + tas- 3 + ta niyama 2 thI 3N+ ta=3STA sazaktiA vaN+N[ W]=3 karmaNi. vazerayaGi 4 / 1 / 83 11rpham ane rUMdhAtuthI para rahela vartamAnA che ane dhye tathA paMcamI 4 ane dhvam pratyayanI pUrve rU thAya che. ziSe ziSya ziSyA Displam zI: se-Tve-sva-dhyamo: jhAjhATa7 12 saMyukta vyaMjanano pahelo akSara ske hU hoya to teno dhuTu vyaMjanAdi pratyaya para chatAM athavA padAjo lopa thAya che. zrad +tum = praNam jUno 6thayo che. rakSa(+6= kSa) + te - 26+ te = raNe cahna + se - a+ + = vakSe pATha 10, niyama 9. saMyogasyAdau skorluk 2 / 1 / 88 13 AdimAM hoya, evA mU vigere dareka gaNanA dhAtuonA no, dhu vyaMjanAdi pratyaya para chatAM temaja padAnta thAya che. ha+ ta - vat + ta - + tha = tathA rUthavAnuM bhU.kR. 36+ti-+ti - 36+fdha=thi 3pu. e. va. padAnta, thoLu hya. 3.pu. e. va. niyama 14. bhvAderdAderghaH 2 / 1 / 83 14 ke n AdimAM hoya ane cotho akSara aMte hoya, evA eka svaravALA dhAturUpa avayavanA Adi (trIjA) akSarano, padane aMte athavA ke dhva thI zarU thato pratyaya para chatAM, cotho akSara thAya che. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 madhyamAM pATha 13 duh + si - niyama 13 thI dudh + si - sA niyamayI dhu + si - dhoc + si - dhok + si - dhok + Si = dhokSi / ga-Da-da-bAdezcaturthAntasyaikasvarasyA''dezcaturthaH sthvozca pratyaye 2 / 1 / 77 15 (1) asthAtunAanomavit zit pratyaya 52 7di, do thAya che. as + tas = staH / 1. pR. sat / (2) yastanAmA vRddhi thAya che. Asan / (3) as dhAtuna s no sahi pratyaya 52 chatai do5 thAya che. asi / znA'styorluk 4 / 2 / 90 etyastervRddhiH 4 / 4 / 30 asteH si hastveti 4 / 3 / 73 16 as pAtuthI 52 248 dmane spratyayana pUrva, I thAya che. AsIt / aasiiH| saH sijasterdisyoH 4 / 3 / 65 III As nu pa. AsIna thAya che. udaasiinH| AsInaH 4 / 4 / 115 IV AsatAmmuhUrttam / dvitIyA. muhUrtaparyaMta. krozamadhIte / kAlA'dhvanoAptau 2 / 2 / 42 V adhyAsta ratham / adhi 75sa[nI sAthe Tho.melA zI sthA ane mAn dhAtuno AdhAra, karma thAya che. mATe dvitIyA thaI adheH zIG-sthA''sam AdhAra: 2 / 2 / 20 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 14 madhyamAM 109 pATha 14 mo. gaNa 3 jo hAdri 1 zit pratyayo para chatAM, trIjA gaNanA dhAtuo bevaDAya che. Ane ddhitva, dvirukti, dvirbhAva ke abhyAsa kahevAmAM Ave che. huM+ti - du-du+ti - havaH ziti 4 / 1 / 12 2 kitra thayA pachI, pUrvanA ane dRno jU thAya che. gu-g+ ti - guhoti gaho jaH 4 / 1 / 40 3 dvayukta (bevaDAyelA) dhAtuothI mukti ane santa pratyayane ThekANe anukrame mati ane saMta thAya che. gu6+ gati - anto no luk 4 / 2 / 94 4 dudhAtunA 3no, svarathI zarU thatA api avit zit pratyaya lAgatAM, rthAya che. guhUti (pATha-4, niyama 2 no apavAda) hvaNorapviti vyau 4 / 3 / 15 pa dudhAtu pachI dipratyayano fdha thAya che. budha hu-dhuTo hedhiH 4 / 2 / 83 6 kaMyukta dhAtuothI hya) anne badale [ y{] thAya che. ma-judu+- pATha 12, niyama pa thI guNa. gudagudA dvayukta-jakSapaJcataH 4 / 2 / 93 7 dvitva thayA pachI pUrvano svara hrasva thAya che. 8 +ti - hIhI + ti - dezAti - nahAti aa hasvaH 4 / 1 / 39 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 madhyamAM pATha 14 8 avin zit pratyaya para chatAM, yukta dhAtuonA ma no lopa thAya che. nI + mati = gati znazvA''taH 4 / 2 / 96 vyaMjanathI zarU thatA avin zit pratyayo para chatAM, yukta dhAtuonA sa no chuM thAya che paNa tA saMjJAvALA dhAtuonA A no thato nathI. tevA saMjJA pATha 15, niyama 4) nahIM + ta = HhItaH | eSAmI vyaJjane'daH 4 / 2 / 97 10 'tajavuM' dhAtunA no, vyaMjanathI zarU thatA avin zi pratyayo para chatAM, hrasva rU paNa thAya che. nahitaH. hAkaH 4 / 2 / 100 11thI zarU thatA zit pratyayo para chatAM, hA, "tajavuM' dhAtunA mAM no lopa thAya che. nahAt aa yi luk 4 / 2 / 102 12 dipratyaya para chatAM, hA "tajavuM' dhAtunA A no, ma ane ru vikalpa thAya che. nAdiSaNidipakSe niyama 9 thI nahIdiA A ca hau 4 / 2 / 101 13ddhitva thayA pachI pUrvanA bIjA akSarano pahelo akSara ane cothA akSarano trIjo akSara thAya che. fma = ti-bI-bI +ti = vimeti dvitIya-turyayoH pUrvI 4 / 1 / 42 14vyaMjanathI zarU thatA avit zit pratyayo para chatAM, mI dhAtunA no vikalpa hrasva thAya che. brimita -vimItaH. bhiyo navA 4 / 2 / 99 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 15 madhyamAM 111 15svarAdi pratyaya para chatAM, aneka svarI dhAtunA rU varNano m thAya che. pATha 4, niyama 2 no apavAda. mI + gati -vimI + gati = viSyati yo 'nekasvarasya 2 / 1 / 56 480 16 dvitva thayA pachI je pUrva dhAtu, tenA anAdi vyaMjanano lopa thAya che. zrI + ti-phrIdI + ti - hIdI +ti = niti. vyaJjanasyA'nAderluk 4 / 1 / 44 17saMyukta vyaMjananI pachI AvelA dhAtunA rU varNa ane 3 varNano, svarAdi pratyaya para chatAM, anukrame rU ane 3n thAya che. zrI + ati - nikI + ti= nidiyati (niyama 15 no apavAda) saMyogAt 2 / 1152 18tva pratyaya para chatAM, tajavuM no dithAya che. philvI hAko hiH ktvi 4 / 4 / 14 fkSa (para. gaNa 1) + ta = kSI : dIrgha thAya che. kSeH kSI cA'dhyArthe 4 / 2 / 74 19govita got (It vALA) mai, vigere dhAtuothItano na thAya che. mane rInA sUyatyAdyoditaH 4 / 2 / 70 pATha 15 mo gaNa 3 jo cAlu 1 pa tra 5 mAM (javuM) ane dIrgha 5 A dhAtuone zi pratyaya para chatAM, ddhitva thayA pachI pUrvanA svarano rU thAya che. pR+ti - pRy +ti = pipati upaprat va.kR. pR-tra-mR-ma-hIDA ikAza18 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 2 madhyamAM pATha 15 2 dvitva thayA pachI pUrvanA phuvarNa ane 3varNano, asva svara para chatAM anukrame rU ane hel thAya che. tra+ ti - 2 tra + ti-niyama 1 thI, rU 28+ ti. + + ta = rUrtiA rUr va. kR. pUrvasyA'sve svare yoriyut 4 / 1 / 37 3 okya vyaMjananI pachI rahelA dIrghatrano, kintu DituM pratyaya para chatAM, 3r thAya che. vipus tam pATha 3, niyama 5. pipUrtaH pipuratA oSThyAdur 4 / 4 / 117 4 tA ke ghA AvuM svarUpa (AkRti) jenuM hoya che, te dhAtu tA saMjJAvALA kahevAya che. rA para. gaNa 2 (kApavuM) ane sai para. gaNa 1 (zuddha karavuM) A be dhAtu tA saMjJAvALA nathI. pATha 1, niyama 14 jovo. ta+tas- vA+tas- ahiM pATha 14 niyama 9 lAgaze nahi. (kemake temAM vA saMjJAvALA dhAtuo bAda karyA che) paNa pATha 14, niyama 8 lAgaze, eTale rakta strAH | hati avau dA-dhau dA 3 / 3 / 5 5 tA saMjJAvALA dhAtuonA A no, di pratyaya para chatAM, thAya che ane hindu thatuM nathI. tedi dehi hau daH 4 / 1 / 31 ghA dhAtune aMte cotho akSara hoya tyAre, tu zuM ke zuM dhyathI zarU thatA pratyayo para chatAM, Adi no gha thAya che. tha+ tam -tathA +taspATha 14, niyama 80 + ta = tha7: thastha thaeA thaaA. dhAgastathozca 2 / 1178 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 15 madhyamA 113 7 ta t pratyaya 52 chati, (1) dhA s135 sivAya dA saM pAtuno dat mane (2) dhA dhAtuno hi mAheza thAya che. dttH| dattavAn / dttiH| dattvA / 59 // dA ge| 2. sane dai ge| 1.dA saMzAmA nathI bhATe datthAya nahiM.dA ge| 2. dAtaH / dai ge| 1. avadAtaH / dhA dhAtu, vihitaH / vihitvaan| hitvA / ta ha na hoya tyAre, pradAya / vidhAya / sN...| dat 4 / 4 / 10 dhAgaH 4 / 4 / 15 8 nij vij mane viS dhAtuna zit pratyaya 52 7di, dvitva thy| pachI pUrvanA sva2no e thAya che.nij + ti - nenekti| nijAM zityet 4 / 1157 9 svarAdi zit pratyaya. para chatAM, dvirukta dhAtanA upAntyanAmi sva2no guthatI nathI. nenijAni / dvayuktopAntyasya ziti svare 4 / 3 / 14 / / 10 ta hichita pratyaya 52di. (1) do so mA bhane sthA ghAtuna antya sva2no i thAya che. (2) cho bhane zo no vispe thAyacha.ditaH |avsitH / sitvA / mitaH |mitiH| sthitaH / sthitvA / chitaH-chAtaH / nizitaH-nizAtaH / viruddha Gl. avasAya / nirmAya saM. bhU.. | ta 2 nathI. do-so-mA-stha iH 4 / 4 / 11 chA-zorvA 4 / 4 / 12 11svarAnta dhAtune ya pratyaya lAgIne vidhyartha kRdanta thAya che, ane. tyAre A zanta thAtunA Ano ethAya che. ci+ ya = ceyam / neyam / dA-deyam / maa-meym| ya et cA''ta: 5 / 1 / 28 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 14 madhyamAM pATha 16 pATha 16 mo aniyamita svarAjo nAmo | s [si] au as [jas] prathamA am au as [zas] dvitIyA A [TA] bhyAm bhis tRtIyA e [3] bhyAm bhyas caturthI as [si] bhyAm bhyas paJcamI as [Gas] os Am SaSThI i [Gi] os su [sup] saptamI syaujas-amauzas-TAbhyAmbhis-DebhyAmbhyasGasibhyAmbhyas-GasosAm-DayossupAM trayI trayI prathamAdiH 1 / 1 / 18 1 pUrva para avara dakSiNa uttara apara adhara sane sva tathA antara mA sarvanAmothI i smAt mane smin vi thAya che. pUrve pUrvAH / pUrvasmAt pUrvAt / pUrvasmin pUrve / navabhyaH pUrvebhya i-smAt-smin vA 1 / 4 / 16 2 sakhi zathI 52 238 s (pra. me..)no A[DA] thAya cha. sakhA RduzanaspurudaMzo'nehasazca se auH 1 / 4 / 84 3 sakhi zahanAino, zeSa (saM.sa.va. sipAya) dhuTa pratyayo 52 chatai ai thAya che. sakhAyau / sakhAyaH / sakhAyam / sakhyurito'zAvat 1 / 4 / 83 4 sakhi sane pati za06 cyAre merA chUTA 152|yche, tyAre - Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Kaldarhan pATha 16 madhyamAM 115 (1) i (sa. me. 5.) no au thAya che. sakhyau / patyau / matAntare ptau| (2) A (ta. me. 4.) no nA thatI nathI. (pra. 416 37) sakhyA / ptyaa| (3) e (ya. me. 4.) mane as (5. pa. me. 5.) pratyayo 52 chata sakhi pati nAino ethatI nathI. (pra. 416 37, niyama 3) skhye| ptye| (4) as (5. pa. . . na) pratyayano ur thAya che. sakhi+as-sakhy+as-sakhy + ur=sakhyuH 2 / patyuH 2 / kevalasakhi-paterau 1 / 4 / 26 na nA-Didet 1 / 4 / 27 khi-ti-khI-tI-ya ur 1 / 4 / 36 5 dadhi asthi sakthi bhane akSi mAnapuMsa nAmonA antya sva2no, tu. sa. 1. thI mAMTane svarathI za3 thatA pratyayo 52 chata an thAya che. dadhi + A, dadhan + A = idhnA / dadhyasthi-sakthyakSNo'ntasyA'n 1 / 4 / 63 6 (1) strI zahanAI no svA pratyayo 52 chata iy thAya cha.bhane (2) am tathA as vi. 7.pa. 52 chatai vidhe iy thAya che. striyau / striyam / strIm / striyH| strIH / striyAH 2 / 154 vA'mzasi 211155 hAI IrAnta strIliMga nAmomAM, 3213 nAbhI I[DI] pratyaya lAgyA vinAnAM svAbhAvika dIrgha kArAnta strIliMga cha, mAnamobha pra. me. 4. nA s no do5 thatI nathI, Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 madhyamAM pATha 17 jemake mavI nakSmI tarIH tannI A nAmonAM bAkI badhAM rUpo navI peThe thAya che. dIrghaDyAb vyaJjanAt se: 1 / 4 / 45 7 (1) zeSa ghuTuM pratyayo para chatAM, RSTrane badale bhraSTra thAya che. (2) tRtIyA ekavacanathI svarAdi pratyayo para chatAM, vikalpa chuM thAya che. (3) strIliMgamAM STrI thAya che. kruzastunastRca puMsi 1 / 4 / 91 TAdau svare vA 1 / 4 / 92 striyAm 1 / 4 / 93 8 (1) mokArAnta nAmonA mo no, ghu pratyaya para chatAM, thAya che ane (2) kam tathA majuddhi. ba. va. nAmanI sAthe mA thAya che. nonau: vAva kUvI : ota au 1 / 4 / 74 A amzaso 'tA 1 / 4 / 75 || gokArAnta nAmothI paM. Sa. e. va. sno thAya che. moTA edodbhyAm Gasi-Gaso ra: 1 / 4 / 35 9 vyaMjanAdi pratyayo para chatAM, zabdanA anya svarano mA thAya che. A abhyAm rAju A rAyo vyaJjane 2 / 1 / 5 / / pATha 17 mo aniyamita vyaMjanAM nAmo 1 zrana yuvana ane madhavana zabdonA 3 no, strIliMgano huM [3] ane aghuTu (chuTu vinAno) svarAdi pratyaya para Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 17 madhyamAM 117 chatai, u thAya che. zvan + I = zunI / maghonI / zunaH / yUnaH / mghonH| zvan-yuvan-maghonoGI-syAdyaghuTsvareva u: 2 / 1 / 106 2 mAM zabdanA no padane aMte thAya che. ahan + bhyAm - ahar + bhyAm = ahobhyAm / { nA rune je niyamo lAge che, te niyamo A niyama 2 thI thayedA rrne 59 dAge che. ahobhyAm / (pra. 418 18, niyama 3) ahnaH 2 / 1 / 74 3 pratyayano do5 thy| pachI, pahane saMta 238, ahan shn| nno rAya che. ahareti / ahargacchati / 59ra 527di, mA niyama lAgato nathI. gatamaho rAtrirAgatA / niyama 2. ro lupyari 2 / 1 / 75 4 pUSan bhane aryaman no sva2, prathamA me.vayanamA 4 hAdha thAya che. pUSA / pUSaNau / pUSaNaH / aryamA / aryamaNau / in-han-pUSA'ryamNaH zisyoH 1 / 4 / 87 5 pathin mathin bhane RbhukSin zahonAnnos[ si]pratyaya 52 chatai, A thAya che. panthAH niyama 6. pathin-mathin-RbhukSaH sau 11476 6 ghuTa pratyayo 52 chatai, pathin mathin bhane RbhukSin n| i no A thAya cha bhane thno nth thAya che. panthAH / panthAnau / panthAnaH / panthAnam / RbhukSAH / RbhukSANau / e: 1 / 4 / 77 thonth 114 // 78 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 madhyamAM pATha 17 7 I[DI] bhane svAhi madhuTa pratyaya 52 chatai, pathin mathin bhane RbhukSinnA inno do5 thAya che.zobhana: panthA yasyAH sA (supathin + I) supathI strii| mathaH / RbhukssH| in GIsvare luk 1 / 4 / 79 8 ghuTa pratyayo 52 chadi, apano sva2 hI thAya che. ApaH apaH 1 / 4 / 88 8 bh thI 13 thatA pratyayo 52 chatai, apa no ad thAya che. pra. saM. ApaH / vi. apaH tR. adbhyaH / 5. 5. adbhiH / 5. apAm / sa. apsu / apjahuvayanamA 52rAyacha. apo'd bhe 2 / 1 / 4 10s pratyaya 52 chatai, diva nA v no au thAya cha bhane pahane saMte uthAya che. pra.saM. dhoH| divau / dhubhyAm / diva auH sau 2 / 1 / 117 11 uzanas purudaMzas bhane anehas thI 52 238 s (pra. me. 1.)no A [DA] thAya che. uzanA / purudaMzA / anehA / Rduzanas-purudaMso'nehasazca seauH 1 / 4 / 84 12 saMbodhana me'vayanano s pratyaya 52. chati, uzanas n| sno n bhane dopavilpe thAya che. he uzanan / he uzana / he ushnH| vozanaso nazcAmantrye sau 11480 13ghuTu pratyayo para chatAM pus zabdano puman Adeza thAya che. pumans + s - pra. 416 34. pumans + 0 - pra.418 46, niyama 6 pumAns + 0 - pra. 416 40, niyama 6 pumAn / puMsoH pumans 1 / 4 / 73 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 17 madhyamAM 119 14s pratyaya 52 chatai, anaDuh zahanA hanI pUrva n umerAya cha. anaDuh + sa - anaDunh + s - anaDuhaH sau 1 / 4 / 72 15saM. sa. pa. s pratyaya 52 chadi, anaDu n| unova thAya che. anaDvanha + s = anaDvan / pra. 416 40, niyama 6 thI lopa. uto'naDuccaturo vaH 1 / 4 / 81 16 zeSa (saM.. me. 4. sivAyanA) ghuTa pratyayo 527i, anaDuG n| unI vA thAya che. anaDvAnh + s = anaDvAn / vAH zeSe 1 / 4 / 82 17anaDuhnA hanI pahane cha thAya che. anaDudbhyAm / straMsa-dhvaMs-kvassanaDuho daH 2 / 1 / 68 18svA pratyayo 52 chatai, jarA no vipe jaras mAheza thAya che. jarasau, jre| jarAyA jaras vA 2 / 1 / 3 18mAsa nizA bhane Asana zonA, as,[zas] vi.sa. . vigere pratyayo 52 chatai, vispe. mAs niz bhane Asan mAheza thAya che. mAsaH, mAsAn / mAbhyAm, mAsAbhyAm / mA:su, mAssu, mAseSu / nizaH, nizAH / nijbhyAm, nizAbhyAm / nicchu, niczu, nizAsu |aasaani AsanAni / AsabhyAm, AsanAbhyAm / AsnaH Asanasya / mAsa-nizA''sanasya zasAdau lug vA 2 / 1 / 100 20 danta vigere zahonA, as vi.pa. pa. vigaire pratyayo 52 chatai, dat vigere mAhezo vilpe thAya che. danta puM. dat / Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 20 madhyamAM pATha 18 pAda puM. pad / nAsikA strI. nas / hRdaya na. hRd |asRj na. asan / yUSa puM. yUSan / udaka na. udan / dos puM. doSan / yakRt na. yakan / zakRt na. zakan / vi.ma.va. tR.a.pa. tR.vi.pa. sa.a.va. sa..pa. dataH datA dadbhyAm dati datsu nasaH nasA nobhyAm nasi nassu, nHsu| handi hRdA hRdbhyAm hadi hRtsu asAni asnA asabhyAm asni-asani asasu yUSNaH yUSNA yUSabhyAm yUSNi-yUSaNi yUSasu doSNaH doSNA doSabhyAm doSNi-doSaNi doSasu danta-pAda-nAsikA-hRdayA'sRga-yUSodaka-doryakRc-zakRto-dat-pad-nas-hRdasan-yUSannudan doSan yakan-zakan vA 2 / 1 / 101 pATha 18 mo zvastanI, bhaviSyantI ane kriyAtipatti | RstanI, paraai0 Atmane0 tAsmi tAsvas tAsmas tAhe tAsvahe tAsmahe tAsi tAsthasa tAstha tAse tAsAthe tAdhve tA tArau tAras tA tArau tAras zvastanI-tA tArau tAras, tAsi tasthas tAstha, tAsmi tAsvas tAsmas, tA tArau tAras, tAse tAsAthe tAdhve, tAhe tAsvahe tAsmahe. 3 / 3 / 14 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 18 madhyamAM 1 21 // bhaviSyantIsyAmi syAvas syAmas sye syAvahe syAmahe syasi syathas syatha syase syethe syadhve syati syatas syanti syate syete syante bhaviSyantI-syati syatas syanti, syasi syathassyatha, syAmi syAvas syAmas, syate syete syante, syase syethe syadhve, sye syAvahe syAmahe 3 / 3 / 15 III liyAtipatti syam syAva syAma sye syAvahi syAmahi syas syatam syata syathAs syethAm syadhvam syat syatAm syan syata syetAm syanta kriyAtipattiH-syat syatAm syan, syassyatam syata, syam syAva syAma, syata syetAm syanta, syathAs syethAm syadhvam, sye syAvahi syaamhi.3|3|16 1 dhAtuthI (se dhAtuthI) para rahelA sakArAdi ane ta kArAdi mazit pratyayonI pUrve i[iT] thAya che. lU + tA - lU-i + tA = lavitA / lavitum / lavitavyam / lavitA, tR [tRc] pratyaya laviSyati / laviSyate / yAc-yAcitA / yAcitum / yAcitavyam / yAciSyati, te / cur 9 // 10. cori-corayitA 50 corayiSyati 70 rud-roditA 50 rodiSyati 50 anu + iS-anveSitA 0 anveSiSyati 50 stAdyazito'troNAderiTa 4 / 4 / 32 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 madhyamAM pATha 18 2 (1) kriyAtipattinA pratyayo para chatAM, dhAtunI pUrve A [aTa] bhAve che, paraMtu-(2) svarathI 23 thatI pAtu Doya to pUrve nahiM AvatAM dhAtunA Adi svaranI vRddhi thAya che. alaviSyat / alaviSyata / ayAciSyat-ta / arodiSyat / acorayiSyat / anu + iS - anvaiSiSyat / aD dhAtorAdirhayastanyAM cA'mAGA 4 / 4 / 29 3 aniTu (eka svarI anusvAra It vALA) dhAtuothI para rahelA sa kArAdi ane ta kArAdi azit pratyayonI pUrve i[iTa] thatI nathI. niyama 1 no apavAha. nI-netA / netum / netavyam / neSyati, te / aneSyat, ta / paa-paataa| pAtum / pAtavyam / pAsyati / apAsyat / labha-labdhA / labdhum / labdhavyam / lapsyate / alapsyata / zad-zattA / zattum / zattavyam / zatsyati / azatsyat / zak-zaktA / zaktum / zaktavyam / zakSyati / azakSyat / paca-paktaH / paktum / paktavyam / pakSyati, te / apakSyat, ta / budh ||4.boddhaa |boddhm |boddhvym |bhotsyte|abhotsyt / liha-leDhA / leDhum / leDhavyam / lekSyati, te / alekSyat, ta / duh-dogdhA / dogdhum / dogdhavyam / dhokSyati, te / adhokSyat ta / diza-deSTA / deSTum / deSTavyam / dekSyati, te / adekSyat, ta / piS-peSTA / peSTam / peSTavyam / pekSyati / apekSyat / yaj-yaSTA / yaSTam / yaSTavyam / yakSyati, te / ayakSyat, ta / ram-rantA / rantum / rantavyam / raMsyate / araMsyata / raJja-raktA / ratum / raktavyam / rakSyati, te / ruha-roDhA / roDhum / roDhavyam / rokSyati / arokSyat / ekasvarAdanusvAretaH 4 / 4 / 56 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 18 madhyamAM 123 4 veTa (dhU [dhUm] bhane audit) pAtumothI 52 23dA s hasane trAhi mazit pratyayonI pUrva i [iTa] vipe thAya che. (niyama 1 no apavAha) dhU, dhotA dhotum, dhotavyam dhoSyati adhoSyat ta dhavitA dhavitum dhavitavyam dhaviSyati adhaviSyat, ta radh, raddhA radhum raddhavyam ratsyati aratsyat radhitA radhitum radhitavyam radhiSyati aradhiSyat mRj, mArTA mATuMm mATavyam mArkSyati amAryat mArjitA mArjitum mArjitavyam mArjiSyati amArjiSyat dhUgauditaH 4 / 4 / 38 5 52-bhai 5hI pAtu syat (sya+at [zatR ]) bhane mAtmanepahI pAtuthI syamAna (sya+m+Ana[ Anaza]) pratyaya yAne bhaviSya hanta bane che. yA 5. yAsyat 35o nae siMge tudat ge|6. pe4 518 11, niyama 11 zI mA. zayiSyamANaH, Nam, nnaa| zatrAnazAveSyati tu sa-syau 5 / 2 / 20 / 6 graha pAtuthI mAvelo i[iT] hI thAya cha, 555 parokSAmA hAI thatI nathI. grahItA / grahISyati / grahItum / gRhItvA / gRhItaH / gRhNo 'parokSAyAM dIrghaH 4 / 4 / 34 7 bhaviSyamA dhAtuthI bhaviSyantI pratyayo lAgecha. bhokSyate / bhaviSyantI 5 / 3 / 4 8 mAna sivAyanA bhaviSyamAMzvastanI pratyayo thAya che. kartA zvaH / kartA / adya zvo vA gamiSyati mahiM zvastanI na thAya. anadyatane zvastanI 5 / 3 / 5 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 madhyamAM pATha 18 9 kriyAtipatti eTale, kriyAnuM atipatana-kriyAno abhAva, eTale ke, koI paNa kAraNathI-(1) "kriyA thavAnI nathI athavA (2) kriyA thaI nathI' ema jaNAya tyAre, dhAtuthI sAmI (vidhyartha)nA arthamAM-prasaMgamAM kriyAtipattinA pratyayo thAya che. 1. sa yadi gurUnupAsiSyat zAstrAntamagamiSyat / te jo gurUnI upAsanA karata to zAstrano pAra pAmata. (upAsanA karavAno nathI mATe zAstrano pAra pAmavAno nathI.) 2. yoyaMtAnamavAyattato vikSepiyaza prAsariSya jo eNe dAna dIdhuM hota to eno) yaza vizvamAM paNa phelAyo hota. (paNa, dAna dIdhuM nathI, mATe yaza paNa phelAyo nathI.). saptamyarthe kriyA'tipatto kriyA'tipattiH 5 / 4 / 9 bhUte 5 / 4 / 10 tam (gaNa 1 parasma) dhAtuno artha "tapa karavuM' evo hoya tyAre AtmopadI che ane kartari prayogamAM paNa [] pratyaya le che. tathA tasthA tapestapaH karmakAt 3 / 4 / 85 II (1) "dUra" ane "najIka' evA arthavALA zabdothI dvitIyA tRtIyA paMcamI ane saptamI ekavacana thAya che, paNa nAmanA vizeSaNa tarIke vaparAyA na hoya to (2) jenAthI "dUra' ke "najIka hoya tene paMcamI ke SaSThI vibhakti thAya che. dUraM dUreNa dUrAd dUre vA grAmAd grAmasya vA vasati / antikaM antikena antikAd antike vA vasati asattvArAdarthAt TA-Gasi-yam 2 / 2 / 120 ArAdathaiH 2 / 2 / 78 NI jharate avyayanA yogamAM dvitIyA ane paMcamI vibhakti thAya che. Rte dvitIyA ca 2 / 2 / 114 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 19 madhyamAM 1 25 pATha 19 mo zvasanI bhaviSyantI kriyAtipatti cAlu 1 saha lubh iS [icch] ruS bhane riS dhAtumAthI ta rAhi mazit pratyayo 52 chatai, vipe i thAya che. lobdhA, lobhitaa| eSTA, eSitA / roSTA, roSitA / reSTA, reSitA / saha-lubheccha-ruSa-riSastAdeH 4 / 4 / 46 2 saha Ane vah pAtuna (418 10, niyama 11) DhnI, ddhn| nimittathI thayelo sUpara chatAM, lopa thAya che ane pUrvanA A vAno o thAya che. saha+tA - sad + tA - sad + dhA - sada + DhA=soDhA |5ksse, sahitA se prabhArI, soDhum, sahitum / soDhavyam, sahitavyam / vaha-voDhA / voDhum / voDhavyam / sahi-vaheroccA'varNasya 1 / 3 / 43 3 han pAtu bhane RrAnta pAtumothI sya na pUrvei thAyache. haniSyati / ahaniSyat / kariSyati / akariSyat / svR svariSyati / asvariSyat / bhR-bhariSyati / hanRtaH syasya 4 / 4 / 49 4 kRt cut nRt chUd bhane tRd ne adyatanI s (sic 5 / 4 27, niyama2) pratyaya sivAyanA sakArAdi azin pratyAyanI pahelAM vikalpa rU thAya che. kartyati, kartiSyati / akaya't, akartiSyat / kRta-cUta-nRta-cchRda-tRdo'sicaH sAdervA 4 / 4 / 50 5 gam pAtuthI. s 12 mazit pratyayAnI paDeTA ithAya cha, paNa AtmapadamAM na thAya. gamiSyati / agamiSyat / saMgaMsyate / gamo'nAtmane 4 / 4 / 51 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 madhyamAM pATha 19 6 snu bhane kram pAtuthI s 12 bhane t 2 mazita pratyayanI pUrve rU thAya che, paNa AtmAnapadamAM na thAya. prasnaviSyati / prasnavitA / prasnavitum / kramiSyati / kramitA / prakramitavyam mAtmane, prasnoSyate / prsnotaa| prakaMsyate / prakrantA / snoH 4 / 4 / 52 kramaH 4 / 4 / 53 7 vRt syand vRdh zRdh bhane kRpa mA pAMya dhAtumI, sya mAhavANA pratyayomA bhane 276 (sannanta)mai ubhayapadI che. vRdbhyaH sya-sanoH 3 / 3 / 45 / 8 vRt vigere pAya dhAtumothI, 52smaipamA sahi bhane takArAdi azit pratyayonI pUrve rU thatI nathI. 52smai - vRt vRdh-vaya'ti / avaya't / syantsyati / asyantsyat / zaya'ti / azaya't / kalpsyati / akalpsyat / kalptAsmi / niyama mAtmane - vartiSyate / avartiSyata / vardhiSyate / avardhiSyata / zardhiSyate azardhiSyata / syandveTa syantsyate, syndissyte| asyantsyata, asyandiSyata / kRpveTa kalpsyate, klpissyte| akalpsyata, akalpiSyata / kalsAhe, klpitaahe| na vRdbhayaH 4 / 4 / 55 8 kRp pAtu zvastanAmA 59 // mayapIche. kalptAsmi (niyama 8) mAtmane, kalptAhe, klpitaahe| kRpaH zvastanyAm 3 / 3 / 46 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 19 madhyamAM 127 10adhi + i 'bha' mA pAtuno yAtipattimA bhane adyatanImAM, vikalpa ja Adeza thAya che. A Adezano guNa thatI nathI. adhyagISyata, adhyaiSyata / vA'dyatanI-kriyAtipatyo rgIG 4 / 4 / 28 11(1) mazit pratyayona viSayamAM, as ge| 2. mane brU ghAtuna anubhe bhUsane vac (maniTa) mAheza thAya cha, bhane (2) bhrasj no vispe bharja mAheza thAya che. bhvitaa| bhavitum / bhvissyti| abhaviSyat / bhavitavyam / bhavyam / vaktA / vaktum / vakSyati / vakSyate / avakSyata, t| vaktavyam / vaacym| bhii| bhraSTA / bhaSTuMm, bhraSTum / bhIti / bhrakSyati / abhIt, abhrakSyat / asti-bruvorbhU-vacAvaziti 4 / 4 / 1 bhRjjo bharba 4 / 4 / 6 12 dhur pratyaya 52 chatai, mane pahane te. (1) muha duh snuha bhane snih pAtubhonA hanI vipe gh thAya che. ana (2) nah pAtunA hanI dh nitya thAya che. mogdhA, moDhA / dogdhA, doDhA / snogdhA, snoDhA / snegdhA, sneDhA / naddhA / mokSyati / dhrokSyati / snokSyati, snekSyati / natsyati / sA yAre pAtumo veTa cha bheTa iAve. tyAre mohitaa| mohissyti| 8. muha-druha-pnuha-jiho vA 2 / 1 / 84 nahAhordhatau 2 / 1 / 85 1udhuTa vyaMnA pratyaya 52 chatai, naz thAtumaya sva2nI pachI n ubhe2|5 cha. naMSTA / naMSTam / naMkSyati / anaMkSyat / nazitA nazitum naziSyati anaziSyat / nazveTa che. nazo dhuTi 4 / 4 / 109 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 madhyamA pATha 19 14T vyaMjanAdi pratyaya para chatAM, man dhAtunA s no na thAya che maGktA / maGktum / makSyati / amaGkSyat / pATha 4, niyama 7. masjeH saH 4 / 4 / 110 15dhuT vyaM nAhi pratyaya para chatAM, (1) sRj ane dRz dhAtune nitya ane (2) spRz bhRz kRS tRp dRp ane sRp dhAtune vikalpe svaranI pachI eN Ave che, paNa pratyayakit na hoya to. sraSTA / sraSTum / sraSTavyam / strakSyati / astrakSyat / draSTA / draSTum / draSTavyam / drakSyati adrakSyat / sRssttH| dRssttH| sRSTvA / dRSTvA / pratyaya Dita che. spraSTA, spaSTa / spraSTum / spaTum / spraSTavyam, spaSTavyam / sprakSyati, sparkSyati / asprakSyat, asparkSyat / je prabhADo bhRz kRS ane sRp 1 spRssttH| bhRssttH| kRssttH| sRptaH / spRSTvA / 6. pratyaya Ditache. ptA, tapta / dvaptA, dartA / trapsyati tartsyati / vigere. tRp ane dar A be dhAtu veT che, eTale rU Ave tyAre, tarpitA / darpitA / tarpiSyati darpiSyati / vigere. tRptH| dRptH| pratyaya Dita che. a: sRji-dRzo'kiti 4 / 4 / 111 spRzAdi-sRpo vA 4|4|112 | veT dhAtukhone kta ane ktavatu pUrve i khAvatI nathI. tRptaH / veTo'pataH 4 / 4 / 62 16 dhAtunA s no skArAdi azit pratyayanA viSayamAM s thAya vas[- vatsyati / avatsyat / sastaH si 4 / 3 / 92 che. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ miyA/mAvA 1-dhauta. pATha 19 madhyamAM 129 17dhu vyaMjanAdi pratyayo para chatAM dhAtunA phruno zuM ane t no U [ UTa] thAya che. pracch-praSTA / prakSyati / pracch + ta [kta ] pRSTaH / (5 / 44, niyama 5, 518 13, niyama 2) div+ ta = dyUtaH / dhAva + ta = dhautaH / dhautvaan| / anunAsike ca cchvaH zUTa 4 / 1 / 108 - feil || apanI U[UTa] sAthe au thAya che. dhAv + ta= dhautaH UTA 1 / 2 / 13 18svarAnta dhAtuthI tathA [ ane n dhAtuthI, karmaNi ane bhAve prayogamAM bhaviSyantI kriyAtipatti zvastanI madyatanI s [ sic] bhane mAzA: pratyayo (416 30) audi i[jiTa] vi. thAya che. lU + i [jiTa] + syate (416 5, niyama 2) lAviSyate / 52. i [iT ] thAya tyAre, laviSyate / me pramA, alAviSyata / alaviSyata, lAvitA / lavitA / nI, nAyiSyate neSyate / anAyiSyata / aneSyata / nAyitA netaa| ha, hAriSyate hrissyte| ahAriSyata ahariSyata / hAritA hartA / graha, grAhiSyate grahISyate / agrAhiSyata agrahISyata / grAhitA grahItA / dRz, darziSyate drakSyate / adarziSyata adrakSyata / darzitA drssttaa| svara-graha-dRza-hanbhyaH sya-sijAzI: zvastanyAM jiD putvA 3 / 4 / 69 19mAM kArAnta dhAtuonA ma no mit siddhi pratyayo ane i (jiDe jicyA 27, niyama 11) 527ti, ai thAyache. dA+ a[ghaJ] = dAyaH / dA+ aka[Naka] =dAyakaH / Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 madhyamAM pATha 20 dA + i [JiT] + syate = dAyiSyate 52 dAsyate / adAyiSyata, adAsyata, dAyitA daataa| Ata ai: kRJ-au 4 / 3 / 53 20i (jiTa jic) 52 chatai, hanno ghan thAya che. ghAniSyate 5kSe haniSyate / aghAniSyata, ahaniSyata / ghAnitA, hantA / ji-Navi ghan 4 / 3 / 101 pATha 20 mo dhAturUpa zabdo (svarAnta) 1 "dhAtu sUcita artha-kriyAno karanAra' evA arthamAM dhAtune kvip pratyaya lAge che. vizvaM pAti kvip vizvapAH / tattvaM vetti iti kvip tattvavid / kvipna varNo t che. kvip 5 / 1 / 148 2 hrasva svarAnta dhAtune pit kRt pratyaya para chatAM, tU umerAya che. zatru jayati kvip zatrujit / anu + sR + vatvA = anusRtya / (ktvA no ya [yap] mAheza pit che.) hasvasya taH pitkRti 4 / 4 / 113 3 krudh vigere sane saM-pad vigaire ghAtumAne nitya sane bhI vigere dhAtuone vikalpa vizva pratyaya lAgIne strIliMga zo bane che. krudh / mudcha / saMpad / vipad ch| bhI:, bhiitiH| hIH, hIti: 70 / krutsaMpadAdibhyaH kvip 5 / 3 / 114 bhyAdibhyo vA 5 / 3 / 115 saM-pad vigere dhAtumImAMnA dAne ti pratyaya 59 // mAge cha. sNpttiH| vipattiH / zrvAdibhyaH 5 / 3 / 92 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 20 madhyamAM 131 4 ghu sivAyanA svarAdi pratyayo para chatAM, A[ ]pratyaya sivAyanAsakArAtta nAmonA no lopa thAya che. vizvapa: hiM. ba. va. vizvapA tR. e. va. lugAto 'nApaH 2 / 1 / 107 5 napuMsaka liMga nAmono anya svara hrasva thAya che. vizvapa rUpo vana pramANe karavAM. vizvam klIbe 2 / 4 / 97 6 vibhakti vinAnAM vim pratyayAtta ja nAmanI sAthe je samAsa thayelo hoya, te samAsa saMbaMdhI dhAtunA rU varNa ane 3varNano, svarAdi pratyayo para chatAM, anukrame ane 2 thAya che, paNa suthI zabdamAM thato nathI. pATha-4, niyama ra no apavAda. naMpunAhiti pUH travvA vRdhvadA suSTha dhyAyati dadhAti vA sudhIH / sudhiyau / sudhiyaH / kvib vRtterasudhiyastau 211158 9 nI zabdathI ru (sa. e. va.) no mAm thAya che. prApaM nati rUti grAma , prAmAm sa. e. va. nayati rUti nIra, niyAm sa. e. va. niya Am 1 / 4 / 51 da, punardU, varSAbU, ane vapU A zabdo saMbaMdhI ja mU dhAtunA no svarAdi pratyaya para chatAM thAya che. dakhva hanpunarvarSAkArai rbhuvaH 211159 rUd ane sat jeomAM thAya che, evA kArAnta ane 4 kArAnta phakta strIliMga ja hoya e nAmothI, (1) caturthI, paMcamI, SaSThI ane saptamI ekavacananA pratyayonA anukrame Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 madhyamAM pATha 21 ai As As bhane Am vipe. thAya cha bhane (2) Am pa. pa. pa. no vipe nAm thAya che. dadhAti dhyAyati vA dhiiH| zrayati iti zrIH / bhavati iti bhUH / zriyai zriye / zriyAH zriyaH / zriyAm zriyi / zriyAm zrINAm / veyuvo 'striyAH 1 / 4 / 30 Amo nAm vA 1 / 4 / 31 10bhU (strI.) zahanA UnI svAhi pratyaya 52 chatai, uv thAya che. (jU zabda dhAturUpa nathI eTale pATha 4, niyama 2 nANe.) bhUH bhuvau bhuvaH bhrU-znoH 2 / 1 / 53 pATha 21 mo dhAturUpa zabdo (vyaMjanAta) gatyarthakagaNdhAtunA upAsyano kil pratyayo para chatAM, so5 thAya che. prAJcati kviS prAc / udaktaM jalaM kUpAt / aJco'nAyAm 4 / 2 / 46 aJc pAtune pUrthamA i[iT] thAya che. aJcitA guravaH lubhyaJce vimohAceM 4 / 4 / 44 1 ghuT pratyaya 527i, acne ghuTa vyaMjananI paDedAnbhe rAya cha. prAc + s - prAnc + s - prAn - acaH 1 / 4 / 69 2 aJc dhaatun| n no pahane mante G thAya che. prAG / yujaJca-kruJco no GaH 2 / 1 / 71 3 ghuTa sivAyana svAhi pratyayo 52 chatai, (1) ac no c Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 21 madhyamAM 133 thAyacha tathA pUrvano 12 hI thAya cha bhane (2) udacno udIc thAya che. prAcaH pratIcaH udIcaH vi.pa. p.| udaca udIc 2 / 1 / 103 acc prAg dIrghazca 2 / 1 / 104 4 a 2 aJc utta256 DoyatyAre, tiras no tiri thAya che. tiraH aJcati tiryac, tiryaG / tiryaJcau / tirazcaH vi.pa. pa. niyama 3. napuM. tiryak, g tirazcI tirynyci| tirasastiryati 3 / 2 / 124 5. aJc ne saMta cha mevA nAmathI, strIliMgama I [GI] thAya che. praacii| prtiicii| udiicii| avAcI / tirshcii| aJcaH 2 / 4 / 3 6 hanta vANAnAmono sva2, pra. sa. pa. ma. deg4 hI thAya che. vRtraM hatavAn vRtrahA vRtrahaNau vRtrahaNaH vRtrahaNam, vRtrahaNau vRtraghnaH 516 13, niyama 8 bhrUNaM hatavAn bhrUNahA / strIliMga bhruunnnii|| in-han-pUSAryamNaH zi-syoH 1 / 4 / 87 7 jU vigere-dareka gaNonA dhAtuo uparathI banelA zabdono padAnta' para chatAM, pUrvano nAmi svara dIrgha thAya che. gIryate iti kvip gI: girau gira: gIAm / giraH arthaH gIrarthaH / AzAsyate iti AzIH / AziSau / AziSaH / AzIAm / piparti iti pU: purau puraH / pUAm / dhUrvati iti dhUH dhurau dhuraH / dhUAm |t. 5 / 48, niyama 23 padAnte 2 / 1 / 64 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 madhyamAM pATha 21 8 ra saMtavANAnAmanA ra nI, su pratyaya 52 chata ra deg4 23 che. gIrSu / dhUrSu / pUrSu / dvAe / 59l, AzISSu, AzI:Su / payaHsu, pyssu| vigere nAmobhA ra 2 to nathI, bha3 se nAmo kArAnta nathI paNa huM kArAnta che. aroH supi ra: 1 / 3 / 57 III pahAnta DpachI sno vipe. ts thAya che. devaM yajate deveTa, devedd| 5 / 13, niyama 2 deveDtsu, devettsu| D-naH saH tso'zcaH 1 / 3 / 18 416 10, niyama 11 mdhuleddhimdhulitt,dd| madhuliDbhyAm / 418 13, niyama 13,14 gAMdogdhi godhuk, g|godhugbhyaam / 518 18, niyama 12 mitrAya druhyati mitradhruk g, T, dd| upanAti (pAdam ) upAnat, d / upAnadbhyAm / / Rtvij, diza, dRz, spRz sraj, dadhRS, bhane uSNi, mA zahonA aMtya vyaM4nano pahAte. gthAya che. Rtvika, g| RtvikSu / dik, g, / dizau digbhyAm / Rtvij-diz-dRz-spRz-sraj-dadhRSuSNiho gaH 2 / 1 / 69 10(1) 75mA mA5vAmA 52rAyedA tyad tad yad adas idam etad eka dvi yuSmad asmad bhavat kim sarvanAmathI tathA anya bhane samAna zathI dRz pAtune bhae prayogamA a [Tak] sa [ sak] bhane kvip pratyaya thAya che. ane. (2) anya bhane tad vigere zahonA antya bhakSaranoA thAya che. (3) idam no I bhane kim no kI thAya che. (4) samAna no sa thAyacha. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 22 madhyamAM 135 sa iva dRzyate tAdRzaH tAdRkSaH tAk, g ayam iva dRzyate IdRzaH IdRkSaH Ika, ga ka iva dRzyate kIdRzaH kIdRkSaH kIhak, g vayam iva dRzyate asmAdRzaH asmAkSaH asmAk, g anya iva dRzyate anyAzaH anyAdRkSaH anyAhA, g samAna iva dRzyate sadRzaH sadRkSaH sadRk, g tyadAdyanya-samAnAdupamAnAd vyApye dRzaH Tak-sako ca 5 / 1 / 152 dRk-dRza-dRkSe 3 / 2 / 151 anya-tyadAderAH 3 / 2 / 152 idam-kimItkI 3 / 2 / 153 IV Tat pratyayAta nAmAne strIliMgabhAI[DI] thAyacha. tAdRzI aNajeyekaN-naJ-snaJ-TitAm 2 / 4 / 20 pATha 22 mo taddhita zabdo 1 mA nirdhAra DoyatyAre, eka, yat, tad, kim bhane anya sarvanAmone atara [Datara] pratyaya vilpe thAya che. ekataro bhavatoH paTuH, eko bhavatoH pttuH| ApanA bemAM eka hoMziyAra che. yataro bhavatoH paTuH tatara Agacchatu, yo bhavatoH paTuH sa Agacchatu / kataro bhavatoH paTuH ? ko bhavato: paTuH? vaikAd dvayornirdhArye DataraH 7 / 3 / 52 yat-tat-kimanyAt 7 / 3 / 53 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 madhyamA pATha 22 2 dhAmAM nirdhAra hoya tyAre - (1) yad, tad, kim ane anya sarvanAmone atara [itara] ane atama [Datama ] ane (2) eka ne atama [ Stama ] vi'sye thAya che. yatamo yataro vA bhavatAM paTuH tatamastataro vA Agacchatu / yo bhavatAM paTuH sa Agacchatu / katabhaH kataro vA bhavatAM paTuH ? ko bhavatAM paTuH ? | ekatamo bhavatAM paTuH, eko bhavatAM paTuH / bahUnAM prazne Datamazca vA 7 / 3 / 54 3 napuMsasiMgamAM anya, anyatara, itara tathA itara ane Datama pratyaya jene aMte che evA sarvanAmono, pra. e. va. ane dvi. je. va. no pratyaya d che eA ekatara zabda sivAya . atara [Datara ] atama [Datama ] pratyayAMta nAbho sarvanAma che. anyat, d itarat, d katarat, d katare ekataram ekatarANi ekatare paJcato'nyAderanekatarasya daH 1 / 4 / 58 4 "senA avayava (lAga, vibhAga, prAra, leha ) " sevA arthamAM, saMkhyAvAya zabdothI taya [ tayaT ] pratyaya thAya che. (2) dvikhanetri zabthI aya [ ayaT ] pratyaya paae| thAya che. paJca avayavA asya paJcatayo yamaH pAMya prahArano yama che. atrarat asya dvayaM dvitayaM tapaH / trayo'vayavA asya trayaM tritayaM jagat / avayavAt tayaT 7 / 1 / 151 dvi- tribhyAmayaT vA 7 / 1 / 52 anye itare anyAni itarANi katarANi pra.dvi. 31. la. 4. la. pra.dvi. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 22 madhyamAM 137 taddhita para chatAM, apadamAM rahelA A varNa ane rU varNano do5 thAya che. dvayam avarNevarNasya 7 / 4 / 68 5 nema (sa.), ardha, prathama, carama, alpa katipaya tebha4 taya ane ayane saMta cha mevAnAmothI asa (pra.5.5.) no i vilpe thAya che. neme, nemAH / ardhe , ardhAH / prathame, prthmaaH| dvitaye, dvitayAH / traye, tryaaH| nemArdha-prathama-carama-tayA'yA'lpa-katipayasya vA 1 / 4 / 10 "bhena bhAna" sevA samAM, idam bhane kim zalthI at [atu] pratyaya thAya cha, bhane idam bhane kim no iy bhane kiya mAheza thAya che. idaM mAnam asya, iyat jalam bheTaj 5il. kiM mAnam asya, kiyat jalam 32j pA. iyAn / kiyAn / iyati / kiytii| idaM-kimo-'turiya-kiy cAsya 7 / 1 / 148 "mArnu mAna" mevA arthamA yad tad bhane etad zathI Avat [DAvatu] pratyaya thAya che. yAvat, tAvat, etAvat / yat tadetado DAvAdiH 7 / 1 / 149 "mAna saMdhyAmAna" mevA arthabhAM, yad tad mane kim thI ati [Dati] pratyaya 59 thAya che. Dati pratyayAnta zahomaliMgache-tro liMgamA samAnache. yA saMkhyA mAnam eSAM te yati, yAvantaH / tati, tAvantaH / kati, kiyantaH 7.5. / kati dAtatiteTadA yatiThe21. kati, yati, tati zanI pra.vi.pa. 4. no pratyaya che. yat-tat-kimaH saMkhyAyA DatirvA 7 / 1 / 150 Dati-SNaH saMkhyAyA lup 1 / 4 / 54 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 madhyamA pATha 22 8 "paDela te 35 nathI tenuM te 35 tha" mevA arthamA kR dhAtunA yogamAM karmathI ane mU tathA an dhAtunA yogamAM uthiI[cci] pratyaya thAyacha. cvina tache. 10cci pratyaya 52 chatai, (1) svara hI thAya che. (2) Rno rI thAya cha bhane (3) avyaya sivAya apanI I thAya che. prAg azuklaM zuklaM karoti iti zuklIkaroti paTam / prAgazukla: paTa idAnIM zuklo bhavati iti zuklIbhavati / prAgazuklaH paTa idAnIM zuklaH syAditi zuklIsyAtpaTaH / se prabhArI mAlA-mAlIkaroti / mAlIbhavati |maaliisyaat / avyaya. divAbhUtA rAtriH / dossaabhuutmhH|| zuci-zucIkaroti / zucIbhavati / zucIsyAt / pitR-pitrIkaroti / pitrIbhavati / pitrIsyAt / kR-bhvastibhyAM karma-kartRbhyAm prAgatat-tattve cviH 7 / 2 / 126 dIrghazcci -yaG-yak-kyeSu ca 4 / 3 / 108 RtorI: 4 / 3 / 109 IzcvAvavarNasyA'navyayasya 4 / 3 / 111 11 zikhA vigere zothI mat [matu] pratyayana arthamA in bhane matthAya che. shikhii| shikhaavaan| maalii| mAlAvAn / zikhAdibhya in 7 / 2 / 4 12 Urmi vigere 3241 zothI mat n| ma no va thatI nathI.. urmimAn / bhUmimAn / yavamAn / draakssaamaan| kakudmAn / noAdibhyaH 2 / 1199 13astavAzothI tathA mAyA meghA bhane sraj zothI matunA arthamA vin bhane matthAya che. yshsvii| yazasvAn / Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyamAM pATha 22 139 tapasvI / tapasvAn / mAyAvI / mAyAvAn / meghAvI / meghAvAn / stragvI / stragvAn / as-tapo-mAyA-medhA-strajo vin 7 / 2 / 47 III matvartha pratyaya 527i,s t maMtavANunAma 56 yatuM nathI.. yazasvI / taDitvAn |pr. 416 34, niyama 1 no sayavAha. na staM matvarthe 111123 14 iSTa bhane Iyas[ Iyasu] pratyaya 52 chata - (1) vin bhane mat pratyayano do5 thAya che. sragvin, srajiSThaH / srajIyAn / balavat, baliSTaH / balIyAn / vin-matorNISTheyasau lup 7 / 4 / 32 (2) alpa bhane yuvan no kan vipe. thAya che. alpa, kaniSThaH / kniiyaan| alpiSThaH / alpIyAn / yuvan, kaniSThaH / kanIyAn / yaviSThaH / yavIyAn / niyama 16 (3) alpayUnoH kan vA 7 / 4 / 33 (3) prazasya no zrathAya che. zreSThaH / shreyaan| ' prazasyasya zraH 7 / 4 / 34 1 (4) vRddha bhane prazasya no jya thAya che. jyeSThaH / jyAyAna, jyAyasI strI. | jyAyAn aniyamita che. vRddhasya ca jyaH 7 / 4 / 35 jyAyAn 7 / 4 / 36 (5) bADha bhane antika no sAdha bhane neda thAya che. sAdhiSThaH / sAdhIyAn / nediSThaH / nedIyAn / bADhAntikayoH sAdha-nedau 7 / 4 / 37 V eka svaravALA nAmano aMtyasvara ane tenI pachInA vyajano sopAta nathI. strajiSThaH / zreSThaH / jyeSThaH / niyama 16 (1) naikasvarasya 7 / 4 / 44 habrigel. & SINCE WA Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 madhyamA pATha 22 15 'pazuM [ bhAva ]' arthabhAM pRthu vigere zabdothI iman bhane tva tathA tA [ tal ] pratyayo thAya che. iman prayAMta zabdo pusiMge che. pRtho rbhAvaH prathimA / prathimAnau / prathimAnaH / pRthutvam / pRthunA / pRthvAderiman vA 7 / 1 / 58 16 iman ane iSTha tathA Iyas pratyayo para chatai - (1) aMtya svara ane tenI pachInA vyaMjano lopAya che. paTu, paTimA / paTiSThaH / paTIyAn / mahat, mahimA / mahiSThaH / mahIyAn / trantyasvarAdeH 7 / 4 / 43 (2) pRthu, mRdu, bhRza, kRza, dRDha, parivRDha nA Rno rathAya che. prathimA / prathiSThaH / prathIyAn / mradimA / pradiSThaH / mradIyAn vigere. pRthu-mRdu- bhRza- kRza- dRDha - parivRDhasya Rto raH 7 / 4 / 39 (3) sthUla vigerebhAM svarasahita aMtasthA tathA tenI pachInA vyaMjanano lopa thAya che ane nAmi svarano guNa thAya che. sthUla bhaDuM sthavIyAn / dUra hUra, cheTe davIyAn / X X X yavIyAn / hUsimA kSepimA hrasiSThaH / kSepiSThaH / kSodimA kSodiSThaH / sthUla-dUra-yuva-hUsva-kSipra - kSudrasyAntasthAderguNazca nAminaH 7 / 4 / 42 yuvan juvAna hrasva TUMkuM kSipra jhaDapI kSudra halakuM sthaviSThaH daviSThaH / yaviSThaH / hrasIyAn / kSepIyAn / kSodIyAn / Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 22 madhyamA 141 (4) priya vigere zabdonA prA vigere Adezo thAya che. priya premA / preSThaH / sthemA / stheSThaH / vahAluM sthira nizcala sphira uru bhaI, dhadhuM bhoTuM, pahoNuM lAre, bhoTuM guru bahula jaDu, dha duHkhI lAMbu gharaDuM tRpa dIrgha vRddha X varimA / garimA / sphesstthH| variSThaH / gariSThaH / baMhimA / trapimA / baMhIyAn / trapIyAn / vRndAraka prazasya drAghimA / drAghiSThaH / drAghIyAn / varSimA / varSiSThaH / varSIyAn / vRndimA | vRndiSThaH / vRndIyAn / priya - sthira sphiroru-guru- bahula - tRpra-dIrgha - vRddha-vRndA rakasyemani ca prA-sthA- sphA- vara - gara - baMha- trapa- drAgha - varSa-vRndam 7 / 4 / 38 (4) bahu no, iSTha para chatAM bhUy thAya che. iman ne Iyas 52 chatAM mU thAya che ane pratyayanA rU varNano lopa thAya che, vahu dhanuM bhUyiSThaH bhUmA / bhUyAn / bahorNISThe bhUy 7 / 4 / 40 bhUrluk cevarNasya 7 441 V '' arthabhAM ya [ TyaN ] ane a [ aN ] pratyaya pa thAya che. bhaDe nirguNa, nairguNyam / viSama, vaiSamyam 60 / guru, gauravam / arhat, Arhantmay / pati- rAjAnta-guNAGga-rAjAdibhyaH karmaNi ca 7 / 1 / 60 arhatastont ca 7 / 1 / 61 yvRvarNAd laghvAdeH 7 / 1 / 69 preyAn / stheyAn / baMhiSThaH / trapiSThaH / spheyAn / varIyAn / garIyAn / Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 madhyamA pATha 23 VI taddhitanA Jit Nit pratyaya para chatAM svaromAMnA mahisvaranI vRddhi thAya che. uvarzano av thAya che. gauravam / asvayaMbhuvo'v 7 / 4 / 70 vRddhiH svareSvAderjiNati taddhite 7|4|1 pATha 23 mo sAmAsika saMkhyAvAcaka zabdo | ekazca daza ca ekAdazan. SaT ca daza ca SoDazan 2 be zabdo svayaMsiddha che. bIjI rIte paNa A samAso karI zAya che. ekAdhikA daza ekAdaza / ekottarA daza ekAdaza / paJcAdhikA daza paJcadaza / tyAhi. ekAdaza - SoDaza - SoDaSoDhA - SaDDhA 3 / 2 / 91 1 zata pahelAMnI saMkhyA uttarapadRmAM hoya to dvitri bhane aSTan ne pahale dvA trayas ane aSTA thAya che, pahA azIti utta256 hoya tyAre ane bahuvrIhi samAsa hoya tyAre tema thatuM nathI. dukho pATha 31, niyama 1. dvau ca daza ca dvAdazan je prabhAze, trayodazan, aSTAdazan, dvAviMzati / trayoviMzati / aSTAviMzati / dvAtriMzat / trayastriMzat / aSTAtriMzat / / up, dvayazIti / tryazIti / aSTAzIti / dvi-trSTAnAM dvA-trayo'STAH prAk zatAd anazItibahuvrIhau 3 / 2 / 92 2 catvAriMzat, paJcAzat, SaSTi, saptati, ane navati utta256 hoya tyAre dvA trayas, jane aSTA vi'sye thAya che. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 23 madhyamAM 143 dvAcatvAriMzat dvictvaariNsht| trayazcatvAriMzat, tricatvAriMzat / aSTacatvAriMzat, assttaactvaariNsht| dvApaJcAzat, dvipaJcAzat / trayaHpaJcAzat, tripaJcAzat / aSTApaJcAzat, aSTapaJcAzat / dvASaSTi dviSaSTi / trayaSSaSTi, trayaHSaSTi, triSaSTi / aSTASaSTi / aSTaSaSTi / dvAsaptati, dvisaptati / trayassaptati, trayaHsaptati, trisaptati / aSTAsaptati, aSTasaptati / dvAnavati dvinavati / trayonavati, trinavati / aSTAnavati, aSTanavati / cattvAriMzadAdau vA 3 / 2 / 93 3 'vAra' arthamA - (1) saMdhyAvAya zothI kRtvasa pratyaya thAya che. (2) dvi tri bhane caturthI s[suc] pratyaya thAya cha. mAnAbho avyayache. paJcakRtvo bhuGkte pAMyavAra pAya che. SaTkRtvaH, viMzatikRtvaH, zatakRtvaH tyahi. dviH bevAra triH travAra catuH yA2vAra. vAre kRtvas 7 / 2 / 109 dvi-tri-caturaH suc 7 / 2 / 110 4 eka za6 752thI. 'vAra' arthamA sakRt thAya che. sakRt / ekAt sakRt cA'sya 7 / 2 / 111 5. 'sNdhyaapu25|| artha - (1) saMdhyAvAya zothI a [DaTa] pratyaya thAya che. ekAdazAnAM pUraNaH ekAdazan + a [DaT] - ekAdazaH sIyArabho, ekAdazI manAyAbhI. me prabhArI dvAdazaH, dvaadshii| saMkhyApUraNe DaT 7 / 1 / 155 (2) viMzati vigere (navanavati sudhaan|) zothI. vi.485 tama [tamaT]thAya che. viMzateH pUraNaH viMzatitamaH 52 viMzaH Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 madhyamAM pATha 23 niyama 1 thI viMzatitamI, viMzI / ekaviMzatitamaH, ekviNshH| triMzattamaH, triNshH| triMzattamI, triNshii| tyAhi. viMzatyAdervA tamaTa 7 / 1 / 156 viMzatino tino uit pratyaya 52 chadi do5 thaaych.viNshH| viMzatesteDiti 7 / 4 / 67 (3) zata vigaire tamAma saMdhyAvAya zothI tathA mAsa ardhamAsa, saMvatsara, zothI. tama [ tamaT] 4 thAya che. zatatamaH / shttmii| ekshttmH| dvizatatamaH vigere. sahasratamaH, shstrtmii| vigere. mAsasya pUraNaH mAsatamo dinaH mahInAno chadado hisa.. zatAdi-mAsA'rdhamAsa-saMvatsarAt 7 / 1 / 157 (4) AdimAM saMkhyAvAcaka zabda joDAyelo na hoya, tevA SaSTi saptati azIti bhane navati zothI. tama [ tamaTa] 4 thAya. SaSTitamaH / spttitmH| azItitamaH / nvtitmH| navatitamI / prtyu325|| ekaSaSTitamaH, ekaSaSTaH / ekasaptatitamaH, ekspttH| niyama 2 prabhArI. SaSTyAderasaMkhyAdeH 7 / 1 / 158 (5) AdimAM saMkhyAvAcaka zabda joDAyelo na hoya, tevA paJcan saptan aSTan navan bhane dazan zothI ma [ maT] thAya cha. paJcamaH / saptamaH / aSTamI / navamI / dazamI / no maT 7 / 1 / 159 (6) SaS, kati, katipaya thI [thaT] pratyaya thAya che. SaSThaH, sssstthii| katithaH / ktipythii| SaT-kati-katipayAt thaT 7 / 1 / 162 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 24 madhyamAM 145 (7) catur thI tha [thaTa] tathA ya bhane Iya 59 thAya che. caturthaH / ma caturthA / turyaH, turiiyH| ma icatur no ca lopAya che. caturaH 7 / 1 / 163 yeyau ca luka ca 7 / 1 / 164 (8) dvi bhane tri thI tIya thAya che.dvitIyaH, tRtiiyH| dvitIyA, tRtIyA |piich, trI. mI trino tR thAya che. vastIyaH 7 / 1 / 165 trestR ca 7 / 1 / 166 6 tIya pratyayAnta namana35o yaturthI, paMyamI, SahI bhane saptamInA ekavacanamAM vikalpa sarvanAma jevAM thAya che. peliMga strIliMga dvitIyasmai, dvitIyAya | dvitIyasyai, dvitIyAyai dvitIyasmAt, dvitIyAt / dvitIyasyAH, dvitIyAyAH dvitIyasmin, dvitIye / dvitIyasyAm, dvitIyAyAm tIyaM GitkArye vA 1 / 4 / 14 na 6 24 bholA parokSA vibhakti (parokSa bhUtakALa) parIkSA paraai Atmane a[Nav] va ma e vahe mahe tha [thava] athus a se Athe dhve a [Nav] atus us e Ate ire parokSA Nav atus us, thav athus a, Nav va ma, e Ate ire, se Athe dhve, e vahe mahe 3 / 3 / 12 10 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 madhyamAM pATha 24 1 parIkSAnA pratyayo para chatAM, dhAtu bevaDAya che, paraMtu svarAdi pratyaya para chatAM, pahelAM ddhitva karavuM ane pachI svaranuM kArya karavuM. maU + [pazi]- ma + -bama+ meM - vaman + = 9mA pATha 5, niyama 2 thI vRddhi. dvirdhAtuH parokSA-De prAk tu svare svaravidheH 4 / 1 / 1 2 (1) rUl dhAtuthI ane jene aMte saMyoga nathI evA dhAtuothI vit sivAyanA parokSanA pratyayo kit jevA thAya che. (2) svapna dhAtuthI vikalpa ki jevA thAya che. sam-rUnyU+ = samIpe pariSasvane, pariSasvakno kit thavAthI pATha 3, niyama 8 thI na lopa. fma, vidhivat kis thavAthI guNa na thayo. vimedAahiM pratyayavi che mATe kintu nathI. tethI guNa thayo. inthyasaMyogAtparokSA kidvat 4 / 3 / 21 svaJjarnavA 4 / 3 / 22 3 pra. pu. e. va. []pratyaya, sit vikalpa thAya che. zizizrANita nathI, paNa vi che mATe ki nathI, eTale guNa thayo, pakSe ziAyA sit che mATe vRddhi thaI. NidvA'ntyo Nav 4 / 3 / 58 4 , , , 5, tu, 6, zra, ane su A ATha dhAtu sivAya dareka dhAtuthI parIkSAnA vyaMjanAdi pratyaya pUrve rU[phaJthAya che. vamaLavA dhAtunI pUrve zuM Ave che tyAre rU thAya che. lagnarivA rU-vR-mR-tu-6-zra-strotraMnnanA parokSAyA: 4 / 4 / 81 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 24 madhyamAM 147 5 dvitva thayA pachI(1) pUrvanA Rno athAya che. sRsR + a = sasAra / Rto't 4 / 1 / 38 (ra) pUrvanA zit no aghoSa para chatAM, lopa thAya che. spRz + a - spRz spRz + a - pRz spRz + a - pR spRz + a- paspRz + a pasparza / aghoSe ziTa: 4 / 1 / 45 (3) pUrvana ka no ca thAya che. kR, cakAra / ka-Gazca-J 4 / 1 / 46 6 rUkArAnta dhAtuthI ane nAmyanta dhAtuthI para rahelA parIkSA adyatanI anemAzIvahinA pratyayanAdhnothAyacha.cakaDhave -nAmyantAt parokSAdyatanyAziSo dho DhaH 2 / 1180 7 hArAnta bhane santasthA saMtavANaghAtumAnI pachIi[jiTa] i[iTa] Doya to tenI pachI 23sA parokSA madyatanI bhane AzIrvAdanA pratyayanA no vikalpa thAya che. jagRhive, dhve / zizyitve, dhve / hAntasthAjJIDbhyAm vA 2 / 1 / 81 8 sRj dhAtuthI, dRz pAtuthI, skR (s pUrva kR) pAtuthI, tabha4 svarAnta anid dhAtuothI, ane jemAM 3 che evA ani dhAtumothI, tha nI pUrva vipe i[iT] thAya che. sRja-sassraSTha (418 18, niyama. 