Book Title: Vitrag Stotram
Author(s): Hemchandracharya, 
Publisher: Devchand Lalbhai Pustakoddhar Fund
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600123/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThidevacandralAlabhAI-jainapustakoddhAra-pranthAGkaH 1 kalikAlasarvajJazrImaddhemacandrAcAryakRtam zrIvItarAgastotram zrIprabhAnandakRtavivaraNa-zrIvizAlarAjakRtAvacUrisametam prasiddhakartA-nagInabhAI-ghelAbhAI-javherI-ekaH kAryavAhakA idaM pustakaM mumbayyAM zAha nagInabhAI-ghelAbhAI-javherIbajAra ityanena nirNayasAgaramudraNAlaye kolabhATavIthyAM 23 tame gRhe bA. rA. ghANekaradvArA mudrayitvA prakAzitam / prati 5... vIra savvat 2437. vikrama saMvat 1967. IsvI 1999. vetanam 8 ANakAH Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vI. stotra // 1 // Jain Education zrIvItarAga stotrasyopakramaH // sakalaihikAmuSmikahitakRddhitakArakapunnAganirmitAstoka zlokAspadAtIndriyetarapadArthasArthasvarUpAvirbhAvaka lokottarIyagranthatatyavadhAraNapInabuddhiprAgbhArANAm sakarNAnAM nAsamAkarNitametadyaduta yasya kasyApi matasya sauSThavamitaracca tadIyAgamastomAvagamenaivAgamyate, tata eva yato'bhimantavyapadArthAnAM tathyetaratvavicAraNAsaraNyavatAro'ta eva cAvAptAkhilalokAlokagatAzeSapadArthasArthAvalokanapratyalasamastajJAnAvaraNIya samUlakArSakapaNaprabhavaprabhUtaprabhutAspada kevalA api zrImadakalaGkArAdhyapAdAH zrIsarvajJAH prakaTayAmAsuH prakaTaprabhAvAtyastamita kumatatatAtanu karmapraveka vistArakapravAdaiH zrImadgaNadharairudayaprakSiptagaNabhRtkarmabhirjJAnacatuSTayapIyUSa pUrAntaHkaraNairupapanne ivA vigame ivA dhuve ivetyananyasAdhAraNa nizzeSavastutrajAvasthitAbAdhyadharmadarzanapaTIyovaca stritayaratnatraya samAkhaNDajyotidvAreNa dvAdazAGgItIrtha sakalasurAsuranarezvaragaNopakArakSamaM vidvadvRndanamasyam / tacca yAvadapazcimapUrvabhRcchrImaddevarddhigaNikSamAzramaNamapazcimAnupamAtizayasAmrAjya sArvabhaumahimavadAvirbhUtabhAgIrathIdvAdazAGgItIrthAntaragatamapUrvacamatkAra cintAmaNirohaNAyamAnamAsIdasAdhAraNa manISAdhAraNalabdhyupetamunigaNadhaureyaghRtaM pustakagaNamRta eva paraM prekSyAvasarpiNI prabhAvahasaddhIgaNam upakramaH // 1 // jainelibrary.org Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ROSASARAMIRECRUCIROMC0 munigaNamupakArakaraNapaTavaH pUjyapAdAH sammIlyAcAryapaJcazatIM vartamAnAgamaratnaratnAkaropamAM saurASTrarASTrarAjamAnAyAM tattvajJAnazrIvalabhyAM valabhyA-15 mudbhAvayAmAsuH zAsanaM vizasitaprabalakarmabalaketanaM pustakArUDhaM siddhAntatayA sarvasammatAvisaMvAdamatIyam; tadArata eva cAsaMyamamayAsaMyatasaMsArapArAvAravardhanamapi saMyamavardhanatayopakaroti pustakavRndamarhANAmahamahacchAsananabhoGgaNatArArUpANAM munivarANAm ; spaSTitaM ca spaSTametatspaSTatamabodhakiraNairyugapradhAnapravaraiH zrImattattvArthadIpanapradIprapradIpoSamatattvArthasArvadikasAdhukalpakalpanakalpabRhatkalpaprabhRtiSu paramArthapathapradhAnAvadhAraNairanyathA tu nAbhaviSyadeva sakalajantujAtAsAdhAraNasAtavitaraNavijJapAramArthikatattvapradhAnAsAdhAraNAcaraNAvagamanajyotirantarA vivekacakSurudghATanamaidaMyugInAnAM duppamAsamayodbhUtAnekavAcAlakutIrthikavAcAlitadigantarAlAnupalabhyadigavalokAnAm , tadantareNa ca kathaGkAramabhaviSyatsadAcArasau|dhasopAnAroho'pyArUDhAnAryajanaprabalAsaGgajAtaprabalAnAryAcAraprabhAve'tra yuge dharmajighRkSApyAstAM tAvaddUrAdevAnavagatadravyabhAvAnukampAprathanapratyaladharmamArgakAmasnehadRSTirAgamadironmatta vihitAnekadurgamavighnasaritplavottaraNAdhigatazamasAmrAjyasAdhanasAvadhAnasarvasaGgaparityAgamahAvatAGgIkArAdivi dhAnaM syAdbhaveyuzcArambhaparigrahAsaktapabalamithyAtvamohamadirAvihvalAntaHkaraNAviratirAkSasIjagdhajIvasvarUparamaNatAsattattvA eva munaya iti zAsahanonmUlanamityalam prasaktAnuprasaGgena; viracitAzca vItarAgacaraNasarojakiJjalkamadhukarAbhaiH zrIvastupAla, kumArapAla, sAdhupethaDAdi bhiraneke kozA jJAnayutidyutikozA iva bhavyAjodbodhino vItarAgamatAnUnamahimAsaricchrotaHprabhavapRthvIdharAyamAnAH, paraJca huNDAva| sarpiNIpaJcamArarajanIrajanIcarAyamANaduSTamlecchAdibhUmipairajJAnatatyavaSTabdhahRdayairyatyAbhAsaiH zrAvakAmAsaizca, tattvAtattvavivecanavimukhatAkhIkRta pustakadravyavinAzitA jvAlitAH, kSiptA jale'tanupravAhe, citA bhittau, hInAcArairnItAzca hAnim skhIyAnAcAropadravarakSaNabaddhabuddhibhistathAca |zeSAH zeSIbhUtA evodbhAvayanti zAsanodbhAvanAmasamaprabhAvanAm, tatrApi niHssattvAddezasya, atihasIyastvAddharmabuddheH, parAyaNatvAnmAnagiryArohe, bhavyAjodbodhino vItarAgamataH zrAvakAmAsaizca, tattvAtattvAvaraNabaddhabuddhibhistathAca KASASSASSASSIC Jan Education For Private Personel Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ C upakramaH vI.stotra // 2 // anavabuddhatvAttattvAtattvamArgasya, palAyitaprAyatvAjjJAnasya, vyAptatvAdanAryabhASAruceH, tundaparimRjabahulatvAllokAnAm, saMskArahInatvAnmateH, aruceH saMskRtabhASAyAH, pUtkAraprAyatvagaNanAvatAritvAtprAkRtagranthAnAmarAjabhASAtvAdAryabhASAyA anAryabhASAyA aviratatvAnnarANAm , jemanavAravistAritajayapatAkitvAjjanAnAm, vAyazabdavAcAlitatvAdyazasaH, candrodayAdyupakaraNakaraNamAtrottIrNamatiprAmbhAratvAdrucimatAm, gaurja- yadyapabhraMzabhASApradhAnatvAtpUjAkAraNapravaNopadezakAnAm , viralatamIbhUtAnyevAdhunA siddhAntasAdhanasiddhAntapustakAni, nAtaHparaM vijJAnAmasti viSAdapadamanyajagatrayepi paramavalokyaitadvivekavilocanena sthApayAmAsa gurjaradezIyazrIsuratapattanIyagulAbacandrAkhyo devacandratanujo'vigItasiddhAntaprasAdhanapaTuprasAdhitajJAnadivAkarazrImadgaNabhRtprabhRtisakalavAGmayavitAnavistAraNalabdhAvatAraH, khavatRdevacandrapAdavyavasthApitasaptatisahasramAnammavyavasthAyAM pustakaprasAraNapravaNAn zeSAnaparA~statkAryavAhakAJ jIvanacandra, nagInacandrAdInpuraskRtya vyavasthAm , tatra cAnekataragUDhatattvaprakAzanaprabhAkarasiddhAntalekhanavyavasthAM satImapyanAdRtyAlpapustakaprasAramAtrajAyamAnabahudravyavyayAM zaTiti pustakaprasaraNapraguNAM mudraNakalAM | mukhyatayAdhicakAra; bhaginyAzca khIyAyA vidyunmatyA dravyaM tatra sammIlya samAnIya ca kalAntaropArjitaM cAnyaviNajAtaM pUritaM lakSonmitaM lakSyaM lakSaNavidA, tatra cAdito maGgalAcaraNamiva ziSTAnAM paramamaGgalabhUtamidamupacakrame muditum , jJAnadhanaiH sAdhubhiH saMzodhyeti prastAvya vyavasthAm prastAvyate'dhunA prakrAnto granthaH, kartRzrotradhikArapramANAdibhiH / ___ tatrAvadhIyatAM tAvadavadhAraNAdhIdhanairidam , yaduta vidhAtAro'sya vihitanirvIrAdhanamocanASTAdazadezAmAripaTahalabdhAkalpasthAyiyazaHzarIrAH, sArdhatrikoTigranthaprathanalakSitasarvajJAvatAratvavitIrNakalikAlasarvajJavirudAH, anavadyacAturvidyavidhAnakhyAtabrahmAtigaprabhAvA'STAdazadezAdhipatikumArapAlakSmApAlabodhanasmAritasAtizayamunigaNAH zrImanto bhagavanto hemacandrAcAryAH, tucchaM cedaM yadyAgRNantyalabdhatanmAhAtmyAbdhimadhyAH ACARECORRECOREOGARCANESCR Jan Education For Private Personal use only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education In | sArvatrikoTigranthagrathanAsambhavamiti pAThamAtragranthagrathanapaTIyastvAtteSAm zrUyata upalakSyate lekhakakuNDasthAnAdivilokanena spaSTataraM viduSAmaraktadviSTAnAM caitat sUripravarAzcaite kadA katamaM bhUmaNDalaM maNDayAmAsuH, kadA ca sUryAstamayeneva rajanIpracAramavApa sUrivarAstamayena kumatadhvAntatativistRtim, kasmai ca yogyatamAya puruSottamAya vidhAyainamarpayAmAsuH kazcAdhikAro'tra vidvadvRndavedya AtmakalyANajanaka iti pravRttAyAM vicAraNAyAm, nirNIyate tAvatspaSTaM spaSTitatvAtkumArapAla bhUpAlaH prApnotu phalamIpsitamiti zrImadvihitAdevaitadIyazlokAtkumArapAla - kSmApAlasamakAlInatvam / kumArapAla bhUpAlAnehAzca gurjarabhUpapaTTAvalyAdivilokanato nizcIyate vaikramIyadvAdazazatIyo yato vikramasaMvatnnavanavatyadhikaikAdazazatamite rAjyAbhiSekastriMzadadhikadvAdazazatake ca tasya khargama iti / tathAca sUripAdasamayo'pyeSa eva / khacaraNanyAsapAvitabhUmaNDalanirNayopyata eva samyaktayA jAyata eva, yataH puNyatamajananivAsa tiraskRtavibudhAlayavibudhAlayaM zrImatpattanapuramaNahilopapadamabhUtparamA| rhatAnAM rAjarSipadavyalaGkRtAnAM zrIkumArapAlabhUpAnAm rAjyasthAnam, tathA ca prAyeNa zrImatAM gurjaradharitryAmeva vihArastatratyAgaNyapuNyapUraplAvitAntaHkaraNAnAmeva ca parasparavirodhadurgandhabhRdvANIvAcakasuragurutiraskAri bhAratIprAgbhArabhUSitavadanamalayaniHsRtAviruddhaparamAgamoditizravaNabhAgyamabhUditi, vAstavyAzcaite tatrabhavanto bhagavanto gArhasthye gurjarIyadhandhukAkhya eva grAme, etatprabhRtikaM savistaraM vRttAntamupalabhya zrImatAM kumArapAlaprabandhAditi spaSTameva copariSTAnniHzaGkita zlokottarArdhavicAraNena prakaTIbhaviSyati yaduta zrIkumArapAlapAvanaprAdhAnyena praNItirasya, kiMvadantI 'ceyaM tatra tadanusAriNyeva ca bhaNitiravacUrNikArANAmapi vItarAgastotrANAM zrIvizAlarAjaprabhrUNAmavacUrNai; yadutArhatadharmaprAptikAlAdarvAk rAjarSibhiH kRtamabhUt yanmAMsabhakSaNaM, samayasadbhAve cAvagate'vabuddham "cauhiM ThANehiM neraiyAuttAe kammaM pagare" ityAdyavagamAdyavasare jAtAzcAsamapraguNapazcAttApabhAjanaM bhUpAlamaulimaNilAlitapAdapIThA rAjarSayo yAcitavantazca paramagurave prAyazcittapratipattim, zrImadgurubhi inelibrary.org Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vI. stotra // 3 // Jain Education zvAvasarocitaM dvAtriMzaddazana bhakSitatvAnmAMsasya tacchuddhaye tAvanmitA evAnvarthAH samarpitAH prakAzAstatra dvAdaza tAvadyogazAstrIyA viMzatizcaitadIyAH pratidinamabhyasyaiva ca te dantAntaHkaraNazodhanaM prakAzAnAM dvAtriMzaM vyadhAsISurbhojanaM cakruzcaiteSAM yathArthamabhidhAM prakAzAnAM, santi caita etadvidhA eva, yathAvajjJAnaM caiSAmetadvidhatvasya bhavedyathAvatparizIlanAdeva, paraM tatsiddhaya evAdhikAradarzanaM nidarzanamAtrameva vidhIyate'smAbhistathA cAntimaM ke'trAdhikArA iti praznanirvacanamapi bhaviSyati spaSTaM tatra / prathametAvatprastAvanAstave zrImadvItarAgalakSaNamAlakSayantaH prathamAdisaptamyantavibhaktyantAnyonya sambaddha zloka kadambakadarzanena paramadevAnAmArAdhyatAhetubhUtaM parAtmatvaM paraMjyotiSmattvaM paramaparameSThitvaM tamovinAza vibhAkaratvaM sarvaklezamUlonmUlakatvaM surAsuranamasyatvaM puruSArthaprasAdhakAkhilavidyAvirbhAvakatvamatItAnAgatavarttamAnakAlavRttipadArthasArthasaMviddhAritvaM vijJAnAnandabrahmaikAtmyaM ca niSTaGkaya zraddheyadhyeyazaraNyanAthavatspRhAkRtArthakiGkaravANIpavitratAdi ca nizcikyurnirNayacaNAH, darzayAmAsuzca vItarAgastavAnAM manuSya bhavaphalatAM, zraddhAlUnAM vizRGkhalavANIvAdinAmapi ruciratAm // 1 // dvitIyasminsahajAtizayastave, zrImajjinAnAmatizayacatuSkaM niradezi nirdezapradhAnairdehasya teSAM nairmalyasaugandhyanIrogatAkhedarAhityAni, rudhirAmiSazcaityaM, zvAsasaurabhyamAhAranIhAravidhyadRzyatvaM ceti nibandhanena // 2 // tRtIye ca sarvAbhimukhyaM parpatsamAvezaM vacanaikyaM sAmrayojanazatagata gadanAzakatvamItividrAvakatvaM vairavilApakatvaM nirmAritvamativRSTacanAvRSTikhaparacakrabhIdurbhikSabhettRtvaM bhAmaNDalavattvamityevaM karmakakSonmUlana jAtaikAdazAtizayavarNanam // 3 // caturthe tu surakRtAmekonaviMzatimatizayAnAM vyAvarNayantaH puratazcakrAbhisaraNamindradhvajocchrayaM paGkajapAdanyAsaM caturAsyatvaM prAkAratritayapariMga| tatvaM kaNTakArvAGmukhyamavasthitakezaromanakhazmazrutAM viSayAprAtikUlyaM samakAlamazeSarttusadbhAvaM sugandhyudakavRSTiM pakSimAdakSiNyaM vAyvAnukUlyaM 66 upakramaH // 3 // jainelibrary.org Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GLISSEASOPISY vRkSAgrAbhinati koTisurAsurasevyatvaM prakaTayAmAsuzchatratrayaM sapAdapIThaM mRgendrAsanaM puppavRSTiM dundubhi caityadrumaM camaravIjyamAnatAM cAgrataH prAtihAryastave AvirbhAvayiSyantItyupekSitamidaM SaTumiti manye // 4 // ___paJcame prAtihAryastave'zokavRkSasurapuSpavRSTidivyadhvanidundubhyAtapatratrayIcAmarasiMhAsanabhAmaNDalAnyAkhyan khyAtakIrtayo bhAvArhantyacihna| bhUtAni // 5 // / SaSThe pratipakSanirAsastave paramadeve mAdhyasthyamapi dauHsthyanibandhanatayA nivedya pratipakSasya rAgAdimattvaM, pareSAM yogamudrArahitAnAM trAtRtvAbhAvaM malImasAcAramupasthAdivikAravattAM cAkhyAya rAgAdiniyuktAnAM devatvAsambhavaM samAcacakSire vicakSaNAH // 6 // ___ saptame jagatkartRtvanirAsastave niSkarmatvenAGgavadanavaktRtvazAstRtvAbhAva Izvarasya, sadehatve'pi ca na vidhAtA krIDAkRpAnyatarAbhAvAhuHkhAdi|vidhAnAdakRpatA karmajanye vaicitrye ca nArthavattA, khabhAvastu niHsattAka evottare, jJAtRtvarUpakartRtve ca kevalinAM sayogAyogabhinnatvAdbhagavatAM na vivAdaH, zAsanasAmrAjyAntarvartinAM ca neyaM vyAbAdhA lezato'pIti pratipAditaM sunirNItasiddhAntatattvapratipAdanaparaiH // 7 // aSTame'nekAntaprakaraNastave vastujAtasyAnekAntamudrAntarvatitvaM tadabhAve kRtanAzAkRtAgamau anivAyauM samavatarataH, Atmani tu sarvathA nityAnityatayA khIkriyamANe puNyapApayorabhogo bandhamokSayoranupapattizca, ghaTAderapi kSaNikAkSaNikaikAnte'rthakriyAbhAvo vastusattAbAdhakaH kramayogapadyAbhyAmabhimatonekAntazcAnubhavasiddho vastukharUpasthApako nirAbAdha iti pradarzya niradezi yogasAGkhyabauddhalakSaNavAdinAm zakuntapotanyAyAdane-15 kAntAbhyupagantRtvaM yathAsthitAgamanidezapradhAnarunmattagadito virodhazcAnekAntIyo yastaM guDanAgarabheSajamecakAdisakalavizvaviditavastudRSTAntabale-1 na nirAkRtya dugdhadadhigorasadRSTAntena vastuvrajasya niraNaipurutpAdavyayadhrauvyarUpatAM nirUpitAkalaGkitajJAnapuruSasakalitAgamAH // 8 // ___ navame kaliprazaMsAstave'lpakAlalabhyaphalatvAddurlabhakRpAlAbhAt zrAddhazrotRsudhIvaktRsaMyogAyugAntarasyApi bahUcchRGkhalakatvAtkalyANaparIkSAprava SALAAMGADCOMSAROSAROKAR Jain Educat i onal For Private & Personel Use Only Silmww.jainelibrary.org Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vI.stotra upakramaH // 4 // ANSARAMGARLSAROKAR NatvAt nizAdiSu dIpAdivaDhurlabhatvatpAdAjasevAlabdheraparayugAprAptatvadarzanAdhigaterviSaharatvacchAsanamaNiprApteH kalyANakaraH kAlarupazlokita iti | kalividvadvandavandyaiH // 9 // | dazame'dbhutastave saprakAzaM prakAzayAmAsuH zAsanasatattvaprakAzakA vItarAgANAM bhagavatAM khezvaraprasatyanyonyAzrayabhidAM sahasrAkSAnirIkSyarUpa vattAM sahasrajihvAvarNanIyaguNavattAM lavasaptamAdinirjarasandehApahAritAmAnandasukhasaktivirakkyorupekSopakAritvayoH paramanirgranthasArvabhaumatvayorekA|dhikaraNanivezaM nArakAmodakatvaM zamarUpakRpAdbhutatvaM cetyadhiprakAzam // 10 // | ekAdaze'cintyamahimastave'cintyabuddhiprAgbhArA acintyaguNagaNavatAM nijagadurarAge muktibhogamadveSe dviSadghAtaM, nirjigISabhItabhItatve jagatrayajayaM, dAnAdAnAbhAvepi prabhutAmaudAsInye'pi dehadAnAnupAya'sukRtasaGgati, bhImakAntaguNavattvena sAmrAjyasAdhane'pi vigatarAgadveSatAM, devatvepi sakalaguNanilayatAM, mahIyasAM mahattAM mahanIyatAM mahAtmanAM guNAvahAM yathArthatayA // 11 // ___ dvAdaze vairAgyastave AjanmavairAgyavattAM sukhakAraNaviSayakavairAgyavattAM vivekazAtanibandhanamokSasthitavairAgyatAM nityaviraktatAM marunnarendrazyupa-18 bhogakAlaratyabhAvaM sukhaduHkhabhavamokSaviSayakaudAsInyaM paratIrthikAbhyupagatArAdhyAGgIkRtaduHkhagarbhamohagarbhAnAlIDhajJAnagarbhasagarbhatAM satatasamyagaudAsInyepi vizvavizvopakAritAM cAvizcakruH kovidacakracUDAmaNayaH // 12 // / trayodaze hetunirAsastave (virodhastave) anAhUtaH sahAyo'kAraNo vatsalo'nabhyarthitaH sAdhurasambandho bAndhavo'naktaHkhigdho'mRSTa ujjvalo'-81 dhauto'malazIlo'caNDo vIravRttiH, zamI samavRttiH karmakuTilakaNTakakuTTako'bhavo mahezo'gado nArAyaNo'rAjaso brahmAnukSitaH phalodagro'nipAto garIyAnasaGkalpitaH kalpadrurasaGgo janezo, nirmamaH kRpAtmA, madhyastho jagatrAtA'gopito ratnanidhiravRtaH kalpo'cintyazcintAmaNinikhilepi jagati nAnyo vItarAgAdbhavato'para iti prAcakhyuH prakhyAtakhyAtayo mahAtmAnaH // 13 // For Private & Personel Use Only ainelibrary.org Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caturdaze yogasiddhistave zvathatvena manovAkAyaceSTAsamAhArAnmanaHzalyaviyogaH, karaNAnAM saMvarapracArAbhAvena jayo'STAGgayogasa bAlyAtsAtmIbhAvazcirapariciteSu viSayeSu virAgaH, yoge'dRSTepi lolIbhAvo hiMsakAnAmupakAra AzritAnAmupekSApakAriNi tathA rAgo yathA na pareSAmupakAriNi sukhyahaM duHkhyahaM veti jJAnAbhAvakRtsamAdhirdhyAtA dhyAnaM dhyeyamityetatrayasyaikyamiti ca vilakSaNamahimA jagadgurUNAmeveti jagaduH sUrayaH // 14 // ___ paJcadaze bhaktistave udAttazAntamudrayA jagatrayIjayastvadanaGgIkAraH cintAmaNicyavaM sudhAvaiyarthaM karoti viparyastamatInAM, tvayi yo dhArayati 8| rUkSA dRSTiM taM na cedantarA tatrabhavadupadiSTA kRpA syAdavakSyat sAkSAdbhUya kRzAnuH bhasmasAtkarotviti, tvadaviruddhazAsanAparahiMsAdyahitakarmapa thopadezapravaNazAsanayoH sAmyaM syAtteSAmeva yeSAmamRtaviSayostat , tvadapalApinAmaneDamUkatA zreyaskarI, mandayAyitAyA unmArgapravRttasya zreyastvAt , tatrabhavacchAsanAmRtarasasiktAnAM namaskAryatA, tvaccaraNapUtA bhUrapi bhavyabhAvukalambhayitrIti namo'stu tasyAyapi, tvadguNamakarandapAnala-2 mpaTatvena prazastaM me janurjJAnAdidhanalabdhA kRtakRtyazcAsmyahamiti bhaktivismitamAnasA mImAMsitavanto mImAMsAmAMsalam // 15 // ___ poDaze AtmagarhAstave'vigarhitAtmAnaH samAhitAtmanAM smaraNIyAM samAcakhyurekataH paramagurupraNItapravacanapIyUSapAnodgatA paramapathapravINatAnya| tazcAnAdikAlInA rAgadveSAvegajAtA mUrchA, rAgagaralamUrchitAnAmavAcyakarmakAritA, kSaNaM sakto muktaH kruddhaH kSamItyasAdhAraNA kAritA kapiceSTA mohamadirayA, prApyApi bodhi manovAkAyaduzceSTAnvitaH, tvaccharaNagato'pyabhibhUye mohAdibhirapahAreNa durlabhalAbharatnatritayasya, tvameva tArako mama iti lamo'smi bhavatpAdayostvatprasAdalabdheyatI bhUmirmayedAnI mopekSiSThAH, kRpAparastvaM pAtraM cAsAdhAraNaM kRpAyA ahaM, tvamato bhava yuktAnuSThAnapreraka iti // 16 // ___ saptadaze zaraNastave kRtakhakRtaduSkRtagarhAsukRtAnumodanaH zaraNaM yAmi, bhavatu mithyAduSkRtaM manovAkAyajAnAM kRtAdibhedAnAM duSkRtAnAmapunaH AARRRRRRRR in Education na jainelibrary.org Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vI.stotra upakramaH // 5 | kriyAnvitaM ratnatritayagocaramanumanye'haM sukRtamarhadAdInAmahattvAdikamanumodayAmi, tvAM tvatphalabhUtAnsiddhA~stvacchAsanaratAnmunIMstvacchAsanaM ca zaraNaM prapadye, sarvAnsattvAnkSamayAmi kSAmyantu ca te'stu ca maitrI teSu AparamapadAvApterbhava zaraNaM mameti tenuH shrnnkriyaamtthaamvitthvaadaaH||17|| ____ aSTAdaze kaThorastave zeSAparadevalakSaNyaM krodhalobhabhayAkrAntajagadvailakSaNyameva prabhorlakSaNaM kRtalakSaNA niracaiSuH kRtalakSaNatayA paraM naitatsaMsA| rakAcakAmaliparigatAnAmasumatAmAyAti yathArha zraddhAnagocare vinA samyaktvAJjanam // 18 // ___ ekonaviMze AjJAstave pAlanamevAjJAyA bhagavaDyAnaM niHzreyasakara nigrahAnugrahakartRNAM pareSAM vardhinyeva saMsArAraNyasyAjJA, vigatarAgANAmArA dhanam acintyamaNyAdito bhavatyevAbhISTadaM, saparyAyA api parAjJArAdhanA, tadArAdhanavirAdhananibandhanatvAnnirvANAnirvANayoH, sA cAzravasaMvarayohe| yopAdeyatArUpaiva, tadArAdhakAzca nirvANapathanibhRtA abhUvanbhavanti bhaviSyanti // 19 // viMze AzIHstave ca tvatpAdarajaHkaNA nivasantAM mUrdhni, mama dRzau kSAlayetAM malamanahekSaNabhavaM, luThanairastu kiNAvaliH prAyazcittamasevyapraNAmasya, romAJcakaNTakA asaddarzanavAsanAM tudantu, tvadAsyapIyUSapAnAdastu madIyalocanAmbhojAnAM nirnimeSatA, netre tvadIyavadanalAsinI, karau tvadupA| stitatparau, zrotre tvadguNagrahaNapare bhavataH sadA, khastyastvetasyai vANyai yA tatrabhavadguNAvagAhapratyagromiti khIkriyakha yaddAsaH preSyaH sevakaH kiGkaro'hante iti, ityevamanUnapratibhAprAgbhAravarNanAtigaM jagadguruM varNayAmAsustatrabhavanto'treti vijJAyate // 20 // etatparyavasAne yaduta na labdhacarA AdarzA asyAneke na ca zuddhAH paramAvazyakaM zraddhApIyUSapInAnAM zrAddhAnAmetasya paThanamiti mudraNopakramodbhava Agasi mithyAduSkRtaM prArthayate sakalazramaNasaGghasevakaH AnandAbdhirastu ca lekhakapAThakamudrApakAdhyetRNAM zreyo niHzreyasaparyavasAnaM |bodhibIjAvAptidvAreti / sindhvRtvakendumAne'bde, (1967) pauSe mAsyasite dale / paJcamyAM suratadraGge, zreyase'stu lipIkRtaH / Jain Education S eal For Private & Personel Use Only ainelibrary.org Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viitraagstotrsyaanukrmH| .... .... viSayAGkaH zrIvItarAgastotrasyopakramaH 1. prastAvanAstavaH ..... .... 2. sahajAtizayavarNanastavaH .... 3. karmakSayajAtizayavarNanastavaH 4. surakRtAtizayavarNanaprakAzaH / 5. prAtihAryastavaH .... .... 6. vipakSanirAsaprakAzaH ... 7. jagatkartRtvanirAsaprakAzaH .... 8. ekAntanirAsastavaH .... 9. kali prazaMsAstavaH.... 10. adbhutastavaH pRSThAkaH | viSayAGkaH 11. acintyamahimastavaH sapA ... 12. vairAgyastavaH 13. virodha ( hetunirAsa ) stavaH 14. yogasiddhistavaH .... 15. bhaktistavaH .... 16. AtmagastivaH 17. zaraNastavaH 18. kaThorastavaH 19. AjJAstavaH / 20. AzIHstavaH .... 38 21. prathamaprakAzAvacUrNiH CASSAGARAAAACKS .... 14 jainelibrary.org Jain Education For Private & Personal use only Cultional Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vI. stotra // 1 // Jain Education viSayAiH 22. dvitIyaprakAzAvacUrNiH 23. tRtIyaprakAzAvacUrNi 24. caturthaprakAzAvacUrNiH 25. paJcamaprakAzAvacUrNiH 26. SaSThaprakAzAvacUrNiH 27. saptamaprakAzAvacUrNiH 28. aSTamaprakAzAvacUrNi: 29. navamaprakAzAvacUrNi : 30. dazamaprakAzAvacUrNiH 31. ekAdazaprakAzAvacUrNiH .... .... .... .... .... .... **** www. .... .... .... .... .... www. .... .... .... .... .... .... .... **** **** .... ..... www. .... .... .... .... **** .... **** .... .... **** pRSThAGka: 65 66 68 70 71 72 74 76 77 78 viSayAGkaH 32. dvAdazaprakAzAvacUrNiH 33. trayodazaprakAzAvacUrNiH 34. caturdazaprakAzAvacUrNiH .... .... .... 35. paJcadazaprakAzAvacUrNi : 36. SoDazaprakAzAvacUrNiH 37. saptadazaprakAzAvacUrNiH 38. aSTAdazaprakAzAvacUrNiH 39. ekonaviMzatiprakAzAvacUrNiH 40. viMzatitamaprakAzAvacUrNiH ..... .... .... .... .... **** **** .... **** .... .... .... .... .... **** .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... **** .... pRSThAGkaH anukramaH 79 80 81 83 84 85 86 87 88 jainelibrary.org Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreSThI devacanda lAlabhAI javherI. janma 1909 vaikramAbde niryANam 1962 vaikrAmAbde kArtika zuklaikAdazyAM sUryapure pauSakRSNatRtIyAyAm muMbayyAm The Late Seth Devchand Lalbhai Javeri. Born 1853 A D. Surat. Died 1906 A. D. Bombay. Jan Education Internal For Private Personal use only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvItarAgastotraM svivrnnm| OM namaH sarvajJAya // anaMtadarzanajJAnavIryAnaMdacatuSTayaM / saMsmRtya paramAtmAnamanAhatamahAzriyaM // 1 // analpamatibhiH sA-18 dhyamalpadhIrapi bhktitH|| bruve vivaraNaM kiMcidvItarAgastavAnugaM // 2 // iha hi tathAbhavyatvavaicitryavazaprazAMtaduratAjJAnAvRtitamaHsamullasitAdbhutapratibhAtmadarzasaMkrAMtasamastazAstropaniSadbhiniravadhinayavikramaprasiddhasiddhAdhipazrIjayasiMhadevapraNaya- | prapaMcitAbhinavazabdAnuzAsanairvikasvaravivekanistaMdracaulukyacaMdraparamAhatazrIkumArapAlabhUpAlamaulilAlitanakhamayUkhaiH pravarti-| tAdbhutazrIjinarAjazAsanonnatigalahastitAtikaluSaduHSamAkAlavilasitairananyasAmAnyAgaNyaprabhAvabhUribhiH zrIhemacaMdrasUribhirviraciteSu samastastutirasarahasyanispaMdapAtreSu zrIvItarAgastotreSu tAvatprathamasya prastAvanAstavasya pdyojnaamaatrmupkrmyte|| yaH parAtmA paraMjyotiH paramaH parameSThinAm / AdityavarNaM tamasaH parastAdAmananti yam // 1 // sarve yenodamUlyaMta samUlAH klezapAdapAH / mUrdhA yasmai namasyaMti surAsuranarezvarAH // 2 // prAvartanta yato vidyAH puruSArthaprasAdhikAH / yasya jJAnaM bhavadbhAvibhUtabhAvAvabhAsakRt // 3 // yasminvijJAnamAnandaM brahma caikAGgatAM gataM / sa zraddheyaH sa ca dhyeyaH prapadye zaraNaM ca tam // 4 // tena syAM nAthavA~stasmai spRhayeyaM samAhitaH / tataH kRtArtho bhUyAsaM bhaveyaM tasya kiGkaraH // 5 // Jain Educagar lona For Private & Personel Use Only SONrjainelibrary.org Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. savivara, CAMERESCAR PASARA // 1 // tatra stotreNa kuryAM ca pavitrAM khAM sarasvatIm / idaM hi bhavakAntAre janminAM janmanaH phalam // 6 // atrAdyasArddhazlokatrayasya padAnAM prathamAdisaptamyaMtavibhaktiprathamavacanAMtAnAmuttarazlokadvayasya tadaMtaireva padairyathAkrama kartRkarmavivakSayA yojanaM kArya / tathAhi ||praatmetivishessym padamato yaH kila paramAtmA paraMjyotiH sa shrddheyH| yazca parameSThinAM paramaH sa dhyeyaH, yaM cAdityavarNa tamasaH parastAdAmanaMti taM zaraNaM prapadye / yena ca samUlAH klezapAdapAH samudamUlyaMta tena nAthavAn syaaN| yasmai ca surAsuranarezvarAH sarabhasaM namasyaMti tasmai samAhitaH spRhayeyaM / yatazca puruSArthaprasAdhikA | vidyAH prAvarttata tataH kRtArthoM bhuuyaasN| yasya ca bhavadbhAvibhUtabhAvAvabhAsakRt jJAnaM tasya kiMkaro bhaveyaM / yasmiMzca vijJAnamAnaMdaM brahma caikAtmatAmupagataM tasmin stotreNa svAM sarasvatIM pavitrAM kuryAmiti padAnAM prsprsNbNdhH|| sAMpratametadeva pratipadaM vyAkhyAyate tatra parazcAsAvAtmA ca parAtmA paratvaM cAsya dehAtmAMtarAtmApekSaM, yataH kaizcidupayogalakSaNamanAdinidhanapaudgalikatvena rUpAtItaM tathAvidhasAmagrIsAkalyAt zubhAzubharUpasya karmaNaH kArabhudayaprAptasya tasyaiva ca bhoktAramata evaitallakSaNavilakSaNAdehAdarthAMtarabhUtamavisaMvAdipramANapratiSThitamapyAtmatattvaM mahAmohopahatamatitvenAmanyamAnaiH piSTAdidravyayogAnmadazaktimivAcetanamahadbhUtasaMparkAccetanatvamudbhAvya dehasyaivAtmatvamupakalpyate ataH sa dehAtmA / yathA ca dehAtiriktasyAtmanaH satpramANapratiSThitatvaM tathA purastAdaSTamaprakAze prakAzayiSyate / aMtarAtmA ca jJAnAvaraNAdikarmanirmathitamAhAtmyaH zarIrI saMsArijIvaH / etayozca vakSyamANavizeSaNagaNAsahatvena prakRtAnupayogitvamataH parazabdopAdAnaM / parAtmA ca vigalitasakalakarmapaTalaH samyasiddhajJAnadarzanAnaMdavIryalakSaNAnaMtacatuSTayaH zivamacalamapunarbhavaM parama R Crala. // 1 // En For Private 3 Personal Use Only jainelibrary.org Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education padamadhyAsIno jJAnadarzanopayuktaH kevalAtmaiva / sAMprataM sa evaM viziSyate kiMviziSTaH parAtmetyAha / paraMjyotiH / aprati| pAtitvena lokAlokaprakAzakatvena (ca) paraM sarvotkRSTaM citsvarUpaM jyotiryasyeti jyotijrjyotiSmatorabhedAtsa eva paraMjyotiH, paratvaM cAsya matizrutAvadhimanaHparyAyalakSaNacidaMzacatuSTayApekSaM pratipAtitvenAlpaviSayatvena matyAdInAmanIdRzatvAt / yadi vA ravIMduvidyunmaNipramukhe nikhile'pi jyotirvarge yaH paramutkRSTaM jyotiriti / yazcaivaMvidhaH parAtmA sa zraddheyaH zraddhAviSayamavatAraNIya ityuttarapadena yogaH / kimuktaMbhavati / kila yadyapyaghAtitaghAtikarmaNAM bhavasthitAnAM parajyotIrUpasyAtmanaH sAkSAtkaraNamanupapannaM tathApi prakSINaghAtikarmaNAmarhadAdInAmadhyakSe tasmiMstatpratyayenaiva zraddhA vidheyaiva / nacAnupakRtaparAnugrahakRtAM kSINarAgadvepamohAnAmarhadAdInAM vitathavAditvamataH kimazraddheyaM paramAtmanaH / punaH paramarahasyabhUtaM paramAtmAnameva vizinaSTi / paramaH parameSThinAM / parame cidAnaMdarUpe brahmaNi tiSThatIti parameSThinaste cArhadAcAryopAdhyAyasAdhava eva teSAM madhye paramaH prakRSTaH siddharUpo yaH parameSThI arhadAdiparameSThicatuSTayasya cAmuktatAvasthAmadhikRtya siddhasya paMcaparameSThinaH paramatvaM / muktAstu sarve'pyekarUpA eva / sacaivaMvidhaH paramAtmA bhagavAMstadekatAnamanobhirthyeyastatsvarUpAptaye / satatamanusmaraNIya iti uttarapadena saMbaMdhaH / prathamAMtaM padamabhidhAya dvitIyAMtamAha // yaM ca paramAtmAnamaNimAdyaSTamahAsiddhiprasiddhamahaso munayo'dhyAmanaMti tatsvarUpopalabdhaye saMtatamabhyasyaMti / kiMbhUtaM tamasaH parastAdvarttamAnaM tamAMsi nikAcitAni karmANi vimalakevalAlokena ca teSAM pAre pratiSThitaM satvarajastamoguNatrayA| tItamityarthaH / tamahamevaMrUpaM paramAtmAnaM durvArAMtarAriparityAjitAtmazaktiH zaraNaM prapadye ityuttareNa yogaH / punaH kiMvizi 1 tional jainelibrary.org Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 2 // Jain Education / STamAdityavarNa Adityasya prabhApateriva varNaH zobhA yasya sa tathA taM / atrAha paraH / nanu parimitakSetra prakAzanamahasA mihireNa lokAlokaprakAzanapravaNaparamajyotIrUpasya paramAtmanaH sAmyamanupapannaM / tathAcAgamaH / caMdAiccagahANaM pahA payAsei parimiyaM khettaM / kevaliyanANalaMbho loyAloyaM payAsei iti / AcAryaH / sAdhu bho sahRdaya hRdayaMgamamabhidadhAsi | kevalaM sakale'pi kalAvatpramukhe tejasvivarge vigaNayadbhirasmAbhirbhAnoreva kimapi tadupamAnalavalAbha saMbhAvanAspadatvamupa| labdhaM ityAdityavarNamityabhihitaM tattvatastu sumeruparamANvoriva mahadaMtaraM paramAtmadvAdazAtmamahasoriti / Adityo'pi nirastatamastvena tamasaH parastAdbhavati / tRtIyAMtaM padamAha // yena ca bhagavatA paramAtmanA klezapAdapAH sarvepyudamUlyaMta / "avidyAsmitArAgadveSAbhinivezAH klezAH" / tatra " anityAzuciduHkhAnAtmasu mithyAjJAnamavidyA" "durdharAhaMkAravazAtsarvatrAsmIti bhAvo'smitA" "manojJeSu zabdAdiSvAtmano gADhAbhiSvaMgo rAgaH " / " teSvevAmanojJeSu bhRzamaprItivizeSo dveSaH" / "atastve'pIdamitthamevetyekAMtAgrahagrahilatAbhinivezaH " / upalakSaNaM caitadanyAsAmapi ghAtikarmottaraprakRtInAM / ete ca saMsRtyAmAtmano'nAdisaMbaMdhavazAdbaddhamUlAH pradarzitatattadvikAraprarohasaMhatayaH, sphuradAdhyAtmikAdhibhautikAdhidaivikavedanodayaprasUnasaMtatayaH, prakAzitAmuSmika durgadurgatiduHkhaphalapaTalAH, 1 pAtaJjale tvevaM sUtrANi ( avidyAsmitArAgadveSAbhinivezA: paMca klezAH / 2-3 / anityAzuciduHkhAnAtmasu nityazucisukhAtmakhyAtira| vidyA / 2-5 dRgdarzanazaktayorekAtmatevAsmitA / 2-6 / sukhAnuzayI rAgaH / 2-7 / duHkhAnuzayI dveSaH / 2-8 / kharasavAhI viduSo'pi tathA''rUDho'bhinivezaH / 2-9 / 2 adhyAtmamadhibhUtamadhidaivaJca / 7 / ( trividhaM duHkham ) / savivara. // 2 // jainelibrary.org Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education In pAdapA iva pAdapAH / te ca saMgatyAgAdA kevalotpatti trijagadapratimalahastimallena yena bhagavatA dustapatapoMdolanena calAcalatAmApAdya zukladhyAnasamudaMDa zuMDAmreDanena samUlA: sahelamunmUlitAstena trijagannAthenAhamapi nAthavAn syAM bhaveyamityuttareNa yogaH / yenAsau mamAlabdhAnAM jJAnAdiguNAnAM laMbhanena teSAmeva labdhAnAM paripAlanAttAnanugRhNAti // caturthyataM padamAha // mUrdhnA yasmai namasyaMti surAsuranarezvarAH / yasmai samUlonmUlitaklezapAdapAya bhagavate surAsuranarezvarA devadAnavamAnavapatayaH sakalaklezajAlocchittinimittaM mUrdhnA uttamAMgena sarabhasaM namasyati / tasmai tribhuvanasanAtanagurave samAhitastadekatAnamAnaso'hamapi spRhayeyaM spRhAmAvahAmItyuttareNa saMbaMdhaH / idamuktaM bhavati / kila yadyapi surAsurezvarAdivat pratyakSArhatpraNAmAdisAmagrI duHSamAsamayasamudbhUtasya mamAsaMbhAvinI tathApi " manorathAnAmagatirna vidyate " iti nyAyAt spRhAmAtramapi tAvaddhArayAmi yena sadabhyastatayA bhavAMtare'pi saMskAro'yamanuvarttata iti / paMcamyataM padamAha // prAvartata yato vidyAH puruSArthaprasAdhikAH // yato yasmAtsarvavidaH paramapuruSAtpuruSArthAnAM dharmArthakAmamokSalakSaNAnAM prasAdhikAstadupAyopadarzinyo vidyAH zabdavidyAdikAH prAvarttata prAdurAsan / yato dvAdazAMgImUlanIvImutpAdAditripadIM taduciteSu bhagavAn svayamudIrayati / naca dvAdazAMgIvyatiriktamanyadapi vidyAMgamastItyataH samastavidyAnAM bhagavAneva prabhavaH / ata eva tatastasmAtparamapuruSAnudhyAnAdahamapi pumarthopalabdhyA kRtArthaH kRtakRtyo bhUyAsamityuttareNa yogaH / puruSArthopAyopalabdhyA ca kRtakRtyatA samIcInaiveti / SaSThayaMtaM padamAha // yasya jJAnaM bhavadbhAvibhUtabhAvAvabhAsakRt // ainelibrary.org Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. savivara. SUSHOROSCORRECASION yasya bhagavataH paramAtmano ghAtikarmaNAmAtyaMtikakSayAdutpannaM jJAnaM dezakAlasvabhAvavipraka(ranaMtamata eva bhavadbhAvibhUtabhAvAvabhAsakRt vartamAnAnAgatAtItapadArthasArthaprakaTanapaTiSThaM / tasyaivaMbhUtasyAhaM kiMkaro bhaveyamityuttareNa yogH| atraaymaashyH| kilAsmin jagati yasya visaMvAditvenAnaikAMtiko'STAMganimittamAtrAvabhAsanaparo jJAnAMzaH syAt so'pi tadartha-13. bhiH preSyairiva pratikSaNamupAsyate / yasya ca bhagavataH prAgupavarNitasvarUpaM jJAnaM tasya kiMkaratvamanuttarasurA api kuryuH kimaMga mAdRzo'gabhAgiti / saptamyaMtaM padamAha // yasmin vijJAnamAnandaM brahma caikAMgatAM gataM // yasmiMzca bhagavati paramaparameSThini / vijJAnamAnaMdaM brahma caikAtmatAM gataM // tatra matyAdijJAnebhyaH kSAyikatvenApratipAtitvenAnaMtadravyaparyAyagocaratvena ca viziSTaM kevalAlokalakSaNaM jJAnam, AnaMdaM cAtmanaH kadApyalabdhapUrvasvarUpalAbhasamudbhavamita|rakAraNakalApanirapekSamanupAdhimadhuramakSayamAtyaMtikaM sukhameva, brahma ca paramaM padaM, yadA ca bhavopagrAhikarmapAravazyAdadyApi hai bhavasthaH kevalI bhavati tadAsmin bhagavati kevalini vijJAnamAnaMdaM ca varttate / ayaM ca paramapadaM gamiSyatItyAtmavijJAnAnaMdabrahmaNAM mithaH pRthagbhAvaHsyAdeva / zailezyanaMtaraM ca sakalakarmAzaprakSayAdakSayaM padamupeyuSyasmin vijJAnamAnaMdaM brahma caikAtmatAM yAti sa eva paramAtmA sa eva vijJAnaM sa evAnaMdaH sa eva paramabrahmatyabhinnabhAvatAM bhajate / atastatra tasmin pUrvopavarNitasvarUpe paramAtmani stotreNa yathArthavAdenAhaM svAmAtmIyAM sarasvatI vANI pavitrAM pAvanI kuryA vidadhyAmityuttareNa |saMbaMdhaH / nanu kimasyAH prathamaM kimapyapUtatvamastItyucyate / svakarmapariNAmenAbhyAvRttyA bhave baMbhramyamANAnAM prabalajJAnAvaraNodayAdviziSTacittacaitanyazUnyAnAmasulabhaiva kavitvavaktRtvasarasA sarasvatI, yadA ca tathAbhavyatvavaicitryAtsaMghaTitApi // 3 // Jain Education le For Private Personal Use Only Kirainelibrary.org Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavAbhinaMdinAM suranarAdInAmasadbhUtaguNodbhAvanenAtmAnaM malinayati, tadA paramAtmaprabhRtistutyavargastutiprayogamaMtareNa kimanyadaghamarSaNamasyAstataH stotreNetyuktaM / kiM cAsmin bhavakAMtAre saMsArAraNye janminAM satkSetrAokAdazAgIsaMgatasya janmano'vatArasyApIdaM sadbhUtaM vastutattvodbhAvanameva phalaM // sAMprataM stutikRdvItarAgastavavidhAne'samarthatAprathanenAtmano nirahaMkAratA-* mudbhAvayannAha // vAhaM pazorapi pazurvItarAgastavaH kva ca // uttitIrghararaNyAnI padbhyAM paMgurivAramyataH // 7 // kvazabdo mahadaMtare kvatAvadahaM / kiMviziSTaH pazorapi pshuH| kila yathAvasthitavItarAgatvasvarUpodbhAvanaparastutisaMdarbha chadmasthAH sakalavAGmayapArAvArapAradRzvAno'pi pazava iva pazavaH / ahaM tvaidaMyugInakatipayagraMthArthamAtravyApRtamatistebhyo'pyatihInatvena pazorapi pshuH|kc kAyavAGmanasAmagocaracaritrasyAta eva vAstoSpatistomairapi yathAvat stotumazakyasya bhagavataH zrIvItarAgasya stavaH / ato yatpazorapi pazurahaM vItarAgastotraM cikIrSustatpaMguriva mahadaraNyaM padbhyAmuttarItumicchurasmi / kimuktaM bhavati-yathA paMgoH padbhyAmaraNyAnIparapAragamanamasukaramevaM mamApi paramAtmastutigrathanamiti // yadyevaM kimAtmazattayahananurUpeNAnenaivopakrameNetyAha / tathApi zraddhAmugdhohaM nopAlabhyaH skhalannapi // vizRMkhalApi vAgvRttiH zraddadhAnasya zobhate // 8 // tathApyevaM satyahamasmin vItarAgastavAdhvanyadhvanInatAmAkalayannavikalasAmarthyazUnyaH sthAne 2 skhalannapi vimlmtibhinoNpaalbhyH| yataH paramAtmapratibaddhastutizraddhayA mugdhaH zakyAzakyArthavicAracAturyavarjitaH, evaMvidhasya ca zraddadhAnasya Jain Education ! Kamldana For Private & Personel Use Only jainelibrary.org Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. nirupAdhizraddhAvaMdhabaMdhurAMtaHkaraNasya vAgvRttirvacanapaddhatirvizRMkhalApi pUrvAparavisaMvAdavisaMsthulApi bhaktivyaktarekAtmatayA kAsavivara. zobhate bAlAlApacApalamiva kautukaM ca janayatIti samaMjasaM // iti vItarAgastotre prathamasya prastAvanAstavasya padadyojanA // sAMprataM stutikRtprastAvanAstavopavarNitasya paramAtmano bhAvAhallakSaNAM prAgavasthAmadhikRtya catustriMzadatizayAn prakAzacatuSTayena vibhaNiSurddhitIyaprakAze caturaH sahajAtizayAna prastAvayannAdau sakalanarazarIravilakSaNaM bhagavataH zarIrAtizayaM zlokacatuSTayenAha // | priyNgusphttiksvrnnpdmraagaaNjnprbhH| prabho tavAdhautazuciH kAyaH kamiva nAkSipet // 1 // he prabho vizvasvAminnAsatAM tAvattava zaracchazadharakaranikarAnukAriNo guNAstrijagadvilakSaNAhalakSaNApAstasamastapratyapAyaH kAyo'pi kamiva nAkSipet avijJAtatattvasyApi prathamamakSisaMnipAtenaiva kasya nAma nAdbhutarasavAsitamaMtaHkaraNaM kuryAdapi tu sarvasyApi vidadhyAdeva / kiMviziSTaH priyaMgusphaTikasvarNapadmarAgAMjanaprabhaH priyaMguzca sphaTikaM ca svarNaM ca padma rAgazcAMjanaM cetyAdidvaMdvaH / tatra priyaMguH phalinIlatA / sphaTika rviiNdukaaNt| svarNa caamiikrN| padmarAgaH zoNamaNiH / aMjanaM da kajjalaM / tasyeva prabhA yasya sa tathA / bhavaMti hi tathAvidhanAmakarmavaicicyAdbhagavatAmahatAmaMgeSu paMcApi varNAstataH sarveSA Jain Education For Private Personal Use Only Kirainelibrary.org Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mupAdAnaM / punaH kiMviziSTaH adhautazuciraprakSAlitanirmalaH kila salilAdiprakSAlanenAzucInyapi vapUMSi kSaNamAloka(kala)| 18 yati zucitAM / bhagavatastvaMge nisargasiddhaM narmalyaM / evaMvidhasya kAyaH / kasya nAma na locanalobhanaM vidadhyAditi // | maMdAradAmavannityamavAsitasugaMdhini // tavAMge gatAM yAMti netrANi surayoSitAM // 2 // he bhuvanabhUSaNa surayoSitAM netrANi gatAM yAMti tvaccharIre'marakuraMgalocanAlocanAni bhramaravibhramaM dhArayati / kathaMbhUte nityamavAsitasugaMdhini ghanasArAgarumRgamadamalayajAdigaMdhadravyairavAsite'pi svabhAvasurabhiNyata eva nitypdopaadaanN| 4 (upAdhijanito hi vAsaH katipayakAlakalAvasAne vilIyata eva, bhagavadaMgaM tu nisargataH saurbhysubhgN| atropamAmAha / maMdAzAradAmavat aMge kasminniva maMdAradAmanIva / etaduktaM bhvti| suratarusumanaHsraji puSpaMdhayadhoraNayaH saMsRjate / evamarhaccharIre | |surasImaMtinInayanAni / amararamaNInayanakSobhabhaNanAcca martyapAtAlalalanAlocanakSobhaH sAmarthyalabhya eva bhagavaddeha iti // divyAmRtarasAsvAdapoSapratihatA iva // samAvizaMti te nAtha nAMge rogorugabajAH // 3 // | hevihitadutamanmathapramAtha nAtha tavAMge rogoruganajAna smaavishNti| tatra rogA rAjayakSmAdayasta eva nirjharahetutvena durvA