Book Title: Agam 01 Ang 01 Acharanga Sutra Part 07
Author(s): Ramchandrasuri
Publisher: Sanmarg Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004831/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArazaMa| mUtrA ''zUvAdhyayana'ti cvyAkhyAno pravacanakAra pUjayapAda AcAryadeva zrImada vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA saMpAdaka pUjayapAda AyAcadeva zrImad 'vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAja Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'vyAkhyAna zA mATe ? ' AcArAMga zA mATe ? dhUnana zA mATe ? 'yAgALo ja TIkA che. TIkAkAraga uparaToDA 'kare ane huM tArApaTIkA karuM. jo ahIM besIne 'zAstranI paMkaja vAMcavAnI Neya to teno upara 'besIne vAMcatA ofthI AvaDatI ? je aoLAjaall 'roTalI, roTalA banAvavAnA hoya tevo vINavuM. 'daLavuM. khAMDavuM. cUle caDAde aoo zekavuM paDe. '(1mArI sAthe kAma paDayuM to 11oo paNa zekavA paDe. 'pyAkhyAla (1mo lAyaka banAvavA mATe che. cho ? '(1mANa baghA pApanI TIkA thAya to tene lAyaka bano 'keTIkAzayAyioll ? yAyAole TIkA che. 'mArIe ja disonche ke (11o baghAne paraloka '(Arapha jotA karaDyA. (1mArI baghAnI dRSTi A loka, 'paralokathI khaseDI paranloka mokSa tarapha vALavI aoo e mATe ja pyAkhyAna gAMDyuM che. emAM jo phaolodid thAuM, to A Agama (1rad (laiANa radayamAM soMsaruM utarI jAya. ApaNe AzAbhaMga 'vAMzaDyuM che. emAMya chachuM zl of 16 adhyayana 'vAMcavuM che. cUta eTale zUoll. dhUoloo eTale mALamAMthI lAvI khaMkheravAnI phirA. a[LamAM 'pesIlo je je doSonI saMdiAvanA hoya, pakaDI 'pakaDIne hasAdelionI khaMkheravAolI phiyA! zuoloLa thAya tyAM majabauAdamITarDa(iiANa haze aolidikALathI je viSayakapAyAdioLA pAyA 'majabUta karyA che, to tamArA bhaze ja khodAvavALA che. mATe ja cheninedaolI vAta iDI. kAraNa e AdhyAyioLA zoloLa zakya on baoo. - prakhara pravacanakAra pUjaya munirAja zrI rAmavijayajI mahArAja Jain Education D onal Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjyapAda AcArya zrI vijaya rAmacaMdrasUri smRtigraMthamALA-117 AcArAMgasUtranAM (dhUtAdhyayananAM) vyAkhyAno bhAga-7 pravacana-1 thI 20 saLaMga 117 thI 135 peja-1 thI 290, saLaMga 1709 thI 2003 : pravacanakAra : pUjA munirAja zrI rAmavijayajI mahArAja vyAkhyAvAcaspati suvizALa gacchAdhipati pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA - saMpAdaka : pU. A. zrI vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAja H prakAzaka : . janmA dAdA Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtra(dhUtAdhyayana)nAM vyAkhyAno ISBN-81 - 87163-37-2 : prakAzaka : saMparkasthAna - prAptisthAna janmASTal prakAzana ve. mU. tapa. jene ArAdhanA bhavana, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380001. phona-pheksa : 5352072. Email : sanmargp@lcenet.net AkhA seTanuM mUlya : rU. 2000-00 nakala : 2000 prakAzana: vi. saM. 2057, I.sana-2001. muMbaI. - -- saMparkasthAna - prAptisthAna R -- - H amadAvAda : janmArza prakAzana karyuM muMbaIH jI. esa. velarsa enDa kuM. 3-A, pahele mALa, rAjAbahAdura baMsIlAla bilDIMga, operA hAusa, 62-68, gIragAma roDa, muMbaI-400004. phona : (O) 36 30 340 (R) 369 148 : surata : vipula DAyamaMDa 205-206, AnaMda, bIje mALa, jadAkhADI, mahIdharapurA, surata-395003. phona : (O) 421205, (R) 220405 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // jya jya dAdA neminAtha zrI neminAtha bhagavAna-bhorola tIrtha Jain Education InternatpIna H 385565 gujarAta. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja prakAzakIya saMghasanmArgadarzaka vyAkhyAtRcUDAmaNi suvizALa tapAgacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnAM jinAjJAnAM rahasyone sAva sahelA zabdomAM rajU karatAM pravacanone pustakAkAre prakAzita karavA mATe amoe pUjyapAdazrIjInA kALadharma bAda teozrIjInA puNya nAmane anusAre pU. A. zrI vijaya rAmacaMdrasUrismRti graMthamALA gUMthavAnI zarUAta karI hatI. jemAM pAMceka varSamAM 108 bahuraMgI pravacana pustakonA seTa uparAMta anya paNa aneka daLadAra pustako prakAzita karavAno amane lAbha maLyo hato. zrI AcArAMgasutra-dhUtAdhyayana aMgenAM pUjyapAdazrInAM pravacanonA pUrA seTane eka sAthe prakAzita karavAnI amArI yojanA cokkasa avarodhonA kAraNe pUrNa na thaI zakI teno amane kheda che. Ama chatAM Aje moDe moDe paNa e ardhA seTanuM prakAzana karavA amo samartha banyA chIe ane najIkanA bhaviSyamAM bAkInA ardhA seTanuM prakAzana karI zakIzuM eno amane varNanAtIta AnaMda che. zrI AcArAMgasUtra-dhUtAdhyayananAM A samasta pravacanonuM athathI iti saMpAdana paramatAraka parama gurudevazrIjInI tAraka AjJAthI teozrIjInA ziSyaratna vardhamAna taponidhi pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya guNayazasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna pravacana prabhAvaka pUjya AcAryadeva zrImad vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjazrIe ati vyastatA vacce paNa samaya phALavI karI ApyuM che, te badala amo tamozrIjInA RNI chIe. A AcArAMgasUtra-dhUtAdhyayananAM pAMcaso vyAkhyAno paikI A 117 thI 135 ema la-19 vyAkhyAno A sAtamA bhAga rUpe prakAzita karAI rahyAM che. zrI AcArAMga sUtrano paricaya, pUjyapAdazrIjIe je paristhitimAM A pravacano kayAM, teno citAra ane saMpAdana zailI aMge vigatavAra noMdha pUjya saMpAdakazrIjIe karelI hoI ame eno ullekha atre karatA nathI. amArAM dareka prakAzanonI jema prastuta prakAzanamAM anugraha vRSTi karanArA zAMtamUrti suvizALa gacchAdhirAja pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya mahodayasUrIzvarajI mahArAjA tathA vardhamAna taponidhi pUjyapAda AcAryadeva zrImad vejaya guNayazasUrIzvarajI mahArAja vagere sarva vaDIla pUjyonA caraNe vaMdanA mirpavApUrvaka bhAvimAM paNa amo AvA satsAhityanA prakAzanamAM nimittarUpa banIe evI kAmanA karIe chIe. - janmArga pradAna Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ..... (sa(2...... sabhA prakAzana dvArA Ayojita pUjyapAda AcAryazrI vijaya rAmacaMdrasUri smRtigraMthamALAnA - upakrame prakAzita thatA AcArAMgasUtra(dhUtAdhyayana)nAM vyAkhyAno bhAga-7 pustaka prakAzanano lAbha lenAra liMbodrA nivAsI zAha mAnacaMda dIpacaMda parivAramAMthI vi. saM. 2016, mahA suda10nA zubha divase vatanabhUmi liMbodrAmAM siddhAMtamahodadhi karmasAhitya karNadhAra pU. AcAryadeva zrImad vijaya premasUrIzvarajI mahArAjAnI punita nizrAmAM tathA teozrInA prabhAvaka paTTadhara vyAkhyAnavAcaspati pU. AcAryadeva zrImada vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna namaskAra mahAmaMtrArAdhaka pU. AcAryadevazrI yazodevasUrIzvarajI mahArAja temaja pU. AcAryadevazrI trilocanasUrIzvarajI mahArAja Adi vizALasaMkhya sAdhusamudAyanI pAvana upasthitimAM paramatapasvI pU. AcAryadevazrI himAMzusUrIzvarajI mahArAjanA zubhAzIrvAdathI prazAMtamUrti pU. AcAryadevazrI nararatnasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna tarIke dIkSita thayela, pU. munirAjazrI vinayacaMdravijayajI mahArAjanA saMyama jIvananI anumodanArthe temaja tapAgacchAdhirAja pUjayapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA tathA paramapUjya gacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya mahodayasUrIzvarajI mahArAjAnA anaMta upakAronI puNyasmRtimAM - zeThazrI maMgaladAsa mAnacaMda dIpacaMda parivAra: sva. zrI nAgacaMda dauchaMda revAra mAgavaMtA sabhyo : - sva. zrI ratilAla mAtacaMda zrI maMgaladAsa mAnacaMda a. so. AnaMdIbena maMgaladAsa zrI amRtalAla mAnacaMda ane suputro zrI sevaMtIlAla mAtacaMda zrI ramezacaMdra maMgaladAsa zrI bhogIlAla mAnacaMda zrI lAlabhAI maMgaladAsa tathA zrI surezacaMdra mAtacaMda zrI rAjendrakumAra maMgaladAsa Ape karelI zrutabhaktinI amo hArdika anumodanA karIe chIe ane bhaviSyamAM paNa Apa uttarottara uttama kakSAnI zrutabhakti karatA raho evI zubhecchA pAThavIe chIe. vi.sabhA pradAna Liv Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjyapAda munipravara zrI rAmavijayajI mahArAjamAMthI vyAkhyAna vAcaspati, suvizALa tapAgacchAdhipati, saMghasanmArgadarzaka pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAja Jan Education International o Private & Personal use only Ww.jainelibrary.org Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMga sUtra-dhUtAdhyayananAM vyAkhyAno bhAga-7 prAstAvikam vi.saM. 198panA cAturmAsamAM zarU karelAM zrI AcArAMga sUtranAM pravacano saLaMga pAMceka mahinA sudhI cAlyAM ane vi.saM. 1986nA mAgasara suda 13nAM e pravacano upara alpavirAma mukAyo ane enA sthAne saMghasvarUpadarzananAM pravacano zarU thayAM. vi.saM. 1987nA cAturmAsa praveza bAda pharIthI AcArAMganAM pravacano zarU thayAM hatAM. A sAtamA bhAganI pUrNAhuti sAthe e prathama cAturmAsanAM badhAM vyAkhyAno chapAyAM che. AThamA bhAgathI bIjA cAturmAsanAM vyAkhyAno chapAze. A bhAgamAM saLaMga 11thI 135 ema kula 19 vyAkhyAno levAmAM AvyAM che. samyagdarzananA varNana sAthe prAraMbha thayela A bhAvanA pravacanomAM, dharmasAdhanAnuM dhyeya ane mAgaNInuM svarUpa, cAre gatinA jIvonAM du:kho, kAmAsakta jIvo dvArA thatI jIvahiMsA, jinAgamanI paramapUjyatA ane sarvoparitA, tIrthaMkaradevoe darzAvela jIvadayAdinuM svarUpa, zAstrokta dRSTAMtono marma, viveka ane puruSArthanI jarUra, sevAnuM svarUpa ane gacchavAsanI upakArakatA, sAdhupaNAmAM surakSitatA, jagatanI mithyA mAnyatA, utsarga ane apavAdanuM yathAvasara Asevana, apavAdonA nitya sevya ane avasare sevya jevA prakAro vagere bAbatonuM suMdara zailIthI nirUpaNa karyuM che. taduparAMta, zuM hiMsaka jIvonI hiMsA karavAno niyama hoI zake ? bALadIkSA keTalI yogya che ? sAvadya pravRttino upadeza ApI zakAya ? abhiprAya koNa ApI zake ane kono abhiprAya manAya ? zuM saMsArIo vairAgInI parIkSA karI zake ? Agama abhyAsa konI nizrAe ane kaI rIte karAya ? mAnyatA ane AcArano saMbaMdha zo ? vagere praznone sudIrgha pravacano dvArA carcA khUba ja mArmika samAdhAno raju karyA che. prAMta saMghasvarUpanAM vyAkhyAno zarU thavAnAM hoI saMgha ane saMghanA nAme svacchaMdI vyavahAro calAvanArAo pratye AkarI prahAra karatI bhUmikAvALuM aMtima pravacana karI A bhAga pUrNa karyo che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *rji',' pravacana 51 66 ayArAMgasUtranAM (dhUtAdhyayananAM) vyAkhyAno bhAga sAta pravacana kamadarzana pravacana viSaya pRSTha saLaMga kya pRSTha kya 1 - 117 dharmano pAyo sAcI mAnyatA: 1709 2 - 118 dhyeya ane siddhAMta eka ja joIe: 18 1726. 3 - 119 ajJAnIonI avadazA ane jJAnIonI dayA : 31 1739 4 - 120 Agamano arIso : 1759 5 - 121 bhAva karuNAnI bhavyatA : 177 6 - 122 dAMtanA durupayogathI baco 84 1792 123 pApane pApa mAne te ja jaina zAsanamAM 105 1813 124 paDavAno bhaya, chatAM caDavuM anivArya : 122 1830 9 - 125 sevA karavAnI, paNa konI ? 136 1844 10 - 126 saMsAra du:khamaya lAge to bacAya ? 15o 1858 127 amArI laData zA mATe ane konI sAme ? 165 1873 128 utsarga-apavAdano avasara samajo ! 179 1987 129 hiMsakanI paNa hiMsAno niSedha : 192 1900 - 130 jANyA vinA bolavAno adhikAra nahi ? 211 1919 - 131 bALadIkSA mATe saMskaraNa keTaluM Avazyaka ? 225 1933 - 132 Agama e ja AdhAra : 240 1948 17 - 133 samyagdarzana sAthe AcArano saMbaMdha ? 254 1962 18 - 134 jyAM bhAvanA lukhkhI tyAM samyagdarzana nahi ? 271 1979 19 - 135 "saMgha' vagere zabdonA artha samajo ! 283 1991 IT : Vi Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AghANa thaMbha sanmArga prakAzananA zubhakAryamAM AtmIyabhAve atyaMta mahattvano phALo ApI AdhArasthaMbha bananArA puNyavAnonI zubha nAmAvali 1. bhorolatIrtha nivAsI mahetA zAMtilAla harIlAla muMbaI 2, hasamukhalAla cunilAla modI muMbaI 7. ramIlAbena mahendrabhAI cImanalAla zAha muMbaI 4. mANekalAla moholAla jhaverI muMbaI 5. bhorolatIrtha nivAsI saMghavI svarUpacaMda maganalAla ha. vADIlAla surata 9. bhorolatIrtha nivAsI voharA jevatalAla svarUpacaMda amadAvAda 7. zAha premacaMda IzvaralAla muMbaI 8. zrImatI kaMcanabena sArAbhAI zAha ha.virendrabhAI (sAInTIphIka leba) amadAvAda 9. jhaverI kumArapALa bAlubhAI muMbaI 10. zAha joItAlAla TokaradAsa ha. zAha dinezabhAI je. muMbaI 11. zAha chabIladAsa sAkaLacaMda parivAra muMbaI 12. zAha bhAIlAla vardhIlAla (rAdhanapura) ha. zAha rAjubhAI bI. navasArI 13. bhorolatIrtha nivAsI saMghavI maNIbahena manajIbhAI ha. caMpakabhAI surata 14. zAha dalapatabhAI kakalabhAI (pIlucAvALA) surata 15. saMghavI zAMtilAla vADIlAla surata 17. zAha bAbulAla maMgaLajI parivAra uMbarI 17. zrImatI kaMcanabena kAMtilAla maNIlAla jhaverI pATaNa hastagiri pratiSThA smRti nimitte 18. pAlanapura nivAsI zAha zazIkAMta pUnamacaMda 19. zAha camanalAla cunIlAla dhAnerAvALA muMbaI 20. zAha maMgaLadAsa mAnacaMda liMbodrAvALA 21. jhaverI jItubhAI jhaveracaMda 22. zAha lAlacaMda chaganalAla parivAra piMDavADAvALA muMbaI 23. dhAnerA nivAsI zAha caMdanabena kanaiyAlAla ha. narezabhAI navasArI 24. suzIlAbena pratApabhAI dalAla pATaNa 25. sAlecchA ukacaMdajI jugarAjajI amadAvAda 23. zAha jayaMtilAla AtmArAma amadAvAda 27. zrImatI praviNAbena caMpakalAla gAMdhI muMbaI 28. zrImatI savitAbena maphatalAla vArIyA ha: kIrtibhAI maphatalAla vArIyA muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI vii Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sahayogI sanmArga prakAzananA zubhakAryane potAnuM mAnI Agavo phALo ApI sahayogI bananArA puNyAtmAonI zubha nAmAvali. 1. hemacaMdabhAI motIcaMdabhAI jhaverI muMbaI 2. amulakhabhAI pUnamacaMdabhAI mahetA ha. kumArabhAI Ara. zAha surata 3. ramaNikabhAI revacaMdabhAI zAha dhAnerAvALA ha. araviMdabhAI Ara. zAha surata 4. saMghavI sohanarAjajI rUpAjI muMbaI 5. zrImatI nirmaLAbena hiMmatalAla dozI ha. zrI bharatabhAI hiMmatalAla dozI muMbaI 6. zrI kezavalAla dalapatalAla jhaverI zrI suMdaralAla dalapatabhAI jhaverI muMbaI 7. zrI maNIlAla nIhAlacaMda zAha ha. ratilAla maNIlAla zAha muMbaI 8. sva. zAha mULacaMda dharmAjI tathA bhAMDotarA temanA dharmapatnI pArUlabahena mULacaMdajI parivAra 9. sva. bhIkhamacaMdajI sAkaLacaMdajI zAha ratanacaMda phulacaMda muMbaI 10. zAha pArUbahena mayAcaMda varaghAjI jetAvADA 11. zAha maNIlAla haragovanadAsa nesaDAvALA ha. praviNabhAI surata 12. zrImatI jayAbahena pAnAcaMda jhaverI ha. pAnAcaMda nAnubhAI jhaverI 13. zrI dIpacaMda lallubhAI tAsavALA surata 14. zAha bAbulAla nAgaradAsa paTosaNa (u.gu.)vALA muMbaI 15. zAha amIcaMda khImacaMda parivAra ha. yogezabhAI tathA nikuMjabhAI 16. zAha mANekalAla nAnacaMda 17. zAha mayAcaMda mulakacaMda parivAra muMbaI 18. zAha babAbhAI DAhyAlAla rokANI (jUnA DIsAvALA) muMbaI 19. zrI cunIlAla mANekalAla daDIyA muMbaI 20. vIracaMda punamacaMdajI dalAjI (bApalAvALA) muMbaI ha. tulasIbena, kasuMbIbena, samubena 21. a.sau. puSpAbena maphatalAla dalIcaMdajI zAha AlavADA 22. meghajI sAMgaNa caralA ha. mAlazI - khetazI meghajI caralA AdhoI-kaccha 23. sva. rasIkalAla cimanalAla jhaverI ha: abhayabhAI muMbaI 24. zAha maphatalAla jezIMgabhAI habharatabhAI navasArI 25. vINAbena dhIrajalAla kapAsI 23. zrImatI AzAbena kIrITabhAI zAha muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI viii Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 : dharmano pAyo, sAcI mAnyatA : J-114 vi. saM. 1986 kArtaka vada-9 somavAra tA. 25-11-1929 je svAdhIna, te ja sukhI : rakhaDapaTTI maTADavAno upAya : mithyAtva ane avirati AdinuM dhamasANa : zuddha mAnyatA e ja sArI karaNInuM mULa : 'nItino Adara' dharma kyAre bane ? upakArIoe dharma kahyo che kone ? deva, guru ane dharmanI upAsanA zA mATe ? 7 viSa khAIne jIvavA jevI mAnyatAthI baco : 117 vizrAMti azaktane mATe che : samajo ke 'vidhAna, zAmAM che ?' jainazAsananuM pAMDitya juduM ja che zrImaMtAI ThassA mATe nathI, paNa sadu5yoga mATe che : : 7 hitakara spaSTabhASitA, e sAdhutAno zaNagAra che : dharma bhUlelAonI dazA dayApAtra che : viSaya : samyagdarzana e jaina zAsanano pAyo che. AcArabheda nabhe, vicArabheda na nabhe. dhUtAdhyayananA pahelA uddezAnA bIjA sUtra dvArA jIvone vairAgya pedA thAya e mATe jIvo karmanA vipAka kaI rIte bhogave che, e vAta vistRta rIte samajAvyA bAda atre karyodaya vakhate rAkhavAnI sAvacetI batAve che. manuSya mATe kamaLanI upamA ApI saMsArathI alipta rahevAnI kaLA zIkhavADI che. pApa ka2vA mAtrathI ja koI mithyAdgaSTi banI jatuM nathI ane pApa choDavA mAtrathI ja koI samitI banI jatuM nathI. darekanI pAchaLa hArda zuM che te jovuM paDe. pApa tarapha DhALa hoya, e ka2vA jevAM mAne te mithyAdraSTi ane pApa karavA jevAM na mAne te ja samyagdaSTi hoI zake. A vyAkhyAnI AsapAsa A pravacana pAMgaryuM che. emAM prasaMga pAmI sAdhu ane zrAvakanI mAnyatA, nIti ane dharmano taphAvata, UMdhI mAnyatAnuM mULa, tyAganI ja mahattA, jaina zAsananuM pAMDitya, zrImaMtAIno sadupayoga, sAdhuonI bhASA jevA aneka viSayo para vivecana karAyuM che. suvAkyAtRta * AtmA udaya vakhate jeTalo mUMjhAya che : teTalo jo baMdha vakhate mUMjhAya to lAMbo kALa te saMsAramAM rakhaDe ja nahi. pApane sAruM mAnanAra uttama AcAravAna hoya to paNa mithyAdaSTi che. sArI ane sAcI karaNInuM mULa zuddha mAnyatA che. deva, guru ane dharmanI ArAdhanA Atmazreya mATe che, paNa paudgalika zreya mATe nathI ja. anItino tyAga ane nItino Adara paNa Atmazuddhi ane pApathI bacavA mATe hoya to ja dharmarUpa che. deva, guru, dharmanuM kAma duniyAnI mamatA vadhAravA mATe nathI paNa ghaTADavA mATe che. pArakI strI sAme dRSTi pheMkanAro dharma bhUle che, eTaluM ja nahi paNa nItithI paNa gayelo che. hitakara spaSTabhASitA, e sAdhutAno zaNagAra che. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1H dharmano pAyo, sAcI mAnyatA je svAdhIna, te ja sukhI : sUtrakAra maharSi zrI sudharmAsvAmIjI mahArAjA, A "dhUta' nAmanA chaThThA adhyayananA pahelA uddezAnA bIjA sUtra dvArA saMsAravartI prANIgaNane vairAgya ane nirveda pedA thAya te mATe saMsAramAM vartatAM prANIo, karmanA vipAkane kevI kevI rIte bhogavI rahyAM che. e batAvI rahyA che ane e sUtranuM samarthana karatAM TIkAkAra paramarSi zrI zIlAMkasUrijI mahArAjA spaSTa zabdomAM pharamAvI gayA ke A saMsAramAM, jema narakagatimAM ane tiryaMcagatimAM sukha nathI tema manuSyagatimAM ane devagatimAM paNa sukha nathI ? kAraNa ke saMsAranI cAre gatimAM aneka prakAranAM duHkho bharelAM che. duniyAnA ajJAnI AtmAo, manuSyagati ane devagatimAM je kAMI sukha kahyuM che te vastutaH sukha nathI : kAraNa ke jenA pariNAme paNa duHkha hoya tene sukhanI koTimAM mUkI zakAya nahi. saMsAranuM koIpaNa sukha evuM nathI ke jenA pariNAme duHkha na hoya. saMsAramAM sArI gaNAtI cIjo paNa javAnI e ja duHkha, bIjAM duHkho bAjue mUkIe to paNa maLelI agara meLavelI vastuo javAnI che e paNa moTuM duHkha che : mATe saMsAramAM koI paNa gatimAM sukhanI prApti nathI. cAre gatimAM paDelA saMsArI jIvo vividha prakAranA karmanA vipAkane bhogave che. cAre gatimAM karmanA vipAkanA bhogavaTA sivAya bIjuM kAMI che nahi. e vipAka cAhe zubha karmano hoya yA azubhano hoya. zubha yA azubhanA vipAkane AdhIna nahi thanAra AtmA, cAre gatimAM sukhano anubhava kare ane pariNAme paNa sukha pAme. je, karmanA bhogavaTA vakhate svAdhIna rahe ane karmanA vipAkane AdhIna na thaI jAya te ja, A saMsAramAM sukhano anubhava karI zake. rakhaDapaTTI maTADavAno upAya : vipAka kaI rIte bhogavavA e ja vicAravAnuM che. karma bhogavaTo ApyA vinA to jatuM nathI. AtmA sAthethI tenI khasavAnI kriyA te ApaNA mATe karmano Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Amn - - 1 dharmano pAyo. sAcI mAnyatA - 117 - 3 udaya samajavo. vipAkodayamAM AveluM karma, vipAka batAvI chUTI javAnuM. e vakhate eTalI sAvadhAnI rAkhavI joIe ke jethI navAM ghUsI na jAya ane bIjAM paNa sAthe ghaNAM chUTI jAya. karmano udaya AvavAno to kharo ja. je bAMdhyAM che te rikSamAM to AvavAnAM ja. ema na samajatA ke "bahAra ThIka ThIka rahIe ane para game tema rahIe to zuM vAMdho che ?" kAraNa ke karmasattA AgaLa e saphAI jyAre tyAre paNa sApha thaI javAnI che. saMsArI AtmA, karmanA saMgathI rahita nathI : eTale baMdhAyelAM karma udayamAM AvavAnAM. udayamAM AvavuM e eno svabhAva ja che ane udayamAM AvIne potAnA svabhAva mujabanI sAmagrI UbhI ryA vagara te rahevAnuM nathI e paNa nizcita che : mATe je AtmAne mukti joItI hoya teNe zubha yA azubha karmanA udayane samabhAve bhogavavo joIe. samabhAve bhogavavuM eTale AvelA duHkhane AkaLavikaLa thayA vinA ane AvelA sukhane AnaMdamagna thayA vinA bhogavI levuM. je vicAra karavAno che te karmabaMdha pahelAM che. pachI to e ja prayatna karavAno ke vipAkane bhogavatI vakhate sAvadhagIrI na cAlI jAya. baMdhanI kriyAmAM musIbata nathI paNa udaya vakhate musIbata che. vipAka to, udayamAM Ave te vakhate bhogavavo paDe che eTale e kaThina che, bAkI bAMdhatI vakhate to lahejata, svAda ane AnaMda Ave che eTale baMdhanI kriyA to bahu sahelI che. AtmA udaya vakhate jeTalo mUMjhAya che teTalo jo baMdha vakhate mUMjhAya to lAMbo kALa te saMsAramAM rakhaDe ja nahi. jeTalI sAvadhagIrI bhogavaTA vakhate rahe che, teTalI jo baMdha vakhate thaI jAya to saMsAramAM rakhaDavAnuM jhaTa maTI jAya. baMdhAI cUkelAM karma, koI ne koI gatimAM udayamAM AvyA vagara rahevAnAM nathI paNa jainazAsana pAmyAno zikSApATha e ja che ke baMdhAyelAM karmanA udaya vakhate na mUMjhAva. jo tema thaze to, dabAyelA AtmAnA guNo svayameva pragaTa thavAnA che : ethI, anaMtakALanI rakhaDapaTTI maTADavAno e ja upAya che. mithyAtva ane avirati AdinuM ghamasANaH zrI jainazAsana, bhavya AtmAone uddezIne ema kahe che ke duniyA, gharabAra, kuTuMba parivAra ane zarIra e tamAruM nathI ane tame enAthI judA cho. tame AtmA cho ane e jaDa che. paravastumAM potApaNuM mAnI beThA cho e ja tamAruM mithyAtva che. e mithyAtvanA yoge avirati, kaSAya, pramAda ane yoganuM kAramuM Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 112 ghamasANa cAlI rahyuM che. AtmAne e vastuthI judo mAnyo eTale avirati vagerenuM baLa maMda paDI jAya che. avirati AdinI pravRtti vadhavAnuM kAraNa, "samyakta nathI pAmyA' e che. dekhatAnI AgaLa khADA-TekarA hAnikara nathI nIvaDatA : kAraNa ke AMdhaLo ane dekhato be Ave emAM dekhato sAcavIne cAlyo jAya ane AMdhaLo TicAIne kuTAI mare. saMsAra to jevo mithyAdaSTi mATe bhayaMkara che tevo ja samyagadaSTi mATe paNa che : paNa vAta eTalI ja ke samyagdaSTi dekhato hovAthI phasI paDato nathI ane mithyAdaSTi hasI paDe che. gusse na thAva, paNa sudhAro : sabhA mithyASTine AMdhaLA kahevA te keTaluM yogya che? doSa dUra karI sudhAravA mATe ApavAmAM AvatAM dRSTAMtothI gusse na thAva paNa te te doSo hoya to dUra karIne sudharo. doSa darzAvanAruM dRSTAMta, jenAmAM doSa hoya ene ja lAgu thAya tene, jyAre koIpaNa pakaDI le ke A to amArA upara AvyuM to huM to, ema ja mAnuM ke enAmAM e doSa che. viSayAdhInone zvAnanI upamA apAya che. zvAna, jema kUtarI pAchaLa bhame che, tema viSayAdhIna AtmAo, svaparanA viveka vinA strInI pAchaLa bebhAna hAlatamAM bhaTakyA kare che. lAlacu ane svArthIjanono svabhAva paNa kUtarA jevo kahevAya che kAraNa ke jema kUtarA upara, daMDA paDe toye "tU tU' kare ke tarata ja pUMchaDI halAvatAM Ave che : evI ja dazA svArthIonI hoya che. AthI, jeTalI upamAo ane dRSTAMto devAmAM Ave te badhAne mATe che ke amukane mATe che ema nathI paNa te te doSo jenAmAM hoya tene mATe che : e kAraNe te te doSanA upAsakoe, te te doSone darzAvatI upamAothI gusse nahi thatAM te te doSone dUra karI jAtane sudhAravAnI pravRtti karavI e ja zreyaskara che. sArI upamA che, paNa yogyatA joIe : manuSyane kamaLanI upamA paNa ApI zakAya che, kamaLa, jemAMthI utpanna thAya ane jenAthI vadhe te beyane choDIne nokhuM rahe che : tema je manuSya, karmarUpI kardamamAM utpanna thaI ane bhogarUpa jaLathI vRddhi pAmI e beyane mUkIne svasvarUpanI prAptimAM sajja thAya te kamaLanI upamAne pAme : AthI spaSTa che ke sArI paNa upamA che paNa yogyatA joIe. jeo, kamaLa jevA banavA mAgatA hoya : Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ts ----- 1 : dharmano pAyo, sAcI mAnyatA - 117 - 5 teoe, kamaLanI mAphaka zrI jinarUpa sUryanAM vANIrUpa kiraNothI vikasita thavAnI ane vikasita thayA pachI sAdhupuruSo dvArA yogya sthAne sthApita thavAnI paNa yogyatA keLavavI joIe. AvI yogyatA hoya to, uttama upamA mATe avazya yogya bano : mATe sArI upamAo paNa che, paNa vAta eTalI ke e upamA meLavavAnI lAyakAta avazya meLavavI joIe ? kAraNa ke upamAno AdhAra lAyakAta upara che. asaMbhavita udaya : yogyatA nahi chatAM, kamaLa jevA kahevaDAvavAnI kAmanA rAkhavI : e to vadhu ayogyatA che. kAdava ane jaLathI alaga thayA pachI paNa tyAM ne tyAM rahelA kamaLane bagaDI javAno jeTalo saMbhava che teTalo ja saMsAramAM rahelA ane saMsAramAMthI nahi nIkaLavA icchanArA AtmAone, pAyamAla thavAno saMbhava che. saMsAramAM rahelA paNa je, sArA thayA che : teo "saMsAramAM rahevuM e sAruM che" ema paNa mAnatA nahotA : mATe sArA thayA che. saMsAramAM rahevAnI bhAvanAvALA koI sArA thayA ja nathI. saMsAramAM rahelA paNa, je koI sArA thayA che te ja ke "jemane saMsAramAM rahevuM gamatuM nahotuM, rahevAne sAruM mAnatA nahotA chatAM rahevuM paDyuM hatuM.' tamane bImArI bhogavavI pasaMda nathI chatAM bhogavo cho ne ? icchA nahi chatAM bhogavavuM paDe che e vAta kharI ne ? kAraNa ke ilAja nathI : tema koI koI AtmAne, evo tIvra karmodaya hoya che ke icchA na hovA chatAM paNa bhogavyA sivAya teno chUTako thato nathI. zrI naMdiSaNa jevA, je paDyA che te icchAthI nahi paNa tIvra azubhodayanA yoge : AthI spaSTa che ke jeo, "saMsAramAM rahIne paNa ghaNA tarI gayA che, saMsAramAM rahevAnI buddhie saMsAramAM rahevuM joIe, are eTaluM ja nahi paNa saMsAramAM to sAruM mAnIne rahevuM joIe." A pramANe kahe che : tevAono udaya, atyAra sudhI thayo nathI. thavAno nathI ane thaze paNa nahi : arthAt evAono, teonI e bhAvanA pharyA vinA udaya asaMbhavita che. mithyAdaSTi ane samyagdaSTi : koI pApa kare eTalA ja uparathI mithyAdRSTi thAya nahi paNa pApa sAruM che, Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 -- 114 ema mAne e jarUra mithyAdaSTi thAya. pApane pApa mAnanAro, cAle tyAM sudhI pApa karato ja nathI. khADAne khADo mAnyA pachI koI bhUsako mATe ja nahi. kUvAne kUvA tarIke joyA, jANyA ane oLakhyA pachI temAM koI paDe ja nahi. AMdhaLo, ajANyo ke Avezane AdhIna thayela hoya te ja temAM paDe : tema pApane pApa mAnanAra, prathama to cAle tyAM sudhI pApa karato ja nathI ane nirupAye pApa karato hoya eTalAthI te mithyAdaSTi kahevAto nathI. pApane sAruM mAnanAra uttama AcAravAna hoya to paNa mithyAdaSTi. mAsakhamaNane pAraNe mA khamaNa kare ane "khAvuM e sAruM" ema mAne tathA khAvAthI paNa mukti mAne che, samyagdaSTi nathI paNa mithyAdRSTi che : e ja kAraNe zrI padmavijayajI mahArAjA eka pUjAmAM pharamAve che ke - - "khAvata pIvata mokSa je mAne, te saradAra bahu jaTamAM." jaTa e mUrkhanI jAta che. temAM e saradAra bane che. je tapa kare ane khAvApIvAmAM vAMdho nahi ema kahe tathA khAvApIvAne sAruM mAne : teno e tapa, tapa tarIke nakAmo che. navakArazI paNa jenAthI nathI thatI paraMtu je ema mAne che ke "tapa vinA mukti nathI' to e samyagdaSTi che. tame, saMsArI hovA chatAM : "sAdhupaNA vinA mukti nathI' ema mAno to samyagdaSTi ane sAdhu thayA chatAM jeo, "saMsAramAM kayAM dharma thato nathI ane sAdhupaNAmAM zuM bharyuM che ?' ema mAne teo mithyAdRSTi che. zuddha mAnyatA e ja sArI karaNInuM mULa gRhasthapaNAmAM rahyA chatAM paNa je, sAdhupaNAne sAruM mAne tenI mukti thAya? paNa sAdhupaNAmAM rahyA chatAMya je, gRhasthapaNAne sAruM mAne tenI koI kALe mukti nathI thatI. sAcI mAnyatA vinAnI karaNIne zAstra dhULa upara lIMpaNanI upamA ApI che. dhULa upara lIMpaNa Take ja nahi eTale mahenata nakAmI jAya ane mUrkhatAmAM khape. sAcI mAnyatA vinAnI sAcI paNa karaNI lagabhaga nakAmI che. satya bole ane kahe ke "satya na bolavAmAM vAMdho zo ?' to jarUra "tenA satya bolavAmAM kAMIka prapaMca che ema samajavuM joIe. jeo, asatya bolavAmAM vAMdho nahi gaNavA chatAM paNa satyane bole che : teo, "sAcuM bolavAthI pratiSThA vadhe, mAnyatA vadhe, Avaka vadhe, A hetuthI, satya bole che : paNa "asatyamAM pApa che' te dRSTie satya bolatA nathI. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ triDa - 1 dharmano pAyo, sAcI mAnyatA - 117 - - 7 nIti, satya ane dayA be rIte paLAya che. eka rIte pachAtI nIti, satya ane dayA dharmarUpa che jyAre bIjI rIte pachAtI te dharmarUpa nathI paNa UlaTuM adharmane poSanAra che. "anIti AtmAne malina karanAra che ane AtmAne nirmaLa rAkhavA mATe nIti pALavI e manuSya tarIkeno dharma che." ema mAnIne je nIti pALe che tenI nIti dharmakoTimAM che : paraMtu "anItithI bajAramAM pratiSThA UThI jAya che, grAhakasaMkhyA ghaTe che, tethI Avaka sArA pramANamAM thatI nathI ane nIti, e bhoLA jIvone tAbAmAM levAnuM sArAmAM sAruM sAdhana che." e buddhie jeo, nIti pALe che teonI nIti viparIta pariNAmarUpa hoIne adharmarUpa che. je pAradhI, jALa pAtharI aMdara zera-bazera anAja nAkhe che : tyAM AvelAM pakSIone zAMtithI besavA de che : bIjA mANasone tyAM AvavA deto nathI, bolavA paNa deto nathI ane zAMtipUrvaka khAvA de che ane badhAM AvI gayAM pachI jALane sameTI le che te dayALu ane udAra kharo ke nahi ? sabhA: nahi. jo nahi, to samajo ke sArI mAnyatA vinAnI dekhAtI sArI evI paNa karaNI sAcI ane sArI nahi, AthI spaSTa che ke sArI ane sAcI karaNInuM mULa zuddha mAnyatA che. nItino Adara dharma kyAre bane ? sabhA: nItipUrvaka vepAra calAve te dharma kharo ke nahi? vepAramAM anItino tyAga karavo ane nItino Adara karavo e to dharma che ja : paNa ahIM to, kamANInA hetuthI ja thatA anItinA tyAgano ane nItinA Adarano sAmano karavAmAM Ave che, kAraNa ke paisA mATe ja anItino tyAga ane nItino Adara e kAMI dharma nathI. A to, paisA mATe vepAra vadhAravo ane ema lAge ke "anItinA tyAgathI ane nItinA AdarathI vepAra vadhaze." : eTale anItinA tyAga ane nItinA Adara mATe sajja thavuM, e kAMI vastutaH dharma nathI : kAraNa ke enA mULamAM lakSmIno moha che : e mohanA pratApe paisA AvyA pachI hiMsA vadhavAnI ke ghaTavAnI ? jhUMpaDIvALAne paiso Ave to tene havelI bAMdhavAnuM mana thavAnuM ke bIjuM kAMI ? paisA AvavAthI ja hiMsA ghaTatI hota, mamatA chUTatI hota, moha ocho thato hota, pApathI pAchA haThAtuM hota, to to paisAnI prAptine ane paisAprAptinA pApane dharma mAnI leta; Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno paNa tema nathI. mATe vicAro ke 'anItino tyAga ane nItino Adara paNa dharmarUpa cAre ?' A praznanA vicArane aMte kahevuM ja paDaze ke anItino tyAga ane nItino Adara paNa Atmazuddhi ane pApathI bacavA mATe hoya to ja dharmarUpa che. upakArIoe dharma kahyo che kone ? 'anaMtajJAnI upakArIoe dharma kone kahyo che ? dAna, zIla, tapa ane saddabhAvane ? ke lakSmI, viSayavilAsa, zarIranI puSTi ane azubha vicArone ?' e vicAro, kAraNa ke e vicAryA vinA dharmanuM svarUpa vAstavika rIte nahi samajAya. duniyAmAM dAna paNa be rIte devAya che : pAMca ApI pAMcaso levA mATe ane bIjuM so hoya temAMthI pAMca ApIne te vakhate pAMcanI ane pariNAme soenI mamatA utA2vA mATe. lakSmIne sArI mAno cho ke khoTI ? jo khoTI, to khoTI cIja mATe dharma karAya te doSita ke nirdoSa ? je cIjane khoTI mAnIe te mATe dharmano upayoga thAya ? bhagavAnanI pUjA karIne bhagavAna pAse baMgalo ane sAhyabI maMgAya ? bhagavAna moTA ke sAhyabI moTI ? viSayavAsanA vadhe te mATe pUjA karavAnI ke ghaTe te mATe ? jene khoTuM mAno cho, choDavAnuM mAno cho tene meLavavA mATe dharma karAya e ThIka che ? A badhA ja praznono uttara sIdho tyAre ja ApI zako ke jyAre 'upakArIoe dharma kahyo che kone ?' - e samajo. ane e ja kAraNe samajo ke upakArIoe dAnane dharma kahyo che paNa lakSmIne nathI kahyo : zIlane dharma kahyo che paNa viSayavilAsane nathI kahyo : tapane dharma kahyo che paNa zarIranI puSTine nathI kahyo ane sadbhAvane dharma kahyo che paNa azubha vicArone nathI kahyo. jeo A vAtane nathI samajatA teonI dazA Aje judI ja che. 1716 deva, guru ane dharmanI upAsanA zA mATe ? AthI samajo ke 'deva, guru ane dharmanI upAsanA zA mATe che ?' e samajAze to ja dharmanI ArAdhanAnuM rahasya zuM che e samajAze. deva, guru ane dharmanI ArAdhanA Atmazreya mATe che paNa paudgalika zreya mATe nathI ja. jeo AtmAne nathI mAnatA : jeo karma ane punarjanmane nathI mAnatA : tevA nAstika matavALA paNa, je nIti pALe che temAM teono irAdo eka ja hoya che ke 'jo nIti nahi pALIe to duniyAmAM jIvI zakAze nahi.' nIti vinA jo Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1717 - - 1 : dharmano pAyo, sAcI mAnyatA - 117 - 9 lokomAM jivAtuM hota to teo haragija nItine paNa na pALata. lobhiyo vepArI paNa, grAhakane cAno pyAlo zuM kAma pAya che ? vepArI koInI gALa sAMbhaLe ? nA, chatAM grAhakanI gALa hasate moDhe sAMbhaLe che, tenuM kAraNa zuM ? kahevuM ja paDaze ke lakSmInI lAlasA. e ja rIte lobhiyo jyAre udAra thaI jAya tyAre paNa mAnI levuM ke kAMIka svArtha che. vANiyo paDe nahi ane paDe tyAre dhULamAM kAMIka paDeluM hovuM joIe ema duniyAmAM manAya che. tevI ja rIte duniyAdArInA ja lobhiyA, viSayakaSAyanA ja arthI ane duniyAnI sAhyabImAM ja AnaMda mAnanArA dharma kare tyAre samajI levAnuM ke kaMIka prapaMca che. teo to prabhubhakti karatAM paNa ema ja kahe ke "ame jyAre bhUkhyA marIe tyAre bhagavAna, bhagavAna zAnA ! ApanI sevA na kare eone ghera moTaro doDe ane amAre ghera tema kema nahi!" paNa e bicArAo jANatA nathI ke "zrI vItarAganI pUjA moTaro choDavA mATe che paNa meLavavA mATe nathI ! deva, guru, dharmanuM kAma duniyAnI mamatA vadhAravA mATe nathI paNa ghaTADavA mATe che !" AvuM ajJAna tamArAmAM paNa na rahI jAya e mATe tame samajo ke "deva, guru ane dharma eTale zuM ane tenI upAsanA zA mATe ?" vicAramAM to ekatA ja joIe ? sAdhu ane gRhasthanA kapaDAmAM ane AcaraNamAM bhale pharaka hoya, paNa vicAra to e ubhayanA eka ja hovA joIe ? kAraNa ke sAdhu, jema dharma siddhipadanI prApti mATe kare che ? tema gRhastha paNa, dharma gharabAranI siddhi mATe nahi paNa siddhipadanI prApti mATe ja karavAno che, kAraNa ke javuM to, sAdhuone paNa muktimAM che ane gRhasthone paNa muktimAM che ? e kAraNe, ubhayanA vicAromAM ekatA ja joIe? sAdhu jema zarIrane para mAne tema tamAre paNa tene para ja mAnavuM joIe : arthAt je rIte je vastune sAdhue heya mAnavAnI che te ja rIte tamAre paNa heya ja mAnavAnI che. pharaka eTalo ja ke jenAmAM bahu zakti hoya te bahu choDe ane thoDI zaktivALo thoDuM choDe. "juThuM nahi bolavuM kAraNa ke asatya e pApa che." A saMbaMdhamAM baMnnenA vicAra to eka ja che paNa tame evA saMyogomAM beThelA cho ke asatyane pUrepUruM choDI zakatA nathI. jyAre sAdhuo sarvathA asatyano tyAga karI zake che. e ja rIte, sAdhuone paripUrNa brahmacarya pALavAnuM che ane tamAre nathI ja pALavA yogya ema nathI kAraNa ke strIsaMsargamAM tamane paNa pApa nathI lAgatuM ema nathI : AthI spaSTa che ke dareka vastumAM Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno vicAranI to ekatA ja hovI joIe. vartananI bhinnatA to avasthA, saMyoga ane sAmarthyane AbhArI che paNa vicArabhedane AbhArI nathI. ubhayane mana, e vAta nizcita ja hovI joIe ke 'upAdeya te to upAdeya ja ane heya te to haiya ja.' e ja kAraNe eka upAdeyanI ja ArAdhanAmAM rata evA sAdhuo mATe dharmarasika gRhastho marI paDe che. ajJAnatAnA pratApe UMdhI mAnyatA : paNa A vastunI ajJAnatAnA pratApe, Aje UMdhI mAnyatA pravartI rahI che : ane te evI kAramI che ke jethI kadI ja AtmA, unnatinA rAha upara AvI zake ja nahi. e UMdhI mAnyatA e che ke 'heyano paNa tyAga heyano anubhava karyA pachI ja ka2vo joIe paNa te pahelAM nahIM.' A mAnyatAnuM UMdhApaNuM samajavuM kaThina nathI paNa saheluM che paNa e samajavA mATe hRdayane durAgrahathI para banAvavuM joIe. durAgrahathI durbaLa banI gayelAo to kahe che ke 'saMsArane sevyA vagara choDe e samaje zuM ?' Ano to e ja artha thayo ke nadIne kinAre Ubho Ubho koI, kAdava tarapha dhasI jatAne re ! kAdavamAM khUMcI jaze' ema kahe : tene mUrkhA kahevo ane je kAdavamAM jaI khUMcelo hoya tene sAro kahevo ! AvA arthamAM mAnanAra, Aje kinAre UbhelAne UlaTo pUche che ke 'kAdavamAM khUMcI javAya e tuM zAthI kahe che ? zuM tane anubhava che ?' AnA uttaramAM pelo tarata jakahe ke 'are bhAI ! sAme je khUMcelo Ubho che tene tuM ane huM banne najarenajara joIe chIe ne ?' Avo spaSTa uttara maLyA chatAM paNa jema mUrkha mANasa na mAne tema ajJAnatAnA pratApe, UMdhI mAnyatAmAM aTavAtA AjanA ajJAnIo paNa bALatyAgIone uddezIne kahe che ke 'rAga sevyA vinA tyAga zAno ? mATe tyAgane saphaLa karavo hoya ane sAco banAvavo hoya to pahelAM rAgarUpa kAdavamAM paga mUko.' A pramANe mAnanArA ane kahenArAonA mate to evuM thayuM ke 'brahmacArI bananAre, prathama abrahmacArI banavuM : ahiMsaka thanAre, prathama hiMsaka thavuM. zAhukAra bananAre pahelAM cora banavuM : aparigrahI bananAre, pahelAM parigrahano anubhava levo ane asatya Adi pAponA tyAgI thavA icchanAre, prathama te te pAponA upAsaka banavuM.' paNa A vastu, koIpaNa vivekI mATe svIkArya nathI : paNa ajJAnatAnA pratApe, baMdhAI gayelI bevakUphonI UMdhI mAnyatA ja che. 10 1718 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 : dharmano pAyo, sAcI mAnyatA viSa khAIne jIvavA jevI mAnyatAthI baco : anubhavI to te che ke je, vastunA svarUpane samajI ahitakara vastuthI aLago rahe. vastune ayogya tarIke jANIne paNa je phasAvA jAya te to ajJAnI ja kahevAya. chokaruM to ajJAna che tethI agnimAM hAtha ghAle, paNa jeo, agnine ane agninA dAhaka svarUpane jANe che, teone to, kadAca agni hAthamAM levo paDe to paNa cIpiyAthI ane te paNa naLiyA AdimAM le. levAnA ane rAkhavAnA sAdhananA abhAve hAthamAM levo paDe to uchALatA uchALatAM ja le. e ja rIte jeo, viSayanA svarUpane ane tenA vipAkane jANatA hoya : teo tene cAle tyAM sudhI grahaNa kare ja nahi ane kare to sAvacetIthI; paNa phasI javAya te rIte to nahi ja : AthI ja 'viSayanA virAgI banavA mATe bhogI banavuM joIe.' evuM jagatanA koIpaNa suvivekIe pratipAdana nathI karyuM : enuM pramANa e che ke 'koIpaNa Astika darzane, bALa brahmacArIno niSedha nathI karyo eTaluM ja nahi paNa tenI prazaMsA ja karI che.' AthI spaSTa ja che ke jeo sAcA tyAgI banavA mATe : pahelAM saMsArI banavAnuM kahe che teo, viSa khAIne jIvavAnI icchA rAkhavAnuM kahe che ane ethI, enA jevI bIjI mUrkhAI duniyAmAM eka paNa nathI : mATe evI mAnyatAthI bacavuM e ja zreyaskara che. vizrAMti azaktane mATe che : je darzanamAM, cAra AzramanI mAnyatA che, tyAM paNa brahmacaryAzramamAMthI koI, sIdho saMnyasta AzramamAM jAya to tene hAtha joDavAnI koI nA nathI pADatuM. 'raste cAlatAM, vacamAM jhADa Ave che, mATe jaladI cAlI zakavAnI zaktivALAe paNa visAmo lIdhA vagara javuM nahi.' ema koI ja kahetuM nathI. rastAmAM cAlatAM jhADa, paraba vagere vagere Ave paNa jenAmAM bahu tAkAta che te sIdho cAlyo jAya to koI ja vAMdho nathI letuM. cAlanAranA cheDA pakaDe evAM jhADa UbhAM na karavAM joIe. ekadama cAlI ekI saphare pahoMcavAnI tAkAta na hoya tene mATe badhAM vizrAMtinAM sthAna che. te besI besIne jAya, pANI pI pIne jAya, jamI jamIne jAya, ane sUI sUIne paNa jAya : arthAt jevI jenI yogyatA. bhagavAnanA zAsanamAM badhAne sthAna che. saMsAramAMthI jene mamatA na chUTatI hoya te be-pAMca varasa rahIne nIkaLe paNa jenI mamatA pahelethI ja chUTatI hoya tene rahevAnI ja 1719 117 11 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12. - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 10 kAMI jarUra nathI. eka varSamAM traNa copaDI bhaNanArA ane traNa varSe ekaDA ghUMTIne pahelImAM janArA e bemAM phera zAthI? kahevuM ja paDaze ke eka hoziyAra che ane eka ThoTha che ethI. e ja rIte gharaDA na nIkaLyA ane nAnA nIkaLyA tenuM kAraNa paNa e ja ke "gharaDA Asakta rahyA ane nAnAoe Asaktine tajI. AthI ema kahevA na jatA ke "amane dhoLA thayA chatAM vairAgya na thayo ane tamane mUchanA AMkaDA paNa nathI phUTyA chatAM kema vairAgya thayo ?" ema kahevA jazo to UlaTI AbarU khozo. je cIja UMcI mAnI te saMpUrNa na levAya to thoDI thoDI paNa levAnI ja che. samaje ke "vidhAna, zAmAM che ?' zAstramAM kahyuM ke saMpUrNa brahmacArI na banAya to, svadArAsaMtoSI bano : AthI potAnI strI bhogavavAnI zAstra chUTa ApI ema na kahetA. "svadArAsaMtoSa" nAmanA vratamAM saMtoSanuM vidhAna che paNa dArA-strI bhogavavAnuM vidhAna nathI. zAstranI AjJA to saMpUrNa brahmacarya pALavAnI che. jene, viSayo saMpUrNa jItavA hoya ane jItavAnI tAkAta hoya tene to zAstranI te ja AjJA che : paNa jeomAM e tAkAta na hoya teone thoDuM thoDuM paNa choDavAnI AjJA che ane jeothI na choDAya teoe choDavA jevuM to mAnavuM ja joIe. paisA na chUTatA hoya ne kamAvA ja hoya to nItine na choDo.' A kathanamAM paNa paisA kamAvAnuM vidhAna nathI paNa nItinuM vidhAna che. e ja rIte "svadArAsaMtoSI banavuM joIe.' A kathanamAM "svadArAsevananuM vidhAna nathI paNa "saMtoSa'nuM vidhAna che. e vidhAnano e bhAva che ke saMpUrNa brahmacarya na ja paLAya to potAnI patnI sivAya bIjI tarapha dRSTi sudhdhAMya karo nahi. jenAmAM pArakAnI dArA pratye dRSTi rokavAnuM sAmarthya na hoya te sabhya samAjamAM paNa niMdanIya gaNAya che. loko, tene vaMTha kahe che. evAone sajjano potAnA AMgaNe paNa caDavA detA nathI. paradA rAgamana e nItithI paNa viruddha che. pArakI strI sAme dRSTi pheMkanAro dharma bhUle che eTaluM ja nahi paNa nItithI paNa gayelo che. jene uttama vastu game teno ja sudhAro zakya che : anaMta upakArI mahApuruSonAM A ane evAM ja bIjAM aneka vidhAnone nahi samajanArA AtmAomAM sudhAro thavo azakya che. jeone, uttama vastu Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 : dharmano pAyo, sAcI mAnyatA game : teono ja sudhAro zakya che. 'dAna na devAya to na gho. tamAruM kRpaNapaNuM cAlaze paNa lUMTa to nahi ja cAle. tamArAthI bhaluM na thAya to kAMI nahi paNa bIjAnuM bhUMDuM tamAre na ja karavuM joIe.' ATalo paNa upadeza, uttama vastune nahi samajI zakanArAo pacAvI zake tema nathI. dharmavidhAnothI vimukha banelA AjanA manuSyone thoDo paNa tyAga karAvavo e bhAre thaI paDyo che. eka sAmAnya tyAgamAM paNa eo mATe eTalA vAMdhA Ave che ke jenA sAMdhA jaDe ja nahi, jene uttama cIja na game tenA vartanamAM sudhAro thaI zake nahi. evAo to anyo taraphathI prabhubhakti khAtara devAtI vastuo paNa 'amane maLI jAya to ThIka' ema mAnanArA hoya che. eTale evAo ke jeone, eka paNa uttama vastu nathI gamatI teono sudhAro zakya nathI. jainazAsananuM pAMDitya juduM ja che H 1721 - 117 :: sudharavA mATe paNa nAlAyaka banI gayelAonuM pAMDitya, zrI jinazAsananA rahasyathI paricita thayelAone mUMjhavI zakatuM nathI : kAraNa ke zrI jainazAsananuM pAMDitya, koI juduM ja che H e ja kAraNe, pApane pApa tarIke yathArtha rIte nahi samajanAra paNa, jo 'pApa' zabdathI kaMpato hoya to tene paNa paMDita mAnelo che. ApaNe kevaLa pAnAM bhaNanArA paMDita joItA nathI : kAraNa ke 'teo to zrAparUpa nIvaDe che.' je pApathI DaranArA hoya enAthI kurma nahi thAya. jenAmAM eka lajjA guNa paNa AvI jAya te paNa ghaNAM pApothI bacI jAya. lajjA e pApanI bhIti che. jenAmAM e paNa na hoya te zrI jainazAsananuM pAMDitya dharAvanArA pAse AvI zakatA nathI. sAdhuo, sarva pApanA tyAgI hoI zrI jainazAsananA sAcA paMDito che. zrI jainazAsananA e paMDito pAse, pApane vadhAravAnI dRSTivALA nAnA pApIne paNa AvatAM gabharAmaNa thavI joIe. zrI jainazAsananA e mahApuruSo pAse, zrImaMtAIno Thasso batAvavA AvanArAo sahelAIthI nathI AvI zakatA, kAraNa ke zrI jenazAsanamAM tevA zrImaMtonI eka koDInI paNa kiMmata nathI. zrImaMtAI ThassA mATe nathI, paNa sadupayoga mATe che H sabhA : khapa paDe tyAre kAmamAM teo ja Ave ne ? lobhiyA ane saMsAranI sAhyabImAM ja rAcatAmAcatA zrImaMto, kadI ja zAsananA kAmamAM AvatA nathI ane kadAca Ave tyAre paNa kAMI ukALatA nathI. 13 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - 12 tyAgI AgaLa paNa zrImaMtAI batAvavA AvavuM e to eka jAtano kAramo unmAda che. tyAgI pAse zrImaMtAIno ThATha batAvavAnI vRtti e naphaTAI sivAya bIjuM kazuM ja nathI. zrI jainazAsananA zrImaMtonI zrImaMtAI, tyAgIne AMjavA mATe nathI, paNa sadupayoga karavA mATe che. sAcA tyAgI to, madonmatta banIne AMjavA AvelA camarabaMdhIne paNa kahI de ke "korI zrImaMtAInI amane kazI ja kiMmata nathI.' zAsananuM kArya to te ja zrImaMto karaze ke je prabhuzAsananA ja rAgI haze. prabhuzAsana upara jeone rAga nathI teo to nigraMtho pAse paNa maMtrataMtra Adi mATe ja AvatA haze athavA to jAtane dharmI tarIke oLakhAvavA ja AvatA haze. evAo samakSa, hitakara spaSTabhASitA, e sAdhutAno zaNagAra che. hitakara spaSTabhASitA, e sAdhutAno zaNagAra cheH zrI anAthI munine magadhanA mAlika rAjA zreNike kahyuM ke "ApanI pAse je na hoya te huM pUruM pADe : A vayamAM A tyAga zuM karavA ?' e sAMbhaLI e munivara phikku hasyA. te joIne zrI zreNika mahArAjAne Azcarya thayuM ane ema lAgyuM ke "jarUra mArI mAnyatAmAM huM khoTo chuM.' khare ja sAdhuo, gRhasthanI dayA upara nathI jIvatA. jeo evuM mAnanArA che ke, sAdhuo gRhasthanI dayA upara jIve che; teo, gRhastho hoya to dharmathI paravArI beThA che ane sAdhuo hoya to sAdhutAnI kiMmatane samajyA nathI. jo sAdhuo, gRhasthonI dayA upara jIvaze to gRhasthone sanmArga koNa darzAvaze? ghoDesvAra ghoDA upara hAtha pherave, paMpALe ane evuM evuM ucita badhuM kare paNa ghoDAne potA upara ocho ja besavA de? A to evI vAta thaI ke ghoDesvAra upara ghoDo caDI bese. potAnA hAsyathI ThekANe AvelA zrI zreNika mahArAjA pratye, zrI anAthI munie kahyuM ke "rAjanuM!pahelAM, tame nAthavALA bano ane pachI nAtha thavA Avajo : anAtha thaI nAtha thavA AvyA cho e kema bane!' A sAMbhaLI je zreNika mahArAjA, sevaka banAvavA AvyA hatA te sevaka thaIne gayA. prabhuzAsananA muni AvA spaSTabhASI hoya, kAraNa ke hitakara spaSTabhASitA, e sAdhutAno zaNagAra che. sAdhuo, gRhasthonuM apamAna ke tiraskAra na kare : paNa eTaluM to jarUra kahe ke "zrImaMtAI AdimAM mUMjhAzo to pAmeluM hArI jazo." je sAdhuo, gRhasthone ame, tamArI zrImaMtAI vaDe jIvIe chIe" ema kahe che te sAdhuo, pote paNa Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 - - 1 : dharmano pAyo, sAcI mAnyatA - 117 - hArI jAya che ane gRhasthone paNa pAyamAla kare che. lakSmInA madamAM mAtelA gRhastho, pApI viSayanA kIDA ane lakSmInA gulAma to hoya ja che ane temAM jo emane tyAgInI mahorachApa maLI jAya pachI to teone joIe ja zuM? eka to chokaro uddhata ane mAbApanI zikhAmaNa paNa evI maLe pachI ene kamI zI. rIte ? pApathI DarelA bhayaMkara pApIne paNa, sAdhuo pAse zuddha thavA ane pApathI bacavA AvavAno hakka che, paNa lakSmImAM chakelAne, sAdhuone AMjavA ke dabAvavA mATe sAdhuo pAse AvavAno adhikAra nathI. zuddha Teka to tamArAmAM paNa joIe ! lakSmIvAna game tevo hoya to paNa te ja unmatta hoya, dharmanAzaka pravRtti karanAro hoya to ame tene salAma na bharIe.' ATaluM abhimAna to tamArAmAM paNa AvavuM joIe. tamArAmAM - "amAre to amArA jevo hoya chatAM paNa jo te dharmano sobatI hoya to ja ame tene salAma bharIe." che A Teka ? zrI vastupALa tejapALe, rAjA viradhavalane paNa kahyuM hatuM ke "Apa svAmI kharA paNa cothe naMbare. ApanI sevA ane evI rIte karazuM ke jethI amArA deva, guru ane dharmanI sevAne bAdha na Ave. je divase ene bAdha Ave te divase ame tamane paNa toDI daIe." A rIte, tame kuTuMbane to kahI do ke tamArA pAlana mATe ame dharma nahi choDIe. snehIone zaNagAravA mATe pApa karanArA dharma nahi ArAdhI zake. pUtaLAMne raMgIlAM banAvavA mATe ane ThAThamATha mATe kAramAM pApa karavAM e hevAniyata che, ane e zuddha TekanA abhAvane ja AbhArI che. kharekhara zuddha TekanA abhAve Aje anekanAM jIvana barabAda thaI rahyAM che. vyavahArathI paNa evAo adRSTavya banI rahyA che. jiMdagI jAya te pahelAM ceto : bAhyADaMbara ane lAlasAnA kAraNe pacIsanI Avaka hoya ane pacAsano kharca rAkhe te bhIkha na mAge to bIjuM kare paNa zuM? te corI na kare e bane ja kema ? e potAnA mAlikane nimakahalAla kaI rIte rahe ? evA zeThanI tijorImAM kANuM pADe emAM paNa zI navAI ? chate ghare jene hoTalamAM javA joIe, vinA kAraNe jene sigAreTanA bhUMgaLAM phUMkavAM joIe ane dasavAra jene cA joIe, e pApa na kare to kare paNa zuM ? je AtmAonA jIvanamAM, Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 -- AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 124 jIvanane sudhAravAnI koI supravRtti ja na hoya ane je AtmAo, potAnI hAlata ke dazAno vicAra karyA vinA yena kena potAnA bAhyADaMbaro ane lAlasAone poSavAmAM ja sajja hoya teo anIti Adi aneka pAponI upAsanAthI jIvananI barabAdI sivAya kazuM ja karI zakavAnA nathI. evAone huM ema kahI rahyo chuM ke "koI paNa jAtanA lAbhahAnino vicAra karyA vinA yathecchapaNe vartavuM, rAtre khAvuM, hoTela AdimAM bhaTakavuM, kaMdamULa Adi ane ethIye AgaLa vadhIne bhayaMkara abhakSyanuM bhakSaNa karavuM ane nATaka tathA sinemA Adine jovAmAM bhAnabhUlA banavuM. A badhA ja rastA jIvanane barabAda karanArA che : kAraNa ke e badhI kAravAIo, dharmanuM bhAna bhulAvIne anIti AdimAM joDI jIvananI khAnAkharAbI karanArI che. AthI jiMdagI rasAtaLa cAlI na jAya te mATe jIvana pUruM thAya te pahelAM avazya ceto. dharma bhUlelAonI dazA dayApAtra che : jeo, Aje dharma bhUlyA che teonI dazA khare ja dayApAtra che. evAone hitakara vAto paNa kaDavI lAge che, evAone huM kahuM chuM ke kaDavuM lAge to paNa e kaDavA ghUMTaDA gaLI jAo. tema na karo ane roja savAranA UThIne eka lAkha ne eka gALo upakArIone do to paNa temAMnI eka paNa gALa teone nathI lAgatI. potAnA doSo chupAvavA mATe teonI upara khoTAM ALo caDAvo tethI teone kAMI ja nukasAna nathI. teo to ema ja mAnanAra hoya che ke AkhuMye jagata amane sArA mAne paNa jo amArAmAM sArApaNuM na hoya to jJAnIo kahe che ke khADo taiyAra che ane jagata na mAne chatAM paNa jo amArAmAM sArApaNuM hoya to amane DubAvavA koI tAkAta dharAvatuM nathI. zrI jainazAsanane mAnanArA, phakata dharma bhulAya tyAre mUMjhAya te sivAya teo mUMjhAtA nathI ane mUMjhAya to jANavuM ke teo haju dharmanA rahasyane pAmyA nathI ane pAmyA che to pacAvI zakyA nathI. AjanI dharmavirodhI banelI duniyAne, sthAvara tIrtharUpa devasthAno ane jaMgama tIrtharUpa sAdhuo bhayaMkara ADakhIlIrUpa bhAse che. ethI e duniyAnI AgevAnI bhogavatA keTalAko, devamaMdiro, sAdhupuruSo ane zAstro Adi mATe yatheccha bole che ane lakhe che. huM kahuM chuM ke e pramANe bolanArA A saMsAramAM paNa sukhI thatA nathI. AjanA jeo, e kAramA dhaMdhA mATe chApAnI kaoNlamo kALI kare che ane sTejane gajAve che, teonuM jIvana juo to ema ja thAya ke Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1725 - 1 : dharmano pAyo, sAcI mAnyatA - 117 --- - 17 teo, AvA utama dezamAM rahevAne paNa lAyaka nathI. tevAo virodha kare ane gAMDAo sAMbhaLe temAM kAMI navAI pAmavA jevuM che nahi. tevAonI vAta sAMbhaLIne jeo dharmane mUkI de teo enA karatAM paNa mahAmUrkha che. A badhuM jotAM khare ja ema lAge che ke evA unmatto upekSaNIya che ane evAone panAre paDelAo dayApAtra che. saMsAranA jIvonI A dazA paNa kAramo karmavipAka ja che ane e samajAvavAno ja A upakArIono prayAsa che. vadhu have pachI - Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2H dhyeya ane siddhAMta eka ja joIe: 118 J-15 vi.saM. 1986 kArtaka vada-10 maMgaLavAra tA. ra6-11-1929 * saMsAra roga che, mokSa Arogya che ane * niyANuM paNa be prakAranuM : dharma auSadha che : * mAgavuM e ja pApa : * bhagavAne bhogane roganI jema bhogavyA : * beya, uddeza ane Adarza kayo * samyagdaSTi ane mithyASTino bheda : * bhagavAna vastutattvanA prakAzaka : * mAgaNI kaI karAya, te samajo : * karmAdhInane svataMtratA kyAMthI ? * bhAvanA bhavanAzinI kharI paNa te kaI? * Ajano paMDita to paMDitamAnI che : * samyakta bIjanuM phaLa mokSa : * dhyeya ane siddhAMta eka ja joIe : kAyamI upAdeya ratnatrayI : viSaya: saMsAra ane mokSanuM svarUpa temaja prabhu pAse karAtI mAgaNIno viveka. duHkharUpa saMsAramAM sukha kyAMthI hoI zake ? sukha to mokSamAM ja hoya. ene rogaArogyanA rUpakathI samajAvI e rogathI chUTI Arogya pAmavA dharma e auSadha tulya che, tema samajAvyuM che. tyAra bAda dAnAdi dharmo supae kaI rIte ? tapanI zakti kevI ? bhagavAne bhoga bhogavyA te kaI rIte ? e vAto samajAvI vistArathI prabhu pAse karavAnI mAgaNInuM svarUpa, tenA prakAro vagerenI samajAvaTa karI che. emAM prasaMgavaza niyANAnAM prakAro batAvI tIrthakaronI dharmadezanAno uddeza, prabhunI yathAsthita vastutattvanI prakAzakatA, sAcI svataMtratA, AjanA paMDitono ahaMkAra batAvI sAme IndrabhUti gautamasvAmIjInA jIvananI udAtta vicAraNA vagere aneka bAbato A pravacanamAM chaNAI che. muvAkyAta * saMsAra e roga che, mokSa e Arogya che, dAna, zIla, tapa ane bhAvarUpa dharma e auSadha che. * saMsAranI kriyA, saMsArapoSaka pravRttio kupathya che. dharmakriyA, dharmapoSaka pravRtti e supathya che. kuguruo e UMTavaidya che ane suguruo e sAcA cikitsaka che. * kevaLa bhojananI icchA hota to AjanI je bekArI che te na hota. * je dayAnA pariNAme bhAvadayA ghAyala thatI hoya, e dayA vastutaH dayA nathI. * jema bhAvanA bhavano nAza kare tema viparIta bhAvanA bhavane vadhAre. * samyaktarUpI bIjanuM phaLa mokSa che. * viSaya-kaSAyane AdhIna rahevuM ne svataMtratAnI vAto karavI e to buddhinuM lilAma che. * ame pAmyA ogho ane tame pAmyA tilaka. e bene kalaMkita na karIe, mArgathI cUkI na jaIe, koIne vikharUpa na banI jaIe to ApaNe saMgha, nahi to hADakAMno Dhagalo. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 : dhyeya ane siddhAMta eka ja joIe ? saMsAramAM sukha nathI : anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI sudharmAsvAmIjI mahArAjA zrI "AcArAMga sUtranA chaThThA dhUtAdhyayananA pahelA uddezAnA bIjA sUtramAM ane TIkAkAra paramarSi zrI zIlAMkasUrijI mahArAjA tenI vRttimAM saMsAravartI jIvonuM svarUpa jaNAvIne yogya jIvone saMsAra pratye vairAgyabhAva pedA thAya te mATe upadeza ApatAM pharamAve che ke, A saMsAramAM kayAMya sukha nathI ! jema naraka ke tiryaMcagatimAM sukha nathI tema manuSya ke devagatimAM paNa sukha nathI. sarvatra duHkha, duHkha ane duHkha ja che. saMsAramAM jyAM kyAMya paNa kSaNika sukha dekhAya che, te paNa AbhAsika che ane pariNAme duHkhanI paraMparAnuM ja sarjana kare che mATe ja zrI paMcasUtranA pahelA sUtramAM saMsAranA svarUpanuM varNana karatAM jaNAvyuM che ke - 'dukkharUve dukkhaphale dukkhANubandhi' - A saMsAra duHkharUpa che, duHkhaphalaka che ane duHkhaparaMparaka che." je koI vicAraka bane, vivekI bane, tene A vAta samajAyA vinA nahi rahe. saMsAra roga che, mokSa Arogya che ane dharma auSadha che: jema rogI avasthA jyAM sudhI hoya tyAM sudhI sukha na hoya, tema jIvanI jyAM sudhI saMsArI avasthA hoya tyAM sudhI sukha zI rIte hoya ? mATe ja zAstrakAra maharSioe kahyuM che ke - "saMsAjha pati rokAda ' "saMsArarogathI adhika koI roga nathI.' jo saMsAra e AtmAno svabhAva hota ane vibhAva ke roga na hota to logassa sUtramAM 'gA-loditrAmanI mAgaNI na hota. mArA-voditAma padanI vyAkhyA karatAM lalita vistarAmAM lakhyuM ke - "aroca mAva: mArothaM-mokSa:' - tartha vadhatnI: Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20. - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 12 arogI paNuM eTale Arogya arthAtuM ke mokSa' ane te mATe "bodhilAbha - jinadharmanI prApti." jo mokSa Arogya che, to saMsAra roga nakkI thayo. kAraNa ke mokSa e AtmAno svabhAva che, svarUpa che ane saMsAra e AtmAno vibhAva che, virUpa che. AthI saMsArarUpa rogane dUra karavA mATe zrI jinadharma e auSadha che. A vAta jo barAbara samajAya to saMsAraroga khaTake, mokSarUpa Arogya meLavavAnuM mana thAya ane te mATe dharmarUpa auSadhanI AvazyakatA samajAya. jJAnIoe karmavaza saMsAramAM rajhaLatA AtmAone sAcI paristhitinuM bhAna karAvatAM kahyuM che ke saMsAra e roga che. mokSa e Arogya che, dAna, zIla, tapa ane bhAvarUpa dharma e auSadha che. saMsAranI kriyA, saMsArapoSaka pravRtti e kupathya che. dharmakriyA, dharmapoSaka pravRtti e supathya che. kuguruo e UMTavedya che ane suguruo e sAcA cikitsaka che. A vAta gaLe Utare, tene huM rogI chuM evuM bhAna thAya. jyAM sudhI vyaktine "huM rogI chuM" evuM bhAna thatuM nathI tyAM sudhI ene Arogya meLavavAnuM mana thatuM nathI ane e vinA auSadha levAnuM ke apathyathI bacIne pathya sevavAnuM ane e mATe khoTA cikitsakathI bacIne sAcA cikitsaka pAse javAnuM mana thatuM nathI. tamane lAge che ke "amane saMsAraroga lAgu paDyo che, mATe ame rogI chIe ? A saMsAraroganA kAraNe amAruM Atmika Arogya jokhamAI gayuM che ane ene ame jyAM sudhI nahIM meLavIe tyAM sudhI amAre duHkhI ja thavuM paDaze ?" duHkhamukta thavAno upAya ja e che ke rogamukta banavuM ane Arogyane prApta karavuM arthAtuM ke A saMsArathI chUTIne vahelI take moze pahoMcI javuM ke jyAM anaMtA arihaMto ane siddho pahoMcI gayA che ane sadA mATe sahaja svarUpanA, Atmika zAzvata ArogyanA svAmI banyA che. A Atmika Arogya-mokSa meLavavA dAna, zIla, tapa ane bhAvarUpa dharmanuM ja sevana karavuM joIe. e mATe zakya prayatna vahelI take saMsAranI pravRttirUpa apathya choDIne dareka prakAranI nAnI moTI dharmakaraNIrUpa pathyanuM yathAzakya sevana na karavuM joIe paNa dAna, zIla, tapa ane bhAvarUpa davA jyAM tyAMthI na levAya. AM bheLaseLanA jamAnAmAM jema cikitsakomAM ane vepArIomAM keTalAka lUMTArA pAkyA che, tema dharmaguruo tarIke oLakhAtAomAMya keTalAka dharmadhananA lUMTArA pAkyA che. e sthitimAM Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 --- 2 : dhyeya ane siddhAMta eka ja joIe - 118 - - 21 suguru-kugurunA svarUpane barAbara samajI "ku'no tyAga karI 'suno svIkAra karavo paDe ane emanI pAsethI dAna, zIla, tapa ane bhAvarUpa auSadhane sAcA svarUpamAM samajIne svIkAravuM joIe ane enuM roja yathAzakya rIte sevana karavuM ja joIe. je dAna karavAnI pravRtti pathya che to dhana kamAvavAnI pravRtti kapathya che. zIlapAlana pathya che to viSayasevana moja-majAnI pravRtti kupathya che. tapanI ArAdhanA paSya che to khAvA-pIvAnI pravRtti kupathya che, zubha bhAvanAo, dharmanI vicAraNAo paSya che to duSTa bhAvanAo saMsAranI vicAramALAo kupathya che. eTale e vAta barAbara tamArA dhyAnamAM rahevI ja joIe ke, dAna, zIla, tapa ane bhAva, e cAre prakAranA dharmane jJAnIo auSadha tarIke svIkAre che. lAgI, viSayabhogo, khAvAnI lAlasA ane ayogya vicAro e cArene kupathya mAnelA che. saMsArarasika AtmAo rogI che. tene mATe pahelAMnA cAre auSadha ane pachInAM cAre kupathya che. khAvAthI bhUkha vadhe che, tapathI bhUkha zame che : jJAnIoe bhUkhane duHkha mAnyuM che. khAvAthI kSaNavAra bhUkha maTI jAya che. e bhUkha maTI gayAnA anubhavane jJAnIo judI rIte kahyuM che. khAvuM ene jJAnIo bhUkha maTADanAra nahi paNa bhUkha vadhAranAra kahe che. eTalA ja mATe chatI sAmagrIe tapasvI banavAno upadeza Ape che. tapathI AhAranI icchAno lopa thaze ema kahe che. jenA pariNAme AhAra vinA TakI zakAya te tapa. pahelavAnane paNa eka divasa khAvAnuM na maLe to nirbaLa banI jAya che. bhojana na maLe to mUMjhavaNa na thAya, maLe toya AnaMda na thAya, temAM jarA paNa lInatA na thAya, tenuM nAma tapa. bhojana e auSadha ke tapa e auSadha ? bhUkharUpI duHkha maTADavAnuM sAdhana bhojana ke tapa ? temAM paNa jo kevaLa bhojananI icchA hota to AjanI je bekArI che te na hota. mAtra khorAkanI ja jarUra hota to loko ATalA duHkhI na hota. khorAka karatAM tenI AjubAjunAM tophAna moTAM che. enuM nAma ja roga che. bhagavAne bhogane roganI jema bhogavyA : zarIra che tyAM sudhI piMDa AhAra to levo paDe paNa e piMDamAM bIjuM ghUse eTalI tapasvIpaNAmAM khAmI. jema bane tema bhojananI lAlasA ghaTe, prema ocho Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - it thAya, mamatva ghaTatuM jAya, ochA TaMka, ochA divasa, ema badhuM ochuM ochuM thatuM jAya enI kALajI rAkhavI. bhojana kupathya che chatAM ene paNa auSadha banAvI zakAya che. tattvajJAnI baMdhanA kAraNane nirjarAnuM kAraNa banAvI zake che. zrI tIrthakaradevoe bhoga bhogavyA chatAM muktipada sAdhyuM. varSo sudhI bhoga bhogavyA paNa tene roga mAnIne bhogavyA. sAjo paNa gAdI para paDI rahe ne mAMdo paNa paDI rahe che paNa te bemAM bheda kharo ke nahi ? gAdI bhogavo paNa te mAMdAnI jema; choDavAnI bhAvanAe. mAMdo sAjA karatAM sArI gAdI para paDelo che paNa paDI rahevAnI bhAvanAthI nahi. tIrthaMkaradevo e rIte ja bhoga bhogavatA hatA. bhojana e bhUkhane vadhAranAruM che paNa ghaTADanAruM nathI. kupathya rogIne khAtI vakhate lahejata paNa Ape paraMtu kalAka pachI bUmo paDAve. zrI jinezvaradevoe chatI sAmagrIe bhUkhyA rahevAmAM dharma kema batAvyo ? gharabAra, kuTuMba-parivAra, riddhisiddhi vagere saghaLuM tyAga karIne chatI sAmagrIe bhikSA mAgavAmAM dharma kema kahyo ? chatI bhogasAmagrIe bhoga choDavAno mArga kema batAvyo ? je vastuo tamane sukharUpa lAge che te vastuo vastutaH duHkharUpa che ema teoe jJAnamAM joyuM paNa tamane e samajAvavuM muzkela che. saMsAramAM thoDuM paNa sukha hoya ane mokSamAM thoDuM paNa du:kha hoya to jJAnIo kahe che ke, e batAvo. dayAnA svarUpane samajo : vyavahAradayA, nizcayadayA, dravyadayA, bhAvadayA vagerenuM svarUpa vicAravA jevuM che. dravyadayA vakhoDI nathI tema chatAM kevaLa vakhANI paNa nathI. enI anumodanA karI paNa prazaMsA na karI. je dayAnA pariNAme bhAvadayA ghAyala thatI hoya, UDI jatI hoya, AtmatattvanI ciMtA vIsarI javAtI hoya, e dayA vastutaH dayA nathI ane tethI ja Astikya AvyA vinA sAcI anukaMpA AvatI nathI. samyagdaSTi ane mithyASTino bheda : lokottara mithyAtva samyagdaSTi (jainadharmanI kriyA karanAra) mATe che, mithyAdRSTi (anya dharmanI kriyA karanAra) mATe nahi. zrI jinezvaradevanI pAse ApaNe arthakAmanI lAlace jaIe to mithyAtva lAge paNa mithyAtvamAM paDelAo arthakAmanI lAlace jAya to teo kAma paDyuM pAmI paNa jAya, kAraNa ke Avyo suyogya pAse. jenuM atyAra sudhI nAma paNa jANyuM na hatuM, jenI pAse AvavAno Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ta1 - 2 : beya ane siddhAMta eka ja joIe - 118 - 23 paMbhava paNa na hato, tenI pAse e AvI caDyo. samyagdaSTi AtmA to devane tAraka mAne che, vItarAga tarIke oLakhe che, e jo artha-kAmanI mAgaNI kare to be svAmIne sevaka banAve che. mithyAdaSTine to zrI jinezvaradeva koNa che, kevA che, enuM bhAna nathI. ene koI samajAvanAra maLI jAya to e tarata ThekANe khAvI zake. mAgaNI kaI karAya, te samajo : samyakta pAmyA pachI cAritrano udaya turata na paNa Ave, ane duniyA tarapha kheMcAya paNa kharo. cAritrane udayamAM lAvavAnuM kAma cAritramohanIyanA kSayopazamanuM che. "prabhue kahyuM e ThIka nathI' evI mUMjhavaNa karAvavAnuM kAma mithyAtva mohanIyanuM che. sabhA : bRhat zAMtimAM sAMsArika mAgaNIo karIe chIe ne ? e mAgaNI nathI paNa svarUpa che. mokSanI sAdhanAne anukULa sAmagrI mAgavI emAM vAMdho nathI. "gautama nAme nave nidhAna" kahevuM e enA nAmano mahimA che. enA nAmano e guNa che ke enA nAmathI nave vidhAna AvI paNa jAya paNa tene mAgavAnI zAstra spaSTa nA pADe che. traNa vAtano nizcaya karo : dharmanA prabhAvanuM varNana karatAM zAstrakAro kahe che ke je jeno arthI, te tene dharma Ape che. arthanA arthIne artha, kAmanA arthIne kAma, putranA arthIne putra, svarganA arthIne svarga ane mokSanA arthIne mokSa te Ape. have mAgavuM zuM? - e vicAravAnuM che. zrI jinezvaradevanI pUjA karanArA rAjagAdI pAmyA, moTI Rddhisiddhi pAmyA, cakravartIpaNuM pAmyA, svarganAM sukha pAmyAM, kevaLajJAna pAmyA ane muktie paNa gayA. Ama pAmyA badhuM paNa magAya zuM ? samyagdaSTie A nirNaya to avazya karavo ja joIe. karavA lAyaka zuM ? kevI rIte karavuM ? ane kayA irAde karavuM ? A traNa vAtanA nizcayamAM jeTalI khAmI eTalo vAMdho. karaNIya, upAdeya, iSTa, sevya, anumogha, prazaMsanIya zuM ? upAsya koNa ? A badhAno nirNaya karavAno che. heya vastu maMgAya nahi ne ? zuddhadeva, zuddhaguru ane zuddhadharma e tattvatrayI upAsya che. deva vItarAga, guru Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 17 nigraMtha, dharma nigraMtha avasthA pamADI vitarAgatA prApta karAve che. upAdeya zuM? ratnatrayI. karaNIya zuM? samyagdarzana, samyajJAna ane samyapha cAritrarUpa ratnatrayIne anUkULa hoya che. A traNanI prApti e eno nirNaya. upAdeya ratnatrayI thaI gaI tyAM bIjuM mAgavApaNuM kyAM rahyuM ? heya vastu to na mAgIe ne ? e traNa sivAya cothAne upAdeya to mAnatA nathI. e traNanA sAdhana na bane tene karaNIya mAnatA nathI. ciMtAmaNi rAjya Ape tema keda paNa Ape. je mAge e Ape. nisaraNI caDAve paNa ane paTake paNa, jevI jenI marajI. je bIjamAM anAja ApavAnI zakti che, te bIjamAM ghAsa ApavAnI paNa zakti che. Ape to badhuM paNa mAgavuM zuM ? e ja mahattvano prazna che. bhAvanA bhavanAzinI kharI paNa te kaI ? "AruSNa borilAbha'nI mAgaNI karI paNa te Arogya zA mATe mAgyuM ? dharmanI sAdhanA mATe upayogI che te mATe. khAvApIvAnI majA karavA mATe Arogya mAge to satyAnAza nIkaLI jAya. jema bhAvanA bhavano nAza kare tema viparIta bhAvanA bhavane vadhAre. "gs6 nalthi me voTTa ' e ekatva bhAvanA, eka to vairAgyathI Ave ane eka gharanA gharamAMthI jAkAro Ape tyAre dInatAthI Ave. baMnnemAM bhAvanA to "ekatva' che paNa eka baLatA hRdayathI che ane eka tattvadRSTithI che. upakAraka kaI bane ! baLatA hRdayathI karelI ke tattvadRSTithI karelI ? puNyAnubaMdhI puNyano prabhAva : zubha irAde badhI mAgaNI saphaLa thaI jAya che. vagara mAgye jema bIjamAM anAja sAthe ghAsa ApavAnI zakti che tema vagara mAgye dharmamAM sukha ApavAnI zakti che. dharmanA prabhAve devAdi gati maLI jAya te AtmAne mUMjhavatI nathI. puNyAnubaMdhI puNyanA yoge maLelA bhoga aMte tyAga pamADIne jAya che. evA puNyanA yoge maLelA snehI-saMbaMdhIomAM e guNa hoya ke sArA kAryamAM anukULa thaI jAya. e puNyanA yoge maLelI sAmagrI enA AtmA para ghA karIne na jAya, paNa lAbha karIne jAya. samyakta bIjanuM phaLa mokSa : jo ke A paMcamakALamAM bharatakSetranA mAnavI samyakta, dezavirati ke sarvaviratinI ArAdhanA kare to paNa mokSamAM javAnA nathI. devalokamAM javAnA Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 : dhyeya ane siddhAMta eka ja joIe - 118 e vAta nakkI che. kyAM to devagati ane kadAca samyaktvanI gerahAjarImAM AyuSya baMdhAI jAya to mahAvidehamAM manuSyapaNuM ane pApa karyuM hoya to narakata. zarIrabaLa vagere anukULa sAmagrI nathI, ethI mokSa na maLe, eTale mokSanI siddhi na thAya paNa mokSanI ArAdhanA jarUra thAya. samyagdaSTi mATe niyamA devaloka sivAya bIjI gati nathI. samyaktvanI hAjarImAM jIva AyuSya bAMdhe to niyamA devalokanuM ja bAMdhe. caramazarIrI AyuSya bAMdhe ja nahi. sarvavarita, dezivarita ke samyaktvamAM dRDha rahIe to devagati sivAya bIjI gati nathI. have jyAre mokSa maLavAno ja nathI, devagati ja maLavAnI che to tenI icchA rAkhIe to vAMdho zo ? Avo prazna karanArane kahevuM paDe ke e icchAe baMdhAtuM puNya pApanizrita thaI jaze. vagara icchAe maLelI devagati paNa mokSa meLavavAmAM sahAya karaze. kheDUtane jeTalo prema anAja para hoya teTalo ghAsa 52 nahi. kheDUtanI buddhi anAja para che. ghAsanI icchA ke ciMtA e rAkhato nathI. ghAsa vadhu thAya to AnaMda nahi ane ochuM thAya to zoka nahi. tema samyaktvarUpI bIjanuM phaLa mokSa che. te meLavatAM vacamAM manuSya ane devagatinAM sukho maLI jAya te ghAsatulya che. kAyamI upAdeya ratnatrayI : kriyA be prakAranI che. nityakriyA ane naimittika kriyA. nityane naimittika sAthe kazo saMbaMdha nathI. amuka nimitta pAmIne karAya te naimittika kriyA che. koI upadrava thayo to tene zamAvavA te thaI zake paNa tene nitya ke karaNIya tarIke gaNAya nahi. ApaNe mATe ratnatrayI sivAya kAyamI upAdeya bIjuM kAMI nathI. mokSa e ApaNuM kAyamI dhyeya che. temAM koI divase palaTo thavo na ja joIe. 1733 niyANuM paNa be prakAranuM : niyANuM paNa be prakAranuM che. 'bhave bhave tumheM calaNANaM' e niyANuM paNa guNarUpa che, kAraNa ke e mokSane anukULa che. 'dharmanuM kAMI paNa phaLa hoya to huM baLavAna thAuM,' e niyANuM saMyamane cukAvanAra che. 'A saMyamanA pratApe bhavobhava saMyamapAlanamAM adhika ne adhika parAkramavALo thAuM' ema mAgI zakAya. dareka niyANAmAM 'su' AgaLa lagADI devo. Arogya, du:khano kSaya ane samAdhimaraNa 25 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 -- AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - 1 paNa maMgAya che. duHkhano kSaya eTalA mATe ke prabhumArgamAM lInatA Ave. muktinA dhyeyavALAne duniyAnI vastu kiMmata vinAnI thaI jAya che. tIrthakara je bhavamAM muktie javAnA hoya che e bhavamAM je sAmagrI ane riddhi teo pAme che te cakravartIne paNa hotI nathI. muktinA abhilASI pAsethI pIgalika sukha khasatuM nathI. paudgalika sAmagrI tenAthI vegaLI jAya ja nahi. ApaNe zarIrane game teTaluM sAcavIe paNa eka patharo paDe to hADakuM bhAMgatAM vAra nahi ane tIrthaMkara para vaja paDe toya hADakuM hAle paNa nahi. mAgavuM e ja pApa ? zrI tIrthaMkaradevo devalokamAMthI Ave, mAtAnA udarathI janma le tyAM idronAM siMhAsana kaMpe, devalokamAM halacala macI jAya, iMdra prabhune namaskAra kare, namutthaNanA pATha bhaNe, bhagavAnane meru parvata para laI jAya, ekarUpe chatra dhare, be bAju be rUpe cAmara DhALe, eka rUpe AgaLa cAlI ja ulALe, khoLAmAM besADI snAna karAve, cosaTha iMdro tyAM bhegA thaI jAya, vastrAbharaNa paherAve, pUjA, AratI vagere thAya teTalI bhakti kare ane bhagavAna ke bhagavAnanI mAtA viruddha koI vicAra sarakho paNa na kare evo manuSyaloka ane devalokamAM hukama kADhe. bhagavAnanI khAvA-pIvAnI, besavA-UThavAnI badhI khabara iMdro rAkhe. A sAhyabI mAgavAthI nahi prApta thayelI. mAge enAthI to AvuM bhAge. mAgavuM e ja pApa. cakravartIpaNuM, vAsudevapaNuM, baLadevapaNuM mAgyuM maLe paNa tIrthaMkarapaNuM mAgyuM na maLe. "savijIva karuM zAsanarasI' e bhAvanAthI tIrthakara nAmakarma nikAcita thAya, traNa gaDhamAM besuM ane iMdro pUje' e bhAvanAthI na thAya. zrI tIrthaMkaradevo pAse duniyAnA cakravartIo paNa kaMgALa dekhAya to tamArA jevAnI to visAta zI ? dhyeya, uddeza ane Adarza kyo ? tamArA jevAnI to emane dayA ja Ave. sAdhu tamArI sAhyabI dekhI khuza thAya ke tamArI dayA ciMtave ? zrI tIrthaMkaradevoe jyAre ema joyuM ke badhA jIvo zAsananA abhAve duHkhI che, zAsana pAmaze to ja sukhI thaze, mArAmAM zakti Ave to jagatanA sarva jIvone zAsana rasika banAvuM - evI bhAvanA karI ane e bhAvanAnA yoge te tArakanA AtmAoe tIrthaMkara nAmakarmanI nikAcanA karI Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 - 2 : beya ane siddhAMta eka ja joIe - 118 - 27 ane e tIrthaMkara nAmakarmano prabhAva ja evo ke, enA yoge jyAre kevaLajJAna prApta kare che, tyAre vagara icchAe e tArakone dezanAnI sAmagrI eTalI maLe che ke duniyAbharamAM jeno joTo nahi. upakAra karavAnI bhAvanA ane karuNAno dhodha evo vahevaDAvyo ke jIve tyAM sudhI khUTe ja nahi. sabhA : bhagavAna mahAvIradevanI prathama dezanA niSphaLa gaIne ? bhagavAna mahAvIradevanI prathama dezanA niSphaLa gaI e kalaMka konuM ? bharatakSetranuM. virAgInA moDhAmAMthI vairAgyanI vAta na nIkaLe to e doSa eno. pANInA naLamAMthI pANI ja nIkaLe, na nIkaLe to mAnavuM paDe ke pANI sukAI gayuM che. pANI ochuM thAya tyAre amuka TAima pUrato ja naLa Ave, evuM ja vairAgyanI bAbatamAM che. jo koI sAbita karI Ape ke vairAgya sivAya bIjI koI vastumAM tattva vadhAre che to ApaNe te mAnavA taiyAra chIe. A vastu nirbhIta na thAya tyAM sudhI jainatva kaI rIte Take? tAkAtanA abhAve ratnatrayI mATe pUrato prayatna na paNa karI zako to ame tamAruM palluM pakaDavA AvatA nathI, paNa dhyeya, uddeza ane Adarza zA hovA joIe ? bhagavAna vastutajyanA prakAzaka : jenazAsanamAM saMpUrNa jJAna sivAya aMtaranA avAjanI chUTa nathI. jevuM ApaNuM aMtara tevo avAja Ave. AhAra tevo oDakAra. anaMtajJAnInA avAja jevA avAja ApaNA karmathI AvarAyelA AtmAmAMthI AvavAnA nathI. gaNadharadevo svayaM dvAdazAMgInA praNetA, cAra jJAnanA dhaNI, avadhijJAna tIvra, asaMkhyAtA pUrvabhavonuM bAna kare tevuM, dezanA de tyAre chapastha chatAM kevaLI jevA lAge, chatAM tripadI to bhagavAne ApI hatI ane tenA uparathI dvAdazAMgI banAvI hatI. mATe jeTaluM pAmyA teTaluM tyAMthI ja pAmyA ema kahetA. iMdrabhUti cauda vidyAnA pAragAmI, AkhA bhAratamAM emanI sAme Ubho rahe tevo ekeya paMDita te samaye na hato, chatAM bhagavAna pAse AvyA pachI potAnA aMtaranA avAjanI vAta nathI karI. bhagavAna kAMI vAdavivAda karanArA na hatA paNa vastutattvanA prakAzaka hatA. Aje ghaNA ema kahe che ke "ApaNA nimitte pArakAnuM bagaDatuM hoya to ApaNe ApaNuM sAruM paNa choDI devuM. ApaNI tyAga-vairAgyanI vAtathI lokone Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 - --- AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 1738 duHkha thatuM hoya to evI vAto nahi karavI." prabhunI prazaMsAthI kaMIkanuM kalyANa thaI gayuM paNa durbhAgI saMgamane ema lAgyuM ke svAmI akkalahIna che. eka mAnavakIDAnI ATalI prazaMsA ? haTha karIne Avyo ne nakkI karyuM ke calAyamAna karyA sivAya na javuM. upasarganI jhaDIo varasAvI. bhagavAna jANe che ke mane upasarga karanAra DUbI jaze. cha mahinA sudhI mahenata karI paNa prabhu calAyamAna na thayA. e namyo tyAM sudhI DagyA nahi, enuM bagaDaze ema jANavA chatAM. jJAnI satyano prakAza kare. mAnavuM hoya te mAne, na mAnavuM hoya te na mAne. asatyano AgrahI mithyAdaSTi che. amAruM sAruM paNa koIne na game mATe sAruM karatA aTakI javuM e kAMI jAya che ? evI kaI kriyA che ke gAMDAo jenI pAchaLa vAto na kare ? e gAMDAo to hArelA hatA ja ane ApaNe tenuM mAnIe to ApaNe paNa hArI jaIe. jo zrImaMtane ghera zrImaMtAI na hota to koI khAtara pADavA Avata ? garIbanA ghera cora AvyA sAMbhaLyA che ? mATe corane corI karAvanAra zrImaMto che evo koI AkSepa mUke to te sAco che ? A to evo kAyado sthApe ke coraTAo corI karatAM zIkhyA mATe zrImaMtoe bhIkha mAgatA thaI javuM. sAcI svataMtratA ke sAcI samAnatA hoya tyAM A tophAna nathI. karmAdhInane svataMtratA kayAMthI? eka vaktA ne hajAra zrotA, eka lIDara ne bIjA tenI pAchaLa cAlanAra, eka lekhaka ne bIjA vAcako, AmAM samAnatA kayAM rahI ? viSayakaSAyane AdhIna rahevuM ne svataMtratAnI vAto karavI e to buddhinuM lilAma che. agiyAra vAge rasoI taiyAra na hoya to UMconIco thaI jAya, pacAsanA pagAra mATe roja cha kalAka nIcI mUMDIe majUrI kare te svataMtra ane muni gocarI levA jAya, maLe to saMyamavRddhi mAne, na maLe to tapovRddhi mAne te parataMtra ? roja jinapUjana karavuM, roja darzana karavAM, roja sAdhune vAMdavA, roja tapa karavo ne paccakhANa levAM, e rUDhi ane roja cAra vAra jhApaTavuM e rUDhi nahIM? roja e ja khurasI ane e ja Tebala, e ja gaja ne e ja kAtara, e ja trAjavAM ne e ja kATalAM, e badhI rUDhi nahi ? karmanA udaye kaI kaI hAlata thAya che e najare dekhAtuM nathI ? sukhanI pArAvAra icchA chatAM kaMgAlone kAMI maLatuM nathI, Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 - 2 : dhyeya ane siddhAMta eka ja joIe - 118 - 29 jarA paNa icchA nahi chatAM rogathI pIDAvuM paDe che, chate chokare vAMjhiyA jevuM banavuM paDe che, A badhI vastu dRSTimAM nathI AvatI ? karma zuM kAma kare che, e vartamAnamAM amAnullAe daSTAMta pUruM nathI pADyuM ? eka ja varSamAM zuM nuM zuM thaI gayuM e na joyuM? Ajano paMDita to paMDitamAnI cheH pApa je thAya che, AraMbha-samAraMbhathI AtmA je baMdhAya che tenAthI koI kALe chuTAya tema nathI. karmanA kAyadAnI cuMgAlamAMthI bacAya tema nathI. madonmatta banIne badhuM haMbaga mAne tenI sAthe vAta zI karavAnI ? jene bolavAnuM bhAna na hoya tene sAMbhaLavAnI jarUra nathI. AjanA vidvAno paMDita nathI paNa paMDitamAnI che. IMdrabhUti to paMDita hatA, mithyAbhimAnI na hatA. "sarvajJa che ema sAMbhaLyuM ke tarata thayuM ke jo ene huM jItI na zake to mArI sarvajJa tarIkenI nAmanA dhULamAM maLI jAya. bhAIe kahyuM, tame na jAo, huM ja jAuM, tyAre kahe che ke mane khAtarI che ke mAro eka vidyArthI paNa jItI Ave ema che chatAM mArAthI have besI zakAya ema nathI. katarAnI ane siMhanI jAtamAM bheda che. UMcAImAM ke zarIramAM kadI sarakhA paNa thaI jAya chatAM kUtarA hamezAM hAthInI pAchaLa ja bhase, sAme kadI na jAya ane siMha sAmethI tarApa mAre, pAchaLathI kadI na mAre. iMdrabhUti kahe che ke sAme jaIne mArI zakti A prasaMge na batAvuM to huM paMDita zAno ? AvA kheladila hatA to e pAmI gayA ane emanI pAchaLa bIjAo paNa pAmI gayA. yuddhanuM nAma sAMbhaLe tyAM zUravIranI romarAjI vikasvara thAya ja. AjanA paMDita evA ke bIjA paMDita sAthe emane paricaya na pAlave. pelo ugamaNe Avyo sAMbhaLe ke A AthamaNe javA mAMDe. gharamAM beThA "huM jItyo? evuM kahenArA iMdrabhUti na hatA. prabhune joyA tyAM ja vicAraNA karI. "huM zuM mAnato hato ne A zuM joI rahyo chuM? huM Ane prapaMcI, dhUrta, kapaTa ane mAyAnuM kulamaMdira kaheto hato ane ahIM to evuM kAMI dekhAtuM ja nathI. A to koI adbhuta che." e vicAraNAmAM caDyA. tyAM bhaNeluM yAda AvyuM. saghaLA doSathI rahita ane saghaLA guNothI sahita chellA tIrthakara thavAnA che te ja A lAge che. to paNa abhimAnanA jore ema to thayuM ke jo huM Ane jItI jAuM to to duniyAbharamAM moTo gaNAI jAuM. paNa pAchuM thayuM ke jo mArI zaMkA e jANI jAya to e sarvajJa sAcA ane te pachI emanA caraNe ja besI jAuM. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 --- - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - - 175 sarvajJanI khAtarI thayA pachI yukti to koI divasa karI ja nathI. tattva jo yuktithI ja pamAtuM hota to sarvajJanI nizrA koI svIkArata ja nahi. anubhava vagara vastutattva pamAya nahi. anubhava na thAya tyAM sudhI jJAnInI nizrAe cAlavuM ja paDe. Aje to abhimAna rahI gayuM ane sAcI paMDitAI vahI gaI. zrI jinezvaradevanI AjJAne rUDhi kahenArA pote roja je ekanAM eka kAryo karyA kare che te rUDhi nathI ? roja enuM e ja ghara, enI e ja pathArI, ekanI eka peDhI, e ja roTalInA DUcA ane enI e ja pAghaDI, A badhI rUDhi nathI to zuM che? poSaka vastu to roja joIe. roTalI roja ane miSTAnna kyAreka vAre tahevAre. aMtaranA avAjane zrI jinezvaradevanA zAsanamAM sthAna nathI. aMtara game te kahe paNa zAstra nA kahe to e choDI devAnuM. ane ema kare e ja prabhumArgano sAco anuyAyI kahevAya. "zrI jinezvaroe je kahyuM te ja sAcuM ane zaMkA vinAnuM', e jema ApaNe mAnavAnuM tema gaNadharadevoe paNa mAnavAnuM. saMyamamAM, uttamatAmAM game teTalI taratamatA hoya paNa dhyeya ane siddhAMta eka ja joIe, temAM bhinnatA na cAle. pADA ane AkhalA na thavuM : bIjAM jAnavaro evAM che ke e kinAre UbhAM UbhAM pANI pIne jAya paNa be jAnavara judI jAtanAM che. eka pADo ane bIjo Akhalo. e evA che ke pote cokhkhuM pANI pIve nahi ane sAthenAne pIvA de nahi, eTaluM ja nahi paNa kalAka be kalAka sudhI bIjA mATe paNa pANI pIvA joNuM rAkhe nahi. manipaNAnI maryAdA ullaMghana karanArane zAstra pADAnI upamA ApI che ane temane Teko ApanAra zrAvakone AkhalA jevA kahyA che. e banne zrI jinazAsana rUpI sarovarane DahoLe che. ApaNe ApaNAthI koIno apakAra na thaI jAya tenI kALajI rAkhavI joIe. cAritra pALanArane vagara kAraNe vikhakartA thaIe to ApaNe te upamAmAM goThavAI jaIzuM. ame pAmyA ogho ane tame pAmyA tilaka. e bene kalaMkita na karIe, mArgathI cUkI na jaIe, koIne vinarUpa na banI jaIe to ApaNe saMgha, nahi to hADakAMno Dhagalo. A viSayamAM graMthakAra AgaLa zuM pharamAvavAnA che te have pachI - Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : AjJAnIonI avadazA ane jJAnIonI dayA: 119 16 vi. saM. 1986 kArtaka vada-11 budhavAra tA. 27-11-1929 * cAreya gati duHkhamaya : * sudhA-tRSA e roga che : * yuvAvasthA ane vRddhAvasthAnAM du:kha : * viSayAdhInonI parAdhInatA : * sAmyavasthA e sukha : 0 Ajano svAtaMtravAdI gulAma che : * jIva sukhI ke duHkhI zAthI ? * mudhAdAyI-adhAvI : * lakSmI Ave to zuM karo ? * dharmAtmA zeThanuM dRSTAMta : yogano viyoga nakkI che : * zAsana pratyenI pharaja bajAvo : * AhAra ane UMgha vadhAryAthI vadhe : 0 nAlAyaka lAyaka na bane ? * rasamUlAni vyAdhaya : * bhagavAnanI AjJAthI kheDUtane dIkSA : viSaya : cAra gatinAM duHkho, sukha-duHkha, sudhAdi e roga che, svataMtratAvAda, sAdhu-zrAvakanuM kartavya. jIvone nirveda thAya e mATe cAreya gatimAM rahelAM du:khonuM varNana pharI ekavAra karIne ArtapIDAne lIdhe bahu duHkhI banelo ajJAnI jIva navanavAM pApo karye ja jAya che, te vAta gadde te sahukuvarad...' sUtrAdhAre samajAvI che. emAM prAsaMgika, sukha kone kahevAya ? jIva sukhI ke duHkhI zAthI bane ? AhArAdinI jarUra zI, keTalI ane kevA svarUpe che ? viSayAdhIna jIvonI gulAmI kevI hoya che ? sAdhu le ne zrAvaka Ape temAM beyanI bhAvanA zI ? ane eka samayanI ayogyatA, yogyatAmAM kaI rIte palaTAya ? vagere praznonI suMdara chaNAvaTa karavA pUrvaka temaja zrI lAlabhAI zeTha ane puNyodaya samaye dharmArAdhanA karI letA anya zeThanuM dRSTAMta rajU karavA pUrvaka A pravacana pUrNa karyuM che. muvApAta * jJAnIonI vAto jemane mAnavI hoya temanA mATe che, na mAnavI hoya temanA upara koI baLAtkAra nathI. AtmA parAdhInatAnI majabUta beDImAM baMdhAto jAya, e baMdhanathI thayelo AnaMda e ja unmattAvasthA. * koI paNa jIvane koI paNa prakAre duHkha pahoMce evI pravRtti dharmane game nahi. yoga thatAMnI sAthe ja viyoga ane zoka sarjAya che. AhAra vadhe tema nidrA, bhaya ane maithuna vadhe. brahmacArI mATe atizaya bhojana tajavuM jarUrI che. saMyamanA yogo vadhe tema zArIrika kauvata vadhe che, IndriyonI kAryakSamatA vadhe che ane mahino vikAsa thAya che. magajane tara karavA, matino vikAsa karavA vigaIo vAparavI evuM jaina zAsanamAM vidhAna nathI. bahu khAnArA, gharamAM-bajAramAM ane haratA pharatA hoTalomAM jaI jaIne khA khA karanArA vyAdhine vadhAranArA che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3H ajJAnIonI avadazA ane jJAnIonI dayA ? upakArIonI vAta pAtratA vinA sthatI nathI : anaMta upakArI sUtrakAra paramarSizrI sudharmAsvAmIjI mahArAjA zrI AcArAMga sUtranA chaThThA dhUtAdhyayananA prathama uddezAmAM bhavanirvedane muktinA ananya kAraNa tarIke pharamAve che. e bhavanirvedanuM vizeSa varNana karatAM TIkAkArazrI zIlAMkasUrijI mahArAjA ahIM cAre ya gatimAM kevAM kevAM du:kho che, te samajAvI rahyA che. A mahApuruSonA haiyAmAM saMsAranA jIvo pratye apAra karuNA hatI, tethI ja A duHkhamaya saMsAramAM paNa sukhanI lAlasAthI athaDAtA, kUTAtA, rajhaLatA jIvone vAstavikatAnuM bhAna karAvI, temane duHkhathI ugArI levA teo icche che; paraMtu upakArIonI A vAta paNa pAtratA pedA na thAya tyAM sudhI jIvone jacatI nathI. Aje to ghaNA saMsArarasika jIvo evA che ke, jeo saMsAranA vAstavika duHkhonuM varNana karanArA evA A jJAnIonI mazkarI kare che. e mohamUDha jIvo kahe che ke - "lo sAMbhaLo ! A sAdhuone saMsAramAM badhuM asAra ja dekhAya che. ATaATalAM saMsAranAM sukho temanI najare caDatAM nathI. temane to badhe kALuM ja dekhAya che. amane maLyuM che ne bhogavIe chIe te paNa emanAthI sahana thatuM. nathI. tyAga tyAganI vAto karIne lokone bAvA banAvI devA nIkaLyA che, vagere." A rIte potAnI avahelanA karanArA ajJAna jIvo pratye paNa, paramAtmAnA zAsananA paramArthane pAmelA ane saghaLAye jIvo pratye ekAMte karuNAbuddhine dharanArA e mahApuruSo, potAnA mAnApamAnanI paravA choDIne saghaLAye jIvonuM sAcuM hita kema sadhAya te mATe niraMtara prayatnazIla rahe che. cAre gatimAM sukha nathI : devagatimAM yoni cAra lAkha, kulakoTi vacce chavvIsa lAkha, tyAM paNa irSA viSAda, matsara, bhaya ane kAmanI vAsanAo e badhAthI teo pIDAI rahyA che. enI pAse che ne mArI pAse nahi, e irSyA che. matsaramAM roSa che. e mahA durguNa che. bhaya moTAthI nAnAne che. cyavana paNa devAnuM nakkI ja che. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 - 3H ajJAnIonI avadazA ane zAnIonI dayA - 119 - 33 Ama tyAM paNa duHkha sivAya bIjuM che ja nahi. kevaLa sukhAbhAsa ane sukhanuM abhimAna ja che. aneka pIDAothI pIDAtA evA devatAone devagatimAM paNa du:kha ja beThuM che. nArakI ane tiryaMca gatimAM sukha nathI e to nakkI che. A rIte cAre gatimAMthI koI paNa gatimAM sukha nathI. hoya to batAvo ema A graMthakAra kahe che. cAre ya gati duHkhamaya che : ahIM graMthakAra pharamAve che ke, cAra gatimaya A saMsAramAM koI gati evI nathI ke jyAM duHkha na hoya. narakagatinAM duHkhonAM varNana sAMbhaLatAM ApaNAM haiyAM kaMpI UThyA vinA rahe nahi. bhale AjanA sudhArako narakane haMbaga mAne, paNa tethI narakanuM astitva kAMI maTI jatuM nathI. e loko to kahe che ke - "naraka koNe joI che ? A to badhI upajAvI kADhelI vAto che. narakano bhaya batAvI, pApa-pApa karI lokone bAyelA banAvI dIdhA. duniyA jyAre jhaDapabhera AgaLa vadhI rahI che, tyAre jenI pAchaLa paDatA jAya che, te A sAdhuonA ja pApe. are bhAI! narakamAM to jaIzuM tyAre jaIzuM, paNa tenI atyArathI ATalI gabharAmaNa zuM? duniyA AkhI pApa kare che to zuM badhA narakamAM ja javAnA? narakanA pAsa phADavAno IjAro A sAdhuone koNe Apyo ?" - AvAne amAre kahevuM che ke - "A upadeza ame tamane ApatA ja nathI. upadeza to jemane sAMbhaLavo che, temane ja ame ApIe chIe. narakanA pAsa phADavAno IjAro ame rAkhyo nathI ane amAre rAkhavo paNa nathI; paNa yAda rAkhajo! ke karmasattA baLavAna che. tene moTA camarabaMdhInI paNa zarama nathI. tyAre A badhI tamArI bahAdurI bahu bhAre paDI jaze. rADo pADIne dama nIkaLI jaze tyAre koI khabara pUchanAra paNa nahi hoya." paraMta, jJAnIonI A badhI vAto jemane mAnavI hoya temanA mATe che, na mAnavI hoya temanA upara koI baLAtkAra nathI. tiryaMcagatinAM duHkha pratyakSa che : naraka gati bhale pratyakSa nathI paNa tiryaMca gatinAM duHkho to Aje AMkha sAme che ne ? hajAro ne lAkho janAvaro ane pazu-paMkhIonI nirdaya katala thaI rahI che. mAnavatAnI moTI moTI vAto karanArAo ja A badhuM kAyadesaratAnA Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 ---- AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 172 nAme karAvI rahyA che. saMsArarasika jIvo potAnA svArthamAM eTalA aMdha banyA che ke, chatI AMkhe A badhuM temane dekhAtuM nathI. kadAca dekhAI jAya to teo e bAbata taddana bephIkara che. "emanAM karyAM e bhogave, amAre kyAM tyAM javuM che ?" evI mithyA mAnyatAmAM teo rAce che. jJAnIoe tiryaMcagatinAM kAraNo vigatathI jaNAvyAM che. e sevanArAno tyAM gayA vinA chUTakAro thavAno nathI; paNa mohamasta jIvone e samajAvAnuM nathI. devo paNa duHkhI hoya che ? devagatimAM dekhItI rIte sukhano pAra nathI. zarIranA vyAdhi temane kyAreka satAvatA nathI. je maLyuM che te jIvanabhara TakI rahevAnuM che, temAM kyAreya nyUnatA thavAnI nathI. Ama chatAM tyAM paNa mAnasika duHkho ochAM nathI. sevaka devatAo jIvanabhara sevaka ja rahevAnA. mAlikanA hukama mujaba sadAya vartavAnuM. ahIM to Ajano bhikhArI kAle karoDapati thAya, tyAM evuM nathI. je jevo jabhyo te sadAya tevo rahevAno. temAM pheraphAra thavAno ja nahIM. nAnA-moTA ke UMca nIcanA bheda tyAM kAyama rahevAnA. AthI, mithyAdRSTi devo moTA bhAge IrSyA, viSAda, matsara, bhaya, kAmavAsanA ane asaMtoSanI AgamAM saLagatA hoya che. temanuM dhAryuM kazuM thatuM nathI. temane paNa maraNane zaraNa thavuM ja paDe che. temanI aMta samayanI hAlata bahu vyAkuLatA bharelI hoya che. devatAI bhogasukho choDIne pRthvIkAya Adi ekeMdriyamAM ke paMceMdriyamAM mAtAnA udaramAM janma levAnuM potAnA jJAnathI jue che, ne becena banI jAya che. paNa aMte e sthitine tAbe thayA sivAya chUTako thato nathI. AyuSya pUrNa thatAM devone paNa tyAMthI AvavuM paDe che. manuSyapaNAnI viDaMbaNAo : manuSyagatinAM duHkho to tamArA anubhavamAM che, paraMtu tamArI mohanagnatAne laIne tame e badhuM sahelAIthI bhUlI gayA cho. garbhAvasthAnAM, janmasamayanAM bAlyAvasthAnAM, yuvAvasthAnAM, vRddhAvasthAnAM ane maraNAvasthAnAM duHkho AMkha sAme hovA chatAM mohamUDha jIvone e dekhAtAM nathI. Adhi, vyAdhi ane upAdhithI bharelA A mAnava jIvanamAM kyAMka kyAMka kSaNika sukhanA chAMTaNA pAchaLa lubdha banelA jIvone zAMtithI vicAra karavAno avakAza ja maLato nathI. e vicAra Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 - 3H azAnIonI avadazA ane jJAnIonI dayA - 119 - 35 karavA thobhe to ene badhAM duHkho AMkha sAme najare Ave. garbhAvasthAmAM mAnAM kaMdaramAM UMdhe mastake laTakyo, maLa-mUtramAM lapaTAyo, ghora koTaDImAM bhIMsAIne hyo. ahIM era kaMDIzanamAM mahAlanArA ane vAtavAtamAM garamInI phariyAda karanArAe nava-nava mahinA A rIte parAdhInatAe vitAvyA. pachI janma vakhate keTalI vedanA sahana karI tenI sImA nathI. kyAreka janma ApanAra ne lenAra beyanAM jIvana jokhamamAM mUkAyAM. tyAre, bhayaMkara vyAkuLatA anubhavatI mAtAne smazAna vairAgya paNa thayo ke "have AvI bhUla kyAreya nahIM karuM;' paNa e vairAgya eTalo ja vakhata, pAchA enA e. bAlyAvasthAmAM hAlata kavI ? kalikAla sarvajJazrI hemacaMdrasUri mahArAjAe kahyuM ke - "bAlya sUkarasaMkAzo - arthAt jIva bAlyAvasthAmAM bhUMDa jevo che. viSTAmAM hAtha ghAle, maLa-mUtramAM ALoTe, kazuM bhAna nahi, sAva pazu jevuM jIvana. mAtA sArI maLI hoya to vAraMvAra saMbhALa le, bAkI to jevAM jenAM karma. duHkhe peTa paNa bolI na zake, cIso pADyA kare. mA samaju na hoya to UMdhuM vetarI bese. A badhI Apatti pAra karI yuvAvasthAmAM Ave tyAre viSayomAM aMdha bane, vivekazUnyapaNe na karavAnA vicAro kare, bhAnabhUlo banI na karavAnAM kAmo kare. kalikAla sarvajJa bhagavaMte kahyuM ke, "yauvane madanagardabha ; jIva yauvanamAM kAmAveganA kAraNe gadheDA jevo bane che. kyAreka DaphaNAM khAvAno paNa vAro Ave che. duniyAne dhrujAvanArA mAMdhAtAo patnI pAse rAMka banI jAya che. tuccha viSayajanya sukho khAtara jIvo kALI majUrI kare che. garaje gadheDAne paNa bApa kahe che. ema karatAM gharaDo thAya tyAre gaLIyA baLada jevo bane che. hAtha-paga dhrUje. na cAlI zake, na khAI zake, na joI zake, na sAMbhaLI zake. dAMta paDI gayA hoya, moDhAmAMthI lALa Tapake, AMkha ane nAkamAMthI pANI cUe. bAju paDyo paDyo DAhyo hoya to sahana kare, mUrakha hoya to jematema lAvyA kare. maraNa Ave tyAre nADIo tUTe, naso kheMcAya, zvAsa rUMdhAya, DaoNkaTaro hAtha khaMkhere, asahAyapaNe aMte maraNane zaraNa thAya. yuvAvasthA ne vRddhAvasthAnAM duHkha : manuSyapaNAnAM A duHkho najare dekhAvA chatAM jIvano mohano aMdhApo evo prabaLa che ke, A vAstavikatA temanA dhyAnamAM AvatI ja nathI. ghaNA juvAnIyAo Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 juvAnInA nazAmAM na karavAnI jagyAe rAga karI bese che. ene meLavavA valakhAM mAre che. nasIba phUTelA hoya tyAM maLe kyAMthI ? pachI yAda karI karI jhUryA kare che ane ribAya che. koI samajAve ke 'bhAI ! mUkI de, AmAM 'tAruM kAMI vaLavAnuM nathI.' 'mane AnaMda Ave che. ene yAda karIne raDuM chuM, to e raDavAmAMya mane sukha maLe che.' have AvA mUrkhAone koNa samajAve ? mohanA nazAmAM e evI evI ceSTAo kare ke, jenuM varNana na thAya. evuM koNa che ke, je A vAtanI nA pADe, pote AvI ceSTAthI bacyo hoya evuM kahe. yuvAvasthAmAM virahanuM du:kha eTale ke bhoganI ISTa vastu na maLe e duHkha. taruNAvasthAmAM e mahAdu:kha che. eTale sAbita thAya che ke, meLavavAmAM duHkha che e vAta nakkI ane e sAdhano jAya tyAre du:kha che, e vAta paNa nakkI. vRddhAvasthAmAM duHkha che enI to koIthI nA paDAya tema nathI. 37 kAmAsaktAzca yadavApnuvanti tadAha bhAvArtha : have kAmamAM Asakta thayelA manuSyo je prApta kare che te kahe che - balarahitena niHsAreNa tuSamuSTikalpenaudArikeNa zarIreNa 'prabhaGgureNa' / svata eva bhaGgazIlena tatsukhAdhAnAya kamrmmopacityA'nekazo vadhaM gacchanti / bhAvArtha : tuSaiMDAMgaranA photarAthI bharelI muThThI jevA baLa rahita, niHsAra, pote ja nAza pAmavAnA svabhAvavALA evA audArika zarIrathI te sukhane meLavavA mATe (pApa karavA vaDe) bhegA karelA karmanA jaththAnA kAraNe anekavAra vadha pAme che. (arthAt anekanA jIvono vadha karavA vaDe svayaM anekavAra vadha pAme che.) aTTe se bahudukkhe, ii bAle pakuvvai / ArttapIDA ane ghaNo duHkhI ajJAnI prANI A rIte anya prANIone pIDA pahoMcADe che. 1744 kaH punarasau vipAkakaTukeSu kAmeSu yo ratiM vidadhyAdityAha / kaTu vipAka (phaLa)vALA kAmabhogamAM ti dharanAra koNa che, te kahe che - mohodayAdArttaH agaNitakAryAkAryaviveka so' sumAnbahuduHkhaM prAptavyamaneSeti bahuduHkha ityenaM kAmAnuSaGgaM prANinAM klezaM vA 'bAlo' rAgadveSAkulita: prakarSeNa karoti prakaroti / tajjanitakarmmavipAkAca anekazo vadhaM gacchati / Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1745 ---- 3 : ajJAnIonI avadazA ane jJAnIonI dayA - 119 bhAvArtha : mohanA udayathI kArya ane akAryano viveka nahi karI zakato AtmA Artta-duHkhI hoya che. bahu duHkhane pamADe che, eTale rAgadveSathI AkuLa banelo ajJAnI jIva kAmabhogone athavA jIvonA klezane prakarSe karIne kare che. te kAmabhoga ane jIvaklezanA phaLarUpe anekavAra mRtyune pAme che. (pamADe che.) ee rogA bahu nA AurA pariyAvae nAlaM pAsa, alaM taveehiM / bhAvArtha : A (pUrve kahelA) rogone (utpanna thayelA) jANIne AturaasahanazIla banelA jIvo(anya) prANIone khUba paritApa pahoMcADe che. paraMtu e (rogano upacAra) (karmane zAMta karavAmAM) samartha nathI e tuM jo ! yadi vA rogeSu satsu ityetadvakSyamANaM bAlo'jJaH prakaroti tadAha bhAvArtha : jyAre rogo utpanna thAya che, tyAre ajJAnI jIva prakRSTa karIne zuM kare che, te kahevAya che - www. - etAn - gaNDakuSTharAjayakSmAdIn rogAn bahunUtpannAniti jJAtvA tadrogavedanayA AturAH santaH cikitsAyai prANinaH paritApayeyuH, 'lAvakAdipizitAzinaH kila kSayavyAdhyupazamaH syAdi' tyAdi vAkyAkarNanAjjIvitAzayA garIyasyapi prANyupamarde pravarteran, naitadavadhArayeyuH yathA-svakRtAvandhya-karmmavipAkodayA-detat, tadupazamAnopazamaH, prANyupamardacikitsayA ca kilbiSAnuSaGga eveti etadevAha pazyaitadvimalavivekAvalokanena yathA 'nAlaM' na samarthAH cikitsAvidhayaH karmmAdayopazamaM vidhAtuM / - 32 jIvane ahIM utpanna thatAM pahelI garbhAvasthA eTale nava mAsanI keda, pachI bAlyAvasthA eTale mUrkhAvasthA, jyAM kazI gatAgama nahIM, trIjI yuvAvasthA eTale laMpaTAvasthA, jyAM unmAdano pAra nahIM ane cothI vRddhAvasthA eTale zithilAvasthA, jyAM ekeeka aMga zithila thaI jAya che. koI paNa avasthAmAM thoDuM paNa sukha hoya to batAvo, ema ahIM TIkAkAra kahe che. tame madonmatta banIne emAM sukha mAno eTalA mAtrathI na manAya paNa emAM sukha che, evuM sAbita karI Apo to manAya. bAkI to kedamAM ja sukha mAnanArA kedIo paNa duniyAmAM che. tethI keda e sukhanuM sAdhana na manAya. keTalAka rogI evA che, je rogamAM ja sukha mAne che. lobhiyo vepArI grAhakanI gALamAM paNa AnaMda mAne che. kAmI puruSa kAminInA tiraskAramAM paNa sukha mAne che. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 ---- AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 1745 sabhAH sukha eTale zuM ?' sukha eTale zAMti. vikalpano abhAva. kuvikalpa na UThe e sukha. duHkha eTale Adhi, vyAdhi ane upAdhi. e traNano abhAva te sukha. sabhA : paNa emAM ja AnaMdanI lAgaNI thAya to ? jene upAdhi sArI lAgatI hoya tene upAdhimAM paNa AnaMdanI lAgaNI thAya che. AtmA parAdhInatAnI majabUta beDImAM baMdhAto jAya. e baMdhanathI thayelo AnaMda e jaunmattAvasthA. duHkhanuM pratipakSI e sukha che.duHkha to anubhavasiddha che, paNa sukha kayAreka Ave che mATe eno anubhava nathI. duHkhano abhAva thAya eTale ciMtA gaI. ciMtA javAthI thayelo AnaMda e paNa eka sukha che. sAmyavasthA e sukha: duHkhano abhAva eTale vikalponI zAMti. kataka cUrNa to pANImAMthI melane jUdo pADyo, eTale pANI sphaTika jevuM thayuM. e enI nirmaLatA. e ja rIte duHkhanA sAdhanarUpa vikalpo ghaTyA e ja duHkhAbhAva ane e vakhatanI sAmyavasthA e sukha. AthI vadhu kahI zakuM nahIM. je kahI zake ene mATe devacaMdrajI mahArAjA kahe che ke A sukhane anubhavanArA potAno anubhava kahevA mATe pAchA AvatA nathI. kAgaLa ke saMdezo kAMI pAThavatA nathI. A sthitimAM mArAthI vadhAre zI rIte kahI zakAya? tyAM gayelA AvatA hota to varNana karI batAvata. ahIM beThA tyAMnA sukhano je sAkSAtkAra karI zake che enAmAM paNa e sukhanuM varNana karavAnI tAkAta nathI. paulika sukhanuM svarUpa baMdhAya, Atmika sukhanuM svarUpa na baMdhAya. jamyA pachI mRtyu sudhI aneka prakAranA roga, parAbhava, Apatti cAlu ja che. koI divasa mAthuM duHkhe to koI divasa peTa caDe. kAMI ne kAMI hoya. e na hoya to ekAduM hAMlluM phUTe ke ekAduM tapeluM tUTe, paNa kAMIka to hoya. jIva sukhI ke duHkhI zAthI ? jyAM karmavipAkanuM kArastAna cAlu ja hoya tyAM kAMIka to hovAnuM ja. karmavipAkanA cAlu kArastAnanI paristhitimAM karmano udaya cAlu ja che. e udaya azubha ke zubha ema be prakArano hoya. manuSyonA moTA bhAgane e zubha tathA azubhanA vipAkane bhogavatAM nathI AvaDatuM. saMtoSa hoya to zubhodaya bhogavAya. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 - 3 : ajJAnIonI avadazA ane jJAnIonI dayA - 119 - 39 bAkI to lAkhavALo be lAkhanI AzAthI lAkha paNa nathI bhogavI zakato. bhANAmAM AvelI cAra svAdiSTa cIjane paNa pAMcamI cIja na maLI mATe kaDavI karIne khAya che. duniyAnA moTA bhAgane zubha vipAka paNa lagabhaga bhogavatAM nathI AvaDato. ghaNAne Avaka-jAvakanAM pAsAM ane rItabhAta badhI anukULa hoya, ciMtAnuM kazuM kAraNa na hoya paNa saMtoSa na hovAthI sukha nathI bhogavI zakatA. tethI zrImAna paNa dharmanI chAyA vinA sukhI nathI hoI zakato ane daridra paNa adharmanI chAyA vinA duHkhI nathI hoI zakato. sAdhanasaMpanna paNa dhArmika bhAvanA vinA sukha bhogavI zakato nathI ane dInahIna paNa adharmanI chAyA vinA duHkha bhogavato nathI. dharmanI chAyA jenA para che evo dInahIna paNa sukhI ja che. jainazAsanano A aTala siddhAMta che. game tevI vyAdhi vakhate bhayaMkara pIDAmAM paNa dharmI to AnaMda mAne, moja mAne, ane evuM vicAre ke sAro hato tyAre to AraMbha-samAraMbha bahu thatA, A to have kAMI nahi thAya ane sArI rIte navakArano jApa thaze. sabhA : samAraMbha eTale ? jemAM paMcedriyano ghAta vagare bahu cAlu hoya te samAraMbha. sAmAnya kriyA e AraMbha ane vizeSataH hiMsaka kriyAo e samAraMbha. AraMbha, samAraMbha mATe anya anya vyAkhyAo paNa maLe che, paNa e badhAno sAra e che ke koI paNa jIvane koI paNa prakAre duHkha pahoMce evI pravRtti dharmIne game nahi. dharmIne ghera lakSmI Ave to puNyodaya mAnI ciMtave ke savyaya vadhu thaze, lakSmI jAya to e mAne ke cAlo ! balA gaI, sAcavavI maTI, javAnI to hatI ja. tamArAmAM A bemAMthI eka paNa bhAvanA jaNAtI nathI. tamAre tyAM lakSmI Ave to tijorI ekanI cAra thAya, daravAje bhaiyA vadhu goThavo, moTara gADI vasAvI lo ane jAya to mAthuM kUTo. paNa lakSmI javAnI to hatI ja e khabara nathI ? A bhAvanA haiyAmAM Utare to lakSmI jAya ke Ave tenI pIDA na thAya. A to janmatAM, jIvatAM ane maratAM dareka prasaMge dInatA, dInatA ane dInatA chatAM kahe che ke "ame sukhI." yogano viyoga nakkI che : vaLI yoga, viyoga ane zoka paraspara baMdhAyelA che. e traNe bhayaMkara doSo che. yoga thatAMnI sAthe ja viyoga ane zoka sarjAya che. e be bhUta yoganI sAthe Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 ja Ave che, jeno yoga thayo emAM khAmI AvI ke thAya zoka. pachI viyoga thAya eTale chAtI phATe. yogano viyoga to nakkI che. baMgalA bagIcA vagere yoga che. e kAMI kudaratI ja AvyA che evuM nathI. levaDadevaDa thaI e yoga. je saMyogamAM beThA cho, jemAM potApaNuM mAnyuM che, e saMyogo yogajanya che ne ? yogajanya saMyogo jAya to temAM kAMI harakata che ? AhAra ane UMgha vadhAryothI vadhe : kSudhA koIne choDatI nathI. kSudhA parimita karato jAya te sukhI. covIsa kalAkamAM covIsa vAra khAnAra karatAM eka ja vAra khAnAra sukhI che. pelo covIsa vAra khAvA chatAM sukhI nathI. pazunI jema covIse kalAka moDhuM cAlu rAkhavAmAM tame majA mAno cho. covIsa kalAkamAM eka vAra khAnArane khorAka bahu zAMtithI pace che . tame to je Ave te moDhAmAM nAkhyA ja karo pachI peTa halakuM thAya ja kyAMthI ? pramAda khase ja nahi ane jhokAM vadhAre Ave. AhAra vadhe tema nidrA, bhaya ane maithuna vadhe. brahmacArI mATe atizaya bhojana tajavuM jarUrI che. lukhkho khorAka paNa atizaya levAmAM Ave to vikAra kare. muni mATe vidhi che te saMyamayAtrA nirvahe eTalo ja AhAra le, peTa bharIne na vApare. jeTalA pramANanA AhAra vinA saMyamamAM bAdhA na pahoMce teTalA pramANamAM ja AhAra le. be koLiyAthI cAle tema hoya to trIjAnI icchA na kare. bhUkhyA cakkara na Ave, kriyAmAM vAMdho na Ave eTalo AhAra le. peTa mAge eTalo AhAra levo evuM sAdhune na hoya. AhArano to e guNa che ke vadhAryo vadhe. vadhato vadhato eTalo vadhe ke cAra roTalI khAnAro covIsa khAto thaI jAya. kahevata che ke AhAra ane UMgha vadhAryAM vadhe ane ghaTADyAM ghaTe. cAra divasa khAI-pIne sUI raho to pAMcame divase pathArI joIe ja ane jo sUvAnuM ja rAkho to UMgha paNa na Ave, evo A zarIrano svabhAva che. tame to badhA sukhiyA jIva cho. gAdItakiyA bichAvelAM paDyAM ja hoya eTale leTI jatAM vAra keTalI ?tamAro samaya kAM khAvAmAM, kAM UMghavAmAM ane kAM to saMsAranI dhamAlamAM ja jAya. sAmAyika paDikkamaNAmAM to tamane nirAMta lAge eTale jhokAM Ave. tyAM kAMI AnaMda na Ave. 40 rasamUlAni vyAdhayaH kSudhA paNa eka prakAranI pIDA che. khAvuM e kAMI sukha nathI. kSudhAnI pIDA zamAvavA mATe khAvAnuM che. pIDA zamAvavA mATe je levAya te auSadha kahevAya. mATe 1748 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 : ajJAnIonI avadazA ane jJAnIonI dayA 119 khAvAnuM e to kSudhAnI pIDA zamAvavAnuM auSadha che. oSadha khAtAM to rogamAM TevAyelAne ja majA Ave. zAstra kahe che ke jene bhANe besatAM AnaMda Ave e bicArA kSudhAnA rogathI TevAyelA che. janmanA kedIne keda e keda lAgatI nathI. rojanA rogIne roga e roga lAgato nathI. e to davAnAM paDIkAM khAdhA ja kare ane vagara bhaNye vaida thaI jAya, potAnI meLe davA khAya, na khAvAnuM paNa jANavA chatAM khAdhA kare ane pAcho davA lIdhA kare . davA vinA to ene cAle ja nahi. dharmIe to davA na chUTake ja levAnI che. julAba levAmAM paNa doSa che. ghaNA jIvono emAM ghAta che. oSadhanI jarUra paDe evo AhAra ja zA mATe levAno ? karmodaye vyAdhi Ave ane auSadha levuM paDe e vAta judI. vaidakazAstre paNa rasone roganA kAraNa kahyA che; ane ajIrNane sarva vikAronuM mULa kahyuM che. 1749 -- nIrogI rahevA icchanAre 2so tajavA joIe. cha vigaya tathA tIkhuM, tamatamatuM, svAdanuM poSaNa kare ane jenAthI vikAra thAya te badhuM tajavuM joIe. vigaya ane tIkhuM tamatamatuM e badhuM rasamAM gaNAya. vigayathI vikAra thAya, vikArathI unmAda thAya, unmAdathI pApa thAya, pApathI karma baMdhAya, karmathI mokSa Agho jAya ane AtmA nIcI gatimAM jAya. mATe vigayano tyAga karavo. vigaya tajJAthI rasanA abhAve zarIramAM vikAra nahi thAya, vikAranA abhAve unmAda nahi thAya, unmAdanA abhAve pApa nahi thAya, jethI karma nahi baMdhAya. karma nahIM baMdhAvAthI nIce nahi paNa UMce IzuM, mokSanI nikaTa pahoMcIzuM. 41 mokSasAdhanAnI evI eka paNa kriyA nathI je zarIrane kharAba kare. sAdhu ke zrAvaka vidhi mujaba dareka dharmakriyA kare to vyAyAmano vyAyAma thAya, havApheranI jarUra ja na rahe ane auSadhanuM auSadha thaI jAya, jo ke e mATe dharmakriyA karavAnI A vAta nathI. jJAnI kahe che ke saMyamanA yogo vadhe tema zArIrika kauvata vadhe che, iMdriyonI kAryakSamatA vadhe che ane matino vikAsa thAya che. jevA rogI, tevA cikitsaka : matino vikAsa kyAre thAya ? magaja jaDa thAya to ke nirmaLa thAya to ? magajane nirmaLa tapazcaryA banAve ke miSTAna banAve ? magane tara karavA, Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - 170 matino vikAsa karavA vigaIo vAparavI evuM jenazAsanamAM vidhAna nathI. jainazAsana to kahe che ke jema vikRti ochI tema matinI tIvratA vadhAre. ghI vagere to rogakAraka che ema vaidyo paNa kahe che. azaktane prasaMga pAmIne zarIrane ThekANe lAvavA amuka pramANamAM ghI-dUdha apAya te to auSadha tarIke apAya che; bAkI nIrogI mATe to vaidakamAM ghI-dUdhanA aMkuza mUkyA che. tame sAcA vaidya pAse jAo ane kaho ke "vinA roge paNa ame phI ApazuM paraMtu nIrogI zAthI rahevAya enI cAvI batAvo. tamArI phI mATe amane rogI nA banAvo.' to vaidya paNa sAcI salAha Apaze. Aje to jevA rogI tevA cikitsaka thayA che. jUnA vakhatanA vaidyanI davA karavI paNa bhAre paDatI kema ke e AkarI carI batAve. e kahe ke "khAI khAIne kharAba thaIne AvyA cho, have to huM kahuM te ja ane teTaluM ja khavAze.' kAM to dardI davA levA ja na jAya ane jAya to khAvAnI Asakti choDe. sudhA-tRSA e roga che : tame thoDo vakhata AyaMbila karI juo ane te vakhate magajanI rahetI nirmaLatAno anubhava karI juo. nava divasa AyaMbila karo te vakhatanI ane roja mAlapANI khAo te vakhatanI mAnasika svasthatAne sarakhAvo. dharmakriyAmAM bemAMthI kayAre sthiratA rahe che te tapAso. AkaMTha khAIne pratikramaNa karo ane tapa karIne karo e bemAM phera kharo ? kSudhA e roga che. Aje to sudhA na lAge. to e lagADavAnA upAya thAya che. bhUkha marI na jAya enI ciMtA thAya che. jJAnIe bhUkhane roga mAnela che. mokSamAM sukha che te khAvAnuM nahi paNa bhUkha na lAge e ja sukha che. bhUkha tyAM lAgatI ja nathI. "bhUkha lAge ne khAvA joIe evA rahevuM che ke "bhUkha ja na lAge' evA banavuM che ? Aje to kahe che ke bhUkha na lAge to svAdanI majA kema karAya ? bahu khAnArA, gharamAM, bajAramAM ane haratApharatA hoTalomAM jaI jaIne khA khA karanArA vyAdhine vadhAranArA che. zAstra kahe che ke evA mANaso pachI pazu jevA thaI jAya che. ene koI paNa samaye moMmAM kAMI ne kAMI nAkhyA vinA cAle ja nahi. keTalAkane to evI Teva paDI jAya ke kAma karatAM karatAM paNa kAMIka phAkavA joIe. evA mANaso pachI to koI kAmanA paNa rahetA nathI. sudhA-tRSA e Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1751 3 : ajJAnIonI avadazA ane jJAnIonI dayA - 119 duHkha che. zAstra munine kahe che ke kSudhA tathA tRSA parISahane sahavAno abhyAsa karo ! bhUkhyA rahI jovuM, evI Teva pADavI, bhUkha sahana karavI ane durdhyAna thAya te pahelAM peTamAM nAkhI levuM - irAdApUrvaka sahevA te parISaha ane enI meLe Ave to upasarga. 43 sabhA : chaTha kare ane eka upavAsa pachI durdhyAna thAya to ? paccakkhANa lIdhAM eTale pratijJA thaI. pratijJA bhaMgAya nahi. munine AhAra na maLe to e cUlA saLagAve kharA ? nA, kema ke pratijJA che. sAdhune bAvIsa parISaha ane bAkInA upasarga. parISaha irAdApUrvaka sahana karavAnA. sahana karavAno abhyAsa karavAno. kSudhA tathA tRSAne roga mAnyA mATe khAvuM-pIvuM e auSadha che. khAvA pIvAmAM rAcelA-mAcelA to janmanA rogI, rogathI beparavA banelA ane rogane vadhA2nA2A che. tame jemAM sukha mAno cho te manuSyagatinAM duHkha A jJAnI varNave che. tame to bhUkha na lAge ne UMgha na Ave to bhUkha lagADavAnA ke UMgha lAvavAnA upAyo mATe DaoNkTaro pAse doDo cho. UMgha na Ave to to sAruM ke zubhadhyAna thAya paNa A to UMgha lAvavA dhamapachADA kare, pathArImAM ALoTe, hAthapaga pachADe, gALo de ane dAMtiyA kare paNa zAMtithI mALA na gaNe. mALA hAthamAM le to hAthapaga pachADavA na paDe, UMgha Ave toya bhale ane na Ave toya kalyANa. mALA gaNatAM UMdha Ave to paNa navakAra gaNatAM gaNatAM suvAze ne ? svapnAM paNa sArAM Avaze ne mRtyu Avaze toya sadgatimAM javAze. yuvAnIno unmAda : garbhAvasthA e keda che. bAlyAvasthAmAM ajJAnatA che. e mUrkhane nAkano maLa moMmAM jAya enIya gatAgama nathI rahetI. sArAnarasAnuM tyAM kAMI bhAna ja nathI. yuvAnImAM unmAda che. zrI yazovijayajI mahArAjAe evA unmAdI pAmaro mATe bahu AkarA zabdo lakhyA che. mATe ekavAra emAMnI thoDI ja vAta karI tyAM to kaMIka zrotAo akaLAI gayA ane kahevA lAgyA ke 'AvuM kahevAya ? sAdhu AvuM jANe kyAMthI ?' are bhAI ! sAdhu to sarvajJanA dIkarA, badhuM jANe. sAdhunI cakSu e zAstra che. zAstramAM badhuM Ave. emAM to tyAM sudhI lakhyuM che ke yuvAnImAM unmAdI banelA viSayAdhIna pAmarone gaMdhAtI cIjo paNa amRta jevI lAge che. viSayAMdha kavioe evAM varNano paNa karyAM che. nAnuM bALaka je na kare te A Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno unmAdIo kare. pelA to bAlyavaya ane ajJAnatAne kAraNe laghuzaMkAmAM hAtha ghAle paNa, A to yuvAna, bhaNelAgaNelA, lAkhono vahIvaTa karanArA paNa viSayAdhIna thaI unmAdI bane che tyAre saghaLuM bhAna bhUle che ane na ka2vAnuM kare che, jenuM varNana na thAya. viSayAdhInonI parAdhInatA : viSayAdhIna parAdhIna keTalo bane che ? bALaka to marajI mujaba hare phare. ene koInuM AkarSaNa na hatuM. paNa A yuvAna to eTalo parAdhIna banyo ke pUjya evAM mAbApane na gaNe ane pA2kA gharanI AvelIne eTalo AdhIna thAya ke mAbApa karatAM sAtagaNI namratA tyAM batAve. devaguru pAse sIdho na name ane tyAM name. guru jarA AMkha lAla kare to gurune kaSAyI kahe evo bahAdura yuvAna paNa strI pAse lAcAra gulAma jevo banI jAya che. tame tamArI A dazA kabUla nahi karavAnA. A dazA zAthI che ? strI bahu baLavAna che mATe ? nA, paNa enAmAM tamArI unmAdAvasthAne poSavAnuM sAdhana che mATe. Ajano svAtaMtryavAdI gulAma che H bahAra zeTha kahevaDAvavA karatAM bhItaranI zeThAI pedA karo ke jethI devALuM kADhavAno vakhata na Ave. Dabala ThATha karIne nIkaLavAthI loka sArA to kaheze paNa bhIkha tamAre ja mAgavI paDaze. tamArA snehI tamane DAhyA ke svataMtra bhale kahe paNa huM to duniyAnA sukhamAM lIna evA e paNa AdamIne svataMtra mAnato nathI. kSaNika ane nAzavaMta sukhomAM lIna banelA jevA gulAma duniyAmAM koI janmyA nathI, evo mAro mata che. prabhunI sAme, prabhunA AgamonI sAme svAtaMtryavAdanI himAyata karanArA jevA jagatamAM bIjA koI gulAma nathI. 44 no Ajano svAMtatryavAdI svataMtra nathI paNa gulAma che. e bicArAnI parAdhInatA to juo ? enI pathArI pAse sTava paDyo hoya, enA ozIke sigAreTanuM boksa ane dIvAsaLInI peTI paDI hoya, TopI mATe braza ane bUTa mATe polizanI DabI ene joIe, tela kAMsako ane darpaNa vinA ene cAle nahIM. have to A badhAM tophAna maMdiromAM paNa pesavA mAMDyAM che. A badhA svataMtratAnAM lakSaNa ke gulAmInAM ? tame badhA have sAvadha thAo. pUrvanA zrAvako mAtra aDhI ze2 pANIthI snAna karatA. prabhunI pUjA karavI che mATe aMgazuddhi karatA. gRhasthapaNAmAM meM sArA zrAvakone A rIte vartatA anubhavyA che. emanI kAyA 1752 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 - 3H azAnIonI avadazA ane jJAnIonI dayA - 119 - 45 tamArAthI vadhu camakavALI rahelI. A to sAbunA phINanA goTA kare, pANInA phuvArA choDe, paTiyA pADe, toya moM para teja na maLe. kapALa koDiyA jevuM hoya tyAM teja Ave kayAMthI ? have to rUpALA dekhAvA papha pAvaDaranA lapeDA thAya che. enAthI to cAmaDI UlaTI rUkSa banatI jAya che. kRtrimatA vadhatI jAya che. kudaratI sauMdarya haNAtuM jAya che. sabhA : anubhava kare to khabara paDe ne ? anubhava kyAMthI kare ? svataMtratAnI vAta karanArA zarIra pAchaLa, sAhyabI pAchaLa, mojazokha pAchaLa gulAma banyA che. keTalAka to kahe che ke amAre kamamAM kama ATalI to khIsAkharca joIe ja. kamamAM kama cAra kapa cA, tethI vadhAreno hisAba nahi, pAna sigAreTa paNa eTalA ja, A dazAvALA bhIkha mAgatA thAya emAM navAI che? kahe che ke duniyAmAM bhikhArIpaNuM vadhI gayuM che; paraMtu vadhI gayuM nahi paNa hAthe karIne vadhAryuM che. evA vyasanI anADIone sahAya karavAthI paNa phAyado zo ? irAdApUrvaka je bhikhArI bane ane bIjAone banAve enI dayA zI ? hiMdustAnanI prajAne khAvA mATe cAra roTalI nathI maLatI evuM kahenArA sAcA nathI. Avaka thoDI ne jAvaka ghaNI e vAta sAcI paNa e jAvaka zAnI che ? peTa bharavA mATe ja e jAvaka hota to dhULa nAkhI, paNa A to svAda ane mojazokha mATe che, ane emAM ja mokANa maMDANI che. cha-ATha roTalIthI peTa to bharAI jAya paNa AjubAjunI dhAMdhala satyAnAza vALe che. zAka kAMI AhAra nathI, e to sAdhana che. mAravADamAM jAo to khabara paDe. e AhAra Dabala khAya paNa zAka to nAmanuM ja le. zAka vadhAre khAvAnI prathA mAravADa, mevADa, mALavA, kaccha vagere dezomAM nathI. hamaNAM e prathA tyAM dekhAtI hoya to te ahIMnI havA tyAM pahoMcavAnA kAraNe. ahIM to roTalI becAra paNa bIjI bhAMjagaDa ghaNI, e bhAMjagaDano ja kharco vadhAre. khAMsI vagere takalIpho e bhAMjagaDa ja UbhI kare che. roTalIthI khAMsI na thAya. ThIka che ke gRhasthAInA pramANamAM amuka vastuo hoya paNa te bahu parimita pramANamAM hoya. yuvAvasthAne jJAnIo unmAdAvasthA kahe che. kalikAlasarvajJa bhagavaMta zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA kahe che ke yauvana vaye je AtmAo bhogamAM joDAya che te mokSanI sAdhanAmAM joDAya to nyUnatA zI rahe ? tame je vayane bhogAvasthA mAnI che, ene jJAnIoe tyAgAvasthA mAnI che. yuvAvasthA evI che ke e dhAryuM Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 174 kAma pAra pADe. yuvAna AdamI bhogamAM paDe to tyAM kAMI bAkI na rAkhe ane jo tyAgamAM joDAyo to emAM paNa kamAla karI batAve. sAdhu zI kamAla kare ? jJAna, darzana, cAritranI evI suMdara ArAdhanA kare, jJAnadhyAna evuM kare ke beDo pAra thaI jAya. bhogamAM paDe te bhogane lAyaka badhuM kare - tela, attara, phulela lagAvI bahAra nIkaLe, moTaramAM bese tyAM abhimAna mAya nahi, AMkhonuM ThekANuM nahi, DrAivarane jaladI hAMkavAno hukama kare ane raste cAlanArAne trAsa pamADato jAya. sAmAnI takalIphanuM ene bhAna na hoya. mA ane dIkarA : amadAvAdanA lAlabhAI zeTha eka vakhata gADImAM jatA hatA. emanA gADIvAne bedarakArIthI gADI calAvatAM koI raste cAlanArane vagADI dIdhuM. lAlabhAI zeThe pelAnI pAse potAnA kharce gADIvAna upara phariyAda karAvI ane e kocamenane daMDa karAvyo. daMDa pote bharI kocamenane kahyuM ke "zeThANIno nokara thaIne phulAto mA. jarA saMbhALIne gADI calAvato jA. pharI bacAva nahi karuM." jaina komanA zeThiyA AvA hatA. ekavAra tIrthanA kAma mATe saMghanA bhAIo bolAvavA AvyA tyAre kAryavazAt ema kahyuM ke "hamaNAM phurasada nathI mATe AvI nahi zakAya.' emanAM mAtA gaMgAmAne A vAtanI khabara paDI tyAre bolyAM ke "dIkarA ! mArA peTe paththara pAkyo hota to sAruM hatuM. pahelI mila ke paheluM tIrtha ?" A sAMbhaLI zeThe kSamA mAgI ane tIrthanA kAme UpaDI gayA. AvAM mA ane AvA dIkarA." mudhAdAyI-mudhAjavI ? e zeThiyAo pote game te saMyogomAM hoya paNa mArganI kadI TIkA na karatA. mArga sAme cUM ke cAM na karatA. emanA gharamAM zeThAIno to pAra na hato, nokaracAkara puSkaLa hatA, ane e badhA pAchA zeThane hAtha joDIne UbhA rahetA, chatAM e zeThiyAo pote guru pAse hAtha joDI UbhA rahetA. jyAre AjanA to ghare gulAma ane ahIM zeTha bane che. jyAM zeThAI joIe tyAM nahi ane na joIe tyAM zeThAI bajAve. AmAM pheraphAra hoya to ahIM ja bolajo. bahAra jaIne na kahetA ke mahArAje amArA svataMtravAdanI TIkA karI. huM svataMtravAdanI nahi paNa svataMtravAdamAM rahela gulAmInI TIkA karuM chuM. pUchavuM hoya te pUcho. pUchavAnI ahIM chUTa che. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rs - 3H ajJAnIonI avadazA ane jJAnIonI dayA - 119 - 47 sabhA: "sAdhuno bahu viveka karavAthI sAdhuo bagaDI gayA ne ?" je zeThiyAo bhakta hatA te evA na hatA ke samaye sAcI vAta na kahe. e vAta kharI ke jemaNe kevaLa vezanI paravA karI ane sAdhupaNAnI darakAra na rAkhI enA pratApe tathA evAomAM bhaLelA zrAvakonA pratApe bagADo thayo. zrAvakoe sAdhane sAdhupaNAmAM rahevA dIdhA hota, potAnI marajI pramANe calAvavAmAM na paDyA hota to A dazA na Avata. jainazAsananA sAdhuone to mudhAdAyI ane mudhAjavI kahyA che. sAdhu upadeza paNa upakArabuddhithI Ape che; nAmanA mATe, vadhu bhakto thAya e mATe ke AhAra pANInI sArI sAmagrI maLe e mATe na Ape. sAdhu gocarIe jAya tyAM "dharmalAbha' ja che. eno artha e ke tamane dharmanuM prayojana hoya to do, "huM Avo chuM mATe do, ema nahi. "ame tamArA nahi, ame to bhagavAna mahAvIradevanA' - A nIti jaLavAI hota to A dazA na Avata. zrAvaka paNa kahI de ke "Apa paramAtmA mahAvIradevanI AjJAne mAno tyAM sudhI ame Apane mAnIe, Apa AjJA ApI mUko to Apane samajAvIe, samajo to mAthA upara ane na samajo to "A sthAna ApanA mATe nathI' ema kahI daIe." A nIti barAbara jALavI hota to AjanI dazA na Avata. zAstra kahe che ke beya aMga zabda joIe. beya aMga zuddha hoya to bagADa na thAya. paraspara ekabIjAne sudhAravAnI pharaja che. na sudhare. tenI sAthe saMbaMdha kApI nAkhavAno che. dharmAtmA zeThanuM daSTAMta : eka zeThanuM dRSTAMta huM pahelAM kahI gayo chuM. sadgurunA upadezathI suMdara jinamaMdira baMdhAvyuM ane jinapUjana vinA AhAra na levAno niyama lIdho hato. devayoge avasthAmAM pheraphAra thayo. gharanA badhA kahevA lAgyA ke "maMdira baMdhAvyuM tyArathI dazA beThI'. chevaTe strIputra-badhAMe bhegAM thaIne zeThane kahI dIdhuM ke "kAM to maMdira choDo, nahi to ghara choDo.' zeThe ghara choDI dIdhuM. eka judI oraDImAM rahI nitya trikALapUjA, ubhayaTaMka Avazyaka, pauSadha, pratikramaNa ane nitya ekAsaNuM karavA lAgyA. khabhe kothaLo karI AjIvikA calAvavA lAgyA. vRddhAvasthAmAM paNa kevI aDaga Teka?milakata ane sagAMvahAlAM badhuM gayuM tene upAdhi gaI tema mAnavA lAgyA. koI eka parvanA divase zeTha pUjA karavA gayA tyAre mAlaNe khAsa banAvelo moTo hAra zeThane ApavA mAMDyo. zeThe kahyuM ke, "Aje paisA nathI.' tyAre mAlaNe kahyuM Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 ------- ke, "zeTha ! paisA nathI joItA. A zarIra upara dAgInA je badhA paheryA che te ApanA pratApe ja che!" zeTha keTalA udAra haze! AgaLa zrImaMto pUjAnI sAmagrI kharIda kare tyAre bhAva nahotA karatA. je mAge te ApI detA ane pelo paNa vAjabI ja mAge, Avo vyavahAra hato. zeThe gherathI je kAMI paisA bacyA hatA te lAvI hAra lIdho. A badhI vAta agAu kahevAI gaI che paNa vAtano muddo e che ke je muninA upadezathI maMdira bAMdheluM ane niyama lIdhelo te muni vihAra karatA tyAM AvI pahoMcyA. zeThane joI paristhiti kaLI gayA. pUchyuM ke bhAgyazALI, zI hakIkata che?' eTale tarata zeTha hAtha joDIne kahyuM ke - "bhagavaMta! Apa mArI sAMsArika sthiti mATe to pUcho nahi tenI mane khAtarI che. mArA AtmAnI Apane phikara hoya te svAbhAvika che. paraMtu, kRpAnAtha ! ApanI kRpAthI e bAbatamAM to huM divase divase caDate raMge chuM !" muni paNa A sAMbhaLI AMcako khAI gayA. pote pUchavAmAM bhUla karI e bAbata sAvadha thaI gayA; kAraNa ke muni to zeThanI zrImaMtAI aMge ja pUchI beThA hatA. zrAvako AvA hoya. muni kadI bIjI vAta kare to hAtha joDI kahI de ke "bhagavaMta! bIjI vAtono to Apane puSkaLa anubhava che. Apa to amArI pAghaDI Utare tevuM kAMIka kaho ane pAghaDI utAravA jogA amane banAvo." zAsana pratyenI pharaja bajAvaze : AjanA zrAvako to kahe che ke "sAdhuo samAjanA roTalA khAya che mATe samAjanA jIvana-vyavahAranI temaNe ciMtA rAkhavI joIe. ekalI dharmanI vAto A jamAnAmAM na cAle ! AvuM zrAvako kahe ne sAdhu macaka Ape to beyanuM bagaDe. zrAvaka AvuM kahe to sAdhu na mAne ane sAdhu kahe to zrAvaka na mAne to beya sudhare. khAmI beyanI che tethI zAsana upara AghAta thaI rahyA che. takalIpho to Ave paNa puNyavAna puruSo takalIpha veThIne paNa zAsana TakAve che. arthAt jayavaMtA zAsana pratyenI potAnI pharaja bajAve che. chagha0mAtramAM khAmI hoya ! dasa-vIsa varSa takalIpho veThyA vinA ane ajJAnIonI gALo khAdhA vinA uddhAra thAya tema nathI. AkRtithI mANasa tarIke oLakhAtAo game tema bole. jema tema bole e mANasa kahevAya ? zuM tyAga e kAMI moTo "hAu" che? jaina darzana pAmelAne tyAga sAme kaTAkSa hoya ? alabatta pAMce AMgaLI sarakhI Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1TS1 3H AzAnIonI avadazA ane zAnIonI dayA - 119 - 49 nathI. khAmI paNa hoya. chabasthamAtramAM khAmI beThelI che. khAmI tamArAmAM ane amArAmAM beyamAM hoya, paraMtu khAmI khAmIrUpe poSAvI na joIe. khAmI khUbI tarIke oLakhAvI na joIe. khAmI chUpAvIne tene sIdhuM ke ADakataruM poSaNa na maLavuM joIe. nAlAyaka lAyaka na bane ? Ajano cora kAle zAhukAra thAya ke nahi ? Ajano daridra kAle zrImaMta thAya ke nahi ? je mAstara pAse bhaNyo hoya e ja mAstarane salAha Ape evo buddhizALI thAya ke nahi ? A badhuM bane che to kAlano gunegAra Aje jaina thavAne lAyaka na hoI zake ? pacAsa varSa kudarzanamAM gayA hoya, zrI jinezvaradevane gALo bhAMDavAmAM gayAM hoya paNa pachI pazcAttApa thAya ane ekAvanamA varSe jaina thavA Ave to e lAyaka kharo ke nahi ? sabhA: bhagavAne paNa evAne dIkSA ApIne ? bhagavAne to evAnI paNa lAyakAta joIne ApI. paNa AjanA mUrkhAo nAlAyaka ane lAyaka kone kahe che te samajAtuM nathI. "ayogya zikSA, ayogya dikSA'nI bUmo pADe che paNa samajAvatA nathI ke ayogya zAthI ? pacAsa varSano zAhukAra ekAvaname varSe devALiyo bane ke nahi ? bhagavAnanA haste dIkSita thayelA, agiyAra aMganA pAThI, pAMcaso ziSyanA guru, pAMcasone vairAgya mArge jhilAvanAra paNa patita thayA ne ? are ninava thayA ne ? mATe bagaDelA sudhare e paNa bane, ne sudharelA bagaDe e paNa bane. ame kevaLajJAnI, mana:paryavajJAnI, avadhi jJAnI ke koI viziSTa jJAnI nathI ke bhaviSya jANI zakIe ! ame to vartamAnanuM tenuM vartana, kriyA ane koI DAhyAne pUchIgAchI tenI yogyatA parakhIe chIe. A rIte badhI yogyatA joIne Aje dIkSA ApIe ane kAle bhAge to enA jokhamadAra ame nathI. e dIkSA na choDe, saMyama sAcave ane sAro nIvaDe enI kALajI rAkhavI, paNa tema chatAM bhAge to doSa nathI. koI zrImaMta ke cakravartIne tyAM paNa janmeluM AjanuM bALaka kAle mare che ke nahi ? prayatna jivADavAnA hovA joIe e vAta kharI. bhagavAnanI AjJAthI kheDUtane dIkSA : gautamasvAmIe bhagavAnanI AjJAthI kheDUtane dIkSA dIdhI. kheDUta bhagavAnane joIne bhAgI gayo, to paNa bhagavAne kahyuM ke "e pAmI gayo." AjanA jevAo Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - tyAM hota to TIkA karyA vagara na raheta. iMdra jarA hasyA ane bolyA ke "gautama svAmI ! ziSya to sAro gotI lAvyA !' paNa bhagavAne kahyuM ke "iMdra ! hasavA jevuM nathI. kAraNa ke e to pAmI gayo !" bhagavAne gautamasvAmIne e kheDUtane pratibodha karavA javAnI AjJA ApI tyAM gautamasvAmIe leza paNa vicAra nathI karyo. bIjuM kAMI paNa joyA vinA bhagavAnanI AjJA pramANa karI, tyAM jaI upadeza dIdho. haLa, baLada tyAM ja choDAvyAM, ghara gharanA ThekANe rahyuM ane khetaramAM ja ogho Apyo. sabhA : bhagavAne pote mAtapitA jIvatAM dIkSA na levAno abhigraha karyo ane bIjAne vagara 2jAe upaDAvyo ! zrI malayagirijI mahArAjA kahe che ke e to traNa jJAnanA dhaNI hatA. enA vAda bIjAthI na thAya. e to garbhamAM paNa mAtRbhakti khAtara saMkocAIne rahyA hatA, tame raho ne ? sabhA gautamasvAmIe je khetaramAM dIkSA ApI, tyAM te gAmanA saMghanI AjJA lIdhI ke nahi ? jainazAsanamAM evI AjJAnI jarUra nathI. dIkSA gAmamAM, khetaramAM, aTavamAM badhe apAya ane ApyA pachI dhAMdhala thaze tema lAge to cAritranI rakSA mATe bIje mokalI paNa devAya. zAstra to kahe che ke samaya hoya to muhUrta jarUra jovuM paNa samaya na hoya to ane utsAha vadhI gayo to muhUrta jovAnI paNa jarUra nathI. jaina ajainamAM bheda zo ? tyAga, vairAgya, saMyama, tapa vagere dhyeya che ne? e dhyeya khIle to jainazAsanano udaya ke dabAya to ? jaina-arjanamAM bheda zo ? cAMllAthI, baMgalA moTarothI ke vaibhavI kapaDAnA ThAThathI jaina kahevAyo ? evuM to bIjAone paNa hoya. zrI jinezvaradevanI AjJA mAne te jaina. khAvA-pIvAnA ke paheravA oDhavAnA jhaghaDA karavAnI ke mana phAve tema bola bola karavAnI to bhagavAnanI AjJA nathI ne ? e badhAnA tyAganI bhagavAnanI AjJA che. huM to mAnuM ke jeTalA jaina e badhA tyAgane icche. ahIM TIkAkAra sudhA - tRSAnAM duHkha varNavIne have AgaLa zuM varNana kare che te have pachI - Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ iH Agamano arIso : 120 U-117 vi. saM. 1986 kArtaka vada-12 guruvAra tA. 28-11-1929 * dravyaaMdhApo ane bhAvaaMdhApo : 9 paulika abhilASAe dharma na karo ! che e komaLatA jema karuNA che, tema e * bhAvadayAmAM dravyadayA niyamo : kaThoratA paNa karUNA ja che : * gurunAM sAmaiyAM zA mATe ? 0 paisA vadhe to dharma ghaTe : * aNuvrata zA mATe ? 0 karuNAno marma samajo ! * camatkAra kayAre batAvAya ? * jaina zAsananI sthApanA zA mATe ? * lakSmI maLe to dharmasevA, na maLe to vosire : 0 Agama e arIso che : 0 zrAvakanAM ghara kevA hoya ? viSayaH aMdhApo ane aMdhakAra, karuNAno vyApa, AgamanI mahattA, dharma pAse karAtI mAgaNI. dravya ane bhAva bhede aMdhApAnuM ane aMdhakAranuM varNana zarUAtamAM karyA bAda aMdhApA ane aMdhakArane vadhAravAnA prayatno karanAra AtmA kevaLa karuNApAtra che, e batAvatAM karuNAnA aneka prakAro darzAvyA che. komaLatA jema karuNA che; tema avasare kaThoratA paNa karuNA ja che. e mATe bhagavAnazrI neminAtha ane gajasukumAlano dAkhalo ApI sAdhu ane zrAvakanA vratono taphAvata samajAvI karuNAno vyApa samajAvyo che. aMdhApA ane aMdhakArathI pIDAtA jIvone cakSu ApanAra jaina Agamo che. e arIsA rUpa che. e arIsAnI surakSA karanAra ane teno vinAza karanAra kevA che, te paNa suMdara rIte batAvyuM che. AgaLa vadhI dharma, mAgeluM jarUra Ape paNa mAgavA mATe dharma nathI, lakSmI maLe to dharma karavo paNa lakSmI meLavavA dharmano upayoga karavAno nathI. lAlaca ApIne paNa dharma karAvAya nahi vagere vAta samajAvatAM pU. A. zrI hemacaMdrasUrijI ma. ane devabodhinuM dRSTAMta rajU karyuM che. | eyaae * viveka evI vastu che ke je vastu jevI hoya tene tevI batAve che. 0 karuNA karanAranA haiyAM avasare kaThora paNa hovAM joIe. mAtra komaLa haiyAvALo sAcI karuNA karI kato nathI. sAco zikSaka vidyArthIne kaDaka lAge, sAco bApa putrane Akaro lAge, tema sAco guru duniyAne bhayaMkara lAge temAM navAI zI ? aparAdhIne mAre te ja zrAvaka ema nahi, paNa na mAre e zrAvaka ane tenA pratye duzmanabhAva na rAkhe te mahAzrAvaka. * dharma sAthe hoya to maLeluM mUMjhave nahi. * deva, guru, dharma pAse ehika kAma karAvavAnI kAmanA e ja azraddhA che. * jene ApaNe tAraka mAnIe tene mATe to marI phITavuM joIe. * tamArA gharomAM nirveda ane vairAgya vadhaze to badhA kajIyA ApoApa zamI jaze. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4H Agamano arIsoH aMdha ane aMdhakAramAM rahelA : sUtrakAra maharSizrI sudharmAsvAmIjI mahArAjA pharamAve che ke, A jagatanA prANIo eka to aMdha che ane pAchA aMdhakAramAM rahelA che. aMdhApo be prakArano che. eka to bAhya cakSuno ne bIjo AMtaracakSuno. aMdhakAra paNa be prakArano che. narakamAM rahelA prANIo je aMdhakAramAM rahyA che te dravya aMdhakAra ane mithyAtvamAM rahelA prANIo je aMdhakAramAM rahelA che, te bhAvaaMdhakAra. cakSuiMdriya rahita hoya te paNa aMdha ane cakSuiMdriya sahita chatAM vivekacakSuthI rahita hoya te paNa aMdha. Ama mithyAtvavAsita prANI mAtra aMdha che. jene cahyuM nathI te banne rIte aMdha che ane cakSuvALA dekhatA chatAM vivekanA abhAve aMdha che. narakamAM dekhIto aMdhakAra che jyAre mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda ane yogamAM rahelA dekhItA prakAzamAM bAhya prakAza hovA chatAM bhAva aMdhakAramAM rahelA che. Ama duniyAno moTo bhAga aMdha che ane aMdhakAramAM rahelo che. sthAna paNa aMdhArAnuM ane pote paNa aMdha. AvA jIvone dekhI jJAnIone karuNA sivAya bIjuM zuM Ave? cakSuhIna ane vivekahInano taphAvata : jagatanA jIvonI hAlata evI che ke, jJAnI puruSone karuNA ja Ave. cakSuiMdriya rahita aMdha kahevAya e samajAvuM muzkela nathI paNa chatI cakSue vivekanA abhAve AMdhaLA chIe e samajAvuM bahu kaThina che. AMkha phUTI jAya, AMkha para chArI vaLI jAya to huM AMdhaLo thayo, ema jhaTa kabUla kare paNa vivekanA abhAve huM AMdhaLo chuM, ema kahenArA AMgaLInA veDhe gaNAya eTalA ja che. jAti aMdhamAM ane viveka aMdhamAM bahu bheda che. jAtiaMdha to, je hoya te nathI dekhato, jyAre vivekaaMdha, je hoya tene UlaTuM dekhe che, je vastu jevI che tevI nathI dekhato ane nathI tevI dekhe che. viveka evI vastu che ke je vastu jevI hoya tene tevI batAve che. vivekano abhAva svane para ane parane sva tarIke oLakhAve che. cakSu vinAnAne to dorIne ThekANe lavAya, vivekahIne mATe tema banI zakatuM nathI. cakSuhInane Thapako paNa mITho lAge, vivekahInane mITho na Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 - 4 - Agamano arIso - 120 - 53 lAge. cInamAM mArga jovAnI zakti nathI paNa dekhatAnI salAha sAMbhaLavA mATe kAna che. vivekahInamAM zikhAmaNa sAMbhaLavAnI tAkAta nathI. cakSuhInane doryA hoya tema dorAya. vivekahIna to haThIlA, doryA dorAya ja nahi. bAhyacakSu karatA AMtaracakSunI bahu jarUra che. AMtaracakSuvALAnI saMkhyA ghaNI ja alpa che. pelI saMkhyA moTI hovAnA kAraNe AMtaracakSuvALAne duniyAmAM rahevuM paNa muzIbata thaI paDyuM che. vivekahIna pAse rahelA vivekIne apamAna ja sahevAM paDe che. vivekahIna para upakAra karavo e paNa kaThina che. duniyAnA prANIo aMdha che ane aMdhakAramAM rahelA che. ene tyAMthI khaseDI aMdhApo dUra karI upara laI javA che. dravyaaMdhApo ane bhAvaaMdhApo : sUrya ane maNi vagerenA prakAzano abhAva te dravyaaMdhakAra. mithyAtva AdIno aMdhApo te bhAvaaMdhakAra. dravyaaMdhApo cakSuno, bhAvaaMdhApo vivekanA abhAvano. bemAM bhayaMkara bhAvaaMdhApo che. dravyaaMdhakAramAM rahelA to bahu thoDA AtmAo che. bhAvaaMdhakAramAM rahelAnI koI sImA nathI. chatI AMkhe aMdhakAramAM rahelAono ja julama ghaNo che. kAraNa ke teo emanI AMkhono upayoga, je aMdhakAra vadhAravAmAM kare che. AMkhanuM jora jema vadhAre ane mithyAtvanuM jora jema vadhAre tema bhayaMkaratA vadhatI jAya che. potAnI dekhavAnI zaktino upayoga mithyAtva, avirati, kaSAya ane pramAdane vadhAravAmAM kare che, e AtmAo kevaLa karuNApAtra che. temanA pratye gusso ke tiraskAra na thAya. e komaLatA jema karuNA che tema e kaThoratA paNa karuNA ja cheH vivekahIna para karuNA ja hoya. paNa karuNAnA prakAra ghaNA che. hAtha pheravavo e paNa karuNA ane dhola mAravI, tAkAta ajamAvavI, koTaDImAM pUravo e paNa karuNA ja che. Aje karuNA zabdano artha janatA samajI zakatI nathI. kaI vastu pratye aMtara kevuM joIe e samajavAnuM che. karuNA karanAranA hayAM avasare kaThora paNa hovAM joIe. mAtra komaLa haiyAvALo sAcI karuNA karI zakato nathI. maravA paDelAne komaLa haiyAvALo navakAra saMbhaLAvI zakato nathI. zrI jinezvaradevonuM aMtara jeTaluM dayALu hoya teTaluM ja kaThora hoya. zrI Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 17 nemanAtha bhagavAna jJAna dRSTie joI rahyA hatA ke gajasukumALanA mAthA para sagaDI saLagavAnI che, aMgArA khadakhadavAnA che, chatAM kahe che ke jAva. ApaNAthI nahi mokalAya, e to e ja mokalI zake. pAMcaso ziSyo ghANImAM pIlAya e baMdhaka RSithI prasanna citte jovAya, ApaNAthI e nahi jovAya. zrI jinezvaradevanA mArgane pAmelA duniyAnI dRSTie nirdaya jaNAya. sAco zikSaka vidyArthIne kaDaka lAge. sAco bApa putrane Akaro lAge, tema sAco guru duniyAne bhayaMkara lAge temAM navAI zI? zikSaka zALAmAM besADI rAkhI bhaNAve mATe karaDo lAge, bApa ramata choDAve che tethI Akaro lAge che paNa guru to duniyAnA pApAcAra mAtramAMthI choDAvanAra hoI te bhayaMkara lAge temAM Azcarya nahi. bhayaMkara nA lAgIye to Azcarya thAya. zrI jinezvaradevane kevaLajJAna thayA pachI jo teo kAcA haiyAnA hota to jIvI zakata nahi. jema jema jJAna vadhatuM jAya che tema tema duHkhanA pahADa dekhAtA jAya che. evAM bhayaMkara duHkho dekhAya che ke jo haiyuM kAcuM hoya to sahana ja na karI zake. paraMtu temane kAMI na thAya. je duHkha joIne gRhasthanI chAtI besI jAya, te duHkha sAdhu pAse rovA jAya to sAdhu zAMtithI samajAve ke "mahAnubhAva ! zAMti rAkha. jeTalAM kukarma karyA che, te bhogavyA vinA chUTako nathI. zAMtithI bhogavI levAmAM ja tAruM hita che." roganA nidAnane jANanAra vaidya dardInA dhamapachADAthI gabharAya nahi. zrI tIrthaMkaradevo prANImAtranA duHkhanA nidAnanA parIkSaka che. jJAnathI nizcita jANe che ke AvI hAlata jArI rahe tyAM sudhI mIThuM bole lAbha thavAno nathI. varSothI ghara karI gayelo tAva paDIkIthI na jAya. tenA mATe to ukALA ja joIe ane te evA kaDavA joIe ke pItAM mAthAnA vALa kharI jAya. vaidya kahI de ke tArA mATe paDakAM nakAmAM che. mane kamane paNa ukALA ja pIvA paDaze. te paNa zera pANImAM ukALI navaTAMka bAkI rAkhavAnuM. to ja emAM kasa Avaze keTaluM kaDavuM thaI jAya te vicAro. - jJAnI karuNAvaMta chatAM kaThora kema bane che ? jJAnI kahe che ke Atmatattva haNAvuM joIe nahi. bAhya padArtho jAya che e tArA nathI. javAnA hatA mATe jAya che. kADhavA hatA paNa kADhI zakAtA na hatA. jyAre kADhanAra maLyA che tyAre to AnaMda anubhava ! samyagdaSTi to corano paNa upakAra mAne. vastu Ama to Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- 4 - Agamano arIso - 120 - papa chUTatI na hatI paNa e laI gayo mATe upAdhi TaLI. A sthitie pahoMcavAnA manoratha rAkhavA joIe. aparAdhIne zikSA nahi karavAno niyama gRhasthane na Apyo e vAta kharI paNa chUTa paNa kyAM ApI che ? niraparAdhI trasa jIvane saMkalpapUrvaka haNavAnI buddhie nahi haNavAnI pratijJA che, paNa aparAdhIne zikSA karavAno niyama nathI. aNuvrata zA mATe ? aparAdhIne mAre te ja zrAvaka ema nahi paNa na mAre e zrAvaka ane tenA pratye duzamanabhAva na rAkhe te mahAzrAvaka. sAdhu mATe mahAvrata, tamArA mATe aNuvrata, mahAvratane na pALavA mATe aNuvrata nathI paNa nathI pALI zakAtA te pALavAnI zakti Ave te mATe aNuvrata che. vepArI pAI, paiso, badAma ke dokaDo paNa le paraMtu te rUpiyA mATe. IrAdo to rUpiyA bhegA karavAno ja. tevI ja rIte gRha aNuvratamAM ja rahevAnuM che ema nahi, mahAvrata pALI zakatAM nathI. mATe aNuvrata che. jeno pratibaMdha nathI tevI bIjI kriyA karavAnI chUTa che ema mAne to mithyAtva pAme. duzmana laI jAya tenA upara samatA rAkhI zako, tene mAro nahi to gunegAra nathI paNa mamatArahita cho ema manAya. gRhastha potAnA hakanI vastu to kadI mUkavI ja nahi evuM nathI. aparAdhIne zikSA karavA karatAM mAphI bakSavAnI tAkAtavALo UMco ke nIco ? aparAdhIne zikSA kare temAM aNuvrata ghavAtuM nathI e vAta sAcI paNa badalo levo ja joIe ema mAne to samyakatva haNAya. badalo laI le tethI samyakta jAya nahi. kAraNa ke badalo letI vakhate paNa te ema mAne che ke, "huM pAmara chuM, mArI choDI mUkavAnI tAkAta nathI mATe A karuM chuM. Ama karavuM ja joIe ema e mAnato nathI." karuNAno marma samajo : samyagdaSTi pApa kare chatAM baMdha alpa. enuM e pApa mithyAdRSTi kare to baMdha vadhAre. e taphAvatanuM kAraNa zuM ? samyagdaSTi pApa kare che paNa karavA jevuM che ema e mAnato nathI. eka pApa kare che paNa karavA jevuM che ema mAnato nathI, bIjo pApa karato nathI paNa karavA jevuM mAne che, e baMnnemAM guNavAna koNa ? pApane karavA jevuM Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 mAnavAmAM to AkhIne AkhI bhAvanA khasI gaI. samyagdaSTi ane mithyAdaSTinA pariNAmamAM moTuM aMtara che. e nahi samajAya tyAM sudhI jainazAsananI dayA, karuNA ke hitazikSA rucikara nahi nIvaDe. ene to zrI jinezvaradevanI AjJA vAMcatA ema thAya ke 'A te dayALu kevA ?' karuNAno marma na samajAya tyAM sudhI tenI A dazA che ! jJAnIone vartamAnanA sukhanI ciMtA nathI ane duHkhanI gabharAmaNa nathI. mahApuruSo koI divasa duniyAnA prANIonI A lokanI ciMtAmAM lepAtA nathI. A lokanI ciMtA karavA baMdhAtA nathI. e mahAupakArIo A lokane mATe beparavA che. teo paralokanI sAdhanAno rasto evo batAvaze ke temAM A lokanA sukha samAI jaze. chatAM, kadI paralokanI sAdhanA karatAM A lokamAM bhayaMkara viTaMbaNA sahana karavI paDe to temane tenI darakAra nathI. dravyaAMkha che, bhAvaAMkha nathI : 57 bhaviSyanA sukhane bhALanAro vartamAnanA duHkhano vicAra karato ja nathI. vyavahAramAM paNa bhaviSyanA sukha mATe vartamAnanAM duHkha tame mAgIne lo cho. vartamAnamAM bhayaMkara du:kha bhogavavuM paDatuM hoya ane bhaviSyamAM moTA sukhI banAtuM hoya to tamane vAMdho nathI. AvatI kAlanA bhalA mATe Aje keTalI pIDA veThAya che ? bhAva aMdhakAramAM paDelA cho eTale chatI AMkhe A dekhAtuM nathI. dravyaAMkha che, bhAvaAMkha nathI. dravyaprakAza che, bhAvaprakAza nathI, e ja sthitimAM AtmAno udaya kaI rIte thAya ? karuNApAtra mATe karuNA buddhithI badhuM karavAnI chUTa che. bApa dIkarAne zikSA karato hoya to pADozI mUkAvA nahi Ave. Ave to tene bahAra kADhavAno bApane adhikAra che. bApa potAnA dIkarAne sAco dIkaro banAvavA zikSA karato hoya to temAM vacce AvavAno koIne adhikAra nathI. kAraNa ke upakAranI bhAvanA bhArobhAra che. 1784 jaina zAsananI sthApanA zA mATe ? duniyAnA prANIo aMdha ane aMdhakAramAM paDelA che. cakSu chatAM viveka vinA aMdha banyA che. narakAdimAM je aMdhakAra che te dravyaaMdhakAra che. te na hoya toya mithyAtva, avirati, kaSAya ane pramAdarUpa aMdhakAra to badhe paDelo ja che. e aMdhakAramAM prANIo paraspara evA bhayaMkara duHkhI thAya che ke je duHkhanI sImA Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1765 4 Agamano arIso = - 120 nathI. te duHkhane dUra karavA A zAsananI sthApanA che. zAsananA sAcA sevaka evA dharmaguru viveka nAza pAme, mithyAtvanA dhodha chUTe evI dayA ka2vA na jAya. vivekahInane viveka ApavA, mithyAtvamAM paDelAne prakAzamAM lAvavA mATe ja zAsananI sthApanA che. 57 pravacanane dhare te saMgha : zrI jinezvaradeve zAsananI sthApanA karI zuM kAma ? zAsana eTale saMgha nahi paNa pravacana. saMgha to pravacanano AdhAra che. AdhAra Adheyane eka mAnIne saMgha kahe temAM vAMdho nathI. pravacanane dhare te saMgha, pravacanane choDI de te saMghanI koTimAM nathI. zrI tIrthaMka2devo vItarAga hatA, mAnAkAMkSI na hatA. temane nAmanA kamAvI hatI evuM na hatuM. vItarAga thayA pachI teo zAsana sthApe che, eTale pachI bIjuM prayojana zuM hoya ? aMdha ane aMdhakAramAM rahelA jIvone dekhatA banAvI prakAzamAM lAvavA mATe ja A zAsananI sthApanA che. aMdhA zAthI ? vivekahIna hovAthIviveka eTale heya upAdeyano vibhAga karavAnI samaja, sva-52no vibhAga karavAnI samaja, sAcA ane khoTAno vibhAga karavAnI samaja. evI samaja vinAnA badhA aMdha che ane aMdhakAramAM aTavAI rahyA che. mithyAtva e aMdhakAra che. vivekahIna hovAne lIdhe AMdhaLA banIne mithyAtvarUpI aMdhakAramAM paDelA jIvone vivekayukta banAvI samyakatva, dezavirati, sarvavirati, kSamAdi zubha vyApAramAM joDavA ane apramatta avasthAmAM lAvavA prabhue zAsana sthApyuM che. paudgalika padArthomAM mArApaNAnI buddhithI aMdha thayelAone, sArAne khoTuM mAnavArUpa mithyAtvathI vAsita banelAone; A khAuM, A pIvuM, A lauM, A mAruM, evI rIte aviratimAM phasAI gayelAone; ghaDImAM krodhI, ghaDImAM mAnI, ghaDImAM mAyAvI, ghaDImAM lobhI ane mana vacana kAyAnA yogone marajI mujaba vahevaDAvanA2Aone, temaja pramAdane AdhIna thayelAone emAMthI khaseDI mokSamAM laI javA mATe A zAsana paramAtmAe sthApyuM che. pramAdamAM kaSAya samAI jAya che paNa kaSAyanI mukhyatA batAvavA mATe tene judA grahaNa karela che. Agama e arIso che : baMgalA, bagIcAmAM mArApaNAnI buddhithI aMdha banelAone dekhatA karI Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 17s sAcuM svarUpa batAvavA mATe ArasIsamuM A Agama che. e ArasIne dharanArA amArA guruo che. A ArasI upara dhULa bhabharAvanArA amArA mATe kuguru che. e ArasI para kATa caDavA de tene guru banavAno adhikAra nathI. ArasI upara ghA karanArane paDakAra na kare te veSaviDaMbaka che. huM kevo chuM enI khAtrI mATe AgamamAM jovAnuM che ! Agama e arIso che. bajAranI AbarU vahAlI hoya te snAna karyA pachI, vastrAlaMkAra paheryA pachI ArasImAM jue che. pojhIzana sAcavavA mATe vepArI arIsAmAM joyA vinA bahAra nIkaLato nathI. A Agama arIso zAzvata che. trikALAbAdhita che. vIsamI sadInA vidvAnothI aspRzya che. ene sparza karavAnI emanAmAM lAyakAta nathI. moDhA upara DAgha dekhAya tethI ArasI upara patthara mAranAranI lAyakAta zI ? ajJAna pakSIo sAme ArasI mUko to e cAMca pITI pITIne lohIluhANa thaI jAya, marI paNa jAya. arIso je batAve che te huM chuM, e samaja ajJAna pakSImAM nathI. tema AgamarUpI arIso vartamAnanA vidvAnonI pola khole che, tethI teo ajJAna pakSInI jema cIDAIne tenI sAme patthara mAre che. A avasthAmAMthI ApaNe pasAra thaI rahyA chIe mATe te viSe vicAra karyA vinA cAle tema nathI. moTAnI sevA niSphaLa jatI nathI : duniyAnI AbAdI mATe A zAsana nathI. joke enAmAM e guNa che ke, enAthI badhIye AbAdI maLe che; paNa e mAgavA mATenuM A sthAna nathI. moTA mANasa pAse sIphArasa karavA koI divasa jatA nahi. prAmANika adhikArI pAse lAMca rUzvata karavA kyAre ya na javuM. jyAre maLe ne pUche ke kAMI kAma ? to maherabAnI', eTaluM ja kahejo. bhakti, sevA ane salAmI karavI ane kAma pUche tyAre "maherabAnI', eTaluM ja kahetA rahezo to tamArI ApattinA samAcAra tenA kAne AvatAM vagara kahyuM te TALaze. moTAnI sevA kadI niSphaLa javAnI nathI, moTA jo sAcA moTA haze to ! dharma pAse paNa e ja maMgAya ke tArA prabhAve mokSa maLajo. mokSa na maLe tyAM sudhI vagara kahyuM je joIze te lAvIne mUkaze. mAgyuM to e daIne cAlyo jaze. kalpataru che mATe e Ape to kharo, paNa ApIne cAlyo jAya. je ApyuM te pacAvavAnI zakti rahe nahi. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1767 8 - Agamano arIso - 120 paudgalika abhilASAe dharma na karo : vAsudevo pUrvakALanA ghora saMyamIo hatA chatAM narakamAM kema gayA ? saMyama pAse duniyAnI sAhyabI mAgI tethI. e dharmo evI sattA ApI ke jIvyA tyAM sudhI enI AMkhanA popacA sAme paNa koI na Take, paNa e jIvyA tyAM sudhI ja, maryA eTale na2ka taiyA2. dharma kahe che ke jAo, lAMca ApatA nahi. nahi mAgo to mokSa nahi maLe tyAM sudhI duHkhI nahi thAo. e geraMTI che. mAgyuM to pAse nahi rahe ane raheze te pacAvI nahi zako. vaigha paragAma hoya ne mAtrA khAvI, e maravAnI nizAnI che, kAraNa ke khAvAnA rasiyA bhUla karyA vinA rahe ja nahi. dharma sAthe hoya to maLeluM muMjhave nahi. paudgalika abhilASAe karelo dharma, e dharma nathI paNa pApa che. e pApamAMthI na baco tyAM sudhI dharmane lAyaka thavAnA nathI. e ja pApe deva, guru ane dharma pratye azraddhALu banAvyA che. deva, guru pAse aihika kAma karAvavAnI kAmanA e ja azraddhA che. enA jevI durdazA duniyAmAM eka nathI. jyAM saMyamanI khabara pUchavAnI tyAM dunyavI rodaNAM zA raDavAnAM ? deva, guru, dharma pratye divase divase azraddhA vadhatI jAya che tenuM kAraNa A mahApApa ghUsyuM che e ja che. duniyAnI koI kAryavAhI mATe e sarjAyelA nathI e nakkI vAta che. emAMthI ja dunyavI kAryavAhInuM sarjana che e sAcuM paNa tema chatAM enA mATe e nathI. deva, guru, dharmane jeTalAe duniyAnA padArthonA sAdhanabhUta banAvyA che teTalA mahAnAstika che. 59 bhAvadayAmAM dravyadayA niyamA H dravyadayAnuM svarUpa batAvatAM pUjya upAdhyAyajI mahArAjA pha2mAve che ke - "dravya thakI duHkhIyAnI je dayA, dharmahINAnI re bhAva." duHkhIne joIne dayA Ave tyAre enuM tatkSaNa sAdhana daIne khasI javuM. e duHkhI kema thayo ? aDhAre pApasthAnakamAMthI eka, be, traNa yAvat aDhAre sevyAM ethI. mAre enuM tatkSaNa duHkha TALavA mATe devuM joIe. bhAvadayA dharmahINAnI che. AmAM bhAvadayA ciMtavanAre dravyadayA cIMtavI ke nahi ? bhAvadayAmAM dravyadayA niyamA che. dravyadayAmAM bhAvadayAnI bhajanA che. bhajanA eTale vikalpa. hoya kharuM ane na paNa hoya. bhAvamAM dravya che ja, dravyamAM bhAva na paNa hoya. adharmIne Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 1768 dharma pamADyo to tenuM sadAnuM duHkha javAnuM ane pariNAme anaMta sukha thavAnuM. bhUkhyAne roTalo Apyo to tenuM te vakhata pUratuM duHkha gayuM. ane duHkha dUra karavA mATe ene AraMbha zIkhavADyo to ? dharma Apyo to bhavanI paraMparA sudhArI, bhUkhyAne roTalAno TukaDo Apyo to te vakhate 'bhUkha TaLI gaI. 'bhUkha TALanAra AraMbha samAraMbha che' evuM zikSaNa ApyuM ane e mArge caDAvI dIdho to sukhI thAya ke nahi e bhajanA. paNa jo e dharma karaNIya che ema mAnato thaI jAya to pariNAma kevuM suMdara Ave ? sAcI vAta e che ke dardI koI UMTavaidyathI mare e kalaMka nahi paNa sArA vaighathI mare to e kalaMka che. dayA karanAra zrAvaka paNa sAro vaidya che. zrI jinezvaradevoe zAsana kema sthApyuM e tamArA haiyAmAM barAbara ThasAvo. veSa ane cAMdalAmAM rahIne AstikanA nAme nAstikanI kAryavAhI kare che te pragaTa nAstika karatAM vadhAre bhayaMkara che, kAraNa ke pahelAmAM mUrkhAo phasAya che ane AmAM sArA paNa phasAya che. mATe sauthI pahelAM e nirNaya karo ke vItarAga thaIne ja zAsana sthApavAnuM prayojana zuM? A sUtranI vicAraNA cAle che. ekeka sUtranA anaMtA artha kahyA che. jeTalA kADhI zakIe eTalA to ApaNe kADhavA ne ? bheLo karelo karUNAno bhaMDAra tIrthakaranA AtmAmAMthI vagara prayojane vahe che. gurunAM sAmaiyA zA mATe ? badalAnI AzA vinA koI jAtavAnane sArAmAM sAro upakAra karo to badalo na mAgo to paNa e ApyA vinA na rahe. eno samaya Ave tyAre e potAnA mAthA para besADe. kahe ke Apane kyAM besavuM che ? A to huM Apane besADuM chuM, mATe saMkoca na rAkho. zrI jinezvaradevanA varaghoDA ane sAdhunA praveza mahotsava e zrAvakonA jAtavAnapaNAnuM pratipAdana karanArA che. lAkhonI kiMmatathI zrI jinezvaradevanI pUjA-arcA kare e zrAvakanA jAtavAnapaNAne oLakhAve che. upakArano badalAne vALavA e sarvasva homI devA taiyAra che. jene e mahotsavo nathI gamatA e emanI jAtane bhUlI gayA che. jo sAdhu potAnA svAgata mATe sUcana kare to te sAdhu nathI, paNa jo tame svAgata karavA na jAo to kahevuM paDe ke tame kRtajJa cho, Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17, - 4 - Agamano arIso - 120 - - - 61 zrI jinezvaradevanA mArganuM bhAna nathI, karelA upakAranI kadara nathI. jene e mahotsavo nathI gamatA tene potAno AtmA ja nathI gamato. je kAryano jagatamAM pracAra karavA mAMgo tenA mATe jeTaluM na karo teTaluM ochuM. dezanA siddhAMto phelAvavA mATe jene nAyaka mAnavAmAM Ave che, tenA mATe keTaluM thaI rahyuM che te juo cho ne? jainazAsanane phelAvavA icchanAra AtmAo haiyAthI nirlepa chatAM moTA mahotsavomAM mahAlatA dekhAya temAM navAI zuM che? gAmamAM munine praveza karAvatAM zrAvaka AkhA nagaramAM dAMDI pITAve, oLakhAve, duniyAne jaNAve ke zrI jinezvaradevanA tyAgamArgano jhaMDo pharakAvavA pratinidhio AvI rahyA che. jyAM sudhI sAmaiyuM cAlaze tyAM sudhI vAto to A ja thaze ne ? zreNika mahArAjA bhagavAnane mahotsavapUrvaka vAMdavA jatA hatA ne rastAmAM kavAno deDako lokamukhe thatI vAto sAMbhaLatAM, ghoDAnI haDapheTamAM AvI gayo, paNa zubhadhyAnamAM marIne devalokamAM gayo. sabhA : paNa e sAmaiyAmAM vacamAM patharA mUkanArA hoya tenuM zuM ? Trenane uthalAvavA mATe relanA pATA upara patharA mUkanArA kyAM nathI hotA ?paNa tene khaseDanArA paNa taiyAra hoya che.patharA mUkanArA hoya tethI gabharAvavAnuM nahi, paNa ApaNe to patharA khaseDanArA pedA karavA che.mUkanArA janahoya evo to cotho Aroya na hato ane pAMcamo paNa na hoya. paNa pUrve te patharA khaseDanArA baLavAna hatA. jene ApaNe tAraka mAnIe tene mATe to marI phITavuM joIe. tene mATe tana mana ane tamAre mATe to dhana paNa kharuM, je bhoga Apavo paDe te ApavAno. evo bhoga huM na ApuM to huM veSadhArI ane tame na Apo to tame DhoMgI. paisA vadhe to dharma ghaTe : dharmathI paisA TakA, baMgalA bagIcA kema vadhe evI bhAvanA hoya temanA jevA dharma mATe nAlAyaka koI nathI. saMsAramAM samRddhi kema vadhe tene mATe A othA lIdhA che ? sabhA paisA vadhe to dharma vadhe ke nahi ? paisA vadhe to dharma ghaTe, maMdira upAzraya baMdha thAya. udAratA vadhe to dharma vadhe ane dharmanI prabhAvanA thAya.tamArI pAse paisA vadhI jaze tyAre A vyAkhyAna hola Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 bharAya che te nahi bharAya. e khAlI thavA lAgaze. sAmAyika, pratikramaNanAM devALAM nIkaLaze. Aje kyo zrImaMta be TaMka pratikramaNa kare che ? zrI jinezvaradevanA zAsanamAM paisA vadhavAthI dharma vadhaze evuM koI divasa mAnyuM nathI. mUrchA ghaTe to dharma thAya ema kahyuM che. paiso eka evI mAdaka zakti che ke je bhalabhalAne muMjhave. 62 zAsanano pahelA naMbarano prabhAvaka koNa ? zrAvaka nahi paNa sAdhu. parigrahadhArI nahi paNa parigrahano tyAgI. chokaro jAya to kamAvAnuM TaLI jAya paNa sAdhu jAya to zuM nakhkhoda nIkaLI javAnuM che ? AvuM tamArA magajamAM bhUta bharAyuM che. mAre te bhUta kADhavuM che. sajjhAyakartAe paNa 'dhanya te munivarA' kahyuM paNa 'dhanya te gRhIvarA' ema na gAyuM. evo DaMko vagaDAvavo nathI : 1770 tamArA gharomAM jinamaMdira ke Agamano bhaMDAra kharo ? gharamAM pharanIcara keTaluM ane pAtrAM ta25NI keTalAM ? hAMDIjhumara keTalAM ane rajoharaNa keTalAM ? e pAmavA hoya to gharamAM rAkhone ? pUjAnAM suMdara upakaraNo keTalAM ane khAvApIvAnA jarmana sIlvaranA thALa keTalAM ? pUjAnI vADakI keTalI ane kapa rakAbI keTalI ? vADakI to maMdiramAM hoya ja, pachI amAre laI javAnI jarUra zI ? ema ja ne ? Aje to pANI paNa derAsaranuM. jeTalA nahAnArA che teTalA badhA pUjA karanArA che ema paNa bolAya tevuM nathI. nahAvAnI sagavaDa na hoya to maMdira sAmuM jonArA gaNyAgAMThyA ja nIkaLe. zrAvaka divasanA covIza kalAkamAMthI dharmamAM keTalA kalAka kADhe, te jANo cho ? AgaLanA zrAvako jarUra na hoya to vepAra nahotA karatA ema sAMbhaLyuM che paNa dharma nahotA karatA ema sAMbhaLyuM ? zAlibhadrajI vepA2 nahotA karatA paNa trikALapUjana roja karatA hatA. Aje to jainasamAjanA sukAnI thavAno dAvo noMdhAvanArA kahe che ke 'jIMdagI TUMkI ane kAma ghaNAM, temAM vyAkhyAnano TAima kyAMthI kADhavo ?' to zuM vyAkhyAna e jIMdagInuM kAma nathI ? lakSmI jo dharmanuM sAdhana hoya to zAstrakAro pAse lakSmI pedA ka2vAnA akhatarA ghaNA che. loDhAne sonuM ane pattharane pArasa banAvavAnI zakti ahIM che. dhAtuvAda, 2savAda vagere dvAdazAMgImAM bharacaka darzAvelA che. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1771 4 Agamano arIso - 120 sabhA : 'e batAvo to Apano DaMko vAge.' e DaMko mAre vagaDAvavo nathI. e DaMkAe to duniyAne UMdhe raste caDAvI che. A jamAnAmAM to e camatkAra jANatA hoya teNe paNa na karavA joIe evI mAnyatAvALo huM chuM. camatkAra kyAre batAvAya ? pUrve paNa mahApuruSone jyAre kAMI batAvavuM paDyuM tyAre phakta pratispardhinI hariphAImAM, badhA adharma pAmI na jAya mATe kvacita batAvyuM che. devabodhie kAcA sutaranI pAlakhImAM keLanA pattA upara besI, ATha varSanA chokarAMo pAse e pAlakhI upaDAvI.pAMca maNanI kAyAvALo devabodhi e pAlakhImAM beTho beTho AkhI bajAramAM thaIne rAjasabhyamAM pahoMcyo. AkhuM nagara herata pAmI gayuM. AnI sAme zrI hemacaMdrasUri mahArAjAe sADA cAra kalAka sudhI addhara besIne ekadhArI dezanA ApI. devabodhie to zvAsa rokelo, keLanA pattA, kAcA sutara ane chokarAono AdhAra hato. ahIM to bolavuM eTale zvAsa na rokI zakAya ane keLanA pattA, kAcA sutaranI dorI ane upADanArA bALakono AdhA2 nahi ane kAyA addhara rAkhavAnI. devabodhine paNa A joIne moMmAM AMgaLA ghAlavAM paDyAM. sAcI vidhAvALo unmatta na hoya H 25 pachI devabodhie kumArapALane brahmA, viSNu ne mahAdeva sAkSAt batAvyA tyAre zrI hemacaMdrasUrijIe tene covIse tIrthaMkaradevo sAkSAt samavasa2Na sahita batAvyA. pelAe kumArapALane tenI sAta peDhInA pUrvajo batAvyA to zrI hemacaMdrasUrijIe kumArapALane tenI ekavIsa peDhInA pUrvajo batAvyA. kumA2pALa to A badhuM joIne mUMjhAI gayA ane pUchyuM- 'bhagavaMta tattva zuM ?' tyAre zrI hemacaMdrasUrijIe tene kahyuM ke, 'te paNa khoTuM ane A paNa khoTuM. ekeyamAM tattva nathI mATe mUMjhAIza nahi. tattva to te ja sAcuM ke je zrI jinezvaradevoe kahyuM che.' jenAmAM kharekhara vidyA hoya te unmatta na hoya. vidyA batAvavAthI dharma pamADAtA hota to zrI jinezvaradevo eka paNa AtmAne saMsAramAM rahevA na deta. bhagavAna tIrthaMkaradevo pAse lakSmI keTalI ? tamArI dRSTi to jaI jaIne tyAM ja pahoMcavAnI. paraMtu lakSmI maLI toye zuM, ane na maLI toye zuM ? na Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno 7 lakSmI maLe to dharmasevA, na maLe to vosire : samyagdaSTinI mAnyatA e ke dharma maLyo eTale badhuM maLyuM. dharma maLyA pachI bIjuM maLe toye ThIka ane na maLe toye ThIka. pUrvanA vivekI loko to lakSmI maLe tyAre mUMjhAtA hatA. bAkI lakSmI na maLe to zuM siddhi aTakI gaI ? je zAsanamAM aparigrahInI pUjA hoya, parigraha pese tyAM pUjA na hoya, tyAM parigrahanA mahimA hoya ? zrImaMtone parigrahanA parimANa hoya, saMpUrNapaNe mukavAnI bhAvanA hoya, mUkanArane zirasAvaMdana hoya ema jyAre zAstra kahe che tyAre tame khAlI phogaTa lakSmI mATe zuM kAma herAna thAo cho ? A to eka vIsamI sadIno vAyaro che. bAkI dharmIne to lakSmI Ave to dharmasAdhana vizeSa thAya ane lakSmI jAya to upAdhi TaLI ema mAne. maLe to dharmasevA ane na maLe to vosire, vosire.. e prakAranuM bhaNatara hovuM joIe. 64 zrI jinezva2devo ane nigraMtha guruonI sevA e emanI mAgelI sevA nathI paNa emane sevA varelI che. emanI sevA karavAmAM potAnI jAtanuM kalyANa mAnanArA e sevA kare emAM bIjAne baLatarA zI ? samyagdaSTine to ema thAya ke, 'oho ! A kALamAM paNa AvI bhakti jIve che ? dhanya che AvAone ! ke je kALamAM baMgalA, moTarone lADI vADI ne gADImAM sarvasva manAtuM hoya te kALamAM tArakanI bhaktimAM kevA lakSmInA dhodha vahevaDAve che ! AvA puNyazALIo na hota to bajAramAM UbhA UbhA maMdira ke sAdhuonAM darzana koNa karAvata ?' Aje manovRtti kema bagaDI gaI ? A jamAnAmAM jeTalI A vastunI jarUra che teTalI kadAca pUrvanA kALamAM na hatI. AjanA loko to navarA hoya toya gappAM mAravAmAM TAIma kADhe che. evAne pamADavA mATe A badhI sevAnI jarUra che ke nahi ? emAM jarA paNa kaMTALo lAvazo to nahi cAle. dharma pratye je durbhAvanA thaI che te kAcce ja chUTako che. zrAvakanAM ghara kevAM hoya ? lokottara sAdhano ghaTADI laukika sAdhano vadhAravAM e vAjabI che ? AtmAnA uddhAranAM sAdhano vadhAravAM karatAM duniyAnAM sAdhano vadhAravAM e yogya che ? tamArA gharomAM nirveda ane vairAgya vadhaze to badhA kajIyA ApoApa zamI jaze. 1772 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a - 4 - Agamano arIso - 120 - kapa u5 pachI dUdha mATe chokarAo bApane ke vastrAlaMkAra mATe patnI patine kanaDaze nahi. Aje to dIkarAnI vahu maMdira ke upAzraye javA mAge to sAsu na javA de. DozI thaI tyAM sudhI je sAsu rasoDAmAM cUlA pAse ja rahI, tenI pAse dharma phelAvavAnI icchA rAkhavI vyartha che. zrAvakanA gharamAM sUryodaya pachI ja cUlo saLage ane sUryAsta pahelA e TharI jAya. paNa tame ja UThatAMnI sAthe cA mAgo tyAM e zuM kare ? sUryodaya sudhI to zrAvakonA gharamAM Avazyaka sUtronA pATha, sAmAyika ane stavanonI dhUna e badhuM cAlatuM hoya. sUryodaya thAya tyAre koIne porasI ne koIne sADha porasI, koIne amuka vigaIno tyAga to koIne bIjo kAMI tyAga hoya. UThIne potAnA gharamaMdiramAM jAya. zrAvakanA gharamAM zakti pramANe gRhamaMdira hoya ja. chevaTe eka siddhacakrajI paNa gharamAM padharAvyA hoya to gharanAM nAnAM moTAM sau pUjAbhakti karatAM thaI jAya. mUrtio e pASANa ke dhAtunAM putaLAM nahi paNa sAkSAta zrI jinezvaradeva che. A anAdi anaMta duHkhanI khANamAMthI uddhAra karanAruM parama upakArI tattva che. A badhI vAto barAbara samajo. viveka cakSuvikala ane mithyAtvAdi aMdhakAramAM athaDAtA jIvo pratye karuNAthI prerAIne zAstrakAra bhagavaMta A viSayamAM vizeSa zuM pharamAve che te have pachI - Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 : bhAva ruNAnI bhavyatA : 121 Ji18 vi. saM. 1986 kArtaka vada-17 zukravAra tA. 29-11-1929 - vivekahInane vAMdhAno pAra nahi : * kSaNika viSayasukhamAM asaMkhyAta jIvono ghAta : * dhrujatA haiyAvALA dayALu na banI zake * sAcA Astikya vinA sAcI anukaMpA nahi : * bhagavAna pUjya zA mATe ? * sAmA pUre taravA ja jainazAsana che : * upakArIonI karuNA kevI ? nIti dharmane anukULa hoya te ja mAnya : * dayA ane nirdayatAno bheda samajo ! * devagurune namo cho zA mATe ? * mUrtipUjA zA mATe ? * nyAyasaMpanna vibhavanuM rahasya : * viveka pedA thayA vinA bhagavAnanI karuNA 0 guru pAse to vairAgyanA paDachAyA hoya : nahi samajAya : * rajoharaNa chakAya jIvanuM rakSaka che : viSaya : karuNAnI kiMmata - tyAganI sAthe karuNAno saMbaMdha - sAdhu ane zrAvakanI karuNA. bhAvAMdhatAthI bacavAnI je vAta cAlI rahI che, temAM karuNA keTalI upakAraka che te A pravacanamAM vigate samajAvyuM che. karuNA mATe haiyuM jema komaLa hovuM jarUrI che, tema avasare kaThora paNa karavuM paDe. bhagavAna ane bhagavAnanA anuyAyI gaNadharo Adi mahApuruSo paNa evI karuNAnA kAraNe ja pUjya hatA. jinane oLakhavA mATe mUrtinI pUjA che, zarIrane sAcavavAnuM te paNa jIvadayA - saMyama mATe ja, kSaNika bhogasukhomAM asaMkhya jIvono ghAta che vagere vAto suMdara rIte samajAvI prabhunI karuNAnuM svarUpa nahi samajavAnA yoge AjanA sudhArakono ghoMghATa che ane e pravAhanI sAmA pUre taravA mATe ja jaina zAsananI sthApanA che, deva-gurune oLakhI emanI sevA karavI, sAdhunI jayaNA, bhikSAcaryA, zrAvakanuM jIvana ane enI karuNA vagere aneka bAbato savigata carcA che. muvAkyAtRta guNahIna pratye tiraskAra na hoya paNa enI dayA ja hoya. * dhrUjatA hayAvALA dayALu na banI zake. * haiyuM majabUta joIe paNa dUra nahi. * zarIranI sevA pariNAme saMyama vadhAravA karavAnI che, paNa saMyamano nAza karavA nahi. * jenI dRSTi UMdhI te sArI vastune paNa UMdhA svarUpamAM laI jAya. * sAmA pUre taravA mATe ja jaina zAsana che. * zuddha deva-guru dharmane paNa pichANe te samyagdaSTi, na pIchANe te mithyAdRSTi che. ratnatrayI to sAdhu ane zrAvakanI sAcI milakata che. samyagdaSTi rUpiyA, paisA, TakAne to kAMkarA ja mAne. * viSayAdhIno bhAna bhUlelA che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 : bhAva ruNAnI bhavyatA : davyaaMdha ane bhAvaaMdha : anaMta upakArI TIkAkAra maharSi zrI zIlAMkasUrijI mahArAjA A saMsAravarti prANIone nirveda tathA vairAgyanI prApti mATe cAre gatinAM duHkho samajAvI rahyA che. naraka ane tiryaMca gatinAM duHkho kahyA pachI have manuSya gatinAM duHkhonuM varNana kare che. emAM jaNAvyuM ke garbhAvasthA e keda che. bAlyAvasthA e ajJAnAvasthA che, yuvAvasthA e unmattAvasthA che ane vRddhAvasthA e zithilAvasthA che. A badhuM jaNAvyA pachI AgaLa kahe che ke viSayAdhIna prANI viveka bhUlI jAya che. viveka e cahyuM che. cala vagaranA e AMdhaLA bane che. mATe kahe che ke A jagatanA prANIo aMdha che ane mithyAtvAdi aMdhakAramAM paDelA che. cakSu iMdriya vikala e dravyaaMdha kahevAya ane viveka vikalane bhAvaaMdha kahevAya. vivekahInane vAMdhAno pAra nahi ? cakSuvikala to AMdhaLA che ja paNa jenAmAM viveka nathI te paNa aMdha che. cakSu iMdriya vikala hajI nibhAvAya paraMtu viveka cakSuvikala bahu bhayaMkara che. cakSu iMdriya vikala to jema doranAra dore te mArge jAya. dekhatAnI salAha e mAne. jyAM besADe tyAM bese ane UThADe tyAMthI UThe.vivekacakSu vinAnAmAM A yogyatA hotI nathI. pelo to ghera pahoMce paNa vivekahIna to bahAra AthaDyA kare kema ke ene potAnuM ghara kyAM che e bhAna ja nathI. jenI dravyacakSu gaI hoya ene to amuka vastunI sAdhanAmAM ja vighna Ave. jema ke zrI jinezvaranI mUrtinAM darzana na thAya, zAstranuM vAMcana na thAya, iryAsamitinuM pAlana na thAya, A badhAmAM vAMdhA Ave paNa vivekahInane to vAMdhAno pAra ja nahi. guNahIna pratye karuNA hoya ? jagatanA jIvomAM vivekacakSu vinAnA aMdha ghaNA che. emanA para jJAnIonI ekAMte karuNA ja hoya. nirguNI pratye guNavAnane karuNA ja Ave, kema ke e guNanI kiMmata samaje che, guNaprAptinI kaThinatAno ene khyAla che, guNa keTalI Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno 7 muzIbate maLe che, te e jANe che. AvuM jANanArA guNahIna pratye kadI tiraskAra vRttivALA hoya ja nahi. guNanuM svarUpa samajanAra, guNaprAptinI muzIbatone jANanAra, guNaprApti keTalI kaThina che eno anubhava karanArane to guNahIna pratye dayA ja Ave. guNivarodhI pratye dayAnI vAta nathI. guNahIna e guNavirodhI nathI. guNahIna to cAra divasa pachI guNa pAmaze paNa kharo paraMtu guNavirodhI mATe ema nahi kahevAya. 68 dhrUjatA haiyAvALA dayALu na banI zake : guNavAnane guNahIna pratye dayA ja hoya, anukaMpA ja hoya, karuNA ja hoya paraMtu tema chatAM tyAM lAlAza na ja hoya ema na samajavuM. sAcI dayA karanArAe majabUta haiyAvALA banavuM paDe. kaThinatA vadhe tema haiyuM majabUta thAya. dhrUjatA haiyAvALA sAcA dayALu na banI zake. tethI ahIM komaLatAno niSedha nathI paNa haiyAmAM dhrujAro na joIe. dhrujatA haiyAvALA to UlaTA duHkhInA duHkhamAM vadhAro kare. karuNAvALo sAmAnA duHkhathI levAI jAya to ene sukhanA upAya svasthatAthI batAvI na zake. dhrUjatA haiyAvALA to duHkhInA duHkhane dUra karavAne badale temAM vadhAro kare che. kahevata che ke 2onArAne ronArA na maLajo, kema ke e vadhAre rovarAve paNa chAnA na rAkhe. duHkhanAM rodaNAM raDanArAne emAM sUra pUrAvanArA maLe to AMsu na AvatA hoya toye Ave, are mUrchA paNa Ave. 1776 haiyuM majabUta joIe paNa krUra nahi : duHkhInA duHkhane sAMbhaLI ene sukhanA rastA to majabUta haiyAvALA ja batAvI zake. haiyuM majabUta joIe paNa krUra nahi. majabUtAImAM ane krUratAmAM bheda che. e ja rIte komaLatAmAM ane dhrUjArImAM paNa bheda che. haiyuM komaLa joIe paNa dhrUjanAruM na joIe. dhrUjAro thavo e dayAnuM cihna nathI, paNa bhayanuM cihna che. koI jharUkhethI paDe, dhabakAro thAya, tyAre 'o bApa !' ema rADa nIkaLI jAya. e bhaya che, dayA nathI kema ke paDelo TIcAI jAya che, tyAre A bhayabhIta thaI joyA kare che, thaMbhI jAya che paNa bacAvavA doDato nathI. Thokara vAganArano hAtha na jhAle ne pelo Ubho thaI jAya pachI jaIne khabara pUche. badhuM DhoLAI gayA pachI bacAvavA doDe e bhaya che paNa dayA nathI, kema ke haiyuM tyAM narvasa banI gayuM hoya che. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ frr - 5 - bhAva karuNAnI bhavyatA - 121 - 39 bhagavAna pUjya zA mATe ? zrI jinezvaradevonI dayA eTalI UMcI che ke eno marma parakhavo muzkela che. e evA dayALu che ke, keIka puSpanI zayyAmAM poDhanArAne emaNe bhoMya sUtA karyA, pATale besI jamanArAne bhikSA mAgI lUkhuM sUkuM je maLe tenA para nibhAvanArA banAvyA, vAhanomAM pharanArA ane vimAnomAM UDanArAne page cAlatA karyA, mAthe chatra dharAvanArAne UghADA mAthAvALA banAvyA, cakravartIo ane zeTha zAhukArone bhikSAvRtti dharanArA banAvyA, A emanI kevI dayA ! pAlakhI, menA tathA siMhAsane besanArAne, jo e badhAmAM duHkha na hota to e anaMtajJAnI dayALuo emane e badhuM zA mATe choDAvata ? bhagavAna mahAvIradeva sudharmA iMdrane vimAna lAvavAnuM kaheta to jarUra lAvata paNa emaNe e na kahyuM. bhagavAna vimAnamAM besavA jogA hatA ke page cAlavA jogA ? e vimAnamAM na beThA mATe ja ApaNane pUjavA jogA, nahi to nahi. chatI sAmagrIe emaNe tyAga karyo mATe e pUjya ane na maLavA chatAM bhIkha mAgatA pharIe chIe mATe ApaNe hajI pUjaka rahyA.pUjaka rahyA hoIe to paNa sArA paNa ApaNe to hajI bhIkhArI ja rahyA chIe. asaMkhyAtA iMdro jemanA sevaka evA prabhu bhikSA zuM kAma mAge ? vAhanamAM besavA jogA hatA chatAM e na beThA. kAraNa ke e tyAgamAM ja kalyANa mAnatA hatA. e jANatA hatA ke tyAgamAM divyatA che. je sukha vAhanamAM besIne pharavAmAM nathI te sukha page cAlavAmAM che. jo emAM sukha na hota to jJAnI e mArga na svIkArata, paraMtu emaNe pote e mArga svIkAryo ane pachI jagatane upadezyo. rAjaRddhi vagereno tyAga karI varSo sudhI prabhu aTavImAM bhamyA. sADAbAra varSa ane paMdara divasamAM mAtra traNaso ogaNapacAsa pAraNAM, evo ghora tapa tapyA. pAraNAmAM paNa AhAra ane pANI tyAMne tyAM ja, badhuM eka ja sAthe. A badhuM emaNe potAnI jAta para karyuM ane pachI jagatanA prANIone e mArge lAvavA prayatna AraMbhyA. A kaI dayA ? upakArIonI karuNA kevI ? navANuM kroDa nagada sonaiyAnA mAlIkane ane devAMganA jevI ATha ramaNIonA patine paraNyAnI rAtre ja, e sonaiyA ane strIono tyAga karAvI saMyama mArge Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 lAvanArA e sudharmA svAmInI kevI dayA ? haiyuM kevuM kaThaNa ! jaMbusvAmInI ka vaya ! caDatI yuvAnI, sukomaLa zarIra, devAMganA jevI ATha strIo ane navANuM kroDa nagada sonaiyA, e badhAthI enA mAlikane rakhaDato ane bhikSA mAgato karatAM emane dayA na AvI ? jo dayA AvI hota to to kaheta ke 'hamaNAM rahevA de, hajI tAre vAra che.' AvA karuNAnA sAgaranuM svarUpa samajavuM paDaze ane haiyuM oLakhavuM paDaze. e karuNAsAgare kAma to AvAM ja karyAM che. 70 bhagavAnanI karuNA e rUpe dekhAtI nathI, samajAtI nathI eno ja Ajano ghoMghATa che. bhagavAne jhINAmAM jhINuM jaMtunuM svarUpa batAvyuM. jIvo kema janme, kema jIve ane kema mare, e badhuM batAvavAmAM emanI apAra karuNA che. e dayALu dekhI rahyA che ke sukhamAM mahAlatA A jIvo pAchA duHkhamAM rIbAvAnA che. mAno ke pAMca pacAsa, so baso, hajAra be hajAra ke lAkha be lAkha varSanuM AyuSya che, emAM puNyodaye sukha sAmagrI maLI ane emAM rAcyA mAcyA rahIne badhuM bhogavI lIdhuM paNa pachI zuM ? jJAnInA hRdayamAM A moTI dayA che. zAstrakAro kahe che ke puSpanI zaiyyAmAM potAnA bALakane suvADatAM pahelAM hiteSI mAtApitA vicAre ke AmAM enuM hita che ke ahita ? jo mAtApitA A rIte vicAre to samajavuM ke tyAM zrI jinezvaradevanI karuNAnI chAyA paDI che. bhale puSpazaiyyAmAM suvADe paNa sAthe ja kahI de ke AmAM rAcavA jevuM nathI. paNa e bhagavAnanI karuNA samajAya to bane. dayA ane nirdayatAno bheda samajo : 1776 bhikSA mAgIne peTa bharavAno upadeza anaMtajJAnIe kAraNa vagara Apyo haze ? jAte bheLuM karI pATale besI jamavuM sAruM ke bhikSAthI nirvAha karavo sAro ? baMgalAmAM rahevuM sAruM ke aTavI vageremAM bhaTakavuM sAruM ? vAhanamAM pharavAmAM udaya ke UghADA page cAlavAmAM udaya ? bhagavAna paNa janmyA tyAre tyAgI na hatA paNa A badhuM emaNe jIvanamAM utAryuM ane jIvI batAvyuM. uttama sAmagrI pAmelAne AvI takalIphomAM mukavAmAM dayA ke nirdayatA ? A dayA samajavAmAM Ave to bhagavAnane cAMllA karatAM premanA uchALA sAthe. prabhunA caraNe tilaka karatAM e bhAva thAya ke dhanya che A caraNone ke jemaNe duniyAbharamAM ghumI ghumIne jagatane tyAgano mArga batAvyo. prabhunA eka eka aMgane sparzatA romarAjI vikasita thAya. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 . - - 5 - bhAva karuNAnI bhavyatA - 121 - 71 mUrtipUjA zA mATe ? Aje keTalAka kahe che ke mUrtinI pUjAnuM kAma zuM ? Ama kahenArA zrI jinezvaradevane oLakhatA nathI. ene e devanA svarUpanI khabara nathI. temanA aMgaupAMganA guNonuM bhAna nathI. nAnuM baccuM marI jAya to eno phoTo joI joIne mA malakAya che. hajAro mAila dUrathI vahAlA putrano kAgaLa Avyo hoya to mA ene chAtI para rAkhe che ane vAraMvAra vAMce che, pAMca sAta vAra vAMce toya saMtoSa na thAya. vAMcatAM na AvaDe to kAlAvAlA karI bIjA pAse vaMcAve. eka zabda ADo avaLo na cAlyo jAya enI kALajI rAkhI eka dhyAne sAMbhaLe. kAgaLamAM "majhAmAM chuM' ema lakhyuM hoya to mAnuM zera lohI caDe ane saheja tAva Avyo che ema lakhyuM hoya to jIva baLI jAya. e kAgaLamAM zuM chokaro hato ? nA, paNa jenA para prema, tenI eka eka vastu para rAga thAya. enA eka rUmAla para, enA phoTA para, enAM vastro para rAga thayA ja kare ane yAda karI karIne AnaMda anubhave. to pachI zrI jinezvaradevanI mUrtine joIne zrI jinezvaradevanA bhaktane zuM thAya ? eka eka aMganI sparzanAmAM AtmAnA azubha karmonA thokanA thoka kharatA jAya. AtmA nirmaLa banato jAya. viveka pedA thayA vinA bhagavAnanI karuNA nahi samajAya ? zrI jinezvaradeva jinezvaradeva tarIke oLakAya to emanI karuNA samajAya. karuNAnA to e sAgara che. mUrtimAna karuNA che. emanuM eka rUMvADuM paNa evuM nathI ke jemAM karuNA na hoya. emanI eka paNa kAryavAhI evI nathI ke jemAM karuNAnAM jharaNAM na vahetAM hoya. jemanA aMgeaMgamAMthI karUNA jharatI hoya temanA vacana mATe to pUchavuM ja zuM ? jIvonI dayA, hita ane kalyANanI bhAvanA jemanA hRdayamAM bhArobhAra bharI paDI che, evA jJAnInI AjJAmAM nirdayatA nihALavI e moTAmAM moTI kamanasIbI che. koInA duHkhamAM e rAjI na hatA. potAnI AjJAthI koI duHkhI thAya evo ratibhara paNa irAdo emano na hato. emanI AjJAnA pAlanamAM ja udaya che pachI bhale sarvasva tajavuM paDe. viveka pedA thAya to A vAta samajAya. AtmA aMdha banyo che ane aMdhakAramAM sapaDAyo che mATe A badhuM samajAtuM nathI. mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda ane yoga (mana, vacana, kAyAnA Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 azubha vyApAro) e bhayaMkara aMdhakAra che. duniyAnA jIvo emAM to paDelA che ne vaLI pAchA adhUrAmAM pUrA vivekahIna che, pachI bAkI zI rahe ? keTalAka kahe che ke, "zAstra kahyuM che ke zarIra vinA dharma nathI mATe 'zarIramAghaM khalu dharma sAdhanaM.' zarI2nI sevA pahelI, dharmanI sevA pachI. dharmanI sevA bajAvatAM za2I2nI sevA cUkAtI hoyato na cAle. zarIranI sevA bajAvatA dharma UMce mUkavo paDe to vAMdho nahi." A kevI buddhi ? zAstra zarIrane dharmanuM sAdhana kahyuM, vArU ! te vAta svIkArI. paNa sAdhana sAcavavA sAdhyane bALe te kevo ? 72 sabhA : mUrkhA. sAdhya sAdhavA sAdhana jarUrI kharuM paNa sAdhananI sevA eTalA pUratI karavI ke jethI sAdhya sadhAya. Aje to sAdhananI sevA evI thAya che ke sAdhya pedA thAya ja nahi. A kevI khubI ? zarIranI sevA saMyama vadhAravA : agni vinA rasoI pAke nahi mATe vastune agnimAM nAMkho cho ? lAkaDAM na hoya to cUlAmAM hAtha naMkhAya ? agnino upayoga evo thAya, eTalo thAya ne evI rIte thAya ke jethI hAtha na dAjhe, phollA na paDe. vastu te rIte cUlA para mUkAya ke jethI taiyAra thaIne hAthamAM Ave. zarIranI sevA pariNAme saMyama vadhAravA karavAnI che, paNa saMyamano nAza karavA nahi. AjanA buddhinidhAno to kahe che ke zarIra sAcavavA dharma choDavo paDe toye zuM ? vAta e che ke jJAnIe je vastu je dRSTie kahI te dRSTi UDI gaI, tethI te vastu samajAtI nathI. mATe pahelAM samyaktva joIe. dvAdazAMgI AkhI samyak zruta che paNa khoTI dRSTivALAnA hAthamAM jAya to mithyAzruta ane dRSTi zuddha hoya evAnA hAthamAM jAya to koI paNa zAstra hoya to te badhuM sIdhuM, kema ke te badhAne sIdhA svarUpe laI jAya. jenI dRSTi UMdhI te sArI vastune paNa UMdhA svarUpamAM laI jAya. mATe dRSTine zuddha banAvo. karmasattA pAse ghamaMDa nahi cAle : je zrI jinezvaradevane mAno cho te kevaLa karuNAnA nidhAna hatA, e rIte emane oLakho. emanI ekeeka AzAmAM AtmAnuM hita che, e mAnyatAmAM nizcita bano. dareka darzanakAro to upara Tapake kahIne khasI gayA. koIe Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 - 5 - bhAva karuNAnI bhavyatA - 121 73 AtmAne lAMbo pahoLo, koIe vibhu to koIe aNu jevo kahIne patAvyuM. ApaNe to AtmAnA tamAma bheda jaNAvyA. janma, maraNa, kartA, bhoktA, utpatti, sthiti, nitya, anitya badhuM vigatavAra jaNAvyuM. AtmA ane karmano saMbaMdha, zubha azubha vipAkanAM phaLa tathA tenA hetuonuM varNana karyuM. A badhI vAtonI jhINavaTa jainadarzananA pAne pAne che. bIje nahi maLe. pANImAM ane agnimAM ATalA jIvo che, enI paMcAtamAM bIjA nathI paDyA. ahIM e paMcAta karI teno eka ja hetu che ke pANImAM ne agnimAM jIvo che enI zraddhA dharAvanArA e vastuno durupayoga na kare. sAco zrAvaka pAzeranI jagAe pAMcazera pANI na vApare paNa navaTAMkathI patAvavAnI peravI kare. pANInA eka biMdumAM asaMkhyAtA jIva che e samajanAra, pANI kaI rIte vApare ? tame koIno ghAta karo to tamAro ghAta nahi thavAno ema ? ahIM kAMI popAbAInuM rAja che ? karmasattA pAse ghamaMDa rAkho te cAle ? tame koIne takalIpha Apo chatAM tamane bAdazAhI maLe ema ? tame moTA ane pelA nAnA jIva, eTale tamArI marajI mujaba upayoga karavAnI tamane chUTa ema ? azakya parihAra vastu kadAca karavI paDe to te hajI saMtavya gaNAya, enI mAphI paNa maLe. zeThanI peDhImAM rahelo nokara pramAdathI bhUla kare to mAphI maLe paNa irAdApUrvaka gallo upADe to ? sabhA: to polIsane havAle. kSaNika viSayasukhamAM asaMkhyAta jIvono ghAta : azakya parihArane choDIne marajI mujaba varto e cAle ? tame dhamAla karI bIjAne kanaDo, kadarthanA karo ane bIjA tamane ema kare to vAMdho ema ? tame bIjAnI vAtamAM juThuM bolo ane tamArI bAbatamAM koIe juThuM na bolavuM evo dAvo dharAvo te cAle ? tamAruM eka hAMlluM jAya to paNa tamane duHkha thAya ane tame koInA lAkhkho lAvI "sagavaDe ApazuM' ema kaho tyAM harakata nahi eno artha zo ? tamArA kSaNika viSayasukhamAM asaMkhyAtA jIvono ghAta thAya che te jANo cho ? loDhAnI bhuMgaLImAM rU dAbIne bharyuM hoya ane pachI agnino kaNIyo mahIM mUkIe to badhuM rU baLI jAya tema eka vakhatanA viSaya sevanamAM asaMkhyAta jIvono ghAta thaI jAya che. zAstrakAroe A upamAthI samajAvyuM che ke viSayanA kSaNika sukha mATe A rIte asaMkhya jIvono dATa vaLe che. ATaluM sAMbhaLyA pachI paNa sAna bhAna ThekANe na lAvo ? maryAdA na bAMdho ? e mATe AtmAne zikhAmaNa paNa na Apo ? pApanI pravRtti karI rahyA pachI AtmAne Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - 172 pUcho ke "zuM pAmyo ? kayuM moTuM sukha anubhavyuM ?" pAchaLa to duHkha nizcita che. tame to anubhavI cho. koI divasa A vAtano vicAra na karo to zrI jinezvaradeva kaI rIte oLakhAya, te samajI zakAtuM nathI. zikSaka pUche ke tarata ja vidyArthInI nakazA para te ja jagyAe AMgaLI paDe, e kyAre bane ? divasamAM be pAMca vAra abhyAsa karyo hoya to ne ? zrI jinezvaradeve jaNAvelA jIvAdi tattvo, enuM svarUpa ane emanI AjJAno kSaNe kSaNe vicAra karavo paDaze. sAcA Astikaya vinA sAcI anukaMpA nahi ? A to evI vAta kare che ke javuM che anaMta sukhanA sthAnamAM paNa koIne duHkha ApyA vinA rahevuM nathI, evuM ame "paNa" lIdhuM che. enA mATe hetu, dalIla vagere badhuM lAve che. pApakArya mATe dalIla hoya ? mAravAnI buddhie eka paNa jIvane mAryA pachI bacAva mATe dalIla zI ? sabhA: vadhu pIDAthI bacAvavA koIne jIvanamukta karAya ? e to ajJAna ane mohanA cALA che. "mArAthI enuM duHkha nathI jovAtuM mATe ene mArI nAkhuM !" AvuM vicAranAra samaje ke ahIM koInA bApanuM rAja cAlatuM nathI. jelanA kedIo duHkhI che to tyAM jaIne jelanA tALA UghADI nAMkho ne ? sabhA: e to choDAvyA kahevAya, A to mArI nAMkhavAnI vAta che. je jIvane mAravAmAM Ave enI sadgatinI khAtarI hoya to to mAravuM paNa vAjabI che, ema mAnIe paNa eka prANI asahya vedanAmAM rIbAya che ne pAcho enA para ghA karavo, e to julama che. durgAnamAM to che ane pAchI A dazA thAya to e jIva kevA AyuSyano baMdha kare ? paNa tame to kahevAnA ke AyuSyanI, baMdhanI, gatinI, puNyanI, pApanI, phaLanI gama ja kone che ? sAcA Astikya vinA sAcI anukaMpA AvatI nathI. Ajano ghoMghATa maTADavAno upAya : jene jinezvaradevanA vacanamAM zaMkA, enI badhI kAryavAhImAM zaMkA, jIvanuM tathA dayAnuM svarUpa na samaje eno A badho ghoMghATa che. e ghoMghATa maTADavAno eka rasto che. jema teo duniyAnuM zikSaNa vadhAre che tema tame AvuM zikSaNa vadhAro. briTIza sarakAre rAjya vyavasthA mATe rAjyabhASA niyata karI. eNe Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva karuNAnI bhavyatA 75 keLavaNInI evI yojanA karI ke bhaNelA lAkhkho enI ja nokarImAM lAgI jAya. koI be pAMca apavAdarUpe nIkaLe enI kiMmata nahi. Theka-ThekANe vAtAvaraNa ja evuM UbhuM karyuM ke sau e ta2pha ja kheMcAya. kema ke potAnuM dhAryuM kema phaLe enI ja dhUna. ApaNe paNa jainadarzananA vAtAvaraNane te svarUpamAM pracAravuM joIe. salAhakAronuM kapoLa purANa H 'duniyAne game nahi evuM bolavAnuM prayojana zuM ?' ema ghaNA mane pUche che. e kahe che ke, 'zAstramAM dezakAla jovAnuM kahyuM che ne.' AgaLa vadhIne kahe che ke, 'AjanA dravya, kSetra, kALa, bhAva dharmane yogya kyAM che ? tyAga dharma lokone gamato ja nathI to pachI ThAlA jhaghaDA zA sAruM karavA ? cUpa raho to zo vAMdho ?' AvI salAha ApanArA pAchA mA2A thaIne salAha ApavA Ave che. e AgamanA dariyAone (!) dravya, kSetra, kALa bhAvanAM bIMTanI paNa khabara nathI. pAcho kuvRSTi nyAyano dAkhalo ApI samajAve ke 'badhA gAMDAnA ToLAmAM rAjA ane maMtrI paNa gAMDA banyA hatA ne ? badhA gAMDA thayA hoya tyAre ApaNe ekalA DAhyA na banAya.' zAstranA nAme ja AvI vAto kare pachI bhalene e kapoLa purANa hoya ! 1783 5 - 121 bolavAnI jarUra kyAre ? je jamAnAmAM lokone A taraphanI ruci nAza pAmatI hoya tyAre ja vadhAre bolavAnI khAsa jarUra ke rucino saMpUrNa nAza thayA bAda ? eka gharane lAhya lAge tyAre baMbA bolAvavAnA ke AkhA gAmane lAgha lAgyA bAda bolAvavAnA ? zeTha pAse noka2 madada mATe Ave tyAre zeTha kahe ke, 'cAra divasa pachI Avaje, hamaNAM nahi.' pelo kahe ke, 'zeTha ! leNadAra tagAdo kare che, covIsa kalAkamAM to ijjata jAya evuM che, cAra divasa pachI jo madada ka2vI che to maherabAnI karIne hamaNAM ja karo to mArI AbarU rahI jAya.' toye zeTha ThaMDe kaleje kahe ke, 'mATe ja kahuM chuM ke hamaNAM dhIraja dhara, pachI joIzuM !' tyAre pelo nisAso nAkhIne kahe ke, 'he bhagavAna ! Avo kamaakkala mANasa kyAMthI maLyo ?' sAmA pUre taravA ja jainazAsana che : manuSyanA haiyArUpI bhUmimAM dava nathI lAgyo tyAM sudhImAM AjubAjumAM paDelo kacaro vALI coLIne sApha karavo joIe. kheDUta paNa pAka taiyAra thatAM Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - - 17% pahelA khetara kheDI ghAsa vagere badho kacaro tikSNa haLa pheravIne sApha kare che. rahI gayelo kacaro ukheDavA nokara rAkhI dUra pheMkAve che. evuM jo na kare ne dava lAge to kacaro saLage ne bhego taiyAra thayelo pAka paNa saLagI jAya. abhaNa kheDUtamAM paNa ATalI samaja che. tame to badhA grejyueTa, padavIdhArI, zrImAnuM ane zeThasAheba tarIke duniyAmAM oLakhAtA ATaluM na samajo ? jJAnI kahe che ke dhADa Ave tyAre pUMTha batAvanArA vIrothI jo duniyAnI rakSA thatI hota to duzmana sAme sAmI chAtIe UbhA rahenArA vIranI koI zodha karavA na jAta. kharAba vastuno pracAra thato hoya tyAre satya vastuno vizeSa pracAra karAya ke ene DhaMkAya? sabhA sAmA pUre tarAya ? sAmA pUre taravA mATe ja jenazAsana che. duniyA saMsAra bhaNI dhasI rahI che. jainoe sAmA pUre tarI saMsAra pAra karavAno che. nIti dharmane anukULa hoya te ja mAnya : sabhA: paNa nItikAra sAmA pUre javAnI nA kahe che. ApaNe kahI gayA ke nIti paNa teTale aMze ja mAnya che ke jyAM sudhI te dharmane anukULa hoya. "zaThaM prati zAThya kuryAtuM' - e nIti, dharmane mAnya nathI. asatyano paDado cIravA mATe pAse zastra hoya to pachI konI rAha jovAnI ? khIssAmAM beTarI hoya, amAsanI aMdhArI rAta hoya, mArga sUjhato na hoya, te vakhate beTarIno upayoga na kare e gamAra kahevAya. zerInI lAITanuM baTana to dUra hoya. A to khIssAmAM ja baTana che. beTarI bahAra kADhI baTana dabAve. lAiTa thAya to be jaNa pAse paNa Ave, benA cAra thAya ane ema bhegA thaI sau ghera pahoMce. navI peDhI mAMDo tyAM grAhaka pahelethI ja nathI baMdhAI jatA. peDhI kholo, gAdI para beso, nItithI mAla veco, grAhaka tamane oLakhato thAya, jarA vizvAsa rAkho, thoDuM thoDuM dhIro ane grAhakane vizvAsa baMdhAya, phAyado dekhAya to bIjethI choDIne tamAre tyAM Ave. paNa, A badhuM karavuM to paDe ne ? grAhako kyAM AvavAnA che ? ema mAnI besI jAo to vepAra na thAya. gALonI paravA karyA vinA sAcuM samajAvavuM che? keTalAka kahe che ke, "Aje loko mojazokhamAM paDI gayA che. e tamArI tyAganI vAto sAMbhaLavAnA nathI to zuM kAma nakAmuM gaLuM kheMco cho ?" e Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 bhAva karUNAnI bhavyatA - 121 mojazokhamAM duHkha che ema mAre emane samajAvavuM che. emanI gALanI paravA karyA vinA samajAvavuM che. bhale badhA na samaje paNa jenA kAnamAM sUra pahoMce ane haiyAmAM dhaDAko thaze te Avaze. cAra jaNA paNa Avaze to cAranA cAlIsa, cAraso ane pachI cAra hajAra paNa thaze ema gADI AgaLa cAlaze. 1785 sabhA : e loko kahe che ke keLavaNImAM agni mukAya che. jainatva UDI gayuM che mATe ema kahe che. teo dayApAtra che. mAre emanAmAM jainatva reDavuM che. jinamaMdire to ghaNA jAya che, hAtha joDI page paNa lAge che paNa paramAtmAne oLakhatA nathI. mAtra rUDhi che mATe javuM, sAthIyA ka2vA, grAmophonanI rekorDa mAphaka sUtro bolI javAM, vyAkhyAnamAM javuM, mahArAja pATethI jIva vagerenuM varNana kare te samajAya to samajavuM nahi to 'hAjI', 'hAjI' ka2vuM, vacce jhokAM paNa khAI levAM, sAmAyika, navakAravALI ne vyAkhyAna zravaNa traNe kAma eka sAthe patAvI levA, bAIo benapaNIne maLI le, bhAIo mitrone maLI le, Ama badhAM kAma thaI jAya. A eka Teva paDI gaI, rUDhi thaI gaI. have mArA jevo AvI gatAnugatika rUDhinI TIkA kare eTale kahe ke, "mahArAja amArI niMdA kare che, amane gALo de che.' 77 deva gurune namo cho zA mATe ? maMdira upAzrayamAM javAnuM zA mATe, e samajo. maMdiramAM phaLa zuM kAma mUko cho ? bhagavAna phaLanA bhUkhyA che ? vyAkhyAnamAM javAnuM kAma zuM ? A badhI kriyAnA hetu vicAro. tame maMdiramAM nahi jAo to vItarAga nArAja nahi thAya ane jazo to rAjI nahi thAya, evA A deva che. emane bhaktinI 52vA nathI ane gALa de enIye paravA nathI. deva vItarAga ane guru nigraMtha, beya paravA vinAnA che, evo A mArga che. Avo toye ThIka ane jAo toye ThIka, namo toye ThIka ane na namo toye ThIka, evI mAnyatAvALA A devaguru che. chatAM tame emane namo cho to emane namavAnuM kAraNa kaho. sabhA : kalyANa mATe, ema goLagoLa vAta na karo, cokhkhuM kaho ke ghara, baMgalA, bagIcA, sAhyabI vagere nathI chUTatuM e choDavA mATe. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 -- - - 17es bhagavAnane kaho ke, "he prabhu ! tuM amane tAra.' bhagavAna tAravA taiyAra che paNa AjJA mAne tene tAre ne ? AjJA zI ? gharabAra choDavAnI. tyAM tamAre moTo vAMdho. AjanA lokone AvI vAto gamatI nathI ane na ja game, kema ke emAM svArthanI hAni che ema manamAM beThuM che. ethI nakkI thAya che ke hajI zrI jinezvaradeva tathA sAdhune pachANyA nathI. to paNa tamane mithyAdRSTi kahevA huM taiyAra nathI. jo ke kahuM to paNa vAMdho nathI, chatAM ATaluM badhuM kahevAnI AvazyakatA nathI. bAkI zAstra to kahe che ke zuddha deva guru dharmane pichANe te samyagdaSTi, na pIchANe te mithyAdaSTi che. dardI sega kADhavAnI bhAvanAvALo hovo joIe : maMdiramAM javA nIkaLatI vakhate A ghara mUkavAnuM che evuM yAda kema na Ave ? maMdiramAM pesatI vakhate ghara khoTuM che evuM manamAM kema na thAya ? zrI jinezvaradeva tuSTamAna thayA kyAre kahevAya ? saMsAra moLo paDe to. dharma pAmavA mATe UMdhI mAnyatAonI dIvAlo toDavI jarUrI che. e divAlo toDatAM amAre gALo khAvI paDe, e tUTe tyAre tamane kArI ghA lAge. paNa duniyAmAM koI vaidya evo nathI ke je sAkara khavaDAvI darda maTADe. sAkarathI jo darda maTatAM hota to vaidyanI jarUra ja zI ? sAkara to bajAramAM joIe teTalI maLe che. vaidyanAM ATalA pATIyAM bajAramAM na laTakatAM hota. zarIramAM evA paNa roga thAya che ke jyAre AkhuM zarIra cikitsakane havAle karavuM paDe. sagAvAlAe vaidyane lakhI ApavuM paDe ke cikitsA karatAM karatAM dardI mare to javAbadArI ApanI nahi. je mAbApa potAnA bALakanA zarIra mATe AvuM lakhI Ape te enA AtmA mATe kAMI na kare ? sabhA : vaidyane zarIra soMpatI vakhate saMghanI rajA na le? nA, tyAM rajA levAnI jarUra nahi paNa sAdhune soMpavo hoya to rajA levI paDe evo AjanA buddhimAnono dAvo che. tyAM to saMghanI salAha zuM! mAbApanI potAnI salAha paNa kAma na lAge. vaidya kahe tema ja karavAnuM. vaidya paNa dardInI eka yogyatA jue ke e pote kahe tema karaze. A vAta kabUle te dardI yogya. dardI bhale cIDIyo hoya, enI zArIrika ane tene kAraNe mAnasika svasthatA bagaDI che mATe to Avyo che. paNa roga kADhavAnI bhAvanAvALo e hovo joIe. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 - bhAva karuNAnI bhavyatA - 121 zAstrakAra kahe che ke saMsArane kharAba mAnanArA badhA dIkSA mATe yogya che. amArAmAM sAcavavAnI tAkAta nahi mATe ame vadhAre guNonI yogyatA tapAsIe. nAno DAkTara pote jaladI oparezana na kare. niSNAtono abhiprAya meLave, bIjA DaoNkTarone sAthe rAkhe, pachI kAma kare. teno hetu e ke potAne kalaMka na lAge. jene saMsA2nI nirguNatA samajAya, jene A rajoharaNamAM kalyANa lAge te badhA dIkSA mATe yogya. AMdhaLo Ave to nA pADavI paDe kAraNa te iryAsamiti AdinuM pAlana na karI zake. e rIte je anya paNa guNa-doSa jovAnA che, tenI pAchaLanAM cokkasa kAraNo che ane emAM enA ja hitanI vicAraNA che. 1787 zrAvakanI karaNI : zrAvakanI karaNI zI che ! 'namo jiNANaM' kahetAM UThe, azuci TALI zuddha thaI sAmAyikAdi Avazyaka kare, pachI gharamaMdiramAM vAsakSepa, dhUpa, dIpa Adi pUjA karI caityavaMdana kare, paccakkhANa le, guru pAse jAya, temane vaMdana karI saMyamanI sukhazAtA pUche, tyAM pharI paccakkhANa le, pachI potAthI na rahI zakAya tevuM hoya ane navakArazI pA2vI paDe to potAne sUjhatuM kare, pachI vyAkhyAna zravaNa ka2vA jAya, pharI madhyAhana pUjA kare, pachI tapa na hoya ane khAvuM paDe tema hoya to zrAvaka jIvananI maryAdAmAM rahIne khAya. pachI arthaciMtA karavI paDe tema hoya to te patAvI be ghaDI divasa bAkI hoyane covihAra thAya te rIte ghera AvI jAya ane covihAra karyA bAda Avazyaka kriyA karI svAdhyAya kare. ATaluM ka2vA chatAM zrI jinezvaradeva tathA nigraMthagurune na oLakhe to UMdhuM vALe. traNa cAra kalAka karavI paDatI arthaciMtA paNa kyAre ghaTe te mATe A badhI kriyA che. 'nyAyasaMpannavibhava'nuM rahasya H sabhA : Aje to paisA kamAvA e paNa gRhasthanuM kartavya manAya che. 79 evuM mAnanArA ajJAna che. zrI hemacaMdrasUri mahArAjAe spaSTa lakhI nAkhyuM che ke, 'nyAyasaMpannavibhava' e mArgAnusArIno guNa paNa emAM vibhava e guNa nathI, 'nyAyasaMpannapaNuM' e guNa che. vibhava to hato ja. vibhava mATe to duniyAnI mahenata cAlu ja che. vibhavamAM jo yogyatA hota to ene nyAyasaMpannatAnuM vizeSaNa lagADavAnI jarUra zI hatI ? nyAya e guNabhAga che. zAstrakAre jANyuM ke evA paNa naMga pAkaze je vibhavane pakaDI leze ane nyAyane choDI deze. mATe Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 --- - 17e9 sApha lakhyuM ke nyAya e vidhAna, vibhava to anuvAda. vibhavanA upadezanI jagatane jarUra ja nathI. vagara upadeze jagata enI pAchaLa paDeluM ja che. jainamuni gAmamAMthI cAlyA jAya to peDhI rasoDA baMdha thaI jAya ? sabhA : nA, e to UlaTA vadhe. ame to e ghaTADanArA, chatAM tame ahIM AvyA kema? tamAre amAruM kAma zuM? amArI pAse Avo ane amAruM svarUpa ame batAvIe nahi to e ThIka na kahevAya. zarUAtamAM to ame mIThuM bolIe paNa pachI kaThora paNa banavuM paDe, kaDakAInI mAtrA vadhe. jema jema amArI vadhu nikaTa Avo tema vadhAre sAMbhaLavuM paDaze. sabhAH najIka AvIe tema vAtAvaraNa paNa ThIka thatuM jAya ne ? tema chatAM navAne jarA vadhu kaDaka lAge ! samaSTigata kahevAya temAM koIne vadhu lAgavAnuM kAraNa nathI chatAM vadhu lAge to mAnavuM ke kadAca enAmAM vadhu kharAbI haze ! aMdhApo e moTI vAta che. zrI jinezvaradeva pAse ane emanA sAdhu pAse AvavAno hetu nakkI karo. jo bhagavAnane rAjI karavA AvatA ho, sAdhune sAruM lagADavA AvatA ho to lAbha nahi maLe. devaguru pAse AvavAnuM kAraNa nakkI karo. zrI jinezvaradeva vItarAga che, tAraka che, emanA pachI emanA pratinidhi emanI AjJA mujaba bolanArA ane cAlanArA guruo che. e guru rAganA paDachAyAno upadeza na Ape. tyAM to vairAgyanA paDachAyA hoya. A vAta samajAya to vairAgya jAgRta thAya. vairAgya thAya to ahIM pAghaDI utaraze. pAghaDI utaraze to mokSa maLaze mATe ghera kahIne ja AvavAnuM ke jaIe chIye, AvyA to AvyA, nahi to tyAM besI jaIzuM mATe rAha nahi jotA. sabhA: ahIM to bahAra nIkaLelo TrAma, basa ke moTaramAM kyAre haDapheTe caDI jAya te kahevAya nahi, eTale bairAM paNa kahe che ke, "A muMbaImAM to gharanA AdamI ghera AvyA tyAre AvyA kahevAya. paNa tyAM to na Ave e kamabhAgya kahevAya. ahIMthI to pAchA na pharo to mahAbhAgya gaNAya. jevo dhaMdho tevI dhamAla : zrI jinamaMdira ane upAzraya e be taravAnI sTImaro che. nANAM kharcavAnI olri. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. - 5 - bhAva karuNAnI bhavyatA - 121 - tAkAta hoya te emAM bese. e bemAM sivAya tyAga bIjuM kAMI na hoya. tyAga virAganAM ja jharaNAM tyAM vahetAM hoya. vicAra enA, vAta enI avAja enA ane ghoMghATa paNa eno. paisA TakA, mAla milakata, gharabAra, kuTuMba parivAra e badhAnA tyAganI ja tyAM vAto cAlatI hoya. jyAM bhegA karAtA hoya tyAM bhegA karavAnI dhamAla, tema jyAM kADhavAnA, tyAM kADhavAnI dhamAla. jevo dhaMdho tevI dhamAla. tamArA ghara coTTAo zAthI phADe che ? ene joIe che mATe. eTale tame e coTTAothI keTalI sAvacetI rAkho cho ? tema amAre paNa saMyama sAcavavA badhuM karavuM paDe. coTTAnI dhamAdhamathI DarIne tame jema mIlakata na mUkI do tema virodhIonI dhamAlathI DarIne ame saMyama na mUkIe. ratnatrayI to tamArI paNa mIlakata che ne? tame samyagdaSTi eTale rUpiyA, paisA, TakAne to kAMkarA ja mAno ne ? gharabArane potAnA mAno evA gAMDA tame to na ja ho, kAraNa ke badhuM mUkIne javAnuM e to tame paNa jANo ja cho. tame e badhuM potAnuM nathI mAnatA mATe tamArI pAse A badhI vAta karI rahyo chuM. potAnuM ja mAnatA hoya tevAnI pAse AvI vAto na karuM. sabhAH emanI pAse paNa karavI to paDe. nA. evAne to bhAnabhUlA kahevAya. viSayAdhIno bhAna bhUlelA che. A vAto temanA panAre na paDe. rajoharaNa chakAya jIvanuM rakSaka che ? vItarAganI mUrti dekhatAM, caityavaMdana karatAM, saMvega-nirvedanAM ke harSanAM AMsu Ave, apUrva AnaMda thAya. AvuM anupama maLyuM che te kadI cAlyuM na jAya, evA manoratha hoya. stuti karatAM karatAM "jayavIyarAya'mAM mAgaNIo kare kaI ? bhavanivvao' vagere badhuM mAge. paNa chevaTa mAgaNI kaI ? e ja ke na dhana, na dhAnya paNa "bhave bhave mukhya calaNAe." mAge. zarIra, ghara e badhAne vIsarI jAya. zAstra kahe che ke A rIte samyatva nirmaLa thAya. pachI sAdhu pAse Ave to rajoharaNa game. rajoharaNa e chakAya jIvanuM rakSaka che. sAdhu pakAyane potAnA cha putra sama gaNe : A oghAvALA pAse SakAyajIvanI virAdhanAnI vAta na hoya. oghAvALAthI Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - ---- 170. e vAta paNa na thAya. e to SakAyane potAnA putra sama gaNe. ekano paNa ghAta thAya to eno jIva baLe. huM to tamArI pAse e amArA chaye putronI rakSA icchuM, emAMnA eka paNa putrano ghAta karavAnI vAtamAM "hA' na bhaNe. pRthvIkAya, aSkAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya ane trasakAya e chaye kAyanI rakSA ame karIe. emAMthI eka paNa mare te amane na game. sabhA: paNa e chaye kAyanA AraMbhathI banAvelA AhAra pANI amArI pAsethI lo to kharA ne ? tame tamArA mATe banAvelI cIjamAMthI, amane ApavAthI tame tarI zako ane amArI taravAnI kAryavAhI cAlu rahe evI ane eTalI vastu laIe. kalpanIya, eSaNIya ane prAsuka vastuo amArAthI levAya. kalpanIya ? eTale kahyuM evuM, vikAravardhaka na bane, saMyamamAM bAdhaka na bane evuM. eSaNAya eTale beMtAlIsa doSa vinAnuM. prAsuka : eTale nirjIva - acitta. hiMsAthI nipajelI cIjathI tame gabharAyelA to ho ja, taravA mATe munine zodhatA ho, muni tamArA ane potAnA saMyamadehanA upakAra mATe e le, paNa tame pharI banAvazo evuM lAge to evI rIte na le. A rIte ame laIe kharA paNa amArA roTalA mATe tame saMsAramAM raho, evuM kadI na kahIe. A "nagInadAsa' Aje AvatA hoya to AvavAnI nA na kahuM, tarata svIkArI lauM. tame pakAyanI hiMsAthI baco evuM ame icchIe : sabhA: paNa ahIM rahe to vadhAre kAma thAya ne? tyAM rahevAthI vadhAre kAma thatuM hota to ame e mUkIne bhIkha mAgavA ahIM zuM kAma Avata ? moTo cakravartI tenI AkhI jIMdagImAM je kare, AkhI pRthvIne jinamaMdirothI maMDita kare, DhagalAbaMdha dAna de chatAM ene je lAbha thAya tenA karatAM vadhu lAbha thAvALAne eka aMtarmuhUrtamAM thAya. amArA bhalA mATe, amArA peTa bharavA mATe ame tamane tyAM rahevAnuM kahIye to to pachI tame mAlika ane ame tamArA nokara thayA. tame jIvone Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1791 - 5 - bhAva karuNAnI bhavyatA - 121 - 83 kApanAra ane ame kapAvanAra banyA. zeThIyAnA gharanI koI sArI cIja AvI ane vakhANIne khAIe to saMyama citrazALA dhumADAthI kALI thAya. e dhumra doSa kahevAya. tamArI virAdhanAmAM amArI sahAnubhUti na hoya. - pRthvIkAya, aSkAya, teukAya, vAukAya asaMkhyAtA che, vanaspatikAya anaMtA che. trasakAya asaMkhyAtA che. e badhAnI hiMsAthI baco evuM ame icchIe chIe. sarvAze na bacAya to jeTalA vadhu aMze bacAya teTaluM baco. zrI vItarAgadevanAM vacana game to ahIM besI javAya. viveka cakSu khulaze tyAre e banaze. e viSayamAM hajI paNa jJAnI bhagavaMta AgaLa zuM pharamAve che te have pachI - Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6: daSTAMtanA durupayogathI gayo ! 122 J-19 vi.saM. 1987 kArtika vada14, zanivAra tA. 30-11-1929 0 mithyAtvanI vyAkhyA : * zAstranAM gaMbhIra rahasyo samajo ! * samajavA mATe prazna thAya e zaMkA nathI : * AjanA sudhArakonA kutarka : * zAsanane sudhAravAnI kAMI jarUra nathI : * zAstranA nAme lokone unmArge doranArA : ahIM saMkhyAnuM mahattva nathI : * vizvAsunI bhayaMkara katala : * jaina thavAno adhikAra kone ? 0 ApattimAM Take te dhara ane khase te kAyara : * "zAsana' e ja ApaNo zabda : * kathAmAMthI UMdhuM pakaDanArA : * zAsana mAne enI rakSA zAsana kare : 9 ANaMda kAmadevanA jIvanamAMthI zuM levAya? 0 A zAsana paDelAne pATuM mAratuM nathI : * dharmI zrAvaka-zrAvikA kevAM hoya ? viSayaH zAstromAM AvatA prasaMgomAMthI phAvatuM pakaDI lokane UMdhe raste doravA e mahApApa che. jaina zAsana e samasta lokane sudhAranAruM zAsana che. e zAsanane ja sudhAravAnI vAta karanArA pAgala che. sudharavuM jAtane paDe paNa zAsanane sudhAravA nIkaLAya nahi. Aje e dhaMdho laI beThelA ghaNA che. teo zAstramAM batAvelAM aneka dRSTAMtomAMthI artha-kAma poSaka aMza ja pakaDI mugdha lokane UMdhe raste doratA hoya che. emAM vezadhArI sAdhu paNa bhaLI jAya to kevI paristhiti sarjAya ? vizvAse dharma sAMbhaLavA AvanAranI gardana kapAya. zAsanamAM rahevA icchanAre pApano pakSapAta choDavo ja rahyo. AnaMda kAmadevanAM gokuLo-haLo, cakravartIonI strIo ane mahApApIonAM pApAdine AgaLa karI potAnI pApa kAmanAo poSavI ane anya AtmAone temAM joDavA e to kasAI karatAMya bhUMDo dhaMdho che, e A pravacananuM hArda che. pU.A. zrI hIrasUrijI ma. no temaja jinadAsa zeThano dAkhalo ApI vastutattva samajAvela che. muvAkyAtRta * bhAva aMdhakAramAM paDelA AtmAne vivekacakSu ApI, teno e aMdhakAra dUra karI sanmArge vaLAya to ja sAcI zAsana sevA thAya. * je jJAnamAM kriyAnI aruci te ajJAna che ane ekalI kriyA ke jemAM jJAna pratye bahumAna nathI te paNa nakAmI che. * loka AvIne zAsanamAM bhale bhaLe paNa zAsana lokathI nokhuM che ane nokhuM rahevuM joIe. pApane pApa na mAne e jaina nathI. pRthvI Adi chakAyamAM jIva na mAne te jaina nathI. * je zAsita hoya te ja zAsana kare, zAsana karavAnI tenAmAM ja lAyakAta. * zAsana e ene mAnanAra mATe jIvAdorI che ane ene bhAMganAra mATe e mRtyujALa che. * lakhI rAkho ke ame tamArA para jIvatA nathI. amane A odhA para vizvAsa che. khAtarI che ke, enA yoge Apatti nahi Ave ane Ave to te bhalA mATe ja haze. * "zrAvake haLa calAvavA" ema kahevuM e pApopadeza che. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6H daSTAMtanA durupayogathI baco ! aMdha ane aMdhakAranA be be prakAra : anaMta upakArI sUtrakAra paramarSi zrI sudharmAsvAmIjI mahArAjA pharamAve che ke A jagatamAM prANIo moTe bhAge aMdha che ane pAchA aMdhakAramAM phasAyelA che. aMdha be prakAranA hoya che. bAhyacakSu vagaranA aMdha kahevAya ane AMtaracakSu eTale viveka vagaranA aMdha kahevAya. e rIte aMdhakAra paNa be prakArano. dravya aMdhakAra tathA bhAva aMdhakAra. bAhyacakSu chatAM na dekhI zakAya te dravya aMdhakAra ane mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda ane azubha yogo e bhAva aMdhakAra che. A duniyAmAM vivekahIne AtmAo ghaNA che ane te AtmAo mithyAtvAdi bhAva aMdhakAramAM phasAyelA che. e badhA jIvo jJAnInI dRSTie kevaLa dayApAtra che. e jIvo bhUla kare, ADAI kare, avaLe mArge jAya ke na karavAnI kAryavAhI kare to emAM kAMI navAI nathI, kema ke eka to viveka che nahIM ane pAchA mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda ane azubha yogomAM phasAyelA che. evI sthitimAM rahelA AtmA sAruM kaI rIte kare ? viveka vinAnA aMdha bhayaMkara : AtmAmAMthI mithyAtvAdi kADhavA hoya to tenAmAM pahelo viveka pedA karavo paDe. cakSuhIna aMdhane doravA sahelA, e to jema doro tema dorAya kema ke pote samaje che ke ApaNe AMdhaLA chIe, AMkho nathI, mATe dekhato laI jAya te rIte ja javAya, paNa vivekacaluM vagaranA to potAne AMdhaLA mAnatA ja nathI e eka moTAmAM moTI paMcAta che. je AMdhaLA potAnI jAtane dekhatA mAne teno uddhAra thAya zI rIte ? potAnI jAtane DAhyo mAnanArane sudhAravAno koI rasto nathI. jAtane ja DAhyo mAnanAro koI sAcA DAhAne sAMbhaLe nahi, kadAca sAMbhaLe to enI vAta hRdayamAM UtAre nahi ane kadApi saheja hRdayamAM UtarI jAya to te mujaba vartana to kare ja nahi, kAraNa ke ema karavAmAM pote nAnama mAne che, potAnI jAtane lAMchana lAge ema samaje che. eTale cakSuhIna aMdha karatA viveka vinAnA aMdha ghaNA bhayaMkara che. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - 17% prakAzanA abhAvanA aMdhakAra karatAM dhoLe divase gADha banI rahelo mithyAtvAdino aMdhakAra ghaNo bhayaMkara che. e aMdhakArane TALavA mATe ja zrI jinezvaradevanA zAsananI sthApanA che. e bhAvaaMdhakAramAM paDelA AtmAne vivekacakSu ApI, teno e aMdhakAra dUra karI sanmArge vaLAya to ja sAcI zAsanasevA thAya. evI sevA e ja zAsanasevA nahi to sevAne nAme nAzanI kriyA paNa thaI jAya. je zAsananA yoge viveka pAmI mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda ane azubha yogothI bacyA e ja zAsanano upayoga mithyAtvane vadhArI vivekano dhvaMsa karavAmAM thAya to e zAsananI ArAdhanA che ke zAsananA nAzano prayatna che ? mithyAtvanI vyAkhyA : mithyAtva eTale zrI jinezvaradeve kahelA eka paNa vacanane khoTuM mAnavuM te. AkhI dvAdazAMgI mAne paNa temAMnA eka vacanane khoTuM mAne te mithyAtva, athavA tattvane atattva ane atattvane tattva mAnavuM te mithyAtva, athavA vItarAgane kudeva ane rAgIne sudeva mAnavA, sugurune kuguru ane kugurune suguru mAnavA, sudharmane kudharma ane kudharmane sudharma mAnavo e badhuM mithyAtva che. sabhA badhuM ja mAne paNa phakta eka vacana ja na mAne to mithyAtva? hA, e to dUdhanA kuMDAmAM viSano kaNiyo paDyo. pachI temAMthI thoDuM paNa dUdha pIvA yogya rahetuM nathI. amuka aMze choDavAnuM ane amuka aMze pakaDavAnuM, evuM jainazAsanamAM nathI. jJAna-kriyA beya muktinAM sAdhana che. je zAnamAM kriyAnI aruci te ajJAna che ane ekalI kriyA ke jemAM jJAna pratye bahumAna nathI te paNa nakAmI che. kriyAnI arucivALo jJAnI mukti na pAme tema ja jJAna pratye bedarakAra banelo game tevI kriyA kare ane sAthe jJAnanI ThekaDI uDADe to tenI game tevI utkaTa kriyA paNa tene mukti na pamADe. samyagdarzana, jJAna, cAritra e traNe bhegA thAya to mukti maLe. ekaluM jJAna, ekaluM darzana ke ekaluM cAritra e muktinuM sAdhana nathI. samyagdarzana vinAnuM cAritra e kucAritra che. bhale jJAna na hoya paNa jJAnInI nizrA hoya to cAle. jema dekhatA pAchala cAlanArA AMdhaLA paNa dekhatA ja che; tema jJAnInI Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tes - 6 - dAMtanA durupayogathI baco ! - 122 - pAchaLa cAlanArA ajJAna paNa jJAnI che. jJAnI banavuM ane na banAya to jJAnInI nizrAe cAlavuM, emAM ja AtmakalyANa mAnI varte to e paNa jJAnI che. samajavA mATe prazna thAya e zaMkA nathI : sabhA samajavA mATe zaMkA kare to mithyAtva lAge ? samajavA mATe Ubho thato prazna enuM nAma zaMkA nathI. ethI mithyAtva na lAge. samajavA mATe to aneka prazno thAyaevA prazno karavA e to guNa che. samajavAnI tAlAvelI batAve che. paNa "A te hoya ? AvuM vaLI hoI zake ?' AvA prazno Ave tyAM vAMdhA. tyAM mithyAtva AvatAM vAra na lAge. AnuM ja nAma zaMkA nAmano doSa. potAne koI vastu na bese mATe jJAnIe kaheluM khoTuM mAnavuM ane kahevuM, te mithyAtva. prANAtipAta (hiMsA) mRSAvAda (asatya) adattAdAna (corI) maithuna ane parigraha e avirati che. krodha, mAna, mAyA ne lobha te kaSAya che. mana, vacana, kAyAnI marajI mujabanI ceSTA e azubha yoga che. jJAnInI AjJA mujabanI ceSTAmAM harakata nahi ane pAMcamo pramAda.A pAMcane AdhIna banelo AtmA satya vastu pAmI zake nahi. mithyAtva to mahAgADha che, aviratimAM kamInA nathI, kaSAyono pAra nathI, mana-vacana-kAyA marajI mujaba mahAle che ane pramAda bhArobhAra che, A dazAmAM taravAno rasto ja kyAM che ? duniyAne sudhAravA mATe zAsana che, zAsanane sudhAravAnI koI jarUra nathIH samyakta e viveka che. AtmA vivekI banyo eTale jAgRta thayo, eno aMdhApo maTyo. e maTyA pachI avirati, kaSAya, pramAda ane azubhayogo rUpI aMdhakAra Take kyAM sudhI ? duniyA jemAM paDI che, jemAM aTavAI gaI che, temAMthI ene bahAra kADhavAno jainazAsanano prayatna che. mATe to A zAsana lokottara kahevAya che. A zAsana lokathI pradhAna che, zreSTha che, e jo loka bheguM bhaLe to enI dazA kaI thAya ? loka AvIne zAsanamAM bhale bhaLe paNa zAsana lokathI nokhuM che ane nokhuM rahevuM joIe. lokane zAsanamAM AvavuM hoya to temaNe zAsanane anusaravuM joIe paNa zAsane lokane anusaravAnuM nathI. lokamAM rahevA mATe zAsana lokane na anusare paNa lokane A zAsanamAM AvavAnI icchA hoya Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 9 to te zAsanane anusare. zikSakane vidyArthI anusare e vAjabI paNa zikSaka vidyArthIne anusare to e patananI nizAnI. 8. sabhA : zAsanane vizvavyApI banAvavuM hoya to kAMI karavuM paDe ne ? zAsanane digaMtavyApI to amAre paNa banAvavuM che, emAM jarA paNa matabheda nathI. duniyAnA saghaLA prANIo prabhunuM zAsana pAme e to amAro khAsa irAdo che. e zAsanathI koI paNa vaMcita rahe evI amArI leza paNa icchA nathI. amane to ulaTo AnaMda thAya ke amArI sarvottama vastuno janatAe Adara karyo, enI sevA karI. paraMtu zAsanane digaMtavyApI banAvI duniyAno uddhAra karavo hoya to evuM karo ke zAsana evuM ne evuM rahe ne duniyAmAM sudhAro thAya. e loko to kahe che ke duniyA to evI ne evI ja rahe paNa tame zAsanamAM sudhAro karo. ame zAstronI vAta karIe chIe tethI teo amane purANapAThI kahe che. e sudhArako ane ame purANapAThI, ema be vacce eka moTI khAI UbhI thaI gaI che. ame kahIe chIe ke zAsanamAM khAmI hoya to batAvo, sudhAravA taiyAra chIe. paNa emAM khAmI zI zodhI zake ? zAsana to khAmIvALI duniyAne sudhAravA mATe sarajAyuM che, mATe duniyAmAM sudhAro karo. zAsanane sudhAravAnuM kahenArAoe zAsananI khAmI batAvavI joIe ne ? huM duniyAne sudhAravA kahuM chuM to duniyAnI khAmI batAvavA huM taiyAra chuM, zAMtithI sAMbhaLavAnI taiyArI emaNe batAvavI joIe, paNa e taiyArI kyAM che ? 1796 duniyAmAM kyAMya Avo nyAya nathI : pUrve vAdI sAthe vAda thatA kema ke e AvA na hatA. A to bole pote ne sAbita ka2vAnuM sabhAnA mAthe nAMkhe. pelA vAdI to potAno pakSa pote ja sAbita karatA. A to kahe ke Agamo khoTA. ApaNe kahIe ke eno purAvo lAvo to sAmethI ApaNane kahe ke sAcA hoya to tame sAbita karI Apo. duniyAmAM, AjanI vIsamI sadImAM paNa A nyAya nathI, Avo kAyado nathI. rAjyomAM ke korTomAM paNa AvuM kyAMya nathI. Aropa mUkanAre Aropa sAbita ka2vo ja joIe, evo kAyado che. AjanA virodhIo mAne che tevA koI kAyadA nathI, koI dhArApothI nathI ke sajjana saMpradAyano evo niyama paNa Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1797 - - 7 - dAMtanA durupayogathI baco ! - 122 - - 89 nathI. mATe AjanA mato moTA bhAge banAvaTI che. sArAmAM sArA mANasane ke sArAmAM sArI vastune khoTI kahetAM temane jarAye vAra na lAge. varSo sudhI mahenata karI kalAkArIgIrIthI pIMchI vaDe suMdara raMga pUrIne citrakAre citarelA suMdara citrone bagADatAM keTalI vAra ? zAhIno khaDIyo enA para ToLI do eTalI ja. ghora upasargo ane parISaha sahIne kevaLajJAna meLavI paramAtmA tIrthaMkaradevoe sArIye duniyAnuM svarUpa joyuM ane varNavyuM, gaNadhara devoe e AgamomAM guMthya, e Agamane AvA bejavAbadAro khoTA kahI de eTale patyuM, ema? pApane pApa mAno to zAsanamAM rahI zako : jJAnIe joyela, gaNadhare guMthela ane mahApuruSoe sAcavela Agamone khoTAM kahI devA ane tene mATe koI dalIla, yukti ke pramANa paNa na ApavAM ane koI pUche to kahI devuM ke "basa ! ame nathI mAnatA," to AvAone kema pahoMcAya ? bhagavAnanuM zAsana sarvatra vyApe ne badhA sukhI thAya e bhAvanA to amArI che ja, paraMtu digaMtavyApI banAvavA e zAsanane lokane anukULa na banAvAya. loka zAsanane anukULa thavA Ave to chUTa che. A zAsane chUTa kAMI thoDI nathI ApI, ghaNI chUTa ApI che. badhA sAdhu ja thAya athavA badhA ja zrAvaka thAya athavA badhA pApanA tyAgI ja thAya evuM zAstrakAroe na kahyuM, kAraNa ke samajatA hatA ke badhA evA thAya e azakya che paNa evA thavuM joIe, pApane tyAjya mAnavA joIe, e muddo che. enI sAme dalIla kare e na cAle. mahAvrato athavA aNuvrato ke sAmAnya rIte laI zakAya evA niyamo levA joIe ema mAne ane aDhAra pApasthAnakane choDavA jevA mAne, e khuzIthI A zAsanamAM Ave. bolo ! A chUTamAM kAMI kamInA che ? paNa ATaluMye na hoya tyAM zAsanamAM ghalAya kaI rIte ? pApane pApa mAno toya A zAsanamAM rahI zako cho. zaMbhumeLo kAMI na ukALe ? paraMtu, dharmane adharma mAne ane mahAvIranuM nAma de toya cAle ema kahuM ? evo zaMbhumeLo ukALe paNa zuM? evA pAMca pacAsa hajArathI paNa kalyANa zuM? Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - senApati evA sainikanI bharatI ja na kare ke je ema kahe ke "phAvaze to rahIzuM nahi to bhAgI jaIzuM." "kAM to jItIne AvazuM nahi to phanA thaI jaIzuM." evI bhAvanAvALAne ja rAkhe ane to ja dhAryuM kAma thAya. moTI senA che ema batAvavA bhAgAbhAga karanArAne bheLAM na karAya. e to avasare poteya bhAge ne bIjAne paNa bhagADe. hamaNAM to sabhAno paNa eka kAyado thaI gayo che ke sabhAmAMthI be pAMca UThe eTale ene joIne badhA UThavA mAMDe paNa e jue nahi ke A UThanArA potAnA che ke pArakA ? ahIM sabhAmAM beThelA kahyA vinA ke pUrNAhuti thayA vinA UThe ja nahi e sArA. je sabhA bhegI karyA bAda eka kAMkarI UDatAM badhA bhAgavA mAMDe evI sabhA karatAM ochI sabhA sArI. zrI jinezvaradevanA zAsanamAM praveza karavAnI zarato sahelAmAM sahelI che kaI ? AvanAro kahe ke "pApa karIe chIye, pApa karyA vinA cAlatuM nathI." to zAsana ene kahe ke, "enI phIkara nahi paNa pApane pApa mAno to khuzIthI Avo. tamane ahIM praveza karavAnI chUTa che.' keTalI chUTI. keTalI sahelI zarata? jJAnI kahe che ke pApane pApa mAnazo to pApa karatA hRdayamAM cIro paDaze. khADAne khADo jANanAra kadAca kAma pacce khADAmAM Utare kharo paNa ekadama vagara vicArye bhusako na mAre, tema pApane pApa mAranAranA haiyAmAM bhaya pedA thaze. khADo jANanAra emAM UtaravuM paDe to bahAra majabUta doraDuM bAMdhI e doraDAnA sahAre Utare ke jethI bahAra sahIsalAmata pAcho Ave. doraDA vinA khADAmAM UtaranAra karatAM doraDuM pakaDIne UtaranAra bahu salAmata che. doraDuM pakaDIne koNa Utare? je khADAmAM UtaravAnuM jokhama samajato hoya che. pAparUpI khADAne bhayaMkara mAno to jo emAM kadAca UtaravuM paDe to paNa 'pApa khoTuM" e maMtavyarUpI doraDuM pakaDIne emAM Utaro. AvI sahelI zarata koI mUke ? zAsanamAM darekane AvavA devAnI A jJAnIonI marajI na hota to ATalI chUTa mukata ? na mukata, ghaNI kaThaNa zarato karata. ATalI paNa zarata svIkAravAne loka anukULa na thAya to evAne A zAsana ApavAnI ApaNane garaja paNa nathI ane A zAsanane game te rIte mAno jamAno, ema koIne vaLagavAnI jarUra paNa nathI. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1799 - 6 - dAMtanA durupayogathI baco! - 122 - 91 ahIM saMkhyAnuM mahattva nathI : pAMcamA ArAne aMte zAsanano nAza kema ? eka paNa mAnanAra nahi rahe mATe ne ? pachInA badhAne jaine kema na kahyA? zAsana haiyAmAM nahi mATe ja ne ? eka sAdhu, eka sAdhvI, eka zrAvaka, eka zrAvikA paNa AjJAmAM hoya te saMgha ema zrI haribhadrasUri mahArAjAne kahevuM paDyuM. ahIM saMkhyAnuM mahattva nathI vastunI guNavattAnuM mahattva che. AjanA loko kahe che ke, "vastu koNa jovA beThuM che, amAre to khokhuM sAruM hoya to cAle.' AvA buddhizALIonAM zA vakhANa karavAM ? ekAvana TakAthI ochA mArkathI pAsa thayelA vidyArthIonA klAsane zikSaka paNa pasaMda nathI karato. e kahe che ke, "bhaNe nahi e ane AbarU jAya amArI evo dhaMdho koNa kare ?" jena thavAno adhikAra kone ? AjanA loko kahe che ke, "mahAvIranA mArga para paga bhale mUke paNa mahAvIranuM nAma le, to evA vadhatA hoya to zo vAMdho ?' huM kahuM chuM ke evAne vadhAravAthI to paga para kuhADo mAravA jevuM thAya. pApane pApa na mAne e jene nathI. pRthvI, pANI, tela, vAu ne vanaspatimAM jIva na mAne te jena nathI. hiMsA, mRSA, corI, maithuna ane parigrahamAM pApa na mAnanArane jena thavAno adhikAra nathI. AraMbha samAraMbhamAM doSa nathI ema mAnanArane jaina gaNAya nahi, evuM jAhera karavAmAM kAMI vAMdho kharo? duniyA paNa samaje ke AvAne je na kahevAya, mATe tenAthI ThagAya nahi. pazcimanA lokonI dharma jANavAnI jijJAsA vadhI che paNa e jijJAsA para agni mUkanArA ApaNA ja loko che. emanA hRdayamAM to evI chApa paDI che ke AvA jJAnIe kaheluM vAjabI ja haze. e to tyAM sudhI taiyAra che ke jevA lakhanAra che tevA samajAvanAra maLI jAya to temanA ziSya thaI jaIe. paNa ApaNA gaNAtAo tyAM jaIne "A badhuM haMbaga che' ema temane kahe che eTale temane thayelI jijJAsA naSTa thaI jAya che. AjanA sudhArako kahe che ke jainacAryoe kathA vArtAo lakhavAmAM to kamAla Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 100 karI che paNa temAM khAmI eka moTI che ke ThekANe ThekANe temAM tyAga ne vairAgya ja bharyo che. jo e emAMthI nIkaLI jAya ane zRMgAra barAbara reDAya, to duniyA hoMze hoMze A sAhitya vAMce. saMsAra khIlI UThe ane e sAhityanI bolabAlA thaI jAya. eka jaNa lakhe che ke - "Aje evA lekhakanI jarUra che ke je jenakathAomAMthI tyAga vairAgyane dUra karI e kathAone yogya rUpe loka samakSa mUke to enAthI duniyAne moTo upakAra thAya." paNa enAmAM akkala nathI ke tyAga vairAgya nIkaLI gayA pachI emAM rahe zuM ? khAlI prANa vinAnuM khokhuM. sabhA : ema karavAmAM to itihAsanuM paNa khUna thAya ne ? itihAsanuM, satyanuM ke jagatanuM khUna thAya to enI paravA kone che ? emane enI kAMI paravA ja nathI. jIvana konAM lakhAya ? pUrvanA mahApuruSoe vAsudeva-cakravartIonI sAhyabInAM varNana zA mATe lakhyAM ? e zalAkA puruSo hatA mATe. zalAkA eTale ardhvapudgala parAvartamAM nakkI mokSe janArA. emanA ekaDA niyata thayelA hatA. bhayaMkara kaTokaTInA samaye paNa jainazAsananuM javAhira e batAvatA. yuddhabhUmimAM vAlIe rAvaNane kahyuM ke "nAnAmAM nAnA jaMtunI virAdhanA na karanArA chatAM peseMdriyanI katala ApaNe karIye te vAjabI nathI." huM ane tuM banne zrAvaka', A zabdo bolatAM to banneyanAM hathiyAra namI gayAM. e hatA to AraMbhI, yuddhabhUmimAM hatA, rAjyalobha gayo na hato, laDAI na karavI evI paNa bhAvanA na hatI, paNa huM ane te banne zrAvaka,' e zabda bolatAM arerATI thaI gaI. bhayaMkara avasare jainazAsananuM javAhira batAvanArA e mahApuruSo hatA, mATe emanAM jIvana lakhAyAM. bAkI game tenA jIvana lakhavAM hoya to Aje mANaso kyAM ochA che ? tamArAmAMthI roja eka ekanuM lakhavA mAMDIe. zAsana e ja ApaNo zabda : saMsAranI kathA to tamArA jIvanamAMthI maLe evI e pUrva puruSonA jIvanamAMthI na maLe. emaNe to avasara pAmIne saMsArane lAta mArI che, jyAre tame to Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1091 - 6 - daSTAMtanA durupayogathI baco! - 122 - 93 saMsArane jaLonI jema vaLagI rahyA cho. saMsAra bhAvanAne poSavA AjanA lokonA jIvanamAMthI je dRSTAMto maLe te e pUrvapuruSonA jIvanamAMthI nahi maLe. AjanA loko emanI kathAomAMthI mahattvanI vastuo kADhI kevaLa khokhAM rAkhavAnuM kahe che. jainazAsanano hetu nizcita karo to A badhuM barAbara samajAya tevuM che. vivekahIne e AMdhaLA che. mithyAtva, avirati Adi bhayaMkara aMdhakAra che. emAMthI jIvone bahAra kADhavA zrI jinezvaradevoo upasarga-parISahasahI kevaLajJAna meLavI AzAsana sthApyuM che.jagata je mArgadoDI rahyuM hatuM, enA karatAM sAva jUdI vAta bhagavAne karI che. kAraNa ke, jagata je mArge doDatuM hatuM, te mArga khoTo hato. sabhA: to e rIte to bhagavAna paNa sudhAraka ja kahevAya ne ? nA, ApaNe tyAM e zabda ja nathI. zAsana e ja ApaNo zabda. je zabdamAMthI potAnI cAlu asara karavAnI tAkAta UDI jAya te zabda pheravavo paDe. ahIM to evuM che ja nahi. zrI jinezvaradeva ApaNA nAyaka, temanuM sthApeluM zAsana e ApaNI sTImara ane saMgha eTale sAdhu ane zrAvaka e sTImaramAM besanArA. e sivAya koI trIjA emAM na pAlave. AvA sAkSaro ! Aje pAkyA che ? navakAra anAdikALathI anaMtakALa sudhI eno e ja, kema ke paMca parameSThi sadAya e ja che. chaThTho koI parameSThi che ja nahi. e pAMce zAzvata che. "namo arihaMtANaM' eTale arihaMta bhagavAnane namaskAra thAo. arihaMta te ke je karmarUpI zatrune haNe. karmaarine saMpUrNa haNI sarvasiddhine pAme te siddha. zuddha AcAra pALe paLAve te AcArya. zAstranAM rahasya samajAve te upAdhyAya. AtmAnuM kalyANa sAdhe ane bIjAne sAdhavAmAM sahAya kare te sAdhu. koI paMDite to ema paNa kahyuM hatuM ke "arihaMte paNa zatrune haNyA hatA mATe jainadarzananI utpatti hiMsAthI che. AvA sAkSaro ! Aje pAkyA che. zAsananA sAcA zrAvako : jJAnI kahe che ke AvAoe to hajI bhaNavuM paDaze. A zAsanamAM to Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 haNAya ne hiMsA na thAya, dhola marAya ne guno na thAya, tiraskAra karAya, kaThora zabdo bolAya toya krUratA na kahevAya, e A jainazAsana che. A badhuM samajyA vagara bolanArA e bolanArA nathI paNa khAlI baphATa karanArA che. jinezvaradevanA zAsanane pAmelo vepA2I dukAne vepAra karatAM ane zrAvikA cUlAmAM lAkaDAM saMkoratAM karmano kSaya kare. kema ke e zrAvaka ane zrAvikA peDhIne ane gharane potAnAM mAne ja nahi ne ? e to ene upAdhi mAne, ene choDavAnI taiyArImAM hoya. jema divasa jAya tema paraspara choDavAnI ja ciMtA karatA hoya ane ekabIjAne 'have kyAre chUTavuM che ?' ema ja pUchatAM hoya. zrAvaka zrAvikA paraspara vAta kare to zI vAta kare ? 94 sabhA : dIkSAnI. tame dIkSA zabda na bolo. koI navA AvelAne e khaTakaze. mArI to zrAvaka-zrAvikAnI vyAkhyA paNa judI che. zrAvaka zrAvikA saMsAramAM rAcelA mAyelA na hoya, mohamAM mUMjhAyelA na hoya, viSaya kaSAyamAM raMgAyelAM ramakaDAM jevAM e na hoya, 'mAruM ghara ne mArI peDhI'mAM ja jaMgalamAM athaDAtA rojhanI jema e aTavAtA na hoya. e to koI ora ja AtmA hoya. 1802 jene zrI jinezva2devanI sevA maLe, nigraMtha gurunI nizrA maLe, AgamarUpI arIso jovA maLe, te zrAvaka zrAvikA 'mAruM ghara ne mArI peDhI' ema karyA kare ? zrAvaka zrAvikAnAM to ghara peDhI, vepAra dhaMdhA, mAla milakata Avaka jAvaka badhuM juduM ja hoya. A tattva tamane hRdayamAM pariNAma pAme te divase A badhA UMdhA vAyarA tamane nahi vAya, viSamakALanA viSama vAyarAnI jhApaTamAM tame nahi Avo, e vA2A tamane kanaDagata nahi kare paNa Aje kanaDe che kA2Na ke tamAro khIlo polo thayo che. vaDanA vRkSane jhaMjhAvAtI pavana paNa asara na kare kAraNake enuM mULiyuM eka paNa tenA phAMTA aneka. vAvo eka jagyAe paNa phelAI jAya cAre tarapha. ene kApo toya mULamAMthI na kapAya. kapAyelAM vaDane paNa pharI UgatAM vAra na lAge kema ke enAM mULa UMDAM. tema zrAvakanAM mULa paNa UMDAM hoya. bhale mAthAM kapAya paNa zAsana haiyAmAMthI na jAya. mAthuM kapAtuM hoya tyAre ya moDhAmAMthI 'jainaM jayati zAsanaM' nIkaLe, paNa Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1:03. - 6 - daSTAMtanA durupayogathI baco ! - 122 - 95 bIjuM kAMI na nIkaLe. AjanA sudhArakone "zAsana' zabda bolatAM nahi AvaDe. je zAsita hoya te ja zAsana kare. zAsana karavAnI tenAmAM ja lAyakAta. "zAs" dhAtuno artha ja hukama karavAno che. zAsaka svayaM sphaTikavatuM nirmaLa che, e ja bIjAne nirmaLa kare. zAstrano artha ja e ke pahelAM zAsana kare ane pachI rakSaNa kare. je zAsana mAne tenuM e rakSaNa kare. zAsana mAne enI rakSA zAsana kare ? sabhAH zAsana eTale nAdIrazAhI nahi ? nA, zAsana eTale zikSA. emAM nAdIrazAhI, popazAhI ke jhArazAhI cAlatI nathI. e zikSA kone ? je bhUla kare tene zAsana je mAne enI rakSAnuM kAma zAsananuM. kAyado mAne ene kAyadAnuM rakSaNa maLe. kAyado e ene mAnanAra mATe jIvAdorI che ane ene bhAMganAra mATe e mRtyujALa che. kAyadAnuM dhyeya rakSaNa ApavAnuM, pachI vacce anyAya banatA hoya, vyaktinI bhUlanA kAraNe pariNAma kharAba AvatAM hoya, e vAta judI. kAyadAne anusaranAranuM rakSaNa karanAra paNa kAyado che ne kAyado bhAMganAranuM rakSaNa khUMcavI lenAra paNa kAyado che. corI kare eno pharavAno haka nAbuda paNa kAyado kare che ane zAhukAranA pharavAnA hakanuM rakSaNa paNa kAyado kare che. paheregIro khUnIne baMdhanamAM nAMkhe ane zAhukAra muktapaNe phare tenuM rakSaNa paNa kare. chAnA kAyadA paNa jo AvA hoya to sarvajJanA to kevA hoya ? A zAsana paDelAne pATuM mAratuM nathI : A zAsana pApane pApa mAnavAnI ja zarata kare che, sAdhu na thavAya, zrAvakana thavAya, pApa na tajAya toye chUTa Ape che paNa pApane pApa mAnavAnuM kahe che. paDelA, gabaDelA paNa Ave to ene ya ahIM AvavAnI chUTa che. kahe che ke, "paDAya, gabaDAya tenI ciMtA nahi, Teko ApazuM paNa pazcAttApa joIe. koI kahe ke "meM vrata lIdhuM paNa bhAMgI gayuM, pALavAnI bhAvanA hatI paNa paLAyuM nahi." to zAsana kahe che ke, "phIkara nahi, paDavAnI to anAdinI Teva che, paNa ahIM tamane rakSaNa maLaze." A zAsana paDelAne pATuM mAratuM nathI. duzmana paNa namato Ave to kSatriya Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno 7 bacco enI pITha para hAtha pherave che. zaraNe AvelAne e kadI lAta na mAre. zAsana to kahe che ke, 'chadmastha buddhivALo bhUlo paDe paNa kharo paraMtu emAM gabharAvAnuM nahi, ahIM tamane rakSaNa maLaze.' jeo ema kahe ke, 'paDyA to zuM thaI gayuM ! e to cAle, emAM vAMdho nahi.' evAne A zAsanamAM sthAna nathI. zAstranAM gaMbhIra rahasyo samajo : 97 khAtAM khAtAM kuragaDumunine kevaLajJAna thayuM e vAtano niSedha nathI paNa khAtAM khAtAM kevaLajJAna thAya, tapanI jarUra nathI ema mAnavAno niSedha che. zAstranAM gaMbhIra rahasyo samajo, kuragaDumunino dAkhalo ApI AjanA loko kahe che ke, 'zAstramAM paNa khAtAM khAtAM kevaLajJAna thayAnI vAta Ave che.' paNa je zAstramAM A vAta Ave che te ja zAstra kahe che ke, 1804 "khAvata pIvata mokSa je mAne, te siradAra bahu TamAM" (pU. padmavijayajI ma.) kuragaDumunine khAtAM khAtAM kevaLajJAna thayuM e vAta sAcI paNa khAtAM khAtAM kevaLajJAna thAya ema e muni mAnatA na hatA, mATe thayuM. AjanA sudhArakonA kutarka : kahe che ke - "AnaMda kAmadeva jevA zrAvakone tyAM pAMcaso pAMcaso haLa phare, dasa dasa hajAra gAyonuM eka gokuLa evAM saMkhyAbaMdha gokuLa hoya, vaLI riddhi siddhino to pAra nahi, evA paNa bhagavAnanA pahelA naMbaranA zrAvaka kahevANA, zAstrakAroe emanI noMdha lIdhI, ekAvatArI thayA, to pachI Aje AraMbha parigrahanA pApanI ATalI bUmo kema paDAya che ? emanA AraMbha parigraha pAse amAro AraMbha parigraha to kAMI visAtamAM nathI... zrI zAMtinAtha bhagavAnane cosaTha hajAra rANIo, eka lAkha bANu hajAra aMtaHpuranA e svAmI, batrIsa hajAra mukuTabaddha rAjAo emanI sevAmAM, corAzI lAkha hAthI, corAzI lAkha ghoDA ane eka lAkha chaThThuM hajAra pAyadaLanA e svAmI, evA paNa e kevaLajJAna pAmyA ne ?to amAre eka gharavALAne kevaLajJAna zI rIte aTakavAnuM ? ke roja ghaDI ghaDI choDavAnI ja vAta karo cho ?... dRDha prahArI - strI, bALaka, gAya ane brAhmaNa e cAra mahAhatyA karanAro, Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1905 - - 6 dagaMtanA durupayogathI baco! - 122 - 97 e paNa kevaLajJAna pAmyo, to amArAthI koI be pAMca nAnA jIvanI hatyA thAya emAM kayuM moTuM pApa thaI gayuM ?... rohiNIyA jevo bhayaMkara cora, maMtrIzvara abhayakumArane paNa haMphAve evo, e paNa muktie gayo, to ame kyAreka karacorI ke dANacorI jevI mAmulI corI karIe emAM pApa, pApa zAnuM karo cho ?.... bAra bAra varSa vezyAne tyAM rahenAra sthalibhadra paNa cauda pUrvane dharanArA thayA ne ? to vezyAgamanamAM pApa lAvyA kyAMthI ?.. AjanA loko AvA AvA dAkhalA ApIne zAstranA nAme jagatane unmArge dore che. e badhA dAkhalAnuM vivaraNa eka pachI eka prasaMge karIzuM. zAstranA nAme AvA dAkhalA ApI A rIte jagatane unmArge laI janArA zrI jinezvaradevanuM zAsana pAmyAno dAvo karI aneka AtmAonA bhAvaprANone haNavAno dhaMdho karanArA che. vizvAsunI bhayaMkara katala : sabhA: jainazAsanane A rIte teo kALuM kare che. jainazAsana to kALuM thatuM ja nathI. A zAsanano prabhAva evo che ke enI jyotine jhaLahaLatI rAkhanArA jIvatA che. zAsana to kALuM na thAya paNa zAsanane kALuM karavAno prayatna karanArA to kALA banI cUke che. zAstranA daSTAMtono A rIte durupayoga karanArA duniyAnA khUnI karatAM paNa bhayaMkara che. kasAI to be pAMca dazane mAre, mAravA laI AvelAne mAre, khullA hathiyAre mAre jyAre A to bacAvanAra che ema samajIne AvelA, tAranAra che evA vizvAsathI AvelA ane zira namAvIne UbhelA saMkhyAbaMdha vizvAsu AtmAonI katala karanArA kasAI karatA paNa vadhI jAya evA mahAbhayaMkara khUnI che. gharanA ane peDhInA kAmakAja mUkIne bAIo ane bhAIo Ave che, te tAraka mAnIne Ave che. emane A rIte unmArge doranArAne kasAInI upamA paNa ochI che. je paga pUje enA AtmAnI ja katala ? kasAI to eka ja dehanI katala kare, A to anaMtA bhavonI katala kare. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 -- -- AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 10. jeTalo baccAMne mAtAmAM vizvAsa teTalo lokone dharmaguruomAM vizvAsa. hajAro hAthanA sparzathI chAnuM nahi rahenAruM bALaka mAtAnA hAthanA sparzathI tarata rotuM baMdha thaI jAya che, pachI bhale e mAtA kALI ke kubaDI hoya. e bALaka mAtAnA hAthanA sparzanA bhAvane potAno banAve che. mAtAnA hAthamAMthI je premanA phuvArA chUTe te bIjAmAM kyAMthI chUTe ? gAMDA ghelAM ke kALA kubaDA paNa potAnA bALakanI sevA enI janetA ja kare. janetAne potAnuM kALuM kubaDuM bALaka paNa rUDuM rUpALuM ja lAge. bALakanI viSTA ne pezAba paNa hAthathI sApha karatAM mAtA na acakAya. bIjAnI viSTA hoya to moDhuM bagaDI jAya. kema ? viSTA pharI gaI ? nA, bALaka pratyeno prema kAma kare che. jeTalA bALakane mAtAmAM vizvAsa eTalo ja dharmaguruo pratye emanA pAse AvanArAone vizvAsa. evA vizvAsuone zAstranAM AvAM dRSTAMtothI unmArge doravAmAM Ave, AraMbha samAraMbhanA pApamAM joDavAmAM Ave to enA jevI bhayaMkara katala duniyAmAM bIjI kaI ? rakSakane badale bhakSaka : A dRSTAMtomAMthI to vairAgyanA phuvArA choDavA hoya teTalA chUTe. ANaMda kAmadeva gokuLa ke haLanA prabhAve ekAvatArI thayA evuM kahI zako cho ? syulibhadra vezyAne tyAM rahyA mATe cauda pUrvadhara banyA ema ? ciMtAmaNithI adhika kiMmatI evuM A zAsana pAmIne, je zAsananA sparzathI pApI paNa puNyavAna bane che evuM zAsana pAmIne eno durupayoga karI bhayaMkara khUnI bananAra, jagatanA rakSakane badale bhakSaka bananAra mATe kyA zabdo vAparavA te jaDatA nathI. jJAnIe je zabdo jemanA mATe vAparyA che te loko ATalI hade pahoMcelA na hatA. zrI hirasUrIzvarajI mahArAjAe nihnava zabda vAparavAnuM baMdha karAvyuM che. e vAtane AgaLa dharIne AjanA loko kahe che ke "juo ! hIrasUrijIe nihnava kahevAnuM baMdha karAvyuM ne ?' paNa e kema baMdha karAvyuM te e loko nathI jANatA. zrI hIrasurIzvarajI mahArAjA to jANatA hatA ke havenA nirnava nathI paNa nAgA che. nidbhava to amuka vAta pakaDe, teno pakSa mAMDe, tenuM khaMDana thAya te sAMbhaLe, saMgha bahAra kADhe to bahAra jAya, pachI bhale potAnI zaktithI juduM jamAve. juduM Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1907 - - dAMtanA durupayogathI baco! - 122 - 99 jamAvavAnI emanAmAM tAkAta hatI. A to evA ke bahAra jamAvI zake nahi, tyAM koI emane sAMbhaLe nahi, eTale aMdara rahIne nAgAI kare. zrI hIrasUrijIne to ghaNI takalIpha paDI che. Aje to takalIpha ja kyAM che? traNa traNa mahinA bhoMyarAmAM rahevuM paDyuM che. sabhA ? kAraNa ? kAraNa dIkSA, ane ene aMge UbhA thayelA duzmano. ene mATe mAra paNa khAvA paDe. mArI jAya emAM navAI paNa nahi, kAraNa tyAgI thoDA rAgI ghaNA, zAha thoDA coTTA ghaNA. ghaNA coTTAo thoDA zAhanAM ghara phADe emAM navAI nathI. AjanA e coTTAo pAchA evA che ke jo emane koI kahevA jAya ke tame kema ghara phADyuM, to sAme kahe ke - tame evuM makAna kema baMdhAvyuM? sAhyabInuM pradarzana zA mATe karyuM ? ApattimAM Take te dhIra ane khase te kAyara H - zrI hirasUrijI mahArAjAnA samayanI vAto karavAno Aje artha nathI. te kALanA saMgho majabUta hatA. prasaMge "che zuM ?' ema kahIne UbhA rahetA. Aje e daza nathI. ahIM ATalA beThA che paNa prasaMga Avye emAMthI cauda AnI UThI jAya. ahIM AvelA badhAne huM mArA na mAnuM. pAghaDI ke TopI salAmata rahe, khIsA para kApa na Ave tyAM sudhI e Ave. khIse kApa Avyo ke tarata "svAmI zAtA che jI !" kahIne cAlatA thAya e mane khAtarI che. paNa lakhI rAkho ke ame tamArA para jIvatA nathI. amane A oghA para vizvAsa che. khAtarI che ke enA yoge Apatti nahi Ave ane Ave to te bhalA mATe ja haze. mArA paga pAse besanArA evA joyA che ke je have AvatAM gabharAya che. huM koIne kaTu zabdo kaheto nathI, pUchanArane utArI pADato nathI, kema pUchyuM, ema paNa kaheto nathI, ADuM pUchanArane paNa "huM thAkyo' ema kahuM chuM, chatAM kema gabharAya che te samajAtuM nathI. ahIM moTI sabhA joIne ame mUMjhAtA nathI. huM A vAta tamArI TIkA mATe nathI karato. tame kAcApocA na ho ne pAkA ho to huM rAjI. maratAM sudhI mArga sevo, Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 mArgane vaphAdAra raho, mArganI sevAmAM gharabAra vecavAM paDe to veco evA pAkkA tamane jANuM to mArA jeTalo AnaMda bIjAne nahi thAya, paNa huM jANuM chuM ke tame evA nathI. tame to vAto karavAthI kAma nabhe tyAM sudhI taiyAra paNa khIse vAta Ave tyAre emAMthI pAMca UbhA rahe, evI mArI mAnyatA che. e mAnyatAne kAle savAre ja khoTI pADo to mane duHkha nahi paNa AnaMda thaze. tarata mArI mAnyatA pheravIza. bAkI evI Apattine huM gaNato nathI. Apatti vakhate Take te dhIra ane khase te kAyara. kAyara jainazAsana mATe nAlAyaka pachI bhale e potAnuM karI khAya. paNa e karI khAnAroya zAsananI sevA karanAranI anumodanA kare to ya ghaNuM. 100 thAmAMthI UMdhuM pakaDanArA H jainazAsanamAM kathA be jAtanI. sArAnI ane narasAnI. narasAnI paNa sArA thavA mATe ane narasAthI bacavA mATe. ANaMda kAmadevanI kathA zA mATe lakhAI ? emanA hIrAmANeka pannA AdinA varNana zA mATe lakhyAM ? e AvA hatA chatAM prabhu maLyA pachI e kevA banyA, e batAvavA mATe. bhagavAnane sAMbhaLyAM ke tarata je hatuM temAM eka ratIbhAra paNa na vadhAravAno niyama karI lIdho. kAmadeve to eTalI dhIratA keLavI ke pauSadhamAM devatAe enA putrone enI sAme khaDA karI bhayaMkara kadarthanA karI dekhADI chatAM calAyamAna na thayA. A kAraNe e ekAvatA2I thayA, pAMcaso haLa ane gokuLonA kAraNe nahi. chatAM A vAtane AgaLa karI tamane koI sAdhu ema kahe ke, "ANaMda kAmadevane pAMcaso haLa, to tamAre keTalA ? emanI pAse jamIna keTalI hatI ? jamInano tyAga to amAre sAdhune hoya, tamAre gRhasthane zuM che ? tyAganI vAto sAMbhaLI ghelA na bano. jenA gharamAM haLa nahi, jenA gharamAM gAya nahi te zrAvaka zAnA ? zAstramAM AvatI kathAo sAMbhaLo." to ene tame zuM kahevAnA ? sabhA : ene gAMDapaNa thayuM che ema kahevuM paDe. 1808 kalpasUtranI vAta karanArane pUcho : kalpasUtramAM sAdhue cAturmAsa 2hevA mATe kSetranA jovA joItA utkRSTA Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1800 --- 6 - daSTAMtanA durupayogathI baco ! - 122 - 101 teraguNa kahyA che. temAM eka guNa e paNa che ke, "jyAM zrAvakanA gharo dhanadhAnyathI bharapUra hoya ane pracUra dUdha dahIM upalabdha hoya." A vAta pakaDIne kahe che ke, joyuM! zrAvakanAM ghara kevA hoya ? gorasathI bharapUra hoya ema zAstra kahe che. gAyabheMsa hoya to gorasa thAya ne ? mATe joDo hAtha ne pAMca pAMca gAya rAkhavAno niyama karo.' AvuM bolanArane te vakhate tyAM koI zrAvake UbhA thaIne pUchavuM joIe ke "mahArAja ! kalpasUtramAM to zrI jinadAsa zeThanI vAta paNa Ave che. pAMcamA parigraha parimANa vratamAM emane catuSpada nahi rAkhavAno niyama hato to e UMcA ke pAMca gAyo rAkhanAra zrAvaka UMco ?" to e javAba nahi ApI zake. vratadhArI jinadAsa zrAvakane pAMcamA vratamAM catuSpada nahi rAkhavA evo niyama hato. ghare dUdha ApavA AvatA bharavADanA kuTuMba sAthe emane saMbaMdha hato. bharavADane tyAM lagnaprasaMge zeThanI ghaNI sAmagrI ene vAparavA maLI tethI eno prasaMga bahu dIpyo. khuza thayelA eNe navA tAjA be baLadanI joDa zeThane kahyA vinA emane tyAM bAMdhI dIdhI. zeThe vicAryuM ke have jo pAchA ApIza to bicArA dhUMsarImAM joDAze ane duHkhI thaze. tethI zeThe ghare rahevA dIdhA. emane sUkuM ghAsa ane prAsaka pANI nirvAha mATe ApatA. zeTha sAmAyikamAM dharma kathA moTethI vAMcatA ane baLado paNa te sAMbhaLatAM. Ama te baLado zeThanA sAdharmika banI gayA, bhadra pariNAmI thayA. zeTha parvatithie pauSadhopavAsa kare tyAre baLado paNa ghAsa pANI na vAparatA ne upavAsa karatA. zeTha je kAMI svAdhyAya kare te sAMbhaLavAmAM divasa pasAra karatA. evAmAM eka divasa koI tahevAra prasaMge gADA doDAvavAnI hariphAI mATe zeThano koI mitra zeThane pUchyA vinA e hRSTapuSTa baLakone laI gayo ane gADAmAM joDIne khUba doDAvyA ane pachI gUpacUpa pAchA mUkI gayo. koI divasa gADAmAM nahi joDAyelA baLado atyaMta trAsa pAmyA ane temanA sAMdhA tUTI gayA. atyaMta pIDAvA lAgyA. temanI AvI hAlata joIne zeThanI AMkhamAM AMsu AvI gayA. chellI ghaDIe cAre AhAranA paccakhANa karAvI navakAra saMbhaLAvyo. baLado zubha dhyAnamAM marIne devalokamAM gayA. tyAM utpanna thatAM ja bhagavAna mahAvIradevane nAvaDImAM thayelo upasarga dUra karyo. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 -- - 1kALa sabhA: jAnavara zeThanI bhASA samajatA ? jAnavaro paNa saMjJI che. paricayathI mAlikanA bhAva ane tenA zabda samaje che. Aje to mANaso ja bhAva nathI samajatA to janAvaranI zI vAta karavI ? jAnavarone pALanAra mAnavo ja janAvara jevA thAya tyAM zuM thAya ? zAstramAM ja AvatI A jinadAsa zeThanI vAta tame sAMbhaLIne ? have vicAro ke zAstrano paNa kevo durupayoga thAya che? zrAvake haLa calAvavA e dharmopadeza ke pApopadeza ? "ANaMda kAmadeva cAlIsa cAlIsa hajAra gAyo rAkhatA to tame be cAra rAkho temAM zo vAMdho?' Ama kahevuM enAthI vadhu pApadezanA kaI?' emane tyAM DhagalAbaMdha hIrA mANeka motI hatA to tame thoDA ghaNA rAkho temAM vAMdho zo ?' AvuM sAdhuthI bolAya ? A badhI vAta jene na rucatI hoya te ahIM ja bolajo. bolavAnI koIne paNa chUTa che. je pUchazo teno javAba ApavA huM tamArI sAme jIvato jAgato beTho chuM, tema chatAM bahAra jaIne bolo to te ThIka nahi kahevAya. ahIM UlaTI karazo to rUmAla ADo dharIza. AjubAju kAMI bagaDavA nahi dauM. havA kharAba nahi thavA dauM ane pharI ulaTI na thAya te mATe paDIkI ApIza. bahAra UlaTI karazo to rasto bagADazo, havA kharAba karazo ane marakI phelAvazo. sAcI vAta saMbhaLAvavA chatAM potAnI khoTI UlaTIne bahAra karI marakI phelAve e to pleganA kIDA che. sAdhu pleganA kIDA nathI. ANaMda kAmadevanA jIvanamAMthI zuM levAya? ANaMda kAmadevanA jIvanamAMthI zuM levAya ? bhagavAna nahotA maLyA tyAM sudhI to e parigrahI hatA. parigraha vadhArthe jatA hatA. paNa prabhu maLyA, vastu svarUpa samajyA ke tarata aMkuza mUkyo. A to parimANa karyuM te vakhate je hatuM tenI saMkhyA batAvI che. tyAMthI lezamAtra AgaLa nahi vadhavA mATenI maryAdA bAMdhI dIdhI. dhIme dhIme e evA banyA ke zrAvakanI agIyAre paDimA vahI. zrAvaka chatAM lagabhaga sAdhujIvana gujAryuM. rAtre pauSadhamAM AkhI rAta kAyotsargamAM rahI devonA upasarga paNa sahyA, avadhijJAna pAmyA, ArAdhanA karIne devalokamAM gayA, tyAMthI AvI manuSya thaIne muktimAM jaze. A badho pratApa te parigrahano ke bhagavAna pAse lIdhelI viratino ? Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1911 - - 6 - daSTAMtanA durupayogathI baco ! - 122 - 103 dharmI zrAvaka-zrAvikA kevAM hoya? zrI jinezvaradeva ApaNA nAyaka che, zAsana e temaNe ApaNA mATe banAvelI sTImara che, temAM besanArA ApaNe sAdhu tathA zrAvaka chIe. zrI jinezvaradavanA zAsanane pAmelo zrAvaka peDhI para vepAra karatAM ane zrAvikA rasoDAmAM cUlo phUMkatA paNa karmakSaya kare evuM A zAsana kahe che. A rIte karmakSaya karanAranI bhAvanA kaI hoya ? jIvana kevuM hoya ? AcAra vicAra kevA hoya ? bALakane dUdhapAna karAvatI mAtA te vakhate koI ayogya vacana na bole, duHkhanAM rodaNA na rue, vilApanAM gIta na gAya, uttama puruSonA guNagAnavALA uttama zabdo bole. gharanI sthiti pramANe rahe. moMghu maLe to moMghu pahere ne soMghu maLe to soMghAthI nibhAve evI zrAvikA hoya. zrAvaka paNa evo hoya ke lAkho maLe to tene anurUpa jIvana jIve ane so maLe to somAM paNa majethI calAve. na maLe to ya mAne ke "vAMdho nahi, prabhunuM zAsana to maLyuM che ne ? pachI zI ciMtA che ?' zAstramAM darzAvelI A badhI vAto che. tame eka vAra A pramANe anubhava karo. cha bAra mahinA A anubhava karavAno niyama karo. jIvanamAM ghaNI zAMti anubhavAze. ATalA varSo saMsAra mATe ApyAM, strI putrAdi parivAra mATe ApyAM to have cAra cha mahinA to zAsana mATe Apo! A bhAvanA cAra cha mahinA mATe paNa haiyAmAM keLavI juo to hAla chate paise haiyAmAM je sagaDI saLage che te zamI jaze. Aje to evI dazA che ke patnIe cAra zAka banAvyAM hoya paNa caTaNI bhUlI gaI hoya to pati thALI pachADe ane pati game teTalI cIja lAvyo hoya paNa potAne manapasaMda eka cIja na AvI hoya to patnI patinA AnaMdamAM Aga lagADe. pati pATale bese eTale badhI rAmAyaNa mAMDe. patine thAya ke bahAra bIjAnI lAto khAvAnI ane gharamAM gharanAnI lAto khAvAnI, pachI bhAIno pitto jAya eTale mA bena ke patnI je sAme AvyuM teno vAro laI nAMkhe. Ajano saMsAra AvI che. tamAro evo na hoya to sArI vAta. bAkI Aje to nokaro zeThane khAI javA icche che, to zeTha nokaranuM tela kADhavA icche. sAsu vahune to uMdara bilADI jevA saMbaMdha hoya che. roja vahune be pAMca vAra rovaDAve to ja sAsune zAMti maLe. vahu pAchI sAsu bane Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno 7 tyAre e vAta yAda karI potAne jema duHkha thatuM tevuM vahune na thAya e pramANe kare to tarata badhuM sudharI jAya. ATalA varSo saMsAramAM gALyA tema cAra cha mahinA zAstramAM darzAvyA pramANe jIvana jIvo to vagara upadeze dIkSA mAgatA Avazo. 104 mAtApitA, patipatnI, bhAIbahena badhAnI vAto Aje judI ja che. AjanuM AkhuM vAjuM ja juduM che. sau saunI vAto kare che. saune khokhAno prema che. AtmAno prema bhAgye ja jovA maLe che. tAva Ave to cAra DaoNkTara bhegA karaze paNa pAparoga mATe koI DaoNkTara zodhavA nahi nIkaLe. koIe AvIne ema nathI kahyuM ke mArA dIkarAne vyasanothI choDAvo, hiMsA jUTha corI anIti AdithI bacAvo. tame zAstravihita pravRttimAM joDAzo to ApoApa saMsAra ocho gamaze. 1812 TIkAkAra NAve che ke vivekahIna vadhAre bhayaMkara che. mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda ane azubha yoga e bhayaMkara aMdhakAra che. e aMdhakAramAMthI bahAra kADhI prakAzamAM lAvavA mATe A zAsana che. e viSayamAM graMthakAra hajI paNa vizeSa zuM pharamAve che te have pachI - Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. pApane pApa mAne te ja jaina zAsanamAM [123 J-120 vi. saM. 1987 kArtika vada 0)) ravivAra tA.1-12-1929 * zrI jaina zAsananI sthApanA zA mATe ? * e virAga nathI, daMbha che : - A mArga jeTalo vikaTa, teTalo ja sahelo * sAdhu e tyAgano Adarza che : * e dharmakathA nathI, pApakathA che : * zrAvaka eTale munipaNAno umedavAra : * mokSArthe kSamA keLavo : to sAdhu paNa pApanA sAthI : * manuSya jIvana e dharmanI mosama : mArgamAM sthAna kone ? * haLa pheravavAthI zrAvaka nathI banAtuM : ghAtaka vastunA bhAgamAM pratijJA na bhAMge : * pApanI prazaMsA na thAya : viSayaH pApa karavA mAtrathI ja jaina zAsanamAM rahevApaNuM jatuM nathI. mALyatAnuM mahatva. haLa kheDavAdi AraMbhano upadeza e pApopadeza. jaina dharma pALavAvALAM kuLomAM janma maLavA mAtrathI ja jainapaNuM prApta thatuM nathI. je pApatyAganA pAyA upara jaina zAsananuM maMDANa thayuM che, te pApane pApa mAnavAvALo ja tAtvika rIte jaina zAsanamAM gaNAya. karmodaye, sattvanI alpatA, azakti ke Asaktivaza pApane choDI nahi zakanAro paNa jo pApane pApa mAne to jarUra zAsanamAM AvI zake. hA, e kabUlAta sAcA aMtaranI hovI joIe. daMbhane ahIM sthAna nathI. A mukhya vAtanI AsapAsa A pravacana maMDAyuM che. emAM pApane pApa tarIke mAnavAnI vAtanA anusaMdhAnamAM AnaMda-kAmadevAdi mahAzrAvako ane sthUlabhadrajI jevA mahAtmAonA pUrvAvasthAnA jIvananA haLa kheDavA-gokuLa karavAM-vezyAvAsa sevavA jevAM mahApApone AgaLa dharI enA oThA heThaLa svayaM majethI pApane sevavA chatAM virAgI-sthitaprajJa hovAno DoLa karanAra bagalA-bhagatonI yuktione te te dRSTAMtono paramArtha pIrasI parAsta karI jinokta satya pragaTa karyuM che. suvAkyAtRta. netrahIna karatAM vivekahIna bhayaMkara eTalA mATe ke e pote khADAmAM paDelo che ne bIjAne paNa khADAmAM pADe che. * pApa kare che mATe pApabhIru nathI ema na kahevAya. 0 pApane pApa mAnyA pachI to pApa karatAM AMtaraDAM UMcAM Avaze. pApa karanAro prabhunA zAsananI bahAra nathI nIkaLI jato e vAta nakkI, paraMtu pApane pApa nahi mAnanAro prabhu zAsanamAM nathI rahI zakato e vAta paNa nakkI. * grAhakanI gALa sAMbhaLI vepArI mUchamAM hase e kSamA nathI, tyAM lobhanuM prAbalya che. * guNanA nAma para mUMjhAvAno samyagdaSTi mATe niSedha che. roTalA mATe keLavelI kSamA khoTI che, jyAre mokSa mATe keLavelI kSamA sAcI che. * AtmAnA guNonuM varNana gauNa karI bIjI vAtane mahattA Ape to e dharmakathA nahi paNa pApakathA che. * AraMbha, parigraha choDyA vinA na sAdhupaNuM Ave ke na zrAvakapaNuM. 0 AraMbha, parigrahamAM dharma nathI paNa enA para kApa mUkyo emAM dharma che. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 : pApane pApa mAne te ja jainazAsanamAM : zrI jaina zAsananI sthApanA zA mATe ? anaMta upakArI sUtrakAra maharSizrI sudharmAsvAmIjI mahArAjA pharamAve che ke, A jagatanA prANIo aMdha che ane aMdhakAramAM paDelAM che. aMdhatA be jAtanI che. dravya ane bhAva. netrano abhAva te dravya aMdhakAra, vivekano abhAva te bhAva aMdhakAra. bhAva aMdhakAra bhayaMkara che. duniyAnAM moTA bhAgamAM vivekahIna AtmAono vAsa che. e bicArA bhAvathI aMdha che ane pAchA aMdhakAramAM paDelA che. prakAzano abhAva te dravya aMdhakAra, jyAre mithyAtva, avirati, kaSAya, mana, vacana kAyAnI svacchaMda ceSTA ane pramAda e bhAva aMdhakAra. e aMdhakAra ghaNo kaThina che. vivekahIna AtmAne vivekI banAvI mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda ane yogathI bahAra kADhavA mATe zrI jaina zAsananI sthApanA che. vivekahIna bhayaMkara zA mATe ? jIvo viveka cakSu vagara AMdhaLA to che ane pAchA mithyAtvAdi aMdhakAramAM paDelA che, mATe e ghaNA du:khI che. mithyAtvanuM jora to kAyamanuM beTheluM che; tethI kaho ne ke mULamAM ja aMdhakAra che, arthAt sAcuM samajavAno abhAva che. cakSuhInane to dhArIe e mArge laI javAya. emane do2vA sahelA, kemake e potAnI jAtane AMdhaLA mAne che, potAne AMdhaLA tarIke oLakhAve che, bIjAnI dayA yAce che, Azraya paNa mAge che, rAjIkhuzIthI bIjAnI nizrA svIkAre che. vivekahIna to potAne AMdhaLo mAnato ja nathI, eTale koInuM sAMbhaLato nathI ane mAnato paNa nathI. pachI koInI pAchaLa cAlavAnI to vAta ja kyAM rahI ? jo ke aMdhApA to beya khoTA, paNa sarakhAmaNImAM netranA abhAva karatAM vivekano abhAva bhayaMkara khoTo. netrahIna karatAM vivekahIna bhayaMkara eTalA mATe ke e pote khADAmAM paDelo che ne bIjAne paNa khADAmAM pADe che. netrahInane to sau oLakhe eTale enI pAchaLa koI jAya ja nahi ane e Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18Aka -- 7 : pApane pApa mAne te ja jainazAsanamAM - 123 - 107 paNa kahI de ke, "jo jo bhAI ! huM AMdhaLo chuM, kaMI dekhato nathI.' vivekahInane to koI oLakhe nahi ane pote potAne oLakhAve nahi. eTale pote paNa paTakAya ane bIjAne paNa pADe. vivekahInatAmAM mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda ane azubha yogarU5 aMdhakAra bhaLe pachI kamInA zI rahe ? AtmAnA uddhAranI abhilASAvALA jJAnIoe zAsana sthApyuM, e zAsana sthApanAno hetu e che ke jIvone viveka netra ApI mithyAtvanA aMdhakAramAMthI kheMcIne bahAra kADhavA. A hetu samajAya to sAcI zAsana sevA thAya. e na samajAya tyAM sudhI zAsana sevA na thAya, zAsananI pIchAna na thAya. zrI jinezvara devanA mArganI prApti na thAya. sUryodaya thatAM pahelAM arUNodaya thAya che. e rIte zrI jinezvara deva zAsananI prApti pUrve mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda ane mana, vacana, kAyAnI svacchaMda pravRtti rUpa yoga, e aMdhakAra 35 che evo bhAsa thavo joIe, e arUNodaya che. AtmAne jyAM sudhI e mithyAtvAdi bhayaMkara na lAge, enAthI mUkAvuM joIe evuM na lAge tyAM sudhI prabhu zAsana tarapha saddabhAva na thAya. zAsanamAM koNa AvI zake ? zrI jinezvara deve jeTalI kaThinatA batAvI che, teTalI ja chUTa paNa ApI che. A mArga jeTalo karaDo che teTalo ja emAM pesanAra mATe sahelo che. sAdhu thAya te ja ahIM Ave agara bAra vrata le te ja A mArgamAM dAkhala thAya, evuM bhagavAna kahetA nathI. pApa tathA vyasanane taje te ja Ave, evuM paNa na kahyuM. anIti kare te na Ave, ema paNa nathI kahetA; paNa kahe che ke anIti vagere pApone je pApa mAne te Ave. saghaLAM pApa ekadama tajAya te na bane paNa pApane pApa mAne, khoTAne khoTuM mAne te ahIM AvI zake. pApa kare che mATe pApabhIru nathI ema na kahevAya. pApa to duniyAno moTo bhAga kare che. pApa na kare te ja A zAsanamAM Ave evuM kahe to Ave koNa ? pApa nahi karavAnI AjJA jarUra beThI che, paraMtu pApa na kare te ja Ave, kare te na Ave evo kAyado nathI. badhA pApa kAMI ekadama tajavAnA che ? sarvathA pApa to tyAre tajAya ke jyAre sAdhu thavAya. zrAvaka thavAya tyAre aMze tajAya. paNa sAdhupaNuM ke zrAvakapaNuM na laI zake te paNa zAsanamAM AvI zake Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - 1zAha che. phakta zarata eTalI ke pApane pApa ja mAne. maratAM sudhIya pApane pApa kahetAM acakAya nahi. bhale pApa na karato hoya chatAM pApane pApa na mAnato hoya te A zAsanamAM AvI zake nahi. A mArga jeTalo vikaTa, teTalo ja sahelo ? je pApane tyAjya na mAne tene A zAsanamAM AvavAno adhikAra nathI. A mArga jeTalo vikaTa che, teTalo ja emAM praveza karavA mATe sahelo che. anaMtajJAnI vagara ATalI sahelAI koNa karI Ape ? duniyAnA saghaLAM pApa tajavAno dhorI mArga zrI jinezvara deve zaru karyo; paNa saghaLAM pApa taje, te ja A mArgamAM Ave ema kahyuM hota to koI AtmA pApa tajavA lAyaka banata ja nahi. enAthI e nathI bane tevuM mATe to bahAra rahyo che. e mArga dekhAve rUDo thayo paNa eno amala zI rIte thAya ? mATe pApa tajavAnA mArga sAthe eka mArga cAlu rAkhyo ke pApane pApa mAne te paNa A zAsanamAM Ave. kAraNa ke, jJAnI jANe che ke pApane pApa mAnIne Avelo kAle pApa tajaze. AthI ema na mAnatA ke pApanI chUTa ApI. muddo e che ke pApane pApa mAnyA pachI pApa karavuM kaThina che. khADo UMDo che, emAM paDyA to hADakA bhAMge evuM che, e jANyA pachI emAM bhUsako nahi marAya. emAM UtaravuM paDe to jALavIne pagathIyethI Utare emAM phera kharo ne ? bhUsako mAre e AMdhaLo kahevAya. pagathIyethI Utare e dekhato ane samajadAra kahevAya. pApane pApa mAnyA pachI to pApa karatAM AMtaraDAM UMcAM Avaze. zrI jinezvara deva ApaNA sukAnI che. zAsana e ApaNI sTImara che. saMsAra sAgara e sTImaramAM besIne taravAno che. sAdhu tathA zrAvaka e sTImaranA besAruM che. prabhunuM zAsana pAmelA zrAvaka zrAvikA bhale e moTI sTImaramAM besavAnI tAkAta na dharAve to paNa potAnA sthAne rahIne paNa dhAryuM kAma sAdhI zake. e dharmakathA nathI, pApakathA che : gaI kAlanA dRSTAMtonuM vivaraNa bAkI che ne ? Aje kahevAmAM Ave che ke, "ANaMda kAmadeva jevA bhagavAnanA UMcAmAM UMcA zrAvako paNa ATalI Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 : pApane pApa mAne te ja jainazAsanamAM - 123 jamIna, ATalA haLa, saMkhyAbaMdha gokula (hajAro gAyonuM eka gokula) ane pAra vagaranI Rddhi siddhi dharAvatA hatA. AvA mahAparigrahI chatAM ekAvatArI thayA ne ? to amane zo vAMdho ! nAhaka bhaya na batAvo. tyAganI vAto e gAMDapaNa che. prabhunA zAsanamAM to parigrahI paNa ekAvatArI thayA che. tyAganI kAMI jarU2 nathI. prabhunuM zAsana to evuM majenuM che ke, mahAparigrahadhArIo paNa muktie jaI zake che. bhagavAnazrI zAMtinAtha, zrI kuMthunAtha tathA zrI aranAtha cakravartI hatA, cha khaMDa pRthvInA mAliko hatA, eka lAkha bANuM hajAra aMtaHpuranA svAmI hatA. e badhuM bhogavIne paNa e muktie gayA to AjanA zrAvako thoDuM ghaNuM bhogave emAM enI mukti aTakI jAya ? sthUlibhadra bAra bAra varSa vezyAne tyAM rahyA toya cauda pUrvI thayA, mATe vezyAgamana ekAMte pApa nathI." AvuM AvuM bolAya te dharmakathA ke pApakathA ? 