15) sasarjitha / dRsh-ddrsstth| dadarzitha / skR-saJcaskartha / saJcaskaritha / nI-ninetha, ninayitha / tyaj-tatyaktha, tatyajitha / saGg-sasaGktha / ssnyjith| sRji-dRzi-skR-svarA'tvataH tRjnityAniTasthavaH 4 / 4 / 78 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 madhyamAM pATha 24 9 hasva trakArAnta anid dhAtuothI thanI pUrve rUthato nathI. - I RtaH 4 / 4 / 79 10, 3, , ane mad dhAtuthI thanI pUrve rUthAya che. mAriyA vevaritha saMvivyavitha pATha 26, niyama 5 gAvitha 2--ce- 4480 11citta vikSepa vigere kAraNathI karelI kriyAnuM smaraNa na hoya tyAre athavA karelI kriyAne ekadama chupAvI devI hoya tyAre adyatana (AjanA) sivAyanA bhUtakALamAM dhAtuthI parokSAnA pratyayo thAya che. amoghuM vitta vinnatApa kharekhara sutA evA meM vilApa karyo che. ttioDakTivivarAunmatta banelo huM kharekhara rakhaDyo chuM. bIjAnA kahevAthI khAtrI thayA bAda kartA Avo prayoga kare che. tipu brAhmaNo tarvathI kaliMga dezamAM teM brAhmaNa mAryo che? nAhaM nijhama huM kaliMga dezamAM gayo nathI. kRtAsmaraNA'tinihnave parokSA 5 / 2 / 11 12 adyatana (AjanA) sivAyanA parokSa (pote nahi joyela) bhUtakALamAM dhAtuthI parIkSA thAya che. gharSa viratIrthadAtIrthakara bhagavaMte dharmano upadeza Apyo. visaMgathAna MT: kRSNa kaMsane haNyo. parokSe 5 / 2 / 12 13parokSa bhUtakALamAM parokSanI vicakSA na karIe to hyastanI thAya. meva sare rInA sagara rAjA thayo. avivakSite 5 / 2 / 14 abhivata Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 25 149 madhyamAM pATha 25 mo parokSa bhUtakALa cAlu 1 parIkSAnA pratyayo para chatAM, dvitva thayA bAda - (1) pUrvanA 5 no mAM thAya che. + [] - 4 - A ma =mArA mATatuH H (pra. pATha 4, niyama 1). asyAderAH parokSAyAm 4 / 1 / 68 (2) traTakArAdi dhAtuonA, aNa gaNa pa. A. dhAtunA ane saMyogAtta dhAtunA pUrvanA 5 no mAM thAya che ane pachI na umerAya che, paNa mane ThekANe thayelA 3no A thato nathI. zna + [ ] - ma Rk + 4 - mAna + ma = Anardha / AndhuH / Anardhitha / az, Anaze / aGg, mAnannA mAnathi paNa mA nuM mAccha thAya che. anAto nazcAnta RdAdyazau saMyogasya 4 / 1 / 69 (3) mU ane svapU dhAtunA pUrvanA svarano anukrame 5 ane 3thAya che. +[]- mU+ga - va mAt+3 - bhU-svaporadutau 4 / 170 2 parIkSAmAM ane adyatanImAM aMtavALA dUdhAtunA upAjya svarano dIrgha thAya che. vamUvA vamUvatuHA vamUvithaT bhuvo vaH parokSA'dyatanyoH 4 / 2 / 43 3 3[3](pATha 29, niyama 9) sivAyanA pratyayo para chatAM, dvitva thayA bAda, hiMane hajU dhAtunA, pUrvathI para rahelA huM no thAya che. dinidhAyA sena, nathi 1 nanyA ar3e hi-hano ho ghaH pUrvAt 4 / 1 / 34 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 madhyamAM pATha 25 4 a[Nav] pratyaya 52 chatai, han no ghan mAheza thAya che. jaghAna / 518 36 niyama 4 no bhayavAha ji-Navi ghan 4 / 3 / 101 5 sa [ san ] (416 35, niyama, 1) bhane parIkSA 52 chadi, dvitva thayA mA6 - (1) ji ghAtunA, pUrvathA. 52 238 ji no gi thAya che. vijigye| jigAya / (2) ci pAtuna, pUrvathA. 52 23dA cino ki vipe thAya cha. cikAya cicAya / cikayitha ciketha / cicayitha cicetha / cikye cicye| jergiH san-parokSayoH 4 / 1 / 35 ceH kirvA 4 / 1 / 36 6 gam han jankhan bhane ghasthAtuna upAntya svaranoa[aG] (pATha 29, niyama 6) sivAyanA svarAdi ki Dit pratyayo 52 chadi, to5 thAya che. gam + us - jagam + us = jgmuH| jagmiva / jagmima / han, januH / jan, jjnye| khan, cakhnuH / ghas, jakSuH / janti / 54 13, niyama 8 55, jagamitha jagantha / jaghanitha jaghantha / cakhanitha / jaghasitha jaghastha / jagama jagAma / maha lo5 thaze nali. gama-hana-jana-khana-ghasaH svare'naGi kGiti luk 4 / 2 / 44 7 ad dhAtuno parIkSAmA vipe ghas thAya che. jaghasitha 416 24, niyama 10 jakSathuH / 5kSe. Aditha / AdathuH / parokSAyAM navA 4 / 4 / 18 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 25 madhyamAM 151 8 i (4) pAtunA ino, svahi pratyayo 52 chatai, iy thAyacha.i+ atus - ii+ atus - i iy + atus = iiytuH| (418 14, niyama 15 no apavAha) iyaya, iyAya 1. pu. me. 5.. iyayitha iyetha / Iyiva / iNaH 2 / 1151 8 zit sivAyanA jit ut svahi pratyayo tama4 i[iT] bhane usa[ pusa] pratyaya 527i, A zanta thAtunA AnI dopathAya che. pptH| ppiv| papitha / ayuH 5 / 11, niyama 1 ane 2 (pATha 29 adyatanI 6ThThA 7mA prakArano pratyaya Dit svarAdi che mATe tyAM A niyama lAgaze.) iDet-pusi cA''to luk 4 / 3 / 94 10A // 2 5chI a[Nav] atyano au thAya che. paa-ppau| Ato Nava auH 4 / 2 / 120 11 i (bhaLj) dhAtuno parokSAmA gA thAya che. adhijge| adhijgivhe| adhijgimhe| gA parokSAyAm 4 / 4 / 26 12 vas [ kvasu] ane Ana [kAna] (416 26, niyama 18) mAt pratyayo sivAya, parokSAmai - (1) skR dhAtuna, RcchyAtuna bhane hAI RThene maMte Doya sevA paatumon| nAbhi svarano gu thAya che. saJcaskariva / aanrchiv| vi + kR, vicakariva / (2) saMyoga pachI hrasva traaMte hoya evA dhAtuono ane RpAtuno gu thAya che. ssmrthuH| ArathuH / skRcchrato 'ki parokSAyAm 4 / 3 / 8 saMyogAd RdarteH 4 / 3 / 9 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 madhyamAM pATha 26 13 ane 5 dhAtuono dIrgha parokSAmAM vikalpa hRsva thAya che. vizatrupakSe vizazAniyama 12 (1) thI guNa. tra --: 81820 143 rAtri (yu nU ane dhUvigere) chaThThA gaNanA dhAtuothI mit ane mit sivAyanA tamAma pratyayo DituM jevA thAya che. zuTitA kaTitam ! TiGI navitA parIkSAmAM prathama purUSa ekavacanano pratyaya pAThe 24, niyama 3 thI Nit vikalpa che eTale Dit vikalpa thaze, mATe-pakSe guNa ke vRddhi thaze. byuTa vuloTA nubuva sunAva ! uccukuTitha / nunuvitha / kuTAderDidvad ajjit 4 / 3 / 17 pATha 26 mo parokSa bhUtakALa cAlu 1 avit parokSA ane se []para chatAM - (1) AdimAM rahelA vyaMjanano Adeza (pheraphAra) thato na hoya tevA dhAtunA, be asaMyukta vyaMjananI madhyamAM rahelA svara ma no zu thAya che ane dvirukti thatI nathI. peTA vithA muthi aa virUddha dAkhalA - namatuH tatakSitha / didivtuH| ppkth| anAdezAderekavyaJjanamadhye 'taH 4 / 1 / 24 (2) ,trapu, hajU ane mad A dhAtuonA svarano thAya che ane dvirukti thatI nathI. tame 3- pATha 25, niyama 12 - (1) thI nAmi svarano guNa. ta{+ DasTra-ter+= teH terithA pe 7 nizA nathI -trapa-pa-manAm kAra Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 26 madhyamAM 153 (3) ja, bhram, vam, tras, phaNa, syam, svan, rAj, bhrAja, bhrAsa ane, bhlAsa mApAtumonA sva2novijaya e thAyache ane pa thAya che tyAre dvirukti thatI nathI. jeruH, jjruH| jeritha, jjrith| bhramuH, bbhrmuH| bhramitha, babhramitha / vemuH, vavamaH / vemitha, vavamitha / tresuH, tatrasuH / tresitha, tatrasitha / pheNuH, pphnnuH| pheNitha, paphaNitha / syemuH,ssymuH| syemitha / sasyamitha / svenuH, sasvanuH / svenitha, sasvanitha / rejuH, rraajuH| rejitha, rraajith| bheje, babhrAje / bhrase, babhrAse / bhlese, babhlAse / ja-bhrama-vama-trasa-phaNa-syama-svana-rAja-bhrAja bhrAsa-bhlAso vA 4 / 1 / 26 (4) zranth bhane granth pAtuna sva2no vidhe e thAya cha ane pa thAya che tyAre, -no lopa thAya che ane dvirukti thatI nathI. zrethuH, shshrnthuH| zrethitha, zazranthitha / grethuH, jagranthuH / grethitha, jagranthitha / vA zrantha-grantho n luk ca 4 / 1 / 27 2 zas dad bhane va thI za3 yatA dhAtumA tebha gue| ve mevA dhAtuonA svara mAM no thato nathI. vishshsuH| vizazasitha / ddde| val-vavale / sh-vishshruH| vizazaritha / tyahi na zasa-dada-vAdi-guNinaH 4 / 1 / 30 3 yaj vye dve ve vap vaha zvi vad vas pAtumono ane, vaz tathA vardhAtuono parIkSAmAM dvita thayA bAda pUrvano svara sahita antasthA, iu R (vRt)35 thAya che. yaj+a - yaj yaj + a - ya yaj + a - i yaj + a= iyAja / yajAdi-vaz-vacaH sa-svarAntasthA yvRt 4 / 1 / 72 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 madhyamAM pATha 26 pATha 6, niyama pa thI kit pratyayo para chatAM, prathama vRta thAya che. yaj + us - ij + us - i ij + us = IjuH / 4 parokSAmA dvitva thaye chate, jyA, vye, vyadh, vyac bhane vyath dhAtumInA pUrvana 12no ithAya che. vye + a-vye vye + a - ve vye + a - vi vye + a - vivyay + a = vivyAya / jyA-vye-vyadhi-vyaci-vyatheriH 4 / 1 / 71 5 vye ghAtunA sandhyakSa2no tha[thav] bhane a[Nav] pratyaya 527di, AthatI nathI. (418 1, niyama 14 no apavAha) saMvivyayitha / saMvivyAya / vyasthava-Navi 4 / 2 / 3 6 veSAtuno parIkSAmA viSe vay thAyacha. uvAya / uvayitha / vervay 4 / 4 / 19 7 vay nA y nu vRttuM nathI vay + atus - uy + atus - uy uy + atus - uuy + atus = uuytuH| na vayo ya 4 / 1 / 73 8. (1) vay nu yvRt thAya cha, 59 / ve nuM yatuM nathI. vvai| verayaH 4 / 1 / 74 (2) avit pratyaya para chatAM ve nuM vikalpa vRta thAya che ve+ atus - u+ atus - u u+ atus - u u + atus = UvatuH / 52 ve + atus - vA + atus - vA vA + atus - va vA+ atus - vav + atus = vvtuH| aviti vA 4 / 1 / 75 8 hve dhAtu-dvitvanA prasaMge yvRt thAya che. juhAva / dvitve hvaH 4 / 1 / 87 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 26 madhyamAM 155 10 vi pAturnu parokSAmayvat vispe thAya che. zuzAva / zuzuvatuH / 5kSe zizvAya / shishviytuH| vA parokSAyaGi 4 / 1 / 90 vyac dhAtune chit ut pratyayomA yvRt thAya che. vyac 52 gae chatarapuM. vivyaac| viviciva / vicati / 5 / 4 25, niyama 1 (3) suSvApa / 5 / 6 12, niyama 8 suSupatuH / vyaco 'nasi 4 / 1 / 82 11 bhane svarI dhAtumothI parokSAnA pratyayAne he Am thAyacha bhane pachIkR,bhU, asna prokssaan| 35o hoya che. cakAsAMcakAra / cakAsAMbabhUva / cakAsAmAsa / dhAtoranekasvarAd Am parokSAyAH kR-bhvasti cAnu tadantam 3 / 4 / 46 12mImapUrve dhAtu paramaipadI hoya to parasmapadI nAM ane AtmAnapadI hoya to AtmAnapadI nAM rUpo joDAya che. AmaH kRgaH 3 / 3 / 75 1udaya, aya, As bhane kAs dhAtuthI parokSAnA pratyayone 4o AmthAya che. dyaanycke| plaayaanycke| aasaanycke| kAsAJcake / dayAmbabhUva / dayAbhAsa / dayA'yA''s-kAsaH 3 / 4 / 47 14Rane sivAya je dhAtuono Adi svara gurU nAmi cha, te pAtumothI parIkSAmA pratyayAne 4o Am thAya che. dIrgha svarane gurU kahevAya che. tema saMyukta vyaMjananI pUrveno svara hRsva hoya to paNa gurU gaNAya che. IhAJcakre / IhAmbabhUva / IhAmAsa / ukSAJcakAra / gurunAmyAderanRcchUrNoH 3 / 4 / 48 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa6 madhyamAM pATha 26 || UrjudhAtuthI i[iT] vijita thAyacha. 5 / 6 35, niyama 3 uurjunv,-naav| Urjunuviva / Urjunavitha, - nuvitha / vorNoH 4 / 3 / 19 15 jAgR, uS, sam + indh dhAtuthI. parIkSAmA pratyayAne Am vis thAya che. jAgarAJcakAra / jAgarAmbabhUva / jAgarAmAsa / 52 jajAgAra / oSAJcakAra / uvoSa / samindhAJcake samIdhe / jAgruSa-samindhernavA 3 / 4 / 49 16 aneka svarI dhAtuono ekasvarI prathama aMza dvirukta thAya che. jAgR + a - jA jAgR+ a-ja jAgR+ a - ja jAgAra + a = jjaagaar| jajAgaratuH 5 / 12, niyama 10. Adyo'za ekasvaraH 4 / 1 / 2 17 bhI hI, bhR bhane hupAtamothI parokSAne 4o Am vispe thAya che ane te til jevo thAya che. eTale A dhAtuonuM Am 52 chata dvitva thaze bhane bhR dhAtumA i 59 // thaze. bibhayAJcakAra / bibhayAmbabhUva / bibhayAmAsa / 5kSe, bibhAya / jihyaanyckaar| jihAya / bibhraanyckaar| bmaar| juhvaanyckaar| juhAva / / bhI-hI-bhR-hostivvat 3 / 4 / 50 18 vid dhAtuthI parIkSAne 28o Am vi. thAya cha bhane te chita cha. (utcha bhATe gue| nahi thAya) vidaanyckaar| 5kSe, vived| . vetteH kit 3 / 4 / 51 1852sbhapahI pAtuthI vas [kvasu] bhane sAmanepa6I thAtuthI Ana [ kAna] pratyaya dAne parokSa bhUtAnta bane che. Olalteocles Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 26 madhyamAM 157 III vas [ kvasu] bhane Ana [ kAna] pratyayo parIkSA pAche, eTale parokSAmAM thatA dvirukti Adi kArya AmAM thaze. pac, pecAnaH / kR, cakANaH / svaGg, sasvajAnaH / pR bhApapurANa: 5 / 4 15, niyama. 3. navA''dyAni zatR kvasU ca parasmaipadam 3 / 3 / 19 parANi kAnA''nazau cA''tmanepadam 3 / 3 / 20 tatra kvasu-kAnau tadvat 5 / 2 / 2 20ghar dhAtu, ekasvarI dhAtuo ane A kArAnta dhAtuothI 4 vas [kvasu] pratyaya pUrva i [iT] thAya che. dviruti vigere thayA bAda ekasvarI hoya, tevA ekasvarI dhAtuothI rU thAya che. jo ema na hota to s ane sakArAttane judA grahaNa karata nahi. ghas, jakSivas AjArAntamesvarI pA, papivas ad, Adivasa sthA, tasthivas az ge| Azivas 59, Ajivas bhida, bibhidvas vac, Ucivas tu, titIrvas zekivas bhU, babhUvas Iyivas zru, upa-zuzruvas Arivas daridA, daridAJcakRvas ghasekasvarA''taH kvasoH 4 / 4 / 82 21 gam han vid 9 // 6. viz bhane dRz pAtuthI vas [kvasu] pUrve viDape i [iT] thAya che. jagmivas, jaganvas / janivas, jaghanvas / vividivasa, vividvas / vivizivas, vivieshshvs| aJja, zak, . R Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 madhyamAM pATha 27 IV m no n thAya che. jaganvas / gama-hana-vidlu-viza-dRzo vA 4 / 4 / 83 mo no mvozca 2 / 1167 22 vid ge| 2. dhAtuthI vartamAnamA vas[ kvasu] pratyaya thAya che. vetti iti vidvas - 35o paTIyas prabhArI vidvAn / vA vetteH kvasuH 5 / 2 / 22 23dhu sivAyana svAhi pratyayo 52 chatai, vasno uS thAya cha, vas pUrve iDoya.to isaDita uS 72vo. vidvas +as (vi.pa.pa.) =vidussH| tasthivas, tasthuSaH / babhUvas, babhUvuSaH 518 25, niyama 2. strIliMga viduSI / tasthuSI / jagmuSI / bbhuuvussii| kvas uS matau ca 2 / 1 / 105 24 vas[ kvasu] nA sno pahane saMta dyAya che. vidvadbhyAm / vidvatsu / tasthivadbhayAm / na0 tasthivat tasthuSI / tsthivaaNsi| sraMs-dhvaMs-kvass-anaDuho daH 2 / 1 / 68 - pATha 27 bho * adyatanI vibhakti (adyatana bhUtakALa) adytniiparasma Atmane am va ma i vahi mahi sa [si] tam ta thAs AthAm dhvam d [di] tAm an ta AtAm anta adyatanI di tAm an si tamta am vam, ta AtAm anta, thAs AthAm dhvam i vahi mahi 3 / 3 / 11 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyamA pATha 27 dara 159 1 maghatanImA - (1) pAtunI pUrve amAvecha 59 // mA[mAG] nAyogamA abhAvato nathI. akArSIt |maa bhavAn kArSIt / (2) svarathI zarU thato dhAtu hoya to Avato nathI paNa Adi svaranI vRddhi thAya che, paNa mA nA yogamAM vRddhi thatI nathI. aT, ATIt / mA bhavAn attiit| aDdhAtorAdimustanyAM cA'mAGA 4 / 4 / 29 2 adyatanI pratyayo 52 chatai, dhAtuthI 52 s [sic] pratyaya thAya che. sij adyatanyAm 3 / 4 / 53 3 s[ sic] ne aMta che sevA s ||2||nt dhAtuthI d [ di] anesa[si] pratyaya 527i,I[ItthAya che.s + ds + I = sId / s + s - s+ I s = sIs / kR, akArSIt / akaarssiiH| saH sijastedi syoH 4 / 3 / 65 4 bhUdhAtu sivAya s[ sic] pratyaya pachI an nI us[ pus] thAya che. akaarssH| sij-vido'bhuvaH 4 / 2 / 92 1 lo prakAra se dhAtuono che - seTa dhAtumAne s[ sic] pratyayanI pUrve i[iT] thAya che. (416 18, niyama 1) lU alaviSTa / 5 i[iTa ] 49ii 2dA snoI [It] 52 chadi, to5 thAya che. is + I = In / is + I s = Is / alAvit / alaaviiH| iTa Iti 4 / 3 / 71 416 10 niyama 8 abodhidhvam / abodhiDhvam / Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyamAM 160 pATha 27. 6 52smaipamA s[ sic] pratyaya 527di, pAtune mata 238 samAna sva2nI vRddhi thAya che 5 sa [ sic] pratyaya (416 25, niyama 14) thI kuTAdidhAtumothI. utthAyache, tyAre vRddhi thatI nathI. alAvIt / 59l, nu, anuvIt / siMci parasmai samAnasyA'Giti 4 / 3 / 44 7 52smaipamA seTa s[ sic] 52 chatai - (1) vyaMjanAdi dhAtuonA upAjyanI vikalpa vRddhi thAya che. agAdIt, agadIt / anAdIt, anadIt / 555, anandIt / vyaJjanAdervopAntyasyA'taH 4 / 3 / 47 (2) vada, va tema4 la bhane ra maMtavANA paatumaan| upAntya anI nitya vRddhi thAya che. avAdIt / avrAjIt / ajvAlIt / acAlIt askhAlIt / akSArIt / vada-vraja-laH 4 / 3 / 48 8 zvi, jAgR,zas, kSaNa tathA ha,m, bhane y aMtavaNadhAtuo, tema4 kaga, rag, lag, kakh, has, vi. dhAtumAnI seT s [sic] 52 chata vRddhithatI nathI. ashvyiit| ajAgarIt / azasIt / akSaNIt / agrahIt / avamIt / ahayIt / akagIt / ahasIt / vigere. na zvi-jAgR-zasa-kSaNa-hamyeditaH 4 / 3 / 49 8 tanAdi (tan vigere mAmA gaena1) cAtumothI. 52 23d| s[ sic] no, mAtmane56 ta bhane thAs pratyaya 52 7di | vikalpa lopa thAya che, vaLI lopa thAya che tyAre dhAtunA antyan N no 59 so5 thAyacha bhane[iT]thatI nathI. tan - atat, ataniSTa / atathAH, atnisstthaaH| kSaNa - akSata, akssnnisstt| akSathAH akssnnisstthaaH| tanmyo vA ta-thAsinNozca 4 / 3 / 68 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 27 madhyamAM 161 10ta pratyaya (mAtmane u pu. se. 5.) 52 chata dIpa jan budha (ga 4) pUra tAy bhane pyAy dhAtumothI. s [ sic] ne pahale i[jic] vipe thAya cha bhane tano lopa thAya che. adIpi, adIpiSTa adIpiSAtAm adIpiSata ajani, ajaniSTa ajaniSAtAm ajaniSata apUri, apUriSTa apUriSAtAm apUriSata atAyi, atAyiSTa atAyiSAtAm atAyiSata apyAyi, apyAyiSTa apyAyiSAtAm apyAyiSata abodhi, abuddha / budh pAtu (ge| 4) bhaniTa che, jI prakAramAM enAM rUpo Avaze. dIpa-jana-budhi-pUri-tAya-pyAyo vA 3 / 4 / 67 11sarva dhAtuthI bhAva ane karmamAM ta (35. 1 va.) pratyaya para chatai s [sic] ne pahale i[jic] thAya cha bhane ta no do5 thAya che. Asi tvayA / aikSi kttH| bhAva-karmaNoH 3 / 4 / 68 // jan pAtune tebha4 kam yam ram nam gam vam bhane A+ cam sivAya ma kArAnta dhAtune kRdantanA mit ke Nit pratyayo 52 chatAM mane i[jic] pratyaya 52 chatAM vRddhi thatI nathI. prajanaH / janyaH / ajani / abhrami / akaami| na jana-badhaH 4 / 3 / 54 mo'kami-yami-rami-nami-gami-vamA''camaH 4 / 3 / 55 418 18, niyama 18- alAvi alAviSAtAm alAviSata/0 alaviSAtAm alaviSata agrAhi agrAhiSAtAm agrAhiSata 0 agrahISAtAm agrahISata 11 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 2 madhyamAM pATha 28 12 AjanA bhUtakALamAM adyatanI vibhakti thAya che. vyakSiNa teNe vAgha joyo. (Aje) adyatanI 5 / 2 / 4 13 (1) koI paNa vizeSa bhUtakALa (parokSa ke hyastana)nI virakSA na karIe to bhUtakALamAM adyatanI vibhakti thAya che. aikSiSTa mRgaM siitaa| aikSiSmahi mRgm| vivakSA karIe to pheMkSAMcamu sItA e kSAdimRm | (2) be bhUtakALa bhegA hoya to adyatanI thAya che. kAMdo vA kSiMdikRm Aje athavA kAle ame mRga joyo. vizeSAvivakSA-vyAmizre 5 / 215 14niSedha karavo hoya tyAre ma[mA]nA yogamAM adyatanI thAya che. e vAtItharSa te adharma na bole. mAGayadyatanI 5 / 4 / 39 pATha 28 mo adyatana bhUtakALa cAlu 2 jo prakAra anid dhAtuono che - 2 jA prakAramAM [ sid] pratyayanI pUrve rU [] thatI nathI (pATha 18, niyama 3) 1 paramaipadamAM anid r [ sid] para chatAM, vyaMjanAMta dhAtuonA samAna svaranI vRddhi thAya che. fma, maitnItva, rajU, marIkSItva vyaJjanAnAm aniTi 4 / 3 / 45 2 dhu vyaMjana aMte hoya evA ane hRsva svara aMte hoya evA Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 28 madhyamAM 163 dhAtuthI. 52 238 maniTa s[ sic] no tAdi bhane thAdi / pratyaya 527ti do5 thaayche.abhaittaam| akRta / akRthaaH| dhuD-hasvAl lug aniTa: tathoH 4 / 3 / 70 3 nAmisvara upAjyamAM hoya evA dhAtuothI AtmapadI maniTa s [ sic] pratyaya tbhi thAya che. abhitta / sijAziSAvAtmane 4 / 3 / 35 4 R[ aMta Doya sevA pAtuthI mAtmanepahI maniT s [sic] vo thAya che. akRta / aastiitt| RvarNAt 4 / 3 / 36 5 gam pAtuthI. mAtmanepahI s[ sic] viparitvo cha. samagata / samagasta |utthvaathii 418 13, niyama 7 thIm no do5 thAyacha. 416 28, niyama 2 thIs[ sic]do5. gamo vA 4 / 3 / 37 6 han pAtuthI mAtmanepadI s[sic]utthAya che. Ahata / AhasAtAm / jit thavAthI n no do5 thAya che. hanaH sic 4 / 3 / 38 7 (1) 'svI2' '529mevA arthamA yam pAtuthI s [sic] viparit cha. upAyata, upAyaMsta kanyAm / vA svIkRtau 4 / 3 / 40 (2) upa + yam svI2 42vo, 524 // j. mevA arthamA mAtmanepahI che. kanyAmupayacchate / yamaH svIkAre 3 / 3 / 59 5 dhAtu adyatanI AzIH ane zit pratyayomAM AtmapadI cha. amRta / amRSAtAm / 5 / 44, niyama 4ovo. mriyateradyatanyAziSi ca 3 / 3 / 42 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 madhyamAM pATha 28 8 sthA pAtu mane dA saMvA dhAtumothI. mAtmanepa6I s [sic]utthAya cha bhane te prasaMga ghAtunA antya sva2no i thAyacha. upAsthita / upAsthiSAtAm / Adita / AdiSAtAm / vyadhita / vyadhiSAtAm / izca sthA-daH 4 / 3 / 41 // upa + sthA mama hoyatyAre sAmanepa6I che. upatiSThate / upAt sthaH 3 / 3 / 83 9 adyatanImAM zdhAtuno va Adeza thAya che. AtmapadamAM vilpe vadh thAya che. (vadh mAheza seTa cha bhane vRddhi thatI nathI.) avadhIt - 52smai / sAmane AvadhiSTa, Ahata / AvadhiSAtAm, AhasAtAm / adyatanyAm vA tvAtmane 4 / 4 / 22 adhi+ i marAvaM. 5.8 18, niyama 10 adhyagISTa, adhyaisstt| adhyagISAtAm, adhyaiSAtAm / vAdyatanI-kriyAtipattyorgIG 4 / 4 / 28 masj 418 18, niyama. 14 amAGkSIt / amAGktAm / amaakssuH| amaangkssm| amAjhva / amAjhma / masjeH saH 4|4|110 sRj bhane dRz pATha 18, niyama, 15 astrAkSIt |astraassttaam / asraakssuH| adrAkSIt / adrASTAm / adraakssuH| aH sRji-dRzo'kiti 4 / 4 / 111 10ta pratyaya 52 chata pad dhAtuthI s [ sic] ne pahale i [jic] thAya cha bhane ta no so5 thAya che. ud + pad - udapAdi 3 5. o... (416 5, niyama 2) udapatsAtAm / jica te padaH ta-luk ca 3 / 4 / 66 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 28 madhyamAM 165 11vR (vR 6. vR bhA) pAtuthI ne hI Rne maMta cha mevA dhAtu mothI 52 23 / mAtmanepahI s [sic] bhane mAzI:nI pUrve i[iTa] vi . thAya che. avRta / avariSTa / AstITa aastrisstt| iTa sijAziSorAtmane 4 / 4 / 36 12 aJja thI s[ sic] nI pUrve initya thAya che. AJjIt / sico'JjaH 4 / 4 / 84 13dhU[dhUm] sumane stu pAtuthI 52smaipamA s [ sic] nI pUrve i[iTa] thAya che. adhAvIt / asAvIt / astAvIt / dhug-su-stoH parasmai 4 / 4 / 85 snu bhane kram 418 18, niyama prAsnAvIt 52smai0 prAsnoSAtAm sAmane (bhA) akramIt 52smai0 akrNstmaatmne| snoH 4 / 4 / 52 kramaH 4 / 453 karmaNi bhid abhedi abhitsAtAm abhitsata nI anAyi aneSAtAm aneSata kR akAri akRSAtAm akRSata pATha 19, niyama 19. mA amAyi amAsAtAm amAsata dA adAyi adiSAtAm adiSata 418 18, niyama 20 - han, aghAni ahasAtAm ahasata avadhi avadhiSAtAm avadhiSata 518 18, niyama 18 - dRz, adrshi| adarziSAtAm, adRkSAtAm / han, aghAniSAtAm avadhiSAtAm ahsaataam| Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 madhyamAM pATha 28 3 jo prakAra ani dhAtuono che - 2 jA no apavAda 3 jA 2mA s [ sic] ne pahale sa [ sak] 14jhane ziTa (z, bhane s) vyaMna saMta hoya sevA upAntya nAbhi sva2vA maniTa pAtumothI sa [sak] pratyaya thAya che, 59 // dRz dhAtu sivAya. (sa [ sak] pratyayatchi bhATe gue| thaze nali.) duha, adhukSat / spRz, aspRkSat / kRS, akRkSat / ha-ziTo nAmyupAntyAd adRzo'niTa: sak 3 / 4 / 55 15svA pratyaya 52 chata sa [ sak] nA anI so5 thAya cha. diz adikSAtAm / adikSanta / adikSi / svare'taH 4 / 3 / 75 16 spRz bhRz bhane kRS pAtu mIthI jI20 2nA pratyayo vikalpa thAya che. pATha 19, niyama 15 aspAkSIt, aspAkSIt / asprASTAm, aspArTAm / aspAkSuH, aspArzvaH 70 meM prabhA bhRz bhane kRS 52 aspRkSat 70 spRza-mRza-kRSa-tRpa-dRpo vA 3 / 4 / 54 17 duha, diha liha, guh pAtu mothI mAvela sa [ sak ] no AtmapadanAityAdi pratyayo para chatAM vikalpa lopa thAya che. duh + sa + ta - duh + ta = adugdha / 52. adhukSata / 5 / 4 13, niyama 14 lih + sa + thAs - lih + thAs = alIDhAH / (416 10, niyama 12) 53. alikSathAH / guh-nyaguhvahi, nyaghukSAvahi / duha-diha-liha-guho dantyAtmane vA sakaH 4 / 3 / 74 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 29 madhyamA pATha 29 mo adyatana bhUtakALa cAlu 4 tho prakAra paraaipadano ja che - 1 yam, ram, nam, ane A prarAnta dhAtukhothI parasmaipadRbhAM s [sic ] na pUrve i [ iT ] thAya che ane dhAtukhone aMte s ubherAya che. vyaraMsIt / nam - anaMsIt / yA- ayAsIt / ayAsiSTAm / ayAsiSuH / yami-rami- namyAtaH sontazca 4 / 4 / 86 5 mo prakAra paraaipadano ja che - 2 pA (pib ) adhi + i ( smarae 2. ge| 2. paramaipada) i ( 4 gaeA 2 bhe parasmai.) dA saMjJa dhAtukho, bhUjane sthA dhAtukhothI para rahelA sa [ sic ] no parasmaipadRmAM sopa thAya che ane soya thAya che tyAre i [ iT ] thatI nathI. pATha 25, niyama 9 apAt apAtAm apuH se prabhAo, dA, dhA jane sthA 167 adAt adAtAm aduH / adhAt adhAtAm adhuH / asthAt asthAtAm asthuH / bhuu-abhuut| abhUtAm / abhUvan / pATha 27, niyama 4 bhU, a + bhU + an - ( pATha 4, niyama 2 ) a + bhUv + an - (pATha 25, niyama 2) abhUvan / pibaiti-dA-bhU-stha: sico lup parasmai na ceT 4 / 3 / 66 3 i ( 4 ge| 2) ane i ( smaraNa 2. ge| 2) no adyatanImAM Adeza thAya che. AgAt / AgAtAm / aguH ! iNikorgA 4 / 4 / 23 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 madhyamAM pATha 29 4 dhe [Tdhe] ghrA, zA, chA bhane sA dhAtumothI 52 2Dela s [sic] pratyayano 52smaipamA vispeTopa thAya che. adhAt pakSe adhAsIt 4tho prakAra aghrAt 52 anAsIt 4tho prAra azAt pakSe azAsIt 4tho prakAra acchAt pakSe acchAsIt 4tho prahAra asAt 5kSe asAsIt 4tho prakAra Tdhe-ghrA-zA-chA-so vA 4 / 3 / 67 6 Dho prakAra kartari prayogano ja che - 5 a[a] (niyama 6) 527i - (1) R[ ne maMte Doya sevA pAtumonA mane dRz dhAtunA svarano guNa thAya che. RvarNa-dRzo 'Gi 4 / 3 / 7 (2) naz no vi48 nez thAya che. nazernez vA 'Gi 4 / 3 / 102 (3) zvino zva, as (1 / 4) no astha, vacno voca bhane patnI papta mAza thAya che. zvayatyasa-vaca-pataH zvA''stha-voca-paptam 4 / 3 / 103 (4) zAs naAs no is thAya che. isAsaH zAso 'G-vyaJjane 4 / 4 / 118 6 nIye 49||ved dhAtumothI tari prayogamA s [ sic] ne pahale a[a] pratyaya thAya che. (1) zAs as ge| 4 vac bhane khyA thI zAstyasU-vakti-khyAteraG 3 / 4 / 60 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 pATha 29 madhyamAM (2) 7 ane 2 thI vikalpa sa~rtervA 3 / 4 / 61 (3) hve lie mane sic thI hvA-lipa-sicaH 3 / 4 / 62 (4) sAtmanepa6mA hve lie mane sic thI vi485 vA''tmane 3 / 4 / 63 (5) gam vigaire (lu tvAmA ladit) dyut viNe3 (dhutAdi) bhane puS vigere (puSyAdi) meM sarve dhAtumothI 52smaipamA ladid-dhutAdi-puSyAdeH parasmai 3 / 4 / 64 (6) rugh vigere (RtivANa) Rdit pAtumI tema zvi stambha, muc, mluc, gruc, gluc, gluJc bhane jU meM sarve dhAtuothI parasmapadamAM vikalpa. Rdit-zvi-stambhU-mucU-mlucU-grucU-glucU-gluJcU jro vA 3 / 4 / 65 / 75sa[pUrva as pAtu maya56. cha. viparyasyati, te / upasargAd asyoho vA 3 / 3 / 25 // dyutAdi dhAtumo bhayatanAma mAtmanepada pratyayo visle che. adyutat / adyotisstt| dhudbhyo'dyatanyAm 3 / 3 / 44 (1) zAs, aziSat aziSatAn aziSan as, mA. apAsthata apAsthetAm apAsthanta vaca, avocat tyahi khyA, Akhyat (1 / 4 25, niyama 8) tyAha Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 madhyamAM pATha 29 (2) sR, asarat / R, Arat 52-asArSIt asASrTAm asAeH 2 112 ArSIt ArTAm AryuH 2 ko prAra (3) Dhe, Ahvat / lip, alipat / sic, asicat (4) hve, Ahvata / lipa, alipat / sica, asicata __ 5-AhvAsta AhvAsAtAm AhvAsata 2 ThI prA2 alipta alipsAtAm alipsata 2. pra.2 asikta asikSAtAm asikSata 2 . prAra (5) gam, agamat pat apaptat / dyut, 52 adyutat / mA. adyotiSTa 1 yo prAra ruc, 52 arucat / mA. arociSTa 19o 2 dhvaMs, 52 adhvasat / mA.adhvaMsiSTa 1 2 puSa, apuSat / uc, aucat tRp, atRpat / dRp, adUpat naz, anezat, anazat / as, 52 Asathat, apAsthat / (6) rudh, arudhat dRza, adarzat zvi-azvat, astabhat, ama'cat, amlucat agrucat, aglucat agluvat, ajarat, 52 arautsIt adrAkSIt, azcayIt, astambhIt, amrocIt amlocIt, agrocIt, aglocIt, agluJcIt, ajArIt 7 tRp bhane hap pAtuthI viyU s [ sic] pratyaya thAya che. tRp bhane dRp pAtu veTche. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 29 madhyamAM 171 atIt, atarpiSTAm, arpiSuH / 1 ko 2 atrApsIt, atrAptAm / atrApsuH |2tthii 418 18, niyama 15 atAsIt, ataam|i ataarmuH|2 pATha 28, niyama 1 adarpit / adarpiSTAm adarpiSuH / 1 so prA2 adApsIt / adAsIt 2 hI 2 pakSe atRpat / apat ho U2 (puSyAdi mAM che.) spRza-mRza-kRSa-tRpa-dRpo vA 3 / 4 / 54 7 mo prakAra kartari prayogano ja che - 8 Ga pratyaya (niyama 8) 52 chatAM pAtu devAya che. dvirdhAtuH parokSA-De prAk tu svare svaravidheH 4 / 11 8 nIyana pAtuothA tari prayogamA s [ sic] ne pahale a[Ga] pratyaya thAya che. (1) i (Nic Nig) pratyaya lene maMte hoya mevA dhAtumo (eTale dazamA gaNanA dhAtuo ane preraka bhedanA dhAtuo 416 36, niyama 1) tebha zri, du, stru bhane kam thI (2) dhe, [Tdhe ] bhane zvi thA. vipe.. dazamA gaNanA ane preraka bhedanA dhAtuonAM adyatanI rUpo preraka bhedanA 36 mA pAThamAM niyama 11 mAM ApavAmAM mAvesa che. zri, azizriyat / du, adudruvat / tru, asutruvat / kam, acakamata / dhe, [Tdhe ] adadhat 5kSe adhAt, adhAsIt / 5 bho 4 tho zvi, azizviyat, / 5kSe azvat, azvayIt / 68o 1To Ni-zi-du-tru-kamaH karttariGaH 3 / 4 / 58 Tdhe-zvervA 3 / 4 / 59 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 madhyamA pATha 30 mo AzIrvAda pATha 30 yAsma sIya sIvahi yAsam yAsva sImahi yAs yAstam yAsta sISThAs sIyAsthAm sIdhvam yAt yAstAm yAsus sISTa sIyAstAm sIran parasmaipahanA pratyayo Git che. bhUyAt / gue| na thayo. AzIH kyAt kyAstAm kyAsus kyAs kyAstam kyAsta kyAsam kyAsva kyAsma sISTa sIyAstAm sIran sISThAs sIyAsthAm sIdhvam sIya sIvahi sImahi 3 / 3 / 13 1 (1) nAmI upAntya aniT dhAtuthI ane (2) Rvanti aniT dhAtuthI Atmanepada pratyayo kit jema thAya che. bhitsISTa / kRSISTa / tIrSISTa / (3) gam dhAtuthI Atmanepaha vi'sthe dvit prema thAya che. saMgasISTa / saMgaMsISTa / sijAziSAvAtmane 4 / 3 / 35 RvarNAt 4 / 3 / 36 gamo vA 4 | 3 | 37 2 kArAnta dhAtunA RRno, ya thI zarU thatA AzIH pratyayo 52 chatAM rithAya che. kriyAt / ri: za- kyA''zIrye 4 / 3 / 110 3 saMyoganI pachI RR hoya evA RR kArAnta dhAtuono temaja R dhAtuno, ya thI zarU thatA AzIH pratyayo para chatAM guNa thAya che. smaryAt / aryAt kya - yaGA''zIrye 4 / 3 / 10 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyamAM pATha 31 173 4 AdimAM saMyoga hoya evA AkArAnta dhAtuonA A no 52smaipamA e vi48pe thAya che. glAyAt, gleyAt / saMyogA''dervA''ziSye: 4 / 3 / 95 5 gA (gai), pApI, sthA, sA (so), dA saMza, mA bhane hA (14)no 52smaipamA e nitya thAyacha. geyAt / peyAt / stheyAt / avaseyAt / deyAt / dheyAt / meyAt / heyAt / gA-pA-sthA-sA-dA-mA-hAkaH 4 / 3 / 96 6 yahi mAzI: 527tahAI thAyache.jIyAt / stUyAt / dIrghazcci-yaG-yak-kyeSu ca 4 / 3 / 108 7 i [jiTa] sivAya han no vadh thAya che. vadhyAt / AvadhiSISTa / i [jiTa] mAM ghaanissiisstt| zi. hano vadha AziSyau 4 / 4 / 21 5.6 31 bho che "samAsa prakaraNa - bahuvati samAsa 1 vorA arthamAM ane vikalpa ke saMzaya arthamAM vartamAna saMkhyAvAcaka nAma, saMkhyaya (vizeSaNa) arthamAM vartamAna saMkhyAvAcaka nAma sAthe bahuvrIhi samAsa pAme che. dviH daza dvidazAH vRkSAH 20 vRkSo niyama 16 trirdaza tridshaaH| dviviMzatiH dvirvizAH vRkSAH / 5 / 23, niyama || dvau vA trayo vA dvitrAH janAH e! bhAsa. sapta vA aSTa vA saptASTAH / paJca vA SaD vA paJcaSAH / trayo vA catvAro vA tricaturAH niyama 17 suj-vArthe saMkhyA saMkhyeye saMGkhyayA bahuvrIhiH 3 / 1 / 19 19 disa) Hua (75 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ va. 4, 3juM nAdi = 14Na pratyayAnta 174 madhyamAM pATha 31 2 mAsanna dUra gayA ane madhyartha nAma tathA sarva pachI raheluM puraNapratyayAtta nAma, saMkhyAvAci nAma sAthe dvitIyA vigere vibhaktivALA anya padanA saMkhyaya (vizeSaNa) rUpa artha hote chate bahuvrIhi samAsa pAme che. AsannA daza yeSAM yebhyo vA te AsannadazAH vRkSAH 9 ke 11 vRkSo e pramANe sAnnivaMzI: sannatrizA ! tUra 9 ke 11 dhi vaza regyo veSa vAte dhakSaka 11 vigere kaththagha dvitiH ceSa te accharviza doDha vIza saMkhyA che jeonI te, 30 majhuma vizataH ceSAM te IpajhumaviMza sADAcAra vIza (saMkhyA) che jeonI te, 90 AsannA'dUrA'dhikA'dhyardhArddhAdipUraNaM dvitIyAdyanyArthe 3 / 1120 3 avyaya nAma, saMkhyAvAcaka nAma sAthe, dvitIyA vagere vibhaktivALA anya padanA saMkhyaya (vizeSaNa) rUpa artha hote chate bahuvrIhi samAsa pAme che. 35-sapIpe vaza yeSAM te 3paza: 9 ke 11 e pramANe - 3paviMza 3pa vAriMzA . 35raMturI ! avyayam 3 / 1 / 21 4 eka sarakhI vibhaktivALuM (ekAW) eka nAma ke aneka nAma tathA avyaya, bIjA nAma sAthe, dvitIyA vigere vibhaktivALA anya padanA arthamAM eTale ke anya padanA vizeSaNa tarIke bahuvrIhi samAsa pAme che. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 31 madhyamAM 175 (1) ArUDho vAnaro yaM sa ArUDha vAnaro vRkssH| UDho ratho yena sa UDharatho'naDvAn / / upahato baliH asyai sA upahRtabaliH yakSI / bhItA zatravo yasmAtsa bhItazatrurnRpaH / citrA gAvo yasya sa citraguzcaitraH niyama & ardha tRtIyameSAmardhatRtIyAH maDhI - 2 // vIrAH puruSAH santyasmin vIrapuruSako grAma : / niyama 27 (2) ArUDhA bahavo vAnarA yaM sa ArUDhabahuvAnaro vRkSaH / paJca pUlA dhanamasya paJcapUladhanaH / mattA bahavo mAtaGgA yatra tanmattabahumAtaGgaM vanam / (3) uccairmukhamasya uccairmukhaH vy4i25|| antaraGgAni yasya antaraGga vyaghi 29 // kartuM kAmo'sya kartukAmaH niyama 13 vyghi425|| asti kSIramasyAH astikSIrA gauH smaanaapi425|| ekArthaM cA'nekaM ca 3 / 1 / 22 5 uSTramukha vigere bahuvrIhi samAso svayaMsiddha che. bha:(1) uSTrasya mukhamiva mukhamasya uSTramukhaH / hariNAkSiNI ivAkSiNI yasyAH sA hrinnaakssii|niym 15 haMsagamanamiva gamanaM yasyAH sA hNsgmnaa| ibhakumbhAviva stanau yasyAH sA ibhakumbhastanI-stanA candra iva mukhaM yasyAH sA candramukhI - mukhA kamalamiva vadanaM yasyAH sA kamalavadanA / kaNThesthitA: kAlA yasya sa knntthekaalH| (2) urasi sthitAni lobhAni yasya sa ursilomaa| Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 madhyamA pATha 31 (3) prapatitAni parNAni asya praparNaH / nirgataM tejo yasmAtsa nistejAH / udgatA kandharA yasya sa utkandharaH / vigato dhavo yasyAH sA vidhavA / (4) avidyamAnaH putro'sya aputraH / na vidyante caurA asmin acauraH panthAH / nAsti Adi ryasya anAdiH saMsAraH / asan utsedhaH asya anutsedhaH prAsAdaH / (4) kaNThe kAlA yasya sa kaNThekAlaH / indu lau yasya indumauliH / padmaM haste'sya padmahastaH / asiH pANa yasya asipANiH / dhanurhaste yasya dhanurhastaH / indrasyopamA yasya yasminvA sa indropamo rAjA / uSTramukhAdayaH 3 / 1 / 23 6 saha avyaya, tRtIyAnta nAma sAdhe jahuvrIhi samAsa pAme che. saha putreNa saputra AgataH / saha chAtreNa sacchAtra AgataH / saha madena vartate samadaH / sadhanaH / sasmayaH sahastena 3|1|24 7 loka vyavahAramAM pracalita dizAvAcaka nAma, evAja bIjA dizAvAcaka nAma sAthe bahuvrIhi samAsa pAme che. A samAsa te te dizAnA aMtarAla arthamAM vaparAya che. dakSiNasyAzca pUrvasyAzca dizoryadantarAlam sA dakSiNapUrvA dik agniza niyama 12 khepramANe pUrvottarA IzAna e uttarapazcimA / vAyavya hoe| dakSiNapazcimA / nairutyoe / dizo rUDhyA'ntarAle 3 / 1 / 25 8 upamAnavAcaka zabdanI pachI rahelA gurU zabdathI strIliMgamAM U [ UD ] pratyaya thAya che tathA sahita saMhita saha sapha Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 31 madhyamAM 177 vAma bhane lakSmaNa zanI pachI 28 / uru thI. 555 U thAya che. karabha iva urU yasyAH sA krbhoruuH| rmbhoruuH| vAmau (sundarau) urU yasyAH sA vaamoruuH| 59 - vRttau urU yasyAH sA vRttoruH| piinoruH| upamAna-sahita-saMhita-saha-zapha-vAma-lakSmaNAdhuroH 2 / 4 / 75 8 goza bhane I[DI]A[Ap] bhane U [ uG] pratyayo jene aMte che evA strIliMga zabdo samAsane atte hoya ane gauNa hoya to teono svara hRsva thAya che. paraMtu aMzi samAsa bhane Iyas(Iyasu)pratyayAnta bahuprImiva thatI nathI. citrA gAvo yasya sa citraguH / priyA khaTvA yasya sa priyakhaTvaH / vArANasyA nirgataH nirvArANasiH / ( tatpuruSa 416 33, niyama 6) khaTvAmatikAnto'tikhaTvaH / vAmorUmatikrAntaH ativaamoruH| ( tatpuruSa 518 33, niyama. 6) paraMtu, ardhaM pippalyAH ardhapippalI (zitatpuruSa 416 33, niyama 11) bahavaH zreyasyo yasya sa bahuzreyasI purussH|| gozcAnte isvo'naMzisamAseyo-bahuvrIhau 2 / 4 / 96 10A [Ap] pratyayano, ka [kac] pratyaya 52 chatai vikalpa hrasva thAya che. kAntA bhAryA yasya sa kAntabhAryakaH kAntabhAryAkaH / lakSmIbhAryakaH, lkssmiibhaaryaakH| priyakhaTvakA, priyakhaTvAkA, priyakhaTvikA bAlA / strIliMgamA i 59 thAya che. navApaH 2 / 4 / 106 iccA'puMso'nitkyAppare 2 / 4 / 107 1 2. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 madhyamAM pATha 31 11vizeSaNa strIliMga zabda, samAna vibhaktimAM raheluM strIliMga uttara pada para chatAM, yuMvat thAya che. paraMtu che [U] pratyayAnta zata puMkta thato nathI.. darzanIyA bhAryA yasya sa drshniiybhaaryH| paTavI bhAryA yasya sa pttubhaaryH| 59 karabhorUbhAryaH mahI puMvat nali thAya. parataH strI puMvat stryekArthe'nUG 3 / 2 / 49 12 sarvanAma strIliMga zabdo puMvat thAya che. dakSiNapUrvA / bhavatyAH putraH bhavatputraH (SaTI. tatpu.) sarvAdayo'syAdau 3 / 2 / 61 13tum bhane sam nAm no, manas bhane kAma utta256 527di lopa thAya che. bhoktuM mano'sya bhoktumanAH / gantuM kAmo'sya gantukAmaH / sam-samyag mano'sya smnaaH| skaamH| tumazca manaHkAme 3 / 2 / 140 14 dharma vige3 tta256mA Doya to samAna nau sa thAya che. samAno dharmo yasya sadharmA / snaamaa| sarUpaH / svyaaH| samAnasya dharmAdiSu 3 / 2 / 149 15sakthi bhane akSi saMtavANI uthI a[Ta]thAya che. dIrgha sakthi yasya sa dIrghasakthaH / strI diirghskthii| vizAle akSiNI yasya yasyA vA vizAlAkSa, vishaalaakssii| kamale iva akSiNI yasyA yasya vA kamalAkSaH, kmlaakssii| sakthyakSNaH svAGge 7 / 3 / 126 || samAsane aMte rahelA zabdanI padasaMjJA thatI nathI. dIrghasakthi + a[Ta] = dIrghasaktha: 5 / 4 22, niyama / vRttyanto'sa-Se 1 / 1 / 25 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyamAM pATha 31 179 16 saMkhyAvAcaka zabda jene aMte hoya evA bahuvrIhithI a [Da] thAya che. dviH daza dvidazAH / me pramANa dvitraaH| dvicatAH / paJcaSAH / pramANI-saMkhyAD DaH 7 / 3 / 128 17na su vi upa bhane tri zanI pachI catur za6 Doya sevA pIlithI a [apa] thAya che. avidyamAnAni catvAri yasya so'caturaH / zobhanAni catvAri yasya sa sucaturaH / vigatAni catvAri yasya sa victurH| upa-samIpe catvAro yeSAM ta upcturaaH| trayo vA catvAro vA tricturaaH| naJ-su-vyupa-trezcaturaH 7 / 3 / 131 / 18na su bhane dur nI pachI prajA hoya mevA mIDiyA as thAya che. na vidyante prajA asya, aprajAH, aprajasau, aprajasaH / suprajAH / dussprjaaH| prajAyA as 7 / 3 / 137 18na su dur tathA manda mane alpa nI pachI medhA Doya sevA pahuvrIliyA. as thAya che. amedhaaH| mandamedhAH vigere. mandA'lpAcca medhAyAH 7 / 3 / 138 20gharSa aMte hoya evA dvipada bahuvrIhithI san thAya che, samAno dharmo yasya sa sadharmA, sadharmANI, sadharmANaH / dvipadAd dharmAd an 7 / 3 / 141 21 su pUti ud bhane surabhi nI pachI zubha vartamAna gandha za6 hoya mevA pAuthI i thAya che. sugandhiH kaayH| su-pUtyut-surabhergandhAd id guNe 7 / 3 / 144 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 madhyamAM pATha 31 22 upamAnanI pachI guNamAM vartamAna anya zabda hoya evA bahuvrIhithI rU vikalpa thAya che. utpalasyeva gandho'sya utpalagandhi, utpalagandham mukham / vopamAnAt 7 / 3 / 147 2 upahuvrIlimA dhanuS nI dhanvan mane jAyA no jAni thAya che. puSpaM dhanurasya puSpadhanvA kaamH| umA jAyA'sya umAjAniH / dhanuSo dhanvan 7 / 3 / 158 24in maMtavANA strIliMga pahuvrIlithI ka [kac] thAya che. bahavA daNDino'syAM bahudaNDikA senaa| bahusvAmikA purii| pra. 416 34, niyama 1 / pra. 416 47, niyama 2. inaH kac 7 / 3 / 170 25tra kArAnta nAmo temaja je nAmothI je mAsa mAna ane Am pratyayo (pra. 416 38) nitya yatA Doyameva nAmo hene saMta hoya vA pAlathI ka [kac] thAya che. bhukrtRkH| bahunadIko deshH| savadhUkaH / tR. 52 niyama 13. Rd-nityaditaH 7 / 3 / 171 26 na pachI artha Doya sevA paniDIthI ka [kac] thAya che. na vidyate'rtho yasya tad anarthakaM vcH| no'rthAt 7 / 3 / 174 27zeSa-74I. 32415 pIliyA. vi ka [kac] thAya che. vIrapuruSako vIrapuruSo grAmaH / bahusvAmi, bahusvAmikaM nagaram / saha karmaNA vartate sakarmakaH, sakarmA / sapakSakaH, spkssH| zeSAd vA 7 / 3 / 175 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 32 madhyamAM 181 pATha 3ra mo avyayIbhAva samAsa 1 (1) "paraspara grahaNa karIne kareluM yuddha' evA arthamAM samyantanAma, bIjA evAja saptamyanta nAma sAthe, tathA(2) "paraspara prahAra karIne kareluM yuddha' evA arthamAM tRtIyAta nAma, bIjA evAja tRtIyAnA nAma sAthe avyayIbhAva samAsa pAme che. (1) vozeSa ra zeSa mitha: gRhItva ta yuddhama zaizAzi niyama 11 (2) daNDaizca daNDaizca mithaH prahRtya kRtaM yuddham - dnnddaadnnddi| tatrA'dAya mithastena prahRtyeti sarUpeNa yuddhe 'vyayIbhAvaH / 3 / 1 / 26 | A kArAnta sivAyanA avyayIbhAva samAsathI vibhaktinA pratyayono lopa thAya che. zazi anato lup 3 / 2 / 26 2 pare madhye che ane mAruM nAma, SaSThayA nAma sAthe pUrvapadanI mukhyatAe vikalpa avyayIbhAva samAsa pAme che. yA: pAram pArAma pakSe nApAram (SaSThItapuruSa) gayA. madhyam madhyen pakSe madhyam (SaSThItapuruSa) vanasya sam vAm pakSe vanApram (SaSThItapuruSa) rintaH santari pakSe miryataH (SaSThItapuruSa). pAre-madhye-'gre-'ntaH SaSThyA vA 3 / 1130 || avyayIbhAva samAsa napuMsakaliMge che. pATha 20, niyama pa. pAregaGgam / Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 madhyamAM pATha 32 || samAsa prakaraNamAMnA niyamomAM je nAma prathama vibhaktimAM mUkeluM che te nAma samAsamAM pUrvamAM mUkAya che. pAm prathamoktaM prAk 3 / 1 / 148 / 3 "avadhAraNa" jaNAtuM hoya to vAvet nAma, bIjA nAma sAthe pUrvapadanI mukhyatAe avyayabhAva samAsa pAme che. yAvanti amatrANi tAvanta iti yAvadamatramatithInAmantrayasva / vAsaNathI atithinuM "avadhAraNa" thAya che. yAvadiyattve 3 / 1 / 31 4 para apa ma him tathA mad jene anta che evAM avyaya nAmo, paMcamanA nAma sAthe pUrvapadanI mukhyatAe avyayIbhAva samAsa pAme che. pari trigartebhyaH paritrigartam / apatrigartam / apavicArAt apavicAram / A grAmAt AgrAmam / bahi mAt bahirgAmam / prAg grAmAt praaggraamm|| paryApA''G-bahirac paJcamyA 3 / 1 / 32 IV pariane mA sAthe joDAyelA nAmathI paMcamI vibhakti thAya che, paNa te nAma "varya hoya to.parimapa vI paTaniputrAdri vRSTo : pATalIputrane vajIne megha varasyo. paryApAbhyAM varSe 2 / 2 / 71 V "avadhi' arthamAM vartamAna nAmathI nA yogamAM paMcamI vibhakti thAya che. A muje saMsArada mukti sudhI saMsAra che. muktimAM nathI. A sumAre yazo mAM nautama kumAro sudhI (kumAromAM paNa) gautamano yaza vyApI gayo. avadhinA be artha thAya che, maryAdA ane abhividhi. prathamanA dAkhalAmAM Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 32 madhyamAM 183 maryAdA che. bIjAmAM abhividhi che. A patriputrA vRSTo meya: ahIM banne artha laI zakAya. AGA'vadhau 2 / 2 / 70 VI vmRti (AraMbhIne, zarU karIne) arthavALA zabdo, anya arthavALA zabdo. li zabdo temaja vahim mArot ane rUtara zabdonA yogamAM paMcamI vibhakti thAya che. tataH prabhRti / grISmAdArabhya / anyo maitrAt / bhinnazcaitrAt / grAmAtpUrvasyAM dizi vasati / pazcimo rAmAdhudhiSThiraH / prAg grAmAt / bahiAmAt ArAd grAmAtkSetram / itarazcaitrAt / prabhRtyanyArtha-dikzabda-bahirArAditaraiH 2 / 2 / 75 5 "abhimukha arthamAM vartatuM mi ane prati nAma, lakSaNacihnavAci nAma sAthe pUrvapadanI mukhyatAe avyayIbhAva samAsa pAme che. jema nim agyani, pratyani zatnama: pataniA agni tarapha pataMgIyAM paDe che. agnivaDe pataMgIyAnuM paDavuM jaNAya che, mATe agni lakSaNa che. lakSaNenA'bhi-pratyAbhimukhye 3 / 1133 6 anu nAma, dIrghatA sUcaka lakSaNa nAma sAthe pUrvapadanI mukhyatAe avyayIbhAva samAsa pAme che. manu nAM pharyA anupama vAra pANI gaMgA jema lAMbI che tema kAzI nagarI lAMbI che. gaMgAne kAMThe kAMThe kAzI che. dairye 'nuH 3 / 1 / 34 7 "samIpa' arthamAM vartamAna manu nAma, bIjA nAma sAthe pUrvapadanI mukhyatAe avyayabhAva samAsa pAme che. manu nRpazya anukUpa pizunA rAjA pAse cADiyA hoya che. samIpe 3 / 1 / 35 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyamAM 184 pATha 32 8 judA judA arthamAM rahela avyaya nAma, bIjA nAma sAthe pUrvapadanI mukhyatAe nitya avyayIbhAva samAsa pAme che. 1 strISu nidhehi adhistri nidhehi| velAyAm adhivelaM bhukssv| 2 kumbhasya samIpe upakumbham / upArAmam / 3 makSikANAm abhAvaH nirmakSikam / nirAlokam / 4 himasya atyayaH atihimam / 5 rathasya pazcAt anurthm| 6 jyeSThasyAnukrameNa anujyeSThaM prvishntu| vRddhAnukrameNa anuvRddhaM sAdhUnarcaya / 7 tRNamapi aparityajya satRNamabhyavaharati / satuSam / vibhakti-samIpa-samRddhi-vyRddhyarthAbhAvA'tyayA'saMprati-pazcAt-krama-khyAti-yugapat-sadRk-sampat sAkalyA-'nte 'vyayam 3 / 1 / 39 9 yogyatA, vIsA, arthanI anativRtti ane sAdazya arthamAM vartamAna avyaya nAma bIjA nAma sAthe pUrvapadanI mukhyatAe nitya avyayabhAva samAsa pAme che. rUpasya yogyam anurUpam ceSTate 35ne yogya yeSTA 42 cha. arthaM arthaM prati pratyartham 624 artha pratye. dinaM dinaM prati pratidinam 6224. zakteranatikrameNa yathAzakti paTha zati prabhAe. mA. zIlasya sAdRzyam sazIlamanayoH me banA zAsana sAdRzya cha. yogyatA-vIpsA'rthAnativRtti-sAdRzye 3 / 1140 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 32 madhyamAM 185 10 sAdagdha vinA uparokta arthamAM kathA avyaya, bIjA nAma sAthe pUrvapadanI mukhyatAenitya avyayIbhAva samAsa pAme che. rUpasya anurUpam yathArUpam ceSTate / ye ye vRddhAH tAn yathAvRddhamabhyarcaya / sUtrasya anativRtyA yathAsUtramanutiSThati / sUtra pramANe anuSThAna (dharmakriyA) kare che. yathA'thA 3 / 1 / 41 11 yuddha arthamAM thayeva sabhAsane cha3 i [ic] thAya che. kezAkezi / 5 / 22, niyama | mo. ic yuddhe 7 / 3 / 74 VII i [ica] pratyayAnta vyaMnA t256 52 chadi, pUrvapadano svara dIrgha thAya che athavA to tene ThekANe A thAya che. keshaakeshi| mussttiimussttii| mussttaamusstti| asyasi / icyasvare dIrgha Acca 3 / 2 / 72 12 prati paras bhane anu pUrva cha bhane akSi anta cha mevA avyayAmAthI a thAya che. akSiNI prati pratyakSam / akSNoH paraH parokSam / akSNoH samIpam anvakSam / prati-paro'noravyayIbhAvAt 7 / 3 / 87 13mana attavALA avyayIbhAvathI kema thAya che. rAjJaH samIpam upraajm| Atmani adhyAtmam / anaH 7 / 3 / 88 VItadvitano pratyaya para chatAM, nakArAnta nAmono apadamAM rahela antya svahi avayavadopAya che. rAjJaH samIpam uparAjam no 'padasya taddhite 7 / 4 / 61 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 madhyamA pATha 33 143an antavALuM nAma napuMsaka hoya to vikalpe a thAya che. upacarmam / upacarma / ahaH ahaH prati pratyaham / pratyahaH napuMsakAd vA 7 / 3 / 89 15A sivAya paNa bIjA ghaNA avyayIbhAva samAsothI nitya ke vikalpe thAya che. akSNoH samIpam samakSam / pratizaradam / 6. nitya. antargiram / antrgiri| upanadam upanadi / 1 upakakubham, upakakup 6. viDaye. zaradAdeH 7 / 3 / 92 saM-kaTAbhyAm 7 / 3 / 86 giri - nadI - paurNamAsyAgrahAyaNyapaJcamavargyAd vA 7 / 3 / 90 pATha 33 mo tatpuruSa samAsa 1 upasargo, UrI, urarI, zrat, pAdus Avis vigere tathA cvi pratyayAMta zabdo, tathA alabh sat asat tiras vigere zabdo, dhAtu sAthe saMbaMdha rAkhatA hoya tyAre, gatisaMjJaka thAya che, ane dhAtunI pUrve joDAya che. UryAdyanukaraNa - cvi-DAcazca gatiH 3|1|2 bhUSAdara - kSepelaM - sadasat 3|1|4 tiro'ntardhau 3|1|9 2 gatitatpuruSa-gatisaMjJaka nAmo ane nAma, bIjA nAma sAthai nitya sabhAsa pAche. prakRtya / UrIkRtya / urarIkRtya / zuklIbhUtam / alaGkRtya / satkRtya / asatkRtya / tirobhUya / ku Ja. pAya } asya arthamAM che. kutsitaH Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 33 madhyamAM 187 brAhmaNa kubrAhmaNaH / kupurussH| ISaduSNaM koSNaM, kavoSNam, kaduSNam / gati-kvanyastatpuruSaH 3 / 1 / 42 sva utta256 52 chata tatpuruSa samAsamA kuno kad thAya che. hebha: - kutsitozvaH kadazvaH / koH kat tatpuruSe 3 / 2 / 130 // akSa bhane pathin utta256 52 chatai, ku no kA thAya che. kaakssH| kaapthm| kA'kSa-pathoH 3 / 2 / 134 III puruSa 527di, kuno vi kA thAyache. kApuruSaH kupuruSaH / puruSe vA 3 / 2 / 135 IV Gtta256 52 chatai, alpa arthamA ku no kA thAya che. ISanmadhuram kAmadhuram / alpe 3 / 2 / 126 v uSNa za6 52 chadi, ku no kA mane kava 555 thAya che. koSNam / kavoSNam / kaduSNam / kA-kavau voSNe 3 / 2 / 137 3 niMdA ane kaccha arthamAM raheluM TurnAma, bIjA nAma sAthe nitya tatpuruSa samAsa pAmecha. ninditaH puruSaH duSpuruSaH / durjanaH / kRcchreNa kRtam dusskRtm| ninditaM kRtam dusskRtm| dunindA-kRcchre 3 / 1 / 43 4 pUjA arthamAM raheluM sunAma, bIjA nAma sAthe nitya tapuruSa samAsa pAmecha.zobhanaH rAjA suraajaa| prabhA, sujanaH / suH pUjAyAm 3 / 1 / 44 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 madhyamA pATha 33 5 alpArtha A a. bIjA nAma sAthe nitya tatpuruSa samAsa pAme che. ISat piGgalaH ApiGgalaH / AG alpe 3 / 1 / 46 6 prAdi tatpuruSa - pragata: AcArya: prAcArya: / pravRddhaH guruH praguruH / viruddhaH pakSaH vipakSaH / khaTvAmatikrAntaH atikhttvH| abhiprapannaH mukham abhimukhaH / avakruSTaH kokilayA avakokilaH / anugatamarthena anvarthaM nAma / viyuktamarthena vyarthaM vacaH / udyuktaH saMgrAmAya utsaMgrAmaH / utkrAntaM sUtrAt utsUtram vacaH / prAtyava-pari-nirAdayo gata-krAnta- kruSTa - glAnakrAntAdyarthAH prathamAdyantaiH 3|1|47 7 upapada tatpuruSa - kRtpratyaya kumbhaM karoti kumbhakAraH / tantUnvayati tantuvAyaH / pApaM hanti pApaghAto yatiH / (pATha uha, niyama 4) bhAraM vahati bhAravAhaH / dvAraM pAlayati dvArapAla: a [ aN ] GasyuktaM kRtA 3 | 1|49 8 na[ naJ ]avyaya, jIbha nAma sAthai tatpuruSa samAsa pAme che. na brAhmaNa: abrAhmaNaH tatsadRzaH kSatriyAdiH zre varSA. azuklaH tatsadRzaH pItAdiH zre varSA. na zuklaH na dharmaH adharmaH na sita: tadviruddhaH pApmA pApa. tadviruddhaH kRSNaH ajo. tadanyaH agni sivAya jhe. na agniH asitaH anagniH avAyuH na vAyuH na vacanam avacanam tadabhAvaH na vIkSaNam avIkSaNam tadabhAvaH naJ 3 / 1 / 51 tadanyaH vAyu sivAya zreI. vayananI abhAva. vIkSazanI abhAva. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 33 madhyamAM 189 9 aMzi tapuruSa -aMza (avayava) arthavALApUrva, sAra, ghara ane 3ttara zabdo, abhinna (eka) aMzI (avayavI) nAma sAthe samAsa pAme che. pUrva, pUrvo vA vAyarca pUrvaka aprkaayH| adharakAyaH / uttrkaayH|| pUrvA'parA'dharottaram abhinnenAMzinA 3 / 1152 10sAyam ahnaH sAyAhnaH / madhyamahnaH madhyAhnaH / madhyaM dinsya madhyandinam ! madhya rAtre madhyarAtraH pu. | vigere aMzi tapuruSa samAso che. sAyAhnAdayaH 3 / 1153 11 sama aMza (sarakhA bhAgomAM vartamAna (na.) zabda abhinna aMza nAma sAthe vikalpa samAsa pAme che. artha upappa: 3 IfpappanI . pakSe, SaSThI tapuruSa papranyarthaKA e pramANe, arthagrAma:, prAmArtham | apU. apUNAm asama aMzamAM artha zuM che, grAmA, nArArtha (Sa. tapuruSa) sameM'ze 'rddha navA 3 / 1154 12meya tapuruSa - ekavacanamAM raheluM kAlavAci nAma ane dvigu samAsanA viSayamAM raheluM kAlavAci nAma, meyavAci (mApa karavA yogya) nAma sAthe samAsa pAme che. mAso jAtasya mAsajAtaH / evaM saMvatsarajAtaH / mahinAno janmelo, varasano janmelo, A pramANe artha karavo. hiMga - viSaya - po mAso nAtaze mAsanItiH eka mAsano janmela, ke mahA sutI yesudA be divasano sutelo. kAlo dvigau ca meyaiH 3 / 1 / 57 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 madhyamAM pATha 33 13vibhakti tapuruSa- (1) dvitIyAMta kAlavAcinAma, vyApaka (wi vyApAne 238) nAma sAthe. sabhAsa. pAme che. muhUrta sukham muhUrtasukham bhuta paryaMta supa. muhUrtAvyayanam / vyAptau 3 / 1161 (2) dvitIyAnta nAmazrita vigere nAmasAthe samAsa pAmecha. dharmaMzritaH dharmazritaH / saMsAraM atItaH saMsArAtItaH / narakaM patita: narakapatitaH / nirvANaM gataH nirvANagataH / odanaM bubhukSuH odnbubhukssuH| hitAzaMsuH / sukhecchuH| 8. zritAdibhiH 3 / 1 / 62 14 (1) tRtIyAnta nAma, tenAthI karAyela guNavAcaka vizeSaNa nAmo sAthe sabhAsa. pAme che. zaGkulayA kRtaH khaNDaH zaGkulAkhaNDaH / kusumaiH kRtaH surabhiH kusumasurabhiH / tRtIyA tatkRtaiH 3 / 1165 (2) tRtIyAnta nAma, mana ane tenA arthavALA nAmo sAthe tathA pUrva vigaire nAmo sAthe sabhAsa. pAme che. mASeNonam mASoNam / mASavikalam / mAsena pUrvaH mAsapUrvaH / mAsAvaraH / bhrAtrAtulyaH bhrAtRtulyaH / dhAnyenArthaH dhAnyArthaH / ekena adhikA ekAdhikA daza / UnArtha-pUrvAdyaiH 3 / 1 / 67 (3) kartA ane karaNamAM thayela tRtIyA vibhaktivALA nAma, hanta nAma sAthe samAsa pAbhe che. AtmanA kRtaM AtmakRtam / nakhaiH nirbhinnaH nakhanirbhinnaH / caitreNa nakhanirbhinnaH caitranakha-nirbhannaH / bASpacchedyAni tRNAni / kAkapeyA ndii| kArakaM kRtA 3 / 1168 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 33 madhyamAM 191 15 (1) vikAravAcaka caturthyanta nAma, prakRtivAci nAma sAthe samAsa pAme che. kuNDalAya hiraNyam kuNDalahiraNyam / yUpAya dAru yUpadAru / Di295 - sonu me bhUNa - prakRti cha, bhane usa teno vikAra che. (2) yatuyanta nAma, hita, sukha, rakSita bhane bali vigere nAma sAthe samAsa pAme che. gobhyaH hitam gohitm| azvAya ghAsaH azvaghAsaH / dharmAya niyamaH dhrmniymH| devAya deyam devadeyam / caturthI prakRtyA 3 / 1170 hitAdibhiH 3 / 1 / 71 (3) yaturyanta nAma, yaturthAnA martha (bhATe, vAste, s||3)mi vartamAna martha nAma sAthe samAsa pAme che. pitre idam pitrarthaM payaH / AturAya iyam AturArthA yvaaguuH| udakAya ayam udakArtho ghttH| tadArthArthena 3 / 1 / 72 16 (1) paMyabhyanta nAma, bhaya vigere nAma sAthe sabhAsa. pAme che. vRkAd bhayam vRkabhayam / caurAda bhItiH caurabhItiH / bhayAd bhItA bhybhiitaa| sthAnAt bhraSTaH sthAnabhraSTaH / paJcamI bhayAdyaiH 3 / 1 / 73 (2) zatAt pare paraHzatAH sothI vadhAre, sahasrAt pare paraH shstraaH| prolkssaaH| para paras thAya che. paraH zatAdiH 3 / 1 / 75 17keTalAMka sivAya ghaNAM kharAM SaSThayanta nAma, bIjA nAma sAthe samAsa pAme che : (1) rAjJaH puruSaH raajpurussH| gavAM svAmI gosvaamii| Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 madhyamAM pATha 33 mama putraH mtputrH| tava putraH tvatputraH / 59 // puruSANAmuttamaH sA paTAnI sabhAsa. na thAya. SaSThayayatnAc zeSe 3 / 1176 (2) gaNadharasya uktiH gnndhroktiH| sarpirjJAnam kRti 3 / 1177 (3) gurUNAm pUjakaH gurupUjakaH / guroH sadRzaH gurusadRzaH / bhuvo bhartA (patiH) bhUbhartA / tIrthasya kartA tiirthkrtaa| . yAjakAdibhiH 3 / 1 / 78 18 (1) sabhyanta nAma,zauNDavigere nAmasAthe sabhAsa. pAmecha. pAne prasaktaH zauNDa: pAnazauNDa:-madyapaH ||3.yo. akSeSu dhUrtaH akssdhuurtH| vAci paTuH vAkpaTuH / avasAne virasa: avsaanvirsH| 8. puruSeSu uttamaH purussottmH| nRpu zreSThaH nRzreSThaH / saptamI zauNDAyaiH 3 / 1488 (2) samare siMhaH iva smrsiNhH| raNavyAghraH 8. siMhAdyaiH pUjAyAm 3 / 1 / 89 (3) tIrthe kAkaH iva tIrthakAkaH / tIrthasArameyaH 8. kAkAdyaiH kSepe 3 / 1 / 90 19karmadhAraya - eka sarakhI vibhaktimAM rahela vizeSaNa nAma vizeSya nAma sAthe karmadhAraya tapuruSa samAsa pAme che. (1) nIlaM ca tad utpalaM ca nilotpalam dIj bhaNa. nIle ca te utpale ca nIlotpale / nIlAni ca tAni utpalAni ca nIlotpalAni paTvI cAsau bhAryA ca paTubhAryA / kRSNAzca te tilAzca kRSNatilAH / Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 33 madhyamAM 193 kRSNazcAsau sArazca kRSNasAraGgaH DAj 4291. zuklazcAsau kRSNazca shuklkRssnnH| kRssnnshuklH| vizeSaNaM vizeSyeNaikArthaM karmadhArayazca 3 / 1 / 96 (2) pUrvaM snAtaH pazcAd anuliptaH snaataanuliptH| pUrvaM chinnaH pazcAd prarUDhaH chinnaprarUDho vRkssH| OMtyA. pUrvakAlaika-sarva-jarat-purANa-nava-kevalam 3 / 1197 VIbhadhA2yamA pUrvana 56 puMvat thAya che. 59 // U [U] pratyayAnta 56 puMvat yatuM nathI. raktA cAsau mAlA ca rktmaalaa| puMvat karmadhAraye 3 / 2 / 57 (3) ko (kutsitaH) rAjA kiMrAjA / kaH (kutsitaH) sakhA kiMsakhA / kaH (kutsitaH) puruSaH kiMpuruSaH / kaH (kutsitaH) naraH kinnrH| kiM kSepe 3 / 1 / 110 20saMkhyAvAcaka nAma, bIjA nAma sAthe. samAhAranA arthamAM dvigu karmadhAraya samAsa pAme che. (samAhAra hiMgu napuMsakaliMga che. paNa keTalAka strIliMga ane koI puliMga thAya che.) trayANAm bhuvanAnAm samAhAraH tribhuvanam / paJcAnAM kumArINAM samAhAraH pnyckumaari| paJcAnAM zatAnAM samAhAraH pnycshtii| assttshstrii| trayANAm lokAnAM samAhAra: trilokii| saptAhaH niyama 30 saMkhyA samAhAre ca dviguzcA'nAmnyayam 3 / 1199 VIIanta samAhAra dvimuthA strIliMgamAM I [DI] pratyaya thAya che. dvigo: samAhArAt 2 / 4 / 22 13 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 madhyamAM pATha 33 21 upamAnavAci nAma sAmAnya dharmavAci nAma sAthe karmadhAraya sabhAsa. pAme che. megha iva zyAmaH meghazyAmaH / vyAghrazUraH / mRgIva (mRgIvat) capalA mRgacapalA / tdditpishnggii| upamAnaM sAmAnyaiH 3 / 1 / 101 22 upameyavAci nAma, upamAnavAci vyAghAdi zabdo sAthe samAsa pAme che paNa, sAthe bannenA sAmAnya dharmanuM kahevuM na hoya to. puruSaH vyAghra iva puruSavyAghraH vAgha vo pu35. me prabhArI narasiMhaH siMDavo na2. mukha candraH iva mukhaM candraH yaMdra bhuSa. pAdaH padmam iva pAdapadmam / zunI siMhI iva zvasiMhI / 55!, puruSaH vyAghraH iva zUraH ahIM samAsa na thAya, kemake bannenA sAmAnya dharmanuM kahevuM che. upameyaM vyAghrAdyaiH sAmyAnuktau 3 / 1 / 102 2 umayUravyaMsakAdi tatpuruSa - vyaMsakazcAsau mayUrazca mayUra vyaMsakaH chataranAro mayU2. muNDazcAsau yavanazca yavanamuNDaH / (vizeSya pUrvanipAta) zAkapriyaH pArthivaH zAkapArthivaH / ghRtapradhAnA roTi: ghRtaroTiH / ekAdhikA daza ekAdaza / evaM dvAdaza / guDamizrA dhAnAH guDadhAnAH / azvayukto rathaH ashvrthH| shriiviirH| (madhyama 56 TopI) mukhameva candraH mukhacandraH bhupa35. yaMdra. snehtntuH| prema eva latikA premalatikA prema3pI adl. daNDa iva mAthaH daNDamAthaH 1 po (sa28) bhA. vajrakAyaH / tRtIyaH bhAgaH tribhAgaH, tRtIyabhAgaH lo mAya. anyo dezaH dezAntaram / ApAta eva ApAtamAtram / . mayUravyaMsaketyAdayaH 3 / 1 / 116 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 33 madhyamAM 195 24 Rc pur pathin ap tathA dhur antavA samAsathI a thAya che. Rco'rdham ardharcaH / RcaH samIpam uparcam / zriyAH pU: zrIpuram / jalasya panthAH jlpthH| mokSapathaH / vizAlAH panthAnaH yasmin vizAlapatham nagaram / bahavaH Apa: yasmin bahvapaM taDAgam / rAjyasya dhUH rAjyadhurA / raNadhurA / mahatI dhUrasya mahAdhuraM shkttm| Rk-pU:-pathyapo't 7 / 3 / 76 dhuro 'nakSasya 7 / 3 / 77 25go mantavA tatpuruSathI a [aTa] thAya che. rAjJo gauH rAjagavaH / rAjagavI / paJcAnAM gavAM samAhAraH paJcagavam / gostatpuruSAt 7 / 3 / 105 26 rAjan bhane sakhi santavANA tatpuruSathI a [aTa] thAya cha. devAnAM rAjA devraajH| mahAMzcAsau rAjA ca mahArAjaH (416 32, niyama VIII) rAjJaH sakhA rAjasakhaH / rAjan-sakheH 7 / 3 / 106 27 ahan tava tatpuruSathI. a [ aT] thAya che. paramaM ca tadahazca paramAhaH puM. / uttamAhaH puM. / puNyaM ahaH puNyAham / ahnaH 7 / 3 / 116 28 sarva zathI, aMza pAya zothI, saMkhyA vAya zothI ane avyayathI mana zabda hoya evA tatparuSathI [aT] thAya che. ane ahanno ahna mAheza thAya che. ahna puliMga cha. sarvamahaH sarvAhnaH / pUrvamahnaH pUrvAhnaH / aparAhnaH / madhyAhyaH / sAyAhnanaH / dve ahanI jAtasya vyahnajAtaH / ahaH atikrAntA atyahnI kathA / sarvAM'za-saMkhyA-'vyayAt 7 / 3 / 118 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 madhyamAM pATha 34 28 saMkhyAta eka puNya varSa dIrgha sane 752 matAvesa za6 pachI rAtri hoya evA tatparuSathI ya thAya che. puNyA cAsau rAtrizca puNyarAtraH puM. varSANAM rAtriH varSArAtraH / rAtreH pUrvam pUrvarAtraH / ardharAtraH / dvayo rAtryoH samAhAraH dvirAtram / rAtrimatikrAntaH atirAtraH / saMkhyAtaika-puNya-varSA-dIrghAcca rAtrerat 7 / 3 / 119 30ananta bhane ahannanta samA2 dviguthI. a [aT] thAya cha. paJcAnAM takSNAm samAhAraH paJcatakSI, strI.. paJcatakSam na. saptAnAm ahnAm samAhAraH saptAhaH puM. dvayorahnoH dvayaham na. dvigorannahno 'T 7 / 3 / 99 pATha 34 mo dvanda samAsa 1 ekI sAthe bolatI vakhate ane (2) avyayathI joDAyelA nAmo samAsa pAme che, te dvanda samAsa kahevAya che. plakSazca nyagrodhazca plakSanyagrodhau (itaretara dvaMdva) vAk ca tvak ca (anayoH samAhAraH) vAktvacam / (samAhAradvanda) nAmono 54thAya-dhavazca kharizca palAzazca dhvkhdirplaashaaH| (5.) pIThaM ca chatraM ca upAnacca (eteSAM samAhAraH) piitthcchtropaanhm| sa. samAhAra dvanda napuMsakaliMga ekavacanamAM ja vaparAya che. cArthe dvandvaH sahoktau 3 / 1 / 117 c varNana vyaMno, tebha4 d, S bhane haTane santa. hoya evA samAhAra dvanda samAsathI ma pratyaya thAya che. sampacca vipacca (anayoH samAhAraH) sampadvipadam / Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 34 madhyamAM 197 vAk ca tviT ca (anayoH samAhAraH) vAktviSam / chatraM ca upAnacca (anayoH samAhAraH) chatropAnaham / cavarga-da-Sa-haH samAhAre 7 / 3 / 98 2 senAnAM aMga ane zudra jaMtuno bahuvacanamAM samAhAra ja thAya che. azvAzca rathAzca azvaratham / rathikAzca azvArohAzca rathikAzvAroham / hastinazca azvAzca hstyshvm| yUkAzca likSAzca yUkAlikSam / evaM-yUkAmatkuNam / daMzamazakam / kITapipIlikam / me'vayanamA tareta2 thAya -azvarathau / senAGga-kSudrajantUnAm 3 / 1 / 134 3 prANInA aMgono ane sUrya (vAjIMtra)nA aMgono samAhAra 4 thAya che. dantAzca oSThau ca dantauSTam / pANI ca pAdau ca pANipAdam / karNanAzikam / zirogrIvam / saGghazca paTahazca saGkhapaTaham / bherImRdaGgam / prANi-tUryAGgANAm 3 / 1 / 137 4 nitya vairavALA zabdono samAhAra ja thAya che. ahizca nakulazca ahinakulam / evaM, mArjAramUSikam, braahmnnshrmnnm| azvamahiSam / kAkolUkam / nityavairasya 3 / 1 / 141 5 je zabdonAM vibhaktinAM rUpo sarakhAM thatAM hoya, te zabdomAMno 2064 zeSa (451) 29 che. devazca devazca devau / syAdAvasaMkhyeyaH 3 / 1 / 119 6 svasR athavA zo sAthai, bhrAtR arthavANo 206 bhane duhitR marthavA7 zo sAthe putra arthavANo za06 zeSa 2 cha. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 madhyamAM pATha 34 bhrAtA ca svasA ca bhrAtarau / sodaryazca svasA ca sodayau~ / bhrAtA ca bhaginI ca bhraatrau| putrazca duhitA ca putrau| sutazca dudditA ca sutau| putrazca sutA ca putrau / bhrAtR-putrAH svasR-duhitRbhiH 3 / 1 / 121 7 mAtA sAthe pitA vilpe zeSa 23 che. mAtA ca pitA ca pitarau, mAtApitarau / mAtarapitarau bhAvo 59 prayoga ne che. pitA mAtrA vA 3 / 1 / 122 mAtarapitaraM vA 3 / 2 / 47 || vidyAkRta ke yonikRta saMbaMdha nimitta chate pravartelAkArAnta zonA dvandvamA pUrvapahano A thAya che. hotA ca potA ca hotaapotaarau| mAtA ca pitA ca mAtApitarau / RtAM vidyA-yonisaMbaMdhe 3 / 2 / 37 III tevA R2i nAmanA dvandvamA putra utta256 chate, A thAya cha. hotAputrau / mAtA ca putrazca mAtAputrau / pitAputrau / putre 3 / 2 / 40 IV hevatA dvandvamA pUrvapahano A thAya che. sUryAcandramasau / indrAsomau / indrAvaruNau . vedasahazrutA-'vAyudevatAnAm 3 / 2 / 41 V pUrva56mAM mahat no mahA thAya che. mahazca tatsukhaM ca mahAsukham / jAtIyaikArthe 'cve: 3 / 2 / 70 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 35 madhyamAM 199 pATha 3pa mo 27 / 603 (sannanta prakriyA) 1 tum pratyayane yogya pAtuthI, 291nA mama sa [ san ] pratyaya thAya che. (sapUrve dhAtune se, ani ane te pramANe huM lagADavI na lagADavI. ke vikalpa lagADavI.) zobhitumicchati, zubh i sa-zetumicchati, zI i sa - tumarhAdicchAyAM san atatsanaH 3 / 4 / 21 2 sa [ san ] mantavANaghAtuno mesvarI mAgha saMzadvirata thAya che. zuzubh isa-zuzobhiSa / zizayiSa / zuzobhiSa + a [zav] 418 1, niyama 2 + te = zuzobhiSate pra. 416 4, niyama 1 / zizayiSate / sanyaGazca 4 / 1 / 3 makArAnta dhAtuthI azin pratyayo Avye chate, anya sopAya che. zuzobhiSiSyate / zuzobhiSiSISTa / attittississyti| aTiTiSiSyAt / ataH 4 / 3 / 82 3 svarAdi dhAtuno ekasvarI dvitIya aMza Dabala thAya che. aTiSa-aTiTiSa-aTiTiSati / svarAderdvitIyaH 4 / 1 / 4 4 rud, vid, muS, graha, svap bhane pracch mA dhAtumothI sa bhane tvA [ san, ktvA] kit 5 thAya che. (kit thavAthI guenali thAya bhane yvRt thaze.) ruditvA rurudiSati / viditvA vividiSati / 518 36, niyama IV Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 madhyamAM pATha 35 muSitvA mumuSiSati / gRhItvA jivRkSati / 5 / / 13, niyama. 14 suptvA suSupsati 54 12, niyama 8 / pRSTavA pipRcchissti| rud-vida-muSa-graha-svapa-pracchaH san ca 4 / 3 / 32 5 nAbhyanta pAtumAthI mAniTa sa [ san ] tivat thAya che. ninISati / ta, titIrSati / nAmino'niTa 4 / 3 / 33 6 nAbhyupAntya dhAtumothI maniTa sa [ san] tvat thAya cha. bhida, bibhitsate / budh // 14 bubhutsate / upAntye 4 / 3 / 34 7 (1) dhu isa [san] 52 chatai, svarAnta dhAtumono tathA han pAtuno bhane i paatun| gam [gamu] mAhezano s12 hAI thAya che. (2) tan no vihI thAya che. cicISati / tuSTuSati / kR cikIrSati / han-jighAMsati 5 / 4 25, niyama 3 / tan-titAMsati, titaMsati / svara-han-gamoH sani dhuTi 4 / 1 / 104 tano vA 4 / 1 / 105 8 san pratyaya 52 chati, i 'ma'no gam [gamu] maheza thAya cha bhane ad no ghas thAya che. avyetumicchati = adhijigAMsate / jighatsati / sanIGazca 4 / 4 / 25 ghaslU sanadyatanI-ghaJacali 4 / 4 / 17 8 dvitva thaya mA pUrvanA ano sa [ san ] 52 chata i thAya cha. paca, pipakSati / pA, pipAsati / tiSThAsati / sanyasya 4 / 1 / 59 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 35 madhyamA 201 10dvitva thayA bAda pUrvanAno, a varNa jene aMte che evA na, antasthAne pavarga 52 chate san 52 chate i thAya che. yu + isa - yuyu + i sa - yiyaviSati / pipaviSate niyama 12 / orjA - 'ntasthA - pavarge'varNe 4 / 1 / 60 11 iva bhene aMte hoya sevA dhAtujo tathA Rdh, bhrasj, dambhU, zri, yu, u e 2, bhU, jJapi (Niganta jJA dhAtu), san, tan pat, vR, ddIrgha RRarAnta dhAtukho bhane daridrA dhAtuthI sa [ san ] pUrve iT viDaye thAya che. div- dudyuSati pATha 18, niyama 17 dideviSati / bhrasj, bibhrakSati, bibhrajjiSati bibharkSati, bibharjiSati / zrizizrISati, zizrayiSati / yuyUSati, yiyaviSati / prorNunUSati, proNunaviSati / bubhUSati, bibhariSati / tan - titaMsati, titaniSati / vR-vuvUrSate, vivariSate / tR titIrSati, titariSati / daridrA - didaridrAsati, didaridriSati / ahIM A no lopa thAya che. pATha 25, niyama 9 ivRdhU - bhrasja- dambha- zri - yUNu-bhara-jJapi sani-tanipati-vR-Rd-daridraH sanaH 4 / 4 / 47 - 12R, smi, pU (ge| 1 Atmane) AJjU, az ( ge| 4) kR, gu, dR, dhR ( gae khA.) ane pracch dhAtuthI sa [ san ] pUrve iT thAya che. hu aririSati / sismayiSate / pipaviSate / aJjijiSati / aziziSate / cikariSati / jigariSati / AdidariSate / AdidhariSate / pipRcchiSati / R - smi-pUGaJjazau-kR-gR-dR-dhR-pracchaH 4 / 4 / 48 nRt, ninRtsati / ninartiSati pATha 18, niyama 4 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 madhyamA gam jigamiSati pATha 18, niyama pa kram, cikramiSati pATha 18, niyama ha vRt ke vRdh, vivRtsati / syand siSyantsati / pATha 18, niyama 7, 8 kRp, ciklpsati / khAtmane vivartiSate / vivardhiSate pATha 35 sisyantsate, sisyandiSate / ciklRpsate, cikalpiSate / 13 grah guh ane u varNAnta dhAtujothI sa [ san ] nI pUrve ithAya nahiM . jighRkSati / jughukSati / rurUSati / lulUSati / bubhUSati / graha- guhazca sanaH 4 / 4 / 59 14sAhi (sArAhi) sa [ san ] 52 chatAM - (1) jJapi na jJIp ane Apno Ip (2) Rth no It (3) dambhU no dhip, ane dhIp (4) arbha muc no viDaye mok mi 9 (4) mi, mI, mA jane dA saMjJa dhAtunA svarano it 5. 7. prakSepa 42vo, ubhe. mI 8 . hiMsA ravI. (e) rabh, labh, zak, pat ane paDhnA svarano i thAya che ane sarvatra dvirukti thatI nathI. (1) jJIpsati pratyuhAra jijJapayiSati Ipsati (2) Irtsati (3) ghipsati, ghIpsati (4) mokSati, mumukSati (4) mitsati - te mitsati - te mitsate, ditsati, dhitsati pratyuddAharae ardighiSati pratyuddAharaNa didambhiSati Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 pATha 35 madhyamAM (6) Aripsate, lipsate, zikSati pitsati lipsate pipatiSati pitsate jJapyApo jJIpIp na ca dviH si sani 4 / 1 / 16 Rdha I 4 / 1 / 17 dambho dhip-dhIp 4 / 1 / 18 avyApyasya mucermog vA 4 / 1 / 19 mi-mI-mA-dAmit svarasya 4 / 1 / 20 rabha-labha-zaka-pata-padAmiH 4 / 1 / 21 ji, jigISati 5 / 25, niyama 5 (1) ci, cikISati cicISati 54 25, niyama 5 (2) 15 ane TUT nAM IcchAdarzaka rUpa AtmapadamAM thAya che, susmUrSate / didRksste| smR-dRzaH 3 / 3 / 72 16 sannanta pAtu bhikS pAtu bhane AzaMs pAtuthI. u pratyaya lAgIne kartasUcaka nAmo bane che. lipsate ityevaMzIlaH lipsuH niyama 14 (6) / bhegavAne 757 / 2. meM prabhArI cikIrSuH / jigamiSuH / mumukSuH chatyAdi. bhikSu, bhikSate ityevaMzIlaH bhikssuH| AzaMsuH / san-bhikSA''zaMseruH 5 / 2 / 33 17sannanta dhAtuthI apratyaya sAgAne strIliMga nAmo bane che. pipAsA (pAtumicchA) se prabhArI jijJAsA / lipsA / vivakSA / cikIrSA / bubhukSA / strIliMgamAM A thayo che. zaMsi-pratyayAt 5 / 3 / 105 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 madhyamAM pATha 36 pATha 36 mo pre2 me (Niganta prakriyA) 1 kriyA kare che, kartA. kriyA karanArane je aneka rIte preraNA kare te preraka kartA. preraka kartAnI kriyA batAvavI hoya to dhAtathI i[Nig] pratyaya thAyacha bhane dhAtu samayapache. kurvantaM prayuGkte (prerayati) iti - kR + i [Nig] = kaari| kAri+a[zav] + ti=kArayati,-te ziSyaH dharmaM bodhati bhUgameha dharmaM bodhantaM ziSyaM guruH prayuGkte (prerayati) iti - guruH ziSyaM dharmaM bodhayati pre24 meha. guru ziSyane dharma jaNAve che. prayoktR-vyApAre Nig 3 / 4 / 20 2 i (Ni) pratyaya 52 chatai - (1) ghaTa vigaire (ghaTAdi) dhAtuono sva2 sva. thAya che. ghaTa - ghaTayati / vyath - vyathayati / prath - prathayati / tvar - tvarayati / heD - hiDayati / laga - lagayati / naTa - naTayati / mad - madayati / jvara - jvarayati / arthAntare udghATayati / nATayati / pramAdayati / hI ghaTAde Isvo dIrghastu vA ji-Nampare 4 / 2 / 24 (2) kaga, van, jan, jU (e| 4) knas bhane raG no svara hrasva thAya che. kagayati, vanayati, janayati, jarayati, knasayati / rajayati mRgaM vyAdhaH zirI bhRganI shi||2 42 cha: kage-vanU-janai-jRS-knas-raJjaH 4 / 2 / 25 ra dhAtuno upAntya n, i[Nig] 527di. 'bhRganI 331 72vI' sevA arthama sopAya che. rajayati mRgaM vyAghaH / anyathA raJjayati sabhAM nttH| raJjayati rajako vastram / Nau mRgaramaNe 4 / 2 / 51 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 36 madhyamAM 205 (3) kam, am bhane cam sivAyanA am mantava dhAtuono svara hrasva thAya che. ram, ramayati / gamayati / zamayati vigere kam - kaamyti| am - Amayati / cam - cAmayati / amo'kamyami camaH 4 / 2 / 26 / / (4) R, (e! 2, 3), rI, vlI hI, knUya, mAy bhane A, 2rAnta pAtumAne p [pu]. ubhe2|5 che. arpayati / repayati / hepayati / dApayati / sthApayati / arti-rI-klI-hI-knUyi-kSmAyyAtAM puH 4 / 2 / 21 // p [pu] 52 chatai, antya nAbhi svarano gu thAya che. tathA dhAtunA s no lopa thAya che. arpayati / repayati / blepayati / knopayati / mApayati / pus-pau 4 / 3 / 3 yvoH pvaya-vyaJjane luk 4 / 4 / 121 (5) pA, zo, cho, soM, ve, vye, hve ne y umerAya che. pAyayati, zAyayati, vyAyayati, hAyayati / (6) pA (219 42j) ne l ubhe2|y che. pAlayati / (7) ruha nA ha no p vilpe thAya che. ropayati, rohayati (8) krI, ji, bhane i (ma )nA sva2no A thAya che. krApayati / jApayati / adhyApayati / amo 'kamyami-camaH 4 / 2 / 26 arti-rI-vlI-hI-knUyi-kSmAyyAtAM puH 4 / 2 / 21 pA-zA-chA-sA-ve-vyA-ho yaH 4 / 2 / 20 pAteH 4 / 2 / 17 ruhaH paH 4 / 2 / 14 Nau krI-jIGaH 4 / 2 / 10 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 madhyamAM pATha 36 3 svarAdi pratyayo para chatAM, rama ane stram dhAtuomAM svaranI pachI umerAya che. paNa parIkSA ane ma [B]. sivAya. razmathati naSpatinA pATha 4, niyama 7 me. ramate teme namate rabho 'parokSA-zavi 4 / 4 / 102 labhaH 4 / 4 / 103 4 bin ke Nit pratyaya para chatAM n no dhAn thAya che. + 3 [5] pAtaH har +[f[] dhAtati Niti ghAt 4 / 3 / 100 5 gatyartha, bodhArtha, AhArArtha, zabdakarmaka (je dhAtuonI kriyA, athavA karma, zabdarUpa hoya te.) ane nitya akarmaka, ATalA dhAtuono mULa kartA preraka bhedamAM karma thAya. che. paNa nI, ghA, ma, he zabdAm ane nyU sivAya. mati caitra prAmaKA caitrane gAma mokale che. vopati ziSya thaIm ziSyane dharma jaNAve che. mogati vaDumonim bALakane bhAta khavarAve che. 1. nAyati maitra dravyam maitrane dravya bolAve che. 2. madhyApati vaTuM vemA bALakane veda bhaNAve che. zAyati graM caitradA caitra maitrAne suvADe che. viruddha udAharaNo : pavityo caitre maitrI maitra caitra pAse bhAta raMdhAve che. nAvati bhAre vaitre maitra maitra caitra pAse bhAra kheMcAve che. ahIM mULakartAne tRtIyA raheze. (pra. pATha 30, niyama 5) gati-bodhA''hArArtha-zabdakarma-nityAkarmaNAmanI khAdyadi-hvA-zabdAya-krandAm 2 / 2 / 5 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 36 madhyamAM 207 6 sakarmaka dhAtuono mULakartA jo karmana vAparyuM hoya to preraka memA vipebha thAya che. pAcayati caitraM caitreNa vaa| vA-'karmaNAmaNik-kartA Nau 2 / 2 / 4 7 ha bhane kR dhAtuno bhUgatA vispe dharma thAya che. vihArayati dezaM guruM guruNA vA / AhArayati odanaM bAlaM bAlena vaa| kArayati kaTaM caitraM caitreNa vaa| hR-krornavA 2 / 2 / 8 8 maniTa (4nI pUrva i [iTa] nahoya mevo) mazit pratyaya 52 7di, i [Nic Nig] no so5 thAya che. cori (e| 10) ya [kya] coryate bhAla. pra + tADi+ ya (katvA pratyayano yap) pratADya / 59 // corayitvA / cori+i [Niga] = corI-corayati, te 24 kAri+ ya [kya] kAryate se prabhArI hAryate / yojyate / vAsyate / daapyte| gamyate / aanaayyte| tyAhi pre..| prakArya . saM. ma.. 59, kArayitvA seTa che. NeraniTi 4 / 3 / 83 8 seTa ta [kta] bhane tavat [ktavatu] 52 chatai, i[Nica 3 Nig] no yo5 thAya che. cori (1 // 10) coritaH / coritavAn, kAri, kAritaH kAritavAn pre. seTa-ktayoH 4 / 3 / 84 10 laghu sva2 5chI 2DesA i[Nic : Nig] no ya [yap] 52 chadi, ay thAyacha. sNkthyy| prazamayya laghoryapi 4 / 3 / 86 III Am pratyaya 52 chatai, i [Nic OM Nig] no ay thAya che. coryaaNckaar| kArayAMcakAra / AmantA''lvA''yyetnAvaya 4 / 3 / 85 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 madhyamAM pATha 36 IV seT tvA [ktvA] (nI pUrva i [iTa ] mAvyo Doya mevo) ut nathI. devitvA / corayitvA / bhraMzitvA / vshcitvaa| ktvA 4 / 3 / 29 V karmaNi prayogamAM,gatyarthaka, ane akarmaka preraka dhAtuonuM pradhAna bha. prathabhAmA mAve cha. gamayati maitraM grAmam, gamyate maitro grAmaM caitreNa / Asayati mAsaM maitram, Asyate mAsaM metrazcaitreNa / gamito maitro grAmaM caitreNa / bodhArtha ane AhArArtha tathA zabdakarmaka preraka dhAtuonuM koI paNa karma prathamAmAM Ave che. bodhayati ziSyaM dharmam, bodhyate ziSyo dharmam ziSyaM dharma iti vA bhojayatyatithimodanam, bhojyate'tithirodanam, atithimodana iti vA / pAThayati ziSyaM grantham, pAThyate ziSyo grantham, ziSyaM grantha iti vaa|| kartu ApyaM karma 2 / 2 / 3 pre24 mehanata (416 28, niyama. 8) adyatanI - ATi+ a [Ga]- kAriM+ a [Ga] - yAvi + Ga- lAvi + Ga11i [Nic : Nig] nI pachI a [Ga] mAve to - (1) dhAtuno upAjya svara hrasva thAya che, paNa jeno samAna svara lopAyo hoya tevA dhAtuo temaja zAn dhAtu ane oNa yAca lok Dhauk vigere (Rdit) dhAtumI parchana. katha gaNa raca spRha mRga sukha sUca vigaire 10 rAnA dhAtumo anta che. kathayati / mRgayate / sukhayati / Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 36 madhyamA 209 sUti / ahIM pATha 35, niyama / thI rU [fLav] para chatAM maiM no samAnano lopa thayo che. eNTi+a[6] pA.35, ni.3 eNTiTa+a-niyama 8 mA eNTiTat| +i3H- pATha 29, niyama 8 ri-pari + 3-vi + 3H-yu yavi + 3-tavi + 3-jI navi + 3HVI yanta dhAtuomAM mULa dhAtu Dabala karavo, eTale ri ema na karatAM hra Rtti A pramANe dhAtu Dabala karavo. jethI kSu nuM pre. IcchA. vrukSAvayiti I. paNa siddha thaze. upAntyasyA - 'samAnalopi - zAsvadito Ge 4 / 2 / 35 o rjA - ntasthA - pavarge 'varNe 4 / 1 / 60 (2) dvitya thayA pachI pUrvanA svaranuM, laghu (dIrgha na hoya athavA jenI pachI saMyoga na hoya, tevo) svara para chatAM, IcchAdarzakanI jema (sanvat pATha 35, niyama 9, 10) kArya thAya che, paNa jemAM samAna svarano lopa thayo hoya tevA dhAtuone varjIne. vi+i Ga asamAnalope sanval laghuni Ge 4 / 1 / 63 (3) dvitva thayA pachI pUrvanA laghusvarano jo tenI pachI laghusvara hoya to dIrgha thAya che. paNa svarAdi dhAtuo ane samAna lopavALA dhAtuone varjIne. annIt / acIyavat| atItavat / laghordIrgho svarAde: 4 / 1 / 64 = yiyavi + Ga nivi + 3 - - niyama 11 (1) (2) ane (3) nAM pratyudAharaNo - (1) asusUt-AmAM samAnano lopa che, kemake sUca dhAtune cheDe Ja samAna svara che, mATe upAttva hrasva thayo nathI. 14 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyamA pATha 36 zAs, azazAsat / oNaM, mA oNiNat / yAc, ayayAvat / lok, alulokat / Dhauk, aDuDhaukat / (2) atatakSat - AmAM pachIno svara laghu nathI DebhaDe tenI pachI saMyoga che. zrva saMyukta che, mATe pUrvanA ano rU thayo nathI. acakathat - samAM samAnano soca thAya che, ubhaDe katha dhAtumAM samAna che. ( acIkathat pA vaparAya che.) acakamata - samAM i [ Nig] nathI, sIdho a [Ga ] pratyaya lAgelo che. 210 (3) acikvaNat-mAM pUrvano svara laghu nathI umaDe tenI pachI saMyoga che, bhATe ddIrgha thyo nathI. urnnu-aunnunvtAmAM dhAtu svarAdi che, mATe pUrvano - zu no svara 3dIrgha na thayo. acakathat / asusukhat - AmAM samAnano soca che. 1 (4) smR, dR, tvar, prath, mrad, stR ane spaz nA pUrvanA svarano athAya che. asasmarat / adadarat / atatvarat / apaprathat / amamradat / atastarat / apaspazat / smR-dR-tvara-pratha-prada-stu - spazeraH 4 / 1 / 65 (1) veST jane ceST nA pUrvanA svarano viDaye athAya che. avaveSTat, aviveSTat / acaceSTat-aciceSTat / vA veSTa ceSTaH 4|1|66 - (6) gaNa dhAtunA pUrvanA svarano i bhane athAya che. ajIgaNat, ajagaNat / I ca gaNa: 4 / 1 / 67 (7) bhrAj, bhAs, bhAS, dIp, pID, jIv, mIl, kaN, raN, vaN, bhaN, zraN, hve, heTh, luT, lup ane lap no upAnya vikalpe hrasva thAya che. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 pATha 36 madhyamAM abibhrajat - ababhrAjat / abIbhasat - ababhAsat / abIbhaSat - ababhASat / adIdipat - adidIpat / acIkaNat - acakANad / / - ajUhavat - ajuhAvat / ajIhiThat - ajiheThat / alUluTat - aluloTat / bhrAja-bhAsa-bhASa-dIpa-pIDa-jIva-mIla-kaNa-raNavaNa-bhaNa-zraNa-hve-heTha-luTa-lupa-lapAM navA 4 / 2 / 36 (8) upAntya R [no viDape R thAya che. vRt - avIvRtat - avavartat / kRt 29 // 10 acIkRtat - acikIrtat / Rd RvarNasya 4 / 2 / 37 (8) ghrA na pAntyano vipe. i thAya che. ajijipat - ajighnapat / jighrateriH 4 / 2 / 38 (10) sthA n| upAntyano nitya i thAya che. atiSThipat / tiSThateH 4 / 2 / 39 (11) pApIj no pIpya thAya cha bhane dviti yatI nathI. apIpyat / De pibaH pIpy 4 / 1 / 33 (12) svapno sup, dve no hu bhane zvino vi48 zu thAya che. asUSupat / ajUhavat / azUzavat, azizvayat / svape ryaG-De ca 4 / 1 / 80 dvitve hvaH 4 / 1 / 87 zvervA 4 / 1 / 89 sozI:kAri + yAt niyama 8 kAryAt kAryAstAm kAryAsuH . . kArayiSISTa 0 SIyAstAt 0 SIran cha. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyamA dRzabhA gaeAnAM (pATha 28, niyama 9 ) adyatanI :- acUcurat / acakathat / ajIgaNat / ajagaNat ItyAdi pUrvokta prerakanA niyamo lagADI karavAM. 12 dhari dhAtunA yogamAM, leNadAra (uttamarNa)ne caturthI thAya che. dhR ge| 6. A. dharadhuM rahe. dhriyate zatam / dhriyamANaM zataM prayuGkte iti dhArayati zatam / caitrAya zataM dhArayati maitraH caitranA so upIyA maitra dhArA 9re che. ruci - kupyartha-dhAribhiH preya-vikArottamarNeSu 2 / 2 / 55 VII dAntaH, damitaH / zAntaH zamitaH / pUrNaH pUritaH / dastaH, dAsitaH / spaSTa, spAzitaH / jJaptaH, jJApitaH / channaH, chAditaH / A preraka bhUta kRdanto vikalpe upara pramANe thAya che. Nau dAnta - zAnta - pUrNa- dasta spaSTa - cchanna- jJaptam 4 / 4 / 74 duSyantaM 212 pATha 36 VIII duS dhAtuno u, Ni 52 chatAM hIrdha thAya che. prayuGkte dUSayati / ud duSo Nau 4 / 2 / 40 IX pre24 lehanA tari prayogamAM adyatanImAM a [Ga] lAge che paNa karmaNi prayogamAM nahi. anAyi anAyiSAtAm anAyayiSAtAm anAyiSata anAyayiSata 54 27, niyama 11 pA4 18, niyama 18 pATha 36, niyama 8 Ni-zri-du-sru-kamaH karttariGaH 3|4|58 madhyamA samAptA Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 1 uttama 213 ( uttama pATha 1 lo dhAtu pAThamAM apaThita dhAtuo | bhvAdi vigere 62 nA pAtupAmA pahita (341) dhAtumo pUrva mAyA cha, have-maDI, dhAtupA ma ptilaukika, sautra ane vAkya-karaNIya dhAtuo ApavAmAM Ave che. kriyArtho dhAtuH 3 / 3 / 3 ud pachI sthA bhane stambha no s sopAya che. utthAnam uttabhnAti / udaH sthA-stambhaH saH 1 / 3 / 44 pATha ra jo svArthika pratyayAtta dhAtuo 1 gup '269 2' dhupa viccha paNa bhane pan pAtuthI svArthamA Aya pratyaya thAya che. gopAyati / dhUpAyati / vicchAyati / paNa mane pan pAtu Aya pratyaya sAyA 5chI, 52smaipIche. paNAyati / panAyati / avayita pnnaayte| panAyate / vyApAra arthamaya paN pAtune anyamate Aya dAto nathI. zatasya paNate / gupau-dhUpa-vicchi-paNi-panerAyaH 3 / 4 / 1 2 kam dhAtuthI svArthabhAi [NiG ] pratyaya thAyacha.kAmayate / kameH NiG 3 / 4 / 2 / / 3 Rt dhAtuthI svArthamA Iya [GIya] pratyaya thAya cha bhane mAtmane paTTI thAya che. RtIyate / RteH GIyaH 3 / 4 / 3 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 uttama pATha 2 4 vi.429|| pratyaya thavAnI na hoya tyAre, Aya vigere (752 udA) pratyayo viDape. thAya che. gopAyitA gopitA goptA / 7. gopAyyate (418 upaniyamA) gupyate / gopAyAMcakAra jugopa / paNAyAMcakAra peNe / kAmayitA kamitA / RtIyitA artitaa| RtIyAMcakre Anartta / a-zavi te vA 3 / 4 / 4 5 ' 2vI' se arthama gup dhAtuthI bhane 'kSamA 42vI' me arthamA tij pAtuthI svArthamAM sa [ san ] pratyaya thAya che. jugupsate garhate ityarthaH / titikSate sahate ityarthaH / gup-tijo garhA-kSAntau san 3 / 4 / 5 / / 6 "saMzaya" ane "pratikAra' e be arthamAM ti dhAtuthI svArthamA san pratyaya thAya che. vicikitsati me manaH saMzete ityarthaH / bhAI mana saMzaya 42 che. vyAdhiM cikitsati pratikarotI-tyarthaH / vyApino prati2 43 che. kitaH saMzaya-pratikAre 3 / 4 / 6 / / 7 'nizAna' me. arthamA zAn dhAtuthI, 'mAI' se arthamA dAn pAtuthI. 'viyAra' se arthamA mAn pAtuthI. sane 'vairupya' se samAM badh pAtuthI svArthamA [san ] pratyaya thAya che ane (dvirukti thaye chate pUrvanA) { no dIrgha thAya che. shiishaaNste| zIzAMsati shstrm| zatrane tii|| 73 che. diidaaNste| dIdAMsati / sa2NatA 2||nne che. mImAMsate dharmam / bhane viyAre che. biibhtste| vi35tA 43 cha, bhoM p||3 che. zAn-dAn-mAn-badhAd nizAnA''rjava-vicAra vairUpye dIrghazcetaH 3 / 4 / 7 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 15 pATha 3 uttama pATha 3 jo kaNDvAdi dhAtumo 1 kaNDU vigere pAtumothI svArthamA ya (yak) pratyaya thAya che. kaNDU + yak + zava + ti= dvitIyA 416 1, niyama 2 thI a [zav] prathamA 4164, niyama 1 thI paDelAMnI a sopAya che. kaNDUyati / kaNDUyate / bhe| kaNDUyyate / pATha 35, niyama / dvitIyA pATha 3pa, niyama | thI 5 sopAya che. magadha + ya+a+ ti= mgdhyti| 5 / 44, niyama 17 thI mgdhitaa| magadhiSyati 5. mgdhyte| dhAtoH kaNDvAde ryak 3 / 48 2 yak pratyaya 52 chata svara hI thAya che. mantu + ya = mantUya / mantUya + zav + ti= mantUyati / dIrghaH cvi-ya-yak-kyeSu ca 4 / 3 / 108 pATha 4 thA yaGanta (yaG prakriyA) 1 vyaMjanAdi eka svaravALA dhAtuthI, bhUza - rItasara athavA atizaya arthamAM tathA AbhINya-vAraMvAra arthamAM 2 (yaG) pratyaya vi. thAya che. bhRzaM pacati - pac + ya [yaG] pacya - punaH punaH pacati - pac+ ya [yaG] pacya vyaJjanAderekasvarAd bhRzA''bhIkSNye yaG vA 3 / 4 / 9 2 yaGanta pAtuno sesvarI mAgha 0 34 thAya che. papacya sanyaGazca 4 / 113 3 nI viNe3 mArAma na Avedo hoya, mevA yaGanta ghAturnu dvitva thaye chate, pUrvano - A bhane gu thAya che. pApacya / Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 uttamAM pATha 4 A pApacya - rItasa2 5qg, bhatizaya 5qj, vAraMvAra pakAvavuM. A-guNAvanyAdeH 4 / 1 / 48 4 yaGanta pAtumo mAtmanepa6I che. pApacya + te - dvitIyA 418 1, niyama 2 thI pApacya + a[zav] + te prathamA 5 / 44, niyama 1 thI a do5 pApacyate / pApacyate - rItasara, satizaya tathA vAraMvA2 57ve che. bhRzaM punarpunarvA jvalati - jAjvalyate / A bhRzaM punarpunarvA lunAti - lolUyate / shue| yaG pratyaya vipe thAya che. meTad, pakSebhRzaM pacati, punarpunarvA pacati ityAdi pAdhya 2 cha. iGitaH kartari 3 / 3 / 22 5. aT, R, sUtra, mUtra, sUca, az bhane UNuM pAtuthI, bhraMza ane AbhINya arthamAM ya vikalpa thAya che. bhRzaM punarpuna rvA aTati attaattyte| bhRzaM punarpuna rvA iyarti RSchati vA araaryte| bhRzaM punapuna rvA sUtrayati sosuutryte| bhRzaM punarpana rvA mUtrayati momuutryte| bhRzaM punarpunarvA sUcayati sosuucyte| bhRzaM punarpuna rvA aznute, aznAti vA azAzyate / bhRzaM punarpuna rvA UrNoti UrNonUyate / niyama 15 aTyarti-sUtri-mUtri-sUcya-zUrNoH 3 / 4 / 10 saMyoganI pachI jhaTa hoya evA sakArAnta dhAtuono, temaja RthAtuno yaG 52 chatai gu thAya che. R+ yaG = arya Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttamA dvi. pATha upa, niyama 3 thI aryarya dvi. pATha 14, niyama 16 thI araya - niyama 3 thI arAryaarAryate / smR + yaG - sAsmaryate / kya yaGA''zIrye 4 / 3 / 10 pATha 4 6 gati arthavALA dhAtuthI kuTila arthamAM vakph thAya che. kuTilaM krAmati caGkramyate / vAMDI yAve che. niyama e kuTilaM dramati dandramyate / jADo javaNo rajaDe che. gatyarthAt kuTile 3 / 4 / 11 7 gR, lup, sad, car, jap, jabh, daMz ane daha dhAtuthI ga - nindya arthabhAM yaG thAya che. nijegilyate / niMdya thAya tebha jAya che. garhyam nigirati garhyam lumpati garhyam sIdati 217 lolupyate / sAsadyate / garhyam carati garhyam pati garhyam jambhati, te garhyam dazati garhyam dahati caJcUryate / niyama 11 jaJjapyate / niyama 10 jaJjabhyate / dandazyate / dandahyate / gR-lupa-sada-cara-japa-jabha - daza - daho garye 3 / 4 / 12 || yaG 52 chatAM gR dhAtunA r no l thAya che. ni + gR + yaG - dvi. pATha 3, niyama 6 thInigarya - nigilya - nijegilyate / gro yaGi 2|3|101 8 vaJc, straMs, dhvaMs, bhraMz, kas, pat, pad ane skand, bhe yajJanta dhAtunuM dvitva thaye pUrvane nI Agama thAya che. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 uttama pATha 4 kuTilaM vaJcati vniivcyte| vi. 416 3, niyama 8 bhRzaM punarpunarvA straMsate sniisrsyte| bhRzaM punapunarvA dhvaMsate dniidhvsyte| bhaMza punarpunarvA bhraMzate bniibhrshyte| kuTilaM kasati cniiksyte| kuTilaM patati pniiptyte| kuTilaM padyate pniipdyte| kuTilaM skandati canIskadyate / vaJca-sraMsa-dhvaMsa-bhraMza-kasa-pata-pada-skando'ntonI: 4 / 1150 9 nI pachI anunAsika hoya evA anunAsika antavALA yaGanta pAturnu dvitva thaye chate, pUrvane m (mu) mAgama thAya che. bhRzaM punarpunarvA bhaNati bambhaNyate / murato'nunAsikasya 4 / 1151 || m (mu) bhaagmn| m no vyaM4 52 chatai, anusvAra ane sva anunAsika vikalpa thAya che. baMbhaNyate / bmbhnnyte| tau mumo vyaJjane svau 1 / 3 / 14 10jap, jabh, daha, daz, (daMz) bhaJ bhane paz me yaGanta dhAtunuM dvitva thaye chate, pUrvane 5 Agama thAya che. bhRzaM punarpana aa bhanakti bambhajyate / bhRzaM punarpana rvA pazati pampazyate japa-jabha-daha-daza-bhaJja-pazaH 4 / 1 / 52 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 4 uttamAM 219 11 ane patna e be yakta dhAtunuM dvitva thaye chate, pUrvane mu Agama thAya che. ane upAjya mAM no 3 thAya che 59 // teno o - gue thatI nathI. cnycuuryte| pamphulyate / 5 / 6 5, niyama 1 bhane 2 thI. caJcUrti / pamphulti / mA di. 18 1, niyama 7 (2) thI. upAntya uno o gue| thato nathI. cara-phalAm 4 / 1153 ti copAntyA'tonoduH 4 / 1 / 54 12 vALA veDA dhAtunuM dhitva thaye chate, pUrvane ra Agama thAya che. bhRzaM punarpunarvA nRtyati nriinRtyte| parIpRcchyate / RmatAM rI 4 / 1 / 55 1ugA, pA, sthA, sA, dA, (dA saMjJA) mA bhane hA (dxj) dhAtunA atyasvara mAM no vyaMjanAdi jina pitta pratyaya 52 chadi, I thAya che. di. 416 6, niyama 2. bhRzaM punarpunarvA gAyati jegIyate / bhRzaM punarpunarvA pibati pepiiyte| bhRzaM punapunarvA tiSThati tesstthiiyte| punarpunarvA syati sesiiyte| bhazaM punarpanarvA dadAti dedIyate / bhRzaM punarpunarvA dadhAti dedhIyate / bhRzaM punarpunarvA mAti memiiyte| bhRzaM punarpunarvA mimIte memIyate / bhRzaM punarpunarvA jahAti jehiiyte| gA-pA-sthA-sA-dA-mA-hAkaH 4 / 3 / 96 bhRzaM EEEEEEEEE Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 uttamA pATha pa 14dhrA ane ghvA dhAtunA svarano yak para chatAM, hU~ thAya che. jedhIyate / dedhmIyate / ghrA-dhamoryaGi 4 3 98 15dhAtuno svara yak para chatAM dIrgha thAya che. stu-toSyate / ci cecIyate / dIrghazcvi-yaG-yak-kyeSu ca 4 / 3 / 108 16 R no yaG 52 chatAM rI thAya che. kR-cekrIyate / jehIyate / RtorI 4 / 3 / 109 17vyaMjanAnta dhAtuthI para rahelA y no zit pratyaya 52 chatAM, soya thAya che. pApacitA / la. pApaciSyate / i apApaciSyata / paro. pApacAMcakre / adya apApaciSTa | khAzIH pApaciSISTa / zi-lolUyyate / pApacyate / yo ziti 4 / 3 / 80 IV gR 6. 52 nAr no l p| thAya che. girati gilati / navA svare 2|3 | 102 jabh dhAtune svaranI pachI, svarAhi pratyaya para chatAM, m Agama thAya che. jambhati / jabhaH svare 4|4|100 pATha pa mo yaG lup dhAtuo ( yaG lubanta - prakriyA ) 1 yaG no bahulatAkho lopa ( lup) thAya che. (pae dvitva thAya che) yaG lup dhAtuoM jIbha gaeAmAM gAya che ane parasmaipaTTI che. bhRzaM punarpuna rvA bhavati - bhU + yaG - Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 5 uttama 2 21 bhU + (yaG lup) = bobhU - bobhU + ti = bobhoti / bahulaM lup 3 / 4 / 14 2 vyaMnathI. 23 yatA vit pratyayo 52 7di, yaG lup dhAtuthI bahulatAme I thAya che. bAbhavIti / bobhoti / lAlapIti, laalpti| yaG-tu-ru-storbahulam 4 / 3 / 64 han sivAya paMyamAnta paatun| svarano kvip bhane hi ut ut pratyaya 52 chata hI thAya che. prazAn prazAmau / zAntaH zaMzAntaH / zAntavAn / zAntvA / zAntiH / ahan-paJcamasya kvi-kGiti 4 / 1 / 107 | dhAtunA mano padane aMte ane ma va para chatAM thAya che. prazAmyati iti kvip prazAn / caGakramImi caGkranmi / cakranvaH / caGkranmaH / acaGkramIt, acaGkran / mo no mvozca 2 / 1 / 67 bobhU - 1. bobhavIti-bobhoti / bobhUtaH / bobhuvati / di. 416 14, niyama 3 hya abobhavIt - abobhota / abobhUtAm / abobhavuH / di. 416 14, niyama, di. 16 12, niyama 5 3 RvA yaG lup pAturnu dvitva thaye. chate, pUrvane ri, r ane te Agama thAya che. kR - crikriiti-crikrti| crikRtH| carikrati / crkriiti-crkrti| crktH| cakrati / carIkarIti-carIkati / criikRtH| carIkrati / Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 uttamAM pATha 6 nRta - narinRtIti-narInarti / nrinRttH| narinRtati / narnatIti nti| nrtRttH| natati / nriinRtiiti-nriinti| nriinRttH| narInRtati / ri-rau ca lupi 4 / 1 / 56 di. 584 15, niyama 8 narInRtIti / lolupIti, lolopti / 16 ho nAma dhAtuo 1 dvitIyAnta nAmathI IcchAmAM zANa pratyaya vikalpa thAya che. putramicchati-putra+ kAmya = putrakAmya(dhAtu)putrane 57j. putrakAmya + zav + ti = putrakAmyati putrAne che che. idamicchati idaMkAmyati mana che che. svaricchati svaHkAmyati svani che. 52. - idamicchati / mA pramANa sarvAvAsya 2 cha. dvitIyAyAH kAmyaH 3 / 4 / 22 . m zanta bhane avyaya sivAya dvitIyAnta nAmathI chAna arthamA ya (kyan) bhane kAmya vidhe thAya che. putramicchati putrIyati putrane cha cha niyama 3 nAvamicchati nAvyati nAvane chache che niyama 11 vAcamicchati vAcyati pAene che che pra. 416 34, niyama 1 se prabhArI putrakAmyati / vAkkAmyati / pra. 418 34, niyama 1.4o. amAvyayAt kyan ca 3 / 4 / 23 3 kyan 52 chadi apanI I thAya che. putrIyati / mAlIyati / kyani 4 / 3 / 112 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 6 uttamA 223 4 maiM kArAnta ane avyaya sivAya upamAna bhUta dvitIyAnta ane AdhAra nAmathI AcAra arthamAM can pratyaya vikalpe thAya che. putramivASarati putrIyati chAtram| chAtrane putranI jema rAkhe che. prAsAde rUMvAcaratti prAsAdrIyati cAm / jhuMpaDImAM mahelanI jema AcaraNa kare che. varte che. AdhArAccopamAnAdAcAre 3 / 4 / 24 5 upamAna kartA nAmathI AcAra arthamAM 0 (vid) pratyaya vikalpe thAya che. rAjnma, vatnIva ane hoDa zabdathI vip pratyaya AtmanepadI thAya che. azva vAvarati azruti azvanI jema AcaraNa kare che. vadhi phlAvarati dhati dahiMnI jema AcaraNa kare che. rAnevApati rAkhanati rAjAnI jema AcaraNa kare che. madhuliDivASarati madhuiti bhamarAnI jema AcaraNa kare che. goLivApati gooti gAya donAranI jema AcaraNa kare che. rAma rUvAgharati bhaeNte hoMziyAranI jema AcaraNa kare che. vastIva vAparata vastIvate napuMsakanI jema AcaraNa kare che. hoDa vApatti doDate mUrkhanI jema AcaraNa kare che. kartuH kvip galbha-kliba -hoDAttu Git 3 / 4 / 25 6 upamAna kartA nAmathI AcAra arthamAM ya (cak) vikalpe thAya che. vyak AtmanepadI che. Dvena vAgharati jyenAyate / haMsAyate / azvAyate / galbhAyate gardabhAyate / kyaG 3 / 4 / 26 7 vayam, ph ane yaDap para chatAM svara dIrgha thAya che. nidhimiti nidhIyati / dhIti| yan niyama 2 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttamA zyena ivAdharati zyenAyate / kyaG niyama ha abhRzo bhRzo bhavati bhRzAyate / niyama 12 luJo. kyaG Alohito lohito bhavati lohitAyati / lehitAyate kya niyama 13 mo. dIrghazcvi - yaG - yak- kyeSu ca 4 / 3 / 108 8 kArAnta upamAna kartAnAmathI AcAra arthamAM vyark vikalpe thAya che ane s no viDaye sopa thAya che. paya ivAcarati payAyate / payasyate / sara ivAcarati sarAyate / sarasyate / so vA luk ca 3 / 4 / 27 224 pATha 6 8 ojas ane apsaras upabhAna urtAnAmathI AyAra arthamAM yak vikalpe thAya che. ane s no lopa thAya che. ojaH (ojasvI ) ivAcarati ojAyate / apsarA ivAcarati apsarAyate / ojo - 'psarasaH 3 / 4 / 28 10kyan ane kyaG 52 chatAM R no rI thAya che. pitaramicchati pitrIyati / mAtrIyati / kyan niyama 2 pitevAcarati pitrIyate / mAtrIyate kyaG niyama ha Rto rI 4 / 3 / 109 11 zikya sivAya yArAhi pratyaya para chatAM, o ane au no anukrame sat ane An thAya che. gAmicchati gavyati / nAvyati / kyan niyama 2 gaurivAcarati gavyate / nAvyate / kyaG niyama vyakye 1 / 2 / 25 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 6 uttama 225 12 bhRzAdi 3 nAmathI cci nA artha kyaG vidhe thAya cha bhane s bhane t no do5 thAya che. abhRzo bhRzo bhavati bhRzAyate / anunmanA unmanA bhavati unmanAyate / avehat vehat bhavati vehAyate / anojasvI ojasvI bhavati ojAyate / apaNDitaH paNDito bhavati pnndditaayte| zucIyate / nIlAyate / haritAyate / mndaayte| tyAha. cvyarthe bhRzAdeH stoH 3 / 4 / 29 13A (DAc ) (418 16, niyama (3) pratyayAnta bhane lohita vigaire tAnAmathI cci n| arthamA ya (kyaGaS) pratyaya thAya che. kyaGma yapIche. apaTat paTat bhavati paTapaTAyati, paTapaTAyate / athavA apaTapaTA paTapaTA bhavati paTapaTAyati, paTapaTAyate / alohito lohito bhavati lohitAyati, lohitAyate / azyAmo zyAmo bhavati zyAmAyati, zyAmAyate / adhUmaH (adhUmavAn) dhUmavAn bhavati dhUmAyati, dhUmAyate / niyama 7 anidrAvAn nidrAvAn bhavati nidraayte| DAc lohitAdibhyaH Sit 3 / 4 / 30 14 n |2raant nAma, kyan, kyaGa bhane kyaG 52 chadi, 56 thAya che. 56 thavAthI nyopAze. pra. 5 / 447, niyama 2. rAjAnamicchati rAjIyati / rAjAivAcarati rAjAyate / acarmavAn carmavAn bhavati carmAyati / carmAyate / naM kye 111122 15 / 5 arthama vartamAna kaSTa, kakSa, kRcchra, satra bhane gahana caturthyanta nAmathI kramaNa arthamAM vaye pratyaya thAya che. 1 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 26 uttamAM pATha 6 kaSTAya karmaNe krAmati kaSTAyate / pApa bhATe pravRtti 43 cha. me prabhArI kakSAyate / kRcchrAyate / satrAyate / gahanAyate / darekano artha sarakho ja che. pApakarma mATe pravRtti kare che. kaSTa-kakSa-kRcchra-satra-gahanAya pApe kramaNe 3 / 4 / 31 16 romantha bhathI ayyarva arthamA kyaGpratyaya vispe thAya che. abhyavahRtaM dravyaM romanthaH pAtuM dravya robhantha uvAya che. romantham uccarvayati romanthAyate gauH| gAya pAgoNe che. romanthAd vyApyAd UccarvaNe 3 / 4 / 32 17 phena, uSman, bASpa bhane dhUma thI. vamana arthamA kyaG pratyaya vilpe thAya che. phenamudvamati phenAyate / evam uSmAyate / bASpAyate |dhuumaayte / phenoSma-bASpa-dhUmAd udvamane 3 / 4 / 33 18 sukha viNe3 nAmathI anumapa mamA kyaG vidhe thAya che. sukhamanubhavati sukhAyate / duHkhAyate / sukhAderanubhave 3 / 4 / 34 18 (1) zabda vigere nAmathI kRti arthamA kyaG bhane i (Nic ) vi49 tathA (2) tapas thI kyan vipe thAya che. zabdaM karoti zabdAyate / vairAyate / kalahAyate / kyaG zabdayati / varayati / kalahayati / Nic tapaH karoti tapasyati / kyan zabdAdeH kRtau vA 3 / 4 / 35 tapasaH kyan 3 / 4 / 36 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 6 uttamAM 227 20 namas, varivas bhane citra bhanAmathI kRti arthamA anubhe anya sevA bhane Azcarya arthamai, kyan vidhaye thAya che. namaH karoti namasyati devAn hepAnI pU0 52 che. varivaH karoti varivasyati gurUn / gurunI sevA re che. citraM karoti citrIyate / (mAtmanepa6I) mAzcarya 43 che. namo-varivazcitraDo 'rcA-sevA''zcarye 3 / 4 / 37 21 aGga pAya bhanAmI nirasana sabhA i (NiG) vilpe thAya che. NiG sAtmanepahI che. hastau nirasyati hastayate / pAdayate / griivyte| 416 18, niyama 8 (6) hastaM karoti hastayati / niyama 25 thI Nic aGgAd nirasane NiG 3 / 4 / 38 22 puccha yI udasana 62 34j, paryasana yota23 3j. vyasana 465.37j sane asana , mearthamA NiG pratyaya vikalpa thAya che. puccham udasyati utpucchyte| puMchaDaM uNe che. puccham paryasyati paripucchayate / puMcha932ve che. mabhAve che. puccham vyasyati vipucchayate / puMchaDaM 5713 che. puccham asyati pucchayate / 7934 che. pucchAd ut-pari-vyasane 3 / 4 / 39 23 bhANDa bhathA samAcayana me{ 42j sevA arthama NiG pratyaya vidadhe thAya che. bhANDAni samAcinoti saMbhANDayate / pribhaannddyte| 754295, vAsarIyA bheguM kare che. bhANDAt samAcitau 3 / 4 / 40 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 uttamA pATha ha pahere che. huM bhejave che. 24 cIvara bhI paridhAna pahera jane arjana bhejavapuM, se arthamAM khil pratyaya vikalpe thAya che. cIvaram paridhatte paricIvarayate / cIvaram samAcchAdayati saMcIvarayate / cIvaram arjayati cIvarayate / huM bhejave che. cIvaram samArjayati saMcIvarayate / cIvarAt paridhAnA'rjane 3|4|41 25nAmathI vigere dhAtunA arthamAM ri bahu prakAre thAya che. muNDaM karoti muNDayati chAtram / mizrayati odanam / lavaNayati sUpam / laghuM karoti laghayati / chidrayati / karNayati / daNDayati / andhayati / aGkayati / vyAkaraNasya sUtraM karoti vyAkaraNaM sUtrayati / dvArasyodghATanaM karoti dvAramudghATayati / pahere che. paTumAcaSTe karoti vA paTayati / pATha 18, niyama 8 (6) sthUlaM sthavayati / dUraM davayati / yuvAnaM yavayati / kSipraM kSepayati / kSudaM kSodayati / priyaM prApayati / sthiraM sthApayati / sphiraM sphApayati / pATha 18, niyama 8 ( 1 ) dvi. pATha u, niyama 1 (4) pucchaM pucchayati / vRkSamAcaSTe ropayati vA vRkSayati / kRtaM gRhNati kRtayati / varNayati / tvacayati / tvaca akarAntaH / rUpaM darzayati rUpayati 35 hemADe che / rUpaM nidhyAyati nirUpayati 35 4khe che. vastraM paridadhAti parivastrayati / Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 6 uttama 229 hastinAtikrAmati atihstyti| yI 43 saMdhana 42 cha. varmaNA saMnayati saMvarmayati / pasa2 43 sa thAya che. vINayA upagAyati upavINayati / vii|| 43 ||y che. senayA abhiyAti abhiSeNayati / senA paDe sAme ya che. vAsyA chinatti vAsayati / asinA asayati / zlokairupastauti upazlokayati / doDI vaDe stuti 42 . hastenApakSipati apahastayati hAya 43 92 42 cha. 5 . puSpeNArcayati puSpayati / puSpa 3 pU42 che. pAzena saMyacchati saMpAzayati / pAza va jAMdhe che. pAzaM pAzAdvA vimocayati vipAzayati / pAzamAthI choDAve che. kUlaM pratIpaM gacchati pratikUlayati / pratiNa thAya che. kUlaM anugacchati anukUlayati / anuja thAya che. putraM sUte putrayati / putrAno 4nma sApecha. tyA Nij bahulaM nAmnaH kRgAdiSu 3 / 4 / 42 26 mobana khAvuM ane mobananivRtti na khAvuM, e arthamAM vartamAna vrata zathI kR vigere pAtunA arthamA Nic pratyaya thAya che. paya eva mayA bhoktavyamiti vrataM karoti gRhNAti vA payo vratayati / sAvadyAnnaM mayA na bhoktavyamiti vrataM karoti gRhNAti vA sAvadyAnnaM vratayati / vratAd bhuji-tannivRttyoH 3 / 4 / 43 27Nic lAgata satya, artha bhane veda n| anI A thAya che. satyamAcaSTe karoti vA satyApayati / arthApayati / vedApayati satyArtha-vedasyAH 3 / 4 / 44 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 uttama pATha 7 pATha 7 mo kRdanta prakaraNa 1 dhAtune je pratyaya lAgIne, dhAtu parathI zabdo bane che. te pratyayo kRt kahevAya che. ka pratyaya je zabdone aMte hoya che, te kRdanta kahevAya che. A tumo 'tyAdiH kRt 5 / 1 / 1 2 0 (dhya) tavya manIya ra ane pa (ya) A pAMca kRita pratyayo kRtya kahevAya che. te kRtyAH 5 / 1 / 47 3 kRtya pratyayo sakarmaka dhAtuthI karmamAM ane akarmaka dhAtuthI bhAvamAM thAya che. vArya rtavya: varIyaH H vo bhavati | karmamAM mavata yitavyam zanIyam yamuI bhAvamAM bhavatA kAryam kartavyam karaNIyam kRtyam / bhavatA deyam prathamA pATha 45, niyama 5, 6 juo. tat sApyA'nApyAt karma-bhAve kRtya-kta-khalAzca rUA rUAra? 4 ca savyathya ane vArtavya A kRtya kRdanto kartAmAM kartari prayogamAM vaparAya che. t ane nabaeNk dhAtuthI ya (m) che ane vat dhAtuthI tavya che. roje rUti ru movallo maitrAyA maitrane modaka rucikara che. na vyathate rUti vyacyo muni muni vyathA pAmatA nathI. vasati rUti vAstavyaHA rahenAra, vasanAra. kartari 5 / 1 / 3 rucyA'vyathya-vAstavyam 5 / 1 / 6 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 7 uttama 231 5 bhavya, geya, janya, ramya, ApAtya, ane AplAvya me kRtya kRdanto kartAmAM-kartari prayogamAM vikalpe vaparAya che. bhavati asau iti bhavyaH / pakSe bhavyam anena / gAyati iti geyo mANavakaH sAmnAm / geyAni mANavakena sAmAni / ya jAyate'sau iti janyaH / janyamanena / dhyaN vi. 416 27, niyama // ramayatyasau ramyaH / ramyate ramyaH / ya Apatatyasau ApAtyaH / ApAtyamanena / ghyaNa bhavya-geya-janya-ramyA''pAtyA''plAvyam navA 5 / 17 pRntana bhane pahA vimati. thAya che. geyo mANavakaH sAmnAm / karmaNi kRtaH 212183 6 pravacanIya vigaire anIya pratyayAnta hanto tamii-tara prayogamA vi. 152rAya che. pravakti prabrUte vA pravacanIyo guruH zAstrasya / guru zAkhane nA2 che. pravacanIyaM guruNA zAstram / guru 43 zAstra upAya che. upatiSThate iti upasthAnIyaH ziSyo guroH / ziSya gurunI sevA karanAra hoya che. upasthAnIyaH ziSyeNa guruH| ziSya 43 guru sevAne yogya che. meva ramayatIti ramaNIyaH / madayatIti madanIyA yoSita / dIpayatIti dIpanIyaM cuurnnm| mohayatIti mohanIyaM karma / jJAnamAvRNotIti jJAnAvaraNIyam / evaM darzanAvaraNIyam / pravacanIyAdayaH 5 / 1 / 8 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 uttama pATha 7 7 Rnti pAtuthI bhane vyaM4Anta pAtuthI ya (ghyaNa) pratyaya thAya che. kAryam / hAryam / pAkyam / vAkyam / Nit DovAthI vRddhi dvi. 5 / 4 5, niyama 2. RvarNa-vyaJjanAda ghyaNa 5 / 1 / 17 / || ta (kta) pratyaya 52 chataid pAtune i (iTa) mAvatI nathI, evA dhAtunA r ane no dhita pratyaya para chadi, anu ksa ne g thAya che. pac + a (gha)= pAkaH / sica-sekaH / pAkyam / sekyam / ghynn| tyaj + a (ghaJ) = tyAgaH / rAgaH / bhogyam / yogyam ghynn| ta 52 chata pakvaH / siktaH / tyaktaH / raktaH / bhuktH| yuktH| imAvatI nathI. pakva bha ta nA va thAya che. kte-'niTa: ca-joH ka-gau ghiti 4 / 1 / 111 III ghyaNa mAM avazya arthamA k g thatI nathI. pAcyam / avazya 5jta. rajyam / anyathA pAkyam / raGgyam / dhyaNyAvazyake 4 / 1 / 115 IV vAkyam viziSTa 56 samuAya. vAcyam uvAya te. vaco 'zabdanAmni 4 / 1 / 119 8 avazya arthamAM 3 varNAnta dhAtuthI [ pratyaya thAya che. lU-lAvyam avazya pAya te. 4166, niyama 114mI. pU-pAvyam / avazya pavitra rAya te. anyathA - lavyam 75Aya te. pavyam pavitra 42||y te. niyama 11 uvarNAd Avazyake 5 / 1 / 19 v ti (kti) pratyaya (418 8, niyama. 