radAruNavedanotpAdakatvena ca uragA iva uragAsteSAM vrajAH samUhA aSTottarazatasaMkhyatvAdAmayAnAmataste tavAMge tava vapuSi na da samAvizati na prvishti| kiMviziSTA iva divyatyAdi divyo'mAnavo yo'sAvamRtarasaH pIyUSadvastasyAsvAdaH pAnaM tasmAtpoSaH sIhityaM tena pratihatA iva galahastitA iva / idmtrhRdyN| tathAsvabhAvAdeva bhave bhagavatAmahetAmaMgAnyazeSavyAdhivaidhuyasthite stutikRdutprekSate / kila bAlye jananIstanyapAnAnadhikAritvena yatteSAM karAMguSThe amartyapatayaH pIyUSarasaM saMcArayati / tatpAna-18 SCIEOCOCCCCCESCECAUSEOCECA SCRED Jain Education For Private Personal Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 5 // Jain Education pratihatA iva na tadaMge rogabhujaMgamAH samAvizaMti / samucitazcAmRtapAnAdAmayAzIviSaviSavikAravizleSa iti // tathA // tvayyAdarzatalAlInapratimApratirUpake // kSaratsvedavilInatvakathA'pi vapuSaH kutaH // 4 // he bhagavaMstvadvapuSastavAtulyakalyANagehasya dehasya kSaratsvedavilInatvakathApi kutH| tathAvidhataraNitApAdisaMparkataH kSaratsyaMdamAno yaH svedo gharmajalaM tasmAdvilInatvaM picchalatvaM tasyAstAM tAvadanubhavaH kathApi vArttApi kutaH sarvathaivAsaMbhavinItyarthaH // kathaMbhUte tvayItyAha / AdarzatalAlInapratimApratirUpake Adarzo darpaNastasya talaM madhyaM tasminnAlInA pratibiMbitA yA pratimA dehacchaMdastatpratirUpake tadanukAriNi / kimuktaM bhavati / yathA mukurasaMkrAMtasya rUpasya bhISmagrISmAdisAnidhyepi svedavilInatvaM na syAdevaM nisargata eva bhagavadaMga iti / evaM ca priyaMgusphaTiketyAdinA nirupacitAdbhutarUpatvaM, maMdAradAmetyanena svabhAvasurabhitvaM divyAmRtetyanena nisarganIrogatvaM tvayyAdarzetyanena svAbhAvikasvedamalonmuktatvamabhidadhAnena stutikRtA zlokacatuSTayena bhagavataH sahajAtizayeSu prathamo dehAtizayaH proktaH / sAMprataM zlokadvayena dvitIyaM sahajAtizayamAha // na kevalaM rAgamuktaM vItarAga manastava // vapuH sthitaM raktamapi kSIradhArAsahodaraM // 5 // he vItarAga bhagavaMstatra vItarAga ityanvarthena nAmnaiva yazaH paTahaghoSeNeva sarvatra niraMkuzaM prasarpatA manaso gatarAgatvaM suprasiddhameva kevalaM na khalu tava mano'taHkaraNameva rAgamuktaM viSayAbhiSvaMgarahitaM kiMtu vapuH sthitaM dehAMtargataM raktaM zoNitamapi rAgamuktaM lauhityojjhitamata eva kSIradhArAsahodaraM mugdhadugdhaplavapratimaM / iyamatrabhAvanA / sahajAtizayamahimnaiva bhagavadvapuSi kSIradhArAghavalaM zoNitaM, paraM rAganigrahAgrahiNaM vigaNayyaiva bhagavaMtamaMtazcakiteneva kila raktena rAgastatyaja iti // savivara. = // 5 // ainelibrary.org Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education jagadvilakSaNaM kiMvA tavAnyadvaktumIzmahe // yadavizramavIbhatsaM zubhraM mAMsamapi prabho // 6 // prabho bhuvanAdhinAtha bhagavaMstava jagadvilakSaNaM jagadasAmAnyamanyadrUpalavaNimabala kalA kauzaladAnadhyAnajJAnAdikaM guNagaNaM vayaM stotAraH saMbhUyopi kiM kiyanmAtraM vA vaktuM varNayitumIzmahe samarthA bhavAmaH / yadyasmAttvadehadhAtuSu yanmAMsaM pizitaM tadapi jagadvilakSaNaM / tathAhi mAMsaM vizraM bIbhatsaM lohitaM ca bhavati / tava tu tadapyavizramadurgaMdhi paramaparimalADhyamavIbhatsama jugupsanIyaM zubhraM DiMDIrapiMDapAMDuramatastava dehadhAtavo'pi yadi jagadasAmAnyAstatkimivAnyalokottaraM (na) bhaviSyatItibhAvaH // tRtIyaM sahajAtizayamAha // jalasthalasamudbhUtAH saMtyajya sumanaHsrajaH // tava niHzvAsasaurabhyamanuyAMti madhutratAH // 7 // jagadaprameyamahiman svAmiMstava niHzvAsasaurabhyaM mukhAnilaparimalaM madhuvratAH SaTpadAH samaMtato'nuyAMti sarabhasamanusaraMti / yadi punastatra prasRtvaraparimalalalitamanyadvastu jAtaM bhaviSyatItyAha / saMtyajya vihAya / kAH sumanaH srajaH prasUnamAlAH / kiMviziSTA jalasthalasamudbhUtA jale sthale ca prAdurbhUtAH, tatra puMDarIkakamalakuvalayakumudAdyAH salilasamudbhUtAstilakacaMpakAzoka ketakavakulamAlatIpATalAdyAzca sthalasamutthAH / naca parimalavizeSa vicAre caMcarIkebhyopyapare caMcurAstatastepi yadi sumanaHsrajaH saMtyajya tvanmukhAmodamanusarati tatastasyaiva samasta parimalADhya vastuSu parabhAga iti / atra ca grathitAnyeva kusumAni pRthagzabdAbhidheyAni tathApyatyaMtasaMhatatvena sumanasAM sraja iva sraja ityadoSaH // caturtha sahajAtizayamAha // jainelibrary.org Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 6 // Jain Education lokottaracamatkArakarI tava bhavasthitiH // yato nAhAranIhArau gocarazcarmacakSuSAM // 8 // sarvAdbhutanidhAna bhagavaMstavAkhilakarmaklezajAlasamUlonmUlanAdapunarbhavasthitistAvaccamatkArakAriNyeva kiMtu sakalalokasAdhAraNI bhavasthitirapi lokottaracamatkArakarI alaukikAzcaryakAriNI, yato janmanaH prabhRti nirvRtipadaprAptiparyaMtaM tavAhAranIhArau carmacakSuSAM viziSTajJAnalocanazUnyAnAM na gocaro na viSayaH na kenApi carmacakSuSA tavAhAranIhArau | dRzyete iti / atra ca nAhAranIhArau gocarau carmacakSuSAmitiprApte viziSTabaMdha cArutvanimittamAviSTaliMgatvAt vibhinnavaca| natetyadoSaH / iyatA ca "dehaM vimalasuaMdhaM AmayapasseyavajjiyaM rUvaM / ruhiraM gokhIrAbhaM nivvissaM paMDuraM maMsaM / aahaaraaniihaaraa| adissA maMsacakkhuNo sayayaM / nIsAso a suaMdho jammappabhiI guNA e " // ityAdiRSibhASitasya saMvAdaH // vItarAgastotre dvitIyasya sahajAtizayavarNanastavasya padayojanA | evaM stutikRt svAminaH sahajAtizayAnabhidhAya sAMprataM tasyaiva sarvaviratipratipatteranaMtaraM tIvrataratapaH pavanapravRddhadurddharazukrudhyAnadhanaMjaya bhasmIkRtAzeSaghAtikarme dhanasya sadyaH samudbhUtAnekAdazAtizayAMstRtIyaprakAzenAha // sarvAbhimukhyato nAtha tIrthakRnnAmakarmajAt / sarvathA saMmukhInastvamAnaMdayasi yatprajAH // 1 // praNayapraNamadamaranAtha nAtha yadetadetadvaktumupakrAMtaM sa epa sakalo'pi tavaiva yogasAmrAjyamahimeti kulakaprAMtyena zlokena saMbaMdhaH / kiM tadityAha // yattvaM sarvathA saMmukhIno vizvavisRtvareNa kevalAlokarociSA sarvato mukhastiryagUna rAmarAdi savivara. // 6 // jainelibrary.org Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lakSaNAH prajAH pratikSaNamAnaMdayasi paramAnaMdamedurAMtaHkaraNAH karoSi / kutaHpunaridaM sarvatomukhatvaM prabhorityAha / tIrthakRnnAmakarmajAt paramAhatyasahacaritAtsarvAbhimukhyataH sarvAbhimukhyatvAtizayAt / ayamAzayaH / kila suprabhUNAM svAbhimukhyamagaNyapuNyaprApyaM, tacca tathAvidhazubhasaMbhAravazodbhavamapi dvitrANAM paMcaSANAM vA bhavati / tvaM tu yugapatkoTisaMkhyAH api tiryaganarAmarAdikAH piteva svAH prajAH samadRSTayA zazvadAnaMdayasItyaho tava yogasAmrAjyamahimeti / atra kecitsarvAbhimukhyatAM bhagavato dezanAvasaracaturmukhatAmAhustasyAzca surakRtAtizayeSu purastAdbhaNiSyamANatvAt karmakSayAtizayeSvamISu bhaNanaM na saMgatimaMgati // tathA // | yadyojanapramANe'pi dharmadezanasadmani // saMmAMti koTizastiryagnadevAH saparicchadAH // 2 // dharmaH sarvadezasaMyamalakSaNo dazadvAdazabhedaH samyag dizyate yatra taddharmadezanasA / tacca bhagavataH surAsurajanitaM tribhuvanAbharaNaM samavasaraNameva, tasmiMzca yattiryaknarAmarA yugapatsaMmAMti parasparAbAdhena sukhaM niSIdaMti, yadi punaste svalpA eva bhaviSyatItyAha koTizaH kottisNkhyaaH| tAvato'pi kadAcidehamAtrasahAyA eva syurityAha / saparicchadAH saparIvArAH svasvaparIvAropetAH, tarhi dezanAsajha yojanazatAdivistIrNa bhaviSyatItyAha / yojanapramANe'pi gavyUtidvayamAtravistAre / yaccaitAvatyapi koTisaMkhyAH saparIvArAzca tiryagnarAmarA yugapannirAvAdhaM saMmAMti / sa sakalo'pi tavaiva yogasamRddhisamudaya iti / kiNc|| Jain Educat Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivara. vItarAga. teSAmeva svasvabhASApariNAmamanoharaM // apyekarUpaM vacanaM yatte dharmAvabodhakRt // 3 // hevizvajanIna yatte tava vacanaM dharmAvabodhakRt dharmasaMbodhakAraNaM, keSAM teSAmeva samavasaraNopanatAnAM tiryagnarAmarANAM / kiMviziSTaM svasvabhASApariNAmamanoharaM teSAM tiryagnarAdInAM yA svA svA AtmIyAtmIyA bhASA jAtyanuguNA tadrUpeNa yatpariNamanaM pariNAmastena manoharaM hRdayahAri / ptthti| "devA daivIM narA nArI zavarAzcApi shaabrii| tiryaMco'pi hi tairazcIM menire bhgvgirmiti"| yadyevaM bhagavadvacanamapi tAvadrUpaM bhaviSyatItyAha / apyekarUpaM ekarUpaM paMcatriMzadguNopetamardhamAgadhasvarUpamapi / yaccaivaMvidhanAyojanavisarpiNA sarvabhASApariNatenaikarUpeNApi vacanena yugapatsarvatiryagnarAmarANAM dharmAvabodhakRttattavaiva yogasamRddhivilasitamiti // anyacca // sAgre'pi yojanazate pUrvotpannA gdaaNbudaaH|| yadaMjasA vilIyaMte tvdvihaaraanilomibhiH||4|| ___ gadA rogAsta eva prathamamaNavo'pi tathAvidhasAmagrIsaMghaTanAtmasamarA aMbudA ivAMbudAste tava vihArastvadvihAraH sa evAhA pratibaddhatvenAnila ivAnilastadurmibhiraMjasA sAmastyena yadvilIyaMte vilayaM yAMti / kAlAvadhimAha / kiMviziSTA gadAMbudAH pUrvotpannA bhagavadvihArAtprathamamudbhUtAH / idamuktaM bhavati / bhagavadvihAreNa varSArddhAtprathamotpannA vyAdhayo vidhUyaMte varSArddha dUca yAvannavInA na prabhavaMti / kSetrAvadhimAha // sAgre'pi yojanazata iti saha agreNa vartata iti sAyaM tacca tadyojanazataM|ca paMcaviMzatyadhika yojanazata ityaidaMparyAt / samucitazcAnilomibhiraMbudavilayo yaccaitadevaM tattavaiva yogasamRddhivina~-18 bhitamiti // kiNc|| AURRECRUARRECRUGRECRUCHC // 7 // Jain Education a l For Private & Personel Use Only Hellainelibrary.org Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SHOCALCRECIRCREAMICROSOSong 81 nAvirbhavaMti yadbhUmau mUSakAH zalabhAH zukAH // kSaNena kSitipakSiptA anItaya ivetayaH // 5 // sAgre'pi yojanazate itynuvrtte| yaccaitAvati kSetre tvayi viharati bhUmAvItayo nAvirbhavaMti na prAdurbhavaMti / kiMrUpA ityAha / mUSakAH zalabhAH zukAH mUSakazalabhazukarUpAH sklshsysNpdvilopnprvnnaaH|kaa iva anItaya iv| yathA kSitipena dharmavijayinA rAjJA kSaNenotpattisamanaMtarameva kSiptAH paryastA anItayo'dharmAcaraNAni bhUmau nAvirbhavaMti tadvadbhuvanabAMdhavavihArAdItaya ityaho tvadyogagarimA // strIkSetrapadrAdibhavo yadvairAgniH prazAmyati // tatkRpApuSkarAvarttavarSAdiva bhuvstle||6|| __yaccAsmin bhuvastale tvayi viharati yojanazatAMtarvairAgniH prazAmyati vairaM virodhaH sa eva svaparayorupatApakAritvenA|gniH, kiMviziSTaH strIkSetrapadrAdibhavaH striyaH kAminyaH kSetrANi zasyotpattibhUmayaH padrANi grAmanagarAdInAM saMnivezavasumatyaH AdizabdAt kauTuMbikAdiparigraha ebhyo bhava utpattiryasya sa tathA / bhavatyeva strIprabhRtibhyo rAmarAvaNapAMDavakauravAdInAmiva kulocchittinivaMdhano vairAnubaMdhaH sa caivaMvidho'pi prazAmyati / prazamahetumAha / tvatkRpetyAdi tava saMbaMdhinI kRpA tvatkRpA sarvasatvasAdhAraNI kAraNanirapekSA karuNA saiva jagajaMtujAtajIvAtutvena puSkarAvarta iva tasya varSastasmAdiva / idamatra hRdayaM kila kASThAdisaMgharSasamudbhavo hyagniH sAmAnyaparjanyadhArAsAramAtraNevopazAmyati / asya ca durdharavairAnubaMdhadhanaMjayasya tvatkRpApuSkarAvartAhate ka ivAnyaH prazamopAya iti / yaccaitadevaM sa tavaiva yogsNptprbhaagH|| anyacca // 3 Jain Education a l For Private Personel Use Only Olainelibrary.org Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivara. vItarAga. tvatprasAde bhuvi bhrAmyatyazivocchedaDiMDime / saMbhavaMti na yannAtha nArayo bhuvnaaryH||7|| __he kRpApAtho nAtha yaccAsyAM bhuvi yojanazataM mArayaH krUragrahaduSTabhUtamudgalazAkinyAmayAdijanitAnyakAlamaraNAni na // 8 // saMbhavaMti saMbhAvanAmAtramapi tadIyaM notpadyate / kiMviziSTA mArayo bhuvanArayaH bhuvanajananirnimittazatravaH / kva sati tava | jagadvilakSaNAkSINazubhalakSaNakhaneH prabhAve mAhAtmye bhrAmyati niraMkuzaM prasarati / kathaMbhUte azivocchedaDiMDime akalyA NanirvAsanapaTupaTahe'zivarUpAzca mArayaH ityayamapi niravagrahastavaiva yogasamRddhigarimeti // aparaM ca // | kAmavarSiNi lokAnAM tvayi vizvaikavatsale / ativRSTiravRSTirvA bhavedyannopatApakRt // 8 // ___ yacca vimalakevalAlokabhAsvati tvayi svapAdapracAreNAvanitalaM punAne yojanazatAMtarativRSTirmAtrAtikrAMtavarSaNamakAlavakarSaNaM cAnAvRSTiH kAle'pyavarSaNaM vAzabdAdariSTavRSTizca na bhavenna jAyeta / kiMviziSTA upatApakRt zasyauSadhiprabaMdhavidhvaM-12 sakatvena vizvasaMtApakAriNI / va sati tvayi trijagadgurau lokAnAM tadA tu satvAnAM kAmavarSiNi kAmAnabhilASAn varSatItye-18 vaMzIlaH kAmavarSI tasmin praNayijanamanaHsaMkalpitArthaprathanapaTIyasi / tathAtve hetumAha / vizvakavatsale jagato'pyanupakRtopakAriNi / tadetadativRSTyAdiskhalanamapi tvadviyogarddhivilasitameva // tathA // kharASTrapararASTrebhyo yad kSudropadravA drutaM // vidravaMti tvatprabhAvAtsiMhanAdAdiva dvipAH // 9 // yacca sakalamaMgalamUlanilaye tvayi bhavyAnugrahAya mahIM viharati / yojanazatAMtaH kSudropadravAH sthAnabhraMzadhanamitraprANanA RECECORECAUGURUCROCE // 8 // Jain Education jainelibrary.org Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education | zAdayo drutamavilaMbitaM vidravaMti trasyati / kutaH punasteSAmudbhava ityAha / svarASTrapararASTrebhyaH svaM ca tadrASTraM ca svarASTraM | tasmAditaratpararASTraM tebhyaH ayuktalobhasaMjJebhyo bhuvi luptamaryAdebhyaH svadezAdhipatibhyo balAhaMkRticalitebhyaH pratibalabhUpebhya zvapade pade sulabhA eva kSudropadravAH prANinAM / te ca tvatprabhAvAttavAciMtyamahimno mAhAtmyAtsatvaraM vilIyaMte / atropamAmA| ha / siMhanAdAdiva dvipAH samadamadakalAH siMhanAdAdviniMdrapArIMdraruddhaguMjitAtkSaNAddizodizatAmupayati tadvaditi / nacaitadapi tvadyogasamRddheraparasya vyavasitamiti // anyacca // yatkSIyate ca durbhikSaM kSitau viharati tvayi // sarvAdbhutaprabhAvADhye jaMgame kalpapAdape // 10 // hejagatpratIkSya kSitau kSoNimaMDale gavyUtizatadvayAMtaryadazeSa durgatagaNagrasanarAkSasaM durlabhA bhikSApyatreti vyutpattyA zvitAbhikSaM durbhikSaM kSIyate sakalaparagRhapiMDAdaduSkRtaiH saha kSayamupayAti / kva sati tvayi viharati vihArayogAjjagatItalamalaMkurvANe / kiMviziSThe kalpapAdape surabhUruhi / yadyevaM kathaM tasya vihArasaMbhava ityAha / jaMgame gatAgatakRti / punaH kiMviziSThe sarvAdbhutapra bhAvADhye sarvebhyo'dbhutaH sacAsau prabhAvazca tenADhye adaridre / etaduktaM bhavati / kila sthAvaro'pi kila viTapI tathAvidha| devatAdisaMnidhAnAdarthitasArthamanorathaprathanena prabhAvADhyo bhavati / bhagavatastu sakalaihikAmuSkisukhalakSasaMghaTTana jaMgamakalpaviTapinaH sthAne sarvAdbhutaprabhAvADhyatvaM / samucitazca kalpapAdapapracArapuraskRtAyAM bhuvi durbhikSakSaya ityaho tvadyogopaniSallIlAyitaM // aparaM ca // yanmUH pazcime bhAge jitamArtaMDamaMDalaM // mA bhUdrapurdurAlokamitIvotpiMDitaM mahaH // 11 // Jainelibrary.org Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. savivara. mayUkhamAlAmino'pi yogasamajayati hesakalAtizAyimunijanamUrdhanya yattava mUrdhnaH pazcime bhAge uttamAMgamanu mahasAM paTalamunmIlati / kiMviziSTaM jitamAtaDamaMDalaM nijtejstRnniikRtsuuryaaNshumNddlN| bhAmaMDalaM ca bhuvanabhartu_tikarmakSayasahacaritamapi stutikRdutpreksste| kila parimitamayUkhamAlino'pyaMzumAlino maMDalaM yathA durAlokaM durdarza tathA anaMtavimalakevalAlokanilayasya sakalalokalocanaspRhaNIyasya svAmino'pi vapuracakSuSyaM mA bhUditi surAsurAdibhiridaM mUrdhAnamanu dehasyaiva mahomaMDalamutpiDitamekatra piMDIkRtyAvasthApitamityaho tava yogasamRddheratizayaH / evamatizayAnabhidhAya prakRte yojayati // sa eSa yogasAmrAjyamahimA vizvavizrutaH // karmakSayottho bhagavAn kasya nAzcaryakAraNaM // 12 // hebhagavan sa eSa pUrvopavarNitastava yogasAmrAjyamahimA yogo jJAnadarzanacAritrarUparatnatrayasamavAyaH sa eva tribhuvanasanAtanasaMpadutpAdakatvena sAmrAjyamiva tasya mahimA sphUjitaM kasya nAma vicAracAturIdhurINasya prekSApUrvakAriNo nAzcaryakAraNamalaukikavismayahetuH / nacAyaM svagRhakoNamAtrapravRtta eva kiMtu vizvavizrutazcarAcare'pi jagati vikhyAtaH / kutaH punarasyAprameyasya yogamahimnaH samutthAnamityAha / karmaNAM ghAtikarmaNAM kSayenAtyaMtAbhAvenotthAnaM yasya sa tathA na punaH paraparigRhItasya sadAzivAderiva mahimnastasyApramANikatvAditi // na cAyamIpatkaraH kSayaH karmaNAmityupadarzayannAha / anaMtakAlapracitamanaMtamapi sarvathA // tvatto nAnyaH karmakakSamunmUlayati mUlataH // 13 // For Private Personal use only Dirjainelibrary.org Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AR he nirupamazaktisaMpanna svAmistvattastvadvidhAttvadanugRhItAdvA anyo vyatiriktaH karmaNAM jJAnAvaraNAdInAM kakSa mUlottaraprakRtijAlagahanaM ka iva mUlAdunmUlayati / kiMviziSTaM anaMtakAlapracitaM anaMtaiH pudgalaparAvatairupacayaM nItaM ata evAnaMtamaparimitaM kathaM sarvathA srvaatmnaa'punrudbhvaay| evaMvidhaM karmakakSaM tvamivoditonmUlanopAyaH kaH samUlonmUlayitumalaMbhUSNu-| na ko'pIti bhaavH|| atha kathamevamatimAtrapracitasya bhagavatA samUlonmUlanamakArItyupadarzayannAha // tathopAye pravRttastvaM kriyAsamabhihArataH // yathAnicchannupeyasya parAM zriyamazizriyaH // 14 // hesakalasadupAyanilaya bhagavastvaM tathA tena lokottaraprakAreNa karmaNAM kSayopAye samyakjJAnadarzanacAritrAsevanalakSaNe pravRttaH pravRttimakAparyathA parAM zriyamazizriyaH / kathaM pravRtta ityAha / kriyAsamabhihArataH paunaHpunyena nairaMtaryeNa / gRhItamu-17 ktA hi jJAnAdayo na khalu svasAdhyasAdhanAyAlaM, nanu yadi samyagjJAnAdaya eva karmakSayAvaMdhyasAdhanaM tatkiM sakRnniSevitA eva na svakArya kuryuH yena kriyAsamabhihAra ityuktaM, ucyate pariNAmaprakarSAdhInA hi jJAnAdInAM karmakSayahetutA, pariNAma|zca maMdamadhyatIvrabhedAtridhA, atastadanumAnena tadArAdhakAnAM saadhysiddhiH| yadavAci vAcakamukhyena / " ArAdhanAstu teSAM tisrazca jaghanyamadhyamotkRSTAH / janmabhiraSTavyekaiH sidhyatyArAdhakAstAsAM" teSAM jJAnAdInAM maMdamadhyatIvrapariNAmavazAjaghanyamadhyamotkRSTAstisraH kilArAdhanAH atastadArAdhakA yathAkramamaSTavyekairjanmabhiH sidhyNti| etaduktaM bhavati / maMdapariNAmena jJAnArAdhakA aSTabhirjanmabhiH sidhyaMti, madhyapariNAmena janmabhistribhistIvrapariNAmenaikena tenaiva bhavena si R ECASSESCREARRIGANGANGANAGARC Jain Education a II l For Private Personal Use Only MONy.jainelibrary.org Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 10 // Jain Education dhyaMtIti kriyAsamabhihAra ityuktaM / atastvaM svAmiMstItrazubhAdhyavasAyasahacaritastathAkarmakSayopAye samyagjJAnAdyAsevane pravRttimakRthAH yathA'kSepeNaiva parAM sarvotkRSTAmanuttarasurAdibhirapi prArthanIyAM zriyaM paramArhatyalakSaNAmazizriyaH prAptavAn / kiM kurvan upeyasyAnicchannapi samyagjJAnAdyAsevanaM hyupAyaH paramapadalAbhastUpeyaH / atastvaM same mokkhe bhave tahA ityAdi - zruterupeyaM paramapadamanicchannapyaprArthayannapi kRtakRtyo'bhUrityaho tava phalodayavyavasAyitA // karmakSayAtkRtakRtyaM paramAtmAnaM stutikRtpariNinaMsurAha // maitrIpavitra pAtrAya muditAmodazAline // kRpopekSApratIkSAya tubhyaM yogAtmane namaH // 15 // he bhagavaMstubhyamevaMvidhAya namostu trikaraNazuddhyA tvAM praNato'smi / kiMviziSTAya maitrIpavitrapAtrAya pApAni kopi mA kArSAdduHkhitaH ko'pi mAbhUt jagadapi duSkarmabhyo mucyatAM evaMvidhA matimaitrI tasyAH pavitrapAtrAya puNyAzrayAya / tathA muditAmodazAline nirastasamastadoSANAM vastutattvAvalokatatparANAM ca guNeSu yaH pramodaH sA muditA tayA' / modazAline sadAnaMdopaniSaNNAya / tathA kRpopekSApratIkSAya dInArttabhItAdiprANigaNapratIkArAnuciMtanaM kRpA nAstikanistriMzAdinirguNajanamAdhyasthyamupekSA tAbhyAM kRpopekSAbhyAM pratIkSAya jagatpUjyAya tubhyaM namaH / kutaH punarayaM maitryAdiyogaprakAraH prabhorabhUdityAha / yogAtmane siddhAdbhutayogasaMpade / evaMvidhAya tubhyaM tvatsvarUpaprAptinimittamahaM praNato'smIti / iti vItarAgastotre tRtIyasya karmakSayajAtizayavarNanastavasya padayojanA // savivara. // 10 // jainelibrary.org Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education evaM karmakSayajAtizayAnabhidhAya surakRtAtizayAMzcaturthaprakAze prastAvayannAha // mithyAdRzAM yugAMtArkaH sudRzAmamRtAMjanaM // tilakaM tIrthakulakSmyAH purazcakaM tavaidhate // 1 // dharmacakraMstava dharmadezanasadanopAsInasya bhavyalokAnugrahAya mahIM viharataH puraH purobhAge gaganagataM vicitrArakarAji - | virAjitaM prasRmarolbaNatejaHpaTalajaTalitAMtarikSa kukSikuharaM pratihatasamastavikrAMtaparamatacakraM dharmacakramedhate / kiMviziSTaM vibhinnaliMganirdezAnmithyAdRzAM yugAMtArkaH mithyA tarkArthadarzanaM prati viparItA ig vicAro yeSAM te mithyAdRzaH prathamaguNasthAnasthAsteSAmatyaMta durAlokatvena yugAMtArkaH pralayakAlakarAlamArttaDamaMDalapratimaH / tathA sudRzAmamRtAMjanaM zobhanA tattvArthadarzinI igyeSAM te sudRzasteSAM zraddhAnacakSuH savizeSa nirmalIkaraNenAmRtAMjanaM sudhAMjanamitra / tathA tilakaM tIrthakulakSmyAH tIrtha caturvarNaH saMghastatkurvatIti tIrthakRtasteSAM lakSmIH paramArhatyasaMpattasyAH sadvRttattvAdikalitatvena tilakaM bhAlabhUpaNamiva / evaM dharmacakrAdayo vakSyamANAtizayAstIrthakRtAM na sahabhuvo nApi karmakSayajAH kiMtu tatprabhAvapreritaistridazaireva vidhIyaMta iti // tathA // eko'yameva jagati svAmItyAkhyAtumucchritA // uccairiMdradhvajavyAjAttarjanI jaMbhavidviSA // 2 // kila bhagavatAmarhatAM vihArAdau sadaiva yojanasahasrocchritaH kAMta kArttasvaradaMDAdhAraH surapathAvataradamarataraMgiNIpravAhapezalaH parisarasphuradanekadivyAMzukapatAkAparikaritAkvaNanmaNikiMkiNIgaNAravamukharitAzeSaharinmukhaH surAsuraiH puraH saMcAryamANo maheMdradhvajaH prasarpati / tameva stutikRdutprekSate kila nAyamiMdradhvajaH kiM tvasya vyAjAdiyaM jaMbhAriNA tarjanI samucchritA / ainelibrary.org Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivara. vItarAga. |kimartha AkhyAtuMkathayituM / kiM tadityAha yadutAsmin jagatyayaM praNayapraNamadamaranaraprAgraharaziraHkirITapratISThazAsano bhagavA dAnahanneva svAmI naanyH|kthmucchritaa uccairjagato'pi samakSaM bhagavatastvadvitIyatvena evamutprekSA'pi svabhAvoktireveti // anycc|| // 11 // yatra pAdau padaM dhattastava tatra suraasuraaH|| kiraMti paMkajavyAjAcchriyaM paMkajavAsinIM // 3 // tIrthakRto hi kila kevalotpattezcalanAbhyAmilAtalaM na spRzati / kevalabhamaragaNopatRpteSu navasu kanakakamaleSu krama nyAsaM vidadhati / idameva stutikRdbhagyaMtareNAha // he bhagavan yatra yasmin pradeze tava pAdau caraNau padamavasthAnaM dhattaH kurutaH tatra surAsurA devadAnavAH zriyaM vikirati vikSipaMti / kAmityAha paMkajavAsinI nalinanilayAM / kasmAtpaMkajavyAjAt cAmIkarAraviMdavyapadezAt / bhavati ca tribhuvanalakSmInivAsasya bhagavatazcaraNanyAsAdavaneH sazrIkateti // aparaM ca // dAnazIlatapobhAvabhedAddhamaM caturvidhaM // manye yugapadAkhyAtuM caturvakro'bhavadbhavAn // 4 // bhuvanabAMdhave hi dharmopadezanimittataH samavasaraNamamarakalpitamalaMkRtya mRgeMdrAsanamupaviSTe prAGmukhe dakSiNAparottarAsu tisRSvapi dikSu tathAsthitereva viracayaMti vyaMtarasurAH svAmipraticchaMdAni / idameva stutikRdutprekSate he bhuvanasvAminnahamevaM 6 manye yadbhavAnetadartha caturvakro'bhavat / kimarthamityAha AkhyAtuM kathayituM kiM taddharma prathamapuruSArtha / kiMviziSTaM catuvidhaM catuHprakAraM / cAturvidhyamevAha / dAnazIlatapobhAvanArUpaM / nanvekarUpopi bhagavAMzcaturvidhamapi dharma paryAyeNa prarUpaya ti kiM caturmukhatvenetyAha / yugapatsamakAlaM etaccaturvakratvamaMtareNa nopapadyata iti // sAMprataM bhagavataH paramArhatyaprabhAvapreparitaiH surAsuraiH yA prAkAratrayaracanA bhattayA vidhIyate tasyA eva stutikRt kAraNAMtaramudbhAvayannAha // HEREMIERECTALSOCISM SCORRECECARELCREALMORACK // 11 // Jan Education For Private Personal Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educatio afe doSatrayAtrAtuM pravRtte bhuvanatrayIM / prAkAratritayaM cakrustayo'pi tridivaukasaH // 5 // he jagaccharaNya vaimAnika bhuvanAdhipajyotiH patirUpAstrayopi divaukaso devAstvAmanu prAkAratritayaM maNisvarNarajatamayaM viraciyAM cakruH kva sati tvayyatulabalaparAkrame bhuvanatrayIM svargamartyapAtAlalakSaNAM ( tAt) tadupacArAdbhuvanatraya gatAn bhavyasatvAn trAtuM pravRtte kRtopakrame sati kasmAddoSatrayAttvadvidhAdapareNAjayyAdrAgadveSamoharUpAnna caikena prAkAreNa balavattarArAtitrayAkrAMtA trijagatI yugapatparitrAtuM zakyate tatkilaitadarthameva vapratrayanirmitiriti // tathA // adhomukhAH kaMTakAH syurdhAtryAM viharatastava // bhaveyuH saMmukhInAH kiM tAmasAstigmarociSaH // 6 // he marditakaSAyakaMTaka tava dhAtryAM sakalamaMgalaliMgitAyAM saMsAracArakaguptigRhagatAn bhavyasatvAn mocayituM viharataH kaMTakA rASTrakASThAsthi lohAdimayA jagato'pi nirnimittameva nirmita ( caramAtmanA ) caraNavedhaduH kRtamanusRtya vizvajanInasya tava svaM mukhaM darzayitumazaktA ivAdhomukhAH praveSTumiva pAtAlamavAGmukhAH syurbhaveyuH / atraivArthAtaranyAsamAha yuktamevaitattAmasAstamasAM samUhAstigmarociSaH khararazmeH saMmukhInAH kiM kvacideze kAle vA bhaveyunaivetibhAvaH // kiMca // kezaromanakhazmazru tavAvasthitamityayaM // bAhyo'pi yogamahimA nAptastIrthakaraiH paraiH // 7 // he aprameyamahiman bhagavan paraiH sarvajJatvena tvavyatiriktaiH kutIrthakRdbhirAstAM tAvadAbhyaMtaraH sarvAbhimukhyatAdirbhAmaMDalAvasAnaH pUrvopavarNitastava yogamahimA yAvadayaM vAhyo'pi na prAptaH / atha ka iva sa ityAha / kezaromanakhazmazru tavAvasthi * rA v jainelibrary.org Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ta: ziroruhAH, romANyagaruhapAza tAvanmAtramevameva navatana prAptaH kutaH punarAMtara surakRtAtizayeSu bhaganA savivara. ayaM cAdhyAtmaikAdazamAsA yAvat / / nanu yadi bhagavato yogAcIyamAnakezAdikadarthitana prApta vItarAga. hAtamiti / kezAH ziroruhAH, romANyaMgaruhANi, nakhAH karacaraNAMguliprabhavAH, zmazruH kUrca / etacca tavAvasthitaM yAvat pramANaM sarvaviratipratipattiprastAve'vasthApitaM tAvanmAtramevameva na punayUnAdhikaM / ayaM cAdhyAtmaikAdazamAtrasAdhyatvena // 12 // bAhya eva yogamahimA kiMtu paraiH pratikSaNopacIyamAnakezAdikadarthitairna prAptaH kutaH punarAMtarasya tvadyogamahimnasteSAM prAptisaMbhAvanaiva / nanu yadi bhagavato yogamahimnA kezAdInAM yathAvadavasthAnaM tatkimasyAtizayasya surakRtAtizayeSu bhaNanaM na punaH karmakSayajeSu / satyaM / na khalu bhagavadyogamahimnA kezAdInAM yathAvadasthitiH kiMtu sarvaviratyavasare puraMdarapreritadaMbholidalitodmazaktInAM teSAmanudbhava iti surakRta evaaymtishyH| nanu yadyevaM tadA tavAyamapi yogamahimA parairnApta iti kimartha stutikRtAbhidadhe / ucyate / yatkila paulomIpatiH paramezituH kiMkara iva kezAdivyavasthApanaM vidhatte sa bhagavata eva mahimeti samaMjasaM // anyacca // zabdarUparasasparzagaMdhAkhyAHpaMca gocarAH / bhajati prAtikUlyaM na tvadane tArkikA iva // 8 // _he vAgagocaracaritrapavitra svAminnamI paMcApi gocarAstvadagre tvatsaMnidhau prAtikUlyaM pratikUlatAM na bhajaMti pratyutAnukUlatAmeva shryNte| ke ta ityAha zabdarUparasasparzagaMdhAkhyAH yathAkramaM shrotrnetrrsnsprshnghraannaadiiNdriyvissyaaH| kimuktaM bhvti| yatra hi trijagadgururviharati tatra veNuvINAmRdaMgamadhuragItadhvanijayajIvetinaMdetipramukhAH sukhadA eva zabdAH shrutipthmvtrNti| na punaH karabhakharakAkabakakaruNanaMditAdayaH / tathA rUpANyapi ramaNIyanaranArInRpativibhUtidivyavimAnaprAsAdasaphalArAmapUrNasaraH Jain Education For Private & Personel Use Only S onal l ainelibrary.org Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puSkariNIprabhRtInyeva nayanagocaramavataraMti na punarmalavilInavyAdhitamRtAdIni, tathA rasA api mRdvIkAzarkarAkhajUranAlikerekSusahakAranAraMgakadalIdADimIphalAdInAM pariNatirna punaH picumaMdaghoSAtakyAdInAM / tathA sparzA api mRdudukUlapihitazucihaMsatUlIlalitalalanAMgAvayavAdayo na punaH kharazarkarakaThinAzmakaMTakAdInAM / tathA gaMdhA api ghanasArAgarumRgamadamalayajamaMdArapArijAtakamalakuvalayacaMpakavakulakanakaketakamAlatIpATalAdInAmeva ghrANapuTasaMtarpaNapaTiSThA na punarmatakalevaralazunAdInAM / evamamI paMcApi viSayAH svAmisannidhau pratikUlatAM tyjti| ke iva tArkikA iv| yathA bhagavadgocaropagatAH saugatasAMkhyazaivamImAMsakalokAyatAH paMcApi prAmANikAH pratihataprAtibhatvena vigalanmadAH pratikUlatAM tadvadete'pItibhAvaH / tathA // tvatpAdAvRtavaH sarve yugapatparyupAsate // AkAlakRtakaMdarpasahAyakabhayAdiva // 9 // he vizvopAsya bhagavan tvatpAdau tvaccaraNanaline RtavaH surabhigrISmavarSAzaraddhemaMtazizirAkhyAH sarve paDapi paryupAsate sevante / nanu RtubhiravasaraprAptairjagadapi sevyata eva kimadhikaM svAmina ityAha yugapatsamakAlaM / sAMpratamRtUpAsane stutikRt / kAraNamudbhAvayannAha // AkAletyAdi / AkAlamAsaMsAraM kRtaM nirmitaM bhagavannigrAhyasya kaMdarpasya kAmasya yatsahAyakaM sAhAyyaM uddIpanavibhAvA hi vasaMtAdayaH smaravikArANAmatastadbhayAdiva / kimuktaM bhavati / kila na khalu bhaktyA bhagavaMtamRtavaH samupAsate, kiMtu yathAnena mahAmohonmAthinA sapadi manmathaH pramathitastathA mA nAmAsmAnapi tadhyAnnigrahISyatIti Jain Education For Private & Personel Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 13 // Jain Education bhItabhItA iva svasvocitaprasUnadalaphalapaTalopAyanapANayaste svAminamupAsate // tathA yatra kilArhadevasthAnaM bhavati tatra | tridazAH surabhisalilaM prasUtapaTalaM ca muMcaMtItyetadeva stutikRdbhazayantareNAha // sugaMdhyudakavarSeNa divyapuSpotkareNa ca // bhAvitvatpAda saMsparzAM pUjayaMti bhuvaM surAH // 10 // svAmin surAH sudhAbhujastAvadAstAmamartyapUjitaM bhavaMtaM yAvadbhuvamapi pUjayaMtyarcayaMti, kena sugaMdhinA saurabhyasaMbhRtaghrANapuTasyodakasya salalisya varSaNaM varSastena / tathA divyAni maMdArapArijAtAdIni puSpANi sumanasastadutkareNa prakareNa / kAM bhuvamityAha / bhAvitvatpAda saMsparzI bhAvI bhaviSyastvatpAda saMsparzo yasyAM sA tathA / ayamAzayaH / kila " yadadhyAsitama - hadbhistaddhi tIrtha pracakSata " itinyAyAdbhagavadadhyAsitAtastIrthaM tadarcanIyaivetyAha tridazAnAM bhagavati bhaktyatizayaH // tathA bhagavaMtamavanau viharataM pakSiNaH pradakSiNayaMtItyetadeva yuktyA stutikRdAha // jagatpratakSya vA yAMti pakSiNo'pi pradakSiNaM // kA gatirmahatAM teSAM tvayi ye vAmavRttayaH // 11 // he jagatpratIkSya bhuvanamahanIya bhavaMtamAstAM suranarAH kiMtu pakSiNaH zakunA api pradakSiNIkRtya yAMti vrajaMti / ye tu | pakSiNAmapekSayA janmanA spaSTeMdriyatayA jJAnavijJAnazAlitayA ca mahAMto'pi jagadvatsale tvayyapi vAmavRttayaH pratikUlAcaraNAsteSAM kA gatiH / idamatrahRdayaM / kila narakagatistAvatsarvajaghanyA paraM tatrApi gatAnAM tvatprAtikUlyakAriNAM tasmAdenaso muktirasaMbhAvyA tadadhikA kA durgatirastItyaho tepAmadhamatvaM // tathA bhagavato hi viharataH pavanaH pRSThapratiSTha eva saMcaratItyetadeva bhaMgyAbhidadhAti // savivara. // 13 // w.jainelibrary.org Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMceMdriyANA dauHzIlyaM va bhavedbhavadaMtike // ekeMdriyo'pi yanmuMcatyanilaH pratikUlatAM // 12 // he nirmalanyAyanilaya bhagavan bhavadaMtike tvadupAMte heyopAdeyakRtyAkRtyavicAravizeSapuSTahaSIkapATavAnAM paMceMdriyANAM | | tiryagnarAmarANAM dauHzIlyaM duHzIlatA prAtikUlyaM va bhavetkathaM jAyeta / yadyasmAdekeMdriyatvenaiva viziSTa vicAravikalo'ni-16 lo'pi pratikUlatAM saMmukhApAtitvaM muMcati pariharati / kimuktaM bhavati / kila yena bhagavatprabhAveNaikeMdriyA api vinayaM|2 grAhyate tasya paMceMdriyaprAtikUlyatyAjanaM samIcInameva // tathA bhagavati viharati divyaprabhAvAttaravaH ziro namayaMtItyetadeva yuttayA vyanakti // | mUrdhA namaMti taravastvanmAhAtmyacamatkRtAH / tatkRtArthaM zirasteSAM vyarthaM mithyAdRzAM punH|| 13 // 2 he bhuvanamUrdhanya svAminnAsatAM vikasvaravivekAH suranarAdayaH kiMtu mukulitaviziSTacaitanyAstaravaH pAdapA api mUrdhA | uttamAMgena prastAvAdbhagavaMtaM namati prnnmNti| utprekSate / tava saMbaMdhinA lokottareNa mAhAtmyena paramArhatyalakSaNena camatkRtA vismeravismayA iva / atasteSAmIpadvivekAnAmapi tatribhuvanapraNate tvayi praNatiparaM ziraH kRtArtha namasyanamaskaraNAdeva kRtakRtyaM, mithyAdRzAM mithyAtvopahatamatInAM punastvayyuttAnazirasAM tadvyartha nirarthakameva, vanapAdapebhyo'pi nirvivekAste mudhaiva mastakazUnyA bhuvi bhrAmyati // jaghanyataH koTisaMkhyAstvAM sevaMte surAsurAH // bhAgyasaMbhAralabhye'rthe na maMdA apyudAsate // 14 // Jain Educat i onal For Private Personal Use Only Ww.jainelibrary.org Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga // 14 // Jain Education bhuvananIya divA pavanAnukUlyatarupraNAmAdikaM kiyadetat / yataH surA UrddhAdhastiryaglokavAsino'pi tvAM sarabhasaM sevate / kiyaMta ityAha / koTisaMkhyAH parimitAH kathaM jaghanyataH sAmAnyato'pi vizeSe tu koTAkoTipramitA ayamattryAstvAmupAsate / atraivArthAtaramAha / bhAgyaityAdi bhAgyasaMbhAralabhye agaNyapuNyapracayaprApye arthe prayojane tAvadAstAmatinipuNamatayaH kiMtu maMdAH svalpamedhaso'pi nodAsate / viracitasukRtasaMtatiprApyaM ca bhagavadupAsanamatastatra bhAvi - bhUribhadraH ka ivodAste iti // iti vItarAgastotre surakRtAtizayavarNanasya caturthaprakAzasya padayojanA | evaM katicitsukRtAtizayAnabhidhAya punaH prAtihAryarUpAMstAnevAbhidhitsuH paMcamaprakAzaM prastAvayannAha // gAyannivAlivirutairnRtyanniva calairdalaiH // tvaguNairiva rakto'sau modate'zokapAdapaH // 1 // kila triviSTapasado viSTapatrayapateH pUjArthamaSTau prAtihAryANi saMpUrayaMti teSu cAzokataruH puraHsaraH sa ca jaMbUriva jaMbUdvIpasya bhavabhayArttasattvazaraNasya samavasaraNasya madhye'rhaddehAyAmAt dvAdazaguNAyAmaH, parimaMDalAkAreNAyojanaM viSvak | vistRtaH samavasRtilakSmIlIlAnIlAtapatramiva vyaMtarAmarairviracyate / tamevAha / he samuddhRtasaMzritasattvAstokazoka svAmiMstvadupari suraviracito'sAvazokapAdapaH kiMkillitarurmodate / kutaH / kilAyameva bhagavAMstAvatkaSAyatapanopataptaduraMta saMsRtikAMtAraparibhrAMtizrAMtAnAM bhavya sattvAnAmAzramataruryadi vA'hamasyApi kSaNamAzramatarutAmAkalayAmi tataH kimito'dhikaM tional savivara. // 14 // w.jainelibrary.org Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education jagati prArthayitavyamityutkarSAddharSaprakarSamudvahati / nanu kimasya bhavadbhiH prasAdacihnamupalabdhaM / ucyate / gItanRtyAnurAgaprakaTanAni hi pramodacihnAni tAni cAsya sphuTAnyuddhAsaMte / tathAhi / kiM kurvvannasau modata ityAha / gAyannivAlivirutaiH alivirutaiH saurabhalobhoddhAMtabhramadbhramaramadhukarajhaMkRtaistvadguNAn gAyanniva / tathA yadi nisargata eva raktastathApi saMbhAvyate / trijagajjanamanoraMgajIvAtubhistvadguNairiva raktaH / samucitaM cAsya trijagaduparivarttinastavApyupari varttamAnasya pramodameduratvaM // dvitIyaprAtihAryamAha // AyojanaM sumanaso'dhastAnnikSitabaMdhanAH // jAnudanIH sumanaso dezanorvyA kiraMti te // 2 // tribhuvanamahanIyate tava dezanorvyA samavasaraNabhuvi sumanaso devAH sumanasaH puSpANi kiraMti vikSipaMti / yadi punaH purobhAga eva bhagavata ityAha / AyojanaM yojanapramANaM dharmadezanAvanImabhivyApya / tarhi viralaviralA eva vistAritA bhaviSyaMtItyAha jAnudanIrjAnUtsedhAH / evamapi kaThinavRMtaghaTTitapadatalAH syurityAha / adhastAnnikSiptabaMdhanAH upari prekholahalapaTalA nyakkRtavRMtAzca / naca tAvatpramANAnAmapi tAsAM koTAkoTipramitasvacchaMda saMcaradamaranarapAdopamarddanavedanA manAgapi bhavatItyaho prabhAvAtizayaH prabhoriti // tathA dharmopadezAvasare hi bhagavAn subhagaMbhaviSNunA zrotRjanazrotrapuTapravizatpIyUSa kulyAtulyena nirAyAsapravRttenaiva svareNa dezanAM vidhatte kiMtu vRttikRta iva sUtraM surAstameva svaramAyojanaM viSvag vistArayati / ato devakRtatvAtsa divyadhvanirabhidhIyate / tamevAha || jainelibrary.org Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. savivara. // 15 // KASAMICROSSESSICAL mAlavakaizikImukhyagrAmarAgapavitritaH // tava divyo dhvaniH pIto harSodrIvairmagairapi // 3 // he madhvAzraya munimUrdhanya bhagavaMstava saMbaMdhI divyo'mAnavo dhvanirmathAcalapramathyamAnadugdhajaladhidhyAnadhIro dharmadezanAnAdastAvadAstAmamaMdAnaMdakaMdalitamanobhiramaranaranikaraiH, kiMtu nistuSasukhotkarSanimIlitanetratribhAgaimRgairapi pItaH sspRhmaakrnnitH| kiMviziSTaihoMDrIvaiH prItyutkaMdharaiH, zravaNe hetumAha / maalvetyaadi|maalvkaishikii mukhyo yeSAM te mAlavakaizikImukhyAste ca te grAmarAgAzca mAlavakaizikImukhyagrAmarAgAstaiH pavitritaH pUtaH sNvlitH| ata eva saspRhasarvasattvasAdhAraNe'pi tatpAne mRgaiH pIta ityuktaM / vizeSeNa gItapriyatvAnmRgajAteH // tathA bhagavAn samavasaraNopaviSTaH kSititalavihArI surAsurairniraMtaraM cAmarairvIjyata ityetadevAha // madhavalA cakAsti camarAvalI / haMsAliriva vakrAbjaparicaryAparAyaNA // 4 // he jagatsAmrAjyadIkSita svAmiMstava puraHsurAsuraiH sarabhasaM dodhUyamAnA camarAvalIlavyajanapaddhatizcakAsti shobhte| kiMviziSTA iMdudhAmadhavalA shrcchshdhrkrprkrgauraa| keva haMsAlirityAdi / tatra komalakaMThanAlopetatvena lalitAdharadalaparikalitatvena dazanAMzukezararAjivirAjitatvena aMkarolaMbaparicuMbitatvena svabhAvasurabhitvena lakSmInivAsatvena ca bhagavadvakramajamivAjaM tasya paricaryAparAyaNA samupAstitatparA haMsAliriva mraalmNddliiv| samucitA sitapatriNAM shtptrsevaa||kiNc||1 mRgeMdrAsanamArUDhe tvayi tanvati dezanAM // zrotuM mRgAH samAyAMti mRgeMdramiva sevitum // 5 // // 15 // Join Education For Private Personal Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he pramadakuvAdikarIMdrapArIMdra svAmiMstvayi mRgeMdrAsanaM siMhAsanamArUDhe dezanAM bhavavirAgaparamapadAnurAgajananI kathA 4 prathayati vizuddhatattvAvabodhasamRddhamedhaso'martyamAH zrotumupanamaMti tanna citraM, yattu tadvilakSaNA mRgAH pazavo'pi tAM |zrotuM mRgeMdrAsanopaviSTatvena ca svasvAminaM mRgeMdramiva bhavaMtamupAsituM samAyAMti, sa tavaiva bhuvanAdbhutaprabhAvaparimala iti // anyacca // ___ bhAsAM cayaiH parivRto jyotsnAbhiriva cNdrmaaH|| cakorANAmiva dRzAM dadAsi paramAM mudm||6|| / he nirupamalavaNimajalanilaya svAmiMstvaM dRSTamAtra eva tribhuvanajanadRzAM paramAM vAgagocarAmanubhavaikagamyAM mudaM dadAsi 81 prayacchasi / kiMviziSTaH bhAsAM cayaiH parivRtaH pratipratIkaM smullsdudvellvnnimjlotpiilpriplutH| ka iva caMdramA iva / yathA caMdramAH sudhAkarazcakorapakSiNAM jyotsnAjIvAtUnAM mudamudaMcayati / kiMviziSTaH jyosnAbhiH parivRtaH kaumudIbhiH kNdlitstdvttvmpiitibhaavH|| . tathA bhagavataH samavasRtau vihArAvasare ca devAH sadaiva divi devaduMdubhiM vAdayaMtyetadeva bhaMgyaMtareNAha // duMdubhirvizvavizveza puro vyomni pratidhvanan // jagatyApteSu te prAjyaM