________________
[૫] ના ચલણિયું નાણું, રહીએ ગેસ્ટની પેઠ
૧૨૩ દાદા રહે ગેસ્ટની જેમ બધેય ઘરે જતી વખતે હું તો એમ કહું છું, “હીરાબાને ઘેર હંડ્યા.” ત્યારે હીરાબા કહે, “ના, આ તો એમનું જ છે.” આ તો નહોય માલિકી આપણી. લોકો તો પબ્લિક પાસેથી વોટિંગ લઈ લે કે અમારી જગ્યા જોઈશે જ, પણ જગ્યા કોઈની રહે ? એટલે તારે બોલવું, મંગળદાસને ઘેરથી આવી ને મંગળદાસને ઘેર જઉ છું. અને મંગળદાસે એવું રાખવું, કે મંગળીને ઘેર જઉ છું ને મંગળીને ઘેરથી આવું છું. “મારે ઘેર જઉં છું, મારે ઘેરથી આવું છું’, એ પીડા ક્યાં વહોરીએ ?
અમે વડોદરા જઈએ તો ઘરમાં હીરાબાના ગેસ્ટની પેઠ રહીએ. ઘરમાં કૂતરું પેસી ગયું તો હીરાબાને ભાંજગડ થાય, ગેસ્ટને શી ભાંજગડ ? કૂતરું પેસી ગયું ને ઘી બગાડ્યું તો જે માલિક હોય એને ચિંતા થાય, ગેસ્ટને શું ? ગેસ્ટ તો આમ જોયા કરે. પૂછે કે “શું થઈ ગયું ?” ત્યારે કહે, “ઘી બગાડી ગયું. ત્યારે ગેસ્ટ કહે, “અરે, બહુ ખોટું થયું. એવું મોઢે બોલે પણ નાટકીય ! પાછું બોલવું તો પડે કે બહુ ખોટું થયું. નહીં તો આપણે કહીએ કે સારું થયું તો આપણને કાઢી મૂકે. આપણને ગેસ્ટ તરીકે રહેવા જ ના દે.
અમારો વ્યવહાર કેવો હોય ? ડ્રામેટિક (નાટકીય). હું તો ડ્રામા (નાટક) ભજવું છું. હીરાબાને પણ કહી દઉં છું, “હું તો તમારો ગેસ્ટ છું.” ઘર ચલાવે હીરાબા, એમને ત્યાં જમીએ અને ગેસ્ટ આપણે. અને ગેસ્ટને છે તે કંકોતરી અડે નહીં ને કાણેય અડે નહીં, નિર્લેપ ! આ અમે ઘેર હીરાબાના ગેસ્ટની માફક રહીએ છીએ. તમારે ત્યાંય ગેસ્ટની માફક રહું છું. ગેસ્ટની માફક જ રહું છું ને ? ઘરની બાબતમાં કશું હું જાણું નહીં. મને જે ખાવાનું મૂકે એ ખઈ લઉ. બીજી કશી ભાંજગડમાં, કશાયમાંય નહીં. એટલે ગેસ્ટની માફક. એમને કહુંયે ખરો કે તમારો ગેસ્ટ છું. અહીંયાય બધે મુંબઈમાં ગેસ્ટની માફક રહું છું. કોઈ આવો કે જાઓ' એવું કંઈ મારે બોલવાનું નહીં. ગેસ્ટે શું બોલવાનું હોય ? ગેસ્ટે કશું બોલવાનું હોય ખરું ?
એટલે ના ચલણી થયેલો હું, ચલણ નહીં. કોઈ જાતનું ચલણ