'amArA pUrvajoe ATaluM ATaluM karyuM to ame paNa emAMnuM thoDuM ghaNuM karIe temAM zo vAMdho ?' evI bhAvanA prabhunuM zAsana maLyA pachI na AvavI joIe. jJAnIoe kathAnako zA mATe lakhyA ? 1817 ANaMda - kAmadeva ekAvatArI kema thayA ? teo prabhunA zrAvaka kyAre banyA ? e dRSTAMta pAchaLa rahelI bhAvanA samajavAnI jarU2 che. e bhAvanAne poSavA mATe pUrvAcAryoe Dagale ne pagale nirveda tathA vairAgyane goThavela che; paraMtu Aje to e ja khaTake che. AjanA lokone ANaMda-kAmadevanI aDhaLaka lakSmI, bahoLo kuTuMba parivAra e badhAnuM varNana cAle e ISTa lAge, tyAM sudhI rasapUrvaka sAMbhaLe paNa pachI bIjuM Ave e na pAlave. jJAnIoe kathA lakhI te e badhuM ja kevaLa saMbhaLAvavA mATe nahi, paraMtu e badhuM hovA chatAM emaNe je navuM karyuM te saMbhaLAvavA mATe. kalpasUtramAM sAdhunA cAturmAsa mATe kSetranA tera guNa jovAnA kahyAM. AmAM eka guNa e paNa kahyo ke jyAM gRhastho dhana-dhAnya, kuTuMba parivArathI paripUrNa hoya ane jyAM dahIM, dUdha, chAza vagere pracura pramANamAM maLatAM hoya. AvA kSetramAM sAdhue rahevuM. have A vAta pakaDIne teo kahe che ke, 'joyuM ! zrAvaka kevA joIe ? darekanA ghe2 gAya, bheMsa vagere hoya tevA.' have jene ghera be-pAMca gAya ke be-pAMca bheMsa na hoya te zrAvaka kharo ke nahi ? enI sAme ApaNe e ja kalpasUtramAMthI 109 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 zrI jinadAsa zreSThInuM dRSTAMta gaI kAle kahyuM. ene pAMcamA vratamAM catuSpada nahi rAkhavAno niyama hato, to e zrAvaka kharo ke nahi ? pelo bharavADa, je temane tyAM dUdha Apato hato te khuza thaIne potAnA be baLada temane tyAM parANe chAnomAno AvIne bAMdhI gayo. zeThanI nA chatAM na mAnyo, to zeThe e baLado pAse kAma na lIdhuM paNa temane sAdharmika banAvyA. sUkuM ghAsa pUMjIpramArjIne khAvA mATe ApatA ane prAsuka (UkALeluM) pANI pAtA. Aje to chokaro paNa UkALeluM pANI pIvA mAMDe to bApane dhrAsako paDe ke, 'nakkI koI sAdhunI pakkaDamAM AvI gayo. kAMIka chUpuM raMdhAtuM lAge che.' AnuM nAma zrAvakapaNAnI durdazA che. 110 eka vAta dhyAnamAM rAkhavAnI che ke, zrI jinezvara devanI AjJA mithyAtvAdine vadhA2vAnI nathI paNa ghaTADavAnI che. mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda ane yoga (mana, vacana, kAyAnA marajI mujabanA svacchaMda vyApAro) na taje te zAsanamAM rahI zake che, paNa zAsana che e badhAne tajAvavA mATe, emAM koI pheraphAra nathI. e zeThe pelAM vAcharaDAMne sAdharmika banAvyA. zeTha dhArmika pustaka moTethI pelAM vAcharaDAM sAMbhaLe ema vAMcatA. parva tithie zeTha upavAsa kare to vAcharaDAM paNa upavAsa karatAM, ghAsa nIce to paNa khAtA nahi. e rIte vAcharaDAM zeThanA sAdharmika banI gayA. Aje jaina zAsana pAmyA chatAM zrAvakathI potAnA saMtAnone paNa sAdharmika banAvAtA nathI tyAM zuM thAya ? A paNa eka samaya Avyo che ne ? uttama ka2NI potAnI saMtati kare emAM mAbApa rAjI ke na kare emAM 2AjI ? tamAro anubhava kaho ! 1818 AtmAnA udaya mATenI vastu nyArI che H mAnyuM ke potAno dIkaro vepAra dhaMdhAmAM pAraMgata thayo, saMsAra vyavahAramAM hoMziyAra banyo, paNa tethI enA AtmAne lAbha zo thayo ? brahmadatta ane subhUma cha khaMDanA mAlika chatAM sAtamI narake gayA. cakravartInI sAhyabI paNa sAtamI na2ke kheMcI gaI, kemake e vastu AtmAnA udaya mATenI na hatI. AtmAnA udaya mATenI vastu nyArI che. bhagavAne je vastune je svarUpe kahI che tene te svarUpe samajavI joIe. pApa karanAro prabhunA zAsananI bahAra nathI nIkaLI jato e vAta nakkI, paraMtu pApane pApa nahi mAnanAro prabhuzAsanamAM Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1919 - 7 : pApane pApa mAne te ja jainazAsanamAM - 123 - 111 nathI rahI zakato e vAta paNa nakkI. pApane pApa mAnyA vinA pariNAmanI zuddhi thAya ja nahi. pariNAmanI zuddhivALo cAle tyAM sudhI pApa kare ja nahi. pariNAmanI zuddhivALo cAle tyAM sudhI pApa kare ja nahi, karavuM paDe ane kare to kaMpate haiye kare, e kadI pApane vakhANe to nahi ja. evA jIvothI samyagdarzana sacavAya. paNa jeo pApa rAcImArIne kare, pApane pApa ja na mAne ane uparathI bhagavAnanA zAsanamAM AvA pApanI to chUTa che, ema kahIne tene mahora mAre e cAle ? tyAM ajJAnanI guphAmAM kaSAyo chUpAyelA che ? bhagavAnanI AjJA mithyAtvAdine varjavAnI che. koI kahe ke; "bhale varte game tema paNa kaSAya na hoya to vAMdho zo ?' zAstra kahe che ke, tyAM dekhItA kaSAya bhale na hoya paNa chUpA to rahelA ja che. jenA khAvApIvAmAM, bolavAcAlavAmAM viveka na hoya chatAM enAmAM kaSAya nathI ema manAya ? mAnApamAnamAM na samaje e to mUrkhanuM paNa lakSaNa che. evA mUrkhane game tevuM AkaruM kaho to paNa hase. e mAnApamAnamAM samaje to duHkhI thAya ne ? eTale enAmAM kaSAya nathI ? nA, kaSAya to che paNa ajJAnanuM prAbalya che. ajJAnanI guphAmAM kaSAyo chUpAyelA che. grAhakanI gALa sAMbhaLI vepArI mUchamAM hase e kSamA nathI; tyAM lobhanuM prAbalya che. lobhanI jagyAe kSamA beThI che. mithyAtva gayuM nathI tyAM sudhI guNo e guNAbhAsa che. jenanI ane jagatanI dayA : jIvanAM svarUpane, vakhato vakhata thatAM parivartanane, zubhAzubha karmanI pariNatine na samajI zake te sAcI dayA na pALI zake. bhUkhyAne TUkaDo roTalo ApavA mAtrathI dayA thatI hota to dayA mATe lAkho zloko na lakhavA paData. ThIka che, e paNa nAmanI dayA che, enAthI paNa pariNAme sAcI dayA Ave paNa sAcI dayA e AnAthI judI che. jene potAnI dayA na Ave ene pArakAnI sAcI dayA na Ave. e sAcI dayA kaI ? samayasara khAvuM, pIvuM, suMvALI taLAImAM sUvuM, garamI thAya to paMkhA cAlu karavA, marajI pramANe AIskrIma khAvo ke ThaMDA pINAM pIvAM, icchA mujaba nATaka-ceTaka jovA ane jyAre je icchA jAge teno amala karavo, e AtmAnI sAcI dayA kahevAya ? Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - - 10 jene potAnA AtmAnI sAcI dayA nathI e paranI sAcI dayA karI zakato nathI. vAstavika sva-para dayA batAvanAra jaina darzana che. bhUkha lAge tyAre kayo vicAra Ave to AtmAnI dayA kahevAya ? garamI lAge tyAre kaI rIte rahevAya to AtmAnI dayA kahevAya ? koI paNa padArthanI tIvra icchA jAge tyAre zuM karIe to AtmAnI dayA kahevAya ? A badhuM samajavuM paDaze. bhUkha lAge tyAre khAvuM, garamI lAge ke tarata paMkhA cAlu karavA, jarA cAlavAnI jarUra paDI tyAM moTara taiyAra, jyAre je icchA thaI teno tarata amala, AthI AtmAne sukha thayuM ne ? A badhI vAtane AtmAnI dayA mAnanAro A duniyAmAM bahu moTo varga paDyo che. jagatanI A ja sthiti che, paraMtu jagata kyAM kUca kare che ane jaina darzana zuM kahe che ? jaina darzanane pAmelA ApaNI kaI dazA che ? e badhuM jarA UMDA UtarIne vicAravAnI jarUra che. mokSArthe kSamA keLavo ! jJAnI kahe che ke, AMkha vinAnA karatA viveka vinAnA bhaMDA. pelA to bIjAnI AMgaLI paNa pakaDe paNa vivekahIna koInI AMgaLI na pakaDe. AMgaLI ApavA Ave teno tiraskAra kare, tene gALa paNa de, vivekahInane vivekI banAvI mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane azubha yoganA aMdhakArathI bahAra kADhavA ane siddhipade laI javA mATe zrI jinezvara devoe zAsananI sthApanA karI che. sva-parano, sAcA-khoTAno, hitakara-ahitakarano bheda pADI zakAya tenuM nAma viveka. mithyAtva na gayuM hoya tyAM sudhI avirati che ja ane kaSAyo paNa che. grAhakanI gALa vepArI khAI le e kSamA nathI, krodhano abhAva nathI paNa lobhano tIvra AvirbhAva che. tyAM krodha chUpAIne beTho che. lobhanI lAlasA pUrI karavA eNe krodhane kAbUmAM rAkhyo che. e jANe che ke grAhaka UThI jAya to gallo khAlI rahe. gallo bharavAnuM enuM dhyeya che. A eka prakAranI durdazA che. A durdazAmAMthI janatAne khaseDavI che. guNanA nAma para mUMjhAvAno samyagdaSTi mATe niSedha che. mokSArthIne jema guNa keLavavA paDe tema duniyAnA svArthIne paNa guNa keLavavA paDe. bhikhArIne TUkaDA roTalA mATe keTalI namratA Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1za - 7 : pApane pApa mAne te ja jainazAsanamAM - 123 -- 113 keLavavI paDe che ? e evuM evuM bole ke na ApavAnI bhAvanAvALAnuM paNa haiyuM pIgaLe. cAra gALa de to paNa bhikhArI "annadAtA' kahe, paNa AMkhamAM jarAya lAlAza na AvavA de. bhikhArIne jo ATalI hade guNa keLavavA paDe to tamAre amAre mokSa mATe guNa nahi keLavavA paDe ? anaMta sukha meLavavA icchanAre kSamA nahi keLavavI paDe ? paNa muddo e che ke e bhikhArIne jeTalI roTalAnA TUkaDAnI kiMmata che teTalI ApaNane mokSanI kiMmata nathI. roTalA mATe keLavelI kSamA khoTI che, jyAre mokSa mATe keLavelI kSamA sAcI che. manuSya jIvana e dharmanI mosama : mukti jenuM dhyeya, tene mATe saMsAra kevo bane ? ene mana saMsAra tyAjya ja hoya. enA bolavA cAlavAmAM, enI rItabhAtamAM, enA vartanamAM sAmAne dekhAya ke Ane saMsAra gamato nathI. saMsArathI A udvigna che. mosamamAM vepArIne khAvuM-pIvuM ke UMghavuM e kazuM gamatuM nathI. gharanA kahe ke, "be ghaDI jaMpo to kharA !" to tarata nA pADaze. kahI deze ke atyAre jaMpIne besavAno samaya nathI. manuSya jIvana e dharmanI mosama che. tyAgane laIne manuSya jIvana UMcuM che, bhogane laIne nahi. mATe e bhoga jIvana nahi paNa tyAga jIvana che. bhogane laIne UMcuM kahevuM hota to bhoga to deva jIvanamAM ghaNAM che. bhoganI mahattA hota to devajIvana ja UMcuM gaNAta. tyAM jema bhoga sAmagrI pracura che, tema ahIM tyAga sAmagrI ghaNI che. devalokamAM tyAga sAmagrI nathI mATe e jIvana sAruM chatAM nakAmuM. manuSya jIvana maLyA pachI mAtra bhogaparAyaNa banAya to e jIvana pAmyA e nakAmuM thayuM ne ? A jIvananA dhyeyane eTalI makkamatAthI vaLagavuM joIe ke koI enAthI casAvI zake nahi. jinadAsa zeTha eTalA makkama hRdayanA hatA ke, baLadone sAdharmika banAvyA. chellI ghaDIe cAre AhArano tyAga karAvyo, uttama prakAre nirdhAmaNA karAvI ane e baLadone devalokamAM mokalyA. emanAmAM e bhAvanA jIvatI jAgatI hatI ke, potAnA Azraye AvI gayelAM e vAcharaDAM paNa dharmahIna na rahevA joIe ane durgatimAM na javA joIe. AjanAonA kutarka : sthUlibhadrajI e bhagavAnanA zAsanamAM chellA caudapUrvI thayA, arthAt chellA zrutakevalI thayA. AjanAo kahe che ke : "e vezyAgAmI hatA chatAM zrutakevalI Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - 192 thayA ne ? mATe vezyAgamana e kAMI kharAba vastu nathI. jenA yoge ane jeno sahavAsa sevyA chatAM sArI vastu pAmyA to tene khoTI kema kahevAya ?' A kevo kutarka che? ema to jeTalAM samyagdaSTi te badhAM pahelA to mithyAdRSTi ja hatA. samyagdarzananI khANa to mithyAdarzana che. sarvavirati tathA dezavirati e badhA pahelA avirati hatA. A kAraNe mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAdane sArA kahevAya ? zrI sthUlibhadrajI zrutakevalI kyAre banyA ? AtmAnA guNo pAmyA tyAre ne ? AtmAnA guNonuM varNana karyuM tene gauNa karI jo bIjI vAtane mahattA Ape to e dharmakathA nahi paNa pApakathA che. pApakathAnuM e rUpaka banI jAya che. haLa pheravavAthI zrAvaka nathI banAtuM ! ANaMda-kAmadeva kAMI pAMcaso haLa hovAne kAraNe prabhunA zrAvaka nathI banyA ke ekAvatArI nathI thayA. e prabhunA zrAvaka kema kahevAyA ? emaNe mamatvano tyAga karyo, pauSadhamAM devonA upasargathI na caLyA, bhayaMkara ApattimAM paNa na mUMjhAyA mATe ekAvatArI banyA ane e mATe ja mahApuruSoe emanAM jIvana lakhyAM Aje kahevAmAM Ave che ke, "bhagavAnanA zrAvakane jo ATalA haLa hoya to AjanA zrAvakone rAkhavAmAM zo vAMdho ? ApaNA zAsanamAM haLa pheravavAnuM to sanAtana kALathI cAlyuM AvyuM che. emaNe pAMcaso pheravyA toya vAMdho na Avyo to ApaNe pAMca pheravIe emAM vAMdho zo ?" paraMtu jo pAMcaso haLa pheravavAthI zrAvaka banAtuM hota to huM tamane pAMca hajAra haLa pheravavAnI AjJA karuM. jo bAra varSa vezyAne tyAM rahevAthI ja zrutakevaLI thavAtuM hota to huM tamane bAvIsa varSa rahevA upadeza Apata. pApanI prazaMsA na ja thAya ? ANaMda-kAmadevanA haLanI,daDhaprahArInI hiMsAnI, sthUlibhadrajInA vezyAgamananI, rohiNIyA coranI corInI jo prazaMsA thAya to to satyAnAza vaLe. hA, ema kahevAya ke bhayaMkara cora paNa sadgurunA yoge zAhukAra banyA, viSayamAM lIna paNa uttama nimitta pAmIne virAgI banyA, mahAraMbhI ane mahAparigraha paNa tyAgInA yoge AraMbha-samAraMbhanI maryAdA bAMdhI zrAvaka banyA, A rIte AraMbha-samAraMbhaparigraha vagere pAponI kiMmata ghaTI gaI. zrI jinezvara devanA zAsanano upadeza detAM, Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te23 - 7 : pApane pApa mAne te ja jainazAsanamAM - 123 - 115 carcA karatAM, vAto karatAM mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda, manavacana kAyAnuM uzRMkhala vartana evA koI doSane poSaNa maLe te kAmanuM nathI. AvA parigrahadhArI ANaMda-kAmadeva jevA paNa bhagavAnanuM zAsana pAmI cauda varSamAM evA mamatArahita banyA ke pauSadhamAM devonA upasargathI paNa calita na thayA. pauSadhamAM AkhI rAta kAyotsargamAM UbhA rahetA. zAnImAM svecchAcAra na hoya ? Ama chatAM, "bhagavAnanA zrAvaka ATaluM kare, ATalA haLa pherave, ATalI jamIna rAkhe, ATalA gokuLa dharAve, to tamAre zo vAMdho ? tame paNa gRhastha ja cho ne ?' ema kahevAmAM Ave to zuM thAya ? capaLa jAtane nIsaraNI maLe, evuM thAya. keTalAka vaLI kahe che ke, vItarAgabhAve yatheccha varte to zuM vAMdho ? vItarAgabhAva ane yatheccha vartana e be ne virodha che. jJAnI ane marajI mujaba vartAva e be vAtane vaira che. jJAnImAM svecchAcAra na hoya. DAhyo ane jema tema bole e bane ? samajadAra paNa ADuM avaLuM kare ema kahevAya ? sAvadhAnIthI cAlyo ane paDyo e be virodhI vAta che. jJAnI to jJAna tathA jJAnInI nizrAe ja cAle, marajI mujaba na cAle. tIrthakara deva traNa jJAnanA dhaNI che. e potAnA jJAnamAM jue tema varte. e paNa jJAnanI nizrAe cAle che. ene svacchaMda na kahevAya. e virAga nathI, daMbha che ? ANaMda-kAmadeve bhagavAna maLyA pachI eka paNa haLa vadhAryuM ? AraMbha parigraha vadhAryo ke ghaTADyo ? AraMbha-parigrahanuM parimANa karyA vinA ke ghaTADyA vinA to zrAvakapaNe pALI zakatA na hatA ne ? AraMbha-samAraMbhano tyAga karyA vinA sAdhupaNuM paLAya ? tIrthakara devanA gRhasthapaNAnA virAgano jagatamAM joTo nathI. chatAM emaNe gRhasthapaNAmAM sAdhupaNAno IlakAba na lIdho. AraMbha-samAraMbha, parigraha choDyA vinA na sAdhupaNuM Ave ke na zrAvakapaNuM Ave. jo ema AvatuM hota to badhA sAdhu-zrAvaka thaI jAta. pApamAM paDelAne ema kahevAmAM Ave ke kare jAo tame tamAre, mAtra "anicchAe karuM chuM' ema kahevuM, to ema karavAnI koNa nA pADaze ? badhA kaheze ke, khAIe chIe paNa na chUTake. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 18 kayo dharma mokSano upAya ? jenAthI viSayano virAga, kaSAyano tyAga, guNano anurAga tathA e traNenI kriyAmAM apramAda thAya che. pahelI traNa vAta kahIne jJAnI aTakyA nahi. kemake, badhA viSaya sevatAM chatAM moTuM bagADI virAga batAvata, kaSAya karavA chatAM haiyAmAM kAMI nathI ema kaheta, mArA romaromamAM guNAnurAga che ema paNa dekhAva karata. paNa jJAnI kahe ke, "ema ame na mAnIe. e traNenI kriyAmAM jAgRti dekhAya to mAnIe.' zreNika mahArAjA bhagavAna mahAvIradevane vaMdana karavA jatAM vacce mArganI eka tarapha prasannacaMdra rAjarSine joI tarata hAthI parathI heThe UtaryA ane vaMdana karyuM. AnuM nAma guNAnurAga. guNAnurAga che ema kahe ane guNavAna sAme Ave chatAM mAthuM na name to ene guNAnurAga koNa kahe ? viSayano virAgI managamatI vastu maLe ke rAha jovA paNa Ubho na rahe evo hoya? kaSAyatyAgI kharo, paNa kyAM ? deva, guru, dharma ane dharmazAsananuM apamAna thAya tyAM, jAtanuM apamAna thAya tyAM nahi. pArakuM lAge tyAM to sau kSamAzIla rahe paNa potAnuM lAge tyAM kaSAyano abhAva joIe. "phalANo bhagavAna mATe jematema bolyo, gurune gALa dIdhI, zAsananuM apamAna karyuM. ema koI kahe tyAre ene kahe ke, haze ! karaze te bharaze. ApaNe kaSAya karI narakanA khAtAM kyAM kholavA ?' paNa potAnI jAtane koI kahe ke tarata moMno raMga badalAya. cAra saMbhaLAve tyAre ja jaMpe. duniyAnI mAmUlI cIja jAya tyAM samatA na rahe ane deva, guru, dharmanI bAbatamAM samatAnA sAgara ! A kevI samatA ? virAga to tyAre kahevAya ke lAkho jAya toya kAMI na thAya ane lAkho Ave toya kAMI na thAya. jAya tyAre kahe ke, "sAcavavA maTyA ane Ave tyAre kahe ke puNyodaye AvyA che to savyaya thaze, prabhu zAsananI prabhAvanAmAM kAma Avaze." A bhAvanA lAvavA mATe ja jJAnIe bAhya tyAgane prAdhAnya ApyuM che. Aje to lAkha Ave eTale chAtI UMcI thAya, cahero badalAI jAya. pachI rahevA baMgalo joIe, page na calAya mATe moTara joIe, havA khAvA vIjaLInA paMkhA joIe. baTana dabAvatAM battI thAya evuM joIe, gAmamAM ghara hoya chatAM bahAra bIjo baMgalo joIe. zrImaMtAI Ave eTale pojhIzana vadhI jAya. peDhI, moTara, nokara, cAkara badhuM vadhe paNa gharamAM jinamaMdira Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1825 -- 7 : pApane pApa mAne te ja jainazAsanamAM - 123 - 117 ke pauSadhazALA na vadhe. pAMca sAdharmikanI bhakti na vadhe. A to evA virAgI ke kahe ke, "puNyayoge maLyuM che to bhogavuM chuM, bAkI mane kAMI rAga nathI." kaSAya tyAgI evA ke koI pUche ke "mIyAM ThaMDA kema ?" to gharamAM hAMllA kustI karatA hoya tyAM garamI kADhe kyAM? roTalAnI ciMtAmAMthI paravAre tyAre ne ? AvA namAlA zAMtidAronI ahIM kiMmata nathI. sAdhu e tyAgano Adarza che : zAstra kahe che ke, dharmI lakSmIne icche ja nahi, e icche to muktine ja. chatAM lakSmI maLI jAya to zAsana prabhAvanAmAM e kamInA na rAkhe. jaina zAsanano gRhastha te ke je pAMca pacIsa sAdharmikane jamADyA vinA na jame. enI trikALa pUjAmAM ke ubhayaTaMka AvazyakamAM khADo na paDe. e vyAkhyAna kadI na cUke. jaina zAsananA daridrI ane zrImaMta beyanI rItabhAta ane bhAvanA sarakhI. daridrI kahe ke, "mAre nAnuM zuM ghara, cAra-ATha roTalI khAvA joIe, e maLI jAya eTale bAkIno TAIma dharma sAdhana.' zrImaMta kahe ke, "mAre kAMI khoTa nathI to jeTalo bane teTalo dharma kema na karI lauM ?" Aje to daridrI kahe che ke, "peTamAM nAMkhavAnA ThekANA nathI tyAM dharmanI vAta zI ?' zrImaMta kahe che ke, "tijorInA nANAM gaNavAmAMthI UMco AvuM tyAre dharma karuM ne ?' A beyanI bhAMjagaDamAM AjanA loko amane vacce paDavAnuM kahe che ane AnuM AnA gharamAM ane AnuM AnA gharamAM amArI pAse karAvavA mAge che, to ame AvA kAma karanArA dADIyA ke majUra chIe ? - sAdhu e to tyAgano Adarza. zrImaMta ane daridrI e beya enA pagamAM jhUke. e beyamAM tyAganA manorathanI bhAvanA sAdhu jAgRta kare. zrAvaka-zrAvikAne tyAgamArge laI javA sAdhu pulanuM kAma kare. e emAM ADI divAlarUpa na bane. sAdhu ema na kahe ke, "tyAga to amArA mATe, tame to gRhastha. tame to tela juo, telanI dhAra juo ane tamArA saMyogo joI vicArI badhuM karo." paNa ema tela ne telanI dhAra jotAM "OM phuTu phuTu svAhA' thaI gayA to zuM thAya ? pAchA hatA evAne evA ThaMThaNapALa thaI jAya ne ? prabhunA mArgamAM adhika ne adhika AtmAone kheMcI lAvavA sAdhu pulanuM kAma kare. paraMtu zrAvaka evA baLIyA che ke e pulane UMco karI enI divAla Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 banAvI de. nahi to pulanI divAla thaI jAya. pulanI divAla karanArA pAke tyAre pulanuM moM nIcuM thaI javuM joIe. ame paNa tamArI sAthe bhaLI divAlarUpa banI jaIe to tamArI mokSanI ArAdhanAmAM ame sahAyakane badale vighnarUpa thaIe. tamAre amane kahevAnuM zuM, e nakkI karo. amane pula banavA kahezo to emAM beyanuM jIvana salAmata che. pulane divAla banAvavAnI kriyA beyanA jIvanane jokhamamAM mUkavAnI kriyA che. 118 zrAvaka eTale munipaNAno umedavAra : ANaMda-kAmadeve gAyo rAkhI, haLa rAkhyA, emAM dharma nathI, paNa adhika nahi rAkhavAnA niyamamAM dharma che - AraMbha-parigrahamAM dharma nathI paNa enA para kApa mUkyo emAM dharma che. ajJAnI paNa bole che ke, 'bhagavAnanuM nAma lIdhuM e sAcuM,' to pachI e sivAyanuM badhuM khoTuM ne ? ajJAnI paNa Ama kahe to tame to enI apekSAe mahAjJAnI ne ? prabhunA zAsanano zrAvaka peDhI para ane zrAvikA rasoImAM beThe beThe karmanirjarA kare. peDhI para besavAnI ke rasoDAmAM pesavAnI chUTa to nathI ja paNa besavuM paDe ke pesavuM paDe to tyAM paNa karmano kSaya kare. kema ? zrAvaka eTale munipaNAno umedavAra. peDhI chUTe emAM zrAvaka rAjI paNa peDhI laMbAya temAM nahi. na chUTake peDhI para bese paNa bhAvanA to chUTavAnI ja. tyAganuM sAmarthya AvyuM nathI, peDhI para beThA vinA nabhatuM nathI mATe bese che. zrAvikA paNa samaje che ke mamatva mUkAtuM nathI mATe rasoDAmAM pesavuM paDe che. to sAdhu paNa pApanA sAthI : ... 1826 kuragaDu muni khAtAM khAtAM kevaLajJAna pAmyA eno InkAra nathI paNa khAtAM pItAM kevaLajJAna thAya ane muktie javAya' ema na manAya. mATe to kavie kahyuM ke; "khAvata pIvata mokSa je mAne, te sIradAra bahu jaTamAM." pApa karavuM ane pApane karavA jevuM mAnavuM emAM phera che ne ? corIno mAla laIne cogAnamAM beThelo koI vepArI sAMbhaLyo ? zAhukAra to kadI corIno mAla le ja nahi, paNa kadI lIdho to mUche hAtha daIne bahAra kaheto Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 -- 7 : pApane pApa mAne te ja jainazAsanamAM - 123 - 119 phare nahi. mAlamAM evI pheraphArI karI nAMkhe ke polIsa Ave toya muddo hAtha na AvavA de. zAhukAra to corIno mAla rAkhato ja nathI. pacAsano mAla pAMcamAM maLato hoya to e samajI jAya ke ema zuM kAma Ape ? kADhI nAkhavAno hoya to paNa bajAramAM lIlAma kare paNa mAre tyAM zuM kAma Ave ? corIno mAla lenAra paNa corano sAthI gaNAya che. e ja rIte cha-kAyanI virAdhanAnuM kahenAra muni paNa virAdhanA karanAranA sAthI kharA ne ? dravya, kSetra, kALa, bhAva zA mATe jovAnA ? tAlImabAja vepArI Aje hoMziyAra manAya che. tAlImabAja eTale jUThuM bole paNa khabara paDavA na de. pAMcanA pacIsa kare paNa grAhakane vyAjabI ja lAge. bhAratIyamAM paNa kamInA na rAkhe ane eTalI cAlAkI karyA pachI mUche hAtha daIne kahe ke "vepAra Ama thAya !" evAne sAdhu paNa kAMI samajAvavA jAya to sAdhune kahe ke : "mahArAja ! jamAno juo ! dravya, kSetra, kALa, bhAvane oLakho." zAstrakAre je dravya, kSetra, kALa, bhAva, sarvastunA pracAra mATe niyata karyA che, te dravya, kSetra, kALa, bhAva Aje dharmanA nAza mATe yojAya che. mArgamAM sthAna kone ? vepArI bhale grAhakanI badhI ceSTA jue. paNa temAM khAsa muddo e hoya ke enA khIsAmAM paisA che ke nahi ! gharAka kANo che ke kubaDo che te sAme e joto nathI. Ajano vepAra vepAra nathI ane AjanA vepArI vepArI nathI, ema eka Ajano bahu zANo vepArI kahe che. apavAda temAM hoya. zrI jinezvara devano mArga to evo uttama che ke na pUcho vAta. anItikhorane paNa sthAna ApavA e taiyAra che. paNa anItimAna nItivAnamAM khapavA mAge ene ahIM sthAna nathI. AraMbha samAraMbha seve ene sthAna che, paNa sevavA yogya mAne ene sthAna nathI. anAdikALathI pApano abhyAsa che te ekadama jAya nahi ema jJAnI paNa mAne che. paNa pApane pApa mAnanAra mATe sthAna che. pApane pApa mAnaze te UMco Avaze ema jJAnI kahe che. zAstra kahyuM ke, potAnI pAse AvanAramAM doSa na paNa hoya. paraMtu, doSanI saMbhAvanA paNa hoya to doSa AvavAnI kalpanA karIne paNa cetavaNI ApavI. ghaNAM vidyArthI Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno -7 - - ramatIyALa nathI hotA to paNa "ramata e abhyAsamAM vighnarUpa che' ema badhA vidyArthIne zikSaka kahe che. ghAtaka vastunA tyAgamAM pratijJA na bhAMge : sthUlibhadrajI vezyAgAmI hatA tyAre emanI kiMmata na hatI. rAjAnI AjJAthI zrIyaka bolAvavA Avyo tyAre jatA na hatA paNa vezyAe mokalyA ke, "rAjA bolAve te na jaIe te ThIka nahIM; paNa pAchA AvavAno kola laIne mokalyA. rAjasabhAmAM AvyA tyAre rAjAe maMtrI mudrA ApI. pote samajI gayA ke, A mudrAthI ja pitAno jAna gayo che. vicAra karavAnuM kahIne pote bagIcAmAM gayA. vicAryuM ke, je maMtrI mudrAe pitAne vagara vAMke mRtyunI zayAmAM sUvADyA te mudrA mAre zuM kAma levI ? evI mudrA ja na lauM ke jethI AtmAno nisvAra thAya ! vezyAne kola Apyo hato e kolanuM zuM? vezyA paNa kevI ? sthUlibhadranI gerahAjarImAM raDI raDIne duHkhI thaI janArI ! ahiMsaka bananAra mATe koI rue e ene pAlave ? vezyA rue enuM zuM ? ratnakaMbalanI dazInuM rajoharaNa banAvI loca karI tyAM ja sAdhu veSa lIdho. rAjasabhAmAM AvyA ane rAjAne dharmalAbha" ApIne kahyuM ke, "A vicAryuM." rAjAne vizvAsa nathI besato. maMtrI mudrA na levA mATe A prapaMca to nahIM karyo hoya ? ema thAya che. tapAsa karavA pAchaLa sevaka mokalyA to khAtarI thaI ke A to vezyAnA gharano mArga mUkI bIje ja cAlyA. zrI saMbhUtivijayajI mahArAjA cauda pUrvadhara hatA ne ? vezyA codhAra AMsue rovAnI, evI emane khabara hatI ne ? rovAnI, eTale ArtadhyAna karavAnI, e paNa jANatA hatA ne ? chatAM dIkSA ApI ne ? kola bhAMgyo, pratijJA tUTI, vizvAsaghAta thayo, enuM zuM ? ahIM pratijJAnA ane kolanA marmane samajo. kAraNasara gaLe bAMdhelI zIlA nadImAM UtaratAM paNa na choDe e DAhyo ke mUrkha ? je samaye AtmAnA udayanI taiyArI hoya tyAM ghAtaka vastu pheMkI devAya. tamane A nahi samajAya. tame to dhArmika niyamamAM paNa pola rAkho ne ? sAje mAMde, chUTa, gAma paragAma chUTa, anukULa vastu Ave tyAM paga tUTavA mAMDe, mAthuM bhamavA mAMDe ane chUTa laI lo, evA tamArA niyama ! jyAM pola nahi ghAlavAnI tyAM ghAlo, evI tamArI pratijJA. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1920 - 7H pApane pApa mAne te ja jainazAsanamAM - 123 - 121 zAsana sthApanAno hetu : prabhunA zAsananI sthApanAno hetu jagatanA jIvone vivekacakSu ApI mithyAtvAdi aMdhakAramAMthI bahAra kADhavAno che. mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda ane azubha yogo ghaTADavAno hetu che. jo e vadhe to e doSa prabhunA mArgano nathI paraMtu AtmAnI avaLacaMDAIno che. tamAre bahAra jaIne kahevAnuM e ke, "ame mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda ane yogamAM phasAyelA chIe. emAMthI nIkaLavA zrI jinezvara deve zAsana sthApyuM che. emanA pratinidhi sAdhune ogho ApIne amArI rakSA karavA emaNe mokalyA che. e sAdhuone duniyAnI kAryavAhImAM joDIne zrAvakapaNAnA kapALa para mazInuM tilaka amAre karavuM nathI." AvuM bahAra, gharamAM, bajAramAM, kuTuMbamAM badhe bolo to tarata nikhAra thAya. kemake, zrI jinezvara devane oLakhyA. sAdhune oLakhyA, mArga samajyA, kartavya jANyuM. A thAya to pariNAma thoDA divasamAM jarUra Ave. have TIkAkAra dhUnanano prayatna karavAnA che, te viSe have pachI. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 : paDavAno bhaya, chatAM caDavuM anivArya J-121 vi.saM. 1986 mAgasara suda-2 maMgaLavAra tA. 3-12-1929 avivekI vivekI banI zake che : viveka Ave to badhuM saphaLa : vepArI jeTalI akkala ahIM paNa calAvo ! atikrama, vyatikrama, aticAra, anAcAra : bappabhaTTisUrijI ane AmarAjA : vivekI rue te paNa juduM : paDelAne pATu na marAya H viSayAdhInanI hAlata kUtarA jevI che : siMhano ane kUtarAno svabhAva : puMDarika ane kaMDarika : vivekIne zikhAmaNanA zabdo kaDavA na lAge : lobha Ave tyAM nIti jAya : nisaraNI zA mATe che ? 124 hAlanA AkSepo niMdakavRttine AbhArI che : viSaya : dhUnana mATe viveka Avazyaka, caDavAnI anivAryatA. vivekahIna e aMdha samAna che. e duHkhI thavA ja sarjAyA che. AvA avivekI paNa sArI sAmagrInA yoge vivekI bane to pAmI jAya. viveka Ave to saMsAranI sAmagrI paNa saphaLa banI jAya. vivekI game tema bole nahi. enI badhI karaNI nyArI, lAbhadAyaka. jyAre avivekI to viSayAdhIna banI kUtarAnI upamAne sArthaka kare. dharma para ghA paDyo tyArathI ja duHkhanI zarUAta thaI. vivekIne hitazikSA game, bhale zabda kaDavA hoya chatAM ene e mIThA lAge. A badhI vAtono suMdara sphoTa karyA bAda mokSamArge cAlatA paDI jAya evA jIvonA dAkhalA joI emanA para pATu mAranAra jIvonI kuvRttinI barAbara khabara lIdhI che. vepArI, nAnA bALakanI mA ane pakSInA dAkhalA paNa ApyA. prAMte pU. A. zrI bappabhaTTIsUrijI ma. ane AmarAjA temaja kaMDarika-puMDarikanAM dRSTAMto dvArA pUravAra karyuM ke - paDelAno tiraskAra na karAya paNa suyogya upAye mArge lavAya. suvAkyAta vivekahInanI sAhyabI bIjAnA duHkha mATe ane potAnI durgati mATe che. game tema bolI nAkhe te baLavAna nathI. vAtavAtamAM rue, bUmAbUma kare e avivekI. samyagdaSTinA rovAmAM, hasavAmAM, badhI kriyAmAM saguNa sivAya kAMI nIkaLe ja nahi. 0 peTanA khADAnI vAta karI dharmanI avagaNanA karazo to e khADo vadhAre moTo thaze. jyArathI dharma para ghA paDavA zaru thayA tyArathI duHkha AvavA lAgyAM. doSo sAMbhaLIne tajyA vinA guNo Avaze paNa nahi, kadAca haze to vadhaze to nahi paNa dIpaze paNa nahi ane haze te paNa nAza pAmaze. * toDavAnI buddhithI niyama le ane toDe, e to prapaMcI ane mahApApI che. ekane badale anekano uddhAra karavAnI vRtti e ziSyalobha nathI, paNa 'huM anekano guru kahevAuM' e bhAvanAmAM ziSyalobha che. Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8H paDavAno bhaya, chatAM caDavuM anivArya : dravyaaMdha ane bhAvaaMdha : anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI sudharmAsvAmIjI mahArAjA pharamAve che ke A jagatanAM prANIo aMdha che ane aMdhakAramAM paDelAM che. e aMdhatA be prakAranI che. cakSuno abhAva te dravyaaMdhatA ane mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda ane azubha yoga te bhAvaaMdhatA. cakSu vinAnA dravyaaMdha ane viveka vinAnA te bhAva aMdha. keTalAka ekalA dravyaaMdha ja hoya, keTalAka ekalA bhAvaaMdha ja hoya to keTalAka beya rIte aMdha hoya che. cakSu vinAnA aMdha ghaNA sArA. e potAnI jAtane AMdhaLA mAne, koInA vALyA vaLe, pote kahe ke "bhAI ! huM dekhato nathI,' koI dorI jAya tema jAya, paNa viveka vinAnA AMdhaLA to potAne AMdhaLA mAne ja nahi, koInI zikhAmaNa paNa mAne nahi to koInA doryA to jAya ja zAnA ? vivekahIna sauthI bhayaMkara che. sUryanA prakAzamAM paNa e joI na zake. sUryanA prakAzamAM paNa jamIna para jaMtune joI paga mUke, pApane pApa na mAne, aviratimAM majA mAne, pramAda ane kaSAyamAM kAMI khoTuM che evuM na mAne, mana-vacanakAyAnI svacchaMda ceSTAmAM mahAle, emAM ja AtmAno udaya mAnI varce jAya. vivekahIna AMdhaLAnI A dazA che. bhAvaaMdhakAramAM e phaselA che. viveka nathI tyAM bhAvaaMdhakAra che ? have ApaNe bhAvaaMdhakAranI ja vAta karIe. cakSu vinAnA bhAvaaMdha na paNa hoya. ekAMte dravyaaMdhakAra to narakAdimAM tathA manuSyalokanI bahAra ke jyAM sUrya caMdranI gati nathI tyAM che. jyAM viveka nathI tyAM bhAvaaMdhakAra niyamA che. AthI zAstra kahe che ke saMsAramAM paDelA jIvo bahu duHkhI che. cakSarahita AMdhaLA jIvo to yogyanI salAhe cAle to prakAzamAM Ave paNa kharA, kadI dekhatA thaIne sukhano anubhava paNa kare, paNa vivekahInane e lAbha na thAya. e duHkhamAM paNa sukha mAne te vAta judI. bhAvaaMdhakAramAM paDelA jIvo duHkhI ja che. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 -- AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 18 avivekI vivekI banI zake che : sabhAH avivekI vivekI na bane ? avivekIne vivekI banAvavA mATe to A badhI mahenata che. jo avivekI vivekI banatA ja na hota to A mahenata ja na hota. nahi samajanAra kadI nahi ja samaje ema mAnavAne kAraNa nathI. mATe enI pAse sArI sAmagrI dharavAmAM harakata nathI. ghora mithyAdRSTionI ghaNI vasati chatAM e gAmamAM rahelA thoDA paNa jaino evuM jinamaMdira baMdhAve ke jethI badhAnI dRSTi tyAM kheMcAya. jo khoTA sArA na ja thAya ema hota to e maMdira bhoMyarAmAM ja na banAvata ! bicArA dekhIne baLatarA na kare mATe bahAra derAM na karata, paNa e maMdira dekhIne jema baLanArA che tema pAmanArA paNa che, ke jethI e anaMta duHkhathI chUTIne anaMta sukha pAme. bhavyaabhavyanI parIkSA : sabhA : abhavyanI oLakhANa kaI ? e jJAnI kahI zake. ApaNAthI koIne nizcayathI abhavya ke durbha na kahI zakAya, tenI kAryavAhI parathI abhavya jevo kahIe e vAta judI. potAnI jAtane bhavya ke abhavya tarIke oLakhavA mATe zAstra eka parIkSA kahI che. bhavyaabhavyanuM varNana sAMbhaLI, potAnI jAta mATe jene vicAra Ave ke "huM bhavya hoIza ke abhavya ? huM abhavya to nahi houM ne? mAro mokSa thaze ke nahI tene niyamA bhavya jANavo. je abhavya hoya tene "mArI mukti che ke nahi' evo vicAra kyAreya Avato nathI, A to jAtanI parIkSA mATe upAya che paNa pArakA mATe to nizcayathI jJAnI ja kahI zake. abhavyo kriyA to bhavyathI paNa vadhI jAya evI kare ke jethI gItArtho paNa anubhavIne parakhI zakatA nathI. vivekahIna AtmAonI saMsAramAM bhayaMkara durdazA che. viveka Ave to badhuM saphaLa H saMsAra cAle che aviveka para. badhuM duHkha ja avivekanuM che. AtmAne ekeMdriyAdi avasthAmAM javAnuM, UMcAnIcAM sthAnomAM utpanna thavAnuM, tIvra ke maMda duHkho kAyama bhogavavAnAM, manuSyabhavamAM aneka rogothI ribAvAnuM, AvI A saMsAranI dazA che. A saMsArasAmrAjyamAM baLiyAnA be bhAga che. duniyAmAM Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 - paDavAno bhaya, chatAM caDavuM anivArya - 124 haMmezAM phAve baLavAna. ane baLiyo moTe bhAge nirbaLane mAravAnI ja peravImAM hoya. baLiyo baLano sAco upayoga kyAM thAya e jANato ja nathI. vivekahIna badhI sAmagrIne UMdhA rUpe ja pariNamAve. vivekahInanI sAhyabI bIjAnA duHkha mATe ane potAnI durgati mATe che. vivekahInanuM baLa bIjAnA nukasAna mATe tathA potAnI durgati mATe che. vivekahInatA bhayaMkara che. paNa vivekahInane bhayaMkara mAnI eno tiraskAra karavAno nathI, paNa enI anukaMpA ciMtavavAnI che, ke enAmAM jo eka viveka AvI jAya to enI badhI sAmagrI saphaLa thaI jAya. eka viveka Ave to nAzaka cIjo paNa udaya karanArI thAya. tethI jJAnInAM kathana samajI enAmAMthI aviveka jAya ne viveka Ave to sAruM, evI anukaMpA ciMtavavAnI che. viveka vinA sAcuM sattva AvatuM nathI. bUmo mAravI, gALo devI, mArAmArI karavI, elaphela bolavuM e sattva nathI. 1833 sainika eTale kUdI paDanAra ane senApati eTale niyamasara kudAvanAra. ekalA kUdI paDanArathI vijaya na thAya. eka senApati vinA AkhI senA nakAmI. jItane sthAne hAra thaI jAya. chate sainike ghaNA rAjAo hAryA te senApatinI khAmIthI. vivekI potAnA baLane suvyavasthita banAve. game tema bolI nAkhe te baLavAna nathI. zAstre kahyuM ke bole nahi paNa karI batAve te sAdhu. asAdhu bole ghaNuM paNa kare kAMI nahi. kevaLa bolanArA mukti na sAdhI zake. 'huM Avo' evuM parAkramI bole ja nahi. enuM lakSya to kArya sanmukha hoya. sAdhupuruSe AraMbhelA kAryanI khabara paNa ghaNAne phaLa Ave tyAre paDe. A dazA kyAre bane ? vivekadIpaka pragaTe tyAre. samyagdaSTi eTale jagatano dIvo. enA sahavAsamAM AvanAro paNa pAmI jAya. hArI janAro paNa koI AvI jAya to vAta judI. 125 vivekI rue te paNa juduM : samyagdaSTi evA sattvavAna hoya ke e game tevA saMyAgomAM paNa mUMjhAya nahi, kaMpe nahi. enI prasannatAmAM khAmI nahi. vAtavAtamAM rue, bUmAbUma kare e avivekI. vivekI rue te paNa juduM. bhagavAna gautamasvAmI evuM royA ke emAMthI kevaLajJAna pedA thayuM. mithyAddaSTionA to rovAmAM paNa kevaLajJAnano paNa nAza thAya che. samyagdaSTinA rovAmAM, hasavAmAM, badhI kriyAmAM sadguNa sivAya kAMI nIkaLe ja nahi. ApaNo zoka, ApaNo AnaMda e badhuM bhayaMkara. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - 18% AvI dazA chatAM koI kaThina zabda kahevAI jAya to khoTuM lAgatAM vAra nahi. dazA to evI che ke bAMdhIne oraDAmAM pUravA paDe. AjanA dharmIne khullA mUkavAmAM jokhama che. ahIMthI bahAra jaIne kahe ke "mahArAje amane AvI upamA ApI. paNa ahIM sAme bolo ne !" zrI jinezvaradevanI roja sevA kare, chatAM vairAgyano chAMTo paNa na sparza, viSayavAsanA na ghaTe, viSayavAsanA vakhate deva-guru-dharma bhulAI jAya to evA jIvane zvAnanI upamA ApI che. e apAyelI ja che ane enA kapALe coMTelI ja che. huM to ahIM eTalA mATe yAda karAvuM chuM ke jethI e vahelI bhUMsAI jAya. jAta para niyata thayelA anucita AkSepo bhUMsavA mATe yAda karAvuM chuM, vadhAravA mATe nahi. dIkarAne bApa kahe ke tArA moM para DAgha che, to te sApha karavA mATe kahe che. emAM chokaro gusso kare to e mUrkha che. viSayAdhAnanI hAlata kUtarA jevI che : zAstrakAroe je upamA ApI che te eTalA mATe ke jethI sAMbhaLanAra dharma pAme ane e upamA bhUMsavAnA prayatna kare. musApharIe janArane gharanAo yAda karAve che ke "amuka lIdhuM ? amuka mUkyuM ?' vagere, je eTalA mATe ke janAro rastAmAM herAna na thAya, ene takalIpha na paDe. huM paNa tamane A badhuM yAda karAvuM chuM ke jethI maryA pachI ribAI na jAo, A vAta na bese tyAM sudhI mArA zabdo nahi game. mIThA zabdo nahi kahevAnI meM pratijJA karI che tethI huM mIThA zabdo bolato nathI. mIThA zabdo saMbhaLAvanArA to tamane ghaNA maLyA. tame jevA hatA tevA tamane na oLakhAvyA tenuM to A pariNAma che. maratAMye kapALe kalaMka coMTeluM rahe ane durgati thAya tyAM sudhI kahe nahi e upakArI zAnA ? tamane je vAto khaTakatI hoya te ahIM ja bolo. kahe che ke "mahArAje kUtarAM bhegAM thayAM che' ema amane kahyuM, paNa meM ema nathI kahyuM. meM to kahyuM ke viSayAdhIna AtmAonI hAlata katarA jevI che. je viSayAdhIna nathI te to puruSasiMha che, ene kUtarAM kahyAM koNe ? siMhano ane kUtarAno svabhAva : bedarakArIthI cAlanAro thAMbhale TicAya ane pachI thAMbhalAne mukkA mArI gusso ThAlave ene kevo kahevo ? AMkho mIMcIne cAlyo eTale TicAyo, kapALa Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1935 - 8 - paDavAno bhaya. chatAM caDavuM anivArya - 124 - 127 phUTyuM ane have mukkA mArI hAtha bhAMge, e kevo buddhino nidhAna ? A svabhAva kUtarA jevo kharo ne ? A to kahe che ke badhAne kutarA kahyA. huM to kahuM chuM ke A svabhAva manuSyano to nathI ja, kUtarAno che. A svabhAva choDavo te vivekInuM kAma che. kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA pharamAve che ke siMha bANa sAme najara nathI karato paNa tIrachI najarathI bANanI dizA tarapha jue che ane bANa pheMkanAro dekhAya ke sIdhI tyAM tarApa mAre che. bANane karaDavA jAya to prANa gumAve. kUtaro to AvelA paththarane bacakAM bhare, ema karavAthI dAMtamAMthI lohI nIkaLe tyAre e lohI potAnuM chatAM paththaranuM mAnI cATavA lAge ane AnaMda pAme, evI e mUrkha jAta che. DAhyo mANasa evo na hoya. duHkhanuM nidAna zodhI lAvo : Aje phariyAda che ke vepAra dhaMdhA nathI, peTamAM khADo che, to dharma zI rIte karIe ? huM kahuM chuM peTamAM khADAnI vAta karI dharmanI avagaNanA karazo to e khADo vadhAre moTo thaze. duHkhanuM nidAna zodhI lAvo. jyArathI dharma para ghA paDavA zarU thayA tyArathI duHkha AvavA lAgyAM. dharma tarapha bedarakArI vadhI to pariNAma e ja AvavAnuM che. nidAna sudhI pahoMco nahi ane vacce bAthoDiyAM mAro to pariNAma zuM Ave ? dharmI gaNAtAne paNa Aje A zikhAmaNanA zabdo khaTake che enuM kAraNa zuM? kAraNa ke e nirvivekI banyA che. potAnI jAtane mahAdharmI gaNAvI ahIM "hAjI, hAjI' karI bahAra juduM bole che, enuM zuM thAya ? AvAo pAchaLa game tema bole tenI darakAra nathI. ahIM AvanAranuM bhUMDuM na thAya mATe ATalI sUcanA karuM chuM. bhUla dekhAze, bhUla saMbhaLAze, bhUlanI saMbhAvanA jaNAze tyAM vINI vINIne batAvIza. huM mAnuM chuM ke mArI pAse AvanArA potAnI bhUlo tathA khAmIo tapAsarAvavA to Ave che. kalAkono TAima bagADI ahIM AvanArAo evA mUrkha nathI ke potAnI bhUlo samajavA na mAgatA hoya, evuM huM mAnuM chuM. vivekIne zikhAmaNanA zabdo kaDavA na lAge : tame bhUlo samajavAnI buddhie ahIM Avo tyAre bhUlo samajAvavAmAM kamI rakhAya ? tame ahIM guNa sAMbhaLavA Avo cho ke doSa ? doSo sAMbhaLIne tajyA vinA guNo Avaze paNa nahi, kadAca haze to vadhaze to nahi paNa dIpaze paNa Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno nahi, ane haze te paNa nAza pAmaze. nirvivekI badhA abhavI ke durbhavI che ema na kahI zakAya. mohanA tIvra udayathI paNa vivekavikalatA Ave. mohano tIvra udaya khase ke viveka jAgrata thAya. gozALAno aviveka gayo ke e te ja bhavamAM pAmI gayo. tIrthaMkaradeva pAse rahevA chatAM tIrthaMkara devane ja kanaDe enA jevo bIjo aviveka karyo ? amuka karmano udaya kAyama ja rahe ema mAnavAne kA2Na nathI. manuSyaloka temAM Aryadeza, AryakuLa, AryajAti, temAMya zrAvakakuLa ane temAM paNa zrI jinezvaradevanA dharmanA saMskAra hoya tyAM to viveka sahaja hoya. e vivekIne zikhAmaNanA zabdo kaDavA na lAge mATe ja paMDita zrI vIravijayajI mahArAjAe kahyuM ke - - 7 66 "rIsa kare detAM zikhAmaNa, tasa bhAgyadazA paravArI jI" bIjAne kadAca rIsa caDe paNa vivekIne na caDe. huM to kahuM chuM ke tamane rIsa caDe to paNa sAruM paNa eya caDatI nathI. bApa Thapako Ape ne chokarAne rIsa caDe ne e kAma pharI na kare, to evI rIsa khoTI nathI. sAcI rIsa te ke je kAma mATe sAMbhaLavuM paDe te kAma pharI kare ja nahi. Aje to AvI rIsa paNa kyAM che ? Aja to kahe ke amane kahe ja kema ? e rIsa nahi paNa gusso che. tamArI rIsa, tamAro gusso e badhuM juduM. jyAM avivekanuM sAmrAjya tyAM sukhano chAMTo paNa nahi. aviveka ja saMsAramAM rakhaDAvanAra che. viveka vinAnA AMdhaLA ghaNA bhayaMkara che. cakSu vinAnA AMdhaLA to koInA TekA vinA na cAle. viveka vinAnA AMdhaLA to aMdhakArane prakAza mAnI AgaLa ne AgaLa doDyA jAya. mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda ane yoganI e ciMtA na kare. ene aviratimAM bahu lahejata Ave. 1838 Aje amuka cIjono upabhoga nathI thavAno chatAM enI pratijJA na kare. kahe che ke, niyama karIe ne bhAMge to ? maravAnuM nizcita chatAM janmyA kharA ne ? javAnuM nizcita chatAM meLavo kharA ne ? nisaraNI zA mATe che ? 'niyama bhAMge to !' evI zaMkAthI niyama na le e kaI dazA ? lakSmI javAnI chatAM kema lo cho ? niyama bhAMge e zaMkA chatAM na le ane lakSmI javAnI nizcita chatAM e le. lakSmI rovarAvavAnI nakkI toya le. dharmanA niyama mATe Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 - 8 - paDavAno bhaya, chatAM caDavuM anivArya - 124 - 129 kahe ke e paLe nahi, taTe to pApanA bhAgIdAra thaIe, mATe levA ja nahi. tyAM A rIte ja vicAre che. paNa pALanAra karatAM bhAMganAra ghaNA nIkaLaze e jJAnI jANatA hatA. caDanArA badhA caDavAnA nathI e paNa jJAnI jANatA hatA. gharano mAlika nisaraNI banAvatAM jANe che ke A nisaraNI parathI chokarAM kyAreka paDavAnAM paNa kharA, toya nisaraNI kare che ne ? zuM e nisaraNI pADavA mATe kare che ? nA, nisaraNI vinA bIjA mALe javAya nahi, mATe kare che. tyAM samajaNa che ke e to paDAya paNa kharuM paraMtu nisaraNI vinA na cAle. paDAya che mATe caDavuM geravAjabI nathI : caDIne paDe che mATe caDavuM geravAjabI hota to zrI jinezvaradevo niyamanI vAta karata ? anaMtajJAnI jANe che ke paDanArA nakkI che. eka ekaDo pAMcaso vAra bhUMsAya tyAre AvaDe. pahelAM to hAtha ADo ja jAya, sIdho jAya ja nahi. be-pAMca divasa to zikSaka kAMI kahe ja nahi, hAtha pakaDIne ghuMTAve. bALakano hAtha para aMkuza nathI, bAkI hAtha ADo jAya ema bALaka icchato nathI. e e ja bALaka dhIre dhIre evA akSara kADhato thAya ke jANe motInA dANA ja joI lo. zikSaka jANe che ke eka ekaDo zIkhatAM herAna karI nAMkhaze chatAM zIkhavADe che. ekaDo zIkhatAM, kakko zIkhatAM, jamIna para paga goThavatAM keTalI muzkelI paDe che ? to anaMtajJAnIe kahelA mArge caDatAM muzkelI na paDe ? ekaDo, kakko ke cAlavuM e to anAdikALanA abhyAsanI vastu che chatAM muzkelI paDe che, to A to taddana aparicita mATe emAM paDAya paNa kharuM. pote caDe nahi ane bIjA caDavA jatAM paDe enI mazkarI kare to to durlabhabodhi banAya. vepArI jeTalI akkala ahIM paNa calAvo : koI paDe to kahe ke "joyuM ame nahotA kahetA ke rahevA do caDavuM, kaThaNa che, paDI javAze." zAstrakAra kahe che ke AvI vAta karanArA mithyAdRSTi che. samyagdaSTi kadI AvuM na bole. bajAramAM koI devALuM kADhe to vepArI ema ja kahe ke "hoya bhAI ! hamaNAMnI bajAra ja evI che.' pote manamAM vicAre ke mAre paNa sAvadha rahevuM paDaze. e pelAne ema na kahe ke kema, devALuM kADhyuM ne? zuM kAma peDhI kholIne beThA ?' vepArI jeTalI akkala ahIM paNa calAvo. kahe che ke, "bahu kaThaNa che, loDhAnA caNA cAvavAnA che, A kAMI saheluM nathI.' Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno 7 jJAnI kahe che ke saheluM nathI mATe to abhyAsa pADavAnuM kahevAmAM Ave che. pakSI paNa mALo kevI rIte bAMdhe che ? pacAsa vAra ghAsanAM taraNA lAve, paDI jAya, pAchAM lAve paNa thAke nahi, tyAre mALo baMdhAya. evo baMdhAya ke be pote ne be baccAM, cAra aMdara rahe chatAM mALo paDe nahi. taraNuM paDyuM ne gusso karyo hota to mALo baMdhAta ? pakSImAM paNa akkala che teTalI mANasamAM nathI ? che, paNa dharma pratye rAga nathI. evI samaja AvI kyAMthI ? paDavAnI ke javAnI bIke sArI vastuno svIkAra na karavo evI samaja AvI kyAMthI ? sArI vastu AvI ane durbhAgye jatI rahe e bane paNa evo Dara rAkhI eno svIkAra ja na karavo evuM hoya ? vyavahAramAM to sArI vastu AvIne jAya paNa che chatAM ene levA tanatoDa prayatna karo cho ne ? lAkha AvIne gayA paNa je pAMca-dasa varasa bhogavyAM, moTa2mAM pharyA, e svAda gayo ? khAvAthI ajIrNa thAya che mATe na khAdhuM e banyuM ? ahIM to paDavAnA bhaye caDavuM nahi e nakkI karyuM. zAstra kahe che ke A niyama jo rUDha thAya to zuM thAya ? eka AtmA dharma levA Ave, ene kahevAmAM Ave ke dharma laIne pALavo bhayaMkara kaThina che, koI viralAnuM ja e kAma, tArA jevAnuM kAma nahi.' A sAMbhaLI pelo 2vAnA thaI jAya, e mAne ke mahArAja paNa bhayaMkara kaThina kahe che, mATe nakkI kare ke ApaNAthI e na bane. zAstrakAra kahe che ke potAnI pAse AvanArane AvuM kahenAra e pApopadezaka che, ghora pApAtmA che. baccuM cAlavAnuM zaru kare tyAre pacIsa-pacAsa vAra paDe che. mA jANe che ke e paDaze ja. chatAM 'kAMI nahIM' ema karIne paDavA de che ane dhIre dhIre cAlatuM kare che. 'paDI jaze' evI bIka rAkhI besADI rAkhe to ? bALakanI cAlavAnI icchA hatI ? keDe besato baMdha karavA keTalI vAra rovaDAvavo paDe che ? dharma levA AvanArane kahIe ke 'tAruM kAma nahi,' to ene to eTaluM ja joItuM hatuM, ene phAvatuM AvI gayuM. ene pahelAM to dharmanI uttamatA samajAvAya, A badhuM khoTuM che ema jaNAvAya, pachI dharma apAya, tyAra pachI kahevAya ke 'jo ! lIdho e bahu sAruM karyuM paNa have lIdho che to barAbara pALaje. A lIdhelo niyama tUTe to bahu bhayaMkara nukasAna thAya. ema vastu ApyA pachI kahevAya. 130 ... 1838 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1837 - - 8 - paDavAno bhaya, chatAM caDavuM anivArya - 124 -- 131 phasAvyo kyAre kahevAya? sabhA: e to phasAvyo kahevAya. dharma e kharAba pariNAmavALI cIja hota to jarura ema kahevAta. duzmana mahemAnagati karavAnA bahAne gharamAM laI jaI khADAmAM utAre to phasAvyo ema kahevAya. bALakanA hAthamAM patAsuM Ave, mIThuM lAge pachI e mUke ? nAnA bALakane 'bhaNyA vinA na cAle' ema samajAvavA na besAya. e to sAmuM kahe ke ramyA vinA na cAle.' bALakane to kahevAya ke A patAsuM le ane bhaNavA jA, nahi jAya to mAra khAvo paDaze. e bALaka tyAre parANe bhaNavA jAya paNa thoDA divasa pachI e evo bane ke TAimasara jAya, jarA moDuM thAya to ene na pAlave. pachI ene samajAvAya ke bhaNavAthI to bahu lAbha. atikrama, vyatikrama, aticAra, anAcAra : kaThina cIjo eka vAra to hAthamAM mUkavI ja paDe, pachI enI kaThinatA batAvAya. pahelAM ja kaThinatA batAvavA jAya to pelo letAM ja aTake. toDavAnI buddhithI niyama le ane toDe, e to prapaMcI ane mahApApI che, paNa niyama letI vakhate uttama bhAvanA hoya, sAcavavAnI kALajI hoya chatAM khasI javAya, tene zAstrakAra mahApApI nathI kahetAM. taddana niyama nahi lenAramAM to aviratinuM mahApApa beTheluM ja che. choDelI vastu bhogavavAnI icchA mAtrathI zAstra niyamabhaMga nathI kahetuM. je vastu khAvAno niSedha karyo, te khAvAnI icchA e atikrama, e cIja levA jAya te vyatikrama, hAthamAM le ne moMmAM mUkavA jAya tyAM sudhI aticAra, moMmAM nAMkhatAM trAsa chUTe ane ghUMkI nAMkhe to paNa aticAra ane AnaMdathI khAya to anAcAra ane tyAM vratano bhaMga. viveka vinA sarva AvatuM nathI : zAstrakAro jANatA hatA ke vicAra mAtrathI niyamabhaMga thAya to niyama pALe koNa ? vastu choDavAno jema jema abhyAsa thaze tema tema vicAro baMdha thaze. vicAra kAMI ema ne ema rokAvAnA che ? jainazAsananAM prAyazcitta judAM, vidhi judI, aticAra judA - e badhuM lokottara che. badhA ekadama niyama pALe ema jJAnI nathI mAnatA. zrImaMtAI gayA pachI paNa mANasa garbhazrImaMta kahevAya che. e khAnadAna rahyo hoya to zrImaMtAInA abhAvamAM paNa loka ene Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 zeTha kahe che, nAgo thAya ne na kahe e vAta judI. svabhAva khAnadAna na hoya to nahi pAmelA kadAca Rddhisiddhi pAme toya mahAdaridrI kahevAya. bhayathI jeo niyama levA taiyAra nathI teo to mahAdaridrI che. nisaraNInAMdaza pagathiyAM joIne ja 'mArAthI nahi caDAya' kahIne besI jAya e kevo ? gaLiyo baLada, paraMtu 'kema nahi caDAya ?' e bhAvanAvALo AtmA sattvazALI, dharma mATe 'kema na thAya ? karavuM e pharaja che.' evI bhAvanAmAM sattva che. viveka vinA sattva nathI AvatuM. 132 bappabhaTTIsUrijI ane AmarAjA : gAMdharvo khela batAvavA AvyA hatA, emAMnI eka nIca jAtinI strInA rUparaMgathI AmarAjA moha pAmyo. prajAmAM kalaMkita na banAya mATe nagaranI bahAra eka mahela baMdhAvyo, jethI tyAM rahIne enI sAthe kAmabhoga thAya. maMtrI tathA sAmaMtoe rAjAne ghaNA samajAvyo paNa rAjA na mAnyo. aMte e badhAe zrI bappabhaTTIsUrijIne vAta karI ke rAjAnI A hAlata che, have to Apa samajAvo ane samaje to sAruM. zrI bappabhaTTIjI te navA baMdhAtA mahelanA bhAravaTiyA para eka zloka lakhI AvyA. zaityaM nAma guNastavaiva tadanu svAbhAvikI svacchatA, kiM brUmaH zucitAM vrajantyazucayaH saGgena yasyApare / kiM vAtaH paramasti te stutipadaM tvaM jIvitaM dehinAM, tvaM cennIcapadena gacchasi payaH kestvAM niSeddhuM kSamaH / / 1840 prabhAvakacaritra | "re pANI ! zItaLatA tAro guNa che. te pachI tArAmAM svAbhAvika svacchatA che vadhu zuM kahIe ? jenA saMgathI apavitra padArtho paNa pavitra bane che. sarva jIvonuM tuM jIvana che. AthI vadhAre tArI stutinuM kayuM pada che ? Ama chatAM jo tuM nIcA raste jAya che to tane rokavA koNa samartha che ?" zlokano sAra e hato ke pANI svabhAve nirmaLa che, bIjAne nirmaLa karanAra che paNa enAmAM durguNa eka ja che ke jyAM DhALa hoya tyAM DhaLe, rAjA je divase mahelamAM pahelo ja praveza karavAno hato te ja divase eNe A zloka vAMcyo. pANIne uddezIne kahevAyelI A vAta ene paNa eTalI ja lAgu paDatI hatI Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1941 - 8 - paDavAno bhaya, chatAM caDavuM anivArya - 124 -- 133 eTale A zloka vAMcIne e coMkyo, AtmA jAgrata thayo, pUchyuM ke A koNe lakhyuM ? jANyuM ke zrI bappabhaTTasUrijIe. tarata thayuM ke e mahApuruSa sivAya Avo upakAra koNa kare ? rAjA tyAMthI pAcho pharyo. ene kheda thayo. prAyazcitta mATe enA badhA dharmaguruone bhegA karyA. mUrkhanA prAyazcitta paNa kevAM ? pelAoe prAyazcitta ApyuM ke strIbhoganI abhilASA thaI mATe tapAvelI loDhAnI pUtaLI sAthe AliMgana karavuM. rAjA to ema karavA taiyAra thayo. maMtrIo kahe, "mahArAjA ! Ama na thAya." paNa rAjA to pApa dhovA taiyAra thayo hato, e have mAne ? maMtrIo pAchA gayA zrI bappabhaTTIjI pAse jaIne atheti vAta karI. zrI bappabhaTTIjIe kahyuM ke gAMDAnA guru paNa gAMDA hoya. pApanI zuddhi kAMI saLagavAthI na thAya. saLagI maravAthI bhAvanAnI zuddhi kyAMthI AvavAnI hatI ? maMtrIone kahyuM - phikara na karo, avasare huM tyAM AvIza. pApanuM prAyazcitta : avasare sthAne AvIne UbhA rahyA. prAyazcitta ApanAra gurue rAjAne vegapUrvaka doDI loDhAnI tapAvelI pUtaLIne bheTavA kahyuM. rAjA paNa doDyo. jevo najIka Avyo ke zrI bappabhaTTasUrijIe kAMDuM pakaDyuM ane kahyuM ke "rAjanuM ! prAyazcitta pUruM thayuM. pUcha tArA gurune - pApa teTaluM prAyazcitta hoya ne ? te strIne zuM teM AliMgana karyuM hatuM ?' tyAM to lokomAMthI avAja Avyo "sAcI vAta - barAbara che' vagere, vagere. A kyAre bane ? zAstrano marma hAthamAM Ave tyAre. pachI badhAnI vacce zrI bappabhaTTasUrijIe kahyuM ke, "rAjanuM ! baLI maravAthI zaddhi na thAya. e to AtmaghAta kahevAya. AvuM prAyazcitta koNe batAvyuM?' badhA guruonAM moDhAM zyAma thayAM. paDelAne pATuM na marAya : jainazAsanamAM pApanI tathA pApanA prAyazcittanI vyAkhyA judI che. Aje to kahe che ke paDavAnI bIke caDavuM ja nahi, ane paDI jAya tenI niMdA-mazkarI karavI. pacAsa caDavA jAya temAM pAMca paDe to pAMcanA prasaMgane gIdhanI jema cUMthe. hamaNAM kaheze ke "mahArAje amane gIdha kahyA.' eka paNa maDaduM dekhe ke gIdha ene na choDe. hajAro caDelA, caDatA, prabhumArgane ArAdhatA ene na dekhAya, paNa eka maDaduM dekhAya ke cUMthavA lAge. e koNa kare ? gIdha, hajAro dharma ArAdhe enAM Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 17 mAna-sanmAna karavAnuM, emanI sevAbhakti karavAnuM, emanAM guNagAna gAvAnuM e hINabhAgIne na sUjhe paNa karmodaye koI gabaDe to e gabaDelAnA maDadAne cUMthavAnuM gIdhanI mAphaka ene AvaDe che. tyAM ene ema nathI thatuM ke bicAro paDI gayo. pahelAnI mazkarI hoya ? kSatriya bacco paDelAne pATu mAre ? paDelAnI niMdA na hoya paNa tyAM jaIne na caDelA to e paDelAne ema kahe ke "bhAI ! tuM to dhanya che ke svAda cAkhI Avyo, ame to pAmyA ja nahi, ghaNA ja kamanasIba, paNa tArA jevAne paDavuM na pAlave." Ama bole to paDelo paNa nIcuM jue. puMDarika ane kaMDarika : kaMDarika saMyama mUkIne Avyo. puMDarikanI nA chatAM saMyama lIdhuM hatuM. bhagna pariNAma thayAM. patita thayo. pAcho Avyo. puMDarike samajAvyo paNa na mAnyo. nagara bahAra jaIne badhAM upakaraNo jhADa para laTakAvyAM. lokoe jaIne rAjA puMDarikane vAta karI. puMDarika tyAM gayo. munine pradakSiNA karI. page lAgIne kahe che ke "dhanya che mahAbhAga ! pAmeluM hAra nahi. mAna, samaja.' paNa e na samajyo. eTale puMDarike enA saMyamanAM upakaraNo pote dhAraNa karyA. muddo e che ke puMDarike paNa kaMDarikano tiraskAra na karyo. vivekInI dazA judI che : je saMyama pAmyA nathI enA to ekaDA ja nakkI nathI. jyAre bhagavAna gautamasvAmIe pratibodhelo kheDUta saMyama laI bhagavAnane joI tarata bhAgI gayo, enA mATe bhagavAne kahyuM ke, "e pAmI gayo." caDIne karmavaza paDe enA karatAM nahIM caDanArA UtaratA che. jeo paDavAnI bIka batAvI na caDavuM ema kahe che teo ghora mithyAtvanA pracAraka, pApopadezaka che. A badhuM vivekahIna mATe kahevAya che. vivekI AtmAnI dazA judI che. viveka Ave eTale dhUnana zaru thAya. vivekI tajavA yogya tajavAno prayatna kare. lobha Ave tyAM nIti jAya ? sAdhu paNa svArthabhAvanAthI dIkSA Ape to pApa che. khoTI vAtanA bacAvamAM jarA paNa UtaravuM nahi. kevaLa paranA uddhAranI vAta hovI joIe, tyAM potAno svArtha sAdhavAnI vRtti e nIcatA che. lobha Ave tyAM nIti jAya. ekane badale anekano uddhAra karavAnI vRtti e ziSyalobha nathI, paNa "huM anekano guru Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194s 8 - paDavAno bhaya, chatAM caDavuM anivArya - 124 - 135 kahevAuM" e bhAvanAmAM ziSyalobha che. pArakAnA uddhAra mATe karAtI kriyA e lobha nathI. amAre evo bacAva nathI karavo ke jethI amArA gharamAM ja Aga lAge. doSa hoya enI nA nahi paNa zAstra kahe che ke doSavAna paNa doSane TALavA prayatna kare, doSanI jAherAta kare, doSa chupAve nahi, doSane vakhANe nahi, doSa vadhAravAnA prayatna na kare. Aje je zrAvako ziSyalobhano AkSepa kare che te koIkane mATe kadAcita sAco paNa gaNAya. pAMca AMgaLI sarakhI hotI nathI. mATe e AkSepa AkSepa nathI. jainazAsanamAM to vidhi che ke hajAro ziSyo chatAM gurutA na hoya to guru narake jAya ane ziSya vagarano jo ekalo paNa zuddha saMyamI hoya to kevaLajJAna pAme. ziSyo kevaLajJAna pamADatA nathI ane ziSyo vinA kevaLajJAna aTakatuM nathI. hAlanA AkSepo niMdakavRttine AbhArI che ? hajAro, lAkho ziSyanA gurue paNa pazu paMDaga varjita sthAnamAM rahevAnuM che. e ja ughADe mAthe ane ughADe page vicaravAnuM che. ema to nathI ke hajAro, lAkho ziSyanA gurune gAdI maLe, eTale ziSyanA lobhano saMbhava ocho chatAM kadAca e doSa Ave to tatkAla sudhAravA jevo. paranA kalyANanI dRSTie saMyama ApavAmAM vAMdho nathI. "saMsAra asAra che" eTaluM sAmAne lAge eTalI yogyatA enAmAM jovI joIe. hAlanA AkSepo to niMdakavRttine AbhArI che. chokarAnI vahunA anAcAra beMDa vagADIne jAhera na karAya. chApAmAM moTA moTA akSare na citarAvAya. jo sasaro samajadAra hoya to evuM na kare. sAsu-sasaro to mAbApa jevAM kahevAya. jo e evuM kare to pahelAM to potAnI ja bhavAI thAya. phalANAnA dIkarAnI vahu' eTale tarata potAnuM ja nAma Ave, paNa nirlajja bane ene bhavAInuM bhAna na hoya. eTale DahApaNa e che ke saDe tyAMthI kApavuM. tamArAM ke mArAM pariNAma kharAba thAya tyAM kAtara mUkavI emAM niSedha nathI paNa bhavAI na thAya. vivekahIna avasthAnI A badhI dhamAla che. ahIM dhUnananI vAta kramasara karavAnI che te have pachI - Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 : sevA karavAnI, paNa konI ? 125 J-122 vi. saM. 1986 mAgasara suda-7 budhavAra tA. 4-12-1929 * udayane AdhIna na thAoH * saMsAramAM paNa evAM duHkha to Ave che: * vAraMvAra duHkhanI vAta kema ? saDo pese ke tarata kApavo joIe ? * maranAra karatAM mAranAra nabaLo che : * kImatI vastunA rakSaNa mATe vADa joIe : 0 pramAdIne sAvadha karavAnA che : * pApane sAruM mAne tene ahIM sthAna nathI : * saMsArane koIe surataru na kahyo : * sAmAcArInI bhinnatA dekhI mUMjhAvuM nahi : * dharmakriyAmAM paNa pudgalasevA vadhAre thAya che : : ratnatrayI e ja mokSa mArga : 0 Asakti duHkhane duHkha lAgavA detI nathI : * udAratAmAM uDAugIrI Ave te na cAle : * - to loko dharma to mAgatA Ave : viSayaH sadupurA gaMtavo... sUtranI vicAraNA. prAMte gaccha vyavasthAno hetu. jIvone nirveda pedA thAya ane saMyamamAM apramatta banI anya jIvonI hiMsAthI e aTake, e hetuthI zAstrakAre vAraMvAra saMsArI jIvonA duHkhonuM varNana karyuM che. dhUtAdhyayananA pahelA uddezAnA trIjA sUtranI vicAraNA A pravacanamAM AgaLa vadhI che. sarvatra matsyagalAgala nyAya pravarte che. nabaLAne sabaLo mAre che. sarvatra bhaya che. nirbhaya to dhamAM ja che. mATe dharmanI jarU2. saMsAranI jarUra paDe toya e sAro nahi ja. A badhI vAta karyA bAda saMsAranAM duHkho paNa Asaktivaza duHkha lAgatAM nathI. e jo duHkharUpa lAge to jIva dharma mAgatA Ave. vastu jeTalI kiMmatI teTalI rakSaNanI jarUra. dharma kiMmatI mATe tenI rakSA karavI anivArya. gacchA vyavasthA sAmAnya matabhedo nabhAvavA mATe che. siddhAMtano bheda mAnya na rakhAya vagere bAbatone khUba ja sArI rIte samajAvela che. muvAkyAtRd. * bacavuM hoya to karmanA udaya vakhate sAvadha thAo. udayane AdhIna na thAo. AdhIna thanAra gabaDe, svAdhIna rahenAra bace. 0 AtmAnA bhalA mATe vAraMvAra ekanI eka vAta kahevA chatAM punarukti doSa lAgato nathI. * maranAra karatAM mAranAra vadhu nabaLo che. mAranAra mAravAnI bhAvanAthI pahelAM to pote ja marAya che, pachI bIjAne mAre che. * potAnuM sAcuM sAbita karavA mathanArA sAcuM-khoTuM na jUe. 0 zakti saMpanna AtmA navakAravALI gaNavA besI jAya, hAtha joDe ane zAsana para Aphata AvavA de, to e guno che. * dharma sAro che to ene zI AMca AvavAnI che ? ema mAnI enuM rakSaNa na kare te lUMTAya. * ratnatrayI e ja mokSamArga, e sivAya bIjuM kAMI icchAya nahi. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9H sevA karavAnI, paNa konI ? saMsArI jIvonI sthiti : anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI sudharmA svAmIjI mahArAjA pharamAve che ke, A saMsAranAM prANIo aMdha che ane pAchA aMdhakAramAM paDelAM che. ene laIne teo aneka prakAranI vedanAo bhogave che. vivekahIna hovAthI sAcI vastu samajI zakatAM nathI. mithyAtva, avirati, kaSAya, pramAda ane yogamAM evA gUMcavAyelAM che ke sukhaduHkhano rasto parakhI zakatA nathI. tethI karmAdhIna banIne anekavAra UMcInIcI gatiomAM paribhramaNa karatAM karatAM aneka prakAranI yAtanAo bhogave che. A rIte bhagavAna zrI tIrthaMkaradevo je upadeza pharamAvI gayA te zrI sUtrakAra maharSi atre jaNAvI rahyA che. jJAnIe kahyuM te sAcuM H jJAnIo kahe che ke jagatanA cakSuhIna jIvo to potAne aMdha mAne che ane kahe che, dekhatAnI salAha mujaba teo cAle che, paNa vivekahIna AtmAo to evA aMdha che ke te potAne aMdha jANatA ja nathI ane koInuM mAnatA paNa nathI. koInI sAcI paNa salAha svIkAravA e taiyAra nathI. sthAvara nAmakarmanA udayathI ekaMdriya banelA jIvonuM halanacalana dekhAtuM nathI tethI tenI vAta bAjue rAkhI, je jIvonuM halanacalana dekhAya che tevA beiMdriyathI paMcedriya jIvonAM duHkho pratye have dhyAna kheMce che. chadmasthatAne kAraNe je taddana sUkSma vastuo iMdriyone grAhya nathI te to zAstrathI ja manAya. jo ke tyAM paNa hetu, dalIla, yuktio che paNa je na samaje teNe "jJAnIe kahyuM te sAcuM' ema mAnavuM paDe. dareka darzanakArane A vinA na cAle. udayane AdhIna na thAo ! bhASAvargaNAne laIne mUkavAnI zaktivALA saMjJI paMceMdriya jIvonI durdazA to dekhAya tevI che. bIjA matsya vagere pANInA jIvomAM baLavAna nabaLAne khAya che. matsarathI, irSyAthI, pUrvanA vairathI, khAvAnI abhilASAthI paraspara mArAmArInA Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 1845 dhaMdhA A saMsAramAM sarva jIvonA cAlu ja che. jema mAchalAMo ekabIjAne khAya che, tema UDatAM pakSIomAM paNa moTuM nAnAne pakaDe che. mAMsAhArI manuSyo pazupakSIone mArIne khAya che. saMsAramAM prANIo sukhI dekhAtAM nathI. zAthI? karmodaye. je jIvono ghAta thAya che tenA karmano udaya che. ghAta karavAnI taiyArI kare che tenI azubha bhAvanA che. eno azubhodaya pApanA mArge javA pUrato che. je ghA sahe che te azubhodayane bhogave che. duSTa vAsanAmAM paDelA jIvo bIjAne takalIpha ApI potAnI jAtane takalIphamAM mUke che. anAdi kALathI jIvonI A kAryavAhI cAlu che ane anaMtakALa sudhI cAlu rahevAnI che. e kadI maTavAnI nathI. tamAre emAMthI bacavuM hoya to baco. e samajAvavA jJAnIonI A mahenata che. jJAnI A rIte saMsAranuM svarupa kahe tethI duniyA badhI A kAryavAhIthI aTakI jAya tema nathI. tIrthakara devoe koIne duHkhI na ja thavA devAno ijAro nathI rAkhyo. e kahe che ke bacavuM hoya to karmanA udaya vakhate sAvadha thAo. udayane AdhIna na thAo. AdhIna thanAra gabaDe, svAdhIna rahenAra bace. vAraMvAra duHkhanI vAta kema ? trIjA sUtranI zarUAta karatAM paNa sUtrakAra maharSi kahe che ke, bahudukkhA hu jantavo sattA kAmesu mANavA abaleNa vahaM gacchaMti sarIreNaM pabhaMgureNa bhAvArtha (A saMsAramAM) prANIo nizcayathI ghaNA duHkhI che. manuSyo kAmabhogamAM Asakta che. te kSaNabhaMgura (nazvara) evA zarIrane kAraNe (jIvono) vadha kare che. bahUni duHkhAni karmavipAkApAditAni yeSAM jantUnAM te tathA, huryasmAdeva tasmAttatrApramAdavatA bhAvyam / kimityevaM bhUyo bhUyo'padizyata ityata Aha yasmAdanAdibhavAbhyAsenAgaNitottarapariNAmAH 'saktA' gRddhAH 'kAmeSu' icchAmadanarUpeSu 'mAnavA' puruSA ityato na punaruktadoSAnuSaGgaH / je kAraNathI prANIone karmanA vipAkathI prApta thayelA aneka duHkho hoya che te kAraNathI apramAdI banI koI paNa jIvonI hiMsA na karavI joIe. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 1w - 9 - sevA karavAnI paNa konI ? - 125 - A rIte vAraMvAra upadeza kema Apo cho ? evA praznanA javAbamAM kahe che - anAdi bhavonA abhyAsathI asaMkhyavAra sevavAthI prApta nirvasa pariNAmane kAraNe manuSyo icchA ane madana svarUpa evA kAmabhogane vize Asakta thAya che mATe e upadezamAM punarukti doSano prasaMga Avato nathI. jagatanAM prANIo bahu duHkhI che. TIkAkAra prazna kare che ke vakhatovakhata duHkhanI vAta kema lAvo cho ? sUtrakAra maharSi kahe che ke bahu duHkha che, ema jANavA chatAM paNa pramAdI AtmA saMsAramAM lIna thAya che, mATe duHkha jANavA chatAM viSaya kaSAyamAM magna rahe che. dardI samaje che ke kupathya vyAdhine vadhAranAra che chatAM najara kupathya tarapha ja jAya che. ATaluM vAraMvAra samajAvavA chatAM pramAdIo saMsAranI AsaktithI khasatA nathI. AtmAnA bhalA mATe vAraMvAra ekanI eka vAta kahevA chatAM punarukti doSa lAgato nathI. roja samyagdarzana, jJAna, cAritra, pUjA, sAmAyikAdi dharmakriyAnI vAta pramAdIone sAvadha karavA mATe che. viSayAdhInonI hAlata kaphoDI che. viSayane kharAba kahe ane pAcho tyAM ja jAya, mATe vAraMvAra kahevuM paDe. bhayaMkara jokhamI raste samudAya cAlato hoya tyAM AgevAna "sAcavajo, sAcavajo' ema vAraMvAra kahe che. jenAthI duniyAne bacAvavI hoya te cIjone duniyAnI AMkha sAme jIvatI jAgatI rahyA kare ema karavuM ja paDe. maranAra karatAM mAranAra nabaLo che : jaLacara jIvo jaLacarane, sthaLacaro sthaLacarane ane khecaro khecarane paraspara haNyA ja kare che. bIjAo to ekabIjAne mAre che paNa paraspara paNa mArapITa cAlu ja che. mAchImAra to mAchalAMne mAre, paNa mAchalAMo paNa ekabIjAne paraspara mAre. pAradhI pakSIone mAre, zikArI pazuone mAre ane pAchAM e pakSIo ane pazuo parasparane mAre. je baLavAna hoya te nabaLAne mAre. baLavAnanI dareka jagyAe jIta. duniyA Ama ja cAle che. moTo nAnAne mAre emAM moTAnI mahattA manAya che. jIva mAtramAM A dazA che. paNa jJAnI kahe che ke maranAra karatAM mAranAra vadhu nabaLo che. mAranAra mAravAnI bhAvanAthI pahelAM to pote ja marAya che, pachI bIjAne mAre che. Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 149 nirbhaya ane baLavAna koNa ? duniyAno vyavahAra che ke je bIjAthI marAya te nabaLo, bIjAno mAra khAya te nabaLo, bIjAne AdhIna thAya te nabaLo. e dRSTie paNa vicArIe to je mAravAnI bhAvanAne AdhIna thayo te nabaLo gaNAya. tyAre sabaLa koNa ? je mAranArathI mare te. hA, paNa mAravAnI bhAvanAthI na ja mare, mAravAnI bhAvanAne AdhIna na thAya te nirbhaya ane te ja baLavAna. evA baLavAna jagatamAM jIve, bAkInA badhA marelA che. eTale jIvato e che ke koIne mAravAnI bhAvanA jenA hRdayamAM spaze ja nahi. pramAdIne sAvadha karavAnA che : ahIM je duHkhanI vAta cAle che te kAyabaLane uddezIne che. jenAmAM kAyabaLa vadhAre te bIjAne mAre. A rIte AkhA jagatanuM vAtAvaraNa bhayaMkara che. nirbhaya te ke je koIne mAravAnI bhAvanAthI raMgAyelo nathI. saMsArInA duHkhanI sImA nathI ema vAraMvAra kahevAno hetu e che ke, pramAdIne sAvadha karavA. A vAta na samajAya tyAM sudhI dharmamAM dila lAgavAnuM nathI. saMsAra duHkharUpa na samajAya tyAM sudhI dharma na ruce, dharmanI vAto karanArA navarA ja lAge. duHkhanAM sthAna te sukhanAM sthAne mAne tyAM sudhI e sthAnamAMthI nIkaLavA rAjI koNa thAya ? viSTAnA kIDAne bahAra kADho to taraphaDIne marI jAya. je vastuo tame joI paNa na zako emAM e rahI zake ane jIvI zake, eTaluM ja nahIM paNa tyAM e moja kare. tamane je jovAthI gaMchA Upaje tene e upabhogamAM le. je sthAnamAM jIva jAya te sthAnamAM AnaMda mAnavo evI enI anAdinI dazA che. saMsArano anAdisiddha guNa : saMsAra duHkhamaya na samajAya tyAM sudhI dharma karavAnI icchA thAya ? na ja thAya. mATe dharmanI icchA na thAya emAM Azcarya na pAmo, paNa thAya temAM Azcarya. dharma pAmIne koI jIva paDI jAya emAM navAI nathI. dharma na pAmavo, pAmIne pheMkI devo e to saMsArano anAdisiddha guNa che. dharmane pAmavo, TakAvavo, khIlavavo e AtmAno guNa che. saMsArI AtmA dharma na pAme ke pAmIne pheMkI de emAM Azcarya zuM ? tIrthaMkaradevonA AtmAo to UMcI koTinA, chatAM emanA jIve paNa dharmane karmavazAt mUkyo che. dareka bhavamAM badhe uttamatA jALavavA chatAM patita thayA che. maricIe dharma mUkyo ne ? emanA jIvonI A sthiti to bIjA Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da sevA karavAnI paNa konI ? 125 mATe zuM kahevuM ? mATe koI dharma na pAme, pAmIne pheMkI de temAM Azcarya na pAmo. e vAtane lAMbIcoDI na banAvo. Aje to e ja dhamAla cAlu che. 1849 AthI ja dharmanI sAme A kALamAM pratibaMdha na mukAya teTalA ochA adharmanI sAme dareka kALamAM pratibaMdha ochA mukAya che. Aje to dharmanI sAme moTI dIvAla UbhI thaI rahI che, jene laIne dharma pAmavAnI yogyatAvALA paNa dharma na pAme, e sthiti UbhI thaI che. 141 saMsArane koIe surataru na kahyo : dareka zrI jinezvaradevonI ane mahApuruSonI dezanAnI zaruAtamAM eka ja vAta Ave ke 'saMsAre vastu mAluvam / ' saMsArane jJAnIoe sAgaranI, aTavInI, agninI, dAvAnaLanI, aMdhArA kUvAnI, ema jAtajAtanI upamA ApI che. koIe saMsArane surataru na kahyo. saMsAra surataru hota to mokSane koNa icchata ? AvI nakAmI mahenata koNa karata ? saMsAramAM sukha nathI ane duHkha che te jJAnI vAraMvAra kahe che, e emanI pharaja che. jo dharma jIvato jAgato rAkhavo hoya to e dhvani ekasarakho cAlu rAkhavo joIe, mAtra upAzrayamAM ja nahi, gharamAM paNa e jApa cAlu ja joIe. dharma jIvato rAkhI dharmanuM phaLa meLavavuM hoya to ekeeka dharmInA haiyAmAM 'saMsAramAM sukha nathI ane ekAMte duHkha che' e 2TaNa akhaMDa cAlu rahevuM joIe. mATe ja jJAnI saMsAramAM mahAdu:kha che ema vAraMvAra kahe che. sabhA : mATe ja viplavavAdIo saMsAramAM sukha manAvavA mathI rahyA che. e bhale mathe. ema to vepA2I benA bAra karavA kyAM mathatA nathI ? grAhakane vizvAsa besADavA khoTAM bharatiyAM paNa kADhI batAve. potAnuM sAcuM sAbita karavA mathanArA sAcuM-khoTuM na jue. saMsAranAM duHkha tathA Apattio to e paNa veThe che paNa ene gauNa banAvI, nahi jevA sukhane e loko pradhAnapada Ape che ane potAnA ajJAnane majabUta kare che. eno hetu hRdayanI icchA pUravAnI bhAvanA prabaLa che, e che. sevA to ahIMnAnI ja karo : zAstrakAro pahelI vAta 'saMsAramAM bahu duHkha che' e samajAve che, samyaktva, devati, sarvavirati Adi dharma ApavAnI vAta pachI. jyAM sudhI saMsAramAM Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 10 sukha dekhAya tyAM sudhI dharmanI sAme jovuM e azakya che, kadI juo to paNa je rIte jovuM joIe te rIte na jovAya. zAstrakAra eka ja vAta ThasAve che ke tame jyAM beThA cho tyAM sukha nathI, du:kha che. je sukha dekhAya che te paNa vastutaH duHkha che, duHkhamAM laI janAra che. tame kadAca tyAMthI nIkaLI na zako ane tyAM ja raho to paNa sevA to ahIMnAnI ja karo. tyAM rahIne tyAMnAnI sevAmAM na paDo. sevA to zrI jinezvaradevanI, nigraMtha guruonI ane zrI jinezvaradevanA AgamanI karo. tyAM raho ja nahi to sArI vAta, paNa rahevuM ja paDe to paNa enI sevA na karo. je Ave ene sAcavI lo, rAkhI lo, upabhogamAM levuM paDe to laI lo paNa enI sevAmAM to na ja paDo. dharmakriyAmAM paNa pugalasevA vadhAre thAya che ? zrI jinapUjA mATe snAna karavAnuM paNa snAnamAM keTalo TAima ane jinapUjAmAM keTalo ? e snAna to zarIrazuddhi pUratuM ja che ne ? kapALamAM tilaka kevI rIte karo ? darpaNamAM barAbara jovAya ane jarA vAMkuMcUkuM thAya to bhUMsI nakhAya. bhagavAnane tilaka kevuM karo ? jhapATAbaMdha, badhA vatI ekasAthe uparAupara cAMllA thAya, bhale relA Utare enI paravA nahi. muddo e che ke AjanI dharmakriyAmAM paNa pudgalasevA bahu sthAna roke che. koI moTo mANasa maMdiramAM Ave to badhAnuM dhyAna tyAM kheMcAya, je zAMti, laghutA, namratA joIe te maLe nahi. Asakti duHkhane duHkha lAgavA detI nathI : saMsAramAM duHkha che, e khAtarIpUrvaka mAnyuM nathI. saMsAramAM duHkha che e vAta zAstrathI sAMbhaLe paNa bahAra jaIne kahe ke "duHkha che kyAM ? ApaNe to lahera che. jJAnIe kahyuM che to kadAca haze kyAreka ! paNa atyAre to sukha che ne ?' paNa jo saMsAramAM duHkha na hota to jJAnI gAMDA na hatA ke du:kha gaNAvyA karata. amuka cIja meLavavAnI Asakti thAya pachI e meLavavAmAM thatuM duHkha, du:kha nathI lAgatuM. jeTha mAsanI garamI ane nATakazALAnuM makAna, (erakaMDizana AvyuM te pahelAnA jamAnAnI vAta che) e saMyogo vicAro, lAiTonI garamI, mAnavamedanInI garamI, ane RtunI garamI, paDado na UMcakAya tyAM sudhI to hAthano paMkho halAvyA kare paNa jevuM nATaka zaru thAya eTale AMkho tyAM coMTe, jovAnA AnaMdamAM paDI jAya, garamI bhUlI jAya. zuM garamI nahotI ? hatI, paNa Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sevA karavAnI paNa konI ? 125 viSayAdhIna jIvone viSayavAsanAne laIne duHkha nathI dekhAtAM. baMgalA moTa meLavavAnI bhAvanAmAM anekanI gulAmI karatAM AMcako Avato nathI. tyAM svataMtratA haNAtI nathI. paNa sAdhunI vAta Ave tyAM kahe ke 'ame e na mAnIe.' ame gulAma nathI ke tyAM mAthAM namAvIe. paNa e moTara ane baMgalAnA jApe badhuM bhulAvyuM. anekanI gulAmI kare, anekane salAmo bhare ane anekanA dhappA paNa khAya, chatAM duHkha na mAne. - to loko dharma to mAgatA Ave : 'saMsAramAM bahu duHkha che'-e jJAnInI vAta barAbara ThasI jAya to loko dharma to mAgatA Ave. niyamo lo, sAdhupaNuM lo, evuM amAre kahevuM na paDe. tame saMyama kema nathI letA ? sAdhu barAbara samajAvatA nathI mATe ? nA, koI pUche to kahejo ke jJAnIe saMsArane je rIte du:khamaya kahyo che, te rIte hRdayamAM hajI Utaryo nathI mATe. atyAre to jevI hAlata azraddhALuonI che tevI ja hAlata lagabhaga viSayAdhIna zraddhALuonI che. zraddhALu che UMcA paNa sthiti lagabhaga evI che. azraddhALu to jANato nathI, jANavAnI buddhi nathI mATe evo che, paNa zraddhALu to viSayAsaktine laIne e dazAne bhogave che. azraddhALu to zAstrane mAnato ja nathI paNa zraddhALu to mAne che kharo, chatAM zAstranI eTalI vAta eNe yAda rAkhI ke saMyama khAMDAnI dhAra jevuM, loDhAnA caNA cAvavA jevuM ane retInA koLiyA karavA jevuM che. khAMDAnI dhAra para cAlavuM sAruM, loDhAnA caNA cAvavA sArA, retInA koLiyA ka2vA sArA paNa saMyamane to hAtha joDIe. saMsAramAM paNa evAM duHkha to Ave che : 1851 e Ama kahenArane mAre pUchavuM che ke saMyamamAM bahu bahu to du:kha keTaluM ? bhagavAna mahAvIradeva jevA upasarga to hAla nathI AvatA ne ? emanA kAnamAMthI khIlA kheMcAyA e bhayaMkara upasarga. Avo upasarga atyAre nathI Avato, chatAM mAno ke Ave to e ja duHkha ne ? 143 sabhA : saMsAramAM paNa evAM du:kha to Ave che. - to paNa saMsArane talavAranI dhAra mAnI kadI hAtha joDyA ? bhagavAnane kAnamAMthI khIlA kheMcAyA e duHkha, paNa pahelI nArakInA pahelA pATaDAmAM jaghanya AyuSyavALA nArakInA jIvanA duHkhathI e du:kha anaMtamAM bhAge che. nAkImAM koNa jAya ? bahu AraMbhI, bahu parigrahI, mAMsAhArI, paMceMdriya Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 180 jIvanA ghAtaka, raudra pariNAmI thaI narake jAya. loDhAnA caNA mAnI saMyamane hAtha joDanAre narake laI janAra AraMbha parigrahane hAtha joDyA ? Aje zraddhALunI hAlata lagabhaga azraddhALu jevI thaI paDI che. jene vairAgya thAya te saMsArI nathI : saMyamanAM pariNAma thAya tyAM zrAvakathI A na bolAya. hA, saMyamamAM sthira karavA mATe loDhAnA caNA cAvavA jevuM che ema samajAvAya paNa saMyamanA pariNAmamAM agni mUkavA mATe evuM bolavAnuM nathI. Aje to saMyama levA taiyAra thayelAne salAha ApavA jAya ke saMyama to loDhAnA caNA cAvavA jevuM kaThina che, tArA jevAnuM e kAma nathI, mATe samajI jA. have to jaino taraphathI dayAnA yoge keTalAko taraphathI rAjAone kAyado karavAnI vinaMti thAya che ke sagIrane dIkSA ApanArano daMDa karo. sabhA: e loko samajatA nathI. - vyavahAra paNa kahe che ke na samajatA ho to na bolo. kApaDiyAne gAMdhInI dukAne jaIne enA viSayamAM bolavAno haka nathI. saMsArIo saMyamI thavA janAranI paMcAtamAM zuM kAma paDe ? jene vairAgya thAya te saMsArI nathI. dharmA pakSe have vyavasthita banavAnI jarUra che. have ghara saMbhALI besI rahyuM ke mAtra navakAravALI pheravyuM nahi cAle. zAstra kahe che ke zaktisaMpanna AtmA navakAravALI gaNavA besI jAya, hAtha joDe ane zAsana para Aphata AvavA de to e guno che. saDo pese ke tarata kApavo joIe ? eka zeThane tyAM cora AvyA. zeThANIe zeThane kahyuM ke bhIMta kocAtI lAge che, zeTha kahe jANuM chuM. pharI kahyuM ke A to bAkoruM pADI aMdara peThA, zeTha kahe jANuM chuM. pAchuM kahyuM ke tijorI kholI mAla laIne cAlavA mAMDyA, toye zeThe kahyuM ke jANe che. tyAre zeThANIe kahyuM ke "dhULa paDI tamArA jANavAmAM." mane pahelethI tamArI AvI khabara hota ke, tame ATalA Darapoka cho to huM ja bUmAbUma karata. toye cora nAsI jAta ane mAla bacI jAta. mane to lAgyuM ke tame kAMIka ukALazo. atyAre paNa hAlata AvI ja che mATe dharmA pakSe vyavasthita banavuM joIe. sAmA pakSano e prayatna che ke janatAnA hRdayamAM dharmanI vAto pravezatI aTake ane pravezelI hoya te nIkaLI jAya. ApaNe e vastu lokonA haiyAmAM jacAvavA ane sthira karavA prayAsa karavo joIe. peDhImAM ke ghera beThe e nahIM thAya. emAM Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 sevA karavAnI paNa konI ? - 125 to tana-mana-dhana e traNe kharacavAM joIe. traNe apAya to uttama paNa eka paNa na Ape tene zAsanasevaka kema manAya ? kUcakadama have cAlu thaI javI joIe. 'pachI joIzuM' ema na rakhAya. pachI zuM jozo ? Aga lAgyA pachI kUvo khodavA besazo e DahApaNa nahi kahevAya. jema jema zAMti dhAraNa karI, jema jema pravRtti maMda pADI tema tema sAmuM jora vadhyuM. dasa varasa pahelAM paNa AvI cetavaNI apAtI hatI, dhyAna na apAyuM to A pariNAma AvyuM. suMdara AMgaLIne paNa sarpadaMza thAya to tarata cappu laIne AMgaLI kApavI paDe. mArI AMgaLI kema kapAya ! ema vicAra karavA 2he te mare. 1853 sabhA : tyAM to nAke karaDe to nAka paNa kApavuM paDe. have samajyA. e na kApo to AkhA zarIramAM jhera vyApe. pachI to gAruDI Ave ane jhera utAre tyAre bace. saDo pese ke tarata kApavo joIe. dharmanA nAza vakhate dharmIe bacAva mATe saghaLA prayatna karavA joIe. 145 kImatI vastunA rakSaNa mATe vADa-vADA joIe : pUjya upAdhyAyajI mahArAjA kahe che ke samyaktva e to samasta guNonuM nidhAna che. e nahi sacavAya to mULa guNo ane uttara guNonA coTTAo cAre ta2pha phare che. eka guNane paNa e nahi TakavA de mATe nAza thAya te pahelAM ceto. evA sAvadha bano ke tamArA killAmAM koI pravezI ja na zake. loka bhale ene vADo kahe. siMha paNa potAnA vasavATa mATe guphA rAkhe che. emAM kAMI zarama nathI. medAnamAM to prasaMge javAya. killA vagaranI rAjadhAnI koI rAjAe vasAvI sAMbhaLI ? pote bale baLavAna hoya paNa pelo UMghatAM jhaDape to ? killAmAM mahela pharate paNa pAchuM kampAunDa hoya. pha2tA cAre tarapha UghADI talavAravALA paheragIro hoya evA mahelamAM e sUe che. baLavAna paNa UMghamAM hoya ne koI ghuse to ?mATe cokasAI pUrI rAkhe. koI kahe ke sA2I cIjane vaLI killA zA ? huM kahuM chuM ke sArI cIjo mATe ja killA joIe. pheMkI devA jevI cIjo killAmAM rAkhavAnI jarura nathI. dharma sAro ane kImatI mAnatA ho to enI pharate vADa, killo badhuM joIe. pheMkI devA jevI cIjo killAmAM rAkhavAnI jarura nathI. dharma sAro ane kImatI mAnatA ho to enI pharate vADa, killo badhuM joIe. dharma sAro che to ene zI AMca AvavAnI che ? ema mAnI enuM rakSaNa na kare te luMTAya. mATe dharmanA rakSaNa mATe enI pharate killo-vADa badhuM joIe. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 -- AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 18aa vastu UMcI tema pratibaMdha vadhAre ? badhuM choDIne AvyA chatAM zAstrakAroe amArA para bahu aMkuza mUkyA che. jema vastu UMcI tema pratibaMdha vadhAre. koI kahe ke dharmamAM vADA zA? to evAnI vAta sAMbhaLatA nahi. dharmamAM kSudratA na hoya e sAcuM. udAratA e guNa che, uDAupaNuM e durguNa che. udAra guNavAnamAM khape, uDAu to bhIkha mAge. duniyAmAM gRhastha prasaMge lAkho kharca. vagara prasaMge pAI na kha. hajAronI sakhAvata karanAro hisAbamAM ATha AnAno pharaka na calAve. nokara paNa samaje ke zeTha pUchyA vinA nahi rahe. udAratA pUrI joIe. koI Avelo khAlI pAcho na jAya. paNa evA bhoLA na thavAya ke tyAM lUMTArA paNa ghUsI jAya. adharmIne dharmI banAvAya, ayogyane yogya banAvAya paNa uThAugIra AvIne uThAvI na jAya tenI kALajI to rAkhavI joIe. ApaNI udAratAthI uThAugIra phAve che. ApaNI zAMtimAM zetAno kAma karI jAya che. samatA eTale A paNa ThIka ane te paNa ThIka, evuM nathI. sabhA: A vicArovALAnA nAmonuM lisTa banAvavuM jarUrI che. Aje to potAnA ane pArakAne oLakhavAnI bhAMjagaDa moTI che. gharanA koNa, ane bahAranA koNa e na jaNAya tyAM hAlata zI thAya ? nAmo noMdhAvyA pachI e nAma noMdhAvanArano paNa patto na lAge evI hAlata che. ghera prasaMga Ave tyAre rasoDAnI cAvI amukane, amuka kAma amukane ema badhuM nakkI karAya che, paraMtu temAMya badhuM soMpAya to je potAnA hoya tene ja. duniyAnI nAnIzI kAryavAhImAM paNa badhuM ATaluM cokkasa karAya che, to ahIM paNa have potAnA koNa e nizcita karyA vinA chUTako nathI. pApane sAruM mAne tene ahIM sthAna nathI : pUrve nAmadhArI jainone paNa jainatvanI dAjha hatI, bhagavAna mahAvIradevanI AjJA tarapha vaphAdArI hatI, emAM bahu mahenata nahotI karavI paDatI. rAmAyaNamAM Ave che ke sAteya vyasanamAM pUrA, badhA pApa sevanArane kAma paDe to jainazAsanamAM nibhAvAya, kema ke e bicArA viSayAsakta che paNa pApane sAruM nathI mAnatA. pApane sAruM mAne tene ahIM sthAna nathI. pahelAM to pANImAM jIva che ema kaho to tarata kabUla kare. Aje koI pANI DhoLato hoya ne kaho to kaheze A Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 - 9 - sevA karavAnI paNa konI? - 125 - 147 jamAnAmAM evAM gappAM na cAle. ATalo paristhitimAM Aje phera paDyo che. amuka cokkasa vicAranA mANasoe ekatrita thavAnI jarUra che. nAma noMdhAvyA pachI zuM? nAma noMdhAvanArA paNa pachI zodhyA hAtha nathI AvatA. mATe have A viSayamAM upekSAvRtti khaMkherI nAMkho ane sAvadhAna bano. sabhA sAdhuoe paNa saMgaThita thavuM paDaze ne ? eka ja vastunA ekasarakhA amalanI vAtane hamaNAM bAjue rAkho. atyAre to eka mAnyatAvALAnA aikyanI vAta che. gharanA pAMca paNa barAbara susthira bane to bahAranA paMdarane sAthe levAya ne tAkAta vadhArAya. eka siddhAMta mAnanArAonI sthiratAmAM ThekANuM na hoya to ? teo ja arasaparasa eka na hoya to ? A zAsanamAM evuM cAlavA na devAya. nihnavo eTale bhagavAnanA eka ja vacanamAM pheraphAra karI judo mArga kADhanArA vidvAno. evAne paNa saMkhyAmAM ghaTADo thaze evA bhayathI sAcavI levAno kAyado A zAsanamAM nathI. game tevo sAro ane vidvAna paNa jo enAmAM mULa vastumAM parivartana dekhAya to te vakhate evA vidvAnanI paNa khoTa veThI laIne ene dUra karavAmAM Avato. evAne dUra karavA e ja pharaja. A paraMparA hatI mATe to AgamanI maryAdA akhaMDa rahI. prANapriya ziSyo, vidvattAmAM jeno joTo nahi, evA ziSyo paNa jyAre mArgathI vimukha thayA tyAre samajAvavA prayatna karyo paNa na samajyA to eno tyAga karavAmAM vAra na lagADI. dharmI mAtApitA paNa adharma dIkarAne kahI detAM ke have tuM ahIM nahi, ame tArA vinA calAvI laIzuM. zobhAnA gAMThIyA zA kAmanA ? eka vicAramAM sthira hoya temaNe vyavasthita kArya karavuM joIe. vyavasthita vAto vinA kAMI na thAya. kevaLa ghoMghATa karavAthI athavA baso-pAMcaso kharca nAkhavAthI ke sAmAne jema tema gALo devAthI kAma na thAya. thoDuM paNa vyavasthita kharcAya to ja kAma thAya. je kAMI lakhANa bahAra mukAya tenuM vajana paDavuM joIe. je vAMce te vicAra karato thaI jAya. sAmethI jeTaluM pracArakArya thAya che teTaluM ja tenI sAme ahIMthI paNa thavuM joIe. tanavALA tanano upayoga kare, manavALA manano upayoga kare ane dhanavALA dhana Ape te mATe badhAe ekatrita thavAnI jarura che. kevaLa nAmo noMdhAvavA mATe nahi. evA zobhAnA gAMThiyA zA kAmanA ? Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - 1 148 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 sabhAH ekatrita thavAmAM gacchanA bheda paNa ADA Ave ne ? gacchabheda ke sAmAcArI bheda nibhAvavA mATe to zrI jenazAsana e ratnAkara che. siddhAMtanA bheda na nibhAvAya. bhagavAnanA vakhatamAM evI sthiti hatI. bhagavAna pArzvanAthanA saMtAniyAmAM paNa keTalAka evA pAkyA hatA ke bhagavAna mahAvIradeva sAme potAnuM TaTTu judu calAvatA hatA. veSadhArIoe samartha jJAnIone nagarapraveza baMdha karAvyo hato. A badhuM gacchabheda ke sAmAcArI bhedanA kAraNe nahi paNa siddhAMtabhedanA kAraNe. badhAnA haiyAmAM A siddhAMta tAraNahAra manAvo joIe, to ekatra thavAya. sAmAnya truTaka mAnyatAo ke amuka kriyAnA matabhedo nibhAvavA to jainazAsana e ratnAkara samAna che. sAmAcArInI bhinnatA dekhI mUMjhAvuM nahi ? ratnatrayI e ja kalyANanuM sAdhana che, samyagdarzana jJAna cAritra e ja mokSamArga che, e ja siddhAMta anusAra upadeza te zrI jainazAsanamAM niyata che. te mATe ekatra thavAnI jarUra che. pUjya AnaMdaghanajI mahArAjane je pokAra karavo paDyo che, te to aDIMgo jamAvIne beThelA haThAgrahI mAladhArIo mATe. bAkI to jJAnIoe kahyuM ke sAmAcArInI bhinnatA dekhI mUMjhAvuM nahi. chabastha jIvomAM evuM to banI zake che. haThAgrahIo mAladhArI banyA ane pAchA maThAdhIza paNa banyA mATe pUjya AnaMdaghanajI mahArAje pokAra pADyo che pUjya upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjAne paNa pokAra karavo paDyo ke - dhUmadhAme dhamAdhama calI, jJAna mAraga rahyo dUra re." prabhumArgane Agho mUkI ApavaDAI karanArAo mATe A zabdo che. upAdhyAyajI mahArAjA zrI sImaMdhara svAmIne kahe che ke "bhagavan! A pApAtmAone to have pahoMcAya tema nathI. A bharatanA te huM keTalA rAsaDA gAuM?" ratnatrayI e ja mokSa mArga : nAnI nAnI mAnyatAnA bhedane nibhAvavA mATe to A zAsana gaMbhIra ratnAkara che. tapagacchanA AcAryoe paNa lakhyuM ke sAmAcArI bhedamAM na mUMjhAo. badhA chadmastha che mATe evuM to bane. siddhAMta pustakAruDha thayAM tyAre paNa matabheda paDyo tyAM nAmavAra lakhyuM ke 'eke evaM vadanti, eke evaM vadanti, tattvaM tu kevaligamyam / ' Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 - 9 - sevA karavAnI paNa konI ? - 125 - 149 amukane A yAda che, amane A yAda che ane emane A yAda che, tattva kevaLI jANe. AvI to te mahApuruSonI samatA hatI. sAmAnya vAtone atyAre gauNa banAvo. ratnatrayI e ja mokSamArga. e sivAya bIjuM kAMI icchAya nahi. samyagdarzana-jJAna-cAritrarUpa mokSamArga che. enI puSTino upadeza joIe. Azrava pApa che, eno tyAga karavAno che, saMvara e dharma che, eno svIkAra karavAno che. A Avazyaka che, e na bane to lAcAra. A bhAvanA asthimajjA thavI joIe. ame paNa kahIe ke bakuza, kuzIla chIe nigraMtha, snAtaka nathI. muddo e ke mULa vastune sthira karavA vyavasthita prayatna karavA joIe. e bane to zrI hemacaMdrasUri mahArAjA lakhe che ke A kalikALamAM paNa zrI jinezvara devanuM zAsana ekachatrI thAya. udAratAmAM uDAugIrI Ave te na cAle ? pratikramaNa UbhAM UbhAM thAya paNa mAMdo mANasa sUtAM sUtAM kare to zAstrakAra kabUla rAkhe che. kAraNe sUtAM sUtAM na ja thAya ema nahi. kAyabaLanI khAmIne kAraNe ema thAya che paNa 'sUtAM sUtAM paNa thAya, emAM vAMdho nahi." ema kahe e na pAlave. Aje to udAratAmAM uDAugIrI AvI gaI che, e na cAle. chokaruM davA na pIve to hajI cAle paNa tAva vadhAre evI cIja khAya to e cAle ? mA kahI de ke davA na khAvI hoya to tuM jANe paNa miSTAnna to nahi ja maLe. A to evA ke davA na lauM, miSTAnna khAuM ane bahAra jaIne kahyuM ke mane to mAe miSTAnna ApyuM hatuM. saMsAra nathI chUTato ema kaho tyAM sudhI ThIka paNa "saMsAramAM rahevAthI paNa kalyANa thAya ema bhagavAna mahAvIre kahyuM che,' ema kaho te na pAlave. zAstra kahyuM ke saMsAramAM rahelA muktinI abhilASAvALAthI, kadAca saMsAra na chUTyo ane vairAgya vadhyo to kevaLajJAna paNa thaI jAya, tema chatAM saMsAramAM rahevAthI kevaLajJAna thAya ema nahi. "saMsAramAM rahevAthI kalyANa che, mahArAja paNa ema kahetA hatA," Avo pracAra Aje cAlI rahyo che te baMdha karavo joIe. e baMdha na thAya to tenI sAmeno satya pracAra barAbara thavo joIe. A viSayamAM hajI paNa zAstrakAra bhagavaMta AgaLa zuM pharamAve che te have pachI - Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10H saMsAra duHkhamaya lAge to basAyaH 126, J-i23 vi. saM. 1986 mAgasara suda-4 guruvAra, tA. pa-12-1929 * viSayAktono durguNa : tamAro dharma kAMI asthimajjA nathI banyo : * narakAyuM e pApa-Ayu che : * sAdhupada e surakSita sthAna che : * odArika zarIrathI ja mukti maLe : * jainazAsananI zailI anupama che : * viSayo pAchaLa jIvo khuvAra thAya cheH * A zAsanamAM padanI pUjA che, vyaktinI nathI : * guNavAna jyAM tyAM na bhaTake : 0 AjJA kyA mA bApanI manAya? * dharmanA mitro paNa dharmI hoya : * soLa varSanI maryAdA zA mATe ? * jati thAya to dekhIne dajhAya ke parama zAMti thAya : viSaya : saMsAranI duHkhamayatAnuM varNana vAraMvAra zA mATe ? mAtA-pitAnI saMvA ane AjJA. viSayAdhIna jIvo viSayabhogamAM masta banIne bhAvi apAyono vicAra karI zakatA nathI. pariNAme narakAdi durgationA kAramAM duHkhonA bhoga bane che. e jIvone viSayothI vAravA karuNAnidhi jinezvara devo temaja temanA anuyAyI mahApuruSo roNIyAnI jema vAraMvAra "jAgatA rahejo" nI bUma pADyA ja kare che. dharma jene asthimajjA banyo hoya te vyakti koI ekAda dharma karanAra vyaktinA durguNo joI samagra dharma-dharmane kalaMka na Ape. zreNika mahArAjAno dAkhalo A bAbatano ApI e viSaya suMdara rIte samajAvyo che. saMsArathI bacavA mATe surakSita sthaLa sAdhupaNuM che ane e vAta rajU karyA bAda aMtamAM kayA mA-bApanI AjJA manAya - na manAya ? e viSayane vistArathI kholyo che. marudevA mAtA, puMDarika - kaMDarikanA dRSTAMtono samyapha upayoga karyo che. muvAkyAta * bhaviSyano vicAra karyA vinA ja pravRtti karavI e to mUkhanuM kAma che, zANAnuM nahi, * jema AhAra vadhe tema pramAda vadhe, icchAo vadhe, duHkha vadhe. AhAra parimita hoya, rasa vinAno ane zuSka hoya to icchAo ghaTe. tamane khoTI jagyAe ghasaDI jAya evAnI maitrI zA mATe ? tamArI pAchaLa kheMcAIne sArA sthAnamAM Ave evA mitra banAvo. * siddhAMtanI racanA to nabaLAne sabaLA banAvavA, pApIne puNyavAna banAvavA, adharmIne dharma banAvavA mATe che. * tAre che ke je taravAnA mArgamAM sthira rahe. * pApodaye dhama paNa adharma kare to DAhyo mANasa tethI siddhAMta para prahAra na kare. * sAco guNa, sAco dharma hAthamAM Ave eTale eka padanI ArAdhanAmAM badhAnI ArAdhanA thAya che. vyakti pUjAnI A zAsanamAM nA pADI che. vyaktino pUjArI to bhagavAnane paNa bhUle. guNane laIne vyaktinI pUjA thAya to emAM vAMdho nathI. * hAtha kyAM joDAya ? aucitya hoya, dharmaprApti emanAthI dekhAya, AtmakalyANa dekhAya tyAM. Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 : saMsAra duHkhamaya lAge to bayAya : saMsAranA duHkhanI vAta vAraMvAra kema? anaMta upakArI sUtrakAra paramarSi zrI sudharmA svAmIjI mahArAjA pharamAve che ke A saMsAra duHkhamaya che. jIvone karmanA vipAkathI AvI paDatAM aneka duHkho saMsAramAM bhogavavAM paDe che. saMsAra duHkhathI bharelo che mATe jJAnI kahe che ke saMsAranA jIvoe jarA paNa pramAda karavo vAjabI nathI. ahIM TIkAkAra maharSi prazna uThAve che ke vAraMvAra duHkhanI vAta kema yAda karavAmAM Ave che? to sUtrakAra kahe che ke saMsAranAM prANIone jAgrata karavA mATe. anAdikALanA abhyAsathI kAmAsakta puruSo bhaviSyanA pariNAmanI darakAra rAkhyA vinA evI evI pravRtti kare che ke jethI saMsAramAM ravaDyA kare. viSayasevAmAM paDelAo bhaviSyanA pariNAmano bilakula vicAra karatA nathI, tethI evA jIvone vAraMvAra saMsAranAM duHkhone jaNAvI te duHkho temanA dhyAnamAM lAvavAnI jarUra che. pariNAmane vicArIne kAryane amalamAM mUkavAnI Teva paDI hota, yatheccha pravRtti karavAnI Teva na paDI hota to A dazA na hota. anAdi kALanA bhavanA abhyAsathI jIvone bhaviSyanA pariNAmano vicAra karavAnI Teva na paDI hovAnA kAraNe ja saMsAra duHkhamaya, duHkhaphalaka ane duHkhAnubaMdhI eTale ke du:khanI paraMparAvALo che, evI uddaghoSaNA vAraMvAra karavAnI jarUra paDe che. viSayAsakono durguNa : iMdriyAdhIna AtmAo bhaviSyanA pariNAmano vicAra karatA nathI e to anubhavasiddha vAta che. viSayAsaktamAM e durguNa che ke bhaviSyanI phikara na karavI. amuka darzanavALAno e mata che ke maLeluM kema na bhogavavuM ? bhaviSyano vicAra karI maLelAne choDI de e to mUrkha che. viSayAsaktinA kAraNe ke evAonA sahavAsanA kAraNe A durguNa keLavAya che ke, "bhaviSyanI ciMtA na karavI !" ene lIdhe jyAM beThA che te sthAna duHkharUpa che evuM baLapUrvaka na samajAvAya, e batAvavAmAM pramAda karAya to pelo pramAdI to che ja, pachI Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - 1900 kamI zI rahe ? dareka kArya karatAM tenuM phaLa zuM Avaze eno vicAra karAya to e sevatAM, pariNAmamAM aradho pharaka paDI jAya. je vastu iMdriyane kheMce che teno upabhoga karatAM pahelAM vicAro ke "A vastu kevI che ? ane enuM pariNAma zuM ?' ATaluM vicArAya to manovRttimAM aradho palaTo Ave. A to dazA e che ke sAruM dekhAya ke tyAM aMdhApo AvI jAya che. jotAMveMta ja sArI cIja hAthamAM laIne moMmAM mUkavAnuM mana thaI jAya che. pachI e cIja sajIva che ke nirjIva che ? ghaNA jIvavALI che ke thoDA jIvavALI ? enAthI vikAra thaze ke nahi ?' rasanAne AdhIna banelA jIvo A vicAra karavA thobhatA nathI. A cIja vikRti karanAra che, abhakSya che, bhogavavA yogya nathI, ATaluM vicAre to paNa eTalA rasapUrvaka upabhoga nahi ja thAya ke jeTalA rasapUrvaka vicAryA vinA upabhoga thAya che. manuSyapaNAnuM kalaMka : bhaviSyanA pariNAmane vicAryA vinA kAryano amala karanArA manuSyo potAnA manuSyapaNAne kalaMka lagADe che. bhaviSyano vicAra karyA vinA ja pravRtti karavI e to mUrkhanuM kAma che, zANAnuM nahi. pariNAma dhAryuM bhale na paNa Ave paNa pariNAma kalpavuM to joIe ne ? yogya sthAne javAnuM lakSya to nakkI hoya ne ! pachI bhale dRSTidoSathI ke ajJAnadoSathI tyAM na pahoMcAya ke moDe pahoMcAya. anAdi bhavanA abhyAsathI, viSayAdhIna jIvo bhaviSyano vicAra ja nathI karatA. temane jAgrata karavA mATe ja "saMsAramAM mahAduHkha che' evo pokAra vAraMvAra jJAnI kare che. bhalA mATenI pravRttimAM punarukti doSa nathI. ekanI eka vAta hita mATe vAraMvAra kahevAmAM vAMdho nathI, pachI bhale emAM rUpaka badalAya, varNana karatAM dalIla badalAya, hetu phare paNa dhyeya to eka ja ne ! e dhyeya eka ja hoya to ja te smRtimAM rahe. vAraMvAra kahevA chatAM paNa jo viSayAdhIna AtmA jAgrata nathI thatA, to na kahevAya athavA juduM kahevAya to e zAnA jAge ? narakAyuM e pApa-Ayu che : manuSyanuM zarIra audArika che. emAM paheluM saMghayaNa athavA baLavAna kAyA Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 - 10 - saMsAra duHkhamaya lAge to bacAyaH - 125 - 153 to mahApuNyavAnane maLe, moTA bhAganAne to satvahIna kAyA maLe. anAjanI muThThI to peTamAM nakhAya paNa photarAM muThThI bharIne hoya toya nakAmAM. A zarIra photarA jevuM che, nirbaLa che, nAza pAmavAnA svabhAvavALuM che. devonuM zarIra to AyuSyanA aMta sudhI paNa vAMdho na Ave evuM. enA TukaDA karavAmAM Ave toya pAchuM bheguM thaI jAya. nArakInuM zarIra paNa evuM ja. enuM mAthuM koI kApe toya e mare nahi. jo marAtuM hoya to maravA e khuzI che. e jIvo eka kSaNa paNa tyAM rahevA icchatA nathI. cAra gatimAM eka narakanI gati ja evI che ke jyAM jIvo jIvavA icchatA nathI paNa maravA icche che. mATe narakAyune pApa AyuSya kahyuM che. e beDImAM rahevA koI rAjI nathI. deva, manuSya, tiryaMcanA jIvo vedanA bhogave paNa maravA na icche. e vedanA evI nahi ke jethI jIvavA ja na icche. emanI jIvavAnI AzA kyAreya nAza nathI pAmatI. nArakInA jIvonA to rAI rAI jevA TukaDA karavAmAM Ave toya pAchA bhegA thaI jAya. jo marAtuM hota to e jIvo rAI rAI jevA TukaDA karAvavA paNa jAta. dArika zarIrathI ja mukti maLe : A dArika zarIramAM to kapAyA pachI saMdhAvuM paNa bhAre. saDavuM, paDavuM, nAza pAmavuM e A zarIrano guNa che. audArika zarIrathI sArabhUta tattva sadhAya to sarvathI pradhAna zarIra e che. audArika zarIrathI ja mukti maLe paNa sAdhatAM AvaDe to. A zarIravALA to kaMIka saDI gayA, paDI gayA ane kaMIka evI dazA pAmyA ke jIvatAM chatAM enI sAme paNa na jovAya. moTA camarabaMdhI paNa cAlyA gayA te ahIM anubhavasiddha che. najare dekhAya che to paNa kAmAdhIna AtmAo kSaNika sukha khAtara bhaviSyanA badhA vicAra bhUlI jAya che. viSayo pAchaLa jIvo khuvAra thAya che ? viSayo vyAdhinA kAraNa che. ciMtA, roga, upAdhi Adi badhuM sahIne paNa jIvo viSayanI icchA pUrI karavAmAM jarA paNa AMcako khAtA nathI. potAnA zarIrane paNa viSayo pAchaLa khuvAra kare che. zarIrarakSA to mokSamArganA musApharane paNa karavI paDe, paNa e keTalI ? enI pAse kAma levAnA TekA pUratI ja. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 19 AhAra evo nahIM levAno ke jethI khAdhA pachI sUI javuM paDe ke bIjI bIjI icchAo pUrI karavI paDe. zAstra kahe che ke jema AhAra vadhe tema pramAda vadhe, icchAo vadhe, duHkha vadhe. AhAra parimita hoya, rasa vinAno ane zuSka hoya to icchAo ghaTe. sarasa AhArathI vikAra pedA thAya che. vikAra pedA thavAthI icchAo jAge che. mATe AhAra evo levo ke icchA ApoApa zame. piMDa zarIrane Apavo paDe paNa te evo nahi ke je Dakho pedA kare. kAmAdhIna jIvo evA hoya che ke zarIrane nirbaLa jANavA chatAM, niyamA nAza pAmanAra jANavA chatAM, te zarIra dvArA evAM kAma kare che ke jethI aneka vAra vadha, baMdhana ane tADana tarjanAdi pAme che. viSayecchA pUrNa karavA teo evAM sthAnomAM jAya che ke jyAM DaMDAnA mAra khAya che, apamAna ane phiTakAra pAme che, Ama chatAM pAchA hatA evA ne evA rahe che. eka vAra mAra khAya toya bIjI vAra jAya, pAchA mAra khAya toya trIjI vAra jAya. anAdinA abhyAsathI je AtmAo bhaviSyanA pariNAmane vicAratA nathI, jANatA nathI, temane vAraMvAra "saMsAramAM bahu duHkha che ema jaNAvyA vagara chUTako nathI. "saMsAra duHkhamaya che' evo praghoSa emanA kAne paDyA ja karavo joIe. e praghoSa tenA magajamAM jace to e jAgrata thAya ane coMke. jIvone UMghavAnI Teva paDI gaI che ? roNIyA "jAgatA rahejonI bUma mAryA ja kare. nirAMte UMdho' evI bUma na mAre. lokone UMghavAnI Teva paDI che mATe emane "jAgatA raho' evI bUma saMbhaLAvyA karavI paDe. e ja lokone jivADavAno rasto che. viSayAdhIno duniyAnA duHkhane sukha mAnavA TevAyelA che, duniyAnI Apattine e saMpatti mAne che. chokarAnI lAta paNa mAbApane miThThI lAge che. priya vastu ayogya hoya toya letAM AnaMda anubhave che. keTalAka mitro evA paNa hoya che ke je bhegA thAya tyAre paraspara be-pAMca gALa Ape ne khAya tyAre ja emane AnaMda Ave. zAhukAra samaje che ke rAtre nirAMte UMghIe to cora corI karI jAya, chatAM UMdhe che. jAgavuM ThIka mAne chatAM UMdhyA vagara na rahe, kAraNa ke UMghavAnI Teva paDI gaI. evI ja rIte viSayAdhInone duHkhamAM sukha mAnavAnI Teva paDI che, e Teva na paDI hota to duHkhamAM sukha na lAgata. corane corI karyA badala Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10s - 10 - saMsAra duHkhamaya lAge te bacAya ? - 125 - 155 phaTakA paDe tyAre te mAne ke phaTakA bhale paDyA paNa pAMca rUpiyA to hAthamAM AvyA ! keTalAka mAne che ke duniyA bhale ApaNane sArA na kahe paNa paisA to ApaNI pAse che ne ? pachI ciMtA zI che ?' kRpaNo AvuM ja mAne che. ene moDhe koI ene kRpaNa kahe to e hase che. e mAne ke pAse paisA che to badhA AMTA khAya che, paisA na hota to koI na Avata. eTale ene kRpaNa kahevAthI e gusse nathI thato. mAgavA AvelAne nA kahI devAmAM e AnaMda mAne che. AvuM ja viSayAdhInonuM che. ene game tevA zabdo kaho toya e hase, gusse na thAya. gusse thAya to kyAreka viSayothI chUTe, paNa thAya ja zAno ? e duHkhamAM paNa sukha ja mAne che. guNavAna jyAM tyAM na bhaTake : vartamAnanAM duHkhone je na gaNe e vaLI bhaviSyanA duHkhono vicAra kare ? e vicAra jAgrata karavA mATe punarukti doSa veThIne paNa "saMsAra duHkhamaya che" e ekanI eka vAta jJAnI saMsArIonA kAnamAM phUMkavAnuM pharamAve che. saMsAramAM tyAgInA veSamAM paNa pApa thAya che ne zAhukAranA veSamAM paNa lUMTa calAvAya che. enuM kAraNa anAdino abhyAsa che. jJAnI kahe che ke have guNa meLavavA sAvadha thAo, yogyano sahavAsa karo, ayogya sthAnomAM javAnuM baMdha karo. guNahIna avasthAmAM jyAM tyAM bhaTakanArane guNavAna thayA pachI e nahi pAlave. gRhastha rAtre game tyAM nIkaLe to koI na pUche paNa sAdhu nIkaLe to anekane zaMkA thAya. kema ? sAdhu kAMI cora che ? enI kiMmata ochI che mATe ? nA, enI kiMmata vadhAre che mATe. tamane koI pUche ke "tame UThIne juThuM bolo cho? tame ahIM AvA sthAnamAM bhaTako cho ?" to mAnavuM ke tamArI kiMmata vadhI. bIjAne nahi ane tamane kema pUche ? mATe tamArI kiMmata vadhAre che. dharmanA mitro paNa dharmI hoya ? kapALamAM karelA tilakamAM cokI karavAno guNa che. e tilaka kahe che ke tArAthI juThuM na bolAya, viSayAdhIna na thavAya. sAdhu sAdhupaNAnI maryAdA na jALave to aneka zaMkA thAya, kema ke enuM sthAna UMcuM che. jema jema AtmA AgaLa vadhe tema tema enI kiMmata vadhe. enAthI pachI naciMta na banAya. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 ---- - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - 18% pachI to ene sAvadha banavuM paDe. anAdino abhyAsa AvIne mUMjhave. paNa sAvadha rahenArane vAMdho na Ave. pUrvanA saMskAro paNa nimitta pAmIne udayamAM Ave che. pApabaMdha thaI gayo hoya to paNa nimitto sArAM maLe to e zubha rUpe palaTAI jAya che. mATe jJAnI kahe che ke sArA vAtAvaraNamAM raho, khoTAnA sahavAsamAM na raho. phalANA pAMca bhAI AvyA mATe amuka sthAne javuM paDyuM ema na kahevAya. evAnI sobata ja na rAkho. tamane khoTI jagyAe ghasaDI jAya evAnI maitrI zA mATe ? tamArI pAchaLa kheMcAIne sArA sthAnamAM Ave evA mitra banAvo. dharmInA mitro dharmI hoya. e maMdira, upAzraye javAnI vAta kare, sAdhu pAse javAnI vAta kare, dharmAnuSThAnonI vAta kare paNa nATaka ceTakanI ke jyAM tyAM haravA pharavA javAnI vAto na kare. evA mitro dharmIne na joIe. evAne kahI devAnuM ke tamAre ne amAre meLa nahi jAme. prasaMge maitrI sAcavI levI paDe e vAta judI, paNa "mArI bhAvanA na hatI chatAM mitro kheMcI gayA', evuM dharmIthI na bolAya. tamAro dharma kAMI asthimajjA nathI banyo? dharmI AtmA, snehI ke mitro para paNa evI chApa pADI de ke evA hetu mATe teo enI pAse AvI zake ja nahi. mahAmuzIbate to tame dharmasthAnamAM Avo cho. tame kAMI tamArA baLe nathI AvatA paNa evA saMyogo tamane maLI gayA che mATe Avo cho. have e cAra divasanA saMyogone pelA varSonA saMyogo bAju para dhakelI de to tamane pharI jatAM vAra zI ? dharma kAMI tamArAmAM hajI asthimajjA nathI banyo. kalyANa AmAM ja che evuM hajI nathI manAyuM. rAjA zreNika bhale avirati hatA paNa kalyANa zrI jinezvaradevanI AjJAmAM ja che e vAta emane nizcita hatI. mAchalAM mAratA sAdhune ane garbhavatI sAdhvIne joyA chatAM emane bhagavAnanA mArga mATe ayogya vicAra na Avyo. manamAM ema thayuM ke A nAlAyako veSane lajave che, paNa badhAM sAdhu-sAdhvI AvAM kharAba che evo vicAra na Avyo. juThuM bolavAnI zAstra chUTa ApI nathI : durbhAgyavazAt koI paDe tethI samagra jaina dharma para kuThArAghAta na karAya. jeno Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 - 10 - sasAra duHkhamaya lAge to bacAya ? - 125 - 157 paNa juThuM bole che ema koI kahe to e vAta kharI, paNa juThuM bolavAnuM zAstra kahyuM che ? je jamAnAmAM juThuM bolyA vinA na cAle te jamAnAmAM juduM paNa bolAya, evI zAstra chUTa ApI hota to zAstrane nIcuM jovuM paData. ame sAdhu paNa zithila hoIe to kahIe ke pApI chIe, paNa zAstranA nAme khoTo bacAva to na ja thAya. ApaNA bacAva mATe siddhAMtamAM bAMdhachoDa na karAya. ApaNe jevA nabaLA tevA siddhAMta DhIlA na banAvAya. siddhAMtanI racanA to nabaLAne sabaLA banAvavA, pApIne puNyavAna banAvavA, adharmIne dharma banAvavA mATe che. loko kevA che? deza, samaya kevo che ?' vagere zAstrakAra na jue. A avasarpiNI kALa to paDato kALa che ja, patanadazAno eno guNa che ja. e patanadazA joIne, ene AMkha sAme rAkhIne zAstro lakhAya ? nahi ja. sAdhupada e surakSita sthAna che : A zAstro to kahe che ke "ahiMsA paramo dharmaH' hiMsA na karavI, jUThuM na bolavuM, khAvA na maLe to paNa corI na karavI, anAcAra na sevavA, parigrahanI mUrchA na rAkhavI. zAstro e ja kahe. ayogya mArge cAlanArAnA uddhAra mATe yogyathI ayogya banAya ? zAstromAM parivartana thAya ? viSayAdhIno jene duHzakya mAne che tene zakya manAvavA mATe siddhAMta che. samajAvAya ke A vastu A rIte zakya bane. evAne samajAvIne kheMcI lAvavA mATe siddhAMta che paNa jamAnAvAdIonI pAchaLa ghasaDAvA mATe siddhAMta nathI. tAre te ke je taravAnA mArgamAM sthira rahe, tyAMthI jarA paNa khase nahi. pote bacelo rahe e bIjAne bacAvI zake. sAdhupada e surakSita sthAna che. sAdhu e sthAna para evA sthita hoya ke hajArone kheMcIne tyAM lAve paNa pote e hajAra pAchaLa na kheMcAya. pelA hajAramAM e bhaLI jAya to zuM thAya ? hajAra khADAmAM paDyA hoya, eka bahAra kinAre Ubho hoya, to kinAre Ubhelo bIjAone madada bolAvIne hajArane bahAra kADhavAno prayatna kare, paNa e paNa hajAra bhego khADAmAM paDe to khADAmAM eka hajAra ne eka thayA ane bahAra bIjAne khabara ApanAra koI rahyo nahi pachI e badhA nIkaLe kyAre ? zreNika mahArAjAnI arihaMta padanI ArAdhanA : ayogyanA uddhAra mATe yogye ayogya kAryavAhImAM bhaLavuM evuM na kahetA. koI adharma kare, pApodaye dharmI paNa adharma kare to DAhyo mANasa tethI siddhAMta Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 para prahAra na kare. zreNika mahArAjAe tamAma sAdhu-sAdhvI para aprIti na karI. garbhavatI sAdhvIne tarata prasUti karAvavAno prabaMdha e mATe karyo ke loko ene joIne adharma na pAme. pote zraddhAmAMthI leza paNa DagyA nathI. tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM te arihaMtapadanI ArAdhanAthI. e ArAdhanAmAM emaNe jarAya kamI nathI rAkhI. bhagavAna mahAvIra deva kyAM vicare che enA roja samAcAra meLavatA. e mATe emanA carapuruSo saghaLI dizAomAM goThavAyelA hatA. samAcAra maLe eTale tarata siMhAsana parathI UbhA thaI, je dizAmAM bhagavAna hoya te dizAmAM pAMca-sAta kadama jaIne, paMcAMga praNipAta karI caityavaMdana karI pachI siMhAsana para besatA. A temano rojano krama hato. prabhu potAnA nagaramAM padhAre tyAre rAjasabhA baMdha rAkhatA ane prabhunI sevAmAM hAjara thatA. niraMtara trikALapUjA karatA. arihaMtanA guNagAna karatA. bhagavAne kahyuM te ja sAcuM bAkI badhuM mithyA, e zraddhAmAM jarA paNa kacAza na hatI. covIse kalAka arihaMtano jApa hRdayamAM karatA. bhagavAna vIranuM nAma sAMbhaLatAM romarAjI vikasvara thatI. prabhu pratyeno bhaktibhAva kAyama haiyAmAM ullAsAyamAna hato. jainazAsananI zailI anupama che ? visa sthAnaka padanI ArAdhanAthI tIrthaMkara nAmakarma baMdhAya che. koI vIsa pada ArAdhe, koI ochAM ArAdhe, koI eka ArAdhe. ekanI ArAdhanAmAM paNa vIseyanI ArAdhanA beThI che. jainazAsananI zailI anupama che. sAcI rIte dAna karanAro zIla, tapa ane bhAva traNe pALe che. zIla pALanAro dAna. tapa ane bhAva paNa ArAdhe che, tapa karanAro dAna, zIla, bhAva ArAdhe che ane bhAvanA bhAvanAramAM dAna, zIla, tapa traNe dharma vidyamAna che. mokSanI ArAdhanAnA asaMkhya yoga che, jemAM A vIsa to mukhya che. eka eka yogathI anaMtAnaMta AtmAo muktie gayA che. eka yogane ArAdhanAro asaMkhya yogano ArAdhaka che. e aMtarmuhUrtano tapa atyaMta kaThina : sabhA : marudevA mAtAe pUrve tapa nahoto karyo? - paNa aMtarmuhUrtamAM evo karyo ke je saMsAranA badhA tapane bhulAvI de. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1887 - 10 - saMsAra duHkhamaya lAge to bacAya : - 125 - 159 e aMtarmuhUrtano tapa atyaMta kaThina. bhujAthI svayaMbhUramaNa taravo sahelo paNa A tapa karavo agharo. chaThThA sAtamA guNaThANAthI AgaLa vadhavuM e mahAbhArata kAma che. bAramuM guNaThANuM e vizrAMtinuM sthAna gaNAya che. jabaradasta puruSArtha karIne Avelo AtmA, karmaprakRtione jaDamULathI nAza karato karato Avelo AtmA tyAM vizrAMti le che. kevaLajJAnanA prakAza pahelAM tyAM prAbhijJAna thAya che. teramA guNaThANe kevaLajJAnano sUryodaya thatAM pahelAMno e aruNodayano kALa che. aMdhArethI ekadama ajavALe AvatAM AMkho aMjAI jAya tethI anAdikALanA aMdhArAmAMthI lokAloka prakAzaka kevaLajJAna thatAM pahelAM A prAbhijJAna thAya che. eno kALa ati alpa che. anubhavarUpa e pratibhajJAna thayuM ke tarata kevaLajJAna pedA thaI jAya che. bIjA koI tapamAM nikAcita karmone khapAvavAnI tAkAta nathI. A zukladhyAnarUpa tapa nikAcita karmone khapAvI zake che. sAco guNa, sAco dharma hAthamAM Ave eTale eka padanI ArAdhanAmAM badhAnI ArAdhanA thAya che. ekanI ArAdhanAmAM paNa anya sarva pratye sabhAva che, koInI avagaNanA nathI. A zAsanamAM padanI pUjA che. vyaktinI nathI : sAcuM dAna denAro zIla, tapa, bhAvane paNa mAne che. koI kahe ke huM to arihaMta padane pUjuM, bIjAM padone na mAnuM, to zAstra kahe che ke e arihaMtanI pUjA nathI. koIne pUjAmAM bahu AnaMda Ave to bhale e pUjA kare paNa ene bIjI kriyA para anAdara na hoya, Adara hoya. e kriyAomAM paNa mana kyAre sthira thAya e bhAvanA enA manamAM hoya.jene arihaMta game tene siddha na game ? sAdhu na game? sAdhu para prema hoya ene arihaMta para prema na hoya ? A zAsanamAM padanI pUjA che, vyaktinI pUjA nathI. parameSThI pada pAMca che. vyaktipUjAnI A zAsanamAM nA pADI che. vyaktino pUjArI to bhagavAnane paNa bhUle. guNane laIne vyaktinI pUjA thAya to emAM vAMdho nathI. tame amArA kyAre ? bhagavAna mahAvIradevanA ho to. bhagavAna mahAvIra devanA na hoya ne amArA thAya to amane adhavacce lUMTAve ane kadAca emanA bhegA ghasaDI paNa jAya. amArI pAse AvanArA bhagavAnanA hoya ja. ame paNa bhagavAna mahAvIradevanA mArga sAme AMkha UMcI karIe to amAro paNa virodha karanArA joIe. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 ------- sabhA : e avinaya na kahevAya ? evA avinayanI zAstra chUTa ApI che, ema tamAre kahevAnuM. tamAro amAro saMbaMdha daDha zAthI? tame sAdhuno vinaya zA mATe karo cho ? bhagavAna mahAvIradevanI AjJA tamArAthI vadhu nathI paLAtI ane tamArA karatAM sAdhu kAMIka aMze vadhAre pALe che mATe tame emano vinaya karo cho. paNa viparIta jaNAya to vinaya karavAnI, hAtha joDavAnI zAstra nA pADI. hAtha kayAM joDAya ? aucitya hoya, dharmaprApti emanAthI dekhAya, AtmakalyANa dekhAya tyAM. tamAruM tathA amAruM aMtara bhagavAna mahAvIradeva tarapha ja DhaLeluM hoya, ane ethI ja tamAro amAro saMbaMdha dRDha hoya, e vAta nizcita samajavI. AjJA kayA mAbApanI manAya ? anAdi bhavanA abhyAsathI viSayAdhIne viSayamAM sukha mAnI bhaviSyanA pariNAmano vicAra karatA nathI. mATe jJAnI kahe che ke "saMsAra duHkharUpa che' evo jApa emanI pAse japAvo. saMsAra ekAMte duHkharUpa nahi lAge tyAM sudhI zrI jinezvaradevanI AjJA nahi ruce. rAgadveSa sarvathA jItanAra te zrI jinezvara deva. krodha, mAna, mAyA, lobha jemanA nAza pAmyA che, jemanI levaDadevaDa saMsAra sAthe nathI te zrI jinezvara deva.pUjya upAdhyAyajI mahArAjAe kahyuM ke "zrI jina ne jinamata vinA, jUTha sakaLa e buddhi re, A samyaktvanI manaHzuddhi che. sakaLamAM mAbApa paNa Ave ne ? zrI jina, jinamata, jine kahelA anuSThAno sivAya badhuM juThuM, to have enI viruddha je jAya tenI sAthe meLa maLe ? ke enAthI alaga thavuM paDe ? lUMTArA pIThamAM charI kyAre khosI de te kahevAya nahi. have mAbApanI AjJA kaI mAnavI te samajAvavuM paDaze ? AgaLanI vAta to dUra rahI, sAdI bhASAmAM paNa mahApuruSoe spaSTa samajAvyuM che. bhagavAnanI AjJAne anusaranAra mAbApanI AjJA manAya. jainakuLanuM nAnuM bALaka paNa bole ke je bApa bhagavAnane na mAne tene ame na mAnIe. bhagavAnane na mAnanAra bApane na mAnavo e guNa ke guno ? ApaNe jene tAraka mAnIe tenI AjJA na mAne ene mAnavAnuM kAraNa zuM ? Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1869 10 saMsAra du:khamaya lAge to bacAya H - 125 - sarakArano vAlIpaNAno kAyado : bALaka hitAhita na samajI zake ane mAtApitA bALakanuM hitAhita samajI zake mATe bALake mAbApanI AjJAmAM rahevAnuM che. sarakAra paNa vAlI nIme che, paNa vAlI nImyA bAda koI arajI kare ke e vAlI to bALakanuM aniSTa kare tevo che to sarakAra paNa enuM vAlIpaNuM khUMcavI le che. sarakArano A kAyado che, tema jainazAsanamAM paNa e ja kAyado che. sabhA : sarakArano kAyado mAnavo paDe paNa A na mAne. A kAyadA manAvavA ApaNe prayatna nathI karyo. have e prayatna karo. dIkSA 'hAu' manAya che e 'hAu' kADhI nAkho. dIkSA koIne phasAvavAnI jALa nathI. dIkSA to bahu umadA cIja che. dIkSAmAM koInuM ahita thAya evuM zuM che, e to batAvo ? are dIkSAnuM sAcuM svarUpa samajAvAya to dIkSA to kAyadAmAM rUDha thaI jAya. mAbApa corI karavAnuM kahe ke kAMI ayogya karavAnuM kahe to te na manAya. dIkSAmAM to hiMsA nahi karavAnI, juThThuM nahIM bolavAnuM, corI nahIM karavAnI, abrahma nahIM sevavAnuM ane parigraha tathA mUrchA nahIM rAkhavAnI, A niyamo che. A niyamo jANyA pachI kaI sarakAra dIkSAnI nA pADaze ? e to samajaze ke AvI dIkSA to sArI ke jethI gunA ochA thAya, polIsa ochI rAkhavI paDe. jainadarzananA siddhAMta jo badhA mAne to paMdara AnI gunA ghaTI jAya, paNa nathI mAnatA mATe e manAvavAno A prayatna che. jainadarzanano nAnAmAM nAno sAdhu, jene kAMI na AvaDatuM hoya paNa mAtra navakAra gaNI jANato hoya, te paNa sAmAne pUjA, sAmAyika, paDikkamaNuM karavAnuM kahe, kaMdamULa na khAvAnuM kahe paNa corI karavAnuM ke koInA ghara phADavAnuM to na kahe ne ? duniyAnA vAlIpaNA mATe sa2kAre Avo kAyado rAkhyo che, to jainazAsanamAM vAlIpaNA mATe zo kAyado ? jainazAsananAM mAbApa sAcAM vAlI kyAre ? tyAre ja ke je janmatAM ja evA saMskAra nAkhe ke jethI yogya vaye AvatAM ja bALaka mahAvratadhArI thAya, e na bane to vratadhArI zrAvaka thAya, e paNa na bane to chevaTa samyagdaSTi bane paNa pApamAM ke koInA ahitamAM to na ja Ubho rahe. A jAtanuM vAlIpaNuM na svIkAre te jainazAsananAM mAbApa na banI zake. - 171 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno soLa varSanI maryAdA zA mATe ? zrI jinezvaradevanI AjJAthI viruddha jatI mAbApanI AjJA mAnavAmAM pApa ane bhAMgavAmAM puNya che ema jainazAsana kahe che. sabhA : paNa mAbApa kADhI mUke to ? to mAne ke 'bhaluM thayuM bhAMgI jaMjALa.' chUTavuM hatuM te chUTavAnI taka maLI. lalitAMgakumArane bApe dezavaTo dIdho tyAre e khuza thayo hato. sabhA : soLa varSanI uMmara pachI A kAyado ne ? 1870 soLa varSa sudhI game tevuM zikSaNa ApavAno tamane haka che, ema ? jhera paNa pAvAno haka ? jo pADozI sarakArane e jAtanI arajI kare to hAthakaDI paherAvIne laI jAya. soLa varSa sudhI samajanI paripakvatA AvatI nathI mATe hitAhitanI ciMtA arthe mAbApanA vAlIpaNAno kAyado sarakAre karyo paNa mAbApa ja ene mA2vAnI peravI kare che evI arajI karavAmAM Ave to sarakAra paNa vAlIpaNuM khUMcavI le. corI karanArane Teko ApanAra zAhukAra nathI : jainazAsanamAM mAbApanuM vAlIpaNuM kyAM sudhI Take ? bALakane sanmArge jatAM roke nahi tyAM sudhI. mAbApa to bALakane sanmArge javAmAM preraNA kare. vyavahArakuzaLa banAvavA mATe bALakane pAMca-cha varSanI uMmare tenI anicchA chatAM nizALe besADAya che, na jAya to lAlaca ApIne paNa mokalAya che, ethI paNa na mAne to tamAco mArIne, hAthapaga bAMdhI TIMgAToLI karIne paNa mokalavAmAM Ave che. e ja rIte nAnI vayamAMthI sanmArge caDAvavAnI preraNA hoya to soLa varSanI vayanI aMdaranAmAM buddhi nathI evuM nathI. bALakane dharmanA ke dIkSAnA bhAva thAya tyAre mAbApa ene kahe ke 'bhAI ! tArAthI e nahi bane,' e samajAvavAnI dRSTie kahe paNa pADavAnI dRSTie nahi. are ! e saMsAramAM rahI jAya to ThIka, ema mohanA jorathI thAya paNa jo e makkama dekhAya to pachI mAbApa enI ADe na Ave. sabhA : ADe AvanArane puSTi Ape e jaina kahevAya ? - corI karanArane Teko Ape e zAhukAra kahevAya ? Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 - 10 - saMsAra duHkhamaya lAge to bacAya ? - 125 - puMDarika ane kaMDarika : puMDarika rAjA rAjasiMhAsana para hato ane kaMDarika eno nAno bhAI hato. kaMDarikane tyAganAM pariNAma thayAM. puMDarikanI rajA mAgI. puMDarikane mohathI bhAIne saMsAramAM rAkhavAnI bhAvanA che paNa rAkhavo e dharma nathI ema samaje che. dharmadaSTie ema karavuM yogya nathI ema mAne che. eNe vicAryuM ke zrI jinezvaradevanI AjJAne bAdha to na AvavA devAya, tethI kaMDarikane kahe che ke "bhAI ! tuM je mArge javA mAge che e mArga to hitakara che, mokSadAyaka che, paNa saMyama pALavuM kaThina che, talavAranI dhAra para cAlavA jevuM che, tArAthI e bane tevuM nathI.' Ama pahelAM to prabhuAjJAne mAnya rAkhI ane pachI mohanI vAta bolyo. samyagdaSTi che ke je dharmane gauNa na thavA de. kaMDarike kahyuM ke mArAthI banaze, huM kSatriya chuM, kSatriyathI zuM na bane ?' puMDarike tarata rajA ApI. mAbApa mohathI nA pADe paNa pahelAM to ema ja kahe ke "bhAI ! tAruM ahobhAgya ! tuM puNyavAna ! ame niSpaNiyA, ame nathI laI zakatAM ane tane bhAva thayo !" ane pachI ema kahe ke "paNa saMyama kaThina che, tArAthI paLAze nahi."ema mohathI kadAca bole chatAM pelo na mAne ane rajA mAge to pachI mohathI ene lalacAvavA mATe ramakaDAM batAve chatAM na mAne to pachI javA de ne? vajasvAmI mATe rAjAe paNa e ja nyAya Apyo ne ? mAno haka pahelAM kAyama rAkhyo. bALakane kheMcavA mA pahelI mahenata kare ema kabUlyuM, paNa bALaka jenI pAse jAya eno gaNAya e cukAdo rAkhyo. paraMtu, jenI pAse jAya te ghAtaka ke khUnI na joIe e tapAsAya ane evo che ema mAlUma paDe to paDAvI levAya. A to kahe che ke "jamane daIe paNa jatine nahi. jama sAro paNa jati bhaMDo." A kahevata jo jainomAM hoya to e jainatvanuM lilAma che. jati thAya to dekhIne dajhAya ke parama zAMti thAya ? sabhA jama laI jAya to pachI dekhavuM nahi ne dAjhavuM nahi. - ane jati thAya to dekhIne dajhAya ema ? ke e dekhIne parama zAMti thAya ? jainazAsanamAM mAbApanI sevA to jIvatAM sudhI karavAnI kahI che. caMdane arcA karavAnI manA nathI paNa maryAdAmAM. eMsI varasano dIkaro paNa so varasanAM mAtApitAnI sevA kare. trizalA mAtA AvatAM tyAre bhagavAna mahAvIra paNa hAtha joDI UbhA thatA. paNa e ja mAbApa jo tyAgamArgamAM Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 vighna kare to ? Aje to dharma rucyAnI vAta bALaka kare to evAM paNa mAbApa che, je mAravA UThe, oraDImAM pUre ane mArapITa paNa kare. A sthitimAM rajA mAgavAnI konI pAse ? siMhanA moMmAM hAtha ghAlIne jAcavuM ema ? mAbApa jo mAbApa bane to rajA vinA koI saMyama na le. mAbApane jANa kema nathI karatA ? Aje to mAbApoe evo bhaya pedA karyo che ke vairAgya thavAnI vAta mAbApane kAne na jAya enI bALake kALajI rAkhavI paDe. e bALaka amane paNa kahe ke mArAM mAbApa jANaze to mane pUjA paNa nahi karavA de, ne u52thI mAraze, pITaze. virodhI valaNa dharAvatAM mAbApe dIkSAnA umedavAra bALakano paga bhAMgI nAMkhyAnA dAkhalA che ane bicAro jiMdagI sudhI ribAI ribAIne maryo. sthiti evI che ke saMyamanA arthIe irAdApUrvaka mAbApathI chUpuM rAkhavuM paDe. duniyAnA vAlIpaNAnuM jyAM ThekANuM nathI tyAM zAstradRSTinA vAlIpaNAnI vAta zI karavI ? nahi to saMyama lenAra mAbApanI 2jA kema na le ? are, huM to kahuM chuM ke mAbApane sAthe laIne ja saMyama le. mAbApamAM e kauvata na hoya to mAbApa bALakane mUkavA Ave. paNa A to kahe che ke 'jaIe nahi ne javA daIe paNa nahi, tema chatAM jAya to jovA jevuM karIe.' AthI saMyamanA arthI paNa mAbApane jANa karyA vinA ja potAnuM kAma kADhI le che. duniyAmAM paNa zeTha jo nokarane niyamasara rajA na Ape to nokara ugharANIe jAya ne potAnuM kAma karato Ave. AvIne kahI de ke ahIM gayo hato ne tahIM gayo hato. mAbApe to bALakane kahevuM joIe ke vairAgya thAya to vAMdho nahi. ame tane kyAMya naDIzuM nahi paNa madada karIzuM. mAbApa jo saMskAra nAMkhaze to bALaka zAsanadIpaka thaze, chevaTa kuLadIpaka thaze paNa saMskAra nahi nAkhe to gharadIpaka paNa nahi thAya, UlaTA kadAca aMgArA pAkaze ne sAmA thaIne UbhA raheze. zAstrakAra A viSayamAM vizeSa zuM kahe che te have pachI - 1871 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 : amArI laData zA mATe ane konI sAme ? 127| J-124 vi.saM. 1986 mAgasara suda-5 zukravAra tA. 7-12-1929 * ajJAna jagatanI mAnyatA sAme jJAnIno hamalo :0 puruSavizvAse vacanavizvAsa : * svAtaMtrya zabda phakta bolavA mATe che : * sAMbhaLe aradhuM ane DahoLe bamaNuM : * amArI laData jJAnIonA mata mATe che : 9 niyama juThuM na bolavAno hoya : << jJAnIone itihAsanA aMgArA kahe che : * sAcuM paNa hitakara ja bolAya : 0 jamAnAvAdIonA virodhano muddo : 0 muni ane jaMgalano bhIla : * jJAnIono heta tamArA bhalA mATeno cheH 0 zAsana rakSA mATe thaze teTaluM karazuM : 0 icchA to tamArI amArI eka ja che : * zrAvakakuLano prabhAva : 0 dIkSA e jela nathI : 9 * zAsananI peDhI to duniyAno AdhAra che : * icchAo AkAza jeTalI che : 0 dIkSAmAM baLAtkAra na hoya : * viSayomAM na phasAyA te anubhavI : * samyaktano mahimA apUrva che : viSaya jJAnIono virodha jagatanI mithyA mAnyatA sAme che. kAraNa ke, e mithyA mAnyatA jagatanA jIvane duHkhI banAve che. vahulullAhu gattavo ane sattA me mAvA jevAM sUtronA AdhAre pharI pharIne jJAnI bhagavaMto jagatanA jIvonI dAruNa duHkhAvasthA varNave che. enI pAchaLanuM kAraNa eka ja che ane te e ke - e jIvo e saMsArathI vairAgya pAme, dikSAne anusare ne zAzvata sukhAtmaka mokSa pAme. paNa saMsAranA artha-kAmamAM ja mithyAtvanA yoge sukhanI kalpanA karI beThelA mohAdhIna jIvone e cIja samajAtI nathI ane tethI e paramasukhano mArga batAvanAra paramatAraka deva-guruonI sAme humalo laI Ave che. mugdha lokone avaLA mArge caDAve che ane bane teTaluM DahoLANa pedA karI Atmahitano paMtha zodhavAno prayatna kare che. e dareka paristhitinuM khUba ja romAMcaka vyAna A pravacanamAM karAyuM che. * kAmAdhIna AtmAone duHkha paNa eka prakAranA sukharUpa bhAse che. * potAnA zarIra, Indriyo ane vicAro para no kAbU nathI ane svataMtra kahe koNa ? * "mane to amuka cIja vagara cAle ja nahi' evuM dharmIne na hoya. * paMcamakALanA jIvone hita paNa ahita mATe thAya che. * jIbha maLI che mATe bolavuM ja ema nahi. * je sAcuM hitakara hoya e to avazya bolAya paNa jemAM hita na hoya te sAcuM chatAM na bolAya. * sArI cIja samajIne le toya phaLe ane aNasamaje zraddhAthI le toya phaLe. * zrAvaka kuLa e paNa sampatvanuM kAraNa che. * zAsananI peDhI to AkhI duniyAno AdhAra che. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 : amArI laData zA mATe ane konI sAme ? ajJAna jagatanI mAnyatA sAme zAnIno humalo : anaMta upakArI sUtrakAra paramarSi zrI sudharmA svAmIjI mahArAjA pharamAve che ke, A saMsAramAM karmAdhIna prANIo atyaMta duHkhI che. tyAre TIkAkAra pUche che ke, vAraMvAra A vAta Apa kaho cho tenuM prayojana zuM che ? sUtrakAra kahe che ke saMsAramAM manuSyo evA kAmAsakta che ane viSayamAM evA lIna che ke saMsAranA duHkhamAM paNa teo sukhanI kalpanA kare che. AthI vAraMvAra saMsArane duHkhamaya sUcavyA vinA chUTako nathI. kAmAdhIne AtmAone duHkha paNa eka prakAranA sukharUpe bhAse che, jene laIne teo saMsArathI chUTI zakatA nathI. nAzavaMta zarIrathI paNa evI kAryavAhI karavAne e prANIo icche che ke jenA kAraNe aneka prakAranAM duHkhone potAnI jAta mATe teo vahorI le che. kSaNika sukha mATe e prANIo pApa-puNyano vicAra karatA nathI. A zarIranuM baMdhana to AtmAne mATe duHkharUpa che, chatAM e duHkharUpa zarIranI sevA mATe A badhI mahenata e jIvo karyA kare che ane potAnI baMdhananI beDIne majabUta kare che. e beDIne majabUta karavAmAM sukhanI mAnyatA eTale sudhI kalpI ke dharmane vecIne paNa zarIrane sukhI karavAnA prayatno karAya che. AvAne DAhyA kahevA ke mUrkha ? potAne managamatI vastu meLavavAmAM game teTaluM pApa karavAmAM paNa harakata nathI, e AjanA lokonI mAnyatA che. e mAnyatA sAme A jJAnIono hallo che. jamAnAvAdIone e phAvatuM nathI. AjanA sAdhuo to AMkha sAme hovAthI kadAca temane bhArarUpa lAge. koI sAdhu karaDA zabdo kahe ema paNa bane, paraMtu pUrvanA mahApuruSonI sAme paNa emane phAvaTa nathI AvatI kAraNa ke jenA para e jamAnAvAdIo potAnA deha saMbaMdhI sukhono madAra bAMdhe che tenI para e jJAnIono hallo che. jamAnAvAdIo kahe che ke duniyAnA jIvonI mAnyatA che ke zarIrasukha Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1ms -- 11 : amArI laData zA mATe ane konI sAme? - 127 - 107 mATe koI paNa vastu meLavavAmAM pApa zuM ? A jJAnIoe kahyuM che ke jeTalI zarIranI anukULatA teTalo tamArA AtmAno vinAza. je mahApuruSoe gharabAra, kuTuMba-parivArano tyAga karI jJAna prApta karI ATaATalA graMtho lakhyA, evA niSkAraNa upakArIo pratye paNa durbhAvanAnuM kAraNa zuM? AjanA sAdhuone to mAno ke roTalA paNa ApavA paDe che paNa A to vidAya thaI gayA che, chatAM temanA pratye paNa durbhAva ? potAno pADozI dAna de toya kRpaNane duHkha thAya. ene thAya ke bhale huM kAMI na ghasAto houM, mAro oTalo to ghasAya che ne ? kAraNa ke oTalo beyano majiyAro hoya. dAtArane tyAM AvanAra oLakhIto hoya toya cA bhale na pAya. paNa oTale bese tyAM to nA na paDAya ne ? e rIte munine roTalAno TukaDo na ApavAnI bhAvanAvALAne Apavo paDe tyAre bojArUpa lAge ema mAnI laIe paNa bhUtakALanA maharSione e paNa nathI ApavAno chatAM emanA pratye aNagamo kema ? jo ke jainazAsanano kAyado anupama che. muni roTalA mATe koIne tyAM dhAmA nAMkhatA nathI, na Ape enI phajetI karatA nathI paNa mAno ke enAthI zaramanA mAryA nA nathI paDAtI ane roTalA devA paDe che paNa pUrvanA maharSione to kAMI ApavAnuM nathI ne ? tema chatAM emanA pratye paNa arucibhAvanuM kAraNa eka ja che ke emanI mAnyatA sAme e jJAnIono hallo che. A loko jyAM puNya mAne tyAM jJAnI pApa mAnavAnuM kahe che, e jene levAnuM kahe che tene jJAnI choDavAnuM kahe che. vartamAnanA sAdhuo kAMI bole te emane ghoghATarUpa lAge che paNa pUrvanA maharSio pratye to durbhAvanuM kAraNa eka ja ke jagatanI mAnyatA upara e maharSio AkramaNa lAve che. svAtaMtrya zabda phakta bolavA mATe che : sabhAH AjanA svAtaMtryanA yugamAM maharSionA vicAro pratye durbhAvanA e emanA svAtaMtrya para tarApa nathI ? - e vAta bhUlI jAo. A vAto karanArA kharekhara kAMI svAtaMtryanA arthI nathI. svAtaMtrya zabda e to mAtra bolavA mATenuM oThuM che. ekane paNa huM svataMtra bhALato nathI. svAtaMtryane e samajyA ja nathI, mAtra svAtaMtrya zabdanI corI che. e loko sarakArane kahe che ke "amane bolavAno haka che, amane na game temane Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno 7 gALo paNa daIe, emAM gusso thavAno koIne adhikAra nathI.' sAme gavarnamenTa paNa kahe che ke, 'vAru, amane ruce te ame karIe.' tyAre tenI sAme A loko kahe che ke 'ema nahi, tame amane anukULa rIte varto.' sarakAra kahe che ke 'tame amane anukULa rIte varto to ame tamane anukULa rIte vartIe.' 178 mATe samajo ke A to svAtaMtrya zabdano durupayoga che. Aje to sattA nathI, tAkAta nathI chatAM ATalo udhamAta che to sattA maLe to zuM thAya ? kUtaruM hajI to karaDavAM AvyuM nathI, mAtra bhase che, chatAM vagara sattAe soTI phaTakAravAnuM mana thAya che to sattA hoya to zuM na kare ? tamane jIvavAno haka che ane kUtarAne maravAno haka che ema ? svataMtratA zabdane to phakta potAnI caLavaLanuM sAdhana banAvyuM che. buddhivAdanA jamAnAmAM to zabda karatAM enA bhAvane ja pakaDavo joIe paNa te dRSTi ja nathI. amArI laData jJAnIonA mata mATe che : sabhA : sAcuM svAtaMtrya to mokSa ja che ne ? - hA, paNa e magajamAM UtaravuM joIe ne ? potAnuM zarIra paNa jenA tAbAmAM nathI, iMdriyo potAnA tAbAmAM nathI, vicAro upara potAno kAbU nathI ene svataMtra kahe koNa ? AjanA svataMtravAdIne sAta vAge cA na maLe to mAthuM bhamavA mAMDe, UMgha UMDe ja nahi, Ane svataMtra koNa kahe ? dharmI to jAgavuM hoya tyAre jAge ane UThavuM hoya tyAre UThe. 'mane to amuka cIja vagara cAle ja nahi' evuM dharmane na hoya. zarIra mATe e AhAra le paNa eTalI paNa parAdhInatA ene khaTake. jamAnAvAdIone, svataMtratAvAdIone parAdhInatAno pAra nathI paNa e emane khaTakatI nathI. jJAnI ene pApa kahe te emane khaTake che. phalANA vinA na cAle evI pAmaratA khaTakavI joIe. zarIranI khAtara evI cIjone AdhIna thavuM ene jJAnI pApa kahe che te emane khaTake che. A badhI vAta samajAya to evA svataMtratAvAdInuM bajAra vacce kAMDuM pakaDIne ene Ubho rakhAya. ekeya svataMtratAvAdI evo nathI ke je kalAkabhara zAMtipUrvaka sabhyatAthI vAta kare. jarAka ene aNagamatI vAta Ave tyAM hAtha hAtha UchaLavA mAMDe. jyAre jJAnInA vacana para hallo lAve ane ame jarA kAMI kahIe to kaheze sAdhuthI Ama UMcAnIcA thavAya ? kahe che ke sAdhue to parama 1876 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1n - 11 : amArI laData zA mATe ane konI sAme? - 127 - 119 sahiSNu banavuM joIe, paNa amArI laData kAMI amArA mata mATe nathI, jJAnIonA mata mATe che. zAnIone itihAsanA aMgArA kahe che : AjanAo jJAnIone iMdrajALiyA, prapaMcI ane mAyAvI kahe che, ItihAsanA aMgArA kahe che. evAo to bhagavAna mahAvIrane mAne toya nAmanA ja, kAmanA nahi. jamAnAvAdIo jyAM sukha kahe tyAM A jJAnIo duHkha batAve che. emanI vAtano A jJAnIo virodha kare che mATe e emane aMgArA kahe che. e kahe che ke A aMgArA pAkyA na hota to amArA sukhamAM kyAMya vikSepa na Avata. amAre to evuM sukha che ke AjanA jamAnAvAdIonA eka eka vicAranuM khaMDana A zAstramAM taiyAra che. vIsamI sadImAM utpanna thanArI dalIlo e jJAnIoe jANI hatI. e tamAma dalIlonA uttara zAstromAM lakhelA che. evA sarvA bApanA ane dIkarAo chIe. amAre ciMtA zI che ? AjanA jamAnAvAdIone cUpa karavA mATe kAMI navuM jANavAnI amAre jarUra nathI. navAM tUta zodhI kADhanArAne e badhI paMcAta hoya. amArI eka vAtanuM khaMDana karavA emane so baso lekha lakhavA paDe. jamAnAvAdIonA virodhano muddo : A buddhivAdIoe eka dIkSA-prakaraNanI vAta aMge varSothI kAgArava karI mUkyo. dIkSAne khoTI to kahevAtI nathI. khoTI kahevA jAya to koI sAMbhaLe tema nathI. eTale pIThikAmAM to "dIkSA sArI che' ema ja kahe che ane pachI tenA mATe elaphela vAto goThavI kADhe che. koI rIte phAvaTa na AvavAnI mUMjhavaNamAMthI UbhI thayelI A badhI dhamAla che. tamArI mAnyatAmAM tame daDha bano to tamane khAtarI thAya ke AjanA e lokonI mAnyatAmAM koI tAttvika virodha nathI. javAba ApavA mATe eka miniTa paNa vicAravA thobhavuM paDe evo emanA virodhamAM koI muddo ja nathI. emanA virodhano muddo e che ke emanI icchAonI ADe Ave, emanI zarIrasevAnI ADe Ave evI je vAta hoya tene Aghe pheMkI devI. zAnIono hetu tamArA bhalA mATeno che? ApaNA tyAgI upakArIono to covIse kalAka jApa karavA jevo che. jIvonAM svarUpa batAvavAnI, temanI utpatti tathA temanA maraNanA hetu vagere Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno 7 batAvavAnI, 'AmAM ATalA jIva ane temAM ATalA jIva' vagere vAtonI jhINavaTa A jJAnIoe karI eno hetu, mAtra tamane hiMsAthI bacAvavAno che. saMsArI jIvo ajJAnathI pApo AcarI durgatimAM na jAya e ja temano hetu che. paNa jema 'du' dhAtuno guNa karavAthI 'doSa' thAya che; tema paMcamakALanA jIvone hita paNa ahita mATe thAya che. 170 icchA to tamArI amArI eka ja che : kahe che ke AvI kAcI uMmaranAne tyAga zA ? paNa evAne rAgamAM kema dhakelo cho, ema koI pUchatuM nathI. tame tamArI jAtane, tamArAM saMtAnane, tamArA snehIne sukhI karavA iccho cho ke du:khI ? tamArI vartamAna kAryavAhI sukhadAyaka che ke du:khadAyaka ? emAM jo sukha na dekhAya to tamAre amArI salAha mAnavAnI kharI ne ? amArA mATe A jamAnAvAdIono virodha kSaNabhara mAnIe ke ame roTalA mATe bhAre paDatA hoIe te paNa hoI zake, jema kRpaNanI kRpaNatA ene udAra pADozIno paNa virodha karAve che, paNa A pUrvanA mahApuruSono virodha zA mATe ? enuM kAraNa eka ja che ke emanI mAnyatA para e maharSio AkramaNa kare che. tamArI kAryavAhIthI tamArI jAtane ke tamArA saMtAna vagerene sukha thatuM hoya to amAre kAMI kahevAnuM ja nathI. tamArI e pravRttinA khaMDananI ke enA pratipakSI upadezanI paNa jarUra nathI, kema ke tamArA mATe tame je iccho cho te ja ame paNa icchIe chIe. tamArI icchA sukhanI che to amArI paNa tamane sukhI karavAnI ja icchA che. icchA to beyanI eka ja che paNa kAryavAhImAM bhinnatA che, kAraNa ke tame duHkhamAM sukha mAnyuM che. amArI mahenata zA mATe ? mATe, sUtrakAra maharSi jaNAve che ke 'saMsAramAM mahAduHkha che' evI bUma vAraMvAra pADavAnI jarUra che. vartamAna vAtAvaraNano evo abhyAsa ka2vo joIe ke jethI barAbara sthira thaI javAya ane mArgathI koI jarAya calAvI na zake. e hetune saphaLa karavA A badhI mahenata che. anAdi kALathI A AtmA saMsAramAM anaMta du:kho bhogavI rahyo che te have bhogavavAM na paDe te mATe jaina zAstrakAroe dIkSA UbhI karI che. rogIe nIrogI banavA mATe davA khAvI paDe ane kupathyano tyAga karavo paDe. vaidya paNa ema ja samajAve che. zAstra paNa kahe che ke 1878 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179 --- 11 : amArI laData zA mATe ane konI sAme ? - 127 - 171 jenA kAraNe duHkha thAya che te roganuM ja auSadha karavuM joIe. nAzavaMta zarIranA roga mATe auSadha karavAnuM to zAzvatta AtmAnA anaMtA rogo mATe auSadha nahi karavAnuM ? auSadha kaDavuM bhale lAge paNa hiteSI pAyA vagara rahe nahi. e rIte dIkSA pALavI kaThina to lAge chatAM tamane e ApavI ja joIe. dIkSA e jela nathI : dIkSA kyAre apAya, e mATe AjanAo zuM kahe che? keTalAka to kahe che ke vALa dhoLA thaI jAya, dAMta paDI jAya, saMsAra saMgrAma khelavAnI zakti na rahe, badhA kAmathI navaro thAya tyAre dIkSA apAya. AvAne zuM kahevuM ? dIkSA eTale AvA gaLiyA baLadone bhegA karavAnI pAMjarApoLa che ? AjanI bALadIkSA sAmenI jhuMbeza A mAnyatAnI pratIti karAve che. jo teo eTaluM samajatA hota ke dIkSA eTale khoDA DhoranI pAMjarApoLa nathI, to bAladIkSA sAme temano virodha na hota. teo mAne che dIkSA to duniyAmAMthI khAI-pI UtarelA gharaDA le. to zuM gharaDAne khAvA pIvAnuM mana nathI thatuM? eka kavi "mAyAnuM varNana karatAM kahe che ke "gharaDAne jhAjharI'. UlaTI gharaDAne jhAjhI icchAo thayA kare che. janmanI Tevo badhI ghaDapaNamAM bahAra Ave. ghaNA gharaDA evA che ke chokarAo nA pADe toya peDhI para AvIne bese. dIkSAnuM svarUpa samajAyuM nathI tenI A badhI dhAMdhala che. paNa dIkSA e jela nathI. vagara icchAe TiMgAvAnuM e doraDuM nathI. AtmakalyANa karavAnI A to uttama cIja che. cIja sArI hoya to samajIne khAo ke vagara samaye khAo toya sArI jalAge. cIja sArI che e nakkI thAya pachI mana hoya ke na hoya toya khavAya. vaidya paNa roga maTyA pachI daradIne kahe che ke thoDuM thoDuM khAvA mAMDo to zakti Avaze. ruci thAya ke na thAya chatAM thoDuM khAvuM kharuM. nahIM khAo to pathArImAMthI UbhA nahi thaI zako. vyavahArano e kAyado ke cIja sArI sAbita thaI pachI ruci na hoya toya devI, kema ke pariNAma sAruM che. sArI manAtI cIja game tyAre devAya. icchAo AkAza jeTalI che ? jamAnAvAdIo kahe che ke badhI lAlasAo pUrI thAya pachI tyAga karAya. pUjya upAdhyAyajI mahArAjA kahe che ke koI evo jamyo nathI ke jenI badhI lAlasA akhaMDitapaNe pUrI thaI hoya. pUjya AnaMdaghanajI mahArAja kahe che ke Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 1880 AzA AkAza jeTalI che ane AkAzano to kyAMya aMta nathI. AzA pUrI karyA pachI virAgI thavAze evuM kahenArane mATe pUjya upAdhyAyajI mahArAjA kahe che ke eno prayatna IMdhaNa nAMkhI, ghAsaleTa chAMTI bhUMgaLIthI phUMkI agnine bUjhavavAnI icchA rAkhanArA jevo che. pUjya upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjA anubhavI hatA kema ke emaNe ATha varSanI uMmare dIkSA lIdhI hatI. zrI mAnavijayajI vagere upAdhyAyapada vibhUSita mahAtmAo paNa lakhe che ke, hAla pUrvadharo to nathI paNa pUrvadhara kevA hoya tenI jhAMkhI pU. upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjA karAve che. ame paNa emanA AlaMbane ja cAlIe chIe. amAruM lakheluM sAhitya paNa emanI ja prasAdI che. potAnuM lakheluM paNa pUjya upAdhyAyajI mahArAjAne batAvyA vinA pote maMjUra nahotA karatA. viSayomAM na phasAyA te anubhavI : A mahApuruSonI anubhavanI vyAkhyA judI che. viSayomAM je na phasAyA e anubhavI, AvI emanI vyAkhyA hatI, jyAre AjanAo anubhavInI vyAkhyA judI kare che. 'vadhu khAI-pI, paherI oDhI, saMsAramAM barAbara mahAlI le te anubhavI'. evI AjanI vyAkhyA che. dIkSA mATenI kaI vaya yogya, e emane pUcho to zuM kaheze ? e kaheze ke bAlavaya to ajJAna vaya, e dIkSAmAM samaje zuM ? yauvana e bhoganI vaya che, e dIkSAmAM Take zI rIte ? prauDha vayamAM to chokarAMnA chokarAne ramADavAnA, pALavA poSavAnA ane moTA karavAnA ane vRddhAvasthAmAM moMmAMthI lALa paDatI hoya, aMgopAMga dhrUjatAM hoya, evo tyAM jaIne zuM ukALavAno ? A rIte e dIkSAnA virodhIone 'dIkSA sArI' ema moDhethI kahevuM paDe, chatAM dIkSA emane eke vayamAM mAnya nathI. dIkSA kyAre ? evo savAla pUcho to emanI pAsethI javAba ja nahi maLe. 'dIkSA amane mAnya che' ema kahe paNa sAthe sAthe 'laIe nahIM ane levA daIe nahi' e vAta paNa bhegI. paMca e paramezvara, paMca mAbApa, paNa mArI khIlI khase nahi, evI emanI vAta che. dIkSAne parama tAraka kahe kharA, kema ke evuM na kahe to emane koI sAMbhaLe paNa nahi. puruSavizvAse vacanavizvAsa : dIkSA sArI che, tAraka che, evI pIThikA to emane paNa ka2vI paDe paNa Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1991 - 11 : amArI laData zA mATe ane konI sAme? - 127 - 173 pachI AkhA lakhANano niSkarSa kADho to eka ja nIkaLe ke dIkSA joIe nahi. koIpaNa vyaktinI vAta vAMcatAM pahelAM, enuM lakhANa ke bhASaNa vAMcatAM pahelAM e vyaktine oLakho. jainadarzanano kAyado che ke puruSavizvAse vacana vizvAsa." tamAro vyavahAra paNa e vAta kabUla rAkhe che. marI gayelA nAmanI peDhInA ceka ke hUMDI kabUla rAkho cho paraMtu koI damAmadAra paNa aparicita ke zaMkA paDatI vyakti sAthe paisAno vyavahAra nathI karatA. vyavahAramAM paNa tame vyaktine mAno cho. zrI jinezvaradeve kahyuM ke puruSa vizvAse vacanavizvAsa, e kAyado. jJAnI khoTuM kahe ja nahi. snehInI dhola paNa mIThI lAge kema ke tyAM vizvAsa che. dumana paMpALe toya bhaya lAge, kAraNa ke eno vizvAsa nathI. snehInI dholamAM paNa hita lAge che. duzmana paMpALe tyAM zaMkA paDe ke rakhe ghA mAraze ! dIkSAne sArI mAnI, kalyANakAra kahI, pachI vAMdho zo ? ema na vicAratA AkhuM lakhANa barAbara vAMco eTale lakhanAranuM mAnasa samajAI jaze. sAMbhaLe aradhuM ane DahoLe bamaNuM ? banelA banAvone pUrA vAMcavAnI lokone Teva nathI, sAMbhaLeluM jhaTa mAnI levA TevAyelA che. sAMbhaLe aradhuM ane DahoLe bamaNuM, jJAnI kahe che ke pAyA vinAnI vAta DAhyo mANasa sAMbhaLe nahi, sAMbhaLe to dhyAnamAM le nahi ane dhyAnamAM le to moDhAmAMthI jyAM tyAM bahAra to na ja kADhe. sApanI garala pANInA kuMDamAM na paDatI hoya to to kazI mahenata na karIe, paNa hajAro loko jemAMthI pANI pItA hoya evA kuMDamAM paDaze evuM lAge to ADuM vAsaNa dharI jhIlI levI paDe. kuMDamAM nAMkhavA mATe nahi paNa jyAM koIne nukasAna na thAya evA sthAnamAM pheMkI daIne kuMDanA pANIne jherI banatuM bacAvavA mATe. AvI garala jevI vAto DAhyA mANaso sAMbhaLe nahi, sAMbhaLe to haiyAmAM utAre nahi, haiyAmAM Utare to bahAra kADhe nahi. Aje to dazA evI che ke haiyAmAMthI vAta bahAra nIkaLe nahi tyAM sudhI cena paDe nahi. niyama juThuM na bolavAno hoya ? kahevAya che ke manuSyomAM eka hajAmanI jAta evI che ke enA peTamAM vAta Take nahi. tamane hajAma kahevA nathI mAgato paNa evo durguNa hoya to kADhavo joIe. koInI vAta karavA Ave ene pUcho ke tane kahI koNe ? tyAM Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 10 ja e gallAtallAM karavA mAMDaze. jene vAta paNa pUrI yAda nathI ane vAta karanAra paNa koNa hatuM e yAda nathI, evAnI vAta para madAra baMdhAya ? zAstra kahe che ke dharma te ja vAta kare ke jemAM svaparanuM hita hoya. svaparano ghAta thAya evI vAta dharma na kare. vAta karavA mATe vAta karavAnI nathI paNa jarUra hoya to vAta karavAnI che. jIbha maLI che mATe bolavuM e kAyado nathI. bolavA mATe jIbha che e vAta sAcI paNa jIbha che mATe bolavuM ja ema nahi. jJAnIe niyama paNa evo ghaDyo ke juThuM na bolavuM. bolavuM paDe to sAcuM bolavuM paNa badhuM sAcuM bolI devuM ema nahi. niyama juThuM nahi bolavAno che. jJAnI jo sAcuM badhuM kahevA mAMDe to duniyAmAM ulkApAta macI jAya. A saMsAramAM to bApa dIkarAne mAravA taiyAra hoya ne dIkaro bApane mAravA taiyAra hoya. dezanA denArA jJAnI A badhuM jANe to paNa kahe kharA ? kahe to zuM thAya ? mATe sAcuM badhuM kahevuM ja evo kAyado nathI. sAcuM paNa hitakara ja bolAya ? be DAhyA bhegA thAya to tattvagoSThi kare paNa Aje e to AvaDatuM nathI. dharmanI vAto karavI gamatI nathI. bhegA thAya eTale vAto to karavI ja joIe. pachI kare zuM? paMDita paMDita bhegA thayA hoya to tattvagoSThi kare ane mUrkha bhegA thAya, e evI vAto kare ke bolatAM bolatAM jhaghaDI paDe ane pachI jIda para mAmalo caDe eTale mArAmArI sudhI paNa pahoMcI jAya. je sAcuM hitakara hoya e to avazya bolAya paNa jemAM hita na hoya te sAcuM chatAM na bolAya. eka bhAIe bIjo je hAjara nathI tene gALa dIdhI to e bhAIne kahevAya ke A rIte koIne gALa devI e pApa che. e kahevAmAM emane khoTuM lAge to paNa vAMdho nahi paNa jene gALa dIdhI tenI pAse jaIne ema na kahevAya ke phalANAe tamane gALa dIdhI. joke vAta sAcI che chatAM kahevAmAM hita nathI. e to sAmAne uzkeravAnI vAta thaI. jyAre gALa devI e pApa che ema kahevuM e sAmAne pApathI bacAvavAnI vAta che. gALa devAmAM pApa che ema samajAvavAmAM kadI be kaDaka zabda kahevA paDe toya vAMdho nahi. muni ane jaMgalano bhIla : sAcI ane sArI kalyANakara vastu kAyama ane akhaMDapaNe sevAya to niyama Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1989 - 11 : amArI laData zA mATe ane konI sAme ? - 127 - 175 mukti Ape, kadI aticArAdi lAge to paNa tenuM nivAraNa thaI zake tethI e niyamA svarga Ape. aMgIkAra karela vastu thoDIvAra paLAya pachI kAraNavazAt vamI javAya to paNa bhavAMtaramAM eno svAda udayamAM AvatAM vAra na lAge. sArI cIja samajIne le toya phaLe ane aNasamaje zraddhAthI le toya phaLe. jaMgalano bhIla jevo vagara samaje navakAra gaNIne svarge gayo. muni dhyAnamAM hatA tyAM bhIla Avyo. bhIlanI anADI jAta, kadAca saMyamamAM vighna kare ema dhArI munie tyAMthI jatA rahevAno vicAra karyo. dhyAna pAravA "namo arihaMtANano uccAra karyo, ane AkAzamArge cAlyA gayA. bhIla samajyo ke "namo arihaMtANaM' bolavAthI AkAzamAM uDAya tathA bIjA paNa kaika lAbha thaze, mATe jarUra A koI uttama maMtra che. "namo arihaMtANaM'no jApa karI e bhIla svarge gayo. "namo arihaMtANaM' e kAMI AkAzagAminI vidyA na hatI. bhale kAMI paNa samajyA vagara e pada gokhyuM ane svarge gayo. ene vagara samaye ATalo lAbha thayo to samaje ene keTalo thAya ? Ane azAna dIkSA kahI koNe? - tamArAM saMtAna sAdhune jue ane sAdhupaNAnA bhAvane na samaje e saMbhavita che ? tame ja ene bAlyavayamAM samajAvo ke "A ApaNA mahArAja, e ughADe page cAle, emane page lagAya, je je karAya, emane vahorAvIe to lAbha thAya." bALakane paNa thAya ke bApAjI jemanA paga pUje te pUjya ja hoya, huM paNa evo thAuM to kevuM sAruM ? ene paNa dIkSA levAnA bhAva thAya. Ane ajJAna dIkSA kahI koNe ? AvI bhAvanAvALo lAyaka ke nAlAyaka ? kahevAtA zrAvakanA koI adhama kuLanI vAta judI che ke jyAM kevaLa viruddha saMskAro hoya. je jAtathI paNa gayA hoya evA bahu thoDA, bAkI sAmAnya loko to sAdhune hAtha joDe ja. e ema ja kahe ke game tevA toya ApaNAthI UMcA te UMcA ja. zAsanarakSA mATe thaze teTaluM karazuM: bALaka mAne ke bApAjIe mahArAjane sArA kahyA ane mane paNa sArA lAgyA mATe emanI pAse javAmAM vAMdho nathI. AvuM samajI bApAjI pAse rajA mAge tyAre mohanA kAraNe bApAjI kadI ADuMavaLuM samajAve toya e bALaka Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 --- kahe ke "tame ja pahelAM sArA kahetA hatA to have kema nA pADo cho ?" Avo bALaka kevo gaNAya ? sabhA : samajadAra ! - je sAdhune sArA mAne chatAM bApAjIthI bhoLavAya, tyAM sudhI ame ene ayogya mAnIe. evAne to Aje lAvIe ne kAle bApAjI Ave eTale emanI sAthe javA taiyAra thaI jAya. evAne yogya na gaNIe. bApAjInI AMkhamAM AMsu jue chatAM pote AMkhamAM AMsu na lAve ene yogya mAnIe. rAjyanA kAyadA ame paNa bhaNyA chIe. ahIM badhA bhoTa bhegA nathI thayA. ame aneka gAma pharyA chIe. sabhAH kAyadAne sudhAravAnI koziza thAya che. - ame paNa evuM na thavA devAnI ja trevaDamAM chIe. banaze teTalI pharaja bajAvIzuM. bhAvi game te thAya. pAMcamA ArAnA cheDe to zAsana paNa javAnuM che e vAta judI paNa atyAre to ene bacAvavA mATe prayatna to evo karIzuM ke pAchaLa orato na rahe. pAMcamA ArAnA cheDe eka sAdhu, eka sAdhvI, eka zrAvaka, eka zrAvikA e cArano saMgha raheze. ghasAto ghasAto eTale pahoMcaze ane pachI e paNa jaze eTale bharatakSetramAM zAsanano nAza thaze. chellA duppasahasUri thaze. emano svargavAsa thaze eTale zAsanano nAza thaze. ghasAtAmAMthI kaDhAya teTaluM kADhavuM e ApaNI pharaja. vakhAramAMthI jeTalo mAla nIkaLyo e ApaNA bApano. duppasahasUri yugapradhAna zAyika samakitI, ekAvatArI paNa jJAna mAtra dazavaikAlikanA cAra adhyayananuM. AjanA nAnAmAM nAnA sAdhune paNa eTaluM jJAna hoya e cAra adhyayana bhaNAvyA pachI to vaDI dIkSA apAya. zrAvaka kuLano prabhAva : sabhA : bApa Thage chatAM bALaka daDha rahe e pUrvabhavanI ArAdhanA kharI ne ? - pUrvabhavanI ArAdhanA paNa hoya agara muninA saMsargathI, zrAvaka kuLanA saMskArathI navo kSayopazama paNa thAya. zrAvakakuLa e paNa samyaktanuM kAraNa che. zrI jinezvaradevanI pUjA, nigraMthonI sevA ane AgamonuM zravaNa hoya, e kuLamAM bALaka dharma na pAme to pAme kyAM ? e kuLamAM dharma pAme emAM kAMI navAI che ? na pAme tyAM navAI kharI paNa AjanA keTalAka Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1885 -- 11 : amArI laData zA mATe ane konI sAme ? 127 -- buDhAone to tyAM dharma pamAya emAM navAI lAge che. zrImaMtonA chokarA mevA mIThAI na khAya to khAya koNa ? jhaverInA chokarA ratnanA ghUghare 2me emAM kAMI navAI che ? zrAvakanA dIkarA oghAnA arthI thAya emAM kAMI navAI nathI, na thAya to navAI. lakSmIvAna bApa dIkarAne kahe ke 'tuM AvA dhUdhare 2me che, ame to joyo paNa na hato' to dIkaro paNa kahI de ke 'mane maLyA tevA bApa tamane maLyA nahi hoya ane mArA jevA puNyavAna paNa tame nahi ho'. e rIte bApa dIkarAne pUche ke 'mane vairAgya nahi ane tane kema ?' to dIkaro kahe ke 'tame kamanasIba ke na thayo, huM nasIbadAra chuM mATe mane thayo.' zrAvakanA dIkarAne nAnI vayamAM dIkSAnuM mana thAya emAM navAI zI che ? zAsananI peDhI to duniyAno AdhAra che H zrAvakanA kuLamAM to bALakane ja dIkSAnA bhAva thAya. moTAne saMnyAsanA bhAva thAya e itara kuLomAM. tame peDhI para kayA dIkarAne besADo ? vIsa vase nizALe bhaNavA javAnuM zaru kare ene ? tame eka hoziyAra dIkarAne zAsananI peDhIne soMpo e tamArI pharaja che. zAsananI peDhI to AkhI duniyAno AdhAra che. tamArI peDhI pAMca-pacIsane nibhAve, A peDhI to jagatanuM kalyANa kare. dIkSAmAM baLAtkAra na hoya : A dIkSAnI vAta jene game enA mATe che. jenA bhAva thAya te le. emAM baLAtkAra na hoI zake. baLAtkArathI apAya te badhA sacavAya ? A upAzrayanAM makAno to tamArAM che ne ? ame kyAMya tALAM mArIe chIe ? baLAtkArathI pAMca-pacAsa bhegA karIe to ene bhAgI jatAM vAra zI ? je Take evA hoya ene ja ame laIe. bhAgI jAya tevAne levAmAM ame kadI rAjI na hoIe. tamane Abaru vahAlI che to zuM sAdhu Abaru vagaranA che, ema ? jema bajAramAM paNa koIka devALiyo nIkaLe tema ahIM paNa koIka pApodaye evo AvI jAya teno inkAra nathI. pApano udaya na ja Ave evo Theko rAkhyo nathI paNa bahulatayA evuM na bane. 361 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - 13 samyaktano mahimA apUrva che : koI eka-be vepArI devAnuM kADhe tethI AkhI bajAranA vepArIone devALiyA na kahevAya. e ja rIte ahIM eka-be khAmIvALA hoya tethI badhA para evo Aropa na mukAya. vicAro ke jene tAraka mAnIe te evA to na ja hoya ke javA mATe AvanArAne paNa rAkhe. eka divasa paNa samyakta sparzI jAya to saMsAra niyata thaI jAya. samyakta asaMkhya vAra Ave ane jAya paNa e pAmelo nigodamAM jAya. toye ardhapudgalaparAvartamAM muktie jAya. paDelAne paNa dharmI to kahe ke "bhAI, tuM bhAgyavAna ! ke svAda cAkhIne Avyo ! khIra khAdhelI nIkaLI jAya toye eno svAda rahI jAya. samyatvano mahimA apUrva che. hajI paNa zAstrakAra bhagavaMta A viSayamAM vizeSa zuM pharamAve che te have pachI - Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 H utsarga-apavAdano avasara samajo ! 128 J.125 vi. saM. 1986 mAgasara suda-7, zanivAra, tA. 7-12-1929 0 dharma bIjAnA rakSaNamAM che, bhakSaNamAM nathI : * hiMsA, e pApa darekane mATe che : * jIvaghAtathI bacavA tyAgamArga che : * usUtrabhASI mahAhiMsaka che : samyaktanI rakSAnA upAya eTale jayaNA : * apavAda badhe che : * prabhunuM zAsana apavAdathI ja cAle che : * zrAvaka maMtrI kevo hoya ? 0 Aje dareka vAtamAMthI UMdhuM lenArA che : * AMdhaLAM anukaraNamAM lAbha nathI : * sAvadha nahi raho to mAra khAzo : * munino vihAra bahulatayA kyAM hoya ? * zuddhi-azuddhinuM svarUpa samajo ! * jAta oLakhIne bhAta pADo! viSayaH apavAdanuM mahattva. ekalA utsargathI nahi paNa bahulatayA apavAdathI zAsana cAle che. apavAda, apavAdamAM pharaka hoya che. viSayAdhIna jIvo rogAdi duHkha pAme ane dharma nahi pAmavAne kAraNe e rogone dUra karavA hiMsaka upAyo karI navo karmabaMdha ane pariNAme navanavAM duHkho pAme che. hiMsA e pApa che ane dareka pApomAM anaMtara paraMpara hiMsA rahelI che. ethI bacavA tyAga mArga che. A vAta rajU karyA bAda "usUtra bhASaNa' pApamAM mahAhiMsA kema che, e vAta suMdara rIte samajAvI che. enA ja anusaMdhAnamAM jayaNA ane apavAda mArganI suMdaratama vAto rajU karI che. anya sAdharmika ApattimAM hoya tyAre enI madade dhAvavuM e dharma che, pApa karavuM paDe toya pApane pApa ja mAnavuM paDe e vAtane puSTa karavA vastupAla-tejapAla ane zrAvaka maMtrInI vAta paNa rajU karI che. jinapUjA vagere aneka bAbato aMgenA utsarga-apavAda A pravacanamAM rocaka zailImAM rajU karAyA che. muvAkyAta * bIjAne duHkha ApanAro sukhe jIve e AzA ja khoTI. * anekane bhaya pedA karavAthI, evI kAryavAhI yojavAthI, nirbhayatA maLe e AzA khoTI che. * akasmAta thayeluM pApa moTuM hoya toya baMdha alpa thAya. nAnAmAM nAnuM pApa paNa IrAdApUrvaka kaThora haiye thAya to karmabaMdha vadhAre thAya. * usUtrabhASI mAhiMsaka che, kema ke e anekane hiMsAnA mArgamAM joDanAra ane sthira karanAra che. * je apavAdamAM pApa sevavuM paDe te apavAda kvacit sevAya; paNa je apavAda pApa khaseDI dharmane lAve te apavAda roja sevAya. pazcimanA AMdhaLA anukaraNamAM lAbha nathI. * zrAvaka te gAmamAM rahe ja nahi ke jyAM jinamaMdira tathA muninuM AvAgamana na hoya. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 H utsarga-apavAdano avasara samaje ! viSaya roganAM kAraNa cheH anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI sudharmAsvAmIjI mahArAjA pharamAve che ke A saMsAramAM jIvo ghaNA duHkhI che, chatAM mohavaza duHkhane paNa sukha mAnI rahyA che, mATe temane vAraMvAra saMsAranAM duHkho jaNAvavAnI jarUra che. kAmAsakta prANIone bhaviSyanA duHkhano vicAra nathI hoto. e vicAravAnI emane phurasada paNa nathI hotI. niHsAra zarIrathI e jIvo evAM kAryo kare che ke jenA pariNAme anekavAra tADana tarjana ane vadhu parvatanI pIDA pAme che. mohanA udayathI pIDAtA jIvone kAryAkAryano viveka nathI hoto. evA e jIvo vartamAnamAM paNa duHkhI thAya che ane bhaviSyamAM paNa duHkhI ja thavAnA. potAnA alpa paNa sukha mATe bIjA jIvone game teTalI hAni pahoMce tenI temane ciMtA nathI hotI. rAga ane dveSane AdhIna banelA AtmAo karmanA vipAkane bhogave che ane duHkhano anubhava kare che. viSayonA sevanathI kSaya, zvAsa Adi vyAdhine pAme che. viSayo roganAM kAraNa che. roga tathA alpAyu e bhavAMtaramAM karelI hiMsAnAM pariNAma che. vaLI e rogane maTADavA prANIjanya hiMsaka davAo vAparI jIvo navI hiMsA Acare che. A rIte bIjAne duHkha ApanAro sukhe jIve e AzA ja khoTI. bIjAne duHkha ApIne jIvavuM e vastutaH sukhe jIvavAno rasto nathI. dharma bIjAnA rakSaNa mAM che, bhakSaNamAM nathI : hiMsAjanya auSadhothI roga maTADavo e peTa coLIne zULa UbhuM karavA jevuM kAma che. zrI jinezvaradevanA mArgane samajelo to mAne ke pUrvanA pApanA yoge vyAdhi thAya. mATe zAMtithI sahe ke jethI pApakarmo khape ane bhaviSyamAM vyAdhi na Ave paNa vyAdhi maTADavA pharIthI hiMsAjanya pApa na kare. roga maTADavA pApa kare to bhaviSyamAM paNa e roga to UbhA ja che, bhale hAla kadAca zamI jAya. jIvitanI AzAthI kSayanA dardIo lAvA pakSInuM mAMsa vagere khAya che. teo potAnA roga ghaTADatA nathI paNa vadhAre che. AjanA loko kahe che ke zarIra mATe hiMsA-ahiMsA na jovAya. zarIra mATe hiMsA karavI paNa paDe. Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1980 -- 12 H utsarga-apavAdano avasara samajo ! - 128 - 181 paNa A vAta barAbara che ? jAtane jIvADavAnA dharmamAM anyane mAravAnI karaNI hoya ? "jIvato nara bhadra pAme" ema kahevata che paNa tethI pApanI karaNIne puNya kahevAya ? rakSaNamAM dharma kahyo che paNa bhakSaNamAM dharma manAya ? karmavipAke roga thAya te karmavipAka zamavAthI maTe. prANIono nAza karI roga maTADAya nahi. evuM karanAra mATe zAstra kahe che ke e karmodayane bhogave che ane hiMsAthI DaryA vinA hiMsAmaya auSadho karI navAM pApakarmone majabUtapaNe bAMdhe che, je bhaviSyamAM bhogavavA paDaze. azubhodaya jAgato rahe ane vyAdhi maTe e mAnavuM ja nahi. hiMsA, e pApa darekane mATe che : bAhya upacAro to nimitta che. e nimittonA sevanathI vadhu ghAtaka banAtuM hoya to evAM nimitto varSo. evA samaye karmodaya ciMtavI zAMti rAkhavI e ja dharma che. munine upadeza detAM zAstrakAra kahe che ke sat-asatunA vivekavALA jAgrata AtmAo aneka prANIonA ghAtavALI cikitsA na kare. A munine uddezIne kahela che, mATe bIjAne nahi ema na samajavuM. hiMsA e pApa e to darekane mATe che. muninA upadezamAM gRhasthane paNa upadeza che ja. muninuM zarIra upakArI che, saMyamanuM ArAdhaka che ane anyane saMyamamAM joDanAra che. evA zarIranI rakSA mATe paNa jo jIvaghAtano niSedha che, to je zarIrathI aneka jIvono ghAta thAya evA mArgo yojAtA hoya evA zarIra mATe hiMsA karavAnI chUTa hoya ? zAstrakAro munine kahe che ke "traNe jagatanA svarUpanA jJAtA he muni ! hiMsAthI moTo bhaya pedA thAya che mATe tArI jAtanA rakSaNa mATe tuM moTA bhayane pedA na kara." koInA jIvano ghAta e enA mATe nAno bhaya che ? nAnAmAM nAnuM jaMtu ke jene kazuM jJAna nathI te paNa jarA avAja mAtra thatAM bhAgavA mAMDe che. pazu, paMkhI paNa mAranArane najare jotAM kaMpe che. sAmAnA hAthamAM hathiyAra joI bhAgavA prayatna kare che ane baMdhanamAM hoya to AMkho phADI dayAmaNA cahere tenI sAme jue che. maraNano bhaya saune che. jene saMsAranI asAratA samajAya tene e bhaya nathI. anekane bhaya pedA karavAthI, evI kAryavAhI yojavAthI, nirbhayatA maLe e AzA khoTI che. jIvAtathI bacavA tyAgamArga che : eka paNa prANIne mAravAthI badhAM karmono baMdha utkRSTa paDe che. Ayu Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 1 karmano baMdha thAya te vakhate AThe karmono baMdha, nahi to sAta karmano baMdha to che ja. AvA karmathI viTAyelo AtmA apAra saMsArasAgarano pAra pAmI zakato nathI. AtmAone jIvaghAtathI bacAvavA mATe A tyAgamArga che. gRhastha game tevo dharmI toye enA kapALamAM cha kAyanI virAdhanA to lakhAyelI ja, coMTelI ja che. trikALapUjana, ubhaya TaMka Avazyaka, bAra vrata vagere badhuM karanAra zrAvakanA dharmane zAstra sarasava jeTalo kahyo che. game tevo UMco dharma zrAvaka paNa che kAya jIvanI virAdhanA kare, kare nahi to karAve; na kare, na karAve toye anumodanA to beThI ja che. gharamAM rahyo kAMI na kare paNa gharanI bhIMta paDe tyAM manamAM arerATI thAya. ghara mAru, e bhAva to beTho ja che ne ? hiMsAmAM dharma zAno ? hiMsAmAM paDelo hiMsAthI bacI zake te mATe jinapUjAdi vidhAna che, jethI AtmA jAgrata thAya ane azubha kriyAnA vipAkathI bace. maricIne ATaluM badhuM pApa zA mATe ? sabhAH eka jIva bIjAne mATe ane pachI bIjo ene mAre, to vAta patI jAya ne ? - ema patatuM hota to dhULa nAMkhI, paNa A to lAMbuM cAle che. AtmAmAM bhayaMkara kraratA pedA thAya, dharmavimukha bane, dareka guNo dabAI jAya tyAre ja vyakti hiMsA karI zake che. "kapila ! ahIM paNa dharma ane tyAM paNa dharma' eTaluM bolavAmAM maricIne ATaluM badhuM pApa zA mATe ? kAraNa ke ATalA vAkyamAM to zrI jinezvaradevanA AkhA mArganI aruci che. hiMsAmAM dharma kahevAya kyAre ? anaMtajJAnIe kahelI vAtane Thokare marAya tyAre. akasmAta thayeluM pApa moTuM hoya toya baMdha alpa thAya. vagara icchAe pApa thAya te paNa judI koTinuM nAnAmAM nAnuM pApa paNa irAdApUrvaka kaThora heye thAya to karmabaMdha vadhAre thAya. jenazAsana kahe che ke "pApa mAtra khoTuM' e vAta kharI paraMtu pApa mAtra khoTuM' e mAnyatAno nAza e sauthI moTuM pApa. pApa karanArA ghaNA che to emane mATe nigoda narakAdi sthaLa paNa ghaNAM che. usUtrabhASI mAhisaka che : duniyAmAM sukhI thoDA dekhAya che enuM kAraNa pApI ghaNA ane puNyavAna thoDA mATe ja ne ? sAcuM bolavuM joIe ema badhA kahe paNa sAcuM bolanArA keTalA? tame gRhastha cho, chakAyanI virAdhanAmAM beThA cho, virAdhanA karo cho paNa e khoTI che, na chUTake karavI paDe che ema mAno, ane aniveSamAM rahelo Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18aa - 12 H utsarga-apavAdano avasara samajo ! - 128 - 183 muni e bhAvanAthI khase ane kahe ke gRhasthane chakAyanI virAdhanA vagara na cAle, to e muni DUbe ane tame tarI jAo. nAnAmAM nAnuM pApa niHzaMkapaNe, dharmanAM pariNAma nAza pAme tyAre thAya. zAstra kahe che ke juThThA, cora, abrahmacArI tathA parigrahanA rasiyA e badhA hiMsaka che. eka paNa pApa hiMsA vinA thatuM nathI. usUtrabhASI mahAhiMsaka che, kema ke e anekane hiMsAnA mArgamAM joDanAra ane sthira karanAra che. ghaNA jaino Aje ema bolatA thaI gayA che ke nAnI nAnI vAtomAM pApa zuM ? A saMskAra temanAmAM utsutrabhASIoe pADyA che, nahi to jainano dIkaro evuM bole ? ene guru taraphathI zikSaNa maLyuM hoya ke "A na thAya ane A na khavAya tathA na pIvAya. pUrve jaino kadI pApa karatA paNa emAM puNya manAvavAno Agraha nahotA rAkhatA, Aje to pApane puNya manAvavAno Agraha thAya che. e pratApa usUtrabhASIno che. pahelAMnA jaino pApa karatAM chatAM pApathI DaratA, koI Thapako Ape to zaramAtA. Aje to pariNAma e AvyuM che ke naThora thayA che, kema ke jyAM jarUrata tyAM pApa nahi, evuM samajAvavAmAM AvyuM che. sabhyatvanI rakSAnA upAya eTale jayaNAH zAstrakAra bhagavaMte samyaktanI cha jayaNA kkI che. samyaktanI rakSAnA upAya eTale jayaNA. enuM nirUpaNa karatAM pUjya upAdhyAyajI mahArAjA kahe che ke - vRtti durlabha AjIvikA, te bhISaNa kAMtAra; lalanA. te hete dUSaNa nahi, karatA anya AcAra, lalanA." pahelAM ema kahyuM ke "paratIthI paranA sara teNe, cetya grahyA vaLI jeha; vaMdana pramukha tihAM navi karavuM, te jayaNA SaTa bheya re, bhavikA." eTale paratIrthIne na manAya, parasurane na namAya, pare grahaNa karelI zrI jinamUrtine paNa na namAya, ene vaMdanAdi na thAya, kuguru tathA kumati sAthe AlApa-saMlApa na thAya, enuM mAna-sanmAna na thAya, A badhuM kahyuM paNa e badhuM na kare to AjIvikA na cAle tema hoya to ene anya AcAra sevana karavo paDe. to enA samanvane dUSaNa na lAge. Ano artha AjanAo ema kare che ke AjIvikA mATe anAcAra sevavAmAM pApa nahi. zAstrakAra to tyAM ema kahe che ke samyaktane dUSaNa nahi. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 -- AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 1522 apavAda badhe che : gRhastha mATe jyAM jyAM dharmanuM vidhAna, tyAM tyAM rakSAnI bArI zAstrakAroe rAkhI che. badhe apavAda che. trikALapUjA kahI paNa e zakti saMpanna mATe, zaktihIna mATe to duniyAnI kAryavAhI nIpaTatAM je TAima maLe te TAIme pUjA thAya. rAjAno ke zeThano nokara hoya, ene yogya TAima na maLe to phAjala paDatA TAime pUjA kare. zAstra kahe che ke eno paNa vicAra karavo paDe. ene jo ema ja kahevAmAM Ave ke amuka TAime ja pUjA thAya to eTalo paNa dharma ene choDI devo paDe. karato hoya e paNa choDI de. koInAmAM kauvata hoya e vAta judI, makkama hoya enI vAta judI, bAkI vidhipUrvaka karanArA keTalA ? bahu sukhI hoya e vidhipUrvaka dareka TAime dharma karI zake paNa bahu sukhIne dharma karavAnI paravA ja nathI, ane bIjA to karavI hoya toya kare zI rIte ? AmAMthI sAdharmika bhakti paNa sUcita thAya che. jJAnIe dRSTi badhe doDAvI che. prabhunuM zAsana apavAdathI ja cAle che? dhyAnanA varNanamAM jJAnIe kahyuM ke dhyAna evuM karavuM ke zikArI jAnavara AvIne phADI khAya to paNa vAMdho nahi. A vAta sAcI mAnanArA ghaNA hoya paNa e kauvata badhA lAve kyAMthI? Aje khAdhA vinA keTalA divasa cAle? koI abhyAsI becAra divasa calAve paNa pachI ? jo muni mATe bhikSAnI vidhi na hota to badhA anazana to na karata paNa oghA mUkI deta. ame paNa na raheta kema ke e kauvata nathI. evA kauvata vinA pariNAma kharAba thayA vagara rahe nahi. AvA prasaMganA apavAda e vidhirUpa che, roja sevavA yogya che. prabhunuM zAsana apavAdathI ja cAle che. koI jinezvaradevanuM zAsana utsargamArgathI cAlyuM nathI. utsargamArga to e ke munithI AMgaLI paNa na calAvAya, paNa evA keTalA ? prabhunI hayAtImAM paNa evA keTalA ? emanA vakhatamAM paNa niraticAra cAritra pALanArA keTalA ? je apavAdamAM pApa sevavuM paDe te apavAda kvacit sevAya paNa je apavAda pApa khaseDI dharmane lAve te apavAda dararoja sevAya. nokariyAta mANasa potAne je maLe te TAime pUjA kare paNa pUjA vinA na rahe to e apavAda roja sevavA yogya. e vidhirUpa apavAda che ene koI Thapako Ape to e pApI che. mAbApanI rajA vinA dIkSA levI e apavAda paNa e apavAda Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1899 - 12 H utsarga-apavAdano avasara samaje ! - 128 -- 185 roja sevavA yogya. temAM vidhi e ke mAbApa anumati Ape to levI, na Ape to vinA anumatie paNa dIkSA levAya. A vAta 16 varSathI uparanI vaya mATe che. soLa varSanI vaya sudhI to samajAvavAno prayatna karAya. tyAM apavAda sevavo paDe e kvacituM kema ke emAM Apatti moTI ane dharmane hAni ghaNI. zAstrakAre badhI maryAdA bAMdhI che. cotha, pAMcame, cha - dareka guNaThANe AjJA judI judI ApI. tamane vanaspatine na aDavAnI AjJA kare to tame e svIkAro ? pachI zrAvaka tarIke raho ke sAdhu banI jAo ? arthano anartha na karo ? (atre eka bhAIe jAmanagaranI vAta cheDI ke tyAM vyAkhyAnamAM janArane nyAta bahAra mUkavAno prayatna thAya che, evA vakhate dhamanI dazA kaphoDI thAya che.) ApatuM kALamAM dharmInI kanaDagata thatI hoya tyAre bIjA dharmIo enI khabara na le to e bhUla kahevAya. Aje arthano anartha bahu thAya che. pUruM samajyA vinAnI mUMjhavaNa ghaNI che. pote amuka kAmane pApa mAne che chatAM enA vinA cAlatuM nathI, sAmo paNa pApa mAne chatAM ene paNa cAlatuM nathI, to be bhegA maLI lAbha kema na le ? brahmacarya pALavuM e uttama paNa potAnAM saMtAna brahmacarya na pALe to bhaTakavA na devAya, unmArge na javA devAya. eTalA mATe mAbApa samAna kuLa, zIla ane vayavALA sAthe eno saMbaMdha yoje. A vAta barAbara samajo. joDavA paDe arthAt saMbaMdha yojavo paDe to AvA sAthe yojAya. zrAvakane paisA vinA cAlatuM nathI, tyAgI thavAya to sArI vAta paNa thavAtuM nathI, saMsAramAM rahyo mATe paiso joIe. mATe zAstra kahyuM ke paiso nItithI meLavavo. AmAM zAstrakArano upadeza paisA meLavavAno nathI paNa nItinA pAlanano che. e ja rIte vrata pALI zako to sIdhA ahIM ja Avo, tyAgI bano, paNa na pALI ko, tamArA saMtAna vrata na laI zakatA hoya to samAna kuLa, zIla, vayavALA sAthe joDo ke jethI dharma kalaMkita na thAya. jyAM vicArabhinnatA tyAM roja mArAmArI ma ke dizA judI che. mAdharmika paNa vepArane pApa mAne che ? zAstra kahe che ke zakti gopavavI nahi, tema ja zaktino atireka karavo hi. tamArI udAratA hoya to sAdharmIne lAkho Apo paNa e na hoya to Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - 18 bIjAne je kAma soMpo cho te sAdharmikane soMpo. tame kAma levAnA arthI cho, sAdharmika kAma karavAno artha che to tame kAma ene Apo. AthI evuM na kahetA ke mahArAja vepAranI vAtamAM paDe che. huM to kahuM chuM ke lAkhonI paherAmaNI karo. AvanAro sAdharmika paNa vepArane pApa to mAne ja che. vastupALa tejapALe rAjAne kahyuM ke "ame saMsAramAM rahyA chIe eTale duniyAnI sevA karyA vinA chUTako nathI mATe nokarI karIe chIe, dharma mAnIne karatA nathI. rAjasevA AtmakalyANa mATe karatA nathI. nokarI to ApanI amAre saMsAramAM rahevuM che mATe karIe chIe, paNa pahelA zrI jinezvaradeva, pachI nigraMtha guru, pachI dayAmaya dharma, A traNanI sevA pachI cothI sevA ApanI ane te paNa pelA traNanI sevAmAM bAdha na Ave te rIte.' AvuM to vastupALa tejapALa kahI zake. bIjAmAM A tAkAta na hoya to na kahe, rAjA kahe tema "hA e hA kare paNa manathI potAnI pAmaratA mAne toye zrAvakapaNuM na jAya. zrAvaka maMtrI kevo hoya ? eka maMtrIne rAjA potAnuM rAjya soMpI rAjya bahAra gayo. maMtrI zrAvaka hato. koI duzmana rAjAnI senA taka joIne caDI AvI. rANIe maMtrIne laDavA hukama karyo. laDAInI taiyArI thaI. sAmasAmI chAvaNIo paDI. rANI paNa sainya sAthe AvI hatI. savAre maMtrI pratikramaNa kare che. temAM eciMdiyA, beiMdiyAno pATha bole che. senApati A sAMbhaLe che eTale vicAra kare che ke A egidiyA beidiyA karanArA yuddhamAM zuM karaze ? senApatie rANIne vAta karI, tyAre rANIe kahyuM ke je thAya te kharuM, bAkI atyAre kAMI pheraphAra na thAya. yuddhamAM maMtrIe duzmanane harAvyo. bAMdhIne rANI pAse hAjara karyo. rANIe kahyuM ke eciMdiyA beiMdiyAno pATha bhaNanAra AvuM yuddha kaI rIte karI zake ? maMtrI kahe hRdaya zrI jinezvaradevanI AjJAmAM che ane zarIra ApanI sevAmAM che, kema ke AjIvikA emAM che. kAma paDe tyAre kAyA enuM kAma bajAve paNa hRdaya to emAM pApa mAne che. A maMtrI jo yuddhamAM na jAya to zuM kare ? dIkSAnI to tAkAta nathI, evI manovRtti jAgI nathI. evI manovRtti jo badhAnI jAge to joIe zuM? Aje dareka vAtamAMthI UMdhuM lenArA che : saMyamanAM pariNAma ekadama jAgatAM nathI. saMsAramAM rahe amuka kriyA vinA Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1895 - 12 H utsarga-apavAdano avasara samajo ! - 128 -- 187 na cAle e vAta judI paNa e manAya kevI ? mana, vacana ane kAyA e traNe yoga samAna. uttama bane to zreSTha paNa chevaTa mana vacanathI to pApanI prazaMsA na ja thAya. pApane pApa mAnavA chatAM jIvane vaLagelAM zarIrarUpI bhUtane sAcavavA kAyAthI adhama AcAra Acaravo paDe e vAta judI paNa mana, vacana e AcArane vakhANe to nahi ja. Aje to dareka vAta samajAvatAM bhaya lAge che. A vAtamAMthI paNa lenAra evuM le ke mana sApha hoya to game te karavAmAM vAMdho nahi. have Ano zo upAya ? jenuM mana sApha hoya te AvuM bole ja nahi. laDAImAM laDanArA paNa evA nirNayavALA hoya che ke duzmanano prahAra AvyA vinA pote prahAra na kare. prahAra AvyA pachI kadAca mUrzita thAya to bhAnamAM Ave eTale saMthAro kare, cAre AhArano tyAga kare ane navakAra zravaNa karAvavAnI mAgaNI karI zubha dhyAnamAM marI svarge jAya. e badhA yuddha karavA chatAM yuddhane khoTuM mAnatA. Aje to kahe che ke "mana caMgA to katharoTameM gaMgA." A vAta khoTI che. A dezamAM chUTAcheDAno kAyado hoya? beyane je kriyA vinA na cAle te bhegA thaI emAMthI lAbha meLave e vAta judI. paraNavAnI ke paraNAvavAnI vidhi nathI paNa tema karavuM ja paDe to, kanyA levI devI paDe to, evA saMbaMdha yoje ke jethI dharmahInatA na thAya. Aje to e dazA che ke phAvyuM tyAM sudhI eka ane pachI judA. Ama lAMbu cAlyuM to pariNAma evuM Avaze ke tamAre bajAramAM javuM bhAre paDaze. gharamAMthI kyAre ane kaI vastu laIne bhAgaze tenI khabara nahi paDe. A to have chUTAcheDAno kAyado karavA mAge che. pAzcAtyone dharmanI paravA na hoya tethI ene tyAM e cAle, hiMdustAnanI to emAM pAyamAlI che. AMdhaLAM anukaraNamAM lAbha nathI : chUTAcheDAnA kAyadAthI Aje je zAMti che te nahi rahe. pazcimanA AMdhaLA anukaraNamAM lAbha nathI. manuSya maTI vAnara banavAnI vidyAmAM phAyado zuM che ? tyAMnuM tyAM rahevA do. ahIMyAM tenuM kAMI kAma nathI. Aje pApamAM pApa nahi ema samajAvavAnI mahenata thAya che. emAM tamAro phALo na AvI jAya eTalI kALajI rAkhavAnI che. tamAre bIjAne paNa pacAsa ApIne amuka kAma levAnuM che Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 - - AcArasaMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 -- - 1895 to sAdharmikane kema na saMbhAro ? kanyA bIje devI hoya to yogyane tyAM kema na devI ? AthI vepAra karavAnuM ke kanyA devAnuM huM tamane nathI kaheto hoM! muddo e che ke beyano dharma sacavAya evuM kema na karo ? saMyogo evA meLavo ke beya dharmI thAya ane tamAro aMkuza paNa rahe. Aje to moTaragADInI phikara che paNa saMtAnanA dharma adharmanI darakAra nathI. saMtAnane aradho roTalo maLe enAthI peTa bhare e sAruM paNa dharmahIna thaI moTaro pherave emAM to enA AtmAnI adhogati thAya. potAnuM saMtAna maMdire na jAya, sAdhu pAse na jAya to mAbApane duHkha thAya. badhI vAto aNizuddha pUrepUrI sAMbhaLajo. bahAra jaIne ema na kahetA ke mahArAja saMsAranI vAta karatA hatA. aneka graMthomAM ema lakhyuM ke kanyA Ane apAya. A Ane apAya ema kahyuM enAthI laI paDyA ke zAstramAM paNa lagna karavAnuM kahyuM che, paNa e nathI samajatA ke kanyA ApavI paDe to Ane apAya ke jethI dharmane bAdha na Ave. zAstra kahyuM ke jene vacana, vibhakti tathA zabdanuM jJAna na hoya ene bolavAno adhikAra nathI. jene bolavAno adhikAra na hoya ene pATe besavAno adhikAra hoya ? sAvadha nahi raho to mAra khAzo? sAdharmikane nyAta taraphathI Apatti apAtI hoya to anya dharmIoe enI saMbhALa levI joIe. sAvadha nahi thAo to mAra khAzo. AvA vakhate sAdharmika sAdharmikane Azraya Ape emAM doSa nathI, lAbha che. nyAtanAM baMdhana tyAM na jovAya. bALaka beThAM beThAM mojathI khAya emAM mAbApa rAjI hoya paNa evuM bane kyAMthI ? pachI moTo thAya eTale bAra kalAkanI majUrI (nokarI) paNa karAvo cho ne ? kamAvA mATe vilAyata paNa mokalo cho ne ? amuka kSetranI maryAdAnI pratijJA karI hoya e vAta judI. zAstra vidhi bAMdhI paNa maryAdApUrvaka trikALa pUjAno amuka nakkI samaya, paNa jene amuka samaya na maLe te potAne maLatA samaye pUjA kare. bhale roja ema kare toya e kAyamI vidhi che. mAbApa anumati Ape to anumati laIne dIkSA levI, na Ape to vagara anumatie paNa dIkSA levI e zAsananI akhaMDita vidhi che. pratikramaNa moDuM thAya e vAta kharI paNa te samayanA abhAve, nokarI vagerenI parAdhInatAnA kAraNe, paNa gappAM mAro, haravA pharavA jAo, nATaka sinemAmAM jAo ane moDuM karo to e na cAle. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1897 - 12 H utsarga-apavAdano avasara samajo ! - 128 - 189 nokariyAta che ane zeTha sAMje vahelA na choDe to rAte bAra vAgyA sudhI paNa kare. savAre pAMca vAge zeTha bolAve to bapore bAra vAgyA sudhI paNa pratikramaNa thAya. A sthiti roja hoya to roja e chUTa paNa gappAM mAro ane moDuM karo to chUTa nahi. atithisaMvibhAga vatano kAyado ke upavAsa sAthe pauSadha karI bIje divase ekAsaNuM karI munine bolAvI potA mATe banAvelI cIjomAMthI munine vahorAve ane pachI munie je vahoryuM hoya te ja vAparI ekAsaNuM kare, paNa muni na hoya athavA muni upavAsI ke bImAra hoya ne na AvI zake tema hoya to zrAvakane jamADIne pAraNuM kare. paNa munine bolAvavA javAnI ALase vANiyAne jamADIne patAve to ? e na cAle. zrAvaka te gAmamAM rahe ja nahi ke jyAM jinamaMdira tathA muninuM AvAgamana na hoya. munino vihAra bahulatayA kyAM hoya ? sabhA: evA gAmamAM munithI javAya ke nahi? - vihAramAM rastAmAM Ave e vAta judI, kAraNe javuM paDe e vAta judI. ema to muni aTavImAM paNa lAbha dekhe to rahe paNa bahulatayA jinamaMdira hoya tyAM munino vihAra vizeSa hoya. zrAvaka evA gAmamAM na rahe ke jyAM zrI jinamaMdira ke munino vihAra na hoya. kadAca rahevuM paDyuM hoya to potAnA atithi-saMvibhAga vratanA pAlana khAtara zakti hoya tyAM sudhI muni hoya tyAM jAya. zakti na hoya to zrAvaka jamADe. zrI jinezvaradevanI pUjAmAM zakti hoya to caMdana, kesara, barAsa, kastUrI badhuM joIe. zakti na hoya to eka cIjathI paNa cAle. eka phUlathI pUjA kare toya vidhibhaMga nathI paNa chatI zaktie na umere to zuM mAnavuM ? caMdana che eTale have kesaranuM zuM kAma ! ema kahe to virAdhaka bhAva Ave. tAkAta hoya ne badhI jAtanAM phUla maLatAM hoya chatAM ekalA gulAbathI na calAvAya. phUla na ja maLe tyAM phUla vinA calAvAya tyAM vidhibhaMga nathI. Aje to "emAM zuM ?" ema thaI gayuM che. cokhAne badale kaNakIthI paNa yelAvAya che. mahemAna Ave tene kaNakI nathI pIrasAtI. tyAM bAsamatI lavAyA che. dharmano rasa nahi jAge, zrI jinezvaradevano mArga nahi samajAya, pUjAnuM rahasya nahi jANavAmAM Ave tyAM sudhI A vAtonI asara nahi thAya. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - zuddhi-azuddhinuM svarUpa samaje ! pUjA zA mATe ? bAlajIvone AkarSaNa mATe, paramAtmA pratye prema pragaTa thavA mATe. hIrAmotInI AMgI kAMI bhagavAna nathI mAMgatA. e nimitte hajAro jIvo vItarAganAM darzana pAme ane emanuM kalyANa thAya. devatAo to kSIra samudranAM pANI lAvatA. pUrve gozIrSa caMdana vAparatA ane emAM paNa uttama dravyo meLavatA. AjanuM caMdana evuM ke dUrathI prabhunA aMga para cAMdA paDyA hoya evuM lAge. zuddhi-azuddhinuM svarUpa samajo. kastUrI e haraNanI phUTIno mela che. chatAM bhagavAnane e caDe che ne ? kaMI cIja utpatti-avasthAmAM zuddha che ? zuddhi-azuddhinI vAta avasare carcIzuM paNa AjanA lokonI vAhiyAta dalIlonA vAyare na caDazo. e to kaheze ke Aje kesara baMdha to kAle caMdana baMdha, vaLI parama divase to kaheze ke derAsara ja baMdha karo. dezanuM kalyANa emane gaLe vaLagyuM che, evuM na mAnatA. IrAnInI hoTalanI cahA pInArA e nAmadAro che. koDalIvara oila paNa pInArA e lokone zuddhinI paDI che evuM na mAnatA. jAta oLakhIne bhAta pADo ! zuddhinA vicAranuM to emane svapna paNa nathI. jIvanamAM paNa zuddhi kyAM che ? bhagavAnane azuddha vastu dharAya temAM emane duHkha thAya che evA emanA zabdothI ThagAtA nahi. e to kahe che ke siddhagiri kholyo zuM kAma ? baMdha hato to aDhI lAkhano kharca bacato hato. abajo kharcIne bhAgyazALIoe sthAna UbhAM karyAM ane A hINabhAgIone emanAM darzana karavA koI jAya e khaTake che. kahe che ke "ApaNe jIvatA hoIzuM to hajAro zatruMjaya UbhA karazuM." mUkha ! eka to kara, gharamAM bagaDatuM hoya te to sudhAra ! siddhagirine navo karanAro janmyo che koNa ? eno to aNue aNu pavitra che. jenI jIbhamAM pavitratA nathI, jenA haiyAmAM suMdaratA nathI e siddhagiri banAvaze ? evA vAyaDAonI vAtomAM tame taNAtA nahi. gharaDAo paripakva buddhivALA bano, yuvAno teja buddhivALA bano, bALako zaraNe Avo paNa AvA gamAronI pUMThe koI na jAo. zuddhinI carcA karanArAonA gharanI vAta to jANo ! ame Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1899 - 1raH utsarga-apavAdano avasara samajo ! - 128 - 191 sAdhu eTale amArAthI vadhu na bolAya. paNa tame jAta oLakhIne bhAta pADo, moM joIne tilaka karo, jevo mANasa tevo pATalo apAya. vyavahAramAM cAMllo ghara tevo karo ke tame ho tevo karo ? jyAMthI rUpiyo Avyo hoya tyAM rUpiyo ja karo ne ? tame jANo cho to badhuM paNa tANo cho ghaNuM. jema jema divasa jaze tema tema huM karavuM kahevAno. tame nahi saho te nahi pAlave. DAhyA chokarAne zikhAmaNa bahu devAya, tema vadhu paricitane huM vadhu kaDaka kahevAno. A viSayamAM zAstrakAra vizeSa zuM kahe che te have pachI - Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13: hiMsakanI paNa hiMsAno niSedha : 129 J.126 vi. saM. 1987 mAgasara suda-7 ravivAra, tA. 8-12-1929 * gRhastha paNa muni thavAnuM che : * hiMsakane haNavAno niyama na hoya : * bhAvanAnA pharakathI karmabaMdhamAM pharaka : * jainazAsanamAM to darekanA bhalAnI ja vAta che : * hiMsAnA pratApe roga thAya che ? * hiMsaka pratye paNa dAMta na pIso ! 0 dharma zakti mujaba hoya : * pApamAM pravartavuM e to anAdino abhyAsa che : guNarUpa apavAda kAyama sevAya : * mAtApitAnI bhakti paNa kalyANa mATe : 90 zAsana bakuzakuzIlathI cAle che : * bAlyavaya dIkSA mATe bahu yogya che ? * bhayaMkara sthAnamAM koIne besADI na rakhAya : viSayaH guNarUpa apavAda raja sevavA yogya, hiMsakanI hiMsA karavAno niyama na hoI zArka ane bALadIkSA AvakAradAyaka. sUtrakAra ane TIkAkAra maharSinA vidhAnonA AdhAre A pravacanamAM jIvonA duHkhonI vicAraNA AgaLa vadhI che. pApa karavA chatAM ene khoTuM mAnanArane karmabaMdha najIvo jyAre pApanI sUga na hoya tevAne kAramo baMdha thAya che ema jaNAvI hiMsAnA pratApe roga thAya ema jaNAvatAM utsarga apavAdanI carcA karI che. emAM jinapUjAno dAkhalo ApI guNarUpa apavAda roja - jIvanaparyata paNa sevI zakAya. paNa doSarUpa apavAda to kvacit ja sevAya. guNarUpa apavAdano upadeza ApI zakAya vagere zAstrokta vAta samajAvI che. tyAra bAda jagatanA dareka jIvo eka yA anya rIte hiMsA kare che. hiMsakane haNavAno niyama karAya to koI jIvato na rahI zake. mATe jIvane nahi mAravA Adino niyama thAya. chevaTe bALadIkSito kaI rIte zAsana mATe upakAraka che, te vAta suMdara rIte samajAvI vyAkhyAna pUrNa karyuM che. muvAkAta * bhAvanAnA pharakathI karmabaMdhamAM paNa pharaka paDe che. * ekalI utsarga vidhi batAvAya to koI dharma ja na rahe. utsarga rakSaka vidhirUpa apavAda kAyama sevAya. * apavAda-vidhi paNa utsarga jevI ja. eno niSedha karanArA mULane niSedhe che. * ahitakara hoya to e mIThuM hoya, pramANopeta hoya tathA satya paNa hoya to paNa e khoTuM. * badhAne bacAvavAnI bhAvanA hoya paNa evo niyama na hoya. niyama to nahi mAruM, nahi marAvuM, maratAne nahi anumoduM evo hoya. 0 samyagdaSTine maranAra pratye dravyadayA ane mAranAra pratye bhAvadayA hoya, paNa mAranAra pratye gusso na hoya. * mA-bApane paNa dharma mArge yojavAM te mAtApitAnA upakArano sAco badalo che. * patine dharmamAM sahAyaka bane te dharmapatnI. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13: hiMsakanI paNa hiMsAno niSedha : jamAnAvAdIonI mAnyatA : anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI sudharmA svAmIjI mahArAjA pharamAve che ke, duhA huM gattAvo ! bhAvArtha (A saMsAramAM) jIvo nizcayathI ghaNA duHkhI che. bahUni duHkhAni karmavipAkApAditAni yeSAM jantUnAM te tathA, huryasmAdeva tasmAttatrApramAdavatA bhAvyam / bhAvArtha e kAraNathI prANIone karmanA vipAkathI prApta thayelA aneka duHkho hoya che, te kAraNathI apramAdI banI koI paNa jIvonI hiMsA na karavI joIe. kimityevaM bhUyo bhUyo'padizyata ityata Aha - bhAvArtha A rIte vAraMvAra upadeza kema Apo cho ? evA praznanA javAbamAM kahe che - sattA kAmesu mANavA abaleNa vahaM gacchaMti sarIreNaM pabhaMgureNa / bhAvArtha : manuSyo kApabhogamAM Asakta che, te kSaNabhaMgura (nara) evA zarIrane kAraNe (jIvono) vadha kare che. yasmAdanAdibhavAbhyAsenA-gaNitottarapariNAmA: 'saktA' gRddhAH 'kAmeSu' icchAmadanarUpeSu 'mAnavA' puruSA ityato na punaruktadoSAnuSaGgaH / bhAvArtha anAdi bhAvonA abhyAsathI asaMkhyavAra sevavAthI prApta nirbasa pariNAmane kAraNe manuSyo icchA ane madana svarUpa evA kAmabhogane vize Asakta thAya che, mATe e upadezamAM punarukti doSano prasaMga Avato nathI. kAmAsaktAzca yadavApnuvanti tadAha - bhAvArthaH kAmAsakta jIvo je phaLa prApta kare che, te kahe che. balarahitena niHsAreNa tuSamuSTikalpenaudArikeNa zarIreNa prabhaGgureNa' svata eva bhaGgazIlena tatsukhAdhAnAya kopacityA'nekazo vadhaM gacchanti / Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - 1002 bhAvArtha: tuSa DAMgaranA photarAthI bharelI muThThI jevA baLarahita, nisAra pote ja nAza pAmavAnA svabhAvavALA evA dArika zarIrathI te sukhane meLavavA mATe (pApa karavA vaDe) bhegA karelA karmanA jaththAnA kAraNe anekavAra vadhu pAme che. (arthAtu anekavAra jIvono vadha karavA vaDe svayaM anekavAra vadhu pAme che.) kaH punaraso vipAkakaTukeSu kAmeSu yo ratiM vidadhyAdityAha / bhAvArtha kaTuripAka (phaLa)vALA kAmabhogamAM rati dharanAra koNa che, te kahe che - aTTe se bahudukkhe, ii bAle pakuvvai / bhAvArtha ApIDA ane ghaNo duHkhI ajJAnI prANI A rIte anya prANIone pIDA pahoMcADe che. mohodayAdAtaH agaNitakAryAkAryaviveka so'sumAnbahuduHkhaM prAptavyamaneneti bahuduHkha ityenaM kAmAnuSaGgaM prANinAM klezaM vA 'bAlo' rAgadveSAkulita: prakarSaNa karoti prakaroti / tajanitakarmavipAkA anekazo vadhaM gacchati / mohanA udayathI kArya ane akAryano viveka nahi karI zakato AtmA Arta-duHkhI hoya che. bahaduHkhane pamADe che, eTale rAga-dveSathI AkaLa banelo ajJAnI jIva kAmabhogone athavA jIvonA klezane prakarSe karIne kare che. te kAmabhoga ane vaklezanA phaLarUpe anekavAra mRtyune pAme che. (pamADe che). ee rogA bahU nayA AurA pariyAvae nAlaM pAsa, alaM taveehiM / bhAvArtha A pUrve kahelA) rogone (utpanna thayelA) jANIne AturaasahanazIla banelA jIvo (anya) prANIone khUba paritApa pahoMcADe che. paraMtu e (rogano upacAra) (karmane zAMta karavAmAM samartha nathI, e tuM jo ! tAre A badhAthI (zarIra mATe karAtI hiMsaka cikitsAthI) saryuM. yadi vA rogeSu satsu ityetadvakSyamANaM bAlo'jJaH prakaroti tadAha - bhAvArtha : jyAre rogo utpanna thAya che, tyAre ajJAnI jIva prakRSTa karIne zuM kare che, te kahevAya che - etAn - gaNDakuSTharAjayakSmAdIna rogAn bahunnUtpannAniti jJAtvA tadrogavedanayA AturA: santaH cikitsAyai prANinaH paritApayeyuH, lAvakAdipizitAzinaH kila kSayavyAdhyupazamaH syAdityAdi vAkyAkarNanAjIvitAzayA garIyasyapi prANyupamarde pravarteran, naitadavadhArayeyuH Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 - - 13H hiMsakanI paNa hiMsAno niSedha - 129 - - 15 yathA - svakRtAvanthyakarmavipAkodayAdetat, tadupazamAyopazamaH, prANyupamardacikitsayA ca kilbiSAnuSaGga eveti, etadevAda - pazyaitadvimalavivekAvalokanena yathA 'nAlaM' na samarthAH cikitsAvidhayaH kammodayopazamaM vidhAtuM / yadyevaM tataH kiM karttavyamiti darzayati - 'alaM' paryAptaM tava' sadasadvivekina: 'ebhiH' pApodAnabhUtaizcikitsAvidhibhiriti / bhAvArtha A gaMDa, koDha, kSaya vagere ghaNA rogone utpanna thayelA jANIne te rogonI vedanAthI vihvaLa banelA enI cikitsA mATe jIvone paritApa pahoMcADe che. "lAvaka pakSInuM mAMsa khAvAthI kharekhara kSayano roga zAMta thAya' vagere vAkyone sAMbhaLI jIvavAnI AzA-icchAthI prANInI moTI paNa hiMsA mATe pravarte. paraMtu AvuM mAnavuM joIe nahi. kemake - potAnAM karelAM ane avazya phaLadAyaka evA karma-phaLanAM udayathI ja rogo utpanna thAya che ane te karmonA upazamathI e rogono upazama thAya che. e mATe prANIonI hiMsA thAya evI cikitsA karavI e atyaMta halakAI-kilziSapaNuM ja che. mATe ja kahe che ke - vimala viveka rUpI daSTithI A tuM jo. kAraNa ke, cikitsA-upacAranI vidhio karmodayano upazamana karavA mATe samartha nathI, tethI evA upAyo karavAthI saryuM. jo Ama che, to pachI zuM karavA yogya che te jaNAve che - sArAM-narasAMno viveka dharAvanAra evA tAre pApano Azrava karAvanAra A cikitsA prakAro vaDe saryuM. arthAt evI cikitsAo na karavI. A saMsAranA jIvo ghaNA duHkhI che ane kAmAsaktine laIne duHkhamAM sukha mAne che. temanI e bhrAMti TALavA mATe duHkhano pokAra vAraMvAra karavo paDe che. A vAta hRdayamAM sthira na thAya tyAM sudhI AtmA dharmAbhimukha na thAya. kAmAdhIna AtmAo A nAzavaMta zarIra mATe evI kAryavAhI kare che ke jenA pratApe A lokamAM aneka prakAranI Apattio veThe che ane paralokamAM to temanA mATe duHkha niyata che. kAmAsaktone kAryAkAryano viveka hoto nathI. bhaviSyanA pariNAmanI darakAra e kadI rAkhato nathI. kAmAsaktinA yoge karelI hiMsAnA kAraNe jIvane aneka vyAdhi thAya che. e vyAdhinA nAza mATe e pharIthI jIvaghAta kare che. pariNAme potAnA rogane sthAyI kare che ane vadhAre che. zarIranA roga mATe bIjA jIvonI hiMsA thatI hoya to te karavAmAM vAMdho nathI ema AjanA jamAnAvAdIo kahe che. potAnA jIva mATe anya jIvono nAza e dharma nathI, e vAta jamAnAvAdIo samajavA taiyAra nathI. pUrve karelI hiMsAthI roga thAya, Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 10 ene zamAvavA pharI hiMsA kare, pariNAma e Ave ke jenAthI rogane zamAvavA hatA e ja AcaraNAthI rogane majabUta banAvyA. gRhastha paNa muni thavAnuM che ? munine uddezIne zAstrakAra kahe che ke, - ___evaM pAsa muNI ! mahanbhaya nAivAija kaMcaNaM / ci- "pata'cunari "rA' navaghAra "muje' !Atri - mAri, mahad-bRhadbhayahetutvAdyaM, yadyevaM tataH kiM kuryAditi darzayati - 'nAtipAtayet' na hanyAt kaJcana prANinaM, yata ekasminnapi prANinihanyamAne'STaprakAramapi karma badhyate, tajhAnuttArasaMsAragamanAyetyato mahAbhayamiti, yadivA ee roge bahU NacetyAdiko granthaH kAmAnadhikRtya neyaH, etAn rogarUpAn kAmAn bahUn jJAtvA AsevanAprajJayeti AturA:-kAmecchAndhA aparAn prANinaH paritApayeyuH ityAdinA prakrameNeti / / bhAvArtha: he muni ! tuM A prANIonI hiMsA Adine jo ! emAM ghaNuM bhaya hovAthI koI paNa prANIne mAravuM na joIe. vaLI - A prANIonI hiMsA vagere pApone traNe jagatanA svabhAvane jANanArA he muni, tuM jo ! kAraNa ke, e moTA bhayanuM kAraNa che. koI paNa prANIne nahi mAravuM. kAraNa ke, eka paNa prANIne mAravAthI ATheya prakAranAM karma baMdhAya che. e nahi ugArI zakAya evA saMsAra paribhramaNa mATe thAya che, tethI emAM mahAbhaya che. athavA jo "A pUro vahUnamrA' vagere graMtha (pATha) kAmabhoganI bAbatamAM ghaTAvavAmAM Ave to - rogarUpa evA ghaNA kAmabhogone jANIne Asevana karavAnI buddhithI Atura eTale ke kAmabhogonI icchA vaDe aMdha banelA evA jIvo anya prANIone atyaMta paritApa pahoMcADe che. evo artha karI zakAya. munine uddezIne zAstra kahe che ke "he muni ! traNa jagatanA svabhAvanA jANakAra muni ! eka paNa prANIne haNavAmAM mahApApa che mATe koI jIvano ghAta na kara." eka prANInA ghAtathI utkRSTa AThe karmono baMdha thAya che. roganA svarUpane tathA roganA kAraNabhUta kAmanA svarUpane samajanAra to kAmAsaktino tyAga karavAno prayatna kare ke jethI roga ApoApa zamI jAya. munine uddezIne Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1:05. - - 13H hiMsakanI paNa hiMsAno niSedha - 129 - 197 kahevAyelo A upadeza gRhastha paNa sAMbhaLavAno che, kema ke gRhastha paNa muni thavAnuM che. kayo daridrI zrImaMta thavA na icche ? tema kayo dharmI potAnAmAM sAdhutA lAvavA na Icche ? eka paNa prANIno ghAta karyA vinA jivAya e sAdhuthI ja bane. UMcAmAM UMcA dharmI gRhasthane paNa chakAya jIvanI virAdhanA beThI ja che, karavA rUpe, karAvavA rUpe ke anumodanA rUpe. munipaNAmAM eka paNa jIvano ghAta na thAya e sthiti che. chakAyanA virAdhakane paNa koI prANInA ghAtanI chUTa nathI. A vAta na hase te UMce na caDI zake. sUtrakAra tathA TIkAkAra maharSi kahe che ke eka paNa prANInA ghAtamAM sAteya karmono ane AyuSyano baMdha paDe to ATheya karmono baMdha paDe che, jethI A dustara saMsAra sAgarano pAra pamAto nathI. bhAvanAnA pharakathI karmabaMdhamAM pharaka : eka jIvano ghAta karyA pachI bhavAMtaramAM sAmo jIva eno ghAta kare eTalAthI kAma aTakatuM nathI. pApa nAnuM hoya paNa pApa thavA pUrve ane karatI vakhate pariNAma thAya che te jovAnuM che. koI jIva marI jAya e vAta judI paNa irAdApUrvaka mAravAnI kriyAmAM pariNAma bhayaMkara che. eka jIva marI jAya tyAre "bahu khoTuM thayuM" e bhAvanAmAM tathA "emAM zuM' "marI paNa jAya e bhAvanAmAM bahu pharaka che. samakitanI vAta pachI, paNa te vinA paNa bhAvanAnA pharakathI karmabaMdhamAM paNa pharaka paDe che. bahu khoTuM thayuM e bhAvanAvALAne lAgeluM pApa maMda hoya, je sahajamAM chUTe, nahi jevA prAyazcittathI eno nAza thAya, sAmAnya pazcAttApanA pariNAmathI e pApa maTe, jyAre, "emAM zuM! mare paNa kharuM, ema keTaluM sacavAya !" e bhAvanAvALo pariNAme nikAcita karma bAMdhe. sAdhudharma tathA gRhastha dharmanA aMtarane samajIne tevAM tevAM vidhAna zAstrakAroe karyo paNa tyAM hetu na cUkyA. vidhAna sivAyanuM badhuM chUTuM evI Aje mAnyatA thaI paDI che te yogya nathI. muni mATe trasa ane sthAvaranA ghAtano niSedha che. gRhasthane sthAvaranI hiMsA vinA nabhI zakatuM nathI. trasamAM paNa gRhasthane niraparAdhIne saMkalpapUrvaka haNavAno niSedha. eno artha e nathI ke e sivAyanA mATe haNavAnI chUTa. hiMsA mAtrano niSedha ja che, e bhAvanA nAza pAmI enA pariNAme e dazA thaI ke prasaMge trasane haNavAmAM paNa vAMdho zo ?" thoDI paNa chUTa duHkharUpa Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - 101 mAnI hota to A vicAra na Avata. trasanI hiMsAne paNa svarUpahiMsAmAM gaNAvavAnA Aje prayatna thAya che. AraMbhAdikamAM traNa AvI jAya ane marI jAya e vAta judI. tyAM pariNAmano nAza nathI thato. paNa irAdApUrvaka trasano ghAta thAya tyAM pariNAmanI jarUra nAza thAya che. sthAvaranI hiMsAmAM pariNAmano nAza thavAno teTalo saMbhava nathI, kAraNa ke enAmAM halanacalananI kriyA nathI, enA trAsano sAkSAtkAra nathI. taraphaDatA jIvane to krUratA Ave to ja marAya kAraNa ke AMkhathI, moMthI, AkRtithI trasa to nA pADe che, dayA yAce che, bhAgAbhAga kare che. tethI krUratA vinA enA para ghA nahi thAya. pariNAma jarUra nirveza thAya. sthAvaramAM tenA pariNAma karavA na dhAre to bacI zake che. hiMsAnA pratApe roga thAya che? zAstrakAra munine kahe che ke traNe jagatanA svarUpane jANanAra munie prANIno ghAta na thAya tenI kALajI rAkhavI joIe. hiMsAnA pratApe roga thAya che. e rogane maTADavA pAchI hiMsAne AcaravI e ajJAna che. sAmAnya upacAronI vAta judI che. zAstra to kahyuM ke tAkAta hoya, durbAna thAya tevuM na hoya, saMyamamAM bAdha na Ave to muni auSadha paNa na le, paNa jJAnI tyAM tAkAta jovAnuM na cUkyA. zrI jinezvaradevanI pUjAnA vidhAnamAM traNe kALa niyata karyA paNa e traNe saMdhyAnA samayamAM pUjA na thAya to bIjA TAIme kare ke nahi ? jJAnIe kahyuM ke je traNa saMdhyA na sAcavI zake te jyAre TAIma maLe tyAre kare. evA paNa parAdhIna jIvo hoya ke je TAimasara chUTA na thaI zake, te potAne maLatA TAIme paNa roja pUjA kare. jo ema na kahe to e bIlakula dharma karI zake ja nahi. mATe zAstra enI paNa ciMtA karI kema ke e dharmamAM rahe to enA AtmAnuM thAya ne ? have A apavAda paNa vidhirUpa, e roja sevAya. dharma zakti mujaba hoya ? AjanAo kahe che ke apavAda eka ja vAra sevAya. zAstra kahe che ke utsargavidhimAM vidhirUpa apavAda yAne apavAdavidhi to cAlu ja rahe. ekalI utsargavidhi batAvAya to koI dharma ja na rahe. utsargarakSaka vidhirUpa apavAda kAyama sevAya. dareka vidhino marma samajo. zakti chupAvAya nahi tema zaktino atireka paNa na thAya. zakti chupAve te chatI zaktie dharma na kare. ane zakti Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1901 --- 13 : hiMsakanI paNa hiMsAno niSedha - 129 - 199 laMghe te pariNAme dharmathI khase. khAvuM e AtmAno dharma nathI chatAM muni kema khAya che? anazana kema karatA nathI ? jo muni mATe anazana ja karavAnuM rAkhyuM hota, bhojanano sarvathA niSedha karyo hota to muni ja jovA na maLata. badhA ja oghA mUkI deta. RSabhadeva svAmInI sAthe dIkSA lenAra cAra hajAra bhUkhyA na rahI zakavAthI cAlyA gayA. tApasa banI gayA. jJAnIe bAMdhelI vidhino hetu samajo. zakti hoya, durbAna na thAya, samAdhi sacavAya to anazana kare, paNa zakti na hoya chatAM pharajiyAta anazananI vidhi hoya to sAdhu ja na rahe. gRhasthane paNa zakti bahAranuM kahevAmAM Ave to eno e svIkAra na karI zake. tAkAta hoya tenI vAta judI. guNarUpa apavAda kAyama sevAya ? AjanAo kahe che ke mULa vidhi kharI, bAkInA apavAda ane apavAda to eka ja vAra sevAya. to mULa vidhipUrvaka je dharma na karI zake teNe zuM dharma na ja karavo ? nA, ema nahi. te Ama paNa kare ne Ama paNa kare. mULa vidhi karavAnI bhAvanApUrvaka kare te amuka rIte paNa kare. e badhI apavAdavidhi, e kAyama cAle ane emAM ja dharma Take. je apavAdamAM dharmarakSA mATe pApa sevavuM paDe te apavAda kvacit sevAya. je apavAdothI dharma sevAya, je apavAdamAM guNa meLavavAnA te apavAda kAyama khAte sevAya. je apavAdamAM doSa sevI dharmarakSA karAya te kvacit ane na chUTake sevAya. mULavidhi na banI zake te badhAne mATe apavAdavidhi cAlu ja che. traNe saMdhyAkALe je pUjA na karI zake te maLatA TAime kare. roja e sthiti hoya to roja paNa e apavAda sevAya. e apavAda sevanArA paNa prabhuzAsanamAM che. ALasu mATe apavAdavidhi nathI : pUrve hajAro ane lAkhkho zrAvakomAM paNa rItasara vidhipUrvaka niyata samaye traNe kALa pUjA karanArA to thoDA paNa game tyAre TAIma kADhI pUjA karyA vinA bhojana nahi karanArA saMkhyAbaMdha nIkaLatA. gautamasvAmI jevuM saMyama to e ja pALe, bIjA badhAnuM saMyama emanAthI UtaratuM. Ama na bane to Ama paNa thAya e apavAdavidhi paNa utsarga jevI ja. eno niSedha karanArA mULane niSedhe che. utsargavidhi paLAya to to apUrva paNa TAIma na maLe te maLatA TAIme kare. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 paDikkamaNuM paNa chevaTa bAra vAgyA sudhI karavAnuM kahyuM. savAranuM ane rAtrinuM : beya paDikkamaNAM mATe kahyuM paNa emAM eka vAta dhyAnamAM rAkhavAnI ke edI, pramAdI, ALasu tathA gappAM mAranArA vagere mATe A apavAda vidhi nathI. jene TAima na maLe te roja Ama kare to paNa e vidhi. zAstrakAro vidhi bAMdhe tyAM UMcAmAM UMcI bAMdhe ane pachI Ama nahi to Ama, e paNa sAthe ja hoya. 200 ruci vinA paNa pathya khavAya H dIkSAnI yogyatAmAM paNa kahyuM ke ApanAra tathA lenAra beya rAjamAnya hoya. paNa evA keTalA ? kvacit ane koIka ja. jo ema hoya to majAnuM, emAM pUchavAnuM ja zuM ? paNa ema na hoya chatAM Ape tathA le to vidhibhaMga nathI. mAtApitAnI AjJAthI dIkSA levI e bahu majenuM. emAM sonuM ane sugaMdha jevuM thayuM paNa AjJA na maLe, samajAvAya chatAM AjJA na Ape to vagara AjJAe paNa dIkSA levAya. A apavAda vidhi kAyamanI, kAyama sevavAnI ane enA kAyamanA sevanamAM ja zAsana che. guNa mATe vidhirUpa apavAda kAyama sevAya. mULarakSA mATe doSa sevavo paDe evo apavAda kvacit sevya, roja nahi. ruci vinA paNa pathya vastu kAyama khavAya, arucithI paNa kupathya khAvuM paDe to kvacit, roja khAya to mare. ruci vinA pathya khAya to tAjo thAya. guNarUpa apavAda kAyama sevAya, doSarupa apavAda sevavo paDe to kvacit sevAya. tamArI pAse apavAdanI vAta karanArane pUcho ke kayA apavAdanI vAta karo cho ? guNarUpa apavAdanI ke doSarupa apavAdanI ? guNarUpa kahe to kAyamI sevavA yogya jaNAvajo. zAsana bakuzakuzIlathI cAle che : 1908 dareka zrI jinezvaradevanuM zAsana bakuzakuzIla sAdhuthI cAle che. uttama to nigraMthAvasthA che paNa zAsana bakuzakuzIlathI cAle, kahone, apavAdathI cAle che. badhAthI nigraMtha nathI banAtuM mATe e evA bane che, bAkI, akhaMDitapaNe nigraMthapaNuM paLAya to uttama. bakuzakuzIlanuM paNa dhyeya to nirprathAvasthAnuM ja che. guNarUpa apavAda to jJAnI tathA gItArtha pote paNa seve. doSarUpa apavAda gItArtha potAnI jAte kadI na seve, kadI sevAya to eno pote bacAva to na ja kare. koIe evo apavAda sevyo hoya to eno e bacAva karI le. potAnI jAte seve ane bacAva kare to pariNAme nAza thAya. guNarUpa apavAda to pote seve ane sevavA upadeza Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1907 - 13 : hiMsakanI paNa hiMsAno niSedha - 129 - 201 paNa che ke, Ama na thAya to Ama paNa thAya. A rIte apavAdano to upadeza hoya che. apavAda sevanAranI bhAvanA utsarga vidhinI joIe. bhayaMkara sthAnamAM koIne besADI na rakhAya ? doSarUpa apavAda sevavAno upadeza na hoya. guNanA mArge caDAvavAnA hetue guNarUpa apavAdano upadeza hoya ja. eka kalAke dasa mAIla cAlanArane tathA eka mAIla paNa kalAkoe cAlanArane javAnuM ja kahevAya, besI rahevAnuM na kahevAya. tAkAta vinAnAne paNa besI besIne paNa javAnuM kahevAya paNa besI rahevAnuM na kahevAya. bhayaMkara sthAnamAM koIne besADI rakhAya? besI besIne thAka khAtAM khAtAM paNa AgaLa vadhavAnuM ja kahevAya. koI besI rahevAnuM ja pUche to mauna ja rahevuM paDe. jIvavAnA mArge javA mATe badhuM kahevAya. eTale to satyane jJAnI hitakara koTi sudhI lAvyA. satya hoya, madhura hoya, pramANopeta hoya ane hitakara hoya to uttama, paNa evuM to kvacit hoya. tyAre jJAnIe kahyuM ke pramANAdhika nabhe, kaDavuM paNa narbha, are asatya paNa nabhe paNa hitakara to joIe ja. ahitakara hoya to e mIThuM hoya, pramANopeta hoya tathA satya paNa hoya to paNa e khoTuM. haraNiyAne jatAM joyA ane zikArI AvIne pUche ke haraNiyAM kaI dizAmAM gayAM, to judI dizA batAvI haraNiyAM bacAvavAmAM ja satya che. kadAca mauna rahe paNa pelo pUchyA ja kare, agara maunathI paNa te sAcI dizAmAM ja jAya che to ene e dizAmAM jato aTakAvavA mATe juThuM bolavuM paDe to paNa e satya che. hitakara eTale paisA TakAthI hitakara ema na mAnatA. paisA meLavavAnI icchA e to pApa che. svapara rakSA thAya, AtmaguNo vadhe tyAM A chUTa che. khUnIne bacAvAya ? sabhA: khUnIne bacAvAya ? bacAvAya to ene sahAya kaI rIte thAya ? - pApIne bacAvAya ja nahi, evo kAyado che ? jJAnIe to upadeza rakSA karavAno Apyo che. rakSA svanI ja karavI ane paranI nahi evuM kahyuM nathI. ahiMsakanI ja karavI, hiMsakanI nahi, evuM paNa nathI kahyuM. sarvanI rakSAno ja upadeza Apyo, kema ke sarva jIvo jIvavA icche che. koInA ghAtano prayatna na karAya. badhAne bacAvavAno jJAnIe niyama na bAMdhyo paNa "haNuM nahi, haNAvuM Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 9 nahi, haNatAne sArA mAnuM nahi' e niyama bAMdhyo. jo badhAne bacAvavAno niyama hota to koI mare enI jokhamadArI ApaNA zire raheta. darekane bacAvavAnI koInI tAkAta nathI. zrI tIrthaMkaradeva paNa badhAne bacAvI nathI zakyA. darekane na mAravAnuM bane. 202 sabhA : nyAyAdhIza zuM kare ? e muddo judo thayo. nyAyAdhIza kAMI Izvarano avatA2 ke dayAnI mUrti nathI - e mUrti judI che. 1910 koIne haNavA nahi, haNAvavA nahi, haNatAne sArA mAnavA nahi e bane paNa sarvane bacAvavAnuM na bane. tIrthaMkaradevathI paNa nathI banyuM. samagra lokamAM jIvonI katala cAlu che, mATe to lokane mahAbhayaMkara kahyo che. khAbociyAmAM paDelAM mAchalAM paNa parasparane khAya che. pakSI pakSIne khAya che, jaMtu jaMtune khAya che, mANasa mANasane mAre che ne mANasa pazu pakSIne paNa mAre che. A rIte katalakhAnuM cAlu ja che. eka kSaNa evI nathI ke jemAM chakAya jIvono ghAta cAlu nathI. na haNavA, na haNAvavA, haNanArane na anumodavAnA sAdhune tivihaM tiviheNanAM paccakkhANa che; jyAre gRhasthane duvihaM tiviheNanAM paccakkhANa che. emAM bacAvavAnI zakti hoya tyAM bacAva paNa kare. sAdhune bhAvadayA, tamane dravyadayA tathA bhAvadayA ubhaya. tame dravyanA dhaNI mATe tamAre dravyadayA. dravyArthIpaNuM choDo to tamane paNa mAtra bhAvadayA. bhAvanA eka ja ke sarve sukhI thAo. tIrthaMkara nAma karma paNa 'savijIva karuM zAsanarasI' e bhAvanAthI nikAcita thAya che. hiMsakane haNavAno niyama na hoya H gRhastha bacAvavAnI kriyA kare. koI pUche ke eka jaMgalI jAnavara che, mANasane paNa mArI khAya che, to ene mAruM ? to tyAM zI salAha apAya ? jainazAstra kahe che ke hiMsaka mAtrane haNavAnI bhAvanA karAya to koI jIva evo nathI ke je hiMsakanI koTimAM na jAya. pU. A. zrI haribhadrasUri mahArAjAe tathA vAcakapravara zrI umAsvAtijI mahArAjAe e viSaya khUba carcyA che umAsvAtijI mahArAjA e tattvArtha sUtranA kartA, 'zrAvaka prajJapti'nA banAvanAra, pAMcaso graMthonA racanAra, dazapUrvadhara hatA. pU. A. zrI haribhadrasUrijIe Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1911 - 13H hiMsakanI paNa hiMsAno niSedha - 129 - 203 zrAvaprajJaptinI TIkA racI che. zrAvaka prajJaptimAM A beya maharSioe A viSaya sArI rIte caryo che. pU. A. zrI haribhadrasUri mahArAjA 1444 graMthonA racayitA hatA. A beya maharSioe kahyuM ke duniyAmAM koI jIva evo nathI ke je hiMsaka na hoya mATe hiMsakane haNavAno niyama na hoI zake. sabhA : zrI haribhadrasUrijIe 1444 bauddhAcAryone mArI nAMkhyA hatA ne? . - evuM koNe kahyuM? AvI ne AvI adhdhara vAtothI pariNAma kharAba Ave. tyAM to bauddho sAthe zAstrArtha hato ane emAM zarata hatI ke je hAre te UkaLatA telanA kaDAyAmAM paDIne baLI mare. bauddho hAryA. emaNe taLAvuM joIe. haribhadrasUrijI AvezamAM AvyA hatA. gurune khabara paDI. sAdhuo mokalIne kahevarAvyuM ke tArA jevAne A na zobhe. Aveza UtarI gayo. tarata badhAne choDI mUkyA. mArI nAMkhavAnA vicAra mAtrathI 1444 graMtho racavAnuM prAyazcitta gurue emane ApyuM. prAyazcitta paNa evuM ApyuM ke je graMtho vAMcI - bhaNIne loko bIjAne mAratA baMdha thaI jAya. hiMsakane haNavAmAM vAMdho nahi evo kAyado karavAmAM Ave to koI jIva evo bAkI nahi rahe ke je haNavA jogo nahi rahe. jenazAsanamAM to darekanA bhalAnI ja vAta che : dharmIne choDIne manuSya jevo hiMsaka koI nathI. yojanApUrvaka jo koI hiMsA karatuM hoya to mAnavI ja kare che. tiryaMca to haDapheTe caDe ene mAre. siMha bhUkhyo hoya to ja bIjAne mAre. e dharAyelo paDyo hoya tyAre sudra prANIo enI pAse thaIne jatA hoya toya sAmuM paNa na jue. enAthI bhaya pAmIne pAse na jAya te vAta judI. jherI nAga paNa pagamAM Ave to Dase che. irAdApUrvaka satA nathI. sApa jo irAdApUrvaka DasavA mATe pharatA hota to mAnavIne jIvatA na rahevA deta. jaMgalI jAnavaro irAdApUrvaka mAnavIne mAravA pharatAM hota to mAnavIne jIvavuM bhAre thaI paData. hiMsakane haNavAnI chUTa jainazAsanamAM nathI, bacAvavAnI vAta che. ahIM to darekanA bhalAnI ja vAta che. tiryaMco hiMsA kare che te to kSullaka che, pariNAmamAM tIvratA vinAnI che. mAnavI to irAdApUrvaka ane yojanA karI karIne hiMsA kare che. gAMDAnA hAthamAM talavAra hoya to e talavAra choDAvAya, rAkhavA devAmAM dayA nathI. ene Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno 7 pakaDIne oraDAmAM purAya. ema karatAM vAgI jAya e vAta judI paNa ene mArI nAkhavAnI bhAvanA na thAya. 204 vicArazuddhinA yoge Aje keTalAka anAryomAM paNa vicAra pharatA jAya che. e loko paNa have kahe che ke gunegAra zikSAthI na sudhare. e badamAzone jelamAM paNa evuM zikSaNa devuM ke jethI badamAzI jAya. A zrI jinezvaradevanA vicAranI chAyA che. manuSyapaNuM khIle tema sadguNo Ave. samyagdaSTi eTale UMcAmAM UMco manuSya. enI bhAvanA to badhAne bacAvavAnI hoya. khUnIne mAravAthI jo enI mukti thatI hota to ene mAravAnuM vidhAna hota. sabhA : pote enA bhayathI chUTe mATe mA2vAnI bhAvanA che. tyAM svArthavRtti che, paramArthanI bhAvanA nathI. hiMsakone paNa hiMsAthI bacAvavA prayatno AdarAya. badhI vAtomAM maryAdA samajo. hiMsaka mAravA yogya nathI. bhayaMkarane paNa samajAvAya paNa tyAM kevaLa charo ja ugAmAya evo kAyado nathI. - 1912 hiMsaka pratye paNa dAMta na pIso ! kSatriyanI vyutpatti zI ? 'kSatAt trAyate iti kSatriyaH' prahArathI, ApattithI bacAve te kSatriya, duzmanane mAre te nahi. rAjanIti paNa e che ke duzmanane jIvato pakaDAya tyAM sudhI mAravo nahi. zrI jinezvaradevanA zAsanane nahi jANanArA paNa Ama kahe che to jANe tene hiMsakane mAravAno prazna UThe kharo ? vartamAna havAnI magaja para asara thAya che tethI ja AvA prazno UThe che. A kALamAM zrI jinezvaradevanA zAsanamAM rahevuM kaThina bane evI bAjI goThavAyelI paDI che. samyagdaSTinI bhAvanA to maranAra ane mAranAra beyane bacAvavAnI che. eka paMtha evo paNa che, je kahe che ke bilADI uMdara pakaDe to uMdarane bacAvAya nahi kema ke bilADIne aMtarAya paDe che. zAstrakAra ene mithyA bhAvanA kahe che. tyAM samyagdaSTinI bhAvanA uMdarane dravyaprANathI bacAvavAnI che ane bilADIne hiMsA karatI aTakAvIne bhAvaprANathI bacAvavAnI che. tamane hajI samyagdaSTinI bhAvanAno paNa khyAla nathI Avato. bacAvanArane maranAra pratye dayA che ane mAranAra pratye gusso che ema nathI. jo e mAranArane mAravAnI bhAvanA kare Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1913 -- - 13H hiMsakanI paNa hiMsAno niSedha - 129 - 205 to e paNa hiMsaka. uMdarane mAranAra bilADI, to bilADIne mAranAra kUtaruM, evI enI hAlata thAya. sArI cIjano paNa amala karatAM na AvaDe to pariNAma sAruM na Ave. zAstra kahyuM ke upayoge dharma ane pariNAme baMdha che. jo upayoga karatAM na AvaDe to zubha kriyAmAM paNa azubha baMdha thAya. hiMsaka pratye paNa dAMta na pIso, pariNAma na bagADo. pApamAM pravartavuM e to anAdino abhyAsa cheH sabhA : uMdarane bilADIno bhakSya koNe nImyo? - bALakane juThuM bolatA koNe zIkhavyuM ? tame lokone lUTo cho to e adhikAra tamane koNe Apyo ? svArthI badhI vAta potAnI meLe ja nIrme che. karmodaya, anAdino abhyAsa, e badhAM emAM kAraNo che. zrI jinezvaradeva kahe che ke badhA pApanI pAchaLa kAMI ne kAMI hetu to che. ANe Ane kema mAryo? enuM kAraNa to anaMta jJAnI kahe ane pUrvanuM vaira hoya to jaNAve. paraMtu jJAnI paNa keTalAM vaira jaNAve ? hajArone mAre tyAM keTalAM vaira kahe ? vaira yoge, duSTa svabhAvanA yoge, lAlasAnA yoge paNa jIvo marAya che. jIvo jIvone mAre che tyAM navAM vaira paNa baMdhAya che. pApamAM pravartavuM e to anAdino abhyAsa che. jUThuM bolavAnI, kapaTa karavAnI zALA koI joI che ? ghoDiyAmAM bALaka paNa juThuM roI jANe che. e paNa jANe che ke royA vinA mAM Avaze nahi. AMkhamAM AMsu na hoya, haiyAmAM duHkha na hoya chatAM "UM UM' kare, kema ke jANe che ke e vinA ThekANuM paDaze nahi. mAtApitAnI bhakti paNa kalyANa mATe : jIvo jo pApamAM TevAyA na hota to saMsAramAM raheta ? emane rakhaDatA bacAvavA ane pApa puNya samajAvI mArge lAvavA mATe A mahenata che. svArtha vRttine AdhIna thavAno A zAsanano kAyado nathI. koInuM hita bagaDe evI zrI jinezvaradevanI AjJA na hoya. mAtApitAnI bhakti paNa kalyANa mATe che. upakArInA upakArano badalo vALavAno paNa kalyANa mATe che, akalyANa mATe nathI. "lajjA' e moTo guNa, vaDIlanI AjJA mAnavI e guNa, paNa badhe maryAdA kharI. maryAdA kacAM sudhI ? dharmaghAta na thAya tyAM sudhI. sulasane mAtA vagere kuTuMbIoe kuLadharma samajAvIne pAMcaso pADA mAravAnuM cAlu rAkhavA Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 1914 kahyuM. sulase nA pADI. eNe sApha jaNAvyuM ke hiMsA karanAra mArA pitAnI dazA meM najare joIe che. huM have hiMsA na karuM. mAe pALI poSIne moTo karyo hato, toye nA pADI ne ? bApanA kahevAthI corI karanAra dIkarAne polIsa pakaDe ke nahi ? sabhA : bApa evuM kahe zAno? - to evuM kahe e bApa ja nahi, ema nakkI thayuM ne ? mAtApitAnI bhakti e dharma paNa svArthAdhIna banI AtmAne DubAvavo e dharma nathI. mAtApitAne upakArano sAco badalo : zrI suyagaDAMga sUtramAM zrI sudharmAsvAmIjI mahArAjA cha vAta jaNAve che, te yAda rAkho : 1. prANIone dharmanI prApti ati durlabha che. 2. AyuSya caMcaLa che mATe dharmanI vAta kAla para na rakhAya. 3. mAtApitAnA mohamAM paDI ahitakara AjJA mAnI kareluM pApa saMsAramAM lAvaze. 4. jenI AjJA mAnI pApa karyuM te pApanA vipAkathI bacAvavA nahi Ave. 5. je cIja mATe pApa karo cho te cIja tamArI nathI, tamArI pAse rahevAnI nathI, javAnI che. 7. kadI puNyodaye jIvanabhara Takaze to tamAre ene choDIne javuM paDaze. - mAbApanA upakArano badalo kyAre vaLAya ? sUtrakAra paNa kahe che ke e saheje na vaLAya. janmatA ja gaLe TUMpo dIdho hota to ? vyavahAradRSTinI A vAta che, nizcayadaSTie to kahI zakAya ke puNya hatuM to bacyo. mAbApane paNa dharmamArge yojavAM te mAtapitAnA upakArano sAco badalo che. mAtApitAnI dharmaghAtaka AjJA mAnanArA mAtApitAnA sevaka nathI paNa ghAtaka che ema jainazAstro paNa kahe che ne itara darzano paNa kahe che. svArthAdhIna mAtApitAnI AjJAe cAlavAthI paramAtmAnI bhakti na thAya. mAtApitA game tevAM toya paheluM potAnuM jue. paNa, AthI mAtApitAnI bhaktino niSedha karuM chuM evuM na samajatA. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1915 - 13H hiMsakanI paNa hiMsAno niSedha - 129 - 207 svArthInA svArthane AdhIna thaI svadharma na gumAvAya. saMtAna para mAtApitAno adhikAra kyAM sudhI ? vairAgya na thAya tyAM sudhI. pachI adhikAra mAtApitAno nahi paNa bhagavAnano. sabhA paNa mAbApa thoDo vakhata TakavAnuM kahe to ? - to bALaka kahe ke mAro bhAva evo che ke sArA saMyogomAM ja Take. tyAM pachI mAbApa zI salAha Ape ? evA saMyogomAM zikhAmaNa devA Ave ene ja gaLe paDavAnuM. svArthIne AdhIna na thavAya e maryAdA samajo. anaMtajJAnI mAtApitAnI bhaktino niSedha kare ? AjanAM patipatnInA saMvAdo : Aje patipatnI parasparanI AtmaciMtA nathI karatAM paNa potapotAnA haka mATe paraspara laDe che. kahevAya dharmapatnI paNa rahe adharmamAM sAthe. gharamAM koIe kahyuM ke A pApapravRtti kyAM sudhI ? pApamAM ja racyApacyAM rahe e te dharmapatnI ke pApapatnI ? patine dharmamAM sahAyaka bane te dharmapatnI. tame paNa enA AtmAnI ciMtA nathI karatA. tame alaMkAra enA bhalA mATe nathI lAvI ApatA ane e rasoI tamArA bhalA mATe nathI karI ApatI. ajJAnatAnA yoge beya potapotAnA svArthamAM rame che. parasparanI pharaja samajAya to badho pharaka paDI jAya. zrAvikAnA rasoDe kaMdamULa raMdhAya ? paNa A to bhAvanA e ke dhaNIne khuza karIza to alaMkAra maLaze. parasparanA AtmAnI ciMtA karanArA Aje viralA. zrAvaka kuLanA AcAravicAra gayA tenuM A pariNAma che. zrAvikAnuM bALaka zrI jinezvaradevanI pUjA karyA vinA khAya ? je zrAvikA derAsaramAM sAthIyo karI cAra gatino cheda mAge enuM bALaka pUjA karyA vinA rahe ? eno pati kaMdamULa khAya e bane ? paNa Aje to parasparanI AtmaciMtA che ja nahi. potAnuM bALaka marIne narakamAM jaze enI to phikara ja nathI. jIve tyAM sudhI saMsAranA lahAvA levAnI ja bhAvanA che, bAkI saMtAna pApa kare enI ciMtA nathI. saMtAna derAsara na jAya, sAdhu pAse na jAya, zAstrazravaNa na kare to lohInAM AMsu AvavAM joIe. na Ave te mAbApa kahevAya ? saMtAnanI sadgati Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - 1916 durgatinI ciMtA mAbApane na hoya ? Aje to badhI A bhavanI ja paMcAta cAle che. Aje to strIo dhaNIne kahe che ke basa ! alaMkAra lAvo." ghaNI kahe che ke "kyAMthI lAvuM ?' to kahe che ke "paraNyA to zuM kAma ? game tyAMthI lAvo, UMdhAcattA karIne paNa lAvo, namAlA zuM thAo cho ?' paraspara AvA saMvAdo Aje cAle che. sabhAH ame pote strIonAM haka apAvavA nIkaLyA chIe. sAruM, apAvo. Aje to bole che paNa kAle tamArI kAnapaTTI pakaDaze. sabhA: amArI icchA ja kAnapaTTI pakaDAvavAnI che. - to have amAre tamane kAMI kahevAnuM rahetuM nathI. hAthe karIne tamAre durgatinI TikiTa phaDAvavI hoya to koNa rokI zake ? jagatamAM phUMkAI rahelA AjanA pavananI A vAta che. beyane mATe amArI A zikhAmaNa che. parasparanI pharaja beye samajavAnI che. patie patnInI ane patnIe patinI AtmaciMtA karavAnI. sAdhue zrAvakanI ane zrAvake sAdhunI phikara karavAnI, paNa dharmanI hoM ! khokhAnI nahi. sabhA : dIkSAmAM AThathI soLa varSanI vayamAM guNarUpa apavAda che, ke nahi? - nathI ema nathI. guNarUpa apavAda ghaNA che, chatAM nukasAna paNa ghaNuM joyuM, mATe niSedha karyo. apavAda to AThanI aMdara paNa che. jJAnIe to ATha varSanI vayanI aMdaranAne paNa dIkSA ApI che. soLanI uparanA apavAda jevA rUDha tevA rUDha A apavAda nahi. keTalAka apavAda evA che ke jenuM nirAkaraNa prasaMge ja thAya. vagara prasaMge kahuM to tame mArgamAM dIvAla banIne UbhA raho. daravAjA baMdha karavA beThA cho to bArI baMdha na karo ? ghaNI vAto ne paNa kahevAya. tame paNa snehIne badhI vAta nathI kahetA. badhI vAta kahevAthI kharAbI thayAnA paNa dAkhalA che. pApamAM jatAM patine patnI ane patnIne pati roke e parasparanI pharaja che. prabhunA mArge jatA saMtAnane mAbApa ADA paDe ? saMtAnane prabhunA mArge jAte mokalavAM e to dUra rahyuM paNa koI mahAtmAe upakAra karyo, enA kAnamAM maMtra pheMkyo, tyAM roSa hoya ? saMtAnane koI gAdIe besADe tyAM paNa Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chain - - 13 : hiMsakanI paNa hiMsAno niSedha - 129 -- 209 vAMdho hoya ? duniyAnI badhI gAdI jenA paga nIce caMpAya evI unnata dazAe putrane jovAmAM kAMI vAMdho che ? duniyAmAM paNa vyavahAra evo che ke pitA potAnA putrane potAnAthI savAyo jovAne icche. pitA putrathI parAjaya icche. bAlyavaya dIkSA mATe bahu yogya che : je saMskAro zrAvakakuLamAM ghaTe te to joIe. prabhumArgamAM vighna na nakhAya. kumaLo choDa jema vALo tema vaLe. saMtAna UMdhA mArge jAya to hAlata kaphoDI thaze. sIdhA mArge jAya to zAsanane dIpAve. korA ghaDA vAsita thAya. rIDhA ghaDAmAM pANI ThaMDuM na thAya, korAmAM ThaMDuMgAra thAya. bAlyavayamAM viSayanA aMkura phUTavAnI jagyA nathI. baLI gayelI jamInamAM bIja UgatA nathI. bAlyavayamAM saMyamI thanAranI hRdayabhUmi baLI jAya che ke jyAM viSayanA aMkura UgatAM nathI, arthAtu. viSayabhUmi baLI jAya che. RSabhadeva bhagavAnathI mAMDIne Aja sudhI moTI umaranA dIkSitomAM patita ghaNA thayA, paNa bAlyavayanA dalitomAM patita ghaNA thoDA. tIvra pApodaya hoya to ja e paDe. mahAlIne Avyo hoya enI cokI karavI paDe. brahmacaryanI nave vADonuM baMdhana enA mATe majabUta, bALaka mATe eTaluM sakhata baMdhana nathI. pUrvanA bhoganuM smaraNa e brahmacaryamAM bAdhaka che. nAnAne e nimitta nathI, kAraNa ke eNe bhoga bhogavyA ja nathI. viSayanI ene khabara ja nathI. nAnA to evA brahmacArI banyA che ke rUparaMga jovA enI dRSTi UMcI na thAya, mana paNa na thAya. joIne AvelAnI AMkha jhaTa jAya. bAlyavaya dIkSA mATe bahu yogya che. prabhAvako moTA bhAge bAlyavayanA dalito thayA che. anya darzanamAM to AcArya bAlabrahmacArI hoya. sAmAnya dRSTie bALaka ajJAna paNa ene vairAgya thAya to e mahAjJAnI. zAsananA mahAnuM kAryo bahulatayA bAladIkSita prabhAvakoe karyo che. emane saMyamamAM sukha rahevAno saMbhava eTalo bIjAne nahi. bAladIkSito para madAra baMdhAya ? paDelA tamArA saMskAra bhUsAtA nathI. cha mahinAthI mathuM chuM paNa phAvato nathI. gharabAra, kuTuMba parivAra, paisATakAne mArA mAnIne beThA cho e Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - The 210 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - mArApaNuM maTADavAnI mahenata karuM chuM chatAM tame eTalA pakkA cho ke mArI mahenata niSphaLa banAvo cho. e ja rIte mArI pAse AvelAM bALako evAM pakA thAya ke tamArA phaMdAmAM na Ave. moTAne ahIM AvavAno inakAra nathI paNa nAnA khAsa AvakArya che. enA para madAra baMdhAya. e dhAre to potAnA vairAgyanI chAyA bIje pADI zake. moTA to duniyAmAM zakti kharacIne AvelA hoya tethI tenA caherA para evuM teja na hoya. moTA paNa prabhAva na ja pADe evo niyama nahi paNa jeNe jiMdagImAM viSayasevana na ja karyuM hoya enuM teja, enI buddhi, enI bhAvanA ane vairAgya UMcA hoya emAM navAI zI ? karmayoge paDe to bALaka paNa paDe, yuvAna paNa paDe ane vRddha paNa paDe, e judI vAta che. bAkI ATha varasanAne dIkSA tarata ApIe jyAre pacAsa varasanAne ApatAM vicAra thAya. A viSayamAM zAstrakAra bhagavaMta AgaLa zuM kahe che te have pachI - Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 : jANyA vinA bolavAno adhikAra nahi : J-127 vi. saM. 1986 mAgasara suda-8 somavAra tA. 9-12-1929 dhUnana mATe saMsArasvarUpanuM digdarzana : zAsananuM saMcAlana tyAgIne soMpyuM : bhagavAna paNa paccakkhANa kare che : RSabhadeva bhagavAna emanA kalpa mujaba varte che : dharmanA rasiyAno virodha kyAM hoya ? IrAdApUrvaka khoTuM kare te khoTA : paccakkhANa, e icchAnirodhanuM sAdhana : kaSAyo kyAre jAya ? 0 DahApaNa DahoLavuM rahevA do ! vastunuM rUpaka phare tyAre azuddhi na manAya : bolavAno adhikAra kone ? 7 130 vastu hoya te ja hoya, navI kyAMthI Ave ? dIkSA koIne na game to e dIkSAno doSa nathI : 7 vidhinI bhAvanAe thatI avidhi ghAtaka nathI : jainetara patrakAra zuM kahe che ? sAdhu ke Agama mATe game tema na bolAya : viSaya : tyAganuM mahattva, paccakkhANanI AvazyakatA, vastune jANyA vinAno viodha nakAmo. saMsArI jIva dhUnana na kare tyAM sudhI tenA durguNo jAya nahi ane sadguNo khIle nahi. mATe zAsananuM saMcAlana tyAgInA hAthamAM. tyAganI khUba kiMmata che. bhagavAna paNa te mATe ja paccakkhANa kare che. A vAta jaNAvI zrI RSabhadeva prabhue rAjA tarIke je sAvagha zilpAdi zIkhavADela e emanA kalpa tarIke ja. anyathI enuM AlaMbana laI sAvagha pravRttinI preraNA - upadezAdi karAya ja nahi. prabhue pote dIkSA letAM ja e sAvaghanAM paccakkhANa karyA che ane upadezamAM eno niSedha karyo che. tyAra bAda dIkSAmArga jevA tAraka dharma pratye ane dIkSA lenAra - ApanAra mATe TakAnI ya kiMmata na hoya evA mANaso elaphela abhiprAyo phADe che. te kevA khataranAka che e A pravacanamAM khUba ja jozIlI zailImAM varNavavAmAM AvyuM che. suvAkyAtRta nAnuM paNa pApa IrAdApUrvaka thAya tyAM pariNAmanI bhayaMkara tIvratA thAya che. saMsAranuM digdarzana karAvavAno hetu dhUnananI kriyAnI nikaTamAM lAvavAno che. durguNothI TevAI gayelo AtmA dharmasthAnamAM paNa e durguNone tajI zakato nathI. sarva sAvaghanA tyAgIthI have pUrvanI koI paNa sAvadha pravRttinI anumodanA paNa na thAya. zrI jinamaMdira ane upAzrayonuM vAtAvaraNa kaluSita karanArA saMsAranA rasiyAo che. IrAdApUrvaka khAmI kare te khoTA paNa khAmI thaI jAya teTalA mAtrathI khoTA na kahevAya. sarvajJanA mArge cAlavuM hoya to Apati AthI mUko. vidhinI bhAvanAe thatI avidhi ghAtaka nathI. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 : jANyA vinA bolavAno adhikAra nahi ? dhUnana mATe saMsArasvarUpanuM digdarzana : anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI sudharmA svAmIjI mahArAjA pharamAvI gayA ke A saMsAra duHkhamaya che. lokamAM sarvatra mahAbhaya pravarte che, kema ke baLavAna nabaLAne mAre e krama cAlu che. jIvo sau potAnA svArthamAM rata che. "saMsAra duHkhamaya che' e vAta vAraMvAra kahevAnuM prayojana jaNAvatAM e mahApuruSa kahI gayA ke jagatanA viSayAsakta jIvoe duHkhamAM paNa sukhanI kalpanA karI che. jenAthI niyamA duHkha che tyAM lAlasAnA yoge viSayAsaktoe sukhanI imArata caNI che. mATe saMsAra duHkhamaya che e bhAvanA jAgrata rAkhavA e vAta vAraMvAra yAda karAvavAnI parama AvazyakatA che. saMsAra duHkhamaya na bhAse tyAM sudhI dharmanI icchA jAgrata na thAya. jene saMsAramAM phAve tene dharma kadI na game. eka myAnamAM be talavAra na rahe. saMsAranA eka eka viSayanI AgaLapAchaLa duHkha che. vicAre tene samajAya tema che paNa viSayAsakto vicAra kare ja nahi. kare to UMdho kare, eTale e duHkhamAM paNa sukha mAne che. viSayonA bhogavaTAthI roga thAya che. roga e pUrve karelI hiMsAnuM phaLa che. duniyAmAM akasmAta kAMI thatuM nathI. dareka prasaMga pAchaLa nimitta to hoya che. mUDha jIvo jenA yoge roga thAya che te rogane zamAvavA te ja Acare che jethI roga kAyamI thAya che, bhale tatkAla kadAca zamato hoya. devAdAra ekanA lAvIne bIjAne Ape paNa pariNAme devuM kAMI maTatuM nathI. e to thIMgaDAM kahevAya. badhA leNadAro ekIsAthe Ave tyAre zI dazA thAya? zAstrakAra bhagavaMta kahe che ke vastunA mULa sudhI pahoMco. enI jaDane pakaDo. duHkhamaya vastumAMthI sukha meLavavA icchatA ho to evI rIte vAta ke je vartAvathI ayogya sAdhana ApoApa khase. eka jIvano ghAta AThe karmano baMdha pADe che, jo AyuSya karma paNa te ja vakhate baMdhAya to ! eka jIvane ApaNe mArIe ne badalAmAM te ApaNane mAre, eTalAthI vAta patatI nathI. ApaNAthI koI prANI Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 - 14H jANyA vinA bolavAno adhikAra nahi : 130 - 213 marI jAya ane koIne irAdApUrvaka mArIe, e bemAM pharaka che. marI jAya e ajJAnathI, pramAdathI ke bedarakArIthI. pramAda paNa bedarakArIthI Ave che. paga nIce jaMtu AvI jAya, marI jAya, tyAM arekAro thAya, arerATI pedA thAya e sthiti judI paNa irAdApUrvaka haNIe tyAM vAta judI. nAnuM paNa pApa irAdApUrvaka thAya tyAM pariNAmanI bhayaMkara tIvratA thAya che. aneka duSTa vicArothI pariNAma atyaMta kaluSita thAya tyAre eka prANIne marAya. eka manuSyano irAdA pUrvaka ghAta tyAre ja thAya. jIvonI karelI hiMsA AtmA mATe ghaNI bhayaMkara che. sau saunI jAta mATe A vAta che, bAkI saMsAramAM paraspara katala to cAlu ja che. baLavAna nabaLA para prahAro karI ja rahyA che. hiMsAnI kriyAthI jo pote bace to potAnA taraphathI bIjAne thatI hAni tathA enA yoge bIjAnA taraphathI potAne thanArI hAnine aTakAvI, pariNAme e AtmA evA sthAne pahoMce che ke jyAM A dhamAcakaDI ja na hoya. A badhI vAta sUtrakAra dhUnana mATe kahe che. dhUnana karAvatAM pahelAM saMsAranuM svarUpa batAvyuM paNa saMsArathI jene chUTavuM ja na game tene A vAtanI asara na thAya. je daradIne pathArImAM ja paDI rahevuM hoya te davA na pIe. parANe pAvA jAo to navAjUnI karyA vinA na rahe. saMsAranuM digdarzana karAvavAno hetu dhUnananI kriyAnI nikaTamAM lAvavAno che. saMsAra duHkhathI bharelo che, eke gatimAM sukha nathI e nakkI thAya to dhUnananuM kAma cAle. zAsananuM saMcAlana tyAgIne soMpyuM? saMsAramAM Asakta prANI nAzavaMta zarIra mATe evI karaNI kare che, eTalAM pApa kare che ke jeno sumAra nathI. zarIra nAzavaMta che tevuM badhA jANe che chatAM enA mATe hiMsA karavAmAM, juThuM bolavAmAM, corI karavAmAM, abrahma sevavAmAM, parigrahanA rasiyA banavAmAM, moTAImAM, krodhAdimAM koI kamI rAkhatA nathI. e durguNothI TevAI gayelo AtmA dharmasthAnamAM paNa e durguNone tajI zakato nathI. tyAM paNa enI chAyA e sAthe lAve che. jyAM durguNa tajavAnA tyAM paNa e sAthe. pariNAme pote dharma ArAdhI zakato nathI ane sahavAsIne paNa dharma ArAdhavo kaThina thAya che. doSonI mAtrA vadhelI hoya tyAM dharmanI chAyA paDe kaI rIte ? mATe to saMghanA AgevAna tarIke, zAsananA saMcAlaka tarIke kevaLa tyAgIne Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - 192 nimyA. e tyAgI paNa evA ke jene badhAno tyAga, sAvadya kriyA karavAkarAvavAnI to nahi paraMtu anumodanAno paNa tyAga. bhagavAna paNa paccakhANa kare che ? tIrtha sthApatAM pahelAM zrI jinezvaradeve paNa badhuM taryuM. jIvanabhara mana vacana kAyAthI pApa na karavAM, na karAvavAM, na anumodavAnuM paccakhANa lIdhuM. e to baLavAna hatA chatAM emaNe paNa paccakhANa lIdhuM ne ? Aje to kahe che ke niyama to nabaLA kare, baLavAnane niyamanA baMdhana zA ? zrI RSabhadeva bhagavAne pUrvAvasthAmAM rAjakArabhAra karyo. emane saMyama lIdhA pachI bAra mahinA sudhI AhAra pANI na maLyAM, enuM kAraNa zuM ? loko dAtAra na hatA ? dAtAra to hatA paNa bhagavAnane devAya zuM, e jANatA nahotA. prabhu Ave tyAre hIrA, mANeka, pannA, strIo e badhuM dharatA paNa bhagavAna e kAMI lIdhA vinA cAlyA jatA, eTale e du:khI thatA. potAnI bhaktimAM khAmI haze ema mAnI baLApo karatA, paNa prabhue emane kAMI kahyuM ? kema na kahyuM ? kAraNa sarva sAvadya yoganAM paccakhkhANa che. prabhunI sAthe dIkSA lenArA cAre hajAra gayA chatAM bhagavAna kAMI na bolyA. bhagavAne AhAra pANInI vidhi kema na kahI ? sAvadya vyApArano sarvathA tyAga na thAya tyAM sudhI zrI jinezvaradevanI AjJA saMpUrNa na paLAya, tIrtha paNa na sthapAya ane zAsana paNa na calAvAya. sabhA : bhagavAne AhArapANInI vidhi kema na jhI ? - kevaLajJAna na thAya tyAM sudhI zrI jinezvaradevo dharmopadeza ApatA nathI. potAne dharma sthApavo che mATe prabhu chabasthAvasthAmAM dezanA na de. chabasthAvasthA ane kevalI avasthAmAM pharaka che. bIjI vAta, pelA to yugaliyA hatA, kazuM jANatA na hatA, emane to khulluM samajAvavuM paDe. sabhA : e sthiti to kevaLajJAna thayA pachI paNa kharI ne ? tIrtha sthapAya tyAre janatAmAM e yogyatA AvI jAya che. tIrtha bhagavAne sthApyuM paNa dAna devAnI vidhi to zreyAMsakumAre batAvI ne ? pachI svarUpa bhagavAne kahyuM, paNa batAvI zreyAMsakumAre. tIrtha sthApatAM pahelAM badhAM kAraNa AvI ja maLe che. prabhumArganuM sarvathA pAlana sarvathA tyAgIvarga karI zake che. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 -- 14H jANyA vinA bolavAno adhikAra nahi H 130 - 215 sAvagha yogano saMpUrNa tyAga joIe, nahi to A zAsananI vastu pariName ja nahi. RSabhadeva bhagavAna emanA kalpa mujaba varte che: bhagavAna zrI RSabhadeva svAmIe pUrvAvasthAmAM badhuM karyuM paNa pachI kevaLajJAna pAmI janatA sAme dharma mUkyo tyAre sarva sAvagha yoganA paccakhkhANano amala pUro ke adhUro ? Aje to phAvatI vAta levI e mAnyatA thaI che. ene laIne zrI jinezvara devanuM svarUpa pamAtuM nathI. pahelA tIrthaMkarano kalpa paNa kaLI zakatA nathI. pahelA tIrthaMkara kaI rIte varte te jovAnI dRSTi emanI pAse nathI. RSabhadeva svAmI A avasarpiNInA pahelA tIrthakara, e thayA tyAre janatAnI sthiti kaI hatI ? zuM khAvuM, zuM pIvuM, zuM karavuM e kAMI loko jANatA na hatA. e vakhate bhagavAna emanA kalpa mujaba varte che, to paNa e badhAne zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA sarva sAvadya kahe che. e jIvana jo pApavALuM na hota to, niravagha hota to sarvasAvadya yoganuM paccakhkhANa bhagavAna zuM kAma karatA ? e paccakhANa karyuM tyArathI pApa to kabUlyuM ne ? paccakhkhANa pachInI kAryavAhI vicAravAnI ke nahi ? emAM kamI na rAkhI to kevaLajJAna pAmyA, dharma sthApyo ane enA saMcAlana mATe tyAgIne nImyA. sarva sAvadhanA tyAgIthI have parvanI koI paNa sAvadya pravRttinI anumodanA paNa na thAya. anumodanAthI karavuM-karAvavuM paNa AvI jAya che. dharmanA rasiyAno virodha kyAM hoya ? sarva sAvadya yoganA anumodanano paNa tyAga hoya ene ja zrI jinezvaradevanA nigraMtha pravacanano adhikAra che. sarva prakAre saMyamano pracAra karavo hoya enAmAM jo e chAyA na hoya to AjanA saMsAranA raMganI chAyA ene jarUra sthAnethI khaseDI de evI che. e chAyA to Aje dharmasthAnamAM paNa prasarI che. zrI jinamaMdira ane upAzrayonuM vAtAvaraNa kaluSita karanArA saMsAranA rasiyAo che. dharmanA rasiyAno virodha kyAM hoya ? avidhi sAme, pApanI sAme, paNa yogya vastunI sAme to nahi ne ? avidhi paNa zAstra mAnelI, pote mAnelI nahi. pote mAnelI avidhi zAstrasaMmata che ke nahi te to jovuM joIe ne ? avidhinA nAme vastune na bhulAya. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - zAstrasiddha vAtane paNa na mAnI manaHkalpita vAtane goThave to vidhino nAza thAya. vidhinI bhAvanAthI avidhie thatI bhaktine paNa zAstra muktinI dUtI kahI che. saMpUrNa vidhi to koIka ja pALe ane te chellI hade. pUjya upAdhyAyajI mahArAjAe kahyuM, varSo sudhI nAcanAranI nRtyakaLAmAM paNa khAmI to hoya ja, paNa, nAcatAM nAcatAM eka divasa evo Ave ke zodhanArane emAM khAmI zodhavI bhAre paDe. khAmIne e evI kuzaLatAthI pAra karI jAya ke zodhanAranA hAthamAM AvavA ja na de. khAmInA svarUpane jANanArane paNa aMganI zithilatAnA kAraNe khAmI AvyA vinA rahetI nathI. khAmIthI e potAne bacAvI na zake paNa khAmI koIne kaLAvA na de, evo e hoziyAra thaI jAya. zarUzarUmAM to kAMI na AvaDatuM hoya. paga jyAM dhImo mUkavAno hoya tyAM dhaba daIne pachADato hoya. have te ja vakhate "tane kAMI nathI AvaDatuM' ema kahIne kADhI mUkyo hota to hoziyAra thAta ? ene kazuM AvaData ja nahi. e ja rIte AmAM paNa samajavuM. irAdApUrvaka khoTuM kare te khoTA : avidhinA aMza vinAno koI che ja nahi. vitarAgane mUkIne doSa vinAnA lAvavA kyAMthI ? chabasthane to anupayoga hoya. chadmastha jJAnInI nizrA vinA bolavuM joIe nahi. matikalpanAno upadeza kadI na devAya. emAM bhUla Ave ja. chadmastha to sarvajJanI nizrAmAM rahIne ja cAlavAnuM che. jyAM na samaja paDe tyAM mUMgA raho paNa DahApaNa na DahoLo. DahApaNano Doyo jema tema halAvavAmAM nukasAna che. Aje to nathI vidhinuM bhAna, nathI avidhinuM bhAna, nathI yogyayogyatAnuM jJAna, nathI zuddhAzuddhanI samaja ane evA loko pAchA kahe che ke ame avidhinA tathA ayogya dIkSAnA virodhI chIe, paNa vidhi avidhinuM jJAna ja tamane kyAM che ! vastunI khAmIthI vastune khoTI na kahevAya. irAdApUrvaka khAmI kare te khoTA paNa khAmI thaI jAya teTalA mAtrathI khoTA na kahevAya. evAne kriyA karavAnI nA kahevAya to mArga ja sApha thaI jAya. icchAnirodha e tapa che paNa e na thAya tyAM sudhI navakArazInuM paccakhANa na thAya ? ema je na karavAnuM nakkI kare te mArgathI gayo. paccakhANa, e icchAnirodhanuM sAdhana : jJAnI kahe che ke tapanuM nizAna icchAnirodha, paNa e na Ave tyAM sudhI navakArazInuM paccakhkhANa vagere icchAnirodhanuM sAdhana che. gharamAM strIo tathA Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1925 - 14 : jANayA vinA bolavAno adhikAra nahi : 130 - 2017 nokarone pUcho ke vAsaNa ujALavAmAM DhekhALAmAM hAtha nAkhavo paDe ? hAtha na nAkhe to caLakATa Ave ? icchAnirodha AvyA vinA kAMI karuM ja nahi, enI meLe icchA zame tyAre vAta ! ema nakkI karo to sAdhya kadI sadhAya ? motInA dANA jevA akSara pahelethI ja Ave ke ghaNA abhyAsa pachI ? ekaDo vAMko ghUMTavo e avidhi che chatAM zarumAM vAMko ghUMTAya tyAM sleTa chInavI levAya ? zAstra niSedha karelI avidhi irAdApUrvaka karAya tyAM virodha thAya paNa gItArthe mAnya karelI, zAstra nahi avagaNelI avidhi thatI hoya to te avidhi nathI. tame tamArI rIte ayogyatA mApo cho te khoTI che. kaSAyo kyAre jAya ? koI tyAgI thavA jAya tyAre Aje kahe che ke "tyAgI thavA nIkaLyA paNa kaSAya to gayA nathI, gussAno to pAra nathI!" ema bolanArAne kyAM khabara che ke gusso kyAre jAya ? sarvavirati jogI kSamA dezaviratimAM Ave ? bAre kaSAyano kSaya ke kSayopazama to sarvaviratipaNAmAM Ave, pahelAM to kaSAyo hoya. pahelAM kaSAyo jAya zI rIte ? je dhoraNamAM bhaNavA javuM hoya tenuM jJAna pahelAM Ave ke jaIne bhaNyA pachI Ave ? A to kahe che ke je dhoraNamAM bhaNavA jevuM hoya tenuM jJAna pahelAM joIe. TharAva karo ke chokarAne be copaDInuM jJAna thAya pachI ja pahelI bIjI bhaNavA mokalavo. Avo kAyado koI kare kharA ? tyAM dikSA lenAra mATe bole ke "hajI kapaDAno moha to gayo nathI!" paNa tyAre gRhastha ughADA phare ? saMsAramAM rahe tyAM sudhI kapaDAM to paheravAM paDe ne ? mAthe pAghaDI paherI hoya tyAM sudhI tamAre badhAnI zarama rAkhavI paDe. pAghaDI kADho to ahIM AvIne mATe besAya. paNa pATe besIne pachI pAghaDI kADhavAnI vAta karo to pATe koNa besavA de? jyAM ho tyAMnuM aucitya sevyA vinA chUTako thato nathI. muni mAthAnA vALa jema tema UDatA rAkhIne jatA hoya to koI na kahe, tame jAo to ? bhale rUparaMganI lappana-chappana tame na karo paNa vALa to vyavasthita rAkho ne ? jema tema UDatA to na rAkho ne ? DahApaNa DahoLavuM rahevA do : je klAsamAM javAnuM hoya enuM jJAna ghera thayA pachI paNa e ja klAsamAM bhaNavA bese, evo bevakUpha koNa hoya ? eka varasamAM traNa copaDI jANe e Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 1925 bIjA ja varase cothImAM jAya ke nahi ? vyavahAramAM je rIte vartI rahyA cho te rIte ahIM paNa vicAro to jarA paNa vAMdho na Ave. munipaNAnI yogyatA ghera rahelA pAse mAgavI te mUrkhatA che. vezyAnA nivAsamAM jaIne virAga magAya ? hiMsaka katalakhAnAmAM dayAnAM darzana thAya ? juThuM bolIne paNa harizcaMdra thavAtuM hoya to tevA harizcaMdrano Aje kyAM toTo che ? khoTuM na bolavA mATe to harizcaMdra rAjyano tyAga karyo hato, sAcuM na bolavA mATe Aje dharmano tyAga karanArA che, to e kevA tyAgI ! ochA tyAgI che ? zuddha dharmanA jJAtA to jANe e loko ja che, zAstrakArone to jANe kazI khabara ja na hatI ema ? zuddhiazuddhinuM sAcuM bhAna e lokone ja che ? zAstrakArone nahi ? emanA jeTalI bhakti zAstrakAromAM na hatI ? prabhunI AzAtanA mATe e lokone duHkha thAya che, ane sAdhu ahIM AMdhaLukiyAM kare che ema ? Aje lokomAM A mAnyatA ThasAvavI che. evAone potAnuM DahApaNa DahoLavAnI Teva paDI che. zAstrakAra kahe che ke evAo dharma pAmavA mATe nAlAyaka che. AvAo jeTaluM DahApaNa ahIM DahoLe che teTaluM koInI peDhI para jaIne DahoLavA jAya to pelA emane lAta mArIne kADhI mUke. vyavahAramAM A rIte badhe potAnuM DahApaNa DahoLavA jAya to hamaNAM khabara paDe ! vastunuM rUpaka phare tyAre azuddhi na manAya : dharma karavAnuM kahe ane koI dharmInI nizrA na levI ema kahe, e kema bane ? bhakSyAbhaDhyanuM, payAyinuM, zuddhAzuddhanuM, pudgalanA svarUpanA parivartananuM jJAna kone vadhAre ? AjanA kharAba pudgala kAle sArAne paNa Takkara mAre tevA thAya che. nadI, nALAM, sarovaranuM pANI pavitra ke apavitra? pavitra zAthI? emAM to koI pezAba kare, koI sthaDila kare, koI dhUke chatAM pANI vahetuM hovAthI sAruM thaI jAya che mATe pavitra nadI sukAI jAya tyAre tyAM koI azuci kare to badhA tenAthI dUra cAle. paNa pANI vahe tyAre badhuM sApha thaI jAya che. vastunuM rUpaka phare tyAre azuddhi na manAya. sarvajJanA mArge cAlavuM hoya to Apamati AghI mUko. buddhino upayoga samajavAmAM karo paNa buddhino Doyo khoTI rIte na halAvo, nahi to pAmazo to nahi paNa pAmeluM paNa hArI jazo. vagara jJAna lavarI karavI e moTI khoDa che. vIsamI sadInA paNa samajadAra jamAnAvAdIoe evI lavarI nathI svIkArI, paNa rakhaDatA lokoe e upajAvI kADhelI che. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 - 14H jAmyA vinA bolavAno adhikAra nahi : 130 - 219 bolavAno adhikAra kone ? je viSayanuM jANapaNuM na hoya tyAM DahApaNa DahoLavAnI paddhati samajadAre nathI svIkArI, paNa jemane gharamAM ke bajAramAM koI sthAna nathI tevA lebhAgu lokoe upajAvI kADhI che. dhArAsabhAmAM paNa amuka prazna upara badhA na bole. e viSayanA je jANakAra hoya te ja bole. khAtA khAtAnA nokaro paNa sarakArI taMtramAM judA hoya. vAisaroya paNa je khAtA mATe bolavA UbhA thAya, te te khAtAnA sekreTarIe lakhI Apela poinTa upara bole. AjanA svarAja mAgavA nikaLelA, je viSayanuM temane svapna paNa jJAna na hoya te viSayamAM bolavA UbhA thAya to tyAM temanuM apamAna thAya. koI paNa viSaya para bolavA mATe teno abhyAsa joIe ane divaso sudhI tenI taiyArI karavI paDe che. bolo te samajIne bolo ! ahIM to rastAno rakhaDato mANasa paNa bolI nAkhe ke dIkSA ayogya che. sAgarajI mahArAja evI dikSA Ape che mATe e pote paNa ayogya che. "are bhAI ! tuM kayA pAgalakhAnAmAMthI Avyo? tane AvuM bolavAno adhikAra koNe Apyo ? vyavahAramAM AvuM samajyA vagara bolo to bhIkha mAgo. sabhA : Ameya bhIkha mAgatA to thayA ja che ne? - e emane kyAM dekhAya che? chokarI pahelA rasoDAmAM pese tyAre kapaDuM paNa dajhADe, kAcuM pAkuM paNa raMdhAya, paNa abhyAsathI ThekANe paDe. ghauMnI roTalI paNa ema ne ema thAya che? sIdhI tAvaDImAM naMkhAya che ? ghauM vINavA paDe, daLAvavA paDe, loTa bAMdhavo paDe, kaNeka keLavavI paDe, tyAre roTalI bane. ahIM to dazA evI ke samaje kAMI nahi, samAjamAM kiMmata kazI nahi. nahi traNamAM, nahi teramAM ane nahi chappananA meLamAM, ema chatAM badhI vAtamAM DahApaNa DahoLa. zeTha jene gaNe nahi, munIma pAse besavAnI paNa jene jagA nahi, kacaro kADhavAnuM ke ethI paNa halakuM kAma karato hoya, te paNa potAno abhiprAya Ape ke "dIkSA ayogya che." "amuka sAdhu to luccA che" ema paNa kahe. ene pUcho ke "tuM kevo ? samAjamAM tAruM vajana zuM?' AvA mANaso jema tema bharaDyA karIne navarA beThA nakhkhoda vALe che. tame bolo bhale paNa jarA samajIne bolo. tamArI buddhino inakAra nathI paNa e buddhine keLavo. jenA viSe vAta karo emanI dalIla Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 1928 sAMbhaLo. kahe che ke "ame to khoTuM paNa kahIe, tame sAcuM sAbita karo." paNa jene sAcA khoTAnI samaja ja nathI tyAM sAcuM samajAvavuM kone ? bhUgoLanuM jene jJAna nathI ene nakazo samajAvAya zI rIte ? yogyAyogyanI carcA koNa karI zake ? ekaDo AvaDyA vagara, AMka zIkhyA vagara saravALA AvaDe ? dIkSA mATe yogya ayogyanI carcA koNa karI zake ? vIsamI sadInA vidvAno paNa buddhino yatheccha upayoga karavAnuM nathI svIkAratA. pazcimanA vijJAnavAdIo paNa potAnA jJAna bahAranA viSayomAM mAthuM nathI mAratA. nyAyAdhIze koInI nADI tapAsI? dhArAzAstrIe koInuM oparezana karyuM ? koI sarjane korTamAM ArgyumeMTa karI ? jyAre A badhA to nyAyAdhIza paNa kharA, dhArAzAstrI paNa kharA, sarjana paNa kharA ane dhokAzAstrI paNa kharA. badhI vAtamAM samaje ke na samaje paNa abhiprAya ApavAmAM pahelA UThAM sudhI bhaNelA nahi chatAM chApAM vAMcI hUMDiyAmaNanI carcA karavA lAgI jAya. rAmAyaNano kakkoya na jANe chatAM rAmanI vAto kare. A badhuM kema cAle ? bhaNelA ane samajadAra bole to tenI sAthe vAta karatAM paNa AnaMda Ave. vidyArthI paNa zikSaka zIkhave tema bhaNe paNa "A Ama kema!ane tema kema !" evuM DahApaNa na DahoLe. na samaje tyAM pUche bhale, tyAM paNa zikSaka kahe ke "hamaNAM samajavAne vAra che, huM kahuM tema karato e vidyArthI tyAM haTha nathI karato. zikSakanA kahevAthI gokhI jAya che ane e rIte bhaNelA Aje khurasI zobhAve che. paNa pote bhaNe nahi, bIjAne bhaNavA de nahi ane bhaNanArane kanaDagata kare tevAo rakhaDe che. ThoTha nizALiyAnuM lakSaNa ja e ke samayasara vargamAM Ave nahi, pote bhaNe nahi, bIjAne bhaNavA de nahi, tophAna kare ane mAstarane paNa herAna kare. vastu hoya te ja hoya, navI kyAMthI Ave ? potAnI buddhino yatheccha upayoga zANAo nathI svIkAratA paNa rakhaDatA lokoe upajAvI kADhelI vIsamI sadInI svacchaMdatAnI e bheTa che. vyavahAramAM, bajAramAM, rAjyamAM, kyAMya paNa vastunA abhyAsa vagara bolAtuM nathI. ApaNo kesa jANIe ApaNe paNa, te aMge bolavA korTa ApaNane UbhA na rAkhe. vakIlanuM boleluM kabUle, kema ke kAyadAnI bArIkIne anusarIne e bole, jethI korTanI mahenata bace. AjanA to Agama hAthamAM laIne paNa kahe ke "A to Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ fees -- 14H jANyA vinA bolavAno adhikAra nahi H 130 - 221 iMdrajALiyA, gAyuM tevuM gAnArA ! AmAM kAMI navuM kahyuM ? ekanI eka vAta vAraMvAra AvyA kare ! emane pUcho ke mANasa paNa eno e ja rahyo ke be hAthane badale cAra hAthavALo thayo ? pUMchaDA vagarano hato te have pUMchaDAvALo thayo ?' vastu hoya te ja hoya, navI kyAMthI Ave ? e loko kahe che ke "buddhimAM bese nahi te zAstra nahi, paNa konI buddhimAM ? buddhi to saunI judI. pachI to chaganabhAInuM Agama juduM ane maganabhAInuM Agama juduM. bajAramAM dukAna bhale nAnI moTI, kamAya bhale ochuMvatuM paNa gajakAtara to badhA kApaDiyAnI sarakhI ja hoya. moTI peDhIvALAnAM gajakAtara kAMI moTA nathI hotA. sAkara badhAne majenI ane miThThI lAge paNa gadheDo khAya to mare, tethI sAkara miThThI maTI jAya ? saunI buddhine badhuM ekasarakhuM anusaratuM Ave evuM to kAMI hoI zake nahi. dIkSA koIne na game to e dIkSAno doSa nathI : je dIkSAthI anaMtA potAnA AtmAnuM sAdhI gayA, saMkhyAbaMdha sAdhe che ane bhaviSyamAM anaMtA sAdhaze, te dIkSA AvA keTalAkane na game to te dIkSAno doSa? duniyAnI kaI sArI cIja evI che ke je koIkane paNa aNagamatI na hoya ? drAkSa badhAne bhAve paNa UMTane na bhAve. mATe kahevata che ke UMTanA aDhAre vAMkAM, jene sau hoMze hoMze khAya tevI drAkSane UMTa na khAya ane jene koI na khAya tevo lIMbaDo e khAya. ahIM paNa evA kaMIka che ke jene AtmAnuM hita karanArI dIkSA na game paNa ahita karanAra kUkA bahu game. je viSayamAM na jANatA hoya chatAM te viSayamAM game tema bolAya e vyavahAra paNa mAnatuM nathI. bolavAno haka DigrI maLyA pachI che. korTamAM kALA koTavALAne bolavAno haka, bIjAne nahi. mAstara paNa navA AvanAra vidyArthI pAse jyAMthI Avyo hoya tyAMnuM sarTiphikeTa mAMge che. yunivarsiTImAM dAkhala thavuM hoya to tyAMnuM phorma bharI pahelAM badhI vigata jaNAvavI paDe che tyAM badhe lAyakAta tapAsAya ane ahIM game tene game tema lavAro karavAno haka ema ? virodhIne sAcuM samajAya ja nahi ? jIvavicAranuM jJAna nahi, karemi bhaMteno pATha paNa bolatAM na AvaDe, pUrA navakAra paNa zuddha na AvaDe te dIkSAne ayogya kahI de che, e kaI jAtanI Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 - - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - - 1900 lAyakAta ? Ane haka kahevAya ke haDakavA ? tamArA gharamAM koI pesI zake? chokarAM, chokarAnI vahuo, kuTuMbIo, snehIo ane tamArA nokaracAkaro, paraMtu pADozI paNa tamAro virodhI hoya to ene pesavAno haka kharo ? virodhI DAhyo paNa hoya toye gharamAM nahi. e kahe ke "huM to pADozI chuM, kema na AvuM?" to kahevuM paDe ke "pahelAM premI thA, virodha kADhI nAkha, pachI AvavAnI vAta kara." virodhIne sAcuM samajAya ja nahi. dIkSAnA virodhIne dIkSA sonA jevI chatAM khoTI ja lAge. dAtAranA dAnamAM paNa virodhI cAMdAM ja kADhe. virodhI to sAkSAt zrI jinezvaradevane paNa na mAne. emAM paNa ene parAdhInatA lAge. paraMtu, ramatamAM paNa pAsA paDe tema sogaThI pheravavI paDe che. tyAM paNa pAsAnI parAdhInatA che, mATe tame ramatA nahi. pAsA to jaDa che. Agamo to zreSTha cetanavaMtA gaNadhara bhagavaMtoe racelA che. evA AgamonI vAtamAM paNa A nahi, te nahi kare evA buddhinA nidhAnone to joIne hasavuM Ave che, temanI dayA Ave che. carcA karavAnI lAyakAta keLavo ! taravuM hoya to jJAnInA kahyA mujaba cAlo. zuddhAzuddha, bhasyAbhaDhya, payAreya vagere jJAnI kahe tema mAno. jANakAranI pAchaLa janArA ajJAna paNa tare che, mati pramANe cAlanArA DAhyA paNa DUbe che. game teTaluM bhaNelo paNa sTImaranA kaptAnane kahe ke "tuM khasI jA, huM tArA karatAM vadhAre bhaNelo chuM, mATe mane jagyA Apa." to kaptAna kahI de ke ahIM tAruM kAma nahi." chatAM pelo na mAne ane kaptAnane khaseDavA jAya to kadAca ene ja dariyAmAM pheMkAIne DUbI javuM paDe. rUpiyA gaNatAM AvaDe, khAvAnA zokhe game te khAtAM AvaDe, evAne paNa dIkSAnI yogyAyogyatAnI carcA karavAno adhikAra nathI. evI carcA karavAnI e rakhaDatAomAM koI lAyakAta nathI. vepArI banyA te paNa pahelAM vepArIne tyAM zIkhavA beThA hatA. tamAre paNa je viSaya para bolavuM hoya te viSayano pahelAM abhyAsa karo, e viSayanA nicoDa sudhI pahoMcatAM zIkho. duniyAmAM badhe dhola khAIne, apamAno sahIne zIkhavuM paDe e kabUla rAkho cho to ahIM kema nahi ? A rIte yatheccha vartazo to chatI sAmagrIe rakhaDazo ane vagara mote marazo. huM bhArapUrvaka kahuM chuM ke vagara jANya ane vinA adhikAre DahApaNa DahoLo nahi. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1931 14 : jANyA vinA bolavAno adhikAra nahi : 130 -- 223 vidhinI bhAvanAe thatI avidhi ghAtaka nathI : saMpUrNa vidhi zaruAtamAM kadI na thAya. vidhinI bhAvanAe thatI avidhi ghAtaka nathI. abhyAsa vagara duniyAnI eka paNa kaLA zikhAtI nathI. kacaro kADhatAM paNa zIkhavo paDe che, nahi to kADhe thoDo ane bhare ghaNo. badhAmAM zikSaNa joIe ane ahIM ja nahi ? vagara bhaNyuM ane vagara jANye A badhI dhamAla kema karI rahyA che te samajAtuM nathI. baMdhAraNa nAza pAmyAM che. jo e jIvatAM hota to A badhAne vINI vINIne bahAra karAyA hota. kacaro kADhavAnuM kAma paNa 'AvaDe che' ema kahe to zeTha nokarIe rAkhe ane mahine pAMca pacAsano pagAra Ape, paNa temAMye hAthano cokhkho joIe, nahi to na cAle. kacarAmAMthI maLelI eka pAI paNa khIsAmAM na mUke evo joIe. Aje to jene khAtAM pItAM ke bolatAM paNa AvaDatuM nathI e paNa dIkSAno virodha kare che. nokArazImAM jamavA jAya te paNa jANe 'bApAno mAla' e rIte bagADa kare. ghare zAka keTaluM pheMkI do cho, ane nokArazImAM keTaluM chAMDo cho ? khAya enuM ja khode emAMnI jamAta che. eka moTA naLAmAM pANI bharyuM hoya emAM eThA pyAlA paNa boLe. A pANI pItAM AvaDyuM kahevAya ? A rIte emAM lALiyA jIvo utpanna thAya, evAM roja varNana thAya chatAM sudhAro nathI thato. zrAvako jamatA hoya tyAM dekhAva kevo hoya ? A badhA pAchA dIkSAnA virodhI. temanI philosophI sAMbhaLIne hasavuM na Ave to zuM thAya ? A cepI rogano to Aje meniyA phATyo che. marakI tathA plegathI paNa e bhayaMkara che. pleganA uMdaranI havAthI to nasAya ane bacAya, paNa A pApAtmAonI havAthI kema bacAya ? kAraNa ke A havA to ThAma ThAma ane gAmegAma phelAyelI che. bhAgIne jAo paNa kyAM ? gAmaDAno eka mANasa zaheramAM Ave eTale e paNa bolavA maMDI paDe ke 'dIkSA ayogya ane pUjAbUjA A jamAnAmAM pAlave nahi.' jainetara patrakAra zuM kahe che ? jANyuM eTaluM ja bolavuM A sUtra mAnya hoya to to sAcA sudhAraka mAnuM. je vAta viSe bolavuM hoya eno abhyAsa karo. prAmANika jainetara patrakAra paNa have to kahe che ke 'carcA karanArA AvA bAliza ane ayogya haze te ame nahotA jANatA. emane DAhyA mAnIne emanA lekhone sthAna ApatA hatA. A to Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 1 pAgalo bhegA thayA hoya evuM lAge che. ame to emanI vAtothI mAnatA ke sAdhuo coTA haze paNa have samajAya che ke evuM nathI. e lokone dIkSAno virodha nathI paNa emane dharma ja joIto nathI." emane paNa A vAta samajAI che. thoDe ThekANe e nAmadAronuM sthAna haze te paNa parapoTo phUTe eTalI vAra che. koI jagyAe UbhA rahevAnuM sthAna nahi rahe. sAdhu ke Agama mATe game tema na bolAya : AjanA e lekhakomAM dalIlonAM devALAM che. je hoya te dikSA viruddha jema phAve tema lakhe. lakhe ke - "sAgarajI AvA ane tevA. paNa koI pUche ke tame emane joyA ? emane maLyA ? emanI vAta jANI ?' to kahe nA. 'tyAre zuM jANIne lakho cho ? to kahe "ame to phalANAnA kahevAthI lakhIe chIe." AvI emanI dazA che. ene koI ema kahe ke "tArA bApa AvA hatA to e mAnI le ? nA. jo e pitAno bhakta hoya to sAme thAya, nahi to haze !" kahIne sAMbhaLI le paNa enI jAta mATe koI kahe to zuM thAya ? lAlacoLa thaI jAya ne ? to bhalA AdamI ! tArI jAta mATe tuM sahana nathI karato to mahApuruSo mATe, zAstra mATe, Agamo mATe bolavAno tane haka zo che ? lebhAguonI vAta sAMbhaLIne zAhukArane tyAM mUkelA paisA upADI lenArane pachI mUkavAnuM sthAna nathI maLatuM. vyavahAramAM paNa A kAyado che. mATe ahIM sAdhu mATe ke Agamo mATe game tema na bolAya. A viSayamAM zAstrakAra bhagavaMta AgaLa zuM pharamAve che te have pachI - Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 : bALadIkSA mATe saMskaraNa keTaluM Avazyaka ? 131 J.128vi. saM. 1987. mAgasara suda-9. maMgaLavAra tA. 10-12-1929 * jJAnInI AjJAmAM matinI svacchaMdatA na cAle : 0 cAritramAM vilaMba karavAnuM na kahevAya : * bhUlane sudhAravA mATe to abhyAsa che : * sthAna, vastu, AkArano prabhAva : 0 karaNIya akaraNIyano viveka karo ! * vairAgyanA abhyAsanI jarUra bALakane ja? * kharAba cIja sevavAnI rajA na maMgAya : 7 dIkSA yogyane ja ApIe : 0 atimuktakanA udgAro : * vairAgya lUMTAI jAya evI zALA na hoya : * dezanAmAM mukhya dhvani dIkSAno ja hoya : 7 zrAvakanAM gharo e ja vairAgyanI zALA : * jevI vyakti tevI samajAvavAnI rIta : * bALakamAM dharmasaMskAra ja nakhAya : viSayaH abhyAsanI mahattA, bALadIkSA mATe jarUrI bAbato. bhUlane sudhAravA abhyAsa karanAranI bhUla ThapakAne pAtra nathI. tema vidhinA lakSyavALAnI avidhi paNa kSamya che. abhyAsa karatAM karatAM ja upara uparanI bhUmikAe javAnI yogyatA Ave.kharAba cIja sevyA bAda ja sArI cIja karavAnI yogyatA Ave evI mAnyatA khoTI che. sAruM to game tyAre karAya. A pradhAna sUra sAthe zarU thayela A pravacanamAM AjanA jamAnAvAdI sudhArako (!) upara tejAbI cAbakhAM phaTakArAyAM che. bALadIkSArthIne amuka varSa zALAmAM mUkI pachI dIkSA ApavAnuM kahetA sudhArakonI dareka dalIlonA jaDabAtoDa javAbo apAyA che ane prazna karAyo che ke, mAtra bALako mATe ja zuM kAma yuvAno ne buDhAo mATe paNa evI zALA kema nahi ? A pravacanano kharo AsvAda A samarImAM nathI, paraMtu ene vAMcavAmAM ja Ave tema che. * bhUlane sudhAravA mATe abhyAsa karanAranI bhUla e doSapAtra nathI. * kharAba vastune choDavA mATe evI vidhi na hoya ke jIvanamAM eno anubhava laIne ja choDAya. * Indriyo to AtmAnA guNo para agni mUke che. * sarvaviratinA dhyeyane bhUlAya e rIte dezavirati tathA mArganusAritAnA guNo pedA karAvavAno prayatna na karAya. * jemAM dIkSAno mukhya dhvani nathI te zrI jinezvara devanI dezanA nathI. * amArI buddhi jo zAstrathI AgaLa javA mAge to enA para aMkuza mUkavA ame taiyAra chIe. * saMsArIne sukha paNa ciMtAmagna che, jyAre saMyamIne kadAca duHkha hoya to te paNa ciMtArahita che. * dharmanAM, dIkSAnAM pariNAma Ave ene vilaMba karavAnuM kahenArA, e AtmAnA bhAvadhananI lUMTa calAvanArA bhayaMkara lUMTArA che. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 : bALadIkSA mATe saMskaraNa keTaluM Avazyaka ? dukhanI paraMparA kevI rIte sarjAya che ! anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI sudharmA svAmIjI mahArAjA zrI AcArAMga sUtranA chaThThA adhyayananA pahelA uddezAmAM e vAta pharamAvI gayA ke saMsAranAM prANIo ghaNAM duHkhI che ane e duHkhanI vAta temane vAraMvAra jaNAvavAno hetu e che ke duniyAnA e viSayAsakta jIvoe duHkhamAM paNa sukhanI kalpanA karI che. saMsAra duHkhamaya che e bhAvanA jAgrata rahe to dharmarasika banAya ane saMsAranA aMtane sAdhI zakAya. saMsAramAM du:khanI paraMparA kevI rIte sarjAya che te batAvavA mATe kahyuM ke saMsArI jIvane vyAdhi vagere pUrvanI hiMsAnA pratApe Ave che ane e vyAdhinA pratikAra mATe pharI hiMsAnuM sevana kare eTale duHkhane vadhAravAnuM kAraNa bane che. A nAzavaMta zarIra mATe eka paNa prANIno ghAta karavo yogya nathI. eka prANInA ghAtathI sAta ke ATha prakAranA karmano baMdha paDe che. mATe prANIno ghAta na karavA mATe satata kALajI rAkhavI joIe. jJAnInI AzAmAM matinI svacchaMdatA na cAle ? AtmA vastasvarUpane samajyA vinA marajI mujaba vartavAnuM cAlu rAkhe to eno udaya kadI thAya nahi, kema ke e to duHkhane sukha ane hAnikarane hitakara mAnI rahyo che. emAM ene sukhasAmagrI maLe e AzA ja khoTI. je vastuno je jJAtA hoya te ja teno niSkarSa lAvI zake. bIjAo jo emAM potAnuM DahApaNa DahoLe to te pAmI na zake paNa UlaTA pAmavAnI sthitithI parAmukha thAya. mATe jJAnInI AjJAmAM matino svachaMda upayoga na cAle. bhUlane sudhAravA mATe to abhyAsa cheH khAmI ke avidhinA kAraNe dharmakriyA ja na thAya evo jo niyama thAya to koI AtmA koI kALe dharma na banI zake. zaruAtamAM avidhi ke khAmI to niyata che. tIrthaMkaranA AtmAthI paNa pUrvabhavomAM truTi vinA kriyAnuM ArAdhana banyuM nathI. truTi truTi mAne, truTi nIkaLI jAya tevI bhAvanA kare Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1935 - 15 : bALadIkSA mATe saMskaraNa keTaluM Avazyaka? 131 227 to e truTi truTinI gaNanAmAM nathI. bhUlane sudhAravA mATe abhyAsa karanAranI bhUla e doSapAtra nathI. bhUlane sudhAravA mATe to abhyAsa che. bhUla na thavA devAnI e kALajI rAkhe. evI kALajI rAkhI kriyA karanAranI bhUlane paNa zAstra saMtavya koTimAM lakhI che. vidhi pAmavAnI bhAvanAvALAthI avidhi thAya to e avidhi dharmakriyAne kalaMkita karatI nathI. jo ema dharmakriyAne kalaMkita manAya to koI kALe koI AtmA mokSa sAdhI zakyo na hota, sAdhI zake paNa nahi ane bhaviSyamAM paNa sAdhI zakata nahi. vaLI vidhine paNa manaHkalpita rIte avidhi mAnavI e khoTuM che. upalaka upalaka sAMbhaLe ke vAMce ke trikALa saMdhyAe pUjana thAya ane pachI koIne ATha vAge ke bapore eka vAge pUjA karatA joI ene kahe ke "AvI avidhi thAya ?' AnA karatAM to bahetara che ke tame pUjA na karo." zAstrakAra kahe che ke AvA ajJAna doDha DAhyAothI cheTA rahevuM sAruM che. Aje to A viSayamAM dazA bhayaMkara che. trikALa saMdhyAe pUjana thAya e vAta to sAcI paNa bIjA TAIme na ja thAya e kayA AdhAre kahe che? adhdhara sAMbhaLelI ke vAMcelI vAtonA AdhAre AvI vAto kare ane vastune sAMgopAMga dRSTie na vicAre e cAle ? zAstrakAre je kriyA niyata karI te ekadama UMcI sthitinI karI. muni kevA hoya ? to kahyuM ke gautamasvAmI jevA. evA hoya to uttama paNa evA na hoya te badhA muni ja nahi ? e vAta kharI ke nigraMthAvasthA vinA, snAtakAvasthA vinA, kSapakazreNi para ArUDha thayA vinA kevaLajJAna na thAya, emAM koI matabheda nathI, paNa A to kahe che ke AvA hoya te ja muni, bAkInA muni nahi, to A rIte prabhunuM zAsana cAle ? huM to kahuM chuM ke gautamasvAmI jevA muni Aje eka paNa nathI. te samaye, prabhunI hayAtImAM paNa evuM saMyama pALanAra badhA na hatA. chabakALamAM prabhue je saMyama pALyuM che te koIe nathI pALyuM, gautama mahArAje paNa evuM nathI pALyuM. karaNIya akaraNIyano viveka karo : chabasthakALamAM zrI jinezvara devo nathI beThA ke nathI sUtA. evuM saMyama koNe pALyuM ? kyA chavstha pALyuM ? evuM pALe te ja mokSe jAya ema ? Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 ----- 190. sabhAH emanI AjJA pALe te mokSe jAya. mATe bhagavAnanI AjJA barAbara samajavI joIe. aradhuM sAMbhaLeluM ke aradhuM vAMceluM e zAstrIya vidhAna nathI. eka vidhAnanI AjubAjunI badhI, vAta jANavI joIe. gaIkAle kahyuM hatuM ke je dhoraNa bhaNavA javuM hoya te dhoraNanA vargamAM bhaNavA javAya. tyAM ja e dhoraNanuM jJAna maLI zake. A uparathI koI ema kahe che ke eNe pUrvanA dhoraNano abhyAsa na karavo ? arthAt sAdhupaNuM levA janAre saMsArIpaNAnA dhoraNano abhyAsa pUro karavo joIe ne ? AvI vAto karanArA karaNIya zuM ane akaraNIya zuM, e paNa samajatA nathI. bALaka ramyo hoya e vAta judI paNa koI zikSaka evo kAyado na kare ke je bALaka ramyo na hoya te vargamAM bhaNavA na ja Ave. karaNIya akaraNIyano viveka paNa e loko bhUlI gayA che. kharAba vastune choDavA mATe evI vidhi na hoya ke jIvanamAM eno anubhava laIne ja choDAya. pahelA ane bIjA beya dhoraNamAM kriyA to bhaNavAnI ja che mATe tyAM kahevAya ke bIjA dhoraNamAM AvavA icchanAre pahelA dhoraNano abhyAsa karavo, kema ke beya kriyA karaNIya koTinI che. kharAba cIjane eno anubhava laIne ja choDavI e vAta A bhaNavAnA dRSTAMtathI sAbita na thAya. kharAba cIja sevavAnI rajA na maMgAya : brahmacArI banavuM hoya teNe vyabhicArI banIne ja banavuM evo kAyado hoI zake? jene karaNIya akaraNIyano viveka nathI evAo zAstranI vAtamAM potAnI buddhino upayoga kaI rIte kare che te ja samajAtuM nathI. vastu kharAba nakkI thaI, pachI ene tajavAmAM eno anubhava karIne ja tajavI, evI dalIla hoya ? anubhava lIdhA vinA tajAya ja nahi ema kahevAya ? jenAmAM sarva tyAganI zakti nathI tene mATe dezayAgano anubhava jarUrI kharo paNa e sarvatyAga mATe che. paraMtu, sarvatyAgI bananAre pahelAM dezatyAgI ja banavuM, e vinA sarvatyAgI na ja banAya e kAMI dalIla che ? koI ema kahe ke, amArAthI ekadama saMpUrNa brahmacarya nahi levAya paNa krame krame pAlana karIzuM, to e cAle; paNa abrAno anubhava levAnI chUTa magAya? zAstrakAra to samajAve ke emAM hAni che, chatAM anubhava karavAnI rajA mAge to zAstrakAra Ape ? e to kahe ke viSayamAM tAruM tuM jANe, paNa emAM amane tArI sAthe khADAmAM kyAM UtAre che ? Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 - 15 : bALadIkSA mATe saMskaraNa keTaluM Avazyaka ? 131 229 bhejuM ThekANe rAkhI dalIlo karo ! anubhavanuM ja nADuM pakaDI rAkhavA mAgatA ho to pachI badhe ja pakaDo. duniyAnA vyavahAramAM paNa ema ja varto. duniyAnA ziSTa puruSoe manAI karelI cIjono paNa anubhava karo ne ? jherano anubhava karyA vinA jhera zuM kAma tajo cho ? paise paise rUpiyo Ave toya levAya, pAIe pAIe Ave toya levAya ane eka sAmaTo dallo maLI jAya toya levAya ne ? sAmaTo Ave teNe paNa pAIe pAIe ja levo evo kAyado hoI zake ? sAmaTI sonAmahoro maLe ke, hajAranI thelI sIdhI maLI jAya to na lyo ? zakti na hoya to bhale paise paise bheguM karo tenI nA nathI. vyavahAra paNa pAInA mAlika thayA vinA rUpiyAnA mAlika na thavAya evo kAyado mAnya rAkhato nathI, to zAstrakAro rAkhe ? duniyAmAM aneka prakAranA banAvo bane che. vepArImAM paNa kaMka evA paNa che ke, je cAra divasamAM ja lakSAdhipati banI gayA hoya ane bIjA aneka evA che ke je varSo sudhI mahenata kare chatAM bhikhArInA bhikhArI ja rahe. ahIM paNa pUrvanA abhyAsathI, ArAdhanAthI, saMskArathI evA paNa AtmAo che ke je vAtavAtamAM sAruM pAme. pAMca gAthA na bhaNI zake te bhale cAra gokhe paNa so gokhI zakanAro paNa cAra ja gokhe evo kAyado hoya? mATe dalIlo karatAM pahelAM bhejuM ThekANe rAkho. viSayane anusaratuM pUcho ! je bolavuM hoya te ahIM bolajo. bahAra jaIne vATatA nahi. ahIM bolavAnI chUTa che. na bolo to mane tamArA roganI khabara paNa zI paDe ? cikitsaka nADI hAthamAM laIne pUche tyAre je thatuM hoya te badhuM bolI nAMkho cho, kAMI chUpAvatA nathI, to ahIM paNa ema karo to kAMI vAMdho nathI. ahIM koI tamane dabAvI detuM hota to vAta judI hatI. ahIM to pAchaLa beThelo AgaLa AvI pUchI zake che, Ubho thaIne paNa pUchI zake che. game te rIte pUchavAnI chUTa che, paNa sIdhuM bolatAM zIkho. viSayane anusaratI vAta pUcho. kevaLa goLA na gabaDAvo. jaina zAsanamAM bAMdhI mAravAno kAyado nathI. zAstrakAra to batAve ke, A mAla che, ruce to le; nahi to baLAtkAra nathI. baLAtkAre paNa hitakara vastu vAlIye, paNa baLAtkAra sahe tevo joIe ne?mAbApa guNa pedA karavA dIkarAne dhola paNa mAre paNa e potAnA dIkarAne, pADozInA dIkarAne nahi, kema ke e Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 -AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 it? to vakhate phariyAda paNa kare. amArA potAnA banavA Ave tenA para baLAtkAra paNa karIe paNa moTA bhAge baLAtkArano kAyado nathI. jenI vAta sAMbhaLatAM je prazna UThe te tyAM ja puchAya, bahAra jaIne jema tema na vaTAya. sAcuM lAge to kabUlavAmAM gabharAmaNa na hovI joIe. sabhA: bI.e. thavA mATe amuka varSa abhyAsa karavo paDe to cAritra mATe abhyAsa ja nahi ? abhyAsa be rIte thAya. saMyama levA jogI manovRtti thavI joIe e niyama rAkhyo. bAkI amukamAM amuka ja joIe te niyata nathI. skUlamAM javA mATe yogyatA keTalI joIe ? nizALe javAmAM bApAjI zreyaH kahe che mATe ema ja hovuM joIe, ema mAne eTalI. e bALaka skUlamAM dAkhala thavA mATe lAyaka. have jarA AgaLa vadho. pakaDIne laI janArane patharo na mAre e bIjI yogyatA, gussAnA AvezamAM AvIne charI-cappa mAravAnI bhAvanAvALo nAlAyaka na hoya to ene TIMgAToLI karIne paNa laI javAya ane e rIte paNa nizALe jato thAya e paNa lAyaka. zAtre jarUrI yogyatAnAM badhAM dhoraNa rAkhyAM che. vAta paNa konI sAthe thAya ? ApaNe A saMsAramAM navA utpanna thayA evuM mAnatA nathI. anAdi kALathI chIe evuM mAnIe chIe. ghaNI vAra janmyA ane ghaNI vAra maryA, e paNa khAtarI che. vaLI anaMtI puNyarAzithI AvI sAmagrI maLI e paNa khAtarI che. Aryadeza, AryajAti, AryakuLa maLyuM e badhuM jarUra pUrvanI ArAdhanAthI ja maLyuM che emAM jarA paNa zaMkA nathI. have jenA yoge je karma ApaNane AvA uttama sthAnamAM sthApe, te karma jo ApaNane AthI paNa UMce laI jAya to nA paDAya ? Avo zubha vicAra kone Ave ? je paraloka na mAne, saMsAramAM pote pahelI ja vAra janmyo ema mAne, amArA saMsAranA lahAvAmAM lUMTa paDAvanAra lUMTArA che ema mAne, enI sAthe vAta karavA huM mAgato nathI. enI sAthe vAta karavA navI zIkala goThavavI paDaze. atimuktakanA udgAro : munipaNuM kAMI ekadama nathI AvatuM. kaMIka vAra bhAvanAe caDyA, athaDAyA, pachaDAyA, pAchA caDyA tyAre A bhAvanA AvI. athaDAtAM, TicAtAM, bhAgatAM Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 - 15 : bALadIkSA mATe saMskaraNa keTaluM Avazyaka? 131 - 231 koI evI zerImAM ghUsyA ke jyAM lUMTArAne badale maLI gayA mahAtmA. emaNe ApaNuM guma thayeluM dhana batAvyuM, eTale tyAM prema thayo ane e levAnuM mana thayuM. A yogyatA ochI che ? khovAyelI cIja mahine maLe toya tenA para potAno dAvo kare, ane e cIjane potAnI sAbita kare. mahApuruSanA pratApe AvI jhAMkhI thaI e yogyatA kama che ? ene have kayo sTaDI eTale abhyAsa karAvavo che ? atimuktake paNa enI mAne kahyuM ke, "huM je samajyo chuM te kahevAnI mArAmAM tAkAta nathI, zI rIte kahuM! gautamasvAmI maLyA, emanI sAthe gayo, emaNe karelI vAto mane gamI gaI, bhagavAnane joyA. have meM je joyuM, sAMbhaLyuM ane samajyo te badhuM mA ! huM tane samajAvI zakuM tema nathI. meM bahu dIThuM, jotAM AMkhomAM na samAya ane moMethI kahI na zakAya evuM meM bhALyuM, eTaluM ja tane kahI zakuM ema chuM.' dezanAmAM mukhya dhvani dikSAno ja hoya ? jo AtmAnA guNo iMdriyonA prabhAve AvatA hota to badhA guNathI samRddha hota. iMdriyo to AtmAnA guNo para agni mUke che. tamAre abhyAsa vairAgyano karAvavo che ke khAvApIvAno? khAvApIvAnA abhyAsa vaDe vairAgya pedA karAvavo che ? bIjane zekIne vAvo to Uge ? saMsAraagnimAM hRdayarUpI bhUmine zeko pachI emAMthI vairAgyanI AzA rakhAya ? ukhara bhUmimAM anAja vavAya ? jevuM sAdhya evuM sAdhana svIkAro. "sAdhya UMcuM ane sAdhana nIcAM - e na cAle. zarIra ane AtmAnA guNo tathA e baMnenA dharmo judA che, e prakArano viveka nathI enI AjanI athaDAmaNa che. game tevo ghelo paNa jaina, AtmaguNanI vAtamAM zarIranI dalIla vacce na lAve. sabhAmAMthI eka dIkSAnI vAta vadhu Ave che. tene badale zrAvakapaNAnI tathA mArganu sArIpaNAnI vAta vadhu AvavI joIe. sabhAmAMthI anya : jeno virodha vadhAre thato hoya te vAta to khAsa kahevAvI joIe. - jainazAsanamAM dIkSA e mukhya che. ene avAMtaramAM dezavirati tathA mArgAnusArIpaNAnI vAta Ave che. enA para paNa ahIM varNana ghaNuM karyuM che, jarA paNa choDyuM nathI chatAM mukhya to Ane ja rakhAya. pataMga cagAvanAra paNa potAno pataMga kapAto jue ke tarata dorI kheMce paNa pataMgane kapAto bacAve. e Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - 1940 ja rIte sarvaviratinA dhyeyane bhulAya e rIte dezavirati tathA mArgAnusAritAnA guNo pedA karAvavAno prayatna na karAya. sarvaviratinA dhyeya vinA badhA guNo rAkhamAM ghI DhoLavA jevA che. e dhyeya na rahyuM mATe to Aja sudhInI jinapUjA na phaLI. roja zrI jinezvaradevane pUjanArA, sAdhune gocarIe kheMcI javA mATe herAna karanArA paNa hajI sudhI enA e rahyA. sAdhupaNuM hajI kema udayamAM nathI AvatuM, evo prazna kadI thayo ? potAnA saMtAnone kalyANa mArge vALavA mATe eka paNa prayatna karyo ? vItarAgane sevanAra, nigraMtha guruonI bhakti karanAra dIkSAnI vAtamAM AvI dalIla kare ? AvI kriyAothI svarga maLI jaze, bilakula niSphaLa nahi jAya paNa A rIte mukti to nahi ja maLe e nakkI. zAstra kahe che ke jemAM dIkSAno mukhya dhvani nathI te zrI jinezvaradevanI dezanA nathI. jamaNamAM DhagalAbaMdha vAnagIo hoya, jAta jAtanAM zAka ane aneka jAtanAM pharasANa hoya, caTaNI athANAM paNa bhAta bhAtanAM hoya, chatAM paMgatamAM bUma zAnI saMbhaLAya ? miSTAnnanI. badhI cIja eka vAra pIrasAya to cAle paNa mAla vAraMvAra na kADhe to AbarU gumAve. bahAra jaIne koI pUche ke jamaNa zAnuM hatuM? to bhajiyAnuM ke amuka zAkanuM na kahevAya. mukhya mAlanuM ja nAma devAya. mAla pIrasanArA thALA laIne paMgatamAM pharyA ja karatA hoya. Agraha karI karIne mAla pIrasatA hoya. mAlano avAja jarAya maMda na paDe. zAka vagere mAla ArogavAmAM madadagAra che mATe vaparAya che. zAka thaI rahyuM hoya to pIrasavuM baMdha karAya paNa lADu pIrasavA baMdha karyo na cAle. e ja rIte dezanAmAM mukhya dhvani dIkSAno saMbhaLAyA ja kare. e zabda AvyA karato hoya to ja bolatA AvaDyuM kahevAya. je dezanAmAM dIkSAno mukhya dhvani nathI, te dezanA zrI jinezvara devanI dezanA ja nathI. je khIlo mUke e Dhora dudhALuM nahi. pachI e Dhora kevuM kahevAya ? sabhA : harAyuM. ema kaho ne ke dudhALuM to nahi ja. dudhALAM Dhora mATe khIlo akhaMDa rAkhavAno ja. dezavirati ane mArgAnusAritAnA guNone paNa jo barAbara vaLagyA hota to Aje che tevI hAlata na hota. hajI paNa AvI abhyAsa karAvavAnI vAto karavI na paData. muMbaI jevA dhamAliyA zaheramAM, moTara vagere Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 - 15 : bALadIkSA mATe saMskaraNa keTaluM Avazyaka? 131- 233 aneka vAhano vacce paNa barAbara jAtane sAcavIne jIvI zakanArA buddhinA nidhAno ahIM A vAtamAM hajI aTavAya che. sabhA : jema moTaranI haDapheTamAM nathI AvatA tema dIkSAnI haDapheTamAM paNa nathI AvatA ne? moTaranI haDapheTe AvatAM maravAnuM che jyAre cAritranI haDapheTe caDe enuM kalyANa thavAnuM che, paNa mohAdhIna jIvo cAritranI haDapheTe kyAMthI caDavAnA ? zAstradaSTi tame kaho cho tevI nathI : sabhA : AThathI soLa varSa sudhI, dIkSAnI bhAvanAvALA mATe zALA rAkhavI ane temAM taiyAra karavA e ThIka nahi ? eTale ema ja ne ke ATha varSanAne bhAvanA thAya tene dIkSA na ApavI ane saMsAramAM ja rAkhavo ? sabhA: nA, ema nahi, zAstra kahyuM e mAnya, paNa amane Ama karavuM ThIka lAge che. zAstra kahyuM e mAnya paNa amane.. Ama." e be vAta TakatI nathI. zAstraSTi tame kaho cho tevI nathI. zAstradRSTino amala na thato hoya tyAM bolo. zAstra nA pADe tyAM tevI pravRtti ane sArI lAge to paNa ene gauNa ja rAkhIe. zAstrakAronI buddhi karatAM ame amArI buddhine adhika nathI mAnatA. amArI buddhi jo zAstrathI AgaLa javA mAge to enA para aMkuza mUkavA ame taiyAra chIe. jevI vyakti tevI samajAvavAnI rIta : sabhA : bALadIkSAnI vAta janatAne nathI besatI. na besatI hoya to janatAne samajAvAya paNa janatAne na game mATe zAstra DelI ane ApaNane gamI gayelI sAcI vAta mUkI devAnuM gAMDapaNa ApaNAthI thAya. samajAvAya badhI rIte paNa koI evo jaDa Ave ke je mukti mATe ja hi, dalIla sAMbhaLe ja nahi ane uparathI amane kahe ke "tamArA jevA rUDA vALA, dekhAve raMgIlA, zarIre sazakta chatAM A bhIkha mAgavAno dhaMdho kema kiAryo ? saMsAramAM hota to rAjA mahArAjA ke dezanAyaka banI gayA hota. 5 puNya ane svarga narakanI bhramaNAmAM paDI bhIkha mAgavAno dhaMdho aMgIkAra vA jevuM gAMDapaNa zA mATe karo cho ?' have AvA vicAravALAnI sAthe vAta Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 ----AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 -- -- 12 zI rIte thAya ? ene puNya pApa samajAvavA besAya ? e badhI vAto to e sAMbhaLavA mAgato ja nathI. tyAre amAre ene judI rIte samajAvavo paDe. ame ene kahIe ke "tArI vAta majenI, amane paNa e gamI, zAstrane bAjue rAkhI tArI vAta svIkArI laIe paNa kharA paraMtu bIjI rIte paNa te vicAra ke lokanA sukhanI te vAta kare che to lokamAM paNa tuM sukhI ke ame sukhI, enI tuM tapAsa kara. amAre AgaLa ulALa nahi ne pAchaLa dharALa nahi, gharabAranI koI upAdhi nahi, muMbaI na saMghare to parAmAM cAlyA jaIe, paruM na saMghare to bIje jatA rahIe. na levA ke na devA. kazI ciMtA ja nahi. vaLI duniyAmAM kahevAIe paNa jagamUjya ane tArI kaI dazA, te vicArI jo. tArAthI Akho divasa ahIM besavuM hoya to besAya ? tarata nA pADI de, kema ke ahIM besI rahe to tyAM kAMIka bagaDe. ciMtAo magajamAM beThelI ja hoya. amAre to ATalAthI ja calAvavAnuM, bAkInAno tyAga, e tyAgathI ja A sukha. tArI ciMtAno pAra nahIM. roja tAre keTalAne salAma karavAnI ? ane tuM jene salAma kare te paNa amane name." A rIte samajAvIe eTale e paNa kahe ke, "vAta to ApanI kharI.' pachI AgaLa vadhIne ene samajAvIe ke "zAstra je svarga narakanI vAta kare che te tArA kahevA mujaba nathI ema mAnI laIe to paNa mAno ke e kadI sAcuM hoya ne svarga naraka nIkaLe to tuM kyAM jAya ? ane ame kyAM jaIe ? bhale kadAca na hoya to ThIka paNa hoya to zuM ? A lokamAM to amane sukha che ja, uparAMta zAstra kahela svarga naraka nIkaLe to tyAM paNa prAyaH amAre mATe svarga che, ane ahIM paNa tuM jenI Thokaro khAya che tene ame Thokare mArIe chIe, e amArI dazA che. tAruM sukha paNa ciMtAmagna che, jyAre amAre kadAca duHkha hoya to te paNa ciMtArahita che. uparAMta svarga naraka nathI ema tuM mAne che e ThIka che paNa kadAca nIkaLI paDyA to tArI zI hAlata? A rIte samajAvAya to te paNa tarata vicAramAM paDI jAya ane gabharAya. sAmAne dhyeya samajAvI mArge vALavA prayatna karIe paNa e na mAne mATe ApaNe mArgathI khasIe ? Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19s - 15 : bALadIkSA mATe saMskaraNa keTaluM Avazyaka ? 131- 235 cAritramAM vilaMba karavAnuM na kahevAya ? jenuM zAsana mAnIe tenA kAyadA mAnya ja hoya. vizvAsa ja hoya ke mahApuruSo khoTuM na kahe. ATha varSanI dIkSAmAM lAbha hoya to ja bhagavAne AjJA ApI hoya, bAkI vadhAre sAdhu karavAthI koI viziSTa padavI ke koI rAjagAdI maLI javAnI nathI. vaLI enA yoge saMsAranuM bhramaNa maTI jAya evI paNa sthiti nathI. jUnuM sarovara, gADha lIlaphUlathI saMpUrNa chavAyeluM, Aso mAsanI pUrNimAno caMdra AkAzamAM Ugyo hoya, te vakhate pavananI laherathI jarAka lIla khasI ne kAcabAnuM DokuM bahAra nIkaLyuM tyAre ene apUrva dazya najare paDyuM. e khuza thaIne mitra kAcabAne e dazya batAvavA pANImAM DUbakI mArI aMdara gayo ane ahIM khaselI lIla pAchI bhegI thaI gaI. have e zarada pUrNimAno nirmaLa caMdramA, vAdaLA vinAnuM svaccha AkAza, lIlaphUla vagaranuM vivara ane potAnI AMkhe aMdhApAno abhAva, A badhuM pharI kyAre maLe ? e mATe koI nakkI samaya kahevAya ? jJAnI kahe che ke dharmanAM, dIkSAnAM pariNAma Ave ene vilaMba karavAnuM kahenArA, e AtmAnA bhAvadhananI lUMTa calAvanArA bhayaMkara lUMTArA che. "upamiti bhava prapaMcA kathAmAM Ave che ke, rAjAne dIkSA levAno bhAva thayo tyAre maMtrI gurune pUche che ke, ATha divasano zAsanaprabhAvaka mahotsava karIne rAjA nIkaLe to ? tyAM guru mauna dhAraNa kare che, kema ke eka tarapha prabhAvanAnI vAta che ane bIjI tarapha saMyamanA vilaMbanI vAta che. kriyA beya UMcI mATe mauna. badhe sArI-narasI be vAta hoya ? vAru ! gRhasthaveSa ane muniveSamAM pharaka kharo ke nahi ? huM jAtavAnanI vAta karuM chuM, bhavaiyAnI nathI karato. pAghaDI paherI zeTha kahevarAvIne pharanArA zaTha ghaNA che, tema sAdhuveSamAM paNa zayatAna pharatA hoya teno inkAra nathI. badhe sArI-narasI be vAta hoya che. zAha lakhAtA jo badhA zeTha hota to AjanA bajAronI A sthiti na hota. zAha thoDA ane cora ghaNA. A sAdhu veSamAM paNa zayatAna na hoya ema nahi. pAMce AMgaLI paNa sarakhI nathI emAM upAya zo ? bAkI jAtavAna AtmA mATe veSano pharaka kharo ne ? gRhasthanA veSamAM raheluM bALaka vAjAM vAge to moTuM bahAra kADhI jovA doDe, ane A veSamAMno bALaka na jAya. bhAvanA thAya to paNa na jAya. sinemAnI moTI jAhera khabara vAMcI Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 ------ -- 1944 tamAruM bALaka jAya, A na jAya. ene veSa maryAdAmAM rAkhe. utAvaLa hoya to rastAmAM tame doDo, amArAthI na doDAya. bhale jAte tarakaDo hoya paNa polIsano paTTo paherelo hoya to mAno ke nahi ? na mAno to daMDo batAve ne ? veSamAM ane vagara veSamAM jamIna AsamAnanuM aMtara che. sthAna, vastu, AkArano prabhAva : kasAIkhAnAmAM koI dayALu rahe e apavAda paNa dayALu banavA kasAIkhAne javAya ? tyAM jaIne rahevAya ? nahi, kema ke sthAnaphera che. ahIM tame ATaluM sAMbhaLo cho kema ke havA judI che. sthAna, vastu, AkAra vagere jevAM hoya tevAM pariNAma nipajAvI zake che. paththara kheMcANa na kare paNa bhagavAnanI mUrti tamane kAMIka paNa kheMcI zake che. je lAkaDAM cUlAmAM mukAya te ja lAkaDAM makAnanI zobhA mATe vaparAya. lAkaDuM to beya kahevAya paNa kArIgaranI kArIgIrIthI keTalo pharaka paDe ? cAra rUpiye AkhuM gADuM lAkaDAM maLe ane makAnanA lAkaDAno thAMbhalo keTalA rUpiyAno bane ? jainazAsanamAM Avelo sthAnanI ATalI mahattA na samaje ? anukULa pariNAma AvyA pachI cAra varasa rahevAnuM kahenArA zrI jinezvaradevanA zAsananA svarUpane samajyA ja nathI. pADozamAM zrI jinamaMdiramAMthI Avato avAja ane peDhI para kAne paDato bajArano ghoMghATa e be sarakhA che? zAstra kahe che ke eka divasanuM bhAvathI saMyama pALanAra paNa marIne avazya vaimAnika deva thAya che. vairAgyanA abhyAsanI jarUra bALakane ja? dazArNabhadra rAjA potAnI saMpattinA garvamAM hato. bhagavAnane vaMdana karavA Avyo tyAre koI evo vairAgya na hato. "koIe na vAMghA hoya, e rIte vAMduM" evI bhAvanA hatI. sAme iMdra je RddhipUrvaka Avyo te joI potAnA manoratha na phaLyA ema lAgyuM. tarata mugaTa utAryo ne bhagavAnanA caraNomAM besI gayA, batAvo !eNe vairAgyano abhyAsa kyAM karyo ? ATalAM varSanA rAganA abhyAsIne A rIte tyAga karAya ? vairAgyano abhyAsa karAvavAnuM mAtra nAnA bALakane ja ke moTAne paNa kharuM ? doSo sevIne rIDhA thayelA mATe zALA nahi ? doSa vinAnA bALake guno karyo ema ? je kSaNe vairAgya thAya te ja kSaNe gharathI nIkaLI javAnuM jJAnIe kahyuM. 'yadahareva virajeta tadahareva pravrajeta / ' Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1945 - 15 : bALadIkSA mATe saMskaraNa keTaluM Avazyaka ? 131- 237 sabhA : A kALamAM vairAgya keTalA prakAranA ? dareka kALamAM vairAgya ghaNA prakAranA. jJAnagarbhita, duHkhagarbhita, mohagarbhita vagere. jJAnagarbhita kone kahe ? duHkha badhe hoya ke nahi ? vagere badhuM pahelAM samajAvAyuM che, vaLI prasaMge kahevAze. ahIM to vAta e che ke zALA kADhavAnI vAta bALaka mATe ja kema ? viSayAMdha yuvAno ane viSayamAM ja khalAsa thayelA vRddho mATe nahi ane jene viSayanI khabara ja nathI evA bALaka mATe kharI, enuM kAraNa zuM? mAbApa khavarAve tema khAya, pIvarAve te pIe, uThADe tema UThe, jema kahe tema kare, evA bALaka mATe zALA kholavAnI vAta karanArA, jeno koI dhaNI ja nahi, jemane kazI maryAdA ja nahi, emanA mATe kema kazuM vicAratA nathI ? game tyAre bhaTakIne ghera AvanArAone vairAgya thavA mATe koI zALAnI jarUra nathI ? evAo pAchA bALakanA vairAgyanI parIkSA kare ? jyAM tyAM AMkho pheravyA kare ene peDhI para besADAya ? karo kAyado ane kADho saMghanI zALA ke jyAM badhA pharajiyAta bhaNe, nyAyasaMpanna vibhavano guNa keLave, nIti cUke nahi tevuM zikSaNa le ane tenuM pramANapatra meLave evAne ja peDhIe besADavo, ane nokara tarIke peDhImAM rAkhavo. jemanI najaronAM ThekANAM nahi, jemane bhakSyAbhaNyanuM bhAna nahi, evAo bALaka mATe vairAgyanI zALA kholavAnI vAto kare, temane zuM kahevuM? dIkSA yogyane ja ApIe : bALaka to grAmophonanI cAvI jevo che. ene jema pheravo tema phare, jema bolAvo tema bole, calAvo tema cAle. ene pUcho ke tuM kevo ? to kaheze ke jyAM laI jAo tyAM AvuM evo. enAmAM ayogyatA dekhAya tyAM to ame paNa dIkSA na ApIe paNa enI jAherAta na karIe. jyAM tophAna thavAnAM hatAM tyAM lAyakAta dekhI to ApI ane jenAM mAbApa ApavA AvyAM evA kaMIkane nA pADI. je vastu je svarUpe hoya tene te svarUpe chaNAvaTa karIe to majA Ave. jene vairAgya thayo ene to veSanuM parivartana ane uttama saMyogo maLe evuM sthAna e ja enA vairAgyane prabaLa banAvanArAM puSTa sAdhano che. ene vaLI saMsAramAM laI javAno hoya? tyAM to enA vairAgyane lUMTanArA cAre tarapha pharyA ja kare che. vyavahAramAM paNa dAgInA paherAvelA bALakane ramavA na mokalAya kema ke e to koI patAsuM batAve tyAM bhoLavAI jAya, lUMTAyA vagara rahe nahi. bALaka to kamaLo choDa che, ene jema vALo tema vaLe. ene je raMga lagADo te lAge ane maratAM sudhI te na bhUMsAya. tIvra karmodaya jAge to vAta judI. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - 1946 vairAgya lUMTAI jAya evI zALA na hoya ? dhoLe divase lUMTa calAvavAnI kaLA zIkhelAne peDhI para besADAya ? chatAM besADo cho ? gADIe besanArA badhA nItisaMpanno che, ema kahI zakazo ? nyAyasaMpadmavibhava e mArgAnusArIno pahelo guNa che. e guNa che ke nahi enI parIkSA kadI karI ? saMgha evI zALA kADhe, evuM zikSaNa Ape ane e guNamAM pAsa thayAnuM pramANapatra dharAvanArane ja peDhIe besADavo evA kAyado karo ke jethI anekanA trAsa maTe, hajAro vizvAsu grAhakonA gaLe charI pharatI aTake. pApanA mArgo baMdha karavAnA abhyAsanI zALA hoya paNa vairAgya lUMTAI jAya evI zALA hoya ? saMyogavazAt to tamAro ke mAro paNa vairAgya Takavo kaThina, to bALakano Take ? nimitta pAmIne pUrvakALamAM moTA moTA paNa patita thayA che to bALakanI zI vAta ? bALakane to tarata yogya mArge vALavAnI vAta hoya, yogya vAtAvaraNamAM mUkavAnA prayatna hoya. bhikSAmAM AdhAkarmI AhAra paNa vairAgyano ghAtaka che. AdhAkarmI doSa na lAge evI zALA nIkaLaze ? dharmanI kriyA para baMdhana na hoya ? jene AyuSyanuM jJAna nathI ene dharmamArge jatAM koIthI nA na paDAya, pApamAM jatA aTakAvAya. paraNanAre kadI joSIne pUchyuM ke mane paraNanArI rAMDaze to nahi ne ? mAMdA paNa paraNe che ne ? muddo e ke zrI jinezvaradevanI AjJAne anukULa hoya te badhI vAta kabUla. saMsAranI kriyA para baMdhana hoya, dharmanI kriyA para na hoya. caDe ene caDAvAya, paDatAne Teko devAya, paDelAne phera caDAvavAnI goThavaNa thAya. bhAvanA thAya ene yogya sAmagrI jaladI pUrI paDAya paNa "jarA rahI jA' ema na kahevAya. zrAvakanAM gharo e ja vairAgyanI zALA : zarIra bagaDe to havA khAvAnA sthaLe javAya che ne ? baMgalA, bagIcA, kuTuMba parivAra badhuM mUkIne jAo cho ne ? amuka dardamAM to DokTara kahe ke, ekalA jAo" to te paNa kabUla karo. potAnI vahAlAmAM vahAlI strIne paNa ghera rAkhIne jAo cho ne ? zA mATe ? zarIrarUpI khokhA mATe. to AtmAne mATe zuM ? tamArA dIvAnakhAnAmAM AtmAne sudhAravAnA saMyogo che ? tyAM dIvAla para kevAM citro hoya ? tamArI bhAvanA e citromAM vyakta thAya che. vastra vinAnAM pUtaLAM paNa tyAM jovA maLe ? zrAvakanAM to gharo e ja Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1947 15 : bALadIkSA mATe saMskaraNa keTaluM Avazyaka ? 131 -- vairAgyanI zALAo che. rasoDAmAM beThelI zrAvikA paNa navatattvanI vicAraNA karatI hoya. bALakamAM dharmasaMskAra ja nakhAya H gharamAM kAyado karo ke bALaka pAse ayogya vAta na karavI. enAmAM dharmasaMskAra ja nakhAya. 'royo pITyo' evA zabdo bALakane na kahevAya. amuka vaya sudhI paraNavAnI vAta enI pAse na thAya. dharmakriyAmAM mAtApitA bALakane potAnI pAse besADe e ja zALA. aDhAra, vIsa ke pacIsa varSa sudhI bALaka brahmacArI ja 2he, saMskAra poSAya, bhAvanA thAya to sahAya karavI, 'khuzIthI jAo' ema kahevuM ane mokalI devo. ATaluM chatAM nIkaLavAnI bhAvanA na thAya to bhale tyAM rahI dharma sAdhe, tyAM vAMdho nathI. zrAvakanAM gharo kevAM hoya ? zrAvakonAM gharomAM roja jinapUjAnA jApa hoya, ubhaya TaMka Avazyaka thatAM hoya, sAdhu mahArAja Ave tyAre 'e AvA hoya' ema bALakone samajAvAya, kabATamAM ogho ane sAdhunAM upakaraNo rakhAya ane roja enAM darzana karAvAya. bALaka pUche ke bApAjI ! A zuM che ? to mAbApa ene kahe ke e ogho kahevAya, e levAthI AtmAnuM kalyANa thAya, AvuM zikSaNa ane saMskAra apAya e zALA nathI ? ATaluM chatAM ene bhAvanA na thAya to pachI tyAM baLajorI karAtI nathI. dasakA vIsakA pahelAM e hAlata hatI ke parvadivase vanaspati khullI na lavAya, Aje kaMdamULa paNa ughADe choga lAve che. e viSayamAM koI lajjA ke zarama rahI nathI. A vAtAvaraNamAM tame bALakane rAkhavA mAgo cho ? raheto hoya toye kaho ke 'dIkarA ! tAre javuM hoya to khuzIthI jA, bAkI ahIM to mAryo jaIza. amArI jhALamAM tuM bhaLavA na Ava.' have dhUtavAda eTale jhATakaNIvAda cAle che, e viSayamAM zAstrakAra bhagavaMta vizeSa zuM kahe che te have pachI - 239 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 : Agama e ja AdhAra : 132 J-129 vi. saM. 1987. mAgasara suda-10 budhavAra tA. 11-12-1929 * zubha bhAvane TakAvavA zubha karaNI joIe ja: o zAstranI cAvI gItArthonA hAthamAM : 0 sAcI zraddhA kyAre kahevAya ? << zrI jinezvaradevanuM dRSTAMta na levAya : * vyAkhyAnamAM viratinI UMcI vAto Ave : 9 vyavahAranuM ullaMghana na thAya : * amAro jAna ame Agamane veMcelo che ? * satya sAme dhAMdhala na thAya : * Azrava saMvaranI majenI vyAkhyA : 7 dharmamAM ekacakrI sAmrAjya thAya, paNa kyAre ? * gurunizrA vinA vAMcavAnI manAI : 9 dharmasattA AgaLa pola na cAle : * vikArIne Agama na jace : * sAcuM hoya tyAM to zira jhukAvAya : viSaya viratinuM mahattva, Agama e jaina zAsanano AdhAra, gItArtha nizrA. prApta guNaThANAne TakAvavA e sthAna yogya ucita kriyA karavI ja paDe. jinapUjA na kare, guru pAse na jAya, vyAkhyAna na sAMbhaLe enAmAM samyakta kaI rIte manAya. A pIThikA bAMdhyA bAda muni eka mAtra Agamane ja vaLagIne kema cAle ? e vyAkhyAnamAM kaI vAta kare? karma khaseDavA zuM karavuM? enA javAbo ApI pravacanakArazrI khUba ja svAbhimAnapUrvaka pote Agamane ja vecANa hovAnuM jaNAvI rahyA che. sAmAnya matabhedone bAjue mUkI mukhya ratnatrayInI vAtane pakaDavAnI che. Azrava ane saMvaranI khUba ja zAlIna vyAkhyA atre apAI che. khoTuM sAhitya to na ja vAMcavuM paNa sAruM ya gItArtha guru nizrA vinA vAMcavAmAM nukasAna che, vigaI pratibaddho ane gurunizrA vinAnA Agamo vAMcIne ya paTakANA vagere anekAneka zAstrIya vAtonA atre khulAsA apAyA che. muvAkyAta * ame to A Agamane vaLagIne cAlIe. AnA mATe koI amane lakIranA phakIra kahe to teno e IlakAba amane eka lAkha vAra maMjUra che. maLelA padArtho pAchaLa bhaTakyA karavAthI karma nahi khase. - sAdhuo saMsArInI AjJA mujaba na cAle, AgamanI AjJA mujaba ja cAle. emano jAna emaNe e Agamane vecelo che. * pramAdAdhIna thaIne pramAdane poSavA mATe karavAmAM AvatI badhI kriyA e Azrava che. viSaya-kaSAyane AdhIna thaI viSaya-kaSAyanI siddhi mATe, potAnA ke paranA arthe thatI sArI ke narasI kriyA e badhI Azrava che. * sAruM paNa sAhitya gurunizrA vinA zAtre vAMcavAnI manA karI che. * vigaIthI vikArI banAya ne vikArIne Agama na jace. Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 : Agama e ja AdhAra : zubha bhAvane TakAvavA zubha karaNI joIe ja anaMta upakArI sUtrakAra maharSi zrI sudharmAsvAmIjI mahArAjA zrI AcArAMga sUtranA cothA uddezAmAM dhUnananI zaruAta kare che. atyAra sudhI to dhUnana mATe pIThikAnuM varNana karyuM, dhUnana kema karavuM te kahyuM, have to dhUnana karavAnI ja vAta che. karmathI bhAre banelA AtmAnI hAlata kevI bhayaMkara che te batAvI gayA. eno hetu eka ja che ke sAdhya tarapha janatA AkarSAya. mahattva mAnyatAnuM che, pachI prayANa to zakti mujaba kare. samyagdaSTine ekalI mAnyatA ja hoya ane kazI karaNI hoya ja nahi ema na mAnatA. virati saMbaMdhamAM mAtra mAnyatA hoya e kharuM paNa jinapUjAdi samyaktanI karaNI to ene hoya ja. pAMcamA tathA chaThThA guNaThANAnI kriyA mATe cothA guNaThANAvALAnI mAtra mAnyatA hoya e nabhe paNa cothA guNaThANAnI kriyA to joIe ne ? zeTha na thavAya tyAM sudhI zeTha thavAnI bhAvanA bhale rAkhe paNa nokarapaNAnI kriyA to kare ne ? nahi to bhUkhe ja mare. e ja rIte cothAvALo cothAnI paNa kriyA na kare to e tyAM paNa na Take ane tyAMthI paNa khase. zubha bhAvane TakAvavA zubha karaNI batAvyA vinA zAstrakAra rahyA nathI. guNavAnane joI hAtha joDAya ja jevo zubhabhAva hoya, tevI te bhAvane chAjatI kriyA to joIe. eka zubhabhAva Ave eTale enI chAyA pADe evI kriyA ApoApa thAya. amuka vyakti guNavAna che ema khabara paDe eTale ene jotAM hAtha joDAya ja. e vyakti najare caDe, sAme maLe chatAM hAtha na joDAya, hRdaya na name, mastaka na jhUke ane mane emanA tarapha pUjyabhAva che ema kahe to e banAvaTI pUjyabhAva samajavo. zubhabhAvane chAjatI kriyA thAya ja. "saMsAra duHkhamaya ane dharma sukhamaya' - e samajAyA pachI, e nakkI thayA pachI ene saMsAranI koI paNa cIja trAsarUpa ja lAge, bhale tajI na zake, ene dharmanI cIja AnaMdarUpa ja lAge, bhale laI na zake. saMsAra duHkhamaya manAya eTale dekhAva, rItabhAta, vacana, kriyAmAM bheda paDe ja. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 2 --------- AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 -- -- 100 sAcI zraddhA kyAre kahevAya ? deva vItarAga ane guru nigraMtha che, eTaluM kahevA mAtramAM samyakta nathI, zraddhA nathI, paNa e uparAMta emanI AjJAnA amala vinA kalyANa nathI ema mAnavuM te zraddhA che. evI zraddhAvALo e zraddhALu ane samakitI. itihAsa lakhanArA paNa ema to lakhe ke covIsaso varSa pahelA thayelA mahAvIra AvA hatA ane emanA sAdhuo AvA hoya, eTale enAmAM samyakta che ema na kahevAya. vItarAga e ja deva, nigraMtha e ja guru ane e benI AjJAnA amalamAM ja kalyANa, AvI mAnyatA zraddhALunI hoya. samakitInI A zraddhA hoya, dezaviratino e pramANe dezathI AjJAno amala hoya ane sarvavirati sarvathI amala kare. zraddhALumAM mAnyatA parama zuddha hoya paNa e mAnyatA amalamAM Ave te mATe zraddhAne anurUpa hovI joIe. mAnyatA makkama hoya to karaNI svayaM Ave. jeTalA pramANamAM guNa thayo ema mAnIe teTalA pramANamAM kAryavAhI thatI nathI eTale durdazA che. roja jinapUjana na kare, guru pAse na jAya, jinavANI na game, tyAM cAritra mohanIya nahi paNa darzana mohanIyano udaya che. vyAkhyAnamAM viratinI UMcI vAto Ave : zAstra samyatvanAM traNa liMga kahyAM. zuzruSA, dharmarAga ane vaiyAvacca. enAmAM jinavANI sAMbhaLavAnI icchA to athAga hoya. jinavANI sAMbhaLyA vinA ene cena na paDe. sAMbhaLavAno eka paNa prasaMga e cUke nahi. pU. upAdhyAyajI mahArAjAe sakjhAyamAM kahyuM ke - "taruNa sukhI strI parivaryA re, catura suNe suragIta, tehathI rAge ati ghaNe re, dharma suNyAnI rIta." nara catura hoya, zarIre nIrogI hoya, iMdriyo paripUrNa hoya, rUparaMgAdi viSayono jANa hoya, devAMganA jevI strIothI parivarelo hoya, evo yuvAna devI gItagAna je ekatAnapUrvaka sAMbhaLe tenAthI paNa adhika pratipUrvaka dharmadezanA sAMbhaLavI e zukrUSA. vyAkhyAnamAM viratinI UMcI vAta Ave tyAM "A zuM? vAraMvAra dIkSAnI tyAganI vAta kema ?' e prazna samyagdaSTine hoya? samyattvanuM ThekANuM nathI mATe A bhAMjagaDa thAya che. sonAmahora maLatI hoya to kyo daridrI e levA hAtha lAMbo na kare ? sArI vastu batAvanAra to upakArI manAya. nANAM Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 243 195 - 17 : Agama e ja AdhAra - 132 - vagara na levAya to nANAM na hovAnuM durbhAgya manAya. "ekalA tyAganI ja vAta kema ?' evA vicAra hoya tyAM samyaktanuM ThekANuM nathI. bhagavAna paNa evAne na pahoMce ? sabhA : samyakta kaI vADInuM cIbhaDuM ?' ema bolanArA kevA kahevAya? e to badhI rIte gayelA, vItelA samajavA. evAnI vAta ja javA dyo. e to dharmanI koTithI bahAranA ja che. evAmAM to moM eTalAM vacana ane mAthAM eTalI mati. bhagavAna paNa ene na pahoMce. saMzaya hoya te chedAya paNa zatrutA na chedAya. bhagavAnanI vANI samakALe sarvanA saMzaya chede paNa "A Ama ja' evuM nakkI karIne ja je Ave tenA vicAra na chede, bhagavAnanI dezanAne sarva saMzayachedinI kahI paNa mUrkhAonA nizcayachedinI na kahI. evAnI sAthe to vAta paNa na karAya. ame to A Agamane vaLagIne cAlIe. AnA mATe koI amane lakIranA phakira kahe to teno e ilakAba amane eka lAkha vAra maMjUra che. e AgamonA AdhAre to ame A veSa lIdho. mAbApa ane gharabAra enA bharose mUkyAM. ame enI pAchaLa maravAnA. marIe te hA, paNa ene choDIe nahi. e amane kUvAmAM utAre to kUvAmAM paNa utarIe kAraNa ke amane vizvAsa ke e kUvAmAM utAre to tyAM paNa lAbha ja hoya. e khAvApIvAnI nA kahe to tyAM paNa lAbha ja hoya. gharabAra choDavAmAM eNe lAbha kahyo, ame te mAnyo, mATe ja gharabAra mUkyAM. muni vyAkhyAnamAM zuM kahe ? jenA vizvAse jeNe mAbApa ane gharabAra choDyAM te evuM mAne ke tamAruM mAne ? amAruM kAma have e ke je amane gamyuM te tamane kahevuM. e tame kadAca sIdhA na paNa pAmo to evI bhAvanAvALA tamane banAvavA. vyAkhyAnamAM ame kAMI tamane gamatI vAto ja na karIe. tamane koI pUche ke zuM sAMbhaLI AvyA vyAkhyAnamAM? to kahevuM ke "je emanI pAse hatuM te. ame kAMI amArI pAsenuM sAMbhaLavA emanI pAse nahotA gayA. e emanI pAsenuM saMbhaLAve te jo amane na game to ame mithyAdaSTi, game chatAM paLAya nahi to aviratino udaya paNa e kahe to je emanI pAsenuM hoya te ja.' jene zAstra na game te ahIM na Ave ? jeno je vepAra tene tyAM te cIja maLe. kApaDiyAne tyAM gaMdhiyANuM na maLe Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 1952 ane jhaverIne tyAM mIThuMmaracuM na maLe. prazna karavAno ahIM niSedha nathI paNa prazna muddA bahArano na hovo joIe. vAta kAMI cAlatI hoya ane prazna hoya kAMI Ida tRtIya' jevo to e na cAle. zAstrakAronI vAtonuM samarthana karavA to ahIM beThA chIe, paNa ahIM AvanArane zAstra zirasAvaMdya hovuM joIe. jene zAstra na game te ahIM na Ave, jene zAstra game te ja Ave. jene Agama na game, bhagavAna na game, bhagavAnanI AjJApAlananI vAta na pAlave, tene amArI sAthe zI rIte pAlave ? ame jene mAnIe tene mAnanArA ahIM Ave to ja vAtano meLa jAme. vastu pamAze tyAre ja mokSa maLaze, bAkI mokSa kAMI rastAmAM nathI paDyo. enA mATe to khUba prayatno karavA paDaze. AkhI dizA ulaTAvavI paDaze. lokabhASA rUDha evI che ke cAlIne jAya pote ane bole ke gAma AvyuM. gAma AvyuM ke pote Avyo? paNa tyAM artha e che ke pote cAlI cAlIne gAmanI nikaTa AvI pahoMcyo. e rIte mokSa mATe paNa cAlavuM paDaze. karmanA aNu kyAre khase? mokSa mATe evI tAkAta keLavavI paDaze ke eka samayamAM sIdhA tyAM pahoMcAya. e tAkAta Ave kyAre ? AtmA para jaDano eka paNa aNu na rahe tyAre. atyAre to anaMtAnaMta aNuo AtmA para che, te khaseDavA prayatna to karavA paDaze ne ? mokSe na javuM hoya ane saMsAramAM ja jene rakhaDavuM hoya tene mATe cauda rAjaloka pramANa saMsAra moTo che ane eka rAjaloka asaMkhyAta koTAkoTi yojana pramANano che. jainazAsanamAM asaMkhyAta ane anaMtanI vAto che. karmanA aNuM kyAre khase ? hAlatA cAlatA ramakaDAmAM rAcIe ane IMTa mATInA DhagalAmAM mUMjhAIe to khase ? maLelA padArtho pAchaLa bhaTakacA karavAthI karma nahi khase. maLelI sAmagrI e to karmanI lIlA che. ene AdhIna thAo to karmanA aNu khase ke vadhe ? amAro jAna ame Agamane vecelo che : ahIM dhUnanamAM paheluM svajanadhUnana Avaze. jyAM svabuddhi che te badhI kApavI paDaze. tame nizcaya karo ke Agame kaheluM ja pAmavuM che. sAdhuo AgamanI pAchaLa paDyA che evo Aropa mUkanArAne kahuM chuM ke ame sattara pherI enI pAchaLa chIe, ane hoIe emAM navAI paNa zI che ? enI Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19. - 17 : Agama e ja AdhAra - 132 245 pAchaLa na paDIe to amArI kiMmata paNa zI? sAdhuo tamArI AjJA mujaba na cAle, AgamanI AjJA mujaba ja cAle. amAro jAna ame ene vecelo che. sabhA : to tame paNa svataMtra nahi ne ? jarAye nahi, balake mahAparataMtra. jyAre karmano eka paNa aNu na rahe tyAre svataMtra. beDImAM paDyA paDyA svataMtra kahevarAvavuM e to bevakUphI che. mana, vacana, kAyA e traNamAMthI eke kAbUmAM nahi, ene svataMtra koNa kahe ? e traNane ahIM soMpIe pachI koI bhaya ja nahi. dAdara UtaratAM kaTheDo pakaDavAmAM zarama zI? kaTheDo pakaDayo hoya to khase to paNa Teko che. kaTheDAne to sabaLa paNa pakaDe ane nirbaLa paNa pakaDe. saMsAra taravo che to AgamanI AjJAne pakaDavI ja paDaze. bhale na paDIe paNa paDavAno saMbhava che, mATe Teko joIe. kAMTA vAgaze ja evuM nakkI nathI chatAM DAmaranI saDaka para paNa bUTa paherIne pharo cho ne ? e rIte zAstra paNa kahe che ke AtmA vakhate gabaDe paNa kharo, mATe Teko joIe. mukhya vAta ratnatrayInI che ? je munioe Agama mATe mAbApane choDyAM te have tamArI AjJA mAne ? jo pAghaDIvALAnI AjJA mAnavI hota to emanA bApa kyAM pAghaDI vagaranA hatA? tame saMgharUpa thAo to tamArI AjJA mAnIe, kema ke pachI to tame paNa vaLago to Agamane ja ne ? mukhya vAta ratnatrayInI che. amuka viSayonA matabhedane AghA rAkhavAnA che. Azrava e bAdhaka ane saMvara e sAdhaka, A be vAta mahattvanI che. Azravane saMvara ne saMvarane Azrava manAya, manAvAya e na cAle. sAmAnya matabhedamAM mUMjhAvAnI zAstrakAra nA kahe che, kema ke chabasthamAM ajJAnatAnA yoge anupayoga hoya. AkhI dvAdazAMgIno sAra ja A che ke Azrava sarvathA tajavA yogya ane saMvara sarvathA AdaravA yogya che. Azrava e bhavano hetu che ane saMvara e mokSano hetu che. A ja AhatI dvAdazAMgInuM mULa che ane bIjuM jeTaluM lakhAyuM e badho eno vistAra che. Azrava saMvaranI majenI vyAkhyA : pramAdAdhIna thaIne pramAdane poSavA mATe karavAmAM AvatI badhI kriyA e Azrava che. viSaya kaSAyane AdhIna thaI viSaya kaSAyanI siddhi mATe, potAnA ke paranA arthe thatI sArI ke narasI kriyA e badhI Azrava. viSaya kaSAyathI virakta banI viSaya Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 ----- 100 kaSAyanA sAdhano tajavA-tAvavAnI badhI kriyA e saMvara. jarAye mUMjhavaNa na thAya tevI majenI A vyAkhyA che. cAlatAM Thokara vAge, cAmaDI cholAya, paDI javAya e badhuM saMbhavita che paNa ene ema ja kahevAya ke davA lagADo, paTTI mAro, pATo bAMdho paNa AgaLa cAlo. thAkyA ho to thoDo ArAma laIne paNa cAlavAnuM cAlu rAkho, to ja sthAne pahoMcAze. e ja rIte dharmakriyAmAM doSa saMbhavita paNa ene doSarUpe zAstra lekhyA nathI. niraticAra vrata pALavuM ema kahyuM paNa aticAra lAgI jAya tethI mUMjhAvAnuM nahi. aticAravALA vratapAlana vinA niraticAra vrata Ave ja nahi. zarIranA premIo paNa vaidya paDIkImAM zuM ApyuM che e vaidyane pUchatA nathI. e to je Ape te vagara jAye paNa phAkI jAya. e vAta kharI ke vaidya UMTavaidya na hovo joIe. UMTavaidyanA upacAra karI jIvavuM paNa khoTuM. tapAsa barAbara karavI, borDa barAbara vAMcI AjubAju pUchaparacha karavI.seMkaDe keTalA TakA kesa sudhare che te jANavuM, pachI davA levI. e pachI davAmAM zuM che, e bhAMjagaDamAM paDAya nahi. pachI paNa jANavA maLe ke vaidya barAbara nathI, akhatarA kare che, to e davA na levI paNa pheMkI devI. gurunizrA vinA vAMcavAnI manAI : sabhA: Aje to khoTuM sAhitya paNa bahu vadhI gayuM che. sAruM paNa sAhitya gurunizrA vinA zAstra vAMcavAnI manA karI che. ema.e.no vidyArthI ghera bhale vAMce paNa be kalAka kolejamAM prophesaranuM bhASaNa sAMbhaLavA to jAya, kAraNa ke viSayane samajavAnI cAvI tyAMthI maLe. e cAvIthI viSaya barAbara samajAya ane pAsa thAya. vajasvAmI ghoDiyAmAM agiyAra aMga bhaNyA hatA. zakti evI ke sAdhuone guru karatAM emanI vAcanA vadhAre gamI. ATaluM chatAM gurue vAcanA mATe ayogya kahyA kema ke e kAne sAMbhaLIne bhaNela che, guru pAse samajIne nahi. e vAta kharI ke have emanA mATe bhaNavAmAM mahenata ghaNI ochI. Agamo vAMcIne paNa paDI gayA : khoTA sAhityanI tame to vAta karo cho paNa sAruM sAhitya paNa gurunizrA vinA vAMcavAthI kaMIka paDI gayA, are Agamo vAMcIne paNa paDI gayA. Agamo vAMcI vAMcIne sAra emaNe e kADhyo ke "AgamanA lakhanArA mUrkha hatA. mAkhI para mAkhI baNabaNe evuM emaNe lakhyuM che. je eke kahyuM te bIjAe ane bIjAe Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 - 17 : Agama e ja AdhAra - 132 - 247 kahyuM te trIjAe. badhAe ekasarakhI ja vAto lakhI che. koIe navuM to lakhyuM ja nathI. AgamanA racanArA mahApuruSone e lokoe Avo cAMda Apyo. koI AgamanA racayitAe navuM na lakhyuM ke A lokone khaTake che. e kahe che ke ApaNe lakhIe emAM ApaNuM kema na umerIe ? ApaNI buddhine tALuM mArIne lakhavuM?' zAstra kahyuM ke gItArthanA hAthamAM mithyAzAstra paNa samyakuzAstra banI jAya che. DAhyAnA hAthamAM khoTI vAta paNa sArI bane che, gAMDAnA hAthamAM sArI vastu paNa bhayaMkara bane che. vikArIne Agama na jaze? sAdhu paNa dIkSA laIne tarata Agama na vAMcI zake. amuka varSa pachI amuka tapa karyA pachI ja gurunI AjJApUrvaka vAMcI zake. vAMce tyAre paNa vigayano tyAga hoya. vinayathI vikArI banAya ne vikArIne Agama na jace. ghera lagnotsava hoya, vAjAM vAgatAM hoya paNa peTamAM zULa UpaDe tene e sArAM na lAge. zULa maTe nahi tyAM sudhI bahAra javAnuM ene mana na thAya. e ja rIte vikAra na jAya tyAM sudhI Agama na jaze. vaidya mAtrA paNa pahelAM na Ape. peTamAMthI maLa nIkaLyA pachI, roga gayA pachI zakti mATe mAtrA Ape. e rIte ahIM paNa vigaya tyAga thAya, vikAra ghaTe, pachI mAtrA arthAt Agama apAya, eTale pachI to e jema vAMce tema rAce. vikArI vAMce ene to ema thaI jAya ke "ararara ! AvuM !" ane pachI maratAM sudhI ene ema ja rahe ane evuM ja jagatamAM paNa phelAve. zAstranI cAvI gItArthonA hAthamAM kharAba sAhitya to vAMcavuM ja nahi. sAruM paNa gurunizrAe vAMcavuM, to ja lAbha thAya. huM pratyakSa tamane je rIte samajAvI zakuM, AkRtithI, IzArAthI barAbara bhAva ThasAvI zakuM te kAgaLamAM lakhI na samajAvI zakAya. pAse AvelAmAM to pA kalAkamAM paNa palaTo thAya paNa kAgaLathI ema ochuM bane. pAse to sAMbhaLanAra pUchavuM hoya te pUche ane ene yogya uttara paNa devAya. zAstro vAMcavAno adhikAra gItArthono, tamAre svayaM vaMcAya nahi. dhAvaNA bALakane mAtAnuM dhAvaNa ja apAya, phIThuM to paNa e ja apAya, dUdhapAka na apAya. dUdhapAka to ene mAMdo pADe ane kadAca mArI paNa nAkhe. zAstranI cAvI gItArthonA ja hAthamAM hoya. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - 153 zrI jinezvaradevanuM daSTAMta na levAya ? gItArthe sevelA apavAdanI noMdha na hoya, hoya to te paNa jANavA pUratI, eno upayoga na thAya. koI daradIne oparezana karyA chatAM amuka sarjane pANI pAyuM paNa eTalA parathI jo bIjo paNa pAya ane e dardI mare to DaoNkTara para khUnano cArja lAgu thAya. "amuka sarjane pAyuM hatuM mATe meM pAyuM' evo bacAva na cAle. daradI jIvI jaze ema e sarjane potAnA lAMbA anubhavathI jANyuM haze mATe pAyuM haze! paNa teM kema pAyuM ? ema korTa pUche. e ja rIte zrI jinezvaradevanI kAryavAhI dRSTAMtarUpa nathI. e to cha varSanI vaye paNa dIkSA ApatA, viziSTa jJAnI pUrvAcAryo paNa ApatA, paraMtu amArAthI na apAya. e pariNAmanA jJAtA hatA, ame nathI. ATha varSa pachI dIkSA ApavAmAM amAre vAMdho nahi. emAM kevaLajJAna, mana:paryavajJAna ke avadhijJAna na joIe. are, kAle zuM thaze, e jJAnanI paNa jarUra nathI. enI ceSTA, vAtacIta, rItabhAta uparathI saMyamano anurAgI che, e yogyatAnI khAtarI thavI joIe. samajadAra puruSArtha kare ja H sabhA: AjJA bahAra karelA muni mATe vadhu kAMI na thAya ? badhuM thAya. tamArI peDhIno munIma nAlAyaka che ema khabara paDI chatAM ene kADhavAnI tamArI tAkAta na hoya to emAM koI zuM kare ? mATe badhA munIma evA, evo Aropa na mukAya. ghara ane peDhI calAvatAM na AvaDe e bhIkha mAge. gharane paNa tALAM to vAso cho ne ? nazIbamAM haze to kyAMya javAnuM nathI evuM mAnI DAhyo mANasa peTIpaTArAne tALAM vAsyA sivAya ane pachI paNa ghara baMdha karyA sivAya sUto nathI. bhAgyanI vAta judI paNa samajadAra puruSArtha kare ja. na kare to ene zAstrakAra gAMDo kahe che. eTale muni paNa mArgamAM na hoya to emane mArgamAM lAvavAno zakya puruSArtha karavo ja joIe. vyavahAranuM ullaMghana na thAya ? eka AcArye potAnA badhA ziSyone amuka yogakriyAmAM praveza karAvyo. yoga cAlu hatA evAmAM AyuSya pUruM thavAthI AcArya kALadharma pAmyA ane svarge gayA. yoga AgADha hatA eTale adhavacce choDAya nahi. svargamAM gayelA AcAryo upayoga mUkyo, sthiti joI eTale tarata ja potAnA zarIramAM praveza karyo. marI Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1951 16 : Agama e ja AdhAra - 132 - 249 gayA evuM koIe jANyuM paNa nahi. yoga pUrA karAvI pote pragaTa thayA, badhI vAta karI ane pote avirati chatAM vaMdanAdi karAvyA tenI kSamA yAcI devalokamAM gayA. paNa pachI pariNAma e AvyuM ke munione have parasparamAM zaMkA thavA lAgI ke sAthenA muni muni haze ke deva haze ? muni ja che evI khAtarI zI ? eTale paraspara vaMdana vyavahAra baMdha karyo. amuka sAdhu che ke amuka zrAvaka che te nakkI kema thAya ? mATe vaMdanAdi vyavahAra baMdha karI evA prakAranI dezanA paNa ApavA mAMDI, ane evA prakArano eka mArga cAlu thayo. munio vihAra karatA eka nagaramAM AvyA. tyAMno rAjA zrAvaka hato. tene A vAtanI khabara paDI. Avo unmArga calAvanArA ToLAne pATha bhaNAvavo ja joIe ema vicArI sainikone AjJA karI ke badhAne pakaDI bAMdhIne laI Avo ane hAthInA paga nIce chuMdI nAMkho. Avo hukama sAMbhaLI munioe rAjAne kahyuM ke tArA jevo dharmAtmA zrAvaka rAjA sAdhuo para Avo julama kare ? rAjAe kahyuM, 'tame sAdhu cho ane huM zrAvaka chuM enI khAtarI zI ? tame parasparane sAdhu kyAM mAno cho ? parasparane vaMdanAdi kyAM karo cho ? sAdhunA veSamAM tame cora lUMTArA na ho tenI khAtarI zI ?' munio tarata ThekANe AvI gayA, mAphI mAgI mArge AvI gayA. vyavahAranuM ullaMghana thAya ? rAjAne mAravAno irAdo na hato paNa evo bhaya batAvyA vinA kAma thAya evuM na hatuM. satya sAme dhAMdhala na thAya ? tame tamArI sattAno, lAgavagano A rIte vAjabI upayoga na karI zako e bane paNa tethI geravAjabI upayoga karavAnI chUTa nathI. khoTAne kADhI na zako mATe sArAne kADhI mUkavA e nyAya nathI. atyAre to hajI sAruM che paNa pUrve to evA samartha nihnavo hatA ke jemanI sAme mITa paNa na maMDAya. potAnI vAtanuM sabaLa samarthana karI zake evA e vidvAno hatA, paNa ene laIne zuddha mArgane palaTI nAkhavAnuM koIe na kahyuM. e nihnavono sAmano na karI zakAya to jevAM jIvonAM bhAgya ema rAkhyuM paNa satya sAme koIe dhAMdhala na karyuM. tame tamArI pharaja samajo ane ene amalamAM mUkavAnI tAkAta keLavo, paNa evI tAkAta na Ave mATe sAcAne na satAvAya. corone kADhI na zako mATe koIe zAhukAra na rahevuM, anAcArI ane vyabhicArIo na pakaDAya mATe satIoe gAma choDI javuM, evo kAyado koI rAjA kare to ? to sajjana mANaso ene kahI de ke Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - 1958 "sAruM, tArA rAjyamAM coTTAo, anAcArIo ane vyabhicArIonI bharatI kara, ame cAlyA jaIzuM bIjA koI rAjyamAM." Ama kahI hijarata karI cAlI nIkaLe. e ja rIte sAdhuo paNa jyAM Avo ja nyAya hoya tyAMthI cAlI nIkaLe. pADAnAM vAMke pakhAlIne DAma na hoya ? je nagaranA lokone saMyama na game te nagarano sAdhu tyAga kare. tamane viSaya kaSAya choDavA na game to tamArA mATe amAre kharAba thavAno mokha nathI. virAgI thAya enI parIkSA AvA loko kare ema? yunivarsiTInI parIkSA jene e.bI.sI.DI. paNa na AvaDatI hoya evA loko le ? ke pachI, moTI parIkSAmAM pAsa thayelA moTI DigrIvALA parIkSako le ? e pAsa ke nApAsa kare tenI sAme koIthI kAMI na bolAya. e paNa kAMI pUrNa nathI. enAthI pheraphAra thaI gayo hoya toya moTe bhAge kabUla karavo paDe. nAno paNa varga jo makkama haze to maratAM sudhIye ame tyAM ja rahevAnA, bAkI amane jo ToLAmAM bhaLavAnuM mana thaze to ame paNa khatama thavAnA. nyAya evo karo ke bahAranA cAra sajjano sAMbhaLe to khuza thAya. pADAnAM vAMke pakhAlIne DAma na hoya. zAsanane DahoLe pADA ane mAra khAya bicArI gAyo, e kyAMno nyAya ? AzravanA mArga khullA kare ane saMvaranA mArga baMdha kare bIjA ane khuMdAya bIjA, e vAjabI vAta che? dharmamAM ekacakrI sAmrAjya thAya paNa kyAre ? zAstra munine kahe che ke, je deza Arya chatAM anAryanuM rUpaka le, tyAM to jo samajAvavAnI zakti hoya to ja javuM paNa potAnA saMyama para ghA paDato hoya to na javuM. Arya anArya thAya ane anArya Arya thAya e bane. khoTAmAM ApaNe tathA ApaNA sAthIo na phasAya enI kALajI rAkhavAnI. sArAnA mArgamAM ADakhIlI rUpa na banAya ane Azritane bacAvAya. koI kALa evo nathI ke dharmazAsanamAM ekacakrI sAmrAjya thAya. rAjasattA pAse to koraDo che chatAM ekachatrI sattA nathI cAlatI, to dharmasattA pAse to koI pratyakSa koraDo nathI to ekacakrI sAmrAjya kyAMthI thAya ? A mATe tamAre badhAe zraddhALu banavuM jarUrI che ane dareka dharmopadezakoe AgamAnusArI mativALA banavuM jarUrI che. to A sAruM pariNAma jovA maLe. ekacakrI sAmrAjya karavuM hoya to jarUra thAya. paNa e mATe zrotAoe Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. - 16 Agama e ja AdhAra -- 132 251 zraddhALu banavuM paDe ane upadezakoe AgamAnusArI mativALA banavuM paDe. jo AvuM thAya to jaina zAsananuM sAmrAjya ekachatrI jarUra banI zake. kalikAla sarvajJazrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAje eTale ja lakhyuM ke, zrAddhaH zrotA sudhIrvaktA, yujyeyAtAM yadIza tat / tvacchAzanasya sAmrAjyamekachatraM kalAvapi / / he nAtha ! jo zraddhALu zrotA ane sudhI vaktAno yoga maLe to A kaLiyugamAM paNa tArA zAsananuM sAmrAjya ekachatrI banI jAya. dharmasattA AgaLa pola na cAle ? zAstra to dizA batAve. rAjasattAnuM phaLa pratyakSa chatAM emAM coTTAo, badamAzo, vyabhicArIo, jugArIo, dArUDiyAo jIvI zake che, mojathI pharI zake che. aneka vAra gunA karanAra na pakaDAya, pakaDAyA pachI cAra khoTA purAvA UbhA karI bacI paNa jAya, khUnIne paNa joradAra dhArAzAstrI maLe to kAyadAnI chaTakabArI kADhI bacAvI le ane e chUTIne ghera paNa Ave, paNa dharmasattA evI nathI. emAM to guno karyo ke phasAyA. pachI to jyAM javAnuM niyata thayuM hoya tyAM javuM ja paDe. eno kesa paNa na cAle, koI dalIla paNa na cAle. tyAM koI vakIla paNa nahi ane koInI lAgavaga paNa nahi. kSAyika samyatva pAmelAne paNa pahelAM narakAyuM baMdhAI gayuM to narake javuM paDyuM. kRSNa mahArAjA ane rAjA zreNika jevA paNa narakanA saMkaTa bhogavI rahyA che. emanA jevAne paNa tyAM gayA vagara chUTako na thayo. beya jaNAe bhagavAnane kahyuM paNa hatuM ke "bhagavAna ! Apa jevA tArakanA ame sevako chatAM amAre naraka ! e to zaramanI vAta nathI ?' bhagavAne paNa sApha kahI dIdhuM ke "jarAye nahi, narakAyuno baMdha thAya evI kriyA karatI vakhate pUchavA AvyA hatA ? nAthapaNuM svIkAryA pachI narakAyuno baMdha thayo hoya to vAMdho, sArAnA sahavAsa pachI kharAba pariNAma Ave to vAMdho, paNa pUrve karI AvyA e bhogavyA vinA chUTako ja nathI. bAkI tame paNa amArA jevA thazo, paNa hamaNAM nahi, hamaNAM to narakamAM pharI Avo, tyAM pIDA ghaNI che paNa samajapUrvaka sahana karI Avo." rAjasattAnI sajA pratyakSa che chatAM rAjyamAM luccA laphaMgAo phare che, to dharmasattAne koNa gaNe ? kedamAM majA mAnanArA, cAbakhA paDe tyAre mUche hAtha Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - denArA, mAra khAtAM khAtAM paNa khoMkhArA khAnArA, suraMgamAM paNa AnaMda mAnanArA, cAre tarapha goThavAyelA sipAIone potAnA sevaka mAnanArA, phaTakA paDe tyAre vAMso halako thayo ema mAnanArA naMgo paNa ghaNA paDyA che, to A AgamanI sAme lAla AMkha karanArA hoya emAM navAI zI ? paraMtu temane khabara nathI ke A dharmasattA jabarI che. A manuSyalokamAM to sajA sahana thAya te mATe zarIra TevAI paNa jAya, aMga rIDhuM thaI jAya agara khoTuM paNa paDI jAya ke jethI mAra vAge ja nahi paNa dharmasattAnI avagaNanAnA yoge jyAM javuM paDaze, tyAM zarIra evuM maLaze ke e aMga rITuM nahi thAya ane takalIpha koI rIte nahi zame. rADo pADavA chatAM koI sAMbhaLaze nahi, koI AzvAsana paNa nahi Ape ane Apaze to te tyAre gamaze paNa nahi. baLadeve kRSNajIne narakamAMthI bahAra laI javA upADyA toye kRSNajIe nA kahI ke "bhAI ! rahevA do, tame upADo cho tethI mArI vedanA UlaTI vadhI jAya che. kAraNa ke tyAM zarIra ja evuM che. are, manuSyalokamAM paNa dhAtuviparyayano roga thAya tyAre dazA UlaTI thaI jAya che. ene mIThuM te kaDavuM lAge ane kaDavuM te mIThuM lAge, miSTAnna na bhAve ne kaDavo lIMbaDo bhAve, caMdananA lepa dAha upajAve ane viSTAnA lepa zAMti Ape, puSpanI zayA khUMce ane bAvaLanA kAMTAnI zayyA sukha upajAve. sabhA; AvuM koI daSTAMta che ? zAstramAM kAla saukarikanuM dRSTAMta to che ja, bAkI vartamAnamAM ApaNe badhA daradIone jovA gayA nathI, paraMtu amuka dardomAM sAmAnya rIte sArI cIjo paNa jovIye na game, e to badhAne anubhava che. evA paNa rogI che ke je dUdha pIe ke tarata jhADA thaI jAya. zrImaMto to kaDhelAM dUdha pIe paNa ene ja evo roga hoya ke chAza pIne ja rahevuM paDe, bAkI chAza to garIbo pIe, e zuM kAma pIe ? dAhavaramAM jema pANI Apo tema tRSA vadhe ane caMdananA lepa dAha vadhAre. kAla saukarikamAM saMpUrNa dhAtu viparyaya mAno to AmAM AMzika mAno. sabhA : meM eka evo dardI joyo hato ke jene dara be miniTe UMcuM thavuM ja paDe. ene mATe e yuropa amerikA jaI Avyo paNa kAMI na vaLyuM. e paNa bane. dharme niSedhelI kAryavAhI karIne karmasattAnA paMjAmAM phasAyelAnA zarIranI hAlata evI bane ke tyAM sarjano paNa hAtha khaMkhere. muddo e che ke Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1C 1 - 17 : Agama e ja AdhAra - 132 - 253 rAjasattAnuM pratyakSa phaLa chatAM badamAzo badamAzI kare jAya che, to evAo dharmasattAnA parokSa pariNAmane gaNe? pApIo mATe e AzA ja na rakhAya. sAcuM hoya tyAM to zira jhukAvAya ? khoTAnA kAraNe sAcA tarapha paNa karaDI najara na karAya. sAcuM hoya tyAM to zira jhukAvAya. zrI jinezvaradevanI AjJA manAya. emanI dvAdazAMgI bhaNelA ane na bhaNelA paNa emanA zAsanamAM rahI zake che, mAtra Azrava saMvarano viveka joIe. viSaya kaSAyanI pravRtti te Azrava, e ghaTe tevI pravRtti te saMvara. tamArI tathA mArI pravRtti evI joIe ke potAnA tathA sAthIonA viSaya kaSAya ghaTe. virAgInI parIkSA viSayAdhIno kare ? e to je karatA hoya te ja kare. mokSe javuM hoya to mokSamArge cAlavuM paDaze, yogyatA meLavavI paDaze. have dhUnanamAM dIkSAnI vAta Avaze. atyAra sudhI dIkSAnI vAta to karI ja nathI. A viSayamAM zAstrakAra bhagavaMta AgaLa zuM kahe che, te have pachI - Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17: samyagdarzana sAthe AcArano saMbaMdha vALI taLAva : 133 J-130 vi. saM. 1987 mAgasara suda-11 guruvAra tA. 12-12-1929 * samakitInI zakti kyAM kharcAya ? * jene Azraye raho tenI AjJA uThAvo : * bhUmikAne yogya karaNI joIe ja : 9 dhUnanamAM to badhAne ja mUkavAnA : * vinIta, gurune hAtha joDe ja : choDavuM paDe te pahelAM choDI batAvo : * jevA ho evA dekhAo : * dAtAra pAtra zodhe : karmasattAnAM UMDAM gaNita : 0 guNane yogya kriyA joIe ja : 0 tArakanI sAme taraMga ke mana:kalpanA na hoya : 7 paDikkamaNuM karanArA navarA nathI : 0 samyaktanI karaNI : * dharmakriyAmAM mAna na hoya : * gharanuM kahevAnI zAstra nA kahI che : * bolo thoDuM ane karo ghaNuM : viSayaH guNasthAnakane yogya dizAnI anivAryatA. sarvaviratinI icchA chatAM zakti saMyoganI viparItatA vaza sarvavirati na laI zake, e ja rIte dezavirati paNa na laI zake. evA zrAvako avirati samyagdaSTi kahevAya che. emanA jIvanamAM paNa jinendra pUjA, gurunI sevA ane jinavANInuM nitya zravaNa AvA AcAro hovA anivArya che. AcAro Acare nahi ane jAtane samakitI oLakhAve e to daMbha ja che. evA daMbhIne A zAsanamAM sthAna nathI. A vAtane ghUmeDI ghUmeDIne aneka nAnA-moTA rojIMdA jIvananA dAkhalAo ApIne A pravacanamAM pIrasavAmAM AvI che. samyagdaSTi zrAvakano ane avasare zAsanastha sAdhuno vyavahAra kevo hoya enuM AmAMthI suMdara jJAna prApta thAya che. jevA hoIe tevA ja dekhAvAnI vAta A pravacana kare che. muvAvAjhuta suzruSA, dharmarAga tathA deva-gurunI bhakti e to samyagdaSTine mATe mAnA dhAvaNa jevuM che. * kaSAya ane Indriyo jema jItAya tema guNa vadhe. * je sthAnamAM beThA ho ane je sthAnamAM javuM hoya tene yogya guNo keLavo. * A deva, guru ane Agamane tAraka mAnyA pachI enI sAme taraMga ke manakalpanA na hoya. * vaiyAvacca karanArane ALasa na pAlave. * je dharmamArgamAM sAthe joDAya te sAdharmika. 0 AcAra pALe nahi, paLAve nahi, e saMsAra sAgara tare zI rIte ? ane je pote ja na tare e bIjAne tAre paNa zI rIte ? * zaraNe AvelAnuM bhakSaNa thatuM hoya chatAM rakSaNa na kare enAmAM kSAtravaTa nathI. 0 Azritano e dharma ke jeno Azraya hoya enI AjJA uThAve. * guNane yogya kriyA vinA guNIne cena na paDe. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 : samyagdarzana sAthe AcArano saMbaMdha : samakitInI zakti kyAM kharcAya ? anaMta upakArI sUtrakA2 52marSi zrI sudharmA svAmIjI mahArAjA saMsAranI asAratA ane emAM jIvonI duHkhamaya hAlatanuM vistArathI varNana karI gayA, ane have ziSyane sAvadhAnIthI sAMbhaLavAnuM kahe che, kema ke sAMbhaLavAmAM sAvacetI na rAkhe to tattvanuM pradAna na thaI zake. saMsAra saMpUrNapaNe duHkhamaya bhAse tyAre dharmano rasa jAge ane dharmano rasa jAge to arthIpaNuM ApoApa Ave. jyAM beTho che tyAM lAbha zI rIte thAya ? ane AtmakalyANa mATe dharmano Azraya levo joIe, evuM na thAya tyAM sudhI dharmanuM arthIpaNuM jAgrata thatuM nathI. te te guNasthAnakanI kriyA te te guNasthAnake jarUra hovI joIe. ekalI mAnyatA tyAM na cAle. cothA guNaThANAvALAne sarvavarita tathA dezivatipaNA mATe bhAvanA eTale mAtra mAnyatA hoya e mAnyuM, 'e kyAre Ave !' evI utkaTa abhilASA hoya e mAnyuM paNa jinapUjanAdinI mAtra bhAvanA rAkhI, e na kare to e cAle ? to to kahevuM paDe ke ene cothA guNaThANAnI prApti thaI ja nathI. sarvadeva, sarvaguru, sarvadharma, e mAnyatA mArgAnusArIpaNAmAM hatI paNa samyaktva AvyA pachI e na hoya. mArgAnusArIpaNAmAM to hajI mithyAtva hatuM. 'su' ane 'ku'no samyak prakAre tyAM viveka na hato. sabhA : chatAM e mArgAnusArI ? hA, mArgamAM to che ne ? deva gurune nahi mAnanAro e mAnato thAya eTale mArgasanmukha te thayo ne ? jyAM jyAM devapaNuM, gurupaNuM ke dharma sAMbhaLe tyAM e doDe, paNa samyaktva thayA pachI sarvadeva, sarvaguru, sarvadharmane namavAnuM cAlu na rakhAya. pachI to sudeva, suguru, sudharma ja manAya, bIjA to nAmanA, e mAnyatA hoya. e na Ave to eTalI vivekahInatA gaNAya. e vivekahInatA cAlu rahe to mAnavuM ke tyAM samyaktva nathI ane kadAca AveluM hoya to javAnuM. samyaktva AvyA pachI sudevanI, sugurunI sevA vinA ene cena ja na paDe. zrI jinezvaradevanI Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 E vANI sAMbhaLyA vinA paNa ene cena na paDe, enuM to ene vyasana lAgeluM hoya. dharma sAMbhaLavAnI enI icchA teja hoya, eno dharmarAga paNa teja hoya ane enI devagurunI vaiyAvacca paNa teja hoya. enI tamAma zakti tyAM ja kharcAya. guNa pratye rAga ane guNavAnane hAtha na joDAya e bane ? nANAnAM abhAve sonuM na levAya, e rIte tAkAtanA abhAve virati na levAya e mAnyuM, samyagdaSTine paNa aMgopAMga rahI gayAM hoya to jinapUjanAdi na kare to kahevAya ke enI pAse mAlanAM nANAM cUkavavAnI zakti nathI, paNa hAlI cAlI zakato hoya chatAM jinapUjana na kare, guNavAnane hAtha na joDe, e bane ? eno artha to e thAya ke e rucyuM ja nathI. zrI jinezvaradevanuM pUjana, devagurunI bhakti ane dharmazravaNa, A to samajyanI karaNI che. kaThora aviratinA udayavALA paNa zrI jinapUjanathI vaMcita nahotA rahetA. enAthI koI vaMcita rahe to mAnavuM ke e hajI samyakta pAmI zakyo nathI. zrI jinezvaradevane tathA nigraMthagurune jANyA oLakhyA pachI ane dharma samajyA pachI jinapUjA tathA gurubhakti na kare ane dharma na sAMbhaLe eno artha e ke e emane mAnato ja nathI. jene mAnIe tyAM to haiyuM UchaLe ja, mastaka namI ja jAya. aprApya nI ke duHzakyanI mAnyatA hoya paNa prApya tathA zakya mATe mAtra mAnyatA na cAle. dUdhapAka na pacAve e samajyA paNa mAnuM dhAvaNa paNa na pacAve e bALaka jIve ? zuzraSA, dharmarAga tathA devagurunI bhakti e to samyagdaSTine mAnAM dhAvaNa jevuM che. e na le to samyakta pAmyo nathI agara pAmyo che to e rahevAnuM nathI. bhUmikAne yogya karaNI joIe ja. samyakta TakAvavA vastuno rAga hovo joIe. samyagdaSTine to jinapUjA vinA, gurunA yoge emanAM darzana vinA ane saMbhaLAvanAra maLe to jinavANI sAMbhaLyA vinA khAvuM na bhAve. vyavahAramAM jenuM arthIpaNuM hoya te thoDuM paNa maLatuM hoya to levA jAya. be patAsAM maLatA hoya toya badhA levA doDe ane A jinavANI levA na Ave enuM kAraNa zuM? muddo e ke enI kiMmata samajAI nathI tethI dilane rucyuM ja nathI. jamIna phaLadrupa, varasAda zrIkAra, havA sArI, chatAM mola na Uge to mAnavuM ke vAveluM bI zekeluM hovuM joIe. samyaktanI karaNI Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1905 17H samyagdarzana sAthe AcArano saMbaMdha - 133 ----- 257 mATe A dazA hoya arthAt e karaNI na kare to kahevAya ke samyakta nathI. ema kahe ke dere javAnI bhAvanA to ghaNI che paNa deruM so DagalAM dUra che eTale lAcAra ! Ama kahenAro bajAra hajAra DagalAM dUra hoya tyAM pahoMcI jAya ane vacamAM deruM Ave to bhUlathI paNa tyAM na jAya. ene bhagavAna para rAga che ema kahevAya ? pADozamAM muni Ave toya ghare lAvavAnI darakAra nahi ane kahe ke mane vahorAvavAnI bhAvanA ghaNI, e manAya ? maMdiramAM pesatAM bhagavAnanAM darzana thAya eTale mastake be hAtha bhegAM karI page lagAya, e vidhi, jyAre A to gabhArA sudhI pahoMce tyAM sudhI hAtha na joDAya, eno artha e ke paramAtmA para tevo prema nathI. ophisamAM pesatAM ja oNphisarane salAma bhare ane ahIM deva, guru, dharma pAse chAtI akkaDa rAkhe tyAre mAnavuM paDe ke enI chAtImAM kAMIka roga thayo che. pachI emAM pariNamana kyAMthI thAya ? ThIka che rUDhi khAtara Ave che. moDhe e game teTalI DaMphAsa mAre paNa zAstra enI moDhAnI eke vAta mAnI nathI. zAstra to dareka pAse enI bhUmikAne yogya karavA jogI karaNI mAge ja. zAstra to evuM bolo tevo amala mAge che. sarvaviratidharane pUche ke, "tAre ghara che? jo hA kahe to zAstra kahI de ke "tuM sarvaviratidhara nahi.' gRhiliMgamAM paNa kevaLajJAna thAya, chatAM deva AvIne muniveSa na Ape tyAM sudhI e AtmA potAne kevalI tarIke na jaNAve. deva na Ave to loka jANe paNa nahi ke A kevalI che. deva AvIne veSa Ape ane e veSane dhAraNa karIne mahAtmA cAle, tyAre loka jANe ke A kevalI bhagavaMta che. sabhA: rastAmAM koI sAdhu emane maLe to e name kharA? e anaMtajJAnI che, yogya rIte ja varte, vyavahAranuM ullaMghana thAya tyAM jAya ja nahi. jainazAsananI vidhi evA prasaMge judI che. koI ziSyane kevaLajJAna thAya paNa guru e jANe nahi tyAM sudhI ziSya vaMdana, bhakti vagere tamAma vyavahAra sAcave. vyavahArane e laMdhe nahi. TUMkamAM te te guNasthAnakanI kriyA te te guNasthAnake joIe. vinIta. gurune hAtha joDe ja : sarvaviratidhare ghara choDavuM ja paDe. ghera beThe jo sarvaviratidhara kahevarAvAtuM hoya to koNa na kahevarAve ? samyagdaSTie paNa samyaktanI karaNI to karavI Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 -- - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - 1998 ja paDe. A to kahe che ke vartIe marajI mujaba paNa zAstra kahelo ilkAba joIe, to e maLe ? te te sthAnane anurUpa kriyA karavI joIe. vinIta thanAro gurune hAtha joDe ja, tahatti kahe ja. marajI mujaba cAlanAro vinIta kahevAya ? pacIsa rUpiyAnA pagAradAra polIsa upara paNa keTalI jokhamadArI ! game tevA saMyogomAM paNa Ubho hoya tyAMthI khasAya nahi. sUryano tApa hoya, lalATa tapatuM hoya paNa moM pheravAya nahi. pheraphAra kare to paTo jAya ane ghera besavuM paDe. pacIsa rUpiyAnA paTAnI jo ATalI kiMmata to A samatva vagere dharmanA paTAnI kiMmata ja nahi ? jo ema ja hoya ane mAthe koI pharaja ja na hoya, to mAno ke e paTo ja nathI. saMsAramAM rakhaDavuM hoya tene mATe A vAta nathI, saMsArasAgara taravo hoya tenA mATenI vAta che. jevA ho evA dekhAo : je guNa pAmyA kahevarAvavA, tene anurUpa karaNI karavI joIe, emAM pola na cAle. kaSAya ane iMdriyone AdhIna thAya te saMsArI ane ene jIte te muktimAM javAnA. kaSAya ane iMdriyo jema jItAya tema guNa vadhe. karaNInI darakAra vinA potAnI jAtane guNavAna manAvanAra bhale manAve paNa lAbha nahi maLe. zAstra kahe che ke e rIte pAMca-pacIsa varasa khoTuM manAvavAmAM bhaviSyamAM tela nIkaLaze. daMbhathI guNavAna banAvavAno natIjo bhayaMkara Avaze. guNa na hoya to "guNa nathI' ema kahI do ane guNInA zaraNe jAo, ane guNI kahevarAvavA mAgatA ho to tevo vartAva karo. khAya roja badAmano zIro ane huM to e kaDavo karIne khAuM ' ema kahe e manAya ? bhaDakuM khAtAM paNa eTalo ja AnaMda mAne to e manAya. je vakhate je cIja maLe temAM barAbara samabhAva rahe, iMdriyo phaMTAya nahi, moM bagaDe nahi, gaLAmAM pesatAM aTake nahi to to e vAta manAya paNa ema na thatuM hoya chatAM evA virAgano dAvo kare to zAstra kahe che ke "tuM kone Thage che? A tArA bApa sarvajJa che. mokSe javAmAM pola nahi cAle.' kevaLajJAna pAmavAnI taddana yogyatAvALAne paNa mAtra sAta lavanA AyuSyanI khAmIne laIne tetrIsa sAgaropama saMsAramAM vadhAre rahevuM paDyuM to mArI tamArI kaI hAlata ? potAnI jAte ja potAne UMcA manAvavuM hoya to Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1991 - 17H samyagdarzana sAthe AcArano saMbaMdha - 133 - 259 manAvo, ajJAna jagatathI pUjAvAnA lahAvA laI lo paNa zAstrakAra kahe che ke pachI aTavI bahu moTI che, corAzI lAkha jIvAyoni che, tetrIsa tetrIsa sAgaropamonAM moTAM AyuSya che, anaMto kALa pasAra karavo hoya to jagyA che. guNavAna banI guNI tarIke oLakhAya enA mATe mokSa che, guNahIna banI guNI kahevarAvanAra mATe saMsAra che. tijorImAM kANuM chatAM pAghaDI lAlacoLa rAkhanAra mATe eka divasa devALiyAno cAMda niyata che. joI joIne cAlaze to sacavAze. jainazAsane koInI zarama nathI rAkhI. bhagavAna mahAvIradevanA AtmAne paNa chUTa na ApI. "haze have ! tIrthaMkara devano jIva che mATe javA do' e vAta tyAM na hatI. tIrthaMkara thaze tyAre nahi kanaDIe, tyAre to pUjIzuM, hAtha joDIzuM paNa vAMkA cAle tyAM sudhI to e paNa rakhaDe. je sthAnamAM beThA cho ane je sthAnamAM javuM hoya tene yogya guNo keLavo. tamane ane amane beyane sarakho upadeza che. anaMtajJAnIe na tamArI ke na amArI bemAMthI koInI jarAye zarama rAkhI nathI. beya mATe cIlo sarakho ja rAkhyo. karmasattAnAM UMDAM gaNita : sabhA: pApano natIjo tarata na maLe ane pachI maLe enuM kAraNa ? tarata natIjo pUro na apAya. tarata sajA to ajJAnI kare, DAhyo to pachI ja kare. gUmaDuM paNa pAkyA pachI ja bUmarANa karAve. pApa baMdhAtAMnI sAthe sthiti baMdhAya che. sthiti pramANe abAdhAkALa nakkI thAya che. abAdhAkALa pUro thAya tyAre ja karmasattAne majhA Ave. tarata sajA thAya e evo anubhava na Ape. utAvaLa to ajJAna kare. karmasattA to jANe che ke bacco have kyAM javAno che? bhAgI javAno bhaya hoya e gunegArane tarata pakaDe. karmasattA to mAne che ke dIkaro barAbara sANasAmAM Avyo che. e zuM kAma utAvaLa kare ? pApAnubaMdhI puNya bahu bhayaMkara che. e sukha-sAhyabImAM jIvane barAbara mahAlavA de, loko enAM vakhANa kare, e sAMbhaLIne e khUba phulAya, ene khUba UMce caDAve ane pachI e evo khADAmAM gabaDe ke eka hADakuM sAjuM na rahe. e pharI UMco Ave ja nahi. je puNyanA bhogavaTAmAM AtmA para pApano dhasAro cAlu ja che, e pApAnubaMdhI puNya. sAco vIra kAyarane pahelAM dorI khUba kheMcavA de paNa pachI evI DhIlI mUkI de ke pelAnA hAthamAMthI dorI to chUTI jAya paNa Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 107 evo pachaDAya ke badhAM hADakAM bhAMge. karmasattAnAM gaNita bahu UMDAM che, je ene samaje te ja bace. bAkI badhA maTe. mATe kahuM chuM ke, guNavAna dekhAvA karatAM guNavAna banavAnI mahenata karo. jevA ho tevA dekhAvAnuM nakkI karo uttama evA jainazAsana samajanArane guNavAna banAvavAno daMbha kema game ? guNahIna chatAM guNavAna kahevarAvavAnuM mana thAya tyAre AtmAne kahevuM ke tuM coTTo che. chabastho pAse pola bhale cAle paNa jJAnI pAse pola calAvavA jaIza to zAstra kahe che ke "mukha ! marI jaIza. koI evI jagyAe pheMkAI jaIza ke patto paNa nahi lAge.' jainazAsanamAM eka eka karmanA svarUpanuM bArIka varNana karyuM che. nAnA azubha karmano baMdha paNa keTalo moTo paDI zake che tenuM jhINAmAM jhINuM dhyAna ApyuM che. ghora tapasvIne paNa kevA pappA paDI zake che, e emAM jaNAvyuM che. evuM zAsana pAmyA chatAM guNahIna guNI manAvavAno dAvo kare to eno artha e ke e jainazAsana pAmyo ja nathI. jevA ho tevA dekhAvAnuM nakkI karo. ApaNe kharAba hoIe ne koI kharAba kahe to eTalethI ja patyuM, paraMtu kharAba chatAM sArA dekhAvAno daMbha ahIM bhale nabhe paNa karma nahi choDe. tArakanI sAme taraMga ke manakalpanA na hoya ? je sthAne rahyA cho te sthAnanI pharaja bajAvo. A deva, guru ane Agamane tAraka mAnyA pachI enI sAme taraMga ke mana kalpanA na hoya. zAstra kahe te guNa kharo mAnavo ane vartAva tevo na karavo enuM kAraNa? naMdISeNa sAcA vaiyAvaccI hatA. e guNathI to devalokamAM Indrane paNa emanI prazaMsA karavI paDI. paNa e to ema ja mAnatA hatA ke mArAmAM vaiyAvaccanI joIe tevI tAkAta nathI. vaiyAvacca guNa jevo pragaTa thavo joIe tevo thayo nathI. vaiyAvacca karanArane ALasa na pAlave. jene je je guNanA adhikArI thavuM hoya teNe AjubAjunI badhI sAmagrI meLavavI joIe. zrI gautama mahArAja vinIta hatA, cAra jJAnanA dhaNI ane pote ja dvAdazAMgInA racanAra hatA, chatAM prabhune pUchyA vinA eka kadama paNa nahotA bharatA. emaNe kadI ema na vicAryuM ke dvAdazAMgI to meM racI che pachI mAre pUchavAnI jarUra zI ? zrI jinezvaradevanI AjJA gaNadharadevoe sUtramAM gUMthI ane pALI. "bhagavAne karyuM Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 - 17 : samyagdarzana sAthe AcArano saMbaMdha - 133 - 201 temaja karavuM, evo Agraha emaNe paNa na rAkhyo, kema ke ethI hAlata kaphoDI thAya, ema jANatA hatA. teo hRdayathI ema ja mAnatA ke bhagavAna te bhagavAna ane ame te ame, amAre to temanI AjJA ja pALavAnI. samyanI karaNI : sAcuM mAnyuM tyAM sadbhAva ane e jogI karaNI joIe. guNavAnano bheTo thAya ane guNAnurAgIthI hAtha na joDAya ? ema chatAM e guNAnurAgI kahevarAve to mAnavuM ke e mAnapAnano bhUkhyo che, bAkI vastutaH guNano rAga nathI. jainazAsanano vyavahArathI e kAyado ke jenA hAthamAM ogho te sAdhu, vrato svIkAre te dezavirati ane prabhunI AjJA para akhaMDa prema hoya tathA dezaviratidhara ane sarvaviratidharane hAtha joDe te samyagdaSTi, bAkInA badhA mithyAdRSTi. hAthamAM ogho dekhAya chatAM enA pratye sabhAva na hoya, bedarakArI ke upekSA hoya to e paNa mithyASTi. ema mAlUma paDI jAya to e sAcuM hoya to paNa ene vaMdana na thAya. munine mahAvratanI paravA na hoya ? guNI kahevarAvanArane guNano khyAla ja na hoya ? vratadhArI kahevarAve ane pharajanuM bilakula bhAna nahi e nabhe ? pote bhaNelo nathI ema kaheto hoya to pachI guru kahe tema varte ane gurunA kahyA mujaba vartu chuM ema kahe. pUjA koIka divasa karuM chuM, evuM samyagdaSTi bole ? khAya roja, pIe roja, UMghe roja ane pUjA koIka divase ! A to daMbha nathI ? zAstra kahe che ke jinapUjA vinA, gurusevA vinA, dharmazravaNa vinA samyagdaSTi na rahe. enA haiyAmAM dharma na hoya e bane ? ApatuM kALe koI vakhata na bane to paNa ene bhayaMkara pazcAttApa thAya. zuzruSA, dharmarAga ane devagurunI bhakti e samyaktanI karaNI. gharanuM kahevAnI zAstra nA kahI che : sabhA : jyAM bIjuM kahevAtuM hoya tyAM suzruSA hoya ? emAM to vAMkuM thayuM. e jinavANI na rahI paNa gharavANI thaI. A to jinavANInI vAta cAle che. gharavANI to tamArI pAse paNa kyAM nathI ? gharavANI sau saunI judI. hoziyAra hoya te bahu bole, bIjo thoDuM bole. pelo vadhAre prapaMcI, bIjo ocho. paraMtu ahIM prapaMcanI vAta nathI. ahIM to jinavANInI Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 vAta che. gharanuM kahevAnI zAstra nA kahI che. gaNadharadevoe paNa kahyuM ke, 'ame bhagavAna mahAvIradeve je kahyuM te kahIe chIe.' nathI kahyuM te kahevA e paNa taiyAra nathI. jyAM vAMkuM thayuM, gharavANI thaI tyAM to e sAMbhaLavAthI zrAvakapaNuM kalaMkita thAya che. je guNasthAnake rahyo enI karaNI vinA na cAle. utkaTa vinaya na bane paNa hAtha joDAya, haiyuM UchaLe, zira jhUke, e to bane ne ? munine chellI hadanuM UMcuM sAtamAnI nikaTanuM chaThThuM guNaThANuM na hoya e mAnI zakAya paNa prAraMbhanuM chaThThuM to hoya ne ? tyAM paNa maryAdA to kharI ne ? maryAdA nAza pAme to ? te te sthAne rahelA AtmA mATe te te kriyA jJAnIe niyata karI che. munine dekhIne zrAvaka hAtha joDe. ghera sAdharmika padhAre to gAdI na hoya to kothaLo pAthare, hAtha joDI 'padhAro, ghara pAvana karo' ema kahe, sAdharmikanA yogane sAro mAne. tame jene pUjo ene pUjanAro tamArA ghera Ave, to ene sAme levA javAnuM mana na thAya ? ekasarakhI vastuno vepAra karanArA paraspara kevo prema rAkhe che ? sAdharmike maLe tyAM jayajineMdra na bolAya ? hAtha UMcA na thAya ? dharmacarcA na thAya ? duniyAno sAco snehI, saMbaMdhI, ne sAthI to zAstra ene kahyo che. mAbApane sAcA saMbaMdhI mAnavAnI zAstra nA kahI. AcArya, upAdhyAya ne sAdhunuM kartavya : arihaMta tathA siddhane to devakoTimAM mUkyA. AcArya koNa ? to kahyuM ke pAMce AcAra pALe ane bIjAne paLAve te. e pAMca AcAra kayA ? jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAra, AmAM have kAMI bAkI rahyuM ? e pAMce AcAra pote pALe, bIjAne paLAve ane pALavAnA rasiyA banAve e AcArya. e pAMce AcAra Ave to saMsAra chUTI jAya. 1970 pAMce AcAramAM pote pravINa bane, pAlana kare, bIjAne paLAve te jainazAsananA AcArya, paNa e pAMce AcAranuM je khaMDana kare, e mArga 52 aruci thAya tevuM bole te AcArya nathI. 