sAmrAjyamiva zaMsati // 7 // he vizvavizveza samagrabhuvanasvAmiste tava purobhAge duMdubhivyoMmni viyati sarabhasatridazakaratalatAlitaHpratidhvanivAcA|litarodoMtarAlaM nAdamudgirannutprekSyate / jagati vizve AptAnAM AsannanirvRttipurapravezatvena tvacchAsanamudahatAM tava saMbaMdhi Jain Education m anat Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. prAjyaM paripUrNa sAmrAjyaM dharmacakritvaM zaMsati kathayatIva, tadAkarNane hi tessaammNdaanNdotptteH| na ca duMdubhinAdamaMtareNa jaga 18savivara. janAnAM yugapadabhISTArthakathanaM zakyamiti // // 16 // tathA paramAhatyapadamadhitasthuSaH svAminaH zirasi surAH zvetAtapatratrayIM dhArayaMtItyetadevASTamaprAtihArya stutikRt | 18 yuktyA vyanakti // * tavorddhamUrddhaM puNyarddhikramasabrahmacAriNI // chatratrayI tribhuvnprbhutvprauddhishNsinii||8|| / he tribhuvanamaulimANikya prabho tava maulau chatratrayI zobhate / kathaM / UrddhamUrddhaM uparyupari vyavasthitA ata eva puNyarddhikramasabrahmacAriNI tavaiva puNyasaMpatprakarSasaMpatsadRzI / tathAhi prathamaM samyaktvapratipattistato dezaviratiranaMtaraM sarvaviratistatazcAhadAdisthAnAsevanamanaMtaraM tathAtvenotpattiH / punaH samaye sarvaviratikramAdapUrvakaraNakrameNa kSapakazreNistataH zukladhyAnamito ghAtikarmakSayastataH kevalotpatteranaMtaraM paramArhatyasaMpadupabhogastataH sanAtanapadAvAptirityuttarottaraste puNyarddhikramastadvadAtapatratrayI / punaH kiMviziSTA tribhuvanetyAdi bhUrbhuvaHsvaHsvarUpaM tribhuvanaM tasya prabhutvaprauDhiH prabhutvotkarSastA zaMsatItyevaMzIlA / kimuktaM bhavati / yaH kilaikasya bhuvanasya prabhustasyaikamAtapatraM yastu bhuvanadvayasya tasya dve bhagavatastu bhuvanatrayasvAmibhiH sarabhasamupAsyamAnatvena vizvatrayapateH samucitaiva zirasi zvetAtapatratrayIti / evaM prAtihANyabhidhAya tadvakavyatAmupasaMharannAha // // 16 // etAM camatkArakarI prAtihAryazriyaM tava // citrIyaMte na ke dRSTrA nAtha mithyAdRzo'pi hi // 9 // HASHASHASHOSHISHA SESORIS Jain Education a l For Private Personal Use Only Alainelibrary.org Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he kevalazrIsanAtha tava saMbaMdhinImetAM pUrvopavarNitasvarUpAM camatkArakarImalaukikAzcaryacaryAkAriNI prAtihAryazriyamazokAdilakSaNAM lakSmI dRSTvA vilokya tAvadAsatAM sudRzaH kiMtu mithyAdRzo'pi tattvadarzanaM prati viparItadRSTayo'pi kiMnAma na |citrIyaMte nAzcaryamudahati / idamatra hRdayaM / kila yadyapi teSAmajJAnopahatatvena bhagavato yathAvadvItarAgatAdirahasyAnavabodhastathApi bhuvanAdbhutaprAtihAryadarzanAdvismaravismayAnAmamaMdAnaMdapIyUSapAnamanAgupazAMtamithyAviSANAM bhavatyeva bodherAbhimukhyamityaho svAminaH sarvopakAriteti // iti vItarAgastotre paMcamasya prAtihAryastavasya padayojanA // evaM bhAvArhadrUpasya paramAtmano bhuvanAtizayahetvanatizayAnatizayAnabhidhAya sAMprataM tadatizayalezenApi vaMcitAnacidgapAn devAbhAsAMstattulAyAmAropya tasmin bhagavati ye vipakSatAmupakSipaMti tAnnirasisiSurvipakSanirAsaM stutikRdAha // lAvaNyapuNyavapuSi tvayi netrAmRtAMjane // mAdhyasthyamapi dauHsthyAya kiMpunaSaviplavaH // 1 // he jagadAnaMdakaMda bhagavaMstvayi lAvaNyapuNyavapuSi nirupAdhimadhuranisargalavaNimaguNapavitragAne tata eva netrAmRtAMjane sklloklocnaamRtvrtiprmeye| kaizcidanabhigRhItamithyAtvamukulitavizeSavicArairmAdhyasthyamitaradevasAdhAraNA devabuddhidhiyate / tadapi tAvattvadguNajJAnaM dRSTaM zrutaM ca mahate dauHsthyAya manaHkhedAya jAyate / yattu tebhyo'pyatimUDhaiH kaizcittvayyapi |vizvajanIne dveSaviplavo matsaropaplavaH pratanyate sa tvazeSavizeSaviduSAM sutarAmaraMtuda iti bhaavH|| Jain Education He For Private & Personel Use Only M Wjainelibrary.org Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. evaM tAvattvayi dveSopaplavo'pi jghnyH| kecittu tadvazAdeva sakalajanasAmAnyavyavahRtInapi devAstvatpratipakSatayA tula- savivara. yaMtItyataH stutikRttaduddezena sApekSa(kSepa)mAha // / tavApi pratipakSo'sti so'pi kopAdiviplutaH // anayA kiMvadaMtyApi kiM jIvaMti vivekinaH // 2 // | paramakAruNikatvena vItarAgatvena sarvajJatvena paramArhatyasaMpadudbhAsitatvena ca jagadvilakSaNasya tavApi kiM ko'pi pratipakSo'sti / apitu tathaivAnupapannaH kadAcittvadvidha eva syAdityAha so'pi tvadvipakSatayA sthito'pi kopAdibhiH krodhakAmalobhAdibhiH prAkRtajanebhyo'pyatitarAM viplvmsvaasthymaapaaditH| asya cArthasya sAkSAtkaraNaM tAvaharata eva, kiM tvanayA tvadvipakSAstitvaprativaddhayA kiMvadaMtyApi vimUDhalokokkyApi vivekinastava tvaditaradevAnAM ca pRthagbhAvajJAH kiM kadApi jIvaMti / kimuktaM bhavati / kila tathAvidhasAmagrIvaikalyAdevamasamaMjasapralApino yadi nigrahItumazaktAstatkiM svAyattatvAt prANAnapi te na moktuM kssmaaH| azrotavyArthazravaNAt prANatyAgaH shreyaanevetibhaavH|| pUrvoktamevArtha punadRSTAMtena spaSTayannAha // vipakSaste viraktazcetsa tvamevAtha rAgavAn // na vipakSo vipakSaH kiM khadyoto dyutimaalinH||3|| [6] he prakSINAMtaravipakSa prekSAvadbhinipuNamapi nirIkSyamANaistvadvipakSaH kApi na praikSi / tathAhi / yadi tAvatte vipakSo viraktastadA nUnaM na vipakSaH kiMtu vItarAgatvena sa tvameva / atha rAgavAMstathApyavItarAgatvena tvatto'tyaMtavisadRzatvAnna vipkssH|| 5 // 17 // samAnazIlaparAkramayoreva prAyaH spkssvipksstopptteH| atha dRSTAMtamAha // vipakSaH kiM khadyoto dyutimAlinaH kiM khadyotaH! Jain Educatio n al For Private Personal Use Only w.jainelibrary.org Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kITavizeSo dyutimAlinaH sahasrabhAnoH kiM kvaciddeze kAle vipakSo bhavedevaM yathA jyotiriMgaNasya gabhastimAlinA tulA dulabhA tathA sarAgasya viitraagennetibhaavH|| nanu yogopaniSanniSevaNAdbhagavatastAvadevaM mahimA tatastadabhyasanena parepi tathA bhvissytiityaashNkyaah|| spRhayaMti tvadyogAya yatte'pi lvsptmaaH|| yogamudrAdaridrANAM pareSAM tatkathaiva kA // 4 // he siddhAdbhutayoga bhagavaMstvadyogAya tava yogopaniSade AsatAmaNimAdimaharddhayaH kiMtu tepi paramapadopakaMThapratimA lavasaptamA anuttarasurAH spRhyNti| yadutAho maMdabhAgyAnAmasmAkaM saptalavanyUne pUrvabhavAyuSi vItarAgopagA yogasamRddhirna saMghaTitA kadA punarimAM prApsyAma ityaharahaH spRhAmAvahaMti / tasyaivaMvidhasya tvadyogasya pareSAM kathApi vArtApi kautskutii| kiMviziSTAnAM vahirdehasaMsthAnarUpayA yogasya mudrayA daridrANAM niHsvAnAM / tathAcAyameva stutikRt stutyaMtare prAha / "vapuzca paryaMkazayaM zlathaM ca dRzau ca nAzAniyate sthire ca / na zikSiteyaM paratIrthanAthairjineMdra mudrApi tavAnyadAstAmiti / " evaM yogamudrayApi daridrANAM teSAM tapasvinAM kutastvadvipakSateti // evaM sthite yadvidheyaM tadAha // tvAM prapadyAmahe nAthaM tvAM stumastvAmupAsmahe // tvatto hi na parastrAtA kiM brUmaH kimu kurmahe // 5 // __ atrAdyapadatrayamuttarapadatrayeNa yathAkrama yojyaM / tathAhi he vizvavatsala yata etadevamato vayamAMtarArAtiparitrastAstvAmeva yathArtha nAthaM prapadyAmahe zaraNamitizeSaH / yasmAdasmin jagati asmAdbhayAttvadaparaH ko'pi na paritrAtA ityuttareNa yogaH / tathA tvAmeva samastastutyagaNyamanvarthAbhiH stutibhiH stumaH ata eva tava stavAdadhikaM kimanyadrUmaH tanmAtraphala Jain Educatiod i onal O w .jainelibrary.org Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ R- vItarAga. tvAdvAgmitvasya / tathA tvAmeva vizvopAsyarapi sarabhasamupAsyaM vayamupAsmahe ata eva sakalasatkarmamaulibhUtatvAttvadupA- savivara. sanasyaitadvyatiriktaM kimanyat kurmahe / kRte'smin kRtAnyeva nikhilAnyapi satkarmANi / atra ca zaraNArthinAM tAvatkopAsakAnAM // 18 // vahutvAduktau bahuvacanaM bhagavatastvadvitIyatvena tvAmityekavacanaM stutikatu naucitImaMcati / evamanyatrApi draSTavyaM // evaM svAminaH zaraNagamanastavanopAsanaH svayaM kRtakRtyo'pi stutikRt kutIrthikadarthyamAnaM jagadavalokya sanirvedamidamAha // svayaM malImasAcAraiH pratAraNaparaiH praiH|| vaMcyate jagadapyetat kasya pUtkurmahe puraH // 6 // he kRpAkupAra parairasarvajJopajJakadAgamaviplAvitamatibhirAtmA tAvadvaMcita eva kevalametajjagadapi tathaitadupacArAdayaM jagajjano'pi kApathapravarttanena vaMcyate / yadi punaste sadAcArA bhaviSyatItyAha / svayaM malImasAcAraiH svayamAtmanA pApapravRttyA mlincessttitaiH| tathAvidhA api kadAcidAzritAn sadAcAre niyojyeyurityaah| pratAraNaparaiH saMcitavicitravaMcanaprapaMcairevaMjAvidhaistairjagadidaM vaMcyate / idaM ca jagadvaMcanAsamaMjasaM paramakAruNikaM sarvavedinaM ca bhavaMtamaMtareNa vayamanyasya kasya puraH pUtkutAmahe / adya zvo vA bhavyAMgivargo'yaM tvayaiva kumatapaMkAduddharttavyastakimupekSasa iti bhAvaH // na cAyaM jagajjanaH paraiH paribhUyeta yadyayaM cetano bhavediti Aha // nityamuktAn jagajanmasthemakSayakRtodyamAn // vaMdhyAstanaMdhayaprAyAn ko devAMzcetanaH zrayet // 7 // || he svAminnevaMvidhAn devAn cetano viziSTacittacaitanyavAn pumAn niHzreyasakAmaH kaH zrayet / kiM viziSTAn // 18 // nityamuktAn viziSTayamaniyamaprANAyAmatapaHkaSTAdibhirduSkarmajAlamanunmUlyApi nityamuktAn svabhAvamuktasvarUpAn ACCOUCCESCARRACT Jain Education a l For Private & Personel Use Only Urjainelibrary.org Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SISEX ityekaM tAvaharghaTam / evaMvidhA api yadi nirupAdhimadhurA eva bhaveyustadA kiM yadi ghaTatApItyAha / jagajanmasthemakSayakRtodyamAn jagatazcarAcarasya janmasthemakSayeSu sRSTipAlanapralayeSu kRtodyamAn kilaikaH kazcijjagatsRjatyanyaH pAlayatyaparaH saMharatItyAdyAviSkRtavaikRtAn / ato yadi te nityamuktAstatkathaM janmAdiviplavaparAH, atha jagatkartRtAdikaNDUlamanasastahi nityamuktAH kthN| muktA TakasvabhAvAsteSAM ca yathAkramaM rajaHsatvatamoguNolbaNodayAnAM jagataH sargasthitisaMhRtiprayatatvena suvyaktaiva bhinnasvabhAvateti yatkiJcidetat / yathA ca jagatkartRtvAdyaprAmANikaM tathA jagatkartRtvanirAsastave purastA-18| TU dvistarato vyAkhyAsyate / ata eva vandhyAstanandhayaprAyAn sarvathaivAyauktikatvena vandhyAsutopamAna evaMvidhAMzca devAbhAsAn / *sacetanaH ka iva bhajenna ko'pItibhAvaH // ye tu mohopahatamatitvena tAnapi devAn pratipadya tadanyAnivanena kRtamaunA eva tiSThanti te'pi varam / paraM tadapi durdhiyo vidadhatItyAha // hA kRtArthA jaTharopasthaduHsthitairapi daivataiH / bhavAdRzAnnihuvate hAhA devAstikAH pare // 8 // he bhagavan pare kumataglapitatattvadhiyo jaTharopasthaduHsthitairanargalarasanasparzanAdIndriyavikAraviDavitairapi daivatairapi kRtAdArthAH kRtakRtyamAtmAnaM manyamAnA, hAhA iti khede, bhavAdRzAn samUlonmUlitasakalendriyavikAramUlabIjamahAmohAnata eva cidAnandarUpe parame brahmaNi vilInAnapi, nihvavate na kiMcidamIbhiriti sotprAsahAsaM pralapati / etadapyucitaM svIkRtasamastaduSkRtAnAM nAstikAnAmete tu hatAzAstaireva devairdevAstikAstvAdRzAnniDhuvatI tai)tyaho mohavilasitam // lain Educy For Private & Personel Use Only A njainelibrary.org Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivara. vItarAga. parimitAni ca prAyaH sarvANyasadutprekSaNaparANyaprAmANikAni ca kevalaM dhRSTatayaiva galagajitaM kurvantItyAha // khapuSpaprAyamutprekSya kiJcinmAnaM prakalpya ca / saMmAnti gehe dehe vA na gehenardinaH pre||9|| | // 19 // he jagadIza pare tvadAjJAvajJAnaparAH, kizcit pratyakSAnumAnahetudRSTAntAnAmagocaramata eva khapuSpaprAyamAkAzakuzezayasahadazamutprekSya svacetasaiva saMvAdya tasyaiva ca sAdhakaM tadvidhameva dvitryavayavAdikaM mAnaM pramANamupakalpya tenaiva na tva(tattva)miti-18 pratyayenottAnazirasaH sAdhvasmAbhirevedaM tattvamupalabdhaM iti pramodAnna svadehe na ca gehe saMmAnti / kevalamasakalajJaklRptakadA| gamavimugdhA gehenardina eva natu cturnggvaadvijygrjyshsH|| yadi vaa| kAmarAgasneharAgAvISatkaranivAraNau / dRSTirAgastu pApIyAna durucchedaH satAmapi // 10 // | he svAminnamI paradarzanino mudhaivAsmAbhirupAlabhyante yato na khalbamISAmasamaJjasapravRttiH svAyattA kintu rAgAyattA / rAgazca trividhaH kAmarAgaH sneharAgo dRSTirAgazca / tatra daMpatyoH parasparaM bhAvabandhanA prItiH kAmarAgaH, apatyAdiSu pitro-12 ratyaMtavatsalatA sneharAgaH, anAdau bhave'bhyAvRttyAbhyasteSu saugatAdidarzaneSu gADhAbhiSvaMgo dRSTirAgaH yenonmattakarasenevAntaHpariNatena leSThukAdiSu kanakabuddhirivAtattveSu tttvbuddhirupjaayte| tatrAdimau kAmasneharAgI anityataikatvAnyatvAdizubhabhAvanAbhyAsasamullasitAdbhutajJAnagarbhavairAgyabalabidalitamamattvaiH puMbhirISatkaranivAraNau sukrocchedau| ayaM tu dRSTirAgo laukikAnekahetudRSTAntavivecitatattvAnAM satAmapi manaso durucchedo durnivAsyaH ata eva pApapravRttyaGgabhUtatvAtpApIyAnevaMvi| dhena dRSTirAgeNa mlecchakandeneva durvAsite manasi kathamahadupadezaparimalaH pratiSThatAm // COCONCEROSAROSAROGRAMINCRECE CRACANCIACALCOHORACHCRAC%% // 19 // Jan Education For Private Personal Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SOSIAA-%BESTEX RECORDS nanu yadi teSAM dRSTirAgeNAntaritA vicAradRSTibhaMgavato vItarAgAdirahasyaM na pazyati tatkiM sthUlArthadarzinI carmadRSTirapi tadIyaM bahistavamAtramapi na pazyati yena tasminnudAsata ityetadevAha / prasannamAsyaM madhyasthe dRzau lokaMpRNaM vacaH / iti prItipade bADhaM mUDhAstvayyapyudAsate // 11 // ___ he svAmistava tAvatsukRtinAM netrayoH prathamapriyAtithiprathamamAsyamAnanaM prasannaM kopAdirahitaM, tathA dRzau nIlotpa-12 ladIrgha locane madhyasthe araktadviSTe, tava paJcatriMzadguNopetaM sarvabhASApariNataM vaco'pi lokaMpRNaM bhavyAGgabhAjAmantaHkaraNaprI-18 NanapaTiSThaM / ityuktaprakAreNa prItipade vizvAnandadAyini prAkRtajanavattvayyapi kecidudAsate yato bADhamatyarthaM tenaiva dRSTirA-hai geNa mUDhA mohitamanasaH / yacca teSAM bhagavatyaudAsInyaM taddivAbhItAnAM bhAsvadadarzanamiva tavyatirekeNa kasyAnyasya prIti vidhatte // athavA // ___ tiSThedvAyuvedadrivalejalamapi kvacit / tathApi grasto rAgAdyairnApto bhvitumrhti|| 12 // he vizvaikamitra kiyadvA paragatAtattvacintAcakrAropaNena svAntaHkaraNamakaruNairiva khedanIyam / yataH samyagupalabdha evAyaM dAvinizcayo yaduta kvaciddeze kAle vA avisaMvAdisadgurUpadezasvanyastazArIramarutsaMcArakramaparipakrimAbhyAsasya kasyacidyo-18 ginaH kumbhanazaktyA viSAdicAlanayA vAyuHsatatagatirapi tiSThet nizcalatAmAkalayet // tathA tathAvidhAtipravalavIryamahauSadhaprayogAt svArAdhitadevatAdiprabhAvAdvA adrigirirapi dravet dravarUpatAmApadyeta / tathA acintyamahimamaNimaMtrAdimAhA-1 tmyAttIrthamahimnA vA kadAcijjalaM salilamapi jvalet jvAlAmAlAkulamAloketa / tatrApi durghaTavarge'smin ghaTite'pi JainEducation For Private Personal Use Only Sw.jainelibrary.org Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga |savivara. // 20 // rAgAdyai rAgadveSamohastaH svarUpaM tyAjitaH prANI nApto bhavitumarhati upAyazatairapyAptatvaM na jAyate / iymnbhaavnaa| mahAbalaskhalanAdadridrAvaNAjalajvAlanAdapi raktadviSTamUDhapUrvakugrAhitAH satye'pyAptavacane pratyAyayituM dusskraaH| zrayate ca " jinajaiminikaNabhakSAkSapAdavaMdAkakapilasuragurubhiH / jagadekamatIkartuM na pAryate vahatu kimanena // 1 // " iti vItarAgastotre vipakSanirAsaSaSTaprakAzayojanA // MORRORISAREERUAROSAROSARMA iha hi kecinmahAmohopahatamatayaH puNyapAraspRSTAnazarIriNaH svayaMbhuvaH svabhAvamuktasvasvarUpAn kila svayaM kRtakRtyAnapi bhuvanajanAnugrahAya hitopadezakAnnijAptAnmanyante tacca stutikRt puNyapratyakSAnupapattyA visaMvAdayannAha / hai| dharmAdharmI vinA nAGgaM vinAGgena mukhaM kutH| mukhAdvinA na vaktRtvaM tacchAstAraH pare katham // 1 // he viditasamastatattva bhagavan vimuktavipakSavikSepo'hamapakSapAtena svAminaM vijJapayAmi yadutAmI tAvadAstikadarzaninaH sarve'pi durmocyamapi gRhavAsapAzamunmocya kugatipAtabhIravaH paramapadArthe niHsvasvAgamaprAmANyena prvrtnte| AgamAzcApto|ktayaH / tatra tairAptatvena pratipannAsteSAmAgamapraNetRtvamanupapannaM / kutaH? AgamA hi vacanarUpAH, vacanAni ca vaktAramantareNa na saMbhavanti, vaktazca vaktatvaM vadanAvinAbhUtaM, vadanaM cAGgasaMgatamaGgaM ca dharmAdhamauM vinA nopapadyate / tataste yadyAdita eva puNyapApavinirmuktAstadA dhruvamazarIriNaH, zarIravirahitAzca niyatamamukhA, nirmukhAzca stambhakumbhAMbhoruhAdivanna paropadeSTAraH iti yatkiJcidetat / tathAsya jagataH sRSTisaMhArAvapi puruSavizeSakartRkAvapi kecit ( vadanti ) bruvate ca / " brAhmaNa mAnena varSaza // 20 // Jan Education For Private Personel Use Only jainelibrary.org Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education tAnte varttamAnasya brahmaNo'pavargakAle saMsAre khinnAnAM prANinAM nizi vizramArtha sakalabhuvanapatermahezvarasya sajihIrSAsama - kAlaM zarIrendriyamahAbhUtopanibandhakAnAM sarvAtmagatAnAmadRSTAnAM vRttinirodhe sati mahezvarecchANu saMyogajakarmabhyaH zarIrendriyakaraNANuvibhAgebhyastatsaMyoganivRttau teSAmAparamANvanto vinAzastathA pRthivyudakajvalana pavanAnAmapi mahAbhUtAnAM anenaiva krameNottarasminnuttarasmin sati pUrvasya 2 vinAzaH tataH pravibhaktAH paramANavo'vatiSThante dharmAdharmasaMskArAnuviddhAzcAtmAnastAvaMtameva kAlaM / tataH prANinAM bhogabhuktaye mahezvarasya sisRkSAnantaraM sarvAtmagatavRttilabdhAdRSTApekSebhyastatsaMyogebhyaH pavanaparamANuSu karmotpattau teSAM parasparasaMyogebhyo vyaNukAdiprakrameNa mahAn vAyuH samutpanno nabhasi dodhUyamAnastiSThati / tadanantaraM tasminneva pArthivebhyaH paramANubhyasteSAM tatkrameNa mahAn salilanidhirutpannaH polUyamAnastiSThati / tadanantaraM tasmi neva pArthivebhyaH paramANubhyo vyaNukAdikrameNa mahApRthvI samutpannA saMhatAvatiSThate / tasminneva mahodadhau taijasebhyaH paramANubhyo vyaNukAdikrameNotpanno mahAMstejorAzirdedIpyamAnastiSThati / evaM samutpanneSu caturSu mahAbhUteSu mahezvarasyAbhidhAnamAtrAttaijasebhyo'NubhyaH pArthivaparamANusahitebhyo mahadaNDamArabhyate, tasmiMzcaturvadanakamalaM sarvalokapitAmahaM brahmANaM sarvabhuvanasahitamutpAdya prajAsarge viniyuMkte / sa ca mahezvareNa viniyukto brahmAtizayadharmmajJAnavairAgyaizvaryasaMpannaH prANinAM karmavipAkaM viditvA karmAnurUpajJAnabhogAyuSaH svasutAn prajApatInmAnasAMzca manuSyadevarSipitRgaNAnmukhabAhUrupAdatazcaturo | varNAnanyAnivoccAvacAni bhUtAni sRSTvA AzayAnurUpairddharmajJAnavairAgyaizvaryaiH saMyojayatIti tatsarvamasaGgataM kathamityAha // adehasya jagatsarge pravRttirapi nocitA / na ca prayojanaM kiJcit svAtantryAnna parAjJayA // 2 // lainelibrary.org Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. savivara. // 21 // yaH kilAsya jagato nirmAtA sa tAvatparairazarIritvenAbhyupagataH, tasya ca svayamadehasya jagatsarge vizvanirmANe, pravRttireva tAvannocitA na hi svayamasiddhaH parAn saadhyitumlN| natvevaM vAcyaM yadasya bhagavataH sarvatrApratihatA iccheva jagannimANe kSamA kimantargaDunA deheneti / yataH icchA hyabhilASarUpA sA ca zarIravata evAtmanaH samIcInA, sakalecchAjAlavilaye cAzarIratA, tasmAdasaGgatamaGgavirahitasyAsya jagannirmANaM / nanu yadi punaH kimapi prayojanamadhikRtyAsau jagatsarge pravartate naivaM, prekSAvatpravRttiriSTAdhigamArthAya syAdaniSTaparihArArthA vA! na ceSTAniSTaprAptiparihArAvIzvare prAptasamastakAme saMbhavatastataH kimasya prayojanaM / nanu kRtakRtyasyAsya mAbhUt prayojanaM, nacAsau kvacidapi parAjJayA pravarteta, kevalamaskhalitamasya jagati prabhutvamataH "prabhuH svAtaMtryamApanno yadicchati karoti tat", tataH svAtaMtryAdasau jagatsargasaMhAraiH koDatIti // aacaaryH|| krIDayA cetpravarteta rAgavAn syAt kumAravat / ___ haho yadyasau bhuvanasRSTisaMhAreSu krIDayA vinodamAtreNa pravartate tadA niyataM rAgavAn syAt, krIDanavinodanAdInyeva hi rAganibaMdhanAnyeva, kiMvat kumAravat // yathAhi bAlAH prAvRTkAlAdau zaivalinIpulinAdiSu jalaklinnavAlukAbhiH prAkAraprAsAdamaMdirArAmAdIni viracayya kSaNaM pramuditamanasaH krIDaMti, kAlAMtare ca svayameva sarvamupasaMhRtya yathAgataM yAMti, naca tatpravRttiH prekSAvatAmabhimatA, evaM bhavadAptasyApIti / paraH / yadyevaM nAsau krIDayA jagati sRjati / kiMtu kRpayA / aacaaryH|| // 21 // Jain Education Lotonal For Private & Personel Use Only jainelibrary.org Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education kRpayAtha sRjettarhi sukhyeva sakalaM sRjet // 3 // bhoH para idamapi bhavadvikalpitaM na pramANapadavImAsAdayati / pazya yadyasau paramakAruNikaH kRpayA karuNayA sRjati tadA jagadapyamandalakSmIparispandasaMpadya mAnasa kalamanobhilaSitArthasArthasusthitaM mukhyeva kiM na sRjet / nacaitadevaM tatazca / duHkhadaurgatyaduryonijanmAdiklezavihvalam // janaM tu sRjatastasya kRpAloH kA kRpAlutA // 4 // tatra duHkhaM kAyavAGmAnasaM daurgatyaM daridratA, duryoniH tiryagnArakAdikA, janmamaraNasamaye ca duraMto vedanAsamuddhAta ityAdibhiH klezairvihvalaM vivaza, janaM bhuvanalokaM, kRpAlorapi tasya sRjataH kA nAma kRpAlutA ? pratyuta nirnimittaM nirddayatvameveti / paraH nanvasAvapi prANinAM dharmAdharmAvapekSya karmAnurUpameva phalaM pradAtumalam, na punarnyUnAdhikam / AcAryaH / karmApekSaH sa cettarhi na svatantro'smadAdivat / karmajanye ca vaicitrye kimanena zikhaNDinA // 5 // he sarala svabhAva cedyadi so'pyatizayajJAnavairAgyaizvaryayukto bhavadAptaH, prANinAM zubhAzubhaphaladAnAvasare karmApekSaH karmaNo mukhamIkSate, tarhi zazvatkarmaparataMtro'smadAdivat na svataMtraH, parAyattasya ca kimIzvaratvaM / tadevamasmin jagati tiryagnArakanarAmarasukhitaduHkhitasadhanadurbhaga svAmisevakAdivaicitrye nikhile'pi karmajanye karmotpAdye, anena bhavadAptenezvarAdinA zikhaNDinA sarvathaivAkiMcitkaratvAttRtIyaprakRtinA kiM na kiJcidityarthaH / evaM ca kimanyAnyagaveSaNayA ? sarvatra svAtaMtryeNa vyavaharataH karmaNa eva bhavatvapratihatatvaM / paThanti ca / " namasyAmo devAnnAnu hatavidheste'pi vazagA vidhirvandyaH so'pi | pratiniyata karmaikaphaladaH / phalaM karmAyattaM yadi kimamaraiH kiMca vidhinA namaH satkarmabhyo vidhirapi na yebhyaH prabhavati // 1 // " w.jainelibrary.org Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 22 // prH|nnu kimanena pRthagjanocitenAlApacApalena? sahi bhagavAnmahezastato'sya vizvanirmANAdikA vRttizceSTA avitA savivara. kathaM kiMnimittaM vA jagantyasau sRjatIti na vitarkaNIyA, kutaH? svabhAvataH jagatkRtisaMhRtirUpaH svabhAva evAsya, sa ca na paryanuyogamahatIti // aacaaryH| atha svabhAvato vRttiravitA mahezituH / parIkSakANAM tarkheSa parIkSAkSepaDiNDimaH // 6 // haho sAdhu samarthamuktavAnasi / paroparuddhAnAM hi durbalavAdinAM svabhAvAt kimitareNa kimanyadapayAnadvAraM / evaM bhavadAtanizcitAptatvaparIkSakANAmeSa tatsvabhAvoktilakSaNaH parIkSAkSepaDiNDimaH, kenApyasya parIkSA na vidheyeti pratiSedhArtha paTahaghoSa eva, sa ca tattvato'kIrtipaTahaghoSa eva / kutaH / yatkilaihikaprayojanamAnasAdhakaM kanakAApAdIyate tadapi tadarthibhiH kaSatApatADanacchedAdiparIkSApUrvakameva, yasmAcca sarvottamA paramapadAvAptiriSyate, sa kathaM prakSApUrvakAribhiraparIkSiteH pari-18 grahISyate iti yatkiJcidetat / | evaM ca yauktikoktiniruttaraH paro'bhyupagamakAma ivAcAryamAha / sAdhu bhagavannavisaMvAdasuMdareyaM bhagavadbhaNitirenameva cArthamasmadvaryA api paThanti " ata eva nirIkSya durghaTaM jagato janmavinAzaDaMbaram / na kadAcidanIdRzaM jagat kathitaM | nItirahasyavedibhiriti / 1 // " tasmAdidamiha rahasyaM yat kilAsmatprabhuna khalu jagati sRjati, kiMtu viziSTajJAnabalAdvizva-6| // 22 // vizvatattvaM jAnIte / aacaaryH|| Jain Educatio n al For Private Personal Use Only N w.jainelibrary.org Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education sarvabhAveSu kartRtvam jJAtRtvaM yadi saMmatam // mataM naH santi sarvajJA muktAH kAyabhRto'pi ca // 7 // sAdhu satyamasi prekSApUrvakArI? tato yadi bhUdharAdiSu sarveSvapi carAcareSu bhAveSu bhavato nijAptasya jJAtRtvameva kartRtvaM saMmatam, tato'smAkamevametatsutara saMmataM yato'smadAptA api bhagavaMto vimalakevalA lokadarpaNasaMkrAntavizvavizvasva| rUpAvalokitvena saMti srvjnyaaH| bhavabIjAGkurajana karAgAdyatyantAbhAvena ca muktaH, tathAvidhabhavopagrAhikarmacatuSTayapArataMtryAt kiJcitkAlaM kAyabhRtazceti na kiMcidasaMgataM // evaM stutikRdbhagavadanugrahAdunmIladvimalavivekAbhyupapattiparAnparAnAdhAya prakRte vItarAgastave yojayannAha // sRSTivAdakuhevAkamunmucyetyapramANakam / tvacchAsane ramante te yeSAM nAtha prasIdasi // 8 // vihitamatapramAtha nAtha pUrvoktaprakAreNa puruSavizeSakRtAyAH sRSTervAdaH sRSTivAdaH sa evAsaharUpatvena kuhevAkaH kadabhinivezastamunmucya parityajya, kimityAha iti prAguktayuktyA, apramANakaM pramANAnupapannaM, pramANopapannazcaturdazarajjvAtmakasyApi lokasyAyameva vAdo yaduta "niSpAdito na kenApi na dhRtaH kenacicca saH / svayaMsiddho nirAdhAro gagane kintvavasthi| ta / 1 / " iti / evaMvidhe ca tvacchAsane tvatpravacane, ta eva ramante idameva tattvamiti svahRdA saMvAdya ta eva modaMte, yeSAM sukRtaprApyaprasAdastvaM prasIdasi prasAdasumukho bhavasi / iyatA ca sarvAtmanA tvatprasAdalabhyA eva zubhasaMpado bhavyAGgabhAjAmarthApatitam // iti zrIvItarAgastotre jagatkartRtvanirAsasya saptamaprakAzasya payojanA | ainelibrary.org Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivara. vItarAga. nanu siddhaM svayaMsiddhaM jagattattvaM kimekAntanityamutaikAntAnityaM vetyAzaGkAsaMkule vipazcitkule stutikRdAha // // 23 // sattvasyaikAntanityatve kRtanAzAhatAgamau / syAtAmekAntanAzepi kRtanAzAkRtAgamau // 1 // utpAdavyayadhrauvyAtmakaM vastutattvaM sattvaM tasyaikAntanityatve'bhyupagamyamAne kRtanAzAkRtAgamA syaataaN| tathAhi-sAGkhayairapracyutAnutpannasthiraikasvabhAvaM kUTasthanityaM vastvabhyupagamyate / tacca yadyevaM syAttadA vastuni ghaTAdau kumbhakArAdikRtAnAM paryAyANAM sarvathA nAza eva syAt etacca pratyakSaviruddham / ytH| kumbhakArAdibhirnirmIyamANAH sthAsakozakuzUlapRthubudhnodarAdyAkArAH kRzAkRzarUpatayA kSaNe kSaNe darIdRzyate / atasteSAM paryAyANAmAvidvaGganApratItAnAM kRtAnAM vinAza eva syAt / te ca yadi na kRtAstadA ghaTopyakRta eva syAt / kRteSveva ca teSu ghaTo'pi kRtH| evaM ca sati nityatAkSatiH // tathA akRtAgamasaMgamo'pi syAttathAhi-paryAyAstAvattanmate kUTasthanityatvAdeva kenacinna kRtaaH| akRtA eva ca smupsthitaaH| yadi kRtAstadA ghaTasyApi kRtakatve nitypkssksstiH| etaccAnuSNo'gnirityAdivat pratyakSavilakSaNamakRtAgamasvarU paM kaH sudhIH zraddadhIta / tathA tathAgataparikalpite svalakSaNasya sarvathA kSaNikaikAMtapakSe'pi kRtanAzAkRtAgamau sthirasthemAinamavalaMbamAnau durnivArAveva syAtAM / yataH sarvathaiva tadabhimate vastuni svIkriyamANe paryAyANAM nirAdhAratvena sthAtumazaktI ghaTAderanutpAda eva prasajyeta / pUrvakSaNe yadyaddhaTAdi dravyamAsIttadvitIyakSaNe sarvathA nirhetukaM vinaSTameva / tatkasya sthAsakozakuzUlAdisaMskAravidhAnaM vidhAtumucitaM / dRzyate pratyakSAdipramANaiH saMskArA atastanmate kRtA apyakRtAH syuH, tathA niranvayini care vastuni saMskArANAmutpAdayitumazakyatvAt kutaH sthAsAdInAM pryaayaannaamvkaashH| ataH pratIyate / tanma-18 OMROMARCRACAMSROSECSC di Jain Education R ainelibrary.org Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te'nicchayaiva galepAdikAnyAyAdupanata evaakRtaagmH| evaMca svaparapakSayorapakSapAtena vyavasthitaM nityAnityAtmakaM vastutattvaM / prayogazcArya, vivAdAspadIbhUtaM vastutattvaM nityAnityAtmakaM, kRtnaashaakRtaagmaadidossaabhaavsyaanythaanupptteH| na ca / dRSTAntamantareNa hetorna gamakatvamantAtyaiva sAdhyasiddheH sAtmakaM jIvazarIraM prANAdimattvAdityAdivaditi // nanu bhavatu bAhyatattvaM nityAnityAtmaka, paramAtmatattvamekarUpamevAbhyupagamyamAnamaucitImaJcatItyAzaGkayAha // | AtmanyekAntanitye syAnna bhogaH sukhaduHkhayoH / ekAntAnityarUpe'pi na bhogaH sukhaduHkhayoH // 2 // ekAntanityatve hyAtmani nityatvena manyamAne sukhaduHkhayorbhogo na ghaTAmaTATyate, tathA hi-ekAMtanityaH sa hyAtmA sukhaduHkhe krameNa bhute yugapadvA, na tAvatkrameNa, nityatvavyAghAtattvAt , nahi yenaiva svabhAvena duHkhaM bhule tenaiva sukhaM tayorekatvaprasaMgAt, svabhAvabhede caikasvabhAvanityatvakSatiH / yugapaJcettadapi na, nahi kadAcidapi chAyAtapayoriva parasparaparihAravyAghrAghAtayoH sukhaduHkhayoryugapadanubhavaH saMbhavati / tasmAdekAMtanitye jIvasvatattve na kadAcidapi sukhaduHkhopabhogaH / yadyevaM tayekAntanityAtmapakSakakSIkArabaddhakakSaM sugatamatamevAnumatamastviti cennirAcikIrSurAha / ekAntetyAdi / ekAMtAni| tyasvabhAvepyAtmanyabhyupagamyamAne sukhaduHkhayorabhogabhAktvamevAsya syAttathAhi-ekAntakSaNiko hyAtmA krameNa cetsukhduHkhe| bhuGkte tadA kSaNikatvakSatiH / kramo hi paripATI, sA ca sAtatyamantareNa na saMbhavati, tadabhimataM ca kSaNikatvamekakSaNarUpaM |tanna krameNa sukhduHkhbhogH| yugapaJcettadA pUrvavirodha eva bAdhAvidhAyI / tasmAnnityAnityarUpa AtmA sukhaduHkhopabhogA-| JainEducationK ional For Private Personel Use Only T w ainelibrary.org Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 24 // Jain Education In nyathAnupapatterityanumAnAnnityAnityAtmasiddhiH // kiMcaikAMta nityaikAM tAnityapakSakakSIkArasAramate yadUSaNAMtaramAtmano'vata rati tadAha // puNyapApe bandhamokSau na nityaikAntadarzane / puNyapApe bandhamokSau nAnityaikAntadarzane // 3 // na tAvannityaikAntAtmamate puNyapApe saMbhavataH / yato nityo hyAtmA puNyapApAnupAtisvabhAvabhedamantarA na saMbhavati / puNyapApAbhyAM ca pUrva pariNAmaM parityAjyottarapariNAmavAnAtmA nirmIyate / pariNAmAnityatvaM ca nityatvakSatikAri / yadi pUrvapariNAmaparihAreNottarapariNAmAzrayaNaM tadA kiM nAmAtmano nityatvavyatyAsakaraM pariNAmayorevAnityatvAd / yadyanyasyAnityatayA'nyasyAnityatvaM tadA anyasyotpATitaM cakSuranyasyAndhatvamAgatamityapi kiM na syAditi cettanna, pariNAmapa|riNAmavatoH kathaJcidabhedAt / kathaJcidabheda eva kathamiti cet / ete brUmaH / pariNAmapariNAminau kathaJcidabhinnau, pariNAmopakArApakArAbhyAM prinnaamino'pyupkaaraapkaarprvRttyupptteH| tasmAnnityaikAntapakSe na puNyapApodayaHsamIcInatAmaJcati / | kiMca // nityaikAnte bandhamokSAvapi na yujyete / yadi bandhaH svabhAvamapahAya muktimAkalayati tadA svabhAvaparibhave kathaM nAni| tyatA / yo hi baddhaH sa baddha eva evaM ca sati sarvathA muktivilaya eva / tathA ca sati kaH pApamapahAya puNyaM puNyanaipuNyena | saMgRhNIyAt / kazcAtmArAmA virAmavizrAmeNa mAdhyasthyamavalambya samyakttattvopanipAtapravRttiM kuryAt / evaM ca sati sarvadha| vilaya eva / tathA ca sarvazAstrAmbhodhi kumbhasaMbhavatvAvirbhAvo nityaikAntavAdibhirevoktaH syAt / tasmAdyuktamevoktam / puNya| pApe baMdhamokSau na nityaikAntadarzane iti / tathA'nityaikAMtadarzane'pi na puNyApuNyasaMbhavaH / kathamiti ceducyate / kSaNiko savivara. | // 24 // ainelibrary.org Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hyAtmA puNyApuNyAdikaM krameNAcavIta yugapadvA! krameNa cettadA yasmin kSaNe puNyaM tadA nApuNyamAkrAntam , evaM kSaNikatvakSatiH dvitIyamapuNyakSaNaM yaavdaatmno'nvsthaanaat| yugapatpakSastu virodhavAdhAkara eva / evaM vandhamokSAvapyekAntAnityapakSe vicAryamANo vizIryete ata ekAntanityAnityapakSauna kSemaGkarI, tasmAnnityAnitya AtmA puNyapApabandhamokSAdyanyathAnupapatteriti / evaM ca sattvasyaikAntanityatAyAmekAntAnityatAyAM ca 'na' kevalaM kRtanAzAkRtAgamasaMnipAtavinipAta eva / kizcAtmano'pi tathAtvAbhyupagame na kevalaM sukhaduHkhabhogapuNyapApabandhamokSakSatireva yAvadakhilasyApyAtmAdivastustomasya nityAnityatAyAmanAdriyamANAyAmakANDakUSmANDo dasodaramanarthAntaramapi nipatatItyAha // | kramAkramAbhyAM nityAnAM yujyate'rthakriyA na hi| ekAntakSaNikatve'pi yujyate'rthakriyA na hi||4|| apracyutAnutpannasthiraikarUpANAM nityAnAM krameNAkrameNApyarthakriyAkAritvaM na yujyate / tathAhi-nAsti nityakarUpa AtmAdiranarthakriyAkAritvAdyadyadanarthakriyAkAritattannAstItyupalabdham , yathA khapuSpamanarthakriyAkArI ca nityaikarUpa AtmAdistasmAnAstIti nizcIyate / nacAnarthakriyAkAritvAdityayaM heturasiddhaH / arthakriyAkAritvaM hi kAryakartRtvamucyate / taccAtmAdeH krameNa yogapadyena vA! prkaaraantraabhaavaat| na tAvatkrameNa ghaTate, kramo hi dvidhA dezakramaH kAlakramazca, na tAvaddezakrameNa kuryAt, dezakramo hyakatra deze kAryamekatvA punrdeshaantre'nykaarykrnnmucyte| na ca nityaikasvabhAvasyetthaMbhUtaH kramaH saMbhAvyate, nityaikasvabhAvatAvyAghAtaprasaGgAt / yadA hyekatra deze ekakAryamaparaM cAnyatra karoti tadA pUrvasmin deze pUrvakAryakaraNasAmarthyameva nottarakAryakaraNasAmarthyamanyathA pUrvasminneva deze tasyApyutpattiprasaGgaH, tathA ca pUrvottaradezayoH Jain Education a l jainelibrary.org Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 25 // svabhAvabhedAnnityaikarUpatAvyAghAto bhavedeva / nanu nityaikasvabhAvasya padArthasyaikatra deze sarvakAryotpAdanasAmarthya sadbhAve'pi nottarottaradezabhAvikAryaM bhavetsahakArikAraNAbhAvAditi ceducyate, sahakAriNaH kiM tasyopakAritvenaikArthakAritvena vA ! / prathamapakSe kimasAvupakArastato vyatirikto'vyatiriktaH kathaMcidvyatirikto vA gatyantarAbhAvAt ! / yadyavyatiriktastadA nityatAhAnirna khalUpakArAdanityAdabhinnasya bhAvasya nityatvaM nAma, tatsvarUpavat / bhedaikAntatAbhAvazca yogasya / atha vyatirikto | vidhIyate tarhi tasyetivyapadezAbhAvaH, saMbandhAbhAvAt / na ca saMbandhAbhAvo'siddhaH / sa hi saMyogalakSaNastAdAtmyalakSaNaH samavAyalakSaNa upakAryopakArakalakSaNo'dRSTalakSaNo vA / na tAvatsaMyogaH, tasya guNatvena dravyavRttitvAdravyayoreva saMyoga iti vacanAt / nApi tAdAtmyaM, tasyAnabhyupagamAdanyathA naikAntavAdapravezo yogasya / nApi samavAyalakSaNaH, sa hyekaH sarvagatazca parairiSyate / kathaM tadvazAttatraiva tasya bhAvo nAnyatreti / atha samavAyasya sarvagatatvAvizeSe'pi samavAyinAM pratiniyamaH pratyAsattivizeSasadbhAvAdiSyate, sa ko'nyo'nyatra kathaMcittAdAtmyAt / nApyupakAryopakArakalakSaNa upakArakeNa hyupakAryasyopakAraH kriyamANo vyatirikto'vyatirikto vA ! avyatireke nityatvamapi kAryatvaM, vyatireke saMbandhAsiddhiH / athopakAreNApyupakArAntaraM vidhIyate, tarhi tenApyaparamityanavasthA / nApyadRSTalakSaNastasya saMbandharUpatAbhAvAt / tanna vyatirekapakSo'pi ghaTate / kathaJcitpakSo'pi na zreyAn ubhypkssnikssiptdossaanussnggaat| tannopakArakatvena sahakAriNaH syuH, nApyekArthakAritvena, na khalu svarUpeNAkArakaM pararUpeNa kArakam, svayamakArakasya pararUpeNApyakArakatvAnna hi godhUmabIjaM svayaM yavAGkurasyAkArakaM yavasahitamapi tasya kArakaM nAma / kiMca / yadi sahakAribhirnityasya na kiJcitkriyate tarhi kathaM teSAmapekSA, anupakAriNA savivara. // 25 // jainelibrary.org Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education mapekSA'yogAt / nanu na nityasya sahakAribhiH kiJcitkriyate tena vA teSAm ; kintu saha militvA kAryameva vidhIyate / saha kurvanti sahakAriNa iti vyutpatteriti cet ucyate, vyastAnAM teSAM kAryakAraNasAmarthyamasti na vA / / yadyasti samuditA eva kurvantIti na niyamo labhyate, vyaste'pi kurvanti / atha nAsti kutastadbhavet ! kAraNAbhAvAt anyatvAnityatvaprasaGgAt / nanu nityasya padArthasya na kutazcitkAryakaraNasAmarthyamupajAyate, yena tasyAnityatvamApadyate; kintu tasyetthaMbhUtasvabhAvo yena sahakArisahita eva kArya karoti nAnyadeti cet / sa svabhAvastasya bhAvasya nirhetukaH sahetuko vA ! / prathamapakSe niyate deze niyate kAle ca tasya sadbhAvo na syAt, na khalvAkasmikasya tathAsadbhAvaH, kAraNAdhInatvAttathAbhAvasya / atha sahetukaH | sa yadi sahakAribhyo'nyato vA bhavettasmAttadanarthAntaraM tadA tasyAnityatvam / arthAntarapakSasya kathaJcitpakSasya ca pUrvameva nirAkR| tatvAt / kiMca sahakAriNaH kiM nityA abhyupagamyante anityA nityAnityarUpA vA ? / prathame vikalpe nityavatprasaGgo, dvitIyekAcapicyam, tRtIyastu na zreyAnanabhyupagamAttanna nityasya padArthasya dezakrameNa kAryakAritvaM ghaTate / nApi kAlakrameNa, kAlakramasyApi nityaikasvabhAvasya bhAvasyAsaMbhavaH / sa hyekadA kAle kArya kRtvA punaH kAlAntare kAryakaraNamucyate / naca nityaikasvabhAvasya bhAvasyetthaMbhUtaH kAlakrameNa ghaTate sarvathA nityatvavyAghAtaprasaGgAditi kAlakrameNApi na kAryakAritvaM ghaTate / nApi yaugapadyena, yaugapadyaM hyekasmin kAlAntarabhAvisakalakAryakAritvaM, tatra ca krameNa kAryopalambho na syAdasti ca kAryopalambhastathAhyantastAvadAtmanaH srakcandanavanitAdisAmagrI saMnipAte sukhalakSaNaM kAryamupalabhyate ahikaNTakaviSAdisaMnidhAnAtta 1 khabhAvaH sacet ( ityadhikaM pratyantare ) / 2 saMbhavAt / 3 kramo / 4 saMnidhau / jainelibrary.org Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga // 26 // USACROSOLURAUTELUGU duHkham , na punaryasminneva kSaNe saukhyaM tasminneva duHkhaM tathopalambhAbhAvAd, ubhayasAmagyasaMnidhAne tvaudAsInyam / tathA bahirapi savivara. mRpiNDAt kumbhakAravyApAracakracIvarAdisAmagrIsaMnipAte ghaTastato ghaTI tataH kAlAntare karakAdikamiti, na punarekasminneva hai| kSaNe sarvaH tathopalambhAbhAvAt / kiNc| yadi yaugapadyena kArya karoti; tayakasminneva samaye sakalasya kAryakadambakasya niSpAditatvAt dvitIyAdikSaNe kAryAkartRtvenAvastutvaM syAt / nanu ca puruSasya cetanaivArthakriyA; na punaH svavyatiriktasya pramANapramitirUpalakSaNasya kAryasyAnyasya vA ayanAdilakSaNasya kartRtvamiSyate; tasya pradhAnahetukatvAt / naca cetanA puMso'rthAntarameva; tasya cetnaalkssnntvaat| caitanyaM svarUpaM purusssyetivcnaat| nacAnityA cetanA puruSasvabhAvatastannityavat sA | nityA, tasyAH pradhAnasvabhAvatve puruSakalpanAvaiphalyagrasaGgAt tadanityatvaprasaGgAcca sukhAdivat / naca nityAyAzcetanAyAH | parasyArthakriyAtvaM virudhyate, dhAtvartharUpAyAH kriyAyAH pratighAtAbhAvAt , sttaavt| tato'rthakriyAsvabhAvatvAdAtmano vastutvameva / nArthakriyAkAraNasyaiva vastutvamarthakriyAyAH svayamavastutvApatteH, tatrArthakriyAntarAbhAvAd; anyathAnavasthAprasaGgAt / svato'rthakriyAyA vastutvasvabhAvatve puruSasyApi svataH samarthakriyAsvabhAvatvAnnityaM vastutvamastu; vikriyAvirahe'pi nityakArakatvasyApi ghaTanAditi sAGkhayaH kazcit / sopi na dakSaH prmaannvirodhaat| adhyakSato liGgajAdervA nityArthakriyAyAH kadAcidaparivedanAt / svasaMvedanameva nityacetanArthakriyAM paricchinattIticenna, tathA tadbuddhyAnadhyavasAyAt / na khalu buddhyAna // 2 | dhyavasitAM cetanA puruSazcetayate, buddhiparikalpanAvaiyarthyaprasaGgAt / sarvasya zabdAdeviSayasya buddhyadhyavasitasyaiva puMsAM saMve (1) nedaM / 2 nityatva / 3 satata / 4 kriyA / Jain Education For Private & Personel