16)nI paDelAMnA a5 vAdomAM sarakho na hoya tevo utsarga pratyaya vikalpa thAya che. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 7 uttama 233 avazyalAvyam / avazyalavitavyam / avazyalavanIyam / ya (ghyaN ) a5vA pratyaya cha, tavya anIya utsa pratyayo che ane te dhyanI sarakhA nathI. eTale apavAda ya (ghyaNa) ma tavya anIya thAya che. asarUpo 'pavAde votsargaH prAk kteH 5 / 1 / 16 8 A+su, yu, va, ra, lapa, trap, Dip, dabh, cam mane A+nam pAtuthI ghyaN pratyaya thAya che. AsAvyam / yaavym| vApyam / rApyam / lApyam / abhilApyam / apatrApyam / Depyam / dAbhyam / AcAmyas / AnAmyam / Asu-yu-vapi-rapi-lapi-trapi-Dipi-dabhi camyAnamaH 5 / 1 / 20 10dhAtuthI tatra ane manIya pratyaya thAya che. zayitavyam / zayanIyam / vastavyam / vasanIyam / kartavyam karaNIyam bhvtaa| kartavyaH karaNIyaH kaTo bhavatA tavyA'nIyau 5 / 1 / 27 11svarAnta dhAtuthI pratyaya thAya che. ane A no thAya che. ci-ceyam / jeyam / neyam / zeyam / nu-navyam / lavyam / bhavyam / 518 6, niyama 11 dA-deyam / dheyam / ya et cA''taH 5 / 1 / 28 12 zak, tak, cat, yat, zas, sah, yaj, bhaj bhane pa - vargAtta dhAtuthI ya pratyaya thAya che. zakyam / takyam / catyam / yatyam / zasyam / sahyam / yajyam / bhajyam / pa-varga-tapyam / labhyam / gamyam / zaki-taki-cati-yati-zasi-sahi-yaji-bhaji pavargAt 5 / 1 / 29 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 uttamAM pATha 7 1365sa[ varanA yam mad bhane gad dhAtuthI ya thAya che. yamyam / madyam / gadyam / 59 // 64sa[ sAthe AyAmyam / yami-madi-gado 'nupasargAt 5 / 1 / 30 1475sa varanA nAmathI. 52 2Dela vad dhAtuthI ya (kyap) bhane ya pratyaya thAya che. brahmodyam / brahmavadyam / brahmavAya. satyodyam / satyavadyam / satyavayana. 598 vAdyam / pravAdyam / nAmno vadaH kyap ca 5 / 1 / 35 151, vR (.) stu, juS, isane zAs dhAtuthI kyap pratyaya thAya che. AdRtyaH / prAvRtyaH / stutyaH / avazyastutyaH / juSyaH / ityaH / shissyH| dR-vRg-stu-juSeti-zAsa: 5 / 1 / 40 16 kRp, cut bhane Rc sivAya R upAntya hoya mevA dhAtuthI kyap pratyaya thAya che. vRtyam vRdhyam gRdhyam zRdhyam / 59 // kalpyam / cartyam / arcyam / ghyaN / RdupAntyAd a-kRpi-cUd-RcaH 5 / 1 / 41 17 kR, vRS, mRj, zaMs, guh, duh bhane jap pAtuthI vidhe kyap pratyaya thAya che. (pakSe ghyaN) kRtyam / kAryam / vRSyam / varNyam / mRjyam / mAya'm / zasyam / zaMsyam / guhyam / gohyam / duhyam / dohyam / japyam / jaapym| kR-vRSi-mRji-zaMsi-guhi-duhi-japo vA 5 / 1 / 42 dhAtu sUcita kriyAno kartA e arthamAM-kartAmAMktri 5 / 1 / 3 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 7 uttamAM 23pa 18dhAtuthI aka (Naka) bhane tR (tRc) pratyaya thAya che. pacati iti pAcakaH / paktA / paktArau / pktaarH| paThati iti pAThakaH / ptthitaa| ptthitaarau| paThitAraH / Naka-tRcau 5 / 1 / 48 18dhAtuthI. a (ac) pratyaya thAya che. karaH / haraH / pacaH / paThaH / udvahaH / ac 5 / 1 / 49 20 nandi vigere pAtamothI ana pratyaya thAya che. nandayatIti nandanaH / evam vAzanaH / madanaH / dUSaNaH / sAdhanaH / vardhanaH / rocanaH / sahate iti sahanaH / evam ramaNaH / dmnH| virocanaH / vikartanaH / tapanaH / pratardanaH / dahanaH / yavanaH / pavanaH / lavaNaH / saMkrandatIti saMkrandanaH / saMkarSaNaH / saMharSaNaH / sarvAn dAmyatIti sarvadamanaH / jnaardnH| vittavinAzanaH madhusUdanaH / tyahi nandyAdibhyo 'na: 5 / 1152 21 graha vigere dhAtumothI. in [Nin] pratyaya thAya cha, grAhI / sthAyI / mntrii| aparAdhI / utsaahii| nivAsI grahAdibhyo Nin 5 / 1153 22 nAmi sva2 rupAntya hoya mevA dhAtuthI tathA prI, kR, ga bhane jJA pAtuthI a (ka) pratyaya thAya che. vikSipaH vilikhaH / budhaH / yudhaH / kRshH| vitRdaH / prINAtIti priyaH / kiratIti kiraH / utkiraH / gilatIti gilaH / nigilaH / jAnAtIti jnyH| vi. 416 25, niyama niyama V jJaH jJAyakaH jnyaataa| nandanaH nandakaH nndiytaa| nAmyupAntya-prI-kR-ga-jJaH kaH 5 / 1 / 54 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 uttama pATha 7 2365sayI 52 24tA (zyai) sivAya A santa pAtuthI a (Da) pratyaya thAya che. AhvayatIti AhvaH / saMvyaH / parivyaH / prjyH| anujyaH / prasthaH / suglaH / sumlaH / sutraH / vyAlaH / suraH / upasargAd Ato Do 'zya: 5 / 1 / 56 VA kRta pratyaya vidhAyaka (karanAra) sUtramAM paMcamyanta nAmathI ukta nAma, kRdantanI sAthe nitya tapuruSa samAsa pAme che, mA sabhAsane 655hatatpuruSa samAsa 4 cha. kumbhaM karoti kumbhakAraH vize3 hantI, 6556 samAsa cha. hebha GasyuktaM kRtA 3 / 1 / 49 244thI 52 23dA pAtuthI a (aN) pratyaya thAya che. kumbhaM karoti kumbhakAraH / tantUnvayati tantuvAyaH / pApaM hanti pApaghAto ytiH| di. 418 36, niyama 4 bhAraMvahati bhAravAhaH / dvAraM pAlayati dvArapAlaH / sUtradhAraH 6. karmaNo'N 5 / 1 / 72 254thI 52 28. 5sa varanA gA (gai) dhAtuthI a (Tak) pratyaya thAya che. vakraM gAyati vakragaH / sAmagaH / saamgii| di. 416 25, niyama 9 tathA dvi. pATha 21, niyama IV. gAyo 'nupasargAt Tak 5 / 1174 264thI 52 298 5sa varanA hvA (he) vA (ve) bhane mA sivAya A santa dhAtuthI a (Da) pratyaya thAya che. gAM dadAti godaH / kambaladaH / jaladaH / aGgulitram / Ato Do'hvA-vA-maH 5 / 176 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 7 uttama 237 27 klezAdi bhathI 52 2DeTA apa pUrva han dhAtuthI Da pratyaya thAya che. klezamapahanti klezApahaH / tamopahaH / jvarApahaH / kalezAdibhyo 'pAt 5 / 1 / 81 28 kumAra sane zIrSa bhathI 52 238 han dhAtuthI i (Nin) pratyaya thAya che. kumAraM hanti kumAraghAtI / shiirssghaatii| kumAra-zIrSAd Nin 5 / 1182 29karmathI para rahela hana dhAtuthI "acitta karyA hoya to Tak pratyaya thAya che. vAtaM hanti vAtaghnaM tailam / pittaghnaM ghRtam / zleSmajaM mdhu| acitte Tak 5 / 1483 30 brahma vigere bhathA 52 238 han dhAtuthI Tak pratyaya thAya cha. brahmahanti brahmanaH / kRtaghnaH / vRtraghnaH / bhrUNaghnaH / bAlanaH / di. 416 25, niyama 6 bhane 416 13, niyama 8 brahmAdibhyaH 5 / 1 / 85 u1 kukSi Atman bhane udara bhathA 52 238 bhR dhAtuthI i (khi) pratyaya thAya che. kukSimeva bibharti kukssibhriH| AtmabhariH / udaraMbhariH / kukSyAtmodarAd bhRgaH khiH 5 / 1 / 90 VI[avyaya sivAya svarAnA nAmathI ane am zabdathI khit pratyayAnta utta256 52 chati, m mAgama thAya cha bhane sva thAya che. kukSibhariH / ityAhi. khityanavyayAruSo monto husvazca 3 / 2 / 111 324thI 52 238. arha dhAtuthI. a (ac ) pratyaya thAya che, pUjAmarhati pUjArhaH saadhuH| pUjAr2yA sAdhvI / arho'c 5 / 1 / 91 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 uttamAM pATha 7 uudaNDAdi sivAya Ayudha vigere bhathI 52 238 ghR dhAtuthI mad pratyaya thAya che. dhanurdharati dhanurdharaH / zaktidharaH / cakradharaH / vajradharaH bhuudhrH| jaladharaH / pyodhrH| shshdhrH| vidyAdharaH / tyAha daNDadhAraH / krnndhaarH| sUtradhAraH / chatradhAraH / aN AyudhAdimyo dhRgo'daNDAdeH 5 / 1194 34 karmathI para rahela Tu dhAtuthI vaya ane udyamAbhAva jaNAto Doya tyAre ac pratyaya thAya che. asthiharaH zvazizuH / kvacaharaH ksstriykumaarH| aMzaharo daayaadH| manoharaH prAsAdaH / manoharA mAlA / viruddha - bhArahAraH hago vayo-'nudyame 5 / 1 / 95 uparajas phale bhane mala bhadhI 52 238 grah pAtuthI i pratyaya thAya che. rajograhiH kaJcukaH / phalAni gRhNAti phalegrahi vRkssH| phalanu phale thAya che. malagrahiH kmblH| rajaH-phale-malAd grahaH 5 / 1 / 98 uF saMkhyA vigere bhathI 52 238. kR dhAtuthI a (Ta) thAya che. saMkhyAM karoti saMkhyAkaraH / ekkrH| dvikrH| trikaraH / ahaskaraH / divAkaraH / vibhAkaraH / sUrya. nishaakrH| prbhaakrH| yandra. bhAskaraH / citrakaraH / kartRkaraH / arusskrH| dhnusskrH| vigere rajanikaraH / doSAkaraH / yandra. dinakaraH divasakara: sUrya. saMkhyA'har-divA-vibhA-nizA-prabhA-bhAs-citrakA-dyantA'nanta-kAra-bAhvarur-dhanur-nAndI-lipilivi-bali-bhakti-kSetra-jaGghA-kSapA-kSaNadArajani--doSA-dina-divasAt Ta: 5 / 1 / 102 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 7 uttamAM 239 bhrAtuSputra-kaskAdayaH 2 / 3 / 14 samAse'samastasya 2 / 3 / 13 u7 zabdAdi sivAya bhathI 52 238. pAtuthI hetu, tatzIda ane anukUla kartA hoya to, pratyaya thAya che. yazaskaroti yazaskarI vidyA / zokakarI kanyA / kulakaraM dhanam / krIDAkaraH / zrAddhakaraH / tirthakaraH / tIrthaMkaraH / mahA vilpe m mAgama thAya che. preSaNAkaraH / vacanakaraH hetu-tacchIlA'nukUle 'zanda-zloka-kalaha-gAthA vaira-cATu-sUtra-mantra-padAt 5 / 1 / 103 38 karma za6 bhathI 52 238 kR dhAtuthI mRti-vetana (52) gamya hoya to Ta pratyaya thAya che. karmakaraH / karmakarI daasii| 5 // 2. saIne ma. 42n||2. anyathA karmakAraH / 52 vinA Ama 42nAra. bhRtau karmaNaH 5 / 1 / 104 u8 kSema priya madra bhane bhadra bhathI 52 28 kR dhAtuthI a [kha] bhane a [aN] me me pratyaya thAya che. kSemaM karoti kssemNkrH| priyaMkaraH / mdrngkrH| bhdrngkrH| kssemkaarH| priyakAraH / madrakAraH / bhadrakAraH / kSema-priya-madra-bhadrAt khA'N 5 / 1 / 105 40 megha Rti bhaya bhane abhaya bhathI 52 2Desa kR dhAtuthI kha pratyaya thAya che. meghAnkaroti meghaMkaraH / RtiNkrH| (RtiH gatiH satyatA vA) bhayaGkaraH / abhayaMkaraH / bhayaGkaraM zmazAnam / megharti-bhayA'bhayAt khaH 5 / 1 / 106 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 uttama pATha 7 41 priya bhane vaza bhathA 52 238 vad dhAtuthI kha pratyaya thAya che. priyaM vadati priyNvdH| vazaMvadaH / priya-vazAt vadaH 5 / 1 / 107 42 kUla abhra bhane karISa bhathI 52 298 kaS dhAtuthI kha pratyaya thAya che. kUlaMkaSA ndii| abhraMkaSo giriH| karISaMkaSA vaatyaa| kUlA'bhra-karISAt kaSaH 5 / 1 / 110 4usarva bhathI 52 238. sah bhane kaS dhAtuthI kha pratyaya thAya che. sarvaMsahate sarvaMsaho muniH| sarvaMkaSaH khalaH / sarvAt sahazca 5 / 1 / 111 44 bhathA 52 238 man pAtuthI Nin pratyaya thAya che. paNDitaM manyate bandhum paNDitamAnI bandhoH / manyANa Nin 5 / 1 / 116 454tA-mathI 52 238 man dhAtuthI. a [khaz] pratyaya thAya che. paNDitamatmAnaM manyate paNDitaMmanyaH / pratyaya zita DovAthI ya [shy]| paTvImAtmAnaM manyate paTvimanyA / 516 7, niyama VII sva. paTvImAtmAnaM pnndditmaanii| paTUvImAninI 59 thAya. humo niyama V. kartuH khaz 5 / 1 / 117 46 zunI stana muJja kUla Asya bhane puSpa bhathI 52 28 dhe [Tdhe] dhAtuthI khaz pratyaya thAya che. zunIMdhayati zuniMdhayaH / 5 / 7, niyama VII sva. pratyaya Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 pATha 7 uttama zita DovAthI a[zav]. stanaMdhayaH / vigere. puSpaMdhayaH / zunI-stana-muJja-kUlA''sya-puSpAt TdheH 5 / 1 / 119 47 vaha bhane abhra bhathI 52 238 lih pAtuthI khaz pratyaya thAya che. vahaM leDhi vahaliho gauH / abhraMlihaH prAsAdaH / vahA'bhrAl lihaH 5 / 1 / 123 48 bahu vidhu arus bhane tila bhathI. 52 23 tud dhAtuthI khaz thAya che. bahu tudati bahuMtudaM yugm| vidhuMtudo rAhuH / aruntudaH piiddaakrH| vi. 418 13, niyama 12 tilaMtudaH kaakH| bahu-vidhvarus-tilAt tudaH 5 / 1 / 124 48 lalATa vAta bhane zardha bhathI. 52 238 anubhe tapa aj bhane hA (4) dhAtuthI khaz pratyaya thAya che. lalATaM tapati lalATaMtapaH sUryaH / vAtamajanti vAtamajA mRgAH zardhajahA mASAH / 46 vATa 42 . lalATa-vAta-zardhAt tapA'ja-hAkaH 5 / 1 / 125 50asUrya bhane ugra bhathA 52 23 dRz pAtuthI khaz pratyaya thAya che. sUryamapi na pazyanti asUryapazyA rAjadArAH / ugraMpazyaH / pratyaya zit DovAthI pazya mAheza thayo che. asUryogrAt dRzaH 5 / 1 / 126 palabdhi pratyayanA arthamAM rahela nana vigere karmathI para 28 kR dhAtuthI 425||maaN ana [khanaTa] pratyaya thAya che. anagno nagnaH kriyate'nena nagnaMkaraNaM dyUtam / palitaMkaraNaM tailam / priyaMkaraNaM zIlam / andhaMkaraNaH zokaH sthUlaMkaraNaM dadhi / subhagaMkaraNaM rUpam / ADhayaMkaraNaM vittam / Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 uttama pATha 7 nagna-palita-priyA'ndha-sthUla-subhagA''Dhya-tadantAt ___ cvyarthe'cve rbhuvaH khiSNu-khukaJ 5 / 1 / 128 kRgaH khanaTa karaNe 5 / 1 / 129 52 nAmathI 52 28 gam pAtuthI a (khaD Da bhane kha) pratyaya thAya cha bhane vihAyas no viha mAheza thAya che. turo gacchati turaMgaH / bhujena bhuja iva vA gacchati bhujNgH| (bhujaH kauTilyaM hastazca) plavena gacchati plavaMgaH / vihAyasA gacchati vihaMgaH / khaD turagaH / bhujagaH / plavagaH / vihagaH / sarvagaH / pAragaH / khe gacchati khagaH pakSI / na gacchati ago vRkSaH parvatazca / evaM nagaH / urasA gacchati urgH| s lopAya che. Azugacchati AzugaH zaraH / nimngaa| smudrgaa| Da turNgmoshvH| bhujaMgama: sarpaH / plavaMgamo bhekaH / vihaMgamaH pkssii| kha nAmno gamaH khaDDau ca vihAyasastu vihaH 5 / 1 / 131 pa3AdhAra nAmathI - para rahela zI dhAtuthI 3 pratyaya thAya che. khe zete khazayaH / guhaashyH| bilezayaH / alup sa.. zabho nAmnyaH 5 / 1 / 134 pArvAdibhyaH shing:5|1|135 AdhArAt 5 / 1 / 137 54 AdhAra nAmathI. 52 238 car dhAtuthI. a [Ta ] pratyaya thAya che. kuruSu carati kurucaraH / mdrcrH| nishaacrii| careSTaH 5 / 1 / 138 55nAmathI - 52 278 sthA pA snA bhane trA (trai) pAtuthI a [ka] pratyaya thAya che. svarge tiSThati svargasthaH / pAdaiH Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 243 pATha 7 uttama pibati pAdapaH / nRnpAti nRpaH / nadyAM snAti nadISNaH / AtapAtrAyate Atapa-tram / sthA-pA-snA-traH kaH 5 / 1 / 142 56 mUlavimuja vigere zo ka pratyayAnta siddha che. mUlAni vibhujati mUlavibhujo rthH| apo bibharti abdhaM meghH| kau modate kumudaM kairavam / sarasi rohati sarasiruham, saroruham padmam / Agamena prajAnAti aagmprjnyH| mUlavibhujAdayaH 5 / 1 / 144 57 nAmathI 52 238. bhaj dhAtuthI 0 [viN] pratyaya thAya che. sukhaM bhajate sukhabhAk / ardhamAk / bhajo viN 5 / 1 / 146 58 nAmathI 52 2Dela pAtuthI man, vana, van [ kvanip] bhane 0 [vic] pratyaya payita thAya che. indraM zRNAti indrazarmA / ghRtapAvA / sudhIvA / kIlAlapAH / upada dhAtuthI. 55 thAya che.shrm| dhIvA (kvanip) jAgaH (vic) man-van-kvanip-vica kvacit 5 / 1 / 147 58 nAmathI 52 238. pAtuthI0 [kvip] svayit thAya che. zakAn hvayati shkhuuH| akSaiH dIvyati akssyuuH| divi sIdati diviSat, ghusat / vIraM sUte viirsuuH| tamaH chinatti tamazchid / zatru jayati zatrujit / senAM nayati senaaniiH| grAmaM nayati graamnniiH| va pAtuthI 5 thAya che. lUH / pak / kvip 5 / 1 / 148 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 uttamAM pATha 7 50vAya. 5mAna bhUta tyad (ta) tad yad adas idam etad eka dvi yuSmad asmad bhavatU [bhavatu ] kim / tathA anya ane samAna zabdathI para rahela deza dhAtuthI bhamAM a [Tak ] sa [ sak ] bhane0 [kvip] pratyaya thAya che. syaH iva dRzyate tyAdRzaH tyAdRkSaH tyAdRk / tAdRzaH-kSaH-k / evam-anyAdRzaH anyaadRkssH| anyAdRk / sadRzaH sdRshii| sadRkSaH sdRkssaa| shk| tyadAdyanya-samAnAdupamAnAvyApye dRzaHTak-sakau ca 5 / 1 / 152 VIll dRz dRza bhane dRkSa 52 chadi (1) samAna no sa thAya che. sadRk / (2) anya bhane tyadAdi n| aMtano A thAya che. anyAdRk / tyAdRk / asAviva dRzyate-amUdRk / amUdRzaH / amuudRkssH| sahI A no U thAya che. ahamiva dRzyate maadRshH| vayamiva asmAdRzaH / tvamiva tvAdRzaH yUyamiva yussmaadRshH| pariziSTa niyama 19o . (3) idam no I, kim no kI thAya che. IdRk / kIdRk / dRk-dRza-dRkSe 3 / 2 / 151 anya-tyadAderAH 3 / 2 / 152 idaM-kimItkI 3 / 2 / 153 mAduvarNo 'nu 2 / 1 / 47 61 kartavAci upamAna bhUta nAmathI para rahela dhAtuthI rU [Nin] pratyaya thAya che. siMha iva nardati siMhanardI / gaja iva gcchati gajagAminI nArI / kartu Nin 5 / 1 / 153 Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 7 uttamA 245 62 jAti sivAya nAmathI para rahela dhAtuthI zIla arthamAM Nin thAya che. uSNaM bhuGkte ityevaMzIlaH uSNabhojI / zItabhojI / pareSAmukaroti ityevaMzIlaH paropakArI / vanavAsI / madhupAyI bhramaraH / pratiSThate ityavaMzIlaH prasthAyI / ajAte: zIle 5 / 1 / 154 bhUtakALamAM 63 brahma bhrUNa jane vRtra arbhathI para rahesa han dhAtuthI kvip thAya che. brahmANaM hatavAn brahmahA / bhrUNahA / vRtrahA (-han) karaNAd yajo bhUte 5 / 1 / 158 hano Nin 5 / 1 / 160 brahma-bhrUNa- vRtrAt kvip 5 / 1 / 161 hu4rbhathI para rahe dRz dhAtuthI van [ kvanip ] pratyaya thAya che. meruM dRSTavAn merudRzvA / vizvadRzvA / vizvadRzvAnau / dRzaH kvanip 5 / 1 / 166 65saptamyanta nAmathI para rahela nan dhAtuthI 6 pratyaya thAya che. apsu jAtam apsujam / abjam / ano rjane rDa: 5 / 1 / 168 saptamyAH 5 / 1 / 169 66 jAti sivAya paMcamyanta nAmathI para rahela nan dhAtuthI 3 thAya che. saMtoSAjjAtam saMtoSajam sukham / buddhijaH saMskAraH / ajAteH paJcamyAH 5 / 1 / 170 67bIje paNa kvacit 3 pratyaya thAya che. dvi rjAtaH dvijaH / na jAtaH ajaH / prajAtAH prajAH / anujAtaH anujaH / kSatriyAt jAtam kSatriyajaM yuddham / Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttamA pATha 7 strIjamanRtam / puMsAnujAtaH puMsAnujaH / mitraM hvayati mitrahnaH / aTati atati vA aH / kAyati kAmayate vA kaH / bhAtIti bhaM nakSatram / khanyate iti kham / kvacit 5 / 1 / 171 246 TM ane dhruvatu pratyayAnta bhUtakRdanto 68 lUtaaNamAM vartamAna dhAtuthI ta [kta ] ane tavat [ ktavatu] pratyaya thAya che. kRtaH / kRtavAn / kta-ktavatU 5 / 1 / 174 69 pratyaya sakarmaka dhAtuthI karmamAM ane akarmaka dhAtuthI bhAvamAM thAya che. kriyate sma kRtaH ghaTaH / kRtam / tat sApyAnApyAt karma - bhAve - kRtya - kta - khalarthAzca 3 / 3 / 21 70 ktavatu pratyaya !rtAbhAM thAya che. karoti sma kRtavAn ghaTam / kartari 5 / 1 / 3 71 zliS zI sthA As vas jan ruh j ane bhaj dhAtuthI kta pratyaya rtAbhAM vi'sye thAya che. AzliSTaH kAntAM kAmukaH / AzliSTA kAntA kAmukena / AzliSTaM kAmukena / tyAhi. zliSa - zIG - sthA''sa-vasa- jana - ruha - j- bhajeH ktaH 5 / 1 / 9 72 gatyartha dhAtuoothI aDarbha dhAtukhothI pA [ piba ] ane mun dhAtuthI TM pratyaya kartAmAM vikalpe thAya che, gato maitro grAmam / gato maitreNa grAmaH / gataM maitreNa / payaH pItA gAvaH / payaH pItaM gobhiH / pItaM gobhiH | annaM bhuktAste / annaM tairbhuktam / tairbhuktam / gatyarthA'karmaka- piba - bhujeH 5 / 1 / 11 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttama pATha 7 247 IX kta bhane ktavatu pratyayanI pUrve, seT pAtuthI. imAva cha ane aniTu dhAtuthI nathI AvatI. seTa yAcitaH / yAcitavAn / ptthitH| paThitavAn / maniTa pRSTaH / pRSTavAn / bhuktH| bhuktavAn / stAdyazito 'troNAderiTa 4 / 4 / 32 ekasvarAd anusvAreta: 4 / 4 / 56 73eka svaravALA 28 varSAnta dhAtuo temaja zri ane kaI dhAtuthI karelA kintu pratyayonI pUrve rU thatI nathI. va- vRtH| vRtvaan| vRtvA / tiirnnH| tiirnnvaan| tIrvA / zri- shritH| shritvaan| zritvA / Urgu- uurnntH| uurgutvaan| UrtutvA / RvarNa-zrUyUTuMgaH kitaH 4 / 4 / 57 74ekasvarIya varNAnta dhAtuthI karelAki pratyayanI pUrvezthatI nathI. yu-yutaH yutavAn yutvaa| lU-lUnaH lUnavAn lUtvA / uvarNAt 4 / 4 / 58 75 DI ge| 4 zvi bhane lasj, vij yat tras dIp vigere dhAtuothI para rahela ane jIvatu nI pUrve rU thatI nathI. ddiinH| ddiinvaan| (DI ge| 1 ddyitH| DayitavAn) uDDInaH / uDDIvAn / zUnaH / zUnavAn / lagnaH / lagnavAn / udvigna / udvignavAn / yattaH yattavAn trastaH / trastavAn / dIsaH / dIptavAn / DIya-zvyaiditaH ktayoH 4 / 4 / 61 76 pat sivAya, 595 pratyaya pUrva vidhe iTa len|2| me. svarI dhAtuthI kta bhane ktavatu pUrva iT thatI nathI. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 uttama pATha 7 ra - rddhH| raddhavAn / aGg aktaH aktavAn / guha - gUDhaH / gUDhavAn / sAmAnya veTa che. zam - zAntaH / zAntavAn / as - astaH / astavAn / shaantvaa| shmitvaa| astvA / asitvA / ktvA pUrve veTache. sah - soDhaH / soDhavAn / soDhum / sahitum / soDhA / shitaa| tAdi. pUrve veTa che. pat pAtu san mAM veTche pitsati / pipatiSati 59tenu varDana resuMcha meTara, iT thAya che. ptitH| patitavAn / veTo 'pataH 4 / 4 / 62 77 DI gaera 1, zI bhane pU ge| 1 dhAtuthI 52 238. seTa kta bhane ktavatu tithatA nathI. ddyitH| DayitavAn / zayitaH / zayitavAn / pavitaH / pavitavAn / DI ge|4 DInaH / DInavAn / pU 18 pUtaH / pUtavAn / na DIG-zIG-pU-dhRSi-kSvidi-svidi-midaH 4 / 3 / 27 78 ta 2 jit pratyaya 52 chatai - svarAnta upasargathI para rahelA thA sivAyanA vA saMjJaka ghAtuno tta mAheza thAya che. AttaH / AttavAn / upAttaH / upAttavAn / prAd dAgaH tta Arambhe kte 4 / 47 svarAd upasargAd daH ti kityadhaH 4 / 4 / 9 X kRtya pRntanA tAna pahA vi.485. thAya che. muneH stheyam / muninA stheym| kRtyasya vA 2 / 2 / 88 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 8 249 uttama pATha 8 mo kRdanto vartamAna kALamAM 1 vaya, zakti ane zIla artha jaNAto (mukhya) hoya tyAre, dhAtuthI Ana [zAna] pratyaya thAya che. 1 htI zigu6 vAmInA: / vaya, bAlyAvasthA jaNAya che. ahiM (AmAM) bAbarIne vahana karanArA keTalA che. tada triyaM chimanA yuvAvasthA jaNAya che. 2 tIda tine nikhAnArA zakti-sAmarthya. AmAM hAthIne mArI zakanArA keTalA che. vasatIda samannAnAdAAmAM sArI rIte khAI zakanArA keTalA che. 3 satIda para nindramAnA zIla-svabhAva. katIhAtmAnaM varNayamAnAH / sati 5 / 2 / 19 pUG-yajaH zAnaH 5 / 2 / 23 vayaH zakti-zIle 5 / 2 / 24 ahiM karmane dvItIyA thAya che. tIda ziguhuM varamAnA: nobhayo hetoH 2 / 2 / 89 tRn-udantAvyaya-kvasAnAtRz-zatR-Gi-Nakaca __khalarthasya 2 / 2 / 90 akaccha (sukhasAdhya) artha jaNAto hoya tyAre ghara ane ? bhaNavuM' dhAtuthI gat [tR] pratyaya thAya che. thAranuM savIram AcArAMgane sukhethI dhAraNa karato. thIya sumapuSpIyam drumapuSpIya adhyayanane sukhethI bhaNato. dhArIGo 'kRcchre 'tRz 5 / 2 / 25 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 uttama pATha 8 3 satrI, zatru bhane stutya l Doya tyAre, anubhe su, dviS bhane arha pAtuthI atRz pratyaya thAya che. 1 sarve sunvantaH yajJasvAmina ityarthaH / 2 cauraM dviSan shtrurityrthH| 3 pUjAmarhan prazasya ityarthaH / suga-dviSArhaH satri-zatru-stutye 5 / 2 / 26 4 zIla, dharma ane sAdhu artha jaNAto hoya tyAre dhAtuthI huM [tRn] pratyaya thAya che. 1 karoti ityevaMzIlaH krtaa| kartA kaTam / vadati ityevaMzIla: vditaa| vaditA janApavAdAn / 2 dharma-kulAdino AcAra. vadhUmUDhAM muNDayitAraH zrAviSThAyanAH / 3 gantA khelH| sAdhu gacchati iti gantA / tRn zIla dharma-sAdhuSu 5 / 2 / 27 5 bhrAj, alaM-kR, nirAkR, bhU sah, ruca, vRt, vRdh, car pra+jan, bhane apa+trap pAtuthI iSNu pratyaya thAya che. bhrAjanazIlaH bhrAjanadharmA sAdhu bhrAjate vA bhrANiSNuH / alaMkariSNu / nirAkariSNuH / bhaviSNuH / sahiSNuH / rocissnnuH| vrtissnnuH| vrdhissnnuH| crissnnuH| prajaniSNuH / aptrpissnnuH| bhrAjyalaMkRg-nirAkRg-bhU-sahi-ruci-vRti-vRdhi cari-prajanA'patrapa iSNuH 5 / 2 / 28 / 6 bhU, mane ji pAtuthI SNu [SNuk ] pratyaya thAya che. bhuussnnuH| jissnnuH| bhU-je: SNu k 5 / 2 / 30 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 8 uttama 251 7 sthA, glA, mlA, pac, parimRj, mane kSipAtuthI.snu pratyaya thAya che. sthAsnuH / glAsnuH |mlaasnuH / pakSNuH / parimANuH / kssessnnuH| sthA-glA-mlA-paci-pari-mRji-kSeH snuH 5 / 2 / 31 8 tras, gRdh dhRS, bhane kSip pAtuthI nu[knu] pratyaya thAya che. trasnuH / gRdhnuH / dhRSNuH / kSipnuH / trasi-gRdhi-dhRSi-kSipaH knuH 5 / 2 / 32 8 zU bhane vanda dhAtuthI. Aru pratyaya thAya che. zRNAtItyevaM zIlaH shraaruH| vizIryate vizarAruH / vandate vndaaruH| zR-vandeH Aru: 5 / 2 / 35 10zI, zrad-dhA, nidrA, tandrA, daya, pat, gRhi bhane spRhi dhAtuthI sAnu pratyaya thAya che. shyaaluH| zraddhAluH / nidrAluH / tandrAluH / dayAluH / ptyaaluH| gRhayAluH / spRhayAluH / zIG-zraddhA-nidrA-tandrA-dayi-pati-gRhi-spRherAluH 5 / 2 / 37 11zu, kam, gam, han, vRS, bhU bhane sthA dhAtuthI uka [ukaN] pratyaya thAya che. zRNAtItyevaMzIlaH zArukaH / prazArukaH zaraH / kaamukH| gAmukaH / AgAmukaH svagRham / ghaatukH| AghAtuko vyAdhaH / vrssukH| pravarSukaH parjanyaH / bhAvukaH pramattaH / upasthAyukaH gurum / 13 pAse 2 nA2. guNAnadhiSThAyukaH / gumA 2dden|2. zR-kama-gama-hana-vRSa-bhU-stha ukaN 5 / 2 / 40 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2para uttamA pATha 8 || mahA bhane dvitIyA thAya che. AgAmukaH svagRham / akameH ukasyaH 2 / 2 / 93 12 laS, pat ane. pad pAtuthI ukaN thAya che. abhilASukaH / utpAtukaM jyotiH| prapAtukA grbhaaH| upapAdukA devAH / laSa-pata-padaH 5 / 2 / 41 13bhUSA arthavA, krodha arthavANA, ju, sR, gRdh, jvala sane zuc dhAtuthI bhane laS, pat pad dhAtuthI. ana pratyaya thAya che. bhUSayatItyevaMzIlo bhUSaNaH kulasya / maNDanA gaganasya bhaaH| prasAdhanaH / krodhanaH / roSaNaH / javanaH / saraNaH / gardhanaH / jvalanaH / zocanaH / abhilaSaNaH / patanaH / arthasya padanaH / arthane enA2. bhUSA-krodhArtha-ju-sR-gRdhi-jvala-zucazcAnaH 5 / 2 / 42 14 yaGanta yaj, japa, daz bhane vad dhatumothI Uka pratyaya thAya che. bhRzaM punarpuna rvA yajatItvaMzIlo yAyajUkaH / jNjaapuukH| dandazUkaH / vaavduukH| drama-kramo yaGaH 5 / 2 / 46. yaji-japi-daMzi-vadAdUkaH 5 / 2 / 47 15 jAgR dhAtuthI. Uka pratyaya thAya che. jAgartItyevaMzIlo jAgarUkaH jAguH 5 / 2 / 48 16 zam vigere mA dhAtuthI. in [dhinaN] pratyaya thAya che. zAmyatItyevaMzIlaH shmii| dmii| tmii| zramI / bhramI, / Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttamA kSamI, pramAdI / unmAdI / klamI / zamaSTakAd dhinaN 5 / 2 / 49 17yuj, bhuj, bhaj, tyaj, raj, dviS, duS, duha, duhane abhyA-han dhAtuthI dhinaN pratyaya thAya che. yogI / bhogI / bhAgI / tyAgI / rAgI / dveSI / doSI / drohI / dohI / abhyAghAtI / yuja - bhuja-bhaja-tyaja-raJja - dviSa-duSa-duha pATha 8 253 duhAbhyAhana: 5 / 2 / 50 18 sR, ghas ane ad dhAtuthI mara [ marak ] pratyaya thAya che. saratItyevaMzIlaH sRmaraH / ghasmaraH / amaraH / sR- ghasyado marak 5 / 2 / 73 18 bhaJj, bhAs ane mid dhAtuthI ura [ ghura ] pratyaya thAya che. bhajyate svayameva ityevaMzIlaM bhaGguraM kASTham / bhAsate bhAsuraM vapuH / medyati medate vA meduraH / bhaJji - bhAsi-mido ghuraH 5|2|74 20 sR, ji, i, 4thuM, ane naz dhAtuthI vara [ Tvarap kit ] pratyaya thAya che. sRtvaraH / jitvaraH / jitvarI strI / itvaraH / nazvaraH / sR- jINa-nazaH Tvarap 5 / 2 / 77 21 smi, a - jas, hiMs, dIp kamp, kam ane nam dhAtuthI ra pratyaya thAya che. smayate ityevaMzIlaM smeraM mukham / na jasyati ajastram / ajastraM pacati satata paDAve che. hiMsro vyAdhaH / dIpro dIpaH / kamraH / namraH / smyajasa hiMsa-dIpa-kampa kama namo raH 5 / 2 / 79 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 uttama pATha 8 22 sthA, Iz, bhAs, pis bhane kas pAtuthI vara pratyaya thAya che. tiSThati ityevaMzIlaH sthAvaraH / IzvaraH / bhaasvrH| pesvaraH / viksvrH| (pramAdyati pramadvaraH pramAhI) stheza-bhAsa-pisa-kaso varaH 5 / 2 / 81 2 udidyut vigere sane bhrAj vigere kvibanta zaha siddha che. (1) dyotate ityevaMzIlo didyut / didyutau / dRNAtIti dat / gacchatIti jagat / juhotIti juhUH / vaktIti vAk / pRcchatIti prAT / prAzau / zabdaprAT / tattvaprAT / dadhAti dhyAyati vA dhiiH| zrayatIti zrIH / zataM dravatIti shtduH| sravatIti stra / javatIti jUH / AyataM stautIti AyatastUH / kaTaM pravate kttpruuH| parivrajatIti privraatt| parivrAjau (2) vibhrAjate iti vibhrAT / vibhrAjau / bhAsate iti bhaaH| bhAsau / pipartIti pUH / purau / dhUrvatIti dhUH dhurau / vidyotate iti vidyut / UrjayatIti Urcha / grAvANaM stautIti grAvastut / pacatIti pak / bhinattIti bhid / vettIti vid / zokacchid / bhUH pRthivii| zaMbhUH zivaH / AtmabhUH kAmaH / manobhUH sa eva / svayaMbhU brahmA / svabhU viSNuzca / mitrabhU rnAma kazcit / pratibhUH uttamarNAdhamarNayorantarasthaH / dRnbhUH, vysnshaayH| kArabhUH pnnymuulyaadinirnnetaa| varSAbhU darduraH auSadhizca / punarbhUH punarUDhA auSadhizca / didyut-dat-jagat-juhU-vAk-prAT-ghI-zrI-dU-stra jvAyatastU-kaTaprU-parivAT-bhrAjAdayaH kvipa: 5 / 2183 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 255 pATha 9 uttamAM pATha 9mo kRdanto 1 rUna vigere pratyayAtta ni vigere zabdo bhaviSyakALamAM vaparAya che. miSyatIti gamI grAmaKI phana mAma mAvI pratirothI vigere Ain vartyati gamyAdiH 5 / 3 / 1 ahIM dvitIyA thAya che. enI prAmam eSyad-RNenaH 2 / 2 / 94 2 hetunI siddhi hoya to, dhAtuthI bhaviSyakALamAM pratyaya vikalpa thAya che. medavRSTastaEUR saMpannaH vA zaniyA jo zAlinI utpattinA hetubhUta varasAda varasyo che to zAli thavAnA che. vA hetusiddhau kta: 5 / 3 / 2 3 je dhAtuthItuFvigere karavAnA che te dhAtunI kriyA, je kriyAnuM prayojana-hetu che, te kriyA (kriyAnA prayojanavALI kriyA) upapada hoya to, dhAtuthI bhaviSyakALamAM tuma, mA [0 ]ane bhaviSyanta pratyaya thAya che. vartama vragati karavAne jAya che. vAro gati aa karavAvALo jAya che. risthAnIti vRti karIza e hetuthI jAya che. ahIM gati "javAnI kriyA upapada che ane javAnuM prayojana, kAMIpaNa kriyA karavAnuM che. karavAnuM che mATe jAya che. eTale Ahetvartha kRdanta kahevAya che Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 9 256 uttama e pramANe - mo vagati khAvAne jAya che. mono Dragati khAvAvALo jAya che. mocce rUti gati khAIza mATe jAya che. darekano artha khAvA mATe jAya che, evo thAya che. kriyAyAM kriyArthAyAM tum-Nakac-bhaviSyantI 5 / 3 / 13 4 kriyAnA prayojanavALI kriyA upapada hoya to, karmathI para rahela dhAtuthI, bhaviSyakALamAM, [[]pratyaya thAya che. mAro yAtiA kuMbha karavAvALo jAya che. vAtnAvo vratinA vRkSanI zAkhA kApavAvALo jAya che. karmaNo 'N 5 / 3 / 14 5 kriyAnA prayojanavALI kriyA upapada hoya to, dhAtuthI bhaviSyakALamAM, bhAvamAM thatA (m 9i vigere AgaLa Avaze te) pratyayo thAya che. pazciya graMti rasoI karavA mATe jAya che. pamye bragati rasoI karavA mATe jAya che. panAya rasoI karavA mATe jAya che. vandranAthai gati vaMdanA karavA mATe che. bhAvavacanAH 5 / 3 / 15 | || ahIM caturthI thAya che. pIjIye navA tumo'rthe bhAvavacanAt 2 / 2 / 61 6 bhAvamAM ane kartA sivAya kArakamAM dhAtuthI [ ]pratyaya thAya che. pavana pa. pUrva rA: tyAnA bhAvamAM prakurvanti tamiti prAkAraH / (prakriyate yaH sa prAkAraH) Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 9 uttamAM 257 evaM prAsaH / prasevaH / samAhAraH / kAraH / mAM dAzante'smai iti dAzaH / saMhAnamA AharantyasmAditi aahaarH| mAhAnamA 125mA bhane sAdhAramA anaTa (niyama 38 mai) bhane anaTa no apavAda vyajanAnta dhAtuthIyam (niyama 40mAM) kahevAze. pada-ruja-viza-spRzo ghaJ 5 / 3 / 16 bhAvAkoM : 5 / 3 / 18 III ghaJanta za06 527di, 75sAno po hI thAyache. prAkAraH ici asvare dIrgha Ac ca 3 / 2 / 72 ghaJi upasargasya bahula- 3 / 2 / 86 7 sam, ni, vi bhane upa upasargathI 52 2Desayam pAtuthI a [al] vilpe thAya che. saMyamaH / saMyAmaH / niyamaH / niyAmaH / viymH| viyAmaH / upymH| upayAmaH / bhUyado 'l 5 / 3 / 23 sam ni vyupAdyamaH 5 / 3 / 25 8 ni 5saya 52 27sa nad, gad, paTh, svan bhane kvaN dhAtuthI san vikalpa thAya che. ninadaH / ninAdaH / nigadaH / nigaadH| nipaThaH / nipaatthH| nisvnH| nisvAnaH / nikvnnH| nikvaannH| ne naMda-gada-paTha-svana-kvaNaH 5 / 3 / 26 8 i panti U panti vR, dR, vaz, raNa, gam, hI R zanta bhane graha pAtuthI a [al] pratyaya thAya che. cayaH / nizcayaH / jyH| kSayaH / krayaH / vigere yavaH / rvH| navaH / stavaH / lavaH / pavaH / vigare varaH pravaraH daraH aadrH| vshH| raNaH / gamaH avgmH| 17 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 uttamAM pATha 9 karaH / grH| taraH daraH / zaraH vigere / grahaH / ghaJ bhane al pratyayAMta zo puMliMga che. yuvarNa-vR-ha-vaza-raNa-gamRd-grahaH 5 / 3 / 28 10sthA vigere pAtuthIa[ka]pratyaya thAyache.AkhUnAmutthAnam Akhuttho vartate / pratiSThante asminniti prastha: sAnuH / saMtiSThante'syAmiti saMsthA / vyavatiSThante'nayeti vyavasthA prapibantyasyAmiti prapA / vidhyate'neneti vidhH| vihanyate'nenAsminvA vighnH| Ayudhyante'neneti Ayudham / AdhyAyanti tamiti aaddhyH| maha gh no da thAya che. sthAdibhyaH kaH 5 / 3 / 82 11 vepa vigere (Tu ta vANA) dhAtumothI athu pratyaya thAya che. vepathuH / vamathuH / shvythuH| bhrAsathuH / nndthuH| Tvito 'thuH 5 / 3 / 83 12 pac vigere (Du t vANA) pAtumothI tatkRta arthamA trima [trima ] pratyaya thAya che. pAkena nirvRttam paknimam / 3. (41543 taiyAra thayej) kRtrimam / labdhimam / yAcitrimam / (matAntare yAcathuH) DvitaH trima tatkRtam 5 / 3 / 84 13 yaj, svap, rakS, yat bhane pracch dhAtuthI na pratyaya thAya che. yajJaH / svapnaH / rakSNaH / yatnaH / praznaH / yaji-svapi-rakSi-yati-praccho naH 5 / 3 / 85 14 64sathI 52 28 dA saMzadhAtuthI i [ki] pratyaya thAya che. AdiH / AdhiH / nidhiH| sNdhiH| samAdhiH / upasargAd daH kiH 5 / 3 / 87 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 9 uttamAM 259 15 karmathI para rahela vA saMjJakadhAtuthI AdhAramAM viza thAya che. jalaM dhIyatesminniti jaladhiH / zaradhiH / iSudhiH / vaaldhiH| zevadhiH / vyApyAd AdhAre 5 / 3 / 88 16 strIliMgamA - pAtuthI. ti [kti] pratyaya thAya che. kRtiH / hatiH / citiH / nItiH / nutiH| bhUtiH / striyAM ktiH 5 / 3 / 91 17% vigere dhAtuothI jIi pratyaya paNa thAya che. shrutiH| pratizrut / 28 kvip sNpttiH| saMpat / kvipa AtiH / adikaa| 33 Naka prazastiH / prshNsaa| 23 a / knndduutiH| kaNDUH / 30 kaNDUyA 23 a| paktiH / pcaa| 25 aG zravAdibhyaH 5 / 3 / 92 IV p [pu] bhane ya 12 2rita vyaM nA pratyaya 52 chadi, y bhane v no do5 thAya che. kaNDUtiH (416 35, niyamA) yvoH pvayU-vyaJjane luk 4 / 4 / 121 18 As, aT, vraj bhane yaj pAtuthI ya [kyap] pratyaya thAya cha. AsyA / aTya / vrajyA / ijyaa| strIliMgama Apa AsyaTi-vrajyajaH kyap 5 / 3 / 97 18kR dhAtuthI. a [za] bhane kyap pratyaya vipe. thAya che. kriyaa| kRtyaa| kRtiH| (di. 5.44, niyama 3) kRgaH za ca vA 5 / 3 / 100 kvip Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 uttama pATha 9 20 pari pUrva sR bhane cartu thI yathAya che. parisaryA / paricaryA pareH sR-care rya: 5 / 3 / 102 21 aTATya (yaGanta-aTa) dhAtuthI ya pratyaya vidhaye thAya che. attaattyaa| 416 35, niyama tathA 544 niyama 17 humo. attaattaa| niyama 23 thI a vA-'TATyAt 5 / 3 / 103 22 nA dhAtuthI ane 2 pratyaya thAya che. jAgarA / jAgaryA / jAgurazca 5 / 3 / 104 2 uzaMs dhAtuthI mane Aya vigere pratyayAnta pAtuthI a thAya cha. prazaMsA / gopaayaa| 239 / / mImAMsA / kaNDUyA / 524. lolUyA matizaya athavA vAraMvAra 5j te. cikIrSA / putrakAmyA / putrAnI 29. zaMsi-pratyayAt 5 / 3 / 105 24 ta [kta] nI pUrva 4 ghAtune iT mAvatI hoya mevA zu3 svaravALA vyaMjanAMta dhAtuthI e pratyaya thAya che. iihaa| IkSA / ukSA / huNDA / zikSA / bhikssaa| kteTo guro rvyaJjanAt 5 / 3 / 106 25 pac vigere (S it pA) pAtuthI a [ aG] thAya che. pcaa| kssmaa| ghaTA / tvarA / prathA / vythaa| jarA / Sito 'G 5 / 3 / 107 260 bhidA vigaire zo artha vizeSamA aG pratyayAMta jane cha. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 9 uttama 261 bhidA-vidAraNam / chidA-dvaidhIkaraNam / vidA-vicAraNA / mRjA-zarIrasaMskAraH / kSipA-preraNam / dayA-anukampA / rujA-rogaH / curA-cauryam / pRcchA-praznaH / bhidAdayaH 5 / 3 / 108 ba 64sa[ pachI A rAnta dhAtuthI aG pratyaya thAya cha. updaa| prbhaa| aasthaa| vigaire upasargAdAtaH 5 / 3 / 110 27 Nyanta dhAtu, vid, As, zranth, ghaTmane vand pAtuthI ana pratyaya thAya che. kaarnnaa| hAraNA / kAmanA / lkssnnaa| bhAvanA / vedanA / aasnaa| upaasnaa| zranthanA / ghaTTanA / vandanA / Ni-vettyAsa-zrantha-ghaTTa-vanderana: 5 / 3 / 111 28657 / artha sivAya iS (4-52, 4) dhAtuthI ana thAya che. anveSaNA / essnnaa| pinnddaissnnaa| IcchA arthamAM paNa kvacit thAya che - praannaissnnaa| vittaiSaNA / prlokaissnnaa| iSo'nicchAyAm 5 / 3 / 112 28 krudh vigere bhane sam + pad vigere pAtuthI kvip thAya che. 1 krudh, krut / yudh, yut| kSudh, kssut| tRS, tRT / tviS, tviT / ruSa rutt| ruja, ruk| ruc, ruk| zuc, zuk / mud, mut| mRd, mRt / gU, gIH / trai, traaH| diz, dik| sRja, srk| 2 pad, saMpad / vipad / Apad / vyApad / pratipad / sad, saMsat / zAs, aashiiH| zru, pratizrut / upazrut / snu, paritrut / naha upAnat / vRS, prAvRT / puS, vigruT Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 uttamAM pATha 9 vRt, nivRt| upAvRt / yat, saMyat / i, samit / bhR, upabhRt / indh, samit / krut-saMpadAdibhyaH kvip 5 / 3 / 114 30 bhI viNe3 dhAtuthI kvipa vispe thAya che. bhI: bhItiH hlIH hrItiH / lUH lUniH / bhUH bhUtiH / kaNDUH knndduuyaa| kRt kRtiH / bhit bhittiH / chit chittiH / tut tuttiH| dRk dRSTiH ityAhi. bhyAdibhyo vA 5 / 3 / 115 / 31 za5 (Aloza) bhya hoya to, na [naJ ] thI 52 2Dela ghAtathI ani pratyaya thAya che. ajananiste vRSala bhUyAt / evN-ajiivniH| akaraNiH / apryaanniH| agamaniH / najo 'niH zApe 5 / 3 / 117 32 glA, hA ane jyA pAtuthI ani pratyaya thAya che. glAniH / hAniH / jyAniH / matAntare mlAniH / glA-hA-jya: 5 / 3 / 118 33 dhAtuthI mAmAM aka [Naka] pratyaya thAya che. bhavata aasikaa| zAyikA / jIvikA / kArikA / V hntn| tama vartamAna nAmathI SaSThI thAya che. bhAve 5 / 3 / 122 kartari 2 / 2 / 86 34 napuMsaliMgama (mAmAM pAtuthI ta [kta ] pratyaya thAya che. hasitam chAtrasya / nRtyam mayUrasya / vyAhRta kokilasya / klIbe ktaH 5 / 3 / 123 upanapuMsa liMgama mAmAM pAtuthI ana [anaT ] pratyaya thAya che. gamanam / bhojanam / vacanam / hasanam chAtrasya / anaT 5 / 3 / 124 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 9 uttama 263 uE ram vigere pAtuthI mAM anaT pratyaya thAya che. ramaNI / kamanI / nandanI / hlAdanI / idhmavrazcanaH / palAzazAtanaH ramyAdibhyaH kartari 5 / 3 / 126 u7 bhuj vigere pAtuthI bhamA bhane pat vigere pAtuthI mAhAnamA anaT pratyaya thAya che. bhujyate iti bhojanam / niradanti taditi niradanam / AcchAdanam / avastrAviavastrAvaNam / avsecnm| asnm| vasanam / aabhrnnm| prapatatyasmAt prapratanaH / praskandanaH / prazcyotanaH / prastravaNaH / nirjharaNaH / zaGkhoddharaNaH / apAdAnam / bhuji-patyAdibhyaH karmApAdAne 5 / 3 / 128 38421mA bhane sAdhAramAM pAtuthI ana [anaTa] thAya che. 425mAM eSaNI / lekhanI / vicayanI / idhmavrazcanaH / zmazrukartanaH mAghAramA godohnii| saktudhAnI / tilapIDanI / zayanam / Asanam / adhikaraNam / AsthAnam / karaNA''dhAre 5 / 3 / 129 u8 puMliMga nAmamai, 427 ane. sAdhA2mAM pAtuthI a [gha] pratyaya thAya che. karaNe- prcchdH| urshchdH| dantacchadaH / plvH| prnnvH| karaH / prtyyH| zaraH / AdhAre- etya kurvntysminnityaakrH| aalvH| aarvH| ApavaH / bhavaH / layaH / viSayaH / bharaH / prasaraH / avasaraH / prisrH| visrH| prtisrH| paM-nAmni ghaH 5 / 3 / 130 40puMliMga nAmamAM karaNa ane AdhAramAM vyaMjanAnta dhAtuthI ghaJ pratyaya thAya che. 425ma - vidanti vindanti vindate Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 uttama pATha 9 vA'neneti vedH| ceSTate'nena ceSTo balam / rajyate'neneti rAgaH / mAghAramA etya pacanti asminniti ApAkaH / aaraamH| lekhaH / bandhaH / negaH / vegaH / rnggH| krmH| prAsAdaH / apmaargH| nImArgaH / vyaJjanAd ghaJ 5 / 3 / 132 41127 (6:5) arthavANA dur thI tathA ma27 (supa) arthavALA , ane zat thI para rahelA dhAtuthI bhAvamAM bhane ubhabha a [khal] thAya che. duHkhena zayyate iti duHzayam bhavatA / sukhena zayyate iti suzayam / ISacchayaM bhavatA / duHkhena kriyate iti duSkaraH / sukhena kriyate iti sukaraH / ISatkaraH kaTo bhavatA / duSkaram / sukaram / ISatkara bhavatA / evam-durlabham / sulabham / ISallabham / tyAha duHsvISataH kRcchrA'kRcchrArthAd khal 5 / 3 / 139 tat sApyAnApyAt karma-bhAve kRtya-kta-khalAzca 3 / 3 / 21 42 kRcchra (hu:5) mA dur thI ane. akRcchra (supa) arthavALA , ane Sad thI para rahela Tvi nA arthamAM vartamAna kartA ane karmathI para anukrame ane dhAtuthI khal pratyaya thAya che. duHkhenAnADhyena ADhyena bhUyate durADhyabhavaM bhavatA / sukhenAnADhyena ADhyena bhUyate svADhyaMbhavaM bhavatA / ISadADhyaMbhavaM bhvtaa| Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttamA 265 duHkhenAnADhya ADhyaH kriyate durADhyaMkaro caitro bhavatA / sukhenAnADhyaH- ADhyaH kriyate svADhyakarazcaitra bhavatA / ISadADhyaMkarazcaitrau bhavatA / pATha 10 sukhenAkaTaH kaTaH kriyante sukaTaMkarANi vIraNAni / cvyarthe kartrApyAd bhU-kRgaH 5 / 3 / 140 43zAs yudh dRz dhRS mRS jane A arAnta dhAtuthI ana thAya che. duHkhena ziSyate duHzAsanaH / suzAsanaH / ISacchAsanaH evaM duryodhanaH / durdarzanaH / durgharSaNaH / durmarSaNaH / Adanta-durutthAnam bhavatA / sUtthAnam / ISadutthAnam / duSpAnaM payo bhavatA / supAnam / ISatpAnam / zAsU-yudhi - dRzi - dhRSi - mRSA''to 'na: 5 / 3 / 141 VIT [ mAG ] upapaTa hoya to, hyastanI ane adyatanI thAya che. mA sma karot / mA sma kArSIt / sasme hyastanI ca 5 / 4 / 40 pATha 10 mo kRdanta 1 52 ( pachInA) asanA dhAtvartha sAthai neno urtA tulya (kheDa) che, sevA prAg (bhUta) asanA arthabhAM vartamAna dhAtuthI - dhAtunA saMbaMdhamAM - tvA ( ktvA ) pratyaya vi'sye thAya che. AsitvA bhuGkte / besIne jame che. pahelo bese che ane pachI jame che. ahiM besavAno pAk kAla che ane jamavAno parakAla che ane te banne dhAtvarthano kartA tulya che, pUrva dhAtuno ane 52 dhAtuno saMbaMdha che, mATe A saMbaMdhaka bhUta kRdanta kahevAya che. bhuktvA vrajati / jAne bhaya che. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 uttama pATha 10 bhuktvA puna rbhuGkte / 4bhIne puna: 4 che. snAtvA bhuktvA pItvA vrajati nADIne gAne pIne 14 che. 5kSe - Asyate bhoktum ityapi bhavati / 4bhavAne sAya cha, se prabhArI 59 // (prayoga) thAya che. prAkkAle 5 / 4 / 47 ghAtoH saMbandhe pratyayAH 5 / 4 / 41 ktvA pratyayanI pUrva seT pAtuthI i mAve che. maniTa dhAtuthI nathI AvatI ane veTu dhAtuthI vikalpa Ave che. jemakeyaacitvaa / paThitvA / vigere. pRSTavA / bhuktvA / vigere. raddhvA radhitvA / aktvA aJjitvA / vigere. stAdyazito 'troNAderiTa 4 / 4 / 32 ekasvarAd anusvAreta: 4 / 4 / 56 dhUgauditaH 4 / 4 / 38 2 ja 8 bhane vrazc pAtuthI ktvA pratyayana pUrve iT thAya che. jritvaa| vrazcitvA / ja-vrazcaH ktvaH 4 / 4 / 41 3 dam vigere (Udit) dhAtumothI ktvA pratyayanI paDela iTa viDape thAya che. dAntvA damitvA / zAntvA zamitvA / tAntvA tamitvA / dyUtvA devitvA / syUtvA / sevitvA astvA / asitvA Udito vA 4 / 4 / 42 4 pAtuthI 52 248 seTa ktvA va thatI nathI. devitvA / sevitvA / vrtitvaa| bhraMzitvA / dhvNsitvaa| vrazcitvA / ktvA 4 / 3 / 29 5 nakArAnta dhAtuthI ane na dhAtuthI, nakAra upAjya hote chate, tamArAdi kvA kiddha vikalpa thAya che. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 10 uttama 267 raktvA / raGktvA / bhaktvA bhaGktvA / maktvA maGktvA / naSTavA / naMSTvA / vi. 518 18, niyama 14 bhane 13. jaM-nazo nyupAntye tAdiH ktvA 4 / 3 / 23 Rt tRS mRS kRz vaJc luJc tathA n upAntya cha evA zuM ane aMtavALA dhAtuothI seTu vattva vikalpa kiddhad cha. RtitvA artitvA / tRSitvA tarSitvA / mRSitvA marSitvA mRSTvA / kRzitvA karzitvA / vacitvA vaJcitvA vaktvA / lucitvA luJcitvA / zrathitvA zranthitvA 8. / guphitvA / gumphitvA 8. mRS bhane vaJc Udit sopAthI ktvA pUrva veTa che. niyama 3 RttRSa-mRSa-kRza-vaJca-luJca-tha-phaH seT 4 / 3 / 24 7 3kAra ke rUkAra upAjya hoya ane vyaMjana AdimAM hoya, mevA vasaMta sivAyanA dhAtuthI seTa ktvA bhane san vi vi thAya che. dyutitvA dyotitvA / didyutiSate didyotiSate / muditvA moditvA / mumudiSate mumodiSate / likhitvA / lekhitvA / lilikhiSati lilekhiSati / 59! - devitvA dideviSati / vau vyaJjanA''deH sancAyvaH 4 / 3 / 25 8 AbhIkSNya - puna: puna: arthamA am [khNam ] bhane ktvA pratyaya thAya che. bhojaM bhojaM yAti / pAraMvAra 4mIne hAya cha. bhuktvA bhuktvA yAti / pAyaM pAyaM vrajati / vi. 416 18, niyama 18 pItvA pItvA vrajati / nAmaM nAmaM gacchati / vi. 516 5, niyama 2 natvA natvA gacchati / khNam cAbhIkSNye 5 / 4 / 48 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 uttamAM pATha 10 || mAmIkSya arthamA viruti thAya che. bhojaM bhojaM yAti / bhRzA''bhIkSNyA'vicchede dviH prAktamabAdeH 7 / 4 / 73 8 pUrva, agre bhane prathama 7556 DoyatyAre khNam vispe thAyacha, pUrvaM bhojaM yAti / 5Deso 4bhAna ya . pUrvaM bhuktvA yAti / agre bhojaM yAti / agre bhuktvA yAti / prathamaM bhojaM yAti / prathamaM bhuktvA yAti / pUrvAgre-prathame 5 / 4 / 49 10 anyathA evam katham bhane ittham thI 52 23 anartha kR dhAtuthI khNam vilpe thAya che. anyathAkAraM bhuGkte pakSe anyathA kRtvA bhuGkte anyathA bhuGkte ityrthH| anyathaivaM kathamitthamaH kRgau 'narthakAt 5 / 4 / 50 11 [pUrva utta2 mAghe tyAre, yathA bhane tathA avyayathA 52 rahela anarthaka dhAtuthI Im pratyaya vikalpa thAya che. kathaM bhavAn bhokSyata iti pRSTo'sUyayA taM pratyAhayathAkAramahaM bhokSye tathAkAramahaM bhokSye kiM tavAnena / yathA-tathAd ISryottare 5 / 4 / 51 12 13 deg45to hoya. tyAre, ubhaya 52 kR dhAtune khNam vispe thAya cha, 5 ktvA thAyache. cauraMkAramAkrozati / yora sebha jaDIne tenA 652. mAza kare che. tuM cora che, e pramANe Akroza kare che. ahIM voraMvAram e upapada tapuruSa samAsa che. pATha 7, niyama VI pratyaya khit DopAthI - m bhAgama thayo cha. 516 7, niyama VII pakSe-cauraM kRtvAkrozati / zApe vyApyAt 5 / 4 / 52 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 10 uttama 269 13vI arthavALA ane dIrgha na hoya evA, karmathI # dhAtune uJAm vikalpa thAya che pakSe vartI thAya che. vAvuMjAra mujo, svAdiSTa karIne khAya che. mRcchA muje mIThuM karIne khAya che. navaUvAra mukyuM mIThuM karIne (nAkhIne) khAya che. svAduM vI mu . svAdu karIne khAya che. dIrghathI na thAya. svAI vI evI muje svAdvarthAd adIrghAd 5 / 4 / 53 III vakva, tuma ane kam [ { [+] pratyayAtta zabdo avyaya che. vartam yAjJIvamalAt svAduMvyA muje ktvA-tumam 111 / 35 14sarvapaNAthI viziSTa evA karmathI para rahela vid ane darzI dhAtuthI am [U{] thAya che. atithivedaM bhojayati / yaM yamatithiM jAnAti taM taM sarvam / jene jene atithi jANe che, tene tene sarvane jamADe che. kanyAdarza varayati / yAM yAM kanyAM pazyati tAM tAM sarvAm / jene jene kanyA jue che. tene tene sarvane vare che. vid-dRgbhyaH kAtyU Nam 5 / 4 / 54 15sarvapaNAthI viziSTa evA yAvat karmathI para rahela vid ane nIr dhAtuthI pAm thAya che. vAvaa muje jeTaluM meLave che. eTaluM badhuM khAya che. vijJIvanathI jeTaluM jIve che tyAM sudhI bhaNe che. yAvato vinda-jIvaH 5 / 4 / 55 16 varSa ane 3 karmathI para rahela pUri[pU+ fr] dhAtuthI m vikalpa thAya che. pATha 36, niyama 8. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 uttamAM pATha 10 carmapUramAste carma pUrayitvAste / yAmAne pUrIna se cha, udarapUraM zete udaraM pUrayitvA zete / peTa bharIne suve che. carmodarAt pUreH 5 / 4 / 56 17vRSTinuM mAna jaNAtuM hoya tyAre karmathI para rahela pUri dhAtuthI || vikalpa thAya che ane dhAtunA no lopa vidhe thAya che. goSpadanaM vRSTo meghaH / goSpadapUraM vRSTo meghH| mUSaka-bilapUraM vRSTo meghaH / yAvatA goSpadAdipUraNA bhavati tAvad vRSTaH / vRSTimAna Uluk cAsya vA 5 / 4 / 57 18 cela (459) heno artha cha mevA bhathI 52 238 knopi (knUy + Ni) dhAtuthI. Nam vi.thAya che. di. 416 u6, niyama 4 ana // celaknopaM vRSTo meghaH / yavatA celaM knUyyate ArdIbhavati tAvad vRSTaH / kambalaknopaM vRSTo megha / sium vANIne megha varasyo, kAMbaLa palALe eTalo megha varasyo. celArthAt knope: 5 / 4 / 58 18 gAtra bhane puruSa bhathI 52 278 snA dhAtuthI Nam vidhe thAya che. gAtrasnAyaM vRSTo meghaH / puruSasnAyaM vRSTo meghaH / yAvatA gAtraM puruSazca snApyate tAvad vRSTaH / gAtra-puruSAt sna: 5 / 4 / 59 20zuSka, cUrNa ane rUkSa, bhathI 52 238 piS dhAtuthI, teja dhAtunA saMbaMdhamAM pAm vikalpa thAya che. zuSkapeSaM pinaSTi zuSkaM pinssttiityrthH| sUbane vATe che. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 10 uttama 271 cUrNapiSaM pinaSTi yUena vATe che. rUkSapeSaM pinaSTi rukSane pATe che. zuSka-cUrNa-rUkSAt piSastasyaiva 5 / 4 / 60 21 akRta bhane jIva bhathI 52 anubhe kR bhane jIv dhAtuthI teja dhAtunA saMbaMdhamAM pAm vikalpa thAya che. akRtakAraM karoti akRtaM karotItyarthaH / jIvagrAhaM gRhNAti / jIvantaM gRhNAtItyarthaH / kRg-graho 'kRta-jIvAt 5 / 4 / 61 22 karaNathI para ina dhAtuthI, teja dhAtunA saMbaMdhamAM imi vipe. thAya che. pANighAtaM kuDyamAhanti / pANinA hantIti / pAdaghAtaM zilAM hanti / pAdena hantIti / vi. 518 36, niyama 4 asyupaghAtamarInhanti / tasavAra 3 zatrubhone 4o che. zaropaghAtaM mRgAn hanti / paae| ba3 bhRgatAmoneDo che. nimUlAt kaSaH 5 / 4 / 62 hanazca samUlAt 5 / 4 / 63 karaNebhyaH 5 / 4 / 64 23 AdhArathI para rahela vel dhAtuthI, teja dhAtunA saMbaMdhamAM Nam vispe thAya che.cakrabandhaM bddhH| cArakabandhaM bddhH| guptibandhaM bddhH| cakrAdiSu baddhaH ityarthaH / bandhe nAmni 5 / 4 / 67 AdhArAt 5 / 4 / 68 24 jIva bhane puruSa tathA 52 238 anu naz bhane vaha dhAtuthI teja dhAtunA saMbaMdhamAM m vikalpa thAya che. jIvanAzaM nazyati / jiivnshytiityrthH| puruSavAhaM vahati / puruSaH - preSyo bhUtvA vahatItyarthaH / kartu jIva-puruSAt naz-vahaH 5 / 4 / 69 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 uttamAM pATha 10 25jhardhva kartAthI para rahela purgaNa 4 ane rASTra dhAtuthI, teja dhAtunA saMbaMdhamAM pAm vikalpa thAya che. UrdhvapUraM pUryate / UrdhvaH pUryate ityarthaH mo vadhe che. UrdhvazoSaM shussyti| UrdhvaH zuSyati ityarthaH 7mo suDAya che. UrdhvAt pU:-zuSaH 5 / 4 / 70 26 upamA arthavALA karma ane kartAthI para rahela dhAtuthI teja dhAtunA saMbaMdhamAM pAm vikalpa thAya che. karma - suvarNanidhAyaMnihitaH / suvarNamiva nihita ityarthaH / zAkaklezaM kliSTaH / odanApAcaM pakvaH / kartA - kAkanAzaM naSTaH / kAka iva naSTaH ityarthaH / abhravilAyaM vilInaH / abhramiva vilInaH ityarthaH / vyApyAt cevAt 5 / 4 / 71 27tRtIyAnta nAma sAthe yogamAM upa + daMza thAtathI Nam viDa thAya che. mUlakenopadaMzaM mUlakopadaMzaM bhuGkte / pakSe - mUlakenopadazya bhuGkte / bhUNA3 424Ine pAya che. daMzeH tRtIyayA 5 / 4 / 73 IV tRtIyokta nAma kRdanta sAthe vikalpa upapada samAsa pAme che. tRtIyoktaM vA 3 / 1 / 50 28 tRtIyAnta nAma sAthe yogamAM, saMbaMdhI dhAtunI sAthe eka karmavALA hiMsArthaka dhAtuthI pAm vikalpa thAya che. daNDenopaghAtaM daNDopaghAtaM gAH sAdayati / sAdayati - hu:jI. 42 che. khaDagena prahAraM khaDgaprahAraM zatrUn vijayate / pakSe - daNDenopahatya ityAhi. hiMsArthAt ekA''pyAt 5 / 4 / 74 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 10 uttamAM 273 29tRtIyAnA ane saptamyaH nAma sAthe yogamAM 35 + pIvuM d ane varSa (kRSa' -1) dhAtuthI pAm vikalpa thAya che. tR0 pArvAbhyAmupapIDaM zete pArthopapIDaM zete / paDakhA vaDe dabAvIne suve che. sa0 pArzvayorupapIDaM zete pArthopapIDaM zete / paDakhAmAM dabAvIne suve che. tu0 vrajenoparodhaM vrajoparodhaM gAH sthApayati vADA vaDe gAyone pUrIne rAkhe che. sa0 vaje uparodhaM vrajoparodhaM gAH sthApayati / vADAmAM gAyone pUrIne rAkhe che. tR0 pANinopakarSa pANyupakarSa dhAnAH pinaSTi / hAtha vaDe masaLIne dhANAne pIse che. sa0 pANAvupakarSa pANyupakarSa dhAnAH pinaSTi / hAthamAM mazaLIne dhANAne pIse che. upapIDa-rudha-karSaH tatsaptamyA 7 / 4 / 75 30 jaNAtI hoya tyAre, paMcamyanta nAma sAthe yogamAM dhAtuthI pAm vikalpa thAya che. zayyAyA utthAyaM, zayyotthAyaM dhAvati / pathArImAMthI uThIne doDe che. pakSe - zavyAyA sthAya thAvati aa paJcamyA tvarAyAm 5 / 4 / 77 31dii jaNAtI hoya tyAre, dvitIyAnta nAma sAthe yogamAM dhAtuthI pAm vikalpa thAya che. noSTAgrAuM puNyantA DhephAM laIne laDe che. mudyAmaM vaDodyAma thAvati lAkaDI upADIne doDe che. 18 Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 uttamA pATha 10 pakSe - noTTAhAtvI yudhdhane ItyAdi. dvitIyayA 5 / 4 / 78 32 vIsA ane AbhISya jaNAya tyAre, dvitIyAnA nAma sAthe yogamAM viza, pat, par ane n dhAtuthI pAm vikalpa thAya che. (1) neE jemanupvezam nehAnupravezArtA ghare ghare praveza karIne bese che. (2) gehaM anupravezam anupravezaM gehaanuprveshmaaste| gharamAM praveza karI karIne bese che. pakSe - jemanupraviNyAnuvArtA ItyAdi viza-pata-pada-skando vIpsA''bhIkSNye 5 / 4 / 81 uuzak ghRS jJA rabh labh saha arha glA ghaT bhane as dhAtu tathA enA arthavALA dhAtuo, temaja samartha nAma ane tenA arthavALA nAmo tathA dhAtuo ane IcchA arthavALA dhAtuo upapada hoya to karma bhUta dhAtuthI tu pratyaya thAya che. zoti pArati vA moma khAvAnuM khAvuM) puruM kare che. kRti mathyavasthati vI mojImA khAvAnuM vicAre che. nAnAti netti vA mom khAvAne jANe che. ramatte pramatte vA mogn khAvAnuM zarU kare che. namaste vite vI mojIm khAvAne meLave che. sahate kSamate vA mom khAvAne sahana kare che. ati prApnoti vA mom! khAvAne prApta kare che. ratnAti jJAti vA momA khAvAmAM harSa vagarano thAya che. ghaTate mukhyatve vA mo khAvAne khAvAmAM) yogya thAya che. gati vidyate vI mo khAvAne vidyamAna-hAjara che. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 10 uttamA 275 samartho'laM prabhavati ISTe vA bhoktum / bhAvAne samartha che. icchati vaSTi abhilaSati vA bhoktum / bhAvAne che che. zaka - dhRSa-jJA-rabha-labha - sahA'rhaglA - ghaTA'stisamarthArthe ca tum 5 / 4 / 90 V vR 3. vRjA jane hIrdha R arAnta dhAtukhothI iT vi'sye dIrgha thAya che, parokSA, AzI: ane parasmaipa6 sic sivAya. prAvarItA prAvaritA / varItA varitA / tarItum taritum vRto navA 'nAzI : - sicparasmai ca 4 / 4 / 35 VI R ane lR 52 chatAM samAna svarano viDaye Drasva thAya che. mahaRSiH maharSiH / R - lRti hrasvo vA 1 / 2 / 2 taSThita prakaraNa-bhUmikA (saMjJA vidhi) 1 a [ aN ] vigere pratyayo taddhita uhevAya che. aupagavaH / taddhito NAdiH 6 / 1 / 1 2 samyag vyavahArane mATe je nAma (saMjJA) pADavAmAM Ave che, te nAmahu vi'sye hevAya che. devadattIyAH / daivadattAH / siddhasenIyAH / saiddhasenAH / pATha 13, niyama 17 saMjJA durvA 6 / 1 / 6 u tyad tad vigere sarvanAmo hu hevAya che. tyadIyam / du tadIyam / idamIyam / adasIyam / etadIyam / ekIyam / dvIyam / yuSmadIyam / asmadIyam / kimIyam / tyadAdiH 6 / 1 / 7 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 uttama pATha 10 4 je zabdanA svaromAM Adi svara vRddhi saMjJaka che, te zabda du kahevAya che. gAmamayam I zanimayam ! pATha 12, niyama 21 (4) vRddhiryasya svareSvAdiH 6 / 118 5 dezamAM ja vartamAna je zabdanA svaromAM Adi svara pukAra ke kAra che, te zabda ya vigere pratyayo karavAmAM, du kahevAya che. sepure mavA saipurA saipuri pATha 13, niyama 20. skonagare bhavA skaunagarikA / skaungrikii| edod deza eveyAdau 6 / 1 / 9 6 prAga dezamAM vartamAna je zabdanA svaromAM Adi svara pukAra ke mokAra che, te zabda ya vigere pratyayo karavAmAM, du kahevAya che. pauIpaMcane mava ApanIyA nonarvicA prAg-deze 6 / 1 / 10 | (sAmAnya pratyaya vidhi) 7 pATha 14, niyama 2 mAM kahela jita arthanI pahelAMnA pATha 11, 12 ane 13mAM kahelA, apatyavigere arthomAM - [] pratyaya thAya che. 35morapatyam gaupavi. pATha 18, niyama 1, niyama 19 manniSThA ra vAma mAjJikama pATha 18, niyama 17 bhikSANAM samUho bhaikssm| kazmano vivAra: mArA pATha 18, niyama 14 prAg jitAd aN 6 / 1 / 13 thanAvi pUrvapada vALA pati uttarapada zabdathI majU thAya che. dhanapateH apatyam tatra bhavaH tata Agato vA dhAnapataH / Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 10 uttama 277 rASTrapateH idam rASTrapatam / dhAnyapateH idam dhAnyapatam / dhanAdeH patyuH 6 / 1 / 14 / 8 (a) apatya vigere arthomA - mane (ba) idam artha sivAya apatya vigere arthobhA yatA, aN na apavAhamA - (1) diti aditi Aditya yama ane pati utta256 hoya sevA zothI ya [jya] pratyaya thAya che. (a) diterapatyam daityaH / aditeH AdityaH / ditiraditirAdityo devatA'syadaityam / Adityam / Adityyam / evaM yAmyam / bRhaspaterapatyam bArhaspatyaH / prajApateH prAjApatyaH / bRhaspatiH devatA'sya bArhaspatyam / evaM yAmyam / (ba) AdityasyApatyam AdityyaH / yamasya yAmyaH / vanaspatInAM samUho vAnaspatyam / idam arthamai. Adityasyedam AditIyaM maNDalam / idam arthamA aN no apavAha Iya thaze. 418 13, niyama 17 anidami aNapavAde ca dityadityAditya-yama-patyu ttarapadAd jyaH 6 / 1 / 15 (2) bahis za06thI Ika [ TIkaN] ane. ya [jya ] thAya cha. bahirjAtaH bAhIkaH / bAhyaH / strI. bAhyA / bAhIkI / pATha 18, niyama 15 bahiSaH TIkaN ca 6 / 1 / 16 (3) kali bhane agni zathI. eya [eyaNa] thAya che. kalirdevatAsya kalau bhavam kaleridam kalerAgatam Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 uttamA pATha 10 kAleyam / aagneym| kalyagne: eyaNa 6 / 1 / 17 (4) pRthivI zathI. a (bhane aJ) thAya che. (a) pRthivyAM bhavaH pArthivaH / sI. paarthivaa| paarthivii| (ba) pRthivyA apatyam pArthivaH / pArthivA / pArthivI / pRthivyA A'J 6 / 1 / 18 (5) utsa vigere zothI. a [aJ] thAya che. (a) utsasyedam autsam / audapAnam / (ba) utsasyApatyam autsaH / audapAnaH / taruNyA apatyam tAruNaH / paJcAleSu bhavaH paanycaalH| kuroH ayam (apatyaM pumAn) kaurvH| apatyArtha paNa vivakSAthI Idamartha kahevAya. utsAdeH aJ 6 / 1 / 19 (E) deva zathI ya [ya] bhane a [aJ] thAyache. devasyedaM devAdAgataM vA daivyam / daivam / daivI vAk / devAd yaJ ca 6 / 1 / 21 // aN aJ eya ikaNa naJ snaJ bhane Tit (T it vALA) pratyayono meM jene aMte che, evA kArAnta nAmathI strIliMgamA I [DI] pratyaya thAyacha.aupagavI / . aNajeyekaNa-naJ-snaJ-TitAm 2 / 4 / 20 III GI pratyaya 52 chatai, (1) puurvn| anI doSa thAya che. (2) vyaMnathI 52 23 taddhitanA y no do5 thAya che. daiva + I = daivI / daivya + I - daivii| yaJ thI I thAya che. asyaGyAM luk 2 / 4 / 86 yajoDAyanca vA 2 / 4 / 67 matsyasya yaH 2 / 4 / 87 vyaJjanAt taddhitasya 2 / 4 / 88 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 10 uttama 279 9 apatya artha sivAyanA arthomAM thayelA ki samAsathI para rahelA cakArAdi ane svarAdi pratyayano (ekavAra) lopa thAya che. dvayo rathayoH (dvirathyA vA) voDhA dvirathaH / aglo5. paJcendrANyaH (paJcendrANi vA) devatA'sya pnycendrH| aN do5. caturo'nuyogAn (caturanuyogI vA)adhIte cturnuyogH|so5. trIn vedAn (trivedI vA) adhIte trivedH| so5. paJcasu kapAleSu (paJcakapAlyAM vA) saMskRtaH pnyckpaalH|to5. dvigoranapatye ya-svarAderlub a-dviH 6 / 1 / 24 10vat (418 15, niyama. 28) pratyayanI paDelAMnA apatya vigere arthobhA - strI bhane puMsa za06thI manu na [naJ ] bhane sna [snaJ] pratyaya 4 thAya che. striyA apatyam straiNaH / pausnaH / pra. 416140, niyama strINAM samUhaH straiNam / pausnm| 34, niyama 1 strISu bhavam straiNam / pausnam strINAmiyam straiNI / pausnI / strIbhyo hitam straiNam / pausnm| prAg vataH strI-puMsAd naJ snaJ 6 / 1 / 25 1.1 tva pratyayana viSayamA - strI ane, puMs za04thI. anubhe naJ bhane staJ vipe thAya che. striyA bhAvaH straiNam / strItvam / striitaa| puMso bhAvaH pausnam / puMstvam / puNstaa| tve vA 6 / 1 / 26 12 svahi taddhita prasaMge - go 204thI. ya thAya che. goridam gavyam / gorapatyaM gavyaH / gavi bhavam gavyam / gaurdevatAsya gvyH| gavA carati gavyaH / 5 / 46, niyama 11 goH svare yaH 6 / 1 / 27 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 uttamA pATha 11 mo apatya artha 1 SaSThayanta - nAmathI apatya arthamAM pUrve kahyA pramANe an vagere pratyayo thAya che. upagorapatyam aupagavaH aupagavau aupagavAH / strI aupagavI / yadoH yAdavaH / straiNaH / pausnaH / Gaso 'patye 6 / 1 / 28 2 aArAnta nAmathI i [ iJ ] pratyaya thAya che. dakSasyApatyam dAkSiH / asyApatyam iH / pATha 11 ata iJ 6 / 1 / 31 3 droNa zabdathI Ayana (AyanaN ) pratyaya vi'sye thAya che. drauNAyanaH / drauNiH / naDAdibhya AyanaN 6 / 1 / 53 droNAd vA 6 / 1 / 59 4 ziva vigere zabdothI aN pratyaya thAya che. zivasyApatyaM zaivaH / pANDoH pANDavaH / zivAdeH aN 6 / 1 / 60 1 5 RSi vRSNi andhaka jane kuru vAya zabdothI aN pratyaya thAya che. RSi - vAsiSThaH / vaizvAmitraH / gautamaH / vRSNi-vAsudevaH andhaka-zvAphalkaH / kuru - nAkulaH / dauryodhanaH RSi-vRSNyandhaka - kurubhyaH 6 / 1 / 61 9 kanyA ne triveNI zabdathI aN pratyaya thAya che ane anubhe kanIna jane trivaNa khAheza thAya che. kanyAyA apatyaM kAnInaH karNaH / triveNyA apatyaM traivaNaH / kanyA - triveNyAH kanIna - trivaNaM ca 6 / 1 / 62 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 11 uttamA 281 7 zuGga bhane zuGgA zabdathI bhAradvAja ( apatya) mAM aN pratyaya thAya che. zuGgasya zuGgAyA vA'patyaM zauGgo bhAradvAjaH / zuGgAbhyAM bhAradvAje 6 / 1 / 63 8 vikarNa jane chagala zabdathI anubhe vAtsya bhane Atreya ( apatya) mAM aN thAya che. vaikarNo vAtsyaH / chAgala AtreyaH vikarNa-cchagalAt vAtsyA''treye 6 / 1 / 64 8 vizravas zab6thI aN pratyaya thAya che jane aMtano Na thAya che, tebha4 viz no vi'sye sopa thAya che. vizravaso'patyam vaizravaNaH / pakSe rAvaNaH / Nazca vizravaso viz - luk ca vA 6 / 1 / 65 10 saMkhyAvAthi zabdathI, sam zabdathI jane bhadra zabdathI para rahelA mAtR zabdathI aN pratyaya thAya che ane mAtR no mAtur Aheza thAya che. dvayo matroH apatyam dvaimAturaH / gaNeza. SANmAturaH / artiya. zatasya mAtA zatamAtA, tasyA apatyam zAtamAturaH bharataH / saMgatA mAtA saMmAtA, tasyA apatyam sAMmAturaH / bhadrA bhadrasya vA mAtA bhadramAtA tasyA apatyam bhAdramAturaH / saMkhyA-saM-bhadrAd mAtuH mAtur ca 6 / 1 / 66 11onIM hu saMjJA na hoya, sevA nadI nAma ane mAnuSI nAmathI ad pratyaya thAya che. yamunAyA yAmunaH praNetaH / narmadAyA nArmado nIlaH / devadattAyAH daivadattaH / sutArAyAH sautAraH / Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 uttamA du - cAndrabhAgAya ( nadyAH ) cAndrabhAgeyaH / vAsavadattAyA ( mAnuSyAH ) vAsavadatteyaH / adoH nadI- mAnuSI - nAmnaH 6 / 1 / 67 12 pIlA sAlvA ne maNDUka zabdathI aN vi'sye thAya che. pailaH / pailaiyaH / sAlvaH sAlveyaH / mANDUkaH / mANDUkaH / pATha 11 pIlA - sAlvA-maNDUkAd vA 6 / 1 / 68 13 diti ne maNDUka zabthI eya [ eyaN ] vi'sye thAya che. daiteyaH / daityaH / mANDUkeyaH / mANDUkaH mANDUkiH / diteH ca eyaN vA 6 / 1 / 69 14DI antavALA Av antavALA tti antavALA ane UG antavANA zabdothI eyaN pratyaya thAya che. suparNyAH apatyam sauparNeyaH / vinatAyA vainateyaH / garuDa yuvatyA yauvateyaH / kamaNDalvAH kAmaNDaleyaH / pA418, niyama 18 DyAp-tyUDaH 6 / 1 / 70 15 nadI sivAyanA dvisvaravANA GI Ap ti ne u saMtavANA zabdothI eyaN pratyaya thAya che. dAtteyaH / guptAyA gaupteyaH / dvisvarAd anadyAH 6 / 1 / 71 19 iJ pratyaya sivAyanA iarAnta dvisvara nAbhathI eyaN thAya che. nAmerapatyam nAMmeyaH / atreH AtreyaH / aheH AheyaH / itaH aniJaH 6 / 1 / 72 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 11 uttamA 283 17aMga hIna hoya athavA jeno purUSa aniyata hoya, evI strIsone kSudrA hevAya che. kSudrA vAyi strIsiMga zabdothI ra [ ] pratyaya vi'sye thAya che. kANAyA apatyaM kANeraH / kANeyaH / dAsyA apatyaM dAseraH dAseyaH / naTyA apatyaM nATeraH nATeyaH / kSudAbhya eraNa vA 6 / 1 / 80 18catuSpAd vAci zabdothI zyam thAya che. kamaNDalvA apatyam kAmaNDaleyaH / jambvA jAmbaveyaH / bahulAyA: bAhuleyaH zabalAyAH zAbaleyaH / surabheH saurabheyaH gAyano vAchaDo. catuSpAdbhya eyatJ 6 / 1 / 83 18 bhrAtR zab6thI vya pratyaya thAya che bhrAturapatyam bhrAtRvyaH / bhrAtuH vyaH 6 / 1 / 88 20 bhrAtR bhane svasR zabdathI Iya thAya che. bhrAtrIyaH / svastrIyaH / IyaH svasuzca 6 / 1 / 89 21 zvazurazabthI ya pratyaya thAya che. zvazurasyApatyam zvazuryaH / zvazurAd yaH 6 / 1 / 91 22 jAti gamya hoya to - - (1) rAjan zabthI ya pratyaya thAya che. rAjJo'patyam rAjanyaH kSatriyajAtizcet / (2) kSatra zabdathI iya pratyaya thAya che. kSatrasyApatyam kSatriyaH jAtizcet / ( 3 ) manu zabdathI ya jane aN pratyaya thAya che ane S no Agama thAya che. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttamA pATha 11 manorapatyAni manuSyAH / manuSI strI / mAnuSAH / mAnuSI strI / bhati na hoya to mAnavaH / mAnavau / mAnavAH / mAnavI strI / aN / bhUDha (bhUrkha) apatya hoya to mANavaH / na no Na thAya che. jAtau - - rAjJaH 6 / 1 / 92 kSatrAd iyaH 6 / 1 / 93 manoH yANau SazcAntaH 6 / 1 / 94 284 mANavaH kutsAyAm 6 / 1 / 95 23 kula zabdathI Ina pratyaya thAya che. kulasyApatyaM kulInaH / ADhyakulInaH / kulAd InaH 6 / 1 / 96 eyakaJ vikalpe 24samAsa vinAnA ta zabdathI ya ane thAya che. kulyaH / kauleyakaH / kulInaH / yaiyakaJa asamAse vA 6 / 1 / 97 2patenA kSatriya (rAbha) sAthai sarupa (sarajA) rASTra nAmathI rAjA arthamAM ane tenA rASTra sAthe sarupa (sarakhA) kSatriya nAmathI apatya arthamAM prisaMzaka sat pratyaya thAya che. videhAnAM (rASTrasya) rAjA vaidehaH / vaideho / videhAH / videhasya (rAjJaH ) apatyam / vaidehaH / vaidehau / videhAH / bhevaM aikSvAkaH / aikSvAkau / ikSvAkavaH / ikSvAku zab pAJcAlaH / pAJcAlau / paJcAlAH / paJcAla zabda rASTra-kSatriyAt sarUpAd rAjApatye driH aJ 6 / 1 / 114 // jaDuvayanamAM dri saMjJa pratyayano lopa thAya che. videhAH / strIliMgamAM sopa thato nathI. vaidehI / vaidahyau / vaidehyaH / bahuSu astriyAm 6 / 1 / 124 Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285 pATha 1 2 uttamAM pATha 12 mo raktAdi saMskRtabhakSya paryanta artho 1 2OM arthamA tRtIyAnta rAga (chain| 43 pahAya te) nAmathI pUrve kahyA pramANe temanuM pratyaya thAya che. kusumbhena raktam kausumbham vAsaH / kaSAyeNa raktam kASAyam / maJjiSThayA raktam mAJjiSTham / rAgATa To rakte 6 / 2 / 1 / 2 lAkSA bhane rocanA za6thI ikaN pratyaya thAya che. lAkSayA rocanayA vA raktam lAkSikam / raucanikam / lAkSA-rocanAd ikaN 6 / 2 / 2 3 samUha arthamAM pakyanta nAmathI pUrve kahyA pramANe mA vigere pratyayo thAya che. cASANAM samUhaH cASam / mevaM kAkam / bAkam / zaukam / bhaikSukam / vADavam / vanaspatInAM samUho vAnaspatyam / straiNam / pauMsnam / samUha arthamAM napuMsaka liMga thAya che. SaSThyAH samUhe 6 / 2 / 9 4 bhikSAdi zothI pUrve yA prabhArI aNthAya che. bhikSANAM samUho bhaikSam / gAbhiNam / yauvatam / yauvanam / vigere. bhikSA''deH 6 / 2 / 10 5 gotra zothI ma ukSan, vatsa, uSTra, vRddha, aja urabhra, manuSya, rAjan, rAjanya, rAjaputra thI akaJ thAya che. aupagavAnAM samUhaH aupagavakam / aupagava nAmarnu gotra che, e gotranA badhA mANasone sAmAnya rIte gaupavi kahIne bolAvAya. e pramANe aneka nAmavALAM aneka gotro che. ukSANAm samUha aukSakam / vAtsakam / auSTrakam / Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 uttamAM pATha 12 vArddhakam / Ajakam / aurabhrakam / mAnuSyakam / rAjakam / rAjanyakam / rAjaputrakam / gotrokSa-vatsoSTra-vRddhAjorabhra-manuSya-rAja-rAjanya rAjaputrAd akaJ 6 / 2 / 12 6 kedAra zathI Nya bhane akaJ thAya che. kaidAryam / kaidArakam / kedArANa Nyazca 6 / 2 / 13 7 kavacin, hastin, acitta (43vastu) bhane kedAra zavyA ikaN thAya che. kAvacikam / hAstikam / 5 / 4 18, niyama 13 mayita, apUpAnAM samUha ApUpikam / kaidArikam / kavaci-hastyacittAc cekaN 6 / 2 / 14 8 naJ thI 52 Doya nahiM mevA dhenu zathI ikaN thAya che. dhainukam / adhenUnAM samUha Adhainavam / utsAdi hovAthA aJa dhenoH anaJaH 6 / 2 / 15 8 gaNikA zathI Nya thAya che. gANikyam / gaNikAyA NyaH 6 / 2 / 17 10 keza thI vilpe Nya thAya che. kaizyam / kaizikam / niyama 7 kezAd vA 6 / 2 / 18 11azva thI vilpe Iya thAya che. azvIyam / Azvam / niyama 3 vAzvAd IyaH 3 / 2 / 19 12 go, ratha bhane vAta zathI anubhe tral, kaTyal bhane Ula thAya che.gavAM samUho gotrA / rathAnAM samUho rathakaTyA / Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAkram / vinA Ahnam / pATha 1ra uttama 287 vAtAnAM samUho vAtUlaH / l it DopAthI strIliMga go-ratha-vAtAt trala-kaTyal-Ulam 6 / 2 / 24 1upAMzAdi zothI bhane go, ratha mane vAta zathI. ya [lya] thAya che. paashyaa| tRnnyaa| khalyA / gavyA / rthyaa| vaatyaa| pAzAdezca lyaH 6 / 2 / 25 14 zvan vigere zothI aJ pratyaya thAya che. zUnAM samUhaH zauvam / ahnAM Ahnam / daNDinAM dANDam / cakriNAM cAkram / vigere. zvAdibhyaH aJ 6 / 2 / 26 15khala vigaire zothI in [lin] pratyaya thAya che. khalAnAM samUhaH khalinI / khalyA / pAzAdi thI lya UkAnAM samUhaH uukinii| kuTumbAnAM samUhaH kuttumbinii| khalAdibhyo lin 6 / 2 / 27 16 grAma, jana, bandhu, gaja bhane sahAya zothI. tal thAya cha. grAmANAM samUho graamtaa| jntaa| bandhutA / gajatA / shaaytaa| grAma-jana-bandhu-gaja-sahAyAt tal 6 / 2 / 28 17 puruSa zathI eyaJ thAya che. puruSANAM samUhaH pauruSeyam / / puruSa za6thA ta vigere 4 arthamA 54 eyaJ thAya che. puruSeNa kRtaH pauruSeyo grnthH| puruSAya hitam pauruSeyamArhatazAsanam / puruSasya vadhaH pauruSeyo vadhaH / puruSasya vikAraH pauruSeyo vikAraH hstaadyvyvcchedH| puruSAt kRta-hita-vadha-vikAre caiyaJ 6 / 2 / 29 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 uttamA pATha 12 18vikAra arthamAM SaSThayanta nAmathI pUrve kahyA pramANe an pratyaya thAya che. dravyanI bIjI avasthA, vikAra kahevAya che. azmano vikAraH AzmanaH / AzmaH pATha 18, niyama 14 bhazmano bhAzmanaH / mRtikAyA mArtikaH / vikAre 6 / 2 / 30 18 vihAra ane avayava arthabhAM prANin, auSadhi, jane vRkSa vAci SaSThayanta nAmathI pUrve kahyA pramANe aN thAya che. prANi- kApotaM sakthi / kApotaM mAMsam / mAyUraM sakthi / mAyUraM mAMsam / auSadhi - daurvaM kANDam / daurvaM bhasma / dUrvA dharo vRkSa - kArIraM kANDam / kArIraM bhasma / prANyauSadhi - vRkSebhyo'vayave ca 6 / 2 / 31 sahIMthI sAgaNa - prANi, auSadhi bhane vRkSa vAthi zabdothI vikAra ane avayava e be arthomAM ane bIjA zabdothI phakta vikAra arthamAM ja pratyaya thAya che, ema jANavuM. 20pu ane natu zabdathI gad thAya che. ane 5 Agama thAya che. trapuNo vikAraH trApuSam / jatuno vikAraH jAtuSam / trapu - jato rSontazca 6 / 2 / 33 || payas nedu zabdathI ya thAya che. payasyam / dravyam / ||| duzabdathI bhAna arthabhAM vaya pratyaya thAya che. do daruNo vikAro druvayaM mAnam / payo -dro yaH 6 / 2 / 35 droH vayaH 6 / 2 / 43 21bhakSya ane AcchAdana varjIta - (1) nAmathI mayaT vihasye thAya che. bhasmano vikAraH bhasmamayam bhAsmanam / azmanaH vikAraH Azmamayam Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 12 uttama 289 Azmanam / prANi - kapotasya vikAro'vayavo vA kApotamayam / kApotam auSadhi - durvAyAH vikAro'vayavo vA durvAmayam / daurvam / vRkSa- zirISasya vikAro'vayavo vA shiriissmym| zairISam / karIrasya vikAro'vayavo vA karIramayam / kArIram / bhakSya ane AcchAdanamAM thato nathImaudgH sUpaH / kArpAsa: paTaH / aN abhakSyAcchAdane vA mayaTa 6 / 2 / 46 (2) me sva2vANA nAmathI. nitya mayaT thAya che. vAcAM vikAra: vAGmayam / mRnmayam / ekasvarAt 6 / 2 / 48 (3) prANi sivAya du saMza: zathI. mayaT thAya che. Amramayam / zAlamayam / zAkamayam / kAzamayam tanmayam doH a-prANinaH 6 / 2 / 49 (4) go za6tha purISa arthamA mayaT thAya che. goH purISam gomayam / gavyam payaH sakthi vaa| niyama 12 ma. goH purISe 6 / 2150 IV vikAra ke avayava puSpa ke mUla hoya to pratyayano bahu prakAre do5 thAyache. mallikAyA vikAro'vayavo vA puSpaM mallikA / kadambasya kadambam / vidAryA mUlam vidArI / mata sopa na thAya varaNasya puSpANi vAraNAni / eraNDasya mUlAni airaNDAni / o mata puSpa bhUla sivAya 54 // so5 thAya che. vadarasya vikAro vRkSaH badarI s| lub bahulaM puSpa-mUle 6257 19 Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 uttama pATha 12 V vikAra, phala hoya to pratyayano lopa thAya che. kapitthasya vikAraH phalam kapittham / phale 6 / 2 / 58 22 mAtR arthamA pazyanta pitR bhane mAtR zathI ula [Dula] thAya che. pituH bhrAtA pitRvyaH / mAtuH bhrAtA mAtulaH / pitR-mAtuH vya-DulaM bhrAtari 6 / 2 / 62 23pitR ane mAtR arthamAM SaSThayanta pitta ane mAtR zabdathI Amaha [DAmahaT] pratyaya thAya che. pituH pitA pitAmahaH, mAtA pitAmahI / mAtuH pitA mAtAmahaH, mAtA mAtAmahI / pitro: DAmahaT 6 / 2 / 63 24nivAsa ane adUrabhAva arthamAM SaSThayanta nAmathI yathA vihita a[ pratyaya thAya che ane te dezanuM ruDha nAma hoya cha. zi bheTale 4-56, ma, nagara, parvata, nahI, samudra vigere. 1 zibInAM nivAsaH zaibaH - / 2 vidizAyA nagaryA adUrabhavaM vaidizaM puram / nivAsAdUrabhava iti deze nAmni 6 / 2 / 69 25 te mAM cha' arthamA prathamAnta nAmathI yathAvihita aN thAya che. ane te dezanuM ruDha nAma hoya che. uDumbarAH santi asmin audumbaraM puram / tadatra asti 6 / 2 / 70 26 nivRtta arthamAM tRtIyAtta nAmathI san thAya che ane te hezana ruDha nAma hoya che. kuzAmbena nirvRttA kauzAmbI nagarI / sagaraiH nirvRttaH saagrH| tena nirvRtte ca 6 / 2 / 71 Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttama pATha 12 291 27 yathA yoge 652n| yAra arthabhAM, matu pratyaya thAya cha bhane te nahIna nAma Doya che. udumbarAH santi asyAm udumbarAvatI nadI / viirnnaavtii| shraavtii| bhagIrathena nirvRttA bhaagiirthii| jahanunA jAhnavI / bhAgIrathI virebhA matu thato nathI aN thAya che. nadyAM matuH 6 / 2 / 72 28madhu vigere zabdothI manu thAya che ane te dezanuM nAma Doya che. madhumAn / bisavAn / madhvAdeH 6 / 2 / 73 28 naDa, kumuda, vetasa bhane mahISa zathI Dit matu thAya cha bhane te zinu nAma hoya che. naDvAn / kumudvAn / vetasvAn / mahISmAn / naDa-kumuda-vetasa-mahiSAD Dit 6 / 2 / 74 30naDa mane zAda zathI Dit bala thAya cha bhane te zirnu nAma hoya che. naDvalam / shaadvlm| naDa-zAdAt valaH 6 / 2 / 75 31 "eno devatA" arthamAM prathamAnA nAmathI yathAvihita aN vigere thAya che. jino devatAsya jainaH / zaivaH / agni devatAsya AgneyaH / aadityyH| devatA 6 / 2 / 101 u2 vetti bhane adhIte arthamA dvitIyAnta nAmathI aN thAya cha. muhUrtaM vetti mauhuurtH| chando'dhIte chAndasaH / vyAkaraNaM vetti adhIte vA vaiyaakrnnH| 416 18, niyama 2. tadvettyadhIte 6 / 2 / 117 Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 uttamA pATha 13 33cAya vigere zabdothI phan thAya che. nyAyaM vetti adhIte vA naiyAyikaH / nyAyAdeHikaNa 6 / 2 / 118 34 saMskRta bhakSya arthamAM saptayanta nAmathI yathA-vihita san thAya che. grASTra saMskRtamAM prANI kapUrA pAtra saMskRte bhakSye 6 / 2 / 140 35kSIra zabdathI pa thAya che. kSIra saMtA kSe vApUra kSIrAd eyaNa 6 / 2 / 142 36 apatya vigere artha sivAya, anya arthamAM vat yathAvihita pratyaya thAya che. cakSuSA dAte cAkSuSa rUpam / zrAvaNaH zabdaH / azvairuhyate Azvo rathaH / samprati yujyate sAmpratam / saamprtH| kvacit 6 / 2 / 145 pATha 13 mo zeSa arthomAM pratyayo 1 pATha 11 ane 12 mAM "apatya'thI laIne "saMskRta bhaNya' sudhInA arthomAM pratyayo kahyA che, have te artho sivAya anya - zeSa arthomAM, eTale ke, "jita' arthanI pahelAM pATha 13mAM niyama 1 thI 35 sudhImAM "kRta" labdha arthathI laIne je artho kahevAmAM Avaze, te sarva arthomAM, pratyaya kahevAya che. zeSe 6 / 3 / 1 2 navI vigere zabdothI than thAya che. nadyAM jAto bhavo vA nAdeyaH / mahyAM mAheyaH / vane vaaneyH| nadyAdereyaNa 6 / 3 / 2 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 13 uttamA 293 3 rASTra thI iya thAya che. rASTre jAto bhavo vA raassttriyH| rASTrAdiyaH 6 / 3 / 3 4 dUra thI. etya thAya che. dUre bhavo dUretyaH / dUrAdetyaH 6 / 3 / 4 5 uttara thI AhaJ thAya che. auttraahH|| uttarAdAhaJ 6 / 3 / 5 6 pArAvAra tathA pAra avAra bhane avArapAra thI Ina thAya cha. avArasya samudrasya pAram pArAvAraH tatra bhavo jAto vA pArAvArINaH / paariinnH| avArINa: avArapArINaH / pArAvArAd InaH 6 / 3 / 6 vyasta-vyatyastAt 6 / 3 / 7 7 div tathA prAc, apAc, udac, bhane pratyac thI ya thAya che. divi bhavaM divyam / prAci prAgvA bhavaM prAcyam / apAcyam / udIcyam / prtiicym| dyu-prAgapAgudak-pratIco yaH 6 / 3 / 8 8 grAma thI InaJ, ya mane eyakaJ thAya che. grAme bhavaH grAmINa: grAmyaH / graameykH| grAmAdInaJ ca 6 / 3 / 9 8 kula, kukSi bhane grIvA zalthI manu zvA asi bhane alaGkAra arthamA eyakaJ thAya che. kule bhavaH kauleyakaH zvA kauksseyko'siH| graiveyako'laGkAraH / kattryAdezca eyakaJ 6 / 3 / 10 kula-kukSi-grIvAc zvAsyalakAre 6 / 3 / 12 Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 uttama pATha 13 10dakSiNA pazcAt bhane puras zathI. tyaN thAya che. dakSiNasyAM dizi bhavaH daakssinnaatyH| paashcaatyH| paurastyaH / dakSiNA-pazvAt-purasaH tyaN 6 / 3 / 13 11 kva, iha, amA bhane tra tathA tas pratyayAnta zothI tyac thAya che. kvatyaH / ihatyaH / amAtyaH / tatratyaH / kutastyaH / kvehAmA-tra-tasaH tyac 6 / 3 / 16 12 nisa zahathI gata arthamA tyaca thAya che. nirgato varNAzramebhyo niSTayaH cnnddaalH| niso gate 6 / 3 / 18 1uaiSamas hyas bhane zvas thI tyac vidhe. thAya che. aiSamo bhavam aiSamastyam / aiSamastanam / hyastyam / hystnm| zvastyam / shvstnm| niyama 34 mo. aiSamohyaH-zvaso vA 6 / 3 / 19 14 araNya zathI. a [Na] thAya che. AraNyAH sumnsH| AraNyAH pazavaH / rUpyotarapadAraNyAN NaH 6 / 3 / 22 15 bhavat [bhavatu] za6thI ikaN bhane Iya [Iyas] thAya che. bhavataH bhavatyA vA idam bhAvatkam / strI bhaavtkii| bhavataH bhavatyA vA bhavadIyam / bhavadIyA / bhavatorikaNIyasau 6 / 3 / 30 / s chata vANA pratyayo 527di, pUrvana nAma 56 thAya che. bhavataH idam - bhavat + Iyas = bhavadIyam / 56 sNsh| thavAthI t no d pra. 25, niyama 1. nAma sidayvyaJne 111 / 21 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 295 pATha 13 uttamAM 16 para, jana bhane rAjan thI akIya thAya che. parakIyaH / janakIyaH / rAjakIyaH / para-jana-rAjJo'kIyaH 6 / 3 / 31 176 saMjJAvALA nAmothI ya thAya che. devadattIyaH / tadIyaH / zAlIyaH / gonIyaH / dorIyaH 6 / 3 / 32 18 uSNa vigere pUrva56 Doya sevA kAla zathI Iya pratyaya thAya che. ussnnkaaliiyH| uSNAdibhyaH kAlAt 6 / 3 / 33 18 vi vigere pUrva DIya sevA kAla zathI tathA kAzi vigere 3 saMjJaka zabdothI jaLa ane [ pratyaya thAya che. vaikAlikaH / strI vaikAlikA / vaikAlikI / tAtkAlikA / tAtkAlikI / kAzikA kAzikA / caidikA caidikii| vyAdibhyo NikekaNau 6 / 3 / 34 kAzyAdeH 6 / 3 / 35 20 dezamAM grAma pAyi du zothI Nika bhane ikaN thAya che. saipurikaa| saipurikii| skaungrikaa| skaungrikii| vAhIkeSu grAmAt 6 / 3 / 36 21dezavAzi vRni ane mAtra zabdathI vaza pratyaya thAya che. vRjikaH / mdrkH| vRji-madrAd dezAt kaH 6 / 3 / 38 // I zanta prAmaheza pAyi hu sN| zothI akaJ thAya che. kAkanhyAM bhavaH kAkandaka / mAkandakaH / doreva grAcaH 6 / 3 / 40 Ito'kaJ 6 / 3 / 41 Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 uttama pATha 13 III ra upAntyamAMDIya sevA prAmuddeza vAyi husaMzothI akaJ thAya che. pATaliputre bhavaH pATaliputrakaH / ropAntyAt 6 / 3 / 42 22 prastha pura mane vaha mantavANA, ya upAntyavANA bhane dhanvan (bharu11) arthavANA deza vAyi huzothI akaJ thAya che. mAlAprasthakaH / nAndIpurakaH / pailuvahakaH / sAMkAzyakaH / dhanvan-pAredhanvakaH / airaavtkH| prastha-pura-vahAnta-yopAntya-dhanvArthAt 6 / 3 / 43 2udu saMza: rASTra, bahuvacanAntarASTra bhane dhUmAdi zivAya zothI akaJ thAya che. AbhisAre bhavaH AbhisArakaH / aGgeSu jAtaH AGgakaH / dhUme bhavaH dhaumakaH / rASTrebhyaH 6 / 3 / 44 bahuviSayebhyaH 6 / 3 / 45 dhUmAdeH 6 / 3 / 46 IV ka rupAntya hoya mevA bhane kacchAdi deza vAyi zothI aN thAya che. ikSvAkuSu jAtaH aikSvAkaH / kaacchH| kopAntyAc cAN 6 / 3 / 56 24 yuSmad asmad thI aJ bhane InaJ vipe thAya cha bhane yuSmAka bhane asmAka mevayanamA tavaka bhane mamaka mAheza thAya che. yuSmAkamayaM yuvayorvA yauSmAkaH / yauSmAkINaH 5kSe yuSmadIyaH / asmAkamayamAvayo AsmAkaH / AsmAkInaH / 52 asmdiiyH| savayanamA tavAyaM tAvakaH / tAvakInaH / tvadIyaH / mAmakaH / mAmakInaH / mdiiyH| vA yuSmadasmado'jInI yuSmAkAsmAkaM ca asyaikatve tu tavaka-mamakam 6 / 3 / 67 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 13 uttamA 297 25anta avas Jane adhas zabdathI ama pratyaya thAya che. antamaH / avamaH / adhamaH / pATha 18, niyama 15 amo'ntA'vo'dhasaH 6 / 3 / 74 26 pazcAt, Adi, anta bhane agra thI ima thAya che. pazcimaH / AdimaH / antimaH / agrimaH / 5418, niyama 17 pazcAdAdyantA'grAd imaH 6 / 3 / 75 27 madhya thI ma thAya che. madhyamaH / madhyAn maH 6 / 3 / 76 28 adhyAtma Ahi zabdothI ikaN thAya che. adhyAtmaM bhavam AdhyAtmikam / akasmAd bhavam Akasmikam / AmuSmikam / aihikam / adhyAtmAdibhya ikaN 6 / 3 / 78 28 samAna pUrvapa hoya sevA zabdothI tebha4 loka uttara56 hoya jevA zabdothI ikaN thAya che. samAnagrAme kRto bhavo vA sAmAnagrAmikaH / sAmAnadezikaH / iha loke kRto bhavo vA aihalaukikaH / pAralaukikaH / sArvalaukikaH / samAnapUrva - lokottara - padAt 6 / 3 / 79 30 varSA zabdothI, kAla vizeSa vAthi zabdathI ikaN thAya che. varSAsu bhavaH vArSikaH / mAsikaH / sAMvatsarikaH / daivasikaH / rAtrikaH / varSA - kAlebhyaH 6 / 3 / 80 31 cira parut parAri zabdathIla viDaye thAya che. ciratnam / prutnm| praaritnm| pakSe ciraMtanam / ityAhi. cira-parut-parAreH naH 6 / 3 / 85 Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 uttamA pATha 13 32 purA thI na viDaye thAya che. purA bhavaM purANam / purAtanam puro naH 6 / 3 / 86 33 pUrvAhna bhane aparAhna thI tanaT vihasye thAya che. pUrvAhNe jAto bhavo vA pUrvAhUNetanaH / pUrvAhNatanaH / aparAhNetanaH / aparAhNatanaH / saptabhIno lopa visye thAya che. pakSe - paurvAhnikaH / AparAhnika / pUrvAhNA'parAhNAt tanaT 6 / 3 / 87 kAlAt tana-tara-tama- kAle 3 / 2 / 24 34 sAyam, ciram, prAhNe, prage bhane aba vAthi avyaya zabdothI tanaT thAya che. sAye bhavaH sAyantanam / cirantanam / prAhNetanam / pragetanam / avyaya - divAtanam / prAtastanam / prAktanam / sAyaM-ciraM prAhNe - prage'vyayAt 6 / 3 / 88 upaDAsavAyi nakSatra zabdo, RtuvAthi zabdo jane sandhyAdi zabdothI aN thAya che. puSye bhavaH pauSaH / AzvinaH / rauhiNaH / sauvAtaH / pATha 18, niyama 3 grISme bhavaH graiSmaH | zaiziraH / vAsantaH / sandhyAyAM bhavaH sAndhyaH / AmAvAsyaH / bha-Rtu-sandhyAdeH aN 6 / 3 / 89 36 saMvatsara za76thI phala ane parva arthabhAM aN thAya che. sAMvatsaram phalam parva vA / saMvatsarAt phala- parvaNoH 6 / 3 / 90 37 hemanta zab6thI vi'sye aN bhane ta no soya thAya che. haimantam / haimanam / haimantikam / niyama 30 hemantAd vA ta luk ca 6 / 3 / 91 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 299 pATha 13 uttama 38 prAvRS za6thI eNya thAya che. prAvRSi bhavaH prAvRSeNyaH / prAvRSaH eNyaH 6 / 3 / 92 zeSa artho 1 kRta labdha krIta ane saMbhUta arthamAM sahammata nAmathI pUrve kahyA pramANe 3 vigere ane pa vigere pratyayo. thAya che. strughne kRtaH strInaH / nadyAM kRtaH nAdeyaH / evaM labdha: tyAhi. tatra kRta-labdha-krIta-saMbhUte 6 / 3 / 94 / 2 duzaNa arthamA satabhyanta nAmathI aN vigere bhane eyaNa vigere pratyayo thAya che. srughne kuzalaH straunaH / nadyAM kuzalaH naadeyH| kuzale 6 / 3 / 95 3 azman vigere zothI ka thAya che. azmani kuzalaH azmakaH / patthara auravAmAM duzaNa tsarukaH / saru bheTale talavAranI muMha, te 54vAmAM muzaNa. ko 'zmAdeH 6 / 3 / 97 4 jAta arthamAM saptamyaH nAmathI yathA vihita (pUrve kahyA. prabhAga) aN vigere mane eyaNa vigere pratyayo thAya che. strale jAtaH strInaH / mAthuraH / bAhyaH / bAhIkaH / kAleyaH / AgneyaH / straiNaH / pauNsnH| nAdeyaH / raassttriyH| pArAvArINaH / grAmyaH / grAmINaH / jAte 6 / 3 / 98 5 prAvRS zathI ika thAya che. prAvRSi jAtaH praavRssikH| prAvRSa ikaH 6 / 3 / 99 Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 uttamA pATha 13 6 sAdhu puScat ane pacyamAna arthamAM saptamyanta kAlavishess vAthi nAbhathI yathAvihita pratyayo thAya che. hemante sAdhu haimanam anulepanam / haimantam / haimantikam / vasante puSyanti vAsantyaH kundalatAH / graiSyaH pATalAH / zaradi pacyante zAradAH zAlayaH / zaizirAH mudgAH / sAdhu-puSyat - pacyamAne 6 / 3 / 117 7 upta arthamAM saptamyanta kAlavizeSa vAci nAmathI yathAvihit pratyayo thAya che. zaradi uptA: zAradA yavAH / upte 6 / 3 / 118 8 bhava arthamAM saptamyanta nAmathI pUrve kahyA pramANe an vigere ane yan vigere pratyayo thAya che. bhava eTale sattA - hovuM jane bhata bheTale 4nbhela. srudhne bhavaH straughnaH / mAthuraH / bAhyaH / nAdeyaH / rASTriyaH / grAmyaH / grAmINaH / bhave 6 / 3 / 123 8 diz vigere zabdothI ane deha nA aMzavAya zabdothI ya thAya che. dizi bhavo dizyaH / vargyaH / rahasyam / AdyaH / antyaH / vaMzyaH / dezyaH / kAlyaH / dehAMzaH - mUrdhanyaH / dantyaH / karNyaH / oSThayaH / tAlavyaH / pANyaH / padyaH / mukhyaH / jaghanyaH / digAdi-dehAMzAd yaH 6 / 3 / 124 10madhya za76thI dinaN a [Na ] ane Iya pratyaya thAya che jane m sAgama thAya che. madhye bhavo mAdhyaMdinaH / mAdhyamaH / mAdhyamIyaH / madhyAd dinaN NeyA montazca 6 / 3 / 126 Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttama pATha 13 301 11 jihvAmUla, aGguli bhane madhya zathI Iya thAya che. jihvAmUle bhavo jihvAmUlIyaH / aGgulIyaH madhyIyaH / jihvAmUlA'gulezcayaH 6 / 3 / 127 12 varga maMte Doya mevA zayI. Iya thAya che. kvrgiiyH| pavargIyo vrnnH| vargAntAd 6 / 3 / 128 13 pari mane anu thI 52 238. grAma 26 maMte. hoya evA avyayIbhAva samAsathI phu[ pratyaya thAya che. grAmAtpari parigrAmam tasminbhavaH paarigraamikH| grAmasya samIpam anugrAmam tasminbhavaH aanugraamikH| antaHpUrvAdikaNa 6 / 3 / 137 paryanoH grAmAt 6 / 3 / 138 14 upa thI 52 238 jAnu nIvi bhane karNa za06 aMta Doya mevA bhavyayIbhAva samAsathI prAyeNa bhava arthama ekaNa pratyaya thAya che. aupajAnukaH sevakaH / 5 / 4 18, niyama 20 aupanIvikaM grIvAdAma / aupakarNikaH sUcakaH / upAj jAnu-nIvi-karNAt prAyeNa 6 / 3 / 139 15Agata arthamAM paMcamyanA nAmathI pUrve kahyA pramANe vigere te eyaNa vigere thAya che. trughnAt AgataH sraunaH / mAthuraH gavyaH / strainnH|| naadeyH| rASTriyaH / grAmINaH / grAmyaH / tata Agate 6 / 3 / 149 16 vidyAno ane yonino saMbaMdha je zabdone che, te zabdothI akaJthAya che.AcAryAdAgatam AcAryakam / paitAmahakam / vidyA-yoni sambandhAdakatJ 6 / 3 / 150 Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 uttama pATha 13 17pitR zathI ya vipe. thAya che. niyama 18 piturAgatam pitryam / 5kSe paitRkm| 5 / 4 18, niyama 20 pituH yo vA 6 / 3 / 151 R2no yahi taddhita 52 chata ra thAya che. pitryam / 18trakArAnta nAmathI phanna thAya che. Rto ra: taddhite 1 / 2 / 26 hautRkam / mAtRkam / mAtRkI vidyA / jAmAtRkam / Rta ikaNa 6 / 3 / 152 19AyasthAna (svAmi grAhya bhAga-Aya, te jyAM utpanna thAya che te AyasthAna) vAci zabdathI pratyaya thAya che. Atara:- nadItIrtham tataH Agatam Atarikam / zaulkazAlikam / ApaNikam / dauvArikam / 5 / 4 18, niyama 3 AyasthAnAt 6 / 3 / 153 20 nR pAthi zothI bhane hetuvAyi zothI rupya bhane mayaT vidhe thAya che. devadattAdAgatam devadattarUpyam / devadattamayam 52 daivadattam aN / pApAdAgatam pAparupyam / pApamayam / 52 pApIyam iiy| niyama 17, pR. 285 nR-hetubhyo rUpya-mayaTau 6 / 3 / 156 21prabhavati arthamAM paMcamyA nAmathI yathA vihita pratyaya thAya che. himavato prabhavati haimavatI gaGgA / prabhavati 6 / 3 / 157 22 tyadAdi zothI mayaT thAya che. tasmAt prabhavati tanmayam / mnmyii| bhavanmayam / tyadAde rmayaT 6 / 3 / 159 Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 13 uttamA 303 23 idam arthabhAM SaSThayanta nAbhathI pUrve hyA prabhArI aN vigere bhane eyaN vigere pratyayo thAya che srughnasyedam straughnam / mAthuram / pauMsnam / gavyam / nAdeyam / rASTriyam / bhAnavIyaH / pATha 18, niyama 18 tasyedam 6 / 3 / 160 24 devAsurAdi dvandva sivAya anya dvandva samAsathI vaira arthabhAM akal pratyaya thAya che. kAkolUkasyedam vairam kAkolUkikA / zvAvarAhikA / ahinakulikA / daivAsuram / adevAsurAdibhyo vaire 6 / 3 / 164 25SaSThayanta ratha zabdathI temaja pUrvapada sahita ratha zabdathI voDhA jane aGga je je arthabhAM 4 ya pratyaya thAya che. rathasyAyaM voDhA rathyozvaH / rathasyedaM rathyaM cakram / yo ratho vaDhA dvirathaH / pR. 278, niyama e rathAtsAdezca voDhuGge 6 / 3 / 175 yaH 6 / 3 / 176 26prokta (vyAkhyAta) arthamAM tRtIyAnta nAmathI yathA vihita pratyayo thAya che. bhadrabAhunA proktAni bhAdrabAhavAni uttarAdhyayanAni / tena prokte 6 / 3 / 181 27upajJAt (prathamataH jJAtaM kRtaM vA ) arthabhAM tRtIyAnta nAmathI yathA vihita pratyayo thAya che. pANininA pANinena vA upajJAtam pANinIyam akAlakaM vyAkaraNam / upajJAte 6 / 3 / 191 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 uttama pATha 13 28kRta arthamAM tRtIyAnA nAmathI pUrve kahyA pramANe pratyayo thAya che. zivena kRtaH zaivo granthaH / siddhasenIyaH stavaH / kRte 6 / 3 / 192 29makSA vigere zabdothI saMjJAmAM yathA vihita pratyayo thAya che. makSikAbhiH kRtam mAkSikaM madhu / sAraghaM madhu / nAmni makSikAdibhyaH 6 / 3 / 193 30sarvacarma thI. Ina bhane InaJ pratyaya thAya che. sarvazcarmaNA kRtaH sarvacamINaH sArvacarmINo rthH| sarvacarmaNa Inenau 6 / 3 / 195 u1 uras thI ya bhane aN thAya che. urasA kRtaH urasyaH / aursH| uraso yA'Nau 6 / 3 / 196 32 bhajati arthamAM dvitIyAnA nAmathI pUrve kahyA pramANe pratyaya thAya che. junaM bhajati saunaH / nAdeyaH / rASTriyaH / bhajati 6 / 3 / 204 33 tulyadin arthamAM tRtIyAta nAmathI pUrve kahyA pramANe pratyaya thAya che. sane tas (tasi) pratyaya thAya che. sudAmnA ekadig saudAmanI vidyut / suhAmA parvata se dizAmAM che, te dizAmAM vijaLI che tethI te sudAmA sAthe tulyadig (ekadik) uvAya che. trikakudA ekadik traikakudI laGkA / sudAmataH / traikakuttaH / tasi pratyaya. Ta: tulyadizi 6 / 3 / 210 tasiH 6 / 3 / 211 34 uras zathI ya mane tasi thAya che. urasA ekadig urasyaH / urastaH yazca urasaH 6 / 3 / 212 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 14 uttamAM 305 35eno nivAsa arthamAM prathamAnA nAmathI pUrve kahyA pramANe pratyayo thAya che. trughno nivAso'sya saunaH / mAthuraH / naadeyH| raassttriyH| seH nivAsAd asya 6 / 3 / 213 // vat tas [tasi] sane Am pratyayAnta zo savyaya cha. kSatriyavad / urstH| uccastarAm / vattasyAm 111 / 34 pATha 14 mo 1 ahIMthI AgaLa pATha 14 mAM batAvelA arthomAM apavAda sivAya ikaN pratyaya Ave che. ikaNa 6 / 4 / 1 tRtIyAnta nAmathI - 2 jit jayat dIvyat bhane khanat arthamA arjitam AkSikam / zAlAkikam / ajhai rjayatiAkSikaH / zAlAkikaH / akSaiH dIvyati AkSikaH / abhrayA khanati aabhrikH| kauddAlikaH / tena jita-jayat-dIvyat-khanatsu 6 / 4 / 2 3 saMskRta arthamAM ane saMskRSTa arthamAM daghnA saMskRtaM dAdhikam / vidyayA vaidhikaH / danA saMsRSTaM dAdhikam / viSeNa vaiSikam / saMskRte 6 / 4 / 3 saMsRSTe 6 / 4 / 5 4 tarati arthamA (1) uDupena tarati auddupikH| (2) nau za6 mane dvi sva2 zothI ika pratyaya thAyache. nAvA tarati nAvikA / bAhubhyAm bAhukaH - kaa| tarati 6 / 4 / 9 nau-dvisvarAdikaH 6 / 4 / 10 20 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 uttamA pATha 14 5 carati arthabhAM hastinA carati hAstikaH / zAkaTikaH / daghnA carati - bhakSayati dAdhikaH / pAdAbhyAM carati padikaH / ikaT pratyaya pAda no pad thAya che. carati 6|4|11 padikaH 6|4|13 6 jIvati arthabhAM vetanAdi zabdothI vetanena jIvati vaitanikaH / vAhena vAhikaH / vigere. vetanAdeH jIvati 6 / 4 / 15 7 nirvRtta arthabhAM (1) akSadyUtAdi zabdothI akSadyUtena nirvRttam AkSadyUtikam vairam / (2) bhAvavAthi zabdothI ima pratyaya thAya che. pAkena nirvRttaM pAkimam / kuttttimm| saMmUcchimam / (3) yAcita ane apamitya zabthI kaN pratyaya thAya che. yAcitena nirvRttaM yAcitakam / apamitya ( pratidAnena ) nirvRttamApamityakam / nirvRtte'kSadyUtAdeH 6 |4| 20 bhAvAdimaH 6 / 4 / 21 yAcitA'pamityAt kaN 6 / 4 / 22 8 vartate arthabhAM ojas sahas ne ambhas zabdathI ojasA ( balena ) vartate aujasikaH / sAhasikaH / AmbhasikaH / oja :- saho - Smbhaso vartate 6 / 4 / 27 dvitIyAnta nAmathI - 8 vartate arthabhAM (1) pratiloma anuloma pratIpa anvIpa pratikUla ne anukUla zabdathI Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 309 pATha 14 uttama pratilobhaM vartate prAtilomikaH / AnulomikaH / pratIpaM vartate prAtIpikaH / aanviipikH| yA pratikUlaM vartate prAtikUlikaH / AnukUlikaH / / (2) parimukha mane paripArzva zathI parimukhaM vartate pArimukhikaH pAripAzvikaH sevakaH / taM pratyanoH lomepa-kUlAt 6 / 4 / 28 pareH mukha-pArthAt 6 / 4 / 29 10 rakSat mane uJchat arthamA samAja rakSati sAmAjikaH / sAmavAyikaH / nAgarikaH / badarANi uJchati bAdarikaH / zyAmAkikaH / naivArikaH / rakSad-uJchatoH 6 / 4 / 30 11 nat arthamA pakSi matsya ane mRga athavA zothI pakSiNo hanti pAkSikaH | mAtsyikaH | mArgikaH / zAkanikaH | mainikaH | hAriNikaH / mAyUrikaH | zApharikaH / saukarakiH / pakSi-matsya-mRgArthAt nati 6 / 4 / 31 12 gacchati arthamA (1) paradAra vigere zothI paradArAn gacchati pAradArikaH / gaurudArikaH / gaurutlpikH| sabhartRkAM (sapatnI) gacchati sAbhatRkikaH / vigere. (2) pratipatha thI ika bhane ikaN pratyaya thAya che. panthAnaM 2 prati patho'bhimukham vA pratipatham / pratipathaM gacchati pratipathikaH prAtipathikaH / paradArAdibhyo gacchati 6 / 4 / 38 pratipathAd ikazca 6 / 4 / 39 Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u08 uttama pATha 14 13 pRcchati arthamA susnAta vigaire hothI susnAtaM pRcchati sausnAtikaH / saukharAtrika / saukhazAyanikaH / vigaire. susnAtAdibhyaH pRcchati 6 / 4 / 42 14 brubat arthamA pramUta vigere zothI prabhUtaM brUte prAbhUtikaH / paryAptaM bUte pAryAptikaH / vigere. prabhUtAdibhyo bruvati 6 / 4 / 43 15samaveta (tAdAtmyAttadekadezIbhUta) arthamai (1) samUDavAya zothI samUhaM samavaiti sAmUhikaH / sAmAjikaH / sAMsadikaH / sAmavAyikaH / gauSThikaH / (2) parSad za6thI Nya thAya che. parSadaM samavaiti pArSadyaH / (3) senA zathI Nya vi. thAyacha. sainyaH / sainikaH / samUhArthAt samavete 6 / 4 / 46 parSado NyaH 6 / 4 / 47 senAyA vA 6 / 4 / 48 16 carati arthamA dharma adharma zathI. dharmaM carati dhArmikaH / adhaarmikH| dharmA'dharmAt carati 6 / 4 / 49 prathamAnta nAmathI - 17asya paNyam arthamA (1) apUpAH paNyam asya ApUpikaH / shaasskulikH| maudkikH| laavnnikH| gaandhikH| (2) kizarAdi hothI ikaT thAya che. kizaraM paNyamasya kishrikH| kizarikI / tagarikaH / tgrikii| tadasya paNyam 6 / 4 / 54 kizarAderikaTa 6 / 4 / 55 18 asya zilpam arthamA (zi85 me.To duzaNa5 DoziyArIthI. thatI yA vizeSa.) nRttaM zilpamasya Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 14 uttamA 309 nArttikaH / gaitikaH / vAdanikaH / mRdaGgaH (mRdaGgavAdanam ) zilpamasya mArdaGgikaH / pANavikaH / maurajikaH / vaiNikaH / zilpam 6|4|57 18 asya zIlam arthabhAM ( zIlam prANinAM svabhAva : ) (1) apUpA (apUpabhakSaNam ) zIlamasya ApUpikaH / maudakikaH / tAmbulikaH / vigere. paruSavacanaM zIlamasya pAruSikaH / AkrozikaH / (2) aG pratyayAnta sthA dhAtuthI tebha4 chatrAdi zabdothI aJ pratyaya thAya che AsthA zIlamasya AsthaH / vyavasthA zIlamasya vaiyavasthaH / niSThA zIlamasma naiSThaH / vigere. chatraM (chAdanakriyA zIlamasya ) chAtraH / chAtrI / curA zIlamasya cauraH / caurI / tapaH zIlamasya tApasaH / tApasI / vigere. zIlam 6 / 4 / 59 asthA-cchatrA''deraJ 6 / 4 / 60 20asya praharaNam arthabhAM (1) asiH praharaNamasya AsikaH / prAsikaH / cAkrikaH / mauSTikaH / dhAnuSkaH / pATha 18, niyama 20 / maudgarikaH / maulikaH / (2) parazvadha zabdathI aN vi'sye thAya che. parazvadhaH (parzaH ) praharaNamasya pArazvadhaH / pArazvadhikaH / (3) zakti ne yaSTi thI TIkaN thAya che. zaktiH praharaNamasya zAktIkaH / zAktIkI / yASTIkaH / yASTIkI / (4) iSTi vigere zabdothI TIkaN vihasye thAya che. iSTiH praharaNamasya aiSTIkaH / aiSTIkI / aiSTikaH / ISA praharaNamasya aiSIkaH / aiSIkI / aiSikaH / dANDIkaH / dANDikaH vigere. praharaNam 6 / 4 / 62 parazvadhAd vAN 6 / 4 / 63 zakti- yaNTeH TIkaNa 6 / 4 / 64 veSTyAdibhyaH 6 |4/65 Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 14 310 uttamA saptamyaH nAmathI - 21 niyukta arthamA (1) dvAre niyuktaH dauvArikaH 416 18, niyama 3 / aapaannikH| bhANDazAlikaH / Atare niyuktaH AtarikaH / vigere. (2) agArAnta zathI ika thAya che. bhANDAgAre niyuktaH bhANDAgArikaH / bhANDAgArikA / tatra niyukte 6 / 4 / 74 agArAntAd ikaH 6 / 4 / 75 22 vasati arthamA (1) nikaTAdi zothI. nikaTe vasati naikaTikaH / vRkSamUle vasati vaarbhmuulikH| zmAzAnikaH / AvasathikaH / vigere (2) samAnatIrtha zathI ya thAya che. samAnatIrthe vasati stiirthyH| tIrthamihaguruH samAnasya saH / nikaTAdiSu vasati 6 / 4 / 77 satIrthyaH 6 / 4 / 78 paMcamyanta nAmathI - 2 umamigamAI arthamAM krozazata yaujanazata ane yojana zathI krozazatAdabhigamamarhati krauzazatikaH / yaujnshtikH| yaujaniko muniH| kroza-yojanapUrvAt zatAd yojanAccA'bhigamA 6 / 4 / 86 dvitIyAnta nAmathI - 24 yAti arthamai (1) krozazata yojanazata ane yojana zathI krozazataM yAti-gacchati krauzazatikaH / yaujanazatikaH / yaujaniko duutH| (2) pathin za6thI ikaT thAya che. panthAnaM yAti pathikaH / Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 14 uttaramAM 311 (3) panthAnaM nityaM yAti pAnthaH / pAnthA rU. mahiM Na pratyaya ane patha no pa thAya che. tad yAtyebhyaH 6 / 4 / 87 patha ikaT 6 / 4 / 88 nityaM NaH panthazca 6 / 4 / 89 tRtIyAnta nAmathI - 25zobhamAna arthamA (1) karNaveSTakAbhyAM zobhate kArNaveSTakikaM mukham / vAstrayugikaM zarIram / aupAnahiko pAdau / (2) karma bhane veSa zathI ya pratyaya thAya che. karmaNA zobhate karmaNyaM zauryam / veSeNa zobhate veSyo naTaH / zobhamAne 6 / 4 / 102 karma-veSAd yaH 6 / 4 / 103 26 nirvRtta samAM kAlavAci za04thI ahnA nivRttama Ahnikam / mAsikam / vaarssikm| sAMvatsarikam / tyAha nirvRtte 6 / 4 / 105 dvitIyAnA nAmathI - 27 bhAvi bhane bhUta arthamA mAsaM bhAvI mAsika utsavaH mahInA sudhA thavAno utsava. mAsaM bhUtaH mAsikaH vyAdhiH mahInA sudhI thayelo vyAdhi. taM bhAvi-bhUte 6 / 4 / 106 28 bhUta arthamA (1) varSa 206 lene aMta cha mevA dvigu sabhAsathI prA. arthama a pratyaya thAya che. dve varSe bhUto dvivarSoM dArakaH / trivarSoM vtsH| (2) mAsa za6 Thene saMta cha mevA dvisamAsathI kya sabhya hoya to ya pratyaya thAya che. dvau mAsau bhUtaH dvimAsyaH trimAsyo daarkH| Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 uttamA pATha 14 ( 3 ) mAsa zabdathI vaya gabhya hoya to InaJ bhane ya thAya che. mAsaM bhUto mAsIno mAsyo dArakaH / (4) SaNmAsa zabthI vaya gabhya hoya to ya yaN ane ikaN thAya che. SaNmAsAnbhUtaH SaNmAsyaH / SANmAsyaH / SANmAsikaH / prANini bhUte 6 / 4 / 112 mAsAd vayasi yaH 6 |4 / 113 InaJ ca 6 / 4 / 114 SaNmAsAd ya-yaNikaN 6 / 4 / 115 prathamAnta nAmathI - 28 asya prayojanam arthabhAM jinamahaH prayojanamasya jainmhikm| daipotsavikam / prayojanam 6 / 4 / 117 30 asya prAptaH arthabhAM ( 1 ) samaya zabthI samayaH prApto'sya sAmayikaM kAryam / (2) Rtu vigere zabdothI aN thAya che. RtuH prApto'sya ArttavaM puSpaphalam / upavastA prApto'sya aupavastram / prAzitA prApto'sya prAzitram / (3) kAla zabdathI ya thAya che. kAlaH prApto'sya kAlyastApasaH / kAlyA meghAH / samayAt prAptaH 6 / 4 / 124 RtvAdibhyo'N 6 / 4 / 125 kAlAd yaH 6 |4 / 126 31 asya dIrghaH arthabhAM kAla zabdathI dIrghaH kAlo'sya kAlikaM RNam, vairam / kAlikI saMpat / dIrghaH 6 / 4 / 127 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 14 32 bhAgaNa arthobhAM - uttamA 313 hevAtA, krIta thI bhAMDIne arhat sudhInA (1) triMzad ne viMzati zabdathI Daka pratyaya thAya che. pratyayAnta zabda hordhanI saMjJA na hoya to. (kApavAdaH ) triMzatA krItam triMzakam / viMzatyA krItam viMzakam / triMzatamarhati triMzakaH / viMzakaH / (2) zat ti ne STi aMtavANA sivAya saMkhyA zabdathI iti pratyayAnta zabdathI tathA triMzat ane viMzati zabdathI ka pratyaya thAya che. (ikaNo'pavAdaH) dvAbhyAM krItam dvikam / trikam / paJcakam / katibhiH krItam katikam / triMzatkam / viMzatikam / ( 3 ) Devala zata zabdathI ya ane ika pratyaya thAya che. praddhRtithI artha atad -bhinna hoya to. zatena krItam zatyam / zatikam / zatamarhati zatyaH / zatikaH / zataM varSANi mAnamasya zatyaH / zatikaH puruSaH / triMzad-viMzate rDako'saMjJAyAmA'rhadarthe 6 / 4 / 129 saMkhyA- itezcA'zat-ti-STeH kaH 6 / 4 / 130 zatAt kevalAdatasmin yekau 6 / 4 / 131 mUlyavAci tRtIyAnta nAmathI - 33 krIta arthabhAM yathA vihita rUd vigere pratyayo thAya che. 1. prasthena krItam prAsthikam / saptatyA krItam sAptatikam / AzItikam / ikaN niSkeNa krItam naiSkikam / pAdikam / 2 triMzatA krItam triMzakam / viMzakam / Daka Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 uttamAM pATha 14 3 dvAmyAm krItam dvikam / trikam / ka 4-5 zatena krItam zatyam / zatikam / ya ika mUlyaiH krIte 6 / 4 / 150 pakyanA nAmathI - 34 saMyogahetu ane utpAtahetu arthamAM (1) yathA vihita pratyaya thAya che. 1 zatasya hetuH IzvarasaMyogaH