________________
tes
- ૬ - દાંતના દુરુપયોગથી બચો ! - ૧૨૨
-
પાછળ ચાલનારા અજ્ઞાન પણ જ્ઞાની છે. જ્ઞાની બનવું અને ન બનાય તો જ્ઞાનીની નિશ્રાએ ચાલવું, એમાં જ આત્મકલ્યાણ માની વર્તે તો એ પણ જ્ઞાની છે. સમજવા માટે પ્રશ્ન થાય એ શંકા નથી :
સભા સમજવા માટે શંકા કરે તો મિથ્યાત્વ લાગે ?
સમજવા માટે ઊભો થતો પ્રશ્ન એનું નામ શંકા નથી. એથી મિથ્યાત્વ ન લાગે. સમજવા માટે તો અનેક પ્રશ્નો થાયએવા પ્રશ્નો કરવા એ તો ગુણ છે. સમજવાની તાલાવેલી બતાવે છે. પણ “આ તે હોય ? આવું વળી હોઈ શકે ?' આવા પ્રશ્નો આવે ત્યાં વાંધા. ત્યાં મિથ્યાત્વ આવતાં વાર ન લાગે. આનું જ નામ શંકા નામનો દોષ.
પોતાને કોઈ વસ્તુ ન બેસે માટે જ્ઞાનીએ કહેલું ખોટું માનવું અને કહેવું, તે મિથ્યાત્વ. પ્રાણાતિપાત (હિંસા) મૃષાવાદ (અસત્ય) અદત્તાદાન (ચોરી) મૈથુન અને પરિગ્રહ એ અવિરતિ છે. ક્રોધ, માન, માયા ને લોભ તે કષાય છે. મન, વચન, કાયાની મરજી મુજબની ચેષ્ટા એ અશુભ યોગ છે. જ્ઞાનીની આજ્ઞા મુજબની ચેષ્ટામાં હરકત નહિ અને પાંચમો પ્રમાદ.આ પાંચને આધીન બનેલો આત્મા સત્ય વસ્તુ પામી શકે નહિ. મિથ્યાત્વ તો મહાગાઢ છે, અવિરતિમાં કમીના નથી, કષાયોનો પાર નથી, મન-વચન-કાયા મરજી મુજબ મહાલે છે અને પ્રમાદ ભારોભાર છે, આ દશામાં તરવાનો રસ્તો જ ક્યાં છે ? દુનિયાને સુધારવા માટે શાસન છે, શાસનને સુધારવાની કોઈ જરૂર નથીઃ
સમ્યક્ત એ વિવેક છે. આત્મા વિવેકી બન્યો એટલે જાગૃત થયો, એનો અંધાપો મટ્યો. એ મટ્યા પછી અવિરતિ, કષાય, પ્રમાદ અને અશુભયોગો રૂપી અંધકાર ટકે ક્યાં સુધી ? દુનિયા જેમાં પડી છે, જેમાં અટવાઈ ગઈ છે, તેમાંથી એને બહાર કાઢવાનો જૈનશાસનનો પ્રયત્ન છે. માટે તો આ શાસન લોકોત્તર કહેવાય છે. આ શાસન લોકથી પ્રધાન છે, શ્રેષ્ઠ છે, એ જો લોક ભેગું ભળે તો એની દશા કઈ થાય ? લોક આવીને શાસનમાં ભલે ભળે પણ શાસન લોકથી નોખું છે અને નોખું રહેવું જોઈએ. લોકને શાસનમાં આવવું હોય તો તેમણે શાસનને અનુસરવું જોઈએ પણ શાસને લોકને અનુસરવાનું નથી. લોકમાં રહેવા માટે શાસન લોકને ન અનુસરે પણ લોકને આ શાસનમાં આવવાની ઇચ્છા હોય
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