Use Only D ainelibrary.org Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dytvsiddheH| syAnmatam !na cetanA nAma viSayabhUtArthAntaramAtmano'pi yA buddhyAdhyavasIyate; tasyAstatsvarUpatvAt , svataHprakAzanAcceti / tadapyanupapannam / tadarthakriyAkAritvAyogAd , nahyarthakriyAvat svarUpameva sadavasthApyarthakriyA prasiddhA'sti / tasyAH pUrvAkAraparityAgenottarAkAropAdAnena ca tasmin paratra ca pratIteH / so'yaM pUrvAparasvabhAvaparihArAvAptilakSaNArthakriyAM kUTasthe'pi bruvANaH kathamanunmattaH syAttata ekAntanityatvaM prekSAdakSairarthakriyAsamarthatvaM yathA 2 vicAryate tathA 2 vi-1 shiiryte| atha bauddhaH prAha // nityaikAnte pUrvoktaprakAreNArthakriyAkAritvasyAsaMbhavAdasmatpakSa eva kSaNikaikAntalakSaNaH zreyAn / tadapi na; tatrApi tasyAsiddheH / tathAhi-nAsti kSaNikaikAnto'narthakriyAkAritvAdyadyadanarthakriyAkAritattannAstItyupalabdha yathA brhmaadvaitm| anarthakriyAkArI ca kSaNikaikAntaH tsmaannaastiitinishciiyte| na cAnarthakAritvAdityayaM heturasiddhastatkSaNikai-12 kAnte'vidyamAnatvAttathAhi-sarvathA kSaNikaH padArthaH svAmarthakriyAM krameNa karoti yaugapadyenobhayarUpeNa vA!na tAvaddezakameNa kAlakrameNa vA svaM kArya kartumalaM, tasyAkramatvAd, na cAkramasyApi krameNa kAryakAritvaM ghaTate, sarvathA nityavad, nApi yogapadyenaikasminneva kSaNe sakalakAryakadambasya niSpAditatvAt dvitIyAdikSaNe kSaNikatve tasyAsattvAtsakalazUnyatA syAnnacaivam / / kiMca / yadi yaugapadyena kArya karoti tarhi krameNa kAryopalambhona syAdU, asti ca,kumbhakAra ekasmin kSaNe ghaTaM kurvannupalabhyate dvitIyAdau ca ghttaadikmiti| nApyubhayarUpeNobhayapakSanikSiptadoSAnuSaGgAt / karotu vA yathAkathaJcidU , vidyamAno'vidyamAna ubhayarUpo vA karoti ! na tAvadvidyamAnaH, kSaNabhaGgabhaGgaprasaGgAt / kiMca / yadi sanneva kSaNikaH padArthaH kArya 5 karoti tarhi trailokyameva kSaNavarti syAt, kAraNakAla eva sarvasyottarottarakSaNasantAnasya sattvAtteSAM ca santAnAbhAvaH meNa kAlakramaNa sakalakAryakadambasya niSpAditatvAt dvitAvAsyA,asti ca,kumbhakAra ekasmin kSaNe ghaTa yA Jain Educatio n Koli al For Private Personal Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 27 // Jain Education syAt / nApyavidyamAnazcirataravinaSTavat, nApyubhayarUpa ubhayapakSanikSiptadoSAnuSaGgAt / evamekAntakSaNikatvapakSe'pi nArthakriyAkAritvaM ghaTAkoTisaMTaGkamATIkate / tasmAdekAntamatAbhinivezaH paratIrthikAnAM kadAzApAza eva // etadeva nigamayannAha // yadA tu nityAnityatvarUpatA vastuno bhavet / yathAttha bhagavannaiva tadA doSo'sti kazcana // 5 // yadA punarvastuno vivAdAspadIbhUtasya stambhakumbharambhAmbhoruhAdernityAnityarUpatA bhavet, tadA naiva doSaH kAluSyalakSyatA kAcana / nanu nityAnityatvaM ko vai na manyate / paramANurUpatayA nityasya, kAryarUpatayA cA'nityasya stambhAdervastuno vaizeSipikaiH parasparanirapekSatayA mImAMsakaizcAbhyupagamAdastvevamiti cedityArekAmekAmAzaGkaya bhagavantaM sAkSAtkurvannAha / yathetyAdi / he bhagavan yathaiva tvamAtthaM vastuno nityAnityatvaM tathaiva na doSaH, anyeSAM nAnAdopakalmaSamapI kaluSitatvAt ! | etadavaSTambhAya dRSTAntamAha // guDo hi kaphahetuH syAnnAgaraM pittakAraNam / dvayAtmani na doSo'sti guDanAgarabheSaje // 6 // nigdsiddho'ym|| nanu nityAnityabhedAbhedasattvAsattvasAmAnya vizeSAtmakAbhilApyAnabhilApyAtmake tattve manyamAne durdharavirodhagandhavidhuratA dhurandharatAM dhArayati / tathAhi yadi bhedastarhyabhedaH kathamabhedazcettarhi bhedaH kathaM syAditi (virodhaH) // 1 // tathA yadi bhedasyAdhikaraNaM tarhyabhedasya na bhavedathAbhedasya tarhi bhedasya na syAcchItoSNasparzavad, nahi yadeva dhUpadahanAdikaM zItaM tadeva coSNamupalabhyate tathApratIterabhAvAditi vaiyadhikaraNyam // 2 // tathA yena rUpeNa bhedastenAbhedo'pi yenAbhedastena bhedopi 1 lakSatA / 2 brudhve / * savivara // 27 // Jainelibrary.org Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SROCHOREOGREATERA syAditivyatikaraH "parasparaviSayagamanaM vyatikara itivacanAt // 3 // tathA yena rUpeNa bhedastenAbhedo yena cAbhedastena bhedo'pi syaaditisngkrH| "sarveSAM yugapatprAptiHsaGkara itivcnaat"||4||tthaa yena rUpeNa bhedastenAbhedo'pi yena cAbhedastena bhedo'bhyupagantavyo'nyathA sarvamanekAntAtmakamityasya virodhAnuSaGgAt / tathAca bhedAbhedAvapi pratyekaM bhedAbhedAtmakau syAtAM / tatrApi pratyekaM bhedAbhedAtmakatvaparikalpanAyAmanavasthA syAt // 5 // tathA kena rUpeNa bhedaH kena cAbheda iti sNshyH||6||tthaa bhedarUpamabhedarUpaM vA dRSTaM vastu nAbhyupagamyate adRSTaM ca bhedAbhedAtmakaM parikalpyate iti dRSTahAniradRSTaparikalpanA ca syAt // 7 // tathA ca parikalpitasya vastuno'bhAva eva yuktH||8|| kiMca nAnAvastudharmApekSayA sarvamanekAntAtmakamuta tannirapekSatayA pratyekaM sarva vastviti ! prathame pakSe siddhasAdhyatA / dvitIye'pi pakSe virodhaadidossH||9|| kiMca, kiM krameNa sarvamanekAntAtmakamabhyupagamyate yogapadyena vA! prathamapakSe siddhasAdhyatA dvitIyapakSe tu sa eva doSa iti // 10 // kiMcAnekadharmAn vastu kimekena svabhAvena nAnAsvabhAvaiA(vA vyaa)nuyaaditi| yadyekena tadA teSAmekatvaM vastuno vA nAnAtvaM syAdekasyaikatra pravezAditi / atha nAnAsvabhAvastarhi tAnapi nAnAsvabhAvAn kimekena svabhAvena vyAmuyAt nAnAsvabhAvairvA ! / yadyekena tadA sarvadharmANAmekatvaM vastuno vA nAnAtvaM syAd, atha nAnAsvabhAvaistarhi tAnapi kimekena svabhAvena nAnAsvabhAvaiArvA vyA) muyA 3 dityAdi sarva vaktavyamanavasthA ca / kiMca yadi sarva vastvanekAntAtmakamabhyupagamyate tarhi jalAderapyanalAdirUpatA analAdevA |jalAdirUpatA bhavettathA jalAdyarthino jalAdAvanalAdyarthinazcAnalAdau pravRttirna syAdanyonyaviruddhasyApi dharmasya sadbhAvAt / 1 khabhAvena / CTE en Education For Private Personal use only A jainelibrary.org Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 28 // Jain Education ko hi nAma vivakSitArthe vivakSitArthakriyAkArirUpamivAvivakSitArthakriyAkArirUpamupalabhamAno vivakSitArthakriyArthI tatra | pravartteta prekSApUrvakArI / nacaivaM ! vivakSitArthe vivakSitArthakriyAkAriNyeva vivakSitArthakriyArthinaH pravRttidarzanAt // kiMca // pramANamapyapramANamapramANaM vA pramANaM bhavettathAca sarvajanaprasiddha pramANApramANavyavahAravilopo bhavet / kiMca / sarvajJopya| sarvajJaH syAt / kiMca // siddhasyApyasiddhatvaM syAt / kiMca / yena pramANena sarvasyAnekAntarUpatA prasAdhyate tasya kuto naikAntarUpatAsiddhiryadi svatastarhi sarvasyApi tathA bhaviSyati kiM pramANakalpanayA / atha paratastarhyanavasthA / kiMcAnekAntabAdhakaM pramANamasti / tathAhi // bhedAbhedAdikau dharmoM naikAdhikaraNau parasparaviruddhadharmatvAcchItoSNasparzavaditi tasmAdekAntarUpameva vastvitivirodhAdInAzaGkaya tAnnirAkurvvannAha // dvayaM viruddhaM naikatrAsatpramANaprasiddhitaH / viruddhavarNayogo hi dRSTo mecakavastuSu // 7 // ekasmin pRthvIpRthvIdharAdau vastuni nityAnityAtmakarUpaM dvayaM na viruddham / na ca virodhopalakSitavaiyadhikaraNyAdidoSakaluSaM / kathamiti cedityAha asatpramANaprasiddheH, kimapi na tatpramANaM prAmANikaMmanyaiH pramANIkriyate yena virodhAdInAM siddhiH sAdhyate / yattAvaduktaM virodho vAdhakaH syAditi tadayuktam / paryAyarUpatayA bhedo'bhyupagamyate, dravyarupatayA cAbhedastayozcaikatra rUparasayoriva sattvAsattvayoriva vA'virodhasiddheH, pratIyamAnayozca katham virodho nAma, sa hyanupalambhasAdhyo yathA vandhyAgarbhe stanandhayasya / nanu sattvAsattvayoriveti dRSTAnto'pyasiddha iti cet / tanna, svadravyakSetrakAlabhAvApekSayA sattvarUpasya | paradravya kAlabhAvApekSayA cAsattvasyaikasmin kSaNe sarvasya padArthasya pratyakSAdibuddhau pratibhAsanAt / na khalu padArthasya sarvathA savivara. AradvA jainelibrary.org Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | sattvameva svarUpaM svarUpeNeva pratirUpeNApi sattvaprasaGgAt / naca svarUpeNa sattvameva pararUpeNAsattvaM, pararUpeNa vAsattvameva svarUpeNa sattvaM, tadapekSyamANanimittabhedAt / svadravyAdikaM hi nimittamapekSya sattvapratyayaM janayati padArthaH / paradravyAdikaM tvapekSyA sattvapratyayamityeka dvitvAdisaGkhyAvadekasminpadArthe sattvAsattvayorbhedo na caikasmin vastuni vastvantaramapekSya dvitryA| disaGkhyA prakAzamAnA svAtmamAtrApekSaikatvasaGkhyAto nAnyA pratIyate / nApi sArUpyAttadvato bhinnaivAsyAsaGghayeyatvaprasaGgAt / saGkhyAsamavAyAttattvamityapyayuktaM, kathazcittAdAtmyavyatirekeNa samavAyasyAsaMbhavAt / tasmAt siddho'pekSaNIyabhedAtsaM| khyAvatsattvAsattvayorbhedastathAbhUtayozcAnayorekasmin padArthe pratIyamAnatvAt kathaM virodho ! yato dRSTAnto na syAt / bhrAnteyaM pratItirityapi mithyA, bAdhakasyAvidyamAnatvAt, virodho vAdhaka ityapyasatyamitaretarAzrayAnuSaGgAt / sati hi virodhe tenAsyA vAdhyamAnatvAdrAntatvam, tatazca tadvirodhasiddhiriti / virodhazcAvikalakAraNasyaikasya bhAvato dvitIyasaMnidhAne'sattvA nnizcIyate, yathoSNasaMnidhAne zItasya / naca paryAyarUpeNa bhedasya sannidhAne dravyarUpeNa bhedasyAbhAva upalabhyate / kiMcAna| yorvirodhaH kiM sahAnavasthAnasvabhAvo ghaTate ! mRdravyalakSaNe padArthe mRdravyarUpatayA'bhedasya ghaTAdiparyAyarUpatayA bhedasyAdhyakSa|ddhau pratIyamAnatvAt / naca tathApratIyamAnayorapyekatra tayorvirodho yukto, rUparasayorapi tatprasaMgAt / parasparaparihArasthiti| svabhAvastu virodhI ghaTAderbhedAbhedayoH sattvAsattvayorvA rUparasayoriva satoreva nAsatornApi sadasatoH saMbhavati / vadhyaghAtakasvabhAvo'pi virodho'hinakulayoriva balavadabalavatornaca bhedAbhedayoH sattvAsattvayorvA balavadavalavadbhAvo dRzyate / nahi 2 saMkhyAmeva nArohati / 3 bhavato / Jain Education nal 1 para / jainelibrary.org Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 29 // Jain Education yathA nakulena balavatA sarpasya vighAtaH kriyamANo dRzyate; tathA bhedenAbhedasyAbhedena ca bhedasya vighAto dRzyate, tathApratI| terabhAvAt / bhavatu vA kazcidvirodhaH tathApyasau sarvathA kathaJcidvA syAt gatyantarAbhAvAt ! na tAvat prathamapakSo ghaTate, zItoSNasparzayorapi prameyatvAdinA virodhAsiddheH / ekAdhAratvena caikasminnapi hi dhUpadahanAdibhAjane kvacit pradeze zIta| sparzaH kvaciccoSNasparzaH pratIyata eva athAnayoH pradezayorbheda eveSyate bhavatu nAmAnayorbhedo dhUpadahanAdyavayavinastu na bhedo nacoSNazItoSNasparzAdhAratA nAstIti vaktuM yuktamadhyakSavirodhAt / tasmAnna sarvathA bhAvAnAM virodho ghaTate / kathaJcidvirodhastu sarvabhAveSu tulyo na bAdhakaH / yaccoktaM vaiyadhikaraNyaM syAditi tadapyasatyaM / nirvAdhapratyakSaM bhedAbhedayorekAdhikaraNatvena pratibhAsanAt / na khalu tathApratIyamAnayorvaiyadhikaraNyaM rUparasayorapi tatprasaMgAt / ubhayadoSo'pi na ghaTate / pratIyamAne kathamubhayadoSo nAma nAnAdopopi na syAt / yathaiva hi ghaTAdau bhedo'nubhUte tathA'bhedopIti kathaM nAnAtva| doSaH, saravyatikarAvapi na staH / bhedAbhedayorekasmin padArthe svarUpeNa pratIyamAnatvAt / yaccottamanavasthA syAt / tadapyanupapannaM vastuna eva bhedAbhedAtmakatvAbhyupagamAt na punarbhedAbhedayoH / padArthasya tu bhedo dharma evAbhedastu dharmyeveti kathamanavasthA, na caikAntAbhyupagamo dopAya samyagnayaviSayasya bhedasyAbhedasya ca syAdvAdibhirabhyupagatatvAt / saMzayo'pi na yukto bhedAbhedayoH svarUpeNa pratIyamAnatvAdekasmin bhedAbhedApratItau hi saMzayo yuktaH kvacit pradeze sthANupuruSatvAmatItau tatsaMzayavat calitA ca pratItiH saMzayo naceyaM calitA / tathA dRSTahAniradRSTakalpanA ca na syAt / bhedAbhedAtmakasya 2 ata eva / 3 dharmayoH / 1 nirbAdhakaM / onal savivara. // 29 // jainelibrary.org Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vastunaH pratyakSAdipramANabuddhau pratIyamAnatvAt, tata evAbhAvo'pi na yuktH| yaccoktaM nAnAvastudharmApekSayetyAdi / tadasatyaM / na khalu nAnAvastudharmApekSayakasyAnaikAntAtmakatvamaGgIkriyate yena siddhasAdhanaM syAd / api tvekasyaiva vastunaH svdhrmaapekssyaa| na ca tatra virodhAdidoSAnuSaGgastasya prAgeva nirAkRtatvAd, yaccoktaM krmennetyaadi| krameNAkrameNa vAnekAntasyAbhyupagatatvAta nace yuktaM kramabhAvidharmApekSayA hi krameNAkramabhAvidharmApekSayA'krameNeti / yaccoktamanekadharmAn vastu kimekena svabhAvena vyApnuyAnnAnAsvabhAvairvetyAdi / tatra naikena svabhAvena nAnAsvabhAvairvA bhinnavastu bhinnAn svabhAvAn svato vyApnuyAditi jaino manyate; kiM tarhi svakAraNakalApAdanekasvabhAvAtmakaM matamiti / yaccoktaM jalAderapyanalAdirUpatA syAdityAdi / tadapyanupapannaM / jalAdehi svarUpApekSayA jalAdirUpatA na pararUpApekSayA, tato na jalAdau jalArthino'nalAdirUpasya darzanaM yatastatra pravRttina syAt prekSApUrvakAriNa iti / yaccoktaM pramANamapyapramANaM syAdityAdi / tadapISTameva / pramANasya svarUpApekSayA pramANarUpatAyAH pararUpApekSayA cApramANarUpatAyAH syAdvAdinAmiSTatvAt / tato na lokaprasiddhapramANApramANavyavahAravilopaH syAduktanyAyena pramANApramANavyavahArasya loke pramANe'pi suprasiddhatvAditi / yaccoktaM siddhopyasiddhaH syAdityAdi / tadapISTameva / pararUpApekSayA siddhasyApyasiddharUpatAyA abhyupagatatvAditi / yaccoktaM sarvajJopyasarvajJaH syAditi / tadapISTameva / sarvajJarUpI sarvajJasyApyasarvajJatAyA abhyupagatatvAditi / prakArAntareNa tasyAsarvajJatA na saMbhavatyeva / prmaannbaadhnaaditi| yaccoktaM yena pramANena sarvajJasyAnekAntarUpatA prasAdhyate tasya kuto'nekAntarUpatA siddhaasyaadityaadi| 1 tadyuktaM / 2 rUpeNa / / Jain EducationaT al I Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. savivara. // 30 // tatrocyate / prameyaM hi dvividhamacetanaM cetanaM ca, tatrAcetanaM svaparAdhyavasAyavikalaM na khasyaikAntarUpatAmanekAntarUpatAM ca paricchettumalam / cetanena tatrAnakAntarUpatA paricchidyate / cetanaM tu svasyApyanekAntarUpaM paricchedayituM samartha na tatrAparaM pramANamapekSate yena cAnavasthA syAttathAhi citrarUpaM vastu yena pratyakSeNAnumAnena vA paricchidyate tatsvarUpApekSayAtmano bhAvaM pararUpApekSayA cAbhAvaM paricchinattyanyathA yathAvadasaMkIrNasvarUpasya grAhakaM na syAnna caivaM vyAvRttAvyAvRttarUpasya pramANasya siddharUpatvAditi / yasya tu kasyacittatra svadurAgamAhitavAsanAvazAdekAntasamAropaH so'pi tasya nyaayaantraaniraakrttvyH| tathAhi-dhUmAdiliGgasya yathA svasAdhyaM prati gamakatvaM tathA sAdhyAntaraM pratyapyutAnyatheti / yadi gamakatvamevAGgIkriyate / tadA sAdhyAntarasyApi tata eva siddheliGgAntarakalpanAvaiphalyaM syAt / tataH sarvasyApi sAdhyasya siddhiriti|| utAnyathA tarhi yathaikaM liGgaM gamakatvAgamakatvarUpeNAnekAntarUpaM tathA sarva vastu svaparakAryakAraNasAmarthyAsAmarthenAnekAntarUpamastu vizeSAbhAvAditi / yadapyuktaM bAdhakaM pramANamasti bhedAbhedI naikAdhikaraNAvityAdIti / tadapyanupapannaM pakSasya pratyakSeNa vAdhyamAnatvAddhetozca kAlAtyayApadiSTatvAt anuSNo'gnidravyatvAjalavadityAdivaditi / bhedAbhedayorekAdhikaraNatvena pratyakSabuddhau pratibhAsanAnnaivobhayorviruddhadharmayorapi satoH kApi kSatirIkSyata iti paryAlocya stutikRdapi virodhAbhAvamAha-viruddhetyAdi / hiryasmAdviruddhavarNasaMbandho mecakavastuSu mizravarNapadArtheSu dRSTaH paraM na tatraitaSaNaghoSaNAnveSaNApi kartuM pAryate / yadi tatrApi vADiNDimADambarapracaNDapANDityapATavazIlaiH pratyakSAdipramANopapanne kApi yuktiH prapazyate / 1 rUpatAM / // 30 // Jain Education ! For Private & Personel Use Only IGNMainelibrary.org Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadA evamapyastu / anuSNognidravyatvAjalavat / athaitatpratyakSabAdhitapakSAnantaranirdizyamAnatvena kAlAtyayApadiSTaM / AH paramabandho piba pIyUSayUSaM vayamapi hastamutkSipya evameva vadAmo mecakavastuvatpratyakSopapannepyanekAnte kA uktiniruktiprapa|JcacAturI tasmAdvirodhAdidUSaNavAraNagaNAdharSaNIyaparaprauDhirUDhiprapanno naikAntakezarI // nanu bhoH sabhyA nibhAlayantu kautu* kam / ete bauddhAdayaH svayamabhyupagamyApi syAdvAdavAdaM nirAkurvantaH kiM na kurvanti svAdhirUDhazAkhAmoTananyAyam / etadeva TU parAbhyupagatAnekAntavAdasaMvAdadvAreNa dRSTAntayuktyA spaSTayannAha // vijJAnasyaikamAkAraM nAnAkArakaraMbitam / icchaMstathAgataH prAjJo nAnekAntaM pratikSipet // 8 // | vijJAnasya saMvida ekameva svarUpaM nAnAcitrapaTAdyanekAkAramiaMsamAlikhan bauddho nAnekAntaM nirAkuryAt ata eva prAjJojJAnAdvaitavAdinAM hi mate ekameva citrajJAnaM grAhakaM tasya va cAM'zA grAhyAH ityekasyaiva grAhyatvaM grAhakatvaM cAbhyupagacchan kathamanekAntavAdaM nirAkuryAt / yadi prakarSaNAjJAnaM syAt yat ekatra citrapaTIjJAne nIlAnIlayoH parasparaviruddhayorapyavirodhinorurarIkArAttasmAttathAgatairapyupagata eva syAdvAdavAdaH / naiyAyikavaizeSikayorapi samprati sampratipattimAha // citramekamane ca rUpaM prAmANikaM vadan / yogo vaizeSiko vApi nAnekAntaM pratikSipet // 9 // | ekaM citraM rUpaM tatraiva cAnekAkArarUpaM pramANopapannaM vadantAvakSapAdakaNAdau na syAdvAdaM nirAkurutasteSAM hi mate mecakajJAnamekamanekamanekAkAramurarIkriyate yatasteSAmeva siddhAntasiddhiH 'ekasyaiva citrapaTAdezcalAcalaraktAravRtAnAvRtAdya Jain Educaci o nal For Private & Personel Use Only djainelibrary.org Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 31 // Jain Education nekaviruddhadharmopalambhe'pi durlabho virodhagandhaH tasmAdasmadvat yaugikavaizeSikAvanekAntamatAnumatiM vitanvantau // tathA | kApilo'pi na syAdvAdavAdApalApacApalapApamavApnuyAdityetadeva stutikRtprathayannAha // icchan pradhAnaM sattvAdyairviruddhairgumphitaM guNaiH / sAGkhyaH saGkhyAvatAM mukhyo nAnekAntaM pratikSipet // 10 // sAvatAM mukhya mukhyAbhidheyanAmadheyaH sAGkhyaH pradhAnaM prakRtimahadAdi utpAdamUlahetu sattvarajastamobhirguNairanyonyavirodhadurddharairapi prathitamaviruddhatayAbhidadhAnaH svAtmano nAnekAntamatavaimukhyamAkhyAti / tanmate hi prakRtirekA mahadAdyA|tmikAne kA kArAbhyupapadyate / tatassAGkhyA adhyanekAntamatasammukhA eva // nanu bhoH ka eSa ArhatamatapANDityavizeSamAviSkurvan durgata saugatAdyaGgIkRtacitrajJAnAdyavaSTambhena syAdvAdavAdaM spaSTayannAcaSTe ! prathamaM tAvajjIva eva nAsti kva tadAzritazreyo'zreyo'nekAntamatasvargApavargasargasaGkathA / tathAhi sakalepyasminnavikale jIvaloke na khalu bhUtacatuSTayavyatiriktaM kimapi vastvantaramasti, pratyakSapramANagocarAtikrAntatvAt, yadyadevaM tattannAsti yathA turaGgamottamAGgazRGgaM / naca vAcyaM pratiprANiprasiddhasya caitanyopalambhasyAnyathAnupapattyA taddhetuH kazcidavazyaM parikalpanIyaH / bhUtacatuSTayasya taddhetutvenAvigAnAt / athetthamAcakSIthAH kathaM jaDAtmakAni bhUtAni tadvilakSaNaM bodharUpaM caitanyaM janayeyuriti / tadapi na khalvekAntataH kAraNAnurUpameva kAryamupapadyate ananurUpasyApi darzanAt, yathAM madyAGgebhyo madazaktiH / evaM ca vapUrUpapariNatAni | mahadbhUtAnyeva svasvarUpajaDasvabhAvavyatiriktaM caitanyamudbodhayanti, tacca kAryAkAravivartteSvavatiSThate tadabhAve punarbhUteSveva | lIyata iti na kazcidbhUtodbhUtacaitanyavyatiriktazcaitanyahetutayA parikalpyamAnaH paralokayAyI jIvo'sti dRSTahAnyadRSTapari savivara. // 31 // lainelibrary.org Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OCROSHDOCTOREOGRESUCCESS kalpanAprasaGgAt / evaM ca sati paraloko'pi pratyukta evAvagantavyaH / paralokayAyino'bhAve paralokasyAnupapannatvAt / sati hi dharmiNi dharmAzcintyamAnAH samIcInatAmupacinvanti / kiMca // paralokayAyijIvasukhaduHkhanibandhanau dharmAdharmAva-18 pyAkAzakuzezayanIkAzau / tathA tatphalabhogabhUmipratimasvarganarakAdikalpanamapyalIkasaGkalpavilasitam / vinA hi dharmAdhauM kutsttphlbhogbhuumisNbhvH| tathaiva tavaikAntikapuNyapApakSayotthamokSapakSapAtitAzA vigalitadRzazcitrazAlopavarNanamiva kasya nAma na hAsyAya syAditi yatkiJcidetat / atra prtividhiiyte| yo'yamatipramANapravINena bhavatAtmanirAsAya pratyakSapramANagocarAtikrAntatvAditi heturupanyastaH sa eva tAvadasiddhaH / jIvasya saMvedanapratyakSaviSayatvAt tathAhi-sukhyaha duHkhyahamityAdisva saMbaddhasvasaMvedanapratyakSeNAvagamyate jIvaH / sarvakAlaM nirvAdhatvena ca nAyaM pratyayo bhrAntaH / caitanyAnvitadehalakSaNapuruSagocaratvepi gauro'haM sthUlo'hamityAdipratyayaH saGgacchate'taH kRtaM kAyAtiriktAtmakalpanAklezeneti cenna bhUtAnAM svasaMvedanagocaratve bahirmukhaiva svasaMvittirbhavet , yathA paTo'yamiti vahirmukhaH pratyayaH, tathA sukhyahamityAdirapi yadi zarIragocaro'yaM bhavettato'yaM sukhItyevaM bahirmukhaH syAdantarmukhazcAyamanubhUyate / nahi kopyahaM sukhItyAdipratyayaM dehe| vidhatte kintu dehAtirikta kasmiMzcidityataH pratIyate sukhyahamityAdyantarmukhapratyayo jIvagocara eva na bhUtagocaro bahirmukhatvenAnavabhAsAt / yaccoktaM vapUrUpapariNatAni mahadbhUtAni caitanyamudbodhayantItyAdi / tdpyviklvikltaavil|sitN| yato yadi hi mahAbhUtebhya eva caitanyamunmIlatItyAdyasaGkatisaGgatamapi svecchAcalanAdyanyathAnupapattipratihatena bhavatA 1 maJcati / in Educat i onal L aw.jainelibrary.org Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga savivara // 32 // SSIRSAKSSSCROSSACROSAXS8 kalpanIyam, tadA caitanyameva janmAntarAdutpattisthAnamAgataM caturbhUtabhramAdhyAyidehamutpAdayedbhUyo bhavAntarAgAmukaM sattatyajet , tena cAdhiSThitaM svecchAvihArAdikriyAM kuryAttadvinirmuktaM bhUyo dAruvadAsItetyAtmajanyameva vapurna punarAtmA bhUtasamudayasaMyogajanyadehajanya ityakAlpanikamevAdarItumudArataraM vibhAvayAmaH / sacetanasyAtmanaH karmAvaSTabdhatayAnyAnyabhavabhramAnyAnyadehasaMpAdanayorghaTanAghaTitatvAt / athetthamabhidadhIthAH / janmAntarAdutpattipradezamAgacchannAtmA na pratyakSeNa lakSyate ! nanvevaM vapUrUpadhAraNadvAreNa bhUtAnyapi caitanyamunmIlayanti na sAkSAlakSyanta iti bhavatpakSe'pi pakSapAtaM vinA sAmyaM / bhUteSu vapUrUpapariNateSveva caitanyamupalabhAmahe nAnyadetyanyathAnupapattyA bhUtajanyameva caitanyaM kalpayAma iti cet tarhi kathaM mRtAvasthAyAM bhUteSu tadavastheSveva caitanyaM nopalabhyate / vapUrUpavivarttazca kAdAcitkatvAnyathAnupapattyA kAraNAntarApekSItyatastatsaMvAdanasamartha janmAntarAyAtAtmalakSaNaM caitanyameva manmahe / anyacca // AtmA tAvatpUrvazubhAzu| bhacaitanyayogAdehasampAdanAyottiSThata iti sauSTavapraSThameva / mahadbhUtAni caitanyaM kartumArabheran caitanyavanti tadvinAkRtAni vA? / yadi prathamapakSastadA vikalpadvayamudayate tebhyastaJcaitanyaM vyatiriktamavyatiriktaMvA vyatiriktaM cettato na zarIreSviva |mahadbhUteSvapyavasthitam bhUtavisadRzameva svahetumavasthApayati iti svavacasaivAtmAnaM manyamAnaH kimiti kuvikalpanena |svaM klezayasi / athAvyatiriktamevaM sati sarvamahadbhUtAnyakatAM dhArayanti, ekacaitanyAbhinnatvAnnijasvarUpavat / atha pRthaksvasvacaitanyAbhinnAnAM teSAM nAyaM prameyAvakAza iti manyethAstadapi na / yatastajanyanarazarIre'pi bhUtotpAdyazcaitanyacatuSTaya 1 pAdanatyajanayoH / // 32 // in Eduentan For Private & Personel Use Only GONainelibrary.org Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prsnggH|| atha catvAryapyekIbhUya vahavastantava iva paTaM mahattaracaitanyamutpAdayeyuriti brUSe / tadA taccaitanyaM kiM bhUtasaMyoga uta tajjanyamanyadeva kiJciditi vAcyaM / bhUtasaMyogazcettadayuktaM caitanyAnAmanyonyasayogAsiddheranyathA pracurataracaitanyAnyekIbhUya mahattamacaitanyaM janayeyuH / nacaitadRSTamiSTaM vA / atha bhUtotpAdyamanyadeva kiJcidityetasminnapi kiM teSAmanvayo'sti navA? asti cettadA pUrvavat bhUtajanyacaitanyacatuSTayatApattiratha nAsti tadapyasaGgataM niranvayotpatteyuktiriktatvAt tasmA nna caitanyamutpAdayeyurbhUtAni / naca tadvinAkRtAni, teSAmatyantavisadRzatvena caitanyotpattiviruddhatvAdanyathA sikatAbhyo'pi hai tailmutpdyte| anyacca / bhUtanicayamAtrajanyaM caitanyaM tatpariNativizeSajanyaM vA syAd ? na tAvatprathamaH pakSaH kSodakSamo'vani jIvanapavanadahanayojane'pi caitanyAnupalaMbhAt / dvaitIyikapakSe punaH kaH pariNAmavizeSa iti pRcchAmaH / vapUrUpapariNatiriti cettataH sA sarvakAlaM kasmAnna syAt / kimapi kAraNAntaramAzrityotpadyata iticettadA tatkAraNAntarAjanmAntarAgatAtmacaitanyamiti vitarkayAmaH tasyaiva vapUrUpapariNatijanyacaitanyAnurUpopAdAnakAraNatvAttadabhAve vapUrUpapariNato satyAmapi mRtadazAyAM bhUtasadbhAve (na) calanAdikriyA'nupalaMbhAttanna vapUrUpapariNatijanyaM caitanyaM kiM tu saiva tajjanyeti kSodakSama |lakSayAmaH / atha na pratyakSAdanyat pramANaM / naca tenAgamanagamanAdikaM bhavAntarAccaitanyasyopalabhAmahe tena tallakSyANyeva bhUtAni taddhetutayA nirdizAma iti / tadapyasat / yataH kevalapratyakSAzrayeNa dezakAlasvabhAvaviprakRSTAnAM merubhavatpitAmahaparamANvAdInAmapyabhAvaprasaGgastena ca bhavadAdInAmapyanupapattirityato balAtkAreNaivAnumAnAdIni pramANAni prtipttvyaani|snti cAnumAnAnyanekazastathAhi-asti kazciddehe tadatiriktazcetanaH sukhyahaM duHkhyahamityAdyanubhavasyAnyathAnupa in Eduelan HDZ For Private & Personel Use Only ainelibrary.org Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 33 // Jain Education L patteH / yadi vA sa na syAttadA sukhAdyanubhavo na bhavedyathA mRtazarIre 1 / tathA hitAhitaprAptiparihAraceSTA prayatnapUrvikA | viziSTakriyAtvAt rathakriyAvat / yazcAsya prayatnasya karttA soyamasmatsammatazcetanaH / naca niruktiyuktipratihatena bhavatA iha bhava eva dehAtiriktaH kazcidasti na tvamuSminniti vipratipattavyam / janmAntarAgAmukasyaivAsya pramANapratiSThitatvAt | tadyathA tadaharjAta bAlakasyAdyastanAbhilASaH pUrvAbhilASapUrvakaH abhilASatvAt dvitIyadivasAdistanAbhilASavat / | tadidamanumAnamAdyastanAbhilASasyAbhilASAntarapUrvakatvamanumApayadarthApattyA paralokAgAmijIvamAkSipati tajjanmanyabhilA| SAntarAbhAvAt / kiMca yaduktametAvatA dharmAdharmAvapi nabhobhojanibhau mantavyAviti tadapyapAkRtaM / tadabhAve sukhaduHkhayonirhetukatvAt anutpAdaH eva syAtsa ca pratyakSaviruddhastathAhi - manujatve samAne'pi dRzyante kecana svAmitvamanubhava| nto'pare punastatpreSyabhAvamAvibhrANA, eke ca lakSaMbharayo'nye ca svodaradarIpUraNepyanipuNAH, eke devA iva nirantarasarasamuvilAsasukhazAlinaH itare nArakA ivonnidraduHkhavidrANacittavRttaya ityato'nubhUyamAnasukhaduHkhanibandhanau dharmAdharmau svIkarttavyau / tadaGgIkaraNena ca viziSTayostatphalayorbhogabhUmI svarganarakAvapi pratipattavyAvanyathA'rddhajaratIyanyAyaprasaGgaH syAt / evaM ca puNyapApakarmakSayotthamokSapakSoktadUSaNamapyanaNuguNaM gaNanIyaM / naca vAcyam yaduta bandhaH karmajIva saMyogalakSaNaH sa AdimAn Adirahito vA ! tatra yadi prathamo vikalpaH tato vikalpatrayaprasaGgaH kiM pUrvamAtmanaH prasUtiH pazcAt karmaNaH, yadi vA pUrva karmaNaH pazcAdAtmanaH, Ahosvit yugapadubhayasyeti kiMcAtaH sarvatrApi doSaH tathAhi na tAva - dAtmanaH pUrva prasUtirnirhetukatvAt vyomakusumavat, nApi karmaNaH prAk prasUtiH karturabhAvAt, nacAkRtaM karma bhavati, yuga savivara // 33 // jainelibrary.org Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakSastahi nAma karmApi pravAhata dvitIyapakSe'sintatigato'pi doSaH / athAha jIvana tathA nimAdivika patprasUtirapyayuktA kAraNAbhAvAt / nacAnAdimatyAtmani bandho ghaTAmaTAvyate bandhakAraNAbhAvAt gaganasyeva itthaM caitadaGgIkarttavyamanyathA muktasyApi bandhaprasaMgo vizeSAbhAvAt, tathA sati nityamuktatvAt mokSAnuSThAnavaiyarthyamiti / | atha dvitIyaH pakSastarhi nAtmakarmaviyogo bhavedanAditvAdAtmAkAzasaMyogavaditi mokSAnupapattiriti / yato jIvo'nAdinidhanaH sarve satyahetutvAt, karmApi pravAhato'nAdimattato jIvakarmaNoranAdimAneva saMyogo dharmAstikAyAkAzasaMyogavaditi prathamapakSoktadUSaNA'navakAzaH / yo'pi dvitIyapakSe'bhihito'nAditvAtsaMyogasya viyogAbhAva iti so'pyasamIcInastathA'darzanAt yathAca kAJcanopalayoH saMyogo'nAdisantatigato'pi kSAramRtpuTapAkAdidravyasaMyogopAyato vighaTamAno dRSTastathA jIvakarmaNorapi jJAnadarzanacAritropAyato viyoga iti na kazciddoSaH / atha yadyanAdi sarva karma tatastasya jIvakRtatvAnupapattirjIvakRtatve'nAditvavirodhAt / tadasamyak / vastugatyanavabodhAt tathAhi-jIvena tathA mithyAdarzanAdisavyapekSeNa tadA tadupAdIyate karma yathA tena jIvena kRtamityucyate / tacca tathApravAhApekSayA cintyamAnamAdivikala|mityanAdi / nidarzanaM cAtra kAlo yathAhi yAvat atItakAlastenAzeSeNa vartamAnatvamanubhUtamathacAsau pravAhato'nAdirevaM karmApIti / muktasyApi bandhaprasaMgo vizeSAbhAvAditi tadapyayuktaM / vizeSAbhAvAsiddheH tathAhi saMsArI jIvaH kaSAyAdiyuktastadyuktasya karmaNo yogyAna pudgalAnAdatta iti karmabandhopapattirmuktastu kaSAyAdipariNAmavikalaH zukladhyAnamAhAmyatasteSAM samUlamunmUlitatvAt tato muktyavasthAyAM karmabandhAprasaGgaH / naca vAcyamevaM sati tarhi nirantaramuktigamanato 1 sattve / 2 tathA tathA / MAROSECREDICALORSCORGADCHCRACK JainEducation For Private Personal use only w .jainelibrary.org Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. savivara. // 34 // bhavyAnAmucchedaprasaGgo'nantAnantasaGkhayopetatvAt / iha yadyadanantasaGkhyopetaM tattatpratisamayamekadvitrAdisaGkhyayApagacchadapi na kadAcana nirlepIbhavati yathA anAgatakAlastathAcAnantAnantasaGkhyopetA bhavyA ityanucchedaH / evaM ca satpramANaprati-dU SThite'pyAtmatattve tadAzritazreyo'zreyo'nekAntamatasvargApavargAdiSu kugrahagrahilatayaivApratipadyamAnaM cArvAkamavajJopahatameva kurvANaH stutikRdAha // vimatiH saMmatirvApi cArvAkasya na mRgyate / paralokAtmamokSeSu yasya muhyati zemuSI // 11 // | tasya sarvApalApalolupasya cArvAkasya vipratipattiH sampratipattirvA na vilokyate / yasya parabhavabhavabhRdapunarbhaveSu sarvama|tasammateSvapi matirmuhyati / mImAMsAmAMsalamatimImAMsako'pi sarvajJApalApaM pralapana saMzayajJAnamekamanekAkAraM pratijAnAno nAnekAntaM pratikSipati / nAstikazca mahApApI tatkathayApyalaM kalAkauzalazAlinAm // adhunA sarvamataprapannAnakAntayuttayA vastunaH paramArthasattvamAha // tenotpAdavyavasthemasaMbhinnaM gorasAdivat / tvadupajJaM kRtadhiyaH prapannA vastu vastusat // 12 // 1 nanu tAthAgatAdInAmupapattyA sAMmattyaM cArvAkasya tu varAkasyopekSAmupakSiptavAn tadatra mImAMsAmAMsalamatemImAMsakasya kimiti kAmapi carcA nAkarodAcAryaH / ucyate / samastamatavikSepeNa khayameva prakArAntareNAnekAntamataM pratiSThamAnaM taM prati pratipattyupapattiH piSTameva pinaSTIti nAsti paryanuyogAvasaraH / tataH siddhaM sarvamatamanekAntaM / yata eva cAnekAntAtmakaM vastUpapattikSamaM tatastatsattvamapyanekAntAtmakamevetyutpAdayan / CROSARORESCAUSA // 34 // Jain Education For Private & Personel Use Only Dhjainelibrary.org Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he bhagavan tena kAraNena kRtadhiyaH kRtinastvatprarUpitameva vastu vastuvRttyA satpAramArthikamitiyAvat prapannA aNgiikRtvntH| kathaMbhUtaM vastvityAha / utpAdavyayasthaiyamizraM drvypryaayaatmkmititaatpyaarthH| yaduvAca vaackmukhyH| utpAdavyayadhrauvyayuktaM (vastu) sat, pAramArSamapi uppannei vA vigamei vA dhuvei vA iti / tatra dravyaparyAyAtmakamitibhaNanena dravyaikAntaparyayaikAntavAdiparikalpitaviSayavyudAsaH / AtmagrahaNena cAtyantavyatiriktadravyaparyAyavAdikaNAdayogAbhyupagatavastuni-2 rAsaH / yataH zrIsiddhasenaH // dohiM vi naehiM nIyaM / satthamulUeNa taha vi micchattaM / jamavisayappahANataNeNa annannaniravikkhaMiti / athetthamAcakSIthAH na dravyaparyAyAtmakaM paramArthasat ekAntanityAnityavastuvadarthakriyAkAri syAt tena ca kiM yataH arthakriyArthI sarvo'pi vipazcidetaccArthakriyAkAritvaM nityAnityAtmake'pi na ghaTAsaMTaGamArohati yataH" pratyekaM yo bhavedoSo dvayorbhAve kathaM na saH " tasmAdutpAdavyavasthemamahimAnarthakriyAkAritvena na vastuni vAstavI iti/8 cenna pUrvottarAkAraparihArasvIkArasthitilakSaNapariNAmenApi nityAnityAtmakasya vastuno'rthakriyopapatteryato'smanmate na kUTasthanityatvarUpadravyarUpaM nApyekAntAnityaparyAyarUpaM vastu yena pakSadvayabhAvidoSAvakAzazaMkA kiMtu sthityutpAdavyayAtmakaM zavalaM jAtyantarameva vastu, tena tatsahakArisaMnidhAne krameNa yugapadvA tAM tAmarthakriyAM kurvatsahakArikRtAM copakAraparaMparA*mupajIvacca jainamatAnusAribhiranuzriyate / tataH siddhamutpattivyayadhrauvyayuktamarthakriyAkAri vastu / nanu kathaM vastunyekasA 1 utpAdavinAzasthitisaMbhavakhabhAvaM / ko bhAvaH / utpAdAdayaH samuditAH sattvaM gamayanti, sata eva tadbhAvAt / nahi sarvathA'pyasatasturaGgazRGgAdeH 4| kenacidapyAkAraNAnupAkhyAyamAnasyotpAdAdayo bhavitumarhanti tasmAdutpAdAdimattvaM sattvam / SOSSREICHERESSES SHOCO3 Jain Education inwidal For Private Personal use only II Dainelibrary.org Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. savivara. CRECROSAROGRESCORECASCOM mayikamanyonyaM viruddhaM parikalpayituM nyAyyamityAzaMkAyAM vadanti sUrayaH / gorasAdivaditi / yathA gorase sthAyini | | pUrvadugdhapariNAmavinAzottaradadhibhAvotpAdau saMbhavantau pratyakSAdipramANabalenopalabdhau, tau ca kathamupahotuM pAryete yathA ca | ekasyA aGgale sthAyinyAH pUrvasthitisaralabhAvAbhAvo vakratAsaMbhavazca evaM tribhuvanabhuvanodaravartipadArthasArthe utpAdavyayadhrauvyabhAvaM pazyantu shemussiimukhyaaH| tataH siddhaM trayAtmakaM vastutattvaM / tathAca prayogaH-vivAdAspadaM vastu nityAnityasattvAsattvasAmAnyavizeSAbhilApyAdyAtmakam , tathaivAskhalatpratyayena pratIyamAnasya sarvatra vastuni tiSThamAnatvAt, nahi hai svarUpapararUpAbhyAM bhAvAbhAvAtmakatvena dravyaparyAyarUpAdibhirnityAnityAdyAtmakatvaizca sarvasminpadArthe pratibhAsaH ksycidsiddhH| tata eva na sandigdhAsiddho'pi na khalvabAdharUpatayA pratIyamAnasya vastunaH sadigdhatvaM nAma / nApi viruddho viruddhArthasaMpAdakatvAbhAvAt, na hyekAnte'pi tathaivAskhalatpratyayapratIyamAnatvamAste yena viruddhaH syAt / nApita pakSasya pratyakSA bAdhA yena hetorakiJcitkaratvaM syAnnApi dRSTAntasya sAdhyavikalatA sAdhanavikalatA vaa| na khalu ghaTe nityA-17 nityAdyAtmaka tathaivAskhalatpratyayapratIyamAnatvaM vA'siddhaM / tasmAdanavA prayogayogamupazritya kimityekAnto'numanyate // iti vItarAgastotre ekAntanirAsastavasyASTamaprakAzasya padayojanA // CARECIRCREASEANINCREACTICAR) 1mapahrotuM / 2 payotrato na dadhyatti na payo'tti dadhivrataH / agorasavato nobhe tasmAdvastu trayAtmakam / 1 / tathA / ghaTamaulisuvarNArthI || // 35 // | nAzotpAdasthitiSvalam / zokapramodamAdhyasthyaM jano yAti sahetukam / 2 / Jan Educatio n al For Private Personal Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education evamekAntamatatimira nirasanapravaNAnekAntAmRtAJjanavizadadRzaH samastAstikadarzanino vidhAya stutikRt prastutA vItarAgastutiM kalikAlopabRMhaNadvAreNa prastAvayannAha // yatrAlpenApi kAlena tvadbhakteH phalamApyate / kalikAlaH sa eko'stu kRtaM kRtayugAdibhiH // 1 // he kalikAladahanana svAmin jagati sa evaikaH kalirduH SamAkhyaH kAlaH samayo'pi kRtayugAdibhiH suSamAdibhistu kRtaM paryAptaM / kimityAha yatretyAdi / yatra yasmin kalau tvadbhakteH samyagjJAnadarzana cAritrAsevanarUpAyAH phalamanantaritaM svargAdi paramparitamapavargo'vApyate / nanu kRtayugAdiSvapi samAnametadityAha / alpenApi samayena / kimuktaMbhavati / kila suSamAdau varyAvanmAtraM phalaM pUrvakoTipramitenAyupA prApyate duHSamAyAM tatkAlapramitaM tvadbhakteH phalaM varSazatapramANenApyAyuSA labhyata iti kRtayugAdibhyaH kathaM kalirna spRhaNIya iti // tathA // suSamAto duHSamAyAM kRpA phalavatI tava / meruto marubhUmau hi zlAdhyA kalpataroH sthitiH // 2 // he prakSINAzeSaduHkha bhagavan suSamAtaH suSamArakAt duHpamAyAM duHSamArake tava saMbandhinI kRpA sarvasattvadhAriNI karuNA phalavatI sarvAzeSaphalA bhavati / atrArthAntaramAha / kalpataroH kalpapAdapasya sthitiravasthAnaM merutaH surabhUdharAt maru - bhUmau jAGgalAvanitale zlAghyA prazasyA / idamuktaM bhavati / bhUribhUdhare hi sarvatrApi sulabhasurabhUruhi kalpaviTapino'vasthAnaM na tathA vismayaM janayati yathA karIrAdibhirapi virahite marusthale / evaM suSamAdau pade pade sulabheSu viziSTajJAnabhAnuSu puruSeSu bhagavatkRpA dharmatIrthapravarttanAdirUpA na tathopayoginI yathA sarvAtizayazUnye duHSamAsamaya iti // kiMca // tional w.jainelibrary.org Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 36 // zrAddhaH zrotA sudhIrvaktA yujyeyAtAM yadIza tat / tvacchAsanasya sAmrAjyamekacchatraM kalAvapi // 3 // || savivara. he jagadIza tvacchAsanasya tavAprameyaprabhAvasya pravacanasya kalau duHSamAyAmapi sAmrAjyaM cakravartitvaM jAyeta / kiMviziSTaM ekacchatramekAtapatraM / yadi kiM! yadi yujyeyAtAM yuktau bhavetAM, ko zrotA vaktA ca, kiMviziSTaH zrotA zrAddhaH niru|pAdhizuddhazraddhAbandhurAntaHkaraNaH / vaktA tu sudhIH zobhanA samastazAstrArtharahasyanisyandAvagAhavizadA dhIstattvAnugAminI matiryasya sa tathA / durlabhazca prAyeNaivaMvidhayoH zrotRvakroryogaH / yadi ca daivAtsaMyujyeyAtAM tadA niyatamahacchAsanasya sAmrAjyamekacchatraM racayetAm / idaM ca stutikarturanubhavasubhagaM vacastathAhi-niravadhinayavikramavazaMvadIkRtasakalakSmApAlacakrapAlaH zrIkumArapAladevaH zrAddhaH zrotA, yugAntarvatisakalavAGamayapArAvArapArINamatiH zrIhemacandrasUriH sudhIvaktA, tathAvidhavidhiyogAccAnayoH samajani saMyogaH, kRtaM kalAvapi zrIjinazAsanasAmrAjyamAbhyAmiti sthAne svAnubhavasubhagamidamudIritamiti // kiNc|| / yugAntare'pi cennAtha bhavantyucchRGkhalAH khalAH / vRthaiva tarhi kupyAmaH kalaye vAmakelaye // 4 // he praNayapraNamadamaranAtha vayamiyanti dinAni kaliyugena samaM kalikAmA iva sAsUyamavasthitAH / kutaH kilaitadvalalabdhasAmathryaiH kutIrthibhistIrthanAthAdivirahAdanAthA iva vayaM kadarthyAmahe |saamprtN tvAntaradRzA vimRzatAmasmAkamidamavasthita hRdi yaduta yugAntare sAkSAdarhadvihArAdivikSiptavipakSe suSamAdAvapi cedyadi maGkhalisutAdayaH khalA ucchRGkhalA unmaryAdAH ICCRORECAREERSCIOUSNESS JainEducatiori For Private & Personal use only jainelibrary.org Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saJjajJire tadvayamasmai vAmakelaye prakRtipratikUlavilasitAya kalaye duHSamAsamayAya vRthaiva nirarthakameva kuSyAmaH sarvathA na kazcit kaleraparAdhaH kevalaM paraguNAsahiSNutA prakRtireveyaM svabhAvaduHzIlAnAM khalAnAmiti // aparaM ca // kalyANasiddhyai sAdhIyAn kalireva kaSopalaH / vinAgniM gandhamahimA kAkatuNDasya naidhte||5|| he atulyakalyANanilaya bhagavannadaMyugInabhavyAGginAM kalyANasiddhyai zubhasaMbhArasamRddhyai kalirduHSamaiva sAdhIyAn pradhAnatamaH kaSopalaH kaSapASANaH / kimuktaM bhavati-kila sakalazubhasAmagrIsaMvargiteSu suSamAdiyugeSu bhavyAnAM sukaraiva sukRtasaMsiddhiH, yeSAM tu