zatyaH zatikaH IzvarasaMyogaH / 2 somagrahaNasya hetuH utpAtaH saumagrahaNiko bhUmikampaH / saMgrAmasya hetuH utpAta: sAMgrAmikam indradhanuH / subhikSasya hetuH utpAtaH saubhikSikaH pariveSaH / zatasya hetuH utpAtaH zatyaM zatikaM dakSiNAkSispandanam / (2) pRthivI bhane sarvabhUmi zapathI aJ pratyaya thAyache. pRthivyA hetuH saMyoga utpAto vA pArthivaH / sarvabhUmeH hetuH saMyoga utpAto sArvabhaumaH / 518 18, niyama 6 upaIza ane. jJAta arthamA - pRthivI bhane sarvabhUmi zathI. aJ pratyaya thAya che. pRthivyA IzaH jJAto vA paarthivH| sarvabhUmeH IzaH jJAto sArvabhaumaH / hetau saMyogotpAte 6 / 4 / 153 pRthivI-sarvabhUmeH Iza-jJAtayozcAJ 6 / 4 / 156 uhajJAta arthamA loka sarvaloka zathI yathAvihita ikaN pratyaya thAya che. lokasya jJAtaH laukikaH / sArvalaukikaH / pATha 18, niyama 6 loka-sarvalokAd jJAte 6 / 4 / 157 Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 14 uttamAM 315 prathamAnta nAmathI - 37 "enuMmAna" arthamAM yathA vihita [ pratyaya thAya che. 1 prastho mAnamasya prAsthiko raashiH| draunnikH| varSazatam mAnamasya vArSazatiko devadattaH / vArSasahastrikaH / 2 saMdhyA vAci zabdathI yathAvihita pratyaya thAya che, jenuM mAna hoya te jo saMgha sUtra ane pATha hoya to. paJca gAva: mAnamasya paJcakaH sNghH| saptakaH / aSTA adhyAyA mAnamasya aSTakaM pANinIyaM sUtram / zatakaM nidAnam aSTau rUpANi-vArA mAnamasya aSTakaH pATho'dhItaH / 3 paJcada, dazad se zava mabhidheya hoya tyAre Dat pratyAyAnta vispenipAta thAya che. pakSe ka thAya che. paJca mAnamasya vargasya paJcad vrgH| paJcako vrgH| daza mAnamasya vargasya dazad vargaH / dazako vrgH| 4 saMdhyA pAyi zahathI stoma mabhidheya hoya to DaTa pratyaya thAya che. (RgAdInAM samUhaH stomaH) paJcadaza mAnamasya paJcadazaH stomaH viMzatiH mAnamasya viMzaH / pnycviNshH| triNshH| mAnam 6 / 4 / 169 saMkhyAyAH saMgha-sUtra-pAThe 6 / 4 / 171 paJcad-dazadvarge vA 6 / 2 / 175 stome DaT 6 / 4 / 176 dvitIyAnta nAmathI - 38 arhat arthamA (1) yathAvirita pratyaya thAya che. zvetacchatramarhati zvaitacchatrikaH / vaiSikaH / vAstrikaH / vAstrayugikaH / aabhissecnikH| baaliivrdikH| cAmarikaH / shtyH| shtikH| Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 uttama pATha 15 (2) daNDAdi thI ya thAya che. daNDamarhati dnnddyH| mushlyH| (3) yajJa thI iyathAyache. yajJamarhati yajJiyo dezaH yajamAnaH / (4) pAtra thI ya mane iya meM pratyaya thAya che. pAtramarhati paatryH| pAtriyaH / (5) chedAdi thI. nityamarhati arthamA yathAvirita pratyaya thAya che. chedam nityamarhati chaidikaH / bhaidikaH / tamarhati 6 / 4 / 177 daNDAde ryaH 6 / 4 / 178 yajJAdiyaH 6 / 4 / 179 pAtrAt tau 6 / 4 / 180 chedAdeH nityam 6 / 4 / 182 pATha 15 mo vahati vigere artho 1 ahIMthI AgaLa AvatA arthomAM - Iya pratyayanI paDela, a56 sivAya ya pratyaya thAya che. yaH 7 / 1 / 1 2 vahati arthamA - (1) dvitIyAnta ratha yuga bhane prAsaGga 24thI.. rathaM vahati rathyaH / dvau rathau vahati dvirathyaH / yugaM vahati yugyH| prAsaGgaM vahati prAsaGgyaH / prasajyate iti prAsaGgaH yatkASThaM vatsAnAM damanakAle skandha Asajyate tat / (2) dhur 206thI ya bhane eyaNa thAya che. dhuraM vahati dhuryH| dhaureyH| (anyamate dhurINaH) (3) hala bhane sIra thI. ikaN thAya che. halaM vahati hAlikaH / sairikaH / Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 15 uttamA 317 (4) zakaTa thI aN thAya che. zakaTaM vahati zAkaTo gauH| vahati ratha-yuga-prAsaGgAt 7 / 1 / 2 dhuro yaiynn71|3 hala-sIrAdikaN 7 / 1 / 6 zakaTAdaN 7 / 1 / 7 3 vidhyati ananyena (AtmanA) arthama, dvitIyAnta nAmathI pAdau vidhyanti padyAH zarkarAH / urU vidhyanti uravyAH kaNTakAH 516 18, niyama 18 / uro vidhyanti urasyA vaataaH| zarkarAdayastu na anyena karaNena vidhyanti api tu aatmnaa| vidhyati ananyena 7 / 18 4 labdhari arthama, dvitIyAnta dhana bhane gaNa zathI. dhanaM labdhA dhanyaH / gaNaM labdhA gaNyaH / dhana-gaNAla labdhari 7 / 1 / 9 5 artha vizeSamAM hRda vigere zabdo A pramANe siddha thAya che. hRdayasya priyaM hRdyamauSadham / hRdyo dezaH / hRdayasya bandhanaH hRdyo vazIkaraNamantraH / padamasmindRzyam padyaH kardamaH / tulayA saMmitaM tulyaM bhANDam / tulyaH- sadRzaH / mUlameSAmatpATyaM mUlyA mudgAH / mUlena (utpattikAraNena) AnAmyaM (prApyam) mUlyam mata / mUlena (upAdAnena) samaH mUlyaH paTa: upAdAnena samAnaphalaH / vazaM gataH vazyo gauH / patho'napetaM pathyam odnaadi| vayasA tulyo vayasyaH sakhA / dhenureva dhenuSyA ARNapradAnAt dohArthaM dhenu rdIyate saa| gRhapatinA saMyuktaH gArhapatyaH (evaM nAmA kazcidagniH / janI (vadhUm) vahanti janyAH jAmAtuH Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 uttama pATha 15 vayasyA ucyante / dharmeNa prApyam dharmyam sukham / dharmAdanapetaM dharmyam (yad dharmamanuvartate) hRdya-padya-tulya-mUlya-vazya-pathya-vayasya-dhenuSyA gArhapatya-janya-dharmyam 7 / 1 / 11 6 tArya ane vidhya arthamAM - anukrame tRtIyAnta nau ane viSa 20thI nAvA tAryam nAvyamudakam / nAvyA ndii| viSeNa vadhyo (vadhArho) viSyaH / nau-viSeNa tArya-vadhye 7 / 1 / 12 7 anapeta arthamAM paMcamyanta nyAya ane artha zabdathI. nyAyAdanapetam nyAyyam / arthAdanapetam arthyam / nyAyArthAd anapete 7 / 1 / 13 / / 8 sAdhu arthamA (sAdhuH pravINo yogya upakArako vaa)(1) sakSamyanta nAmathI karmaNi sAdhuH krmnnyH| sabhAyAM sbhyH| zaraNe shrnnyH| (2) pathin atithi vasati bhane svapati zathI. eyaNa pathi sAdhu pAtheyam / Atitheyam / svApateyam / (3) bhakta zathI Na thAya che. bhakte sAdhuH bhAktaH shaaliH| (4) parSad zathI Nya bhane Na thAya che. parSadi sAdhuH paarssdyH| parSadi sAdhuH paarssdH| anyamate. pariSad thI 5e| paarissdyH| paarissdH|| (5) sarvajana zathI Nya bhane InaJ thAyache. saarvjnyH| saarvjniinH| (6) pratijana vigerethI InaJ thAya che. pratijane sAdhuH prAtijanInaH / AnujanInaH / idaMyuge sAdhuH aidaMyugInaH / Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 pATha 15 uttamA (7) kathA vigairethI ikaN thAya che. kathAyAM sAdhuH kAthikaH / vikathAyAM vaikathikaH / tatra sAdhau 7 / 1 / 15 pathyatithi-basati-svapatereyaNa 7 / 1 / 16 bhaktANa NaH 7 / 1 / 17 parSado Nya-Nau 7 / 1 / 18 sarvajanANNyenau 7 / 1 / 19 pratijanAderInaJ 7 / 1 / 20 kathAderikaN 7 / 1 / 21 8 (1) mAthI mAgaNa sAvatA arthobhA - apavAda sivAya pratyaya thAya che. niyama 11 sudhI. (2) havirbheda annabheda mane apUpAdi zathI ya vidhe (3) uvarNAnta bhane yugAdi zothI ya thAya che. IyaH 7 / 1 / 28 havirannabhedA'pUpAde ryo vA 7 / 1 / 29 uvarNa-yugAderyaH 7 / 1 / 30 10hita arthamA (hita upakArakaH) - (1) caturthyanta nAmathI yathA vihita pratyaya thAya che. vatsebhyo hita: vtsiiyH| krbhiiyH| pitriiyH| maatriiyH| AmikSyaH AmikSIyaH / odanyaH odanIyaH / apUpyaH / apUpIyaH / vigaire. yugyaH / haviSyaH / vigere. (2) prANyaGga ratha khala tila yava vRSa brahma mASa thI ya dantebhyo hitam dantyam / karNyam / cakSuSyam / kaNThyam / oSThyam / nAbhyam / rathAya hitA rathyA bhUmiH / khalAya hitam khalyam agnirakSaNam / tilebhyo hitaH tilyo vAyuH / yavebhyo hitaH Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 uttama pATha 15 yavyastuSAraH / vRSAya hitam vRSyamkSIrapANam / brahmaNe hitaH brAhmaNyo deshH| mASebhyo hitaH mASyo vaatH| (3) avi bhane aja zathI thyap pratyaya thAya che. avibhyo hitam avithyam / ajebhyo hitam ajathyam / pakAraH puMvadbhAvArtha:-ajAbhyo hitA ajathyA yUtiH / (4) bhoga utta256 loyamevAzothI bhane Atman zathI Ina thAyache. mAtRbhogAya hitaH mAtRbhogINaH / pitR bhogAya pitRbhogiinnH| Atmane hitaH AtmanInaH / (5) karmadhAraya samAsamAM paDjha sarva vizva zabdathI para 28 jana zathI Ina thAya che. paJcajanebhyaH paJcajanAya vA hitaH paJcajanInaH / sarvajanInaH / vishvjniinH| (6) mahat bhane sarva thI 52 238 jana zathI. ikaN thAya che. mahate janAya hitaH maahaajnik| sarvasmai janAya hitaH saarvjnikH| (7) sarva zathI Na vilpe thAya che. sarvasmai hitaH sArvaH / 5kSe srviiyH| tasmai hite 7 / 1 / 35 prANyaGga-ratha-khala-tila-yava-vRSa-brahma-mASAd yaH 7 / 1137 avyajAt thyap 7 / 1138 bhogottarapadAtmabhyAmInaH 7 / 1 / 40 paJca-sarva-vizvAj janAt karmadhAraye 7 / 1141 mahat-sarvAdikaN 7 / 1 / 42 sarvANNo vA 7 / 1143 Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 15 uttamAM 321 11 tadartha arthamA - (1) yatuyanta nAmathI pariNAmi - 129 / dravya mabhidheya Doya to, yathAvihita pratyaya thAya che. aGgArebhya imAni aGgArIyANi kASThAni aGgArArthAnItyarthaH / zaGkave idam zaGkavyaM dAru niyama 8 (3) / AbhikSAyai idam AbhikSyam AbhikSIyaM dadhi / odanyA odanIyAstaNDulAH / apUpyam apUpIyam piSTam / (2) caturthyanta nAmathI pariNAmi-kAraNa dravya carma abhidheya hoya to, aJ pratyaya thAya che. vardhAyedaM vArdhaM carma / (3) RSabha ane upAnaha zathI jyaH thAya che. RSabhAyAyam ArSabhyo vatsaH / aupAnahyo muJjaH / pariNAmini tadarthe 7 / 1 / 44 carmaNi aJ 7 / 1 / 45 RSabhopAnahAyaH 7 / 1 / 46 12 kriyArUpa mae arthamAM-SaSThayanta nAmathI vat pratyaya thAya che. rAjJo'rha rAjavat vRttaM rAjJaH / 2vartana 25%ne yogya che. rAjavadavartata bhrtH| evaM kulInavat / tasyAhe kriyAyAM vat 71151 133yA35 iva (sAhezya) arthamAM-syAdhanta nAmathI vat pratyaya thAya che. kSatriyA iva kSatriyavayudhyante braahmnnaaH| azvavaddhAvati caitraH / devamiva devavatpazyanti munim / sAdhuneva sAdhuvadAcaritaM maitreNa / brAhmaNavaddattaM kSatriyAya / syAderive 7 / 1152 14iva (sAdRzya) arthamA - (1) satamyanta nAmathI vat pratyaya thAyache. mathurAyAmiva mathurAvat pATaliputre praasaadaaH| Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 uttamA pATha 15 (2) pacyanta namI vat pratyaya thAya che. caitrasyeva caitravad maitrasya gAvaH / tatra 7 / 1153 tasya 7 / 1 / 54 15'bhAva' arthamA - (1) SaDayanta nAmathI tva bhane ta [tal] pratyaya thAya che. bhavato'smAt abhidhAna-pratyayau iti bhAvaH- zabdasya pravRttinimittaM dravyasaMsargI bhedako guNaH / jenAthI nAma ane oLakha thAya che te bhAva, eTale ke dravyanA zabda (nAma)nI pravRttimAM nimitta bhUta, dravyamAM rahela vizeSa (ta dravyane mINAvanA2) gue. go: bhAvaH gotvam / gotA / azvatvam / azvatA / zuklatvam / zuklatA / strItvam / strItA / straiNam / puMstvam / puNstaa| pauMsnam / (2) pRthu vigaire zothI iman tathA tva tal vidhe thAya che. pRtho rbhAvaH prathimA / pRthutvam / pRthutaa| pArthavam / mRdo rbhAvaH mrdimaa| mRdutA / mArdavam niyama 16 (8) aN / bahulasya bhAvaH baMhimA / bahulatvam / bahulatA / bAhulyam TyaN niyama. 15 (3) / vatsasya bhAvaH vtsimaa| vatsatvam / vatsatA / vAtsam aJ niyama 16 (7) / vigaire. (3) varNa vizeSa pAyi zothI bhane dRDhAdi zothI ya (TyaNa) bhane iman tathA tva tal vi. thAya che. zuklasya bhAvaH zauklyam / zuklimA / zuklatvam / shukltaa| kAryam / kRSNatvam / kRssnntaa| zite rbhAvaH shaitym| shitimaa| zititvam / shititaa| zaitam aN niyama 16 (8) / tyAha. dRDhasya bhAvaH dADharyam / draDhimA / dRDhatvam / dRddhtaa| Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 15 uttama 323 vimate rbhAva: vaimatyam / vimatimA / vimatitvam / vimtitaa| vaimatam ann| . bhAve tva-tal 7 / 1155 pRthvAderiman vA 7 / 1 / 58 varNa-dRDhAdibhyaS TyaNa ca vA 7 / 1159 16 mA mane bha (yA) arthamA - (1) patyanta zothI. rAjAnta zothI guNAGga (4 zahonI pravRttimAM guNa aMga eTale hetubhUta hoya te) zabdathI bhane rAjAdi zahothI ya [ TyaN] tathA tva tal pratyaya thAya che. adhipate rbhAvaH karma vA aadhiptym| adhipatitvam / adhiptitaa| adhirAjasya bhAvaH karma vA AdhirAjyam / adhirAjatvam / adhirAjatA / mauDhyam / mUDhatvam / muuddhtaa| maukhrym| vaiduSyam / rAjyam / rAjatvam / rAjatA / kAvyam / kavitvam / kavitA cha. abudhasya bhAvaH karma vA Abudhyam / acaturasya Acaturyam / (2) arhat 204thI TyaN pratyaya thAya cha bhane t no nt thAya che tathA tva tal arhato bhAvaH karma vA Arhantyam / Tit DovAthI GI aarhntii| arhttdm| arhttaa| (3) sahAya za6thI vi485 TyaNa tathA tva tal thAya cha. sahAyasya bhAvaH karma vA sAhAyyam / sAhAyakam / akaJ niyama 16 (10) / sahAyatvam / shaaytaa| sakhi vaNij bhane dUta thI ya tathA tva tal thAya cha. sakhyu rbhAvaH karma vA sakhyam / sakhitvam / sakhitA / vaNijyA / vaNijyam / vaNiktvam / vaNiktA / dUtyam / dUtatvam / dUtatA / vANijyam / dautyam / TyaN niyama 16 (1) Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 uttamA pATha 15 tathA ( 4 ) stena zabdathI ya thAya che ane na sopAya che. tva tal thAya che. stenasya bhAvaH karma vA steyam / stenatvam / stenatA / stainyam / TyaN 34 pati- rAjAnta-guNAGga-rAjAdibhyaH karmaNi ca 7 / 1 / 60 arhatas to nt ca 7 / 1 / 61 sahAyAd vA 7 / 1 / 62 sakhi - vaNig- dUtAd yaH 7 / 1 / 63 stenAn na luk ca 7 / 1 / 64 (5) kapi ne jJAti thI eya [ eyaN ] tathA tva tal thAya che. kApeyam / kapitvam / kapitA / jJAteyam / jJAtitvam / jJAtitA / (7) prANijAti zabdothI ane vaya vAci zabdothI a [ aJ] tathA tva tal thAya che. Azvam / azvatvam / azvatA / gArdabham / mAhiSam / hastino hAstam / pATha 18, niyama 13 kaumAram / kumAratvam / kumAratA / kaizoram / zAvam / (8) yuvAdi zabdothI a [ aN ] thAya che. yUno yuvate rvA bhAvaH karma vA yauvanam / yuvatvam / yuvatA / yauvanikA akaJ niyama 16 ( 11 ) / sthAviram / sthaviratvam / sthaviratA 5. / sthAviryam zrAmaNyam paizunyam TyaN niyama 16 (1) (9) laghu svara AdimAM hoya evA varkhAna ane 3 varNAnta jane RR varSAnta zabdothI aN tathA tva tal thAya che. zuce rbhAvaH karma vA zaucam / zucitvam / zucitA / zakuneH / zAkunam / mune rbhAvaH karma vA maunam / haritakyA hAritakam / Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 15 uttamA 325 titaunastaitavam / pRthoH pArthavam / paToH pATavam / lAghavam / vadhvA vAdhavam / pituH paitram / (10) traNa ke tethI vadhAre svaravALA zabdomAM nyU upAjya hoya ane m nI pUrve guru svara hoya evA zabdothI akaJ tathA tva tal thAya che. rAmaNIyakam / ramaNIyatvam / ramaNIyatA / dArzanIyakam / kAmanIyakam / aupAdhyAyakam / aacaarykm| (11) caurAdi zothI akaJ tathA tva tal thAya che. caurasya bhAvaH karma vA caurikA strI. caurakam n.| dhaurtikA strii.| dhaurtakam n.| mAnojJakam n.| preyarUpakam n.| cauratvam / cortaa| cauryam dhaurtyam TyaNa niyama 16 (1) kapi-jJAtereyaNa 7 / 1165 prANijAti-vayo'rthAd aJ 71166 yuvAderaNa 7 / 1 / 67 yvavarNAl laghvAdeH 7 / 1 / 69 yopAntyAd gurupottamAd asuprakhyAd akaJ 7 / 1172 caurAdeH 7 / 1 / 73 17kSetra marthamA - (1) 14yanta nAmI zAkaTa bhane zAkina pratyaya thAya che. ithUNAM kSetram ikSuzAkaTam / ikSuzAkinam / mUlakazAkaTam / mUlakazAkinam / (2) dhAnya payi zothI. Ina [InaJ] thAya che. kulatthAnAM kSetram kaulatthInam / maudgInam / praiyaGgavINam / naivArINam / kaudravINam / Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttamA zAkaTa - zAkinau kSetre 7 / 1 / 78 dhAnyebhya InaJ 7 / 1 / 79 18 bhUNa arthabhAM - (1) karNAdi zabdothI jAha pratyaya thAya che. karNasya mUlam karNajAham / akSijAham / ityAhi (2) pakSa zabthI ti pratyaya thAya che. pakSasya mUlam pakSatiH pratipattithiH / karNAde rmUle jAhaH 7 / 1 / 88 pakSAt tiH 7 189 18 'saha' arthabhAM - ( 1 ) SaSThayanta hima zabdathI elu pratyaya thAya che. himasya sahaH- himaM sahamAna: himeluH / (2) bala ne vAta zabdathI Ula thAya che. balUlaH vAtUlaH / himAdeluH sahe 7 / 1 / 90 bala - vAtAdUlaH 7 / 1 / 91 20' asaha' arthabhAM zIta uSNa bhane tRpra zabdathI Alu thAya che. zItasya asahaH- zItamasahamAnaH zItAluH / uSNAluH / prAluH / zItoSNa - tRprAdAluH asahe 7 / 1 / 92 21'tad dRzyate'smin' arthabhAM prathamAnta yathAmukha ne saMmukha zabdathI Ina pratyaya thAya che. yathAmukhaM dRzyate'smin yathAmukhInaH AdarzAdiH / saMmukhaM dRzyate'smin saMmukhInaH AdarzAdiH / yathAmukha- saMmukhAd InaH tad dRzyate'smin 7 / 1 / 93 22 'vyApnoti' arthabhAM 326 - pATha 15 (1) sarva mahimAM che bhene sevA dvitIyAnta pathin aGga karma patra pAtra ne zarAba zabdothI Ina pratyaya thAya che. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 15 uttamA 327 sarvapathaM vyApnoti sarvapathIno rathaH / sarvapathAn vyApnoti sarvapathInamudakam / sarvAGgANi vyApnoti srvaanggiinnstaapH| savakarmANi vyApnoti sarvakarmINaH puruSaH / sarvapatrANi vyApnoti sarvapatrINaH saarthiH| patram-vAhanam / sarvapAtram vyApnoti sarvapAtrINa: odnH| pAtram-bhAjanam / sarvazarAvANi vyApnoti sarvazarAvINaH odnH| (2) Aprapada zathI Ina pratyaya thAya che. A prapadAt-Aprapadam / AprapadaM vyApnoti Apra padInaH paTa: / 5ganA bhayamA sudhI dalo paTa sarvAdeH pathyaGga-karma-patra-pAtra-zarAvaM vyApnoti 7 / 1194 Aprapadam 7 / 1 / 95 2 3'gAmin' arthamA - (1) dvitIyAnta yathAkAma anukAma bhane atyanta zathI Ina pratyaya thAya che. yathAkAmaM gAmI yathAkAmIna: anukAmInaH yathecchaMgAmItyarthaH / atyantaM gAmI atyantInaH bhRzaM gantetyarthaH / (2) pArAvAra pAra avAra sane avArapAra zathI Ina pratyaya thAya che. pArAvAraM gAmI pArAvArINaH / pAraMgAmI pArINaH / avaariinnH| avaarpaariinnH| yathAkAmAnukAmAtyantaM gAmini 7 / 1 / 100 pArAvAraM vyasta-vyatyastaM ca 7 / 1 / 101 24 alaM gAmin' arthamA - (1) anugu za04thI Ina thAya che. anugu alaMgAmI anugavIno gopAlakaH / gavAmanu anugu / alam-paryAptam purepUre. Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttamA pATha 15 (2) adhvan zabthI ya ane Ina thAya che. adhvAnamalaMgAmI adhvanyaH / adhvanInaH / pATha 18, niyama e ( 3 ) abhyamitra zabda thI Iya ya ne Ina thAya che. abhyamitramalaM gAmI abhyamItrIyaH / abhyamitryaH / abhyamitrINaH amitrAbhimukhaM bhRzaM gante'tyarthaH / anugu alam 7 / 1 / 102 adhvAnaM yenau 7 / 1 / 103 abhyamitramIyazca 7 / 1 / 104 25 samAMsamIna adyazvIna adyaprAtIna AgavIna ne sAptapadIna zabdo phaina pratyayAnta nipAtathI siddha thAya che. samAM samAM garbhaM dhArayati samAMsamInA gauH / samA-varSam / adya zvo vA vijaniSyamANA adyazvInA gauH / 328 adya zvo vA bhaviSyati adyazvIno lAbhaH / adyazvInaM mrnnm| evam adyaprAtaH zabdAt adyaprAtInA gauH / adyaprAtIno lAbhaH / adyaprAtInaM maraNam / A-gopratidAnaM kArI, AgavInaH karmakaraH pratidAnazabdasya lup / saptabhiH padaiH avApyam sAptapadInaM skhym| sAptapadInaH sakhA ahIM InaJ che bhATe vRddhi. samAMsamInAdyazvInAdyaprAtInA''gavInasAptapadInam 7 / 1 / 105 26 aSaDakSa AzitaMgu alaMkarma bhane alaMpuruSa zabdathI svArthabhAM Ina pratyaya thAya che. avidyamAnAni SaDakSINi asmin aSaDakSINo mantraH / aSaDakSINA krIDA dvAbhyAM sAdhyata ityarthaH / aSaDakSINaH kandukaH yena dvau krIDataH / adRzyAni SaDakSINyasya aSaDakSINaH caitraH pituH pitAmahasya putrasya cAdraSTetyarthaH / indriyaparyAyo vAkSazabdaH Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 15 uttamA 329 avidyamAnAni SaDakSINi asya aSaDakSINo'manaskaH / AzitA gAvo'sminniti AzitaMgu tata InaH aashitNgviinmrnnym| alaM karmaNe alaMkarmINaH / alaMpuruSAya alaMpuruSINaH / aSaDakSAzitaMgvalaGkaliMpuruSAdInaH 7 / 1 / 106 27svArthamA - aJc ne anta cha sevA nAmathI Ina pratyaya vikalpa thAya che. paNa divAci strIliMga nAmathI thato nathI. prAk prAcInam / pratyak praticInam / udak udIcInam / avAk avAcInam / samyaG samIcInaH / prAcInA zAkhA / prAcI dik sahI Ina nala thAya. adistriyAM vAJcaH 7 / 1 / 107 28 'tulya' arthamA - (1) zAkhAdi thI ya thAya che. zAkhAyAH tulyaH shaakhyH| mukhasya tulyaH mukhyaH / jghnyH| (2) du za6thI. ya thAya che. bhavya hoya to. viziSTeSTapariNAmena bhavatIti bhavyam-abhipretAnAmarthAnAM pAtram / drutulyaH dravyam ayaM maannvkH| dravyaM kArSApaNam / yathA du agranthi ajihyaM dAru upakalpyamAnaM viziSTeSTarUpaM bhavati tathA mANavako'pi vinIyamAno vidyAlakSmyAdibhAjanaM bhavatIti / (3) kuzAgra zathI Iya thAya che. kuzAgrasya tulyaM kuzAgrIyaM / zAstram kuzAgrIyA buddhiH tIkSNatvAt / (4) zarkarAdi thI aN thAya che.zArkaraM dadhi madhuratvAt / (5) sapatnI thI athAya che. sapatnyAstulyaH sapatnaH zatruH / tasya tulye0 7 / 1 / 108 zAkhAdeH ryaH 7 / 1 / 114 droH bhavye 7 / 1 / 115 kuzAgrAdIyaH 7 / 1 / 116 zarkarAdeH aN 7 / 1 / 118 aH sapatnyAH 7 / 1 / 119 Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 uttamA pATha 15 28' vistRta' arthabhAM - vi zabthI zAla zaGkaTa ane kaTa pratyaya thAya che. vizAlaH / vizaGkaTaH / vikaTaH / ve: vistRte zAla - zaGkau 7 / 1 / 123 kaTaH 7 / 1 / 124 30saMkINa prakAza adhika ane samIpa arthamAM - anukrame sam pra ud ane ni zabdathI kaTa pratyaya thAya che. sngkttH| prkttH| utkaTaH / nikaTam / saM-pronneH saMkIrNa- prakAzAdhika-samIpe 7 / 1 / 125 31'ghaTate' arthabhAM saptabhyanta karma zabdathI u pratyaya thAya che. karmaNi ghaTate karmaTha :- karmazUraH / tatra ghaTate karmaNaS ThaH 7 / 1 / 137 32 'asya saMjAtam' arthabhAM prathamAnta tArakAdi zabdothI ita pratyaya thAya che. tArakAH saMjAtA asya tArakitaM nabhaH / puSpANi saMjAtAnyasya puSpitastaruH / paNDA (sadasadvivekinI buddhiH) saMjAtAsya paNDitaH / ityAhi tadasya saMjAtaM tArakAdibhya itaH 7 / 1 / 138 33'asya pramANam' arthabhAM - ( 1 ) pramANa vAyi prathamAnta zabdathI mAtraT thAya che AyAmamAnaM pramANam saMjAnuM mAna te pramANa te be prakAranuM che. urdhvamAna ane tiryamAna. 1 jAnunI pramANamasya jAnumAtramudakam / jAnumAtrA khAtA aaii| UrumAtramudakam / UrumAtrI khAtA / 2 rajjumAtrI bhUmiH / pratyaya Tit hovAthI GI. (2) hasti ane puruSa zabdathI vi'lpe aN thAya che. hastI pramANamasya hAstinam / hastimAtram / hastidaghnam / hastidvayasam / udakam / niyama ( 3 ) hAstinI / Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 15 6ttamA 331 __ hstimaatrii| hstidnii| hastidvayasI khaataa| pauruSam / puruSamAtram / puruSadanam / puruSadvaya samudakam / paurussii| puruSamAtrI chAyA / / (3) 6 prabhAvAya zathI. daghnaT sane dvayasaT vi.85 thAya che. UruH pramANamasya Urudanam / Urudvayasam / UrumAtramudakam / bhAnavAyi zan tavAya zad maMtavA bhane viMzati zathI Din pratyaya thAya che. paJcadaza parimANamasya paJcadazI ardhamAsaH / triMzI mAsaH / trayastriMzino devavizeSAH / vizino bhvnendraaH| pramANAd mAtraTa 7 / 1 / 140 hasti-puruSAd vANa 7 / 1 / 141 vova~ dajaTa dvayasaT 7 / 1 / 142 zan-zad-viMzateH 7 / 1 / 146 Din 7 / 1 / 147 u4 anumAna' arthamA - (1) prathamAnta idam bhane kim za6thI. at [atu] pratyaya thAya che tathA idam no iy bhane kim no kiya Adeza thAya che. caturvidhaM mAnampramANa-idaM mAnamasya iyAn paTaH / kiyAn paTaH / parimANa-iyaddhAnyam / kiyaddhAnyam / unmAna-iyatsuvarNam / kiyatsurvaNam / saMkhyA-iyanto guNinaH / kiyanto guNinaH / (2) tad yad bhane etad thI Avat [DAvatu] pratyaya Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 uttama pATha 15 thAya che. yAvat / tAvat / etAvat / yAvatI / tAvatI / idaM-kimo' tuH iy-kiya cAsya 7 / 1 / 148 yattadetado DAvAdiH 7 / 1 / 149 'anu saMdhyAmAna' arthamA upayat tad bhane kim thI ati [ Dati] pratyaya vi. thAya cha. yA saMkhyA mAnameSAM yati yAvantaH / tati taavntH| kati kiyntH|| yattat-kimaH saGakhyAyA Dati aa 7 / 1 / 150 'senA savayava' arthamA - 36 (1) saMkhyA vAcI nAmathI tayad pratyaya thAya che. catvAro'vayavA asyAH catuSTayI zabdAnAM pravRttiH / paJcatayo yamaH / saptatayI nayapravRttiH / dazatayo dharmaH / dvAdazatayaH siddhaantH| (2) dvi bhane tri 206thI ayaT vipe. thAya che. dvau avayavAvasya dvayaM dvitayaM tpH| trayaM tritayaM jagat / trayaH tritayo mokSamArgaH / dvayI dvitayI / trayI tritayI rajjuH / avayavAt tayaT 7 / 1 / 151 dvi tribhyAmayaT vA 7 / 1 / 152 'sNdhyaapuu29|' arthamA - 37 (1) SaDayanta saMdhyAvAyi nAmathI a [ DaTa] pratyaya thAya che. ekAdazAnAM pUraNaH ekAdazaH ekAdazasaMkhyApUraNa ityrthH| saMkhyApUraNe DaT 7 / 1 / 155 Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 15 uttamA 333 (2) viMzati vigairethA vi tamaT pratyaya thAya che. viMzateH pUraNa: viMzatitamaH, viNshH| viMzatitamI, viMzI / ekaviMzatitamaH, ekaviMzaH / viMzatyAde rvA tamaT 7 / 1 / 156 (3) zata viNe3 tathA mAsa ardhamAsa bhane saMvaratsara zathI tamaT thAya che. zatasya pUraNa: zatatamaH / zatatamI / ekazatatamaH / ekshttmii| sahasratamaH / lksstmH| mAsasya pUraNo mAsatamo divasaH / ardhamAsatamaH / saMvatsaratamaH / zatAdi-mAsArdha-mAsa-saMvatsarAt 7 / 1 / 157 (4) saMkhyA AdimAM na hoya evA pachi vigere zabdothI tamaT pratyaya thAya che. SaSTeH pUraNa: SaSTitamaH / saptatitamaH / azItitamaH / navatitamaH / ekaSaSTitamaH ekaSaSTaH / niyama (2) SaSTyAdeH asaMkhyAdeH 7 / 1 / 158 (5) saMdhyA mAhima na hoya mevA n|2|nt zothI maTa pratyaya thAya che. paJcAnAM pUraNaH paJcamaH / paJcamI saptamaH / aSTamaH / navamaH / dshmH| no maT 7 / 1 / 159 (6) SaT kati bhane katipaya 206thI thaT pratyaya thAya cha. SaSNAM pUraNaH SaSThaH / sssstthii| katInAM pUraNaH katithaH / ktithii| ktipythii| SaT-kati-katipayAt thaT 7 / 1 / 162 Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u34 uttama pATha 15 (7) catur za6thI thaT pratyaya thAya che. __ caturNAM pUraNa: caturthaH / catasRNAM pUraNI caturthI / caturaH 7 / 1 / 163 (8) catur zathI ya bhane Iya pratyaya thAya cha bhane ca no do5 thAya che. turyaH turiiyH| turyA turiiyaa| yeyau ca luk ca 7 / 1 / 164 (e) dvi zathI tIya thAya che. dvitiiyH| dvitIyA / dves tIyaH 7 / 1 / 165 (10) tri za04thI tIya thAya cha bhane tu mAheza thAya cha. tRtiiyH| tRtiiyaa| tres ta ca 7 / 1 / 166 (11) bahu gaNa pUga bhane saMgha zathI titha [pittithaT] pratyaya thAya che. bahutithaH / gaNatithaH / pUgatithaH / pittithaT bahu-gaNa-pUga-saMghAt 7 / 1 / 160 (12) atu saMtavANa zothI ithaT thAya che. iyatithaH / kiyatithaH / atorithaT 7 / 1 / 161 38tanI tRtIyAna arthamA - (1) dvitIyAnta 18. pUrva zabdathI ane Adipada sahita pUrva zabdathI rUna pratyaya thAya che. pUrvamanena (kaTaH kRtaH) pUrvI kaTam / pUrvI odanam / pUrvI payaH / kRtaH kaTaH pUrvamanena kRtapUrvI kaTam / bhuktapUrvI odanam / tyahi. (2) prathamAnta iSTAdi zothI in thAya che. iSTo yajJo'nena iSTI yajJe / adhItI vyaakrnne| tyAha. pUrvamanena sAdezcan 7 / 1 / 167 iSTAdeH 7 / 1 / 168 Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 335 pATha 16 uttamAM | kta pratyAnta zI in thAya che. te in pratyayAnta zabdanA karmamAM vartamAna nAmane saptamI vibhakti thAya che. adhItaM vyAkaraNamanena adhItI vyAkaraNe / vyApye ktenaH 2 / 2 / 99 39 vitta arthamAM - tRtIyAtta nAmathI vaLyu ane pratyaya thAya che. vitto jJAtaH prakAzaH ityarthaH / vidyayA vittaH vidyAcaJcuH / vidyAcaNaH / kezacaJcuH / kezacaNaH / tena vitte caJcu-caNau 7 / 1 / 175 // bhAnavAyi - hasta-vitasti vigere. zothI mAtraTa mAhi pratyayono sasaMzayamA lopa thAyache. hastaHpramANamasya hastaH / mAnAd asaMzaye lup 7 / 1 / 143 pATha 16 mo 1 "te enuM che" "te emAM che' arthamAM prathamAnta nAmathI mat [matu] pratyaya thAya che. gAvo'sya santi gomaan| yvmaan| vi. 5 / 22, niyama 12 vRkSA asmin santi vRkSavAn / plakSavAn parvataH / asti - dhanamasyAsti astimAn - dhanavAn / svasti-ArogyamasyAsti svastimAn-ArogyavAn / rAjA asti asya rAjavAn dezaH / pra. 5 / 447, niyama 2 tadasyAstyasmin iti matuH 7 / 2 / 1 / / | sArI 28% cha leno mevA arthamA matu 52 chatai rAjan zabdano - lopAto nathI. zobhano rAjA'sya rAjanvAn dezaH / rAjanvatI pRthvI / pra. 5 / 446, niyama 8 rAjanvAn surAjJi 2 / 1 / 98 Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 uttamA pATha 16 2 haiM pratyaya sudhI mattu pratyaya thAya che. niyama 29 A yAt 7 / 2 / 2 3 nau vigere zabdothI ika pratyaya thAya che. naurasyAsminvAstIti nAvikaH / naumAn / kumArikaH / kumArImAn / nAvAderikaH 7/2/3 4 zikhA vigere zabdothI in thAya che. zikhI / zikhAvAn / mAlI / mAlAvAn / niyama 2 zikhAdibhya in 7 24 5 vrIhi vigere zabdothI ika bhane in thAya che. brIhayo'syAsminvA santi vrIhikaH / vrIhi / vrIhimAn / mAyikaH / mAyI / mAyAvAn / mAyAvI / vin / niyama 27 vrIhyAdibhyas tau 7 / 2 / 5 6 aneka svaravALA eNkArAnta zabdathI jJa ane na thAya daNDikaH / daNDI / daNDavAn / chattrikaH / chattrI / chatravAn / ataH anekasvarAt 7 / 2 / 6 7 vrIhi vAthi zabdothI bhane tundAdi zabdothI ila tathA ika jane in thAya che. kalamA asyAsminvA santi kalamilaH / kalamikaH / kalamI / kalamavAn / zAlilaH / zAlikaH / zAlI / zAlimAn / I tundAdi - tundilaH / tundikaH / tundI / tundavAn / udarilaH / udarikaH / udarI / udaravAn / vrIhyartha - tundAderilazca 7 / 2 / 9 8 vivRddha svAMga vAci zabdathI phana pha ane phaeNn thAya che. vivRddhau - mahAntau karNau asya staH karNilaH / karNikaH / Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 337 pATha 16 uttama karNI / karNavAn / oSThila: osstthikH| osstthii| oSThavAn / svAGgAd vivRddhAt te 7 / 2 / 10 8 vali vaTi bhane tuNDi zathI bha thAya che. valibhaH / valinaH / niyama 20 / valiAn / vaTibhaH / vaTivAn / tuNDibhaH / tuNDilaH / niyama'14 tuNDivAn / pravRddhA nAbhiH tuNDiH / vali-vaTi-tuNDe rbhaH 7 / 2 / 16 10 UrNA aham bhane zubham zathI yu [yus] thAya che. UrNAyuH urbhrH| ahaMyuH ahNkaarii| zubhaMyuH klyaannbuddhiH| UrNAha-zubhamo yus 7 / 2 / 17 11 kam bhane zam zathI yus ti yas tu ta va bhane bha thAya che. kNyuH| zaMyuH / kantiH / zaMtiH / kaMyaH / shNyH| kntuH| shntuH| kantaH / shntH| kaMvaH / zaMvaH / kaMbhaH zaMbhaH / yus bhane yas pratyayama s ta, nAmanI pada saMjJA thavA mATe che. kaM-zaMbhyAm yus-ti-yas-tu-ta-va-bham 7 / 2 / 18 12 bala vAta danta bhane lalATa zathI. Ula thAya che. balUlaH / vAtUlaH / dantUlaH / lalATUlaH / balavAn / vaatvaan| dantavAn / llaattvaan|| bala-vAta-danta-lalATAd UlaH 7 / 2 / 19 13prANinA aMgavAci sakArAnta zabdathI na thAya che. cUDAlaH / jaGghAlaH / zikhAlaH / cUDAvAn / jaGghAvAn / shikhaavaan| prANyaGgAdaAto laH 7 / 2 / 20 Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u38 uttama pATha 16 14si vigere zabdothI kSudrajajuvAci zabdothI ane rugvAyi zothI la thAya che. sighmAnyasya santi sidhmalaH / sidhmavAn / gaDulaH / gaDumAn / tuNDilaH / kSudratu - yUkAlaH / yUkAvAn / 2 - mUrchAlaH / muurchaavaan| sighmAdi-kSudrajantu-rugbhyaH 7 / 2 / 21 15vAc zathA. nima Ala ane ATa thAyache. vaacaalH| vAcATaH / yo bahu niHsAraM bhASate sa evaM kSipyate / vAca AlATau 7 / 2 / 24 16 vAc zathI gmin thAya che. vaagmii| vAgvAn / gmin 7 / 2 / 25 17madhu vigere zothI ra thAya che. madhuro rsH| madhuraM madhu / madhuraM kSIram / madhumAn ghttH| khaM-mahatkaNThavivaramasyAsti khara: grdbhH| khvaannyH| mukhaM sarvasminvaktavye yasyAsti mukharaH vAcAlaH / mukhvaannyH| madhvAdibhyoraH 7 / 2 / 26 18 kRSi vigere zothI vala [valac] thAya che. kRSIvala: kuTumbI / kRSimatkSetram / AsutIvalaH kalyapAlaH / AsutimAn / rajasvalA strii| rajasvAn graamH| pitRvlH| kRSyAdibhyo valac 7 / 2 / 27 // valac pratyaya 52 chatAM pitrAdi sivAya zahIno antya 12 hAI thAya che. AsutiH surA saasyaastiityaasutiivlH| valacyapitrAdeH 3 / 2 / 82 18 loma vigere zahothI. za bhane piccha vigere zothI ila thAya che. lomshH| lomavAn / picchilH| picchavAn / loma-picchAdeH zelam 7 / 2 / 28 Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 16 uttamAM 339 20 vigere zabdothI ja thAya che. aGgAni asyAH santi aGganA kalyANAGgI / aGgavatI anyA / no'GgAdeH 7 / 2 / 29 21 prajJA zraddhA arcA bhane vRtti zathI a [Na] thAya che. prAjJaH / prjnyaavaan| shraaddhH| shrddhaavaan| ArcaH / arcAvAn / vaartH| vRttimAn / strI tu prAjJA [. prajJA-zraddhArcA-vRtte NaH 7 / 2 / 33 / 22 jyotsnA vigere zothI aN thAyache. jyotsnA asthi nasti jyotsnaH pakSaH / jyotsnI rAtriH / tamisrayastyasya tAmistraH pkssH| tAmistrI rAtriH / jyotsnaavaan| tamitrAvAn / tamitraM tamaH samUhaH / tapo'syAsti tApasaH / tapasvAn jyotsnAdibhyo'N 7 / 3 / 34 2 usikatA ane zarkarA zathI. aNa thAya che. saiktH| sikatAvAn dezaH / zArkaraH shrkraavaanodnH| sikatA-zarkarAt 7 / 2 / 35 24 kacchU za04thI. ura [Dura] thAya che. kacchuraH / kacchUmAn / kacchvA DuraH 7 / 2 / 39 25 unnata danta za6thI Dura thAya che. unnatA dantA asya danturaH / anyo dantavAn / dantAdunnatAd 7 / 2 / 40 / 26 abhra vigere zothI athAya che. abhrANyasminsanti abhraM nbhH| aoNsyasya santi arzaso devadattaH / urasaH urasvAn / abhrAdibhyaH 7 / 2 / 46 Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 uttamAM pATha 16 27 as antavA zothI tapas mAyA medhA ane. straj zathI. vin thAya che. yazasvI / yazasvAn / sarasvI / srsvaan| srsvtii| tejasvI / varcasvI / tpsvii| niyama 22 / maayaavii| mAyAvAn / medhaavii| medhAvAn / sragvI / stragvAn / as-tapo-mAyA-medhA-strajo vin 7 / 2 / 47 III s santavANu sane t maMtavANu nAma matyartha pratyaya 52 chata 56 yatuM nathI. yazasvI / taDitvAn / na staM matvarthe 111 / 23 28mu vigere zabdothI ya thAya che. guNyaH puruSaH / guNavAn / himyaH parvataH himavAn / guNAdibhyo yaH 7 / 2 / 53 28prazasta. ane. mAuta 35 206thI ya thAya che. prazAstaM rUpamasyAsti rUpyo gauH / rUpyaH puruSaH / rUpavAn / AhataM rUpamasyAsti rUpyaH kaarssaapnnH| rUpAt prazastAhatAd 7 / 2 / 54 u0pUrNamAs za6thI aN thAya che. pUrNo mAzcandramA asyA masti paurnnmaasii| pUrNamAso'N 7 / 2 / 55 u1 vAta atisAra bhane pizAca za6thI in pratyaya thAya che. aneka umerAya che. vaatkii| atisaarkii| pishaackii| vAtAtisAra-pizAcAt kazcAntaH 7 / 2 / 61 3rapUraNa pratyayAnta zabdathI vaya gamya hoya to rUna pratyaya ja thAya che. paJcamo mAsaH saMvatsaro vAsyAsti paJcamI baalkH| pUraNAd vayasi 7 / 2 / 62 Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 16 uttama 341 33 "eno prakAra' arthamAM prathamAnta nAmathI gAtIya pratyaya thAya che. paTuH prakAro'sya paTujAtIyaH / mRdujAtIyaH / yjjaatiiyH| tjjaatiiyH| nAnAbhUtaH prakAro'sya nAnAjAtIyaH / evNjaatiiyH| prakAre jAtIyar 7 / 2175 u4 (bhUtapUrva arthamA (1) vartamAna nAmathI cara [pcaraTa ] pratyaya thAya che. pUrvaM bhUtaH bhuutpuurvH| bhUtapUrva ADhyaH ADhyacaraH / ADhyacarI / darzanIyacaraH darzanIyacarI / (2) SaSThayanta nAmathI spaSya ane dhvara pratyaya thAya che. devadattasyaH bhUtapUrvaH devadattarUpyo gauH / devadattacaraH / bhUtapUrve pcaraTa 7 / 2 / 78 SaSThayA rUpya-pcaraTa 7 / 2 / 80 / IV sadhyayo - dhaN sivAya tasu vigere zas paryanta pratyayAnta zabdo avyayo che. adhaNa-tasvAdyAzasaH 111 / 32 upaSaSThayanta nAmathI. vyAzraya bhya hoya to tas [tasu ] pratyaya thAya che.nAnApakSAzrayo vyaashryH| devA arjunato'bhavan / AdityaH karNato'bhavat / arjunasya pakSe devAH karNasya pakSe Adityo'bhavadityarthaH / tvatto'bhavat / matto'bhavat / vyAzraye tasuH 7 / 2 / 81 usarva bhane 6maya arthamA anubhavartamAna pari sane abhi thI tasu thAya che. paritaH sarvata ityarthaH / abhitaH ubhayata ityrthH| paryabhe: sarvobhaye 7 / 2 / 83 Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 uttamA pATha 16 u7 Adi vigere zothI tasu pratyaya thAya che. Adau AdervA AditaH / evaM mdhytH| anyataH agrataH / vakSastaH / pArzvataH / pRSThataH / mukhataH / sarvataH / itaH / pramANena pramANAdvA prmaanntH| pRSThena pRSThato'Ga seveta / AdhAdibhyaH 7 / 2 / 84 38apAdAna paMcamI vALA nAmathI tanuM pratyaya thAya che. grAmata Agacchati / caurato bibheti / tvttH| mttH| a-hIya-ruho'pAdAne 7 / 2 / 88 38paMyabhyanta kim thI tathA dvi yuSmad asmad bhane bhavatu sivAya sarvAdi zothI. ane avaipulyArtha-sane bahu thI tas [ pittas ] thAya che. sarvataH / ytH| ttH| bhutH| kimavyAdi-sarvAdyavaipulya-bahoH pittas 7 / 2 / 89 40 tas : tasu (niyama 37, 38, 38) 52 4di idam no i, etad no a bhane kim no ku thAya che. itaH / ataH / kutH| ito-'taH kutaH 7 / 2 / 90 41 tatobhavAn / tatrabhavAn vigere zahA pUlya arthamA 152|y cha. mA prabhArI AyuSmad / dIrghAyus / bhane devAnAMpriya pUrve 59 // tataH tatra itaH kutaH vigere ho.314. che. bhavatvAyuSmad-dIrghAyu-rdevAnAMpriyaikArthAt 7 / 2 / 91 trap ca 7 / 2 / 92 42 trap pratyaya 52 chata kim no kva bhane kutra, etad no atra bhane idam no iha nipAta thAya che. (niyama 43 thI trapa) kasmin iti kva kutra / etasmin iti atra / Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 16 uttama u43 asmin iha / kvabhavAn / kutrabhavAn / atrabhavAn / ihbhvaan| kva-kutrAtreha 7 / 2 / 93 4usAbhyanta kim zathI tathA dvi yuSmad asmad bhane bhavatu sivAya sarvAdi zothI bhane maneArtha bahu za6thI trap pratyaya thAya che. sarvatra / tatra / bahuSu-bahutra / saptamyAH 7 / 2 / 94 44 sAbhyanta kim yat tad sarva eka bhane anya za6thI asa vAyya Doya tyAre dA pratyaya thAya che. kasmin kAle kdaa| yadA / tadA / sarvadA / ekadA / anyadA / kim-yat-tat-sarvekAnyAt kAle dA 7 / 2 / 95 V tasAdi pratyayo 52 chatAM - (1) kim no ka thAya che. kdaa| khiN| (2) dvi paryaMta tyadAdi nA aMtano a thAya che. tataH / tatra / tathA / tarhi / ytH| yatra / yadA / yathA / kimaH kastasAdau ca 2 / 1 / 40 AdveH aH 2 / 1141 45 sadA adhunA idAnIm tadAnIm bhane etarhi sa nipAta cha. sarvasmin kAle sadA / asminkAle adhunA idAnIm etarhi / tasmin kAle tadAnIm / sadAdhunedAnI-tadAnImetarhi 7 / 2 / 96 46 sadyas adya bhane paredyavi an pAyyama nipAta cha. samAne'hni sadyaH / asmin ahani adya / parasmin paredyavi / sadodya-paredyavyahni 7 / 2 / 97 47 pUrva apara adhara uttara anya anyatara bhane itara zathI Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 uttama pATha 16 ahan vAyya Doya tyAre edyas pratyaya thAya che. pUrvasmin ahani pUrveyuH / apreyuH| ityAhi. pUrvAparAdharottarAnyAnyataretarAd edhusu 7 / 2 / 98 48 ubhaya zathI ahan vAthyamAM dyus bhane edyus thAya che. ubhayasminnahani ubhydhuH| ubhyeyuH| ubhayAd dhuzca 7 / 2 / 99 48 aiSamas parut bhane parAri varSa pAyyama nipAta che. asmin varSe aiSamaH / pUrvasmin parasmin varSe parut / pUrvatarasmin paratarasmin varSe parAri / aiSamaH-parut-parAri varSe 7 / 2 / 100 50anadyatana kAlamAM yathA saMbhava hiM pratyaya thAya che. kasminnanadyatane kAle krhi| yahi / tarhi / anadyatane hi 7 / 2 / 101 5152mA vartamAna kim ane dvayAdi sivAya sarvanAmathI thA pratyaya thAya che. sarveNa prakAreNa sarvathA / yathA tathA / . prakAre thA 7 / 2 / 102 52 katham ane ittham ||2mnipaat cha. kena prakAreNa katham kathamittham 7 / 2 / 103 pa3prakAramAM vartamAna saMkhyA vAci nAmathI thI thAya che. ekena prakAreNa ekdhaa| dvidhA / tridhaa| bahudhA / katidhA / saMkhyAyA dhA 7 / 2 / 104 pa4vicAla gamya hoya tyAre saMkhyA vAcinAmathI ghA pratyaya thAya che. vicAla eTale ekanuM aneka thavuM ane anekanuM meM thaj. eko rAzi dvau kriyate dvidhA kriyate / dvidhA Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 345 pATha 16 uttamAM bhavati / tridhA kriyate / anekaH ekaH kriyate ekadhA kriyte| vicAle ca 7 / 2 / 105 / 55eka zathI 412 ane viyAsamA dhyam [dhyamaJ] vidhe. thAya che. ekena prakAreNa aikadhyam ekadhA bhungkte| anekamekaM karoti aikadhyaM karoti ekadhA karoti / vaikAd dhyamaJ 7 / 2 / 106 56 dvi bhane tri zathI prahAra bhane viyAsamA dham [dhamaJ] bhane edhA vi85 thAya che. dvAbhyAM prakArAbhyAM dvaidham traidham dvedhA tredhA dvidhA tridhA bhungkte| ekaM rAzi dvau karoti dvaidham dvedhA tredhA / dvidhA tridhA karoti / dvi-treH dhamajedhau vA 7 / 2 / 107 padi ane tri zabdathI prakAravat ane vicAlavat arthamAM dhaN pratyaya thAya che. dvau prakArau vibhAgau vA eSAM dvaidhAni / traidhAni / sAmavyaya nathI. niyama IV (mo. tadvati dhaNa 7 / 2 / 108 58vAra arthamAM saMkhyAvAcinAmathI svas pratyaya thAya che. paJca vArA asya paJcakRtvo bhuGkte / SaTkRtvaH / shtkRtvH| sahasakRtvo'dhIte / bahukRtvaH / vAre kRtvas 7 / 2 / 109 58 eka dvi tri bhane catur thI s [suca] pratyaya thAya che bhane eka no sakRt thAya che. sakRt / dviH| triH / catu rbhungkte| dvi-tri-caturaH suc 7 / 2 / 110 ekAt sakRt cAsya 7 / 2 / 111 Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 uttama pATha 16 60mAsana pA2 arthamA bahu 204thI dhA thAya che. bahava AsannA vArA asya bahudhA bhuGkte / 752152 4me che. baho rdhA ''sanne 7 / 2 / 112 / 61 digu deza ane kALamAM vartamAna - (1) prathamA paMcamI ane saptamyanta dipha zabdathI svArthamAM thI pratyaya thAya che. prAcI dig ramaNIyA prAg ramaNIyam / (avyaya DopAthI prAg dezo ramaNIyaH prAg ramaNIyam / napuMsa thAya che. prAga kAlo ramaNIyaH prAga ramaNIyam / prAcyA diza AgataH prAgAmataH / prAcaH dezAd AgataH praagaamtH| prAcaH kAlAd AgataH prAgAmataH / prAcyAM dizi vasati prAg vasati / prAci deze vasati prAga vasati / prAci kAle vasati prAg vasati / digzabdAd digdeza-kAleSu prathamA-paJcamI-saptamyA: 7 / 2 / 113 VI aJc antavANA zathI. dhA bhane ena niyama (10) pratyayano do5 thAya che. prAcIdig dUrAdUrA vA ramaNIyA dezaH kAlo vA prAg ramaNIyam praagaagtH| prAg vasati / ane lopa thayA pachI strI pratyayano paNa lopa thAya che. lub aJceH 7 / 2 / 123 (2) Urdhva thI. ri bhane riSTAt thAya cha bhane upa maheza thAya che. UrdhvA dig dezaH kAlo vA ramaNIyaH upari ramaNIyam / UrdhvA dig dezaH kAlo vA ramaNIyaH upariSTAd ramaNIyam / Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 16 uttamAM 347 mevaM - upryaagtH| upariSTAdAgataH / upari vasati / upariSTAd vasati / UrdhvAd ri-riSTAtau upazcAsya 7 / 2 / 114 (3) pUrva avara ane adhara za04thI as bhane astAt pratyaya thAya che ane anukrame puru evuM ane 36 Adeza thAya che. puro ramaNIyam purastAd ramaNIyam / pura AgataH purastAd AgataH / puro vasati purastAd vasati / me avH| avastAd / adhaH / adhastAd / pUrvAvarAdharebhyo'sastAtau puravadhazcaiSAm 7 / 2 / 115 (4) para avara thA stAt thAya che. parastAd / avrstaa| parA'varAt stAt 7 / 2 / 116 (5) dakSiNa uttara tebha para ane avara thI. atas thAya cha. dkssinntH| uttarattaH / parataH / avarataH / dakSiNottarAn cAtas 7 / 2 / 117 (6) adhara ane apara thI tabha4 dakSiNa bhane uttara thI At thAya che. adharAt pazcAt dakSiNAt uttarAt adharAparAc cAt 7 / 2 / 118 VI|apara no pazca mAheza thAya che. pazcAt / pazco'parasya dikpUrvasya cAti 7 / 2 / 124 (7) prathamA bhane sAbhyanta dakSiNa thI A vispe. thAya cha. dakSiNA ramaNIyam / dakSiNA vasati / pakSe atsaatau| vA dakSiNAt prathamA-saptamyA AH 7 / 2 / 119 (8) 2. 238. dakSiNa zathI A bhane Ahi thAya che. grAmAd dUrA dakSiNA digdezo vA ramaNIyaH Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 uttama pATha 16 grAmAd dakSiNA dakSiNAhi ramaNIyam / grAmAd dakSiNA dakSiNAhi vasati / dakSiNa za6 samai to nathI. A''hI dUre 7 / 2 / 120 () uttara za04thI A bhane Ahi vi485 thAya che. uttarA / uttraahi| pakSe uttarataH / uttarAt / vottarAt 7 / 2 / 121 (10) ma 2 (na) dik zathI. ena thAya che. adUrA pUrvA dig ramaNIyA dezaH kAlo vA pUrveNAsya ramaNIyam vasati / mevaM apareNa / dakSiNena / uttareNa / adhareNa / pariziSTa niyama 7 juo. adUre enaH 7 / 2 / 122 62 kR temadeg4 bhU bhane as pAtu saathen| yogamA bha bhane kartAthI "pahelAM te nathI tenuM te thavuM gamya hoya tyAre [cci ] pratyaya thAya che. vyAni hoya to ssAt thAya che. prAg azuklaM zuklaM karoti zuklIkaroti paTam / prAg azuklaH zuklo bhavati zuklIbhavati paTaH / prAg azuklaH zuklo syAt zuklIsyAt paTaH / sarvaM kASThaM prAg anagnimagni karoti agnisAtkaroti kASTham / agnisAd bhavati / agnisAtsyAt / pratyayamAM Dabala r hovAthI ja raheze. mUrdhanya thaze nahi. kR-bhvastibhyAM karma-kartRbhyAM prAgatat-tattve cciH 7 / 2 / 126 vyAptaussAt 7 / 2 / 130 63 avyakta zabdanA anukaraNa rUpa aneka svaravALA zabdathI kR bhU bhane as saathen| yogamA iti 52mA na hoya to A [DAc] pratyaya thAya cha bhane te za6 janAthAya che. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttamA pATha 16 paTat karoti paTapaTAkaroti bhavati syAt / damat karoti damadamAkaroti bhavati syAt / avyaktAnukaraNAdanekasvarAt kR-bhvastinA anitau dvizca 7 / 2 / 145 349 VIII sahibhAM paTat no t, DAc 52 chatAM sopAya che. paTapaTAkaroti / DAcyAdau 7 / 2 / 149 64 bahuarthavAjA ane alpa arthavAnA ra vAthinAmathI anukubheSTi ane aniSTa viSayabhAM zas [ pzas ] thAya che. 1 grAme bahavo dadati bahuzo dadati / bahu dhanaM dadAti bahuzo dhanaM dadAti / vivAhe bahubhirbhuktamatithimiH bahuzo bhuktamatithibhiH / bahubhyo'tithibhyo dadAti bahuzo'tithibhyo dadAti / bahubhyo grAmebhya Agacchati bahuzo grAmebhya Agacchati / bahuSu grAmeSu vasati bahuzo grAmeSu vasati / jevaM bhUrizaH / prabhUtazaH / gaNazaH / 2 alpa Agacchati alpaza Agacchati / ityAhi bahvalpArthAt kArakAd iSTAniSTe pzas 7 / 2 / 150 65 saMkhyA vAci kAraka nAmathI ane ekavacanArtha kA2ka nAmathI vIpsAyAM zas thAya che. 1 ekaikaM dadAti ekazo dadAti / dvau dvau dvizaH / trizaH / ekaikena dIyate ekazo dIyate / dvAbhyAM dvAbhyAM dvizaH / trizaH / 2 mASaM mASaM dehi mASazo dehi / pAdazaH / ardhazaH / vanazaH pravizati / krameNa krameNa kramazaH / saMkhyaikArthAd vipsAyAM zas 7 / 2 / 151 Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 uttamAM pATha 16 svArthamAM 66 (1) svarUpa arthamAM vartamAna varNa ane avyayathI vAra thAya che. akAraH / ikAraH / kkaar| khakAraH oMkAraH / namaskAraH / cakAraH / evakAraH / huNkaarH| varNA'vyayAt svarUpe kAraH 7 / 2 / 156 (2) ra thI. eka 59thAya che. rephaH / rakAraH / rAdephaH 7 / 2 / 157 67 nAman rUpa bhane bhAga 204thI dheya pratyaya thAya che. nAmaiva nAmadheyam / rUpadheyam / bhAgadheyam / nAma-rUpa-bhAgAd dheyaH 7 / 2 / 158 68 mata vigere zothI ya pratyaya thAya che. marta eva martyaH sUra eva suuryH| bhAga eva bhAgyam / mAdibhyo yaH 7 / 2 / 159 68 nava zathI Ina tana la bhane ya thAya che. mane nU mAheza thAya che. navameva navInam / nUtanam / nUnam / nvym| navAd Ina-tana-laM ca nU cAsya 7 / 2 / 160 70 pUrANa arthamA vartamAna pra za6thI na Ina tana mane la thAya che. praNam / prINam / pratanam / pratnam purANam / prAt pUrANe nazca 7 / 2 / 161 71 deva zathI tal thAya che. deva eva devtaa| devAt tal 7 / 2 / 162 72 bheSaja vigere zothI ya [TyaN] pratyaya thAya che. bheSajameva bhaiSajyam / ananta eva Anantyam / Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 17 uttama 351 catvAra eva varNAH cAturvarNyam / trailokyam / bheSajAdibhyaH TyaNa 8 / 2 / 164 73 prajJa vigere zahothI aN thAya che. prajJa eva prAjJaH prAjJI knyaa| vaNigeva vaannijH| 8. prajJAdibhyo'N 7 / 2 / 165 74 vinaya vigere zothI ikaN thAya che. vinaya eva vainayikam / samaya eva sAmayikam / samAya eva sAmAyikam . upAya eva aupayikam / upAya no pA sva thAya che. vAca ikaNa 7 / 2 / 168 vinayAdibhyaH 7 / 2 / 169 upAyAd isvazca 7 / 2 / 170 75mRd thI tika thAya che. mRdeva mRttikaa| mRdaH tikaH 7 / 2 / 171 76 prazasta arthamAM mRt thI 4 ane na thAya che. prazastA mRd mRtsA / mRtsnaa| sa-snau prazaste 7 / 2 / 172 pATha 17mo prakRta vigere artho 1 prakRta (pracura athavA pradhAna) arthamA nAmathI svArthamA mayaT thAya che. annaM prakRtam annamayam prayu2 bhanna athavA pradhAna manna ghRtmym| dadhimayam / prakRte mayaT 7 / 3 / 1 2 prakRtam asmin arthamA nAmathI mayaT thAya che. annaM prakRtamasmin annamayama bhojanam / Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara uttama pATha 17 apUpamayaM parva / vaTakamayI yaatraa| asmin 7 / 3 / 2 3 prakRta bhane prakRtam asmin meM arthobhA pahuvayanamA vartamAna nAmI samUhavat pratyayo thAya cha bhane mayaT pratyaya thAya che. apUpAH prakRtAH ApUpikam / apUpamayam / maudkikm| modakamayam / zASkulikam / zaSkulImayam / dhainukam / dhenumayam / apUpAH prakRtA asmin ApUpikam / apUpayam parva / maudkikii| modakamayI pUjA / gaNikAH prakRtA yasyAM yAtrAyAM gANikyA gaNikAmayI yAtrA (418 12, niyama 7, 8, 9) azvIyA azvamayI yAtrA / pATha 12, niyama 11 tayoH samUhavac ca bahuSu 7 / 3 / 3 4 nindha arthamA nAmathI svArthamA pAza [ pAzap] thAya cha. nindyo vaiyAkaraNaH vaiyaakrnnpaashH| chaandspaashH| nindye pAzap 7 / 3 / 4 5 prakRSTa arthamAM (prakarSavat arthamAM) nAmathI tama thAya cha. gharSa - matizaya. sarve ime zuklAH ayameSAMprakRSTaH zuklaH shukltmH| prakRSTe tamap 7 / 315 6 be mAM - prakRSTa arthamAM ane vibhAga karavA yogya prakRSTa arthamA nAmathI tarap thAya che. dvAvimau paTU ayamanayoH prakRSTaH paTuH paTutaraH / sAMkAzyakebhyaH pATaliputrakA aaddhytraaH| dvayoH vibhajye ca tarap 7 / 3 / 6 Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 17 uttama 3pa3 7 svArthamAM kvacit tarajU thAya che. abhinnameva abhinnatarakam / svArthamAM ka niyama 12. kvacit svArthe 7 / 3 / 7 8 kiM tathA tyAdyanta ekArAnta sane avyaya za6thI 52 rahela tamaane tara, pratyayanA aMtano mAm thAya che. tamap bhane tarap satva-dravyamA partatA na hoya to. idamanayoH atizayena kiM pacati kiMtarAM pacati / idameSAmatizayena kiM pacati kiMtamAM pacati / tyAdyanta thI 59 tarap tamap thAya cha - dvAvimau pacataH ayamanayoratizayena pacati pacatitarAm / sarve ime pacanti ayameSAM prakRSTaM pacati pacatitamAm / pUrvAhnetarAm bhuGkte / pUrvAhnetamAm bhuGkte / nitarAm / nitamAm / sutarAm / sutamAm / kim-tyAye-'vyayAd asattve tayoH antasyA''m 7 / 3 / 8 9 je zabdanuM pravRttinimitta guNa hoya, tevA zabdathI tamam ane taram nA arthamAM vikalpa rUSa ane su thAya che. ayameSAmatizayena paTuH paTiSThaH / paTutamaH / ayamanayoratizayena paTuH paTIyAn / pttutrH| guNAGgAd veSTheyasU 7 / 3 / 9 10prazasta arthamA tyAdyanta thI bhane nAmathI. rUpa [rUpap] pratyaya thAya che. prazastaM pacati pacatirUpam / prazasto vaiyAkaraNo vaiyaakrnnruupH| paNDitarUpaH / tyAdezca prazaste rUpap 7 / 3 / 10 23 Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 uttamA pATha 17 11 ISadasamApta (iss - mochu asamAta) arthamA - (1) tamap vigere ante nathI mevA tyAdyanta thI bhane nAmathI kalpap dezyap bhane dezIyar thAya che. p ra chat cha. ISadasamAptaM pacati pacatikalpam / pacatidezyam pacAtadezIyam / ISadasamAptaH paTuH paTukalpaH / paTudezyaH / pttudeshiiyH| atamabAdeH ISadasamApte kalpap-dezyap-dezIyar 7 / 3 / 11 (2) nAmathI pUrva bahu pratyaya vidhe. thAya che. ISadasamAptaH paTuH bahupaTuH / bahuguDo drAkSA / bahucandro mukham / bahubhuktam pakSe paTukalpaH [. nAmnaH prAg bahu aa 7 / 3 / 12 12 svArthamA yAvAdi zothIkapratyaya thAyache. yAva-bhagato. yAva eva yAvakaH / bhikSureva bhikssukH| ItyAdi yAvAdibhyaH kaH 7 / 3 / 15 13asahAya arthamAM pu zabdathI mAri ane pratyaya thAyacha. ekAkI / ekakaH do-bI sAthe na hoya tevo. ekAd Akin cA-'sahAye 7 / 3 / 27 14have AgaLa kahevAtA arthomAM (1) ka [kap] pratyaya. thAya che. prAg nityAt kapa 7 / 3 / 28 (2) tyAdyanta bhane sarvAdi n| svaromA antya sva2nI pUrva ak pratyaya thAya che. (kap no a5vAha) tyAdi-sarvAdeH svareSvantyAt pUrvo-'kU 7 / 3 / 29 Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 17 uttama 355 (3) sAhi oha bhane ma 2 parchata syAdyanta yuSmad bhane asmad n| svaromA antya sva2nI pUrve ak thAya che. yuSmadasmado'so-bhAdi-syAdeH 7 / 3 / 30 (4) avyayanA svaromAM anya svaranI pUrve ma thAya che ane avyayanA anya no r thAya che. avyayasya ko d ca 7 / 3 / 31 1pakutsita alpa ane ajJAta arthamAM - upara kahyA pramANe | vigere pratyayo thAya che. (1) kutsito'lpo'jJAto vAzvaH azvakaH / gardabhakaH / (2) kutsitamalpamajJAtaM vA pacati pacataki / srvke| vishvke| sarvakasmai / vizvakasmai / (3) tvayakA / mykaa| tvyki| myki| yuSmakAsu / yuvkyoH| AvakayoH / yuvakAbhyAm / asmakAbhiH / (4) kutsitamalpamajJAtaM vA uccaiH ucckaiH| nIcakaiH / dhik-dhakid / pRthak-pRthakad / kutsitA'lpA'jJAte 7 / 3 / 33 16 bemAM nirdhAravuM hoya' evA arthamAM - (1) eka zathI vilpe atara [Datara] thAya che. ekataro bhavatoH paTuH pakSe-ekako bhavatoH paTuH / aka vaikAd dvayoH nirdhAryeDataraH 7 / 3 / 52 (2) yat tat kim bhane anya za6thI Datara thAya che. yataro bhavatoH paTuH tatara aagcchtu| tyaha. yat-tat-kimanyAt 7 / 3 / 53 Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 uttamAM pATha 17 17 "bahumAM nirdhAravuM hoya evA arthamAM - (1) yat tat bhane anya za6thI tathA kim zathI praznanA viSayamAM utama ane utara vikalpa thAya che. yatamo yataro vA bhavatAM paTuH tatamaH tataro vA Agacchatu / katamaH kataro vA bhavatAM pttuH?