Book Title: Dharmabindu
Author(s): Luigi Suali, Chintaharan Chakravarti
Publisher: Royal Asiatic Society
Catalog link: https://jainqq.org/explore/010753/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UNIVERSAL LIBRARY 4120 LIBRARY UNIVERSAL Page #2 -------------------------------------------------------------------------- Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OSMANIA UNIVERSITY LIBRARY AAAACCIO As Author H28 D Call No. 294.4 Accession No S1515 - Haribhadra. * Dharmabindu. Title This bouk shoid bu idio. Aval on or before the cand last marked below. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ BIBLIOTHECA INDICA WORK NO. 2 O DHARMABINDU SANSKRIT TEXT AND COMMENTARY Page #6 -------------------------------------------------------------------------- Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DHARMABINDU A WORK ON JAINA PHILOSOPHY BY HARIBHADRA WITH THE COMMENTARY OF MUNICANDRA EDITED BY LUIGI SUALI PARTLY REVISED AND SEEN THROUGH THE PRESE BY OHINTAHARAN OHAKRAVARTI PRINTED AT THE BAPTIST MISSION PRESS PUBLISHED BY THE BOYAL ASIATIO SOCIETY OF BENGAL CALCUTTA 1940 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PREFACE Dr. Luigi Suali of Bologna (Italy) who edited the Saddarasana Samuccaya of Haribhadrasuri for tho Society in the Bibliotheca Indica Series was entrusted in 1908 with the work of editing the Dharmabindu of the same author with Munica commentary. The Sanskrit text of the entire work prepared by Dr. Suali was received by the Society from him and the first fascicle comprising pp. 1-80 was printed in 1912. During the following eight years no further progress was made, but in 1921 the work was resumed and pages 113-160 were sent to the press and Dr. Suali corrected them up to the stage of page-proof. There was a hiatus again in the progress of the work for which no apparent reason can be assigned. In 1939 when the reorganization of the work of the Society was taken in hand and publication of all works that were lying incomplete was undertaken-all efforts to get in touch with Dr. Suali having failed Prof. Chintaharan Chakravarti was entrusted by the Council with the task of seeing the materials left by Dr Suali through the press and bringing the long delayed work to completion. In the absence of the Sanskrit text, published for the first time by Dr. Suali in the Giornala della Societa Asiatica Italiana with Italian translation (Vol. 21, pp 223 ff.), it was not possible to check the press copy left by Dr. Suali with the printed Sanskrit text and ascertain how it was prepared. From the footnotes where variants have been recorded, it appears that Dr. Suali's text was made from four different MSS. though no details are available as regards the latter. Prof. Chakravarti has, however, been able to compare the text, now printed, with a MS. of the work in the possession of the Society, and a printed edition recently published from Ahmedabad. In addition, he has given a short introduction, a table of contents and a list of important words occurring in the work. It is hoped that the work, which is an important document of Jaina philosophy now published in a completed form after thirty years from the time of its inception, and unhappily not fully seen through the press by the distinguished editor, will, nevertheless, serve to satisfy a keenly-felt want of students of Indian and specially of Jaina philosophy and doctrine of life. B. S. GUHA, General Secretary, 1, PARK STREET, Royal Asiatic Society of Bengal. December 19, 1940. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ INTRODUCTION The Dharmabindu of Haribhadra is an important Jaina work on the rules of life of both the layman and the ascetic. Incidentally it gives the Jaina view of the summum bonum of life. The work appears to have been published for the first time with an Italian translation by Dr. Suali,1 the editor of the present work, in the pages of the Giornala della Societa Asiatica Italiana (Vol. 21, pp. 223 ff.).2 Though the present edition was undertaken as far back as the year 1908 and one fascicle was issued in 1912, the complete edition with the commentary of Municandra now published, cannot lay claim to its being published for the first time in this country, as an edition in the orthodox style in what is called Pothi form (with loose leaves) from Ahmedabad (inadvertently referred to as Surat in the footnotes of pages 236 and 237) was published in 1924. The Ahmedabad edition does not refer to the already published fascicle of the Bibliotheca Indica edition or to any manuscripts on which the edition is based. It has three indices : (1) List of the sutras arranged serially. (2) List of the sutras arranged alphabetically. (3) Alphabetical list of verses quoted in the commentary. The present edition is based on five manuscripts, of which no details are known, collated by Dr. Suali (indicated as A, B, C, D, and P) and one manuscript belonging to the Royal Asiatic Society of Bengal 3 (indicated as R) and collated by tho undersigned who also compared the Ahmedabad edition for the portion of tho work published under his supervision. It is of interest to note that very few important variants were noticed either in the manuscript or the Ahmedabad edition. Works Itod ang dy from was not ersity, Vol. them (W 1 Dr. Suali, it appears, made a special study of the works of Haribhadra and edited and translated a numbor of them (WinternitzHistory of Indian Lrterature, Calcutta University, Vol. II, pp. 583-4). 2 Unfortunately, the Giornale was not available in Calcutta. Neither was it possiblo to get a copy from abroad. So the text published in it could not be consulted and compared for the concluding part of the prosent edition seen through tho press by me. 8 This MS (No. 3054 of the Government collection) is of country-made paper written in Devanagari characters and complete in 94 Folia (10 x 47 inches). It is written neatly and correctly, though there are occasional omissions (corrected in the margin) and transpositions. The original owner of the MS. was one Pandit Dayacanda whose name is recorded at the end (10I TECATECHI) ( vii ) Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viji INTRODUCTION It is also curious that none of the MSS. seems to contain the name of the author. It is to be mentioned that the present edition differs from the Ahmedabad one in the numbering of and reckoning of the extent of the individual sutras. The latter does not count as sutras the verses occurring at the beginning and end of each chapter and they are distinguished from the sutras by a separate numbering. Also the word iti occurring at the end of each sutra is taken in it to be a part of the sutra itself while in the present edition it has been systematically separated from the sutras. Tho samo remark applies to introductory words like tatha. Attention has been drawn to two instances of the latter type in the footnotes on pages 236 and 237. As regards auxiliary matters a list of contents and a glossary of peculiar terms used in the sutras have been added. CHINTAHARAN CHAKRAVARTI. BETHUNE COLLEGE, CALCUTTA. December 19, 1940. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CONTENTS sUcasaMkhyA 4 : : : : : : : .......! viSayasUcI prathamo'dhyAyaH viSayaH pratijJA dharmakharUpam dharmabhedo rahasthadharmabhedau sAmAnyagrahasthadharmabhAvanA sadgArhasthAkaraNaphalam dharmasthAnucheyatvam .. ditIyo'dhyAyaH sadgrahasthaprazaMsA apAtranindA saddharmadezanAkramaH .. upasaMhAraH hatIyo'dhyAyaH saddharmazravaNaphalam .. saddharmapradAnavidhipratijJA samyagdarzanaphalam .. samyagdarzanopAyaH .. samyagdarzanakharUpam .. samyagdarzanazuddhau aNuvratAdidAnam aNuvratapaJcakakharUpam guNavatatrayasvarUpam zikSApadacatuSkasvarUpam anaticArapAlanam .. ( ix ) :: :: : :: : 2-3 8-78 76-81 4 :: : : : : : : : : : : : : : : : : : : *:::... Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CONTENTS sUcasaMkhyA 24-37 . . . . . . : . viSayaH aticArakharUpam .. samyaghaTeravicArAH prathamANavatAnicArAH dvinauyANavatAticArAH TatauyANuvratAticArAH caturthANuvatAticArAH paJcamANuvanAticArAH prathamaguNavatAnicArAH dvitIyaguNavatAticArAH tauyaguNavatAticArAH prathamazikSApadAticArAH dvitIyazikSApadAticArAH TatauyazikSApadAticArAH caturthazikSApadAtidhArAH vizeSagrahasthadharmakharUpam / aticArasambhAvanA .. aticArajayopAyaH .. vihitAnuSThAnanimittam / vizeSagrahasthadharmacaryA tatphalaJca .. : : : : : : : : : 42-66 : caturtho'dhyAyaH ...... grahasthadharmapAlanaphalam yatidharmavarNanapratijJA yatilakSaNam .. pravrajyAIlakSaNam .. gurulakSaNam pravrAjyapravrAjakayormadhyamAvarabhedaH vAyumatam .. vAlmau kimatam .. vyAsamatam .. savADmatam .. : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : .0 GMCC Dil 8-20 : : : : 11-12 13.14 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CONTENTS viSayaH sUcasaMkhyA mAradamatam vasumatam kSaurakadambakamatam vizvamatam suraguramatam .. siddhasenamatam .. svamatakhyApanam .. pravrajyAdAnavidhiH upasaMhAraH 25-46 89-88 paJcamo'dhyAyaH yatitvasya duSkaratvam yatidharmasya daividhyam sApekSayatidharmakharUpam nirapekSayatidharmakharUpam yatidharmaphalam .. .. 5-60 .. 81-101 .. 102-4 SaSTho'dhyAyaH yatidharmAdhikAravicAraH sApekSayatidharmAdhikArI nirapekSayatidharmAdhikArI ucitAnuSThAnamAhAtmyam upasaMhAraH : : : : : 5-13 14-15 16-76 80-2 saptamo'dhyAyaH dharmaphalavarNanasUcanA dharmaphalasya daividhyam anantaraphalavarNanam .. paramparAphalavarNanam .. upasaMhAraH : : : : : : : : : : 6-41 42-8 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ xii CONTENTS aSTamo'dhyAyaH viSayaH sUtrasaMkhyA 2-3 dharmAbhyAsAttIrthakRttvalAbhaH tIrthakRttvasya prakRyatvam dharmaphalazeSavarNanam .. sAmAnyadharmaphalam bhAvasannipAtakSayaH tIrthattvalakSaNaM dharmaphalam sAdhAraNadharmaphalam upasaMhAraH .. : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : : 10-16 18-28 29-65 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyo'dhyAyaH / vyAkhyAto dvitIyo'dhyAyaH / atha tauya prArabhyate / tasya cedamAdisUcam / saharmazravaNAdevaM naro vigatakalmaSaH / jJAtatattvo mahAsattvaH paraM sNvegmaagtH|| 1 // iti // saddharmazravaNAtpAramArthikadharmAkarNanAt / evamuka- 5 rautyA / naraH pumAn / vigatakalmaSo vyAvRttatattvapratipattibAdhakamithyAtvamohAdimAsinyaH mannata eva jJAtatattvaH karakamalatalakalitanimtala sthalAmalamuktAphalavacchAstralocanabalenAlokitamakalajauvAdivamtavAdaH / tathA mahacchuddhazraddhAnonmaula - nena prazamyaM sattvaM parAkramo yasya sa tathA / paraM prakRSTaM saMvega 10 mukkalakSaNamAgato'vatIrNa: san // kiM karotItyAha / dharmopAdeyatAM jJAtvA saMjAleccho'tra bhAvataH / dRDhaM svazaktimAlAcya grahaNe saMpravartate // 2 // iti // dharmApAdeyatAM ___ eka eva suddhamI mRtamapyanuyAti yaH / zarIreNa samaM nAzaM marvamanyana gacchati // 15 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmavinduH saTaukaH / [mU0 2 ityAdivacanAddharmApAdeyabhAvaM jJAtvAvagamya / saMjAteccho lavacikIrSApariNAmaH / atra dharma / dRDhamatisUkSmAbhogena / svazAki svamAmImAlocya vimRzya grahaNe vakSyamANayogavandanAdizaddhividhinA pratipattAvasyaiva dharmasya / maMpravartate 5 mamyakpravRttimAdhatte / adRDhAlocane yathAzakridharmagrahaNapravRttau bhaGgamaMbhavena pratyatAnarthabhAva iti dRDhagrahaNaM kRtamiti // nanu kimarthamasyaiva dharmagrahaNasaMpravRttirbhaNyata ityAha / yogyo hyevaMvidhaH prokto jinaiH parahitodyataiH / phalasAdhanabhAvena nAto'nyaH prmaarthtH||3|| 10 iti // yogyo'hI bhavya iti / hiryasmAt / evaM vidha. maddharmazravaNAdityAdi granthonavizeSaNayuktaH pumAn dharmapratipatte: prot.| kairityAha "jinaiH" arhadbhiH "parahitodyataiH" mkljauvlokkushlaadhaandhnaiH| kena kAraNetetyAha "phalamAdhana bhAvena" yogyasyaiva dharmayaha gAphalaM prati mAdhanabhAvopapatteH 15 vyatirekamAha "na" naiva "zrataH" dharmagrahItaH "anyaH" pUrvazlokadayokavizeSaNavikalaH "paramArthataH " tattvavRttyA yogya iti // iti saharmagrahaNAI uktH| sAMprataM tatpadAnavidhimanuvarNayiSyAmaH // 4 // rati // nanu dharma khacittaparizayadhaunaH, tatkimasyaivaM20 grhnnenetyaalaah| Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TatIyo'dhyAyaH / dharmagrahaNaM hi satpatipattimavimalabhAvakaraNam // 5 // iti // dharmayahaNamukkalakSaNam / hiryasmAt / samitipattimadRDha zaktipalocanAdinA zuddhAbhyupagamavat / kimityAha " vimalabhAvakaraNaM" khaphalaprasAdhanAvandhyapariNAmanimittaM saMpadyata ityevamasya grahaNavidhirvakumupakramyata iti // tadeva kathaM saMpadyata ityAha / tacca prAyo jinavacanato vidhinA // 6 // iti // tacca tatpunaH satpratipattimaddharmagrahaNam / prAyo bAhulyena marudevyAdau kvacidanyathApi saMbhavAt / jinavacanato vItarAgarAddhAntAdyo vidhirvakSyamANastena saMpadyata iti // 10 evaM mati yatsaMjAyate tadAha / . itipradAnaphalavattA // 7 // iti // ityevaM satpratipattimato vidhimA dharmagrahaNasya vimalabhAvanibandhanatAyAM satyAm / pradAnasya vitaraNasya dharmagocarasya guruNA kriyamANasya / ziSyaphalavattA ziSyAnu- 15 graharUpaphalayuktatvamupapadyate / anyathoSaravasundharAbIjavapanamiva niSphalameva syAditi // prAvizeSato dhI grAhyatayokastatra ca prAyo'bhyamtazrAvakadhI yatidharmayogyo bhavatIti grahasthadharmagrahaNavidhimevAdau vibhnnissuridmaah| Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma vinduH saTaukaH / mU0 2 ityAdivacanAddhamApAdeyabhAvaM jJAtvAvagamya / saMjAteccho labdhacikIrSApariNAmaH / atra dhrm| dRDhamatisUkSmAbhogena / svazAki svamAmImAlocya vimRzya grahaNe vakSyamANayogavandanAdizuddhividhinA pratipattAvasyaiva dharmasya / maMpravartate 5 smykprvRttimaadhtte| adRDhAlocane yathAzatidharmagrahaNapravRttau bhaGgamaMbhavena pratyutAnarthabhAva iti dRDhagrahaNaM kRtamiti // nanu kimarthamasyaiva dharmagrahaNamaMpravRttirbhaNyata ityAha / yogyo hyevaMvidhaH prokto jinaiH parahitodyataiH / phalasAdhanabhAvena nAto'nyaH paramArthataH // 3 // 10 iti // yogyo'hI bhavya iti / hiryasmAt / evaM vidhaH maddharmazravaNAdityAdigranthokavizoSaNayuktaH pumAn dharmapratipatte: prokr.| kairityAha "jinaiH" arhadbhiH "parahitodyataiH" mklljauvlokkushlaadhaandhnaiH| kena kAraNetetyAha "phalamAdhanabhAvena" yogyamyaiva dharmagrahaNA phalaM prati mAdhanabhAvopapatteH / 1 vyatirekamAha "na" naiva "ataH" dharmagrahItuH "anyaH" pUrvanokadvayonavizeSaNavikalaH " paramArthataH " tattvavRttyA yogya iti // iti saddharmagrahaNAI uktH| sAMprataM tatpadAnavidhimanuvarNayiSyAmaH // 4 // dati // nanu dharma skhacittaparizudyadhaunaH, tatkimasyaivaM20 grhnnenetyaashngkyaah| Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TatIyo'dhyAyaH / dharmagrahaNaM hi satpatipattimahimalabhAvakaraNam // 5 // iti // dharmagrahaNamukkalakSaNam / hiryasmAt / manpritipattimadRDhazaktiparyAlocanAdinA zuddhAbhyupagamavat / kimityAha " vimalabhAvakaraNaM" svaphalaprasAdhanAvandhyapariNAmanimittaM saMpadyata ityevamasya grahaNavidhirvakamupakramyata iti // tadeva kathaM saMpadyata ityAha / tacca prAyo jinavacanato vidhinA // 6 // iti // tacca tatpunaH matpratipattimaddharmagrahaNam / prAyo bAhulyena marudevyAdau kvacidanyathApi saMbhavAt / jinavacanato vItarAgarAddhAntAdyo vidhirvakSyamANastena saMpadyata iti // 10 evaM mati yatmajAyate tadAha / . itipradAnaphalavattA // 7 // iti // ityevaM matpratipattimato vidhinA dharmagrahaNasya vimalabhAvanibandhanatAyAM satyAm / pradAnasya vitaraNasya dharmagocarasya guruNA kriyamANasya / ziSyaphalavattA ziSyAnu- 15 graharUpaphalayuktatvamupapadyate / anyathoSaravasundharAbojavapanamiva niSphalameva sthAditi // * prAvizeSato dhI grAhyatayokastatra ca prAyo'bhyamtazrAvakadhI yatidharmayogyo bhavatauti grahasthadharmagrahaNavidhimevAdau vibhnnissuridmaah| 20 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 dharma vinduH saTaukaH / [sU0 - 10 mati mamyagdarzane nyAyyamaNuvratAdaunAM grahaNaM nAnyathA // 8 // iti // mati vidyamAne mamyagdarzane manyakkalakSaNe nyAyyamupapannamaNavratAdaunAmaNuvrataguNavatazikSApratAnAM grahaNamabhyupa5 gamaH / na naivAnyathA mamyagdarzane'mati, niSphalatvaprasaGgAt / yathokam / mamyAnauvoSarakSetra nikSiptAni kadAcana / na vratAni prarohanti jauve mithyAtvavAmite // 1 // mayamA niyamA: sarva nAzyante'nena pAvanAH / vayakAlAnaleneva pAdapAH phala zAlinaH // 2 // iti // mamyagdarzanameva yathA syAttathAha / jinavacanazravaNAdeH karmakSayopazamAditaH samyagdarzanam // 6 // iti // jinavacanazravaNaM pratItirUpameva / prAdizabdA15 tathAbhavyatvaparipAkA dito jauvavauryavizeSalakSaNo nimargA gTahyate / tato jinavacanazravaNAdeH makAzAdyaH karmakSayopazamAdiH karmaNo jJAnAvara NadarzanAvaraNamithyAtvamohAdeH AyopazamopazamakSayalakSaNo guNastasmAt / samyagdarzanaM tattvazraddhAna lakSaNaM viparyayavyAvRttikAryamadabhinivezazUnyaM zuddhavastuprajJApa20 mAnugataM nivRttataubasaMktazAmulaSTabandhAbhAvavacchabhAtmapariNAmarUpaM samujjambhate / karmakSayAdirUpaM cetyamavase yam / Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 29 TatIyo'dhyAyaH / khauNo nibvAyaDayAmaNo bva chArapihiya bva uvamantA / daravijyApravihADiyajanaNovammA svovasamA // vighATita itautamatato viprakorNa iti // kaudRzamityAha / prazamasaMveganirvedAnukampAstikyA bhivyaktilakSaNaM / tat // 10 // iti // prAmaH svabhAvata eva krodhAdikarakaSAya viSavikArakaTu phalAvalokanena vA tannirodhaH / maMvego nirvANAbhilASaH / nirvedo bhavAdadvijanam / anukampA daHkhitamattvaviSayA kRpA / zrAstikyaM "tadeva matyaM yajjinaH praveditaM" 10 iti pratipattilakSaNam / tataH prazamamaMveganirvadAnukampAstikyAnAmabhivyakirUnmaulanaM lakSaNaM svarUpamattAkhyApakaM yasya tattathA taditi samyagdarzanam // evaM samyagdarzanavau yadguruNA vidheyaM tadAha / uttamadharmapratipattyasahiSNostatkathanapUrvamupasthi- 15 tasya vidhinANuvratAdidAnam // 11 // iti // yaha bhavyamya bhavabhororddharmagrahaNodyamamavalambamAnasya guruNA prathamaM kSamAmArdavAdiyatidharmaH maprapaJcamupavarNya, pradAtumupasthAnIyastasyaiva sarvakarmarogavirecakatvAdyadAsAvadyApi viSayasukhapipAmAdibhiruttamasya kSamAmArdavAderyatidharmasya prati- 20 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma vinduH saTaukaH / [sU0 11 pattirabhyapagamamtamyAmamahiSNurakSamaH, tadA tasya tatkathanapUrva svarUpabhedAdibhisteSAmaNuvratAdaunAM kathanaM prakAzanaM pUrva prathamaM yatra tattathA / kriyAvizeSaNAmetat / upasthitasya grahautumabhyadyatamya / kimityAha "vidhinA" vakSyamANena 5 " anupratAdidAnaM ' kartavya miti // anyathApradAne doSamAha / sahiSNoH prayoge'ntarAyaH // 12 // iti // mahiSNoruttamadharmapratipattisamarthamya prayoge'NapratAdipradAnavyApAreNAntarAyacAritrapratipatteH kRto guruNA 10 bhavati / ma ca bhavAntara prAtmanazcAritradarlabhatvanimittamiti // atraivopacayamAha / anumatizcetaraca // 3 // iti // anumatiranujJAdoSaH / cakArI dUSaNAntarasamuccaye / dUtaracANavatAdipratipattau pratyAkhyAtamAvadyAzAdyo15 'nyo'pratyAkhyAtaH sAvadyAM zastatrotpadyate / tathA ca guroryAvannauvaM marvathA mAvadhaparihArapratijJAyA manAgmAlinyaM syAditi tatkathanapUrvakamityuktam // athaitaDyatirekadoSamAha / pakaghana ubhayAphala AjJAbhaGgaH // 14 // 20 iti // yadyuttamadharmapratipattyamAhiSNoraNavatAdilakSaNaM dharma Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16] TatIyo'dhyAyaH / CO na kathayati guruH, tadAkathana ubhayaM yatizrAvakadharmalakSaNaM na phalaM yamyAmAvubhayAphala prAjJAbhaGgo bhagavacchAsanavinAzanamatyantadarantaM jAyata iti / bhagavadAjJA ceyam / zramamavicinyAtmagataM tamAcchreyaH madopadeSTavyam / zrAtmAnaM ca paraM ca hi hitopadezAnugrahAti // 1 // iti // nana marva mAvadyayogapratyAkhyAnAkSamamyANa vratAdipratipatto sAvadhAMzapratyAkhyAna prahAne kathamitaratrAMza nAnumatidoSapramaGgo gurorityAzaGkayAha / bhagavadacanaprAmANyAdapasthitadAne dossaabhaavH||15|| 10 iti // upAsakadazAdau hi bhagavatA svayamevAnandAdizramaNopAma kAnAmaNavratAdipradAnamanuSThitamiti zrUyate / na ca bhagavato'pi tatrAnumatipramaGga iti preya, bhagavadanuSThAnasya marvAGga sandaratvenaikAntato doSa vikalatvAditi bhagavato vacanasya prAmANyAdapasthitasya grahautamudyatamya jantoraNavratA dipradAne 15 sAkSimAtrabhAvamavalambamAnasya sAvadhAMzA nirodhenApi nAnumatipramaGgo guroH, prAgeva tasya svayameva tatra prAttatvAditi // kuta etaditi cedacyate / gRhapatipucamokSa jJAtAt // 16 // iti // grahapatervakSyamANakathAnakAbhidhAsyamAnanAmadheyasya 20 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmavinduH saTIkaH / [ mU0 16 zreSThinaH rAjagTahAdyaH putrANAM mokSo vimocanaM tadeva jJAtaM dRSTAntastasmAt / bhAvArthazca kathAnakagamyaH / taccedam // kathA // mamasti sakalasurasundarImanoharavilAsopahAsapradAnapravaNamaumantinaujanakaTAtacchaTAkSepopalakSyamANanikhila-- 5 rAmaNIyakapradezo dezo magadhAbhidhAnaH / tatra ca tuSAragirizikharadhavalaprAsAdamAlA vimalakUTakoTibhirakAle'pi zaradabhralolAM kurvANamiva babhUva vasantapuraM nAma nagarama / tasya ca pAlayitA mevAvamaramarabhamapraNAtanikhilabhUpAlavimala maulimukuTakoTauvislamamANikyamayUkhabAtAbhiraJjitakramakamanna10 yugaH, caNDadordaNDavyApAritamaNDalAnakhaNDitArAtimattamAtaGga kumbhasthalagalitamuktAphalaprakarapramAdhitAzeSasaMgrAmamahImaNDasna: mamajAyata jitA nAmA nRpatiH / tasya ca makalajananayanamanohAriNau pUrvabhavaparaMparopArjitapuNyaprAgbhAranirmApitaphala - mambandhAnukAriNI vibudhavavilAsAvale pApahAriNI babhUva 15 preyamau dhaarinnau| tayA ca mArdhamasau mahIpatiH praNatAzeSacitipatirdUratomirAkRtanikRtimanoharapaJcaprakArabhogAn bhunAno mahAntamanehasamabheSIt / dUtazca tacaiva pure pracurataradvipadacatuSpadApadahiraNyasuvarNadhanadhAnyazaGkhazislAmukApravAlapadmarAga vaiDaryacandrakAntendranaulamahAnaularAjapaTTaprabhRtipravarapadArthaparipUrNa20 mamRddhimamupahamitazrIkaNThamakhadodreko dInAnAthAndhapaGga pramukhaprANipraNAzitAzeSazokaH samajani mamudradattAbhidhAno nikhilavaNimvargapradhAno guNagaNagariSThaH zreSThau / tasya cAzraya Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16] TatIyo'dhyAyaH / 86 dava lAvaNyaguNAnAM, udAharaNamiva marvayovastUnAM, mahAnidhAnamiva puNyaratnAnAM, bhUSaNamiva khakulamantataH, pAdapa dava saukumAryavanalatAyAH, mamabhavatsumaGgalAbhidhAnA mdhrmcaarinnau| tasyAmasau niviDabaddhAnurAgo jIvalokodbhavaprAjyavaiSayikazarmamAgarodaramadhyamagno'nalya kAlamavivAhayAM- b cakAra / prastAve ca samajaniSata tayovizadasamAcArasamAcaraNapavitrAH putrAH krameNa priyakara-kSemaMkara- dhanadeva-somadeva-pUrNabhadra-maNibhadranAmAnaH / SaTa te ca nimargata eva gajanavinayaparAyaNA: paramakalyANapradAnapravaNaparizuddhatrivargabaddhavAnurAgA anurAgabharamamAkRSyamANakaurtikAminIbADhopagUDhAH 1) makalamajjanamana:saMtoSakAtucchamamucchalahayAdAkSiNaprAyaHprAjya - gaNAkRtazarIrAH zarIramaundaryotkarSatiraskRtamakara ketanalAvaNyadarpAtirekA vaNigjanocitavyavahAramAratayA pitaramatidUramatikrAntakuTumba cintAbhAramakArSaH // anyadA ca dhAriNau devyantaHpurAntarnarapatau paTapaTahapravAdanapravRtte'nekakaraNabhaGga- 15 maGgasundaraM rAjahRdayAnandAtirekadAyakaM nRtyavidhiM vyadhAt / nataH maMtoSabharatarajitamanA mahIpatiH priyAyai varaM prAyachat / mA covAca / "adyApi tavAntika eva varastiSThatu prastAve yAciyyate " iti / evaM ca gacchati kAle mamAyayAvanyadA kAmukalokavilAsollAsasAhAyyakArau kaumudIdivamaH / 20 vijJAptaca devyA vasundharAdhipatiH / "deva kriyatAM vareNa pramAdaH / yathAdya karpUrapratibhAzadharakaranikaraparipUrita Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma vinduH sttaukH| [mU0 16 ayamatrArthopanayaH / yathA tahamantapura nagaraM tathA mamAraH / yathA rAjA tathA zrAvakaH / yathA zreSThau tathA guruH / yathA ca SaTa putrAmtathA SaD jauvanikAyAH / yathA ca tamya pituH zaSaputropekSaNaneka patraM mocayato'pi na zeSaputravadhAnumatiH, 5 evaM gururnijaputraprAthAn SaDapi jauvanikAyAMmtamtaiH pravrajyotsAhanopAyairTa hamthatayA tadvadhapravRttAcchAvakAnmocayati / yadA cAso nAdyApi tAnmoktamutmahate tadA jyeSTha putraprAya camakAya zoSopekSaNena mocayato'pi gurorna zeSakAyavadhAnumatidoSa iti // vidhinANuvratAdipradAnamityukta prAgatamtameva darzayati / 10 yogavandananimittadigAkAra vividhiH // 17 // dati // daha zaddhizabdaH pratyeka mbhisNbndhyte| tato yoga-- zuddhirvandanazuddhinimittazaddhirdizadirAkAra zuddhizca vidhiraNavatAdipratipattau bhvti| tatra yogA: kAyavAGamanovyApAra lakSaNAH, teSAM zuddhiH mopayogAntaragamananiravadyabhASaNa15 zubhacintanAdirUpA / vandanazuddhirasvalitAmilitapraNipAtAdidaNDakamamuccAraNAsaMbhrAntakAyotsargakaraNalakSaNa / nimittazuddhistatkAlochalitaNaGkhapaNa vAdiminAdazravaNApUrNakummamagArachatradhvajacAmarAyavalokanazubhagandhAghrANAdikhabhAvA / dik zuddhiH prAcyudaucaujinajinacetyAyadhiSThitAzAsamAzrayaNa20 svruupaa| zrAkArazuddhistu rAjAdyabhiyogAdipratyAkhyAnApa vAdamukIkaraNAtmiketi // Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50] TatIyo'dhyAyaH / tathA / ucitopacArazca // 18 // iti // ucito devagurusAdharmikasvajanadaunAnAthAdaunAmupacArArhANAM yo yasya yogya upacAro dhapapuSpavastra vilepamAnAdAnA digauravAtmakaH / ma ca vidhiritya nuvartata iti // 5 prathANavatAdInyeva krameNa darzayannAha / sthUlaprANAtipAtAdibhyo viratiraNavatAni paJca // dati // prANAtipAta: pramattayogAtprANivyaparopaNarUpaH / ra ca sthUla: sUkSazca / tatra sUkSmaH pRthivyAdiviSayaH sthalatha 10 saundriyAdicamagocaraH / sthalazcAmo prANAtipAtazceti sthalagANAtipAtaH / zrAdizabdAtsthUlamRSAvAdAdattAdAnAbrahmapariprahA: parigTahyante / te ca prAyaH pratItarUpA zva / tatamtabhyaH thUla prANAtipAtAdibhyaH paJcabhyo mahApAtakebhyo vira tirviramaNam / kimityAha / mAdhuvratebhyaH makAzAdaNUni laghUni 15 tAni niyamarUpANyaNavratAni / kiyantItyAha "paJca" iti paJcamaMkhyAni paJcANavatAnauti bahuvacananirdezo'pi yadviratarityekavacana nirdeza: ma sarvatra viratimAmAnyApekSayeti // tathA / digvatabhogopabhogamAnAnarthadaNDaviratayastrINi 20 guNavatAni // 20 // iti // dizo hanekaprakArAH zAstre varNitAH / tatra Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 dharma vinduH sttiikH| [mU0 20 sUryApalakSitA pUrvA zeSAzca pUrvadakSiNAdikAH sapta / tatho madhazca dve / evaM dAma dikSa viSaye gamanaparimANakaraNalakSaNaM vrataM niyamo dikhatam / bhujyate sakRdevAsevyate yadazanAdi tabhogaH / punaH punarbhujyate vamanavanitAdi yatta5 dapabhogaH / bhogacopabhogazca bhogopabhogau ; tayormAnaM parimANAM bhogopabhogamAnam / arthaH prayojanaM dharmakhajanendriyagatazuddhopakArasvarUpaM ; tasmA arthAya daNDaH mAvadyAnuSThAnarUpaH ; tatpratiSedhAdanarthadaNDaH / sa ca caturdhA, apadhyAnapramAdAcaritahiMsra pradAnapApakarmApadezabhedAt / tasya virtiH| tato divrataM 10 ca bhogopabhogamAnaM cAnarthadaNDaviratizceti samAsaH / bauNi trisaMkhyAni guNavratAni guNAyopakArAya vratAni bhavanti, guNavatapratipattimantareNANuvratAnAM tathAvidhAyabhAvAditi // tathA / sAmAyikadezAvakAzikapoSadhopavAsAtithisaM-- 