sAmagrIvirahe'pi kalyANakRtyasaMsiddhinimittamupakramasteSAM satkAJcanaparIkSAyAM kalireva kaSopalaH / atha ca kalyANasya suvarNasyApi siddhiH parIkSA kaSapASANAdhInaiva / atraivArthAntaramAha // vinetyAdi / kAkatuNDasya kRSNAgarogandhamahimA parimalaprabhAvo'gniM vaizvAnaraM vinA naidhate na vRddhimupayAti ato yathA kRSNAgaruparimalamagniredhate tathA sattvavatAM sattvaprakarSa kalirutkarSayatItibhAvaH // anyacca // | nizi dIpoMbudhau dvIpaM marau zAkhI hime zikhI / kalau durApaH prApto'yaM tvatpAdAjarajaHkaNaH // 6 // __ he vizvakavatsala kalau kaliyuge'yaM tvatpAdAjarajaHkaNastvaccaraNasarojanizchadmasevAlavaH kathaMkathamapi mayA prAptaH / yato durApaH agaNyapuNyapracayamantareNa durlabhaH / amumevArtha dRSTAntacatuSTayena spaSTayati / nizItyAdi / yathA kenacitkAyArthinA tamasvinyAM nizi pradIpaH prApyate, yathA ca kasyacidagAdhajaladhimadhyapatitasya dvIpaH saGghaTate, yathA kenaci Jain Educataru For Private Personal Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 37 // Jain Education | nmarupAnthena kharatarakharAMzukarAlAMzujAlajvalitagAtreNa zAkhAzatasphAtaH zAkhI labhyate, yathA ca hime sati himAnI saMpAte | kenacicchikhI jvalanaH prApyate tathA mayA kalau tvatpAdAbjarajaHkaNaH prApta iti / samucitA seyaM dRSTAntacatuSTayI svAminastathAhi mithyAtvanizyajJAnAndhatamasamohitamanasAM kevalAlokapradIpo bhagavAn, bhavAbdhau ca nimajjatAmAzvAsanAdvIpaH, AntarArAtitapanopataptAnAM ca vizrAmazAkhI, nibiDatamamohajaDimaglapitAnAM ca zikhI ceti samaJjasam // 6 // yathA svakAryatAtparyeNa hi prAyaH paryavasyata eva sadasadvicArastata eva stutikRnnirupakAri yugAntaraparihAreNopakAriNaM kalimupacchandayannAha // yugAntareSu bhrAnto'smi tvaddarzanavinAkRtaH / namo'stu kalaye yatra tvaddarzanamajAyata // 7 // vizvajanInakRtadhiyastattadguNopabRMhaNena suSamAdiyugAnAM gauravamAropayantu mama kalivyatirikteSu yugAntareSu udA| sInameva manaH / kimityAha - yatasteSvahamanantamanehasaM bhrAntaH paryaTito'smi / kiMbhUtastvaddarzanavinAkRtaH tava saMbandhidarzanaM tvaduktatattvarucirUpaM tvadarzanaM tena vinAkRto vaJcitaH ataH kRtayugAdibhiH paravibhUtiparispandairiva sumanasoharairapyanuyogibhiH kiM ? yadvAstAM tAvattava sevAphalaM, kintu tvadarzanamAtramapi mama nopapannam / asmai tu kalaye sakaladoSa kaluSAyApi namo'stu namaskAro bhavatu, yatra yasmin bhavazatasahasradurlabhaM sukRtazataprApyaM mama tvaddarzanamajAyata / ayamAzayaH / kila yadi yugAntareSu mama tvaddarzanamabhaviSyattadA na khalvahamiyantaM kAlaM bhavabhramaNamakariSyamidAnIM tu prAptatvaddarzane datto dIrghabhavabhramaNAya mayA jalAJjaliriti // naca kRtayugAdibhya eva kaliH kamanIyaH kintu bhagavato'pIti sopahAsamAha // savivara. // 37 // jainelibrary.org Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / bahudoSo doSahInAttvattaH kalirazobhata / viSayukto viSaharAt phaNIndra iva ratnataH // 8 // he jagallalAma tvaM tAvajagatyapi sarvottamatvena zobhase ayaM tu kalistvatto'pyazobhata / yadi punarguNAdhikaH syaadityaah| bahudoSo nikhiladoSAspadaM / tvattaH kiMviziSTAddoSahInAdoSANunApyaspRSTAt, doSotkarSeNaiva ca tasya tvattaH samutkarSaH / idameva dRSTAntena spaSTayati / viSetyAdi / yathA phaNIndraH pannagapatiH zobhate / kiMviziSTo viSayuktaH prabalagaralakalitaH kasmAdratnataH svamaulimaNeH, kiMviziSTAt viSaharAt viSadoSanigrAhakAt / naca phaNamaNeH phaNI kadAcidapyadhikaH tathaiva tvattaH kaliH, kevalamasmiMstvadarzanalAbho mamAbhUditi nirguNasyApyupakAriNo'sya prazaMsA vidadhe vyatireke tu kRtaghnatvaM | syAt / etatpakSapAtahetuvicAraNAyAM ca stutikartustattvato bhagavadguNapakSapAta eveti samaJjasam / iti zrIvItarAgastotre navamasya kalistavasya padayojanA // jagatpratikUlamapyevaM bhagavaddarzanadAnenAnukUlaM kalimupazlokyAdbhutastavaM stutikRt prastAvayannAha // matprasattestvatprasAdastvatprasAdAdiyaM punaH / ityanyonyAzrayaM bhindhi prasIda bhagavanmayi // 1 // he bhagavan paramaizvaryasaMpanna kila yasmAdaihikamalpamAtramapi phalamiSyate so'pi tadarthibhirAbhimukhyamAnIya prasAdyate, mayA tu tvattaH sarvottamaM paramapadamabhilapatA tvaM savizeSa prasAdanIyaH, saca tvatprasAdaH prathamaM matprasattimapekSate / kila yadAhamaraktadviSTena paramasamabhAvabhAvitena manasA tvadAjJAM samyagArAdhayAmi tadA tvaM prasIdasi, sA ca paramasAmyarUpA Jain Education a l JWRjainelibrary.org Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga | matprasattistvatprasAdAnubhAvinI tvayyeva prasanne bhavati, evaM cetaretarAzrayadoSaH, sacAnugRhIto niraGkazaM prasarannubhayora | savivara. pyabhAvAya prabhavati / tasmAduttamavatsala tvamenamanyonyAzrayaM bhindhi vyapanaya / tadapanayane upAyamAha / prasIda myiiti| ki||38|| muktaM bhavati / mahecchatucchayormataGgAjamazakayoriva sudUramantaraM tatastvaM mahecchatayA nisargakAruNikatvena ca tucchAM matprasattimavagaNayya prathamameva prasAdasumukho bhava, prasanne ca tvayyavazyaMbhAvinI matprasattirevaM cAnyonyAzrayo'pi dUrAdapAsta | iti na kiJcidacaturasram / tathA // nirIkSituM rUpalakSmI sahasrAkSo'pi na kssmH| svAmin sahasrajihvo'pi zakto vaktuM na te guNAn // 2 // _he svAmin sarvAdbhutanidhAna tava kimekamadbhutaM varNyatAM tathAhi-tava rUpalakSmImanuttarasurairapi spRhaNIyAM sarvottamAmahanupAdhimadhurAM zarIrazobhAmAsatAM tAvavinayanIduHsthAH surAsuranarAdayaH kiMtu sahasrAkSaH sahasralocanaH zakro'pi nirI kSituM yathAvatparicchettuM na kSamo na samarthaH nirupamatvAttasyAH / zrUyate cAptoktiSu " savvasurA jai rUvaM aMguThThapamANayaM viuvijjA / jiNapAyaMgulu pai na sohae taM jahiMgAlo" iti / tathA tava saMbandhino lokottarajJAnadarzanavairAgyazvaryapramukhAn guNAnAstAmekajihvaH sahasrajihvo dazazatarasano'pi vaktuM niHzeSatayA varNayituM parimAtuM vA na zaknoti nirava-14 dhitvAt teSAM / paThantica " yadi trilokI gaNanAparA syAttasyAH samAptiryadi nAyuSaH syAt / pAraparArddha gaNitaM yadi syAdgaNeyaniHzeSaguNo'pi sa syaaditi"|| teSAM guNAnAmeva varNikAmAtramupakSipannAha // saMzayAnnAtha harase'nuttarasvargiNAmapi / ataH paro'pi kiM ko'pi guNaH stutyo'sti vastutaH // 3 // CAREERRORRECOGN Jain Education a l For Private & Personel Use Only Harjainelibrary.org Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SSACRORESEASEARCH he surAsuranAtha yadi tvamISadUnasaptarajupramitakSetrasthitAnAmapyanuttarasvargiNA pazcottarasurANAmiha sthita eva saMzayAn jIvAditattvagocarAn saMdehAn harase'panayasi / zrUyate hi kilAnuttarasurAH samutpannasaMzayAstatrasthA eva manasA svA| minaM pRcchanti, bhagavAMstu vimalakevalAlokAdavadhArya tadanugrahAya svamanasi taduttaraM dhArayati te ca saMbhinnaM lokanA-16 | limapratibaddhenAvadhinA pazyantaH svAmino rUpaM manogatamuttaraM pratipadya pramodamedurAH saMpadyante atastvAmantareNa kasyApara|syeyamanuttarasurasandehavyapohalakSaNA jagadvilakSaNA zaktiH / kazcAtaH paro'pi tava guNo vastutaH paramArthataH stutyo'syaiva sarvottamatvAditi // kiMca // idaM viruddhaM zraddhattAM kathamazraddadhAnakaH / Anandasukhasaktizca viraktizca samaM tvayi // 4 // _he zraddheyasakalAdbhutacaritra svAminnidaM vakSyamANamazraddadhAnakaH zraddhAvandhyahRdayaH kathaM kena prakAreNa zraddhattAM tatheti || pratipadyatAM yato viruddhamayoktikameva tadAha / AnandetyAdi / tvayi viSaye Anandasukhasaktirviraktizca tatra sukhasaktiH saGgarUpA viraktizca saGgatyAgarUpA etayozca parasparaviruddhayoH kathamekatra vAsaH / yadi punaH payAyeNa bhaviSyata ityAha / samaM yugapat / atha parAnandarUpe sukhe saktirjJAnagarbhavairAgyarUpA ca viraktirbhagavati vItarAge yugapadavasthitaiveti na kazcidvirodhaH / evamapyazraddadhAnAnnijAnavabodhenaiva nihatAMstapasvinaH kaH pratyayAyatu // kiMca // nAtheyaM ghaTyamAnApi durghaTA ghaTatAM katham / upekSA sarvasattveSu paramA copakAritA // 5 // 1 prtyaayytu| Jain Education For Private & Personel Use Only jainelibrary.org Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. savivara, // 39 // he trijagatInAtha iyamapi dvayI vividhavidhibhirghavyamAnApi tvadaparasmin pAtre kathaM kena prakAreNa ghaTatAM saMvadatu | yato durghaTA arvAkdRSTyA visaMvAdinI / tAmevAha upekssetyaadi| upekSA upakAritA ca / tatra upekSA audAsInyaM upakAritA priyakAritvaM ato yaH kilopekSakaH sa kathamupakArIti durghaTatvaM / prakRte tu bhagavatAM zrImadahatAM vItarAgasvabhAvAdevopakAryanupakAryAdiSu sarveSvapi sattveSu rAgadveSAbhAvena mAdhyasthyamupekSA, dharmatIrthapravarttanena ca teSveva paramA sarvottamA bhAvopakA|rarUpA upakAritA na caitatteSvanupapannamiti // aparaM ca // dvayaM viruddhaM bhagavaMstava nAnyasya kasyacit / nirgranthatA parA yA ca yA coccaizcakravartitA // 6 // ___ he aprameyamahiman bhagavannidamapi dvayaM viruddhaM sthUladRSTayA parasparavisadRzaM tavaiva dRzyatena punaritarasya tvadvidhAditarasya kasyacidapi / kiM tadityAha / nirgranthetyAdi / nirgranthatA yA parA nirgranthatA yA coccaizcakravarttitA / tatra nirgranthatA sarvasaGgaparityAgenAkiJcanyaM cakravarttitA ca dharmasamrATapadavI ato yasyaiva yadaiva nirgranthatA tasyaiva tadaiva kathaM cakravartiteti viruddham / parihAre tu svAminaH sarvaviratipratipattiprastAve paTaprAntavizrAntatRNavadavagaNitadhanadhAnyakalatraputrarAjyarASTradezakozAdiparigrahasyAsAmarthyalabhyaiva nirgranthatA, tathA vItarAgatvena vilInaprabhutvAbhilASasyApi paramAhantyaprabhAvAdupanatazvetAtapatratrayamRgendrAsanakanakakamaladharmacakramahendradhvajakoTAkoTipramitasurAsuranaropAstivyaktA dharmaca|kritApi bhagavataH saGgataiva / kevalamaratiratikAraNayornirgranthatvacakravartitayoH sadbhAve'pi svAminaH paramasAmyalIleti na kiJcidasamIcInam / anyacca // // 39 // JainEducation intermanic For Private Personal Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SURESAMRECACCORRECORE nArakA api modante yasya kalyANaparvasu / pavitraM tasya cAritraM ko vA varNayituM kSamaH // 7 // he sakalAzcaryacaryAnilaya yasya tava kalyANaparvasu garbhAvatArajanmaniSkramaNajJAnanirvANotsaveSu tAvadAsatA saMbhAvyasu| khAsubhavAH suranarAdayaH kiMtu durvAradAruNavedanodayAditA nArakA api modante sukhalavAnubhavanena mudamudvahanti / tasya | vizvaikamitrasya pavitramanusmaraNamAtreNaiva pAvanaM caritraM bhuvanAdbhutaM cAritrAtizayaM ko nAma sahajanijaprajJAvajJAtavAcaspativibhavo'pi varNayitumupastotuM kSamaH samartho? na ko'pIti bhAvaH ? // evaM ca zamo'dbhuto'dbhutaM rUpaM sarvAtmasu kRpAdbhutA / sarvAdbhutanidhIzAya tubhyaM bhagavate namaH // 8 // he samastAdbhutabhavana bhagavan kiyadvA tavAdbhutamabhidhIyate'smAbhiH yatastAvatrijagatApyatulite bale satyapi upadravatsu kSudrAtmasu samparAyaparAjayajanmA mithyAbhinivezopazamasamutthazca tava zamaH prazamo'dbhutaH sarvAtizAyI / tathA rUpaM svAbhAvikaM zarIrasaundaryaM tadapi prAguktayuktyaivAdbhutaM nirupamaM / tathA sarveSvapyAtmasu carAcareSvapakSapAtena sAdhAraNA kRpA karuNApyadbhutA lokottarA evaMprakArANAmanyeSAmapi kalyANarUpANAM sarvAdbhutAnAM yena nidhayaH zevadhayasteSAmIzAya svAmine'ta eva bhagavate paramaizvaryanilayAya tubhyaM bhuvanottamAya namo namaskAro'stu tvAM prati trikaraNazuddhyA prayataH prnnmaamiiti|| iti vItarAgastotre dazamasyAdbhutasya payojanA // Jain Education For Private & Personel Use Only Nw.jainelibrary.org Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 40 // evamadbhutastavamabhidhAya sAmprataM yanmUlAnyamUnyadbhutAni tadeva paramAtmano mAhAtmyaM mahimastavena prastAvayannAha // nighnan parISahacamUmupasargAn pratikSipan / prApto'si zamasauhityaM mahatAM kApi vaiduSI // 1 // he svAminsa bhavAn zamasauhityaM prAptaH prazamAmRtatRptimAptavAn / nanu tathAvidhavipakSavikSepamantareNAnudIrNasaMparAyaNAMnAM sulabhameva zamasauhityamityAha / nighnannityAdi, kiM kurvan zamaM prAptaH ! parISahacamUM nighnan pari sAmastyena trikaraNazuyA sahyante mumukSubhiriti parISahAH kSudrAdayo dvAviMzatisaGkhyAsteSAM camUM zreNIM nighnan vinAzayan sarvottamayAdhisahanazaktatyA viphalodayaM kurvan, tathA upasargAn pratikSipan upasRjyate satpathAtpracyAvyate kAtarANAmantaHkaraNamebhirityupasargAH pratikUlAH surAsurana ratiryagAdijanitA yAtanAvizeSAH / yazca kaJcinnihanti pratikSipati vA tasya kathaM zamasauhityaM ? bhagavatazca parISahopasargavijayenaiva tatphalarUpaM zamasauhityamajAyata / tasmAdaho mahatAM mahimavatI kApi lokottarA vaiduSI / idaM hi mahadeva vaiduSyaM yadvipakSavikSepazca vidhIyate caNDo'yamityAtmano vigAnaM ca gopAyyate / ataH svAminaH parISahopasargavargavijaye'pi zamasukhamupeyuSaH sthAne vaiduSyamiti // tathA // arakko bhuktavAn muktimadviSTo hatavAn dviSaH / aho mahAtmanAM ko'pi mahimA lokadurlabhaH // 2 // he bhuvanamahanIya svAmiMstvaM muktiM bhuktavAn nirvRttinitambinIM sevitavAn kathaMbhUto'rakto vigatarAgAbhiSvaGgaH / tathA hi dviSo bhAvazatrUnnihatavAn kiMviziSTo'dviSTo dveSakAluSyarahitaH / yazcAraktaH sa kathaM kAminIM kAmayate / yazcA 1 samparAyANAM / Jain Educational savivara. // 40 // jainelibrary.org Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dviSTaH sa kathaM dviSo hanti / bhagavAMzca yata evAraktadviSTo bhAvArigaNaM nijagrAha tata eva muktisImantinImabhajat / atrArthAntaramAha // aho ityAdi / aho iti vismaye yato mahatAM bhuvanamahanIyamahasAM ko'pi vAggocarAtikrAnto mahimA prabhAvastata eva lokadurlabhaH pRthagjanaduSprApaH kathamanyathA svAminA nIrAgeNa muktirupabhujyate. niSeNa cAntaradviSo vikSipyanta iti / __ sarvathA nirjigISeNa bhItabhItena cAgasaH / tvayA jagattrayaM jigye mahatAM kApi cAturI // 3 // kila yo hi yasya dezasyAdhipati jayati sa tasya dezamapi jayatIti vaktavyameva ataH svAmistvayA tribhuvanaikamallaM mohamallamunmUlya tadbhujyamAnaM jagatrayaM jigye zirasi zAsanaM nidhAya sevAM kAritaM / kiMviziSTena satA sarvathA manovAkkAyainirjigISeNa niHspRheNa / punaH kiMviziSTena enasaH pApAbhItabhItena cakitacakitena / yazca niHspRho bhIruzca bhavati sa kathaM jaganti jayati / bhagavAMzca yata eva niHspRhaH pApabhIruzca tata eva jagadvilakSaNaH svaguNairjagadajaiSIt / tasmAdaho8 damahatAM bhuvanagurUNAM kApi lokottarA cAturI dksstaa| vinA hi cAturya niHspRhai rubhizca bhuvanaM na jIyata iti ||aprN c|| dattaM na kiJcitkasmaicinnAttaM kiJcit kutazcana / prabhutvaM te tathApyetatkalA kApi vipazcitAm // 4 // / iha hi loke prabhutvaM tasyaiva bhavati yasya AzA AzaGkA vA syAttatrAyamidaM mahyaM dAsyatItyAzA, ayamidaM matto haThenara 8|grahISyatItyAzaGkA / tvayA tu jagadguro kizciddhanadhAnyAdikaM kasmaicidAzritAya na dattaM nirgranthatvAt / tathA kizciddhAnyA SASTROSAROSAROSAXCIRCRECALAM Jain Education a l jainelibrary.org Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. | dikameva kuto'pi na tena haThAdAttaM na gRhItaM niHspRhtvaat| tathApyevaM satyapi tathAsmin jagatyapratihataM prabhutvaM / ata eva 81 savivara. vipazcitAM bhavadvidhAnAM kApyananyasadRzI klaa| vinA hi loke kalAkauzalamanupakAribhiranigranthaparairvA na jagati prbhutv||4 // mupalabhyata iti // kiNc|| yadehasyApi dAnena sukRtaM nArjitaM paraiH / udAsInasya tannAtha pAdapIThe tavAluThat // 5 // he vihitAntarArAtipramAtha nAtha paraiH samyaksukRtopAyaparijJAnavandhyairbodhisattvAdibhirAstAM vividhatapodhyAtmAdividhAnena kintu dehasyApi dAnena yatsukRtaM sakalaklezajAlasamUlonmUlanalakSaNaM nArjitaM na svAyattIkRtaM tattava pAdapIThe tvaccaraNasarasijopAnta svayamaprArthitameva luloTha / yadi punastadartha tava sugatAdibhyo'pi mahAnupakramo bhaviSyatItyAha / kathaMbhUtasya tava udAsInasya apunarbhave bhave ca tulymnsH| zrUyate hi kSudhAvidhurazarIrAyAH kesariNyAH puraH paramakAruNikata yA kRmikulAkulaM svakalevaraM mucyate sugatena? naca sA pAramArthikI karuNA atastathAvidhasvadehopahArasAhasenApi yatte*SAM sukRtaM durApaM tattavAprArthitamevopanatamityaho tvanmahimAtizayaH // tathA // rAgAdiSu nRzaMsena sarvAtmasu kRpAlunA / bhImakAntaguNenoccaiH sAmrAjyaM sAdhitaM tvayA // 6 // he tribhuvanapate tvayA sAmrAjyaM dharmacakritvaM sAdhitaM vazIkRtaM / kiMviziSTena bhImakAntaguNena bhImA adhRssytvhetvH| // 41 // dapratApaparAkramAdayaH kAntAzcAbhigamyatvahetavaH kSamAdayAdayaste ca te guNAste vidyante yasya tena / tAneva viSayavibhAgena CRORAGARCAEXAM Jan Education For Private Personel Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vayamarjitaM bhavanti ca samAjANArasapezalamanasA bhavabhayAtapathapratipaMthitvena daNDa vynkti| kiMviziSTena tvayA rAgAdiSu rAgadveSamohaprabhRtiSu nRzaMsena nirdayahRdayena muktipathapratipaMthitvena daNDasAdhyatvAtteSAM, tathA sarvAtmasu sarvasattveSu kRpAlunA niSkRtrimakaruNArasapezalamanasA bhavabhayAditatvena teSAmanukampyatvAt / evaM tvayA uccaiH sarvAdbhutaM sAmrAjyamarjitaM bhavanti ca samrAjo'pi bhImakAntaguNAH // aparaM c|| sarve sarvAtmanAnyeSu doSAstvayi punrgunnaaH| stutistaveyaM cenmithyA tatpramANaM sabhAsadaH // 7 // he bhuvanAdbhutacaritrapAtra bhagavan sarve'pyevaMprakArA bhAvA anyeSu tvadvidhAdapareSu kutIrthikadaivateSu ye doSAsta eva tvayi sarvAtmanA guNAstathAhi-yaiva kSamAparaiH paribhavahetutvena kApuruSaceSTitamidamiti doSatayA pratyuktA saiva jagaddhaMsanarakSaNakSamaparAkrameNApi tvayA durddharakrodhayodhavidhvaMsanAvandhyapraharaNamidamiti savizeSamAdRtA / yaiva ca nirgranthatA paraibhikSukavRttiriyamiti trapAhetutvena tiraskRtA saiva niHspRhaziromaNinA tvayA iyameva saGgatyAgasya mUlakAraNamiti sAdaraM pura skRtA / yadevApakAryupakAriSu prasAdAprasAdakaraNamaguNajJatvamidamiti parairdUrAdapAstaM tadeva tvayA idameva vItarAgatvamUlahai bIjamiti sutarAmurarIkRtam / evaM ya evAnyeSu doSAsta eva tvayi guNatayA pariNamanti / iyaM ca stutiH sadbhUtavastu tattvaprakaTanena yadyapi yathArthA, tathApi keSAJcinmahAmohopahatamatInAM mithyeyamiticenmatimutpAdayati; tadA tanmatena vayaM dRSTirAgaraktA ityapramANam , asmanmatena ca te matsariNaH pUrvavyudAhitA dviSTA ityapramANaM, kevalaM kulajAH kSamAvantaH pakSaddhayasammatAH prekSApUrvakAriNaH sakalazAstrArtharahasyaniSSyandaniSNAtamatayastulAsamAnAH sabhAsadaH sabhyA evAtrArthe pramANa madhyasthaparIkSayA hi jAtyakAJcanAdyuktikanakaM pRthak bhavatyeva // evaM ca / / B Jain Education Hara kA alinerary Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 42 // mahIyasAmapi mahAn mahanIyo mahAtmanAm / aho me stuvataH svAmI stutergocaramAgamat // 8 // 18 savivara. __ evaM mamAyaM svAmI stutergocaramiyAya kiMviziSTaH tiryagnarAdyapekSayA surAsuraprabhRtidevAnAM mahIyasAmapi devAdhidevatvena mahAn sarvotkRSTaH / tathA mahAtmanAmantarmuhUrta padatrayAdhAreNa viracitadvAdazAGgAnAM gaNabhRtAmahadanyeSAmapi vividhalabdhimatAM munInAM guNAdhikatvena mahanIyaH puujniiyH| aho iti vismaye / so'pyevaMvidhaH svAmI paramAtmA purandarasyApi girAmagocarastutiH mamApi mandamedhasaH stuvataH stotumupakrAntasya kenApi cirasaMcitasukRtavazena stuteH stavanasya gocaraM viSayamAgamadavatatAretyaho mamApyagaNyapuNyateti // iti vItarAgastotre mahimastavasya ekAdazasya padayojanA // ROCCASSOCCARROCCROS evaM mahimastavamabhidhAya sAmprataM yanmUleyamahatAM vItarAgatvakhyAtistadeva vairAgyaM vairAgyastavena stutikRt prastauti // paDhabhyAsAdaraiH pUrvaM tathA vairaagymaahrH| yatheha janmanyAjanma tatsAtmIbhAvamAgamat // 1 // he abhaGguravairAgyasubhaga bhagavaMstvaM pUrva prAgbhaveSu paTubhiranAvilairabhyAsAdarairAsevanasAtatyaistathA kathamapi vairAgyaM virAgatAprakarSamAharaH samyagAtmanyupanItavAn / yatheha janmanyarhadbhavalakSaNe tadvairAgyaM sAtmIbhAvamAgamat zailImupeyAya / ata evAjanma janmanaH prabhRti yatsahotpadyate tadeva sAtmyaM / idamuktaM bhavati / kila dvividho hi guNa aupAdhikaH sahotthazca // 42 // Jain Education For Private & Personel Use Only ainelibrary.org Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatraupAdhiko yathA tilatailajalAdiSu paraguNAdhAnena saurabhyamudbhAvyate / sahotthazca yathA malayajasya zaityaM saurabhyaM ca / evaM 4||bhagavato'pi vairAgyaM na khalvaupAdhikaM kintu janmanaH prabhRti sahotthameveti sAtmyamupAgamadityuktam // ___ tathA jagati kileyaM vyavahRtiryadiSTaviprayogAniSTasaMyogabAndhavadhanAdibhraMzAdiSu duHkhahetuSUpanateSu vairAgyamAvirbhavati sukhahetuSu tu rAga evojAgaratAmeti tava tu jagadvilakSaNasya viparItamidaM tathAhi__duHkhahetuSu vairAgyaM na tathA nAtha nistuSam / mokSopAyapravINasya yathA te sukhahetuSu // 2 // he vairAgyabhaGgIsanAtha nAtha? tava duHkhahetuSu pUrvoditeSu, tathA tena prakAreNa, nistuSaM nirvyAja, na vairAgyaM, yathA sukhahetuSu * pUrvoktaviparIteSu svAdhIneSvapi sutarAmullasati, tathAtve hetumAha-yataH kiMviziSTasya tava! mokSopAyapravINasya paramapado-13 pAyaprapazcanapazcamasya / ayamAzayaH 'kila duHkhahetUdbhave yadvairAgyaM tadAturavairAgyamiva kSaNikameva, yattu sukhahetUnAmekAntA|nityatvo (mevo) bhAvanena bRhattaraM vairAgyamudbhavati mokSAntatvena tadeva prazasyamiti bhAvaH' // kiMca vivekazANau vairAgyazastraM zAtaM tathA tvayA / yathA mokSe'pi tatsAkSAdakuNThitaparAkramam // 3 // he samagropAyapravINa svAmin ! tvayA, vivekalakSaNAsu zANAsu, vairAgyamevograrAganigrahe niravagrahaM zastraM, tathA kathamapitAzAtaM tathA tIkSNatAmApAditaM, yathA tattAvadastvatra kiMvatyantadurbhede sAkSAnmokSe mahAnaMdepyakuNThitaparAkramamapratihatasAmarthya mjaayt| atha cAnyadapi zastraM yatkenApi nipuNena zANAsu tIkSNaM kRtaM bhavati; tadasakRnmokSaNepi kuNThatAM nApadyata iti| 81 | sAmprataM bhagavataH sarvAvasthAsu vairAgyamudbhAvayannAha AARAKAARER Jnin Educational Fjainelibrary.org Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivara. vItarAga. 11 yadA marunnarendrazrIstvayA nAthopabhujyate / yatra tatra ratirnAma viraktatvaM tadApi te // 4 // // 43 // he paramArhantyazrIsanAtha nAtha? tIrthakRnnAmakarmopanivandhabandhurasyAyuSi prakSINe tathAvidhazubhasaMbhAravazAdupanatA marutAM hai devAnAM zrIlakSmIryadA tvayopabhujyate, yadA ca sthitikSayAttatazcyutenArhadbhave bhogyaphalakarmopanItA narendrazrIzca tvayopabhujyate, tadApyasti tava viraktatvaM, kathamityAha-yatra tatra rati ma yatraiva yathaiva sthitistatraiva tathaiva sthitiH| kimuktaM bhavati-marunnarendrazriyorupabhogAvasarepi bhagavAnnaivaM vicintayati (yadA) 'yat sAdhviyamupanatA zrIryadi kathamapi na viyujyate tadA sundaraM syAditi' kevalamidameva vibhAvayati 'yattAvadupasthitaM mamedaM bhogyaphalaM karma, naca vedanamantareNaiva kSIkAyate' iti rukpratIkAradhiyA anAsakta eva bhuGkte / tathA ca paThanti " nAbhuktaM kSIyate karma kalpakoTizatairapi / avazya meve bhoktavyaM kRtaM karma zubhAzubhamiti" atastadApyastyeva tattvatastrijagadgurorvairAgyamiti // | nityaM viraktaH kAmebhyo yadA yogaM prapadyase / alamebhiriti prAjyaM tadA vairAgyamasti te // 5 // ___ yadA ca tvaM bhogyaphalakarmaNaH kSaye, nityamekAntataH, kAmebhyaH paJcaprakArebhyo, virakto virAgamupagataH san , yogaM jJAnadarzanacAritrarUpaM, prapadyase svIkaroSi tadApyebhiratyantadurantavipAkaiH kAmabhogairalaM paryAptamiti vibhAvayatastavAstyeva prAjyamabhaGguraM vairAgyamiti // kiMca 1 hiradhiko'tra / yadvA sarvajAtInAM saMkaratvAbhyupagamAtsaMkaro'yamapi / ECRECRUCIECRUAROGRADES // 43 // Jain Educationa lonal daw.jainelibrary.org Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education sukhe duHkhe bhave mokSe yadaudAsInya mIziSe / tadA vairAgyameveti kutra nAsi virAgavAn // 6 // yadAca yogapratipatteranantaraM kSaNe 2 vizuddhyamAnAdhyavasAyaH paripAkonmukhe yogasamRddhiphale sukhe sAte, duHkhe asAte, bhave saMsAre, mokSe mahodaye, audAsInyamIziSe sukhaduHkhabhavamokSeSu / tathA vItarAgatvAtsvabhAvAdeva samAnamAnaso bhavasi | tadA vyaktameva tava vairAgyamityevaM kutra kasminnavasthAntare, virAgavAnnAsi ? sarvatra virakta eveti bhAvaH // nanu paraparigRhIteSu daivateSvastyeva vairAgyaM kimadhikaM vItarAgasyeti cedAha duHkhagarbhe mohagarbhe vairAgye niSThitAH pare / jJAnagarbhaM tu vairAgyaM tvayyekAyanatAM gatam // 7 // he niravagrahavairAgyaparabhAga bhagavan ! paraparigRhItAptAnAM strIzastrAkSasUtra rAgAdyaGkakalaGkitavapuSAmasaMbhAvanaiva vairAgyasya / athaivamabhyupapadyate tadA pare tvaditare devAdayo, duHkhagarbhe mohagarbhe ca vairAgye niSThitAH, tatreSThaviyogAniSTayogAdiduHkhahetUpagame yat kSaNikaM vairAgyaM tat duHkhagarbha, yacca kuzAsanapraNItAdhyAtmalavazravaNena keSAJcidrAjyAdiparijihIrSA yamaniyamAdicikIrSA ca bhavati tadapya sarvajJopajJatvena mukterahetutvena mohagarbhamajJAnaglapitameva vairAgyaM yattu sadbhUtavastutattvodbhAvanasamudbhUtamanityatAdizubhabhAvanAnirupacitabalaM sarvasaGgaparityAgadviguNitotsAhaM tribhuvanalakSmIsamAgamepyakSubdhaM jJAnagarbha vairAgyaM (tat) tvayyeva bhagavati zrIvItarAge, ekAyanatAmekI bhAvamupagataM ekameva vItarAgalakSaNamAzrayamayate iti ekAyanastasya bhAva ekAyanatA tAM na punaranyeSviti // jainelibrary.org Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga savivara. // 44 // ACCUSEDOES audAsInye'pi satataM vizvavizvopakAriNe / namo vairAgyanighnAya tAyine paramAtmane // 8 // hU~ evaMvidhAya paramAtmane namo'stu, kiMviziSTAya? audAsInyetyAdi yaH kilodAsInaH sa kathamupakArItyuktameva, bhagavatastu vItarAgasya sahacarite audAsInye mAdhyasthya satyapi, vizvasyApi vizvasya kRtsnasyApi jagato dharmatIrthapravarttanena upakAriNe vihitabhAvopakArAya / tathA vairAgyanighnAya jJAnagarbheNa vairAgyena saha samarasIbhUtAya, ata eva tAyine bhavabhayArttasattvapAlakAya, tubhyaM bhagavate, paramAtmane cidAnandasvarUpAya, namaH praNAmo'stu kimityanyapraNamaneneti bhAvaH // iti zrIvItarAgastotre dvAdazasya vairAgyastavasya padayojanA // 12 // CAROSAR iha hi sadevadAnavamAnavasya kRtsnasyApi jagataH pravRttiH prAyaHsahetukaiva, saiva ca phalavatI, viparItA tvaniSTaphalA viphalA vA / jagadvilakSaNasya bhagavataH zrImadahatastu pravRttiH kiyatyapi nirhetukA; tathApi srvottmphlvtii| etadeva stutikRddhetunirAsastavena prastAvayannAha // anAhatasahAyastvaM tvmkaarnnvtslH| anabhyarthitasAdhustvaM tvamasambandhabAndhavaH // 1 // Peen atra ca prakAze prathamazloke sarvANyapi bhagavadvizeSaNAni prathamaikavacanAntAni, dvitIye dvitIyaikavacanAntAni, evaM | en Education For Private Personal use only Lohainelibrary.org Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -SAMACARRORMATUREHSAALASS yAvatsaptame saptamyekavacanAntAni / tatra prathamaM prathamaikavacanAntAnyAha-he jagadIza tvamevAsmin jagatyevaMvidho nAnya ? kiMvidha? ityAha-anAhUtasahAyaH kila yo yasminnarthe sahAyo bhavati, sa prAyastena sAdaraM samAhUta eva syAt; tvaM tu| muktipathaprasthitAnAM bhavyAGginAM tadupAyaratnatrayopadarzanAdanAhUta eva sahAyastadiyaM nirhetukApi bhagavatpravRttiH sarvottamapha|laiva / tathA tvamasya jagataH kAraNaM vinaiva vatsalaH, kAraNe hi vatsalatvaM svApatyAdau vyAghrAdInAmapi bhavati; bhagavAMstu paramakAruNikatvenAkAraNenApi vatsalaH / tathA yo hi yasya vyavasAyAdyartha mUlanIvI prayacchati, sa tasya sAdhuH, saca prAyaH savinayamabhyarthita eva tasya tAM dadAti, tvaM tu bhavyAGginA paramapadaizvaryanibandhanAM jJAnAdimUlanIvImanabhyarthita eva|2| |dadAno'nabhyarthitaH saadhuH| tathA bAndhavo hi prAyaH pitRpitRvyAdisaMbandhena bhavati, tvaM tu saMbandhamantareNaiva bhuvanajanasya |bandhukRtyakaraNAt nirbandhanabAndhava iti // dvitIyaikavacanAntAni vizeSaNAnyAha anaktasnigdhamanasamamRjojjvalavAkpatham / adhautAmalazIlaM tvAM zaraNyaM zaraNaM zraye // 2 // he vizvajanIna! tvAmahaM zaraNaM shrye| kiMviziSTaM tvAM? anaktasnigdhamanasaM kila snehAdyabhyaJjanena prAyaH snigdhatvaM bhavati, tvAM asa (tvasva) ttvarUpasnehena anaktamapi snigdhamanasaM arUkSahRdayaM, zraye iti sarvatra yojyam / tathA mArjitameva vastu prAyeNa ujjvalaM | bhavati, tvAM tu mRjAM vinaiva ujjvalavAkpathamavadAtavAksaJcAraM / tathA dhautaM prakSAlitameva vastrAdi prAyeNAmalaM bhavati, tvAM tu adhautAmalazIlamaprakSAlitanirmalasvabhAvaM zraye / ayamAzayaH 'bhagavato mAnasaM vacanaM zIlaM ca yathAkramamanaktamamArji Jain Education For Private & Personel Use Only M ainelibrary.org Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. savivara // 45 // ROGROCEROSAUGARCARECAUSCANDA tamadhautameva nisargataH snigdhamujjvalamamalaM ceti' evaMvidhaM tvAmahamAntarArAtitrastaH zaraNaM zraye, yataH zaraNyaM zaraNe | sAdhumiti // tRtIyaikavacanAntAni vizeSaNAnyAcaSTe acaNDavIravatinA zaminA samavartinA / tvayA kAmamakuTyanta kuTilAH karmakaNTakAH // 3 // he jagadekavIra! tvayA karmakaNTakA akuttynt| kiMviziSTena? acaNDavIravratinA vIravrataM subhaTavRttiH sA vidyate yasya sa tathA, yazca vIravratI sa kathamacaNDo bhavati, tvayA tvakopanenApi nirvyAjavIravratinA / punaH kiMviziSTena ? zaminA prshmaamRtsktviviktcetsaa| tathA samavarttinA samatRNamaNileSTukAJcanena / yazcAcaNDaH zamI samadRSTizca sa kathaM kamapi kuTTayati, tvayA tvevaMvidhenApi karmANi jJAnAvaraNAdIni tAnyevAruntudatvena kaNTakA iva kaNTakAste kAmamatyarthamakuTyanta svAtmapradezebhyaH pRthagakriyanta / yataH kurilAH kuTilavyasanotpAdakAH, kaNTakAzca Rjavo'pi tAvadurmocyAH kiMpunaH kuTilAH, ataH sthAne sthAne jagadvIreNa svAminA akuTyanteti // caturyekavacanAntAni vizeSaNAni brUte abhavAya mahezAyAgadAya narakacchide / arAjasAya brahmaNe kasmaicidbhavate nmH|| 4 // evaMvidhAya tubhyaM namo'stu, kiMviziSTAya? abhavAya mahezAya, amUni ca SaDapi padAni parasparaviruddhAnIva / yaH kila mahezakhyaMbakaH sa kathamabhavastasya bhavazabdAbhidheyatvAt, bhagavAMstu bhavAvatArakAraNabhUtAnAM karmaNAmAtyantikakSayeNAbhavaH, tathA paramArhantyaparamaizvaryasamupetatvena ca mheshstsmai| tathA agadAya narakacchide, yaH kila narakacchinnArAyaNaH sa kathama CREASCA-CRACARRORSCRECCG // 45 // Join Education ainelibrary.org Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ XSECRETURESSESSIONS RESEASES gado gadAdharatvAttasya, bhagavAMstu sahajAtizayamahimnaiva janmanaH prabhRti agado nIrudehaH, tathA dharmatIrthapravarttanena bhavyAGginAM narakacchedI ca, tasmai / tathA arAjasAya brahmaNe, yaH kila brahmA vidhiH sa kathamarAjasaH, kila rajoguNajuSTa eva parameSThI sRSTiM ghaTayati, svAmI tu karmarajo'pagamAdarAjasaH, parame ca brahmaNi layamupagatatvAdbrahmA, tasmai / evaMvidhAya hariharabrahmabhyo vyatiriktAya / ata eva kasmaicit chadmasthAnAmagocarAya paramAtmane bhagavate namo'stviti // paJcamyekavacanAntAni vizeSaNAnyAha / anukSitaphalodagrAdanipAtagarIyasaH / asaGkalpitakalpadrostvattaH phalamavApnuyAm // 5 // he praNayakalpadruma? tvattaH sakaladumadharmavilakSaNakalpadrorahaM phalamavApnuyAm / drumadharmavailakSaNyamevAha-kiMviziSTAttvattaH? anukSitaphalodayAt drumA hi nirantarokSaNena kAle phalamAtraM dadanti, tvattaH punaranukSitAdapi phalairaihikAmuSmikasukhalakSaNairudanAt paripUrNAt tathA hi-pAdapA hi nipAtena garIyAMso gurubhArAH syuH; tvattastu svasvarUpAvasthitAdapi garI| yaso gurugauravamiti / tathA kalpataravaH saGkalpitAH kila phalaM dadati, tvattaH punarasaGkalpitAt kalpadroH 'nirnidAnA hidU svAminaH sevA savizeSa phalamAlinI phalati' tadevaMvidhAttvatto'haM phalamamRtarUpamacirAt prApnuyAM labheyamiti // SaSThayekavacanAntAni vizeSaNAnyAcaSTe // asaGgasya janezasya nirmamasya kRpAtmanaH / madhyasthasya jagatrAturanaste'smi kiGkaraH // 6 // in Eduelan For Private & Personel Use Only jainelibrary.org Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E savivara. vItarAga. drA he vizveza? ahaM tava kiGkaro'smi / etAni cASTAvapi vibhaktyantapadAni parasparaviruddhAnIva / kathamityAha-asaGgasya jane- hai zasya ato yaH kilAsaGgaH sa kathaM janezaH? bhagavAMstu sarvasaGgaparityAgAdasaGgaH paramArhantyaprabhAvAdakAmo'pi tribhuvn||46|| janasevyatvena janezaH tasya / tathA nirmamasya kRpAtmanaH yaH kilaH nirmamaH sa kathaM kRpAtmA! jagadgurustu vItarAgasvabhAvAdeva 8|mamatvarahito duSkarmanirmathyamAne tribhuvanajane ca kRpAluH tasya / tathA madhyasthasya jagatrAtuH yaH kila madhyastha udAsInaH sa kathaM trAtA? svAmI tvaraktadviSTatvena madhyastho'pi ekAntahitadharmopadezadAnAdAntarArAtitrastasya jgtH| ata evaMvidhasya tavAhaM kiGkaraH preSyo'smi / kiMviziSTo'naGkaH yazca kiGkaraH sa kathamanako bhavati? jagadgurustu dvipadAdiparigraharahito na kamapyaGkapAtena svIkaroti kevalamahaM takiGkaratvenaivAnaGkaH kugrahakalaGkarahita iti // saptamyekavacanAntAni vizeSaNAnyAkhyAti // ___ agopite ratnanidhAvavRte kalpapAdape / acintye cintAratne ca tvayyAtmAyaM mayArpitaH // 7 // evaMvidhe tvayi mayA AtmA smrpitH| amUnyapi virodhacchAyayA padAni tathAhi-kiMviziSTe tvayi ratnanidhau kiMbhUte agopite, yazca ratnanidhiH sa kathamagopito bhavati ? bhagavAstu jJAnAdiratnAnAM nidhirakSINazevadhiH tribhuvanajanaprakaTazca tasmin / tathA avRte kalpapAdape sAmAnyo'pi phalapuSpapradhAnaH zAkhI kaNTakAdivRtyAvriyate kimuta kalpanuH! svAmI tu sakalapraNayijanamanaHsaGkalparapAdapo'pi karmavRtibhirna vRtaH ityavRtastasmin / tathA acintye cintAratne ca yatkila cintAra-1 naM taccintitameva phalaM vitaratIti kathamacintyaM! jagadgurustu samastacintitArthavizrANena cintAmaNirapi aprameyamahimatve rorros // 46 // Jain Education international For Private & Personel Use Only (Aww.jainelibrary.org Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SEASOS SORRISO ROSSA na vAkkAyamanasAmagocaratvenAcintyastasmin evaMvidhe, tvayi vizvajanIne, mayA AtmA sarvAtmanA samarpitastva-181 dAyattaH kRta iti // evamAtmAnaM svAminaH svAdhInaM vidhAya kiJciducitaM prArthayannAha phalAnudhyAnavandhyo'haM phalamAtratanurbhavAn / prasIda yatkRtyavidhau kiMkarttavyajaDe mayi // 8 // he jagaccharaNya? tvaM mayi prasIda, kiMviziSTastvaM? phalamAtratanuH phalamAtrA tanuryasya sa tathA, kila saGgatyAgadustapatapovi-| dhAnakarmanirmUlanakevalotpAdatIrthapravartanAdInAM siddhatvameva phalaM, sAmprataM ca tvaM phalamAtratanuH kevalajJAnadarzanAnandavIryA tmA, ahaM tu phalarUpasya tavAnudhyAnavandhyo viphalaprayatnaH 'anudhyAnaM dRSTazrutAnubhUtasyaiva vastuno bhavati' tvaM tu nirada janapadasthaH paramAtmakharUpaH sarvathaivAviSayo darzanAdInAM, ataH kiGkarttavyatAyAM jaDe aprAptopAye, mayi kRtyavidhau yanmayA | vidheyaM tasminvidhau prakAre prasIda / kimuktaM bhavati ? 