| anyatabho'nyataro vA bhavatAM pttuH| 5kSe - aka-yako bhavatAM paTaH sakaH Agacchatu / I. katamaH kataro vA bhavatAM devadattaH ? / prazna kim nihama 59] 152||y che. ko bhavatAM devadattaH / bahUnAM prazne Datamazca vA 7 / 3 / 54 (2) eka zathI Datama pratyaya vi. thAya che. ekatamo bhavatAM dnnddii| pakSe ekakaH / ak niyama 14 (2) vaikAd 7 / 3 / 55 saMkhyA ane avyayathI para rahela ati zabdAnta tatpuruSa samAsathI a [Da] pratyaya thAya che. dvayoragulyoH samAhAraH vyaGgulam / atyagulaH / saMkhyA-'vyayAd aguleH 7 / 3 / 124 || su pUti ud bhane surabhi zathI . 52 238. Agantu (AhAya) guNamAM vartamAna anya zabdAtta bahuvrIhi samAsathI i [it] samAsAnta thAya che. sugandhi sugandham zarIram / udgandhi udgandhaM palam / satya arthamA vartamAna gandha zAnta paDuvrIDiyA it samAsAnta vikalpa thAya che. sUpasya gandho-mAtrA'smin sUpagandhi sUpagandhaM bhojanam / vA-''gantau 7 / 3 / 145 vA-'lpe 7 / 3 / 146 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 18 uttama 357 pATha 18 mo taddhita-vidhi 1 cit ane ti tadvita para chatAM, zabdanA svaromAM mA sva2nI vRddhi thAya che. dakSasyApatyam dAkSiH / iJ pratyaya upagorapatyam aupagavaH / aN pratyaya vRddhiH svareSvAdeH Niti taddhite 7 / 4 / 1 2 jit bhane Nit taddhita 52 chatai, 5hAnta y bhane v nI pUrva ai bhane au mAve che. vyAkaraNaM vetti adhIte vA vaiyAkaraNaH / naiyAyikaH / svAgamaM vetti adhIte vA sauvaagmikH| svaH padAntAt prAg aidaut 7 / 4 / 5 3 jit bhane Nit taddhita 52 chatai, dvAra viga3 zonA ya bhane va paDeTA ai sane au thAya che. dvAre niyuktaH dauvaarikH| dvArAdeH 7 / 4 / 6 4 jaGgala dhenu ane valaja utta256 hoya sevA honA pUrvapadanI nitya ane uttarapadanI vikalpa vRddhi thAya che. kurujaGgaleSu bhavaH kaurujaGgalaH kaurujAGgalaH / vaizvadhenavaH, vaishvdhainvH|| jaGgala-dhenu-valajasya uttarapadasya tu vA 7 / 4 / 24 5 hRd bhaga bhane sindhu utta256 Doya mevA shhon| pUrva pahanI bhane utta25hanI vRddhi thAya che. suhRdaH bhAvaH sauhArdam / (sauhRdam 55 thAya che.) subhagasya bhAvaH saubhAgyam / saktusindhuSu bhavaH sAktusaindhavaH / hRd-bhaga-sindhoH 7 / 4 / 25 Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 uttamA pATha 18 6 anuzatika vigere zahonI jit Nit taddhita. 52 chatAM, pUrvapada ane uttarapadanA svaromAM AdisvaranI vRddhi thAya che. anuzatikasyedam AnuzAtikam / Adhainavam / aihalaukikaH pAralaukikaH / saarvlaukikH| saarvbhaumH| tyahi anuzatikAdInAm 7 / 4 / 27 7 Ni iSTha bhane Iyasu pratyaya 52 chatai - (1) vin bhane matu no do5 thAya che. stragviNamAcaSTe srajayati / ayameSAM stragviNAmatizayena stragvI trajiSThaH / ayamanayoH sragviNoratizayena stragvI srjiiyaan| tvagvantamAcaSTe tvacayati / tvaciSThaH / tvacIyAn / vin-matoH NISTheyasau lup 7 / 4 / 32 (2) alpa bhane yuvan no kan vi485 thAya che. kanayati / kaniSThaH kniiyaan| pakSe alpayati / alpiSThaH / alpIyAn / yavayati / yaviSThaH / yviiyaan| niyama 8 (5) alpa-yUnoH kan vA 7 / 4 / 33 (3) prazasya no zra thAya che. zrayati / shresstthH| zreyAn / prazasyasya zraH 7 / 4 / 34 (4) vRddha bhane prazasya no jya thAya che.jyayati / jyeSThaH / vRddhasya ca jyaH 7 / 4 / 35 (5) jya mAhezathI Iyasu nAI no A thAya che. jyAyAn / jyAyAn 7 / 4 / 36 (E) bADha ane, antika no sAdha bhane neda thAya che. sAdhayati / sAdhiSThaH / sAdhIyAn / nedayati / nediSTaH / nedIyAn / bADhAntikayoH sAdhanedau 7 / 4 / 37 Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 18 uttamAM 3pa9 8 iman Ni iSTha bhane Iyasu 52 chata - (1) priya no prA, premaa| prApayati / preSThaH / preyAn / sthira no sthA, sthemaa| sthApayati / stheSThaH / stheyAn / sphira no sphA x sphApayati / sphepThaH / spheyAn / uru no var, vrimaa| varayati / variSThaH / varIyAn / guru no gar, grimaa| garayati / gariSThaH / garIyAn / bahula no baMha, bNhimaa| baMhayati / baMhiSThaH / baMhIyAn / tRpra no trap, trapimaH / trapayati / trapiSThaH / trapIyAn / dIrgha no dAdha, draaghimaa| drAghayati / dAghiSThaH / drAdhIyAn vRddha no varSa, vrssimaa| varSayati / varSiSThaH / varSIyAn / vRndAraka vRnd vRndimA vRndayati vRndiSThaH vRndIyAn / priya-sthira-sphiroru-guru-bahula-tRpra-dIrdha-vRddhavRndArakasya imani ca prA-sthA-sphA-vara-gara-baMhatrapa-drAgha-varSa-vRndam 7 / 4 / 38 (2) pRthu vigere zonA Rno ra thAya che. pRthu, prthimaa| prathayati / prathiSThaH / prathIyAn / mRdu, pradimA / mradayati / mradiSThaH / pradIyAn / bhRza, bhrazimA / bhrazayati / bhraziSThaH / bhrazIyAn / kRza, krazimA / krazayati / kraziSThaH / krazIyAn / dRDha, DhimA / draDhayati / draDhiSThaH / draDhIyAn / parivRDha, parivaDhimA / parivaDhiSThaH / parivaDhIyAn / pRthu-mRdu-bhRza-kRza-dRDha-parivRDhasya Rto ra: 7 / 4 / 39 (3) bahu no Ni ane. iSTha 52 chadi, bhUy thAya che. bhUyayati / bhuuyisstthH| bahoH NISThe bhUy 7 / 4 / 40 Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 uttamA pATha 18 (4) bahu no Iyasu ne iman 52 chatAM, bhU thAya che. ane pratyayanA i vaerzano soca thAya che. bhUyAn / bhUmA / bhU luk cevarNasya 7 / 4 / 41 (4) sthUla vigere zabdonA antasthAhi avayavanI sopa ane nAmino guNa thAya che. sthUla, x | sthavayati / sthaviSThaH / sthavIyAn / dUra x / davayati / daviSThaH / davIyAn / yuvan / yavayati / yaviSThaH / yavIyAn hrasva, hasimA, hrasayati hUsiSThaH hrasIyAn / kSipra, kSepimA / kSepayati / kSepiSThaH / kSepIyAn / kSudra, kSodimA / kSodayati / kSodiSThaH / kSodiyAn / sthUla- dUra-va-sva- kSipra - kSudrasyA - 'ntasthAdeH guNazca nAminaH 7 / 4 / 42 (6) tR pratyayano jane antya svarAhi avayavano sopa thAya che. kartRmantamAcaSTe karayati / kartAramAcaSTe karayati paTu, paTimA / paTayati / paTiSThaH paTIyAn / laghu, laghimA / laghayati / laghiSThaH / laghIyAn / vimanas vimanimA / trantya - svarAdeH 7 / 4 / 43 (7) eka svaravALA zabdanA anya svarAdi avayavano sopa thato nathI. ssragviNamAcaSTe strajayati / ssrajiSThaH / ssrajIyAn / niyama 7 (1) zreSThaH / zreyAn / naikasvarasya 7|4|44 8 adhvan bhane Atman zabhano Ina pratyaya para chatAM, antya svarAdino lopa thato nathI. niyama 13 no apavAda adhvAnamalaMgAmI adhvanInaH / Atmane hitaH AtmanInaH / Ine'dhvA ''tmanoH 7 / 4 / 48 Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttamA pATha 18 361 10man aMtavALA nAmanA antyasvarAdino Tya sivAya ya pratyaya para chatAM, lopa thato nathI. mUrdhani bhavaH mUrdhanyaH / ano ye ye 7 / 4 / 51 11an aMta nAmanA aMtya svarAdino an 52 chatAM, lopa thato nathI. sutvano'patyam sautvanaH parvaLi bhavaH pArvanaH / aNi 7 / 4 / 52 12 saMyogathI rUr hoya evA phan aMta nAmanA anya svarAdino ad para chatAM, lopa thato nathI. zadhruinopatyaMzAnnuinaH saMyogAdinaH 7|4|53 13 apada kArAnta nAmanA anya svarAdino taddhita 52 chatAM, lopa thAya che. medhAvinopatyam maidhAvaH / mAptizamiH / hastinAM samUho hAstikam / dvayoranoH samAhAra dvayahaH / no padasya taddhite 7 / 4 / 61 14apada azman zabdanA anya svarAdino, vikAra arthamAM taddhita para chatAM, vikalpe lopa thAya che. azmano vikAraH AzmaH Azmano vA / vA 'zmano vikAre 7 / 4 / 63 15apada avyaya nAmanA anya svarano tadvita para chatAM prAyaH lopa thAya che. vahinduto vAghaH / vAhIH / zazcaMd bhavaH zAzrutiH zAzvataH ahiM lopa thayo nathI. tathA pATha 13, niyama 30 ane 35 thI rUr ane at thayo che. prAyo 'vyayasya 7 / 4 / 65 16 apada vizati zabdanA tti no ti pratyaya para chatAM lopa thAya che. vizatyA RItaH vizaH / vizateH pUraLa: vizaH / vizateH teH Diti 7 / 4 / 67 Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 uttamA pATha 18 17apada avarNAnta ane varNAnta zabdanA a varNano ane rU varNano tadvita para chatAM lopa thAya che. dakSasyApatyam daakssiH| nAbherapatyam nAbheyaH / avarNavarNasya 7 / 4 / 68 18 kadrU ne pANDu sivAya uvanti zabdanA uvarzanI eya 52 chatAM sopa thAya che . kamaNDalvA apatyam kAmaNDaleyaH / akadU-pANDUvo: uvarNasyaiye 7 / 4 / 69 19svayaMbhU sivAya apada varNAnta zabdanA 3varNano taddhita 52 chatAM, av thAya che. upagorapatyam aupagavaH / asvayaMbhuvo 'v 7 / 4 / 70 20Rvanti upAnti dos isanta ne usanta zabdathI tebha4 zazvat jane akasmAt sivAya tArAnta zabdathI para rahela rU pratyayanA rU no lopa thAya che. mAturAgatam mAtRkam / paitRkam / niSAdakardhvA bhavaH naiSAdakarSukaH pari. niyama 12 dorbhyAm tarati dauSkaH / sarpiH paNyamasya sArpiSkaH / dhanuH praharaNamasya dhAnuSkaH / udazvitA saMskRtaH odanaH audazvitkaH / zakRtA saMsRSTaH pAdaH zAkRtkaH / zazvadbhavaM zAzvatikam / akasmAdbhavam Akasmikam / RvarNovarNa- dosisusa- zazvadakasmAttaH ikasyeto luk 7 / 4 / 71 21bhaya vigere kAraNo vaDe citta DoLAI javAthI bolanArane utAvaLa thaI jAya che, tyAre bolanAra mANasa pada ke vAkya anesvAra jole che. gaccha gcch| mA jalpa mA jalpa / ahirahirahiH / asakRt saMbhrame 7 / 4 / 72 Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 18 uttama 363 22 bhraza AbhINya ane aviccheda jaNAto hoya tyAre pada ke vAkya bevAra-Dabala bolAya che, paNa atizaya arthamAM AvatA tApU Adi pratyayanI pahelAM ja Dabala thAya che ane pachI taman vigere thAya che. 1 bhraza saMpUrNapaNe ke atizayathI karavuM te. lunIhi lunIhItyevAyaM lunAti / 2 AbhIya - punaH punaH ke vAraMvAra karavuM te. monuM monuM tiA pATha 10, niyama 8. 3 aviccheda - satata karavuM te. pati pati nathI? AthI te tamAm pahelAM ddhitva pachI taman bhRzA-''bhIkSNyA-'vicchede dviH prAk tamabAdeH bhUza ane AbhISyamAM sarvakALa ane arthamAM di ane sva thAya che, yathAvidhi dhAtuno saMbaMdha hoya to. junadi junIphIcevADyuM tunAti atyaMta kApe che vAraMvAra kApe che. bhRzA-''bhIkSNye hi-svau yathA vidhi ta-dhvamau ca tad-yuSmadi 5 / 4 / 42 23nAnA - anekamAMnA eka be vigerenuM avadhAraNa - nakkI karavuM hoya tyAre be vAra bolAya che. mAt padi rUmavasyAM pApaM nAzaM hiM, tau tau tedi A tolA suvarNamAMthI be pUjyone mANo mAlo sonuM Apa. be be mASA Apa. nAnA-'vadhAraNe 7 / 4 / 74 24adhikatAmAM ane anukramamAM je zabda hoya che te be vAra bolAya che. namo namaH OM nama rUtyartha Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttamA mUle mUle sthUlA anukrameNa mUle sthUlAH / AdhikyA-''nupUrvyaM 7 / 4 / 75 25bIjAthI atizaya jaNAto hoya tyAre pUrva ane prathama be vAra josAya che. pUrvaM pUrvaM puSpyanti pahelI pahelAM jIle che. prathamaM prathamaM pacyante pahelI pahelAM pADe che. pUrva-prathamAva'nyato'tizaye 7 / 4 / 77 364 pATha 18 // svaranI pachI rahelA r ane haiM nI pachI AvelA r r anesvara sivAyano varNa ujala vihasye thAya che. arka: arkaH / bramma brahma / r-hAd a-r-ha-svarasyAnu navA 1 / 3 / 31 26 samIpa arthamAM adhas adhi ne upari je vAra josAya che. adho'dho adhyadhi uparyupari grAmaM grAmAH gAmanI najIka najIka gAmo che. sAmIpye'dhodhyupari 7 / 4 / 79 ||| nahIM dvitIyA thAya che uparyupari grAmaM grAmAH / dvitve'dho'dhyuparibhiH 2 / 2 / 34 27vIpsAmAM be vAra bolAya che. vIpsA - kriyA guNa dravya ke bhati vaDe hare'ne vyAyI 4vAnI chA. vRkSaM vRkSaM siJcati / grAmo grAmo ramaNIyaH / gRhe gRhe azvAH | yoddhA yoddhA kSatriyaH / vipsAyAm 7 / 4 / 80 28 vIpsAmAM be vAra bolAyelA ghu zabdamAMnA AdimAM rahela zabdanA syAdino lopa thAya che ane puMvat thAya che. ekaikH| ekaikaa| ekaikasyAH / eka, ekA / eka, ekasyAH / plup cA - ssdau ekasya syAdeH 7 / 4 / 81 Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pATha 18 uttama 365 29vIsAmAM be vAra bolAyelA di zabdanuM vikalpa tuma bane che. hendra tikataH tiSTha: vandra hInAni, gyAM dvAbhyAM hInAni / dvandvaM yuddham, dvayoH dvayoH yuddham / dvandvaM sthitama, dayoH dayo: citam dvandvaM vA 7 / 4 / 82 30bolanAranA manane pIDA (AbAdha) thatI hoya te vakhate bolanAra be vAra bole che ane pUrva padanA svAdino lopa ane puMvat thAya che. traNa traTA pUra pUrA gata tA. vAtAtA ! AbAdhe 7 / 4 / 85 31 guNa zabda sadaza arthamAM vikalpa Dabala thAya che ane pUrvapadanA svAdino lopa thAya che ane puMvat thAya che. zuklazuklaM rUpam / zuklazukla: paTaH / kAlakakAlikA / zuklAdi daza-aparipUrNa guNavALuM, e pramANe bolAya che. pakSe - suvartanAtIyam | pATha 16, niyama 33 navA guNaH sadRze rit 7 / 4 / 86 32 phiyA-AcArabhraSTatA, AzI? - prArthanA vizeSa ane aiSatiraskAra pUrvaka preraNA jaNAtI hoya tyAre, vAkyanA svaromAM anya svara, bIjA vAkyanI AMkAkSAvALA tyAdyanta pada saMbaMdhI, Duta vikalpa thAya che. svayaM 6 rana yAti 3 yAti vA upAdhyAyaM padAtiM gamayati / siddhAntamadhyeSISThArU: adhyeSISThA vA vyAkaraNaM ca tAta / kaTaM ca kururU kuru vA grAmaM ca gcch| kSiyA-''zI: - preSe 7 / 4 / 92 Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 uttamA taddhita-pariziSTa uu pratyabhivAddamAM - gu3nA AzIrvAdRmAM AmaMtrya bhoH gotra ane nAmano anya svara pluta vikalpe thAya che, paNa strI ane zudranA viSayamAM thato nathI. abhivAdaye maitro'haM bhoH AyuSmAnedhi bhoH rU bho vA / abhivAdaye gArgyo'haM bhoH kuzalyasi gArgya rU gArgya vA / abhivAdaye maitro'haM bhoH AyuSmannedhi maitra rU maitra vA / astrI - zUdre pratyabhivAde bho - gotra - nAmno vA 7 / 4 / 101 uttamA samApta taSThita - pariziSTa 1 sthAvi pratyayo para chatAM, bIjA pratyayo 52 chatAM ane uttara pada para chatAM, ekavacanamAM yudhmad ane ambhar no maiM sudhInA avayavano anukrame tva ma thAya che. eTale tvad mad thAya che. tvAm / mAm / tvayA / mayA / tvad / mad / tyayi / mayi / tavAyaM tvadIyaH / madIyaH / tvatputraH / matputraH / tva - mau pratyayottarapade ca ekasmin 2 / 1 / 11 2 ya kArAdi tandrita para chatAM, nAmino repha para chatAM dIrgha thato nathI. dhuraM vahati dhuryaH / giri sAdhuH giryaH / na yi taddhite 2 / 1 / 65 u bhAMpAzI rahe che sevA arthamAM jane saMjJAmAM, udaka zabdano matu pratyaya para chatAM udan thAya che. udanvAn ghttH| udanvAn meghH| saMjJA. udanvAn, samudraH RSiH Azramazca / udanvAn andhau ca 2 / 1 / 97 Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taddhita-pariziSTa uttama 367 4 Ni, kya bhane ghuTa sivAyana ya 2 bhane svAha pratyaya 52 chatai, (1) pAd no pad thAya che. vyAghrasyeva pAdau asya vyAghrapAd - vyAghrapAdaH apatyam vaiyAghrapadyaH ye pratyaya / dvau pAdau asya dvipAd-dvipade hitam dvipadIyam / ya svare pAdaH pad aNi-kya-ghuTi 2 / 1 / 102 (2) udac no udIc thAya che. udIcyaH / udIcaH pazya / udaca udIc 2 / 1 / 103 (3) ac no c thAya cha bhane pUrvano sva2 hI thAya che. prAcyaH / pratIcyaH / praacii| prtiicii| ac caH prAg dIrghazca 2 / 1 / 104 (4) ya 12, sva hasane matu 52 chatai, kvas uS thAya che. viduSi sAdhuH viduSyaH / viduSaH idam vaiduSam / viduSmAn / kvasuS matau ca 3 / 1 / 105 5 tas pratyayAnta sarva, ubhaya, abhi bhane pari thI yuta gau| nAbhane dvitIyA thAya che. sarvato grAmaM vanAni / ubhayato grAmaM vanAni / abhito grAmaM kSetrANi abhitaH - ubhytH| parito grAmaM kSetrANi paritaH - sarvataH (saMdha kyapavAda:) sarvobhayA-'bhi-pariNA tasA 2 / 2 / 35 6 ri, riSTAt, stAt, astAt, as, atas bhane At pratyayAnta nAmathI yukta gauNanAmane SaSThI thAya che. (Urdhva) upari grAmasya / upariSTAt grAmasya / (para) parastAt grAmasya / (pUrva) purastAd grAmasya / Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 uttamA taddhita-pariziSTa puro grAmasya / (dakSiNa) dakSiNato grAmasya / (uttara) uttarAt grAmasya / di. 416 32, niyamaVIno apavAda ri-riSTAt-stAd-astAd-as-atas-AtA 2 / 2 / 82 7 ena pratyayAnta nAmathI yuta gau| nAbhane dvitIyA bhane SahI thAyacha, 59 ena pratyaya aJc thI. 52 vilita na hoya to. pUrveNa grAmam / pUrveNa grAmasya / prAg grAmAt / mahiM dig zanAyogamA paMyamI thAya che. dvitIyA-SaSThayau enena anaJceH 2 / 2 / 117 8 avyaya bhinna zabdanA s no - (1) pratyayaviSaya ka, kha, pa, pha 52 chata s thAya che. payaspAzam / payaskalpam / payaskam / pratyaye 2 / 3 / 6 (2) kAmya 52 chata s n| 4 ra no s thAya che. payaskAmyati / 54!, ahaHkAmyati mAI s no ra nathI. roH kAmye 2 / 3 / 7 9 nAmi svarathI para rahela no - (1) pratyaya viSaya ka, kha, pa, pha, 52 chata S thAya cha. sarpiSyAzam / sarpiSkalpam / sarpiSkam / (2) kAmya 52 chatAM s na 4 ra no S thAya che. sarpiSkAmyati / 59 // gI:kAmyati mA s no ra nathI. nAminaH tayoH SaH 2 / 3 / 8 10nAmathI vihita - karAyelA tarAdri pratyayo para chatAM, hrasva - nAmithI para rahela padAnta s no zuM thAya che. sarpiSo bhAvaH sarpiSTavam / sarpiSTA / tv| tal / Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 taddhita-pariziSTa uttama sarpiSaH iti sarpiSTaH / tas pratyaya nirgato varNAzramebhyo niSTayaH cnnddaalH| tva [tyaca] catuSTayaH vedaH (catvAro'vayavA asya) tytt| prakRSTaM sarpiH sarpiSTam / sarpiSTamam / tarap / tamap / prakRSTaM vpuH| vapuSTaram / vapuSTamam / husvAd nAmnaH ti 2 / 3 / 34 11 vyaMjana pachI rahelA apatyanA vano, yakArAdi taddhita ane A:12 sivAya svahi taddhita 52 chati eopa thAya che. Aditye sAdhuH aadityH| AdityasyedaM AditIyaM maNDalam / taddhitaya-svare 'nAti 2 / 4 / 92 12 GI, At, I bhane U no ka pratyaya 52 chatai sva thAya che. (kumArI) kumArikA / (somapA) somapakaH / strIliMga - somapikA a no I thAya che. (lakSmIH) lakSmikA / (vadhUH) vdhukaa| DyA-''dIdUtaH ke 2 / 4 / 104 13 r pratyaya para chatAM hrasva thato nathI. bahukumArIkaH / bhusompaakH| bahulakSmIkaH / bahuvadhUkaH / na kaci 2 / 4 / 105 14 kac pratyaya 52 chadi, Apa viDayU. sva. thAya che. priykhttvkH| priyakhaTvAkaH / strIliMga -priyakhaTvikA / navA-''paH 2 / 4 / 106 15ti vAci nAma ane thi nAma, bIjA nAma sAthe saMjJAmAM, taddhita pratyayanA viSayamAM ane uttara pada chatai, bhadhAraya samAsa pAme che. 24 Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u70 uttama taddhita-pariziSTa 1 dakSiNAH kozalAH dakSiNakozalA janapadaH saMmai dakSiNasyAM zAlAyAM bhavaH dAkSiNazAlaH / tadvitamA bha dakSiNo gauH dhanamasya dkssijgvdhnH| utta256ma bha 2 adhikayA SaSTayA krItaH adhikaSASTikaH tadvitamA bha adhiko gauH dhanamasya adhikgvdhnH| utta256ma bha dig-adhikaM saMjJA-taddhitottarapade 3 / 1 / 98 16 saMkhyAvAci nAma bIjA nAma sAthe saMjJAmAM, taddhita pratyayanA viSayamAM, uttarapada para chatAM ane samAhAra kahevAno hoya tyAre karmadhAraya samAsa pAme che ane A ja samAsa saMjJA sivAya dvigu samAsa kahevAya che. 1 pnycaamraaH| saMzawi karmadhAraya 2 dvayormAtrorapatyam dvaimAturaH / hiMgu paJcasu kapAleSu saMskRtaH odanaH paJcakapAla odanaH / upaJca gAvo dhanamasya pnycgvdhnH| 4 paJcAnAM pUlAnAM samAhAraH pnycpuulii| dvigu saMkhyA samAhAre ca dviguzcA-'nAmnyayam 3 / 1 / 99 17authya - me. 56 thaye. chate, syAdi no yo5 thAya che. citraguH / putrIyati / upagoH apatyam aupagavaH / aikANe 3 / 2 / 8 18 asanta lavAyi nAmathI. sabhIno tana, tara, tama pratyaya ane vAta zabda para chatAM, vikalpa lopa thato nathI. pUrvAhnetanaH / pUrvAhnatanaH / pUrvAhnetarAm / pUrvAhnatare / pUrvAhnetamAm pUrvAhnatame / pUrvAhnakAle / pUrvAhnakAle / kAlAt tana-tara-tama-kAle 3 / 2 / 24 18 kyaG mAnin bhane pit taddhita. 52 chadi, 52ta: - Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taddhita-pariziSTa uttamAM 371 vizeSyanA vazathI thayela strIliMga zabda, puMvat puliMga jevo thAya che. 1 zyenIvAcarita zyetAyate / zyeta - sa36, strIliMgezyenI 2 darzanIyAM manyate darzanIyamAnI ayam asyAH / u ajAyai hitam ajathyaM yuuthm| bhUtapUrva paTvI pttucrii| kya-mAni-pittaddhite 3 / 2 / 50 2052ta: strIliMga bhane 52ta: ti strIliMga, Ni pratyaya ane taddhitano kArAdi tathA svarAdri pratyaya para chatAM puMvat thAya che. 1 paTvImAcaSTe paTayati / zyenyAM sAdhuH shyetyH| bhavatyA idam bhAvatkam / bhavadIyam / 2 hastinAnAM samUho haastikm| jAtizca Ni-taddhitaya-svare 3 / 2 / 51 21rit (ra it pANo) pratyaya 52 chadi, parata: strIliMga za puMvat thAya che UG sivAya. paTvI prakAro'syAH paTujAtIyA / ISad-aparisamAnA paTavI pttudeshiiyaa| riti 312158 22 hRdaya no lAs bhane lekha utta256 52 chatAM tabha4 aN ana ya pratyaya 52 chatai, hRd thAya che. hRdayasya lAsaH hallAsaH / hRdayaM likhati hllekhH| hRdayasyedam hArdam / hRdayasya priyaH hRdyaH / hRdaye bhavaM, hRdayAya hitam hRdyam / hRdayasya had lAsa-lekhA-'N-ye 3 / 2 / 94 23ya pratyaya 52 chatai, pAda no pad thAya che. pAdau vidhyanti padyAH zarkarAH / pAdayorbhavAH padyAH / pAMzavaH / pAdAbhyAM hitam padyam ghRtm| hima-hati-kAzi-ye pat 3 / 2 / 96 Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 uttamA taddhita-pariziSTa 24 nAsikA no (1) tas pratyaya 52 chata nas thAya che. nAsikAyAH nAsikAyAM vA nastaH / nas nAsikAyAH tas-kSudre 3 / 2 / 99 (2) ya pratyaya 52 chatai, [ sivAya nas thAya che. nAsikAyai hitam, tatra bhavaM vA nasyam / varNoM nAsikyaH / ye'vaNe 3 / 2 / 100 25 siras no - (1) ya pratyaya 52 chatai, zIrSan thAya cha, 59 keza bhai viDape thAya cha. zirasi bhavaH zIrSaNyaH svaraH vraNo vaa| zirase hitam zIrSaNyaM tailam / zIrSaNyAH zirasyAH keshaaH| zirasaH zIrSan 3 / 2 / 101 keze vA 3 / 2 / 102 (2) svahi taddhita 52 7i, zIrSa thAya che. zirasi kRtam zairSam / zirasA tarati zArSikaH / zIrSaH svare taddhite 3 / 2 / 103 26 Iya pratyaya bhane kAraka 52 chatai, anya no anyad thAya che. anyasyedam anyadIyam / anyasya kArakaH anyatkArakaH / Iya-kArake 3 / 2 / 121 iti zrImadnemacandrAtmaja-paNDitazivalAla-viracitam zrIsiddhahemasArAMzAnuvAdaprakriyArUpaM saMskRtavyAkaraNam samAptam evaM ca zrIhaimasaMskRtapravezikAnAM prathamA-madhyamottamAnAM niyamAvalirapi sasUtrA samAptA vikramArkasaMvat 2040 tame'bde caitrshukl-pnycmiivaasre| Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa madhyamA pariziSTa madhyamA ane uttamAnI mArgadarzikAmAM ApelA pariziSTa niyamonuM - pariziSTa madhyamA 373 1 (pATha 23) tRtIyAnta zabda, na viti vigere nAma sAthe tatpurUSa samAsa pAme che ane pu zabdane mad Agama thAya che. jena na vizati: jAnnaviMzati: ekAdnaviMzatiH / na viMzatyAdinaiko 'ccAntaH 3 / 1 / 69 2 (pATha 26) nuM dhAtunA OM no au vikalpe thAya che. (pATha 11, niyama 3) gauta naiti vorNI: 4 / 3 / 60 3 (pATha 31) cinna nA yogamAM bahuarthavALA nAmane saptamI ane paMcamI vibhakti thAya che. adhijA vaMza cempo cevu vA te dhivA: 11 vigere. adhikena bhUyasaste 2 / 2 / 111 4 sajja na ane vidyamAna sivAyanuM pUrvapada che jene evA oDa vigere sivAyanA prakArAnta svAGga zabdathI strIliMgamAM OM [] vikalpe thAya che. rUmammatanI ibhakumbhastanA / asaha-naJ-vidyamAnapUrvapadAt svAGgAdakroDAdibhyaH 2 / 4 / 38 5 nAsikA udara oSTha jaGghA danta karNa zRGga aGga gAtra 4 svAs zabdathI OM vikalpe thAya che. A sivAyanA Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 madhyamAM pariziSTa bahu svaravALA ane saMyoga upAjyavALA svArpha zabdathI I thatI nathI. tuGganAsikI tunggnaasikaa| kRzodarI kRzodarA / supArthA nAsikodarauSTha-jaGghA-danta-karNa-zRGgAGga-gAtra kaNThAt 2 / 4 / 39 6 nakha bhane mukha svAGga thI o'nu nAma na hoya tyAre vi48 I thAya che. zUrpanakhI shuurpnkhaa| nakha-mukhAdanAmni 2 / 4 / 40 7 (416 32) nir pra agre antar khadira kArya Amra zara ikSu plakSa bhane pIyukSA vigere zothI 52 mAtA vana zanA na no Na thAya che. agravaNam / antarvaNam / AmrANAM vanam aamrvnnm|| niSprAgre'ntaHkhadira-kAyA'mra-zarekSu-plakSa-pIyukSAbhyo vanasya 2 / 3 / 66 8 lakSaNa, vIsya ane ItyaMbhUta arthamAM vartamAna nAmane abhi nA yoga dvitIyA thAya che. vRkSamabhi vidyotate vidyut / vRkSaM vRkSamabhi sekH| sAdhu devadatto mAtaramabhi / lakSaNa-vIpsyetthaMbhUteSvabhinA 2 / 2 / 36 8 pUrvota nAma tathA bhAgi arthamA vartamAna nAbhane prati pari bhane anunA yogamA dvitIyA thAya che. yadana mAM prati mAM pari mAmanu syAttad dIyatAm / bhAgini ca prati-paryanubhiH 2 / 2 / 37 10(pATha 33) kutsA-niMdA arthamAM vartamAna vim zabdathI para DhaDDa vigere zabdo hoya, evA samAsathI samAsAnA pratyaya thatI nathI. kA (kutsitA) dhUH kiMdhUH / kaH Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhyamAM 394 pariziSTa (kutsitaH sakhA) kisakhA na. kimaH kSepe 7 / 3 / 70 11 naJ tatpuruSathI samAsAnta yato nathI. anRk / araajaa| naJtatpuruSAt 7 / 3 / 71 12 (pATha 35) svarAdi dhAtunA ekasvarI dvitIya aMzano saMyoganI AdimAM rahelo ? Dabala thato nathI. paNa zuM pachI yahoya to uparathAya arca, arciciSati / arya, araaryte| ayi raH 4 / 1 / 6 1ur3a ge|-2. 4. sane i 1-2. sma2542 no sa [san] 52 chata 'zAna' sivaayn| arthamA gam [gamu] mAheza thAya che. jigamiSati grAmam / adhijagamiSati mAtaram / zAnamA arthAn pratISiSati / sanIGazca 4 / 4 / 25 14 dhu isa [ san ] 52 chata san dhaatun| n nI A thAya cha. san, siSAsati / sisaniSati / sani 4 / 2 / 61 15svad svid bhane saha sivAya Nyanta dhAtumonA bhane stu dhAtunA ja jUno nAmi antasthA ane vA vargathI para hoya to, San 52 chatAM SthAya che.siSevayiSati / suSvApayiSati / tuSTuSati / jIno thato nathI. susUSati / sisikSati / siseviSati / suSU:sati / tiSThAsati bhI San nathI ! Ni-storevAsvada-svida-sahaH SaNi 2 / 3 / 37 16 A bhane prati upasarga sivAya sannanta zru dhAtuthI mAtmane 56 thAya cha. zuzrUSate gurUn / AzuzrUSati zruvo'nAGmateH 3 / 3 / 71 Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttamA uttamA 17 (pATha 1) eka dhAtumAM, pUrve joyelI karmamAM rahelI kriyA sAthe eka-abhinna, have akarmaka kriyA che jenI tevA (karma kartArUpa) kartAmAM dhAtuthI Ji vaya ane Atmanepada thAya che. caitra: vaTa joti-yite daH svayameva karma, kartA rUpe thayuM che. 376 pariziSTa ekadhAtau karmakriyayaikA karmakriye 3 / 4 / 86 18 (pATha 4) vadha arthamAM n dhAtuno yaj para chatAM nI Adeza thAya che. nenIyate| gatimAM nate / hano ghnI rvadhe 4 / 3 / 99 19svar dhAtuno yaj 3 ane ti pratyaya para chatAM svara sahita antasthA zrRt thAya che. sonnuSyate| alUNupat / mukhyate / svape ryaG Ge ca 4 / 1 / 80 20yak para chatAM che ane svam dhAtunuM dhRt thAya che. vevIyate| sesimyate / vye - syamo ryaGi 4 / 1 / 85 2152okSA ane yak para chatAM zci dhAtunuM vRt vikalpe thAya che. zuzAva zizvAya / zozUne zaizvIyate| vA parokSA yaGi 4 / 1 / 90 225 gaNa-9. 52. zum ane r dhAtune yas thato nathI. mAhita vRLAti / kRza zomate mRLa roSate / na gRNA - zubha- rucaH 3|4|13 23ava upasarga pachI stam dhAtunA sno Azraya r ane avidUra gamyamAna hoya to p thAya che. durgamavaTTamnAti / Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa uttama 399 avaSTambhaH / avaSTabdhA / upa thI 59 // thAya che. upaSTambhaH / avAc cAzrayorjAvidUre 2 / 3 / 42 24 (416 5) nRta paatun| na no yA na viSayamA N thatI nathI narInRtyate / narinati / nRte ryaGi 2 / 3 / 95 25a pAnI Rta naRnI sAthe tRtIyAsamAsamA Ar thAyache. zItena RtaH shiitaartH| 31.43 prAsa-pAuta thayeTo Rte tRtIyA-samAse 11218 26 (416 6) bhUpata21. sane mAsatimA anubhe azana no azanAya udaka nI udanya mane dhana nI dhanAya mevo kyan pratyayAnta, mAheza thAya che. azanAyati / udanyati / dhanAyati / kSut-tRD-gardhe'zanAyodanya-dhanAyam 4 / 3 / 113 27 (418 7) car vigere pAtumAne ac pratyaya anti viDape dvitva bhane pUrvano sva2 hAI thAya che. caratIti carAcaraH caraH / hantIti ghanAghanaH hanaH ha no gh thAya che. pATayatIti pATUpaTa: pATaH hI U ne sva. thAya che. carAcara-calAcala-patApata-vadAvada-ghanAghana-pATUpaTaM vA 4 / 1 / 13 28 ni bhane nadI thI. 52 238 / snA pAtuna s no e thAya che. duzaNa5j 45tuM Doya to. niSNaH niSNAtaH / nadISNaH nadISNAtaH prtrnne| ni-nadyAH snAteH kauzale 2 / 3 / 20 29upasarga rahita car dhAtuthI ya pratyaya thAya che temaja A+ car pAtuthI. guru sivaayn| arthama ya thAya che. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u78 uttama pariziSTa caryam Acaryam bhavatA / carya Acaryo dezaH / AcAryo guruH dhyaNa carerAstva gurau 5 / 1 / 31 30varya upasaryA avadya bhane paNya zo anubhe peya (pAse javA-sevavA yogya) RtumatI garlsa ane vikreya arthamA ya pratyayAnta nipAta thAya che. varyA upeyA varyaH upeyH| upasaryA RtumatI / avadhaM gadyam / paNyaM vikreyam / varyopasaryAvadya-paNyamupeyartumatI-gadya-vikraye 5 / 1 / 32 u1svAmI bhane vaizya arthamAM R dhAtuthI. ya thAya che. aryaH svAmI / aryo vaizyaH / aryate'bhigamyate AryaH dhyaNa svAmi-vaizye'rya: 5 / 1 / 33 / / 32 Azik (ISTanI prArthanA) artha gamya hoya to dhAtuthI 3 pratyaya thAya che. nandatAt iti AzAsyamAnaH nandakaH / AziSyakan 5 / 170 33AziSanA viSayamAM saMjJA hoya to dhAtuthI ti pratyaya bhane kRt pratyayo sarve thAya che. zAmyAt zAntiH / raMSISTa iti AzaMsitaH rantiH / vIro bhUyAt iti vIrabhUH / tik-kRtau nAmni 5 / 171 34 (416 8) pUGa bhane yaja pAtuthI zAna pratyaya thAya che. pavate pavamAnaH / yajati yajate vA yajamAnaH / pUG-yajaH zAna: 5 / 2 / 23 upasAsahi vAvahi cAcali bhane pApati zo yaGanta saha vaha cal bhane pat pAtune Gi pratyaya dAsAne bane che. Gau sAsahi-vAvahi-cAcali-pApati 5 / 2 / 38 Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa uttama 379 uzam sam svayam vi bhane prathA 52 bhU pAtune u [Du] pratyaya thAya che. zam bhavati zaMbhuH - shNkrH| saMbhuH janitA / svyNbhuH| vibhuH vyaapkH| prabhuH svaamii| zaM-saM-vi-prAt bhuvo Du: 5 / 2 / 84 u7pU dhAtuthI hevatA tAmAM itra pratyaya thAya che. punAti pavate vA pavitro'rhan / puva itro daivate 5 / 2 / 85 38 nI dA gae-2. zas yu yuj stu tud si sic miha pat pA bhane naha pAtuthI 42mA traTa pratyaya thAya che. nayati anena netram / dAnti anena dAtram / zastram / yotram / nI-dAMva-zasU-yu-yuja-stu-tuda-si-sica-miha-pata pA-nahastraTa 5 / 2 / 87 39 (pATha 9) avazyabhAva ane devAdArapaNuM jaNAtuM hoya to dhAtuthI tabhai in [Nin] pratyaya bhane kRtya pratyayo thAya che. avazyaMkArI / zataM daayii| avazyaMgeyogItasya / Nin cAvazyakAdhamarye 5 / 4 / 36 40 (pATha 10) baMdhanA nAmanA viSayavALA karaNavAci zabdathI para rahela vanyU dhAtuthI teja dhAtunA saMbaMdhamAM paNa vikalpa thAya che. krauJcabandhaM baddhaH / ya pakSinA mAravANA baMdhavaDe bAMdhelo. bandhernAmni 5 / 4 / 67 41napuMsaka liMgamAM vihita rUpratyayanA kartAne SaSThI vimati vipe thatI nathI. mayUrasya mayUreNa vA nRttam / vA klIbe 2 / 2 / 92 42 (416 15) samAsanA viSayamA na hoya sevA puruSa bhane hRdaya zathI aN bhane tva tal thAya che. pauruSam / Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttamA pariziSTa puruSatvam-tA / hArdam / hadayatvam-tA / samAMsamAM aN na thAya. 380 puruSa - hRdayadasamAse 7 / 1 / 70 43 (pATha 16) vRnda zabdathI Araka thAya che vRndArakaH / vRndAdArakaH 72 / 11 44 zRGga zab6thI Araka thAya che. zRGgArakaH / zRGgAt 7 / 2 / 12 45 phala barha bhane zRGga zabdathI ina thAya che. phalinaH / barhiNaH / zRGgiNaH / phala-barhAc cenaH 7 / 2 / 13 46 avyaktAnuka2Na anekasvarI zabdanA at no ti para chatAM sopa thAya che . paTat iti paTiti / jhaTat iti jhaTiti / itAvato luk 7 / 2 / 146 47 dvitvamAM sopa thato nathI paTatpaTaditi karoti / na dvitve 7 / 2 / 147 48 dvitvamAM t no vijhalye soya thAya che. paTatpaTeti karoti / to vA 7 / 2 / 148 48 (54 17) snAta zabdathI 'vehanI samApti' 4zAtI hoya tyAre ka pratyaya thAya che. vedaM samApya snAtaH snAtakaH / snAtAd vedasamAptau 7 / 3 / 22 50 tanu putra aNu bRhatI ane zUnya zabdathI anuubhe sUtra kRtrima nipuNa AcchAdana ane rikta arthamAM hoya tyAre svArthabhAM ka thAya che. tanukam / putrakaH / aNukaH / bRhatikA / zUnyakaH / tanu - putrANu - bRhatI - zUnyAt sUtra - kRtrima - nipuNAcchAdana - rikte 7 / 3 / 23 Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa 381 51 hAsa arthamAM vapU pratyaya thAya che. brAsa-pheraphAra sitA vadhUTI-vadhUTikA / bharane paTI gayedI pahu. prAg nityAt kap 7 / 3 / 28, 7 / 3 / 51 65sarga Satva pariziSTa 1 nAbhyanta 65sarga pachI 2dA (1) suge| 5. 16 so stu mane stubha -1. paatun| sa no Sa thAya che. attn| bhAgamamA 59 / thAyacha. dvitvamA thatI nathI. abhiSuNoti / niHSuNoti / abhyaSuNot / abhiSuvati / abhiSyati / abhissttauti| abhiSTobhate / abhisusUSati / dvitvamA na thAya. upasargAt sug-suva-so-stubho'Tyapyadvitve 2 / 3 / 39 (2) sthA seni nAmadhAtu sidh 1-1 sic bhane saJ dhAtunA sa no 6 thAya che. dvitvamAM paNa thAya che ane aTa nA mAgamamA 54 // thAya che. adhiSThAsyati / adhitaSThau / adhyaSThAt / senayA abhiyAti abhiSeNayati / pratiSedhati / abhiSiJcati abhiSiSikSati / abhiSaSaJja / abhiSajati / sthA-seni-sedha-sica-saJjAM dvitve'pi 2 / 3 / 40 2 pari ni bhane vi 75sAthI sev paatun| sa no Sa dvitvamA bhane aT mA 59thAya che. prissevte| pariSiSeviSate / pryssevyt| pari-ni-veH sevaH 2 / 3 / 46 3 prAdus za6 bhane nAbhyanta 5sa pachI 27dA as dhAtunA sa no kakArAdi ane svarAdi pratyaya para chatAM S thAya che. prAduHSyAt / prAduHSanti / niSanti / prAdurupasargAd ya-svare'steH 2 / 3158 Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 prathamoDadhyAyaH siddhahema-saMskRta-vyAkaraNa sArAMza-sUtrANi [ aSTAdhyAyI - kramaH ] prathamo'dhyAyaH 1 pAdaH saMjJA 1 arham 2 siddhiH syAdvAdAt 3 lokAt 4 audantAH svarAH * 1-1-1 5 eka-dvi-tri- mAtrA hUsvadIrgha - plutAH 1-1-4 6 anavarNA nAmI 1-1-6 7 lRdantAH samAnAH 1-1-7 8 e ai o au sandhyakSaram 1-1-5 9 aM aH anusvAra - visargo 1-1-2 10 kAdi rvyaJjanam 1-1-3 11 a - paJcamAntastho dhuT 1-1-10 pAha: 1 13 Adya dvitIya-za-Sa- sA aghoSAH 1-1-11 14 anyo ghoSavAn 1-1-12 15 ya-ra-la-vA antasthA: 1-1-9 16 aM-aH X ka-) (pa-SazasAH ziT 1-1-13 17 tulya-sthAnA -''sya prayatnaH svaH 1-1-15 18 syojasmau - za -zas-TAbhyAm-bhis-Ge-bhyAmbhyasGasibhyAmbhyasGasosAmG-yossupAM trayItrayI prathamAdiH *1-16-I, *2-1619 styAdi vibhaktiH 1-1-1 20 tadantaM padam 1-2-4, 1-16-1, 1-16-3 12 paJcako vargaH 1-1-8 * 1-1-1 seTale prathamA, praveza 1, niyama 1 * 1-16-1 bheTale prathamA, pATha 16, niyama * 2-16 - bheTale madhyabhA, pATha 16, niyama I Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAdaH 2 21 nAma siday-vyaJjane prathamoDadhyAyaH 22 naM kye 1-34-1, 3-13-1 3-6-14 23 na staM matvarthe 2-22-III 3-16- // // 25 vRttyanto'-sa-Se 2 - 31 - 1 26 sa - vizeSaNamAkhyAtaM vAkyam 1-51-1 27 a-dhAtu-vibhakti-vAkyamarthavannAma 1-2-2 28 zi ghuTa 1-40-4 29 puM- striyoH syamau - jas 1-40-3 30 svarAdayo'vyayam 1-16-2 31 cAdayo'satve 1-16-2 32 adhaN-tasvAdyAzasaH 2-2-VI, 3-16-IV 34 vat-tasyAm 1-46-11, 3-13- // 35 ktvA - tumam 1-33-4, 3-10-III 37 a - prayogIt 1-36-1 38 anantaH paJcamyAH 383 39 DatyatU saMkhyAvat 40 bahu-gaNaM bhede 3-15-37, 3-16-39 2 pAdaH svara saMdhi 1 samAnAnAM tena dIrghaH 3-14-32 1-17-3 2 R - lRti hrasvo vA 3-10- VI 6 a-varNasyevarNAdinaidodara 1-15-2 8 Rte tRtIyA - samAse 12 aidaut sandhyakSaraiH pratyayaH 1-17-4 * pa-ni- 24 kheTale pariziSTa niyama 24 *pa-ni- 24 1-17-1 13 UTA 2-19- // 21 ivarNAderasve svare ya-vara-lam 1-26-7 22 edaito'yAy 1-8-2 24 odauto'vAv 1-8-2 25 vyak 3-6-11 26 Rto rastaddhite 3-1327 edotaH padAnte'sya luk 1-18-2 34 IdUdet dvi-vacanam 1-21-3 Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u84 prathamoDadhyAyaH pAha: 3 3 pAdaH vyaM4na saMghi | 24 svare vA 1-19-3, 1-41-1 1 tRtIyasya paJcame 26 roryaH 1-19-2 1-25-4 2 pratyaye ca 1-50-10 27 husvAd Ga-Na-no dve 1-31-5 3 tato hazcaturthaH 1-41-4 28 anAG-mAjhe dIrghAd vA 4 prathamAdadhuTi zazchaH cha: 2-2-1 1-32-3 | 30 svarebhyaH 2-2-11 5 ra ka kha-paphayoH 31 dirha-svarasyAnu navA ka - )( pau 1-1-14 3-18- // 6 za-Sa-se za-Sa-saMvA | 39 mnAM ghuTvarge'ntyo'padAnte 1-18-4 2-4-7, 2-8-1 7 ca-Ta-te sa-dvitIye | 40 ziD-he'nusvAraH 1-18-5 1-46-7 8 no'prazAno 'nusvArA'nu- | 41 ro re lug dIrghazcA'didutaH nAsikau ca pUrvasyA'ghuTpare 1-37-7 42 Dhas taD-Dhe 2-10-12 1-20-5 14 tau mu-mo vyaJjane svau / 43 sahi-vaheroccA-'varNasya 2-19-2 1-6-1, 3-4- // 44 udaH sthA-stambhaH saH 18 DnaH saH tso'zcaH 3-1- // 2-21- // 46 etadazca vyaJjane 'nagnasa20 ato'ti roruH 1-18-1 mAse 1-35-3 21 ghoSavati 1-18-3 | 48 dhuTo dhuTi sve vA 22 avarNa-bho-bhago-'gho / 2-10-5 luMgasandhiH 1-19-1, | 49 tRtIyastRtIya-caturthe 1-41-|| 2-2-12 Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 385 pAha:4 prathamoDadhyAyaH 50 adhoSe prathamo 'ziTa: 6 De-Gasyo ryAtI 1-25- 2 1 -24-1, 1-25-1 51 virAme vA 1-25-3 | 7 sarvAdeHsmai-smAtI 52 na sandhiH 1-18-6, 1-35-|| 1-51-5 | 8 : smin 1-35-|| 53 ra: padAnte visargastayoH | 9 jasa iH 1-35-1 1-3-2 | 10 nemA-'rdha prathama-carama57 aro: supi ra: 1-50-3, tayA-'yA-'lpa-kati 2-21-8 payasya vA 2-22-5 60 tavargasya zcavarga-STavargAbhyAM | 14 tIyaM Git kArye vA yoge ca-Tavargo 1-32-1 2-23-6 61 sasya za-Sau 1-48-4 | 15 avarNasyA-''maH sAm 63 padAntAT Ta-vargAdanAm 1-35-IV nagarI-navateH 1-48-5, | 16 navabhyaH pUrvebhyaH i-smAt 1-50-9 smin vA 2-16-1 65 li lau 1-32-2 17 Apo GitAm yai yAs |4 pAdaH nAbha56 yAs yAm 1-28- // 1 ata AH syAdau jas- | 18 sarvAderDaspUrvAH 1-36-1 bhyAm-ye 1-17-2, 19 Tausyet 1-28-2 1-23-1, 1-24-1 20 autA 1-28-1 2 bhisa ais 1-23-|| 21 iduto 'strerIdUt 1-37-1 3 idamadaso 'kyeva 22 jasyedot 1-37-2 1-35-1| 23 Gityaditi 1-37-3 4 ed bahu-s-bh-osi / 24 TaH puMsi nA 1-37- 1-24-2, 1-26-2 | 25 DiDau~H 1-37-|| 5 TA-Gasorina-syau 26 kevala sakhi-paterau / 1-23-1, 1-26-1 2-16-4 2 5 Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 prathamodhyAyaH pA6:4 27 na nA-Didet 2-16-4 | 46 samAnAdamo'taH 1-2028 striyA GitAM vA dai dAs | 47 dIrgho nAmyatisR-catasRtaH dAsa dAm 1-39-I 1-26-1 29 strIdUtaH 1-39-1 | 48 nurvA 1-49-2 30 veyuvo 'striyAH2-20-9 | 49 zaso'tA sazca naH puMsi 31 Amo nAm vA 2-20-9 1-20-1, 1-50-5 32 husvApazca 1-26-|| | 51niya Am 2-20-7 33 saMkhyAnAM rNAm 1-50-1 | 52 vA-'STana AH syAdau 34 trestrayaH 1-37-6 | 1-50-7 35 edodbhyAM Gasi-Gaso raH | 53 aSTa au rjas-zasoH 1-37-4, 2-16-|| 1-50-8 36 khi-ti-khI-tI-ya ur | 54 Dati SNaH saMkhyAyAlup 1-50-6, 2-22-II 37 Rto Dur 1-49-|| | 55 napuMsakasya ziH1-21-|| 38 tR-svasR-napta-neSTra-tvaSTra | 56 aurIH 1-21-|| __-kSatR-hotR-potR-prazAstro | 57 ataH syamo'm 1-21 ghuTyAr 1-49-3 | 58 paJcato'nyAderanekatarasya 39 ar Ga ca 1-49-1 daH 2-22-3 41 husvasya guNaH 1-37-5 | 59 anato lup 1-34-I, 42 edApaH 1-28-3 1-38-2 43 nitya-dina-dvi-svarA'- 61 nAmino lug vA mbArthasya husvaH1-39-1, 1-38-2 1-42-1| 63 dadhyasthi-sakthyakSaNo'44 adetaH syamo luk ntasyA-'n 2-16-5 1-27-1| 64 anAm svare no 'ntaH 45 dIrgha-jhyAb-vyaJjanAt 1-38-1 seH 1-28-1, 2-16-1 | 65 svarAcchau 1-21-1 Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA: 1 66 dhuTAM prAk 68 ghuTi dvitIyo'dhyAyaH 1-34-2 2-21-1 2-21-1 | 83 sakhyurito'zAvait 1-40-5 69 acaH 70 RduditaH 72 anaDuhaH sau 2-17-14 73 puMsoH pumans 2-17-13 74 ota au: 2-16-8 75 A am-zasotA 2-16-8 76 pathin-mathin-RbhukSaH sau 2-17-5 2-17-6 2-17-6 77 e: 78 tho nth 79 in GI-svare luk 2-17-7 80 vozanaso nazcA - ''mantraye sau 2-17-12 81 uto'naDuc caturo vaH 2-17-15 387 82 vAH zeSe 1-50-2, 2-17-16 1 pAdaH nAbha paha 1 tri- caturas tisR- catasR syAdau 1-50-1 2 Rto raH svare 'ni 1-50-4 3 jarAyA jaras vA 2-17-18 84 Rduzanas-purudaMzo'nehasazca se : 2-16-3 1-49-1, 2-16-2, 2-17-11 85 ni dIrghaH 1-47-1 86 ns- mahatoH 1-46-6 87 in- han- pUSA - 'ryamNaH zi-syoH 1-47-8, 2-17-4, 2-21-6 2-17-8 88 apaH 90 abhvAderatvasaH sau dvitIyo'dhyAyaH 1-45-2, 1-48-1 91 kruzastunastRc puMsi 2-16-7 92 TAdau svare vA 2-16-7 93 striyAm 2-16-7 4 apo'd bhe 5 A rAyo vyaJjane 2-17-9 2-16-9 6 yuSmadasmadoH 1-26-1 7 TA-Dayosi yaH 1-26-2 8 zeSe luk 1-26-3 Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 10 mantasya yuvAvau dvayoH dvitIyoDadhyAyaH 11 tyamau pratyayottarapade caikasmin 1-26-1 18 abhyam bhyasaH 19 GasezcAd 1-26-2, *ta-pa- 1 12 tvamahaMsinA prAk cAkaH 1-26-1 13 yUyaM vayaM jasA 1-26-2 14 tubhyaM mahyaMGayA 1-26-3 15 tava mama GasA 1-26-4 16 amau maH 1-26-1 17 zasau naH 1-26-2 1-26-3 1-26-4 20 Ama Akam 1-26-5 21 padAd yug-vibhaktyaikavAkye vas- sau bahutve pAha: 1 35 ad vyaJjane 1-35-II 1-35-II 36 anak 37 TausyanaH 1-35-II 38 ayamiyaM puM-striyo: sau 1-35-I / 39 do maH syAdau 1-35-III 40 kimaH kastasAdau ca 1-35-1, 3-16-V 41 A-dveraH 1-35-1, 3-16-V 1-35-2 42 taH sau saH 43 adaso daH sestu Dau 45 mosvarNasya 47 mAduvarNo'nu 48 prAginAt 49 bahuSverIH 50 dhAtorivarNovarNasyeyuvasvare pratyaye 2-4-2 2-25-8 2-14-17 2-7-6, 2-20-10 2-16-6 1-51-2 22 dvitve vAm nau 1-51-2 23 Ge - GasA te me 1-51-2 24 amA tvA mA 1-51-2 31 nityamanvAdeze 1-51-3 33 tyadAmenadetado dvitIyATausyavRttyante 1-51-4 34 idamaH 1-51-4 * ta pa - 1 bheTale taddhita pariziSTa niyama 1 51 iNaH 52 saMyogAt 53 bhrU-znoH 1-35-1 1-35-I 1-35-1, 3-7-VIII 1-35 1-35-1 54 striyAH Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAda: 1 dvitIyoDadhyAyaH 389 55 vA-'m-zasi 2-16-6 | 77 ga-Da-da-bA-dezcaturthAnta56 yo'nekasvarasya syaikasvarasyAdezcaturthaH 2-14-15 | svozca pratyaye 2-13-14 57 syAdau vaH 2-20-6 | 78 dhAgastathozca 2-15-6 58 kvib-vRtterasudhiyastau / 79 adhazcaturthAt ta-tho rdhaH 2-20-6 2-10-2 59 dRn-puna-varSA-kArai rbhuvaH 80 r-nAmyantAt parokSA'dya 2-20-8 tanyAziSo dhoDhaH 2-24-6 62 Sa-DhoH kaH si 2-10-9 81 hAntasthAJ jIDUbhyAM vA 63 bhvAde rnAmino dI? s-vo 2-24-7 rvyaJjane 2-3-5 | 82 ho dhuT-padAnte 64 padAnte 2-21-7 2-10-11 65 na yi taddhite ta-pa-2 | 83 bhvAde rdAde rdhaH / 67 mo no bhvozca 2-26-IV | 2-13-13 3-5-|| | 84 muha-druha-snuha-sniho vA 68 sras-dhvaMs-kvassanaDuho 2-19-12 daH 2-17-17, | 85 naha-''ho rdha-tau 2-26-24 2-19-12 69 Rtvij-diz-dRz- | 86 ca-jaH ka-gam 1-48-2 spRz-sraj-dadhRSuNNiho / 87 yaja-sRja-mRja-rAja gaH 2-21-9 | bhrAja-bhrasja-vrazca-pari71 yujaJca-kruJco no GaH / vAjaH zaH SaH 2-13-2 2-21-2 / 88 saMyogasyAdau sko luk 72 so ruH 1-3-1 2-13-12 74 ahnaH 2-17-2 | 89 padasya 1-40-6 75 ro lupyari 2-17-3 | 90 rAt saH 2-13-1 76 dhuTastRtIyaH 1-25-1 | 91 nAmno no'nahnaH 1-47-2 Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 dvitIyoDadhyAyaH pAda: 2 92 nA-''mantrye 1-47-5 | 107 lugAto'nApaH2-20-4 93 klIbe vA 1-47-6 | 108 ano'sya 1-47-3, 94 mA-'varNA-'ntopAntA' 1-47-10 paJcamavargAnmato rmo vaH | 109 I-Gau vA 1-47-4 1-46-9 | 111 na vamantasaMyogAt 97 udanvAnandhauca ta-pa-3 1-47-7 98 rAjanvAnsurAjJi 3-16-1 112 hano ho naH 2-13-9 99 noAdibhyaH 2-22-12 | 113 lugasyA-'detyapade 100 mAsa-nizAsanasya zasAdau 1-4-1 lugvA 2-17-19 | 114 Dityantya-svarAdeH 101 danta-pAda-nAsikA 1-36-2 hRdayA-'sRk-yUSodaka- | 115 a-varNadazno'nto vAdora-yakRc-zakRto dat- | ___'turIGayoH 1-40-8, pad nas-hRdasan-yUSa 2-11-11 nudan-doSan-yakaJ- | 116 zya-zavaH 1-40-8 zakan vA 2-17-20 | 117 diva auH sau 2-17-10 102 ya-svare pAdaH padaNi |2 pAdaH // 24, vimati. kya-ghuTi ta-pa-4 103 udaca udIca 1 kriyA-hetuH kArakam 2 svatantraH kartA1-20-4 2-21-3, taM-pa-4 104 ac c prAg dIrghazca 3 kartu ApyaM karma 2-21-3, ta-pa-4 1-20-3, 1-30-1, 105 kvas uS matau ca / 2-6-8,2-36-V 2-26-23, ta-pa-4 4 vA-'karmaNAmaNik106 zvan-yuvan-madhono GI kartA Nau 2-36-6 syAdyaghuTa-svare va uH 5 gati-bodhA-''hArArtha2-17-1 | zabdakarma-nityAkarmaNAm Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyoDadhyAyaH pAha: 2 a-nI - khAdyadi-hvA-zabdAya krandAm 2- 36-5 8 hra-kro rnavA 2-36-7 20 adheH zIG-sthA-'' 2-13-V sAmAdhAraH 24 sAdhakatamaMkaraNaM 1-23-3 25 karmAbhipreyaH sampra dAnam 1-24-4 26 spRhe rvyApyaM vA 1-34-3 27 krud-duherSyA-'sUyArthe ryaM prati kopaH 1-34-4 28 nopasargAt krud-duhA 1-34-5 29 apAye'vadhirapAdAnam 1-25-6 30 kriyAzrayasyA -''dhAro 'dhikaraNam 1-26-6 31 nAmnaH prathamaika-dvi-bahau 1-17-4 32 Amantrye 1-27-1 33 gauNAt samayA-nikaSA - hA - dhigantarA - 'ntareNA Sti yena tenairdvitIyA 1-36-4 34 dvitve'dho'dhyuparibhiH 3-18-II 35 sarvobhayAbhi-pariNAtasA ta-pa-5 391 36 lakSaNa - vIpsyetthaMbhUteSvabhinA pa. ni. 8 37 bhAgini ca prati- paryanubhi: pa.ni. 9 40 karmaNi 1-20-2 41 kriyAvizeSaNAt 1-36-3 42 kAlA'dhvano rvyAptau 2-11- IV, 2-13-IV 44 hetu-kartR- karaNetthaMbhUtalakSaNe 1-23-2, 1-29-4, 1-30-5 1-23-4 45 sahArthe 46 yad-bhedaistadvadAkhyA 68 zaktArtha 1-38-3 1-42-5 47 kRtAdyaiH 53 caturthI 1-24-3 54 tAda 1-24-5 55 ruci kRpyartha - dhAribhiH preyavikArottamarNeSu 1-34-6, 2-2-V, 2-36-12 61 tumorthe bhAvavacanAt 3-9- // -vaSaD-namaH svasti - svAhA svadhAbhiH 1-24-6 Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 dvitIyoDadhyAyaH pAha: 3 69 paJcamyapAdAne 1-25-5 | 94 eSyad-RNenaH 3-9- 70 AGA-'vadhau 2-32-V | 95 saptamyadhikaraNe 1-26-5 71 paryapAbhyAM varSe 99 vyApye ktenaH 3-15-1 2-32-IV | 106 yad-bhAvo bhAva72 yataH pratinidhi-prati- | lakSaNam 1-40-9 dAne pratinA 1-29-6 | 108 SaSThI vA-'nAdare 75 prabhRtyanyArtha-digazabda 1-40-10 bahirArAditaraiH2-32-VI | 109 saptamI cA-'vibhAge 77 guNAdastriyAM navA nirdhAraNe 1-45-7 1-29-5 | 111 adhikena bhUyasaste 78 ArAdarthaiH 2-18-|| pa.ni.3 81 zeSe 1-26-4 | 113 pRthag nAnA paJcamI ca 82 ri-riSTAt-stAd 114 Rte dvitIyA ca / astAt-as-atas 2-18-III AtA ta-pa-6 | 115 vinA te tRtIyA ca 83 karmaNi kRtaH 3-7-I 1-25-7 86 kartari 3-9-V 116 tulyA-'thai stRtIyA88 kRtyasya vA 3-7-x SaSThyau 1-38-4 89 nobhayo hetau 117 dvitIyA-SaSThyau enena 90 tRn-udantA-'vyaya anaJceH ta-pa-7 kvasA-''nA-'tRza | 120 asattvA-''rAdarthAt TAzatR-Gi-Nakaca Gasi-yam 2-18-|| khalartha-sya 3-8-|| 124 gurAvekazca 1-32-4 91 ktayorasadAdhAre 3-7-68 thI 72 / / 3 pAdaH Satva-tva 92 vA klIbe pa. ni. 40 | 6 pratyaye ta-pa-8 93 akamerukasya 3-8-|| 7 roH kAmye ta-pa-8 Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56:4 dvitIyoDadhyAyaH u83 8 nAminaH tayo SaH / 58 prAdurupasargAd ya-svareta-pa-9 'steH Sa-pa-3 9 nir-dur-bahirAvip- 63 ra-pR-varNAnno Na eka prAduz-caturAm 2-8-|| pade 'nantyasyA-ula13 samAse'samastasya ca-Ta-ta-varga-za-sAntare 3-7-36 1-21-2 14 bhrAtuS-putra-kaskAdayaH 66 niSprAgre'ntaH khadirakA Amra-zarekSu-plakSa15 nAmyantasthA-kavargAt / pIyukSAbhyo vanasya padAntaH kRtasya saH pa. ni.7 ziD-nA-'ntare'pi 95 nRte ryaGi pa.ni. 23 1-26-3, 1-48-3 96 kSubhnAdInAm 2-9-6 20 ni-nadyAH snAte: 99 Rra-lulaM kRpo'kRpITA kauzale pa. ni. 27 -''diSu 2-2-3 34 husvAd nAmnaH ti 100 upasargasyA-yau 2-1-12 ta-pa-10 101 groryaGi 3-4-|| 37 Ni-storevAsvada-svida 102 navA svare 3-4-IV ___ -sahaH SaNi pa.ni. 15 |4 pAdaH strI pratyayA 39 upasargAt sug-suva-stustubho'Tyapyadvitve 1 striyAM nRto'svastrAdema: *Sa-pa-1 1-47-9, 1-49-4 40 sthA-seni-sedha-sica- 2 a-dhAtUdRditaH 1-40-7 saJjAMdvitve'pi Sa-pa-1 3 aJcaH 2-21-5 42 avAc cAzrayorjAvi- 14 manaH 1-47-9 dUre pa.ni. 23 | 18 At 1-28-4,1-36-| 46 pari-niveH sevaHSa-pa-2 | 19 gaurAdibhyomukhyAn GI: * Sa-pa-1 meTa Satva pariziSTa niyama 1 Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyoDadhyAyaH 394 20 aNaJeyekaN-naJ-snaJTitAm 2-21-IV, 3-11- // 21 vayasyanantye pa. ni. 51 22 dvigoH samAhArAt 2-33-VII 35 svarAduto guNAdakharoH 1-39-2 38 asaha- naJ- vidyamAnapUrvapadAt svAGgAdakroDAdibhyaH pa. ni. 4 39 nAsikodaroSTha - jaGghAdanta-karNa-zRGgAGgagAtra- kaNThAt pa. ni. 5 40 nakha - mukhAdanAmni pa. ni. 6 54 jAterayAnta - nityastrIzUdrAt 2-12- III 67 yaJo DAyan ca vA 3-11- // pAha: 1 75 upamAna - sahita -saMhitasaha- sapha-vAma-lakSmaNAd uroH 2-31-8 86 asya DyAm luk 2-12- III, 3-11-II 87 matsyasya yaH 3-11-III 88 vyaJjanAt taddhitasya 3-11-II 92 taddhita-ya-svare'nAti 96 gozcAnte hrasvo'naMzi samAseyo - bahuvrIhau 1 pAda: sabhAsa 1 dhAtoH pUjArthasvatigatArthAdhiprati-varja: prAdirupasargaH prAk ca 1- 29-1 ta-pa-11 2-31-9 97 klIbe 2-20-5 104 DyAdIdUtaH ke ta-pa-12 105 na kaci ta-pa-13 106 navA - ''paH 2-31-10, ta-pa-14 tRtIyo'dhyAyaH 107 ic cA -'puMso'nikyAppare 2-31-10 111 asyA-'yat-tat-kSipakA''dInAm 2-5-1 12 UryAdyanukaraNa - cciDAcazca gatiH 2-33-1 4 bhUSA - SSdara - kSepe'laM sadasat 2-33-1 9 tiro'ndra 2-33-1 Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAha: 1 tRtIyoDadhyAyaH 395 18 nAma nAmnaikArthye samAso | 34 dairye'nuH 2-32-6 bahulam 1-43-1 | 35 samIpe 2-32-7 19 sujvArthe saMkhyA saMkhyeye 39 vibhakti-samIpa-samRddhi saMkhyayA bahuvrIhiH vyaddhayarthAbhA vA-'tyayA 2-31-1 'saMprati-pazcAt-krama20 AsannAdUrAdhikAdhya khyAti-yugapat-sadRk'dipUraNaM dvitIyA saMpat-sAkalyA-'nte'vya ''dyanyArthe 2-31-2 yam 1-44-5,2-32-8 21 avyayam 2-31-3 40 yogyatA-vIpsArthA22 ekArthaM cAnekaM ca 'nativRtti-sAdRzye 1-44-1, 2-31-4 __ 2-32-9 23 uSTramukhAdayaH 41 yathA-'thA 2-32-10 1-44-2, 2-31-5 42 gati-kvanyastatpuruSaH 24 sahastena 1-44-3, 1-4-3,2-33-2 2-31-6 43 dunindA-kRcchre 2-33-2 25 dizo rUDhyA-'ntarAle / 44 suH pUjAyAm 2-33-4 2-31-7 46 AG alpe 2-33-5 26 tatrAdAya mithastena 47 prAtyava-pari-nirAdayo prahRtyeti sarUpeNa yuddhe- gata-krAnta-kruSTa-glAna 'vyayIbhAvaH 2-32-1 krAntAdyarthAH prathamAdyantaiH 30 pAre-madhye-'gre-'ntaH / 2-33-6 SaSThyA vA 2-32-2 | 49 GasyuktaMkRtA 2-33-7, 31 yAvadiyatve 2-32-3 3-7-VI 32 paryapAG-bahirac paJcamyA 50 tRtIyoktaM vA 3-10-IV 2-32-4 51 naJ 1-43-5,2-33-8 33 lakSaNenA-'bhi-pratyA- 52 pUrvA'parA-'dharottarama ''bhimukhye 2-32-5 | bhinnenAzinA 2-33-9 Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56:1 396 tRtIyoDadhyAyaH 53 sAyAhnAdayaH2-33-10 | 