________________
[૧૫] ‘પ્રૉમિસ ટૂ પે’
૨૮૧
પણ મારી પાસે સ્ટેટ નથી કંઈ, બરોડા સ્ટેટ, કે મારે આપવાનું છે એની પાછળ.” સ્ટેટ હોય તો છોકરાને આપેલુંય કામનું. આ કંઈ એકાદ ઘર, એક છાપરું હોય કે એકાદ થોડી જમીન હોય. અને એ આપીને પાછા ખેડૂત ને ખેડૂત જ બનાવવાના ને પાછા ? જો સ્ટેટ હોય તો જાણે ઠીક છે.
તે કહ્યું કે “આ બધું શેને માટે ?” તે કહે, ‘તમારો વંશ રહે.” તે મેં એમને સમજણ પાડી, તે દહાડે જ્ઞાન નહીં પણ અહંકાર ભારે. તે મેં પૂછયું કે “મારું નામ શું ?” “અંબાલાલ.” “મારા બાપનું નામ શું ?” તો કહે, “મૂળજીભાઈ.” તે મેં કહ્યું, “આ અંબાલાલ મૂળજીભાઈએ પરણતી વખતે વચન આપેલું તે ના ફરે. એક આંખ તો શું પણ બેઉ આંખો જાય, બન્નેવ પગ જાય તો પણ હું પાલવીશ.” લગ્ન થયું એટલે એમના એ જે બંધન હોય તે બધું બંધન મારે માથે.
દુનિયા આઘીપાછી થઈ જાય, પણ હું કરું નહીં
મેં કહ્યું, “આ હીરાબાને તો અમે પ્રૉમિસ કરેલું છે. એમની એક આંખ જતી રહે કે બે જતી રહેશે તોય હાથે દોરીશ, કારણ મેં પ્રોમિસ કરેલું છે, પૈણ્યો ત્યારે. એટલે એ આંખ જતી રહી એટલે તમે ભડકશો નહીં કે આ આંખ જતી રહી એટલે શું કરશે હવે ? એમને તકલીફ આવશે, બે જતી રહેશે ને, તો પણ હું દોરવીશ.”
મેં કહ્યું, “મેં પ્રૉમિસ કરેલું છે, હું કોઈ દહાડો ફરું નહીં. દુનિયા આઘીપાછી થઈ જાય તોય.” પ્રૉમિસ કર્યા પછી ના ફરવું જોઈએ.
તે એ કહે છે, “પૈઠણ તમને સારી આપીએ તો ?” કહ્યું, ‘તમારી છોડીને કંઈ કૂવામાં નાખવી છે ?” “પચ્ચીસ હજાર રૂપિયા આપું કહે છે. મેં કહ્યું, “મને રૂપિયા કમાવડાવવા આવ્યા છો કે આ છોડી ઘાલવા આવ્યા છો તમારી ? કે છોડી કૂવે નાખવી છે તમારે ? હું પૈણેલો છું ને તમે આવું કેમ કરવા આવ્યા છો ? ત્યારે કહે, “છોકરા નથી, આ આમની આંખ ગઈ.' ત્યારે મેં કહ્યું, “એક આંખ ગઈ, બે જશે ને તોયે હું દોરવીશ, કારણ કે અમે પ્રોમિસ કરેલું છે પરણ્યા ત્યારે. પ્રોમિસ કરીને પરણ્યા છીએ, આ એવું નથી પરણ્યા, હખળડખળ નહોય. એમની બે