'ahaM tAvadavadhIritAparavidheyastvadanudhyAna eva nilInamAnasastvaM tu phalamAtratanuH, phalaM ca siddhatvaM, tacca manonudhyAnasyAgocaraM, atastathA mayi prasIda yathA phalamAtratarnu tvAmahamAlokayAmi, tacca kevalina eva sulabha, kevalaM ca karmakSayAyattaM, tasmAttathA sAnugraho bhava yathA sakalakarmajAlamahamapitvamiva lIlayonmUlayAmIti bhaavH|| iti vItarAgastotre trayodazasya hetunirAsastavasya padayojanA // 13 // Jain Education N iral For Private Personal Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. savivara. // 47 // AURUSHEDOSSESSMSAX adhunA yanmUleyamahatAM jagati vikhyAtistameva yogasiddhistavena stutikRdupastauti / manovacaHkAyaceSTAH kaSTAH saMhRtya sarvathA / zlathatvenaiva bhavatA manaHzalyaM viyojitam // 1 // he yogopaniSadupAyapravINa bhagavan ? tvayA manaHzalyaM viyojitaM, kiMkRtvA! manovacaHkAyAnAM ceSTA bahirvyApArarUpAH, saMhahai tya pratiSidhya, kiM sarvA api? netyAha-kaSTAH kaSTahetutvAt kaSTAH sAvadyAH, kathaM? sarvathA srvaatmnaa| yadi punaH kvApyAlambane mano niyojya viyojyamityAha-zlathatvenaiva zlathabhAvenaiva yato viparItazikSitAzvavanniyanyamANaM manaH sutarAM prasarati, zlathaM muktaM tu svayamevAvatiSThate, krameNa ca nirindhano vahniriva nirviSayaM manaH svayameva vilIyate / yadAha bhagavAn jinabhadraH "osAriindhaNAbharojaha parihAi kamaso huyaasutth| thoviMdhaNo vaseso nivvAi taovaNIo ya // 1 // osArindhaNahINo hai maNohuyAso kameNa tnnuyNmi| visaindhaNAvaseso nivvAi taovaNIo y||2||" evaM catoyamiva nAliyAe tattAyasabhAyaNodaratthaM vA / parihAi kameNa jahA taha jogamaNo jalaM jANa // 1 // ' sarvathA manovilayazca kevalino'vyuparatasya zailezIsamaya eva bhavati / tadevaM tvayA manorUpaM zalyaM viyojitamAtmanaH sakAzAt pRthakkRtaM nirupayogitve sadapyasadiva vihitam / anyo'pi yaH zarIrAnnArAcAdizalyaM viyojayati sa bAhyaceSTAnirodhena vizlathAGgo bhavati tathAsthitasya ca sandaMzAdiprayogeNeSatkaraM zalyaviyojanamiti // evaM manovijayamabhidhAya indriyajayamAha saMyatAni nacAkSANi naivocchRGkhalitAni c| iti samyakpratipadA tvayendriyajayaH kRtH|| 2 // // 47 // Jain Education a nal M ainelibrary.org Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education In he bhagavan ? tvayA indriyajayaH kRtaH, kathamityAha ? saMyatAni nacAkSANi akSANi sparzanAdIndriyANi svasvaviSayeSu pravarttamAnAni na niyantritAni viSayebhyazca svayameva vyAvRttAni naiva ucchRGkhalitAni upetyApi kimityAha ? yadi kila viSayonmukhAnyevAkSANi balAtsaMyamyante, tadA adRSTasvarUpa svarUpANi sakautukAni saspRhANi ca na pratipadyanta eva niyantraNAM; yadA tu kiyatkAlamucchRGkhalaM viSayeSu vyApAryante, tadA vijJAtaviSayasvarUpANi nivRttakautukAni kRtakRtyAni svayameva nivarttante, naca bhUyo vikRtimupayAnti / zrUyate ca "yena saMvatsaro dRSTaH sakRt kAmazca sevitaH / tena vizvamidaM dRSTaM punarAvarttate jagaditi" / evaM ca tvayA indriyajayopAyaM samyakpratipadA yathAvatpratipadAnena hRSIkavazIkAraH kRta iti // evaM mano vijayAnantaraM kilASTAGgayogapravRttirityapi vyavahRtimAtrameveti darzayannAha // yogasyASTAGgatA nUnaM prapaJcaH kathamanyathA / AbAlabhAvato'pyeSa tava sAtmyamupeyivAn // 3 // he yogasAgarapArINa bhagavan ? yeyaM yogazAstrAdiSu yogasyASTAGgatA yama, niyamAsana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna, samAdhi, lakSaNA zrUyate, sApi nipuNaM nirUpyamANA prapaJca iva prakriyA gauravamiva pratibhAti / kimityAha ? kathamanyathA anyathA prapaJcAbhAve eSa yogastava kathaM sAtmyaM zailezImupeyivAn / kutaH prabhRtItyAha ? AbAlabhAvataH AzaizavAt / ayamAzayaH 'bhagavato hi garbhAvatArAtprabhRti jJAnatrayadharasya sahacara eva yogaH, yA ceyamaSTAGgatA sA sAmAnyayogijanApekSayA, jagannAthastu yoginAthaH tatastasya sAtmyameva yogasyeti na kiJcidasaGgatam ' / naca yogaprAptikrama eva tavAlaukikaM kiMtvidamapItyAha ainelibrary.org Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. savivara. // 48 // SOCCANCIENCETROCIRCREEN viSayeSu virAgaste ciraM sahacareSvapi / yoge sAtmyamadRSTe'pi svAminnidamalaukikam // 4 // he svAmiMstavedamapyalaukikaM, kimityAha ? yadviSayeSu zabdAdiSUpanateSvapi nisargata eva virAgaH, yadi punaH pUrvamaparicitAste bhaviSyantItyAha-ciraM sahacareSvapi ciramanAdibhavavAsAtprabhRti sahacareSu pratibhavopalAliteSu viraktirbhavahetutvAtteSAM| yoge'dRSTe pUrvamaparicite sadyaH saGghaTite'pi sAtmyamekIbhAvastasyaiva mokSAGgatvAdityetadapi tavAlaukikaM lokottaramiti // tathA bhagavataH kevalotpatteranantaraM paripatrimayogaphalasya samucitaiva samazatrumitratA, kiMtu chadmasthasya paripaThyamAnayogaphalasyApi lokottaraiva samatetyupadarzayannAha tathA pare na rajyanta upakArapare pare / yathApakAriNi bhavAnaho sarvamalaukikam // 5 // he lokottaracaritrodbhAsita bhagavan? pare yogarahasyavizrAntizUnyAH kutIrthinaH pare'nyasminnupakArapare pravartitopakArepyadhikAdhikopakRtispRhayA, tathA tena prakAreNa, narajyante na prItimudvahanti, yathApakAriNi saGghaTitadurgopasarge'pi aho sAdhu karmakSayapravRttasya mamAyamanAhUtasahAyaH saMpanna iti pare'nyasmin prItimudvahati, aho iti vismye| tadevaM yadyattava caritramanusmayate tattatsarvamalaukikaM lokottarameveti // punarbhagavato yogasamRddhijaM sAmyamutkarSayannAhahiMsakA apyupakRtA AzritA apyupekSitAH / idaM citraM caritraM te ke vA paryanuyuJjatAm // 6 // // 48 // Jain Education ina For Private Personal Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ VI he svAminI tvayA hiMsakA durdharakrodhodvaddhabadhabuddhayo'pi paramakAruNikenopakAriNa ivopakRtAH zAnte'dhvani saJcA ritA yathA bhagavatA zrIvardhamAnasvAminA zUlapANicaNDakauzikaprabhRtayaH, tathA AzritA nirNiktabhaktivyaktijuSaH santataM dAca caraNasarojasevAhevAkino'pyapariciteneva tvayopekSitA audAsInyena dIkSitAH yathA tenaiva svAminA mahAtmajanisa TapralayAnalapratimatejaHpuJjajAjvalyamAnatanU sarvAnubhUtisunakSatramunI / tadidamevaMvidhaM citramAzcaryacaryAkaramalaukikaM tava |caritraM, ke vA kRtadhiyo'pi, paryanuyuJjatAm kimarthamidamevaM svAmI karotIti praSTumapyutsahantAmityaho tavAdbhutA vItarAga-1 tAsahacaritA samateti // na ca nindAstutitiraskArapuraskAreSveva tavaudAsInyaM kintu svAtmanyapItyupadarzayannAha| tathA samAdhau parame tvayAtmA viniveshitH| sukhI duHkhyasmi nAsmIti yathAna pratipannavAn // 7 // he bhagavana! tvayA, tathA tena prakAreNa, parame tvaditarayoginAmagamye, samAdhau paramArAdhyAtmalaye, AtmA, vinveshito| || niSpakampatAmAropito yathAhaM sukhI yadi vA duHkhI asmi nAsmItyetadapi na pratipannavAn cidAnandAtmani nilIno na18| vetti bhavAn // yasmAcca sukhaduHkhasattvAsattvAni dhyAnAvasare vilIyante tameva svAmino yogamahimAnamudIrayannAha dhyAtA dhyeyaM tathA dhyAnaM trayamekAtmatAM gatam / iti te yogamAhAtmyaM kathaM zraddhIyatAM praiH||en he yogopaniSannayana svAmin ! tava yogamAhAtmyaM paraiH kathaM zraddhIyatAM! kimityAha-iti, itIti kiM trayamekAtmatAM gataM. kiMtatrayaM ? dhyAtA dhyeyaM dhyAnaM ca, tatra dhyAtAkSapakazreNyArUDhaH, dhyeyaM SaDjIvanikAyahitaM paramAtmatattvaM, dhyAnaM ca dhyeyavi Jain Education 69 For Private Personel Use Only Painelibrary.org Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivara. vItarAga piyA ekapratyayasantatiH / etacca trayamayaparipacyamAnadhyAnAvasthAyAM pRthag bhavati / krameNa ca samunmIlite dhyAnapari pAke ekAtmatAM yAti dhyAtRdhyAne dhyeye eva nilIyete tadA cAhaM sukhI duHkhI asmi nAsmItyAdi na vedayate / tadevaMpra- // 49 // kAraM tava yogamAhAtmyaM paraiH sUkSmAdhyAtmavarttanyapraviSTahRdayaiH kathaM kena prakAreNa zraddhIyatAM tathetipratyayapUrva hRdi nidhIyatAm / sA ca teSAmevAyogyatA, tava tu svAnubhavasubhage vastuni kiM parapratyayenetibhAvaH / iti vItarAgastotre caturdazasya yogazuddhistavasya padyojanA // GROCEROSCALARSANEMIC athAtaH stutikRduttarottaraguNamahimani bhagavati paramAtmani yogasamulasitAdbhutabhaktibhaktistavamupakSipannAha__jagajaitrA guNAstrAtaranye tAvattavAsatAm / udAttazAntayA jigye mudrayaiva jagatrayI // 1 // | he trAtarbhavabhayopaplutasattvapAlaka! tava saMbandhino'nye'dbhutastavamahimastavAdivarNitA jagajaitrA jagaddhRtaguNa (Ni) gaNagu-18 hoNebhyo'nantaguNamahimatvena jetAro guNAstAvadAsatAM dUre tiSThantu ! kiMtu mudrayApi tvayA jagatrayI jigye / kiMviziSTayA? | udAtta zAntayA udAttayA anabhibhavanIyayA, tathAvidhA ca kadAcid dhRSyatayAnabhigamyA syAdityAha-zAntayA saumyayA | sakalalokalocanAnandadAyinyA mudrayA mUrtyApi, jagatrayI bhUrbhuvaHsvaHsvarUpA jigye nyatkRtA / arhadanurUpabalalava|NimAdInAmapyanyatrAbhAvAt / evaM ca // 49 // Jain Education a l For Private & Personel Use Only l ainelibrary.org Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M E CORRECTORRCHCRACCIENCEOCHAUCRk merustRNIkRto mohAt pyodhiosspdiikRtH| gariSThebhyo gariSTho yaiH pApmabhistvamapohitaH // 2 // he svAmin ? yaistvmpohitstairidmkaari| kiM tadityAha-meruyojanazatasahasrocchrAyaH sakalakalyANamayamUtirmaNisAnuH surabhUdharastRNIkRtastRNagaNanayA mohAdRSTaH / tathA payodhiojanazatasahasravistAro ratnAkaraH samucchaladatucchakallolakUTakalakalavAcAlitarodo'ntarAlaH salilanidhirapi goSpadatulayA klitH| yaiH pApmabhiH pApapaTalavilInacetobhiH gariSThebhyo'pi surAsuranAyakebhyo'pi guNAdhikatayA gariSTho garIyAMstvamapyapohitaH pRthagajanavadavajJayA dRssttH| kimuktaM bhavati ? |kila na khalu tairnRpazubhiH kRtA merostRNatA payodhergoSpadatA; naiva ca jagadgurolaghutA bhavati / na kevalamanAtmajJestaiguNama tsaribhirevamevAtmA vilavyate iti // yathA ca tavAvajJA na durantaduritAya tathA tvacchAsanasyApIti darzayannAha| cyutazcintAmaNiH pANesteSAM labdhA sudhA mudhaa| yaistvacchAsanasarvasvamajJAnai tmasAtkRtam // 3 // he bhagavan? yaistvacchAsanamAtmasAnna kRtaM teSAmidamidamabhUt, kiM tadityAha-teSAmabhAvibhadrANAM pANeH karAccintAmaNirma4/nazcintitArthasArthaghaTanapaTurmaNizyuto vighaTitaH, tathA ajarAmarahetuH sudhA kuto'pi devAlabdhApyanupayogena mudhA vRthaiva |gatA, yaistava saMbandhi zAsanaM pravacanameva sarvasvaM sAradravyamupanatamapyAtmasAdAtmAyattaM na kRtam / ayamAzayaH 'kila cintAmaNipIyUSatvacchAsanAnyagaNyapuNyapracayamantareNa na tAvatsampadyante, daivAdupanatAni tAnyapi ye sAdaraM na svIkurvanti; tebhyo'pyanyo jagati na jaghanya iti // punarbhagavati bhaktyatizayaM stutikRyanakti ROCESCRECCANCIENCEOCHURCESS Edu a re For Private Personal Use Only IAN Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga yastvayyapi dadhau dRSTimulmakAkAradhAriNIm / tamAzuzukSaNiH sAkSAdAlapyAlamidaM hi vA // 4 // || savivara, TU he svAmin ! yastvayyapi vizvajanIne kapAyakaluSitamatirulmukAkAradhAriNI jvaladalAtapratimAM dRSTiM dadhAti dhAsyati // 50 // haivA; taM durAtmAnamAzuzukSaNirvahniH, ahnAya sAkSAdbhUya iti vacasAbhidhAya, bhasmIkarotviti ca manasi nidhAya, pApabhIruH stutikRdAha-AlapyAlamidaM hi vA, / vA athavA idaM AlapyAsya nistUMzocitasyApyAsyAlApanenAlaM paryAptaM / kimuktaM drabhavati ! kila tAvattasya tvadvidveSiNaH svasya duSkRtasya phalamavazyaM bhaviSyatyeva; mama tu paramakAruNikakiGkarasya taM prati no-18 citamidamAkrozakArkazyamiti // kiMca tvacchAsanasya sAmyaM ye manyante zAsanAntaraiH / viSeNa tulyaM pIyUSaM teSAM hanta hatAtmanAm // 5 // he bhuvanamahanIyazAsana? tava saMbandhinaH zAsanasya nivRttipuraprasthAnaghaNTApathAyamAnasya tvatpravacanasya zAsanAntarairdIrgha-12 saMsRtipathapAtheyapratimaiH kutIrthikatIrthaiH samaM sAmyaM ye ye manyante teSAM hatAtmanAM vigarhitajIvitAnAM mate viSeNa sadyaH-18 prANaghAtinA hAlAhalena pIyUSaM mRtasaJjIvanamamRtaM tulyaM samAnaM kimuktaM bhavati ? kila yAvanmAtraM pIyUSaviSayorantaraM tA-16 vattvacchAsanakuzAsanAnAmityaho tatsAmyakRtAM susaMskRtA matirguNAguNavicAre // na ca sarvathA sadasadvicAre pare| dAparikSINamanISAH, kevalamanAdimithyAvAsanollasadatucchamatsarAstvayyAsUyanti tatasteSAM stutikRnmukhaparuSamAyatihitaM ca kiMciduttarayati // 50 For Private Personel Use Only jainelibrary.org Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAARCHECRECIRCLEARCHERS aneDamUkA bhUyAsuste yeSAM tvayi mtsrH| zubhodarkAya vaikalyamapi pApeSu karmasu // 6 // he svAmin ! yeSAM tvayyapi niSkAraNavatsale matsaro'sUyA te aneDamUkA avAkzrutayo bhUyAsuryathA nirmalaguNAnurAgitabhirmadhyasthastAvakaiH stUyamAnAMstvadguNAnAkarNya na matsaravazAdasatpralApamukharamukhA na bhavanti / nacAyaM teSAmupakrozaH kiMtu bhavAbhinandinAM vaikalyamindriyavikalatApi zubhodarkAya zubhaphalAya jAyate / idamuktaM bhavati-te hyavikalendriyA niraGkazaM pApakarmasu tvannindAdiSu pravarttamAnAHpracurataramazubharAziM saJcinvanti; vikalendriyAstu 'svayaM paMDho brahmacArI' itinyAyAdasAmarthyapratihatapApavRttayaH svarUpamAtreNAvatiSThante; tacca teSAmAyatau hitameveti // evaM bhagavanmatsariNaH pracchAdya tacchAsanaratAnupastauti| tebhyo namo'JjalirayaM teSAM tAn samupAsmahe / tvacchAsanAmRtarasairAtmA sicyatAnvaham // 7 // he bhagavan? AstAM tAvattubhyaM tvacchAsanAya ca yadagaNyapuNyopacitebhyastebhyo'pi namo namaskAro'stu tathA teSAmakSINabhAgadheyAnAmayamasmAbhiraJjaliH snjitH| tathA prazasyacaritAMstAneva vymupaasmhe| yaiH kiM ? duSkarmadAvapAvakapradIptaH svAtmA tvacchAsanAmRtarasaistvatpravacanapIyUSapUrairanvahaM prativAsaramasicyata / tasyaiva saMsRtisantApanirvApaNapravaNatvAditi // yadi vA tvadvacanAmRtapnutamanasaH sphuTacetanAste tAvannamasyA eva, kiMtu bhuve tasyai namo yasyAM tava pAdanakhAMzavaH / ciraM cUDAmaNIyante brUmahe kimataH param // 8 // Jain Educatio n al For Private & Personel Use Only A w .jainelibrary.org Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. savivara. // 51 // CAMESSASURESSESE tasyai bhuve pRthivyai namo'stu, yasyAM tava pAdanakhAzavastava kramanakhamayUkhAzciraM cUDAmaNIyante maulimaNimahimAnamudhanti / ataH paramapi vayaM kimanyadmahe / kimuktaM bhavati ? kila yadi tvadadhyAsanena tIrthapratimApRthivyapi namasyA tataH | kimanyattvadguNeSvanupAdeyamiti / evaM ca ___ janmavAnasmi dhanyo'smi kRtakRtyo'smi ynmuhuH| jAto'smi tvdgunngraamraamnniiyklmpttH|| 9 // evaM ca sati svAmin? ahameva janmavAn saphalAvatAro'smi / tathA dhanyaH puNyavAnahamevAsmi / tathA kRtakRtyo nirvartitasamastazastakarttavyo'pyahamevAsmi / yatkiM? yadahaM muhuranukSaNaM tvadguNagrAmarAmaNIyake tava guNasamUhamanoharatve lampaTo baddhagRddhirjAto'smi / ayamAzayaH 'idamevAsya samagrasAmagrIsaGgatasya janmanaH phalametadeva ca tattvato dhanyatvamiyameva ca nizcintatA yadekAntAbhirAmatvadguNagrAmavarNane na naikatAnaM manaH samajanIti' // iti vItarAgastotre bhaktistavasya paJcadazasya padayojanA // evaM stutikRdbhaktistavena bhagavataH svabhaktimAviSkRtya sAmpratamAtmagarhAstavena kSINitAtti vijJApayannAha___ tvanmatAmRtapAnotthA itaH zamarasormayaH / parANayanti mAM nAtha ! paramAnandasampadam // 1 // he vihitAntarArAtipramAtha nAtha? ito'sminpakSe tvanmatAmRtapAnotthAstvatpravacanapIyUSAsvAdanasamudbhavAH zamarasomayaH | // 51 // Jan Education a l For Private Personal Use Only R ainelibrary.org. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ROCESSORRC-ECORRECIRCLECTEX prazamAmRtavIcayo mAM paramAnandasampadaM cidAnandazriyaM parANayanti prApayanti / bhavatyeva paramaprazamAmRtasuhitasyAtmanaH kiJciccidAnandAnurUpaM sukhamiti / / ___itazcAnAdisaMskAramUrchito mUrchayatyalam / rAgoragaviSAvego hatAzaH karavANi kim ? // 2 // | he bhagavan ? itazcAsminpakSe anAdisaMskAramUrchitaH pracuratarabhavopalAlanopacitorAgoragaviSAvegorAgabhujaGgagaralodgAroslamatyartha mAM mUrchayati mukulitasadasadvicAraM vidhatte / evaMca sati kimahaM hatAzo vigalitapratyAzaH karavANi kiM pratividhAnaM vidadhe? sthAne ca hatAzatvaM yato yasyAmRtamApivato'pyuragaviSAvegaH prasarati tasya tannigrahe kimaparamApayika ? yasya ca paramavairAgyapradhAnaM jinapravacanaM parizIlayato rAgAvegaHsphurati sa tadaparaM tannigrahopAyamapazyan bhavatyeva vihtaashH| rAgavaikRtameva vyanaktirAgAhigaralAghrAto'kArSa yatkarma vaizasam / tadvaktumapyazakto'smi dhigme pracchannapApatAm // 3 // he svAmin? ahaM rAgAhigaralAghrAto rAgoragaviSAvegAskandito yadvaizasamasamaJjasaM karma vyApAramakArpamakaravam tadadhunA tenaiva svakarmaNA lajjitastavApi vizvavatsalasya purato vaktuM prakAzayituM na zakto'smi tato dhigiti nindAyAM, me mama, imAM pracchannapApatAM parokSaduSkRtakAritAM dhik, yuktaH svAtmani dhikkAro yataH kRtvApi duSkRtaM yadi satpAtre prakAzyate tadA taducitaprAyazcittAdinA bhavatyevainasaH zuciH, aprakAzitaM tu duSkRtaM naSTazalyamivAmaraNAntaM vyathayati bhavAntaraM ca sngkraamtiiti|| na ca rAga eva kevalaH pratipanthI kintu mohAdayo'pIti vyanakti Join Education anal N ow.jainelibrary.org Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. kSaNaM saktaH kSaNaM muktaH kSaNaM kruddhaH kSaNaM kssmii| mohAyaiH krIDayevAhaM kAritaH kapicApalam // 4 // da savivara. he mohadrohakArin ? tvakiGkaroha mohAdyaiH kapicApalaM praapitH| kathamityAha-kSaNaM kSaNamAtraM manojJeSu zabdAdiSu saakssaa||52|| kAnnibaddharatistiSThAmi, kSaNaM ca durantatadvipAkAmbu (kavi) cintanena mukto muktarUpa iva bhavAmi, kSaNaM ca kenApikvacidvAJchite8 haskhalitAbhilASastaM prati kruddhaH krodhavAnasmi, kSaNaM ca krodhaphalopabhogena vilInaudayikabhAvo bhAvayanvastutattvaM kSamI kSamA vAn bhavAmi / evaM mohAdibhiH krIDayA manovinodArthama vezvarairahaM kapicApalaM kApeyaM kAritaH yathA sahajanijacApalena kSaNe 2 ko'pi visadRzaceSTo bhavati tathAhamapi mohAdibhiriti / yadi vA mudhaiva mohAdayo mayopAlabhyAH yataH svakRtamevedaM duzceSTitaM (iti) darzayannAha| prApyApi tava sambodhi manovAkAyakarmajaiH / duzceSTitairmayA nAtha ! zirasi jvaalito'nlH||5|| he samyakzubhazaktisanAtha? tava sambadhinI sat samyagRpAM bodhi jJAnazraddhAnalakSaNAM puNyayogAt prApya labdhvApi manovAkkAyakarmamanovacanatanusamudbhavaiH pApAnuvandhibhirduzceSTitaimayA svayameva svazirasi analaH prcaalitH| kimuktaM bhavati? yathA kenApi kRpAlunA jvAlitAdAlayAdAkRSTo'pyAtmavairitayA punaH svamuni dahanaM dIpayati tathA mayApi bhavazatasahasradurlabhAM nivRtipurIprasthAnanirupahatavartinI tava bodhi labdhvApi nirargaladuSTayogaviceSTitairdurgatiduHkhAnyAtmanyupacayatA zirasyanala iva jvAlitaH, tattvatastvetadapi bhAvArivilasitameva // // 52 // 1 kapiH. Jain Educatio n al For Private & Personel Use Only O w.jainelibrary.org Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tvayyapi trAtari trAtaryanmohAdimalimlucaiH / ratnatrayaM me hriyate hatAzo hA hato'smi tt||6|| || he trAtaH? bhAvArividhuritabhavyAGgivargapAlaka tvayi tribhuvanajanaparitrANapravaNaparAkrame trAtari puraH satyapi yanmohAdibhirmalimlucaiH pATaccaremeM mama tvayaiva prasAditaM jJAnadarzanacAritrarUpaM ratnatrayaM viyate balAdvilupyate / hA hata khede tadahaM hata eva hatAzaH yuktaM ca hatAzatvaM! yataH prabhorasamakSaM yat kimapi vilupyate tatra kila svasvAminivedanena pratyAnayiSyAmyahamAtmIyaM vastviti bhavatyeva pratyAzA; svAmisamakSaM tu gate vastuni kautaskutI pratyAzeti // nanu vItarAgatayA yadi yuSmAn yuSmadArAdhyo'yamavadhIrayati; tatkimityanutsAhahataistIrthAntaropAstina vidhIyata ityAzaGkayAha // bhrAntastIrthAni dRSTastvaM mayaikasteSu tArakaH / tattavAMhI vilagno'smi nAtha! tAraya taary|| 7 // hA he svAmin ? nAhamanutsAhahataH! kiM tu puraiva nikhilAnyapi saugatAditIrthAni bhrAntaH paryaTitasteSu ca madhye tvamevaikaH | saMsArapArAvAratAraNakSama tIrtha dRSTaH saakssaatkRtH| tattasmAdahaM tavaivAhI vilagnastvaJcalananalinamUlamAlambitastadevaM he nAtha! mAmasmAtsaMsRtipAthonAthAtvaritaM tAraya tAraya paramapadaparataTa prApaya / atyantArtikhyApanAya taaryetidviruktiH|| nacAhaM sarvathaivAyogyastvadanugrahasya, yataHbhavatprasAdenaivAhamiyatI prApito bhuvam / audAsInyena nedAnIM tava yuktamupekSitum // 8 // JainEducationin ? For Private 3 Personal Use Only K ainelibrary.org Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 53 // Jain Education he bhagavan! ahaM bhagavatsaMbandhinA prasAdenAnugraheNaiva iyatIM tvadupAstistutivijJaptiyogyAM bhuvaM sudazAM prApitaH samAnIto|'smi / tadidAnImapivizvaikavatsalasya tava audAsInyena mAdhyasthyenopekSituM na yuktaM, AzritopekSaNaM hi na susvAmidharmaiti / naca tvaM mAM mohAdibhirvimyamAnaM na vetsi, yataH jJAtA tAta tvamevaikastvatto nAnyaH kRpAparaH / nAnyo mattaH kRpApAtramedhi yatkRtyakarmaThaH // 9 // he tAta? saMyamazarIrotpAdaka tvamevaiko'pratihatajJAnadRSTirmama durdazAyA jJAtA, nanu jAnAno'pyakaruNaH kathaM paramanugRhNAtItyAha-tvatto'pyanyaH paraH ka iva jagati niSkAraNakAruNikaH, na ca matto matsakAzAdapyaparaH kopi bhavadvidhAnAM kR| pApAtraM dayAsthAnaM / tasmAdevaM sati tvadekazaraNe mayi kiGkare tava susvAmino yatkRtyaM yadvidheyaM tatra karmaNi tvaM karmaThaH zUra | edhi bhava / yathAhamapi bhavAniva bhavabhayAnAmabhAjanaM bhavAmi tathA prasIdetibhAvaH / iti vItarAgastotre SoDazasyAtmagardAstavasya padayojanA | evaM stuti kRdAtmagarhAstavena kSINitArtti vijJapya sAmprataM paramAtmanA paramAtmAnaM zaraNaM prapitsuH zaraNastavamAhasvakRtaM duSkRtaM garhan sukRtaM cAnumodayan / nAtha ? tvaccaraNau yAmi zaraNaM zaraNojjhitaH // 1 // he nAtha? yogakSemakArinnarhastvaccaraNau zaraNaM yAmi kiM kurvan ? svakRtaM duSkRtaM garhan svayamAtmanAnAdau saMsAre mithyAtvA tional - sa savivara // 53 // ww.jainelibrary.org Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education dibandhahetusAnnidhyAtkRtaM baddhanidhattAdirUpeNopanibaddhaM yadduSkRtaM prANAtipAtAdyaSTAdazapApasthAnarUpaM tad garhan hA duSTami - daM karma mayA kRtamiti sAnutApaM nirantaramanusmaran / tathA svakRtaM sukRtamevAzravadvArasaMvaralakSaNamanumodayan sAnandamantarvibhAvayan, tvaccaraNau tvakramau zaraNaM yAmi prapadye / kiMviziSTaH ! zaraNojjhitaH bhaavshtrusNtraasaadshrnnH||dusskRt garhAmevAhamanovAkkAyaje pApe kRtAnumatikAritaiH / mithyA me duSkRtaM bhUyAdapunaH kriyayAnvitam // 2 // he bhagavan ? manovAkkAyaje manovacanatanusamudbhave duzcintitadurbhASitaduzceSTitarUpe pApe kalmaSe kRtAnumatikAritaiH karaNakAraNAnumatibhiryanme purA kRtaM duSkRtaM duSkarma tattavAcintyamahimno mAhAtmyAnmithyA mudhAstu kRtamapyakRtamiva jAyatAm, kathaM ! apunaH kriyayAnvitaM apunaHkaraNena yuktam / kimuktaM bhavati ! kila yasya hi pApasya mithyAduSkRtarUpaM prAyazcitamupAttaM tadyadi bhUyo'pi vidhIyate tadA tanmithyA kumbhakRnmithyAduSkRtamiva vRthaiva syAdityapunaH kriyayetyuktam / sukRtAnumodanamAha yatkRtaM sukRtaM kiJcidranatritayagocaram / tatsarvamanumanye'haM mArgamAtrAnusAryapi // 3 // he svAmin! yanmayA tathAvidhazubha sAmagrIyogena kiJcidalpamapi sukRtaM ralatritayagocaraM jJAnadarzana cAritrAnugataM kRtamupArjitaM tatsarvamahamanumanye sapramodamanumodayAmi, kiMviziSTo'haM ? mArgamAtrAnusAryapi jJAnAdiyuktamArgamAtrapraviSTo'pi, ayamAzayaH 'kila jJAnAdayo hi yadaiva samyagAsevitAH syustadaivAnumodanena puNyopacayaM kuryuH, ahaM tu ratnatrayamArgAnu 2tional % Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 54 // Jain Education sAryeva natu yathoktakArI, tathAkRto hi sukRtaiva ( tameva ) syAttathApi yadalpamapi jJAnAdigocaraM sukRtaM kRtaM tadanumodayAmIti' / mArgamAtrAnusAryapIti sukRtavizeSaNaM ca // punaH sukRtAnumodanamAha sarveSAmahadAdInAM yo yo'rhatvAdiko guNaH / anumodayAmi taM taM sarvaM teSAM mahAtmanAm // 4 // sarveSAM nAmasthApanAdravyabhAvabhedAnAM atItavarttamAnAnAgatarUpANAM sarvAsvapi karmabhUmiSu samutpannAnAmarhadAdInAM arha - tsiddhAcAryopAdhyAya sAdhUnAM yo yo'rhattvAdiko guNaH yathArhatA mahattvaM siddhAnAM siddhatvamAcAryANAM paJcavidhAcAracaturatvamupAdhyAyAnAM samayasUtropadezakatvaM sAdhUnAM ratnatrayasAdhakatvamityAdiko yo guNastamahaM sarvamazeSamapyanumodayAmi / | guNiguNAnumodanaM vetanamanazvarapathapAtheyamatasteSAM mahAtmanAM puNyakIrttanAnAmahamapi guNAnanumodayAmi | evaM duSkRtagarhAsukRtAnumodane vidhAya prastutaM zaraNamamUnAha tvAM tvatphalabhUtAn siddhAn tvacchAsanaratAnmunIn / tvacchAsanaM ca zaraNaM pratipanno'smi bhAvataH // 5 // he bhagavan? ahametadetaccharaNaM prapanno'smi / kiM tadityAha ! tvAM bhAvArhadrUpaM bhavantaM, tathA siddhAn sakalakarmmamalapaTalavigalana laghubhUtatvena lokAgragatAn, kiMviziSTAn ! tvatphalabhUtAn arhatAm siddhatvameva phalaM tathA tvatsaMbandhikuvAsanApAzavi| zasanaM yacchAsanaM tatra ratAnAsaktamanaso mumukSUn, tathA apArasaMsArapArAvAraparapAraprApaNayAnapAtrapratimaM tvacchAsanaM zaraNaM prapannaH saMzrito'smi / kathaM ? bhAvato bhAvazuddhyA natu paroparodhAdinA, bhAvaM vinA kRtaM hi jinazAsanAdyanusaraNaM vyApannadarzanAnAmivAphalaM saphalaM ce (dami ) ti // savivara. // 54 // wjainelibrary.org Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CALCARECHAR evaM duSkRtagarhAsukRtAnumodanazaraNagamanAni vidhAya sattvakSAmaNAmAha| kSamayAmi sarvAn sattvAn sarve kSAmyantu te mayi / maitryastu teSu sarveSu tvadekazaraNasya me||6|| he kSamApradhAna! ahaM sarvAnekendriyAdInpaJcendriyaparyavasAnAn zatrumitradRSTAdRSTaparicitAparicitabhedAn, sattvAn prANinaH, svAparAdhasvIkAreNa kSamayAmi kSamA grAhayAmi, te'pi sattvA mayi viSaye kaluSatAM vimucya kSAmyantu titikSAsumanaso bhavanta, evaM ca sati teSu sarveSvapi viSaye mama maitrI pUrvoditasvarUpA astu kiMviziSTasya mama? tvadekazaraNasya tvaccaraNasmaraNamAtrazaraNasya / evaM sattvakSamaNAM vidhAya mamatvaparihArArthamekatvabhAvanAM bhAvayannAha eko'haM nAsti me kazcinna cAhamapi kasyacit / tvadaMhrizaraNasthasya mama dainyaM na kiJcana // 7 // he vizvajanIna ? yadetat kalatraputradhanadhAnyAdi bahirmukhairAtmIyatvena vyapadizyate tadapi na tAvatparabhavAdAtmanA samaM sameti na cApyevaM tatra gacchantamanugacchati tasmAt pRthgbhuutmevedmaatmnH| evaM ca satyahaM dravyataH saparicchado'pi bhAvata eka eva / nacaiteSu svakAryatAtparyavastubAndhavAdiSu kazcinmama saMbandhI / nacAhamapi svakRtaphalopabhoktA amISAM sNbndhii| hainanvevamekAntenaikakasya tava mahadainyamityAzakyAha-naca mama tvadaMhizaraNasthasya pratipannatvaccharaNasya kizcana svalpamAtramapi dainyaM dInatA prabhutArAmasya paramaM svaatntrysukhmev||nc matpAlanaparizramo'pi svAminazciraM kila bhAvIti darzayannAha yAvannApnomi padavIM parAM tvadanubhAvajAm / tAvanmayi zaraNyatvaM mA mucaH zaraNazrite // 8 // G ESCRED Santar.rA H ainelibrary.org Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 55 // Jain Education he vizvavatsala ? yAvadahaM tvadanubhAvajAM sarvAdbhutatvatprabhAvaprabhavAM, parAM parAnandasvarUpAM, padavIM muktilakSaNAM, nApnomi na labhe, tAvanmayi zaraNaM zrite caraNatalanilIne, zaraNyatvaM zaraNocitaM pAlakatvaM mA mucaH mA tyAkSIH, prAptazca paramapadavIM svalIlayaiva vilasanna kariSye kasyApi zaraNAdiprArthanAdainyamiti // iti vItarAgastotre saptadazasya zaraNastavasya padayojanA || evaM stutikRtrijagadguruzaraNAnusaraNasAvaSTambhastaditaradevAnnibhRtamupahasitukAmaH pariNAmasukumArayApi mukhaparuSayA gi| rA bhagavantaM tuSTuSuH kaThoroktistavamAha - tasya cAyaM prastAvanA zlokaH naparaM nAma mRdveva kaThoramapi kiJcana / vizeSajJAya vijJapyaM svAmine khAntazuddhaye // 1 // he bhagavan ! evaMvidhAya svAmine paraM kevalaM mRdu sulalitameva na vijJapyam kiM tvantarAntarA kiJcana svalpamAtraM kaThoraM | paruSaprAyamapi / kiMviziSTAya svAmine ! vizeSajJAya vakturabhiprAyavizeSaviduSe / ayamabhisandhiH 1 yaH kilottAna matitvena yathAzrutayathAdRSTArthamAtragrAhI prabhustaM prati pAdanma ( yAvanma) norataye sukumArameva vAcyaM yastu dezakAlaprastAvaucityapuruSastadAzayavizeSavidvAMstaM prati yathArthabhASibhirbhRtyairanukUlamitara ccAduSTabhAvairvijJapyam, tadbhAvajJena svAminApi tadvadhAryameva, yataH " sa kiMsakhA sAdhu na zAsti yo'dhipaM hitAnna yaH saMzRNute sa kiMprabhuH " kimarthamityAha - svAntazuddhaye svamanaHkuvikalpakalpanApohAya // kaThoroktimeva vyanakti tional XI savivara. // 55 // w.jainelibrary.org Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na pakSItyAditastadevamitipaJcamazloke saMbandhaH / he bhagavaMstvaM parIkSakaiH kathaM devatvena pratiSThApyaH, yataH sarvadevebhyo vilakSaNaH kathamevamucyamAnaprakAreNa tadeva darzayati na pakSipazu siMhAdivAhanAsInavigrahaH / na netravakragAtrAdivikAravikRtAkRtiH // 2 // ye kilAsmAbhirasmin loke devA dadRzire te pakSipramukhavAhanAsInavigrahAH vihaGgaprabhRtiyAnavinyastavapuSaH tathAhi brahmaviSNuskandA yathAkramaM haMsagaruDamayUragAmitvena pakSivAhanAH, tathezvaravaizvAnaramaruto yathAkramaM vRSameSamRgagAmitvena pazuvAhanAH, bhavAnI ca siMhavAhanA, AdizabdAnnaravAhanAditridazaparigrahaH / tvaM tu pakSiprabhRtike naikasminnapi vAhane vinyastadehastata evetaradevebhyo vilakSaNaH tathAhi devA hi netravakragAtrAdivikRtibhRta evAsmAbhirupalabhyante yathA - trinayanaH zambhuH, caturvakraH svayambhUH, SaNmukho mahAsenaH, caturbhujo viSNurgajAsyo laMbodarazca gaNeza ityAdi / tvaM tu netravakragAtrAdivikArairna vikRtAkRtiH kiMtu nirvikAraH sarvAvayavasundarastadevamapyanyadevebhyastvaM visadRzaH // na zUlacApacakrAdizastrAGkakarapallavaH / nAGganAkamanIyAGgapariSvaGgaparAyaNaH // 3 // devA hi zUlacApacakrAdibhiH zastrairaGkitakarapallavAH syuryathA zUlabhRtpinAkapANizca haraH, zArGgabhRJcakradharazca hariH, zaktidharaH kumAraH, parazvadhAyudhaH siMdhurAsya iti / tava tu pANipallavau yadi rUparekhArUpaireva cApacakrAdibhirlAJchitauna | punaritaraiH / te hi aGganAkamanIyAGgapariSvaGgaparAyaNAH kamanIyakAminI manoharazarIraparIrambhasubhagambhaviSNavastathAhi Jain Educationonal w.jainelibrary.org Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivara. vItarAga. gaGgAgaurIbhyAM girIzaH, gAyatrIsAvitrIbhyAM prajApatiH, rAdhArukmiNIbhyAM kamalAvilAsI, nityamAliGgita evAste, tvaM tu svpne'pyshiilitllnaajnH|| tathA // 56 // na garhaNIyacaritaprakampitamahAjanaH / na prakopaprasAdAdiviDambitanarAmaraH // 4 // te hi gahaNIyaiH pRthagjanebhyo'pyatijaghanyaiH svasutAriraMsARSiyopidupalAlanabrahmazirazchedagovadhaprabhRtibhizcaritaH prakampitamahAjanAH ahaha mahadakRtyasAhasamidamiti sasAdhvasIkRtaziSTajanahRdayAH, tvaM puna vNvidhcritrH| tathA te hi tathAvidhAparAdhadurddharakrodhaprArabdhapradhAnavidhayaH suranarAdIn kadAcicchApavadhAdibhirviDambayanti, kadAcicca ziraHkamalopa-18 nayanatIvratapaHpraNidhAnAdibhiH prasannamanasastAneva varapradAnAdiprasAdairanugRhya bhUyo viDambayanti tvaM tu na tathA // / na jagajananasthemavinAzavihitAdaraH / na laasyhaasygiitaadiviplvopplutsthitiH||5|| __ te hyasya jagatazcarAcarasyApi janane sthemani vinAze ca vihitAdarAH kila kazcijaganti sRjatyaparaH paripAlayatyahai nyo vinAzayatIti, tvaM tu tatrAbhyudAsIna eva / tathA te hi lAsyahAsyagItAdibhirnRtyahasitageyaprabhRtiviplavainaTaviTocita-2 ceSTitairupaplatasthitayaH, tvaM punaH paraprastuteSvapyamISu vilokane'pi tndraaluriv|| tadevaM sarvadevebhyaH sarvathA tvaM vilakSaNaH / devatvena pratiSTApyaH kathaM nAma priiksskaiH||6|| tattasmAtkAraNAddhe bhagavan! evaM pUrvoktaprakAreNa sarvebhyo'pi hariharAdidevebhyaHsarvathA sarvairapicihnastvaM vilakSaNo visa-* ALSAMACHAARAMS // 56 // Jain Educatan For Private Personal Use Only Chainelibrary.org Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - S achikAMSAGAROSAROKAR dRzaH / evaM sati parIkSakairdevatvena devo'yamitibuddhyA kathaM pratiSThApyaH kena prakAreNa hRdi vyavasthApya iti / tadeva dRSTAntena spaSTayati anuzrotaH saratparNataNakASThAdi: pratizrotaH zrayadvastu kayA yuktyA pratIyatAm // 7 // ___ anuzrotaH salilapravAhaM prati prastAreNa saratsaMcarat parNatRNakASThAdivastu yuktimat pratyakSapramANapratiSThitatvena sarvasyApyanubhavasiddhatvena ca yauktikaM, pratizrotaH salilapravAhAt pratItaM tu parNatRNAdivastu zrayatpravahat kayA yuktyA kena pramANavalena pratIyatAM nizcIyatAm ! / evaM vartamAnadevalakSaNavilakSaNe tvayi kathaM devatvabuddhirupajAyatAmiti // evaMstutikRdasaMvidAna iva bhagavatsvarUpaM bahirmukhaparIkSakapakSakakSIkAreNa kimapi paruSaprAyamabhidhAya bhUyaHsvabhAvoktiM vyanakti athavAlaM mandabuddhiparIkSakaparIkSaNaiH / mamApi kRtametena vaiyAtyena jagadguro? // 8 // athaveti puurvopkssiptaarthopsNhaare| he jagadguro! bhuvanamahanIyAmIbhiH pUrvoditairmandabuddhiparIkSakaparIkSaNairnirvicArakavicAraprakArairalaM paryAptaM, sarvathaiva tvayyanupapannatvAtteSAM / tathA mamApyetena pUrvoditena prAkRtajanocitena vaiyAtyena parIkSAvaidagdhyadhArthena kRtaM paryApta, manasApyevamasatpralApasya tvayi cintayitumanucitatvAt / nanu yadi pUrvoditAni devalakSaNAni na tathA kSodakSamANi takimanyattadupalakSaNAya lakSaNAntaraM mRgyamityAha yadeva sarvasaMsArijanturUpavilakSaNam / parIkSantAM kRtadhiyastadeva tava lakSaNam // 9 // Jain Education a l For Private Personal Use Only R ainelibrary.org Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivara. vItarAga. he svAmin ! yadeva sarvasaMsArijanturUpebhyaH samastabhavasthazarIrizarIrebhyo lokottaratvena visadRzaM, kRtadhiyo vidvAMsasta deva tava lakSaNaM priikssntaaN| kimuktaM bhavati ! kila yAni paraiH pakSipazuvAhanAdIni devacihnatvenodIryante tAni srvsNsaari||57|| jantusAdhAraNAni, asAdhAraNaguNaizca devatvamupapadyate / ata eva bhagavAn vimuktasarvasaGgatvena na pakSipazuprabhRtiSvAsInade-IN hastata eva muktH| vAhanAdhInatanavastu saparigrahatvena saMsAriNa eva / tathA sarvottamasamacaturasrasaMsthAna eva bhagavAn, natu | netrAdivikRtimAna , proSitadveSatvena ca zUlAdizastrarahitaH, vigatarAgatvena ca nAGganAliGgitatanuH, agarhaNIyacaritatvena ca / vizvavizvAnandadAyI, paramasamabhAvabhAvitatvena ca prakopaprasAdAdibhirna viDambitaH, niSThitArthatvena ca na jagatsargAdivya graH, nirmohatvena ca na laasyhaasyaadibhirupplutH| pUrvoditasvarUpAzca pare / evaMvidhaM ca yadidaM samastasaMsArirUpavilakSaNadUtvaM tadeva tava lakSaNamiti // etadeva spaSTayannupasaMharati | krodhalobhabhayAkrAntaM jagadasmAdvilakSaNaH / na gocaromRdudhiyAM vItarAgaH kathaJcana // 10 // / PI krodhalobhabhayAdibhiH pratItairantarArAtibhiridaM jagadAkrAntaM / bhagavAMstvasmAjagataH krodhAdibhiranAkrAntatvenaiva vila-15 kSaNo visadRzaH / ata eva vItarAgatvenaiva kathaJcana kenApyupAyena mRdudhiyAM komalaprajJAnAM bahirmukhANAmagocarastadanura-16 haiAhItairantarmukhareva tasyopalabhyatvAditi // 5 iti vItarAgastotre aSTAdazasya kaThoroktistavasya padyojanA // // 5 // Jain Education Codjainelibrary.org Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ CARE SAXA -CROSSRXARAGE evaM jagadvilakSaNairlakSaNarupalakSito'pi bhagavAn yadArAdhanena svArAdhito bhavati tAM bhagavadAjJAmAjJAstavena stutikRta prastauti-tasya cAyamAdyazlokaH | tava cetasi varte'hamiti vArtApi durlabhA / maccitte varttase cettvamalamanyena kenacit // 1 // he vizvajanIna! kila bhRtyo hi ni kRtrimabhaktikrameNa saGkAmatyeva svAminazcetasItilokasthitiH, tvayi tu lokottara-18 carite durghaTamidamityAha-tava saMbandhini vigatarAge cetasi yadahaM varte nivasAmi ityevaMrUpA vArtApi durlabhA duSprApaiva, kevalaM madAyatte maccitte cedyadi tvaM vartase nirantaramadhivasasi tadA mamAnyena tvaccetasi svanivasanAdinA kenacinmanora thenApyalaM paryAptaM / maccitte tvannivAsamAtreNaiva kRtakRtyo'hamiti bhaavH|| kimarthamiyataiva caritArtha iti cedAhada nigRhya kopataH kA~zcit kA~zcittuSTyA'nugRhya ca / pratAryante mRdudhiyaH pralambhanaparaiH paraiH // 2 // | yataH kAraNAt he svAmin ! amI tvacchanyamanaso mRdudhiyaH parairavItarAgadevaiH pratAryante viplAvyante kathamityAhatatsamakSaM kA~zcidAtmapratikUlAn kopataH krodhodvodhAta zApavadhAdibhirnigRhya / tathA kA~zcidAtmano'nukUlAMstuSTyA prasAdena| varAdipradAnAdanugRhya / kiMviziSTaiH paraiH! pralambhanaparaiH vnycnprpnyccturaiH| kimuktaM bhavati ! kila mRdudhiyo hyAyatimanAlo-18 cya tAtkAlikI teSAM nigrahAnugrahazaktimanucintya bhItyA prItyA ca tadanuvarttanatatparAH patantyevAgAdhe saMsRtipAthodhau, he tvayA ca vizvavatsalenAlayate cetasi na prabhavati teSAM pratAraNeti tvayi cittavAsini kRtakRtya evAham // HaskGUSAREERCRACTRICARRIGARSA Jan Education For Private Personal Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savivara. vItarAga. nanu yadyekAntato vItarAga evAyaM bhavadAptastadA nirantaraprayuktairapi stutistomaina prasAdabhAgbhavati / yadica stutido pA(stomA)tprasIdati tadA niyataM na vItarAgo'prasannazca kIdRkphalaM dAsyatIti galatAluzoSaphala evAyaM stutivAdastasmin | // 58 // bhavatAmiti pralApinaH parAn prAha1 aprasannAtkathaM prApyaM phalametadasaGgatam / cintAmaNyAdayaH kiM na phalantyapi vicetanAH // 3 // 6 | he vidvanmAninaH! yadetadbhavadbhirudIyate yadasmAdvItarAgatvena stutizatairapyaprasannAt bhavadbhiH kathamIpsitaM phalaM prApyaM labhyamiti? tadasaGgataM tadidaM bhavadudIritaM vacaH sarvathaivAsaGgatamayauktikam / kimityAha-na khalvayaM niyamo yatprasanna eva sevyaH sevAphalaM dadAtIti dRSTAntena vighaTayati-cintetyAdi, loke hi ye kila cintAmaNimahauSadhiprabhRtayastadvizeSa-18 vidbhiH kenApyabhilASeNa prasAdyante te vidhivadArAdhitAH kiM vAJchitaphalairna phalanti! apitu phalantyeva / kiMviziSTAH! vicetanA viziSTacaitanyazUnyA api, prasAdazca viziSTacaitanyAvinAbhUtaH / atazcintAmaNyAdInAM caitanyavizeSazUnyAnAmapyArAdhanaM yadi na niSphalaM tadasmAkaM vItarAgasyApi vijJAnarAzerbhagavataH samArAdhanaM kathamivAphalamiti yatkiJcidetat // __na cAsya bhagavataH prasAdanopAyo'pi komaladhiyAmadhInaH pazyanna (yasmAt) na khalvayaM devAntarAdivatpUjApraNAmastutiprabhRtibhiH prasIdati, kiNvaajnyaaraadhnen| saiva ca pUjAdibhyaH savizeSaphalavatIti darzayannAha vItarAga saparyAyAstavAjJApAlanaM param / AjJArAddhA virAddhA ca zivAya ca bhavAya ca // 4 // CAMERICARRORECHARACK // 58 // Jain Education For Private & Personel Use Only ainelibrary.org Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education Intel vItarAga! bhagavaMstava saMbandhinyAH saparyAyA api pUjAyAH sakAzAdAjJApAlanaM nidezakaraNaM paraM prakRSTaphaladaM, dravyastavarUpatvAt pUjAyA bhAvastavarUpatvAccAjJArAdhanasya, tayozca parasparaM sumerusarSapayoriva sudUramantaraM uktaM ca "kaJcaNamaNisovANaM thaMbhasahassUsiyaM suvaNNatalam / jo kArija jiNaharaM taovi tavasaMjamo ahiotti" / saparyApItipAThe AjJApAlanaM tAvaduktayuktayaiva prakRSTatamaM paraM saparyApi tadadhikAriNAmAjJApAlana rUpatvena paramparayA muktiphalatvena ca varaiva / kiMceyaM bhagavadAjJA ArAddhA trikaraNazuddhyA samyagArAdhitA zivAya mahodayAya, virAddhA ajJAnapramAdAdibhiravadhIritA bhavAya saMsArAya jAyate, ataH ka iva sahRdayastadArAdhane'vadhIraNAM vidadhyAditi // atha keyamAjJA nAma ucyate AkAlamiyamAjJA te heyopAdeyagocarA / AzravaH sarvathA heya upAdeyazca saMvaraH // 5 // he bhagavan ! AkAlamA saMsAramatIte varttamAne bhaviSyati ca kAle te tava saMbandhinI iyaM vakSyamANA AjJA zAsanaM / kiMviziSTA ! heyopAdeyagocarA heyaviSayA upAdeyaviSayA ca / dvaividhyameva vyanakti - AzravetyAdi, AzravatyanenAtmani pApamityA| zravaH kaSAyaviSayaduSTayogapramAdAviratimithyAtvArttaraudralakSaNaH saca sarvathA manovAkkAyaiH karaNakAraNAnumatibhizca yaH parityAjyaH / tathA pUrvoditasyAzravasya vipakSarUpaH kSamAmArdavArjavasantoSasaMyama guptitrayApramAdaviratisamyaktvazubhadhyAnalakSaNaH saMvara upAdeyaH sarvAtmanA svIkArya iti bhagavadAjJA // atha kimarthamAzravatyAge saMvaropAdAne ca iyAnAgraha ityAha Azravo bhavahetuH syAtsaMvaro mokSakAraNam / itIyamAhatI muSTiranyadasyAH prapaJcanam // 6 // inelibrary.org Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. yataH kAraNAdayamAzravaH pUrvodito bhavatuH saMsArakAraNaM kaSAyAdikaluSita evAtmA bhavaM bhrAmyatItiheyaH / saMvarazca savivara, pUrvoditasvarUpo mokSasyApunarbhavasya kAraNaM hetuH srvsNvrruuptvaanmhodysyetyupaadeyH| itIyamevaMrUpA AhetI arhataH sNv||59|| hindhinI muSTiH samastopadezArthasArthasArasaGghaharUpA mUlagranthiH / yaccAnyadaGgopAGgamUlacchedagranthAdirUpaM tadasyA AzravatyAga-| saMvarAdAnarUpAyA bhagavadAjJAyAH sarva prapaJcanaM vistAraNameva // punarbhagavadAjJAyA eva prabhAvamudbhAvayannAha| ityAjJApAlanaparA anantAH parinirvRtAH / nirvAnti cAnye vacana nirvAsyanti tthaapre||7|| he svAmin ! ityevaMrUpAyAstvadAjJAyAH pAlane samyagAsevane parAstatparAH / atIte kAle anantA bhavyAGgabhAjaH pari | sAmastyena sakalakarmajAlonmUlanapurassaraM nivRtA nivRtisukhbhaajntaamyuH|tthaa vartamAne'pi kAle ye kecana nirvAnti te'pyAjJApAlanAt / tathA bhaviSyati samaye pare'pi ye kecinirvAsyanti te'pi tvadAjJApAlanAt / tadevaM sarvathA sarvajJAjJaiva paramapadasukhAnAmavikalakAraNamiti // evaM ca sati yanizcitaM tadAha hitvA prasAdanAdainyamekayaiva tvadAjJayA / sarvathaiva vimucyante janminaH karmapaJjarAt // 8 // | he vizveza? parairaparamArthavedibhiH kiledamudIryate yatprasannAdeva prabhoH phalaM sulabha, tacca cintAmaNyAdidRSTAntena puraiva Vi||59 // vighaTitaM, tasmAdidaM paropanyastaM prasAdanAlakSaNaM dainyaM dInatvaM, hitvA vihAya, ekayA nizchadmasamArAdhitayA tvadAjJayA SASRACCOLCANORMALSECRECE GIRLCHOREOGROLARKHERECTOR Jain EducationHal For Private Personel Use Only W jainelibrary.org Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education | tava zAsanena sarvathA apunarvandhAya janmino bhavyAGgabhAjaH karmapaJjarAdvimucyante sakalakarmabandhanavidhvaMsena sadAnandaM padamadhizrayanti / tasmAtparyAptaM tvadAjJArAdhanAdaparaiH paramapadopAyaparizIlanairiti // iti vItarAgastotre ekonaviMzasyAjJAstavasya padayojanA | evaM stutikRdbhagavati vItarAge vividhabhaNitibhaGgItaraGgitAM stutimabhidhAya sAmprataM tadupasaMhArAya samAptimaGgalAya cAzIH stavaM vibhaNiSuH sAkSAtpuraH sphurantamiva svAminamuddizya bhaktyatizayenAha - pAdapITha mUrdhni mayi pAdarajastava / ciraM nivasatAM puNyaparamANukaNopamam // 1 // he vizvavandya ? tava pAdAravindarajo mayi vizeSaNasAmarthyAnmama mUrdhni ciramAsaMsAraM nivasatAM nilIyatAM, kiMviziSTe ? pAdapIThaluThanmUrdhni, prastAvAttvatsaMbandhini