'dharma na thAya to vAMdho nahi' ema kahevuM te vIryAcAranuM khaMDana che. koI ema kahe ke mArAthI pUjA nathI thatI to AcArya pUche ke kema na thAya ? paNa ema na kahe ke 'kAMI nahi, na thAya to cAle.' sAmAnA rodaNAmAM e bhegA na bhaLe, kANa bhegI kANa e na mAMDe. AcArya to kahe ke AvI sazakta kAyA che ane pUjA na bane enuM kAraNa ? vidyArthI kahe ke dAkhalo nathI Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1971 - 17H samyagdarzana sAthe AcArano saMbaMdha - 133 - 263 AvaDato, to mAstara kahe ke batAva ! zuM nathI samajAtuM ? paNa ema na kahe ke kAMI nahi tyAre, mUka ene eka bAju." upAdhyAya pote AgamanA pAragAmI hoya ane bIjAne e jJAnanuM pradAna kare. sAdhu pote mokSamArgane sAdhe ane sAdhanArane sahAya kare. adiThThakalyANakA' : AcArya, upAdhyAya ane sAdhu e traNamAM saMsArapoSaNanI vAta na Ave. sAdhu tamane gharamAM purAI rahevAmAM sahAya na kare paNa kADhavAmAM sahAya kare. kUvAmAM utAre nahi paNa kUvAmAMthI bahAra nIkaLavAmAM sahAya kare. e ja rIte je dharmamArgamAM sAthe joDAya te sAdharmika. jenAmAM A guNo na hoya te nAmathI bhale kahevAya paNa guNathI na kahevAya. AcAra pALe nahi, paLAve nahi, ane AcArya kahevarAve to zAstra kahe che ke evA AcArya to ghaNA thayA, thAya che ane thaze paNa e poteya DUbe ane bIjAne paNa DubAve. bIjAne pITha para laI nadImAM jhaMpalAve ane pachI hAtha paga na halAve te poteya na tare ane bIjAne paNa na tAre, paraMtu beya DUbe. AcAra pALe nahi, paLAve nahi, e saMsArasAgara tare zI rIte ? ane je pote ja na tare e bIjAne tAre paNa zI rIte ? AvI rIte je DUbe ane DubAve tene to zAstra "adiThakalyANakarA' kahyA che. sabhA: eTale? eTale evAne na joyA sArA. evAnuM darzana na karavAmAM ja kalyANa. sAcI kSAtravaTa : zAhukArano sAtha maLe to ThIka nahi to ekalA javuM sAruM paNa corano sAtha sAro nahi kema ke e to sITI vagADI enA sAthIone bolAve ane sAthe rahIne lUMTAvarAve. pote Aghe jaIne Ubho rahe ne koI pUche to kahe ke huM kyAM lUMTuM chuM !" zAhukAra to pote lUMTe nahi ane potAnuM cAle tyAM sudhI bIjAne lUMTAvA de nahi. mAravADanA vaLAu evA ke potAnA prANanA bhoge paNa jeno vaLAu thaIne nIkaLyo ene lUMTAvA na de. zaraNe AvelAnuM kSatriya bacco rakSaNa kare ja. zaraNe AvelAnuM bhakSaNa thatuM hoya chatAM rakSaNa na kare enAmAM kSAtravaTa nathI. tAjA banAvanI vAta karuM. eka zeThano nokara jAtano kSatriya hato. zeThanA dikarAnI vahune teDavA gayo. laIne Avato hato tyAM mArgamAM lUMTArA maLyA. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 192 pote ekalo hato, pelA vadhAre hatA. lUMTa calAvI tyAre cheTe jaIne Ubho rahyo. zeThanA dIkarAnI vahu ane tenI sAthenI strIoe chupAvAya teTaluM chUpAvyuM, bAkInuM lUMTIne pelA cAlavA mAMDyA, tyAre pelA kSatriyane vicAra Avyo ke Ama mArA dekhatAM lUMTIne jAya ane huM lUMTAvA dauM to kSatriya zAno ? eNe bAIo pAse bacelA dAgInA bahAra kaDhAvyA ane pelA lUMTArAone dekhADI kahyuM ke mUrkhAo ! hajI mAla ghaNo bAkI che mATe pAchA Avo. pelA AvyA ane bAkIno mAla levA trATakyA eTale tarata pelo ADuM laIne pharI vaLyo. dhIMgANuM macyuM, bUmarANa thaI, najIkanA loko bhegA thaI gayA, lUMTArA bhAgyA ane mAla bacI gayo paNa pote barAbara ghAyala thayo. loko gADAmAM nAMkhI laI gayA paNa ene potAnI pharaja bajAvyAno AnaMda hato. jene Azraye raho tenI AzA uThAvo ? jainazAsana maLyA chatAM luMTAIe e bane ? sAtha vagaranA hoIe ne lUMTAIe to orato nahi, paNa chate sAthe luMTAIe to ? guNavAnamAM te te guNonI karaNI joIe. to ja jainazAsana pAmyA e sArthaka. kahe che ke "ame tamAre zaraNe AvyA pachI vartananI jarUra zI ?" A to zrI jinezvaradevane Thapako ApavA jevI vAta thaI. maMdiramAM AvyA eTale ame zrAvaka paNa zAstra pUche che ke AvIne teM ukALyuM zuM? A deva guru to kahe che ke ame kahIe tema varte pachI vAMdho Ave to kahevuM. paNa kahyAthI UlaTA cAlo tyAM zuM thAya ? vyavahAramAM chokarAne tame to sAcavo paNa pelo rAtre UThIne bhAgI jAya to zuM karavuM ? Azritano e dharma ke jeno Azraya hoya enI AjJA UThAve. cothA guNaThANe jinapUjanAdi kriyA na kare, zuzruSA-dharmarAga ane devagurunI bhaktinI karaNI na hoya to zAstra kahe che ke cothA guNaThANAnA sparzananI zaMkA. udAratA paNa chAjatI hoya ? sabhA: anaMtajJAnI sAmAna lAyakAta kema jue ? e to ApavA ja beThA che pachI jovAnuM zuM ? ApavAthI ja sAmo marI jAya to ? dharmAdA davAkhAnAmAM badhAne mAtrA Ape ? na Ape, kema ke badhAne jIvADavA che, mAravA nathI. mahemAna ghare Ave to tame bhale game teTalA udAra ho paNa ghI pAo cho ? kema pAtA nathI ? ane Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1973 17 : samyagdarzana sAthe AcArano saMbaMdha 265 dALabhAtanA DUcA zA mATe khavaDAvo cho ? mATe udAratA paNa chAjatI hoya, mUrkhAI bharelI na hoya. sAcI udAratA te ke jene je yogya hoya tene te Ape. kAyaranI keDe talavAra na laTakAvAya, e to vagara mote mare. anaMtajJAnI paNa lAyakAta mujaba ja saune Ape. - 133 dhUnanamAM to badhAne ja mUkavAnA H bhagavAnanI vANI e to siMhanAda che. siMhanAda thAya eTale ziyALiyAM nAsabhAga kare. siMhanAM darzana to dUra raho paNa avAja thatAM ja badhAM bhAgAbhAga kare che. amane paNa kahyuM ke A siMhanAda sAvadhAnIthI karajo nahi to AvatAveMta khA loko bhAgavA mAMDaze. hajI to dIkSA mATe bolyo paNa nathI tyAM to ghoMghATa pAlu thaI gayo che. have dhUnanamAM to dIkSA ja Avaze. ATalA vakhatathI hajI pIThikA cAle che, dhUnananI vAta to AvI ja nathI, chatAM kahe che ke, mahArAja dIkSA vinA kAMI bolatA ja nathI. ATha varSanI dIkSAnI vAta karI paNa koIne khApI ? tema chatAM ghoMghATa zAthI ? dhUnana to hajI have thavAnuM che. oNparezana 5ru thatAM sudhI DaoNkTara daradIne zAMti rakhAve paNa cIro mUkavAno Ave tyAre pagAMsaMbaMdhIne bahAra kADhe. pachI tyAM UbhA rahevAnuM koI kahe to e cAle ? qharIra to daradInuM paNa soMpyuM DaoNkTarane. dhUnana cAlu thAya tyAM mA, bApa, bairI, chokarAM vagere kAMI na jovAya. tyAM to sahu mATe eka choDavAnI ja vAta. badhAne 4 choDavAnA. pachI to deva, guru ane Agama e traNanuM ja zaraNa. choDavuM paDe te pahelAM choDI batAvo : dhUnana khoTuM nathI. eka yA bIjI rIte e thavAnuM to che ja. kamane ane parAdhInapaNe paNa javAnuM to nakkI ja che. snehIne choDIne tame agara tamane choDIne snehI javAnA to che ja. dhUnana thavAnuM to nakkI ja che to ApaNe jAte 6 kema na karavuM ? dhUnana kyAre thavAnuM e nakkI hota toya dhULa nAMkhI. e mAjeya thAya ne kAla paNa thAya ane atyAre paNa thAya chatAM ene aMge kAMI paNa ravuM nahi enuM kAraNa ? je nakkI rahevAnuM nathI enI AzA ane je TakavAnuM che tenI AzA nahi, e mahAmUrkhatA che. javuM paDe enA karatAM svecchAe javuM, nIkaLavuM e zuM khoTuM ? udAra thaIne Ape e dAtAra, paNa luMTAI jAya to ? lUMTa AvAnI e nakkI chatAM dAtAra na bane te kevo ? choDavuM paDe te pahelAM choDI Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 -- - 1 batAvo. tamArA pUrvajone jema javuM paDyuM tema ja tamAre javuM che ? jo A samajAya ane bhAvanA Ave ane e bhAvanAno zakti mujaba amala thAya to eka paNa dharmAdA khAtuM sidAtuM na rahe. A to koIka sArA kAma mATe levA Ave to kahe ke mAruM kAMIka rahetuM hoya to ApuM. tyAM zAstra kahe che ke ene dAnanI bhAvanA ja nathI, e to nAmanAno bhUkhyo che. dAtAra pAtra zodhe? dAtAra to pAtra zodhe. e to bajAramAM maLe to tyAM paNa Ape ane aTavImAM maLe to tyAM paNa Ape. aTavImAM ApuM to koIne khabara paDe nahi mATe huM to bajAramAM ApIza, evI bhAvanAvALAthI dAna na thAya.e bajAramAM Ave tyAM to pAtra cAlyuM jAya. A to nAmanA thatI hoya, pojhIzana vadhatuM hoya, cAra moTA gaNAtAnI sAthe gAdIe besavA maLatuM hoya, AgaLa paDatA gaNAtA nahotA te gaNAvAtuM hoya to ApavuM, e udAratA nathI, e to vepAra che. dAtAra to pAtra zodhato phare. kyAM kharacuM ! e koIne pUchato rahe. zrAvaka mATe vidhi bAMdhI ke gocarI samaye munine bolAvavA jAya, muni na Ave to AMkhamAM AMsu Ave, Ave to pAtramAM detI vakhate paNa AMkhamAM harSanAM AMsu Ave. rabArInA dIkarAe khIra ApI to zAlibhadra thayo, sarvArthasiddha gayo ane mokSa meLavaze. tame to ghaNI khIra Apo cho paNa eNe khIranI thALI UMdhI vALI e bhAvanA judI. ene paNa ADo hAtha rAkhI mApasara detAM AvaDatuM hatuM. paNa ema na karyuM. dharma mATe kesariyAM karavAM paDaze : - zrI jinezvaradevano dharma kSatriyono che, vANiyAno nathI. kesariyAM karavAnAM che. kapaDAM saMkore enAthI dharma na thAya. kSatriyo to dharma jatAM pahelAM pote khapI jAya. e to "yA homa' karIne tUTI paDe. rAjya gumAvavAnuM bane te pahelAM e prANanI Ahuti ApI de. rAjya rAkhavA mATe e prANanI bAjI khele. kSAtravaTa kSatriyomAM ja Ave evo niyama nathI. vastusvarUpa samajAya to badhAmAM Ave. rabArInA dIkarAmAM kSAtravaTa AvI. khIra ApIne paNa ene thAya che ke A ja amRta AhAra che, je kadApi kSaya pAme tevo nathI. muni gayA pachI e rabArIno dIkaro thALI cATe che. mAM AvIne pUche che ke "dIkarA ! badhI khAI gayo ?' tyAre bolato nathI. mAe bIjI ApI e khAya che paNa pahelI meM munine ApI dIdhI Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 : samyagdarzana sAthe AcArano saMbaMdha - 133 ema kaheto nathI, e keTalI gaMbhIratA ? munine ApelA dAnanA AnaMdamAM e eTalo taraboLa che ke bIjuM kAMI kahevAnI ene phu2sada ja nathI. raMkane ghera muni AvyA e mahAna bhAgyodaya, ema e vicArI rahyo che. AjanI vAta to thAya tema nathI. zera ApIne maNanI vAta na kare tyAM sudhI jIvane ThaMDaka na vaLe. vAtavAtamAM e bole ke ame chIe mATe A sAdhuo jIve che. 1975 bhagavAnanA agiyAra gaNadharoe ema na kahyuM ke 'ame na hota to bhagavAnanI dvAdazAMgI koNa racata ?' paNa emaNe ema kahyuM ke 'bhagavAna na hota to ame dvAdazAMgI pAmata kyAMthI ?' e vAta AjanAone gaLe nahi Utare. udAra to potAnI udAratAne saphaLa karavA pAtra zodhe. pAtra maLe tyAM jhUke. munipaNAmAM, dezaviratipaNAmAM ane samyagdaSTipaNAmAM rahelAomAM te te bhUmikAnA guNo joIe ane tene anurUpa karaNI joIe. e paNa prabhunA zAsanamAM rahelA gaNAya ane te ja saMgha. e saMgha pacIsamo tIrthaMkara. enI AjJA e zrI jinezvaradevanI AjJAtulya mAnya. enI AjJA na mAne te virAdhaka pApAtmA. paNa kUtaruM tANe gAma bhaNI ane ziyALa tANe sIma bhaNI, evuM ToLuM na pAlave. saMsArInuM ToLuM moTuM ane tyAgI thoDA. tame tamAruM ja kheMco to ahIM zuM rahe ? A sthAnane amAre tamAre beye dIpAvavAnuM. A sivAyanA AjJA bahAranA te saMgha bahAra. ApaNe mUkatA nathI paNa A to samajavAnI vAta che. 277 sabhA : ApoApa mukAyelA che. guNane yogya kriyA joIe ja : muniveSa rAkhavo ane munipaNuM vecI khAvuM e kema cAle ? sabhA : e to munipaNAnuM khUna kahevAya. tuMbaDIno guNa pANImAM taravAno paNa mATI ane kAdavavALI thAya ke tarata nIce ja jAya. kAdava vagaranI hoya to ja u52 2he. dharmI kahevarAvanAre dharma karavo ja joIe. roja mAla khAvA ane virAgI kahevarAvavuM e nabhe ? pUrvanA mahApuruSomAM vairAgya hato chatAM potAne rAganA baMdhanamAM mAnatA hatA. Aje rAgamAM paDyA chatAM virAgI kahevarAvanArA vastutaH virAgI nahi paNa DhoMgI che. cha khaMDanA mAlIka cakravartIne jainazAsanamAM sthAna zAthI ? cha khaMDanI Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 mAlikImAM kalyANa mAnavAthI nahi paNa na mAnavAthI. zrI jinezvaradevanI sevAmAM phALo Apyo mATe e samyagdaSTi kahevANA. guNane yogya kriyA vinA guNIne cena ja na paDe. 278 paDikkamaNuM karanArA navarA nathI : vepArI roja sAMje meLa meLave. peDhI mAtra kAce kharaDe na cAle. pAkA copaDA, khAtAvahI e badhuM joIe. bApadAdAnI peDhI ane mAtra kAce kharaDe cAle ? jhAMkhI pensila ane saDelA kAgaLa ane kAce kharaDe calAve to e peDhI thoDA samayamAM bhIkha mAge. kAco kharaDo to mAtra yAdI pUrato, bAkI sAMja paDye pAkA copaDAmAM kALIbhammara zAhIthI badhuM pAkuM lakhAI jAya. nAmuM lakhanArA paNa sArA pagAradAra hoya. khAtAvahImAM, nAmavAra, tAlukAvAra, lattAvAra khAtAM rAkhe. dIvALI AvatAM saravaiyuM taiyA2. tyAM jema A badhuM che tema ahIM kAMI che ? kAco pAko koI meLa rAkhyo che ? be vakhata paDikkamaNuM e paNa jIvanano moTo meLa che paNa e to navarA kare ema mAnyuM. na kare chatAM karatAM hoya tene hAtha joDe toya dhULa nAMkhI paNa A to pote kare nahi ane karanArane navarAno ilakAba Ape, bhagataDo kahe ane potAne zrAvaka tathA samyagdaSTi kahe to e manAya ? ka2nA2ne aMdhazraddhALu kahe ane potAne samajadAra gaNAve e cAle ? 1976 sabhA : vyavahAramAM potAnI zAkha rAkhavA e loko badhuM kare che. have ahIM dhUnana Ave che. atyAra sudhI Acho tyAga hato have kaThina tyAga Avaze. sabhA H Acho tyAga hato mATe ATalA bheLAM thAya che. AchA tyAge bheLA to karyA paNa pAkA tyAge e Take to kharA, atyAra sudhI mAnavAnI vAta hatI have to kahe che ke mAno cho to amalamAM mUko. nathI mukAtuM tene mukAvavAno prayatna che. AcArAMgamAM dhUnanano krama che. karmadhUnana mATe badhAM dhUnana che. dhUnana mokSe javA mATe che. saMsAramAM duHkha che mATe mokSe javuM che. saMsAramAM sukha hoya to sAbita karo. saMsAranI cAre gatinuM duHkha graMthakAra pahelAM batAvI gayA. saMsAramAM sukha hoya to batAvavAnuM AhvAna karyuM hatuM ane che ema mAnanArA koIe batAvyuM nahi, hoya to hajI paNa bolo. mATe sAbita thAya che ke tame paNa saMsAramAM sukha to mAnatA nathI. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19m - 17 : samyagdarzana sAthe AcArano saMbaMdha - 133 - 209 gharmakriyAmAM mauna na hoya ? Aje mauna ekAdazI che. mauna pApakriyAmAM hoya, dharmakriyAmAM mauna na hoya. jJAnI to saMsAra duHkhamaya che eTaluM ja kahIne aTakatA nathI paNa pariNAme duHkhaphalaka che ane paraMparAe paNa duHkha ja che. ema kahe che. vastu kALI che, enuM phaLa kALuM che ane enI paraMparA paNa kALI che. saMsAra duHkhamaya che, enA sevanathI pariNAma duHkhanuM che ane e duHkha kADhavA pApa karavAthI paraMparA paNa duHkhanI che. lakSmIno moha e pApa che, eno sahavAsa e pApa che ane enI AsaktimAM rahIne mare to durgati ja thAya. mammaNazeThane ghera eTalI lakSmI hatI ke jenA suvarNamaya baLadanAM ratnamaya be zIMgaDAM banAvavA mATe zreNikanA bhaMDAramAM lakSmI nahotI. e baLadane bhoMyarAmAM rAkhyo hato. pote tela ne coLA khAIne jIvana pUruM karyuM ane marIne sAtamI narake gayo. enI eTalI aDhaLaka lakSmIe paNa ene svarge na pahoMcADyo, to tamArI ATalIzI lakSmI tamane svarge pahoMcADaze ? rabArInA chokarAnI thoDIzI khIre ene zAlibhadra banAvyo. zAstra enA dAnanI noMdha lIdhI. e zAstrakArone kahevA nahoto gayo chatAM enI noMdha levAI. tamAre paNa zAstranA pAne nAma lakhAvavuM che ? mAna paNa ahIM maLaze te duniyAmAM bIje nahi maLe, paNa mAna maLavAnI AzAe karazo to koI UbhA rahevA nahi de. bolo thoDuM ane karo ghaNuM : Aryadeza, AryajAti, AryakuLa temAMye zrAvakanuM kuLa maLyuM che te niSphaLa jAya ane chatI sAmagrIe bhIkha mAgavI paDe evuM jIvana jIvavuM e moTI mUrkhatA che. AvI sAmagrI pharI pharI nahi maLe, AvA ToNA mAranAra pharI pharI nahi maLe, ane gusso khamIne tathA gALo khAIne paNa sAcuM saMbhaLAvanAra pharI pharI nahi maLe. A vAta jace to aMgIkAra karo, na jace to upAya nathI. AvI sAmagrI maLyA chatAM na sAdho to vAtoDiyA vahIvaMcA kahevAzo. bolo thoDuM ane karo ghaNuM paNa bolavuM ghaNuM ane karavuM kAMI nahi e sajjananuM cihna nathI. jainazAsana pAmyAnuM e phaLa nathI. phaLa bhAgyAdhIna chatAM dharma sAcavavA badhuM thAya. zakti, saMyoga, sAmagrI tathA sAdhana chatAM prayatna na karIe to prayatna na Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 1978 karavAnA pApanA bhAgIdAra ApaNe chIe. e pApanI bhAgIdArI ApaNA khAte na Udhare enI kALajI rAkho, nahi to e UdhareluM pachI pUruM koNa karaze ? thoDethI patAvo nahi to lAMbuM thaye lAMbA thavuM paDaze. dhUnanamAM sau prathama svajana dhUnana : saMsAranuM duHkha maTADavA mATe dhUnana che. emAM sau prathama svajana dhUnana che, kema ke bAMdhIne pakaDI rAkhanArA to e che. marudevA mAtAe jyAre bharatane kahyuM ke "mAro RSabha aTavImAM gayo, tyAM rakhaDI rakhaDIne duHkha veThe che, chatAM te enI khabara leto nathI," tyAre bharate kahyuM ke "saMsArasAgara taravAmAM gaLe zilA jevA ApaNo emaNe tyAga karyo emAM khoTuM zuM karyuM?" ati vahAlI zilA paNa taranAre to choDavI ja paDe. vAlanI vIMTI tathA mAtApitA, kAkA mAmA vagere badhA saMbaMdho choDAya to dhUnana thAya. A viSe graMthakAra AgaLa zuM pharamAve che te have pachI - Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18H jyAM bhAvanA lukanI tyAM samyagdarzana nahiH 1134 J-131 vi. saM. 1987 mAgasara suda-12 zukravAra tA. 13-12-1929 * guNa game to guNInI pUjA thAya : * e adhyAtmabhAva nahi paNa aMdhAtma-bhAva cheH * ghasaDAvuM ane dhasavuM e bemAM phera che : * Agama vAMcavAnI tamane manAI kema ? * dharmIno gamo e adharmIno aNagamo : 9 dhUnanamAM kacaro kADhavAno che : * sArI cIja AMkho mIMcIne paNa levAya : 7 zAstro ne caritromAMthI UMdhuM zodhanArA : * ghasaDAya jAya e ukALe zuM? 0 e bhagavAnanI AzAtanA che : * vAMjhaNI bhAvanA nakAmI : 1 karaDA zabdo kone kahyA che ? * samyagdaSTi kriyAne varSe nahi : 0 bALakomAM saMskAra na pADo e tamArI khAmI : viSayaH samyagdarzananI sAthe AcAra jarUrI. korI bhAvanA kAma na lAge. bhAvanA khUba sArI hoya paNa e sArI bhAvanA paNa jo AcaraNamAM na mUkAya to. bhalIvAra na Ave. guNa game to guNIne joI tarata zira jhUkavuM joIe, enI haiyAthI anumodanA thavI joIe ane zakti pramANe e guNane sva-jIvanamAM apanAvavA mATe jarUrI prayatna to thavo ja joIe. jinezvara deva ane sadgurunI pUjA-sevA temaja jinavANInuM zravaNa jevA AcAro to anivArya che. e na kare ane emAM "cAle' ema bole ene samakitI kaI rIte kahI zakAya ? A pradhAna sUra sAthe vaNAyela A pravacana jema jema AgaLa vadhe che, tema aneka avAMtara praznonAM samAdhAna paNa samarpe che. kriyA na karavI ane dhyAnano DoLa laI besavuM e adhyAtma nathI, paNa aMdhAtma che. evA suMdara zabdonI ramajhaTathI A pravacana khUba ja ramaNIya banyuM che. eyaae / * je guNane cAho te guNane jIvanamAM utAro to ja guNa khIle, nahi to Avelo guNa cAlyo jAya. * mAnyatA divase divase vartanamAM na Ave to ene sAcI mAnyatA koNa kahe ? * nizcayanayanI bhAvanAvALo vyavahAra kriyAno kadI uccheda na kare. * cha guNaThANe Avazyakane korANe mUkI dhyAnano DoLa kare, e mithyAdaSTi che. * prabhupUjA paNa vidhipUrvaka kare e adhyAtma che. AtmAne nirmaLa kare evI badhI kriyA adhyAtma che. * zrI jinezvara devanI mUrtine jo bhagavAna mAno to ene pUjAya paNa ramADAya nahi. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 : jyAM bhAvanA lukhI, tyAM samyagdarzana nahi ? guNa game to guNInI pUjA thAya ? anaMta upakArI sUtrakAra paramarSi zrI sudharmAsvAmIjI mahArAjA samajAvI gayA ke saMsAra duHkhamaya che ane viSayAdhIna AtmAo duHkhamAM paNa sukhanI kalpanA karIne vadhu ne vadhu duHkhI thAya che. have dhUtavAdanI zarUAta karatAM pahelAM mAyA bho ! zusUrata mo ! - ema kahIne ziSyane AmaMtraNa karIne sAMbhaLavAno arthI banAve che ane sAvadhAna banIne sAMbhaLavAnuM kahe che. arthIpaNuM na Ave tyAM sudhI vastuno svIkAra thaI zakato nathI. A badhI vAtonuM varNana karatAM ApaNe e muddA para AvyA ke samyagdaSTine sarvaviratipaNAnA ane dezaviratipaNAnA manoratha hoya paNa chatI sAmagrIe jinapUjA, gurubhakti tathA jinavANI zravaNanA mAtra manoratha kare e na cAle. e badhuM karavuM sAruM mAne chatAM zakti mujaba kare nahi to vastutaH enAmAM samyakta nathI ema kahevAya. guNInA guNano svIkAra kaThina paNa guNanuM anumodana kaThina hoya ? anumodana, namana ane prasaMge prasaMge prazaMsA, e kema na bane ? sudharmA iMdra to avirati hatA ne ? prabhunA saMyama, tapa, dhyAna vagerenuM pAlana karavAnI emanAmAM zakti na hatI paNa prazaMsAdi karavAnI zakti to hatI ne ? to prasaMge prasaMge e karatA ne ? samyaktanI karaNI karavAmAM dhIratA to hoya ne ? vrato levAnI zakti na hoya, saMsArano tyAga karI sAdhupaNuM levAnI zakti na hoya e manAya paraMtu zrI jinapUjanAdi karaNImAM paNa mAtra manoratha kare e manAya ? A to khUbI e che ke guNanI anumodanA karavI nahi, guNIne dekhIne jhUkavuM nahi ane guNAnurAgI kahevarAvavuM e bane ? zreNika mahArAjA guNAnurAgI hatA. jyAM guNa dekhAya tyAM jhUkatA. prabhune vAMdavA jAya paNa mArgamAM prabhunA ziSya maLe to emane paNa vAMghA vinA e AgaLa vadhatA nahi. mArgamAM sAme maLatA guNInI upekSA karanAro tyAM jaI prabhunuM bahumAna zI rIte kare ? maMdiramAM ekadama utAvaLathI pesanAro, paga Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1991 - 18 H jyAM bhAvanA lukhI tyAM samyagdarzana nahi - 134 - 273 nIce jaMtu AvI jAya teno paNa upayoga nahi rAkhanAro, prabhunI AjJA zI rIte pALavAno ? zrI jinezvaradevano bhakta che ke je mArgane yogya kriyA jIvanamAM utAre. guNIne hAtha paNa na joDe e bhagavAnano bhakta gaNAya ? prabhune vAMdavA jatAM zreNika rAjAe prasannacaMdra rAjarSine dhyAnastha dazAmAM UbhelA joyA. emane tarata vicAra thayo ke A parama maharSine vaMdana karyA vinA AgaLa na javAya. e rAjarSi prabhunA ziSya hatA. zreNika rAjA tarata hAthI parathI nIce UtaryA. pAMcasAta kadama cAlIne muni samIpe gayA. vaMdanA ane stuti karIne pachI AgaLa cAlyA. A guNanuM bahumAna che. ghasaDAvuM ane dhasavuM e bemAM phera che H Aje potAne guNAnurAgI, saguNAnurAgI ane sajjanonA sAthI kahevarAvanArA ghaNA che paNa ene sajjananI darakAra paNa hotI nathI, e kema cAle ? guNane anusaratI kriyA na hoya ane potAmAM guNa che ema bolyA kare e to mUrkha gaNAya. tijorInuM taLiyuM sApha hoya chatAM potAne lakSAdhipati mAnemanAve e to gAMDAmAM khape. saMsAra khoTo mAnyA pachI tyAM rahetAM hRdayamAM cIro kema na paDe ? e nirAMta karIne tyAM besI rahe kharo ? kariyAtAno ukALo kaDavo jANyA pachI pIvo to dUra rahyo paNa moDhA pAse lAvatAM paNa trAsa thAya che. enI gaMdhathI paNa moDhuM bagaDI jAya che. je cIja khoTI mAnI tyAM valaNa kevuM hoya ? karmodayathI pApa karavuM paDatuM hoya paNa hRdayathI na karatA ho toye ThIka. samyagdaSTi pApakaraNImAM baMdha ocho kare ane mithyAdaSTi vadhAre kare. samyagdaSTi paNa hiMsAdi karaNI kare che paNa ghasaDAyA kare che jyAre mithyAdRSTi dhasato kare che. ghasaDAvuM. ane dhasavuM e bemAM phera che. veThiyo veThe jAya paNa haiyAthI na jAya, javuM paDe mATe na chUTake jAya. dharmIno gamo e adharmIno aNagamo : peDhImAM zeThane lAkha Ave ke jAya e vakhate zeThanA hRdayanI sthiti ane nokaranA hRdayanI sthitimAM ghaNo phera hoya che. nokara to pacAsano grAhaka. nokara jevI sthiti samyagdaSTinI saMsAra pratye hoya. saMsAra khoTo lAge to haiyAnI sthiti pharI jAya. je guNane cAho te guNane jIvanamAM utAro to ja guNa khIle, nahi to Avelo guNa cAlyo jAya. guNanI prApti to kaThina che paNa enuM Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - 1990 rakSaNa karavuM e to ethI paNa kaThina che, ane ene TheTha sudhI TakAvavo e to vaLI mahAmuzIbatanI vAta che. saMsAramAM rahIne dharma sAdhavo, aDhAra pApasthAnakanA killAmAM rahIne AtmAne bacAvavo e kAMI nAnIsUnI vAta nathI. mohanI prakRti evI che ke pahelAM mIThuM batAve ane pachI phaTakA mAre. dharma pahelAM kaDavuM batAve paNa pachI mIThAM phaLa cakhADe - mATe ja bhavAbhinaMdI jIvone bhava bhadraMkara lAge che ane dharma bhayaMkara lAge che. saMsAranA pipAsune saMsAra sAro lAge kema ke khAvuM, pIvuM, paheravuM, oDhavuM e ene game che. bhavAbhinaMdIne bhava game, dharma na game. bhavane mITho mAnyo che mATe e game che. viSayanuM sukha eNe mIThuM mAnyuM che, bhale bhaviSyamAM e jheramAM pariName, naso kheMcAya ane prANa jAya. tyAranI vAta tyAre. dharma karavAmAM naso pahelAM kheMcAvAnI paNa pachI zAMti. samyakta mAtra mAnyatAmAM ja che ane enA mATe karaNI ja nathI ema na mAnatA. mAnyatA divase divase vartanamAM na Ave to ene sAcI mAnyatA koNa kahe ? samyaktanI sparzanA kabUlyA pachI guNamAM vAMdho hoya ? dunyavI padArtho asthira che, zarIra anitya che, nakkI javAnuM che, raMgarAga, mojamajA vagere AtmA mATe aniSTa che, lAbhakara nathI, AvuM jene asthimajjA thAya enuM jIvana saMsAramAM kevuM lakhyuM hoya ? rakhyAmAM ghI jevuM hoya. rakhyAmAM ghI paDe to paNa eno piMDo na vaLe. ATAmAM ghI paDe to piMDo vaLe. tame rakhA jevA nathI, ATA jevA cho. samyagdaSTi saMsAramAM na levAya. samyagdaSTi to evo banI jAya ke gharanAne bhArarUpa lAge, ane evuM thAya to ja manAya ke dharma pariNamyo. Ama bane to ja sahavAsIono moha paNa ApoApa chUTe, ane to eno chUTavAno mArga paNa sahelo thAya. je kSaNe saMsAra choDI nIkaLavuM hoya te kSaNe tarata nIkaLI zakAya. sArI cIja AMkho mIMcIne paNa levAya : zAstra kahe che ke vairAgya na Ave to saMsAranA viSayakaSAyathI chUTavA je paNa karavA jevuM hoya te badhuM ja karAya. cIja sArI mAnyA pachI AMkho mIMcIne paNa levAya. auSadha to kamanathI paNa sevAya. khoTuM lAgyuM tene choDavAmAM ane sArAnA svIkAramAM jarUra paDe to jhapApAtanI paNa chUTa che. zrI naMdiSaNamunine devIe paNa bhogAvalI bAkI che ema jaNAvyuM, bhagavAne paNa ema ja kahyuM hatuM paNa zrI naMdiSeNe bhogAvalIne gaNyA nahi. vratane jALavavA mATe jhapApAta Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1983 -- 18 : jyAM bhAvanA lukhkhI tyAM samyagdarzana nahi - paNa karyo. matalaba jhaMpApAta paNa thAya. paNa mAno ke evI taiyArI na hoya to paNa vairAgya Ave tyAre tarata nIkaLI zakAya evI sthiti to karo ! vaga2 icchAe paNa sAkara mIThI ja lAge. icchA thAya tyAre ekadama nIkaLAya evI sthiti keLavo, evuM jIvana jIvo ke loka paNa jANI jAya ke na mAlUma A kyAre cAlyo jAya te kAMI kahevAya nahi. dhAro tyAre nIkaLI zako evo vartAva rAkho. 134 - 275 eka ja dezanAmAM palaTo : saMsAra khoTo mAnyA pachI vairAgya AvavAno e to nakkI che. vairAgya kema jaladI Ave e bhAvanA to enI che. e bhAvanAvALAnI kuTuMbamAM, gharamAM, bajAramAM, duniyAnAM vyavahAramAM vAtacIta kaI hoya e nakkI karo, eTale dhUnana cAle. comAsAmAM pANI pAvAnuM ane have pAka laNavAno. laNavAmAM dAtaraDuM joIe. e dhAradAra hoya, buThThuM na cAle, tame evI taiyArI karo ke jyAre cAlyA Avo tyAre pAchaLanA sahAyaka thAya. paradezI rAjA evo mohAMdha hato ke aTavImAM potAnI rANI sUryakAMtAnI kSudhA ane tRSA potAnA zarIranA mAMsathI ane potAnI nasa kApIne enA lohIthI chipAvI hatI. evo rAjA paNa kezI mahArAjAnI eka ja dezanAnA prabhAve evo palaTAI gayo ke ghare Avyo tyAre sUryakAMtAne thaI gayuM ke A rAjA have ApaNA kAmano nahi. tyAre eno kevo vartAva haze ? eka ja dezanAmAM ATaluM parivartana. rANIne ema thaI gayuM ke have to A mare to ThIka. tame jo upayogI na ho to tamane koI na saMghare. gharanAnI veTha karo, emanI icchita vastuo lAvI Apo to tame emanA ane tamArAM upayogI kAma e kare to e tamArA. tamArA parasparanA vyavahAramAM tame eTalA pAkkA cho. ghasaDAyo jAya e ukALe zuM ? 'ame na hoIe to koI jIvI na zake, badhA marI jAya' evuM na mAnatA.tamArA jevA ghaNA marI jAya toya pAchaLa koI ma2vAnuM nathI. potAnuM mota na Ave tyAM sudhI sau jIvavAnA ja che. koInI pAchaLa koI marI gayo sAMbhaLyo nathI. tame evA lukhkhA thAo ke badhAne ema lAge ke hoya toya ThIka ane na hoya toya ThIka, eTale ApoApa prema ghasAze ane jyAre javA nIkaLazo tyAre koI rokaze nahi, samyagadRSTi AtmA saMsAranI vAtomAM, saMsAranA raMgarAgamAM laherI bane ? eno Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 19w AtmA emAM lepAya ? e to saMsArathI lukhkho hoya. pApakriyAmAM javuM paDe to ghasaDAyo jAya, dhasyo na jAya ane ghasaDAyo jAya e ukALe paNa zuM ? vAMjhaNI bhAvanA nakAmI : tajjJAnameva na bhavati, yasminnudite vibhAti rAgAdigaNaH / tamasaH kuto'sti zaktirdinakarakiraNAgrataH sthAtum / / te jJAna ja nathI ke je jJAnano udaya thatAM temAM rAgAdigaNa jhaLake, kAraNa ke sUryanA kiraNo AgaLa aMdhakAranI rahevAnI zakti ja nathI. enA rAgAdi jhaLake nahi, hoya to kharA, na hoya to vItarAga na hoya ? bhale e saMsArathI nIkaLyo na hoya paNa dekhanArane enAmAM saMsArano rasa na dekhAya. samyakta AvyuM eTale viratinA bhAva to che ne ? e bhAvanA evI banAvo ke sAmAne pariNAmarUpa dekhAya. phaLa vinAnI vAMjhaNI bhAvanA nakAmI. nizcaya naya to cotha, pAMcame, chachuM guNaThANe samyakta mAnato ja nathI. e to kahe che ke jANe ane pApa kare e samyagdaSTi zAno ? e to mithyAdRSTi ja che. UMghavuM khoTuM mAnyA pachI UMghAya kema ? vyavahAra naya kahe che ke ema nahi, pramAdI paNa dharmI hoI zake che. samyagdaSTi kriyAne varSe nahi ? duniyAe atyAre nizcaya vyavahAra judAM mAnyAM che. duniyAe to oghAne nizcaya mAnyo ane pAghaDIne vyavahAra mAnyo. dharmanI kriyA e nizcaya ane saMsAranI kriyA e vyavahAra, evI ajJAna duniyAnI vyAkhyA che. "ghare lagna hoya to upAzraye na javAya ema zAstra kahe che, kema ke vyavahAra pahelo,' ema e loko bole che. paraMtu, zAstrakAra evA gAMDA na hatA. UMcI dRSTinA nizcayanI bhAvanA rAkhI dharmakriyAnA vyavahArane zAstrakAroe popyo che. pariNAma bhale chaThThA guNaThANAnAM hoya paNa cothe guNaThANe tene lagatI kriyA to badhI hoya. manoratha evA hoya ke "evo dhyAnamagna banuM ke jaMgalI janAvara AvIne mane thAMbhalo jANI potAnI khaNaja maTADavA enI kAyA mArI sAthe ghase, chatAM huM jarA paNa hAluM nahi." paNa evI zakti na Ave tyAM sudhI jinapUjana, sAmAyika Adi badhI kriyA kare, emAM jarA paNa khAmI na AvavA de, kriyAne e varSe nahi. nizcayanayanI bhAvanAvALo vyavahAra kriyAno kadI uccheda na kare. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1es - 18 : jyAM bhAvanA lukhI tyAM samyagdarzana nahi - 134 - 277 iMdriyo rakhaDatI hoya ane saMyamanuM ThekANuM na hoya ene dhyAna Ave ? vItarAganI mUrti sAme chatAM AnaMda na Ave, pratikramaNamAM rasa na Ave, sAmAyikamAM majA na Ave ene dhyAnamAM majA Ave ? majA AvavAne badale UMghato hoya to bhale. chadde guNaThANe Avazyakane korANe mUkI dhyAnano DoLa kare, e mithyAdaSTi che. e adhyAtmabhAva nahi paNa aMdhAtmabhAva che : sabhA: enAmAM adhyAtmabhAva AvI gayo hoya to ? e adhyAtmabhAva nahi paNa aMdhAtmabhAva che. paramAtmAe batAvelI kaI kriyAmAM adhyAtma nathI ? prabhupUjA paNa vidhipUrvaka kare e adhyAtma che. AtmAne nirmaLa kare evI badhI kriyA adhyAtma che. adhyAtmabhAvanA nAme paudgalika lAlasA poSanAro to mithyAdRSTi che. zarIranI nasane kUNI rAkhavA traNa zera dUdha pIve ane dhyAna kare e adhyAtmI che ? e zAnuM dhyAna kare ? nizcayanA dhyeyavALo vyavahAra kriyAne laMghe emithyAdaSTi che. keTalAka kahe che ke -mUcchamAM parigraha che, rAkhavAmAM nathI, mATe ekane badale daza rAkhavAmAM vAMdho nathI, paraMtu e daza e daza rAkhavA e ja mUccha. gRhastha kahe ke mArI pAse lAkha rUpiyA che paNa mane enA para mUccha nathI, to e manAya ? jJAnIe pharamAvelI vidhi mujaba rAkhelI cIjamAM mUccha na rAkhe te aparigrahI, paNa vidhi karatAM adhika rAkhe to? Agama vAMcavAnI tamane manAI kema ? zAstra to kahyuM ke hRdayamAMthI rAga nIkaLI jAya to pachI duniyAnI koI cIja baMdhanarUpa nathI, paraMtu A to evuM laI paDyA ke saMsAramAM rahevAya ane sAdhuthI UMcA kahevarAvAya to vAMdho zo ? viratinA pariNAmavALA gRhasthane paNa zAstra viratidhara tarIke pujAvA nathI dIdho. sabhA : A to saMsAramAM rahevAmAM kAMI harakata na naDe evuM zodhAya che. kAraNa, pote potAne jANakAra mAne che, paraMtu sadguru maLe to jANapaNAnI sAcI khabara paDe. dareka AtmAne sArA kahevarAvavuM game che. koIne saMsArano pipAsu kahuM to tarata khoTuM lAge che. kahevAnuM virAgI chatAM rAganI kriyAmAM vAMdho na Ave evuM zodhavuM che. Agama vAMcavAnI tamane manAI karI eno hetu e ke zAstrakAro jANatA hatA ke Adhi, vyAdhi, upAdhimAM paDelA ane arthakAmanA saMgI jyAM jAya tyAM zodhavAnA zuM ? zAstramAM eka ThekANe kahyuM ke arthakAma anarthanA Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 ------ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 ::: karanAra che ane bIje ThekANe ema paNa kahyuM ke yogya bhUmikAmAM rahelAne arthakAma lAbhadAyI paNa che. anartha karanArA che ema cothA pAne kahyuM to lAbhadAyI che ema chaThe pAne kahyuM. have chaThuM pAnuM vAMce ane cothuM mUkI de to zuM thAya? Agama kone apAya ? rogI game tevo DAhyo paNa vaigha rUpiyAbhAra koI cIjanI chUTa Ape ane pelo pAMca rUpiyAbhAra le to ? vaidyanA kahyAmAM enuM DahApaNa kAma na lAge. ApavAmAM rUpiyAbhAranuM poNo rUpiyAbhAra apAya paNa pAMca rUpiyAbhAra kadI apAya ? rogI DAhyo, paNa vastunuM athANuM hoya te DAhyuM nathI. zAstramAM to samyakta karatAM mithyAtvanuM anekagaNuM varNana che. satyane sAcavavA mATe asatyathI bacavA asatyanuM bhArobhAra varNana che. have AmAMthI asatyano artha to asatyane ja pakaDe. mATe Agama kone apAya ? paMca mahAvrata dhAraNa karyo hoya, gurunizrAmAM sarvasva samarpaNa karyuM hoya ane vigaIno tyAga karyo hoya ene apAya. e to vAMcIne sAra kADhe ke mArAmAM asatyano doSa na Ave mATe A badhA asatyanA prakAro samajAvyA. zrAvakanAM vrata ApyAM pachI doSa na lAge mATe aticAro samajAvatAM jhINAmAM jhINI vAta karI. e badhI bArIo tame vAMco to tamAre to bAre bhAgoLa mokaLI thAya. munine mATe paNa maryAdA ke amuka Agama amuka dikSAparyAya pachI apAya, amuka yogyatAvALAne apAya ane amuka ja Ape. Aje to A mATe AcAryo para bhayaMkara Aropa che ke potAnI pola pakaDanArA pedA na thAya mATe AgamonI cAvI potAnA hAthamAM rAkhI. zAstrakAre uttara Apyo ke tamAre munipaNAmAM jovA joguM to badhuM tamArI pAse che. eka prakaraNa evuM nathI ke jemAM deva guru jovA jANavAnAM sAdhana na hoya. paNa e bhaNavuM nathI ane jenI nA kahe e khAsa bhaNavuM che. mUrnAnI e Teva ke nA pADo e dizAmAM khAsa jAya, javAnuM kahe tyAM na jAya. dhUnanamAM kacaro kADhavAno che? zAstra niSedhelI kriyAne mithyAdaSTi bhavAbhinaMdI khAsa vaLage. ratna jaDelI sonAnI kaTArI bALakane na apAya, ke peTamAM na posAya paNa bheTamAM khosAya. te paNa khullI nahIM paNa kavara caDAvelI: mukavI hoya to jyAM mukAtI hoya tyAM mukAya paNa sonAnI che mATe AMgaLI para na mUkAya, nahi to AMgaLI Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 - 18H jyAM bhAvanA lukhI tyAM samyagdarzana nahi - 134 - 279 kapAI jAya. e rIte Agama paNa pace enA mATe che. jeTalA guNa joIe tenI AjubAjunI sAmagrI dRDha banAvavI joIe. to dhUnana thAya. dhUnanamAM to kacaro kADhavAno che. taMbolI saDelAM pAna kAtaravAnuM cAlu na rAkhe to pAnano Akho karaMDiyo saDI jAya. atyAra sudhI kAtara sajAvAtI hatI, pANI caDAvAtuM hatuM, sareNI para taNakhA paNa jharatA hatA, tyAM tamane vAMdho na hato. have to kAtara calAvavAnI taiyArI thaI. kApakAmamAM to guNavAna hoya te sthira thaIne Take. saMsAranI asAratA asthimajjA samajAI gaI hoya te Take. UMghamAM paNa saMsAranI asAratAnAM svapnAM Ave ane jhabakIne jAge tyAre paNa evA ja udgAra nIkaLe. zAstro ne caritromAMthI UMdhuM zodhanArA : kahe che ke bhagavAna paNa paraNyA hatA ne ? kalpasUtramAMthI A vAta laI AvyA. paNa yazodAne devA emanA pitA AvyA tyAre siddhArtha rAjA kahe che ke "amAro vardhamAnakumAra janmano virAgI che, enI sAthe lagnanI vAta paNa kevI rIte karavI ?' mitro pAse vAta karAve che paNa mitroya nAsIpAsa thAya che. mitrone paNa bhagavAna kahe che ke "mUrkhAo ! bhavamAM bhaTakavAnA kAraNabhUta lagna mATe Avo khoTo Agraha kema ?" tyAre siddhArtha rAjA mUMjhAya che. Akhare trizalA mAtA Ave che ane bhagavAnane kahe che ke - "he vatsa ! tuM janmathI virAgI che te ame jANIe chIe paNa amArI khAtara mAna." bhagavAna paNa jJAnathI evI sthiti jANIne "bhale mAtA paNa tuSTamAna thAo' e rIte saMmata thAya che. A badhI vAta na lIdhI ane mAtra lagnanI vAta pakaDI, zAthI ? lagna pApa che e jagyuM nathI. abrahma e pApa che, e vAta romaromamAM pariNamI nathI. brahmacarya vinA kalyANa nathI e vAta magajamAM ThasI nathI. bhagavAne karyuM teTaluM badhuM karavAnuM kahetA hoya toya dhULa nAMkhI, paNa A to vartamAnamAM jeTalI hilacAla cAle che enA TekAmAM bhagavAnanA jIvanamAMthI prasaMgo zodhAya che, goThavAya che. satyAgrahano pavana cAlato hato tyAre eka zodha karI ke, bhagavAna mahAvIra caMDakoziyAnA sthAna para gayA. lokoe tyAre temane nA kahI hatI chatAM bhagavAna gayA. tyAM e saMzodhaka lakhe che ke "lokane mATe baMdha thayelo mArga khullo karavA mahAvIra tyAM satyAgraha karavA gayA." zAstra kahe che ke bhagavAna caMDakoziyAne pratibodha karavA gayA. bhagavAne to caMDakoziyAne phakta "bUjha, bUjha' kahyuM Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 - - - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 -- - 1998 tyAre A lekhaka tyAM bhagavAnanA moDhe moTuM bhASaNa karAve che. caMdanabALAnA prasaMgamAM A lekhaka lakhe che ke bhagavAne strIsvAtaMtryanuM zikSaNa ApyuM. sabhA: AvI vAto e lekhaka kyAMthI laI AvyA ? potAnA gharanI. bhagavAna jevuM uttama pAtra ane caMdanabALA jevI mahAsatI, A be pAtranI AsapAsa gharanI vAto goThavI phAve tevuM nATaka racI rahyA che. nATaka racanArA paNa prAmANika hoya che. jeno svAMga dhAraNa karyo teno veSa barAbara bhajave. lekhaka evA hoya ke je pAtrano citAra Ape temAM tanmaya banAve. A to jevA pote tevA pAtrane banAve che. nATakanuM paNa A dhoraNa nathI. jeno pATha tevuM ja pAtra bhajavanAre banavuM, e kAyado. A pATha bhajavanArA to evI halakI vRttinA che ke potAnA nabaLAIono Aropa uttama pAtramAM kare che. vidUSakano pATha bhajavanAro paNa rAjAno pATha bhajave tyAre e pAThanuM evuM gaurava sAcave ke jonArane sAco rAjA ja jaNAya. mahAvIranA saMyamI jIvana mATe paNa e lekhaka potAnI pratikalpanAthI lakhe che ke mahAvIra jyAre cAlatA tyAre dharatI dhrUjatI. lekhakane bhagavAnanuM baLa batAvavuM che paNa saMyamInuM baLa kevuM hoya ? bhagavAna jevA mahA UMcI koTinA yogI cAle tyAre dharaNI dhrUje ke dharaNI prasanna thAya ? iryAsamitinuM uttama prakAre pAlana karanArA bhagavAna dhIme pagale cAle ke dhabAdhaba kare e lekhakane jyAre pUchyuM ke AvuM varNana kema ? tyAre kahe ke tamArI amArI dRSTi judI, mATe ApaNo meLa nahi maLe. e bhagavAnanI AzAtanA che? bhagavAna kAMI ramakaDuM che ke tamArI amArI marajI mujaba emane ramADAya ? zAstra kahe che ke bhagavAnane sevavA hoya to lAyaka thaIne Avo. zrI jinezvaradevanI mUrtine jo bhagavAna mAno to ene pUjAya paNa ramADAya nahi. nAnA baccAne rove tema na pakaDAya, bahu sAcavIne levAya. taratanA janmelA bALakane hAtha pakaDIne upADavA jAo to hAtha UtarI jAya, bALaka paDI jAya. ene to kapaDAmAM vIMTALIne levAya. kAraNa ke, sparzanI paNa enAmAM sahanazakti nathI. tyAM to prema che, mATe barAbara sAcavo cho. bhagavAnanI mUrti pAse kaye divase sAkSAt bhagavAna che evo bhAva dekhADyo ? bhagavAnanA aMgaluhaNA kevA ane tamAro rUmAla kevo ? bhagavAnanI mUrtine phAve tema upADAya ? siddhacakrajInI thappI thAya ? Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1989 -- 18 : jyAM bhAvanA lukhI tyAM samyagdarzana nahi - 134 - 281 A badhI AzAtanA che. kahe che ke "jaino vadhAro' paNa "je che te to sudhAro !! khAlI zaMbhumeLo bhego karavo che? vALAkuMcI kevI rIte karAya? zrI jinezvaradevanI AjJA mujaba vartavAnI laganIvALA hoya te jaina eka eka jaNa zAMtipUrvaka pUjA kare to kevI thAya ? A to marajImAM Ave tema kare, to bhagavAnanI mUrti e kAMI ramakaDuM che ? vALAkuMcI zA mATe che ? koI bhAgamAM vAsI kesara rahI gayuM hoya te AstethI sApha karavA mATe che. tamArA dAMtamAM kAMI bharaNuM hoya to saLI kevI lo ? ane kADho kevI rIte ? cAmaDIne jarAya saLI aDavA nathI detA. Aje vALAkuMcI kaI rIte thAya che? jANe kUcAthI vAsaNa uTakavA beThA. A hasavAnI vAta nathI, A to bhayaMkara pApa che. bhagavAnanI ghora AzAtanA che. prabhune tilaka kema thAya ? bhagavAnane nakha na aDe ane potAnA nakhamAM kesara na bharAya te rIte. tArakane tAraka mAno to badhI kriyA zuddha thAya. khAnapAna, rItabhAta badhuM zuddha joIe. karaDA zabdo kone kahayA che ? abhakSya khAya, apeya pIe, agamya gamana kare ane AtmA nirmaLa thAya e kadI bane ? uTakeluM vAsaNa dhULamAM ragadoLAya ? maMdiramAM jarA vAra jaI Avo, jarA vAra sAdhu pAse jaI Avo ane pAchA saMsAranI dhULamAM ragadoLAo to nirmaLatA Ave ? khAvApIvAmAM viveka na rAkho, vAsI, kaMdamULa, dvidaLano upayoga na rAkho ane je Ave te khAo to nirmaLatA Ave ? Avo ja vartAva cAlu rahe to AtmaguNa kaI rIte khIle ? enA kAraNe ja buddhi bagaDI che. bhANe beThA pachI bhANAmAM koI ayogya cIja Ave to bIje divase pharI te na Ave evI kALajI rAkhe ane te divase AvI gaI teno pazcAttApa thAya. A to marajI mujaba mahAlavuM hoya tyAM saDeluM kApavA mATe kAtara paNa zI rIte pheravavI ? sabhA: kAtara to ApanA para pheravAya che ane gALo devAya che. enI ciMtA nahi. ahIM meM karaDA zabdo paNa kahyA che, paraMtu te tamane nahi, je evA durguNothI TevAyelA hoya temane. tyAre mUrkhane DAhyo koNa kahe ? game tevI sabhya bhASA bolanAro zikSaka paNa mUrkha vidyArthIne kahyo na kahe. game tevuM saMskArI vacana bolanAro jhaverI patharAne hIro na kahe. jenAmAM zrAvakapaNAnuM Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - 10 ThekANuM na hoya ane durAgrahano pAra na hoya ene samyagdaSTi zI rIte kahuM ? ene to mithyAdRSTi kahevo paDe ne e pAcho potAne guNavAna manAve to ene daMbhI paNa kahevo paDe. tamane koIe kAMI kahyuM? jainakuLamAM janmelA samajavA chatAM adhama AcAro Acare ene to kahevAya ne ? kadAca koI saMyogavaza rAtre bAya e vAta judI paNa rAtre khAvAthI kAMI mukti aTakI javAnI nathI ema bole tene zuM kahevuM ? mukti zAthI aTake ? saMyamathI ane asaMyamathI ema beyathI mukti thAya evo koI syAdvAda che ? bALakomAM saMskAra na pADo e tamArI khAmI : kahe che ke chokarAM rAtre dUdha pIve emAM zo vAMdho ? paNa e Teva paDI gayA pachI moTo thaye paNa zAno choDe ? rAte dUdha na pIve to chokarAM marI jAya ? jenA gharamAM kaMdamULa bilakula na Ave ane rAtribhojana na hoya evAM ghara keTalAM ? zrAvakathI rAtre pANI na pIvAya, e to enA jIvanamAM siddha vastu hoya. pUrve to kuLanI vyavasthA na hatI tyAre gharamAM eka jaina hoya ane bIjA arjana hoya. kSatriya hoya to mAMsAhArI paNa hoya. tyAre vAta judI hatI. Aje to dasA vIsAnA bheda hoya chatAM badhA vANiyA emAM bheda nahi. eTale tamArAM baccAMomAM tame saMskAra pADI zako. saMskAra na pADo to e tamArI khAmI. e khAmIvALAne khAmI batAvuM temAM binakhAmIvALA zuM kAma kUde ? chatAM kude to emane paNa khAmIvALA mAnuM. ahIM coranuM varNana karuM to tamane gusso Ave ke, koI cora beTho hoya to tene Ave ? kaMdamULanI vAta karuM emAM tamane zuM lAge ? koI kaMdamULa khAto hoya to ene jarUra lAge. abhakSya bhakSaNathI to buddhi bagaDI che, mATe ene sudhAravA mATe evI pravRtti para baMdhana mUko. evI pravRttio upara kApa mUkazo to svajana dhUnana thaze. e viSayamAM hajI paNa graMthakartA vizeSa zuM pharamAve che te have pachI - Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19: "saMgha" vagere zabdonA artha samajo ! 135. - J-132li. saM. 1986 mAgasara suda-12 rAnivAra, tA. 14-12-1929 * dharmA jAgatA bhalA, pApI UMghatA bhalA : 9 dhUnananI ADe Ave te saMdha nathI : tajavAnI vAta Ave tyAM TakanArA ochA : che ApaNe tyAM padanI pUjA mAnI che : * mArgAnusArI paNa satyano gaveSaka che : che bhagavAna mAlakoza rAgamAM dezanA de : * dezakALa pramANenAM zAstro to nisprANa che . * ToLuM ane saMghano bheda samajo ! * e vAto sAMbhaLavA jevI nathI : 0 zabdanA bhAva sudhI pahoMco : * zAsanamAM raho to zAsananA kAyadA mAno! * svarUpadarzana e niMdA nathI : * saMghanuM svarUpa samajAvavA have saMghasUtra : viSaya : zAsanamAM rahevA mATe zAsananA kAyadA mAnavA jarUrI, tyAga vairAgyanI bAbatamAM saMghanI pharaja. pada ane vyaktino bheda. dhUtavAdanuM nirUpaNa karatAM zrI sudharmAsvAmIjI mahArAjAe sAvadhAnIthI sAMbhaLavA aMge Takora karI. kAraNa ke, pramAdI tyAganI takone gumAvI de che. anya dharmomAM paNa tapa-tyAga to che, paNa kharuM dhyeya nathI tethI UMdhe ravADe caDI gayelA che. zAstrane anusAra jAtane DhALIe to ja zreya, bAkI zAstrane potAnI ke dezakALanI jema DhALavA janAra to sva-parano nAza noMtare zAsanamAM rahevA zAsananA kAyadA mAnavA jarUrI che. tyAganI vAtamAM ADe Ave te saMgha na kahevAya, tenAmAM pUjyatva na rahe. tIrthaMkaro paNa je saMghane (tIrthane) name ane AcArya paNa je padane name tenuM pUjyatva kayA kAraNe? e saMghanI pharaja zI ? saMghanA nAme Aje kevuM DIMDavANuM cAle che? e ane evI aneka bAbatone atre suMdaratama zabdomAM vaNI levAmAM Avela che. muvAkyAta * durAgrahIne to sarvajJo paNa samajAvI zakatA nathI. * dhyeya vagara baLavAna paNa mArgathI khasI jAya. * svadayAmAM paradayA kyAre Ave ? paranA ghAtamAM potAno ghAta mAne to ! * saMgha ja dhUnananI ADe Ave e na cAle. saMghathI kevaLajJAnIe kahelA dhUnananI ADe na avAya. je enI ADe Ave te saMgha ja nathI. 0 pada tathA vyaktimAM bheda che, vyaktimAM nAnA-moTApaNuM jovAya, padamAM to badhAne namavAnuM. * nAtha te ke je AzritanuM yogakSema kare. samyagdarzana-jJAna-cAritra na pAmyA hoya tene pamADe ane pAmyA hoya tenI rakSA kare. , sarvasta pAse jhUko to saMghatva Takaze, nahi to saLagI jaze. >> pUjya ane pUjAnA virodhInuM ToLuM te saMgha nathI, e to hADakAMno Dhagalo che. , asatyane paMpALe te satyano sevaka nathI. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 : "saMgha' vagere zabdonA artha samajo ! dharmI jAgatA bhalA : pApI UMghatA bhalA : anaMta upakArI sUtrakAra paramarSi zrI sudharmAsvAmIjI mahArAjA saMsAranI asAratA tathA emAM paDelAM prANIonI du:khamaya sthitinuM varNana karI gayA bAda gAyo mA ! susUsa mo ! bUthavAyaM pavephisamA A sUtra dvArA have dhUtavAdanuM nirUpaNa kare che ane ziSyane sAvadhAnIthI te sAMbhaLavA AmaMtraNa kare che. koI paNa vastunI jijJAsA ane icchA vinA ApanArathI ApI zakAya nahi ane samajAvI zakAya paNa nahi. durAgrahIne to sarvajJo paNa samajAvI zakatA nathI. dareka vAtamAM "UMhuM" ja kare enuM osaDa nathI, paraMtu ethI samajAvanAranI hAra thaI ane zrotAnI jIta thaI evuM paNa nathI. sUtrakAra kahe che ke sAMbhaLavAmAM jarA paNa pramAda na karavo. sAvadhAnIthI saMbhaLAya to ja lAbha thAya. jeTalI yogyatA potAnAmAM kalpo teTalA guNo keLavavA joIe. sabhA : sAMbhaLavA Ave e to sAvadhAna ja hoya ne ? sAMbhaLavA aneka rIte Ave. koI kharekhara sAMbhaLavA Ave, koI kutUhalathI paNa Ave, dhAMdhala dhamAla karavA paNa Ave ane koI potAne phAvatuM levA paNa Ave. UMdhe te ja asAvadha ane jAge te badhA sAvadha evI ahI mAnyatA nathI. zAstrakAra to kahe che ke dharmI jAgatA bhalA ane pApI UMghatA bhalA. e UMghatA hoya to satyAnAzanI yojanA ochI kare. pApInI jAgRti paNa bhayaMkara che. dakrAMka deve bhagavAnane "maro' kahyuM ane kAlasaukarikane "na jIva, na mara' kahyuM, kema ke kAlasaukarikane to beya bAju Apatti hatI. tajavAnI vAta Ave tyAM TakanArA ochA : pApI UMghatA hoya to ajJAnatAthI ekalo potAno ja dATa vALe paNa jAgato hoya to anekano dATa vALavAmAM macyo rahe che. madya eTale nazAmAM paDelA, viSayakaSAyamAM paDelA, nidrA tathA vikathAmAM paDelA pramAdI che. emAM cakacUra hoya te A zAstra na sAMbhaLe. vikathA cAra jAtanI che. rAjakathA dazakathA, strIkathA ane bhojanakathA. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 - 19 : "saMgha vagere zabdonA artha samajo ! - 135 - 285 sabhA : phijula sAhitya vikathAmAM jAya ? nAma ja phijula sAhitya, pachI emAM pUchavAnuM zuM ? pramAdathI dUra rahIne A zAstra sAMbhaLavAnuM che. emAM tajavAnI vAta Ave tyAM TakanArA ochA. samyakta dRDha karavAnI jarUrata che. kharA samaye bhAge te subhaTa nahi. cunaMdA subhaTa hoya che e ja samaye Take. avasare Ubho na rahe tevA nokarane pagAra apAya ? sabhA : samyakta thayA pahelAM subhaTapaNuM Ave? hA, Ave. satyano khyAla nathI eTale mithyAtva hoya paNa zaurya na hoya ema nahi. zaurya jhaLake, UchaLe eTale ekIsAthe mithyAtva ane avirati paNa cAlyAM jAya. nadImAM pUra vegathI Ave to kinAro toDIne jhADa paNa ukheDI nAkhe. sanmArga ArAdhavAnI laganI utpanna thavI joIe. itaranuM dhyeya poluM che ? mArgAnusArImAM sanmArganI laganI kama nathI. itaramAM paNa tyAga nathI ? mithyASTimAM paNa evA tyAgI paDyA che, evA tApaso hoya che, je paMcAgni tapa kare che, paNa emanA tapa tyAganuM dhyeya khoTuM che. vIryanuM phoravavApaNuM to tyAM paNa che. jo sAcI dizA hAthamAM Ave to e tarI jAya. e paNa subhaTa to che paNa unmArge che. subhaTa hoya ane samyakta Ave to kamI zI rahe ? subhaTapaNuM hoya ke na hoya toya samyakta AropAya. arthAtu pachI paNa subhaTapaNuM Ave. dhyeya vagara baLavAna paNa mArgathI khasI jAya. itaranuM dhyeya poluM che. enA tyAgamAM dhyeya e ke A tyAgathI apsarA maLe. have e apsarA jo ahIM maLI jAya to eno tyAga mukAI jAya. mArgAnusArI paNa satyano gaveSaka cheH mArgAnusArI paNa subhaTa kahevarAvavA lAyaka che, kema ke e zrI satyano gaveSaka che. satya dekhAya tyAM e vaLaze evo che. dhUnananI vAta pahelAM samyanA guNo pragaTelA hovA joIe. samyaktanAM pAMca lakSaNamAM pachInAM cAra ochAM hoya to cAle paNa Astikaca to majabUta joIe: e majabUta hoya to ene saMvega tathA nirveda na Ave to paNa e mATe eno pazcAttApa cAlu hoya, kema ke zraddhA pUrI che, tethI saMvega tathA nirvedane AvyA vinA chUTako nathI. jeTaluM Astikya nabaLuM eTalA bIjA guNo nabaLA.jenAmAM Astikya pragaTe enAmAM potAnI dayA Ave, Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - 19ma ane e evI dayA kare ke ethI pArakI dayA ApoApa Ave. hiMsAmAM, jUThamAM, corImAM paranA nAza sAthe e potAno nAza mAne che, paranA ahita sAthe e potAnuM ahita mAne che, cArane ThagavAmAM e potAne ThagAyo mAne che. AvuM mAnyA pachI e vartAva kevo kare ? aDhAra pApasthAnakamAMthI eka paNa pApasthAnakamAM e sukha na mAne. A nizcaya thAya eTale AtmA pApathI pUje. kajiyAnuM mULa zodho : zrI siddhagirijInA stavanamAM kavie gAyuM ke - "bApalaDAM re pAtikaDAM tame zuM karazo have rahIne re," zrI siddhagiri jevuM tIrtha maLyuM, RSabhadeva jevA tAraka deva maLyA, pachI tamAro bhaya zo che ? moTAnuM zaraNa lIdhA bAda nAdAnanA zaraNe koI na jAya, tema have mare te hA paNa pAtikaDAMnA zaraNe na jAya. je potAnI dayA na karI zake te pArakAnI na karI zake. muni corapagale cAle jethI paga nIce koI jaMtu na AvI jAya, kema ke jaMtunA ghAtamAM eNe potAno ghAta mAnyo che. parano ghAta e potAno lAge to ja e bane. svadayAmAM paradayA kayAre Ave? paranA ghAtamAM potAno ghAta mAne to! jJAnIe kahelI vAtane svIkAre to ! lokane zAstra tarapha vaLavuM hoya to vaLe paNa loka vaLe te bAju zAstrane vaLAya nahi. Aje to kahe che ke jamAnAne anusarIne have navAM zAstronI racanA thavI joIe. paNa to pachI zAstranI jarUra zI che?pachI to e zAstra ja na kahevAya, paNa loka je karatuM hatuM tenI noMdha kahevAya. loka varte ema zAstra kahe to zAstra lakhavAnI agatya ja nathI. ApaNA valaNa tarapha zAstrane vALo evo Ajano ghoMghATa che ane kajiyAnuM mULa ahIM ja che. e mULano upAya karyA vinA bIjAM badhAM to phAMphAM che. keTalAka kahe che ke "javA do paMcAta, evAnI sAthe kayAM athaDAmaNamAM AvIe !" temane kaho ke "alyA bhAI ! emanA gharamAM patharA pheMkatA hota to dhULa nAMkhI paNa A to tamArA gharamAM pheMke che. hajI kAca phUTyA nathI tyAM sudhImAM ceto ane avAja karo, bAkI phUTyA pachI bolavA jazo toya zuM? nukasAna to thaI gayuM! dezakALa pramANenAM zAstro to niSNAga che : je dRSTi keLavAvI joIe te keLavAtI nathI. eka vastuno amala na thAya e judI vAta che paNa tenI ciMtA to roja thavI joIe. jagate paisAne sAro Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1905 -- 19: "saMgha' vagere zabdonA artha samajI ! - 135 - 287 mAnyo che to e paisA pAchaLa nAnA moTA saunI covIse kalAka pAra vinAnI dhamAla che ne ? dhaMdho na maLe te nokarI mAgatA Ave che paNa koI nokara zeTha pAse evI zarata nathI mUkato ke tamAre zeTha thavuM hoya to mArA jevA thAo ! jyAre ahIM to kahe che ke amArI pAse dharma karAvavo hoya to mahArAja amAruM moM jue, amArA valaNa mujaba dharmanA niyamomAM bAMdhachoDa kare ! AnuM kAraNa e che ke dharmanI garaja nathI. dharma vinA AtmAnuM zreya nathI, e vAta karI nathI. kahe che ke "deva guru dharma amArA jevA bane' paNa e vAta kema pAlave ? evuM kyAreya banyuM che ? tame cho tevuM zAstra bane to tamArAmAM ane enAmAM pharaka zo ? evA zAstrane sAMbhaLavAnI garaja kyAM rahI? sAMbhaLavAnI jarUra to tyAre ke tame je karatA ho temAM rahelI khAmI batAve, "A thAya ne A na thAya evuM mArgadarzana karAve. tame juThuM bolo, corI karo temAM paNa hA e hA' kare to evA zAstranI jarUra ja kyAM che ? e to tame karI ja rahyA cho. sAmAnya buddhivALo paNa e na kahI zake ke jamAnA jevuM zAstra joIe, kALa tevo vartAva joIe. dezakALa pramANe zAstra hoya to e zAstra nidmANa che. dezakALa to kAyamanA che. emAM rahelI ayogyatA mATe to zAstra che. je dezamAM hiMsAmAM pApa na manAya tyAM hiMsAmAM vAMdho nahi ema ? tamane zarIrano moha ane zAstra paNa zarIranI sevAmAM ja dharma batAve to evA zAstranI jarUra ja zI ? emAM to tame pAvaradhA cho. adhUrA jJAnI ho tyAM sudhI sarvajJanA vacanamAM sthira bano ! e vAto sAMbhaLavA jevI nathI : Aje eka jaNa vaLI evI vAta kare che ke bhagavAna mahAvIra hatA tyAM to badhA AvatA hatA. ame paNa kahIe chIe ke hA, badhA AvatA hatA. tyAM to vAgha, varu ane sarpa paNa AvatA hatA. to have ahIM bolAvavA che ema ne ? eka sApa ahIM nIkaLe to besI rahevAnA ke bhAgAbhAga karavAnA ? evA mukhe pAkyA che ke potAnI vAta siddha karavA bhagavAna mahAvIradevane vacce lAve che. paNa emanA atizaya kayA ? khaDraga kheMcIne Avelo paNa tyAM khaDraga myAna kare ane zAMtinA sAgaramAM jhIle. krodhI zAMta bane, hiMsaka ahiMsaka bane, jAtivaira dharAvanAra prANIo paNa paraspara bheTe evA bhagavAnanA atizaya che. e vAta e vicAratA nathI. kahe che ke Aje badhuM kema na Ave ? paNa badhAne bhegA karI mArAmArI karAvavI che ? Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 - - 11 DAhyo vaidya Ape to somala paNa khavAya paNa e to DAhyA vaidyanuM ApeluM ne? bhagavAna pAse badhA AvatA e dRSTAMta Aje levAya ? emanuM jIvana, emanI kAryavAhI, emanA atizaya, e badhuM sAme rAkhIne vAta karo. jenAmAM atizaya che enAM darzana mAtrathI sAmAnA azubha karma kSaya thAya che. zubha azubha karma to mAno cho ne ? vastunA palaTA sAthe bhAgyano palaTo thAya che. manuSyanI gaMdha na sahI zake evAM jAnavaro samosaraNamAM AvI zAMtithI besI jAya enuM kAMI kAraNa kharuM ke nahi ? jo emanI ja vAta karavI hoya to sApa tathA vAghane paNa ahIM lAvo ane e Ave tyAre bolyAcAlyA vinA besI ja rahejo. AjanA loko bhagavAna mahAvIranA nAme, emanA AgamonA nAme, emanI udAratAnA nAme jeTalI vAto phelAvI rahyA che tenAthI ThagAtA nahi. ene pUchajo ke tuM to A badhuM mAne che ne ? e je vastu sAme dhare tene aDatA ja nahi. e loko vAto moTI moTI karaze ane nAkhaze kacaro. bakarI kaDhAvI UMTa pesADavAnI temanI dAnata che. atyAre amArAM sthAno ATalAM nirupadravI chatAM amArAM pariNAma TakatAM nathI to vAgha, varu A sthAnomAM pese to zuM thAya ? atyAre paNa jaino gaNAtAmAM ghaNA pUjA karatA nathI to zaMbhumeLo bhego thAya tyAre zuM thAya ? daravAjA moTA karazo to bakarI kADhavA jazo ane UMTa pesI jaze. te loko tamArI sAme amuka vastu dhare to tenI carcAmAM nahi UtaratA. e vAta sAMbhaLI na sAMbhaLI karajo arthAt sAMbhaLI ja nathI ema rAkhajo. zAsanamAM raho to zAsananA kAyadA mAno ! zrI tIrthaMkaradevothI anaMtara zrI saMgha pUjya che. zAstra varNaveluM zrI saMghanuM svarUpa tamane samajAvavuM che. tIrthaMkaradevonA abhAvamAM zrI saMgha e ja tIrthapati. saMghane rathanI, merunI, jahAjanI, sAgaranI, sUryanI, caMdranI, cakranI, kamaLanI ema ghaNI upamAo zAstra ApI che. evA saMghane to ApaNuM traNe kALa vaMdana cAlu che. tIrthakaro jene name ene tame ame na namIe ? svarUpa barAbara samajo to tame koIthI ThagAo nahi. be AdamI jhaghaDe tyAM game tema bole paNa korTe jAya tyAM luccA mANasane bolavuM hoya toya kAyadesara ja bolAya, elaphela na bolAya. aMgrejo mAnapUrvaka jIve enuM kAraNa ke e game tevo hoddedAra hoya paNa kAyadAne zaraNe thaI jAya. kAyadAnI cUka Ave tyAM tarata Topo UtAre. vAisaroya Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1997 - 19H "saMgha vagere zabdonA artha samajo ! - 135 - 289 iMglenDanA rAjAno pratinidhi, paNa kaMI lakhe bole ane te para ghoMghATa thAya tyAre jo e vAta jarA paNa kAyadA bahAra jaNAya to tarata kahI de ke dilagIra chuM paNa mAro Azaya e na hato. paristhitine e tarata samajI jAya. moTA jo paNa jyAM sudhI kesa cAlu hoya tyAM sudhI vacce kAMI na bole, cUpacApa sAMbhaLe, kema ke e bole to loko eka tarapha doravAI jAya. e ja rIte saMgha paNa zrI jinezvaradevanA zAsananA kAyadAne zaraNe hoya. tame ane ame, beyane mAthe kAyado. bemAMthI ekeya aMkuza vagaranA nahi. jo aMkaza na svIkArIe to tame paNa saMgha nahi ane ame paNa saMgha nahi. A vIsamI sadI paNa emAM nA pADe che. Aje to kAyadAno jamAno che. pahelAMnA kALamAM moDhAnI vAto cAlatI, Aje nathI cAlatI. tarata kAyado batAve. hAIkorTanA jaja paNa cukAdAmAM kAyadAnI kalama TAMke. paisA ApyA hoya, traNa varSa thaI gayAM hoya, khAtuM na paDAvyuM hoya to dAvo na cAle. mudata pahelAM khAtuM paDAvavuM paDe, sahI levI paDe agara aMgUTho chapAvavo paDe, e A jamAno. evA jamAnAmAM zAstranA kAyadAne kore mUkavAnuM kema kahevAya ? jamAno to sAro che. pUrve to sAdhu-sAdhvIne vicaravuM bhAre paDatuM evo paNa jamAno hato. are ! maMdiramAM ghaMTa vagADavo paNa bhAre hato. maMdiranA zikhara para UMcI dhajA bAMdhavI muzkela hatI. kAraNa ke te samaye duzmano evA hatA. Aje to khuzIthI ghaMTa vagADo ane lAMbI so hAthanI dhajA bAMdho toya vAMdho nahi. AvA jamAnAmAM zAstra zA mATe ema bolAya? kAM to jainazAsanamAM nathI evuM kabUlo, zAsanamAM hovAno inkAra karo athavA jo zAsanamAM raho to zAsananA kAyadA mAno. sabhA kahe che ke saMgha kAyadA pheravI zake ne ? dhUnananI ADe Ave te saMgha nathI : saMghanuM svarUpa vagere kAlathI samajAvIza. kAle caudaza che. moTI tithi che. dhUnana karatAM pahelAM e samajI levuM jarUrI che. saMgha ja dhUnananI ADe Ave e na cAle. saMghathI kevaLajJAnIe kahelA dhUnananI ADe na avAya. je enI ADe Ave te saMgha ja nathI. Aje evo ADe AvanAro varga utpanna thayo che mATe tame jo saMghanuM svarUpa samajo to emanI vAtamAM phasAo nahi. vyavahAramAM ghaNAnI salAmo lenArAnI javAbadArI vadhe che. enAthI elaphela na bolAya. eNe potAnuM Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 -- 1993 gaurava jaLavAya e rIte jIvavuM joIe. hajAronI salAmI jhIlanAro elaphela bole to to julama thaI jAya. hajAronuM mAna meLavanAro gaMbhIra bane e vyavahArano kAyado. to pachI anaMtA tIrthakara jene namyA, vartamAnanA tIrthakaro jene name che ane bhaviSyakALanA tamAma tIrthakaro jene namaze e saMghe potAnuM gaurava keTaluM sAcavavuM joIe ! paramAtmA paNa saMgha sthApatAM pahelAM tIrthane name che, kema ke tIrtha zAzvata che. evuM zAzvata tIrtha jene pariName te zrI saMgha, ane na pariName te saMgha nahi. ApaNe tyAM padanI pUjA mAnI che : tIta ane iti tIrtham: jenAthI tarAya te tIrtha. jenA haiyAmAM tIrtha te pUjya. zrImAna koNa ? jenI pAse zrI hoya che. zrI eTale lakSmI. khAlI hoya chatAM potAne zrImAna koI kahevaDAve to bhale, paNa loka to ene ThaMThaNapALa kahe. samAjamAM enI kiMmata nahi. jainazAsanano eka eka kAyado evo che ke e manAya to kyAMya vAMdho na Ave. tIrthakara tIrthane namIne janatAne sUcave che ke tIrtha to mAre paNa pUjya che. tIrtha jyAM raheluM hoya e paNa pUjya. tIrthaMkara paNa banyA che to tIrthanA yoge ne ? vartamAnamAM paNa vidhi che ke AcArya jyAre potAnA ziSyane AcArya banAve, tene pada upara AropaNa kare ke sauthI pahelAM pote ja ene vAMde. janatAne jaNAve ke AcAryapada mane paNa pUjya che, mATe jyAM AcAryapada hoya tyAM tame tene pUjo. Ama to AcAryano e ziSya che. pote bhaNAvelo che, chatAM eka vAra pote vAMde ke jethI jonArane ema thAya ke pUjya AcArya bhagavaMta jevA Amane name to ame kema na namIe ? ziSyamAM jyAM AcAryapadano Aropa ke tarata ene pATa para besADIne pote nIce UtarI ziSya jema gurune vAMde tema pote e ziSyane vAMde. jonArane thaI jAya ke joyuM! kAla sudhI je paga pAse besato hato tene Aje khuda AcArya namyA, to padanI keTalI mahattA ! AcAryapada moTAne ja apAya evo niyama nathI. hajAro ziSyomAMthI koI nAnAmAM lAyakAta hoya to ene paNa apAya. have bIjA kaMIka paryAyamAM enAthI moTA paNa hoya te ene name che eTale khuda AcArya name eTale badhA name. pada AvyuM eTale nAnApaNuM gayuM ane moTApaNuM AvyuM. badhAne thAya ke khuda guru name to ApaNe kema na namIe ? ApaNe tyAM padanI pUjA mAnI che. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1990 - 19: "saMgha vagere zabdonA artha samajo! - 135 - 291 AcArya eka vAra e vidhi sAcave, pachI roja nahi. pachI to e ziSya AcArya thayo to paNa pote ziSyabhAve roja gurune vaMdana kare. pada tathA vyaktimAM bheda che : tIrthane pUjya sAbita karavA tIrthaMkara paNa tIrthane name che. sabhA : paNa e vakhate tIrtha to che nahi ne? tIrtha to zAzvata che. tIrthanA yoge to pote tIrthaMkara banyA che ne ? amuka kALamAM tIrthano tyAM abhAva hato mATe e apekSAe pote enA sthApaka paNa tIrtha to zAzvata. mahAvidehamAM to tIrtha kharuM ne ? "bharata kSetranA tIrthane namuM chuM' ema bhagavAna bolyA che ? tIrtha zAzvata che, mATe jemAM tIrtha che te pUjya che. sabhA : zrAvakono samUha e paNa saMgha kahevAya che ne ? amadAvAdano saMgha, suratano saMgha, e rIte oLakhAya che ne ? tyAM samudAya eTale saMgha, e zabda rUDha thayo che. saMghanuM svarUpa samajo. sabhA: to ruDhimAM A mAnyatA kema rAkhI ? kema ke saMghamAM saMghatva hatuM mATe rUDhi mAnya rahI. saMghatva zuM, e samajo. e saMghatva UDI jAya to pachI e saMgha nahi paNa ToLuM. tIrthaMkaradevo paNa tIrthanI pratiSThA kare che. AcArya "namo AyariyANaM' na bole ? pote ja AcArya to che. chatAM, emane paNa AcAryapada pUjya che. upAdhyAyapada tathA sAdhupadane paNa e name che. pAMce padane name ane eno jApa paNa kare. e mAne che ke huM paNa pAMce padane na pUchuM to mAruM paNa kalyANa na thAya. upAdhyAya tathA sAdhupadane nIcuM mAnI padapUjana e choDI de to e AcArya paNa mithyASTi thAya. upAdhyAya tathA sAdhune na vAMde paNa e banne padane jarUra vAMde. pada tathA vyaktimAM bheda che, vyaktimAM nAnA moTApaNuM jovAya, padamAM to badhAne namavAnuM. bhagavAna mAlakoza rAgamAM dezanA de : sabhA : arihaMta pAMce padane name ? - arihaMto tIrthane name che ane e tIrthamAM pAMca pada . sabhA: pAMce padano jApa kare ? - jApa karavAno rahyo nathI. kevaLajJAna nahotuM thayuM tyAM sudhI badhuM hatuM. pote Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7 e ja bhavamAM mokSe javAnA che e nakkI jANavA chatAM dIkSA le, tyAga kare, saMyama pALe ane pAMce padane name che. 292 sabhA : Apa 'aThThAIjjesa' bolo ? hA ! tamAre ane amAre bolavAnuM sthAnaphera che paNa bolavAnuM to kharuM. sarvajJane jApa bAkI raheto nathI. jANavAnuM te jANyuM ane jovAnuM te joyuM. 2000 sabhA : tIrthaMkara bole kaI bhASAmAM ? OMkAra dhvani mastakamAMthI nIkaLe ane emAMthI bhAva samajI gaNadhara samajAve ? nA, evo dubhASiyo korTanI jema ahIM nathI. bhagavAna ardhamAgadhI bhASAmAM bole ane te sarvane potapotAnI bhASAmAM pariName. e vANIno atizaya che. bhagavAna mAlakoza rAgamAM bole che. ardhamAgadhI eTale emAM bIjI bhASA bhaLelI hoya. e bhASA sarvatra rUDha hoya. devatA paNa e bhASAmAM bole. mAlakoza rAgamAM bolavAno hetu e ke emAM rasa vadhu Ave. bhagavAna dezanA de mAlakoza rAgamAM ane devatA emAM divyadhvanino sUra pUre. bhagavAnanI dezanA madhura to che ja paNa devatA to bhaktithI ema kare che. ToLuM ane saMghano bheda samajo : saMgha zabdanA arthamAM goTo vaLI gayo che. ToLuM ane saMghano bheda samajo. 'lokaviruddha' zabdanA arthanI jema AmAM goTALo thayo che. je kAryo lokaviruddha che eno tyAga kharo paNa loka jeno virodha kare eno tyAga nahi. lokaviruddha kAryo to niyata che. jema ke niMdA koInI paNa na thAya. sAdhujanone na saMtApAya vagere. bAkI loka jeno virodha kare e na thAya evo kAyado karIe to pacAsa Ano virodha kare to so teno virodha kare, koI oghAno virodha kare to koI cAMllAno kare. have emAM kono virodha mAnavo ? 'namunthuNaM'mAM pAMca vAra loka zabda Ave che. pAMce sthaLe zabdanA artha judA che. 'loganAhANuM' eTale lokanA nAtha. kayA lokanA nAtha ? nAtha te ke je AzritanuM yogakSema kare. samyagdarzana-jJAna-cAritra na pAmyA hoya tene pamADe ane pAmyA hoya tenI rakSA kare. e nAtha abhavInA nAtha thAya ? na thAya. yoga ane kSemanA arthInA thAya, yoga ane kSema pAmavAnI yogyatAvALAnA thAya. 'logahiyANaM'mAM hitanI vAta che, tyAM badhA para hitabuddhi che. have jema AgaLa gayA tema Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2001 - - 19H "saMgha vagere zabdonA artha samajo ! - 135 - 293. artha saMkucita thAya che. chelle "logapajjo agarANa" kahyuM tyAM caudapUrvI loka samajavAno. lokapradyotakara te pradyota kone kare ? upannaI vA, vigameI vA, dhuveI vA e traNa padathI je dvAdazAMgI - cauda pUrve racI zake tene, ApaNAthI e racAya ? bhagavAna kalAko bole te sAMbhaLatAM ApaNane AnaMda Ave paNa emAMthI ApaNAthI levAya keTaluM ? sekaMDanuM. prophesara bole teTaluM sAMbhaLe badhA, paNa samaje zakti mujaba. zabdanA bhAva sudhI pahoMcaze ? ajJAnIo jeno virodha na kare evI kaI kriyA che? mUrkhAo na calAvI zake evI kaI vAta che ? chate paise pArakAne devALo kaDhAvanAra mUrkhAo na vasatA hoya evuM kayuM gAma ke nagara che? kayo sajjana evo che ke jene ayogya lokoe kalaMkita na karyo hoya ? bhagavAna mahAvIra to traNa lokanA nAtha hatA ne ? emane paNa gALo bhAMDanArA hatA, mATe emane choDI devAnA? "lokaviruddhanI jema saMgha zabdanA arthamAM goTALA thayA che. zabdanA bhAva sudhI pahoMco. ame saMgha ema kahe paNa saMghanI chAtI tathA mAthAM deva guru sAme UMcAM na rahe. savastu pAse jhUko to saMghatva Takaze, nahi to saLagI jaze. pachI e to rahetuM haze tyAM ja raheze. tIrthaMkara kalparUpe tIrthane name. bAkI emane have kazuM sAdhavAnuM rahyuM nathI. sAdhavA joNuM badhuM sAdhI lIdhuM che. AcAryane to sAdhavAnuM bAkI che, paNa tIrthakarane kazuM sAdhavuM bAkI nathI chatAM sAdhakone tIrthanI pUjyatA batAvavAno hetu che. jenAmAM tIrtha te pUjya. pUjya ane pUjakano samudAya te saMgha. pUjya koNa ane kevA, pUjaka koNa ane kevA te samajavuM paDaze. ToLuM te saMgha nathI : - pUjya ane pUjAnA virodhInuM ToLuM te saMgha nathI. e to hADakAMno Dhagalo che. jema tIrthaMkara lokottara tema saMgha paNa lokottara, pUjya pUjaka badhuM lokottara. sAdhu lokottara tema zrAvaka paNa lokottara. A badhA loka sAthe bhaLe tevA e nahi. duniyAmAM zuM nahotuM te bhagavAnane tIrtha sthApavuM paDyuM? svarUpadarzana e niMdA nathI ? lokaviruddha kAryo niyata thayAM che ane te na karAya. jema ke koInI paNa Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 - AcArAMgasUtranAM vyAkhyAno - 7. niMdA na thAya. svarUpadarzana e niMdA nathI. zAstramAM sudeva, suguru, sudharma ane suzrAvakanI sAthe ja kudeva, kuguru, kudharma ane kuzrAvakanAM lakSaNo batAvyAM che. jo Ane niMdA gaNIe to zAstro niMdAthI bharacaka che ema kahevuM paDe. samyakta ane mithyAtvanuM varNana ThAmaThAma Ave che. jIva ane ajIva para AkhI dvAdazAMgI racAI che. ajIvanA saMgamAM rahe e pAmara, eno saMga choDe e paramAtmA. sabhA : lokottara puruSo lokamAM kema rahe? vagaDAmAM kema na jAya? -vagaDo e loka nathI ? rAma tyAM ayodhyA. vagaDAmAM paNa loka to che ne ? kahe che ke pote saMsAramAM pedA thayA chatAM ene khoTo kema kahe ? paNa khoTo hoya to khoTo kahe. potAno dIkaro kANo hoya to kANo na kahevAya ? potAnA ratAMdhaLA dikarAne dekhato kahenAro bApato ene athaDAvI mAre nokarane kahevuM paDe ke "sAcavaje, e dekhato nathI.' chokaro kahe ke tame to Ama kahIne mArI AbarU bagADI, to e cAle ? saMsAramAM pedA thayA mATe e khoTo hoya to khoTo na kahevAya ? lUMTAro zAhukAra thayA pachI lUMTane vakhANe ke niMde? vakhANe to e zAhukAra nathI. satyavAdI koNa kahevAya ? satyavAdI che ke je asatyane kApe. asatyane paMpALe te satyano sevaka nathI. tame kevaLa zabdagrAhI na bano. loka virodha kare enA tyAgano kAyado karIe to eka paNa kAma evuM nathI ke jemAM cAMdA pADanArA na hoya. kAgaDAno e guNa che ke cAMduM hoya te pahoLuM kare ane na hoya to navuM pADe. hajAro kharacIne jamaNa karanArano doDha zera mAla jhApaTI janAra bahAra jaIne rasoImAM tela maracAMnI khoDa kADhe, evA paNa mANaso paDyA che ne ? bhATa cAraNanI jema e khoDa badhe gAtA phare. ghInA ghebara jamADanArane tela na maLe ? kadI rasoyAnI paNa bhUla thAya. so DabA telamAM vepArIe paNa be khoTA ghAlI dIdhA hoya evuM na bane ? gharanA mAlamAM paNa bhUla nathI thatI ? mAno ke pelAmAM kyAreka kaparatA AvI gaI hoya paNa tethI enI udAratA sAme nahi jovAnuM? keTalAka to evA nAdAna hoya che ke pote karyA karatAM sAmAnuM vadhAre sAruM na kahevAya mATe jenI tenI sAme AvA khoTA pralApa karyA kare. potAthI amuka kAmo na thAya eTale bIjA karanArane niMde evA nathI ? ThAThathI sArI kriyA karavA janAranI bahAranI kriyA jovAya? sAmAyika paDikamaNuM karavA janArane keTalAka hasIthI bhagata kahe che. loka virodha kare e na thAya e kAyado pakaDo to zrI jinezvaradevanI mukti na thAya. Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2009 --- 19 : saMgha' vagere zabdonA artha samajo ! - 135 - 295 saMghanuM svarUpa samajAvavA have saMghasUtra : jemAM tIrtha te pUjya. tIrtha kone kahevAya, saMghanuM svarUpa zuM e badhuM tamane samajAvavuM che. dhUnana sArI rIte thAya mATe ja e badhuM kahevAnuM che. mAno ne ke dhUnana cAlu ja che. sAMkaLa saMkalita ja che. prArthanA sutranI jema have saMghasatra cAlaze. atyAra sudhI zAstranuM ja bolyo chuM. gharanuM bolavAno to adhikAra paNa nathI. saMghanuM svarUpa samajAvavA mATe tamane "naMdIsUtra'nAM ane "saMbodha prakaraNa'nAM pAnAM dekhADIza. loka virodha kare e na thAya evo jo kAyado hoya to tamArA mate harizcaMdra mahApApI ne ? badhA kahe ke mUrkhA, chatAM e na palaTAyo. eNe bAjI palaTI hota to Aje enuM nAma tame yAda karata? dareka kALamAM satyanI sAme, satya kahenAranI sAme lokavirodha jIvatojAgato che ja. dharmI te ke je lokaviruddha na kare ane lokanA virodhano bhaya rAkhI dharmano tyAga na kare. A viSayamAM zAstrakAra AgaLa zuM pharamAve che te have pachI - saMghanA svarUpane darzAvatAM 118 jeTalAM pravacano pUjyapAdazrIe vi.saM. 1986 mAgasara suda 14, ravivAra 15-12-1929 thI vi.saM. 1987, caitra vada 0)) somavAra tA. 28-4-1930 sudhImAM karelAM je saMgharavarUpadarzana bhAga 1thI 5 tarIke chapAyelAM che. tatkAlIna saMghanI paristhitino tAdaza citAra jovA e pravacanonuM vAMcana anivArya che. - saMpAdaka nodha : bhAga-1thI 7nAM kula-135 vyAkhyAno pUjya pravacanakArazrIjIe muMbaI lAlabAga khAte vi.saM. 1985nA cAturmAsa daramyAna karelAM. je A 7mA bhAganA 19mA vyAkhyAne pUrNa thAya che. tyArabAda vi.saM. 1980nA cAturmAsamAM e ja lAlabAganA AMgaNe AcArAMganAM vyAkhyAno pharI zarU thayAM, je 8mA bhAgathI AgaLanA bhAgomAM saMgRhIta karAyAM che, jenuM prakAzana have pachI thaze. - saMpAda6, (zrI AcArAMgasUtra (dhUtAdhyayana)nAM vyAkhyAno sAtamo bhAga samApta Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S IS ijA prAta pAvArika jajAcAra sanmArga prakAzana: C/o. zrI e. mU. tapa. jena ArAdhanA bhavana TrasTa, pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380001 phena: pheksa:53pa 2072 E-Mail: sanmargp@icenet.net visaM. 2059 ke varSa-4 ke aMka-XX AL. XX-XX-XX, XXIXXIXX vigata cAra cAra varSathI jaina saMghamAM vinAmUlya vitarIta thatuM 'janmA vi. saM. 2057nA mAgazara mahine pAMcamAM varSamAM praveza karI rahyuM che. vyAkhyAna vAyaspati pU. A. zrI vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA proTa, gaMbhIra, zAstrAnusArI pravayanAMzo, pravacana prabhAvaka pU. AcArya zrI vijaya kIrtiyazasUrIzvarajI mahArAjAnA janajanamAM jainatvanI jyotane jAgRta karatA prabodhaka pravacanonuM sAragrAhI avataraNa AmAM niyamita apAya che. taduparAMta vartamAna jaina saMgha samakSa UbhI thayela aneka mUMjhavaNonAM zAstrAnusArI samAdhAno, zAsananA vartamAna ane sAhitya kSetre sanmArga prakAzana dvArA bharAtI haraNaphALanI jANakArI vagere anekavidha viSayothI samRddha pakhavADIka 'janmA' TUMka ja samayamAM atyaMta lokapriya ane cAhanAprApta banI cUkyuM che. zAsanabhakto ane virodhako baMneya vargamAM ekasarakhA cAhathI 'jabhAI vaMcAtuM rahe che. e ja enI saphaLatAno niSkarSa che. AvuM nirbhika chatAM zAstrIya lakSa pakSane varela ATha pejanuM vAMcana pIrasatuM pakhavADIka ghare beThAM niyamita meLavavA mATe mAtra rU. 500/-nuM AjIvana lavAjama rAkhela che. Aje ja rU. 500/- DrAphTa vagere dvArA pAThavI janmANa patra prApta karI levA vinaMtI che. sanmArTa pradAta pAchIyAnI poLa, rIlIpha roDa, amadAvAda-380001. phona-pheksa : 5352072 E-mail : sanmargp@icenet.net tA. ka. : sanmArga patra kI hiMdI AvRtti TraeNka samaya meM zuru karane kI bhAvanA hone se hiMdI vAcaka rakama bhejate samaya khAsa sUcita kareM / philahAla gujarAtI AvRtti bhejI jAegI / hiMdI AvRtti chapane para bhIjavAeMge / Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'parama zAsana prabhAvaka vyAkhyAna vAcaspati 'savizALa gacchAdhipati 1. pU. AcAryadeva zrImadvijaya 'rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAja 'NikaanotI 195mI sAlaiA phAgaNa vada cothA zudi vAha dahevANamAM jovA nA samaratha aoo pitA choTAlAlanA lADakavAyA triQaclonkumAre 1969oll poSa suda 13 dioo TaidyAtIrthamAM dIkSA laI pUjaya vA.zA.zareaja yajI ma. baolo. .A.zI.vi. premasUrIzvarajI mahArAjanA prathama ziSya banyA, e ja 'varSe phA. suda 2 nA vaDodarAmAM paDIdoSAko pAro zALadayALa prAthaon zAsaLanaioli uttarottara vaDadi phAryo karyA. pUjaya gurUvaryonA sathe 1987olkA.va. 3 baImAM gaNapaMnyAsapade tathA pyAyALA vAzaryAti 'zade, 1991oll ve.sada14 zaghanapuramAM upAdhyAyapade, aoo 1992nA vai.sa. 6 muMbaI lAlabAgamAM 21NAmosava sAthe AcAryapade sthapAyelA pUrANIe jaion zAsaoloLI Apoma pradingoiA karI, suvazALa machaoiA AMdhrapati tarIke pUjayazrI sakaLa jaion saMghanuM apUrva yoToma karatAM karatAM 04chaoli a.va. 14 oiaa divase amadAvAdamAM sAdyapUrvaka kALaanoo pAmyA. ad[1pUrva tama yAtrA sAthe a.va.0) ) + zA.sa.1 ll divase sAbaramatInA tIre emano pArthiva deha paMthadicini vilIeo thayo. jayAM foliNAthIel (dicalma mArapha pUjayazaoLI yazogAthALo sAI hyuM che. zAradehe to teozI ApaNI sAthe ofthI paNa akSaradehe teozrIjI 'vizALa sAhitya Aje paNa sau koIoo prAdomAno zathIMghI rahyuM che. ' vaMdana ho e divyavibhUtine saMsArika dhaDatara : ratanabA 'dIkSAdAtA : pU.mu.zrI. maMgaLavi.ma.sA. 'gurudeva : pU.A.zrI. vi.prema.sU.ma.sA. 'jIvanadhaDatara : pU.A.zrI.vi.dAnasU.ma.sA. CIGI www.anong Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjaya AcArya zrI vijaya rAmacaMdrasUri smRti graMthamALA (117) Gilllllia sulamarga prakAzana Multy Graphics V(022) 38732221 3884222 ISBN-8 ISBNivale la perska oslons