15 vibhAgAzcatvAri zikSApadAni // 21 // iti // samAnAM mokSamAdhanaM prati madRzasAmarthyAnAM samyagdarzanajJAnacAritrANAmAyo lAbhaH, samasya vA rAgadveSAntarAlavartitayA madhyasthasya mata prAyaH samyagdarzanAdilakSaNa: samAyaH, sAno vA sarvajIvamaitrIbhAvalakSaNasyAyaH samAyaH / 20 sarvatra svArthike kapratyayopAdAmAtmAmAyikam / mAvadyayoga parihAraniravadyayogAnuSThAnarUpo jauvapariNAmaH // Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21] TatIyo'dhyAyaH / 5 deza vibhAge prAkpratipana digvatasya yojanazatAdiparimANarUpamyAvakAzo gocaro yasya pratidinaM pratyAkhyeyatayA tattathA // poSaM dhatte poSadho'STamaucadardaNyAdiH prvdivsH| upeti mahopAvRttadoSasya mato gaNairAhAraparihArAdirUpairvAsa upa-5 vAmaH / yathokam / upAvRttasya doSebhyaH samyagvAso guNaiH saha / upavAsaH ma vijJeyo na zarIravizeSaNam // 1 // nataH poSadheSUpavAsaH // atithayo vItarAgadharmasthAH sAdhavaH mAdhvyaH zrAvakAH 10 zrAvikAca ; teSAM nyAyAgatakalpanauyAdivizeSaNAnAmanapAnAdaunAM saMgatavRttyA vibhajanaM vitaraNAmatithisaMvibhAgaH / tathA comAsvAtivAcakaviracitazrAvakaprajJaptisUtram / yathA / atithimavibhAgo nAma / atithayaH mAdhavaH sAdhyaH zrAvakAH zrAvikAca ; eteSu grahamupAgateSu bhaktyAbhyutthAnAsanadAnapAda- 15 pramArjananamaskArAdibhirarcayitvA yathAvibhavazakti, annapAnavastrauSadhAlayAdipradAnena maMvibhAgaH kArya iti // * tataH sAmAyikaM ca dezAvakAzaM va poSadhopavAsazcAtithimaMvibhAgazceti mamAmaH / catvAroti ctu:sNkhyaani| kimityAha "shikssaapdaani"| zikSA mAdhudharmAbhyAmaH, tasya padAni 20 sthAnAni bhavanti // Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmavinduH saTIkaH / [mU0 22 tatazca / etadAropaNaM dAnaM yathArha mAkalyavaikalyAbhyAm // 22 // iti // ihai teSAmaNuvratAdInAM prAga kalakSaNe dharmAha 5 prANini yadAropaNamukravidhinaiva nikSepaNam / tatkimityAha "dAnaM" prAgapanyastamabhidhIyate / kathamityAha "mAkalyavaikalyAnyAM" sAkalyena samastANuvratagaNavatazikSApadAdhyAropaNAlakSaNena, vaikalyena vANavatAdaunAmanyatamAropaNeneti // ___ evaM samyaktramUlakemvaNuvratAdiSu mamAropiteSu yatkaraNIyaM 10 tadAha / gRhauteSTa naticArapAlanam // 20 // iti // gRhoteSu pratipanneSu samyagdarzanAdiSu gaNoSu / kimityAha " aticArapAlanaM" iti / aticAro virAdhanA dezabhaGga ityeko'rthaH / avidyamAno'ticAro yeSu tAnyanati15 cArANi / teSAmanupAlana dharaNaM kAryam / aticAradoSopa ghAtena hi kuvAtopahatamasyAnAmiva svaphalapramAdhanaM pratyamamarthatvAdamauSAmityanaticArapAlanamityuktam // prathAticArAnevAha / zaGkAkAlAvicikitsAnyaSTiprazaMsAsaMstavAH 20 samyagdaSTeravicArAH // 24 // iti // zaGkA kAjhA vicikitmA ca / jJAnAdyAcAra Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26] TatIyo'dhyAyaH / kathanamiti sUcavyAkhyAnokalakSaNaiva / anyadRSTaunAM sarvajJapraNAta - darzanavyatirikAnAM zAkyakapilakaNAdAkSapAdAdipraNautamatavartinAM pASaNDinAM prAmAsaMstavAvanyadRSTiprazaMmAsaMstavau / tatra "puNyabhAja ete" "sunabdhameSAM janma" "dayAlava ete" datyAdikA prazaMsA / maMstavaceha ruMvAsajanitaH paricayo vamana 5 bhojanadAnAlApAdilakSaNa: parigTahyate na stavarUpaH / tathA ca loke pratauta eva saM-pUrvaH stautiH paricaye'stuteSu pramabhaM bhayemvityAdAviveti / tataH zaGkA ca kAsA ca vicikitsA cAnyadRSTiprazasAsamtavau ceti smaasH| kimityAha "samyagdaSTeH" samyagdarzanasya "aticArAH" virAdhanAprakArA: maMpadyante, 10 zuddhatattvazraddhAnabAdhAvidhAyitvAditi // tathA / vratazoleSu paJca paJca yathAkramam // 25 // iti // bratevavrateSu zauleSu ca guNavatazicApadastakSaNeSu paJca paJca yathAkramaM yathAparipAyaticArA "bhavanti" iti 15 marvatrAnuvartata iti // tatra prathamANuvrate / bndhvdhchvicchedaatibhaaraaropnnaanpaannirodhaaH|| 26 // iti // sthalaprANAtipAtaviratilakSaNasthANavatasya bandhaH, 20 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmavinduH saTaukaH / [sU0 26 vadhaH, chavicchedaH, atibhArAropaNaM, annapAna nirodhazcetyaticArAH // tatra bandho rajadAmanakAdinA maMyamanaM ; vadha: kamAdibhirhananaM ; kavisvatadyogAccharauramapi kavistasya chedo 'miputrikAdibhiH pATanaM : tathAtauva bhAro'tibhAraH prabhUtasya 5 pUgaphalAdergavAdipRSThAdAvAropaNaM ; tathAnapAnayo janodakayonirodho vyvcchedo'nnpaannirodhH| ete ca krodhalobhAdi kaSAyamalakalaGkitAntaHkaraNasya prANiprANaprahANanirapekSasya sato jantora ticArA bhavanti, mApekSamya tu bandhAdikakaraNe'pi mApekSatvAnnAticAratvameSAmiti // 10 atra cAyamAvazyakacaryAdhuko vidhiH / bandho dvipadAnAM catuSpadAnAM vA syAt / so'pyAyAnarthAya vA / tatrAnAya, tAvanAsau vidhAta yujyate / arthAya punaramau vividhaH syAt / sApekSo nirapekSazca / tatra nirapekSo nAma yannizcalamatyartha badhyate / sApekSa: punaryaddAmagranthinA yazca baddhaH san zakyate 18 pradaupanakAdiSu vimocayitaM vA ketuM vA, evaM tAvaccatuSpadAnAM bandhaH / vipadAnAM punarevam / dAso vA dAmau vA cauro vA pAThAdipramattaputro vA yadi badhyate tadA sa vikrameNaiva bandhanauyo rakSaNIyazca tathA yathAgnibhayAdiSu na vinazyati / tathA te kila dvipadacatuSpadAH zrAvakeNa saMgrahItavyA ye'baddhavA 20 evAmata iti // vadho'pi tathaiva / navaraM nirapekSavadho nirdayatADanA, mApekSavadhaH punarevamAdita eva bhautaSarpadA zrAvakeNa bhavita Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TatIyo'dhyAyaH / yadi punarna karoti ko'pi vinayaM tadA ta marmANi mukkA latayA davarakeNa vA makRvirvA tADayediti // kavicchado'pi tathaiva / navaraM nirapekSo hastapAdakarNanAmikAdi yanirdayaM chinatti / mApekSaH punaryagaNDaM vArA chindyAdA daheveti // tathAtimAro nAropayitavyaH pUrvameva hi yAvadvipadAdivAhanena jauvikA mA zrAvakeNa mokravyA, anyathAmau na bhavet, tadA vipado'yaM bhAraM khayamutkSipatyavatArayati ca taM vAhyeta / catuSpadasya tu yathocitabhArAdasau kiJcidUnaH kriyate halazakaTAdiSu punarucitavelAyAmamau mucyata iti // 10 tathA bhakrapAnavyavacchedo na kasyApi kartavaH / tIkSNabubhukSo hyanyathA mriyate / so'pyarthAnAdibhedo bandhavaTraSTavyaH / navaraM sApekSo rogacikitmArthaM syAt / aparAdhakAriNi ca vAcaivaM vadedyadadya te na dAsyate bhojanAdi zAntinimittaM copavAmaM kArayet / kiM bahunA / yathA mUlagaNamya prANAti- 15 pAtaviramaNasyA ticAro na bhavati tathA marvatra yatanayA yatitavyamiti // nanu prANatipAta eva atinA pratyAkhyAtaH : tato bandhAdikaraNe'pi na doSaH, vira terakhaNDitatvAt / atha bandhAdayo 'pi pratyAkhyAtAH ; tadA tatkaraNe vratabhaGga eva, 20 viratikhaNDanAt / kiM c| bandhAdaunAM pratyAkhyeyatve'pi vivakSitavrateyattA vibhauryate, prativrataM paJcAnAmavicAravratA Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabinduH saTokaH / [sU0 27 nAmAdhikyAdityevaM na bandhAdInAmavicArateti // patrocyate / mayaM prANAtipAta eva pratyAkhyAto na bandhAdayaH ; kevalaM tApratyAkhyAne'rthataste'pi pratyAkhyAtA iva draSTavyAH, tadapAyatvA teSAm / na ca bandhAdikaraNe'pi vratamaGgaH, kiM tvavicAra 5 eva / katham / dUha dvividhaM vrataM, antarvRttyA bahirvRttyA ca / tatra mArayAmauti vikalyAbhAvena yadA kopAdyAvezAtparamANaprahANa mavagaNayan bandhAdau pravartate na ca prANaghAto bhavati, tadA dayAvarjitatayA viratyanapekSapravRttatvenAntavRttyA vratasya bhaGgaH, prANighAtAbhAvAcca bahirvRttyA pAlanamiti dezasya 10 bhannanAddezasyaiva ca pAlanAdaticAravyapadezaH pravartate / tadakam / na mArayAmauti katavratasya vinaiva mRtyu ka dahAticAraH / nigadyate yaH kupito badhAdauna karotyasau sthAniyamAnapekSaH // 1 // mRtyorabhAvAniyamo'sti tasya kopAddayAhaunatayA tu bhagaH / dezasya bhaGgAdanupAlanAca pUjyA pratIcAramudAharanti // 2 // 16 iti // yaccokaM "vrateyattA vizauryate" iti, tadayukta, vizuddhahiMsAdiviratimanAve hi bandhAdaunAmabhAva eveti / tadevaM bandhAdayo'ticArA eveti / bandhAdigrahaNasya copalakSaNatvAnmantratantra prayogAdayo'nye 'pyevamatrAticAratayA dRzyanta iti // atha dvitIyasya 20 mithyopdeshrhsyaabhyaakhyaankuuttlekhkriyaanyaasaaphaarsvdaarmntrbhedaaH||27|| Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20] TatIyo'dhyAyaH / 10 iti // mithyopadezazca rahasyAbhyAkhyAnaM ca kUTalekhakriyA ca nyAmApahArazca svadAramantrabhedazceti samAmaH // tatra mithyopadezo nAmAlokavAda viSaya upadezaH / idamevaM caivaM ca buhotyAdikamamatyAbhidhAnazikSaNam // rahasyAbhyAkhyAnam / raha ekAntamtatrabhavaM rahasyaM raho- 5 nimittaM tacca tadanyAkhyAnaM ceti samAmaH / etadukaM bhavati rahami mantrayamANAnavalokyA bhidhatte / ete haudaM cedaM ca rAjAdiviruddhaM mantrayata iti // kUTalekhasyAmadbhUtArthasUcakAkSaralekhanamya karaNaM kUTalekhakriyA // nyAmApahAra iti / nyAmaH paragTahe rUpakAdenikSepastamyApahAro'pallApaH // svadAramantrabheda iti / svadArANAmupalakSaNArthatvA mitrAdaunAM ca mantrasya guptabhASitamya bhedo bahiHprakAzana miti / atra ca mithyopadezo yadyapi mRSA na vAdayAmautyatra vrate 15 bhaGga eva na vadAmoti batAntare tu na kiJcana, tathApi mahasAkArAnAbhogAbhyAmatikamavyatikramAticArarvA mRSAvAde parapravartanaM vratasyAticAro'yam / athavA vratasaMrakSaNabuDyA paravRttAntakathanahAreNa mRSopadezaM yacchato'ticAro'yaM vratamavyapekSatvAnmaSAvAde parapravartanAcca bhanAbhagnarUpatvAtasyeti / 20 nanu rahasyAbhyAkhyAmamasadoSAbhidhAnarUpatvena pratyAkhyAtatvAnA eva, na tvaticAra iti / matyam / kiM tu yadA paropaghAtakamanA Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmavinduH saTaukaH / [sU0 27 bhogAdinA bhidhatte tadAsale zabhAvena bratAnapekSatvAbhAvAna vratasya bhaGgaH paropaghAtahetutvAca bhaGgaH iti bhaGgAbhaGgarUpo'ticAraH / yadA punamtotramane zAdabhyAkhyAti tadA bhaGgo vratanirapekSatvAt / zrAha ca / mahamAbhakANAI jANanto jaha karejja to bhaGgo / jad puNa nAbhogAI hinto to hoda ahayAro // kUTale khakaraNa tu yadyapi kAyena mRSAvAdaM na karomautya sya na karomi na kArayAmautyasya vA vratamya bhaGga eva vratAntare tu na kiJcana, tathApi mahasAkArA dinAtikramAdinA vAti10 cAraH / athavA mRSAvAda iti mRSAbhaNanaM mayA pratyAkhyAtamidaM na punarlakhanamiti bhAvanayA mugdhabuddhevratamavyapekSasthAticAra iti / nyAmApahAre punara dattAdAnaM mAkSAdeva bhavati mRSAvAdabratAticAratva cAmya na tvadIyaM mama mamope kiJcida pautyanAbhogAdinApahavAnasya sthAditi // 15 vadAramantrabhedaH punaranuvAdarUpatvena satyatvA dyadyapi nAti cAro ghaTate tathApi mantritArthaprakAzanajanitalajjAditaH stradArAdemaraNAdisaMbhavena paramArthatastasyAmatyatvAtkathaMcidbhaGgarUpatvAdaticAra eveti // atha batauyasya / 20 stenaprayogatadAhRtAdAnaviruddharAjyAtikramahau naadhikmaanonmaanprtiruupkvyvhaaraaH||8|| Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28] TatIyo'dhyAyaH / 103 iti // stenaprayogaya tadAhatAdAnaM ca viruddharAjyAtikamazca honAdhikamAnonmAnAni ca pratirUpakavyavahArazceti samAmaH / tatra stenAcaurAH, teSAM prayogo vyApAraNaM " harata yUyaM" ityanujJA pradAnam / 1 / tathA tairAhatasya kuGkumAdidravyamyAdAnaM saMgrahaH / 2 / viruddhaH svakIyarAjJaH pratipanthI tasya rAjyaM kaTakaM dezo vA tatrAtikramaH svarAjabhUmimaumAtilaGghanena kramaNaM pravezo viruddharAjyAtikramaH / 3 / hone svabhAvApekSayA nyane'dhike vA mAnonmAne kuDavAditulArUpe bhavato honAdhikamAnonmAne / 4 / zuddhena brauhyA - dinA vRtAdinA vA pratirUpakaM sadRzaM palajyAdi vamAdi 10 vA dravyaM. tena vyavahAro vikrayarUpaH, ma pratirUpakavyavahAra iti / 5 // daha stenaprayogo yadyapi "caurya na karomi na kArayAmi' ityevaM pratipannavratasya bhaGga eva, tathApi "kimadhunA yUyaM niyaMpArAstiSThatha / yadi vo bhanakAdi nAsti, tadAhaM 15 ddaami| bhavadAnautamoSasya ca yadi vikrAyako na vidyate tadAhaM vikravyAmi" ityevaMvidhavacanecaurAna vyApArayataH svakalpanayA tayApAraNaM pariharato vrtsaapeksssyaamaavticaarH| tathA stenAhataM kANakrayeNa lobhadoSAcchanna gTalaMcauro bhvti| ydaah| 20 cauracaurApako mantrau bhedajJaH kaannkkryo| annadaH sthAnadazcaiva cauraH saptavidhaH smRtaH // 1 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 2 dharmavindaH sttaukH| [sU0 28 tatazcauryakaraNAtabhaGgaH "vANijya meva mayA vidhIyate na caurikA" ityadhyavamAyena ca vratAnapekSatvAbhAvAdbhaGga iti bhagAbhaGgarUpo'ticAraH // viruddharAjyAtikramamtu yadyapi svasvAminAnanujJAtasya parakaTakAdipravezasya "mAmaujauvAdattaM ; nitthayareNaM taheva ya gurUhiM" ityAdattAdAnalakSaNayogena viruddharAjyAtikramakAriNAM ca cauryadaNDayogenA dattAdAnarUpatvAdbhaGga eva, tathApi viruddharAjyAtikamaM kurvatA mayA vANijyameva kRtaM na caurya " iti bhAvanA vratamApekSa vAloke ca "cauro'yaM" iti vyapadezAbhAvAdaticAro'ya 10 miti // tathA honAdhikamAnonmAnavyavahAraH patirUpaka vyavahArazca paravyaMmanena paradhanagrahaNarUpatvAdbhaGga eva kevalaM cAtrakhananAdikameva cauyaM kUTalA divyavahAratatpratirUpakavyavahArau tu vaNikkalaiveti skhako yakanda nayA vratarakSaNo dyatatayAtiAra dti| athavA' stenaprayogAdayaH paJcApyamI 15 vyakacauryarUpaiva kevalaM mahasAkArAdinAtikramavyatikramAdinA vA prakAreNa vidhIyamAnA aticAratayA vyapadizyanta iti / na caite rAjasevakAdaunAM na saMbhavanti / tathAhyAdyayoH mpaSTa eva teSAM maMbhavaH / viruddharAjyAtika mastu / yadA mAmAntAdiH svasvAmino vRttimupajIvati tadviruddhasya ca 20 mahAyo bhavati, tadA tasyAticAro bhavati / kUTavalA 1 Comits from athavA down to iti / 2 B omits tadA tasyAticAro bhavati / Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26]] TatIyo'dhyAyaH / 185 dayamtu / yadA bhANDAgAradravyANAM vinimayaM kArayati, tadA rAjo'pyaticArAH myuriti // atha caturthANavatasya skhadAramaMtoSalakSaNamya paradAraparihArarUpamya cA ticArAH / para vivAhakaraNetvara pariyautAparigrahItAgama-5 nAnaGgakrauDAtauvakAmA bhilaassaaH||28|| dati // itvaraparigTahautA cAparigTahItA cetvaraparigrahautAparigyahote, tayorgamane duutvrprigrhautaaprigrhiitaagmne| tataH para vivAhakaraNaM cetvaraparigTahautAparigTahItAgamane cAnaGgakrIDA' ca tIvakAmAbhilASazceti samAsaH / 10 daha pareSAM svApatyavyatirikAnAM janAnAM vivAhakaraNaM kanyAphala lippayA snehasaMbandhAdinA vA pariNayanavidhAnaM prvivaahkrnnm| dUha ca svApatyeSvapi saMkhyAbhigraho nyAyyaH / tathetvaryayana zolA bhATaupradAnena stokakAlaM parigRhItenvaraparigTahautA veshyaa| tathAparisahotA vezyevA- 15 gTahautAnyasatkabhATeH kulAGganA cAnAtheti tayorgamanamAsevanamitvaraparigrahautAparigTahautAgamanama / tathAGgaM dehAvayavo'pi maizunApekSayA yonimahanaM ; tayatirikAnyanaGgAni 1 ( gmnaannggkriiddaa| 2 C omits. 3 B omits itvaraparigrahautA, C omits parigrahItetvara / Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 dharmavinduH saTaukaH / [sU0 28 kucakakSoruvadanAdauni, teSu kauDA ramaNamanaGga krauddaa| athavAnaGgaH kAmaH, tasya tena vA krauDAnaGgakrIDA skhaliGgana niSyanna prayojanamyAhAryezcarmAdighaTitaprajananeovidavAcyadezAse - vana mityrthH| tathA kAme kAmodayajanmameyane / athavA ; " sUcanAtmatra" iti nyAyAtkAmeSu / tatra kAmau zabdarUpe bhogA gandharamasparNAH, teSu tauvAbhilASo'tyantatadadhyavamAyi tvam / yato vA jova karaNAdinAnavara tasuratasukhArtha madanamuddaupati, etAn mamAcarannaticarati caturthANavratamiti // daha ca dvitIyattIyAticAro khadAramaMtoSiNa eva 10 netaramya, zeSAstu dvyorpauti| etadeva ca sutrAnupAti / yadAha / "sadAramaMtosamma ime paJca adayArA" ityAdi / bhAvanA ceyamatra / bhATaupradAnenevara kAlakhaukAreNa sva kalatrautya vezyAM bhunAnamya svakIyakalpanayA svadAratvena vratamA pekSacittatvAnna bhaGga, anya kAlaparigrahAcca vastuto'khakalatratvA15 graGga iti bhaGgAbhaGgarUpo'ticAraH / aparigTahotAgamanaM tvanAbhogAdinAtikamAdinA vAticAraH / paradAravarjino naitaavticaaraavitvrkaalprigrhautaaprigtthautyorvshyaatvenaanaathkulaanggnaayaastvnaathtyaivaaprdaartvaaditi| apare tvAH / datvaraparigTahautAgamanaM khadArasaMtoSavato'ticAraH, apari20 gTahItAgamanaM tu prdaarvrjinH| tatra prathamabhAvanA pUrvavat / - - --------- ---------- ------ ----------------- - . . . ---- - 1 Comits. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26] TatIyo'dhyAyaH / dvitIyabhAvanA' levam / aparihautAnAmevA vezyAnAM yadA gTahautAnyamatkabhATikAmabhigacchati tadA paradAragamanajanyadoSamabhavAtkathaMcitparadAratvAcca bhaGgo vezyAtvAcAbhaGgo bhaGgAbhaga: ityticaarH| anye punaranyathAH / paradAravajjiNo paJca honti timi ja madAra mNtutte| datyaue timi paJca va bhaGgavigappe hiM nAyabvaM / / iha bhaavnaa| pareNevarakAlaM yA parirahotA vezyA tahamanamaticAraH paradAravarjinaH kathaMcittasyAH paradAratvAt / tathAparigrahautAyA anAthakulAGganAyA eva yahamanaM tamyaivAticAraH, loke paradAratvena tasyA rUDhatvAt / tatkA- 10 mukakalpanayA ca paramsa bha derbhaavenaaprdaartvaat| zeSAstubhayorapi myH| tthaahi| svadAramaMtoSiNaH svakalatre'pi taditaramya tu vezyAsvakala trayorapi yadanagarataM tatsAkSAdapratyAkhyAtamapi na vidheyam / yato'sAvatyantapApabhoktayA brahmacarya cikIrSurapi yadA vedodayAmahiSNatayA tadvidhAtuM 15 na zaknoti tadA yApanAmAtrArtha khadAramaMtoSAdi pratipadyate, maithunamAtreNaiva ca yApanAyAH saMbhavAdanaGgaratamarthataH pratyA khyAtameva / evaM paravivAhataubakAmAbhilASAvapauti / ataH kathaMcitpratyAkhyAteSu pravRtteraticAratA teSAm // anye tvanaGgakrIDAmevaM bhAvayanti / sa hi nidhuvanameva vrataviSaya 20 1 B C omit eva / Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 dharmavinduH sttiikH| [sU0 26 iti svakIyaka nyanayA tatpariharan skhadArasaMtoSI vezyAdau paradAravarSa kamta paradArevAliGganAdirUpAmanaGgakrIDAM kurvana kathaMcidevA ticarati vrataM vratamApekSatvAditi / tathA khadArasaMtoSavatA svakalavAditareNa ca svakalatraveNyAbhyAmanyatra 5 manovAkAmaithunaM na kArya na ca kAraNauyamiti, evaM yadA pratipanna vrataM bhavati, tadA paravivAhakaraNatastatkAraNamarthato 'nuSThitaM bhavati tadvatau ca manyate "vivAha evAyaM mayA vidhIyate na methunaM" iti tato bratamApekSatvAdaticAra iti // nanu paravivAhakaraNe kanyAphalalipsAkAraNamunnAm / 10 tatra kiM mamyagdaSTirasau vrato, mithyAdRSTiA / yadi samyagdaSTiH, tadA tamya na mA saMbhavati, samyagdaSTitvAdeva / atha miyAdRSTiH, tadA mithyAdRSTera guNavratAnira bhavantyeveti kathaM mA paravivAhakaraNalakSaNA ticArakAraNamiti / matyam / kevalamavyutpannAvasthAyAM sApi rabhavati / kiM c| yathA 15 bhadrakasya mithyAdRzo'pi sanmArgapravezanAyAbhigrahamAtraM dada nyapi gautArthAH, tathAryasuhastau rakasya sarvaviratiM dattavAn, ida ca para vivAhavarjanaM svApatyavyatirikramveva nyAyyam / panyathApariNautA kanyA svacchandacAriNau syAt, tatazca sAmanopaghAtaH syAt / vihitavivAhA tu - kRtavratabandhavena 20 na tathA syAditi / yaccotaM "svApatyevapi saMkhyA bhigraho 1 D omits samyam / 2 P D omit aguNa Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30] TatIyo'dhyAyaH / nyAyyaH," taJcintakAntaramanAve sutamakhyA pratI vApa zAntarorapattiparihAro'pAyata iti // apare punarAhu: / paro 'nyo yo vivAha prAtmana eva viziSTasaMtoSAbhAgadyoSi - dantarANi prati vivAhAntarakaraNaM tatpara vivAhakaraNaM, ayaM ca khadArasaMtoSiNa iti / striyAstu sva puruSasaMtoSapara- 5 puruSavarjanayona bhedaH, khapuruSavyatirekeNAnyeSAM sarveSAM para puruSatvAt / tataH paravivAhakaraNAnaGgakrIDAtIvakAmAbhilASAH svadArasaMtoSiNa davAva puruSaviSaye syuH / dvitIyastu yadA khakIyapatiH mapanyA vAra kadine parigTahIto bhavati, tadA sapanI vArakamatikramya taM paribhunAnAyA aticAraH / 10 tauyastvatikramAdinA parapuruSamabhisaranyAH samavaseyaH, brahmacAriNastvatikramAdinAticAra iti // atha paJcamANuvratasya / kSetravAstuhiraNya suvarNadhanadhAnyadAsaudAsakuSyapramANAtikramAH // 30 // iti // kSetravAstunohiraNyasuvarNayordhanadhAnyayordAsaudAmayo: kupyasya ca pramANAtikamA iti samAsaH / tatra kSetra sasyotpattibhUmiH, tacca setu kevabhayabhedAttrividham / tatra setukSetramaraghaTTAdisekyaM ; ketukSetra vAkAzodakaniSpAdyaM . ubha 1 B C tvAkaH / 2 B C omit. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 dharma vinduH saTaukaH / [sU. 30 yakSetra tu tadubhayaniSyAdyam / vAstu punaragA grAmanagarAdi c| tatrAgAraM trividhaM, khAtamucchritaM khAtocchritaM ca / tatra khAtaM bhUmigTahA di; ucchritamucchrayeNa kRtaM. ubhayaM bhUmigTahamyopariprAsAdaH / etayozca kSetravAstunoH pramANasya OM kSetrAntarAdimaulanenAtikramo'ticAro bhavati / tathAhi / kilekameva kSetra vAstu vetyabhigrahavato'dhikataratadabhilASe mati vratabhaGgabhayAtyAkanakSetrAdipratyAmanna tahahItvA pUrvaNa maha tamyaikatvakaraNArtha vRttyAdyapanayanena tatra yojayato vrata mApekSatvAtkathaMcidviratibAdhanAcA ticAra iti| tathAhi / 10 hirapaTa rajataM savarNa haima ; etatpariNAmasyAnya vitaraNenAti kramo'ti'cAro bhavati, yathA kenApi caturmAmAdyavadhinA hiraNyAdiparimANaM vihitam / tatra ca tuSTarAjAdeH makAsAttadadhikaM tamladhaM taccAnyasmai bratabhaGgabhayAtpradadAti " pUrNa vadhau grahovyAmi" iti bhAvanayeti vratamApekSa15 tvAtkathaMcidiratibAdhanAcAticAra iti / tathA dhanaM gaNimadharimameyaparicchedyabhedAccaturvidham / tatra gaNimaM pUgaphalAdi, dharimaM guDAdi, meyaM tAdi, paricchedyaM mANikyAdi / dhAnyaM nauhyAdi ; etatpramANasya bandhanato 'tikramo'ticAro bhvti| yathA hi kila kRtadhanAdi20) parimANasya ko'pi labhyamanyadvA dhanAdi dadAti tacca batabhaGgabhayAcAturmAsyAdi "parato grahagatadhanAdivikraye vA kRte grahIyyAmi" iti bhAvanayA bandhanena niyantraNena Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30] TatIyo'dhyAyaH / ragvAdimayamanena satyakAradAnAdirUpeNa vA svautya taha eva sthaapytiityto'ticaarH| tathA dAmodAmapramANAtivama iti sarvadvipadacatuSpado pantakSaNametat / tatra dipadaM putrakalatradAsaudAmakarmakarazakasArikA di, catuSpadaM gavoTradi / teSAM yatparimANaM tamya garbhAdhAnavidhApanenAtikramo'ticAro bhavati / yathA kila kenApi maMvatsarAdyavadhinA vipadacatuSpadAnAM parimANaM kRtaM teSAM ca saMvatmaramadhya eva prasave'dhikadvipadAdibhAvAtabhaGgaH syAditi / tadbhayAtkiyatyapi kAle gate garbhagrahaNaM kArayato garbhasthadvipadAdibhAvena bahirgatatadabhAvena ca kathaMcitabhaGgA- 10 dticaarH| tathA kuSyamAsanazayanAdigrahopaskaraH, tasya yanmAnaM tasya paryAyAntarAropaNenAtikramo'ticAro bhavati / yathA kila kenApi daza karoTakAnau ti kupyasya parimANaM kRtaM tatasteSAM kathaMcidviguNatve bhUte mati bratabhaGgabhayAtteSAM dayena dvayenaikaikaM mahattaraM kArayataH paryAyAntara karaNena 15 makhyApUraNAtsvAbhAvikasaMkhyAbAdhanAcA ticAraH / anye tvAH / tadarthitvena vivakSitakAlAvadheH parato'hametatkaroTakAdi kuSyaM gTahIyyAmi, zrato nAnyasmai deyamiti parApradeyatayA vyavasthApayata iti yathA zrutatvena cetthamabhyupagame bhaGgAticArayorna vizeSaH syAditi tadvizeSopadarzanArthaM maulanavitaraNa- 20 dinA bhAvanA drbhiteti| yacca kSetrAdiparigrahasya navavidhatvena saMkhyAticAraprAptau paJcasaMkhyAtvamukta, tatmajAtIyatvena Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 912 dharma vinduH saTIkaH / [sU0 31 zeSabhedAnAmatraivAntarbhAvAt. ziSyahitatvena ca prAyaH marvatra madhyamagatervivakSitatvAt, paJcasaMkhyayaivAticAraparigaNanam / ataH kSetravAsvAdisaMkhyayAticArApAmagapAnamupapanna miti // atha prathamaguNavatasya / 5 UrdhvAdhastiryagvyatikramakSetra vRddhi smRtyantardhAnAni iti // adhistiryagvyatikramAzca kSetravRddhizca mRtyatyantardhAnaM ceti mamAsaH / bodhistiryakkSetravyatikrama lkssnnaastryo'ticaaraaH| ete cAnayane vivakSitakSetrAtparata: 10 sthitamya vastunaH parahastena vadetraprApaNe preSaNe vaa| tataH pareNobhaye vAnayanapreSaNalakSaNe mati sNpdynte| ayaM cAnayanAdAvatikramo na kArayAmautyevaM vihitadikhatasyaiva saMbhavati tadanyasya bAnayanAdAvanatikrama eva tathAvidhapratyAkhyAnA bhAvAditi / tathA kSetrasya pUrvAdidezasya dikhataviSayasya 15 isvamya mato vRddhirvardhanaM pathimAdikSetrAntaraparimANaprakSepaNa daurSoM karaNaM kSetravRddhiH / kima kenApi pUrvAparadizoH pratyekaM yojanazataM gamanaparimANaM kRtaM sa cotpanna prayojana ekasyAM dizi navatiM vyavasthApyAnyasyAM te dazottaraM yojanazataM karoti, ubhAbhyAmapi prakArAbhyAM yojanazatavaya20 rUpamya parimANasyAvyAhatavAdityevamekatra kSecaM vardhayato vratasApekSatvAdaticAraH / tathA kathaMcidativyAkulatvapramAdi Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32] tttiiyo'dhyaayH| 113 tvamatyapATavAdinA smRteH smaraNasya yojanazatAdirUpadikparimANa viSayasyAntardhAnaM bhraMzaH smatyantardhAnamiti / daha vRddhsNprdaayH| UrdhvaM yatpramANaM grahotaM tasyopari parvatazikhare vRkSe vA markaTaH pakSau vA vastramAbharaNaM vA gTahItvA prajet / tatra tasya na kalpate gantum / yadA tu tatpatitamanyena 5 vAnItaM sadA kalpate grahItum / etatpanaraSTApadonjayantAdiSu bhavet / evamadhaHkUpAdiSu vibhaassaa| tathA yattiryakpramANaM hotaM tatrividhena kAraNena nAtikramitavyaM kSetravRddhizca na krtvyaa| katham / amau pUrvala bhANDaM grahItvA gato yAvatparimANaM tataH parato bhANDamadhe labhata iti kRtvApareNa 10 yAni yojanAni tAni pUrvadikparimANe kSipati / yadi ca smatyantardhAnAtparimANamatikrAnto bhavet, tadA jAte nivartitavyaM paratazca na gntvym| anyo'pi na vimarjanIyo 'thavAnAjayA ko'pi gato bhavet, tadA yattena labdhaM svayaM vismRtya gatena vA tana gTahyata iti // atha dvitIyasya guNavratasya / scittsNbddddsNmishraabhissvdHpkkaahaaraaH||32|| iti // macittaM ca saMbaddhaM ca maMmizra cAbhiSavazva duHpakkAhArazceti smaasH| daha ca macittAdau nivRtti 1 Romita * RD omit Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma binduH saTIkaH / [sU0 32 viSayauhate'pi pravRttAvaticArAbhidhAnaM vratasApekSasyAnAbhogAtikamAtinibandhanapravRttyA draSTavyam / anyathA bhaGga eva syAt / taca macittaM kndmuulphlaadi| tathA saMbaddhaM pratibaddhaM macittavRkSeSu gundAdi pakkaphalAdi vaa| tadbhakSaNe hi 5 mAvadyAhAravarjakasya maavdyaahaarprvRttiruuptvaadnaabhogaadinaaticaarH| athavA " asthikaM tyakSyAmi tasyaiva sacetanatvAt kaTAI bhakSayiSyAmi tasthAcetanatvAt" iti / tathA saMmizramapariNataphalAdi madyaHpiSTakaNikkAdi vaa| abhi SavaH suraasndhaanaadi| duHpakkAhArazcArdhakhinnapRthakAdi / ete10 'pyaticArA anAbhogAdatikramAdinA vA saMmizrAdyupajIvana pravRttasya bhavanti / anyathA punarbhaGga eveti / daha bhogopabhogamAnalakSaNaM guNavatamanyatra bhojanato guNavataM yadacyate tadapekSayaivAticArA upanyastAH zeSavratapaJcapaJcAticAramAdhAt / anyathAnyatrAvazyakaniyuktyAdau karmato'paudam 15 abhidhIyate / tatra karma jIvikArthamArambhaH tadAzritya kharakarmAdInAM nistaM gajanocitakaThorArambhANAM koTTapAlagaptipAstatvAdInAM varjanaparimANaM kAryamiti // atra cAGgArakarmAdayaH paJcadazAticArA bhavanti / tdukm| 20 raGgAlau 1-vaNa 2-mADau 3-bhADau 4- phoDausu 5-vanjae kammaM / vANijja ceva ya danta 6-lakA 7-rasa 8-kesa 8-visa 10 vimayaM // 1 // Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tttiiyo'dhyaayH| 115 evaM khu jantapolaNakammaM 11 nilaJchaNaM ca 12 davadANaM 13 / maradahatalAyaso 14 asaI posaM ca 15 vajinjA // 2 // bhAvArthastu vRddhsNprdaayaadvseyH| sa cAyam / aGgArakarmeti / aGgArAn kRtvA vikrauNaNete tatra SaNAM jauvanikAyAnAM vadhaH syAt / tatastana kalpate / 1 // vanakarma yadanaM / kauNAti tatastacchitvA vikrIya mUlyena jIvati / evaM patrAdaunyapi pratiSiddhavAni bhavanti / 2 // zakaTaukarma yachATikatvena jIvati tatra gavAdInAM vadhabandhAdayo doSAH syuH / 3 // bhATaukarma yadbhATakamAdAya khakIyena zakaTAdinA parabhANDaM ghahatyanyeSAM vA zakaTavalauvardAdaunarpayatIti / 4 // sphoTaukarma 