pAdapIThe calanana linasaMsparzapAvanairaM hi viSTarailuThadbhattayatizayena vilulanmUrddhAnaM yasya sa tathA tasmin rajaH, kiMviziSTaM ! puNyaparamANukaNopamaM, paugalikatvAt karmaNAM puNyaprakRtibandhahetavo ye paramA|NukaNAstadupamaM tattulyam / idamuktaM bhavati - yeSAM hi praNate zirasi svAminaH pAdarajo vizrAntaM prAyaH puNyakarmanibandhakA eveti // tathA zaumukhAsa harSavASpajalormibhiH / aprekSyaprekSaNodbhUtaM kSaNAtkSAlayatAM malam // 2 // tional Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 60 // Jain Educatio G he vizvaikadRzya ! madRzau matsaMbandhinI locane, tvanmukhAsate tvadAnanana lina nilIne, harSavASpajalormibhirAnandAzruvArivIcibhiraprekSyANAM rAgadveSamohAdihetutvena vilokayitumanucitAnAM yadakasmAdAkuTyA vA prekSaNamavalokanaM tasmAdudbhUtamutpannaM yanmalaM kalmaSaM tatkSaNAdapi kSAlayatAM / samucitaM ca jalormibhirmalaprakSAlanaM bhagavadvadanAvalokanAcca cirasaMcitapApapaTalavigalanamiti // kiMca tvatpuro luThanairbhUyAnmandbhAlasya tapasvinaH / kRtAsevyapraNAmasya prAyazcittaM kiNAvaliH // 3 // he parameSThipurassara ! tvatpurastava puro bhAge, luThanairbhaktayatizayAdasakRdavanItalatAlanairmadvAlasya matsaMbandhino lalATapaTTasya tapasvinaH pUrvaM tvatpraNAmavaJcitatvena kRpAspadasya, kiNAvaliH kSitipIThaveSTaghaTTanodbhUtA kSatatatiH prAyazcittamaghamarSaNaM bhUyA - t / nanu kasya pApasya prAyazcittamidamityAha- kiMviziSTasya ! kRtAsevyapraNAmasya, kRto nirvarttito'sevyAnAM bhavAbhinanditvenopAsanAnarhANAM praNAmaH praNatiryena sa tathA tasya, yazcAparAdhyati sa drutamanubhavatyevAparAdhaphalamiti // anyacca mama tvaddarzanodbhUtAzviraM romAJcakaNTakAH / tudantAM cirakAlotthAma saddarzanavAsanAm // 4 // ziromaNe saMbandhi yaddarzanamamandAnandaniSpandAkSinirIkSaNaM tasmAdudbhUtAH saMghaTitA ye romAJca kaNTakAH pulakako kodAste cira kAlotthAmanAdibhava bhramaNopacitAmasaddarzanAnAmasarvajJopajJakuzAsanAnAM durvAsanAM ciramatyantaM tudantAM vyathotpAdanena nirvAsayatAM (ntAM) / samucitaM ca kaNTakairvyathanaM vyathita (te) vahirniryANamiti / tional %%% savivara. "nA ww.jainelibrary.org Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SOCIENCCCCCCCCESCRRC tvadvakAntijyotsnAsu nipItAsu sudhAsviva / madIyairlocanAmbhojaiH prApyatAM nirnimesstaa||5|| he jagallocanalobhanavadana! tvatsaMbandhi yadvakraM mukhapIyUSadyutistasya kAntirlavaNimajalotpIlacchaviH saiva jyotsnAzcandrikAstAsu nitarAM pItAsu tRptiparyantamAsvAditAsu, kAsviva ! sudhAsviva pIyUSapUreSviva madIyairmatsaMbandhibhirlocanAmbhojainayananalinairninimeSatA niSpandatA prApyatAmanubhUyatAm / yogyA ca jyotsnApAnAdambhojAnAM niSpandatA, pIyUSapAyinAM ca ninimeSatA / animiSatvamamaratvamitiyAvat // tathA ___ tvadAsyalAsinI netre tvadupAstikarau karau / tvadguNazrotRNI zrotre bhUyAstAM sarvadA mama // 6 // he vizvaikamitra! mama saMbandhinI netre tvadAsyalAsinI tvanmukhasukhavAsadurlalite bhUyAstAM / tathA mama karau pANI api tvadupAstikarau tvaccaraNasarojasaparyAparyavasitau syAtAm / tathA mama zrotre api tvadguNazrotRNI tvadIyAbhirAmaguNagrAmazravaNasAvadhAne bhUyAstAm / kathaM! sarvadA sarvakAlaM, yatastvanmukhameva samastavIkSaNIyopaniSadbhUtaM, tvameva sarvopAsyarahasyasImA, tvadguNA eva sarvazrotavyasarvasvaM naanyditibhaavH|| kiM ca kuNThApi yadi sotkaNThA tvadguNagrahaNaM prati / mamaiSA bhAratI tarhi svastyetasyai kimanyayA // 7 // he bhuvanamahanIya! mama saMbandhinIyameSA stutau vyApriyamANA bhAratI vANI caturdazapUrvadharadazapUrvadharAdipUrvapuruSasiMhabhAratyapekSayA sUkSmArthasArthabhedanAkSamatvena ca kuNThApyatIkSNApi yadi tvadguNagrahaNaM prati tavotkIrtanamanu sotkaNThA saspRhA tarhi | Jain Education a l [w.jainelibrary.org Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 69 // Jain Education tadA evaMvidhAyai kuNThAyai adhyetasyai mama vANyai svasti kalyANamastu, anyayA etadvyatiriktayA tvadguNagrahaNaparAGmukhayA'kuNThayApi kutapravarttanena svaparayoranarthaphalayA bhAratyA kiM? na kiMcit, uktasvarUpayA svavAcaiva me critaarthtvaat| evamuttarabhaktirAgabhASitaH stutikRdbhagavati paramAtmani sarvAtmanaivAtmAnamupaninISuH stutizeSamAha tava preSyo'smi dAso'smi sevako'smyasmi kiGkaraH / omiti pratipadyasva nAtha ! nAtaH paraM bruve // 8 // | he sarvAdbhutasanAtha nAtha! asmi ahaM tatra saMbandhI preSyo, dAsaH, sevakaH, kiGkarazcAsmi / tatra preSyate prabhuNA svArthasiddhaye yatra tatreti preSyaH / dAsazca krykriito'ngkitkaadiH| samyak svAmicittAnurUpasevAnipuNaH sevakaH / pratikSaNaM kiM karomItimukharamukhaH kiGkaraH so'hamevaMvidhastAvattavAsmyeva / sevakAzca sevAnurUpaM phalamicchanti tathApi tvattastribhuvanalakSmIvizrANanasthUlalakSAdapi na kiMcidahamadhikaM prArthayiSye kevalamomityakSaramAtramuccArya madIyastvamiti mAM pratipadyastra, ataH parametadadhikaM na kizcit bruve vijJApayiSyAmi tvadaGgIkAramAtreNaiva kRtakRtyatvAt / ayamAzayaH 'kila na khalu tvamAtmasvIkAreNAyogyamanugRhNAsi tvadaGgIkArAccAvagatasvayogyatvasya mama saMmukhAnyeva samagrANyapi zreyAMsi tataH kimadhikaM prArthyatAmiti / anI ca vItarAgAH kila kalikAla sarvajJaprAyairhemacandrasUribhirbhagavati vItarAge samuttaraGgabhaktirAga sAgaraiH zrIkumArapAlabhUpAlAnugrahAya grathitA ityetadeva vyanakti zrI hemacandraprabhavAdvItarAgastavAditaH / kumArapAlabhUpAlaH prApnotu phalamIpsitam // 9 // 2 savivara. // 69 // jainelibrary.org Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIhemacandrAcAryaprabhavAtsaMdarbhitAditaH pUrvoditasvarUpAdvItarAgastavAt kumArapAlabhUpAlaH zrIkumArapAladevAbhidhAnazcI-1 lukyacakravartI IpsitaM mano'bhilaSitamaihikAmuSmikaM ca phalaM prApnotu labhatAM evaMvidhAcca sadbhUtastutistomajanyAgaNyaprabhAvAdabhilaSitasiddhiH stotuH zrotuzca sulabhaiveti samaJjasam // iti zrIvItarAgastotre viMzatitamasyAzI:stavasya padayojanA // 20 // cAndre kule'sminnamalazcaritraiH prbhurvbhuuvaabhydevsuuriH| navAGgavRtticchalato yadIyamadyApi jAgarti yazaHzarIram // 1 // tasmAnmunIndurjinavallabho'tha tathA prathAmApa nijairguNaudhaiH / vipazcitAM saMyaminAM ca durge dhurINatA tasya yathAdhunApi // 2 // teSAmanvayamaNDanaM samabhavatsaMjIvanaM duSSamAmUrchAlasya munivratasya bhava(bhRn niHsImapuNyazriyaH zrImanto'bhayadevasUriguravaste yadviyuktairguNairdraSTuM tAdRzamAzrayAntaramaho dikcakramAkramyate // 3 // RRRRRRRRR Jain Educa t ional For Private & Personel Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. 4. savivara. // 62 // CARRORAKAAS yatipatiratha devabhadranAmA samajani tasya padAvataMsadezyaH / dadhuradharitabhAvarogayogA jagati rasAyanatAM yadIyavAcaH // 4 // tadIyapaTTe pratibhAsamudraH zrImAn prabhAnandamunIzvaro'bhUt / sa vItarAgastavaneSvamISu vinirmame durgapadaprakAzam // 5 // | evaM sapAdazatayutaviMzatizataparimitaH (smaadrshH)| prathamAdarza gaNinA likhito harSendunA zaminA // 6 // iti zrIkalikAlasarvajJazrIhemacandraprabhupraNItAH zrIdevabhadramunIndraziSyarana zrIprabhAnandamunIdropajJavivaraNopetAH stavAH viMzatiH 4X*XXSAXSHILASHX // 6 // ASS For Private Personel Use Only mainelibrary.org Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educatio atha zrIvItarAgastotrasyAvacUrNiH / // OM // jayati zrIjino vIraH sarvajJaH sarvakAmadaH / yasyAGgiyugalaM kalpapAdapairyugmajAtakam // 1 // natvA nijagurUn sArasArasvatavibhAdbhutAn / vItarAgastavAnvarthe bAlagamyaM karomyaham // 2 // tathAhi - pUrva svargasahodare pattananagare nijasahajaparAkramAkrAntarAjacakraH paramaprabhutAnukRtazako durddharavirodhisindhurabhayakarakarAlakaravAlaH dazadimaNDapAkhaNDamaNDanakIrtivratativitAnAlavAlaH prajApAlazrIkumArapAlazcatuH sAgarAvadhi dhAtrIdhavatAM dadhAtisma, saca kalikAlasarvajJazvetA|mbarAdiSaDdarzanAkhaNDitAjJasvaprajJAparAbhUtasurasUrizrI hemasUrivacanAmRtena galitamithyAtvagaralaH saralatara zrIjinamArga pratipannavAn, zrIjinottanavatattvAni zraddhadhAnaH prathamatrate'STAdazadezeSvamAripravartanaM mArizabdazravaNe'pi kSapaNakaraNaM, dvitIye viparyayeNA'satyavacane AcAmlaM, tRtIye dvisaptatilakSanivIMrAdhanamocanaM, caturthe dharmaprAtyanantaraM pANigrahaNaniyamaH | caturmAsa ke tridhA zIlapAlanaM, bhopaladevAdyaSTabhAryAmaraNe pradhAnaprabhRtibhirvahu kathane'pi pANigrahaNAkaraNaM, paJcame paDaSTau kovyaH suvarNarUpyayoH dazazatatolakA mahArghyamaNiratnAnAM dvAtriMzat 2 sahasramaNAni tailaghRtayoH trINi 2 lakSANi zAlyAdidhAnyapuTakAnAmekAdaza zatAni gajAnAM paJcAzatsahasrA rathAnAmekAdazalakSAsturaGgamAnAM sarvasainyamIlane'STAdaza lakSA aSTA viMzatilakSAH subhaTAnAM sahasramuSTrANAmazItisahasrA gavAM paJca 2 zatAni gRhAsabhAyAnapAtra zakaTavAhinyAdInAM SaSThe catumasake pattanaparisarAdadhikadiggatiniSedhaH, saptame madyamAMsama dhumrakSaNatrahuvIjapaJcodunvarAnantakAya ghRtapUrAdiniyamaH / tional w.jainelibrary.org Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. avacU. // 63 // CACHECRROCACARRECRUARCASSES | aSTame tvAjJAmadhye saptavyasananiSedhaH, navame ubhayakAlayoH pratikramaNaM sAmAyike gRhIte zrIhemasUripAdAnvinA'nyena | sahAjalpanaM, dazame varSAsu kaTakAkaraNamekAdaze'STamIcaturdazyoHpauSadhagrahaNaM kAyotsarge pAdalagnasya markoTakasya dayayA svatanvA saha parataHkaraNaM, dvAdaze sIdansAdharmikANAM dvAsaptatilakSakaramocanaM prativarSa sAdharmikoddhArAyaikakoTidInAradA naM pAraNakadine para zatAnAmapi dRSTiprAptazrAddhAnAmAtmanA saha bhojanaM cetyAdiniyamAnaGgIkRtya prabhupArthe prAkRtaduSkRtaprakSAlanAya prAyazcittaM prArthitavAn , naizca samayarahasyaM hRdi vimRzya dattaM taccedaM-catuzcatvAriMzaduttaracaturdazazataM 1444 navyaprAsAdanirmApaNaM, poDazazatajIrNoddhAravidhApanaM, sapta mahAyAtrA ekaviMzatirjJAnakozA ityAdi / vizeSato vihitAbhakSya| bhakSaNadvAtriMzaddazanavizuddhaye ekasmi va pIThe dazanasaGkha-yaprAsAdA vidhApyAH, pratyahaM prAtardvAtriMzatprakAzAH cakAcaidI|ptau prakarSaNa kAzyante dIpyante AntaramalApanayanena dazanA ebhiriti prakAzA guNanIyAH iti taM pratipAdya zrAddhavidhipravRttiprarUpakA dvAdazayogazAstrasya vItarAgabhaktimayA viMzatizcAmI zrIprabhubhirAmnAtA iti mUlasambandhastepUttarANAM viMzateH prakAzAnAmarthamAtraM likhyate-prabhuzrIhemacandrasUrayaH zizuziSyazemuSIvizeSonmeSAya prathamastave yattacchabdayoH saptavibhaktyekavacanavyutpattiM pradarzayanto nijabhakti prakaTayanti yathA yaH parAtmA paraMjyotiH paramaH parameSThinAm / AdityavarNa tamasaH parastAdAmananti yam // 1 // yaH parAtmeti parazcAsAvAtmA ca parAtmA sarvasaMsArijIvebhyaH prakRSTasvarUpaH, punaH kiMviziSTaH ? paraMjyotiH paraM sakalakarmamalakAluSyarahitatvena kevalaM jyotirjJAnamayaM yasya sa tathA paramiti kevalArthe'vyayaM, parame sadAnandarUpe pade tiSThantIti ARCHICAGRECAREER Jan Education 11 For Private Personel Use Only Jainelibrary.org Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *AHOROSKOSARASHOREOG parameSThino'rhadAdayaH paJca teSAM paramaH pradhAnabhUtaH paramatvaM cAsya muktAvasthAmadhikRtya, parameSThinAmiti SaSThI saptamI cAvibhAge nirdhAraNe iti(2-2-109)sUtreNa tathA yaM vItarAgaM tamasaH parastAdAmananti dhyAyanti tatsvarUpopalabdhaye manISiNaH, ka? parastAtparasminpAre, kasya ? tamaso'jJAnarUpasya, kimbhUtaM? yamAdityavarNamAdityasyeva varNa udyoto yasya taM tathA bhAnorupamAnamanyasya tathAvidhasya vastunotrA'bhAvAt purastAditipaThitaM tamaso'jJAnarUpAndhakArasyAgre AdityavarNa bhUyasAM | tadvinAzakamityarthaH 1 sarve yenodamUlyanta samUlA: kleshpaadpaaH| munI yasmai namasyanti suraasurnreshvraaH||2|| sarve0 yena sarve samastAH klezA rAgadveSAdayasta eva pAdapA vRkSA narakAdikaTuphaladAyitvena samUlA mithyAtvamUlasahitA udamUlyanta unmUlitAH, yasmai mUrdhA surAsuranarezvarA namasyanti namaskurvanti // 2 // prAvartanta yato vidyAH purussaarthprsaadhikaaH| yasya jJAnaM bhavadbhAvibhUtabhAvAvabhAsakRt // 3 // prAva0 yato yatsakAzAdvidyAH zabdavidyAdikAzcaturdaza, dharmArthakAmAdipuruSArthAnAM prasAdhikA vidhAyikAH, prAvartanta | abhUvan , yadvA dvAdazAGgIgatA vidyAH suvarNasiddhyAdiprarUpikAH, yasya jJAnaM bhavadbhAvibhUtabhAvAvabhAsakRdatItAnAgatavarNamAnavastuprakAzakamastIti gamyam // 3 // yasminvijJAnamAnandaM brahma caikAtmatAM gatam / sa zraddheyaH sa ca dhyeyaH prapadye zaraNaM ca tam // 4 // yasmin yasminviziSTaM jJAnaM vijJAnaM kevalajJAnamAnandamakRtrimamukhaM brahma ca paramapadaM trINyapyekAtmatAmaikyaM gatAni Jain Educatio For Private & Personel Use Only Rww.jainelibrary.org Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avacU. STERS vItarAga. sa eva vItarAgajIvaH sa eva jJAnaM jJAnakarUpatvAttasya sa eva ca sukhaM darzanasparzanAdibAhyasya kasyApi tatrA'bhAvAtsa eva | muktiranyasya muktirUpasyAbhAvAdatha tacchandaM darzayanta AhuH sa zra0 sa pUrvoktaparAtmAdivizeSaNaviziSTaH zraddheyaH svhRdyru||64|| civiSayaH kAryaH, ca punaH sa dhyeyo rUpAtItatayA dhyAtavyastaM tamasaH parastAdAmnAtaM zaraNaM prapadye svIkaromi // 4 // tena syAM nAthavA~stasmai spRhayeyaM smaahitH| tataH kRtArtho bhUyAsaM bhaveyaM tasya kingkrH||5|| tena tenonmUlitaklezapAdapena nAthavAn sanAtho'haM syAM bhavAmi, tasmai surAsuranamaskRtAyAhaM samAhitastadekatAnamanAH spRhayeyaM vAJchAmi, tataH prakaTitapuruSArthasAdhakavidyAsamudAyAdahaM kRtArthaH kRtakRtyaH prAptAbhISTakAryo vA bhUyAsaM bhavAmi di bhaviSyAmItyarthaH, tasya trikAlajJAnavataH kiGkaro bhaveyamasmi // 5 // tatra stotreNa kuyaryA ca pavitrAM svAM sarasvatIm / idaM hi bhavakAntAre janminAM janmanaH phalam // 6 // tatra tatra vijJAtAnandabrahmarUpe svAM sarasvatI vANI, stotreNa kRtvA pavitrAM kuryA karomi, ko hetuH? hi yasmAtkAraNAt HbhavakAntAre saMsArAraNye, janminA jIvAnAM, janmanaH pAdaparUpasya idameva vItarAgastavanaM phalaM nAnyat // 6 // | atha prabhava Atmano garvaparihAraM kurvanto vadanti kAhaM pazorapi pazurvItarAgastavaH kaca / uttitIrghararaNyAnI padbhyAM pnggurivaarmytH||7|| kvAhaM va ahaM pazorapi pazuH sarvavicArabAhyaH ca punaH ka vItarAgastavaH suraguruNApyazakyAnuSThAnaH ataH kAraNAdahaM meM paGguriva padbhyAM pAdAbhyAmaraNyAnImaTavImuttitIrghaH ullilaGghayiSurasmi // 7 // // 6 // Jain Educaticie n For Private Personal use only T w .jainelibrary.org INI Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -SCANTOSCROSTELECOCKR tathApi zrahAmugdho'haM nopAlabhya skhalannapi / vizRGkhalApi vAgvRttiH zraddadhAnasya zobhate // 8 // punaH kAraNAntaraM vimRzya stavodyogaM darzayanti-tathA0 tathApi nirvicAratve satyapi zraddhAmugdho vAsanApreritasvAnto'haM stavane skhalannapi svalpamapi mayA guNAnantyaM prakaTayitumazaknuvannapi nopAlabhyaH mUrkha mA vadeti na nirAkAryaH yataH kAramANAt zraddadhAnasya zraddhAvato vizRGkhalA'sambaddhApi vAgvRttirvacanaracanA zobhate // 8 // zrIhemacandraprabhavAdvItarAgastavAditaH / kumArapAlabhUpAlaH prApnotu phalamIpsitam // 9 // - AyuktasambandhaM sUcayantaH procuH-zrIhema0 itaH prastutAt zrIhemacandraviracitAdvItarAgastavAtkumArapAlabhUpAla IpsitaM darzanavizuddhilakSaNaM phalaM karmakSayamityarthaH / prApnotu samAsAdayatu // 9 // iti prathamaprakAzAvacUrNiH // 1 // priynggsphttiksvrnnpdmraagaanyjnprbhH| prabho tavAdhautazuciH kAyaH kamiva nAkSipet // 1 // sahajAtizayacatuSTayaM vyAvarNayanti-priyaM0 heprabho! tava kAyo deho'dhautazucirakSAlitapavitraH, ke suranarAdikaM nAkSi|pet notkaMcitaM kuryAdapitu sarvamapi, ivo'vadhAraNe, kimbhUtaH kAyaH? priyaGga nIlavarNo vRkSaH sphaTikasvarNe pratIte padmarAgo | raktamaNiraJjanaM kajjalaM tadvatprabhA kAntiryasya sa tathA yataH "paumAbhavAsupujA. 1 varakaNaya. 2" ityAdi paJcaparame|SThirUpatayA vA vItarAgadehasya paJcavarNatvam // 1 // SSCARECRUASEASRUSSOCIA Jain Educatio n TWI al For Private Personal Use Only OR-jainelibrary.org Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 65 // Jain Education mandAradAmavannityamavAsitasugandhini / tavAGge bhRGgatAM yAnti netrANi surayoSitAm // 2 // mandA0 hevItarAga! mandAradAmavat kalpadrumapuSpamAlAvannityaM sarvadApi athavA kRtrimaparimalakalite tavAGge zarIre surayoSitAM devAGganAnAM netrANi nayanAni bhRGgatAM bhramarabhAvaM yAnti prayanti / " strINAmakSNAM kaTAkSANAM zuklatA zyAmatA'thaveti" vacanAdbhRGgatAropaNam // 2 // divyAmRtarasAsvAdapoSapratihatA iva / samAvizanti te nAtha ! nAGge rogorugavajAH // 3 // divyA0 he nAtha! te tavAGge dehe rogAH kAsazvAsAdayasta evorugAH sarpAsteSAM vrajAste na poSo varddhanaM tena pratihatAH parAGmukhIkRtA iva ivopamAyAm // 3 // tvayyAdarzatalAlInapratimApratirUpake / kSaratsvedavilInatvakathApi vapuSaH kutaH // 4 // tvayA0 tvayi AdarzatalAlInapratimApratirUpake darpaNatalapratibimvitarUpasadRze'paraM malAdi dUre kSaratsvedavilInatvakathA sravatsvedaklinnatvavArtApi vapuSazzarIrasya kutaH zramasAdhvasAdeH syAdityadhyAhAryamiti prathamAtizayazcaturbhiH zlokaiH // 4 // na kevalaM rAgamuktaM vItarAga? manastava / vapuH sthitaM raktamapi kSIradhArAsahodaram // 5 // dvitIyaM darzayanti-na ke0 hevIta kevalamekaM tava manazcittaM rAgamuktaM rAgeNa saMsAramUrchayA rahitaM nAsti, vapuH sthitaM zarIrasthaM raktamapi rudhiramapi kSIradhArAsahodaraM dugdhadhArAghavalaM rAgamuktamityarthaH // 5 // jagadvilakSaNaM kiMvA tavAnyadvaktumIzmahe / yadavizramabIbhatsaM zubhraM mAMsamapi prabho ! // 6 // 2-1 avacU. // 65 // jainelibrary.org Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AHAR O KARUCHARACHAR jaga0 hevItarAga! vA'thavA tava jagadvilakSaNaM jagataH suranarAdervisadRzaM anyatprAkAratrayacchatracamarendradhvajAsaGkhyasurAkhaNDalapAdaluThanAdikaM kiM vaktuM vadituM Izmahe samarthA bhavAmaH! apitu na bhavAmaH yadyasmAtkAraNAt he prabho! tava mAMsamapyavisamakaluSamabIbhatsamajugupsanIyaM, zubhraM godugdhadhArAnukAryasti dvitayena dvitIyaH // 6 // jalasthalasamudbhUtAH saMtyajya sumanaHsrajaH / tava niHzvAsasaurabhyamanuyAnti mdhuvrtaaH||7|| jala0 he vItarAga? jalasthalasamudbhUtA jalasthalodbhavAH sumanaHsrajaH kusumamAlAH saMtyajya vimucya tava niHzvAsasaurabhyaM vadanAmodaM madhuvratA bhramarA anuyAnti abhimukhIbhavantIti tRtiiyH||7|| | lokottaracamatkArakarI tava bhvsthitiH| yato nAhAranIhArau gocarazcarmacakSuSAm // 8 // __ lokA. he vItarAga? tava bhavasthitistIrthakarajanmamaryAdA loko0 lokazabdena lokamadhyasthitA hariharAdidevA jJAyante tebhya uttIrNastaiH kadAcinna kRta iti lokottaraH sacAsau camatkArazca ttkrnnshiilaa| yataH kAraNAttavAhAranIhArau bhojanotsargavidhI, carmarUpANi cakSuSi yeSAM te (tathA) teSAM mnussyaannaamityrthH|n gocaro na viSayo na dRzyata iti tAtparyamAviSTaliGgatvAdekavacanaM gocara iti // 8 // iti dvitIyaprakAzAvacUrNiH // 2 // sarvAbhimukhyato nAtha! tIrthakRnnAmakarmajAt / sarvathA sammukhInastvamAnandayasi yatprajAH // 1 // karmakSayajAtizayAnvizeSayanta AhuH sarvA0 he nAtha! tIrthakRnnAmakarmajAt nAmakarmaNa ekAzItitamabhedAttIrthakara Jain Educat i onal For Private & Personel Use Only O w .jainelibrary.org Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 66 // Jain Education nAmakarmaNo jAtAt sarvataH sarvAsu dikSu sammukhatvAt paramArhantyapadavI sahacaritAt sarvAbhimukhyatAtizayAt sarvathA sammukhInaH kevalAlIkarociSApi sarvatomukhastvaM prajA narAmarAdikAH yadAnandayasi prINayasi tIrthaGkarA hi sarvataH sammukhA eva natu parAGmukhAH kvApi, yaditi vaktumupakrAnta ekAdazazlokaiH sa eSa sarvo'pi tavaiva yogasAmrAjyamahimeti dvAdazamazloke sambandhaH // 1 // yadyajanapramANe'pi dharmadezanasadmani / saMmAnti koTizastiryagnRdevAH saparicchadAH // 2 // pra0 he vItarAga? yadyojanapramANe'pi caturgacyUtamAtre'pi dharmadezanasadmani samavasaraNe tiryagnRdevAH tiryaJco gajAdayaH | narA narendrAdayaH surAH surendrAdayaH saparicchadAH saparivArAH koTizaH bahukoTimitAH saMmAnti baadhaarhitmupvishnti||2|| teSAmeva svasvabhASApariNAmamanoharam / apyekarUpaM vacanaM yatte dharmAvabodhakRt // 3 // teSAM he vItarAga ? yatte tavaikarUpamapyekaza ekabhASayA uktamapi vacanaM teSAM trayANAM tiryagnRdevAnAmeva, svasvabhA0 nijazvAk tathA zravaNena ramyaM dharmAvabodhakRtpuNyaprarUpakaM bhavati // 3 // grepa yojanazate pUrvotpannA gadAmbudAH / yadaJjasA vilIyante tvadvihArAnilommibhiH // 4 // sA0 he vItarAga ? yattava vihArAnilormibhiH pAdAvadhAraNasamIraNakallolairayaM caturthabhAgaH sAgrepi sapaJcaviMzatiyojanazate'pi pUrvotpannAH prAgjIvAH upalakSaNAdagre SaNmAsAn yAvadutpitsavo'pi gadAmbudA rogameghA aJjasA vegena sAmastyena vA vilIyante kSayaM yAnti // 4 // avacU. // 66 // jainelibrary.org Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RECEMAD SGARCASRASAIRICIC nAvirbhavanti yadbhUmau mUSakAH zalabhAH shukaaH|kssnnen kSitipakSiptA anItaya ivetayaH // 5 // nAvi0 he vItarAga! yad tvayi viharati mUSakAH zalabhAH zukAstisra Itayo bhUmau bhuvi nAvirbhavanti na prakaTIbhavanti, iva yathA'nItayo'nyAyAH kSitipakSiptA rAjJA nirastAH kSaNena vegena dUrIbhavanti // 5 // strIkSetrapadrAdibhavo yadvairAgniH prazAmyati / tvatkRpApuSkarAvarttavarSAdiva bhuvastale // 6 // strIkSe0 he vItarAga? yat strIkSetrapadrAdibhavo vairAgnirvairadahano bhuvastale prazAmyati ivotprekSAyAM / tvatkRpA0 tava kRpArUpapuSkarAvarttaH sarvotkRSTo meghavizeSastadvarSAdvaSTeriva // 6 // tvatprabhAve bhuvi bhrAmyatyazivoccheDiNDime / sambhavanti na yannAtha mArayo bhuvnaaryH||7|| tvatpra0 he nAtha? yattvatprabhAve'cintitamAhAtmye bhuvi bhrAmyati prasarati sati bhuvanArayo'niSTatvena jagadvairirUpA mArayo duSTavyantarazAkinyAdijanitA na sambhavanti notpdynte| yatastvatprabhAva kiMviziSTe? azi0 azivAnAmupadravANAmucchedo vinAzanaM tatra DiNDime paTahasadRze'nyopi yazcaurAdirucchedyate sa paTahavAdanena sakalalokasamakSaM, vizeSaNarUpo hetuH||7|| kAmavarSiNi lokAnAM tvayi vizvaikavatsale / ativRSTiravRSTirvA bhavedyannopatApakRt // 8 // sUcikaTAhanayena vairamAridvayaM sukhasAdhyatvAdalpadezasthitatvAcca prathamaM nirasya zeSamIticatuSTayakSayamAhuH-kA0 he vItarAga? tvayi vizvai0 niSkAraNakaruNApare lokAnAM kAma manobhISTadAyini vijayinyativRSTivRSTerAdhikyamavRSTiravaharSaNaM vopatApakRt santApakArI yanna bhavet // 8 // AMROGREATEOCOM JanE-12 / For Private Personel Use Only w .jainelibrary.org Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avacU. vItarAga. // 67 // LORDCRORECASSOC svarASTrapararASTrebhyo yatkSudropadravA drutam / vidravanti tvatprabhAvAt siMhanAdAdiva dvipaaH||9|| svarA0 he vItarAga! tvatprabhAvAttava mahimAtaH svarA0 svacakraparacakrebhyo jAtA iti gamya, kSudropadravAH kSudrANyuccATanamantrAdikRtAnyupadravAH zastrajalAnalAdikRtA grAmabhaGgAdyA yat drutaM zIghra vidravanti nazyanti iva yathA siMhanAdAt dvipA gjendraaH||9|| ___ yatkSIyate ca durbhikSaM kSitau viharati tvayi / sarvAdbhutaprabhAvAkhye jaGgame kalpapAdape // 10 // | yatkSI0 he vItarAga? tvayi kSitau pRthivyAM viharati yad durbhikSaM duSkAlaHkSIyate kamakA prayogo'yaM, yattvayi kathambhUte? so0 sarve'dbhutA AzcaryakAriNo ye prabhAvAstairADhye samRddhe, punaHkimbhUte! jaGgame lokahitAya gamanAgamanakRti // 10 // 15 ___yanmUrdhnaH pazcime bhAge jitamArtaNDamaNDalam / mA bhUtapurvarAlokamitIvotpiNDitaM mahaH // 11 // yanmabhaMH0 he vItarAga! yattava mUrdhnaH zirasaH pazcime bhAge pRSThabhAge utpiNDitaM piNDIkRtya suraiH sthApitaM mahaH zarIratejo'sti, kiMviziSTaM ? jita jitaM mArtaNDamaNDalaM sUryabimbaM yena tat, utpiNDitaM kuta! ityAha mA bhU0 vapustejaHpuJjaparItatayA durAlokaM durlakSyaM mA bhavatu itIva iti hetoH // 11 // ___ sa eSa yogasAmrAjyamahimAvizvavizrutaH / karmakSayottho bhagavankasya nAzcaryakAraNam! // 12 // sa eSa0 he bhagavan ? sa iti yacchabdena purA pratipAdita eSa pratyakSalakSyo yoga yogo jJAnAditrayaM tasya sAmrAjya // 67 // Jan Education For Private Personal Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmastyaM tanmahimA kasya sacetanasyAzcaryakAraNaM na syAt , mahimA kiMvi0 ! karmakSayotthaH ghAtikarmaNAM kSayenotpannaH, punaH kiM0! vizvavizrutaH trailokyaprasiddhaH // 12 // anantakAlapracitamanantamapi sarvathA / tvatto nAnyaH karmakakSamunmUlayati mUlataH // 13 // anaM0 he vItarAgAnantakAlenAnantapudgalaparAvataHpracitamupArjitamanantamapi karmakakSa karmakAnanaM tvatto'nyo'paro hariharAdirmUlatassarvathA sarvaprakArairnonmUlayati na chinatti // 13 // tathopAye pravRttastvaM kriyAsamabhihArataH / yadAnicchannupeyasya parAM zriyamazizriyaH // 14 // tatho0 he vItarAga! tvaM kriyAsamabhihArataH kriyAyAH paunaHpunyena nairantaryeNopAye cAritrarUpe tathA pravRttaH AdRtavAn | yathopeyasyopAyasAdhyasya paramapadasya parAM prakRSTAM zriyaM paramArhantyalakSaNAmavAJchannapyazizriyaH prAptavAnnapigamyaH // 14 // | maitrIpavitrapAtrAya muditAmodazAline / kRpopekSApratIkSAya tubhyaM yogAtmane nmH||15|| | pUrvoktasya sarvasya rahasyabhUtaM maitryAdicatuSkaM prakAzayanta AhuH-he vItarAga! 'mA kApIko'pi pApAni, mA ca bhUtko'pi duHkhitH| mucyatAM jagadapyeSA matimaitrI nigadyate // 1 // ' ityuktalakSaNA maitrI tasyAH pavitrapAtrAya nirmalabhAjanAya, muditaH puSTo ya AmodaH pramodaH 'apAstAzeSadoSANAM vastutattvAvalokinAm / guNeSu pakSapAto yaH saH pramodaH prkiirtitH||2|| ityuktalakSaNastena zAline zobhamAnAya 'dIneSvArteSu bhIteSu yAcamAneSu jIvitam / pratIkAraparA buddhiH kAruNyamabhidhIyate // 3 // ' IdRzI kRpA kAruNyaM 'krUrakarmasu niHzaGka devtaagurunindissu|aatmshNshissu yopekSA tanmAdhyasthyamudIrita SACROSMOCRACAREECEOS SUSNESS Join Educati o nal For Private Personal Use Only Miw.jainelibrary.org Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. avacU. // 6 // AARSELOOSOLYOSASTO m // 4 // ' evaMvidhopekSA mAdhyasthyamityarthaH tAbhyAM kRtvA pratIkSAya pUjyAya yogAtmane yogasvarUpAya tubhyaM nmo'stviti||15|| iti zrIvItarAgastotre tRtIyakarmakSayastavasyAvacUrNiH // 3 // mithyAdRzAM yugAntArkaH sudRzAmamRtAJjanam / tilakaM tIrthakRllakSmyAH purazcakaM tavaidhate // 1 // surakRtAtizayAnprakaTayanti-mithyA0 he vItarAga! tava puraH padatale dharmacakramedhate dIpyate kiMviziSTaM? mithyAdRzAM 5 | mithyAtvinAM yugAntaH pralayakAlastatsUryaH santApakatvAt, sudRzAmamRtAJjanamiva, tIrthakarapadavyA bhAle tilakamiva // 1 // eko'yameva jagati svAmItyAkhyAtumucchUitA / uccairindradhvajavyAjAtarjanI jaMbhavidviSA // 2 // ekoya. jagati trailokya eko'yaM vItarAga eva svAmI dhanikastrAtetyAkhyAtuM jJApayituMjabhavidviSA indreNoccairindradhvajavyAjAsahasrayojanamAnoccamahendradhvajacchalAt tarjanyAdyAGgalyuchita UvIkRtAstIti gmyte||2|| yatra pAdau padaM dhattastava tatra surAsurAH / kiranti paGkajavyAjAcchriyaM paGkajavAsinIm // 3 // yatra. he vItarAga? yatra tava pAdau padaM nyAsaM dhattaH kurutastatra surAsurAH paGkajavyAjAnnavakanakakamalacchalataH paGkajavAsinIM zriyaM lakSmI kiranti muJcanti // 3 // dAnazIlatapobhAvabhedADamma caturvidham / manye yugapadAkhyAtuM caturvakro'bhavadbhavAn // 4 // __ dAna he vItarAga! dAnazIlatapobhAvabhedAccaturvidhaM catuSprakAraM dharma yugapatsamakAlamAkhyAtuM bhavAzcaturvakrazcatUrUpo babhUvetyahaM manye // 4 // // 6 // Jain Educat For Private & Personel Use Only Villw.jainelibrary.org Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tvayi doSatrayAtrAtuM pravRtte bhuvanatrayIm / prAkAratritayaM cakrustrayo'pi tridivauksH||5|| tvayi0 hevItarAga ! tvayi trailokyaM doSatrayAnmanovAkkAyalakSaNAdrAgadveSamoharUpAdvA trAtuM rakSituM pravRtte trayo'pi vaimA| nikajyotiSkabhavanapatayastridivaukaso devAH prAkAratrayaM ratnasvarNarUpyamayaM cakrurdurgayogena hi rakSA susAdhyA // 5 // adhomukhAH kaNTakAH syurdhAtryAM viharatastava / bhaveyuH sammukhInAH kiM tAmasAstigmarociSaH // 6 // ___ adho0 hevItarAga! tava dhAnyAM pRthvyAM viharataH kaNTakA vadaryAdInAM durjanA apydhomukhaanygmukhaaH| dRSTAntamAhatigmarociSo ravestAmasAstamasAM samUhA andhakArakAriNo ghUkAdayo vA kiM saMmukhA bhaveyurapitu na bhavantyeva // 6 // kezaromanakhazmazru tavAvasthitamityayam / bAhyo'pi yogamahimA nAptastIrthakaraiH paraiH // 7 // __keza. hevItarAga ! kezAH ziroruhA, romANyaparopAGgasambhavAni, nakhAH karacaraNabhavAH, zmazru kUrca samAhAradvandvaH tava kezaromanakhazmazru avasthitaM dIkSAgrahaNAvasare yathA samAracitaM bhavati tattathaivAvatiSThate na varddhata ityrthH| ityayaM bAhyo'pi yogamahimA paraistIrthakarairhariharAdibhirnAptaH naasaaditH| antaraGgastu sarvAbhimukhyetyAdistavoktau tu (ktastu) dUre // 7 // - zabdarUparasasparzagandhAkhyAH paJca gocraaH| bhajanti prAtikUlyaM na tvadne tArkikA iva // 8 // zabda0 hevItarAga! zabdarUparasasparzagandhAkhyAH paJca gocarA viSayAstvadane tArkikA iva bauddhanaiyAyikAdaya iva prAtikUlyaM viparItabhAvaM na bhajanti // 8 // tvatpAdAvRtavaH sarve yugapatparyupAsate / AkAlakRtakandarpasAhAyakabhayAdiva // 9 // RRRRRRRRAAK JainEducation For Private Personal Use Only Jainelibrary.org Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ava vItarAga. // 69 // tvatpA0 hevItarAga ! tvatpAdau sarve vasantAdyA Rtavo yugapadekavAraM paryupAsate Azrayanti, samavasaraNasamIpasthavaneSu| sarvartukapuSpasambhavAt puSpaprakare sarvartukapuSpasambhavAdvA kutaH AkAlamAsaMsAraM taiH kRtaM yatkandarpasya bhagavatpratipakSasya | sAhAyaka sAhAyyaM tena yadbhayaM tasmAdiva / zlokadvayena eko'tishyH||9|| sugandhyudakavarSeNa divyapuSpotkareNa ca / bhAvitvatpAdasaMsparzI pUjayanti bhuvaM surAH // 10 // sugaM0 hevItarAga! bhAvitvatpAdasaMsparzA bhAvI tava pAdayoH sparzo vyAkhyA'vasare SaDghaTikAvadhi yasyAstAM bhuvaM surAH pUjayanti, kena? sugaM0 surabhijalavarSaNena, punaH kena? divya svastikazrIvatsAdiracanAvizeSeNa devai racitatvAdivyo yaH paJcavarNapuSpaprakarastena / atizayadvayam // 10 // jagatpratIkSya tvAM yAnti pakSiNo'pi pradakSiNam / kA gatimahatAM teSAM tvayi ye vaamvRttyH||11|| jagatpa0 he jagatpratIkSya trailokyapUjya! pakSiNo jambUcASamayUrAdyA ajJAnA api pradakSiNaM dakSiNAvartta yathA suzakuna|mityarthaH tvAM yAnti tenetigamyaM teSAM mAMnuSyavivekazAstrAdinA mahatAM kA gatirnarakagatAnAM teSAM nirgamo'sambhAvya ityrthH| ke te? ye tvayi vAmavRttayaH vAmA pratikUlA vRttivarttanaM yeSAM te pratipakSA ityarthaH // 11 // paJcendriyANAM dauHzIlyaM ka bhavedbhavantike / ekendriyo'pi yanmuzcatyanilaH pratikUlatAm // 12 // pazca0 bhagavatsamIpe paJcendriyANAM saMjJAnAM manuSyAdInAM dauHzIlyaM duSTatvaM va bhavet? na bhaveditiyAvadyataH kAraNAdeke|ndriyopyanilo vAtaH pratikUlatAM muzcati pRSThataHsphuraNena // 12 // // 69 // Jain Education in For Private & Personel Use Only M ainelibrary.org Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ESCA SUSASUSASEOSKOSMOCESSOS mUrdhA namanti taravastvanmAhAtmyacamatkRtAH / tatkRtArtha zirasteSAM vyartha mithyAdRzAM punaH // 13 // mUrdhA hevItarAga! tvanmAhAtmyacamatkRtAstaravo vRkSA mUrdhA zirasA namanti, vihArAvasare ekendriyANAmapi bhayarA| gAdisaMjJAvaccamatkAropi susambhavastatasteSAM ziraH zikharaM kRtArtha kRtakRtyamasti, mithyAdRzAM punaH ziraH zIrSa vyarthamakAryakaram // 13 // jaghanyataH koTisaGkhyAstvAM sevante suraasuraaH| bhAgyasambhAralabhye'rthe na mandA apyudAsate // 14 // | jagha0 hevItarAga ! surAsurA jaghanyato'pi koTisaGkhyAH koTimAnAstvAM sevante, hetumAha-bhAgya0 puNyAtizaye prApye da padArthe mandA mUrkhA api nodAsate nAlasyamAdadhate kimpunarjJAnasAravicArA vibudhA iti // 14 // iti zrIvItarAgastotre caturthaprakAzAvacUrNiH // 4 // gAyannivAlivirutairnRtyanniva calailaiH / tvadguNairiva rakto'sau modate caityapAdapaH // 1 // surakRtAtizayaikonaviMzatimadhye caturdaza vyAkhyAya zeSAH paJca prAtihAryAnta bhUtA atastAnyevAhuH / gAya0 hevItarAga! caityapAdapo'zoko jinatanumAnAvAdazaguNaskandho modate dRpyatIvAlivirutaiH kusumasaurabhalubhyaamararavairgAyanniva calairvAtAndolitairdalaiH patrairnRtyanniva nATakaM kurvanniva tava guNairguNarAgairiva raktaH etAni hi pramodalakSaNAni // 1 // AyojanaM sumanaso'dhastAnnikSipsabandhanAH / jAnudanIH sumanaso dezanoA kiranti te // 2 // // 4 // R ROSAROCUREMOROSAROKES Jain Education For Private & Personel Use Only (GOww.jainelibrary.org Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A avacU - vItarAga. Ayo0 hevItarAga! te tava dezanoA samavasaraNe sumanaso devA adha0 adhaHkRtabiMTA jAnudanIH jAnupramANAH sArddhahastocchritAH sumanasaH puSpANyAyojanaM yojanaM yAvat kiranti stRNanti // 2 // mAlavakaizikImukhyagrAmarAgapavitritaH / tava divyo dhvaniH pIto harSAdrIvairmagairapi // 3 // mAla0 hevItarAga0 tava devairveNuvINAdhupakaraNazrutidharaNena vistAritatvAdivyo dhvaniharSodrIvaivismayonmukhaima'gairapi pItaH sspRhmaakrnnitH| mRgagrahaNaM dhvanipriyatvAt / apizabdAtpunarazeSapazubhirapi / dhvaniH kiMviziSTaH ? mAla0 mAlavakezikI vairAgyavyaJjako'tisaraso rAgavizeSaH, tanmukhyAstadAdayo ye grAmAvasAnA rAgAstaiH pvitritH||3|| tavendudhAmadhavalA cakAsti camarAvalI / haMsAliriva vakrAbjaparicaryAparAyaNA // 4 // tave hevItarAga! tava camarAvalI camaramAlendudhAmadhavalA candrakiraNazubhrA cakAsti zobhata ivotprekSate-haMsAlihasazreNI kathambhUtA? vakrA0 prabhuvadanakamalasevAparA // 4 // ___mRgendrAsanamArUDhe tvayi tanvati dezanAm / zrotuM mRgAssamAyAnti mRgendramiva sevitum // 5 // mRge0 hevItarAga ! tvayi mRgendrAsanamArUDhe upaviSTe dezanAM dharmopadezaM tanvati dadati sati zrotumAkarNayituM mRgAH samAyAntyAgacchantIvotprekSe mRgendra siMhAsanasiMhaM sevituM, jAtyaikavacanaM mRgendramiti sAbhiprAya, yo yeSAmindraH sa taise ssevya iti // 5 // SAMROGRECEUMSAMACHCHECK // 7 // JainEducational For Private Personel Use Only How.jainelibrary.org Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAsAM cayaiH parivRto jyotsnAbhiriva cndrmaaH| cakorANAmiva dRzAM dadAsi paramAM mudam // 6 // bhAsAM0 hevItarAga ! tvaM bhAsAM cayairbhAmaNDalena parivRtaH sahitaH sujanadRzAM paramAM mudaM dadAsi // 6 // dundubhirvizvavizveza puro vyonni pratidhvanan / jagatyApteSu te prAjyaM sAmrAjyamiva zaMsati // 7 // dundu0 he vizvavizveza! sarvajagannAyaka dundubhirbherIvizeSo devatAsambandhI vyomni gaganasthaH puro'gre pratidhvanan |svayaM zabdaM kurvaJjagatyApteSu sarvadeveSu prAjyaM prakRSTaM sAmrAjyamaizvaryaM te tava zaMsati kathayatIvevotprekSAyAm // 7 // tavordhvamUrdhvaM puNyarDikramasabrahmacAriNI / chatratrayItribhuvanaprabhutvaprauDhizaMsinI // 8 // tavo0 hevItarAga! tava zirasIti gamyaM chatratra!dhvamUrdhvamuparyupari vyavasthitA, tribhu tribhuvanasya yatprabhutvaM tasyA yA 6 prauDhiH prakarSastacchaMsinI jJApikA'sti kathambhUtA? pu0 puNyasyarddhistasyAH kramaH prathamaM samyaktvaM, tato dezaviratirityAdi-1 stasya sabrahmacAriNI sadRzI nairmalyAdinA // 8 // etAM camatkArakarI prAtihAryazriyaM tava / citrIyante na ke dRSTvA nAtha mithyAdRzo'pi hi // 9 // etAM hevItarAga! henAthaitAM pratyakSAM pUrvoktAM camatkArakarI tava prAtihAryazriyaM dRSTvA ke mithyAdRzo'pi na citrIyante nAzcarya kurvanti ? apitu sarvepi, prAtihANyatizayavizeSA nanvatizayAzcatustriMzadeva? anaMtAtizayatvAttasya catustriMzatsaGkhyAnaM bAlAvabodhAya // 9 // iti paJcamaprAtihAryastavasyAvacUrNiH // 5 // PROGRESS BARRIOSOS SOCIOS* Jain Education a l For Private & Personel Use Only ainelibrary.org Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FOCUS vItarAga. avacU. // 72 // yathA cakravartinazcakrAdicaturdazaratnAdisAmagrIsaMbhave vairijayAyotsAhaH / evaM prabhorapi dharmacakrAdi pradarya pratipakSanirAsamAha lAvaNyapuNyavapuSi tvayi netrAmRtAJjane / mAdhyasthyamapi dauHsthyAya kimpunardeSaviplavaH // 1 // lAva hevItarAga! tvayi lAvaNyaM lavaNimA tenAbhilapaNIyakAye netrANAM nayanAnAmamRtAJjanavatprakAzakare dRSTe iti gamya, mAdhyasthyamudAsInatApi dauHsthyAya duHkhAya syAt yathA cintAmaNiM vIkSyAnAdRtavato narasya matimabhirnidevo'yami-12 4|tyapavAdaH punarvveSaviplavo dveSeNejyA viplavo'sahUSaNoghoSaNaM kiM ? tenA'nirvAcyaM kiMci narakAdi prApsyatItyarthaH // 1 // 18 tavApi pratipakSo'sti so'pi kopAdiviplutaH / anayA kiMvadantyApi kiM jIvanti vivekinH||2|| tavA0 hevItarAga! tavApi niSkAraNanikhilavatsalasyApi pratipakSo ripurasti, so'pi pratipakSaH kopAdibhiH krodhAdibhivipluto vyaaptH| anayA kiMvadantyApi vArttayApi kimiti pRcchAyAM vivekino jJAtAro jIvantyapitu na, azravya zravaNAt prANatyAgo'pi varam // 2 // vipakSaste viraktazcetsa tvamevAtha rAgavAn / na vipakSo vipakSaH kiM! khadyoto dyutimAlinaH // 3 // vipa vipakSo viraktaH syAdrAgavAn veti manasi vikalpyottarayanti-hevItarAga! te tava vipakSo vairI cedyadi virakto rAga-1 OSTOSASOS RESSEM // 7 // Jan Education For Private Personel Use Only Mainelibrary.org Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RESSROOMARUTORS rahito'sti tadA sa tvameva vItarAgANAM sarveSAmaikyAdatha sa vairI rAgavAnastItipakSastarhi sa na vipakSastava kutaH? dyutimAlinaH sUryasya khadyotaH pataGgaH kiM vipakSo bhavati! apitu naivaM / rAgavAnapi tavAgre pataGgaprAya eva // 3 // spRhayanti tvadyogAya, yatte'pi lvsttmaaH| yogamudrAdaridrANAM pareSAM tatkathaiva kA // 4 // spRha hevItarAga ! tvadyogAya tava mArgAya te'pi lavasattamAH saptalavamAnAyurabhAvenAnuttaragatA api devA api spRhayanti vAJchanti / tattato yogamudrAdaridrANAM bAhyarajoharaNamukhapotAdiyatanopakaraNavikalAnAM pareSAM sAGkhayAditvatprati8pakSANAM tasya yogasya kathaiva vAtaiva kA! na kApi, yogamArgAsanno nAstItyarthaH // 4 // atha kavayaH saMsArarUpaikasthAnasthitatvepyAtmanastebhyaH pRthaktvaM darzayanti / tvAM prapadyAmahe nAthaM tvAM stumastvAmupAsmahe / tvatto hi na parastrAtA kimbrUmaH kimu kurmahe // 5 // tvAMpra0 hevItarAga! vayaM tvAM nAthaM yogakSemakaraM prapadyAmahe svIkurmaH, vayaM stumaH, vayaM tvAmupAsmahe sevAmahe, yatastvatto|'paro'nyaH na trAtA na rakSakaH / tava stavAdaparaM kimbrUmaH stutimAtraphalatvAcanasya, tava sevanAdaparaM kimu kurmahe sRjAmaH paricaryAmAtraphalatvAnnajanmanaH, aparamityarthavazAdvibhaktiliGgapariNAmoktiye'pi // 5 // atha "saruSi natistutivacanaM, tadabhimate prema tadviSi dvessH| dAnamupakArakIrtanamamUlamantraM vazIkaraNam" ityukteH prabhudveSiNi dveSaM muJcayantaH procuH| khayaM malImasAcAraiH pratAraNaparaiH paraiH / vazyate jagadapyetatkasya pUtkUrmahe puraH // 6 // Jain Education Etional For Private & Personel Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 72 // Jain Education svayaM 0 svayamAtmanA malImasA cArairmalinAcArairlokAnAM vipralambhanaprabhubhiH parairbrahmAdibhirdevairyajJAdiratairgurubhizcaitajjagadapi vazyate tena vayaM tvAM vinA'nyasya kasya puraH pUtkurmahebubbAM kurmaH // 6 // nityamuktAn jagajjanmakSemakSayakRtodyamAn / vandhyA stanandhayaprAyAn ko devAMzcetanaH zrayet // 7 // nitya0 tathA hevItarAga ! kazcetanaH sudhIH devAMstvadanyAn zrayet kathaMbhUtAn ? nityamuktAnsarvadApi karmmarahitAn punaH kiMviziSTAn ? jaga0 jagato janmotpAdanaM, kSema pAlanaM, kSayaH saMhArasteSu kRta udyama upakramo yaistAn, yadi nityamuktAsta| hiM kathaM jagadvyApAraparA ityevaMvirodhaH / ata eva kathambhUtAn vandhyAsutasadRzAnasata ityarthaH // 7 // atha zlokadvayena tadbhaktasvarUpamAha - kRtArthA jaTharopasthaduH sthitairapi daivataiH / bhavAdRzAnnihuvate hAhA devAstikAH pare // 8 // kRtA0 hevItarAga! jaTharamudaramupasthendriyavargastAbhyAM duHsthitairvihvalairapi daivataiH kRtArthAH kRtArthamanyA anye janA bhavAdRzAn tvatsadRzAn guNairutkRSTAn nihnavate'palapanti hAheti khede'pare dvijAdayo devAstikA devaviSayAstAvanta ityupahAsaH // 8 // puSpaprAyamutprekSya kiJcinmAnaM prakalpya ca / saMmAnti dehe gehe vA na gehenardinaH pare // 9 // ayo vItarAga ! pare paravAdinaH khapuSpaprAyamAkAza kusumakalpamutprekSya svacetasi vicAryaika eva hi bhUtAtmA bhUte bhUte vyavasthita ityAdi kiJcinmAnaM pramANaM svacintanasAdhakaM prakaTya prakAzya ca gehenardino gehezUrAH santo gehe svadarzane dehe'pi madodrekeNa na saMmAnti // 9 // 66 avacU. // 72 // w.jainelibrary.org Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAmarAgaleharAgAvISatkaranivAraNau / dRSTirAgastu pApIyAn durucchedaH satAmapi // 10 // kAma0 hetumAha-hevItarAga! yataH kAmarAgaH syAdiviSayaH sneharAgaH putrAdiviSayastairIpatkaranivAraNau sukhanivAyauM tu | paraM dRSTirAgo madIyamiti lakSaNaH pApIyAn kliSTataraH satAmapi durucchedaH kssttprihaaryH||10|| prasannamAsyaM madhyasthe dRzau lokampRNaM vacaH / iti prItipade bADhaM mUDhAstvayyapyudAsate // 11 // ___ atha paradevAnAM tadbhaktAnAmapi mauDhyaM darzayanti-pra0 hevItarAga! tavAsyaM vadanakamalaM prasannamasti, dRzau madhyasthe rAgadveSA'viplute staH, vaco vacanaM lokampRNaM lokapriyamasti hitasatyatvAt / ityamunA prakAreNa prItipade premasthAne'pi 8 tvayi bADhamatyartha mUDhAH paratIrthikA udaaste'naadRtvntH||11|| tiSThedvAyuvedadricalejalamapi kacit / tathApi grasto rAgAdyairnAso bhavitumarhati // 12 // svahRdayanirNayamAhuH-tiSThe0 kvacidvAyustiSThesthirIbhavedadridbhavet dravatAM zrayati, jalamapi jvaledagnivaddahati, tathApi rAgAdyairgrasta AkrAnta AptaH samyaktattvajJo bhavituM nAhati / tvAM vinA'nyadeveSu rAgAdirahitatvaM devatvaM nAstIti bhAvaH // 12 // iti SaSThapratipakSanirAsaprakAzAvacUriH // 6 // dharmAdharmoM vinA nAGgaM vinAGgena mukhaM kutaH / mukhAdinA na vaktRtvaM tacchAstAraH pare katham // 1 // anyadapyasaGgataM teSu bahiti darzayanti-dharmA0 dharmAdhoM pApapuNye vinAjhaM zarIraM na syAt na syAdeva, mukhAdvinA A jainelibrary.org Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 73 // Jain Education In na vaktRtvaM syAttattasmAtkAraNAtpare devAH kathaM zAstAraH zAstrakarttAra upadezadAtAro vA, vinA te tRtIyA va (2-2-115) dvitIyAtRtIyApaJcamyaH // 1 // adehasya jagatsarge pravRttirapi nocitA / na ca prayojanaM kiMcitvAtantryAnna parAjJayA // 2 // zAstrAdyupadezaM niSidhya jagatkartRtvaM nirasyanti - ade0 hevItarAga ! adehasyAzarIrasya jagatsarge jagataH sRSTaupravRttiH pravarttanamapi nocitA svadehAniSpatternaca kiMcitprayojanaM kAryamasti teSAM paravAdibhiH kRtakRtyatvena manyamAnatvAt, zivAstikAH procuH sa bhagavAnna parAjJayA pravarttate, kintu svAtantryAtsvecchayaiva // 2 // krIDayA cetpravartteta rAgavAnsyAtkumAravat / kRpayA'tha sRjettarhi sukhyeva sakalaM sRjet // 3 // icchApravRttirapi krIDayA kRpayA vA syAditi manasi vikalpyottarayanti -- krIDA0 sa zambhuzcedyadi krIDayA pravartteta tadA rAgavAn syAtkumAravat bAlakavat, yathA zizavo jalaklinnavAlukayA devakulAdi nirmAya kSaNaM krIDitvA svayameva sarva saMhRtya yathAgataM yAnti, tathA kRpayA dayayA jagatsRjettarhi sakalaM sukhyeva sukhAsaktameva sRjennacaivaM dRzyate // 3 // duHkhadaurgatyaduryonijanmAdiklezavihvalam / janaM tu sRjatastasya kRpAloH kA kRpAlutA // 4 // duHkha0 evaM sati duHkhAnISTaviyogAdIni daurgatyaM dAridryaM duryonayaH zvAnacANDAlanarakAdayaH, janma jannAvasthA| jAyamAnA'tyantakaSTamAdizabdAjjarAmaraNarogAdayaH itaretaradvandvastaiH kRtvA yaH klezastena vihvalaM vidhuraM janaM jAtyaikavacanaM tu punaH sRjataH kurvatastasyezvarAdeH kRpAloH kRpAvataH kA kRpAlutA dayAmayatA ? na kApItyarthaH // 4 // avacU. // 73 // ainelibrary.org Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmApekSassa cettarhi na khatantro'smadAdivat / karmajanye ca vaicitrye kimanena shikhnnddinaa?