________________
૧૭ : સમ્યગ્દર્શન સાથે આચારનો સંબંધ :
સમકિતીની શક્તિ ક્યાં ખર્ચાય ?
અનંત ઉપકારી સૂત્રકા૨ ૫૨મર્ષિ શ્રી સુધર્મા સ્વામીજી મહારાજા સંસારની અસારતા અને એમાં જીવોની દુઃખમય હાલતનું વિસ્તારથી વર્ણન કરી ગયા, અને હવે શિષ્યને સાવધાનીથી સાંભળવાનું કહે છે, કેમ કે સાંભળવામાં સાવચેતી ન રાખે તો તત્ત્વનું પ્રદાન ન થઈ શકે. સંસાર સંપૂર્ણપણે દુઃખમય ભાસે ત્યારે ધર્મનો રસ જાગે અને ધર્મનો રસ જાગે તો અર્થીપણું આપોઆપ આવે. જ્યાં બેઠો છે ત્યાં લાભ શી રીતે થાય ? અને આત્મકલ્યાણ માટે ધર્મનો આશ્રય લેવો જોઈએ, એવું ન થાય ત્યાં સુધી ધર્મનું અર્થીપણું જાગ્રત થતું નથી.
તે તે ગુણસ્થાનકની ક્રિયા તે તે ગુણસ્થાનકે જરૂર હોવી જોઈએ. એકલી માન્યતા ત્યાં ન ચાલે. ચોથા ગુણઠાણાવાળાને સર્વવરિત તથા દેશિવતિપણા માટે ભાવના એટલે માત્ર માન્યતા હોય એ માન્યું, ‘એ ક્યારે આવે !’ એવી ઉત્કટ અભિલાષા હોય એ માન્યું પણ જિનપૂજનાદિની માત્ર ભાવના રાખી, એ ન કરે તો એ ચાલે ? તો તો કહેવું પડે કે એને ચોથા ગુણઠાણાની પ્રાપ્તિ થઈ જ નથી.
સર્વદેવ, સર્વગુરુ, સર્વધર્મ, એ માન્યતા માર્ગાનુસારીપણામાં હતી પણ સમ્યક્ત્વ આવ્યા પછી એ ન હોય. માર્ગાનુસારીપણામાં તો હજી મિથ્યાત્વ હતું. ‘સુ’ અને ‘કુ’નો સમ્યક્ પ્રકારે ત્યાં વિવેક ન હતો.
સભા : છતાં એ માર્ગાનુસારી ?
હા, માર્ગમાં તો છે ને ? દેવ ગુરુને નહિ માનનારો એ માનતો થાય એટલે માર્ગસન્મુખ તે થયો ને ? જ્યાં જ્યાં દેવપણું, ગુરુપણું કે ધર્મ સાંભળે ત્યાં એ દોડે, પણ સમ્યક્ત્વ થયા પછી સર્વદેવ, સર્વગુરુ, સર્વધર્મને નમવાનું ચાલુ ન રખાય. પછી તો સુદેવ, સુગુરુ, સુધર્મ જ મનાય, બીજા તો નામના, એ માન્યતા હોય. એ ન આવે તો એટલી વિવેકહીનતા ગણાય. એ વિવેકહીનતા ચાલુ રહે તો માનવું કે ત્યાં સમ્યક્ત્વ નથી અને કદાચ આવેલું હોય તો જવાનું. સમ્યક્ત્વ આવ્યા પછી સુદેવની, સુગુરુની સેવા વિના એને ચેન જ ન પડે. શ્રી જિનેશ્વરદેવની
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