10 uNDatvaM yaddA halena bhUmeH sphoTanam / 5 // dantavANijya yatpUrvameva pulindrANAM mUlyaM dadAti " dantAnme yUyaM dadata" iti| tataste hastino pranti "acirAdasau vANijaka eNyati" iti kRtvA / evaM karmakarANAM zaGkhamUlyaM dadAti pUrvAnautAstu kraunnti| 6 // laacaavaannijympyevmev| doSastu tatra kRmayo 15 bhavanti / 7 // ramavANijyaM kalpapAlatvaM / tatra surAdAvaneke doSAH mAraNakozavadhAdayaH / 8 // kezavANijyaM yahAsyAdaun gTahauvA anyatra vikriinnote| atrApyaneke doSAH paravazivAdayaH / 6 // viSavANijyaM vissvikryH| ma ca na kalpate, yatastena bahanAM jIvAnAM virAdhanA syAt / 1. // yantrapauDama- 20 karma tilecuyantrAdinA tilAdipauDanam / 11 // nirlAJchanakarma gavAdInAM vardhitakakaraNam / 12 // davadAnakarma yadane davaM Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 dharma binduH saTaukaH / [sU0 32 dadAti kSetrarakSaNanimittaM yathottarApathe / dagdhe hi tatra taruNaM hapamuttiSThate tatra ca sattvazatasahasrANAM vadhaH syAt / 13 // sarohradataDAgaparizoSaNaM yatmaraHprabhRtauni zoSayati / 14 // asatopoSaNaM yadyonipoSakA dAmIH poSayanti tatsaMbandhinauM ca 5 bhATauM sahanti yathA golaviSaya iti / 15 // digmAtradarzanaM2 caitabahumAvadyAnAM ca karmANAmevaMjAtIyAnAM na punaH prignnnmiti| daha caiva viMzatisaMkhyAticArAbhidhAnam / anyatrApi paJcAticArasaMkhyayA tatmajAtIyAnAM vratapariNAmakAlavyanibandhana vidhAnAmapareSAM saMgraho draSTavya iti 10 jJApanArtham / tena smRtyantardhAnAdayo yathAsaMbhavaM sarvavratevati cArA dRzyA iti| nanvaGgArakarmAdayaH kasminnate'ticArAH / kharakarmavrata iti cet tarhi vrataviSayasyAticArANAM ca kaH parasparaM vizeSaH kharakarmarUpatvAdaGgArakarmAdInAm / pracocyate / kharakarmAdaya evaite, ataH kharakarmAdivatinA parihAryAH / 15 yadA punareteSvevAnAbhogAdinA pravartante tadA kharakarma vratAticArA bhavanti / yadA tvAkuTyA tadA bhaGgA eveti // 1D P add tatra dhAnyamupyate / 2 D omits from here down to viMzati0 of the compound viMzatisaMkhyAti / 3 C digmaatrprdrshne| & B C tajjAtIyAnAM / Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33] tttiiyo'dhyaayH| 117 atha batauyasya kandarpakAkucyamAkharyAsamozyAdhikaraNopabhogAdhikatvAni // 33 // iti // kandarpazca kaukucyaM ca maukharya cAmamaukSyAdhikaraNaM copabhogAdhikatvaM ceti mamAmaH / tatra kandarpaH kAmaH / taddheta- / viziSTo vAkprayogo'pi kandarpa eva mohoddIpakaM vA karmati bhAvaH / daha ca maamaacaarau| zrAvakamyAdRhAso na kalpate kartum / yadi nAma hamitavyaM tadeSadeveti / tathA kukucaH kumitmNkocnaadikriyaayutH| tadbhAvaH kaukucyam / anekaprakArAbhimukhanayanAdivikArapUrvikA parihAmAdijanitA 10 bhANDAnAmiva viDambanakriyetyarthaH / atra ca mAmAcArau / tAdRzAni bhaNituM na katyante yAdRzailIkasya hAmyamutpadyate / evaM gatyA gantuM sthAnena vA sthAtumiti / etau ca kandarpakaukuccAkhyAvaticArau pramAdAcaritavratamyAvase yau' pramAdarUpatvAttayoH / tathA mukhamasyAstauti mukharaH / tadbhAvaH karma veti 15 maukharya dhArthyaprAyamamabhyAmatyAmabaddhapratApitvam / ayaM ca pApopadezavratasyAticAro maukhaye mati pApopadezasaMbhavAt / tathAsamaukSyaiva tathAvidhakAryamaparyAlocyaiva pravaNatayA yaDyava 1 B omits from vratasyAvaseyau down to ayaM ca paapopdeshH| 2P omits tthaa| Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabinduH sttiikH| [sU0 34 sthApitamadhikaraNaM vAsyudUkhalamilApucakagodhamayantrakAdi tadasamIkSyAdhikaraNam / atra maamaacaarau| zrAvakeNa na saMyuktAni zakaTAdIni dhArayitavyAnauti / ayaM ca hiMsapradAnavratamyAticAraH / tathopabhogamyopalakSaNatvAdbhogasya coka5 nirvcnsyaadhiktvmtiriktopbhogaadhiktvm| dahApi maamaacaaro| upabhogAtirikAni yadi bahani tailAmalakAni gTahanti tadA talaulyena bahavaH snAtuM taDAgAdau vrajanti tatazca pUtarakA divadho'dhikaH syAt / evaM tAmbalAdivapi vibhASA / na caivaM kanpate / tataH ko vidhirupabhoge / tatra snAne tAva10 iha eva snAtavyam / nAsti cettaca sAmagrau tadA tailAmalakaiH ziro gharSayitvA tAni ca marvANi jhATayitvA taDAgAdaunAM taTe niviSTo'nalibhiH svAti / tathA yeSu puSpAdiSu kunthvAdayaH santi tAni pariharatIti / ayaM ca pramAdA caritavrata eva viSayAtmakatvAdasya / apadhyAnAcaritavrate tvanA15 bhogAdinA apadhyAne pravRttiraticAra iti svayamabhyAma / kandarpAdaya zrAkuTTyA kriyamANA bhaGgA evAvase yA iti // atha prathamazikSApadasya / yogaduSpaNidhAnAnAdarasmRtyanupasthApanAni // 34 // iti // yogadaHpraNidhAnAni cAnAdarazca smRtyanupasthApana 20 ceti samAsaH / tatra yogA manovacanakAyAH teSAM duSpaNi dhAnAni sAvadha pravartanalakSaNAni yogaduSpaNidhAnAni / ete Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 TatIyo'dhyAyaH / cyo'ticaaraaH| anAdaraH punaH prabalapramAdAdidoSAd yathAkathaMcitkaraNaM kRtvA vAkRtamAmAyikakAryasyaiva tatkSaNameva pAraNamiti / smRtyanupasthApanaM punaH smRteH sAmAyikakaraNAvamaraviSayAyAH tasya vA sAmAyikasya prabalapramAdadoSAdanupasthApanamanavatAraNam / etaduktaM bhavati / "kadA mayA mAmAyikaM 5 kartavyaM kRtaM mayA mAmAyikaM na vA" ityevaMrUpasya smaraNasya bhraMza iti / nanu manodaSyapiAdhAnAdiSu mAmAyikasya nirarthakatvAdabhAva eva pratipAdito bhavati / aticArazca mAlinyarUpo bhavatIti kathaM sAmAyikAbhAve / ato bhaGgA evaite nAticArAH / satyam / kiM tvanAbhogato'ticAratvamiti / 10 nanu vividhaM trividhena sAvadhapratyAkhyAnaM sAmAyikam / tatra ca manodaSpaNidhAnAdau pratyAkhyAnabhaGgAtmAmAyikAbhAva eva / tadbhaGgajanitaMra prAyazcittaM ca syAt, manoduSpaNidhAnaM ca duparihArya, manamo'navasthitatvAt / ataH mAmAyikapratipatteH sakAzAttadapratipattireva zreyasauti / naivN| yataH mAmAyikaM 15 vividhaM trividhena prtipnnm| tatra "manamA mAvA na karomi" ityAdIni SaTpratyAkhyAnAnautyanyatarabhaGge'pi zeSasadbhAvAna mAmAyikasyAtyantAbhAvo na mithyAdaSkRtena manoduSpaNidhAnamAtrazuddhezca sarvaviratimAmAyike'pi tathAbhyupagatatvAt yato guptibhaGge mithyAdaSTataM prAyazcittamuktam / yadAha / 20 1 B omits. 3 Comits. 2 B etdbhnggaajnitN| 4 P omits. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 dharmabinduH sttaukH| [sU0 35 bauno u asamimitti kauma mahamA agutto vA / dvitIyo'ticAraH samityAdibhaGgarUpo'nutApena shruddhaatautyrthH| iti na pratipatterapratipattirgaroyamoti / kiM ca mAticArAnuSThAnAdapyabhyAsataH kAlena niraticAramanuSThAnaM 5 bhavatIti / sUrayo yadAhuH / abhyAmo'pi prAyaH prabhUtajanmAnugo bhavati zuddhaH / atha dvitIyasya / pAnayanapreSyaprayogazabdarUpAnupAtapuhalakSepAH 10 dati // zrAnayanaM ca pressyshcaanynprethyau| tayoH prayogAvAna ymprekssypryogau| tathA zabdarUpayoranupAtau zabdarUpAnupAtau / pAnayanapreSyaprayogau ca zabdarUpAnupAtau ca pugalakSepazceti mamAmaH / tatrAnayane vivakSitakSetrAbahirvartamAnasya macetanAdi dravyasya vivakSitakSetraprApaNe prayogaH / svayaM gamane vratabhaGgabhayA16 danyasya svayamevAgacchataH saMdezAdinA vyApAraNamAnayanaprayogaH / tathA prevyasyAdezyasya prayogo vivakSitakSetrAvahiH prayojanAya svayaM gamane vratabhaGgabhayAdanyasya vyApAraNaM pressypryogH| tathA zabdasya kAzitAdirUpasya / rUpasya svazarIrAkArasya vivakSitakSetrAdahiyavasthitasyAhAnIyasyAhAnAya zrotre dRSTau vAnupAto'va20 tAraNamiti yo'rthH| ayamatra bhAvaH / vivakSitakSecAhazirvarta Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35] ddhtiiyo'dhyaayH| 121 mAnaM kaMcana naraM vratabhaGgabhayAdAhAtmazakuvan yadA kAzitAdizabdazrAvaNakhakIyarUpamaMdarzanadvAreNa tamAkArayati tadA vratamApekSatvAcchandAnupAtarUpAnupAtAvaticArAviti / tathA pugalasya zarkarAdeniyamitakSetrAbahirvartino janasya bodhamAya tadabhimukhaM prakSepaH pugalaprakSepaH / dezAvakAzikavrataM hi gyate / mA bhUgamanAgamanA divyApArajanitaH prANyupamarda ityabhiprAyeNa / ma ca svayaMkRto'nyena vA kArita iti na kazcitphale vizeSaH / pratyuta guNa: svayaM gamana iiryaapthvishuddhH| parasya punaranipuNatvAttadazaddhiriti / iha cAdyadayamavyutpannabuddhitvena mahamAkArAdinA vaa| anyacayaM tu vyAjaparasyAticAratA thAtauti / 10 dahAH vRddhaaH| digbatamaMkSepakaraNamA vratAdisaMkSepakaraNasyApyupalakSaNAM draSTavyaM teSAmapi saMkSepasyAvazyaM kartavyatvAt / prativrataM ca saMkSepakaraNamya bhinnavratatvena dvAdazavatAnauti saMkhyAvirodhaH syAditi / atra kecidAhuH / digvatasaMkSepa eva dezAvakAzikaM tadaticArANAM dignatAnumAritayaivopalambhAt / 16 atrocyate / yathopalakSaNatayA zeSavratasaMkSepakaraNamapi dezAvakAzikamucyate tathopalakSapAtayaiva tadaticArA api tadanumAriNo draSTavyAH / athavA prANAtipAtAdisaMkSepakaraNeSu bandhAdaya evAticArA ghaTante / digvatasaMkSepe tu saMkSiptatvAt kSetrasya zabdAnupAtAdayo'pi sthariti bhedena darzitAH / na 20 ca marveSu vratabhedeSu vizeSato'ticArA darzanIyA rAtribhojanAdivatabhedeSu teSAmadarzitatvAditi // Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 dharmabinduH sttauk| [sU0 36 atha hatauyasya / apratyupekSitApramArjitotsargAdAnanikSepasaMstAropakramaNAnAdarasmRtyanupasthApanAni // 36 // iti // iha pade'pi padasamudAyopacArAdapratyupekSita5 padenApratyupekSitaduHpratyupekSitaH sthaNDilAdibhUmideza' pariggRhyate / apramArjitapadena tu ma evApramArjitaduHpramArjita iti / tathotsargazcAdAnanikSepau cetyutsargAdAnanikSepAH / tato'pratyapecitApramArjite sthaNDilAdAvutsargAdAnanikSepA apratyupekSitApramArjitotsargAdAnanikSepAH / tataste ca maMstAropakramaNaM cAnA10 darazca smRtyanupasthApanaM ceti samAsaH / tatrApratyupekSite prathamata eva locanAbhyAmaniraukSite duHpratyupekSite tu pramAdAvAntalocanavyApAreNa vA na samyanirIkSite tathApramArjite mUlata eva vastrAJcalAdinA aparAmRSTe daHpramArjite tvardhapramArjite sthaNDilAdau yathArhamutmA mUtrapurISAdaunAmujjhanauyAnA15 mAdAnanikSepau ca pauSadhopavAsopayogino dharmApakaraNAsya pauThaphalakAdeviticArau syAtAmetAviti / 1-2 / daha maMstAropakramaNamiti saMstArakazabdaH shyyoplkssnnm| tatra zayyA bhayanaM sarvAGgauNaM vamatirvA saMstArako'rdharatIyahastaparimANaH / tataH saMstArakasya prastAvAdapratyupekSitasyApramArjitasya copakrama 20 upabhogo'ticAro'yaM hatIyaH / 3 / anAdarasmRtyanupa 1C saMsArakasya / 2 B anAdaraH smR0 / Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TatIyo'dhyAyaH / 123 sthApane punadvauM caturthapaJcamAvaticArau sAmAyikAticArAviva' bhaavnauyaaviti| 4-5 / iha saMstAropakrama dayaM vRddhsaamaacaarau| kRtapauSadhopavAso nApratyapekSitAM zayyAmArohati saMstArakaM vA pauSadhazAlA vA sevate darbhavastraM vA zuddhavastraM vA bhUmyAM saMstuNAti kAyikAbhUmezcAgataH punarapi saMstArakaM pratyu- 5 pekSate / anyathAticAraH syaat| evaM pauThAdiSvapi vibhASeti / atha caturthasya / sacittanikSepapidhAnaparavyapadezamAtsaryakAlAtikramAH // 37 // iti // sacittanikSepapidhAne ca paravyapadezazca mAtmarya kAlAtikramazceti mamAmaH / tatra macitte macetane nikSepaH mAdhudeyabhakkAdeH sthApanaM sacittanikSepaH / sacittenaiva baujapUrAdinA pidhAnaM mAdhudeyabhanAdereva sthagana macittapidhAnam / tathA parasyAtmavyatiriktasya vyapadeza: paravyapadeza: "parakIyamidamannAdikaM" ityevamaditmAvataH mAdhu- 15 samakSa bhaNanaM prvypdeshH| tathA matmaro'mahanaM sAdhubhi citasya kopakaraNaM " tena raGgeNA yAcitena dattamahaM tu kiM tato'pi honaH" ityAdivikalpo vaa| so 'syAstauti' ------------------- -------------------- ----- ----------------- - - - 1 C vih| 2 C omits vypdeshH| 3 C omits sAdhubhiryAcitasya / 4 Comits asya / Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 dharmabinduH sttaukH| [sU0 42evamamantovi damo jAyada jAno ya pa paDad kayAvi / tA etthaM buddhimayA apamAtro hoi kAyabbo ti // 3 // mAMprataM samyakkA dirANeSvalandhalAbhAya labdhaparipAlanAya ca vizeSataH shikssaamaah| sAmAnyacaryAsya // 42 // iti // mAmAnyA pratipanasamyakvAdigaNAnAM sarveSAM prANinAM mAdhAraNA cAsau caryA ca ceSTA sAmAnyacaryA asya pratipannavizeSagTahasthadharmasya jantoriti // kaudRshotyaah| 10 samAnadhArmikamadhye vaasH||43|| iti // samAnAstulyamamAcAratayA sadRzA upalakSaNatvAdadhikAzca te dhArmikAceti mmaasH| teSAM madhye vAmo 'vasthAnam / tatra cAyaM gunnH| yadi kazcittathAvidhadarzana mohodayAddharmAcyavate tatastaM sthirIkaroti svayaM vA pracyavamAnastaiH 15 sthirI kriyate / padyate c| yadyapi nirgatabhAvastathApyasau rakSyate saniranyaiH / veNurvika namUlo'pi vaMzagahane mahauM neti // 1 // tathA / vAtsalya meteSu // 44 // ' B omits. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46] TatIyo'dhyAyaH / iti // vAtmakhyamanapAnatAmbalAdipradAnaglAnAvasthApratijAgaraNAdinA satkaraNameteSu mAdharmikeSu kArya tasya pravacanamAratvAt / ucyate ca / jinazAsanasya mAro jIvadayA nigrahaH kaSAyANAm / mAdharmikavAtsalyaM bhaktizca tathA jinendrANAm // 1 // tthaa| dharmacintayA svapanam // 45 // iti // dharmacintayA dhanyAste vandanauyAste rastrailokyaM pavitritam / yaireSa bhuvanaklezI kAmamalo vinirjitaH // 1 // 10 ityaadishubhbhaavnaaruupyaa| svapanaM nidrAGgIkAraH / zubhabhAvanAsapto hi tAvantaM kAlamavasthitazubhapariNAma eva stabhyata iti // tathA / 15 namaskAreNAvabodhaH // 46 // iti // namaskAreNa makalakalyANapuraparamazreSThibhiH parameSThibhiradhiSThitena "namo arihantANaM" ityAdipratItarUpeNAvabodho nidrAparihAraH parameSThinamaskArasya mhaagunntvaat| padyate ca / 1 Comits the Sutra. 3 B rUpatayA / 2 Comits tais / 8 C ara0 / Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabinduH sttaukH| [ sU0 47 eSa paJcanamaskAraH sarvapApapraNAzanaH / maGgalAnAM ca sarveSAM prathamaM bhavati maGgalam // 1 // tthaa| prayatnakatAvazyakasya vidhinA caityAdivandanam // 5 47 // iti // prayatnena prayatnavatA kRtAnyAvazyakAni mUcapurISotsargAGgaprakSAlanazuddhavastragrahaNAdauni yena ma tathA tasya / vidhinA puSyAdipUjAsaMpAdanamudrAnyamanAdinA prasiddhena / caityavandanaM prsiddhruupmev| zrAdizabdAnmAtApitrAdiguru10 vandanaJca / yathoktam / caityavandanataH samyakchubho bhAvaH prajAyate / tasmAtkarmakSayaH sarvastataH kalyANamanute // 1 // ityaadi| tthaa| smykprtyaakhyaankriyaa||48|| 15 iti // samyagiti kriyAvizeSaNam / tataH samyaga yathA bhavati tathA mAnakrodhAnAbhogAdidoSaparihAravazAtpratyAkhyAnasya mUlaguNagocarasyottaraguNagocarasya ca kriyA yhnnruupaa| parimitamAvadyAsevane'pyaparimitaparihAreNa pratyAkhyAnasya mahAguNatvAt / yathokam / 1 B C *vazyakAdIni / 2 B C sarvataH / Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tiiyo'dhyaayH| 126 parimitamupabhunAno hyaparimitamanantakaM pariharaMtha / prApnoti paraloke chaparimitamamantakaM saukhyam // 1 // iti / tathA / yathocitaM caityagRhagamanam // 46 // iti // yathocitaM yathAyogyaM caityagTahagamanaM caityagrahe / jinabhavanalakSaNe'IdimbavandanAya pratyAkhyAnakriyAnantarameva gmnmiti| daha dvividhaH zrAvako bhavati, RddhimaaNstditrshc| tatrarddhimAna rAjAdirUpaH, ma sarvasva parivArasamudAyena brjti| evaM hi tena pravacanaprabhAvanA kRtA bhavati / taditaro'pi khakuTumbasaMyogenaiti samudAyakatAnAM karmaNAM bhavAntare 10 samudAyenaivopabhogAt / tthaa| vidhinaanuprveshH|| 50 // iti // vidhinA vidhAnena caityagrahe pravezaH kAryaH / anupravezavidhizcAyam / "macittANaM davANaM viusmaraNayAe 16 acittANaM davvANaM aviusmaraNayAe egamADieNaM uttarAsaGgeNaM cakala phAse aJjalipaggaheNaM paNamo egattaukaraNeNaM " ti // tatra c| ucitopacArakaraNam // 5 // iti // ucitasyAIdimbAnAM yogyasyopacArasya puSyadhUpAdya- 20 canalakSaNasya karaNaM vidhAnam // Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 dharmabindaH sttiikH| [sU0 52 ttH| bhAvataH stavapAThaH // 52 // iti // daridranidhilAbhAdisaMtoSopamAnopameyAdbhAvato bhAvAtsaMtoSalakSaNAtstavAnAM gambhaurAbhidheyAnAM sataguNodbhAvanApradhAnAnAM namaskArastavalakSaNAnAM pAThaH samucitena dhvaninA samuccAraNama // tataH / caityasAdhuvandanam // 53 // iti // caityAnAmahadimbAnAmanyeSAmapi bhAvAtprabhRtInA10 mAdhUnAM ca vyAkhyAnAdyarthamAgatAnAM vandanIyAnAM vandanamabhiSTavanaM praNipAtadaNDakAdipAThakrameNa dvAdazAvartavandanAdinA ca prasiddharUpeNaiveti // ttH| garusamaupe pratyAkhyAnAbhivyaktiH // 54 // 15 iti // tathAvidhazuddhamamAcAramAdhasamope prAgeva grahAdau gTahItasya pratyAkhyAnasyAbhivyaktirguroH mAkSibhAvasaMpAdanAya pratyuccAraNam // ttH| jinavacanazravaNe niyogaH // 55 // 20 iti // saMprAptasamyagdarzanAdiH pratidinaM mAdhujanAtmAmAcArauM TaNotauti zrAvaka ityanvarthasaMpAdanAya jinavacanazravaNe niyogo niyamaH kArya iti // Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56] tttiiyo'dhyaayH| tataH / samyak tadarthAlocanam // 56 // iti // samyak saMdehaviparyayAnadhyavasAyaparihAreNA tadarthasya vacanAbhidheyasya punaH punarvimarzanaM / anyathA "vRthAzrutamacintitam" iti vacanAnna kiMcicchravaNaguNa: syAditi // tataH / bhAgamaikaparatA // 50 // iti // zrAgamo jinasiddhAntaH sa evaiko na punaranyaH kazcitsarvakriyAsu paraH pradhAno yasya ma tathA tasya bhAva bAgamaikaparatA / sarvakriyAkhAgamamevaikaM puraskRtya pravRttiriti bhAva iti // ttH| zrutazakyapAlanam // 58 // iti // zrutasyAgamAdupalabdhasya zakyasyAnuSThAtaM pAryamANasya pAlanamanuzIlanaM mAmAyikapauSadhAderiti // 15 tthaa| azakye bhAvapratibandhaH // 5 // iti // azakye pAlayitumapAryamANe tathAvidhazaktimAmayyabhAvAtmAdhudharmAbhyAsAdau bhAvenAntaHkaraNena pratibandha Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 dharmabinduH saTaukaH / [sU. 60 aAtmani niyojanaM tasyApi tadanuSThAnaphalatvAt yathokamnAryA yathAnyamakAyAstaca bhAve madA sthite / tadyogaH pApabandhAya tathA dharme'pi dRzyatAm // 1 // tadyogaH ityanyaprasakanArauvyApAraH svakuTumbaparipAlanAdi5 rUpa iti // tthaa| tatkarTaSu prshNsopcaarau||6|| iti // tatkarTaSvAtmAnamapekSyAzakyAnuSThAna vidhAyiSu purusssiNhessu| prazaMsopacArau prazaMsA muhurmuhurguNotkIrtanarUpA 10 upacArazca taducitAnapAnavamanAdinA mAhAyyakaraNamiti // tathA / nipuNabhAvacintanam // 61 // iti // nipuNAnAmatisUkSmabhAvagamyAnAM bhAvAnAM padArthAnAmutpAdavyayadhauvyakhabhAvAnAM bandhamokSAdaunAM vAnuprekSaNam / 15 ythaa| anAdinidhane dravye khaparyAyAH pratikSaNam / unmananti nimajjanti jalakallolavajale // 1 // tthaa| snehAbhyakArIrasya reNunA likhyate yathA gAtram / 20 rAgadveSAktinasya karmabandho bhavatyevam // 2 // ityaadauni| 1 C nipuNAnAmiti nipuNAmatisUkSma0; D P nipuNAnAmatinipuNAmatisUkSma / Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tttiiyo'dhyaayH| 133 tthaa| gurusamIpe praznaH // 6 // iti // yadA punarnipuNaM cinyamAno'pi kazcidbhAvo'tigambhIratayA svayameva nizcetaM na pAryate tadA guroH saMvigrasya gautArthasya ca mamope prazno vizuddhavidhipUrvakaM paryanuyogaH / kaaryH| yathA bhagavatrAvabuddho'yamartho'smAbhiH kRtayatnairapi tato'smAmbodhayitumarhanti bhagavanta iti // tathA / nirNayAvadhAraNam // 63 // iti // nirNayasya nizcayakAriNo vacanasya garuNA 10 nirUpitasyAvadhAraNaM dattAvadhAnatayA grhnnm| bhaNitaM cAnyatrApi / sammaM viyAriyavvaM aTThapayaM bhAvaNApahANeNa / visae ya vAviyajvaM vahusuyaguruNo mayAsAbho // 1 // tthaa| glAnAdikAryAbhiyogaH // 64 // 15 iti // glAnAdaunAM glAnabAlavRddhavAgamagrahaNodyatamAghUrNakAdilakSaNAnAM mAdhumAdharmikANAM yAni karmANi pratijAgarauSadhAnapAnavastrapradAmapustakAdisamarpaNopAzrayanirUpaNadilakSaNani teSvabhiyogo dattAvadhAnatA vidheyeti // Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 dharmabinduH saTaukaH / [sU0 65 tthaa| kRtAkRtapratyupezA // 65 // iti // kRtAnAmakatAnAM ca caityakAryANAM glAnAdikAryANAM ca pratyupekSA nipuNAbhogavilocanavyApAreNa gaveSaNAm / 5 tatra kRteSu karaNAbhAvAdakatakaraNAyodyamo vidheyaH / anyathA niSkalazaktikSayaprasaGgAditi // tatazca / ucitavelayAgamanam // 66 // iti // ucitavelayA haTTavyavahArarAjasevAdiprastAvalakSaNayA 10 zrAgamanaM caityabhavanAharusamIpAdA gTahAdAviti // ttH| dharmapradhAno vyvhaarH|| 67 // iti // "kulakramAgataM" ityAdisUtrokAnuSThAnarUpo vyavahAraH kaaryH|| 15 tthaa| dravye saMtoSaparatA // 68 // iti // dravye dhanadhAnyAdau viSaye saMtoSapradhAnatA parimitenaiva nirvAhamAtrahetunA dravyeNa saMtoSavatA dhArmikeNaiva bhavitavyamityarthaH / asaMtoSasyAsukhahetutvAt / yaducyate / Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tttiiyo'dhyaayH| 135 atyaSNAtmatAdanAdacchidrAmitavAsamaH / aparaprevyabhAvAcca zeSamicchanpatatyadhaH // 1 // iti / tthaa| saMtoSAmRtavatAnAM yatsukhaM zAntacetasAm / kutastaddhanalubdhAnAmitazcetazca dhAvatAm // 2 // iti| B tthaa| dharme dhanabuddhiH // 6 // iti // dharma zrutacAritrAtmake makalAbhilaSitAvikAlasiddhimUle dhanabuddhirmatimatAM dharma eva dhanamiti pariNAmarUpA nirantaraM nivezanauyeti // 10 tathA / zAsanonnatikaraNam // 7 // iti // zAsanasya nikhilaheyopAdeyabhAvAvirbhAvanabhAskarakalpasya jinanirUpitavacanarUpasya unnatiruccairbhAvaH tasyAH karaNaM samyag nyAyavyavaharaNayathocitajanavinayakaraNadInA- 15 naathaabhyuddhrnnsuvihitytipurskrnnprishddhshiilpaalnjinbhvnvidhaapnyaacaasnaanaadinaanaavidhotsvsNpaadnaadibhiruupaayaiH| tasthAtimahAguNatvAditi / padyate ca / kartavyA connatiH satyAM zakkAviha niyogataH / avandhyaM kAraNaM hyeSA tIrthakvannAmakarmaNaH // 1 // iti| 20 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 dharmabinduH sttaukH| [sU0 71. tathA / vibhavocitaM vidhinA kSecadAnam // 71 // iti // vibhavocitaM skhavibhavAnumAreNa vidhinAnantarameva nirdekSyamANena kSecebhyo nirdeSyamANebhya eva dAnamanapAnauSadha5 vastrapAbAdhucitavastuvitaraNam // vidhi kSetraM ca svayameva nirdizannAha / satkArAdirvidhiniHsaGgatA ca // 72 // iti // satkaraNaM satkAro'bhyutthAnAsanapradAnavandanarUpo vinayaH, ma Adiryasya dezakAlArAdhanavizuddhazraddhAviSkaraNa10 dAnakramAnukramAdeH kuzalAnuSThAnavizeSasya ma tthaa| kimityAha / vidhirvrtte| niHmaGgatA aihikapAralaukikaphalAbhilApavikalatayA skllegleshaaklngkitmuktimaatraabhisNdhitaa| cakAraH samuccaye // vItarAgadharmasAdhavaH kSecam // 73 // 15 iti|| vItarAgasya jinasya dharma ukranirutastatpradhAnAH mAdhavo vItarAgadharmamAdhavaH / kSetraM dAnA pAtramiti / tasya ca vizeSazakSaNamidam / zAnto dAnto muko jitendriyaH satyavAgabhayadAtA / prokrastridaNDavirato vidhigrahItA bhavati pAcam // 1 // Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75] TatIyo'dhyAyaH / tthaa| duHkhitedhanukampA yathAzakti dravyato bhAvatazca // 74 // iti // duHkhiteSu bhavAntaropAttapApapAkopahitAtitIvraklezAvezeSu dehiSvanukampA kRpA kaaryaa| yathAzakri khamAmarthyA- 5 nurUpam / dravyatastathAvidhagrAmAdeH sakAzAt / bhAvato bhauSaNabhavabhramaNavairAgyasaMpAdanAdirUpAt / ca smuccye| duHkhitAnukampA hi tadapakAratvena dhrmaikhetH| yathokam / anyopakArakaraNaM dharmAya mahIyase ca bhavatIti / adhigataparamArthAnAmavivAdo vAdinAmatra // 1 iti| 10 tthaa| lokApavAdabhaurutA // 75 // iti // lokApavAdAtmarvajanAparAgatakSaNAgauratAtyantabhautabhAvaH / kimukta bhavati / nipuNAmatyA vicinya tathA tathocitavRttipradhAnatayA satatameva pravartitavyaM yathA yathA sakala- 15 mamauhitamiddhividhAyijanapriyatvamujjambhate na punaH kathaMcidapi janApavAdaH tasya mrnnaanirvishissymaanntvaat| tathA cAvAci / vacanIyameva maraNaM bhavati kulInasya lokamadhye'smin / maraNaM tu kAlapariNatiriyaM ca jagato'pi mAmAnyA // 1 // 20 iti / Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma binduH saTaukaH / [sU0 75 . tathA / gurulAghavApekSaNam // 76 // iti // marvaprayojaneSu dharmArthakAmarUpeSu tattatkAlAdibalAlocanena prAramiSTeSu prathamata eva matimatA gurobhUyamo 5 guNalAbhapakSasya laghozca taditararUpasya doSalAbhapakSasya ca bhAvo garulAghavaM tasya nipuNatayA apekSaNamAlocanaM kAryamiti // tataH kimityAha / bahuguNe prvRttiH|| 77 // iti // prAyeNa hi prayojanAni gunnlaabhmishraanni| tato 10 bahuguNe prayojane pravRttiApAraH / tathA cArSam / appeNa bahumesejjA eyaM paNDiyalakavaNaM / sabvAsa paDisevAsu eyaM apayaM viU // tthaa| caityAdipUjApuraHsaraM bhojanam // 8 // 15 iti // prApte bhojanakAle caityAnAmahavimbalakSaNAnAmAdi zabdAtmAdhamAdharmikANAM ca pUjA puSyadhapAdibhiranapAnapradAnAdibhizcopacaraNaM sA puraHsarA yatra tacaityAdipUjApuraHsaraM bhojanamantropajIvanam / yato 'nyatrApi payate // jinapUtro'ciyadANaM pariyapa saMbhAlaNA uciyakiccaM / 20 ThANavavemo ya tahA paJcakaDANamma saMbharaNaM // 1 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2] tttiiyo'dhyaayH| . 139 tthaa| tadanveva pratyAkhyAnakriyA // 79 // iti // tadanveva bhojanAnantarameva pratyAkhyAnakriyA dvividhAdyAhArasaMvaraNarUpA // tathA / zarIrasthitau prytnH||80 // iti // zarIrasthitAvucitAbhyaGgasaMvAhanasnAnAdilakSaNAyAM yana paadrH| tathA ca padyate / dharmArthakAmamokSANAM zarIraM kAraNaM ytH| tato yatnena tadrakSyaM yathora nuvartanaH // 1 // iti| 10 tathA / taduttarakAryacintA // 81 // iti // tasyAH zarIrasthiteruttarANyuttarakAlabhAvauni yAni kAryANi vyavahArakaraNAdauni teSAM cintA tatirUpA kAryati // tathA / 15 kuzalabhAvanA prabandhaH // 82 // iti // kuzalabhAvanAyAM sarve'pi santu sukhinaH sarve santu nirAmayAH / sarve bhadrANi pazyantu mA kazcitpApamAcaret // 1 // ityAdizubhacintArUpAyAM prabandhaH prakarSattiH // 20 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabinduH sttiikH| [sU0 86 . tathA / ziSTacaritazravaNam // 86 // iti // ziSTacaritAnAM "ziSTacaritaprazaMsA" iti prathamAdhyAyasUtrokalakSaNAnAM zravaNaM nirantaramAkarNanam / tacchravaNe hi 5 tahatAbhilASabhAvAna kadAcilabdhaguNahAniH saMpadyata iti // tathA / sAnthyavidhipAlanA // 84 // iti // mAndhyasya sandhyAkAlabhavasya vidheranuSThAnavizeSasya dinASTamabhAgabhojanAbhyavahArasaMkocAdilakSaNasya pAlanAnusevana10 miti // emAmeva vizeSata Aha / yathocitaM tatpratipattiH // 85 // iti // yathAsAmarthya tatpratipattiH mAndhyavidhipratipattiriti // 15 kIdRzotyAha / pUjApuraHsaraM caityAdivandanam // 86 // iti // tatkAlocitapUjApUrvakaM caityavandanaM grahacaityacaityabhavanayoH / zrAdizabdAdyativandanaM mAtApilavandanaM ca // 1 B evameva / Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6.] tttiiyo'dhyaayH| tathA / sAdhuvizrAmaNakriyA // 87 // iti // mAdhanAM nirvANarAdhanayogamAdhanapravRttAnAM purupANAM svAdhyAyadhyAnAdyanuSThAnaniSThopahitazramANaM tathAvidhavizrAmakamAdhvabhAve vizrAmaNakriyA vizrAmyatAM vizrAma labha- 5 mAnAnAM karaNaM vizrAmaNa mA cAmau kriyA ceti samAmaH // tathA / yogaabhyaasH||88|| iti // yogasya sAlambananirAlambanabheda bhinnasthAmyAsaH punaH punaranuzIlanam / unaM ca / mAlambano nirAlambanazca yogaH paro dvidhA jJeyaH / jinarUpadhyAnaM khalvAdhastattattvagastvaparaH // 1 // tattattvagaH iti nivRttajinasvarUpapratibaddha iti / tathA / namaskArAdicintanam // 86 // 15 iti // namaskArasyAdizabdAttadanyasvAdhyAyasya ca cintanaM bhAvanam // 10 tathA / prazastabhAvakriyA // 1 // iti // tathA tathA krodhAdidoSavipAkapalocanena 20 prazastasya prazaMsanIyasya bhAvasthAntaHkaraNasvarUpasya kriyA krnnm| anyathA mahAdoSabhAvAt / yaducyate / Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 dharmabinduH sttaukH| [sU061 5 10 nittaratnamasaMkliSTamAntaraM dhanamucyate / yasya tanmaSitaM doSaistasya ziSTA vipattayaH // 1 // iti / tathA / bhavasthitiprekSaNam // 21 // iti // bhavasthiteH saMsArarUpasya prekSaNamavalokanam / yathA / yauvanaM naganadAspadopamaM zAradAmbuda vilAsi jIvitam / svapnalabdhadhanavibhramaM dhanaM sthAvaraM kimapi nAsti tattvataH // 1 // vigrahA gadabhujaGgamAlayAH saMgamA vigmdossduussitaaH| saMpado'pi vipadA kaTAkSitA nAsti kiMcidanupadravaM sphuTam // 2 // ityAdauti / tadanu / vanA // 12 // iti // tasyA bhavasthitenairguNyabhAvanA niHmAratvacintanam / yathA / dUtaH krodho gradhaH prakaTayati padaM nijamitaH zTagAlI tRSNeyaM vittavadanA dhAvati puraH / dUtaH krUraH kAmo vicarati pizAcazciramaho sabhAmaM maMsAraH ka dUha patitaH sthAsyati sukham // 1 // 15 20 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64] tttiiyo'dhyaayH| 143 etAstAvadasaMzayaM kuzadalaprAntodabindUpamA lakSmyo bandhasamAgamo'pi na cirasthAyau khalapautivat / yaccAnyatkila kiMcidasti nikhilaM tacchAradAmbhodharachAyAvaccalatAM bibharti yadataH khasI hitaM cinyatAm // 2 // iti / 5 tathA / apavargAlocanam // 6 // 10 iti // apavargasya mukkarAlocanaM sarvaguNamayatvenopAdeyatayA paribhAvanam / yathA / prAptAH zriyaH makalakAmadaghAstataH kiM dattaM padaM zirami vidviSatAM tataH kim / saMpUritA: praNayino vibhavaistataH kiM kalyaM bhRtaM tanubhRtAM tanubhistataH kim // 1 // tasmAdanantamajaraM paramaM prakAza 15 taccitta cintaya kimebhirasadikalpaH / yasyAnuSaGgiA ime bhuvanAdhipatya yogAdayaH kRpaNajantumatA bhavanti // 9 // tathA / zrAmaNyAnurAgaH // 14 // iti // zrAmaNye zuddhamAdhubhAva anurAgo vidheyaH / ythaa| 15 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 dharmabinduH sttiikH| [sU0 65 jaina munivratamazeSabhavAttakarmasaMtAnatAnavakara svayamabhyupetaH / kuyoM taduttarataraM ca tapaH kadAI bhogeSu niHspRhatayA parimu kamaGgaH // 1 // iti / 5 yathA / yathocitaM guNaddhiH // 5 // iti // yathocitaM yo yadA vardhayitamucitastasya samyagdarzanAderguNasya darzanapatimAvatapratimAbhyAsadvAreNa vRddhiH puSTaukaraNaM kaaryaa| 10 tathA / sattvAdiSu maiyAdiyoga iti // 26 // iti // sattveSu mAmAnyata: sarvajantuSvAdizabdAhuHkhitasukhadoSadUSiteSu maiyAdaunAmAzayavizeSANAM yogo vyApAraH kAryaH // bhaiyAdilakSaNaM cedam / 16 parahitacintA maitrI paraduHkhavinAzinI tathA karuNA / parasukhatuSTirmuditA paradoSopekSaNamupekSA // itiH parisamAptau // ____ sNprtyupsNhrbaah| vizeSato gRhasthasya dharma ukto jinottamaiH / 20 evaM sadbhAvanAsAraH paraM cAricakAraNam // 17 // 1 B omits from paraM down to tadbhAvanAsAraH in the Commentary. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tttiiyo'dhyaayH| 145 iti // vizeSataH sAmAnyagTahasthadharmavailakSaNyena grahasthasya gTahamedhino dharma uko nirUpito jinottabhairahaniH / evmuknautyaa| sadbhAvanAsAraH paramapuruSArthAnukUlabhAvanApradhAno bhAvazrAvakadharma ityarthaH / kIdRzo'sAvityAha / param prabandhyamiha bhavAntare vA / cAritrakAraNaM sarvaviratihetuH // nanu kathaM paraM cAritrakAraNamasAvityAzaMkyAha / padaMpadena medhAvI yathArohati parvatam / samyak tathaiva niyamAcaurazcAricaparvatam // 28 // iti // iha padaM padikocyate / tataH padena padena yadArohaNaM tanipAtanAt padaMpadena ityucyte| tataH padaMpadena 10 medhAvI buddhimAn / yathA iti dRSTAntArthaH / zrArohatyAkrAmati parvatamunnayantAdikaM mamyak istapAdAdizarIrAvayavabhaGgAbhAvena / tathaiva tenaiva prakAreNa niyamAdavaNyatayA dhauro niHkalaGkAnupAlitazramaNopAsakasamAcArazcaritraparvataM marvaviratimahAzailamiti // nanvetadapi kathamityamityAha / stokAnguNAnsamArAdhya bahUnAmapi jaayte| yasmAdArAdhanAyogyastasmAdAdAvayaM mtH||6|| iti // stokAMstucchAn guNAn zramaNopAsakAvasthocitAn samArAdhya pAlayitvA bahanA sazramaNocitagaNAnAm / stokA- 20 16 10 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 dharmabinduH sttaukH| [sU 66] nAmArAdhanAyogyo jAta evetyapizabdArthaH / jAyate bhavati / yasmAtkAraNAt ArAdhanAyogyaH paripAlanocitaH avikalAlpaguNarAdhanAbalapralaunabahuguNaslAbhabAdhakakarmakalakatvena nahuNalAbhamAmIbhAvAt tasmAtkAraNat zrAdau prathamata 5 evAyamanantaraproko grahasthadharmo mataH sudhiyAM saMmata iti / puruSavizeSApekSo'yaM nyAyaH anyathA tathAvidhAdhyavasAyasAmarthyAdata evAbalobhUtacAritramohAnA sthalabhadrAdInAmetakamamantareNApi parizuddhasarvaviratilAbhasya zAstreSu zrUyamANatvAt // iti zrImunicandrasUriviracitAyAM dharmabinduvRttau vizeSato grahasthadharmavidhistRtIyo'dhyAyaH samAptaH // 3 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ catartho'dhyAyaH / vyAkhyAtastatIyo'dhyAyaH / mAmprataM caturtha zrArabhyate / tasya cedamAdisUtram / evaM vidhisamAyuktaH sevamAno gRhAzramam / cAritramohanauyena mucyate pApakarmaNA // 1 // iti // evamukrarUpeNa vidhinA sAmAnyato vizeSatazca / grahasthadharmalakSaNena samAyuktaH saMpannaH mevamAno'nuzIlayan grahAzramaM grahavAsam / kimityAha / cAritramohanauyena pratItarUpeNa mucyate parityajyate pApakarmaNA pApakRtyAtmakena // etadapi kathamityAha / sdaacaaraadhnaayogaadaavshuddherniyogtH| 10 upAyasaMprarattezca samyakcAricarAgataH // 2 // iti // man prakalaGkito ya prAjArAdhanAyogo yatidharmAbhyAmAmahenAdau zrAvakadharmo'bhyasanIya ityevaMlakSaNo jinopadezasaMbandhaH tasmAt / yakA bhAvazuddhirmanonirmalatA tasyA niyogto'vshytyaa| tathopAyasaMpravRttezvopAyena zuddha- 15 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 dharmabinduH saTaukaH / [sU0 3 hetvaGgIkaraNarUpeNa prvRtteshcessttnaat| cakArI hetyntrmmuccye| iyamapi kuta ityAha / samyak cAricarAgataH nirvyAja cAritrAbhilASAt / idamukaM bhvti| madAjArAdhanAyogAdyakA bhAvazuddhiryA para samyakcAritrarAgata upAya5 saMpravRttiraNupratAdipAlanarUpA tAbhyAmubhAnyAmapi hetubhyAM cAritramohanauyena mucyate na punaranyatheti / paah| idamapi kathaM siddham / yatthaM cAritramohanauyena mucyate tataH paripUrNapratyAkhyAnabhAgbhavatItyAzaMkyAha / vizuddhaM sadanuSThAnaM stokamapyatAM matam / 10 tattvena tena ca pratyAkhyAnaM jJAtvA subvpi||3|| iti // viruddhaM niratikAram ata eva matsundaram anuSThAnaM sthlpraannaatipaatvirmnnaadi| stokamapyanyatamaikabhaGgakapratipattyAlpam / bahu tAvanmatamevetyapizabdArthaH / arhatAM pAragatAnAM matamabhauSTam / kathamityAha / tattvena 15 tAttvikakharUpatayA / na punaraticArakAnuSyadUSitaM bahapyanuSThAna sundaraM matam / tena ca tena punarvizaddhenAnuSThAnena karaNabhUtema mtokenApi kAlena pratyAkhyAnamAzravadvAra nirodhalakSaNaM jJAtvA gurumUle zrutadharmatayA samyagavabudhya pratyAkhyAnasya phalaM 1 B C omit. 2 B C .traanuraagtH| 3 B C omit ubhAbhyAm / Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cturtho'dhyaayH| 146 hetaM ca subakapi sarvapApasthAnaviSayatayA bhUyiSThamapi karoti iti gamyate / stokaM tAvadanuSThAnaM sNpnmevetypishbdaarthH| prathamabhiprAya: / stokAdapyanuSThAnAdatyantavizuddhAtmakAzAtkAlena pratyAkhyAnasvarUpAdijJAtabhUyiSThamapi pratyAkhyAnaM saMpadyata iti // iti vizeSato gRhasthadharma uktH| sAMprataM yatidharmAvasara iti yatimanuvarNayiSyAmaH // 4 // iti // pratItArthameva / yatyanuvarNanamevAha / ao'haMsamope vidhiprabajito yatiH // 5 // iti / ahaH pravrajyA vakSyamANA eva / ahasya 10 pravrajyAdAnayogyasya vakSyamANaguNasyaiva guroH samIpe pArzva vidhinA vakSyamANenaiva prabajito rahautadaukSo yatirmunirityucyata iti // yathoddezaM nirdeza iti nyAyApravrajyA ImevAbhidhitmarAha / atha prvrjyaaiiH| Aryadezotyatro viziSTajAti- 15 kulAnvitaH kssiinnpraaykrmmlH| sata eva vimalabuddhiH / durlabhaM mAnuSyaM janmamaraNanimittaM saMpadazcapalA viSayA duHkhahetavaH saMyoge viyogaH prati 1Comits. 2 B C omit sakAzAt / Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 dharma binduH saTIkaH / [sU06kSaNaM maraNaM dAruNo vipAka ityvgtsNsaarnairgunnyH| tata eva tahiraktaH pratanukaSAyo'lpahAsyAdiH kRtajJo vinautaH prAgapi rAjAmAnyapaurajanabahamato'drohakArI kalyANAGgaH zrAddhaH sthiraH 5 samupasaMpannazca // 6 // iti // etatsarvaM sugamam / param atha ityAnantaryArthaH / pravrajanaM pApebhyaH prakarSaNa zuddhacaraNayogeSu vrajanaM gamanaM pravrajyA tasyA aho yogyaH pravrajyA: jauvaH / kIdRza ityAha / AryadezotpannaH magadhAdyardhaSaDviMzatimaNDalamadhya10 lbdhjnmaa| tathA viziSTajAtikulAnvitaH vizuddhavaivAhya caturvarNAntargatamAvapina pkssruupjaatikulmNpnnH| tathA cauNaprAyakarmamanaH cauNaprAya utmannaprAyaH karmamalo jAnAvaraNamohanauyAdirUpo yasya sa tthaa| tathA tata eva vimalabuddhiH yata eva cauNaprAyakarmamalaH tata eva heto15 vimalabuddhinirmalImasamatiH pratikSaNaM maraNam iti samayaprasiddhAvadhimaraNApekSayeti / padyate ca / yAmeva rAtri prathamAmupaiti garbha vamatyai naravIra lokaH / tataH pramRtyaskhalitaprayANa: sa pratyahaM mRtyumamopameti // 1 // __ naravIra iti vyAsena yudhiSThirasya saMbodhanamiti / 20 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cturtho'dhyaayH| C dAruNo vipAkaH maraNasyaiva iti gamyate srvaabhaavkaaritvaattsyeti| prAgapi iti pravrajyApratipattipUrvakAla eveti / sthira iti prArabdhakAryasthApAntarAla eva na prityaagkaarau| mamupasaMpannaH iti sam iti samyagvattyA sarvathAtmasamarpaNarUpayA upamaMpannaH sAmIpyamAgata iti // itthaM pravrajyAImabhidhAya pravrAjakamAha / gurupadArha stvitthaMbhUta eva / vidhipratipannapravrajyaH samupAsitagurukulaH askhalitazIlaH samyagadhautAgamaH tata eva vimalatarabodhAttatvavedI upazAntaH pravacanavatsalaH sattvahitarataH pAdeyaH anu. vartakaH gambhIraH aviSAdI upazamalabdhyAdisaMpandra pravacanArthavaktA svagurvatujJAtagurupadazceti // 7 // iti // gurupadArhaH prvraajkpdyogyH| tuH pUrvasmAvizeSaNArthaH / itthaMbhUta eva pravrajyAguNayukta eva man na punaranyAdRzo'pi tasya svayaM nirguNatvena pravrAjyabIjaguNa- 15 bIja nikssepkrnnaayogaat| kimityAha vidhipratipanapravrajyaH vkssymaannkrmaadhigtdiikssH| mamupAmitagurukulaH vidhivdaaraadhitguruprivaarbhaavH| avalitazIlaH pravajyApratipattipramatyevAkhaNDitavrataH / samyagadhautAgamaH sUtrArthobhayajJAna 1 B C omit. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 dharmabinduH saTIkaH / [sU0 7 5 kriyAdiguNabhAjo gurorAsevanenAdhigatapAragatagaditAgamarahasyaH / yataH padyate / titthe suttatthANaM gahaNaM vihiNA u tatya tityamidam / ubhayana ceva gurU vihI u viNayAdo citto // 1 // ubhayanavi ya kiriyAparo daDhaM pavayaNANurAgI ya / masamayaparUvago pariNAmo ya panno ya aJcatthaM ti // 2 // tata eva vimalatarabodhAttattvavedI' tata eva samyagadhautAgamatvAdeva hetoryo vimalataro bodhaH zeSAn samyagadhautA gamAnapekSya sphuTataraH prajJonmaulaH tasmAtmakAzAttattvavedI 10 jauvaadivstuvijnyaataa| upazAntaH manovAkAyavikAravikala: pravacanavatmanaH yathAnurUpaM sAdhusAdhvIzrAvakazrAvikArUpacaturvarNazramaNamAhavAtsalyavidhAyau mattvahitarataH tattaccitropAyopAdAnena mAmAnyena sarvasattvapriyakaraNaparAyaNaH / zrAdeyaH pareSAM yAhyavacanaceSTaH anuvartakaH citrasvabhAvAnAM prANinAM 15 guNAntarAdhAnadhiyAnuvRttimaulaH gambhIraH roSatoSAdyavasthAyA mapyalabdhamadhyaH aviSAdau na paroSahAdyabhibhUtaH kAyasaMrakSaNadau na dainyamupayAti / upazamalabdhyAdisaMpannaH upazamalandhiH paramupazamayituM mAmarthyalakSaNA / zrAdizabdAdupa karaNalabdhiH sthirahastaladhizca gTahyate / tatastAbhiH saMpannaH 20 samandhitaH / pravacanArthavakA yathAvasthitAgamArthaprajJApakaH 1 B C omit the entire pratika. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cturtho'dhyaayH| khagurvanujJAtagurupadaH svaguruNA svagacchanAyakanAnujJAtagurupadaH smaaropitaacaarypdvaukH| cakArI vishessnnmmuccye| itizabdo gurugunneyttaasuuckH| patra SoDaza praznadhyAIguNAH paJcadaza punarguruguNA nirUpitA iti / utsargapacavAyam // athaatraivaapvaadmaah| pAdArdhaguNa honau madhyamAvarau // 8 // iti // pAdena caturthabhAgenArdhana ca pratItarUpeNa prastutaguNAnAM honau nyanau pravAvyapravrAjako madhyamAvarau madhyamajaghanyau krameNa yogyau syAtAmiti // 10 athaitasminnevArtha parataurthikamatAni daza svamataM copadarzayitumiccha: "niyama evAyamiti vAyuH" ityAdikaM "bhavanti valpA apyamAdhAraNagaNA: kalyANotkarSamAdhakAH" ityetatparyantaM sUtrakadambakamAha / niyama evAyamiti vAyuH // 6 // iti / niyama evAvazyaMbhAva evAyaM yaduta paripUrNaguNo yogyo nAparaH pAdapramANAdihInaguNa: sthAdityevaM vAyurvAyunAmA prvaadivishessH| prAha iti sarvatra kriyA gamyate // 15 1 B C D P omit tu| 2 B C D omit asAdhAraNaM / Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 dharmabinduH sttiikH| [sU0 10 kuta ityaah| samagraguNasAdhyasya tadardhabhAve'pi tatsiyasaMbhavAt // 10 // iti // samayaguNamAdhyasya kAraNarUpamamastaguNaniSyAdyasya 5 kAryasya tadardhabhAve'pi teSAM guNAnAmardhabhAva upalakSaNavAtpAdahInabhAve ca tatsiyasaMbhavAt tasmAgaNArdhAtpAdonaguNabhAvAddA yA siddhiH niSpattiH tasyAH asaMbhavAdaghaTTanAt anyathA kAryakAraNavyavasthoparamaH prasajyata iti // naitadevamiti vAlmIkiH // 11 // 10 iti // na naivaitadvAyanamityetatyAha vAlmaukirvalmaukodbhava kRSivizeSaH / kuta ityAha / niguNasya kacittaguNabhAvopapatteH // 12 // iti // nirguNasya mato jIvasya kathaMcitkenApi prakAreNa 15 khagatayogyatAvizeSalakSaNena prathamaM tagaNabhAvopapattesteSAM samagrANAM pravAnyaguNAnAM pravrAjakagaNAnAM vA bhAvopapatteghaTanAsaMbhavAt / tathAhi yathA nirguNo'pi san jantuviziSTa kArya hetUna prathamaM guNAn labhate tathA yadi tadguNAbhAve'pi kathaMcidiziSTameva kArya lasyate tadA ko nAma 1 B C omit. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15] caturtho'dhyAyaH / virodhaH syAt / dRzyate ca daridrasyApi kasyacidakasmAdeva rAjyAdivibhUtilAbha iti // akAraNametaditi vyAsaH // 13 // iti // akAraNamaprayojakaM niSphalamityarthaH / etadvAllaukinirUpitaM vAkyam / ityetate vyAmaH kRSNadvaipAyanaH // 5 kuta ityAha / guNamASAsiau guNAntarabhAvaniyamAbhAvAt // 14 // iti // guNamAtrasya svAbhAvikasya tucchasthApi guNasya prathamamasiddhau satyAM guNAntarasyAnyasya guNavizeSasya bhAva 10 utpAdo guNAntarabhAvaH tamya niyamAdavazyatayAbhAvAdamattvAt / svAnurUpakAraNapUrvako hi kAryavyavahAraH / yataH padyate / nAkAraNaM bhavetkArya nAnyakAraNakAraNam / anyathA na vyavasthA syAtkAryakAraNayoH kvacit // 1 // nAnyakAraNakAraNam iti na naivAnyasyAtmavyatirikasya kAraNA- 15 manyakAraNam anyakAraNaM kAraNaM yasya tattathA / paTAdeH kAraNaM sUtrapiNDAdi ghaTAdeH kAraNaM na bhavatIti bhAvaH // naitadevamiti samrAT // 15 // iti // naitadevamiti prAmvat / samrATa rAjarSivizeSaH prAha // 20 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 dharmavinduH sttiikH| [sU0 16 kuta ityAha / saMbhavAdeva zreyavasiddheH // 16 // iti // saMbhavAdeva yogyatvAdeva' na punarguNamAtrAdeva kevalAtmabhavavikalAt / zreyasvamiddheH sarvaprayojanAnAM zreyo5 bhAvaniSpatteH / idamukaM bhavati / guNamAtre satyapi yAvadadyApi pravrAjyAdi vo vivakSitaM kArya prati yogyatA na labhate na tAvattattenArabdhamapi sidhyati anadhikAritvAttasya anadhikAriNazca sarvatra kArya pratiSiddhatvAt / ato yogyateva sarvakAryANAM zreyobhAvasaMpAdiketi / 10 yatkiMcidetaditi nAradaH // 17 // iti // yatkiMcinna kiMcidityarthaH / etatsamrADakam iti nArado vati // kuta ityAha / guNamAcAguNAntarabhAve'pyutkarSAyogAt // 18 // 15 iti // guNamAtrAdyogyatAmAtrarUpAt guNAntarasya tathAvidhasya bhAve'pyutkarSAyogAdullaSTAnAM guNAnAmasaMbhavAt / anyathA yogyatAmAcamya prAyeNa sarvaprANinAM saMbhavAdatkRSTaguNaprasaGgana na kazcitmAmAnyaguNaH syAt / ato viziSTaiva yogyatA guNotkarSamAdhiketi middhamiti // 1 C adds na punarguNatvAdeva / 2 B D vivakSitakArya / Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21] caturtho'dhyAyaH / 157 so'pyevameva bhavatIti vasuH // 16 // iti // mo'pi guNotkarSaH kiM punarguNamAtrAdguNAntaramiddhirityapizabdArthaH / evameva pUrvagaNAnAmuttaraguNArambhakatvena bhavati niSpadyate nirbojasya kasyacitkAryasya kadAcidaNyabhAvAt / ityetahasuH samayaprasiddho rAjavizeSo / nigadati / eSa ca manAga vyAsamatAnusArauti // ayukta kArSApaNadhanasya tadanyaviTapane'pi koTivyavahArAropaNamiti kSaurakadambakaH // 20 // iti // ayukta maghaTamAnakam kArSApaNAdhanasyAtijaghanyarUpakavizeSasarvasvasya vyavahAriNo lokasya tadanyaviTapane- 10 'pi tasmAtkArSApaNAdanyeSAM kArSApaNAdInAM viTapana upAjane kiM punastadanyAviTapana ityapizabdArthaH / koTivyavahArAropaNaM koTipramANAnAM daunArAdInAM vyavahAre pAtmana aAropaNamiti / yato'tibaddhakAlamAdhyo'yaM yavahAraH na ca tAvantaM kAlaM vyavahAriNAM jIvitaM sNbhaavyte| evaM 15 ca caurakadambanAradayorna kazcinmatabhedo yadi paraM vacanakRta eveti // na doSo yogyatAyAmiti vizvaH // 21 // iti // na naiva doSo'ghaTanAlakSaNaH kazcidyogyatAyAM Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 dharmabinduH saTaukaH / [sU0 22 kArSApaNAdhanasyApi tathAvidhabhAgyodayAtpratidinaM zatagaNasahasraguNAdikArSApaNopArjanena koTivyahArAropaNocitatvalakSaNAyAm / zrUyante ca kecitpUrva tucchavyavahArA api tathAvidhabhAgyavazena svalpenaiva kAlena koTivyavahAramArUDhAH / 5 ityetadvizvo vizvanAmA pravAdau prAheti / ayaM ca manAk samrANmatamanusaratauti // anyataravaikalye'pi guNabAhulyameva sA tattvata iti suraguruH // 22 // iti // anyatarasya kasyacidgaNasya vaikalye'pi kiM puna10 ravaikalya ityapizabdArthaH / guNabAhulyameva guNabhUyasvameva / mA pUrvasUtramUcitA yogyatA tattvataH paramArthavRttyA pravarttate zrato na pAdaguNahInAdicintA kAryA / ityetatsuragurulahaspatiruvAceti // sarvamupapannamiti siddhasenaH // 23 // 15 iti // mamasteSvapi dharmArthakAmamokSavyavahAreSu puruSaparAkramamAdhyeSu viSaye yadyad upapannaM ghaTamAnaM nimittatayA buddhimadbhirutprekSyate tatsarvamakhilam / mA ityanuvartate / upapannatvasya yogyatAyA abhinatvAt / iti middhaseno nautikAraH zAstrarUdviSo jagAda // Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25) caturtho'dhyAyaH / 158 itthaM dazaparataurthikamatAnyupadarya svamatamupadarzayannAha / bhavanti tvalpA apyasAdhAraNaguNAH kalyANotkarSasAdhakAH // 24 // iti // bhavanti na na bhavanti / tuH pUrvamatebhyo'sya vaiziSTyakhyApanArthaH / alyA api parimitA api kiM / punaranalyA ityapizabdArthaH / guNA pAryadezotpabatAdayo'sAdhAraNA: sAmAnyamAnaveSvasaM bhavantaH kalyANotkarSamAdhakAH pravajyAdyulTaSTa kalyANaniSpAdakAH asAdhAraNaguNAnAM niymaaditrgunnaakrssnnaabndhykaarnntvaat| iti yukramukramAdau yaduta pAdArdhaguNahIno madhyamAvarau yogyAviti / atra vAyu- 10 vAlmaukivyAsanamrADanAradavasucaurakadambamatAnAM kasyacitkenApi saMvAde'pyanyatareNa nirAkriyamANatvAdanAdaraNIyataiva / vizvasuragurumiddhasenamateSu . ca yadyasAdhAraNaguNAnAdaraNena yogyatAGgIkriyate tadA na samyak tasyAH paripUrNakAryAmAdhakatvAt / athAnyathA tadAsmanmatAnuvAda eva taiH zabdAntareNa 15 kRtaH syAt na punaH khamatasthApanaM kiMciditi / ityuko pravrAjyapravrAjako // adhunA pravrajyAdAnavidhimabhidhitmurAha / upasthitasya prshnaacaarkthnprokssaadividhiH||25|| iti // upasthitasya svayaM pravrajyAM grahotaM samIpamAgatasya 20 praznavAcArakathanaM ca parIkSA ca praznAcArakathanaparaucAH / tA Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabinduH saTIkaH / [sU0 25 trAdiryasya ma tathA / dhAdizabdAtkaNThataH saamaayikaadisuutrprdaantthaavidhaanusstthaanaabhyaasgrhH| vidhiH kramaH pravrajyApradAne pUrvasUtrasUcita eSaH / idamukaM bhavati / maddharmakathAkSiptatayA pravrajyAbhimukhyamAgato bhavyajantaH pRcchanauyaH / 5 yathA ko vama tvaM kiM nimittaM vA pravrajami / tato yadyamau kulaputrakastagarAnagarAdisundarakSetrotpannaH sarvAbhodbhavabhavavyAdhikSayanimittameva ahaM bhagavan prabajitamudyataH ityuttaraM kurute tadAsau prshnshuddhH| tato'sya daranucarA pravranyA / kApuruSANAm prArambhanivRttAnAM punariha parabhave 10 ca paramAra klyaannlaabhH| tathA yathaiva jinAnAmAjJA samyagArAdhitA mokSaphalA tathaiva virAdhitA saMmAraphaladuHkhadAyinau tathA yathA kuSThAdivyAdhimAn kriyAM prAptakAlAM pratipadyApathyamAsevyamAno'pravRttAdadhika zaughraM ca vinAza maapnoti| evameva bhAvakriyAM saMyamarUpAM karmavyAdhikSayanimittaM 15 prapadya pavAdasaMyamApathya sevau pradhikaM karma samupArjayatIti / evaM tasya mAdhvAcAra: kathanIya iti / evaM kathite'pi mAdhvAcAre nipuNamasau parIkSaNIyaH / yataH amatyAH satyasaMkAzAH satyAzcAmatyamanibhAH / dRzyante vividhA bhAvAstasmAdyukta parIkSaNam // 1 // 1 DP puurvsuucit| 3 B prm| 2 B omits bhava / 8 B prarattAdikaM / Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28] cturtho'dhyaayH| atathyAnyapi tathyAni darzayanyatikauzalAH / citre ninonnatAnauva citrakarmavido janAH // 2 // parIkSA ca samyaktvajJAnacAritrapariNativiSayA taistairupaayaividheyaa| parIkSAkAlaca prAyataH ssnnmaasaaH| tathAvidhapAtrApekSayA tvalpo bahuzca syAt / tathA sAmAyikasUtra- 5 makRtopadhAnasyApi kaNThato vitaraNIyam / anyadapi sUtra pAtratAmapekSyAdhyApayitavyam / tathA / gurujanAdyanujJA // 26 // iti // gurujano mAtApitrAdilakSaNaH / zrAdi- 10 zabdAbhaginIbhAryA dishesssNbndhilokprigrhH| tasyAnujJA pravraja tvam itynumtiruupaa| vidhiritynuvrtte| yadA punarasau tattadapAyato'nujJApito'pi na muJcati tadA yadidheyaM tadAha / tathA tathopadhAyogaH // 27 // iti // tathA tathA tena tena prakAreNa sarvathA parairanupa- 15 lakSyamANenopadhAyogo mAyAyAH prayojanam / kathamityAha / duHsvapnAdikathanam // 28 // iti // duHsvapnasya kharoSTramahiSAdyArohaNAdidarzanarUpasya / aaadishbdaanmaadmnnddlaadiviprautaaloknaadigrhH| tasya kathanaM 20 gurvAdinivedanamiti / II Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabinduH saTIkaH / [sU0 26 tthaa| viparyayaliGgasevA // 26 // iti // viparyayaH prakRtiviparItabhAvaH / sa eva maraNasUcakatvAliGga tasya sevA niSevaNaM kArya yena sa gurvAdijanaH sannihitamRtyurayaM ityavabudhya pravrajyAmanujAnauta iti viparyayaliGgAni // teSu svayamevAbudhyamAneSu kiM kRtyamityAha / daivajJaistathA tathA nivedanam // 30 // iti // daivajJenimittazAstrapAThakaistathA tathA tena tena 10 nimittazAstrapAThAdirUpeNopAyena nivedanaM gurvAdijanasya jJApana viparyayaliGgAnAmeva kAryamiti // nanvevaM mAyA vinaH pravrajyApratipattAvapi ko guNa: sthAdityAzaMkyAha / na dharma mAyA // 31 // 16 iti // na naiva dharma sAdhye mAyA kriyamANA mAyA vaJcanA bhavati paramArthato'mAyAtvAttasyAH // etadapi kuta ityAha / ubhayahitametat // 32 // iti // ubhayasya svasya gurvAdijanasya ca hitaM zreyorUpa20 metadevaM pravrajyA vidhau mAyAkaraNam / etatphalabhUtAyAH pravrajyAyAH khaparopakArakatvAt / payate ca / IIB Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34] cturtho'dhyaayH| 162 amAyo'pi hi bhAvena mAyyeva tu bhavetkacit / pazyetvaparayoryatra sAnubandhaM hitodayam // 1 // iti / athetthamapi kRte taM vinA gurvAdijano nirvAhamalabhamAno na taM pravrajyArthamanujAnaute tadA kiM vidheyamityAzaMkyAha / lo yathAzakti sauvihityApAdanam // 33 // iti // yathAzakri yasya yAvatI zaktiH zatasahasrAdipramANanirvAhahetadravyAdisamarpaNarUpA tayA sauvihityasya sausyasya ApAdanaM vidhAnaM yena pravrajite'pi tasminnasau na saudati tasya nirvAhopAyasya karaNamiti bhAvaH / evaM kRte kRtajJatA katA bhavati / karuNA ca mArgaprabhAvanAbaujam / tatastenAnujJAtaH 10 pravrajediti // athaivamapi na taM mokrumasAvutmahate tadA / ___ glaanaussdhaadijnyaataatyaagH|| 34 // iti // glAnasya tathAvidhavyAdhibAdhAvaNena glAnimAgatasya gurvAderlokasya / auSadhAdijJAtAdauSadhasya prAdizabdAtva- 15 nirvAhasya ca grahaH tasya gaveSaNamapi auSadhAdi ityucyate / tataH glAnauSadhAdyeva jJAtaM dRSTAntaH / tasmAttyAgaH kAryoM gurvAderiti / dadamukaM bhavati / yathA kazcitkulaputrakaH kathaMcidapAraM kAntAraM gato mAtApitrAdisametastatpratibaddhazca tatra vrajet / tasya ca gurvAdestatra vrajato niyamaghAtau vedyauSadhAdirahitapuruSa- 20 mAcAsAdhyastathAvidhauSadhAdiprayogayogyazca mahAnAtaH syAt / Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 dharmabinduH saTaukaH / [sU0 34 tatra cAsau tatpratibandhAdevamAlocayati yathA na bhavati niyamAdeSa gurujano naurugauSadhAdimantareNa auSadhAdibhAve ca saMzayaH kadAcisyAtkadAcinneti kAlasahazcAyam / tataH saMsthApya tathA vidha citravacanopanyAsena taM tadauSadhAdinimittaM svadRttihetozca tyajan 5 sannasau sAdhureva bhavati / eSa hi tyAgo'tyAga eva yaH punaratyAgaH sa paramArthatamtyAga eva / yataH phalamatra pradhAnam / dhaurAzcaitaddarzina eva bhavanti / tata auSadhasaMpAdanena taM jauvayedapauti saMbhavAtmatpuruSocitametat / evaM zuklapAkSiko mahA puruSaH saMsArakAntArapatito mAtApitrAdisaGgato dharmapratibaddho 10 viharet / teSAM ca tatra niyamavinAzako'prAptasamyaktvabojAdinA puruSamAtreNa sAdhayitumazakyaH saMbhavatmanyatvAdyauSadho darzanamohAdyudayaslakSaNaH karmAtaGkaH syAt / tatra sa zuklapAkSikaH puruSo dharmapratibandhAdevaM samAlocayati yaduta vinazyantyetAnyavazyaM samyaktvAdyauSadhaviraheNa tatsaMpAdane vibhASA kAlamahAni cemAni 15 vyvhaartH| tato yAvadhavAsaM nirvAhAdicintayA tathA tathA saMsthApya teSAM samyavAdyauSadhanimittaM svacAritralAbhanimittaM ca svakIyaucityakaraNena tyajan sannabhauSTasaMyamasiddhyA sAdhureva / eSa tyAgo'tyAgastattvabhAvanAto'tyAga eva ca tyAgo mithyA bhaavnaatH| tattvaphalamatra pradhAnaM budhAnAM yato dhaurA etaddarzina 20 shraasnbhvyaaH| evaM ca tAni samyatvAdyauSadhasaMpAdanena jauvayedAtyantikamapunarmaraNenAmaraNAvandhyabIjayogena saMbhavAt supuruSocitametat / yato duHpratikArau niyamAnmAtApitarau zeSazca Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38] caturtho'dhyAyaH / 165 yathocitaM svajanalokaH / eSa dharmaH sajjanAnAM bhagavAnatra jJAtaM pariharanakuzalAnubandhimAtApitrAdizokamiti / tathA / gurunivedanam // 35 // iti // tathA iti vidhyntrsmuccyaarthH| gurunivedanaM / sarvAtmanA guroH pravrAjakasthAtmasamarpaNaM kAryamiti // itthaM pravrAjyagataM vidhimabhidhAya pravrAjakagatamAha / ___anugrahadhiyAbhyupagamaH // 36 // iti // guruNanugrahadhiyA samyaktvAdiguNAropaNabuDyAbhyapagamaH pravrAjanIyastvam evaMrUpaH kAryo na punaH svapariSatpUra- 10 NAdibuddhayeti // tathA / nimittaparIkSA // 37 // iti // nimittAnAM bhAvikAryasUcakAnAM zakunAdaunAM parIkSA nizcayanaM kArya nimittazuddheH pradhAnavidhitvAditi // 15 tathA / ucitakAlApekSaNam // 38 // iti // ucitasya pravrajyAdAnayogyasya kAlasya viziSTatithinakSatrAdiyogarUpasya gaNividyAnAmaprakIrNakanirUpitasthApekSaNamAdaraNamiti / yatastatra payate / 20 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 dharmabinduH sttaukH| [sU0 36 tihiM uttarAhiM taha rohiNohiM kunjA usehmiklmnnN| gaNivAyae aNumA mahavvayANaM ca pAharaNA // .1 // tathA / cauddasiM panarasiM vajjejjA aTTamiM ca navamiM ca / chaDiM ca cautthiM bArasiM ca dopahaM pi pakavANaM // 2 // ityAdi // 5 tathA / upAyataH kAyapAlanam // 39 // iti // upAyata upAyena niravadyAnuSThAnAbhyAsarUpeNa 10 kAyAnAM pRthivyAdInAM pAlanaM rakSaNaM pravibrajiSuH prANI kAryata iti // tathA / bhAvaddhikaraNam // 40 // iti // bhAvasya pravrajyAbhilASalakSaNasya vRddhirutkrssH| tasyA15 stamauH pravrajyAphalaprarUpaNa dilakSaNairvacanaiH karaNaM saMpAdanaM tasya / tathA / anantarAnuSThAnopadezaH // 41 // iti // zramantarAnuSThAnasya pravrajyAgrahaNAnantarameva karaNauyasya gurvantevAsitAtadbhakriyahumAnAderanantarAdhyAya eva vakSyamANasyopa20 dezastasya kAryaH // Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44] caturtho'dhyAyaH / tathA / . zaktitastyAgatapasau // 42 // iti // zakritaH zakkimapekSya tyAgaM cArthavyayalakSaNaM devagurusaJcapUjAdau viSaye tapazcAnazanAdi kAraNIyaH sa iti // tathA / kSecAdizuddhau vandanAdizuddhyA zaulAropaNam // 43 // iti // kSetrasya bhUmibhAgalakSaNasya zrAdizabdAddizazca zuddhau satyAM vandanAdizaDyA caityavandanakAyotsargakAraNasAdhunepathyasamarpaNAdisamAcAracArutArUpayA zaulasya sAmAyikapariNAmarUpasya karemi bhante sAmAyikaM ityAdidaNDakoccAraNa- 10 pUrvakamAropaNaM pravrajyAI nyasanaM guruNA kaarymiti| tatra kssetrshuddhiricvnaadiruupaa| yathokam / ucchavaNe sAlivaNe paumasare kusumie va vaNasaNDe / gambhaurasANaNAe payAhiNajale jiNahare vA // 1 // tthaa| pubvAbhimuho uttaramuho va dijjA'havA paDicchannA / Ae jiNAdo vA disAe jiNacedayAI vA // 2 // iti // zaulameva vyAcaSTe / asaGgatayA samazatrumitratA zaulam // 44 // 20 iti // asaGgatayA kvacidapyartha pratibandhAbhAvena samazatrumitratA zatrau mice ca samAnamanaskatA zaulamucyata iti // 15 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabinduH saTIkaH / [sU0 45 nanu svapariNAmasAdhyaM zaulaM tatkimasya kssetraadishyaaropnnenetyaashNkyaah| ato'nuSThAnAttadbhAvasaMbhavaH // 45 // iti // ato'smAdanuSThAnAdukrarUpazIlAropalakSaNAttadbhavasya 5 zaulapariNAmalakSaNasya saMbhavaH samutpAdaH prAgasato'pi jAyate satazca sthirIkaraNamiti // tthaa| tapoyogakAraNaM ceti // 46 // iti // sa evaM vidhipravajitaH san guruparaMparayAgatamA10 cAmnAditapoyogaM kAryata iti // athopasaMhAramAha / evaM yaH zuddhayogena parityajya gRhAzramam / saMyame ramate nityaM sa yatiH parikIrtitaH // 47 // iti // evamukkaprakAreNa yo bhavyavizeSaH zuddhayogena samyagA15 cAravizeSeNa parityajya hitvA grahAzramaM grahasthAvasthAM saMyame hiMsAdiviramaNarUpe ramata zrAsakrimAn bhavati sa evaMguNo yatiekaniruktaH parikIrtita iti // atraivAbhyaccayamAha / etattu saMbhavatyasya sdupaayprttitH| 20 anupAyAtta sAdhyasya siddhiM necchanti pnndditaaH||48|| 1 B C omit from here down to atraivAbhyaccayamAha at the end of the commentary to sutra 47. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46] caturtho'dhyAyaH / iti // etatpunaryatitvaM saMbhavatyasya prabajitasya sataH / kuta ityAha sadupAyapravRttitaH satA sundareNopAyena pro'haMsamope ityAdhukarUpeNa pravRttezceSTanAt / atraiva vyatirekamAha anupAyAttu upAyaviparyayAtyunaH siddhiM sAmAnyena sarvasya kAryasya niSpattiM necchanti na pratipadyante paNDitAH kArya- 5 kAraNavibhAgakuzalAH yataH paThanti nAkAraNaM bhavetkAryam ityAdi / ukaviparyaya doSamAha / yastu naivaMvidho mohAcceSTate shaastrbaadhyaa| sa tAdRgliGgayukto'pi na gRhau na yatimataH // 46 // 10 iti // yastu yaH punaradyApyatucchaubhUtabhavabhramaNazaktiH / naivaMvidhaH kintUkravidhiviparauto mohAdajJAnAceSTate pravartate zAstrabAdhayA zAstrArthonlAnena sa prANau tAdRgliGgayukto'pi zuddhayatitulyanepathyasanAtho'pi kiM punaranyathAbhUtanepathya itypishbdaarthH| na gTahI grahasthAcArarahitatvAt / na yatiH 15 bhAvacAritravirahitatvAditi // iti zrImunicandrasUriviracitAyAM dharmabinduvRttau yatividhizcaturtho'dhyAyaH samAptaH // Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamo'dhyAyaH // vyaakhyaatcturtho'dhyaayH| atha paJcamo vyAkhyAyate / tasya cedamAdisUtram / bAhubhyAM dustaro yahatkrUranako mahodadhiH / yatitvaM duSkaraM tdddityaahustttvvedinH||1|| iti // bAhubhyAM bhujAbhyAM dustaraH kRcchreNa tarotuM zakyaH / yadat iti dRSTAntArthaH / krUranakraH krUrA bhauSaNa nakA jalajantuvizeSA upalakSaNatvAnmAsyamakarasuMsumArAdayazca yatra sa tathA / mhoddhirmhaasmudrH| yatitvaM zrAmaNyaM duSkaraM duranuSTheyam / tahat iti dAntikArthaH / ityetadArutavantaH / ka ityAha 10 tattvavedinaH pravrajyAparamArthajJAtAra iti|| asyaiva duSkaratve hetumAha / apavargaH phalaM yasya janmamRtyAdivarjitaH / paramAnandarUpazca duSkaraM tanna cAhRtam // 2 // iti // apavargo mokSaH phalaM kAyaM yasya yatitvasya 15 janmamRtyAdivarjito janmamaraNajarAdisaMsAravikAravirahitaH / tathA paramAnandarUpaH sarvopamAtItAnandasvabhAvaH / cakAro vishessnnsmuccye| duSkaraM kRcchreNa kartuM zakyam tad yatitvam / na ca naivAGgatamAzcaryametat / atyantamahodayAnAM vidyAmantrauSadhyAdisAdhanAnAmihaiva duSkaratvopalambhAditi // Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pnycmo'dhyaayH| 101 evaM tarhi kathamiti duSkaraM yatitvaM kartuM zakyaM syAdityAzaMkyAha / bhavasvarUpavijJAnAttadirAgAca tattvataH / apavargAnurAgAcca syAdetannAnyathA kvacit // 3 // iti // bhavasvarUpasyendrajAlamRgadaSNikAgandharvanagarakhanAdi- B kalpasya vijJAnAtmamyakchutalocanenAvalokanAt prAk tadanu tadirAgAttaptalohapadanyAsodijananyAyena bhavasvarUpodvegAt / cakArI hetvntrsmuccye| tattvato nirvyaajvRttyaa| tathApavargAnurAgAtparamapadaspRhAtirekAt / cazabdaH prAgvat / sthAdbhavedetad yatitvam / nAnyathA nAnyaprakAreNa kvacitkSetre kAle 10 vA samyagupAyamantareNopeyasya kadAcidbhAvAditi // ityukto ytiH| adhunAsya dhrmmnuvrnnyissyaamH| yatidharmo vividhaH sApekSayatidharmo nirapekSayatidharmazca // 4 // iti // pratItArthameva / paraM gurugacchAdisAhAyyamapekSamANo 15 yaH pravrajyAM paripAlayati sa sApekSa itarastu nirapekSo yatiH / tayordharmo'nukrameNa gacchavAsalakSaNo jinakalpAdilakSaNazceti // tatra sApekSayatidharmaH // 5 // iti // tatra tayoH sApekSanirapekSayatidharmayormadhyAtmApekSayatidharmo'yaM bhaNyate // Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 dharmabinduH saTIkaH / [sU06 ythaa| gurvantevAsitA // 6 // . iti // guroH pravrAjakAcAryasyAntevAsitA ziSyabhAvo yAvajjauvamanuSTheyA tacchiSyabhAvasya mhaaphltvaat| padyate ca / NANasma hod bhAgI thirayaratro daMsaNe caritte ya / dhalA zrAvakahAe gurukulavAsaM na muJcanti // 1 // tathA / tadbhaktibahumAnau // 7 // iti // tasmingurau bhaktiH samucitAnnapAnAdinivedana10 padakSAlanAdirUpA bahumAnazca bhAvapratibandhaH // tathA / sadAjJAkaraNam // 8 // iti // sadA sarvakAlamahi rAtrau cetyarthaH / zrAjJAyA gurUpadiSTArthasvarUpAyAH karaNam // 15 tathA / vidhinA prttiH|| 9 // iti // vidhinA zAstrokena pravRttiH pratyupekSaNApramArjanAbhikSAcaryAdiSu sAdhusamAcAreSu vyApAraNam // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pnycmo'dhyaayH| 173 tathA / AtmAnugrahacintanam // 10 // iti // kvacidartha gurvAjJAyAmAtmAnugrahasyopakArasya cintanaM vimarzanam / yathA / dhanyasyopari nipttyhitsmaacrnndhrmnirvaapii| guruvadanamalayanisRto vacanarasaH candanasparzaH // 1 // iti / 5 tathA / vratapariNAmarakSA // 11 // iti // vratapariNAmasya cAritralakSaNasya tattadupasargaparIpahAdiSu svabhAvata eva bratabAdhAvidhAyiSu satsu rakSA cintAmaNimahauSadhyAdirakSaNodAharaNena paripAlanA vidheyA // 15 tathA / ArambhatyAgaH // 12 // iti // zrArambhasya SaTkAyopamardarUpasya tyAgaH / etadupAyamevAha / pRthivyAdyasaMghaTTanam // 13 // iti // pRthivyAdaunAM jauvanikAyAnAm / saMghadvana sparNanaM ttprtissedhaadsNghttttnm| upalakSaNavAdagADhagADhaparitApanApaTrAvaNAnAM ca parihAra iti // 20 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 dharmabinduH sttiikH| [sU0 14 tathA / vidheryAzuddhiH // 14 // iti // tridhordhvAdhastiryagdigapekSayA / IryAyAzcamaNasya zuddhiyugamAtrAdidRSTinivezanarUpA // 5 10 tathA / bhikSAbhojanam // 15 // iti // iha vidhA bhikSA sarvasaMpatkarI pauruSatrI vRttibhikSA ceti / talakSaNaM cedam / / yatirthyAnAdiyukto yo gurvAjJAyAM vyavasthitaH / sadAnArambhiNastasya sarvasaMpatkarau matA // 1 // vRddhavAdyarthamasaGgasya bhramaropamayATataH / grahidehopakArAya vihiteti zubhAzayAt // 2 // pravrajyAM pratipanno yastadvirodhena vartate / asadArambhiNastasya pauruSaghnau prakIrtitA // 3 // niHsvAndhapaGgavo ye tu na zakA ve kriyAntare / bhikSAmaTanti vRttyarthaM vRttibhiHyamucyate // 4 // iti / tato bhikSayA prastAvAtsarvasaMpatkaraulakSaNayA piNDamutpAdya bhojanaM vidheyamiti // 15 20 tathA / AghAtAdyadRSTiH // 16 // iti // zrAghAtyante hiMsyante jauvA asminnityAghAtaH Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16] pnycmo'dhyaayH| 175 zUnAdisthAnam / prAdizabdAd dyuutkhlaadyshessprmaadsthaangrhH| tata. zrAghAtAderadRSTiranavalokanaM kArya tadavalokane hyanAdibhavAbhyastatayA pramAdAnAM tatkautukAtkopAdidoSaprasaGgAditi // tthaa| tatkathAzravaNam // 17 // iti| teSAmAghAtAdaunAM kathAyAH parairapi kathyamAnAyA azravaNamanAkarNanam / tacchravaNe'pi doSaH prAgvat // tathA / 10 araktaddiSTatA // 18 // iti // sarvatra priyakAriNi arakenArAgavatA taditarasmiMzvAdiSTenAdveSavatA bhAvyam / yataH padyate / rAgadveSau yadi syAtAM tapasA kiM prayojanam // iti / tthaa| glAnAdipratipattiH // 16 // 15 iti // glAno jvraadirogaaturH| zrAdizabdAhAlavRddhabahuzrutamApUrNakAdigrahaH / teSAM pratipattiH samucitAnapAnAdisaMpAdanarUpaM vaiyAvRttyaM mahAphalatvAttasya / payate ca / paDibhaggassa mayassa ca nAsad caraNaM suyaM agaNaNAe / no veyAvaccakayaM suhodayaM nAsaI kammaM // 1 // 20 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 dharmabinduH saTaukaH / [sU0 20 tathA / jaha bhamaramahuariMgaNA nivayanti kusumiyaMmi vnnsnndde| daya ho nivadayavvaM gelale kaiyavajaDheNaM // 2 // tathA / parodegAhetutA // 20 // 10 iti // pareSAmAtmavyatirikAnAM svapakSagatAnAM parapakSagatAnAM ca grahasthapASaNDirUpANAmuddegasya pratautarUpasya hetutA ahetabhAvaH / yathokam / dhammatthamujjaeNaM savvasmApattiyaM na kAyavvaM / iya saMjamo vi sezro ettha ya bhayavaM udAharaNaM // 1 // so tAvasAsamAtrI tesiM appattiyaM suNeUNaM / paramaM prabohibaunaM to go hantyakAle vi // 2 // daya annaNa vi sammaM sakkaM appattiyaM sad jaNamma / niyamA parihariyavvaM iyarammi satattacintAbho // 3 // 15 itarasminnazakyapratIkAre'pratautike svatattvasya svAparAdharUpasya cintA kAryA / yathA / mamaivAyaM doSo yadaparabhave nArjitamaho zubhaM yasmAlloko bhavati mayi kuprautihadayaH / apApasyaivaM me kathamaparathA matmaramayaM jamo yAti svArtha prati vimukhatAmetya shsaa||1|| 20 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23] pnycmo'dhyaayH| 177 etdevaah| bhAvataH prayatnaH // 21 // iti| bhAvatazcittapariNAmalakSaNAtprayatnaH parodvegAhetatAyAmudyamaH kArya iti| ayamatra bhaavH| yadi kathaMcittathAvidhapraghaTTakavaiSamyAtkAyato vacanato vA na parodegahetubhAvaH / parihata pAryate tadA bhAvato rucilakSaNAt parodegaM parihA yanaH kAryaH bhAvasyaiva phalaM prati abandhyahetutvAt / unaM ca / abhisaMdheH phalaM bhinnamanuSThAne same'pi hi / paramo'taH sa eveha vArova kRSikarmaNi // 1 // iti / tathA / 10 azakye bahizcAraH // 22 // iti // azakye kuto vaiguNyAtmamAcaritamapAryamANe tapovizeSAdau kvacidanuSThAne bahizcAro bahirbhAvalakSaNa: tsmaatkaaryH| azakyaM nArabdhavyamityarthaH azakyArambhasya klezakaphalatvena sAdhyasiddheranaGgatvAt // 15 tthaa| asthAnAbhASaNam // 23 // iti // asthAne bhASitopayogAyogyatvenAprastAve'bhASaNaM kasthacitkAryasthAbhaNanam / evameva sAdho SAsamitatvazuddhiH sthAditi // 20 __12 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 dharmabinduH sttokH| [sU0 24 tathA / ___ skhalitapratipattiH // 24 // iti // kuto'pi tathAvidhapramAdadoSAtskhalitasya kiMcinmUlaguNAdAvAcAravizeSe svalanasya virAdhanAlakSaNasya 5 jAtasya pratipattiH svataH pareNa vA preritasya sato'bhyapagamastatho ditaprAyazcittAgokAreNa kAryaH skhalitakAle doSAdanantaguNatvena dAruNapariNAmatvAttadapratipatteH / ata evokam / uppanA uppannA mAyA aNamaggo nihantavvA / bAloyaNanindaNagarahaNAhiM na puNo vidhauyanti // aNAgAraM paraM kamma neva gUhe na niehave / suI sayA viyaDabhAve asaMsatte jidandie // 10 tathA / pAruSyaparityAgaH // 25 // iti // pAruSyasya tautrakopakaSAyodayavizeSAtparuSa15 bhAvalakSaNasya tathAvidhabhASaNAdeH khapacaparapacAbhyAmasaMbandha yogyatAhetoH parityAgaH kAryaH apAruSyarUpavizvAsamUlatvAtsarvasiddhaunAm / yaducyate / siddhervizvAsitA mUlaM yad yUthapatayo gajAH / siMho mRgAdhipatye'pi na mRgairanugamyate // 1 // iti 20 tathA / ___ sarvacApizunatA // 26 // I2B Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26] pnycmo'dhyaayH| iti // sarvatra khapakSe parapakSe ca parokSaM doSANAmanAviSkaraNaM. paradoSayAhitAyAM hyAtmaiva doSavAn kRtaH syaat| padyate c| lozro parasma dose hatthAhatthiM guNe ya giehanto / appANamappaNaJciya kuNad sadosaM ca saguNaM ca // 1 // 6 tthaa| vikathAvarjanam // 27 // iti // vikathAnAM strobhanadezarAjagocarANaM svabhAvata evAkuzalAzayasamunmaulananibandhanAnAM varjanam / etatkathAkaraNe hi kRSNanaulAdyupAdhiriva sphaTikamaNirAtmA kathyamAna- 10 tyAdiceSTAnAmanurUpatAM pratipadyate // tathA / upayogapradhAnatA // 28 // iti // upayogaH pradhAnaM puraHsaraM sarvakAryeSu yasya sa tathA tasya bhAvastattA vidheyA nirupayogAnuSThAnasya dravyAnu- 16 SThAnatvAt anupayogo dravyam iti vacanAt / tathA / nizcitahitoktiH // 26 // iti // nizcitasya saMzayaviparyayAnadhyavasAyabAdhadoSaparihAreNa nirNItasya hitasya ca prinnaamsundrsyotirbhaassnnm| 20 ata eva pyte| Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabinduH sttiikH| [sU0 30 kudRSTaM kuzrutaM caiva kujJAtaM kuparIkSitam / kubhAvajanaka' santo bhASante nara kadAcana // . pratipannAnupekSA // 30 // iti // pratipannasyAbhyupagatasya guruvinayasvAdhyAyAdeH 5 saadhusmaacaarvishesssyaanupekssaanvdhaarnnaa| avadhaurito hi samAcAro janmAntare'pi durlabhaH syAt // tthaa| asatpralApAzrutiH // 31 // iti // asatAM khalaprakRtInAM pralApA anarthakavacanarUpA 10 asatpralApAH / teSAmazrutiranavadhAraNaM zrutikArya dveSAkaraNenAnugrahacintanena ca / yathokam / nirAkariSNuryadi nopalabhyate bhaviSyati cAntiranAzrayA katham / yadAzrayAtvAntiphalaM mayApyate 16 sa satkRtaM karma ca nAma nArhati // 1 // tathA / abhinivezatyAgaH // 32 // iti // abhinivezasya mithyAgraharUpatayAprajJApanIyatAmUlabaujasya sarvakAryeSu tyAga iti // 1 B C degjnitN| 2 Cna bhaassnte| Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23] pnycmo'dhyaayH| tathA / 10 anucitAgrahaNam // 33 // iti // anucitasya sAdhujanAcArabAdhAvidhAyitayA ayogyasthAzuddhapiNDazayyAvasvAderdharmopakaraNasya bAlavRddhanapuMsakAdezcApravrAjanIyasyAgrahaNamanupAdAnaM kaarymiti| yathokam / 6 piNDaM sijnaM ca vatthaM ca cautthaM pAyameva ca / akappiyaM na icchijjA paDigAhija kappiyaM // 1 // aTThArasa purisesuM vausaM itthIsu dasa napuMsesu / pavvAvaNA aNarihA pannattA vIyarAgehiM // 2 // te caamii| bAle vuDhe napuMse ya kauve jaDDe ya vAie / teNe rAyAvagArau ya ummatte ya adaMsaNe // dAse duTTe ya mUTe ya aNatte jaMgie ya / ubaddhae ya bhayage sehanipheDie iya // gaviNau bAlavacchA ya pavAveuM na kappaetti / tathA / paNDae vAdae kauve kumbhau IsAluyattiya / sauNau takammasevI ya pakkhiyApakilae daya // sogandhie ya Asatte ee dasa napuMsagA / saMkilaTThatti sAhaNaM pavAveuM akappiyA' // etatkharUpaM ca nizauthAdhyayanAjJAtavyam // 15 20 1 MSS. read paNDe kaue vAiya kumbhI IsAlu sauNau ya taka masevipakkhiyamapakkhira taha sugaMdhi Asitte / Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 dharmabinduH saTIkaH / [sU0 34 ucite'nujJApanA // 34 // iti // ucite'nucitavilakSaNe piNDAdau / anujJApamAnujAnato'numanyamAnasya svayameva gurordravyasvAmino vA prayojanam / yathA anujAnauta yUyaM mama grahautametat iti 5 anyathAdattAdAnaprasaGgAt // tataH / nimittopayogaH // 35 // iti // nimitta ucitAhArAdegrahItumabhilaSitasya zaDyazaddhisUcake zakunera sAdhujanaprasiddhe / pravRtte satIti 10 gamyate / upayogaH zrAbhogaH kAryaH / atra ca nimittAzuddhau caityavandanAdikuzalakriyApUrvakaM nimittAntaramanveSaNIyam / evaM yadi cauvArAnimittazuddhirna syAt tadA taddine na tena kiMcidvAhyaM yadi paramanyAnautaM bhokravyamiti // 15 nimittazuddhAvapi / ___ ayogye'grahaNam // 36 // iti // ayogya upakArAkArakatvenAnucite piNDAdAvagrahaNamanupAdAnaM kAryamiti // 20 tathA / anyayogyasya grahaH // 37 // 1 P adds tthaa| 2 A B D add upyogkrnne| Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pnycmo'dhyaayH| iti // anyasyAtmavyatiriktasya guruglAmabAlAderyad yogyamupaSTambhakatvenocitaM tasya graho vidheya iti // evaM .ca rahautasya kiM kAryamityAha / gurornivedanam // 38 // iti // hastazatAbahirTahautasyApratikramaNagamanAgamanA- 5 locanApUrvakaM hastazatamadhye tvevameva guronivedanaM dAyakahastamAtravyApAraprakAzanena labdhasya jJApanaM samarpaNaM ca kAryamiti // ata eva / svayamadAnam // 39 // iti // svayamAtmanAdAnaM labdhasyAnyasmA avitaraNaM 10 gurvAyattIkRtatvAttasya / tato yadi guruH khayameva kasmaicihAlAdikAya kiMciddadyAt tatmandarameva / atha kuto'pi vyagratayA na svayaM dadAti kiM tu tenaiva dApayati tadA tadAjJayA prattiH // 40 // iti // tasya gurorAjJayA niyogena pravRttirdAne kAryA // 15 tatra ca / ucitacchandanam // 41 // iti // ucitasya samAnasaMbhogyAdeH saadhoH| na punaranyasya taM prati dAnAnadhikAritvAttasya / chandanaM chandasyAbhilASasthAnAdigrahaNaM pratyutpAdana kAryam // 20 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 dharmabinduH sttaukH| [sU0 42 tato dattAvaziSTasyAnAdeH dharmAyopabhogaH // 42 // iti| dharmAya dharmAdhArazarIrasaMdhAraNabAreNa dharmArthameva ca / na punaH rauravarNabalAdyarthamapi / upabhoga upajauvanam / 5 tathA cArSam / veyaNavethAvacce iriyaTThAe ya saMjamaTThAe / taha pANavattiyAe chaTheM puNa dhammacintAe // 1 // tathA / viviktavasatisevA // 43 // 10 iti / vivikAyAH strIpazupaNDakavivarjitAyA vasaterAzrayasya sevA paribhogo vidheyaH / avivikAyAM hi vasatau vatinAM brahmacaryavratavilopaprasaGga iti| ata eva brahmacaryavrataparipAlanAyataccheSaguptaurabhidhAta strIkathAparihAraH ityAdi vibhUSAparivarjanam itiparyantaM sUtrASTakamAha / 15 15 tatra / strokthaaprihaarH|| 44 // iti // strINAM kathA strokthaa| sA ca caturvidhA jAtikularUpanepathyabhedAt / tatra jAtirbAhmaNAdikA' tatkathA / 1 B C omit the whole sentence. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamo'dhyAyaH / yathA / dhig brAhmaNordhavAbhAve yA jIvanti mRtA duva / dhanyAH zUdraurjanAnyAH patilakSe'pyaninditAH // 1 // kulaM caulukybhmaanaadi| tatkathA / aho caulukyaputrINAM sAhasaM jagato'dhikam / / vizanyanau mRte patyau yAH premarahitA api // 2 // rUpaM shriiraakaarH| tatkathA / aho andhrapurINAM rUpaM jagati varNyate / yatra yUnAM dazo lanA na manyante parizramam // 3 // nepathyaM vastrAdiveSagrahaH / tatkathA / 10 dhimArauraudIcyA bahuvastrAcchAditAGgalatikatvAt / yadyauvanaM na yUnAM cakSurmodAya bhavati sadA // 4 // tasyAH strokathAyAH parihAra iti // niSadyAnupavezanam // 45 // iti // niSadyAyAM straunivezasthAne paTTapauThAdau muhata 15 yAvatstrauSatthitAsvapyanupavezanaM kArya sadyaiva strIniSadyopavezane mAdhostaccharIrasaMyogasaMkrAntoSNasparzavazena manovizrotasikAhoSasaMbhavAt // indriyAprayogaH // 46 // iti // indriyANaM cakSurAdaunAM kathaMcidviSayabhAvApanneSvapi 20 guhyoravadanakakSAstanAdiSu strIzarIrAvayavevaprayogo'vyApAraNaM kArya punastanirIkSaNAdyartha na yatnaH kAryaH // Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 dharmabinduH sttaukH| [sU0 85kudyAntaradAmpatyavarjanam // 47 // iti // kucha bhittiH tadantaraM vyavadhAnaM yasya tttthaa| dAmpatyaM dayitApatilakSaNaM yuglm| kudyAntaraM ca taddAmpatyaM ceti samAsaH / tasya varjanaM vasatau 5 svAdhyAyadhyAnAdau ca na tatra sthAtavyaM yatra kuyAntaraM dAmpatyaM bhavatIti // pUrvakrauDitAsmRtiH // 48 // iti // pUrva pravrajyApratipattikAlAtyAk krauDitAnAM prauDhapramodapradapramadAprasaGgaprabhRtivilasitAnAmasmRtirasmaraNam / ayaM 10 ca bhuktabhogAn pratyupadeza iti // praNItAbhojanam // 46 // iti // praNautasyAtisnigdhasya gastatsnehabindulakSaNasyAhArasthAbhojanamanupajauvanamiti // atimAtrAbhogaH // 50 // 15 iti // apraNItasyApyAhArasthAtimAtrasya dvAtriMzatkavalAdizAstrasiddhapramANAtikAntasyAbhogo'bhojanam // vibhUSAparivarjanam // 51 // iti // vibhUSAyAH parauropakaraNayoH GgArasvakSaNAyAH parivarjanamiti / eteSAM ca strokathAdaunAM navAnAmapi 20 bhAvAnAM mohodrekahetutvAviSedhaH kRta iti // Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55] paJcamo'dhyAyaH / tathA / tattvAbhinivezaH // 52 // iti // tattve samyagdarzanajJAnacAritrAnusAriNi kriyAkalApe'bhinivezaH zakyakoTimAgate kartumatyantAdaraparatA / anyathA tu manaHpratibandha eva kAryaH // 10 tthaa| yuktopadhidhAraNA // 53 // iti // yukrasya zAstraprasiddhapramANasamanvitasya lokaparivAdAviSayasya svaparayo rAgAnutpAdakasyopadhervastrapAtrAdilakSaNasya dhaarnnopbhogH| upalakSaNatvAtparibhogazca gTahyate / 10 yathokam / dhAraNayA uvabhogo pariharaNA hoi paribhogo // tathA / mU tyAgaH // 54 // iti // mULayA abhiSvaGgasya sarvatra bAhye'rthe'bhyantare ca 15 zarIrabalAdau varjanam // tthaa| apratibanaviharaNam // 55 // iti // apratibaddhena dezayAmakulAdAvamUrchitena viharaNaM vihAraH kAryaH // 20 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 dharmabinduH saTokaH / [sU0 56 tathA / parakRtabilavAsaH // 56 // iti // parairAtmavyatiriktaH kRte khArthameva niSpAdite bila va bile saMskaraNoyatayopAzraye vAsaH // tathA / avagrahazuddhiH // 57 // iti // avagrahANaM devendrarAjagrahapatizayyAtarasAdharmikAbhAvyabhUbhAgalakSaNAnAM zuddhistadanujJayA paribhogalakSaNA kAryA // tathA / 10 mAsAdikalpaH // 58 // iti // mAsaH pratItarUpa ev| zrAdizabdAcaturmAsau grAhyate / tato mAsakalpazcaturmAsIkalpazca kAryaH // yadA tu durbhikSanitipativigrahajavAbalakSayAdibhirnimittaiH kSetravibhAgena mAsAdikalpaH kartuM na pAryate tadA kiM kartavya15 mityAha / ekacaiva takriyA // 56 // iti|| ekasminneva mAsakalpAdiyogyakSetre vasatyantaravibhAgena vauthyantaravibhAgena ca sarvathA niravakAzatAyAM saMstArakabhUmi parivartana takiyA mAsAdikalpakriyeti / ata eva padyate / 20 saMthAraparAvattaM abhiggahaM ceva cittarUvaM tu / etto carittio daha vihArapaDimAisaM karenti // 1 // 1 D adds kssetr| Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 pnycmo'dhyaayH| sarvacAmamatvam // 60 // iti // sarvatra pauThaphalakAdau nityavAsopayoginyanyasmiMzcAmamatvamamamaukAra iti // tathA / nidAnaparihAraH // 61 // iti // nitarAM dIyate lUyate samyagdarzanaprapaJcabahulamUlajAlo jJAnAdiviSayavizaddhavinayavidhisamuddharaskandho vihitAvadAnadAnAdibhedazAkhopazAkhAkhacito niratizayasuranarabhavaprabhavasukhasaMpattiprasUnAkIrNo'nabhyaNe kRtanikhilavyasana- 10 vyAkulazivAlayazarmaphalolvaNo dharmakalpatarUranena surAdyAzaMsanapariNAmaparazaneti nidAnaM tasya parihAraH atyantadAruNapariNAmatvAttasya / yathokam / yaH pAlayitvA caraNaM vizuddhaM karoti bhogAdinidAnamajJaH / hA vardhayitvA phaladAnadakSaM sa nandanaM bhasmayate varAkaH // 1 // iti 15 tarhi kiM kartavyamityAha / vihitamiti prattiH // 12 // iti // vihitaM kartavyatayA bhagavatA nirUpitametadityevaM 20 sarvatra dharmakArya pravRttiH // Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabinduH sttokH| [sU0 63 tathA / vidhinA svAdhyAyayogaH // 63 // iti // vidhimA kAlavinayAdyArAdhanarUpeNa svAdhyAyasya vAcanAdeogo vyApAraNamiti // tathA / AvazyakAparihANiH // 64 // iti // zrAvazyakAnAM svakAle niyamAtkartavyavizeSANAM pratyupekSaNAdInAmaparihANirabhraMzaH / idaM ca pradhAnaM sAdhuliGgam / tathA ca danavaikAlikaniyukriH / 10 saMvego nivezro visayavivego susaulasaMsaggI / bArAhaNA tavo nANadaMsaNacarittaviNo ya // 1 // khantI ya maddavajava vimuttayAdauNayA titikabA ya / zrAvasmagaparisuddhau ya bhikabuliGgAI eyAI // 2 // iti // 15 tathA / ___ yathAzakti tapAsevanam // 65 // yathAzakti tapaso'nazanAdeH sevanamAcaraNam / yathokam / kAyo na kevalamayaM paritApanIyo 'bhauSTa rasaibaDavidhairna ca lAlanauyaH / cittendriyANi na caranti yathotpathena vazyAni yena ca tadAcaritaM jinAnAm // 1 // 20 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pnycmo'dhyaayH| 191 tathA / parAnugrahakriyA // 66 // pareSAM svapakSagatAnAM parapakSagatAnAM ca jantUnAM mahatyA karuNAparAyaNapariNAmitayAnugrahakaraNaM jJAnAdhupakArasaMpAdanamiti // tathA / guNadoSanirUpaNam // 67 // iti // sarvatra vihArAdau kartavye guNadoSayonirUpaNaM kAryam / tataH / bahuguNe pravRttiH // 68 // iti // yahaDaguNaM upalakSaNatvAtkevalaguNamayaM vA kAryamAbhAsate tatra pravartitavyaM nAnyatheti // 10 tathA / zAntirdivamArjavamalobhatA // 66 // 15 iti // ete cAnyAdayazcatvAro'pi kaSAyacatuSTayapratipakSabhUtAH sAdhudharmamUlabhUmikAkharUpA nityaM kAryA iti // ata eva / krodhAdyanudayaH // 70 // iti // krodhAdInAM caturNa kaSAyANAmanudayo mUlata 20 evAnutthAnam // Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabinduH sttaukH| [sU0 1 tathA / vaiphalyakaraNam // 71 // / iti // vaiphalyasya viphalabhAvasya kathaMcidudayaprAptAnAmapi krodhAdaunAM karaNam / krodhAdaunAmudaye yacintitaM kArya 5 tasyAkaraNena krodhAdyudayo niSphalaH kArya iti bhaavH| evaM ca kRte pUrvoktAH kSAtyAdaya zrAsevitA bhavanti // krodhAdyanudayArthinA ca yatkArya tadAha / vipAkacintA // 72 // iti // vipAkasya krodhAdikaSAyaphalasya cintA vimarzo 10 vidheyaH / yathA / krodhAtprautivinAzaM mAnAdinayopaghAtamApnoti / bhAyAtpratyayahAni sarvaguNavinAzanaM lobhAt // 1 // iti / tthaa| dharmottaro yogaH // 73 // 15 iti // dharmottaro dharmaphalaH sarva eva yogo vyApArI vidheyaH / na punaraTTAhAsakelikilatvAdiH pApaphala iti // tathA / AtmAnuprekSA // 74 // iti // prAtmanaH svasthAnuprekSA paryAlocanA bhAva20 prtyupekssaaruupaa| 1 C omits from here down to yatkArya. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pnycmo'dhyaayH| 163 yathA / kiM kayaM kiM vA sesaM kiM karaNijjaM tavaM ca na karemi / puvAvarattakAle jAgaratro bhAvapaDilehatti // 1 // evamAtmanyanuprekSite yatsatyaM tadAha / ucitapratipattiH // 75 // iti|| ucitasya guNavaMhakasya pramAdanigrAhiNazcAnuSThAnasya pratipattirabhyupagama iti // tathA / __ pratipakSAsevanam // 76 // iti // yo hi yadA yena doSeNa bAdhyamAno bhavati 10 tena tadA tatpratipakSabhUtasya guNasyAsevanaM kArya himapAtapauDitenevAgreriti // tathA / AjJAnusmRtiH // 77 // iti // zrAjJAyA bhagavadacanasya pade pade hRdaye'nusmRtiH 15 kAryA bhagavadacanAnusmaraNasya bhagavatsmaraNarUpatvena mahAguNatvAt / yaduktam / asminhadayasthe sati idayasthastattvato munIndra iti / udayasthite / tasmibiyamAtmarvArthasaMsiddhiH // 1 // iti / 20 12 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabinduH sttaukH| [sU0 78 tathA / samazacumitratA // 78 // iti // zatrau mitre ca smaanprinnaamtaa| ekA hi tatra nirbhamanAdibhiranyastu stutivandanAdibhiH svacittasaMtoSaM ghaTayantau 5 mAM nimittamAtramavalambya pravRttau dAvapi / na tu matkArya kiNcneti| tataH ko'nayorUno'dhiko vA mama iti bhAvanayA // tathA / paroSahajayaH // 79 // iti // paroSahANAM cutpipAsAdInAM dvAviMzaterapi 10 jayo'bhibhavaH / tatra darzanaparauSahasya mArgAcyavanArthaM zeSANAM ca karmanirjarArtha kArya iti| yathokaM mArgAcyavananirjarArtha pariSoDhavyAH paroSahA iti // tathA / upasargAtisahanam // 8 // 15 iti // upasRjyante pauDAparigataivedyante ye ta upasargAH / te ca divyamAnuSatairazcAtmasaMvedanauyabhedAcaturdhA / teSAmatisahanamabhibhavanam / anyathA vyasanamayatvena saMsArasya teSAmanatisahane mUDhamatitvaprasaGgAt / yathokam / saMsAravalaMpi samudijate vipadbhyo 20 yo nAma mUDhamanasAM prathamaH sa mUnam / ambhonidhau nipatitena garaurabhAjA saMsRjyatAM kimaparaM salilaM vihAya // 1 // iti // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8] pnycmo'dhyaayH| 185 10 tathA / sarvathA bhayatyAgaH // 81 // iti // sarvathA sarvaiH prakArairihalokaparalokabhayAdibhirbhayasya bhautestyAgaH prihaarH| niraticArayatisamAcAravazopalabdhasamullASTopaSTambhatayA mRtyorapi nodijitavyaM kiM / punaranyabhayasthAnebhya iti / ata evokamanyatra / prAyeNAkRtakRtyatvAnmRtyoruddijate janaH / kRtakRtyAH pratIkSante mRtyaM priyamivAtithim // 1 // tathA / tulyAzmakAJcanatA // 82 // iti // tulye samAne abhiSvaGgAviSayatayAmakAJcane upalasuvarNa yasya sa tathA tadbhAvastattA // tathA / abhigrahagrahaNam // 83 // iti // abhigrahANaM dravyakSetrakAlabhAvabhedabhinnAnAM 15 levaDamalevaDaM vA amugaM davvaM ca ajja ghecchAmi / amugeNa va daveNa va aha davvAbhiggaho esa // 1 // ityAdizAstrasiddhAnAM grahaNamabhyupagamaH kAryaH // tathA / vidhivatyAlanam // 84 // iti // vidhivavidhiyuktaM yathA bhavati pAlanamabhigrahANAmiti // 1 B. omits the sutra. ___20 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 dharmabinduH sttaukH| [sU0 85 tathA / __yathArha dhyAnayogaH // 85 // iti // yathA yo yasya yogyastadanatikrameNa dhyAnayogo dhyAnayodharmyazaklalakSaNayoryogaH / athavA yathAhamiti yo dezaH 5 kAlo vA dhyAnasya yogyastadanulajagneneti // tathA / ante saMlekhanA // 86 // iti // anta zrAyuHparyante vijJAte sati saMlekhanA garaurakaSAyayostapovizeSabhAvanAbhyAM kRzIkaraNam // 10 prmtr| saMhananAdyapekSaNam // 87 // iti // saMhananasya zarIrasAmarthyalakSaNasya zrAdizabdAcittavRtteH sahAyasaMpattezca / apekSaNamAzrayaNaM kArya saMhananAdya pekSya saMlekhanA vidheyeti bhAvaH // 15 navanayordravyasaMlekhanAbhAvasaMlekhanayoH kaatyntmaadrnnoyetyaah| 'bhAvasaMlekhanAyAM yatnaH // 88 // iti // bhAvasaMlekhanAyAM kaSAyendriyavikAratacchokaraNarUpAyAM yatna zrAdaraH kAryaH dravyasaMlekhanAyA api bhAva20 saMlekhanArthamupadezAt / ayamatra bhAvaH / daha mumukSuNA bhikSuNa pratyahaM maraNakAlaparijJAnayatnapareNa stheyam / maraNa Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamo'dhyAyaH / kaalprijnyaanopaayaashcaagmdevtaavcnsvprtibhaatthaavidhaanissttkhpndrshnaadyo'neke| te zAstralokaprasiddhA iti / tato vijJAte maraNakAle pUrvameva dvAdazavarSANi yAvadatmargataH saMlekhanA kAryA / cattAri vicittAI vigaI nijahiyAI cattAri / saMvacchare ya doNi u egaMtariyaM ca zraAyAmaM // nAivigiTTho ya tavo chammAse parimiyaM ca pAyAmaM / anne vi ya chammAse hoi vigiTuM tavokammaM // vAsaM koDausahiyaM pAyAma kaaumaannupubbaue| 10 girikandaraM tu gantuM pAyavagamaNaM aha kare // yadA tu kuto'pi saMhananAdivaiguNyAnna zakyata iyAn saMlekhanAkAlaH sAdhayituM tadA mAsavarSaparihANyA jaghanyato'pi SaNmAsAn yAvatmalekhanA kAryA / saMlikhitazarorakaSAyo hi bhikSuranazanamadhiSThitaH sahasA dhAtukSaye samupasthite na 16 sugatiphalaM tathAvidhaM samAdhimArAdhayituM sAdhauyAnsyAditi // tataH / vizuvaM brahmacaryam // 8 // iti // vizeSeNatiniviDabrahmacaryaguptividhAnarUpeNa zuddhaM brahmacarya pratautameva vidheyam / yadatra saMlekhanAdhikAre vizuddha- 20 brahmacaryopadezanaM tavedodayasya cauNabharauratAyAmapyatyantadurdharatvakhyApanArthamiti // Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabinduH saTaukaH / [sU080 atha saMlekhanAnantaramAzaghAtake vA viSavizUcikAdau doSe sati yavidheyaM tadAha / vidhinA dehatyAga iti // 10 // iti // vidhinAlocanavratoccAraparakSAmanazanazabhabhAvanA5 paJcaparameSThismaraNalakSaNena dehasya tyAgaH parityajanaM paNDita maraNArAdhanamityarthaH / itizabdaH prismaaptau| ityuktaH sApekSayatidharmaH // atha dvitIyadharmaprastAvanAyAha / nirapekSayatidharmastu // 11 // 10 iti // nirapekSayataunAM dharmaH punarayaM vakSyamANaH // tamevAha / vacanagurutA // 12 // iti // vacanamevAgama eva guruH sarvapravRttau nivRttau copadezakatvena yasya sa tathA tanAvastattA // 15 tthaa| alyopadhitvam // 3 // iti // alpaH sthavirApekSayopadhirvastrapAtrAdirUpo yasya sa tathA tadbhAvastattvam / upadhipramANaM ca vizeSazAstrAdavaseyam // tathA / niHpratikarmazarIratA // 14 // iti // niHpratikarma tathAvidhAlAnAdyavasthAyAmapi pratikAravirahitaM zarIraM yasya sa tathA tadbhAvastattvam // 20 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 97] paJcamo'dhyAyaH / 166 ata eva / apavAdatyAgaH // 65 // iti // apavAdasyotsargApekSayApakRSTavAdasya tyAgaH kAryaH / na hi nirapekSo yatiH sApekSayatirivotsargAsiddhAvapavAdamapi samAlambyAlpadoSaM bahuguNaM ca kAryamArabhate kiM tatmargapathaprAptaM / kevalaguNamayameveti // tthaa| grAmaikarAvAdiviharaNam // 66 // iti // grAme pratItarUpe upalakSaNatvAnnagarAdau ca ekA cAsau raatrishcetyekraatrH| zrAdizabdAdvirAtrasya mAsakalpasya 10 ca grahaH / tena viharaNam / kimuktaM bhavati / yadA pratimAkalparUpo nirapekSo yatidharmaH pratipanno bhavati tadAtubaddhe kAle grAme jJAtaH san sa ekarAtram ajJAtazcaikarAtraM virAtraM vA vasati / yathokam / nAegarAyavAsau egaM ca dugaM ca annAe // jinakalpikayathAlandakalpikazuddhaparihArikA ajJAtAzca mAsamiti // 15 jAtA tathA / niyatakAlacAritA // 17 // iti // niyate hatauyapauruSolakSaNe kAle bhikSArthaM 20 saMcaraNam / yathokam / bhikabApantho ya tadayAe ti // Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 dharmabinduH sttaukH| [sU068 tathA / prAya UrdhvasthAnam // 18 // iti // prAyo bAhulyenordhvasthAnaM kAyotsargaH // tthaa| dezanAyAmaprabandhaH // 18 // iti|| dezanAyAM dharmakathArUpayAM dharma zrotumupasthiteSvapi tathAvidhaprANivaprabandho'bhUribhAvaH egavayaNaM duvayaNaM ca iti vacanaprAmANyAt // tathA / 10 sadApramattatA // 10 // iti // sadA divA rAtrau cApramattatA nidrAdipramAdaparihAraH // tathA / dhyAnakatAnatvamiti // 101 // iti|| dhyAne dharmadhyAnAdAveka eva tAnazcittaprasarpaNarUpo yasya sa tathA tadbhAvastattvam / itizabdaH samAptau // 15 athopsNjihaussraah| samyagyatitvamArAdhya mahAtmAno yathoditam / saMprApnuvanti kalyANamiha loke paraca ca // 102 // 20 iti // samyagyatitvamuktarUpamArAdhya samAsevya mahAtmAno Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104] pnycmo'dhyaayH| janA yathoditaM yathA zAstre nirUpitam / kimityAha saMprApnuvanti labhante kalyANaM bhadram / vatyAha chaha loke paratra ca iti pratItarUpameva // etadeva vivraussuraah| kSaurAsavAdilabyoghamAsAdya paramAkSayam / / kurvanti bhavyasattvAnAmupakAramanuttamam // 103 // iti // cauraM dugdhaM zroTajanakarNapuTeSvAsravati kSarati bhASamANo yasyAM labdhau sA cauraasrvaa| zrAdizabdAnmadhvAsavA sarpirAstravAmRtAtravA cetyAdiko yo labdhyogho labdhisaMghAtaH tamAsAdyopalabhya paramAkSayaM paramaM sarvasundaramakSayaM cAnekadhopa- 10 jIvyamAnamapyanuparamasvabhAvam / kimityAha / kurvanti vidadhati bhavyasattvAnAm upaka yogyAnAm upakAraM samyaktvajJAnacAritralAbhalakSaNam anuttamaM nirvANekaphalatvenAnyopakArAtizAyinamiti // tathA / 15 mucyante cAzu saMsArAdatyantamasamaJjasAt / janmamRtyujarAvyAdhirogazokAdyupadutAt // 104 // iti // mucyante prihauynte| caH smuccye| zrAzu zaugham saMsArAbhavAt kIdRzAdityAha atyantam atIva saMgataM yukamanaH svarUpaM yasya sa tathA tatpratiSedhAdasamaJjasaH tasmAt / 20 ata eva janmamRtyujarAvyAdhirogazokAdyupadrutAt janmanA Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 dharmabinduH sttiikH| [sU0 104] prAdurbhAvena mRtyunA maraNena jarayA sthavirabhAvalakSaNayA vyAdhinA kuSThAdirUpeNa zokeneSTaviyogaprabhavamanodaHkhavizeSeNa / zrAdizabdAcchautavAtAdibhirupadravarupadrutAdihalatAmAnautAditi // iti zrImunicandrasUriviracitAyAM dharmabinduvRttau yatidharmavidhiH paJcamo'dhyAyaH samAptaH // 5 // Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ssssttho'dhyaayH|| vyAkhyAtaH paJcamo'dhyAyaH / adhunA SaSTho vyAkhyAyate / tasyedamAdisUtram / AzayAdhucitaM jyAyo'nuSThAnaM svarayo viduH| sAdhyasiyaGgamityasmAdyatidharmo vidhA mataH // 1 // iti // zrAzayasya cittavRttilakSaNasya / zrAdizabdAchuta- 5 saMpatteH zarIrasaMhananasya propkaarkrnnaakrnnshkrshc| ucitaM yogyaM jyAyo'tiprazasyamanuSThAnaM jinadharmasevAlakSaNaM sUrayaH samayajJA vidurjAnanti / kaudRzamityAha sAdhyasiyaGgaM sAdhyastha sakalaklezakSayalakSaNasya siyaGgaM niSpattikAraNam / ityasmAt kAraNAt yatidharmo dvidhA mataH sApekSayatidharmatayA 10 nirapekSayatidharmatayA ceti // sAdhyasiyaGgatvameva bhAvayati / samagrA yatra sAmagrI tadakSepeNa sidhyati / davauyasApi kAlena vaikalye tu na jAtucit // 2 // iti // samagrA paripUrNa yatra kArya sAmagrau samagra- 15 saMyogalakSaNA bhavati tatkAryamakSepeNA vilambena sidhyati niSpadyate anyathA sAmagrIsamagratAyogAt / ava vyatirekamAha davIyasApi aticirarUpatayA dUrataravartinApi kAlena vaikalye Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 dharmavinduH sttiikH| [sU0 3 tu sAmagrikAyA vikalatAyAM punaH na jAtacit ma kadAcidapauti // evaM sati yatkartavyaM tadAha / tasmAdyo yasya yogyaH syAttattenAlocya srvthaa| ArabdhavyamupAyena samyageSa satAM nayaH // 3 // iti // tasmAtkAraNAt yo yatiH yasya sApekSayatidharmanirapekSayatidharmayoranyatarAnuSThAnasya yogyaH samucitaH syAdbhavet tadanuSThAnam tena yogyena pAlocya nipuNohApohayogena paribhAvya sarvathA sarvairupAdhibhiH zrArabdhavyamArambhaNIyam / 10 upAyena tadgatenaiva / samyag yathAvat eSa yogyArambhalakSaNa: satAM ziSTAnAM nayo nautiriti // ityukto ytidhrmH| idAnaumasya viSayavibhAgamanuvarNayiSyAmaH // 4 // iti // pratItArthameveti // 15 tatra kalyANAzayasya zrutaratnamahodadheH upa zamAdilabdhimataH parahitodyatasya atyantagambhauracetasaH pradhAnapariNateH vidhUtamohasya paramasattvArthakartuH sAmAyikavataH vizuddhyamAnAzayasya yathocitapravRtteH sAtmIbhUtazubhayogasya zreyAn 20 sApekSayatidharma eva // 5 // iti // tatra iti viSayavibhAgAnuvarNanopacepe / 15 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTho'dhyAyaH / 205 / kalyANAzayasya bhAvArogyarUpamunipuraprApakapariNAmasya / zrutaratnamahodadheH, pravacanamANikyaparamanauranidheH / upazamAdilabdhimata uktalakSaNopazamAdilabdhisamanvitasya / parahitodyatasya sarvajagajjauvajAtahitAdhAnadhanasya / atyantagambhauracetaso harSaviSAdAdAvatinipuNairapyanupalabdhacittavikArasya / ata eva pradhAnapariNateH sarvottamAtmapariNAmasya / vidhUtamohastha samuttIrNamUDhabhAvatandrAmudrasya / prmsttvaarthktrnirvaannvndhybaujsmyktvaadisttvpryojnvidhaatuH| sAmAyikavato mAdhyasthyaguNatulAropaNavazasamatopanautakhajanaparajanAdibhAvasya / vizaDyamAnAzayasya dhavalapakSakSapApatimaNDalasyeva pratikalamavadAtamAnasasya / yathocitapravRtteH prastAvaprAyogyaprArabdhaprayojanasya / ata eva sAtmaubhatazabhayogasyAyaHpiNDasyeva vanhinA zubhayogena saha samAnau tAtmano yativizeSasya / zreyAn atiprazasyaH sApekSayatidharma eva netara iti // kuta ityAha / pravacanaprAmANyAt // 6 // iti // bhagavadAjJApramANabhAvAt // etadapi kuta ityAha / saMpUrNadazapUrvavido nirapekSadharmapratipattipratiSedhAt // 7 // iti // sugamameva / pratiSedhazca 1D P degvacanaM / 15 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 dharmabinduH saTaukaH / [sU. 8 gacche ciya nimmAzro A puvvA dasa bhave asaMpuSA / navamasma tayavatthU hoI jahamro suyAbhigamo // 1 // iti vacanAdavasIyate // eSo'pi kimarthamityAha / __ parArthasaMpAdanopapatteH // 8 // iti // parArthasya paropakAralakSaNasya saMpAdanaM karaNaM tdpptteH| sa hi dazapUrvadharastIrthopaSTambhalakSaNaM parArtha saMpAdayituM yasmAdupapadyata iti // yadi mAmaivaM tato'pi kimityAha / tasyaiva ca garutvAt // 1 // iti // tasya parArthasaMpAdanasya / eva ca ityavadhAraNe / gurutvAtsarvadharmAnuSThAnebhya uttamatvAt // 10 etadapi kathamityAha / sarvathA duHkhamokSaNAt // 10 // 16 iti // sarvathA sarvaiH prakAraiH svastha pareSAM cetyarthaH / duHkhAnAM zArauramAnasarUpANaM mocanAt // tathA / saMtAnaprahatteH // 11 // iti // parArthasaMpAdanAsaMtAnasya ziSyapraziSyAdipravAha20 rUpasya pravRtteH // Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13] pttho'dhyaayH| tathA / yogavayasyApyudagraphalabhAvAt // 12 // iti // yogatrayasyApi manovAkAyakaraNavyApArarUpasya parArthasaMpAdane kriymaanne| na punreksyaivetypishbdaarthH| udagraphalabhAvAdadagrasya prakArAntareNAnupalabhyamAnatvenAtyuttamasya / phalasya karmanirjarAlakSaNasya bhAvAt / na hi yathA dezanAyAM sarvAtmanA vyApriyamANaM manovAkvAyatrayaM phalamApnoti tathAnyatrakRtyAntara iti // tathA / nirapekSadharmocitasyApi tatpratipattikAle para- 10 parArthasivau tadanyasaMpAdakAbhAve pratipattipratiSedhAcca // 13 // iti // nirapekSadharmocitasyApi kiM punstdnucitsyetypishbdaarthH| tatpratipattikAle nirapekSadharmAGgaukaraNasamaye paraparArthasiddhau pareSAM parArthasya samyagdarzanAdeH pradhAnaprayojanasya 15 siddhau sAdhyAyAM vissye| tadanyasaMpAdakAbhAve tasmAbirapekSayatidharmocitAdanyasya sAdhoH parArthasiddhisaMpAdakasyAbhAve pratipattipratiSedhAdaGgaukaraNanivAraNAt / cakAro hevntrsmuccye| tasyaiva ca gurutvamiti saMTaGka iti // itthaM sApekSayatidharmayogyamuktvA nirapekSayatidharmayogyaM 20 vkumaah| navAdipUrvadharasya tu yathoditaguNasyApi sAdhuziSyaniSyattau sAdhyAntarAbhAvataH sati kAyAdi Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmavinduH saTaukaH / [sU014sAmarthya saddauryAcArAsevanena tathA pramAdajayAya samyagucitasamaya AjJAprAmANyatastathaiva yogaTaveH prAyopavezanavacchyAnnirapekSayatidharmaH // 14 // iti // mavAdipUrvadharasya tu yathoditaguNasthApi tatra 5 kalyANAzayasya ityAdisUtranirUpitaguNasya kiM' punastadanya guNasyetyapizabdArthaH / sAdhuziSyaniSpattAvAcAryopAdhyAyapravartakasthaviragaNAvacchedakalakSaNapadapaJcakayogyatayA sAdhUnAM ziSyANAM niSpattau styaam| sAdhyAntarAbhAvataH sAdhyAntarasya nira pekSadharmApekSayA zrAcAraparipAlanAdirUpasyAbhAvato'bhavanena / 10 mati vidyamAne kAyAdisAmarthya prAdyasaMhananatrayayukratayA vajra kuDyasamAnadhatitayA ca mahati kAyamanasoH samarthabhAve sati / sarauryAcArAsevanena sato viSayapravRttatayA sundarasya vauryAcArasya sAmarthyAgopanalakSaNasya niSevaNena / tathA pramAdajayAya tathA tena nirapekSayatidharmapratipattiprakAreNa yaH pramAdasya nidrAde15 jayo'bhivaH tadartham / samyak zAstrokanautyA tapaHsattvasUtraikatvabalalakSaNAbhiH paJcabhistulanAbhirAtmAnaM tolyitvaa| ucitasamaye tithivAranakSatrayogalanazaddhilakSaNe / zrAjJAprAmANyata AjJevAtrArtha pramANamiti pariNAmAt / tathaiva pratipitsitanirapekSayatidharmAnurUpatayaiva yogaddheH samyagdarzanajJAnacAritra 1 The passage from kiM down to 'bhavanena (l. 9) is given by B and C this form kiM punastadanyanirjarAGgamukta vipryyaaditi| ananuSThAnamananuSThAnameva na bhavati / anyavilakSaNamantitAnuSThAnAttarhi kIdRzaM tdityaah| abhavanena / Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17] ssssttho'dhyaayH| 204 lvnndhrmvyaapaarvRddhH| prAyopavezanavatprAyopavezanamanazanaM tat paryantakAlakaraNIyAnazanakriyAtulya ityarthaH / zreyAn atiprshsyH| nirapekSayatidharmo jinakalpAdirUpaH kalpAdigranthaprasiddhasvarUpo vartata iti // tathA / tatkalpasya ca paraM parArthalabdhivikalasya // 15 // iti // tatkalpasya nirapekSayatidharmapratipattisamarthapuruSavizeSatulyasyAnyasthApi / cazabdaH smuccye| paraM kevalaM parArthalabdhivikaslasya tathAvidhAntarAyAdikarmapAratanyadoSAtparArthalabdhyA sAdhuziSyaniSyAdanAdisAmarthyalakSaNayA vikalasya zreyA- 10 nirapekSayatidharmaH ityanuvartate // atra hetmaah| ucitAnuSThAnaM hi pradhAnaM karmakSayakAraNam // 16 // iti // ucitaanusstthaanm| hiryasmAt / pradhAnamutkRSTaM karmacayakAraNamiti // etadapi kuta ityAha / 15 udayavivekabhAvAdratnatrayArAdhanAt // 17 // iti // udagrasyotkaTastha vivekasya vidheyAvidheyavastuvibhAgavijJAnalakSaNasya bhAvAtmakAzAt / kimityAha ratnatrayasya 9 B omits the commentary on this sutra. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabinduH sttiikH| [sU018samyagdarzanAderArAdhanAniSpAdanAt / ucitAnuSThAne hi prAradhe niyamAdranatrayArAdhaka udayo viveko vijRmbhata ityetatpradhAnaM karmacayakAraNamiti // atraiva vytirekmaah| 5 annusstthaanmnydkaamnirjraanggmuktvipryyaat|| 18 // dati // ananuSThAnamanuSThAnameva na bhvti| anyavilakSaNamucitAnuSThAnAt / tarhi kaudRzaM tadityAha akAmanirjarAGgam akAmasya nirabhilASasya tathAvidhavalauvardAderiva yA nirjarA 10 karmakSapaNA tasyA aGgaM nimittaM na tu mukriphalAyA nirjarAyAH / kuta ityAha uktaviparyayAt udagra vivekAbhAvena ratnatrayArAdhanAbhAvAditi // etadeva bhAvayannAha / nirvANaphalamatra tattvato'nuSThAnam // 16 // 15 iti // nirvANaphalaM muktikAryam atra jinavacane tattvataH paramArthavRttyAnuSaGgataH svargAdiphalabhAve'pi anuSThAnaM samyagdarzanAcArAdhanArUpam / procyata iti // yadi nAmaivaM tato'pi kimityAha / ___ na cAsadabhinivezavattat // 20 // 20 iti // na ca naivAsundarAyacyutam tannirvANaphala manuSThAnam / asadabhinivezo hi niSThure'pyanuSThAne mokSaphalaM Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23] SaSTho'dhyAyaH / 211 pratibadhnAtauti tayavacchedArthamuktaM na cAsadabhinivezavattat iti // nanvanaucitye'pyanuSThAnaM ca bhaviSyati mithyAbhinivezarahitaM cetyAzaGyAha / anucitapratipattau niyamAdasadabhinivezo- 5 'nyavAnAbhogamAcAt // 21 // iti // anucitasyAnuSThAnasya pratipattAvabhyupagame / niymaadvnnyNtyaa| asadabhiniveza ukarUpaH / asadabhinivezakAryatvAdanucitAnuSThAnasya / apavAdamAha anyatrAnAbhogamAtrAt iti| anyatra vinAnAbhoga evAparijJAnameva kevalamabhi- 10 nivezazUnyamanAbhogamAtraM tasmAt anAbhogamAtrAdanucitapratipattAvapi nAsadabhiniveza iti // evaM sati kiM siddhamityAha / saMbhavati taddato'pi cAritram // 22 // iti // saMbhavati jaayte| tadato'pyanAbhogamAtrAdanucita- 15 pratipattimato'pi kiM punastadanyasyetyapizabdArthaH / cAritraM sarvaviratirUpam // atraiva vishessmaah| anabhinivezavAMstu tadyuktaH khalvatattve // 23 // iti|| anabhinivezavAn nirAgrahaH punaH / tadyutazcAritrayuko 20 jauvo'nAbhoge'pi khasnu nizcayena tattve pravacanabAdhitArthe / Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 dharmabinduH saTIkaH / [sU. 24 etadapi kuta ityAha / svasvabhAvotkarSAt // 24 // iti // svasthAnaupAdhikatvena nijasya khabhAvasthAtmatattvasya utkarSAvRddheH / cAritrio hi jIvasya chadmasthatayA 5 kvacidartha nAbhoge'pi gautamAdimahAmunaunAmiva tathAvidhAtyantikabAdhakakarmAbhAvena khasvabhAvaH samyagdarzanAdirUpo nApakarSe pratipadyata iti // ayamapi kuta ityAha / mArgAnusAritvAt // 25 // 10 iti // mArgasya samyagdarzanAdermukripathasyAnuvartanAt / tadapi / ___ tathArucisvabhAvatvAt // 26 // iti // tathA tatprakArA mArgAnurUpatvena yA ruciH zraddhA tadrUpatvAt // 16 etadapi / zravaNAdau prtiptteH||27|| iti // svayameva shaastrshrvnne| zrAdizabdAdanyena vA preraNAyAM kRtAyAm / pratipatteH anAbhogena vihitaM mayedamasundaramanuSThAnaM ityaGgaukaraNAt // Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32] ssssttho'dhyaayH| 212 iyamapi / asadAcAragarhaNAt // 28 // iti // asadAcArasthAnucitAnuSThAnasya garhaNAttaducitaprAyazcittapratipattyA nindanAt // atha prastutameva nigamayannAha / ityucitAnuSThAnameva sarvaca shreyH||26|| iti // ityevamanucitAnuSThAne niyamAdasadabhinivezabhAvAt ucitAnuSThAnameva sarvatra grahasthadharmapratipattau yatidharmapratipattau ca zreyaH prazasyaM vartate // kuta ityAha / 10 15 bhAvanAsAratvAttasya // 30 // iti // bhAvanA nirupAdhiko jauvavAsakaH pariNAmaH / tato bhAvanA sAraM pradhAnaM yatra tattathA tanAvastattvaM tasmAt / tasthocitAnuSThAnasya // bhAvanAmeva puraskurvannAha / iyameva pradhAnaM niHzreyasAGgam // 31 // iti // yameva bhAvanA pradhAnaM niHzreyasAGga nirvANahetuH // dUtadapi kuta ityAha / etasthairyADvi kushlsthairyopptteH||32|| Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 dharmabinduH sttiikH| [sU0 33 iti // etasyA bhAvanAyAH sthairyA sthirabhAvAt / hiH sphuttm| kuzalAnAM sakalakalyANAcaraNAnAM stharyasyopapatterghaTanAt // dUyamapi kuta ityAha / 10 5 bhAvanAnugatasya jJAnasya tattvato jJAnatvAt // 33 // iti // dUha bauNi jJAnANi zrutajJAnaM cintAjJAnaM bhAvanAzAnaM ceti / tallakSaNaM cedam / vAkyArthamAtraviSayaM koSThakagatabIjasannibhaM jJAnam / zrutamayamiha vijJeyaM mithyAbhinivezarahitamalam // 1 // yattu mahAvAkyArthajamatisUkSmasuyunicintayopetam / udaka va tailabindurvisarpi cintAmayaM tasyAt // 2 // aidamparyagataM yadidhyAdau yatnavattathaivoccaiH / etattu bhAvanAmayamazuddhasadranadauptisamam // 3 // tato bhAvanAnugatasya bhAvanAnuviddhasya jJAnasya bodhavizeSasya 16 tattvataH pAramArthikavRttyA jJAnatvAdavabodhatvAt / etadeva vyatirekataH sAdhayannAha / na hi zratamayyA prajJayA bhAvanAdRSTajJAtaM jJAtaM nAma // 34 // iti // na naiva / hiryasmAt / zrutamayyA prathamajJAnarUpayA 20 prajJayA buDyA karTabhUtayA karaNabhUtayA vaa| bhAvanAdRSTajJAtaM 1 B C bhaavjnyaanN| 2 Comits. Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37] SaSTho'dhyAyaH / 215 10 bhAvanayA bhAvanAjJAnena dRSTaM sAmAnyena jJAtaM ca vizeSeNa bhAvanAdRSTajJAtaM vastu jJAtamavabuddhaM bhavati / nAma iti vidajjanaprakaTametat / ayamabhiprAyaH / yAdRzaM bhAvanAjJAnena vastu dRzyate jJAyate ca na tathA zrutajJAneneti / kuta ityAha / uparAgamAcatvAt // 35 // iti // uparAga eva kevala uparAgamAtraM tadbhAvastattvaM tasmAt / yathA hi' sphaTikamaNejapAkusumAdisannidhAnata uparAga eva na punastadbhAvapariNatiH saMpadyate evaM zrutamayyAM prajJAyAmAtmano bodhamAtrameva bahiraGga ma tvantaHpariNatiriti / 10 etadapi kuta ityAha / dRssttvdpaayebhyo'nivRtteH||36|| iti // yathA bhAvanAjJAnena dRSTebhya upalakSaNatvAkSAtebhyazvAnarthebhyo nivartate evaM zrutamayaprajJApravRttAvaNyapAyebhyo'nivRtteranivartanAt // nanu bhAvanAjJAne'pyapAyebhyo nivRttirasaMbhavinautyAha / etanmUle ca hitAhitayoH prvRttinivRttii|| 37 // iti // etanmale ca bhAvanAjJAnapUrvike eva cakArasyaivArthatvAt / hitAhitayoH pratItayoryathAsaMkhyaM pravRttinivRttI vidhipratiSedharUpe bhavato matimatAM mAnyajJAnamUle iti| 20 15 1 B C tathA hi| Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 dharmabinduH sttiikaa| [mU0 38 idamevopacinvannAha / ata eva bhAvanAdRSTajJAtAviparyayAyogaH // 38 // iti // ata eva bhAvanAmUlatvAdeva hitAhitapattinivRttyoH / bhAvanAdRSTajJAtAdbhAvanayA dRSTaM jJAtaM ca vastu prApya / 5 viparyayAyogo viparyAsApravRttilakSaNo jaayte| yato na mativiparyAsamantareNa puMso hiteSvapravRttirahiteSu ca pravRttiH syAt / na cAsau bhAvanAjJAne samastauti / etadapi kathaM siddhamityAha / tadanto hi dRSTApAyayoge'pyadRSTApAyebhyo nivarta10 mAnA dRzyanta evAnyarakSAdAviti // 39 // iti / tadanto bhAvanAjJAnavantaH pramAtAraH / hiryasmAt / dRSTApAyayoge'pi pratyakSopalabhyamAnamaraNAdyapAyaprAptau kiM punastadaprAptAvityapizabdArthaH / adRSTApAyebhyo narakAdigati prApaNIyebhyaH / nivartamAnAH suvarNamayayavabhakSikrauJcajIvA15 kathakAcarmaziroveSTanAviSTasuvarNakArArabdhamAraNamahAmunimetArya vAdyApi mahasattvAH kecana dRzyante eva / anyaracAdAvanyasya khavyatirikrasya rakSAyAM maraNAditrANarUpAyAm zrAdizabdAdupakAre ca maargshrddhaanaadhaaropruupe| itizabdo vAkyaparisamAptau // Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44] ghcho'dhyaayH| nigmybaah| iti mumukSoH sarvatra bhAvanAyAmeva yatnaHzreyAn // 40 // iti // ityevamuktayuktaH / mumukSoryateH / sarvatra kRtye bhAvanAyAmevokalakSaNAyAm / yatna zrAdaraH / zreyAn prazasyaH / / kuta ityAha / tadbhAve nisargata eva sarvathA dossoprtisiddheH||41|| iti // tadbhAve bhAvanAbhAve nisargata eva svabhAvAdeva sarvathA sarvaiH prakAraiH doSANaM rAgAdaunAmuparatisiddheH // atha bhAvanAyA eva hetamAha / vacanopayogapUrvA vihitapravRttionirasyAH // 42 // 10 iti // vacanopayogaH zAstra idamitthaM cetyaM coktaM ityAlocanArUpaH pUrvo mUlaM yasyAH sA tathA / ketyAha vihite pratyupekSaNadau prvRttirvihitprvRttiH| yonirutpattisthAnam / asthA bhAvanAyA bhAvanAjJAnasyetyarthaH // kuta ityAha / mahAguNatvAdacanopayogasya // 43 // iti / atyantopakAritvAdacanopayogasyoktarUpasya / etadeva bhaavyvaah| tatra hyacintyacintAmaNikalpasya bhagavato bahumAnagarbha smaraNam // 44 // 20 15 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 dharmabinduH sttiikH| [sU0 45 iti // tatra vacanopayoge sati / hiryasmAt / acintyena cintayitumazakyaprabhAveNa cintAmaNinA maNivizeSeNa kalpasya tulyasya bhagavataH pAragatasya bahumAnagarne prautisAraM smaraNamanuSyAnaM jAyate / kathamityAha / 5 bhgvtaivmuktmityaaraadhnaayogaat|| 45 // iti // bhgvtaahtaa| evaM kriyamANaprakAreNa / ukta nirUpitaM pratyupekSaNAdi ityanena rUpeNa / zrArAdhanAyogAdanukUlabhAvajananeneti // evaM sati yatmiddhaM tadAha / 10 evaM ca prAyo bhagavata eva cetasi samavasthAnam // 46 // iti // evaM caitasmiMzca bahumAnagarbha bhagavatsmaraNe sati / prAyo bAhulyena bhagavata eva cetasi samavasthAnaM nivezanam / 15 prAyograhaNaM ca kriyAkAle kriyAyAmeva cittAvasthAnaM vidheyam anyathA takriyAyA dravyatvaprasaGgAditi sUcanArthamiti // nanu tadukrakaraNatkiM nAma sidhyatItyAha / tadAjJArAdhanAcca tadbhaktireva // 47 // iti // tasya bhagavata prAjJArAdhanAtpanastadbhaktireva bhaga20 vadbhaktireveti // Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50] SaSTho'dhyAyaH / 216 etadapi bhAvayitumAha / upadezaMpAlanaiva bhagavadbhaktirnAnyA kRtakRtyatvAt // 48 // iti // prakaTArthametaditi // evaM tarhi kathamasya puSpAdipUjAvidhirityAzayAha / ucitadravyastavasyApi tadrapatvAt // 46 // iti // ucitasya dravyastavasya kAle sujhae visiTTapupphAiehiM vihiNA u| sArathuityottagaruI jiNapUyA hoi kAyabvA // 1 // ityAdivacanotarUpasya kiM punarbhAvastavasyetyapizabdArthaH / 10 sopadezapAlanA rUpamasya tanAvastattvaM tasmAt // kuta ityAha / bhAvastavAGgatayA vidhAnAt // 50 // iti // zuddhayatidharmakAraNatayA vidhAnATravyastavasya / yadA hi viSayapipAsAdibhiH kAraNaiH sAdhudharmamandirazikharamAroDhu- 15 manamo dharma ca cikIrSuH prANau tadA mahataH sAvadyAntarAvitterupAyamanyamasyApazyan bhagavAnahan sadArambharUpaM drvystvmupdidesh| yathA / jinabhavanaM jinabimba jinapUjAM jinamataM ca yaH kuryAt / tasya narAmarazivasukhaphalAni karapalavasthAni // 1 // iti / 20 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmavinduH saTIkaH / [sU0 51evaM ca drvyastavo'pi bhagavadupadezapAlanArUpa eveti bhAvaH / atha bhagavati cittAvasthite phalamAha / hRdi sthite ca bhagavati kliSTakarmavigamaH // 51 // iti // pratautArthameva / paraM kliSTakarma taducyate yatsaMsAra5 vAsaikanibandhanamiti // etadapi kuta ityAha / jlaanlvdnyorvirodhaat||52|| iti // vArivaizvAnarayorivAnayorbhagavaJcittAvasthAnakliSTakarmaNavirodhAtparasparabAdhanAt // 10 punarapi prakRtopasaMhAramAha / ityucitAnuSThAnameva sarvaca pradhAnam // 53 // iti / etatprAgvat // kthmetdityaah| 16 prAyo'ticArAsaMbhavAt // 54 // iti // yo hi khocitaM karma kartumArabhate + tasya tatrAticAraH saMbhavati / prAyograhaNena cedmaah| tathAvidhAnAbhogadoSAnikAcitakliSTadharmodayAdA kadAcitkasyacittathAvidhasanmArgayAyinaH pathikasyeva kaNTakajvaradigmohasamAno'ticAraH sthAdapauti // Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pttho'dhyaayH| etadapi kathamityAha / yathAzakti prtteH||55|| iti // yathAzakti yathAsAmarthaM sarvakAryeSu pravRttaH // [dayamapi katham / ucyate / sdbhaavprtibndhaat||56|| iti // sadbhAve zakyatayA satyarUpe kRtye'rtha cittasya pratibandhAtpratibaddhatvAt // viparyaye bAdhakamAha / 5 itrthaartdhyaanaapttiH||57|| iti // itarathAnucitArambhe / pArtadhyAnasya pratItarUpasya / 10 ApattiH prasaGgaH sthAt // kathamityAha / akAlautsukyasya tattvatastattvAt // 58 // iti|| akAle cikaurSitakAryAprastAve yadautsukyaM tatkAlocitakAryAntaraparihAreNa taubacikaurSAlakSaNaM tasya / tattvataH 15 paramArthataH tattvAdArtadhyAnatvAt / vyavahAratastu dharmadhyAnatvamapauti tattvagrahaNamiti // nanvanutsukaH pravRttikAlamapi kathaM lasyata ityAzayAha / nedaM pravRttikAlasAdhanam // 56 // Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 dharmabinduH saTokaH / [sU0 60 5 iti // na naiva / idamautsukyaM pravRttikAlasAdhanaM kAryasya yaH pravRttikAlaH prastAvalakSaNaH tasya sAdhanaM hetaranavasaropahatatvAt / na hyatyantaM bubhukSavo'pi puruSA aprastAve bhojanaM labhante kiM tu prastAva eveti // ataH kiM vidheyamityAha / iti sadocitam // 6 // iti // ityevaM sadA sarvakAlamucitamArabdhavyaM nirutsukena satA // kuta ityAha / 10 tadA tdsttvaat||61|| iti // tadA pravRttikAle tasyautsukyasthAsattvAdabhAvAt / na hi samyagupAyapravRttA matimantaH kAryAtmukyamavalambante sadupAyasya kAryamaprasAyoparamAbhAvAt / tato yo yasya sAdhanabhAvena vyApriyate sa tatkAryapravRttikAle niyamA15 khasattvamAdarzayati yathA mRtpiNDAdirghaTasya / nAdarzayati cAtmAnamautmukyaM kAryapravRttikAle matimatAmiti kathaM tattasAdhanabhAvaM labdhumahatIti / ata eva payate'nyatra / atvarApUrvakaM sarvaM gamanaM kRtyameva vA / praNidhAnasamAyukramapAyaparihArataH // 1 // 20 yadi nautsukyaM pravRttikAlasAdhanaM tarhi kiM sAdhana mityaashshaah| Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 ghaTho'dhyAyaH / 223 prabhUtAnyeva tu prvRttikaalsaadhnaani||62|| iti // prabhUtAnyeva tu bahanyeva na punarekaM kiMcana pravRttikAlasAdhanAni santauti // kuta ityAha / nidAnazravaNAderapi keSAMcitpravRttimAtra- 5 drshnaat||63|| iti // iha nidAnazabdaH kAraNamAtraparyAyaH / yathA kimatra roge nidAnam ityAdau prayoge / tato nidAnasya bhogAdiphalatvena dAnAdeH zravaNaddezanAyAm / yathA / bhogA dAnena bhavanti dehinAM suragatizca zaulena / 10 bhAvanayA ca vimuktistapasA sarvANi sidhyanti // 1 // zrAdizabdAttathAvidhazrutA dilipmAkhajanoparodhabalAtkArAdeH kAraNat / keSAMcihnovindavAcakasundaronandAryasuhastidaukSitadrumakabhavadevakaroTakagaNiprabhRtaunAM pravRttimAtrasya pravRttereva kevalAyAstAttvikopayogazanyAyAH prathamaM pravrajyAyAM 15 darzanAcchAstrakArairavalokanAt // __ nanu kathaM tatpravRttimAtraM sadbhAvapravrajyApratipattikAlaheturityAzaMkyAha / tasyApi tathApAraMparyasAdhanatvam // 64 // 1 C omits the sutra. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 dharmabinduH sttaukH| [sU0 65___ iti // tasyApi pravRttimAtrasya kiM punaranyasya bhavavairAgyAderityapizabdArthaH / tathApAraMparyaNa tatprakAraparaMparayA sAdhanatvaM sAdhanabhAvaH / zrUyate hi / kecana pUrva tathA vidhabhogAbhilASAdinAlambanena dravyapravrajyAM pratipadya pazcAttadabhyAseneva 5 vyAvRttA atitauvacAritramohodayA bhAvapravrajyApratipatti kAlArAdhakAH sNjaataaH| yathA zramau eva govindAdayaH iti // tarhi pravRttimAtramapi kartavyamApanamityAha / 10 yatidharmAdhikArazcAyamiti prtissedhH||65|| iti // yatidharmAdhikAraH zuddhasAdhudharmaprastAvaH punarayaM prakrAntaH / ityetasmAddhetoH pratiSedho nivAraNaM pravRttimAtrasya / na hi yathA kathaMcitpravRttaH sarvo'pi prANau bhAvadharmapravRttikAlArAdhako bhavati kiM tu ghuNAkSaravRttyA kazcideveti sarvatraucityena pravartitavyam // 15 abhyuccymaah| na caitatpariNate cAritrapariNAme // 66 // rati // na ca naiv| etadakAlautsukyam / pariNate aGgAgaubhAvamAgate cAritrapariNAme / kuta ityAha / Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6] ssssttho'dhyaayH| 225 tasya prasannagambhIratvAt // 67 // iti // * tasya cAritrapariNAmasya prasannatvAcchAradasamayasaraHsalilavat tathA gambhIratvAnmahAsamudramadhyavat // etadapi kathamityAha / hitAvahatvAt // 8 // iti // ekAnteneva hitkaarktvaat| zrAha yadi pariNatacAritrapariNAmaH prasanno gambhaurastathA hitAvahazca tatkathaM taistaivacanastatpratipattAvapi sAdhUnAmanuzAsanaM zAstreSu nirUpyate / yathA / gurukulavAso gurutantayA ya uciyaviNayamma karaNaM ca / 10 vasahIpamajjaNAisa jatto taha kAlavekavAe // 1 // anigRhaNA balaMmI samvattha pavattaNaM ca sattaue / niyalAbhacintaNaM sad aNaggaho mitti guruvayaNe // 2 // saMvaranicchiddattaM chajjIvaNarakavaNA suparisuddhaM / vihisajmAtrI maraNAdavekaDaNaM jadUjaNavaeso // 3 // 15 ityAzaGyAha / 'tatsAdhanAnuSThAnaviSayasvapadezaH pratipAtyasau karmavaiciyAt // 66 // [This reading as adopted by Suali is supported by R, while the reading in the Surat edition which is supported by the commentary is feferoi nasAdhanAnuSThAna etc.] 15 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 dharmabinduH sttokH| [sU. 70 iti // cAritriNAM pariNatacAritrANaM tasya cAritrapariNAmasya sAdhanAni yAnyanuSThAnAni gurukulavAsAdauni tAni viSayo yasya sa tathA / tuH punarartha / upadezaH pravartakavAkyarUpo yaH zAstreSu gauyate sa pratipAtau pratipatanazIlaH yato'sau 5 cAritrapariNAmo vrtte| kuta ityAha karmavaicitryAt vicitrANi hi karmANi tatastebhyaH kiM na saMbhAvyate / yataH padyate / kammAI nUNaM ghaNacikkaNAI kaDhiNAI vajjasArAI / NANadvayaM pi purisaM panthAzro uppahaM nenti // 1 // 10 tataH patito'pi kadAcitkasyaciccAritrapariNAmastathA vidhA karSavazAtpunarapi gurukulavAsAdibhyaH samyakprayuktebhyaH pravartata iti tatmAdhanopadezo jyAyAniti // tatsaMrakSaNAnuSThAnaviSayazca cakrAdipravRttyavasAnabhramAdhAnajJAtAt // 70 // 15 iti // tasya cAritrapariNAmasya labdhasya yatsaMrakSaNaM pAlanaM tadarthaM yadanuSThAnaM tadiSayaH / caH smuccye| upadezaH vajjejjA saMsaggi pAsatthAI hiM pAvamittehiM / kumAu appamatto suddhacarittehiM dhaurehiM // 1 // ityAdirUpo yaH saH / cakrasya kulAlAdisaMbandhina prAdizabdA20 daraghaTTayantrAdezca yA pravRttirbhamaNarUpA tasyA avasAne mandatArUpe yasamAdhAnaM punarapi daNDayogena tIvratvamAdhIyate I5B Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98] pttho'dhyaayH| tathA caricavato'pi jantostathAvidhavauryahAsAtpariNAmamandatAyAM tattauvratAdhAnArthamupadezaH pravartata iti // athopadezaniSphalatvamabhidhAtumAha / mAdhyasthye tadaiphalyameva // 71 // iti // mAdhyasthe madhyasthabhAve'pravRttipravRttyavasAnayormadhya- / bhAgarUpe pravRttau satyA mityarthaH / tasyopadezasya vaiphalyaM viphalabhAvaH // kuta ityAha / svayaM bhramaNasiddheH // 72 // iti // svayamAtmaneva bhramaNasiddhezcakradhamatulyapravRttisiddheH // 10 etadeva bhaavybaah| bhAvayatirhi tathA kuzalAzayatvAdazakto'samajasaprasattAvitarasyAmivetaraH // 73 // iti // bhAvayatiH prmaarthsaadhuH| hiryasmAt / tathA ttprkaarshcaaritrvRddhihetrityrthH| kuzalaH parizaddha prAzaya- 15 zcittamasya tadbhAvastattvaM tasmAt / azako'samartho'samaJjasapravRttAvanAcArasevArUpAyAm / dRSTAntamAha itarasthAmiva bhAvataH samanjasapravRttAviva itaraH abhAvayatirviDambakaprAyaH // atraiva kiNcidishessmaah| iti nidarzanamAtram // 74 // 20 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 dharmabinduH sttaukH| [mu. 75iti // ityetat itarasyAmivetaraH iti yadA tanidarzanamAtraM dRSTAnta eva kevalaH // ata evAha / ___ na sarvasAdharmyayogena // 75 // 5 iti // na naiva sarvasAdharmyayogena sarvairdhamaH sAdhaya sAdRzyaM tadyogena // etatkuta ityAha / yatestadapravRttinimittasya garauyatvAt // 76 // iti // yateH mAdhostatrAsamaJjase'pravRttau nimittasya samba10 gdarzanAdipariNAmasya garIyastvAt asamaJjasapravRttinimittA mithyAtvAdestathAvidhakarmodayajanyAt ata eva jauvAsvabhAvabhUtAtmakAzAdatigurutvAt // etadeva bhaavyti| vastutaH svAbhAvikatvAt // 77 // 15 iti // vastutaH paramArthavRttyA svAbhAvikatvAjauvakhabhAvamayatvAtsamyagdarzanAdeH samaJjasapravRttinimittasya / tthaa'| sadbhAva H phalotkarSasAdhanAt // 78 // 1 [According to the Surat edition as also this forms a part of the next Sutra.] R Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .] ssssttho'dhyaayH| 226 ___ iti // sadbhAvastha zuddhapariNAmarUpasya yA vRddhirutkarSastasyAH phalotkarSasAdhanAdatkRSTaphalarUpamocaniSpAdanAt / vRddhiprApto hi zuddho bhAvaH samyagdarzanAdirmokSaM sAdhayati na ta mithyAtvAdiH kadAcanApi / zrataH paramaphalasAdhakatvena mithyAtvAdibhyo'sau garauyAniti // etadapi kuta ityAha / upalavavigamena tathAvabhAsanAditi // 7 // iti // upalavavigamena rAgadveSAdyAntaropadravApagamena / tathAvabhAsanAttathA asamaJjasasthApravRttiyogyatayAvabhAsanA. pratIteH bhAvayateH kartuH iti itarasyAmivetaraH iti nidarzanamAtram iti sthitam / itiH vAkyaparisamAptau // athopasaMharanAha / evaMvidhayateH prAyo bhAvazuddhermahAtmanaH / vinivRttAgrahasyoccairmokSatulyo bhavo'pi hi||8|| dati // evaMvidhasya svAvasthocitAnuSThAnArambhio yateH 16 mAdhoH prAyo bAhulyena / bhAvazuddheH sakAzAt / mahAtmana ukarUpasya vinivRttAgrahasyoparatazarIrAdigocaramU doSasya uccairatyartham mokSatulyo nirvANakalpaH / bhavo'pi mokSastAvanmokSa evetyapizabdArthaH / hiH sphuTam / yadavAci / nirjitamadamadanAnAM vAkAyamanovikArarahitAnAm / 20 vinivRttaparAzAnAmihaiva mokSaH suvihitAnAm ||1||rti|| 1 B and R omit iti / Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabinduH saTokaH / [sU0 81 anoppttimaah| saddarzanAdisaMprAptaH saMtoSAmRtayogataH / bhAvaizvaryapradhAnatvAttadAsannatvatastathA // 8 // iti // saddarzanAdaunAmadhAkRtacintAmaNikalpadrumakAma5 dhenUpamAnAnAM samyagdarzanajJAnacAritrANaM saMprApAbhAdyaH saMtoSAmRtayogaH tasmAt / mokSatulyo bhavo'pi hi iti saMbandhaH / upapattyantaramAha bhAvezvaryapradhAnatvAt bhAvezvaryaNa kSamAmArdavAdinA pradhAna uttamaH tanAvastattvaM tasmAtmakAzAt / tadAsatratvataH mokSAsannabhAvAt / tathA iti hetvantarasUcaka 1 iti // etadeva smrthynnaah| uktaM mAsAdiparyAyaDyA dAdazabhiH param / tejaH prApnoti cAricau sarvadevebhya uttamam // 82 // 16 iti // utraM nirUpitaM bhgvtyaam| kimityAha mAsAdi paryAyavRDyA mAsena dvAbhyAM tribhirityAdikrameNa paryAyasya vRddhau satyAM yAvadvAdazabhirmAsaiH paraM prakRSTaM tejazcittasukhalAbhalakSaNaM prApnotyadhigacchati cAritrau viziSTacAritrapAtraM pumAn / paratvameva vynki| sarvadevebhyo bhavanavAsipratibhyo'nuttara20 murAvasAnebhyaH sakAzAt / uttamaM sarvasaramukhAtizAyauti bhAvaH // Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSTho'dhyAyaH / 231 bhagavatausUtraM cedam / je dame prajjatAe samaNa nigganthA ee NaM kasma teulesaM vidvayanti / mAsapariyAe samaNe nigganthe vANamantarANaM devANaM teulesaM vidvaya / evaM dumAsapariyAe samaNe nigganthe asurindavajjiyANaM bhavaNavAsauNaM devANaM teulesaM vivayada, 5 timAsapariyAe samaNe nigganthe asurindANaM devANaM teulesaM vidvaya / caumAsapariyAe samaNe nigganthe candimasUrimavajjiyANaM gahagaNanakabattatArArUvANaM joisiyANaM teulesaM vivyd| paJcamAsapariyAe samaNe nigganthe candimasUriyANaM joisiyANaM teulesaM vidvaya / chammAsapariyAe samaNe 10 nigganthe sohammausANANaM teulesaM vidvayad / sattamAsapariyAe samaNe nigganthe saNaMkumAramAhindANaM teule vidUvaya / adamAsapariyAe samaNe nigganthe bambhalogaslantagadevANaM teulesaM vidvyd| navamAsapariyAe samaNe nigganthe mahAmukkasahassArANaM devANaM teulesaM vidvaya / dasamAsapariyAe 16 samaNe nigganthe prANayapANayAraNaaccuyANaM devANaM teulesaM vivyd| ekkArasamAsapariyAe samaNe nigganthe gevenjA devANaM teulesaM vidvaya / bArasamAsapariyAe samaNe nigganthe aNattarovavAiyANaM devANaM teulesaM vidavayar / teNa paraM sukke sukkAbhijAI bhavittA sijmada bujhad 20 muccad pariNivvAd savvadukavANamantaM kre| ti // iti zrImunicandrasUriviracitAyAM dharmabinduvRttau yatidharmaviSayavidhiH SaSTho'dhyAyaH samAptaH // 6 // Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sptmo'dhyaayH| vyAkhyAtaH SaSTho'dhyAyaH / atha saptamo vyAkhyAyate / tasya cedamAdisUtram / phalapradhAna prArambha iti slloknautitH| masyedaM vyAsataH punarucyate // 1 // / iti // phalaM pradhAnaM yasyeti sa tathA prArambho dharmAdigocarA pravRttiH / ityasyAH salokanautitaH ziSTajanasamAcArAt / kimityAha saMkSepAt parimitarUpatayA ukramasya dharmasya idaM phalaM dhanado dhanArthinAM proka iti zlokena zAstrAdau / vyAsataH vistareNa punarucyate idmidaanaumiti| 10 nanu yadi vyAsataH punaridAnauM vakSyate tatkimiti saMkSepAtpUrva phaslamukkamityAzaMkyAha / pravRttyaGgamadaH zreSThaM sattvAnAM prAyazazca yat / Adau sarvaca tadyuktamabhidhAtumidaM punaH // 2 // iti // pravRttyaGgaM pravRttikAraNamadaH phalaM zreSThaM jyAyaH 16 sattvAnAM phalArthinAM prANivizeSANaM prAyazaH prAyeNa / cakAro vnvyaantrsmuccye| yadyasmAdAdau prathamaM sarvatra sarvakAryeSu tattasmAdyukamucitamabhidhAtuM bhaNituM sNkssepaadaadaaviti| zrAdAveva vistareNa phalabhaNane zAstrArthasyAtivyavadhAnena zrotastatra naurasa Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saptamo'dhyAyaH / 233 bhAvaprasaGgenAnAdara eva sthAditi / idaM punariti yatpunAsataH phalaM tadidaM vakSyamANam / yathA / viziSTaM devasaukhyaM yacchivasaukhyaM ca yatparam / dharmakalpadramasyedaM phalamAhurmanISiNaH // 3 // 5 iti // viziSTaM saudharmAdidevalokasaMbandhitayAzeSadevasaukhyAtizAyi devasaukhyaM surazarma yadihaiva vakSyamANaM zivasaukhyaM mukrishrm| caH smuccye| yat iti prAmvat / paraM prakRSTam / tatkimityAha dharmakalpadrumasya bhAvadharmakalpapAdapasya idaM pratautarUpatayA prathamAnaM phalaM sAdhyam AUH utavanto 10 manauSiNaH sudharmasvAmiprabhRtayo mahAmunaya iti / ityukto dhrmH| sAMpratamasya phalamanuvarNayiSyAmaH // 4 // iti // sugamameva // vividhaM phalamanantaraparaMparAbhedAt // 5 // 16 iti // vividhaM virUpaM phalaM dharmasya / kathamityAha anantaraparaMparAbhedAt zrAnantaryeNa paraMparayA ca // tavAnantaraphalamupalavahAsaH // 6 // iti // tatra tayormadhye'nantaraphalaM darzyate / tadyathA / 1 B C D R degkamaharSayaH / Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 dharmavinduH sttaukH| [sU. - upalavahAsa upalavasya rAgadveSAdidoSodrekalakSaNasya hrAsaH parihANiH // tthaa| bhAvaizvaryaddhiH // 7 // / iti // bhAvaizvaryasyaudAryadAkSiNyapApajugumAdigaNabhAvalakSaNasya vRddhirutkarSaH // tathA / janapriyatvam // 8 // iti // sarvalokacittAvAdakatvam // 10 paraMparAphalaM tu sugtijnmottmsthaanprNpraanirvaannaavaaptiH||6|| iti // yatmugatijanma yaccottamasthAnaparaMparayA karaNabhUtayA nirvANaM tayoravAptiH punaH paraMparAphalamiti / atha svayamevaitatsUtraM bhAvayati / 15 sugativiziSTadevasthAnam // 10 // iti // sugatiH kimucyata ityAha viziSTadevasthAna saudharmAdikalpalakSaNam // tatrottamA rUpasaMpat sasthitiprabhAvasukhadyutileNyAyogo vizuddhendriyAvadhitvaM prakRSTAni bhoga20 sAdhanAni divyo vimAnanivaho manoharANya dyAnAni ramyA jalAzayAH kAntA apsaraso Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sptmo'dhyaayH| 235 tinipuNAH kiMkarAH pragalbho nAvyavidhizcaturodArA bhogAH sadA cittAlAdo'nekasukhahetutvaM kuzalAnubandho mahAkalyANapUjAkaraNaM tIrthakarasevA saddharmazrutau ratiH sadA sukhitvam // 11 // iti // tatra devasthAna uttamA prakRSTA rUpasaMpaccharaurasaMsthAnalakSaNA / satyaH sundarAH yAH sthitiprabhAvasukhadyutileNyAH tAbhiryogaH samAgamaH / tatra sthitiH palyopamasAgaropamapramANayuSkalakSaNA prabhAvo nigrahAnugrahasAmarthaM sukhaM cittasamAdhilakSaNaM dyutiH zarIrAbharaNAdiprabhA leNyAstejoleNyAdikA 10 iti| vizaddhAni khaviSayAviparyastajJAnajananena nirmalAnaundriyANyavadhizca yasya sa tathA tadbhAvastattvam / prazaSTAni prakarSavanti bhogasAdhanAni bhogopkrnnaani| tAnyeva darzayati / divyo nijaprabhAmaNDalaviDambitAzeSatejasvicakraH vimAnanivaho vimAnasaMghAtaH / manoharANi manaHpramodapradAnyazokacampaka- 15 punnAganAgaprativanaspatisamAkulAnyadyAnAni vanAni / ramyA rantuM yogyA jalAzayA vaapauhdsrovrlkssnnaaH| kAntAH kAntibhAjo'pasaraso devyaH / atinipuNAH parizuddhavinayavidhividhAyinaH kiMkarAH pratItarUpA eva / pragalbhaH prauDho nAzyavidhistIrthakarAdicaritapratibaddhavAbhinayalakSaNaH / catarodArA- 20 catarA jhaTityevendriyacittAkSepadakSA udArAzcottamA bhogAH zabdAdayaH zrotrAdaundriyaviSayAH / sadA satataM cittAtAdo mnHprsaadruupH| anekeSAM svavyatirikAnAM devAdInAM Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 dharmabinduH sttiikH| [sU0 12 tattanAnAvidhasamucitAcArasamAcaraNacAturyaguNena sukhahetutvaM saMtoSanimittabhAvaH / kuzalaH pariNAmasundaro'nubandhaH sarvakAryANAm / mahAkalyANakeSu jinajanmamahAvratapratipattyA diSu pUjAyAH snAtrapuSpAropaNadhUpavAsapradAnAdinA prakAreNa karaNaM 5 nirmApaNam / tIrthakarANAM nijaprabhAvAvarjitajagattrayajantumAnasAnAmatameghAsArAkArasarasadezanAvidhinihatabhavyabhavikajanamanaHsaMtApAnAM puruSaratnavizeSANAM sevA vndnnmnpryupaasnpuujnaadinaaraadhnaa| sataH pAramArthikasya dharmasya zruta cAritralakSaNasya zrutAvAkarNane ratiH svargaprabhavatumburuprabhati10 gAndharvikArabdhapaJcamasvaragautazravaNaraterapi sakAzAdadhikasaMtoSa lkssnn| sadA sarvakAlaM sukhitvaM bAhyazayanAsanavastrAlaMkArAdijanitazarIrasukhayukratvam / tathA / tacyatAvapi viziSTe deze viziSTa eva kAle 15 sphote mahAkule niSkalaGke'nvayenodane sadAcAre NAkhyAyikApuruSayukta'nekamanorathApUrakamatyantaniravadyaM janma // 12 // iti // tacyatAvapi devalokAdavatAre kiM punastatra sukhamevetyapizabdArthaH / viziSTe deze magadhAdau / viziSTa 50 eva kAle suSamaduHSamAdau / sphote parivArAdisphItimati [According to the Surat edition and R this forms part of the following Sutra.] Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13] sptmo'dhyaayH| 10 mahAkula ikSvAkAdau / niSkalaGke'sadAcArakalaGkapaGkavikale / anvayena pinapitAmahAdipuruSaparaMparayA ata evodaya ugaTe / kenetyAha sadAcAreNa devagurukhajanAdisamucitapratipattilakSaNena / zrAkhyAyikA kathA tatpratibaddhavA ye puruSAstathAvidhAnyAsAdhAraNAcaraNaguNena teyuke saMbaddhe / kimityAha / anekamanorathApUrakaM khjnprjnprivaaraadimnobhilssitpuurnnkaari| atyantaniravadyaM zubhalagazubhagrahAvalokanAdiviziSTaguNasamanvitenekAntato nikhiladoSavikalaM janma prAdurbhAva iti // tatra ca yadbhavati tadAha / sundaraM rUpamAlayo lakSaNAnAM rahitamAmayena yuktaM prajJayA saMgataM kalAkalApena // 13 // iti // sundaraM zubhasaMsthAnavattayA ruupmaakaarH| zrAlayo lakSaNAnAM cakravajrasvastikamaunakalazakamalAdaunAm / rahitaM parityakramAmayena jvarAtisArabhagandarAdinA rogeNa / yuktaM 15 saMgataM prajJayA bahubahuvidhAdivizeSaNagrAhikayA vastubodhazaktyA / saMgataM saMbaddhaM kalAnAM lipizikSAdaunAM zakunarutaparyavasAnAnAM kalApena samudAyena // tathA' / guNapakSapAto'sadAcArabhaurutA kalyANamitra- 20 yogaH satkathAzravaNaM mArgAnugo bodhaH sarvAM [According to the Surat edition and R this forms part of the following Sutra.) Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabinduH sttaukH| [sU0 14citaprAptihitAya sattvasaMghAtasya paritoSakarI gurUNAM saMvardhanau guNAntarasya nidarzanaM janAnAm atyudAra Azayo'sAdhAraNA viSayA rahitAH saMklezenAparopatApino'maGgalAvasAnAH // 14 // 5 iti // guNAH ziSTacaritavizeSA asajjanAnabhyarthanAdayaH / tathA ca paThanti / asanto nAbhyarthyAH suhRdapi na yAcyastanudhanaH priyA vRttiAyyA malinamasabhaGge'pyasukaram / vipadyuccaiH stheyaM padamanuvidheyaM ca mahatAM 10 satAM kenoddiSTaM viSamamasidhArAvratamidam // 1 // teSAM pakSo'bhyupagamastatra pAto'vatAra iti| ata evAsadAcArabhaurutA cauryapAradAryAdyanAcArADyAdhiviSayapradIpanakAdibhya va dUraM bhaurabhAvaH / kalyANamitraiH sukRtabuddhi nibandhanerjanogaH sNbndhH| satAM sadAcArANAM gTahiNAM yatInAM 16 ca kathAzravaNaM caritAkarNanam / mArgAnugo muktipathAnuvartI __ bodho vastuparicchedaH / sarveSAM dharmArthakAmAnAmArAdhanaM pratya citAnAM vastUnAM prAptiAbhaH srvocitpraaptiH| kIdRzyasAviti vishessnnctussttyenaah| hitAya kalyANAya sattvasaMghAtasya jantujAtasya paritoSakarau pramodadAyinI gurUNAM mAtA20 pitrAdilokasya saMvardhanau vRddhikAriNau guNAntarasya svapareSAM guNavizeSasya nidarzanaM dRSTAntabhUmisteSu teSvAcaraNavizeSeSu ___3 C R omit janai / Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10] saptamo'dhyAyaH / 236 janAnAM viziSTalokAnAm / tathAtyudAro'titaubaudAryavAnAyo mnHprinnaamH| asAdhAraNA anyerasAmAnyAH zAlibhadrAdaunAmiva viSayAH shbdaadyH| rahitAH parihauNaH sNkleshenaatyntaabhissvnggen| aparopatApinaH paroparodhavikalAH / amaGgalAvasAnAH pathyAnabhoga dUva sundarapariNAmAH // tathA / kAle dharmapratipattiH // 15 // iti // kAle viSayavaimukhyalAbhAvasaralakSaNe dharmapratipattiH sarvasAvadhavyApAraparihArarUpA // 10 tatra ca / gurusahAyasaMpat // 16 // iti // guryo sarvadoSavikalatvena mahatI sahAyAnAM gurugacchAdaunAM saMpatsaMpattiH // tatazca / sAdhu saMyamAnuSThAnam // 17 // 15 iti // sAdhu sarvAticAraparihArataH zuddhaM saMyamasya prANatipAtAdipApasthAnaviramaNarUpasyAnuSThAnaM karaNam // tato'pi / parizuddhArAdhanA // 18 // iti // parizuddhA nirmalaumasArAdhanA jIvitAnta- 20 saMlekhanAlakSaNA // Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 dharmabinduH sttiikH| [sU0 16 taba c| vidhivaccharoratyAgaH // 16 // __ iti // zAstrIyavidhipradhAnaM yathA bhavati evaM kalevaraparimokSaH // tataH / viziSTataraM devasthAnam // 20 // iti // viziSTataraM prAglabdhadevasthAnApekSayA sundarataraM sthAnaM vimAnAvAsalakSaNamasya syAt // 5 10 tataH / sarvameva zubhataraM tatra // 21 // iti // sarvameva rUpasaMpadAdi zubhataraM prAcyApekSayAtIvaebhaM tatra sthAne // param / gatizarIrAdihaunam // 22 // 15 iti // gatirdezAntarasaMcArarUpA zarIraM dehaH / zrAdi shbdaatpricaarprtaucaaraadiprigrhH| terhonaM tuccha syAt / uttarottaradevasthAneSu pUrvapUrvadevasthAnebhyo gatyAdaunAM honatayA zAstreSu pratipAdanAt // tathA / 20 rahitamautsukyadaHkhena // 23 // rati // tyakaM cittavAkkAyavarArUpayA bAdhayA // Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27] sptmo'dhyaayH| punarapi kaudRgityAha / ativiziSTAhlAdAdimat // 24 // iti // ativiziSTA atyutkarSabhAjo ya zrAsAdAdaya AhAdakuzalAnubandhamahAkalyANapUjAkaraNAdayaH sukRtavizeSAstadhunam // tataH / tacyutAvapi viziSTadeza ityAdi samAnaM pUrveNa // 25 // iti // sugamameva navaraM pUrveNa iti pUrvagranthena / saca viziSTe deze viziSTa eva kAle sphote mahAkule ityAdi- 10 rUpa iti // vishessmaah| viziSTataraM tu sarvam // 26 // iti // prAgukAdativiziSTaM punaH sarvamatyantaniravadyajanmasundararUpAdi // kuta etadityAha / kliSTakarmavigamAt // 27 // iti // daurgatyadaurbhAgyaduHkulatvAdiparyAyavedyakarmavirahAt // ayamapi / 15 16 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 dharmabinduH sttokH| [sU0 28 zubhatarodayAt // 28 // iti // zubhatarANAmatiprazastAnAM karmaNAM paripAkAt // asAvapi / 5 jauvavauryollAsAt // 26 // iti // jIvavIryasya parizuddhasAmarthyalakSaNasyollAsAduTekAt // eSo'pi / pariNativRddheH // 30 // iti // pariNatestasya tasya zubhAdhyavasAyasya vRddherutkarSAt // yamapi / 10 tattathAsvabhAvatvAt // 31 // iti // tasya jIvasya tathAsvabhAvatvAtpariNativRddhisvarUpavAt / paripakke hi bhavyatve pratikSaNaM vardhata eva jauvAmAM zubhatarAH pariNataya iti // kiM ca / 15 prabhUtodArANyapi tasya bhogasAdhanAnyayatnopanatatvAtprAsaGgikatvAdabhiSvaGgAbhAvAtkatsitApraratteH zubhAnubandhitvAdadArasukhasAdhanAnyeva bandhahetutvAbhAvena // 32 // 1bv Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sptmo'dhyaayH| iti // prabhUtAni pracurANyadArANyudayANi kiM punaranyathArUpANautyapizabdArthaH / tasya pUrvokajIvasya bhogasAdhanAni purpricaaraantHpuraadauni| udArasukhasAdhanAnyeva ityuttareNa yogaH / kuta ityAha prayatnopanatatvAt ayatnenAtyugADhapuNya prakarSodayaparipAkAkSiptatvAttathAvidhapuruSakArAbhAvenopanatatvA- 8 TThaukitatvAt / tadapi kuta ityAha prAsaGgikatvAt kRSikaraNe palAlasyeva prasaGgotpannatvAt / etadapi abhiSvaGgAbhAvAt bharatAdaunAmiva niviDaDyabhAvAt / ayamapi kutsitApravRtteH kumiteSu nautimArgottIrNaSu bhogsaadhnemvprvRtteH| iyamapi zubhAnubandhitvAt mokSaprAptinimittAryadezadRDhasaMhananAdi- 10 kuzalakAryAnubandhavidhAyitvAt / kimityAha udArasukhasAdhanAnyeva udArasyAnyAtizAyinaH sukhasyaiva zarIracittAhAdarUpasya sAdhanAni janakAni na vihalokaparalokayorapi duHkhsyeti| atraiva tAttvikaM hetamAha bandhahetutvAbhAvena bandhasya kugatipAtahetorazubhakarmaprakRtilakSaNasya hetutvaM hetubhAvaH 16 prakrAntabhogasAdhanAnAmeva tasyAbhAvena / dadamuktaM bhavati / prabhUtodArANyapi bhogasAdhanAni bandhahetutvAbhAvAdadArasukhasAdhanAnyeva bhvnti| bandhahetutvAbhAvazcAyanopanatatvAdikAduttarottarahetubaujabhUtAddhetapaJcakAditi // bandhahetutvAbhAvameva vizeSato bhAvayannAha / ON azubhapariNAma eva hi pradhAnaM bandhakAraNaM tadaGgatayA tu bAhyam // 33 // Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 dharmabinduH sttiikH| [sU0 34 10 iti // azubhapariNAma eva hiryasmAt pradhAnaM mukhyaM bandhakAraNaM narakAdiphalapApakarmabandhanimittaM na vanyatkiMcit / tadaGgatayA tvazubhapariNAmakAraNatayA punarbAhyamantaHpurapurAdi bandhakAraNamiti // kuta ityAha / tadabhAve bAhyAdalpabandhabhAvAt // 34 // . iti / tadabhAve'zubhapariNAmAbhAve bAhyAjjIvahiMsAderalpabandhabhAvAttucchabandhotpatteH // etadapi kathamityAha / vacanaprAmANyAt // 35 // iti // vacanasyAgamasya prAmANyAtpramANabhAvAt // etadeva bhAvayannAha / bAhyopamarde'pyasaMjJiSu tathA zruteH // 36 // iti // bAhyaH zarIramAtrajanyaH sa cAsAvupamardazca bahu16 tamajIvopaghAtarUpastatrApi kiM punastadabhAva ityapizabdArthaH / asaMjJiSu saMmUrchajamahAmatsyAdiSu tathAlpatayA bandhasya zruteH " asmannau khalu paDhamaM" ityAdevacanasya siddhAnte samAkarNanAt / tathAhi / asaMjino mahAmatsyAdayo yojanasahasrAdipramANa zarIrAH svayaMbhUramaNamahAsamudramanavaratamAloDayamAnAH pUrva20 koTyAdijauvino'nekasattvasaMghAtasaMhArakAriNo'pi ratnaprabhA pRthivyAmevotkarSataH palyopamAsaMkhyeyabhAgajIviSu caturthaprataravarti Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36] saptamo'dhyAyaH / 245 / mArakeSu janma labhante na parataH / tandulamatsyastu bAhyopamardAbhAve'pi nirnimittamevApUritAtitIvaraudradhyAno'ntarmuhartamAyuranupAlya saptamanarakathivyAM trayastriMzatmAgaropamAyurnAraka utpadyata iti pariNAma eva pradhAnaM bandhakAraNamiti siddhaM bhavatauti // evaM sati yadanyadapi siddhimAskandati tddrshyti| evaM pariNAma eva zubho mokSakAraNamapi // 37 // iti // evaM yathAzubhavandhe tathA pariNAma eva zubhaH samyagdarzanAdirmokSakAraNamapi muktihetarapi kiM punarbandhasyetyapizabdArthaH // kuta ityAha / 10 tadabhAve samagrakriyAyoge'pi mokSAsiddheH // 38 // iti // tasya zubhapariNAmasthAbhAve samagrakriyAyoge'pi paripUrNazrAmaNyocitabAhyAnuSThAnakalApasaMbhave'pi kiM punastadabhAva ityapizabdArthaH / monAsiddhernirvANAniSyatteriti // etadapi kuta ityAha / 16 sarvajIvAnAmevAnantazo graiveyakopapAtazravaNAt // 36 // iti // sarvajIvAnAmeva sarveSAmapi vyavahArArhANAM prANinAmanantazo'nantAn vArAn grevayakeSu vimAnavizeSeSapapAtasyotpatteH zravaNAcchAstre samAkarNanAt // Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabinduH sttaukaa| [sU. 40 yadi nAmaivaM tataH kiM siddhamityAha / samagrakriyAbhAve tadaprApteH // 40 // iti // samagrakriyAbhAve paripUrNazrAmaNyAnuSThAnAbhAve tdpraaptenvmveykoppaataapraapteH| tathA cAvAci / prANoheNANantA mukkA gevejjagesa ya saraurA / ma ya tatthAsaMpumAe sAhukiriyAd uvavAu tti // 1 // upsNhrbaah| 5 10 ityapramAdasukhaDyA tatkASThAsiddhau nirvANAvAptiriti // 41 // iti|| ityevamuktanautyA apramAdasakhasyApramattatAlakSaNasya vRyotkarSaNa . tasya cAritradharmasya kASThAsiddhau prakarSaniSpattI zailezyavasthAlakSaNAyAM nirvANasya