________________
Ta1 – ૨ : બેય અને સિદ્ધાંત એક જ જોઈએ - 118 – ૨૩ પંભવ પણ ન હતો, તેની પાસે એ આવી ચડ્યો. સમ્યગ્દષ્ટિ આત્મા તો દેવને તારક માને છે, વીતરાગ તરીકે ઓળખે છે, એ જો અર્થ-કામની માગણી કરે તો બે સ્વામીને સેવક બનાવે છે. મિથ્યાદષ્ટિને તો શ્રી જિનેશ્વરદેવ કોણ છે, કેવા છે, એનું ભાન નથી. એને કોઈ સમજાવનાર મળી જાય તો એ તરત ઠેકાણે ખાવી શકે. માગણી કઈ કરાય, તે સમજો :
સમ્યક્ત પામ્યા પછી ચારિત્રનો ઉદય તુરત ન પણ આવે, અને દુનિયા તરફ ખેંચાય પણ ખરો. ચારિત્રને ઉદયમાં લાવવાનું કામ ચારિત્રમોહનીયના ક્ષયોપશમનું છે. “પ્રભુએ કહ્યું એ ઠીક નથી' એવી મૂંઝવણ કરાવવાનું કામ મિથ્યાત્વ મોહનીયનું છે.
સભા : બૃહત્ શાંતિમાં સાંસારિક માગણીઓ કરીએ છીએ ને ?
એ માગણી નથી પણ સ્વરૂપ છે. મોક્ષની સાધનાને અનુકૂળ સામગ્રી માગવી એમાં વાંધો નથી. “ગૌતમ નામે નવે નિધાન” કહેવું એ એના નામનો મહિમા છે. એના નામનો એ ગુણ છે કે એના નામથી નવે વિધાન આવી પણ જાય પણ તેને માગવાની શાસ્ત્ર સ્પષ્ટ ના પાડે છે. ત્રણ વાતનો નિશ્ચય કરો :
ધર્મના પ્રભાવનું વર્ણન કરતાં શાસ્ત્રકારો કહે છે કે જે જેનો અર્થી, તે તેને ધર્મ આપે છે. અર્થના અર્થીને અર્થ, કામના અર્થીને કામ, પુત્રના અર્થીને પુત્ર, સ્વર્ગના અર્થીને સ્વર્ગ અને મોક્ષના અર્થીને મોક્ષ તે આપે. હવે માગવું શું? - એ વિચારવાનું છે. શ્રી જિનેશ્વરદેવની પૂજા કરનારા રાજગાદી પામ્યા, મોટી ઋદ્ધિસિદ્ધિ પામ્યા, ચક્રવર્તીપણું પામ્યા, સ્વર્ગનાં સુખ પામ્યાં, કેવળજ્ઞાન પામ્યા અને મુક્તિએ પણ ગયા. આમ પામ્યા બધું પણ મગાય શું ? સમ્યગ્દષ્ટિએ આ નિર્ણય તો અવશ્ય કરવો જ જોઈએ. કરવા લાયક શું ? કેવી રીતે કરવું ? અને કયા ઇરાદે કરવું ? આ ત્રણ વાતના નિશ્ચયમાં જેટલી ખામી એટલો વાંધો. કરણીય, ઉપાદેય, ઇષ્ટ, સેવ્ય, અનુમોઘ, પ્રશંસનીય શું ? ઉપાસ્ય કોણ ? આ બધાનો નિર્ણય કરવાનો છે. હેય વસ્તુ મંગાય નહિ ને ?
શુદ્ધદેવ, શુદ્ધગુરુ અને શુદ્ધધર્મ એ તત્ત્વત્રયી ઉપાસ્ય છે. દેવ વીતરાગ, ગુરુ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