89 siMhAdyaiH pUjAyAm 54 sameMzerddha navA 2-33-11 2-33-18 57 kAlo dvigau ca meyaiH / 90 kAkAdyaiH kSepe 2-33-12 2-33-18 61 vyAptau 2-33-13 / 96 vizeSaNaM vizeSyeNaikArthaM 62 zritAdibhiH2-33-13 | karmadhArayazca 1-43-8, 65 tRtIyA tatkRtaiH 2-33-19 2-33-14 | 97 pUrvakAlaika-sarva-jarat 67 UnArtha-pUrvAdyaiH purANa-nava-kevalam 2-33-14 2-33-19 68 kArakaM kRtA 2-33-14 | 28 digadhikaM saMjJA-taddhito69 na viMzatyAdinaiko'c / ttarapade ta. pa. 15 cAntaH pa. ni. 1 99 saMkhyA samAhAre dviguzcA70 caturthI prakRtyA nAmnyam 2-33-20, 2-33-15 ta. pa. 16 71 hitAdibhiH 2-33-15 72 tadarthA'rthena 2-33-15 | 101 upamAnaM sAmAnyaiH 73 paJcamI bhayAdyaiH 2-33-21 110 kiM kSepe 2-33-19 2-33-16 74 paraHzatAdiH2-33-16 102 upameyaM vyAghrAdyaiH sAmyA76 SaSThyayatnAc zeSe nukto 2-33-22 1-43-4, 2-33-17 / 116 mayUra-vyaMsaketyAdayaH 77 kRti 2-33-17 2-33-23 78 yAjakAdibhiH | 117 cArthe dvandvaH sahoktau 88 saptamI zauNDAdyaiH 1-43-2, 2-34-1 2-33-18 | 119 syAdAvasaMkhyeyaH 2-34-5 Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAha: 2 121 bhrAtR-putrAH svasRduhitRbhiH 2-34-6 122 pitA mAtrA vA 2-34-7 134 senAGga-kSudra-jantUnAm tRtIyoDadhyAyaH 137 prANi- tUryAGgANAm 2-34-2 2-34-3 141 nityavairasya 2-34-4 148 prathamoktaM prAk 2-32-III 2 pAdaH samAsavidhi 2 amavyayIbhAvasyA-to 'paJcamyAH 6 anato lup 1-44-6 2-321-62-2 1-43-1, ta. pa. 17 24 kAlAt tana-tara-tama- kAle 7 avyayasya 8 aikArthye 2-13-33 ta. pa. 18 37 RtAM vidyA - yonI saMbandhe 2-34 // 2-34- // 40 putre 41 veda-sahazrutA-'vAyudevatAnAm 2-34-IV 47 mAtara - pitaraM vA 2-34-7 49 parataH strI puMvat strye kArthe'nUG 2-31-11 387 50 kyaG - mAni- pittaddhite ta. pa. 19 51 jAtizca Ni-taddhitayasvare ta. pa. 20 57 puMvatkarmadhAraye 2-33-VI 58 riti 61 sarvAdayo 'syAdau ta. pa. 21 2-31-12 70 jAtIyaikArthe'cve 2-34-V 72 icyasvare dIrgha Ac ca 2-32-VII, 3-9-II 82 valacyapitrAdeH 3-16- // 86 ghaJi upasargasyabahulam 3-9-II 91 ekAdaza-SoDaza - SoDatSoDhA - - SaDDhA 2-2392 dvi-tryaSTAnAM dvA-trayoSTAH prAk zatAd anazItibahuvrIhau 2-23-1 93 catvAriMzadAdau vA 2-23-2 94 hRdayasya hRd lAsalekhAye ta. pa. 22 96 hima- hati kAzi-ye pat ta. pa. 23 Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 99 nas nAsikAyAH taskSudre ta. pa. 24 ta. pa. 24 100 ye varNe 101 zirasaH zIrSan ta. pa. 25 ta. pa. 25 102 keze vA 103 zIrSaH svare taddhite tRtIyoDadhyAyaH ta. pa. 25 111 khityanavyayA - 'ruSo monto hrasvazca 3-7-VII 121 Iya-kArake ta. pa. 26 124 tirasastiryati 2-21-4 125 naJat 129 an svare 130 ko: kat tatpuruSe 1-43-6 1-43-7 2-33-1 134 kA'kSa-pathoH 2-33- // 135 puruSe vA 136 alpe 137 kA - kavau voSNe 2-33-III 2-33-VI 2-33-V 140 tumazca manaH kAme 2- 31-13 143 sahasya so'nyArthe 1-44-4 149 samAnasya dharmAdiSu 2- 31-14 151 dRk-dRza-dRkSe 2-21-10, 3-7-VIII pAha: u 152 anya-tyadAderA: 2-21-10, 3-7-VIII 153 idam-kimIt-kI 2-21-10, 3-7-VIII 154 anaJaH ktvo yap 1-33-3 3 pAdaH parasmai Atmane paha 1 vRddhirA - raidaut 1-13-2 2 guNoredot 1-7-2 3 kriyArtho dhAtuH 1-2-1, 3-1-I 4 na prAdirapratyayaH 1-31-2 5 avau dA-dhau dA 2- 15-4 6 vartamAnA-tiv tas anti siv thas tha miv vas mas e vahe mahe Ave te Ate ante 1-1-1, 1-15-I, 2-1-1 7 saptamI-yAt yAtAm yus yAs yAtam yAta yAm Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAha: tRtIyoDadhyAyaH 399 yAva yAma Ita IvAtAm | 13 AzI:-kyAt kyAstAm iran IthAs IyAthAm kyAsus kyAs kyAIdhvam Iya Ivahi Imahi stam kyAsta kyAsam 1-41-1, 2-1-II kyAsva kyAsma sISTa 8 paJcamI-tuv tAm antu sIyAstAm sIran hi tam ta Aniva sISThAs sIyAsthAm Avata Amada tAm sIdhvam sIya sIvahi AtAm antAm sva sImahi 2-30-1 AthAm dhvam aiv / 14 zvastanI-tA tArau tAras Avahaiv Amahaiv tAsi tAsthas tAstha 1-42-1, 2-1-IV tAsmi tAsvas tAsmas 9 stanI-div tAm an tA tArau tAras tAse tAsAthe tAdhve tAhe siva tam ta amvva ma ta AtAm anta tAsvahe tAsmahe 2-18-1 15 bhaviSyantI syati thAs AthAm dhvam syatas syanti syasi i vahi mahi 1-31-1, 1-32-1, 2-1- // syathas syatha syAmi syAvas syAmas syate 10 etAH zita: 2-1-1 syete syante syase syethe 11 adyatanI-di tAm an / syadhve sye syAvahe si tam ta am va ma syAmahe 2-18-|| ta AtAm anta thAs 16 kriyAtipatti-syAtsyatAm AthAm dhvam i vahi syan syas syatam syat mahi 2-27-1 syam syAva syAma syata 12 parokSA-Nav atus us syetAm syanta syathAsa thav athus aNava va ma syethAm syadhvam sye e Ate ire se Athedhve syAvahi syAmahi e vahe mahe 2-24-1 2-18-III Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 tRtIyoDadhyAyaH pAha: 3 17 trINi trINyanya-yuSmada | 42 mriyateradhanyAziSi ca smadi 1-27-2, 2-1- 2-4-4, 2-28-4 18 eka-dvi-bahuSu 2-1-1 43 kya GghonavA 3-6-13 19 navAdyAni zatR-kvasU ca | 44 yudbhyo'dyatanyAm parasmaipadam 1-40-1, 2-29- // 2-1-I, 2-26-19 45 vRdbhyaH sya-sanoH 20 parANikAnAnazau cA 2-19-7 'tmanepadam 1-40-1, 46 kRpaH zvastanyAm 2-1-I, 2-26-19 2-19-9 21 tat sApyA-'nApyAt 47 kramo'nupasargAt 2-2-5 karma-bhAve kRtya-kta 48 vRtti-sarga-tAyane 2-2-6 khalAzca 1-30-2, 51 propAdArambhe 2-2-7 1-33-5, 1-33-6, 52 AGo jyotirudgame 1-45-4, 3-7-3, 2-2-8 3-7-69, 3-9-41 59 yamaH svIkAre 2-28-7 22 i-GitaH kartari 1-15-1, 3-4-4 63 saM-vi-prAvAt 24 nivizaH 2-4- // 1-29-3, 2-1-10 25 upasargAdasyoho vA 64 nu-pracchaH 2-4-I 68 nihnave jJaH 2-9-9 2-29-1 27 pari-vyavAt kriyaH / 69 sam-praterasmRtau 2-9-9 2-9-7 71 zruvo'nAG-prateH 28 pArA-ve je pa.ni. 15 1-29-3, 2-1-9 | 72 smR-dRzaH 2-35-15 37 bhunajo'trANe 2-10-|| 75 AmaH kRgaH2-26-12 41 zadeH ziti 2-2-4 | 83 upAt sthaH 2-28-|| Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAhaH 4 84 samo gamRcchi-pracchi zru - vit-svaratyarti dRzaH tRtIyoDadhyAyaH 2-1-V 86 AGo yama-hanaH sve'Ggeca 2-2-III, 2-13- // 95 I - gita: 1-15-3 96 jJo'nupasargAd 2-9-8 100 zeSAt parasmai 105 vyAG-pare ramaH 1-2-1 1-29-3, 2-1-11 4 pAdaH dhAtunA pratyayo 1 gupau - dhUpa - vicchi-paNipanerAyaH 2-2-1,3-2-1 2 kamerNiG 2-5-6, 3-2-2 3 RteH GIyaH 3-2-3 4 azavi te vA 3-2-4 5 guptijo garhA - kSAntau 26 san 3-2-5 6 kitaH saMzaya pratikAre 3-2-6 7 zAn-dAn-mAn-badhAd nizAnA - ''rjava - vicAravairUpye dIrghazcetaH 3-2-7 8 dhAtoH kaNDvAde ryak 3-3-1 401 9 vyaJjanAderekasvarAt bhRzA -''bhIkSNye ya vA 3-4-1 10 aTyarti - sUtra - mUtrisUcya'zUrNoH 3-4-5 11 gatyarthAt kuTile 3-4-6 12 gR-lupa - sada-cara-japajabha - daza-daho ga 3-4-7 13 na gRNA - zubha- rucaH pa. ni. 21 3-5-1 14 bahulaM lup 17 curAdibhyo Nic 1-11-1, 2-5-1 18 yujAde navA 2-5-5 20 prayoktR - vyApAre Nig 2-36-1 21 tumarhAdicchAyAM san atatsanaH 2- 35-1 22 dvitIyAyAH kAmyaH 3-6-1 23 a-mA- 'vyayAt kyan ca 3-6-2 24 AdhArAc copamAnAd AcAre 3-6-4 25 kartuH kvip galbhaklaba -hoDAt tu Git 3-6-5 Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 tRtIyoDadhyAyaH pAha: 4 26 kyaG 3-6-6 41 cIvarAt paridhAnA'rjane 27 so vA luk ca 3-6-8 3-6-24 28 ojo-'psarasaH3-6-9 / 42 Nij baDulaM nAmnaH / 29 ccyarthe bhRzAdeH stoH / | kRgAdiSu 3-6-25 3-6-12 43 vratAd bhuji-tannivRttyoH 30 DAc-lohitAdibhyaH 3-6-26 Sit 3-6-13 | 44 satyA-'rtha-vedasyAH 31 kaSTa-kakSa-kRcchra-satra 3-6-27 gahanAya pApe kramaNe 46 ghAtoranekasvarAd Am 3-6-15 parokSAyAHkR-bhvasti cA32 romanthAd vyApyAd 'nu tadantam 2-26-11 uccarvaNe 3-6-16 | 47 dayA-'yA-''s kAsaH 33 phenoSma-bASpa-dhUmAd 2-26-13 udvamane 3-6-17 48 gurunAmyAderanRcchUrNoH 2-26-14 34 sukhAderanubhave3-6-18 49 jAgruSa-samindhernavA 35 zabdAdeH kRtau vA 2-26-15 3-6-19 | 50 bhI-hI-bhR-hostivvat 36 tapasaH kyan 3-6-19 2-26-17 37 namo-varivaz-citraGo'ca 51 vetteH kit 2-2-18 -sevA-''zcarye 3-6-20 52 paJcamyAH kRg2-13-6 38 aGgAd nirasana NiG | 53 sijadyatanyAm2-27-2 3-6-21 54 spRza-mRza-kRSa-tRpa-dRpo 39 pucchAt ut-pari-vyasane __ vA 2-28-16, 2-29-7 3-6-22 | 55 ha-ziTo nAmyupAntyAd 40 bhANDAt samAcitau adRzo'niTaH sak 3-6-23 / 2-28-14 Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 pAda: 1 caturthoDadhyAyaH 58 Ni-zi-du-tru-kamaH kartari | 71 kartaryanadbhayaH zav Ga:2-29-9, 2-36-IX 1-2-2, 2-1-2 59 Tdhe-zve aa 2-29-9 | 72 divAdeH zyaH 1-9-1, 60 zAstyasU-vakti khyAteraG 2-29-6 / 73 bhrAsa-bhlAsa-bhrama-krama61 savaMrte aa 2-29-6 klama-trasi-traTi-laSi62 hA-lipa-sicaH 2-29-6 yasi-saMyaservA 2-3-4 63 vAtmane 2-29-6 75 svAdeH znuH 2-7-1 64 lRdid-dhutAdi-puSyAdeH 76 vA'kSaH 2-7-7 parasmai 2-29-6 77 takSaH svArthe vA 2-7-7 65 Rdit-zvi-stambhU-mucU 79 krayAdeH 2-9-1 mlucU-grucU-glucU-gluJcU __-jo vA 80 vyaJjanAt znA-herAnaH 2-29-6 2-9-4 66 jic te padasta-luka ca 81 tudAdeH zaH 1-10-1, 2-28-10 67 dIpa-jana-budhi-tAyi 2-4-1 pyAyo vA 2-27-10 82 rudhAM svarAt zno na 68 bhAva-karmaNoH 2-27-11 lul c 2-10-1 69 svara-graha-dRza-hanbhyaH 83 kRga-tanAderuH 2-8-1 sya-sijAzI:- zvastanyAM 85 tapes tapaH karmakAt jiD vA 2-19-18 2-1870 kyaH ziti 86 ekadhAtau karmakriyaikA1-30-3, 2-1-8 | 'karmakriye pa. ni. 16 (caturtho'dhyAyaH) 1 pAdaH dviruti, vRt / prAk tu svare svaravidheH 1 dvi rdhAtuH parokSA-De | 2-24-1, 2-29-8 Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 caturthoDadhyAyaH pAda: 1 2 AdyoMza ekasvaraH 25 tR-trapa-phala-bhajAm 2-26-16 2-26-1 3 san-yaGazca 2-35-2, 26 z2a-bhrama-vama-trasa 3-4-2 phaNa- syama-svana4 svarAde dvitIyaH 2-35-3 rAja-bhrAja- bhrAsa6 ayi raH pa. ni. 12 bhalAzovA 2-26-1 12 havaH ziti 2-14-1 | 27 vA zrantha-grantho na luk 13 carAcara-calAcala-patA ca 2-26-1 pata-vadAvada-ghanAghana- 30 na zasa-dada-vAdipATUpaTaM vA pa.ni. 26 guNinaH 2-26-2 16 jJapyApo jJIpIpa na 31 hau daH 2-15-5 ca dviH si sani / 33 / pibaH pIpy 2-36-11 2-35-14 34 aGe hi-hano ho ghaH 17 Rdha I 2-35-14 pUrvAt 2-25-3 18 dambhodhip-dhIp 35 je rgi: san-parokSayoH 2-35-14 2-25-5 19 avyApyasya muce rmog | 36 ce: ki rvA 2-25-5 vA 2-35-14 | 37 pUrvasyA-'sve svare 20 mi-mI-mA-dAmitsvarasya | | yoriyuv 2-15-2 2-35-14 38 Rto't 2-24-5 21 rabha-labha-zaka-pata- 39 hUsvaH 2-14-7 padAmiH 2-35-14 || 40 ga-ho rjaH 2-14-2 23 avitparokSA-seTa- / 42 dvitIya-turyayoH pUrvI thavoreH 2-26-1 2-14-13 24 anAdezAderekavyaJjana- 44 vyaJjanasyA-'nAde luMk madhye'taH 2-26-1 / 2-14-13 Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturtho dhyAyaH pAha: 1 45 aghoSeziTa: 2-24-5 46 ka -Ga - zca - J2-24-5 48 A-guNAvanyAdeH 3-4-3 50 vaJca-straMsa-dhvaMsa-bhraMzakasa-pata-pada- skando' nto nIH 3-4-8 51 murato'nunAsikasya 3-4-9 52 japa - jabha - daha-daza bhaJja pazaH 3-4-10 53 cara- phalAm 3-4-11 54 ticopAntyA'to'noduH 3-4-11 55 RmatAM rIH 3-4-12 56 ri-rau ca lupi 3-5-3 57 nijAM zityet 2-15-8 58 pR-R- bhR-mA- hAGAmiH 2- 15-1 59 sanyasya 2- 35-9 60 o rjA - ntasthA-pavarge varNe 2 - 35 - 10, 2-36-VI 63 asamAnalope sanval laghuni Ge 2-36 - VI 405 64 lagho dIrghA'svarAdeH 2-36-11 65 smR-ha- tvara-pratha-madastR- spazera: 2-36- 11 66 vA veSTa - peSTaH 2 - 36-11 67 I ca gaNaH 2-36-11 68 asyAderAH parokSAyAm 2-25-1 69 anA - ''to nazcAntaH RdAdyazau-saMyogasya 2-25-1 70 bhU-svaporadUtau 2-25-1 71 jyA vye- vyadhi-vyaci vyatheriH 2-26-4 72 yajAdi-vaz-vacaH sasvarA untasthA vRt 2-26-3 73 na vayo y 2-26-7 74 verayaH 2-26-8 75 aviti vA 2-26-8 79 yajAdi-vaceH kiti 2-6-5 80 svape ryaG-Ge ca 2-12-9, 2-36-11, pa.ni. 18 81 jyA vyadheH kGiti 2-3-7 82 vyaco'nasi 2-26- // Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 caturthoDadhyAyaH pAda: 2 83 vazerayaGi 2-13-10 | 2 pAdaH pAtu pratyayavidhi 84 graha-vrazca-bhrasja-praccha: 1 At sandhyakSarasya 2-4-5 2-1-14 85 vye-syamoryaGi 2 na ziti 2-1-15 pa.ni. 19 3 vyasthava-Navi 2-26-5 87 dvitve hvaH 2-26-9, 10 Nau krI-jIGaH 2-36-2 2-36-11 14 ruhaH paH 2-36-2 88 Nau Ga-sani 2-36-11 17 pAteH 2-36-2 89 zve rvA 2-36-11 18 dhUg-prIgonaH 2-5-3 90 vA parokSA-yaGi 20 pA-zA-chA-sA-ve-vyA 2-26-10, pa. ni. 10 ho yaH 2-36-2 102 yvRtsakRt 2-6-5 | 21 arti-rI-blI-hI knUyi 103 dIrghamavo'ntyam 2-6-6 kSmAyAtAM puH 2-36-2 104 svara-han-gamoH 24 ghaTAde Isvo dIrghastu vA sani dhuTi 2-35-7 tri-Nam-pare 2-36-2 105 tano vA 2-35-7 25 kage-vanU-janai-jRS107 ahan paJcamasya knas- raJjaH 2-36-2 kvi-kGiti 2-11-III, | 26 amo'kamyami-camaH 3-5- 2-26-2 108 anunAsike ca cch-vaH 30 mAraNa-toSaNa-nizAne zUTa 2-19-17 jJazca 2-35-14 111 kte'niTa: ca-joH 35 upAntyasyA-'samAnakagau ghiti 3-7-|| lopi-zAsvRdito De 115 dhyaNyAvazke 3-7-|| 2-36-11 119 vaco'zabda-nAmni 36 bhrAja-bhAsa-bhASa-dIpa pIDa-jIva-mIla-kaNa3-7-IVI Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAha: 2 caturtho dhyAyaH raNa-vaNa-kSaNa-zraNa he heTha luTa-lupa-lapAM navA 2-36-11 37 RdRvarNasya 2-36-11 38 jighrateriH 2-36-11 39 tiSThateH 2- 36-11 40 Ud duSo Nau 2-36- VIII 2-2-2 42 gohaH svare 43 bhuvo vaH parokSAdyatanyoH 2- 25-2 44 gama-hana-jana-khana-ghasaH svare'naGi kGiti luk 2-13-8, 2-25-6 45 no vyaJjanasyA - SnuditaH 2-3-8 46 aJco'narcAyAm 2-21-1 49 daMza - saJjaH zavi 2-2 - // 50 akaT- ghinozca rajjeH 2-2- // 51 Nau mRgaramaNe 2-3655 yami-rami- nami-gami hani-mani-vanati - tanAde dhuTi kGiti 2-13-7 60 AH khani - sani-jana : 61 sani 2-6-3 pa. ni. 14 407 62 ye navA 2-6-3 68 R - lvAdereSAM to no'praH 2-9-11 69 ra dAdamUrccha - madaH - ktayo rdasya ca 2-3-10 70 sUyatyAdyoditaH 2-3-9, 2-14- 19, ni. pa. 19 71 vyaJjanAntasthAto' khyA- dhyaH 2-3-11 74 kSeH kSI cA - sdhyArthe 2-14-1 82 hu-dhuTo he dhiH 2-10-4, 2-14-5 84 zAsas-hana: zAdhyedhijahi 2-12-7 85 ataH pratyayAl luk 1-42-1, 2-1-5 86 asaMyogAdoH 2-7-4 87 vamyaviti vA 2-7-3 88 kRgo yi ca 2-8-4 89 ataH zityut 2-8-3 90 znA - 'styo luk 2-10-3, 2-13-15 91 vA dviSAto 'naH pus 2-11-1 92 sij - vido'bhuvaH 2-13-4, 2-27-4 Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 caturthoDadhyAyaH pAha: 3 93 dvayukta-jakSapaJcataH 109 kramo dIrgha:parasmai 2-12-3, 2-14-6 2-2-9 94 anto no luk 2-12-3, | 110 SThivU-klamvAcamaH 2-12-8, 2-14-3 2-2-10 95 zau vA 2-12-8 | 111 zama-saptakasya zye / 96 znazcA-''taH 2-9-3, 1-14-1, 2-3-3 2-12-4, 2-14-8 113 mavyasyAH 1-2-3 97 eSAmI rvyaJjane'daH 114 anato'nto'dAtmane 2-7-5 2-9-2, 2-14-9 115 zIDo rat 2-11-9 98 i daridraH 2-12-4 117 tivAM NavaH parasmai / 99 bhiyo navA 2-14-14 2-13-5 100 hAkaH 2-14-10 118 brUgaH paJcAnAM paJcA101 A ca hau 2-14-12 ''hazca 2-11-6 102 yi luk 2-14-11 | 119 AziSi tu-yostAtaG 103 otaH zye 2-3-2 1-42-3 104 jA jJA-jano'tyAdau 120 AtoNva auH2-25-10 1-271,2-9-1, ni.pa.-1 121 AtAmAte AthAmAthe 105 pvAde IsvaH 2-9-5 AdiH 1-42-1,2-1-3 106 gamiSad-yamaH chaH 122 yaH saptamyAH 1-41-1, 1-14-1, 2-2-IV 2-1-4 108 zrauti-kRvu-dhivu-pA-ghrA | 123 yAmyusoriyamiyusau ghmA-sthA-mnA-dAm- | __ 1-41-I, 2-1-4 dRzyati-zada-sadaH zR-kR- 3 pAdaH gu-vRddhi, ut-Dita dhi-piba-jighra-dhamatiSTha- | 1 nAmino guNo'kGiti mana-yaccha-pazyachaMzIya 1-8-1, 2-1-7 sIdam 1-14-1,2-2-17 | 2 u-znoH 2-7-2, 2-8-2 Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 pAha: 3 caturthoDadhyAyaH 3 pusyau 2-12-5, 22 svaje navA 2-44-2 2-36- // | 23 ja-nazo nyupAntye tAdiH 4 laghorupAntyasya 1-7-1, ktvA 3-10-5 1-12-1, 2-1-7, 24 RttRSa-mRSa-kRza6 jAguH kiti 2-12-10 vaJca-luJca-tha kaH seTa 7 RvarNa-dRzo'Gi 3-10-6 2-29-5 / 25 vau vyaJjarnAdeH san8 skRcchRto'ki parokSA- | cA-' yvaH 3-10-7 yAm 2-25-12 | 27 na DIG-zIG-pU9 saMyogAd RdarteH ghRSi kSvidi-svidi2-25-12 midaH 3-7-77 10 kya-yaGA-zIrye 2-6-4, 29 ktvA 2-36-IV,3-10-4 2-30-3, 3-4-1| 32 rud-vida-muSa-graha-svapa 12 bhavateH sijlupi praccha: san ca 2-35-4 2-29-2 / 33 nAmino'niTa 2-35-5 13 sUteH paJcamyAm / 34 upAntye 2-35-6 2-11-7 35 sijAziSAvAtmane 14 dvayuktopAntyasya ziti 2-28-3, 2-30-1 svare 2-15-9 36 RvarNAt 2-28-4, 15 hviNo: a-pviti vyau 2-30-1 2-11-10, 2-14-4 37 gamo vA 2-28-5, 17 kuTAde dvid aJNit 2-30-1 2-25-14 / 38 hanaH sic 2-28-6 19 vorNoH 2-26-|| 40 vA svIkRtau 2-28-7 20 zidavit 2-1-6 | 41 izva sthA-daH 2-28-8 21 indhyasaMyogAtparokSA | 42 mRjo'sya vRddhiH kidvat 2-24-2 | 2-13-3 27 Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 caturthoDadhyAyaH pAha: 3 43 RtaH svare vA 2-13-3 | 64 yaG-tu-ru-stoH bahulam 44 sici parasmai samAnasyA- 2-11-4, 3-5-2 'Giti 2-27-6 65 saH sijaste disyoH 45 vyaJjanAnAmaniTi 2-13-16, 2-27-3 2-28-1 66 pibaiti-dA-bhU-sthaH 47 vyaJjanAdervopAntyasyA sico lup parasmai na __'taH 2-27-7 ceTa 2-29-2 48 vada-vraja-lUH2-27-7 67 Tdhe-ghrA-zA-chA-so-vA 49 na zvi-jAgR-zasa-kSaNa 2-29-4 hamyeditaH 2-27-8 68 tanbhyo vA ta-thAsi 50 Niti 1-13-1, nNozca 2-27-9 2-5-2 70 dhuD-hasvAla luga ani Tasta-thoH 2-28-2 51 nAmino'kali-hale: 71 iTa Iti 2-27-5 1-13-1, 2-5-2 72 so dhi vA 2-10-8 53 Ata aiH kRJ-au 73 asteH si hastveti 2-19-19 2-13-15 54 na jana-badhaH 2-27-|| 74 duha-diha-liha-guho 55 mo'kami-yami-rami-nami dantyAtmane vA sakaH gami-vamAcamaH 2-27-|| 2-28-17 58 NidvA-'ntyoNav 75 svare'taH 2-28-15 77 azityasan-Nakaca59 uta auH viti vyaJjane NakA-'naTi 2-12-1 'dveH 2-11-3 78 vyaJjanAd deH sazcadaH 60 voNrNoH pa.ni. 2 2-10-6 62 tRhaH znAdaIt 2-10-10 | 79 seH sa-d-dhAM ca ru rvA 63 brUtaH parAdiH 2-11-5 2-10-7 2-24-3 Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAha: 4 caturthoDadhyAyaH 411 80 yo'ziti 3-4-17 | 104 zIGa e: ziti 2-11-8 82 ataH 1-13-3, 2-35-1 | 105 kGiti yi zay 83 NeraniTi 1-30-4, 2-11-12 2-36-8 | 108 dIrghazci-yaG-yak-kyeSu 84 seTa-ktayoH 2-36-9 ca 2-6-1,2-22-10 85 AmantAlvAyyenAvam / 2-30-6, 3-3-2, 2-36- // 3-4-15, 3-6-7 86 laghoryapi 2-36-10 | 109 Rto rI 2-22-10, 92 sastaH si 2-19-16 3-4-16, 3-6-10 94 iDet-pusi cA-''toluk | 110 riH za-kyA-''zIrye 2-11-2, 2-25-9 2-4-3, 2-30-2 95 saMyogA'de rvA'ziSyeH | 111 IzcvAvarNasyA'navya2-30-4 yasya 2-22-10 96 gA-pA-sthA-sA-dA 112 kyani 3-6-1 mA- hAkaH 2-30-5 113 kSut-tRDU-gardhe'zanAyo97 I rvyaJjane'yapi danya-dhanAyam pa.ni.25 2-6-2, 3-4-13 4 pAdaH seTa bhaniTa veTa 98 ghrA-ghmo ryaGi3-4-14 99 hano nI vadhe pa. ni. 17 1 asti-bruvo bhU-vacAva100 Niti ghAt 2-36-4 ziti 2-11-1, 101 tri-Navi ghan 2-19-11 2-19-20, 2-25-4 6 bhRjjo bha-- 2-29-11 102 nazernez vA-'Gi 7 prAd dAgaH tta Arambhe 2-29-5 te 3-7-78 103 zvayatyasU-vaca-pataH / 9 svarAd upasargAd daHti zvA''stha-voca-paptam kityadhaH 3-7-78 2-29-5 / 10 dat 2-15-7 Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 11 do-so-mA-stha iH caturthoDadhyAyaH 2- 15-10 12 chA- zo rvA 2 - 15-10 14 hAko hiH ktva 2-14-18 2-15-7 15 dhAgaH 16 yapi cAdo jagdh 17 ghaslR sanadyatanI - ghaJa cali 2-35-8 18 parokSAyAM navA 2-25-7 19 ve vay 2-26-6 20 RH z-dR-praH 2-15-13 21 hano vadha AziSyaJau 2-30-7 22 adyatanyAM vA tvAtmane 2-28-9 23 iNikorgAH 2-29-3 24 NAvajJAne gamuH 25 sanIGazca pa. ni. 13 2-35-8 26 gAH parokSAyAm 2- 25-11 28 vA dyatanI - kriyAti patyo rgIG 2-19-10, 2-28-9 pAhaH 4 29 aD dhAtorAdi rhyastanya cAmaGA 1-31-1, 2-18-2, 2-27-1 30 etyaste vRddhiH 2-11-10, 2-13-15 31 svarAdestAsu 1-31-3 32 stAdyazito'troNAderiT 2-18-1, 3-7-XI, 3-10-1 34 gRhaNo'parokSAyAM dIrghaH 2-18-6 35 vRto navA - 'nAzi:- si cSarasmai ca 3 - 10 - V 36 iT sijAziSorAtmane 2- 28-11 38 dhUgauditaH 2-18-4, 3-10-1 41 j-zcaH ktvaH 3-10-2 42 Udito vA 3-10-3 43 kSudha-vasasteSAm 44 lubhyaJce vimohA -'rce 2-21- // 46 saha- lubheccha-ruSa - riSa stAdeH 2-19-1 47 ivRdh- bhrasja-dambha- zriyUrNu-bhara-jJapi-sanitani-pati-vR-RddaridraH sanaH 2 - 35-11 Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAha:4 caturthoDadhyAyaH 413 48 R-smi-pUJjazau-ka- | 74 Nau dAnta-zAnta-pUrNa gR-dR-dhR-pracchaH | dasta-spaSTa-channa-jJaptam 2-35-12 2-36-VII 49 hanRtaH syasya 2-19-3 78 sRji-dRzi-skR-svarA50 kRta-cUta-nRta-chda 'tvataH tR-nityAtRdo 'sicaH sAde rvA 'ni-TasthavaH 2-24-8 79 RtaH 2-24-9 2-19-4 80 R-vR-vye'da iTa 51 gamo'nAtmane 2-19-5 2-24-10 52 snoH 2-19-6, 81 skra-sR-vR-bhR-studu2-28-13 zru-sro rvyaJjanAdeH paro53 kramaH 2-19-6, kSAyAH 2-24-4 2-28-13 | 82 ghasekasvarAtaH kvasoH 55 na vRdbhyaH 2-19-8 2-26-20 56 ekasvarAd anusvAretaH 83 gama-hana-vidala-viza2-18-3, 3-10-I, dRzo vA 2-26-21 3-7-IX 84 sico'JjaH 2-28-12 57 RvarNa-zyUTuMga: kitaH 85 dhUg-su-stoH parasmai 3-7-73 2-28-13 86 yamirami-namyAtaH so'58 uvarNAt 3-7-74 ntazca 2-29-1 59 graha-guhazca sanaH 87 IzIDa: se-dhve-sva2-35-13 | dhvamoH 2-13-11 61 DIya-zvyaiditaH ktayoH 88 rut-paJcakAt zidayaH 3-7-75 2-12-2 62 veTo'pataH 2-19-I, | 89 disyorIT 2-12-2 3-7-76 / 90 adazcA-'T 2-12-1 Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 pazcamotadhyAyaH pAha: 1 98 uditaH svarAn no'ntaH | 112 spRzAdi sRpo vA 2-3-8 2-19-15 99 mucAdi-tapha-dRpha-gupha- | 113 hasvasya taH pit-kRti zubhobhaH ze 2-4-6 / 1-33-3, 2-20-2 100 jabhaH svare 3-4-V | 114 ato ma Ane 1-40-2 102 ramo'parokSA-zavi 115 AsInaH 2-13-III 2-36-3 | 116 RtAM kGintIr 2-3-6 103 labhaH 2-36-3 | 117 oSThyAd ur 2-15-3 109 nazodhuTi 2-19-13 | 118 isAsaH zAso'G110 masjeH saH 2-19-14, vyaJjane 2-12-6 2-28-9 | 121 yvoH pvaya-vyaJjaneluk 111 aH sRji-dRzo'kiti / 2-36-II, 3-9-IV 2-19-15, 2-28-9 | 122 kRtaH kIrtiH 2-5-4 (paJcamo'dhyAyaH 1 pAdaHta pratyayo / 9zliSa-zI-sthA1 Atumo 'tyAdiH kRt ''sa-vasa-jana-ruha 1-33-1, 3-7-1 ja-bhaje: ktaH3-7-71 3 kartari 1-45-1,3-7-4, 11 gatyarthA-'karmaka-piba 3-7-18,3-7-70 bhuje:1-33-7,3-7-72 6 rucyA-'vyathya-vAsta- 16 asarUpo'pavAdevotsargaH vyam 3-7-4 prAkkteH 3-7-V 7 bhavya-geya-janya-ramyA- 17 RvarNa-vyaJjanAd ghyaNa ''pAtyA-''lAvyaM navA 2-12-II, 3-7-7 3-7-5 | 19 uvarNAd Avazyake 8 pravacanIyAdayaH 3-7-6 / 3-7-8 Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAda: 1 pagramoDadhyAyaH 415 20 Asu-yu-vapi-rapi- | 47 te kRtyAH 1-45-3, lapi-trapi-Dipi-dabhi 3-7-2 camyAnamaH 3-7-9 | 48 Naka-tucau 2-5-7, 27 tavyA'nIyau 3-7-10 3-7-18 28 ya et cA-''taH 49 ac 2-5-7,3-7-19 2-15-11, 3-7-11 / 52 nandyAdibhyo'naH 29 zaki-taki-cati-yati 3-7-20 zasi-sahi-yaji-bhaji | 53 grahAdibhyo Nin pavargAt 3-7-12 3-7-21 30 yami-madi-gado'nupasargAt 3-7-13 | 54 nAmyupAntya-prI-kR-gR31 carerAGastvagurau jJaH kaH 3-7-22 pa.ni. 28 / 56 upasargAd Ato Do'zyaH 32 varyopasaryA'vadya 3-7-23 paNyamupe 70 AziSyakan pa. ni. 31 yartumatI-gadya-vikreye / 71 tik-kRtau nAmni pa.ni., 29 pa.ni. 32 33 svAmi-vaizye'ryaH 72 karmaNo'N 3-7-24 pa.ni. 30 / 74 gAyo'nupasargAt Tak 35 nAmno vadaH kyapa ca 3-7-25 3-7-14 / 76 Ato Do'hvA-vA-maH 40 dU-vRg-stu-juSeti 3-7-26 zAsaH 3-7-15 | 81 klezAdibhyo'pAt 41 RdupAntyAd a-kRpi 3-7-27 vRd-RcaH 3-7-16 / 82 kumAra-zIrSANa Nin 42 kR-vRSi-mRji-zaMsi 3-7-28 guhi-duhi-japo vA / 83 acitte Taka 3-7-29 3-7-17 | 85 brahmAdibhyaH 3-7-30 Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 90 kukSyAtmaudarAd bhRga: rivaH 3-7-31 3-7-32 91 arho'ca 94 AyudhAdibhyo dhRgo'daNDAdeH 3-7-33 95 go vayo'nudyame pazcamo'dhyAyaH 3-7-34 98 rajaH phale-malAd grahaH 3-7-35 102 saMkhyA - 'har-divA-vibhAnizA-prabhA - bhAs - -citrakartrAdyantA - nanta-kArabAhrarur - dhanur - nAndilipi - livi - bali bhakti - kSetra - jaGghA- kSapAkSaNadA - rajani doSAdina-diva-sAt TaH - 3-7-36 103 hetu tacchIlA - 'nukule' zabda- zloka-kalahagAthA vaira-cATu-sUtramantra - padAt 3-7-37 104 bhRtau karmaNaH 3-7-38 105 kSema - priya bhadra bhadrAt khA- 'N 3-7-39 106 megharti-bhayA 'bhayAt khaH 3-7-40 pAha: 1 107 priya-vazAd vadaH 3-7-41 110 kulA - 'bhra- karISAt kaSaH 3-7-42 111 sarvAt sahazca 3-7-43 116 manyAN Nin 3-7-44 117 kartuH khaz 3-7-45 119 zunI - stana - muJja-kulA''sya-puSpAt TdheH 3-7-46 123 vahA'bhrAl lihaH 3-7-47 124 bahu-vidhvarus- tilAt tudaH 3-7-48 125 lalATa-vAta- zardhAt tapA 'ja-hAkaH 3-bha-49 126 asUryogrAd dRzaH 3-7-50 128 nagna palita- priyA -'ndha - sthUla - subhagA -''DhyatadantAt cvyarthe'cverbhuvaH khiSNu - khukaJa 3-7-51 129 kRgaH khanaT karaNe 3-7-51 131 nAmno gamaH khaD-Dau ca vihAyasastu vihaH 3-7-52 Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAhaH 2 134 zamo nAmyaH 3-7-53 135 pArzvAdibhyaH zIGaH pazcamoDadhyAyaH 3-7-53 3-7-53 3-7-54 137 AdhArAt 138 careSTaH 142 sthA-pA - snA-traH kaH 3-7-55 144 mUlavibhujAdayaH 3-7-56 146 bhajo viN 3-7-57 147 man-van- kvanip-vic 148 kvip kvacit 3-7-58 2-20-1, 3-7-59 152 tyadAdyanya-samAnAdupamAnAd vyApye dRzaH Tak-sakau ca 2- 21-10, 3-7-60 153 kartu Nin 3-7-61 154 ajAte: zIle 3-7-62 158 karaNAd yajo bhUte 3-7-63 160 hano Nin 3-7-63 161 brahma-bhrUNa - vRtrAt kvip 3-7-63 166 dRzaH kvanip 3-7-64 168 ano rjane rDaH 3-7-65 169 saptamyAH 170 ajAteH paJcamyAH 3-7-65 417 3-7-66 171 kvacit 3-7-67 174 kta-ktavatU 1-33-5, 1-45-1, 3-7-68 2 pAdaH rRt pratyayo 2 tatra kvasu-kAnau tadvat 2-26- // / 2-27-12 4 adyatanI 5 vizeSA-vivakSAvyAmizre 2-27-13 7 anadyatane hyastanI 1-31-4 11 kutA - 'smaraNAtinihnave parokSA 2-24-11 12 parokSe 2-24-12 14 avivakSite 2-4-13 16 sme ca vartamAnA 2-9-10 19 sati 1-2-5, 3-8-1 20 zatrA -''nazAveSyati tu sa-syau 1 - 40-1, 2-18-5 22 vA vetteH kvasuH 2-26-22 Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 paccamoDadhyAyaH pAdaH 2. 23 pUG-yajaH zAnaH | 38 DI sAsahi-vAvahi-cA 3-8-1, pa. ni. 33 | cali-pApati pa.ni.34 24 vayaH zakti-zIle 3-8-1 | 40 zR-kama-gama-hana-vRSa25 dhArIGo'kRcchre'tRz bhU-stha ukaNa 3-8-11 3-8-2 41 laSa-pata-padaH 3-8-12 26 sug-dviSA-'rhaH satri- 42 bhUSA-krodhArtha-ju-sRzatru-stutye 3-8-3 gRdhi-jvala-zucazcA'naH 27 tRn zIla-dharma-sAdhuSu 3-8-13 46 drama-kramo yaGaH3-8-14 3-8-4 28 bhrAjyalaMkRg-nirAkRg 47 yaji-japi-daMzibhU-sahi-ruci-vRtti vadAdUkaH 3-8-14 vRdhi-cari-prajanA 48 jAguH 3-8-15 49 zamaSTakAd dhinaN / 'patrapaH iSNuH 3-8-5 3-8-16 29 udaH paci-pati-padi- / 50 yuja-bhuja-bhaja-tyajamadaH 3-8-5 raJja-dviSa-duSa-duha-duhA30 bhU-je: SNuk 3-8-6 bhyAhanaH 3-8-17 31 sthA-glA-mlA-paci-pari 73 sR-ghasyado marak mRji-kSeH stuH 3-8-7 3-8-18 32 trasi-gRdhi-ghRSi-kSipaH 74 bhaJji-bhAsi-mido ghuraH knuH 3-8-8 3-8-19 33 san-bhikSA-''zaMseruH 77 sR-jINa-nazaH Tvarap 2-35-16 3-8-20 35 z-vanderAruH 3-8-9 | 79 smyajasa-hiMsa-dIpa37 zIG-zraddhA-nidrA kama-namo raH 3-8-21 ndrA dayi-pati-gRhi- / 81 stheza-bhAsa-pisa-kaso spRherAluH 3-8-10 / varaH 3-8-22 Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAha: 3 paSyamodhyAyaH 419 83 didyut-dat-jagat- | 18 bhAvA-'koM: 3-9-6 juhU-vAk-prATa-dhI- | 23 bhU-zryado'l 3-9-7 zrI-dU-tU-jvAyatastU- | 25 sam-ni-vyupAt yamaH kaTapU-parivAT-bhrAjAdayaH 3-9-7 kvipaH 3-8-23 | 26 ne naMda-gada-paTha-svana84 zaM-saMsvayaM-vi-prAt kvaNaH 3-9-8 bhuvo DuH pa.ni. 35 | 28 yuvarNa-vR-dU-vaza-raNa85 puva itro daivate pa.ni.36 gamRd-grahaH 2-5-8, 87 nI-dAv-zasU-yu-yuja 3-9-9 stu-tuda-si-sica-miha- 47 vyadha-japa-madbhyaH pata-pA-nahastraTa pa.ni.37 2-5-8 82 sthAdibhyaH kaH3-9-10 |3 pAdaH kRt pratyayo 83 Tvito'thuH 3-9-11 1 vartyati gamyAdiH 84 DvitastrimA tatkRtam 3-9-1 3-9-12 2 vA hetu-siddhau ktaH / 85 yaji-svapi-rakSi-yati3-9-2 praccho naH 3-9-13 4 bhaviSyantI 2-18-7 | 87 upasargAd daH ki: 5 anadyatane zvastanI 3-9-14 2-18-8 88 vyApyAd AdhAre 13 kriyAyAM kriyArthAyAM 3-9-15 tum-Nakac-bhaviSyanti | 91 striyAM ktiH 2-6-7, 1-33-2, 3-9-3 3-9-16 14 karmaNo'N 3-9-4 / 92 zyAdibhyaH 2-20-1, 15 bhAva-vacanAH 3-9-5 3-9-17 16 pada-ruja-viza 97 AsyaTi-vrajayajaH kyap spRzoghaJ 3-9-6 / 3-9-18 3-1 Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 pazcamoDadhyAyaH pA6:4 100 kRgaHza ca vA 3-9-19 | 124 anaT 2-1-13, 102 pareH sR-careryaH3-9-20 3-9-35 103 vA-'TATyAt 3-9-21 | 126 ramyAdibhyaH kartari / 104 jAgurazca 3-9-22 3-9-36 105 zaMsi-pratyayAt / 128 bhuji-patyAdibhyaH 2-35-17, 3-9-23 | karmA'pAdAne 3-9-37 106 kteTo guro rvyaJjanAt / 129 karaNAdhAre 3-9-38 3-9-24 | 130 -nAmni ghaH 3-9-39 107 Sito 'G 3-9-25 | 132 vyaJjanAdghaJ 3-9-40 108 bhidAdayaH 3-9-26 | 139 duHsvISataH kRcchrAkRcchrA110 upasargAdAtaH 3-9-26 'rthAt khal 3-9-41 ni-5-26 | 140 cvyarthe ka pyAd bhU111 Ni-vettyAsa-zrantha-ghaTTa kRgaH 3-9-42 vanderanaH 3-9-27 | 141 zAsa-yudhi-dRzi-dhRSi112 iSo'nicchAyAm mRSA-''to'naH 3-9-43 3-9-28 114 krut-saMpadAdibhyaH kvip | 4 pAdaH it pratyaya 2-20-3, 3-9-29 9 saptamyarthe kriyAtipattau 115 bhyAdibhyo vA kriyAtipattiH2-18-9 2-20-3, 3-9-30 10 bhUte 2-18-9 117 naJo'niH zApe 22 saMbhAvane'lamarthe tadarthA3-9-31 'nuktau 1-41-3 118 glA-hA-jyaH3-9-32 25 vaya'ti hetu-phale 120 paryAyA-'rha-rNotpattau / 1-41-2 ca NakaH 3-9-33 28 vidhi-nimantraNA-'' 122 bhAve 3-9-33 mantraNA-'dhISTa-saMprazna123 klIbe ktaH 2-1-13, prArthane 1-41-1, 3-9-34 1-42-4 Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA6:4 paSyamodhyAyaH 421 29 praiSA-'nujJA-'vasare / 52 zApe vyApyAt / __ kRtya-paJcamyau 3-10-12 1-42-1, 1-45-6 | 53 svAdvarthAd adIrghAt 35 zaktA-'he kRtyAzca 3-10-13 1-45-5 | 54 vid-dRgbhyaH kAtsyeM36 Nin cAvazyakAdhamarye Nam 3-10-14 pa.ni. 38 55 yAvato vinda-jIvaH 38 AziSyAzI:-paJcamyau 3-10-15 1-42-2 56 carmodAt pUreH 39 mAGayadyatanI 2-27-14 3-10-16 40 sa-sme hyastanI ca 57 vRSTimAne U-luk cA3-9-VI 'sya vA 3-10-17 41 dhAtoH sambandhe pratyayAH 58 celArthAt knopeH 3-10-1 3-10-18 42 bhRzA''bhIkSNye hi-svau 59 gAtra-puruSAt snaH yathAvidhi ta-dhvamau ca 3-10-99 tad-yuSmadi 3-18-1 60 zuSka-cUrNa-rUkSAt 47 prAk-kAle 1-3-33, piSastasyaiva3-10-20 3-10-1 48 khNam cA-''bhIkSNye 61 kRg-graho'kRta-jIvAt 3-10-21 3-10-1 64 karaNebhyaH 3-10-22 49 pUrvA'gre-prathame 3-10-9 50 anyathaivaM kathamitthamaH 67 bandhe nAmni 3-10-23, pa.ni. 40 kRgo'narthakAt 3-10-10 / 68 AdhArAt 3-10-23 51 yathA-tathAd ISryottare | 69 kartu jIrva-puruSAt 3-10-11 | naz-vahaH 3-10-24 Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 SaSThoDadhyAyaH pAdaH 1 70 UrdhvAt pUHzuSaH / 77 paJcamyA tvarAyAm 3-10-25 / 3-10-30 71 vyApyAt cevAt 78 dvitIyayA 3-10-31 3-10-26 / 81 viza-pata-pada-skando 73 daMzeH tRtIyayA vIpsA-''bhIkSNye3-10-27 3-10-32 74 hiMsAt ekA''pyAt / 90 zaka-dhRSa-jJA-rabha 3-10-28 labha-sahA-'rha-gdhA75 uppiidd-rudh-krssH| ghaTA'sti-samarthA'rthe tatsaptamyA 3-10-29 / / ca tuma 3-10-33 ( SaSTho'dhyAyaH / 1 pAdaHaN madhira apatyArtha patyuttara-padAd jyaH 1 taddhito'NAdiH 3-11-8 1-46-1, 3-11-1 | 16 bahiSaH TIkaNa ca 6 saMjJA durvA 3-11-2 3-11-8 7 tyadAdiH 3-11-3 | 17 kalyagne: eyaNa 8 vRddhi ryasya svareSvAdiH 3-11-8 3-11-4 18 pRthivyA A'J 3-11-8 9 edod deza eveyAdau 19 utsAderaJ 3-11-8 3-11-5 21 devAd yaJ ca 3-11-8 10 prAg deze 3-11-6 24 dvigoranapatye ya-svarAde 13 prAg jitAd aN TuMba a-dviH 3-11-9 3-11-7 25 prAg vataH strI-puMsAd 14 ghanAdeH patyuH 3-11-1 naJ snaJ 3-11-10 15 anidami aNapavAde ca | 26 tve vA 3-11-11 dityadityAditya-yama- | 27 goH svare yaH3-11-12 Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAda: 2 SaSThoDadhyAyaH 423 28 Gaso'patye 3-11-1 | 72 ito'niJaH 3-11-16 31 ata iJ 3-11-2 | 80 kSudrAbhya eraNa vA 53 naDAdibhya AyanaN 3-11-17 3-11-3 | 83 catuSpAbhya eyaJ 59 droNAd vA 3-11-3 3-11-18 60 zivAderaNa 3-11-4 88 bhrAtu rvyaH 3-11-19 61 RSi-vRSNyandhaka- 89 IyaH svasuzca3-11-20 kurubhyaH 3-11-5 | 91 zvasurAd yaH 3-11-21 62 kanyA-triveNyAH kanIna 92 jAtau rAjJaH 3-11-22 trivaNaM ca 3-11-6 93 kSatrAd iyaH3-11-22 63 zuGgAbhyAM bhAradvAje 94 manoryANI SazcAntaH / 3-11-7 3-11-22 64 vikarNa-chagalAd 95 mANavaH kutsAyAm / vAtsyAtreye 3-19-8 3-11-1 65 Nazca vizravaso viz 96 kulAdInaH 3-11-23 luk ca vA 3-11-9 97 yaiyako asamAse vA 66 saMkhyA-saM-bhadrAd mAtuH 3-11-24 mAtur ca 3-11-10 | 114 rASTra-kSatriyAt sarUpAd 67 adoH nadI-mAnuSI rAjA-'patye diraJ ___nAmnaH 3-11-11 3-1-25 68 pIlA-sAlvA-maNDUkAd | 124 bahuSvastriyAm 3-11-|| vA 3-11-12 69 ditezca eyaNa vA |2 pAdaH 27tAdhartha 3-11-13 | 1 rAgA To rakte 3-12-1 70 GyAp-tyUGaH 3-11-14 2 lAkSA-rocanAd ikaNa 71 dvisvarAd anadyAH 3-12-2 3-11-15 | 9 SaSThyAH samUhe 3-12-3 Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 paSThoDadhyAyaH pAda: 2 10 bhikSAdeH 3-12-4 | 33 trapu-jatoH So'ntazva 12 gotrokSa-vatsoSTra-vRddhA 3-12-20 'jorabhra-manuSya-rAja- 35 payo-do ryaH 3-12-1 // rAjanya-rAjaputrAd akaJ 43 do vayaH 3-12-III 2-12-5 46 abhakSyA-''cchAdane vA 13 kedArANa Nyazca 3-12-6 mayaTa 3-12-21 14 kavaci-hastyacittAc 48 ekasvarAt 3-12-21 cekaNa 3-12-7 49 doH aprANinaH 15 dhenoH anaJaH 3-12-8 3-12-21 17 gaNikAyA NyaH3-12-9 50 goH purISe 3-12-21 18 kezAd vA 3-12-10 57 lub bahulaM puSpa-mUle 19 vAzvAd IyaH3-12-11 3-12-IV 24 go-ratha-vatAt trala- 58 phale 3-12-V kaTayalUlam3-12-12 62 pitR-mAtuH vya-DulaM 25 pAzAdezcalyaH3-12-13 bhrAtari 3-12-22 26 zvAdibhyo'J 3-12-14 63 pitroH DAmahaT 27 khalAdibhyo Nin 3-12-23 3-12-15 / 69 nivAsA-'dUra bhave iti 28 grAma-jana-bandhu-gaja deze nAmni 3-12-24 sahAyAt tal 3-12-16 70 tadatrA-'sti 3-12-25 29 puruSAt kRta-hita-vadha | 71 tena nirvRtte ca vikAre caiyaJ 3-12-26 3-12-17, 3-12-1 72 nadyAM matuH 3-12-27 30 vikAre 3-12-18 73 madhvAdeH 3-12-28 31 prANyauSadhi-vRkSebhyo'- 74 naDa-kumuda-vetasa-mahi vayave ca 3-12-19 / / SADDit 3-12-29 / daza Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 25 ta pAha: 3 SaSThoDadhyAyaH 75 naDa-zAdAd valaH | 12 kula-kukSi-grIvAc 3-12-30 / zvAsyalaGkAre 3-13-9 101 devatA 3-12-31 | 13 dakSiNA-pazcAd-purasa117 tad vettyadhIte styaN 3-13-10 3-12-32 16 kvehA'-mA-'tra118 nyAyAderikaN tasastyac 3-13-11 3-12-33 18 niso gate 3-13-12 19 aiSamo-hya:-zvaso vA 140 saMskRte bhakSye 3-13-13 3-12-34 22 rUpyottarapAdAraNyANNa: 142 kSIrAdeyaNa 3-12-35 3-13-14 145 kvacit 3-12-36 30 bhavatorikaNIyasau 3 pAdaH zeSa arthomA pratyayo 3-13-15 1 zeSe 3-13-1 31 para-jana-rAjJo'kIyaH 2 nadyAdereyaNa 3-13-2 3-13-16 32 dorIyaH 3-13-17 3 rASTrAdiyaH 3-13-3 33 uSNAdibhyaH kAlAt 4 dUrAdetyaH 3-13-4 3-13-18 5 uttarAdAhaJ 3-13-5 34 vyAdibhyoNikekaNau 6 pArAvArAdInaH3-13-6 3-13-19 7 vyasta-vyatyastAd 35 kAzyAdeH 3-13-19 36 vAhIkeSugrAmAt 8 dhu-prAgapAgudak 3-13-20 pratIco yaH 3-13-7 38 vRji-madrAd dezAt kaH 9 grAmAdInaJca 3-13-8 3-13-21 10 kattryAde caiyakaJ / 40 doreva prAcaH 3-13-|| 3-13-9 / 41 Ito'kaJ 3-13-|| 28 Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 42 ropAntyAt 3-13-III 43 prastha-pura-vahAnta - yopA - ntya-dhanvarthAt 3-13-22 3-13-23 SaSThoDadhyAyaH 44 rASTrebhyaH 45 bahuviSayebhyaH 3-13-23 3-13-23 46 dhUmAdeH 56 kopAntyAc cAN 3-13-IV 67 vA yuSmadasmado'JInaJa yuSmAkA - 'smAkau ca asyaikatve tu tavakamamakam 3-13-24 74 amo'ntA - 'vo - 'ghasaH 3-13-25 75 pazcAdAdyantA-'grAdimaH 3-13-26 76 madhyAn ma: 3-13-27 78 adhyAtmAdibhya ikaN 3-13-28 79 samAnapUrva-lokottara padAt 3-13-29 80 varSAkAlebhyaH 3-13-30 85 cira-parut-parAreH laH 86 puro naH 6-13-31 3-13-32 pAha: u 87 pUrvAhNA-'parAhNAt tanaT 3-13-33 88 sAyaM-ciraM prAhNe-prage - S vyayAt 3-13-34 89 bhartu sandhyAderaN 6-13-35 90 saMvatsarAt phala-parvaNoH 3-13-36 91 hemantAd vA ta- luk ca 3-13-37 92 prAvRSaH eNyaH 3-13-38 94 tatra kRta- labdha- krIta saMbhUte 3-13-1 95 kuzale 3-13-2 97 ko'zmAdeH 3-13-3 98 jAte 3-13-4 99 prAvRSaH ikaH 3-13-5 117 sAdhu-puSyat-pacyamAne 3-13-6 3-13-7 3-13-8 118 use 123 bhave 124 digAdi-dehAMzAd yaH 3-13-9 126 madhyAd dinaN NeyA mo'ntazca 3 -13-10 Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pA6:4 SaSThoDadhyAyaH 427 127 jihvAmUlA-'GgulezcayaH | 181 tena prokte 3-13-26 __3-13-11 | 191 upajJAte 3-13-27 128 vargAntAd 3-13-12 | 192 kRte 3-13-28 137 antaH pUrvAdikaN | 193 nAmni makSikAdibhyaH 3-13-13 3-13-29 138 paryanoH grAmAt 195 sarvacarmaNa Inenau 3-13-13 3-13-30 139 upAj jAnu nIvikarNAt | 196 uraso yANau 3-13-31 prAyeNa 3-13-14 | 204 bhajati 3-13-32 149 tata Agate 3-13-15 | 210 TaHtulyadizi 3-13-33 150 vidyA-yoni-sambandhA- | 211 tasiH 3-13-33 dakaJ 3-13-16 212 yazca urasaH 3-13-34 151 pituH yo vA3-13-17 | 213 se nivAsAdasya 152 Rta ikaN 3-13-18 3-13-35 153 AyasthAnAt 3-13-19 4 pAdaH ikaN adhikAra 156 nR-hetubhyo rUpyamayaTauvA 3-13-20 1 ikaNa 3-14-1 157 prabhavati 3-13-21 2 tena jita-jayat-dIvyat159 tyadAde mayaTa khanatsu 3-14-2 3 saMskRte 3-14-3 3-13-22 160 tasyedam 3-13-23 4 saMsRSTe 3-14-3 164 a-devAsurAdibhyo vaire 9 tarati 3-14-4 3-13-24 10 nau-dvisvarAdikaH 175 rathAt sAdezca voddhungge| 3-14-4 11 carati 3-13-25 3-14-5 3-14-5 176 yaH 3-13-25 / 13 padikaH Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 SaSThoDadhyAyaH pA6:4 15 vetanAde rjIvati / 47 parSado Nya: 3-14-15 3-14-6 48 senAyA vA 3-14-15 20 nirvRtte'kSayUtAdeH / 49 dharmAdharmA c carati / 3-14-7 3-14-16 21 bhAvAdimaH 3-14-7 54 tadasya paNyam 3-14-17 22 yAcitA'pamityAt 55 kizarAderikaTa kaNa- 3-14-7 3-14-17 27 ojaH -saho-'mbhaso | 57 zilpam 3-14-18 vartate 3-14-8 | 59 zIlam 3-14-19 28 taM prayatnoH lomepa- 60 aGsthA -cchatrAderaJ kUlAt 3-14-9 3-14-19 29 pare : mukha-pArthAt / 62 praharaNam 3-14-20 3-14-9 | 63 parazvadhAd vANa 30 rakSaduJchatoH3-14-10 3-14-20 31 pakSi-matsya-mRgArthAt / 64 zakti-yaSTeH TIkaN jati 3-14-11 3-14-20 38 paradArAdibhyo gacchati 65 veSTyAdibhyaH3-14-20 3-14-12 74 tatra niyukte 3-14-21 39 pratipathAdikazca 75 agArAntAdikaH 3-14-12 3-14-21 42 susnAtAdibhyaH pRcchati 77 nikaTAdiSu vasati 3-14-13 3-14-22 43 prabhUtAdibhyo bruvati / 78 satIrthyaH 3-14-22 3-14-14 / 86 kroza-yojana-pUrvAt 46 samUhArthAt samavete zatAd yojanAccA3-14-15 / 'bhi-gamA 3-14-23 Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAha:4 SaSThoDadhyAyaH 429 87 tad yAtyebhyaH | 129 triMzad-viMzaterDako' 3-14-24 saMjJAyAmA''rhadarthe 88 patha ikaT 3-14-24 3-14-31 89 nityaM NaH panthazca | 130 saMkhyA-DatezcAzat 3-14-24 tiSTeH kaH 3-14-32 102 zobhamAne 3-14-25 / 131 zatAt kevalAdatasmin 103 karma-veSAd yaH yekau 3-14-32 3-14-25 | 150 mUlyaiH krIte 3-14-33 105 nirvRtte 3-14-26 | 153 hetau saMyogotpAte 106 taM bhAvi-bhUte 3-14-34 3-14-27 / 156 pRthivI-sarvabhUmeH Iza112 prANini bhUte jJAtayozcA-'J3-14-35 3-14-28 157 loka-sarvalokAda jJAte 113 mAsAd vayasi yaH / 3-14-36 | 169 mAnam 3-14-28 3-14-37 171 saMkhyAyAH saMgha-sUtra114 InaJ ca 3-14-28 ___ pAThe 3-14-37 115 SaNmAsAd ya-yaNikaN 175 paJcad-dazad varge vA 3-14-28 3-14-37 117 prayojanam 3-14-29 176 stome DaT 3-14-37 124 samayAt prAptaH 177 tamarhati 3-14-38 3-14-30 178 daNDAde ryaH 3-14-38 125 RtvAdibhyo'N 179 yajJAdiya.: 3-14-38 3-14-30 180 pAtrAt tau 3-14-38 126 kAlAd yaH3-14-30 182 chedAde nityam 127 dIrghaH 3-14-31 | 3-14-38 Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 430 saptamoDadhyAyaH pAda: 1 saptamo'dhyAyaH pAha: 1 / 20 pratijanAderInaJ 1 yaH 3-15-1 3-15-8 2 vahati ratha-yuga-prAsaGgAt 21 kathAderikaNa 3-15-8 3-15-2 28 IyaH 3-15-9 3 dharo yaiyaNa 3-15-2 | 29 havirannabhedAdapUpAde ? 6 hala-sIrAdikaN __ vA 3-15-9 3-15-3 30 uvarNa-yugAderyaH 3-15-9 7 zakaTAdaNa 3-15-2 35 tasmai hite 3-15-10 8 vidhyatyananyena 3-15-3 37 prANyaGga-ratha-khala-tila 9 dhana-gaNAl labdhari yava-vRSa-brahma-mASAd 3-15-4 yaH 3-15-10 11 hRdya-padya-tulya-mUlya 38 avyajAt thyap vazya-pathya-vayasya 3-15-10 dhenuSya-gArhapatya-janya 40 bhogottara-padAtmabhyAdharmyam 3-15-5 mInaH 3-15-10 12 nau-viSeNa tAryavadhye 41 paJca-sarva-vizvAja janAt 3-15-6 13 nyAyArthAdanapete karmadhAraye 3-15-10 3-15-7 42 mahat-sarvAdikaN 15 tatra sAdhau 3-15-8 3-15-10 43 sarvANNo vA 3-15-10 16 pathyatithi-vasati svapatereyaNa 3-15-8 44 pariNAmini tadarthe 17 bhaktANa NaH 3-15-8 3-15-11 18 parSado Nya-Nau 3-15-8 45 carmaNi aJ 3-15-11 19 sarvajanANNyenau 46 RSabhopAnahAJ jyaH / 3-15-8 | 3-15-11 Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAdaH 1 saptamoDadhyAyaH 431 51 tasyAhe kriyAyAM vat / 69 yvavarNAl laghvAdeH 3-15-12 / 2-22-V,3-15-16 52 syAderive 1-46-10, 70 puruSa-hRdayAdasamAse 3-15-13 pa.ni. 41 53 tatra 3-15-14 72 yopAntyAd gurUpotta54 tasya 3-15-14 mAdasuprakhyAdakaJ 55 bhAve tva-tal 3-15-16 1-46-12,3-15-12 | 73 caurAdeH 3-15-16 58 pRthvAderiman vA 78 zAkaTa-zAkinau kSetre 2-22-15,3-15-15 | 3-15-17 59 varNa dRDhAdibhyaS TyaNa 79 dhAnyebhya InaJ ca vA 3-15-15 3-15-17 60 pati-rAjAnta-guNAGga- | 88 karNAde rmUle jAhaH rAjAdibhyaH karmaNi ca 3-15-18 2-22-V,3-15-16 89 pakSAt ti. 3-15-18 61 arhatastonta ca 90 himAdeluH sahe 2-22-V,3-15-16 3-15-19 62 sahAyAna vA3-15-16 91 bala-vAtAdUlaH 63 sakhi-vaNig-dUtAdyaH 3-15-19 3-15-16 | 92 zItoSNa-tRprAdAlurasahe 64 stenAn na-luk ca 3-15-20 3-15-16 | 93 yathAmukha-saMmukhAdInaH 65 kapi-jJAtereyaNa tad dRzyate'smin 3-15-16 3-15-21 66 prANi-jAti-vayo'rthA- | 94 sarvAdeH pathyaGga-karma daJ 3-15-16 | patra-pAtra-zarAvaM 67 yuvAderaNa 3-15-16 | vyApno-ti 3-15-22 Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamoDadhyAyaH 432 95 Aprapadam 3-15-22 100 yathAkAmA'nukAmA'tyantaM gAmini 3-15-23 101 pArAvAraM vyasta-vyatyastaM ca 3-15-23 102 anugvalam 3-15-24 103 adhvAnaM yenau 104 abhyamitramIyazca 3-15-24 105 samAMsamInAdyazvInAdyaprAtInA''gavIna - sAptapadInam 3-15-25 106 aSaDakSAzitaMgvalaMkarmAlaM 3-15-24 puruSAdInaH 3-15-26 107 adik striyAM vAJcaH 3-15-27 108 tasya tulye kaH saMjJApratikRtyoH 3-15-28 114 zAkhAde ryaH 3-15-28 115 droH bhavye 3-15-28 116 kuzAgrAdIyaH 3-15-28 118 zarkarAderaN 3-15-28 119 a: sapalyA : 3-15-28 120 veH vistRte zAlazaGkaTau 3-15-29 124 kaTaH 3-15-29 pAha: 1 125 saMpronneH saMkIrNaprakAzAdhika-samIpe 3-15-30 137 tatra ghaTate karmaNaSThaH 3-15-31 138 tadasya saMjAtaM tArakAdibhya itaH 3-15-32 140 pramANAd mAtraT 3-15-33 141 hasti-puruSAd vAN 3-15-33 142 vordhvaM daghnaT dvayasad 3-15-33 143 mAnAdasaMzaye lup 3-15-33 146 zan-zad - viMzate: 3-15-33 3-15-33 147 Din 148 idam-kimo'turiykiy cA 'sya 2-22-6, 3-15-34 149 yat-tadetado DAvAdiH 2-22-7, 3-15-34 150 yat-tat-kimaH saMkhyAyA iti rvA 2-22-8, 3-15-35 Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15-36 pA6:2 saptamoDadhyAyaH 433 151 avayavAt tayaT | 167 pUrvamanena sAdezchan 2-22-8, 3-15-36 / 3-15-38 152 dvi-tribhyAmayaT vA / 168 iSTAdeH 3-15-38 | 175 tena vitte caJcu-caNau 155 saMkhyApUraNe DaTa 3-15-39 2-23-5, 3-15-37 156 viMzatyAde aa tamaT / | pAha: 2 2-23-5, 3-15-37 1 tadasyAstyasminniti matuH 157 zatAdi-mAsA-'rdhamAsa- 1-46-8,3-16-1 saMvatsarAt 2-23-5, 2 A yAt 3-16-2 3-15-37 3 nAvAderikaH 3-16-3 158 SaSTyAderasaMkhyAdeH 4 zikhAdibhya in 2-23-5, 3-15-37 2-22-11, 3-16-4 159 no maT 2-23-5, 5 vrIhyAdibhyasto 3-15-37 3-16-5 160 pittithaTa bahu-gaNapUga-saMghAt 3-15-37 6 ato'nekasvarAt 161 atorithaT 3-15-37 3-16-6 162 SaT-kati-katipayAta thaTa 9 vrIhyartha-tundAderilazca 2-23-5,3-15-37 3-16-7 163 caturaH 2-23-5, 10 svAGgAdvivRddhAt te 3-15-37 3-16-8 164 yeyau ca-luk ca 11 vRndAdArakaH pa.ni. 42 2-23-5, 3-15-37 12 zRGgAt pa. ni. 43 165 dvestIyaH 2-23-5, | 13 phala-bA~c cenaH 3-15-37 pa.ni.44 166 trastR ca 2-23-5, 16 vali-vaTi-tuNDe rbhaH 3-15-37 3-16-9 Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 434 saptamoDadhyAyaH pAda: 2 17 UrNAha-zubhamo yus / 39 kacchvA DuraH 3-16-10 3-16-24 18 kaM-zaMbhyAm yus-ti-yas 40 dantAdunnatAd 3-16-25 tu-ta-va-bham 3-16-11 46 abhrAdibhyaH3-16-26 19 bala-vAta-danta-lalATA 47 as tapo-mAyA-meghAdUlaH 3-16-12 strajo vin 2-22-13, 3-16-27 20 prANyaGgAdAto laH 53 guNAdibhyo yaH 3-16-13 3-16-28 21 sidhmAdi-kSudrajantu 54 rUpAt prazastAhatAd rugbhyaH 3-16-14 3-16-29 24 vAca AlATI 55 pUrNamAso'N 3-16-30 3-16-15 61 vAtAtIsAra-pizAcAt 25 gmin 3-16-16 kazcAntaH 3-16-31 26 madhvAdibhyo ra: 62 pUraNAd vayasi 3-16-17 3-16-32 27 kRSyAdibhyo valac 75 prakAre jAtIyar 3-16-18 28 lom-picchAdeH zelam 78 bhUta-pUrve pcaraT 3-16-34 3-16-19 80 SaSThyA rUpya-pcaraTa 29 no'GgAdeH 3-16-20 3-16-34 30 prajJA-zraddhArcA-vRtte NaH 81 vyAzraye tasuH 3-16-21 3-16-35 34 jyotsnAdibhyo'N / 83 paryabheH sarvobhaye 3-16-22 ___3-16-36 35 sikatA-zarkarAt 84 AdyAdibhyaH 3-16-23 | 2-2-VI, 3-16-37 Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAda: 2. saptamoDadhyAyaH 435 88 a-hIya-ruho'pAdAne | 101 anadyatane hi 3-16-50 3-16-38 102 prakAre thA 3-16-51 89 kimadvyAdi-sarvAdya- | 103 kathamittham 3-16-52 vaipulya-bahoH pittas / 104 saMkhyAyA dhA 3-16-53 3-16-39 | 105 vicAle ca 3-16-54 90 ito'taH kutaH 106 vaikAd dhyamaJ 3-16-40 3-16-55 91 bhavatvAyuSmad-dIrghAyu- | 107 dvi-treH dhamajedhau vA rdevAnAMpriyaikArthAt 3-16-56 3-16-41 | 108 tadvati dhaN 3-16-57 92 trap ca 3-16-41 / 109 vAre kRtvas 93 kva-kutrAneha 3-16-42 2-23-3, 3-16-58 94 saptamyAH 3-16-43 | 110 dvi-tri-caturaH sun| 95 kim-yat-tat-sarvaikA- 2-23-3,3-16-59 nyAt kAle dA | 111 ekAt sakRt cAsya 3-16-44 2-23-4,3-16-59 96 sadAdhunedAnIM tadAnI- | 112 baho rdhA''sanne 3-16-60 metarhi 3-16-45 | 113 digzabdAd dig-deza97 sado'dya-paredyavyahni kAleSu prathamA-paJcamI 3-16-46 saptamyAH 3-16-61 98 pUrvAparAdharottarAnyA- 114 UrdhvAd ri-riSTAtaunyataretarAd edyus upazcAsya 3-16-61 3-16-47 | 115 pUrvAparAdharebhyo'sa99 ubhayAd dhuzca stAtau puravadhazcaiSAm 3-16-48 3-16-61 100 aiSamaH-parutparAri-varSe | 116 parA'varAt stAt 3-16-49 / 3-16-61 ti Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 saptamoDadhyAyaH pAda: 2 117 dakSiNottarAt cA'tas | 156 varNAvyayAt svarUpe 3-16-61 kAraH 3-16-66 118 adharA'parAc cAt / 157 rAdephaH 3-16-66 3-16-61 | 158 nAma-rUpa-bhAgAd 119 vA dakSiNAt prathamA dheyaH 3-16-67 saptamyA AH 3-16-61 | 159 martAdibhyo yaH 120 A-hI dUre 3-16-61 3-16-68 121 vottarAt 3-16-61 | 160 navAd Ina-tana-laM ca 122 adUre enaH 3-16-61 nU cAsya 3-16-69 123 lub aJceH 3-16-VI | 161 prAt pUrANe na zca / 124 pazco'parasya dikpUrvasya 3-16-70 cAti 3-16-VII | 162 devAt tala 3-16-71 126 ka-bhvastibhyAM karma- 164 bheSajAdibhyaSTyaNa kartRbhyAM prAgatat-tattve 3-16-72 cviH 2-22-9, | 165 prajJAdibhyo'N 3-16-62 3-16-73 130 vyAptau ssAt 3-16-62 | 146 itAvato luk pa.ni.45 145 avyaktAnukaraNAdane- | 147 na dvitve pa.ni. 46 kasvarAt kR-bhvastinA- | 148 to vA pa.ni. 47 anitau dvizca | 168 vAca ikaN3-16-74 3-16-63 | 169 vinayAdibhyaH 149 DAcyAdau 3-16-VIII 3-16-74 150 bahvalpArthAt kArakA- | 170 upAyAd hrasvazca diSTAniSTa ezas 3-16-74 3-16-64 | 171 mRdastikaH 3-16-75 151 saMkhyaikArthAd vIpsAyAM | 172 sa-snau prazaste zas 3-16-65 / 3-16-76 Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAha: saptamoDadhyAyaH 437 | 7 -3 22 snAtAd veda-samAptau 1 prakRte mayaT 3-17-1 pa.ni. 48 2 asmin 3-17-2 23 tanu-putrANu-bRhatI3 tayoH samUhavac ca zUnyAt-sUtra-kRtrima nipuNAcchAdana-rikte bahuSu 3-17-3 pa.ni. 49 4 nindye pAzap 3-17-4 27 ekAdAkin cAsahAye 5 prakRSTe tamap1-46-2, 3-17-13 3-17-5 | 28 prAg nityAt kapa 6 dvayo vibhajye ca tarap / 3-7-14, pa. ni. 50 1-46-3, 3-17-6 / 29 tyAdi-sarvAdeH svareSva7 kvacit svArthe 3-17-7 tyAtpUrvo'k 3-17-14 8 kim tyAdye-'vyayAd 30 yuSmadasmado'so-bhAdiasatve tayorantasyA syAdeH 3-17-14 ''m 2-11-II, | 31 avyayasya kod ca 3-17-8 3-17-14 9 guNAGgAd veSTheyasU 33 kutsitAlpAjJAte 3-17-15 1-46-4, 3-17-9 52 vaikAdvayonirdhArye DataraH 10 tyAdezca prazaste rUpap 2-22-1,3-17-16 3-17-10 53 yat-tat-kimanyAt 11 atamabAdeH ISada 2-22-1,3-17-16 samApte kalpap-dezyap 54 banA prazne Datamazca vA -dezIyar 3-17-11 2-22-2, 3-17-17 12 nAmnaH prAg bahu aa 55 vaikAd 3-17-17 3-17-11 70 na kimaH kSepe pa.ni.10 17 yAvAdibhyaH kaH 71 naJ-tatpuruSAt 3-17-12 / pa. ni. 11 Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 saptamoDadhyAyaH pAha: 3 74 ic yuddhe 2-32-11 | 124 saMkhyAvyayAdagule: 76 Rk-pU: - pathyapo't 3-17-1 2-33-24 | 126 sakthyakSNaH svAGge 77 dhuro'nakSasya 2-33-24 2-31-15 86 saM-kaTAbhyAm 2-32-15 | 128 pramANI-saMkhyADU Da: 87 prati-paro'nauravyayI 2-31-16 bhAvAt 2-32-12 | 131 natra-su-vyupa-trezcaturaH 88 anaH 2-32-13 2-31-17 89 napuMsakAd vA 137 prajAyA as 2-32-14 2-31-18 90 giri-nadI-paurNamAsyA 138 mandAlpAcca medhAyAH ''grahAyaNyapaJcama 2-31-19 varyAd vA 2-32-15 92 zaradAdeH 2-32-15 140 dvipadAd dharmAdan 2-31-20 98 cavarga-da-Sa-haH samAhAre 144 su-pUtyutsurabhe gandhAd 2-34-1 99 dvigoranaho'T 2-33-30 id guNe 2-31-20 145 vAgantau 3-17-|| 105 gostatpuruSAt 2-33-25 146 vAlpe 3-17-II 106 rAjan-sakheH 147 vopamAnAt 2-31-22 2-33-26 158 dhanuSo dhanvan 116 ahnaH 2-33-27 2-31-23 118 sarvAMza-saMkhyAvyayAt / 171 inaH kac 2-31-24 2-33-28 | 171 Rd-nitya-ditaH / 119 saMkhyAtaika-puNya-varSA 2-31-25 dIrghAc ca rAtrerat / 174 no'rthAt 2-31-26 2-33-29 | 175zeSAd vA 2-31-27 Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3-18-4 pA:4 saptamoDadhyAyaH 438 | pAdaH 4 37 bADhA-'ntikayoH sAdha1 vRddhiH svareSvAde jiti nedau 2-22-14, taddhite 2-22-VI, 3-18-7 38 priya-sthira-sphiroru5 vvaH padAntAt prAg / guru-bahula-tRpra-dIrghaaidaut 3-18-2 vRddha-vRndArakasyemani ca prAsthA-sphA-vara6 dvArAdeH 3-18-3 gara-baMhatrapa-dAgha-varSa24 jaGgala-dhenu-valajasya vRndam 2-22-16, uttarapadasya tu vA 3-18-8 39 pRthu-mRdu-bhRza-kRza25 hRd-bhaga-sindhoH dRDha-parivRDhasya Rto ra: 3-18-5 2-22-16, 3-18-8 27 anuzatikAdInAm | 40 bahorNISThe bhUya 3-18-6 2-22-16, 3-18-8 32 vin-mato ISTheyasau / 41 bhU lRk cevarNasya lup 2-22-14, 2-22-16,3-18-8 3-18-7 42 sthUla-dUra-yuva-hasva33 alpa-yUnoH kan vA kSipra-kSudrasyA2-22-14, 3-18-7 'ntasthAderguNazca 34 prazasyasya zraH1-46-5 nAminaH 2-22-16, 2-22-14,3-18-7 3-18-8 35 vRddhasya ca jyaH 43 trantyasvarAdeH 2-22-14, 3-18-7 2-22-16, 3-18-8 36 jyAyAn 2-22-14, 44 naikasvarasya 2-22-IV, 3-18-7 / 3-18-8 Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamoDadhyAyaH 440 48 Ine 'dhvAtmanoH 3-18-9 51 ano'Tye ye 3-18-10 52 aNi 3-18-11 53 saMyogAdinaH 3 - 18-12 61 no'padasya taddhite 2-32-VIII, 3-18-13 63 vAzmano vikAre 3-18-14 65 prAyo'vyayasya 3-18-15 67 viMzates te DiMti 2-23-1, 3-18-16 68 avarNevarNasya 2-22-I, 3-18-17 69 akadrU-pANDvoH uvarNasyaiye 3-18-18 70 asvayaMbhuvo'v 3-18-19 71 RvarNovarNa - dosisusazazvadakasmAttaH ikasyeto luk 3-18-20 72 asakRt saMbhrame 3-18-21 73 bhRzA -''bhIkSNyA - 'vi - cchede dviH prAktamabAde: 3-10- // , 3-18-22 74 nAnAvadhAraNe 3-18-23 75 AdhikyAnupUrvyaM 3-18-24 77 pUrva-prathamAvanyato'tizaye 3- 18-25 79 sAmIpye'dho'dhyu - pariH 3-18-26 80 vIpsAyAm 3-18-27 81 plup cAdAvekasya syAdeH 3-18-28 82 dvandvaM vA 3-18-29 85 AbAdhe 3-18-30 86 navA guNaH sadRze rit 3-18-31 92 zrIyAzI: praiSe pAha: 4 3-18-32 101 a - strI-zUdre patyabhivAde bho - gotranAmno vA 3 - 18-33 109 sthAnIvA - varNavidhau 1-16-3, 1-35-V, ni. pi. V, 1-38-2 110 svarasya pare prAg-vidhau 1-13-3 112 lupyayvRl-lenat samAsa 1- 35 -V, ni. pa. V, 1-13-3, 1-38-2 Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharata prinTarI amadAvAda-1. phona : 22157418