sakalaklezalezavinirmukajIvasvarUpalAbhalakSaNasyAvAptiAbhaH / itiH parisamAptAviti // yatkiMcana zubhaM loke sthAnaM tatsarvameva hi| 15 anubandhaguNopetaM dharmAdApnoti maanvH||42|| iti // yatkiMcana sarvamevetyarthaH zubhaM sandaraM loke trijagalakSaNe sthAnaM zakrAdyavasthAsvabhAvaM tatsarvameva / hiH sphuTam / kaudRzamityAha anubandhaguNopetaM jAtyasvarNaghaTitaghaTAdivaduttaro ttarAnubandhasamanvitaM dharmAdukranirukkAdApnoti labhate mAnavaH 20 pumaan| mAnavagrahaNaM ca tasyaiva paripUrNadharmasAdhanasahatvAditi // Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88]. sptmo'dhyaayH| tthaa| dharmazcintAmaNiH zreSTho dharmaH kalyANamuttamam / hita ekAntato dharmo dharma evAmRtaM param // 43 // iti // etannigadasiddhameva / paraM yatpunaH punardharmazabdopAdAnaM taddharmasyAtyantAdaraNIyatAkhyApanArthamiti // tathA / caturdazamahAratnasadbhogAnvRSvanuttamam / cakravartipadaM proktaM dharmahelAvijRmbhitam // 44 // iti // caturdazAnAM mahAratnAnAM senApatigTahapatipurohitagajaturagavardhakistraucakracchatracarmamaNikAkiNokhagadaNDalakSaNAnAM 10 sadbhogAtparAnapekSitayA sundarabhogAnRSu' nareSu madhye'nuttama sarvapradhAnam / kiM tadityAha cakravartipadaM cakradharapadavI prokra pratipAditaM siddhAnte dharmahelAvijambhitaM dharmalaulAvilamitamiti // iti zrImunicandrasUriviracitAyAM dharmabinduvRttau dharmaphala- 16 vidhiH saptamo'dhyAyaH samAptaH // 7 // 1 B omits from sundarabhogAdeg down to dharma helAviSTambhitaM / Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTamo'dhyAyaH // vyAkhyAtaH saptamo'dhyAyaH / adhumASTama bhArabhyate / tasya cedamAdisUtram / kiM ceha bahunoktena tIrthakRttvaM jagaddhitam / parizuddhAdavApnoti dhrmaabhyaasaannrottmH||1|| 5 iti // kiM ca itynyccye| dUha dharmaphalacintAyAM bahunA pracureNokena dharmaphalena yatastaurthakRttvaM tIrthakarapadalakSaNaM jagaddhitaM jagajjantujAtahitAdhAnakaraM parizuddhAdamalaumasAdavAproti labhate dharmAbhyAsAtpratItarUpAnarottamaH svabhAvata eva saamaanyaaprpurussprdhaanH| tathAhi tIrthakarapadayogyajantanAM 10 sAmAnyato'pi lakSaNamidaM zAstreSadRSyate / yathA ete zrAkAlaM parArthavyasanina upasarjanaukRtamvArthA ucitakriyAvanto'daunabhAvAH saphalArambhiNo'dRSTAnuzayAH kRtajJatApatayo'nupahatacittAH devagurubahumAninastathA gambhaurAzayA iti // nanu yadi tIrthakRttvaM dharmAdavApnoti tathApi kathaM tadeva 15 prakRSTaM dharmaphalamiti jJAtuM zakyamityAha // nAtaH paraM jagatyasminvidyate sthAnamuttamam / tIrthakRttvaM yathA samyak svaparArthaprasAdhakam // 2 // iti // na naivAtastaurthakRttvAtparamanyajjagatyasminbupalabhyamAne carAcarasvabhAve vidyate samasti sthAnaM padamuttamaM prakRSTaM tIrtha Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ashmo'dhyaayH| 246 chattvamuktarUpaM yathA yena prakAreNa samyagyathAvat svaparArthaprasAdhaka saparaprayojananiSpAdakam // etadeva bhAvayati // paJcasvapi mahAkalyANeSu trailokyazaGkaram / tathaiva svArthasaMsiyA paraM nirvANakAraNam // 3 // 6 iti // paJcaskhapi na punarekasminneva kvacinmahAkalyANeSu garbhAdhAnajanmadinAdiSu trailokyazaGkaraM jgttryskhkaari| tIrthakRttvam ityanuvartate / itthaM parArthasAdhakatvamuktvA svArthasAdhakatvamAha / tathaiva trailokyamukhakaraNaprakAreNa svArthasaMsiyA kSAyikasamyagdarzanajJAnacAritraniSpattyA paraM pradhAnaM nirvANa- 10 kAraNaM muktiheturiti // ityuktaprAyaM dhrmphlm| idAnauM taccheSamevodagramanuvarNayiSyAmaH // 4 // dati // sugmmev| paraM taccheSam iti dharmaphalazeSam / etadeva darzayati // 16 tacca sukhaparaMparayA prakRSTabhAvazuddheH sAmAnyacaramajanma tathA tIrthakRttvaM ca // 5 // iti // taca tatpunardharmaphalazeSamudagraM paraMparayottarottarakrameNa prakRSTabhAvazuddhaH sakAzAt / kimityAha sAmAnyacaramajanma sAmAnyaM tIrthakarAtIrthakarayoH samAnaM caramajanma apazcima- 20 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabinduH sttaukH| [sU0 6 dehalAbhalakSaNam / tathA iti pakSAntaropakSepe / tIrthavAvaM tIrthakarabhAvalakSaNam / caH samuccaye // tatrAkliSTamanuttaraM viSayasaukhyaM honabhAvavigama udagratarA saMpat prabhUtopakArakaraNam Azaya5 vizuddhirdharmapradhAnatA avanthyakriyAtvam // 6 // iti // tatra sAmAnyatazcaramajanmani / akliSTaM pariNAmamundaramanuttaraM zeSabhogasaukhyebhyaH pradhAnaM viSayasaukhyaM zabdAdisevAlakSaNam / haunabhAvavigamo jAtikulavibhavavayovasthAdi nyuuntaaruuphauntvvirhH| udagratarA prAgbhavebhyo'tyantocA saMpad 10 dvipdctusspdaadismRddhiH| tasyAM ca prabhUtasyAtibhUyiSThasyopa kArastha svaparagatasya karaNaM vidhaanm| ata evAzayasya cittasya vishuddhirmaalinyruupaa| dharmapradhAnatA dhrmeksaartvm| atinipuNavivekavazopalabdhayathAvasthitasamastavastutattvatayA pravandhyA aniSphalA kriyA dharmArthAdyArAdhanarUpA yasya tadbhAvastattvam // 16 tathA / vizuddhyamAnApratipAticaraNAvAptiH tatsAtyabhAvo bhavyapramodahetutA dhyAnasukhayogo'tizayarddhiprAptiH // 7 // iti // vizaDyamAnasya saMklizyamAnavilakSaNatayA aprati20 pAtinaH kadAcidapyabhraMzabhAjaH caraNasya cAritrasyAvAptiAbhaH / Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8] dhymo'dhyaayH| 251 tatazca tena vizaDyamAnApratipAtinA caraNena sAtmyaM samAnAtmatA tatmAtmyaM tena.sahaikaubhAva ityarthaH tena bhAvo bhavanaM pariNatiriti / bhavyapramodahetutA bhvyjnsNtosskaaritvm| dhyAnasukhayogo dhyAnasukhasyAzeSasukhAtizAyinazcittanirodhalakSaNasya yogH| atizayarddhiprAptiratizayarddharAmoSadhyA dirUpAyAH prAptiH // tatazca kAlena / apUrvakaraNaM kSapakazreNirmohasAgarottAraH kevalAbhivyaktiH paramasukhalAbhaH // 8 // iti // apUrvANAM sthitighAtarasaghAtaguNazreNiguNasaMkramApUrvasthitibandhalakSaNAnAM paJcAnAmarthAnAM prAcyaguNasthAneSvaprAptAnAM 10 karaNaM yatra tadapUrvakaraNamaSTamaguNasthAnakam / tatazca kSapakasya ghAtikarmapratikSayakAriNo yateH zreNirmohanauyAdiprakRtikSayakramarUpA saMpadyate / kSapakazreNikramazcAyam / daha paripakkasamyagdarzanAdiguNo jIvazvaramavaya'viratadezaviratapramattApramattasaMyatAnyataraguNasthAnakasthaH pravRddhatauvazuddhadhyAnAdhaunamAnasaH kSapaka- 15 zreNimArurukSurapUrvaguNasthAnakamavApya prathamatazcataro'nantAnubandhinaH krodhAdaun yugapatkSapayitumArabhate / tataH sAvazeSeSveteSu mithyAtvaM kSapayitumupakramate / tatastadavazeSe mithyAtve ca hoNe samyagmithyAtvaM samyatvaM ca krameNocchinatti / tadanantaramevAbaddhAyuSko'nivRttikaraNaM nAma sakalamohApohaikasahaM navamaguNa- 20 sthAnakamadhyArohati / tatra ca tathaiva pratikSaNaM vizaDyamAnaH 1 BC R paramasukhabhAvaH / Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 dharmabinduH saTokaH / [sU. - kiyatvapi saMkhyAteSu bhAgeSu gatebvaSTau kaSAyAnapratyAkhyAnAvaraNapratyAkhyAnAvaraNasaMjJitAn krodhAdauneva kSapayitumArabhate / cauyamANeSu ca teSvetAH SoDazaprakRtauradhyavasAyavizeSAn nidrAnidrA - 1 - pracalApracalA - 2 - styAnaraddhi-3 - narakagati-4 - 5 narakAnupUrvo-5 -tiryaggati-6-tiryagAnupUrya-7-kendriya-8. daundriya-6-aundriya-10-caturindriyajAtinAmA-11-tapanAmo-12-dyotanAma-13-sAdhAraNanAma- 14 -sthAvaranAma- 15-sUkSmanAma-16 - lakSaNAH kSapayati / tato 'STa kaSAyAvazeSakSaye yadi puruSaH pratipattA tato napuMsakavedaM 10 tataH strauvedaM tato hAsyAdiSaddhaM tataH punaH puruSavedaM kSapayati / yadi punarnapuMsakaM strI vA tadA puruSavedasthAne svavedamitaravedaiyaM ca yathAjaghanyaprathamatayA kSapayati / tataH krameNa krodhAdInsaMjvalanAn strIn / ato bAdaralobhaM cAtraiva kSapayitvA sUkSmasaMparAyaguNasthAne ca sUkSmaM sarvathA vini16 vRttasakalamohavikArAM hoNamohaguNasthAnAvasthAM saMprayate / tatra ca samudraprataraNazrAntapuruSavatsaMgrAmAGgaNavinirgatapuruSavadA mohanigrahanizcalanibaddhavAdhyavasAyatayA parizrAntaH sannantarmuhata vizramya tadguNasthAnakadicaramasamaye niTrApracale caramasamaye ca jJAnAvaraNAntarAyaprakRtidazakaM darzanAvaraNavaziSTaM prakRticatuSkaM 20 ca yugapadeva kSapayati / baddhavAyuH punaH saptakakSayAnantaraM vizramya yathAnibaddhaM cAyuranubhUya bhavAntare ApakazreNiM samarthayata iti / yazcAtrApUrvakaraNopanyAsAnantaraM ApakaNerupanyAsaH sa saiddhAntikapakSApekSayA yato darzanamohasaptakasyApUrvakaraNastha eva Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10] aTamo'dhyAyaH / 256 kSayaM karotIti tanmataM na tu yathA kArmagranthikAbhiprAyeNAviratasamyagdadhyAdyanyataraguNasthAnakacatuSTayastha iti // tato mohasAgarottAro moho mithyAtvamohAdiH sa eva sAgaraH svayaMbhUramaNAdipArAvAro mohasAgarastasmAduttAraH prpaarpraaptiH| tataH kevalAbhivyakiH kevalasya kevalajJAnakevala- 6 darzanalakSaNasya jauvaguNasya jJAnAvaraNAdighAtikarmoparatAvabhivyakirAvirbhAvaH / tataH paramasukhalAbhaH paramasya prakRSTasya devAdisukhAtizAyinaH sukhasya lAbhaH prAptiH / unaM ca / yaJca kAmasukhaM loke yaca divyaM mahAsukham / vItarAgasakhasyedamanantAMze na vartate // iti // 10 atraiva hetumaah| sdaarogyaapteH||6|| iti // sadArogyasya bhAvArogyarUpasyApteAbhAt // iyamapi kuta ityAha / bhAvasaMnipAtakSayAt // 10 // 15 iti // bhAvasaMnipAtasya pAramArthikarogavizeSasya cayAducchedAt // saMnipAtameva vyAcaSTe / Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 dharmabindA saTIkaH / [sU0 11rAgaddeSamohA hira doSAstathA tathAtmadUSaNAt // 11 // iti // rAgadveSamohAH vkssymaannlkssnnaaH| hiH sphuTam / doSA bhAvasaMnipAtarUpAH / atra hetumaah| tathA tathA tena 5 tena prakAreNAbhiSvaGgakaraNAdinAtmano jIvasya dUSaNAdikAraprApaNAt // tattvabhedaparyAyaiAkhyA iti nyAyATrAgAdauneva tattvata zrAha / aviSaye'bhiSvaGgakaraNAdrAgaH // 12 // iti // aviSaye prakRtivizarArutayA matimatAmabhiSvaGgA10 naI styAdau vastunyabhiSvaGgakaraNAJcittapratibandhasaMpAdanAt / kimityAha rAgaH doSaH // tatraivAgnijvAlAkalpamAtsaryApAdanAddeSaH // 13 // iti // tatraiva kvacidarthe'bhiSvaGge satyagnijvAlAkalyasya samyakvAdiguNasarvasvadAhakatayA mAtmaryasya parasaMpattyasahiSNubhAva15 lakSaNasyApAdanAdidhAnAdveSo doSaH // heyetarabhAvAdhigamapratibandhavidhAnAnmohaH // 14 // iti // daha nizcayanayena heyAnAM mithyAtvAdaunAmitareSAM copAdeyAnAM samyagdarzanAdaunAM bhAvAnAM vyavahAratastu viSa 1 B reads rAgadveSamohAdidoSamohAdidoSA', C R read raagdvessmohaadidossaa| Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTamo'dhyAyaH / 255 kaNTakAdInAM sakcandanAdaunAM ca adhigamasthAvabodhasya pratibandhavidhAnAtsvalanakaraNAnmoho doSaH // arthateSAM bhAvasaMnipAtatvaM samarthayabAha / satsveteSu na yathAvasthitaM sukhaM svadhAtuvaiSamyAt // 15 // 5 iti // satkheteSu rAgAdiSu na naiva yathAvasthitaM pAramArthikaM sukhaM jIvasya / atra hetuH svadhAtuvaiSamyAt / dadhati dhArayanti jIvasvarUpamiti dhAtavaH samyagdarzanAdayo gunnaaH| svasthAtmano dhAtavaH teSAM vaiSamyAdyathAvasthitavastusvarUpaparihAreNAnyathArUpatayA bhavanaM tsmaat| yathA hi vAtAdi- 10 doSopaghAtAddhAtuSu rasAmRgAdiSu vaiSamyApaneSu na dehino yathAvasthitaM kAmabhogajaM manaHsamAdhijaM vA zarma kiMcana labhante tathA mau saMsAriNaH sattvA rAgAdidoSavazAtsamyagdarzanAdiSu malaumasarUpatAM prApteSu na rAgadveSamohopasamajaM zarma samAsAdayantauti // amumevArthaM vyatirekata Aha / 15 kSauNeSu na duHkhaM nimittAbhAvAt // 16 // iti // cauNeSu rAgAdiSu na duHkhaM bhAvasaMnipAtajaM smutpdyte| kuta iti ceducyate nimittAbhAvAt nibandhanavirahAditi // 20 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabinduH sttiikaa| [sU0 17 tarhi kiM sthaadityaah| AtyantikabhAvarogavigamAtparamezvaratAptastattathAsvabhAvatvAtparamasukhabhAva iti // 17 // iti // zrAtyantikaH punarbhAvAbhAvena bhAvarogANAM rAgA5 daunAM yo vigamaH samucchedaH tasmAt / yA paramezvaratAyAH zakracakrAdhipAdyaizvaryAtizAyinyAH kevalajJAnAdilakSaNAyA prAptiH prAptiH tasyAH / paramasukhabhAvaH ityuttareNa yogH| kuta ityAha tattathAkhabhAvatvAt tasya paramasukhalAbhasya tathA svabhAvatvAtparamezvaratArUpatvAtparamasukhabhAvaH saMpadyate / itiH 10 vAkyaparisamAptAviti // itthaM tIrthakarAtIrthakarayoH sAmAnyamanuttaraM dharmaphalamabhidhAya sAMprataM tIrthakRtvalakSaNaM tadabhidhAtamAha / devendraharSajananam // 18 // iti // devendrANAM caramacakrazakAdaunAM harSasya saMtoSasya 15 jananaM saMpAdanamiti // tthaa| pUjAnugrahAGgatA // 16 // iti // pUjayA janmakAlAdArabhyAnirvANAptestattannimittena niSpAditayA amaragirizikharamajjanAdirUpayA yo'nugraho 20 nirvANabaujalAbhabhUto jagattrayasyApyupakAraH tasyAGgatA kAraNa bhaavH| bhagavato hi pratItya tattannibandhanAyA bhaktibhara nirbharA Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 257 ptthmo'dhyaayH| 22] maraprabhuprabhRtiprabhUtasattvasaMpAditAyAH pUjAyAH sakAzAdbhUyasAM bhaganAM mokSAnuguNo mahAnupakAraH saMpadyata iti // tthaa| prAtihAryopayogaH // 20 // iti // pratihArakarma prAtihAryam / tccaashokvRkssaadi| / yadavAci / azokavRkSaH surapuSpavRSTi divyo dhvanizcAmaramAsanaM ca / bhAmaNDalaM dundubhirAtapatraM satprAtihAryANi jinezvarANAm // 1 // 10 tasyopayoga upajIvanamiti // tataH / paraM parArthakaraNam // 21 // iti // paraM prakRSTaM parArthasya paraprayojanasya sarvasattvasvabhASApariNAminyA pauyUSapAnasamadhikAnandadAyinyA sarvato'pi 15 yojanamAnabhUmibhAgayAyinyA vANyA anyaizca taistaizcirupAyaiH karaNaM niSpAdanamiti // etadeva avicchedena ityAdineti paraM parArthakaraNaM etadantena sUtrakadambakena sphuTaukurvannAha / avicchedena bhUyasAM mohAndhakArApanayanaM hRdyai- 20 vacanabhAnubhiH // 22 // Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 dharmabinduH sttiikH| [sU0 23 iti // avicchedena yAvajjauvamapi bhUyasAmanekalakSakoTipramANAnAM bhavyajantUnAM mohAndhakArasthAjJAnAndhatamasasthApanayanamapasAro hoIdayaMgamairvacanabhAnubhirvAkyakiraNaiH // mohAndhakAre cApanaute yatsyAtprANinAM tadAha / suukssmbhaavprtipttiH||23|| iti // sUkSmANAmanipuNabuddhibhiragamyAnAM bhAvAnAM jauvAdaunAM pratipattiravabodhaH // tataH / 10 zraddhAmRtAsvAdanam // 24 // iti // sUkSmabhAveSveva yA zraddhA ruciH saivAmRtaM tridazabhojanaM tasyAsvAdanaM hRdayajihayA samupajIvanamiti // tataH / sadanuSThAnayogaH // 25 // iti // sadanuSThAnasya sAdhugrahasthadharmAbhyAsarUpasya yogaH 15 saMbandhaH // tataH / paramApAyahAniH // 26 // iti // paramA prakRSTA apAyahAnirmArakAdikugatipravezalabhyAnarthasArthocchedaH // ? B omits the Sutra. 17B Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31] attmo'dhyaayH| 256 tato'pyupakriyamANabhavyaprANinAM yasyAttadAha / sAnubandhasukhabhAva uttarottaraH prakAmaprabhUtasattvopakArAyAvanthyakAraNaM nirdRteH // 27 // iti // sAnubandhasukhabhAva uttarottara uttareSu pradhAneSattaraH pradhAnaH prakAmaH prauDhaH prabhUto'tibahuryaH sattvopakAraH / tasmai saMpadyate sa cAvandhyakAraNamavandhyo heturnivaternirvANasya // nigamayannAha / iti paraM parArthakaraNam // 28 // iti // ityevaM yathA prAgunaM paraM parArthakaraNaM tasya bhagavata iti // sAMprataM punarapyabhayoH sAdhAraNaM dharmaphalamAha / bhavopagrAhikarmavigamaH // 26 // iti // paripAlitapUrvakovyAdipramANasayogakevaliparyAyayorante bhavopagrAhikarmaNAM vedanauyAyurnAmagotrarUpANaM vigamo nAzo jAyate // 10 15 tataH / nirvANagamanam // 30 // iti // nirvAnti dehino'sminniti nirvANaM siddhikSetra jIvasyaiva svarUpAvasthAnaM vaa| tatra gamanamavatAraH // tatra ca / punarjanmAdyabhAvaH // 31 // 20 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21. dharmabinduH saTokaH / [sU0 32 iti // punarditauyastauyAdivAraM yajjanmAdaunAM janmajarAmaraNaprabhRtaunAmanarthAnAmabhAva prAtyantikocchedaH // atra hetuH / bojAbhAvato'yam // 32 // 5 iti // baujasyAnantarameva vakSyamANasyAbhAvAdayaM punarjanmAdhabhAva iti // baujameva vyAcaSTe / karmavipAkastat // 33 // iti // karmaNAM jJAnAvaraNAdaunAM vipAka udayastatpana10 janmAdibojamiti / na ca vakravyam eSo'pi nirvANagato jauvaH sakarmA bhaviSyati ityAha // akarmA cAsau // 34 // iti // akarmA ca karmavikalazcAsau nirvANazaraNa jauvaH / 16 bhavatu nAmAkarmA tathApi punarjanmAdyasya bhaviSyatItyAha // tahata eva tadrahaH // 35 // iti // tadvata eva karmavata eva tahahaH punarjanmAdilAbhaH / nanu kriyamANatvena karmaNa AdimattvaprasaGgena kathaM sarvakAlaM karmavata eva tavaha ityAzaMkyAha / 1 BR omit tad ; C omits the Sutra. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paTamo'dhyAyaH / tadanAditvena tathAbhAvasiddheH / 36 // iti // tasya karmaNaH kRtakale nApyanAditvena dvitIyAdhyAyaprapaJcitayulyA tathAbhAvasya tadvata eva taddvaharUpasya siddherniSpatteriti / nanu jJAnino dharmatIrthasya kartAraH paramaM padam / gatvA gacchanti bhUyo'pi bhavaM tIrthanikArataH // 1 // iti vacanaprAmANyAtkathaM nAkarmaNo'pi janmAdigraha ityAzaMkyAha // sarvavipramuktasya tu tathAsvabhAvatvAniSThitArtha- 10 tvAnna tahaNe nimittam // 37 // iti // sarveNa karmaNA vipramuktasya punastathAsvabhAvatvAttatprakArarUpatvAt / kimityAha niSThitArthatvAt niSpannaniHzeSaprayojanavAddhetoH na naiva tadhaNe janmAdigrahaNe nimittaM hetuH samastauti / aymbhipraayH| yo hi sarvaiH karmabhiH 16 sarvathApi vipramuno bhavati na tasya janmAdigrahaNe kiMcinimittaM samasti niSThitArthatvena janmAdigrAhakasvabhAvAbhAvAt / yaca tauryanikAralakSaNo hetuH kaizcitparikalpyate so'pyanupapannaH kaSAyavikArajanyatvAttasyeti // evaM ca sati yatmiddhaM tadAha / 20 nAjanmano jarA // 38 // Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 dharma binduH sttaukH| [sU0 36 iti // ma nevAjanmana utpAdavikalasya jarA kyohAnilakSaNA saMpadyate // evaM c| 5 na maraNabhayazaktiH // 3 // iti // na iti prtissedhe| maraNabhayasya pratautarUpasya saMbandhinau zakirbojarUpeti // tathA / na cAnya upadravaH // 40 // iti // na ca naivAnyastaSNAbubhukSAdirupadravo vyasanam / tarhi kiM tatra syAdityAzaMkyAha // 10 vizuddhasvarUpalAbhaH // 41 // iti // vizuddhaM nirmalaumasaM yatsvarUpaM tasya lAbhaH prAptiH // tathA / 16 Atyantiko vyaabaadhaanivRttiH||42|| iti // atyantaM bhavA prAtyantiko vyAbAdhAnivRttiH zArauramAnasavyathAvirahaH // tAmeva vizinaSTi / sA nirupamaM sukham // 43 // Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47] pshmo'dhyaayH| 269 iti // sA prAtyantiko vyAbAdhAnivRttiH nirupamamupamAnAtItaM sukham // pratra hetuH / sarvacApratteH // 44 // iti // sarvatra heya upAdeye ca vastunyapravRtteravyApAraNAt // 6 dayamapi kathamityAha / 10 smaaptkaarytvaat|| 45 // rati // samAptAni niSThitAni kAryANi yasya sa tathA mahAvastattvaM tasmAt // atraivAbhyuccayamAha / na caitasya kvacidautsukyam // 46 // iti // na naiva / caH samuccaye / etasya nirvatasya jantoH kacidartha zrautsukyaM kAMkSArUpam // manu kimetaniSidhyata ityAha / daHkhaM caitasvAsthyavinAzanena // 47 // 15 iti // duHkhaM punretdautsukym| kathamityAha svAsthyavinAzanena svAsthyasya sarvasukhamUlasthApanayanena // 1 B C R add hetuH| Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 dharmabinduH saTaukaH / [sU. 8 yadi nAmautsukyAtkhAsyavinAzaH tathApi kathamasya duHkharUpatetyAzaMkyAha / duHkhazaktyudrekato'svAsthasiddheH // 48 // iti // duHkhazakrerdaHkhabIjarUpAyA udrekata udbhavAtmakAzA5 davAsthyasya khAtmanyevAsvasthatArUpasya siddheH saMbhavAt // akhAsyasiddhirapi kathaM gamyetyAha / ahitapravRttyA // 46 // iti // ahitapravRttyAhiteSu duHkhazaktyuTrekavazasaMjAtAkhAsya nirvartakeSu vastuSu manaHprautipradapramadAdiSu pravRttyA 10 ceSTanena // atha svAsthyakharUpamAha / svAsthyaM tu nirutsukatayA pravRtteH // 50 // iti // svAsyamasvAsthavilakSaNaM punarnirutsukatayaumukyaparihAreNa pratteH sarvakRtyeSu // 16 evaM ca sati yatmiddhaM tadAha / paramasvAsthyahetutvAtparamArthataH svAsthameva // 51 // iti // paramakhAsyahetutvAJcittavilavaparihAreNa prazaSTakhAvasthAnanimittatvAt paramArthatastattvavRttyA svAsthameva nirutsuka Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paTamo'dhyAyaH / tayA pravRttiriti sNbdhyte| sA ca bhagavati kevalini samastauti siddhaM yaduta na tasya kvacidautsukyamiti / manu bhave'pavarga caikAntato niHsmahasya kathaM vihitetarayorarthayorastha pravRttinivRttau syAtAmiti / ucyate / dravyata eva pUrvasaMskAravazAtkulAlacakradhamavasyAtAm // etdbhaavyvaah| bhAvasAre hi pravRttyapravRttI sarvaca pradhAno vyavahAraH // 52 // iti // bhAvasAre maansviklppurHsre| hizabdaH pUrvokabhAvanArthaH / pravRttyapravRttI sarvatra vihitetarayorarthayo- 10 viSaye / kimityAha pradhAno bhAvarUpo vyavahAro lokAcArarUpaH / idamuktaM bhavati / yaiva manaHpraNidhAnapUrvikA kvacidartha pravRttinivRttirvA tAmeva tAttvikauM tattvavedino vadanti na punrnyaam| yato'nAbhogAdibhiH paripUrNazrAmaNyakriyAvanto'pyabhavyAdayo na tAttvikazrAmaNyakriyAvattayA samaye vyvhtaaH| 16 tathA saMmUrchanajamasyAdayaH saptamanarakaprathivIprAyogyAyubandhanimittamahArambhAdipApasthAnavartino'pi tathAvidhabhAvavikalatvAba tadAyurbandhaM prati pratyalobhavanti / evaM sayogakevalino'pi sarvaca niHspahamanasaH pUrvasaMskArAdihitetarayorarthayoH pravRttimihattau kurvanto'pi na bhAvatastadanto vyavahiyanta iti // 20 B omits this sutra. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 dharmavindA sttiikH| [sU0 53 avaivaabhyuccymaah| pratItisicazcAyaM sadyogasacetasAm // 53 // iti // pratautisiddhaH svAnubhavasaMveditaH / caH samuccaye / ayaM puurvokaarthH| sadyogena zuddhadhyAnalakSaNena ye sacetasaH sacittA5 steSAm / saMpannadhyAnarUpAmalamAnasA mahAmunayaH svayamevA mumarthaM pratipadyante na punaratra paropadezamAkAMkSanta iti // atha prstutmaah| susvAsthyaM ca paramAnandaH // 54 // iti // nirutsukapravRttisAdhyaskhAsyAd yadadhikaM khAsyaM 10 tamukhAsyamucyate tadeva paramAnando mokSasukhalakSaNa: // kuta ityAha / tadanyanirapekSatvAt // 55 // iti // tasmAdAtmanaH sakAzAdanyastadanyaH svavyatiriktastanirapekSatvAt // 16 navanyApekSA kiM duHkharUpA yadevamucyata ityAha / apekSAyA duHkharUpatvAt // 56 // iti // pratItArthameva // etadeva bhAvayati / Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6.] athmo'dhyaayH| __ arthAntaraprAptyA hi tannittirduHkhatvenAnivRttireva // 57 // iti // arthAntarasyendriyArtharUpasya prANyA laabhen| hiyasmAt / tabittiH / kimityAha duHkhatvena arthAntaraprAptaH anivRttireva duHkhasyeti // athainAM nistau nirAkurvavAha / na cAsyArthAntarAvAptiH // 58 // iti // na ca na punarasya siddhArthasyArthAntarAvAptiH khavyatirikrabhAvAntarasaMbandhaH // etadeva bhAvayati / 10 svasvabhAvaniyato hyasau vinirttecchaaprpnycH||58 // iti // svasvabhAvaniyataH svakIyasvarUpamAtrapratiSThitaH / hiryasmAt / asau bhagavAn siddho vinivRttecchAprapaJco'tyantanivRttasarvArthagocaraspahAprabandhaH // aAkAzenApi saha tasya saMbandha mirAkurvannAha / 15 ato'kAmatvAttatsvabhAvatvAnna lokAntakSetrAptirAptiH // 6 // 1C R read tannittiduHkhatvenAnuttiriti / 2 Comits degrAptiH / Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 dharmabinduH sttaukH| [sU0 61 iti // ato vinivRttecchAprapaJcatvAdyadakAmatvaM nirabhilApatvaM tasmAt / yattatvabhAvatvamarthAntaranirapekSatvaM tasmAna lokAntakSetrAptiH siddhikSetrAvasthAnarUpA zrAptirarthAntareNa saha saMbandhaH // 5 etadapi bhAvayati / autsakyavihi lakSaNamasyA hAnizca samayAntare // 61 // iti // zrautsukyasya vRddhiH prakarSaH / hiryasmAt / lakSaNaM kharUpamasyA arthaantrpraapteH| hAnizcautsukyasyaiva bhraMzaH samayAntare 10 prAptisamayAdayetanasamayalakSaNe / nanu kimidamautsukyalakSaNaM siddhe nAstItyata Aha / na caitattasya bhagavata AkAlaM tathAvasthiteH // 62 // iti // na ca naivetadarthAntaraprAptilakSaNamanantaronaM tasya siddhasya bhagavataH / zrAkAlaM sarvamapyAgAminaM kAlaM yAva16 tathAvasthiteH prathamasamayAdArabhya tathA tenaiva prathamasamayasaMpanne kena niSThitArthatvalakSaNena svarUpeNAvasthAnAt // etadapi kuta ityAha / karmakSayAvizeSAt // 63 // 1Comits hi| Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 269 66] prathamo'dhyAyaH / iti // karmakSayasya kAryana siddhatvaprathamakSaNa eva saMjAtasya sarvakSaNeSvavizeSAdabhedAt // evaM sati yasiddhaM tadAha / iti nirupamasukhasiddhiH // 64 // dati // ityevamautsukyAtyantikanivRtternirUpamasukhasiddhiH / siddhAnAM zraddheyA // athopasaMharabAha / sadhyAnavahinA jauvo dagdhvA karmendhanaM bhuvi / sabrahmAdipadaigautaM sa yAti paramaM padam // 65 // iti // sayAnavahinA zaktadhyAnalakSaNajvalajjvalanena karaNa- 10 bhUtena jauvo bhavyajantuvizeSo dagdhvA pralayamAnauya karmendhanaM bhavopagrAhikarmalakSaNaM bhuvi manuSyakSetralakSaNAyAm / kimityaah| sadbrahmAdipadaiH sadbhiH sundarairbrahmAdipadebrahmalokAntAdibhirdhvanibhirgotaM zabditaM sa pArAdhitazaddhasAdhudharmo jauvo yAti pratipadyate paramaM padamiti // na ca vaktavyam akarmaNaH kathaM gatirityAha / pUrvAvedhavazAdeva ttsvbhaavtvtstthaa| anntviiryyukttvaatsmyenaanugunnytH|| 66 // iti // pUrvAvedhavazAtpUrvasaMsArAvasthAyAM ya Avedha bhAvezo gamanasya tasya vazastasmAt / eva ityvdhaarnne| tatsvabhAva- 20 svataH sa UrdhvagamanalakSaNo bandhanamuktatvanairaNDabIjasyeva svabhAvo 15 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabindaH sttiikH| [sU0 67] yasya sa tathA tadbhAvastattvaM tasmAt / tathA iti hetvntrsmuccye| anantavauryayukratvAdapArasAmarthyasaMpannatvAtmamayenaikenAnuguNyataH leNyavasthAvaSTabdhakSetramapekSya samazreNitayA / paramaM padaM yAti ityanuvartata iti // __sa tatra duHkhavirahAdatyantasukhasaMgataH / tiSThatyayogo yogiindrvndhstrijgtiishvrH||67|| iti // so'nantaroko jIvastatra siddhikSetre duHkhavirahAchArauramAnasabAdhAvaidhuryAt / kimityAha atyantasukhasaMgataH zrAtyantikaikAntikazarmasAgarodaramadhyamagraH tiSThatyayogaH mano10 vAkAyavyApAravikalo yogIndravandho yogipradhAnamAnanIyaH / zrata eva trijagatauzvaro dravyabhAvApekSayA sarvalokoparibhAgavartitayA jagattrayaparamezvara iti // iti zrImunicandrasUriviracitAyAM dharmabinduprakaraNavRttau vizeSato dharmaphalavidhiraSTamo'dhyAyaH samAptaH // Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabinduH saTIkaH / 271 nAviHkartamudAratAM nijadhiyo vAcA na vA cAtarImanyenApi ca kAraNena na kRtA vRttirmayAsau param / tattvAbhyAsarasAdupAttasukRto'nyatrApi janmanyahaM sarvAdaunavahAnito'malamanA bhUyAsamuccairiti // iti zrImunicandramUriviracitA dharmabinduprakaraNavRttiH samAptA // pratyakSaraM nirUpyAsthA granthamAnaM vinizcitam / anuSTubhAM sahasrANi bauNi pUrNAni budhyatAm // Page #206 -------------------------------------------------------------------------- Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GLOSSARY OF PECULIAR WORDS. [Roman figures refer to numbers of Chapters and other figures to numbers of Sutras.] agavata III. 11, 19. | nidAna V. 61. aticAra III. 23-4, 39; VI. nidAna VI. 63. 54. fararu VIII. 30. anabhiniveza I. 59. niSadyA V: 45. apavarga II. 77; III. 93. pragIta V. 49. apratibaddha V. 55. prarUpaNA II. 18, 37, 70. abhigraha V. 83. prazasti II. 28. vyamaGgala VII. 14. prAtihArya VII. 20. AkSepaNI II. 13. bhAvapratipatti II. 16. AghAta V. 16. bhAvayati VI. 73. I V. 14. bhAvaraddhi IV. 40. upadhi V. 53. bhAvasannipAta VIII. 10. kaSa II. 37-8. labdhi VI. 5, 15. kSapakazreNi VIII. 8. vikathA V. 27. guNavrata III. 20. zikSApada III. 21. graiveyaka VII. 39. zivasaukhya VII. 3. cAritrI VI. 82. zola IV. 43-4. cheda II. 39. samyagadarzana III. 10. tantra II. 12. saMlekhanA V. 86, 88. tApa II. 40. saMhanana V, 87. tIrthakRttva VIII. 1-2, 5. sAmAyika VI. 204. devasaukhya VII. 3. ( 273 )