||5|| para Aha-karmA0 tasya bhagavataH kRpAlutaivA'sti paraM yena yAdRzaM karma kRtaM tadapekSayaiva zubhAzubhaM sRjatyevaM yadi sa ka-15 rmApekSayA tarhi na svatantrona svayazo'smadAdivaDhUSaNAntaramAhuH-karma vaicitrye zubhAzubhasadhananirddhanAdilakSaNe karmajanye svasvakarmaniSpAdite manyamAne'nena zivena zikhaNDinA napuMsakenA'kizcitkareNAjAgalastanAyamAnena kiM syAt! na kishcidityrthH||5|| atha svabhAvato vRttiravitA mheshituH| parIkSakANAM taDeMSa priikssaakssepddinnddimH||3|| punaH para Aha-atha athAnantaraM maheziturIzvarasya svabhAvataH svecchAyA vRttirjagatkaraNAdikA avitA avi|cAryA na devacaritaM careditivacanAttahyeSa IzvaraH parIkSakANAM parIkSAkartRNAM parIkSAkSepaDiNDimo vicAraNAnirAsapaTahaH ataH paraM kasyApi vastunaH parIkSA na kAryA yathezvarasyetyanitya(Ta)prasaJjanam // 6 // sarvabhAveSu kartRtvaM jJAtRtvaM yadi sammatam / mataM naH santi sarvajJA muktAH kAyabhRto'pi ca // 7 // vacanacAturIpratihate pare svayamAzaGkayAha-sarva0 yadi sarvabhAveSu padArthatAdisakalapadArtheSu jJAtRtvameva kartRtvaM sammataM tavA'bhISTaM, tarhi no'smAkaM mataM siddhasAdhyatA, na iti ghaNTAlAlAnyAyenA'grepi sambandhyate, yato no'smAkamapi sarvajJAH kevalAlokAvalokitA'vikalabhAvA muktAH karmarahitAH kAyabhRto dagdharajjuprAyaAyuSkAdinA dehabhRto'pi santi vijayante kazcitkAlamitigamyam // 7 // Jain Edue metional For Private & Personel Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 vItarAga. // 74 // Jain Education sRSTivAdakuhevAkamunmucyetyapramANakam / tvacchAsane ramante te yeSAM nAtha ! prasIdasi // 8 // upasaMharanta AhuH--sRSTi0 he nAtheti pUrvoktaprakAreNApramANakaM yuktirahitaM sR0 jagatsargavAdakadAgrahamunmucya paritya - jya, tvacchAsane tvadAgame, te puruSA ramante yeSAM tvaM prasIdasi prasanno'sItibhAvaH // 8 // iti saptama jagatkartRnirAsaprakAzAvacUriH // 7 // sattvasyaikAntanityatve kRtanAzAkRtAgamau / syAtAmekAntanAze'pi kRtanAzAkRtAgamau // 1 // _ atha tadvacanAnAmaprAmANyamAhuH sattva0 hevItarAga! tvayA sattvaM vastutattvaM nityAnityAtmakaM syAdvAdamayaM kevalajJAnena dRSTaM tathaiva cA'bhihitam, tasya ca sAGkhyA ekAntena nityatvamaGgIkurvate, tathaiva sati kRtanAzAkRtAgamanAmAnau doSau syAtAM tathAhi-ghaTo yadi sarvadApi niSpannasiddhastadA kRtanAzaH kRtaM kumbhakArasya mRdAnayanakledana cakrAropaNAdyupakramastasya nAzo nairarthakyaM bhavati ghaTasya nityaM niSpannatvAdathA'kRtAgamo yathA yadi sarvaM sarvadApi nityaM tadA ghaTAkAropi nityaM tathA sati mRtpiNDe pUrvamadRSTo ghaTAkAro nityatvAdakRta evAgataH evaM ca kRtanAzAkRtAgamadUSaNaM syAt / tathA sattvasya dravyasya bauddhA ekAntanAzamekAntena vinazvaratvaM manyanta evamapi kRtanAzAkRtAgamau syAtAM yathaikasminkSaNe (yad) mRtpiNDadravyamabhUttad dvitIyakSaNe sarvathA vinaSTaM tataH kumbhakAreNa tatra kRto'pi ghaTAkAro nazyati iti kRtanAzastathA mRdravyaM yadi niHzeSaM naSTaM tarhi sthAsakozakuzUlabubhodarakarNAdi kulAlena va kriyate tadRte cakSuSA'to'kRtAgamaH // 1 // avacU. // 74 // Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmanyekAntanitye syAnna bhogaH sukhaduHkhayoH / ekAntAnityarUpe'pi na bhogHsukhduHkhyoH||2|| evaM sAmAnyena nityAnityatvamabhidhAyAtmanopi taddarzayatiAtma0 hevItarAga! Atmani jIve ekAntanitye'GgIkriyamANe sukhaduHkhayo go na syAtkutaH? yadi sukhaM bhoktumArabdhaM tarhi sarvadApi sukhameva yadi duHkhaM tadA (tadeva) bhavedanyathA sukhamupabhujya duHkhasya, duHkhaM copabhujya sukhasyopabhogyAtmA sukhihatayA vinazya duHkhitayotpannastayA vA vinazya sukhitayotpeda ityekAntAnityarUpyeSyAtmani sukhaduHkhayo gona syAdutpattyana ntaraM kSaNavinaSTatvAtsukhaduHkhe tu candanAGganArogakaNTakAdisAdhanayogopabhogAbhyAM bahukSaNanirvRttAbhyAM sAdhya iti // 2 // puNyapApe bandhamokSau na nityaikAntadarzane / puNyapApe bandhamokSau nAnityaikAntadarzane // 3 // ___ doSAntaramAhuH-hevItarAga! nityaikAntadarzanayAtma(ni) nityatvAGgIkAramate puNyapApe bandhamokSau karmabandhatatkSayau ca | na syuH tathAhi-Atmano yadi puNyaM tarhi puNyameva, yadi pApaM tarhi pApameva, nityatvAt yathA zazina aujvalyaM tarhi na kadApi tadevaM yadi bandhastarhi bandha eva yathA meroH pRthvIpIThe vasataH yadi mokSastahi sa eva natu bandhaH yathA manasa uktaM ca evm| " mana ekaDabakkaDao jai kAmai thira thAi / caMdilihA baulIhaDI tidaNi Ubhi vAhu // 1 // " tathA'nityaikAnta-15 darzane kSaNakSayijIvamatepi puNyapApe bandhamokSau naca sambhavataH krameNa teSAM svIkAre catuHkSaNasthAyitvaM syAt yugapadyadi tadA chAyAtapavajalAgnivacca viruddhAnAM teSAM kathamekatrAtmanyavasthAnaM syAditi // 3 // kramAkramAbhyAM nityAnAM yujyate'rthakriyA nahi / ekAntakSaNikatve'pi yujyate'rthakriyA nahi // 4 // PASHAARASSANALISA For Private Personal Use Only w.jainelibrary.org Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. avacU. // 75 // anyatkiM ? jIvAjIvAdipadArthAnAM nityAnityatAM vinA'rthakriyeva na syAdityAhuH-kramA hevItarAga! nityAnAM vastUnAM kramAkramAbhyAmarthakriyA na yujyate na ghaTate, yathA yadi ghaTo nityastadA jalAharaNaM na karoti kuto? nitya ekarUpa eva natu riktabhRtAdyavasthAvaicitryaM bhajate, tathA padArthAnAmekAntakSaNikatve vinazvaratve'pyarthakriyA jalAharaNAdikA na ghaTate, bahukSaNaniSpAdyatvAttasyAH, arthakriyAyA abhAve'sattvameva // 4 // yadA tu nityAnityatvarUpatA vastuno bhavet / yadAttha bhagavannaiva tadA doSo'sti kazcana // 5 // pUrvoktameva nigamayanta AhuH-yadA yadA tu punaH stambhakumbhAmbhoruhAdevastuno nityAnityatvarUpatA kathaMcinnityAnitya| svabhAvatA bhavettadA kazcana doSo virodhAdi va nAstyeva, hebhagavan! yathA tvamAttha kathitAMstathaiva na doSa ityrthH||5|| guDo hi kaphahetuH syAnnAgaraM pittakAraNam / yAtmani na doSo'sti guDanAgarabheSaje // 6 // tadavaSTambhAya dRSTAntamAhuH-guDo0 yathaikAkI guDaH kaphasya zleSmaNo hetuH syAt, nAgaraM zuNThI pittasya kAraNaM, dvayAtmani dvayorekatrakaraNe kRte guDanAgarabheSaje guDikAvizeSayunmIlanAnAmni na doSaH pittAdiH, kintu pratyuta puSTyAdiguNaH | syAt tasmAt // 6 // dvayaM viruDaM naikatrA'satpramANaprasiddhitaH / viruddhavarNayogo hi dRSTo mecakavastuSu // 7 // dRSTAntopanayanamAhuH-dvayaM dvayaM nityAnityalakSaNamekatra ghaTAdau na viruddhamayuktaM kutaH? asatpramANaprasiddhitaH satAM // 75 // Jain Education For Private Personel Use Only Mainelibrary.org Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyamAnAnAM pramANAnAM yuktInAmabhAvAt tAH kAzcana yuktayo na santi yAbhinityAnitye virodhAdayaH sAdhyante viru0 hiyasmAdviruddhAnAM kRSNazvetAdInAM varNAnAM, yogaH saGkaro, mecakeSu zabaleSu, vastuSu paTAdiSu, dRSTaH pratyakSeNopalabdhaH // 7 // 3 | vijJAnasyaikamAkAraM nAnAkArakarambitam / icchaMstathAgataH prAjJo nAnekAntaM pratikSipet // 8 // prabhoH puraH paratIthikAnAM yathAsthitaM svarUpaM vijJapya kruddhaH prabhurdviSAM sevakAnAmapi na hita iti punaH prasAdanAya prakArAntareNa vijJapayanti / vijJA0 vijJAnasyaikamAkAraM svarUpaM, nAnA vicitrA ya AkArA ghaTAdInAM taiH karambitaM mizrami cchannabhilaSan , tathAgato bauddho'nekAntaM syAdvAdaM, na pratikSipedutthApayetkathambhUtaH! prAjJo jJAtA, prakarSaNAjJo mUryo'pi te yataH syAdvAdaM svIkurvastvAM nopAste // 8 // citramekamanekazca rUpaM prAmANikaM vadan / yaugo vaizeSiko vApi nAnekAntaM pratikSipet // 9 // | citra eka citraM rUpamanekamanekAkAramayaM, prAmANikaM pramANasiddhaM, vadana yaugo naiyAyiko, vaizeSiko'pyanekAntaM nAda pratikSipet // 9 // icchanpradhAnaM sattvAyairviruddhaigumphitaM guNaiH / sAGkhyaH saGkhyAvatAM mukhyo nAnekAntaM pratikSipet // 10 // iccha0 tathA hevItarAga! pradhAna prakRti, sattvAdyaiH sattvarajastamolakSaNairviruddhaiguNairgumphita mizritamicchan saGkhacAvatAM viduSAM mukhyaH sAlayo'nekAntaM na pratikSipet // 10 // vimatisammatirvApi cArvAkasya na mRgyate / paralokAtmamokSeSu yasya muhyati zemuSI // 11 // For Private Personal Use Only Fiww.jainelibrary.org Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 76 // vimati0 he vItarAga! cArvAkasya nAstikasya, vimativiruddhapratipattiH, sammatiH samyakpratipattiA, na mRgyate na vi-5 avacU. cAryate, kutaH? yasya cArvAkasya, zemuSI buddhiH, paralokAtmamokSeSu paraloke jIve mokSe ca, muhyati mUDhA syAt , ye bAlagopAlaprasiddhaM jIvAdyapi na jAnanti tasya vA vimatiH sammatirvetyarthaH // 11 // tenotpAdavyayasthemasambhinnaM gorasAdivat / tvadupajJaM kRtadhiyaH prapannA vastutastu sat // 12 // / athopasaMhAraM kurvanta AhuH / teno0 he vItarAga! tena kAraNena ye kecitkRtadhiyo jJAtArastvadupajJaM tvayaiva prathamamupadiSTaM vastutastu sat paramArtharUpaM, prapannAH svIkRtavantaH, vastu kiMviziSTamutpA0 utpattikSayasthiratAmizraM kiMvat ? gorasA-12 divat yathA gorasaM dugdhatayA vinazyaddadhitayotpadyamAnaM gorasatayA tiSThatyeva // 12 // ityaSTamaprakAzAvacUriH // 8 // yatrAlpenApi kAlena tvadbhaktaiH phalamApyate / kalikAlaH sa eko'stu kRtaM kRtayugAdibhiH // 1 // itthaM pratipakSakSepamAkhyAya vItarAgasya dharmacakravartinaH kAlasauSThavajJApanapUrvamekacchatratAM prakaTayanti / yatra he vItarAga! | yatrAlpenApi kAlena tvadbhaktaiH phalamApyate aasaadyte|yt uktaM "kRte varSasahasreNa, tretAyAM hAyanena c| dvApare yacca mAsena, ahorAtreNa tatkalau // 1 // " ityataH sa ekaH kalikAlo'stu, kRtayugAdibhiH kRtaM sRtam // 1 // | // 76 // suSamAto duHSamAyAM kRpA phalavatI tava / meruto marubhUmau hi zlAghyA kalpataroH sthitiH||2|| SISUSTUSOSSESSIES C+ Jain Educatio n al For Private Personal Use Only ( H w .jainelibrary.org Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suSa0 he vItarAga! suSamAtaH kRtayugAdito, duHSamAyAM kalau, tava kRpA prasattiHphalavatI phldaayinii| dRSTAntamAhuH-hi yasmAtkAraNAnmeruto marubhUmau vRkSamAtrarahite deze, kalpataroH sthitiravasthAnaM, zlAghyA zobhanatarA // 2 // zrADaH zrotA sudhIvaktA yujyeyAtAM yadIza tat / tvacchAsanasya sAmrAjyamekacchatraM kalAvapi // 3 // zrAddhaH he Iza! zrotA tvadvacanAkarNayitA, zrAddhaH paramazraddhAvAn, vaktA prarUpakaH, sudhIratvadAgamarahasyajJaH, yadyabhAve vitai (yadi saMbhAvane) yujyeyAtAM milatastattarhi tvacchAsanasya kalAvaSyatizayarahite'pi kAle sAmrAjyamekacchatramekAtapatraM sArvatrikamityarthaH zrotrA kumArapAlenAtmanA ca prarUpakatvenA'nubhavasiddha kavervacanamidam // 3 // yugAntare'pi cennAtha! bhavantyucchRGkhalAH khalAH / vRthaiva tarhi kupyAmaH kalaye vAmakelaye // 4 // evamekacchatrarAjyamadhitiSThanprabhuH pizunAparAdhadarzanAnmA kussytvityaahuH| yugA0 he nAtha! yugAntare'pi kRtayugAdAvapi khalA durjanA, ucchRGkhalA uddhatAzcedyadi bhavanti, tarhi vAmakelaye sajanAnucitacaritAya, kalaye kaliyugAya, vayaM vRthaiva | nirarthaka, kupyAmaH yato na kadAcidanIdRzaM jagaditi // 4 // kalyANasiddhaya sAdhIyAnkalireva kaSopalaH / vinAgniM gandhamAhimA kAkatuNDasya naidhate // 5 // atha zlokacatuSTayena kalidoSamapanayanti / kalyA0 he vItarAga! kalyANasiddhyai zubhasamprAptya, kalireva sAdhIyAn sAdhutaraH, kaSopalaH kaSapaTTaH, kalyANaM zreyaH, kanakamapi bhavyAnAmitigamyaM yathA kAkatuNDasyAgaroragniM vinA gandhamahimA naidhate na varddhate // 5 // SASUSAK ********** 416405**XHAFA YANSHAAL JainEducation For Private Personal Use Only p a inelibrary.org Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 77 // Jain Education nizi dIposagat arpaM marau zAkhI hime zikhI / kalau durApaH prApto'yaM tvatpAdAjarajaHkaNaH // 6 // nizi0 he vItarAgA'yaM tvatpAdAna0 tvaccaraNareNukaNaH, kalau durApo durlabhaH, yathA rAtrau pradIpaH, samudre dvIpaM marau jaGgaladeze vRkSaH, zItakAle zikhI // 6 // yugAntareSu bhrAnto'smi tvaddarzanavinAkRtaH / namo'stu kalaye yatra tvaddarzanamajAyata // 7 // yugA * he vItarAgAsmyahaM tvaddarzanavinAkRtastvacchAsanarahitaH kRtayugAdiSu bhrAntaH saMsArAraNye tena kalaye namo'stu yatra tvaddarzanamajAyata tvaM dRSTa ityarthaH // 7 // bahudoSo doSahInAttvattaH kalirazobhata / viSayukto viSaharAtphaNIndra iva ratnataH // 8 // bahu0 he vItarAgASTAdazadoSarahitAt tvatto bahudoSo'satyamAtsaryAdiyuktaH kalirazobhata iva yathA viSayukto bhujagezo viSaharAdvalAt zobhate // 8 // iti navamaprakAzAvacUriH // 9 // matprasattestvatprasAdastvatprasAdAdiyaM punaH / ityanyonyAzrayaM bhindhi prasId bhagavan ! mayi // 1 // he bhagavan! matprasattermama manaHprasannatAnusAreNa tvatprasAdaH syAt tadanusAreNa ca me manaHprasattirityamunA prakAreNotpannamanyonyAzrayaM bhindhi sphoTaya, mayi madviSaye prasIda tucchAM matprasattimavagaNayya prAgeva prasAdaM kuru tvayi prasanne matprasattiravazyaM bhaviSyatItyarthaH // 1 // avacU. // 77 // ainelibrary.org Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education In nirIkSituM rUpalakSmIM sahasrAkSo'pi na kSamaH / khAmin! sahasrajihvo'pi zakto vaktuM na te guNAn // 2 // nirI0 he svAmin! te tava rUpalakSmIM nirIkSituM sahasrAkSo'pi sahasranayano'pi na kSamaH na zaktaH, te guNAnvaktuM sahasra| jihvopi na samarthaH // 2 // saMzayAn nAtha ! harase'nuttaraskhargiNAmapi / ataH paro'pi kiM ko'pi guNaH stutyo'sti vastutaH // 3 // saMza0 he nAtha! tvamahastha evAnuttarasvargiNAM dvAdazayojanaiH siddherarvAksthitAnAmapi saMzayAn sandehAn harase'taH saMzayApanodAt paro'nyapi kopi guNo vastutaH paramArthataH stutyaH stavanayogyaH, kimasti ! nAstItyarthaH // 3 // idaM viruddhaM zratAM kathamazraddadhAnakaH / Anandasukhasaktizca viraktizca samaM tvayi // 4 // adbhutacaritaM prakaTayanti / idaM0 he vItarAgA'zraddadhAnakastava lokottaracaritAnabhijJa idaM viruddhaM parasparAmilandvayaM kathaM zraddhattAM manyatAmidaM kim ! tvayi samaM yugapadAnandasukhasaktiranantAnandarUpe sukhe saMlInatA viraktiH sarvasaGgaviratizca staH cakAro tulyakakSatArtham // 4 // Marrier durghaTA ghaTatAM katham / upekSA sarvasattveSu paramA copakAritA // 5 // to he nAtheyaM dvaya ghaTyamAnApi tvayi pratyakSeNa darzanAnmanyamAnApi durghaTA'nyatra kvApyadarzanAtkathaM ghaTatAM kathamastviyamiti kim / sarvasattveSu sakalajIveSUpekSA mAdhyasthyaM rAgadveSAbhAvena paramA prakRSTA ca punarupakAritA jJAnAdidarzanena vatsalatAsti // 5 // ainelibrary.org Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bItarAga. // 78 // Jain Education dvayaM viruddhaM bhagavaMstava nAnyasya kasyacit / nirgrandhatA parA yA ca yA coccaizcakravarttitA // 6 // dvayaM0 he bhagavan ! tatra dvayaM viruddhamanyasya kasyaciddharAdenaivAsti tadvayaM kimityAhuH - ni0 yA parotkRSTA nirgranthatA nirIhataikato'paratazvozcairatizayena dharmacakravartitvamiti // 6 // nArakA api modante yasya kalyANaparvasu / pavitraM tasya cAritra ko vA varNayituM kSamaH // 7 // arrot atara ! harnizaM karmavaza to varSakoTA koTIrasaGkhyA duHkhamanubhavanti na kadAcidvizrAmaste nArakA api yasya | tava kalyANaparvasu cyavanAdikalyANakeSu muhUrttamudyotavedanopazamena modante harSamanubhavanti, tasya tava zuci cAritraM (tryaM) | caritaM varNayituM vyAkartu ko bRhaspatyAdirapi kSamaH samarthaH // 7 // zamo'dbhuto'dbhutaM rUpaM sarvAtmasu kRpAdbhutA / sarvAdbhutanidhIzAya tubhyaM bhagavate namaH // 8 // zamo0 he vItarAga ! bahu kiM ? tava zamaH samatAzcaryakArI, rUpamadbhutaM, sarvajIveSu dayA kRpAdbhutA, sarveSAmadbhutAnAmA|zcaryANAM nidhIzAya mahAnidhAnAya bhagavate aizvaryAdiSaGkavate tubhyaM namo'stu // 8 // iti dazamaprakAzAvacUriH // 10 // nighnanparISahacamUmupasargAnpratikSipan / prApto'si zamasauhityaM mahatAM kApi vaiduSI // 1 // athA'cintyamAhAtmyamAhuH / nighnan0 he vItarAga! tvaM pari samantAtrikaraNazuddhyA sahyante sAdhubhiriti parISahAsteSAM avacU. // 78 // w.jainelibrary.org Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SESSAGESSATE SHOES camUzreNI nighnan nirAkurvannupasRjyante satpathAt pracyAvyante kAtarA narA ebhirityupasargAstAn pratikSipana dUre nirasyan , zamasauhityaM zamAmRtatRptiM, prApto'syataH kAraNAnmahatAM vaiduSI caturatA kApyapUrvAsti // 1 // arakto bhuktavAnmuktimadviSTo hatavAdviSaH / aho mahAtmanAM ko'pi mahimA lokadurlabhaH // 2 // ___ ara0 he vItarAga! tvamarakto rAgarahito, muktikAminI bhuktavAnadviSTo dveSarahitastvaM dviSaH kaSAyAdIn hatavAnnirastavAnaho ityAzcarye, mahAtmanAM mahAnubhAvAnAM, mahimA gurutvaM, kopyapUrvo lokadurlabhaH praakRtdevairpraayH||2|| ___ sarvathA nirjigISeNa bhItabhItena cAgasaH / khayA jagatrayaM jigye mahatAM kApi cAturI // 3 // he vItarAga! sarvathA sarvaprakArairnirjigISaNa paraparAbhavecchArahitenAgasaH pApAdItabhItena vibhyatA tvayA jagatrayaM surAsuranaralakSaNaM jigye AjJA mAhitamityarthe mahatAM bhavAdRzAM, cAturI kApyapUrvA // 3 // __dattaM na kiJcitkasmaicinnAttaM kizcitkutazcana / prabhutvaM te tathApyetatkalA kApi vipazcitAm // 4 // dattaM he vItarAga! tvayA kiJcidrAmagrAsAdi kasmaicitsevakAya na dattaM nArpita, kutazcana kizciddaNDAdina gRhItaM, tathApi te prabhutvamaizvaryametatsamavasaraNAdilakSmIdarzanena vacanAtigamato vipazcitAM viduSAM kalA kApyapUrvA // 4 // / yaddehasyApi dAnena sukRtaM nArjitaM paraiH / udAsInasya tannAtha! pAdapIThe tavAluThat // 5 // yadde he nAtha! yatsukRtaM paraiHsugatAdibhiH zarIravitaraNenApi nopArjitaM tadupakAritvalakSaNamudAsInasya madhyasthasyApi 18|| tava pAdapITha ityavajJAdarzanaM tathAvidhogratapaHkSamAdamAdInAM prabhau sadbhAvAt // 5 // AKARMARKARSANSARAN Jain Edu.14 For Private Personal Use Only Plainelibrary.org Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 79 // Jain Education rAgAdiSu nRzaMsena sarvAtmasu kRpAlunA / bhImakAntaguNenoccaiH sAmrAjyaM sAdhitaM tvayA // 6 // * vItarAga! tyA rAgAdiSu nRzaMsena nirdayena, sarvAtmasu sarvajIveSu, kRpAlunA dayAvatA, bhImAH pratApAdayaH, kAntAH zamAdayastairguNA yasya tenoccairatizAyi sAmrAjyaM sAdhitaM svIkRtam // 6 // sarvesarvA mAsnyeSu doSAstvayi punarguNAH / stutistaveyaM cenmithyA tatpramANaM sabhAsadaH // 7 // sarve0 he vItarAga ! sarve doSAH sarvAtmanA'nyeSu harAdiSu santi tvayi punarguNAH sarve sarvAtmanA santIyaM stutistava cedyadi mithyA'satyA, syAt tattarhi sabhAsadaH sabhyAH pramANaM satyaM syAttadA ta eva vadantu // 7 // mahIyasAmapi mahAnmahanIyo mahAtmanAm / aho me stuvataH khAmI stutergocaramAgamaH // 8 // aho ityAzca ! stuvato me mama mahattarebhyo'pi mahAnubhAvaH mahAtmanAmindrAdInAM mahanIyaH pUjyaH svAmI stutegocaraM viSayamAgamaH prAptaH // 8 // ityekAdazaprakAzasyAvacUriH // 11 // bhyAsAdaH pUrva tathA vairAgyamAharaH / yatheha janmanyAjanma tatsAtmIbhAvamAgamat // 1 // prabhoriyatsampatprAbhyupAyaM prakaTayanti - pava0 he vItarAga ! tvaM prAgbhave vairAgyaM paTubhiH spaSTaiH, abhyAsAdaraiH sevanAsA| tatyaistathA AharaH svAtmanyAnItavAn, yatheha janmani tIrthaGkarabhave Ajanma jananAvadhi, tadvairAgyamAtmIbhAvaM sahajabhAvamAgamat prApa // 1 // avacU. // 79 // ainelibrary.org Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duHkhahetuSu vairAgyaM na tathA nAtha ! nistuSam / mokSopAyapravINasya yathA te sukhahetuSu // 2 // duHkha0 he vItarAga! duHkhahetuSu viyogAdiSu, vairAgyaM tava na tathA nistuSaM nirvyAja, mokSa0 samyagjJAnatrayapravaNasya tava sukhahetuSu yathA vairAgyaM vizadaM varttate ko'rthaH yaduHkhahetuSu vairAgyaM tatkAparicakSaNikaM yacca sukhahetuSu khyAdiSu, tannizcalatvena mokSasAdhakam // 2 // vivekazANairvairAgyazastraM zAtaM tvayA tathA / yathA mokSe'pi tatsAkSAdakuNThitaparAkramam // 3 // vive0 he vItarAga ! tvayA vivekazANairvairAgyarUpaM zastraM tathA zAtaM tIkSNIkRtaM, "zANazabdaH pulliGgepyasti zarANyarthe" | yathA mokSe mahodaye pakSe'vyApArepi tadaku0 apratihatasAmarthyamabhUt // 3 // ___yadA marunnarendra zrIstvayA nAthopabhujyate / yatra tatra rati ma viraktatvaM tadApi te // 4 // yadA he nAtha ! tvayA yadA surarAjyAdilakSmIrbhujyate, nAmeti komalAmantraNe, yatra tatra tava ratiH ko'rthaH yatra yathaiva |sthitastatra tathaiva ratiHsamAdhistadApi te tava viraktatvaM sAdhviyaM zrIrupanatopasthitaM karma mamedaM bhogaM vinA nakSIyata ityAdiprakAreNa // 4 // nityaM viraktaH kAmebhyo yadA yogaM prapadyase / alamabhiriti prAjyaM tadA vairAgyamasti te // 5 // nityaM0 he vItarAga ! tvaM nityaM dIkSAgrahaNAtprAgapi kAmebhyo viSayebhyo, virakto yadA yoga jJAnadarzanacAritrarUpaM, prapa| use gRhNAsi, tadA te tava, prAjyaM prabhUtaM, vairAgyamastyebhirviSayairbhuktabhogyatvAdalaM sRtamitiprakAreNa // 5 // Jain Educati o n For Private & Personel Use Only Www.jainelibrary.org Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 80 // Jain Educate sukhe duHkhe bhave mokSe yadaudAsInyamIziSe / tadA vairAgyameveti kutra nAsi ! virAgavAn // 6 // sukhe sukhe duHkhe bhave mokSe yadA tvamudAsyaM mAdhyasthyamIziSe karoSi tadApi tava vairAgyamevAstItihetostvaM kutra virAgavAnnAsyapi tu sarvatra // 6 // duHkhagarbhe mohagarbhe vairAgye niSThitAH pare / jJAnagarbha tu vairAgyaM tvayye kAyanatAM gatam // 7 // duHkha0 he vItarAga ! duHkhagarbhe strIvirahAdibhave, mohagarbhe kuzAgrapraNItAdhyAtmalava zravaNAdrAjya tyAgAdirUpe, vairAgye pare paratIrthikA niSThitAH nilInAstu punarjJAnagarbhaM yathAsthita saMsArasvarUpAvagamodbhavaM vairAgyaM tvayyekAyanatAmekIbhAvaM gataM prAptam // 7 // audAsInye'pi satataM vizvavizvopakAriNe / namo vairAgyanighnAya tAyine paramAtmane // 8 // audA0 he vItarAga! mAdhyasthye'pi nityaM nikhilajagadupakartre tAyine pAlakAya, paramAtmane paramabrahmarUpAya vairAgyatatparAya, tubhyaM namo'stu // 8 // iti dvAdazavairAgyastava prakAzasyAvacUriH // 12 // anAhUta sahAyastvaM tvamakAraNavatsalaH / anabhyarthitasAdhustvaM tvamasambandhabAndhavaH // 1 // sarvatra svecchApravRttiM darzayanti prabhoH - anA0 he vItarAga ! tvaM muktipathi yAtAM jIvAnAmanAhUtasahAyo'nAkArita eva sakhA tvamakA0 svArthI vinA hitakarastvamaprArthita eva sAdhuH parakAryakarastathA sambandhaM svAjanyaM vinA bAndhavo'si // 1 // avacU. // 80 // Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirarararara-55 anaktasnigdhamanasamamRjojvalavAkpatham / adhautAmalazIlaM tvAM zaraNyaM zaraNaM zraye // 2 // ana0 anaktasnigdhamanasaM mamatvasnehenAdigdhaM snigdhaM mano yasya taM mRjAmudyotanaM vinojvalo vAkpatho vAksaJcAro yasya tamadhautamakSAlitamevA'malaM zIlamAcAro yasya taM zaraNyaM zaraNAya hitaM, tvAM zaraNamahaM zraye gacchAmi // 2 // ___acaNDavIravRttinA zaminA zamavartinA / tvayA kAmamakuTyanta kuTilAH karmakaNTakAH // 3 // (akrodhA yA subhaTatA tadvatA indriya noindriyavikArazamakena zamapradhAnAcAraparAyaNena, parISahopasargajayakAraNanirgranthAcAracAriNA kAmamatyantaM, apunarbandhatayA kuTilAH vakratayA kaNTakavaghyathAbharavidhAyitvAtkarmakaNTakA nirakAzyanta) // 3 // abhavAya mahezAya gadAya narakacchide / arAjasAya brahmaNe kasmaicidbhavate namaH // 4 // ___ abha0 he vItarAga! bhavate tubhyaM, kasmaicidanirvAcyasvarUpAya namo'stu, yataH kiMviziSTAya ? abhavAya mahezAyAtisamRddhAya, pakSe rudrAyAgadAya nirogAya, pakSe gadAnAmazastrarahitAya narakacchide pakSe viSNave rajoguNarahitAya brahmaNe, pakSe jJAnasvarUpAya // 4 // anukssitphlograadnipaatgriiysH| asaGkalpitakalpadrostvattaH phalamavApnuyAm // 5 // anu0 he vItarAgA'siktaphalaparipUrNAdanipAtenA'bhraSTatayA, pakSe'patanena gariSThAdacintitavAJchitapradakalpadrumAttvattohamaihikAmuSmikaM phalamavApnuyAM prAmomi // 5 // asaGgasya janazasya nirmamasya kRpAtmanaH / madhyasthasya jagatrAturanakaste'smi kiGkaraH // 6 // Jain Educati o nal For Private Personal use only Jv.jainelibrary.org Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 81 // Jain Education asaM 0 he vItarAga ? nirmohasya nikhilanarasvAmino nirmamasya dayAvato madhyasthasyodAsInasya vizvarakSitustavAnaGko niSkalaGkaH, pakSe lalATAdau trizUlAdyaGkarahitaH kiGkaraH sevako'smi // 6 // agopite ratnanidhAvavRte kalpapAdape / acintye cintAratne ca tvayyAtmAyaM mayArpitaH // 7 // ago0 he vItarAgAsbhUminihite guNaralanidhAne, karmavRttirahite kalpatarau, mokSaphalapradatvena cintAtige cintAmaNau, tvayi mayA'yamAtmA'rpito'tra krameNa saptavibhaktiSu yuSmado rUpANi jJAtavyAni // 7 // phalAnudhyAnavandhyo'haM phalamAtratanurbhavAn / prasIda yatkRtyavidhau kiGkartavyajaDe mayi // 8 // I phalA0 he vItarAgA'haM phalAnudhyAnavandhyaH jJAnAdInAM phalaM siddhatvaM, tasyAnudhyAnaM yathAvasthitatayA smaraNaM, tasminvandhyo'sikto'smi, bhavAn phalamAtratanuH siddhatvAdato mayi kiMkarttavyajaDe ? kiM karttavyaM mayeti vyAmUDhe sati kathaM dhyeyo | devaH ? yataH kRtyavidhau yanmayA vidheyaM tasminvidhau prakAre prasIda ko'rthaH ? tathA prasAdaM kuru yathA'hamapi tvamiva karmajA - | lamunmUlayAmIti bhAvo'tra sarvatra virodhAlaGkAraH // 8 // iti hetunirAsatrayodazaprakAzasyAvacUriH // 13 // manovacaH kAyaceSTAH kaSTAH saMhRtya sarvathA / zlathatvenaiva bhavatA manaH zalyaM viyojitam // 1 // yogazuddhimabhidadhate / mano0 he vItarAga ! manovacaH kAyavyApArAn kaSTAH kaSTakAriNaH sAvadyAn sarvathA saMhRtya avacU. // 81 // jainelibrary.org Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education tyaktvA, zlathatvenaiva svabhAvenaiva manaHzalyaM manorUpazalyaM, viyojitaM sadapyasadiva vihitaM nirupayogitvAdanyo'pi yaH zarIrAnnArAcAdi viyojayati sa ceSTAnirodhena zlathAGgaH syAt // 1 // saMyatAni nacAkSANi naivocchRGkhalitAni ca / iti samyakpratipadA tvayendriyajayaH kRtaH // 2 // saMya* he vItarAga! tvayA'kSANIndriyANi na saMyatAni balAnniyantritAni balAdvadhyamAnAnyadRSTaviSayasvarUpatvAtsakautukAni niyantraNAM na pratipadyante na ca tvayA tAnyucchRGkhalitAni laulyena pravarttitAnItyamunA prakAreNa samyak pratipadA savyabuddhyA tvayendriyajayaH kRto'yaM ca savizeSaNakarmaNAM carama dehAnAmeva prakAraH, zeSaistu sarvabalenApi yatanIya mindriyajaye // 2 // yogasyASTAGgatA nUnaM prapaJcaH kathamanyathA / AbAlabhAvatopyeSa tava sAtmyamupeyivAn // 3 // yoga0 he vItarAga ! yogasyASTAGgatA yama 1 niyama 2 Asana 3 prANAyAma 4 pratyAhAra 5 dhAraNA 6 dhyAna 7 samAdhi 8 lakSaNA'nyazAstreSu nirUpyamANA / nUnamivArthe prapaJca iva vistara iva pratibhAsate'nyathA kathameSa yogastava janmAvadhi sAtmyaM sahajatAmupeyivAnAgataH ko'rtha AsanAdivAhyavistaraM vinaiva tava paramajJAnavairAgyAdirUpo yogaH sahaja eva // 3 // viSayeSu virAgaste ciraM sahacareSvapi / yoge sAtmyamadRSTe'pi khAminnidamalaukikam // 4 // viSa0 he vItarAga ! te tava ciramantakAlaM yAvatpariciteSvapi zabdAdiSu virAgo'nAsaGgo'sti yoge janmAvadhyadRSTepi | sAtmyaM he svAmin! idaM pUrvoktacaritamalaukikaM lokAviSayam // 4 // jainelibrary.org Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 82 // Jain Educatio tathA pare na rajyanta upakArapare pare / yathA'pakAriNi bhavAnaho sarvamalaukikam // 5 // tathA0 he vItarAga ! pare paratIrthikopakArakarttari sevake na rajyante snihyanti yathA kamaThagozAlakAdAvapakAriNyupasargakarttari bhavAnraktaH sanmArgaprApaNenAho ityAzcarye tava sarva lokAprasiddham // 5 // hiMsakA apakRtA AzritA apyupekSitAH / idaM citraM caritraM te ke vA paryanuyuJjatAm // 6 // hiMsa0 he vItarAga ! hiMsakAH caNDakauzikAdaya upakRtA sugatiprApaNena tvayA AzritAH sarvAnubhUtisunakSatrAdayopyupekSitAstvayaihikApadbhyo na rakSitA idaM citramAzcaryakAri tava caritra ke paryanuyuJjatAM kimarthamidaM svAmI karotIti praSTumapyutsahatAM na ke'pItyarthaH // 6 // tathA samAdhau parame tvayAtmA vinivezitaH / sukhI duHkhyasmi nAsmIti yathA na pratipannavAn // 7 // tathA0 he vItarAga ! tvayA parame samAdhau dhyAne, tathA''tmA vinivezitaH sthirIkRtaH, yathA na pratipannavAnitIti kimahaM | sukhyasmyathavA duHkhIti // 7 // dhyAtA dhyeyaM tathA dhyAnaM trayamekAtmatAM gatam / iti te yogamAhAtmyaM kathaM zraddhIyatAM paraiH // 8 // dhyAtA0 dhyAtA kSapakazreNyArUDho, dhyeyaM paramAtmasvarUpaM, dhyAnaM dhyeyaviSayopagapratyayasantatiH / he vItarAga ! etatrayaM tavaikyaM | prAptaM dhyAtA tvaM kevalitvena zukladhyAnatvAt, siddhA eva hi dhyeyA ato dhyeyo'pi tvaM siddharUpatvAt, dhyAnaM jJAnavizeSa - avacU. // 82 // w.jainelibrary.org Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ stanmayatvAddhyAnamapi tvamitibhAvaH iti prakAreNa tava yogamAhAtmyaM paraiH parabrahma (ttva)sUkSmamArgApraviSTahRdayaiH kathaM zraddhIyatAM? manyatAmiti // 8 // iti cturdshyogsiddhistvprkaashsyaavcuuriH|| 14 // jagajetrA guNAstrAtaranye tAvattavAsatAm / udAttazAntayA jigye mudrayaiva jagatrayI // 1 // yogazuddhahRdaye pratibhAsAt kiM vyanakti! jaga he trAtaH rakSaka, tava trailokyajitvarA anye guNA dUre AsatAM tiSThantvanabhibhavanIyasaumyayaikayA mudrayaivamupatiSThantyaiva jagatrayI jigye'nyatkRtA // 1 // __ merustRNIkRto mohAtpayodhioMSpadIkRtaH / gariSThebhyo gariSTho yaiH pApmabhistvamapoditaH // 2 // meru0 he vItarAga ! yaimUkhaistvaM gariSThebhya indrAdibhyo garIyAnapodito nAdRtaH tairmeruH svarNAcalastRNIkRtastRNalekhye kRto mohAdajJAnAtsamudro goSpadavad gnnitH||2|| ___ cyutazcintAmaNiH pANesteSAM labdhA sudhA mudhA / yaiste zAsanasarvakhamajJAna tmasAtkRtam // 3 // cyutaH teSAmabhAgyazekharANAM karAcintAratnaM patitamamRtamapi prAptaM nirarthakaM yaistava zAsanameva sarva(svaM)dravyaM nAtmasAskRtamAtmAyattaM nAkAri // 3 // yastvayyapi dhau dRSTimulmukAkAradhAriNIm / tamAzuzukSaNiH sAkSAdAlapyAlamidaM hi vA // 4 // Jain Educat For Private Personel Use Only How.jainelibrary.org Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 83 // Jain Education yastvayya. he vItarAga ! yo nirbhAgyastvayi niSkAraNanikhilavatsalepi dRzaM jvaladanalasadRzAmIyaruNavakrAM dattavAn taM vahniH sAkSAtpratyakSIbhUya bhasmIkarotvitivadanpApabhIru stutikRdidamAlapyAlamAlApenA'laM paryAptamityAha // 4 // tvacchAsanasya sAmyaM ye manyante zAsanAntaraiH / viSeNa tulyaM pIyUSaM teSAM hanta hRtAtmanAm // 5 // tvacchA0 he vItarAga ! tava zAsanasya ye darzanAntaraiH sAmyaM manvate teSAmajJAnopahatAnAM hanteti khede pIyUSaM hAlAhalena samAnameva // 5 // aneDamUkA yAsuste yeSAM tvayi matsaraH / zubhodarkAya vaikalyamapi pApeSu karmasu // 6 // a0 he vItarAga! te narA aneDamUkA vAkkarNarahitA bhavantu yeSAM tvayi matsara ISyA, yataH pApeSu paranindAdiSu | karmasu vyApAreSu vaikalyaM vAkkarNarahitatvaM zubhoda0zubhaH zobhano ya udarka AgAmikAle phalapAkastasmai syAtko'rthaH vaikalyAtvannindAdi kartumazaktAstathAvidhadurgatiM nApnuvantIti // 6 // tebhyo namo'JjalirayaM teSAM tAnsamupAsmahe / tvacchAsanAmRtarasairyairAtmA sicyatAnvaham // 7 // tebhyo he vItarAga ! tebhyaH puNyavadbhyo namo'stu teSAmayaM pratyakSalakSyo'JjaliH karayojanaM, tAnvayaM sevAmahe, yaistava zAsanAmRtairAtmA nirantaramAsicyata susthIkRtaH // 7 // bhuve tasyai namo yasyAM tava pAdanakhAMzavaH / ciraM cUDAmaNIyante brUmahe kimataH param // 8 // avacU. // 83 // Jainelibrary.org Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education Pro vItarAga ! tasyai bhUmaye namo'stu yasyAM tava caraNanakhakiraNAni ciraM cUDAmaNIyante raktatvAdataH paramato'dhikaM vayaM kimbrUmo ? bhagavatpAda spRSTerbhUmernamaskArAdaparasyAdhikasya bhaktivacaso'bhAvAt // 8 // janmavAnasmi dhanyo'smi kRtakRtyo'smi yanmuhuH / jAto'smi tvadguNagrAmarAmaNIyakalampaTaH // 9 // janma0 he vItarAgA'ham ! saphalAvatAro'smi, dhanyaH puNyavAnasmi, kRtArtho'smi, yadyasmAnmuhurvAraMvAraM tava guNasamUharUpe rAmaNIyake lampaTastadekavyasano'smi // 9 // iti paJcadazabhaktistavaprakAzAvacUriH // 15 // tvanmatAmRtapAnotthA itaH zamarasormayaH / parANayanti mAM nAtha! paramAnandasampadam // 1 // atha prabhoH puro rAvAM karoti / tvanmatA0 he nAtha ! tavAgamapIyUSapAnodbhavA upazamara sataraGgAH paramAhUlAdalakSmIM mAM parANayanti prApayanti itaH ekataH // 1 // itazcAnAdisaMskAra mUcchito mUrcchayatyalam / rAgorugaviSAvego hatAzaH karavANi kim! // 2 // ita0 he vItarAgetaH aparatazcAnAdi0 anantakAlabhavabhramaNavAsanA saJcito rAgabhujagagaralodgAro'lamatyarthaM mUrchayati sajjJAnazUnyatAM prApayatyataH kAraNAdahaM hatAzaH pratihatamanorathaH, kiM karavANi kiM kurve // 2 // yugmam rAgAhigaralA ghAto'kArSaM yatkarmavaizasam / tadvaktumapyazakto'smi dhigme pracchannaprApatAm // 3 // jainelibrary.org Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 84 // Jain Educatio rAgA0 he vItarAga! bhujaGgaviSAkrAnto'haM yadvaizasamasamaJjasaM karmAkArSa kRtavAn tattatvAgre vaktumapi na zaknomi / ato me mama pracchannaprApatAM pracchannA'kRtyatAM dhigastu // 3 // kSaNaM saktaH kSaNaM muktaH kSaNaM kruddhaH kSaNaM kSamI / mohAdyaiH krIDayaivAhaM kAritaH kapicApalam // 4 // kSaNaM0 he vItarAga ! kSaNaM kadAcitsaMsArasukhAdAvAsaktaH, kSaNaM muktaH sarvatra nirlobhaH, kSaNaM krodhavAnkSaNamupazamavAnevamahaM rAgAdibhiH kautukenaiva markaTacApalaM kAritaH // 4 // prApyApi tava sambodhiM manovAkkAyakarmajaiH / duzceSTitairmayA nAtha ! zirasi jvAlito'nalaH // 5 // prA0 he nAtha ! taba sambodhiM dharmavidhiM prApyAsAdyApi manovacanakAyavyApArajAtairdurAcArairmayA zirasi mastake'gnireva jvAlito durgatiduHkhamupArjitamityarthaH // 5 // tvayyapitrAtari trAtaryanmohAdimalimlucaiH / ratnatrayaM me hiyate hatAzo hA hato'smi tat // 6 // tvayya. he trAtastvayyapi trailokyarakSAkSame trAyake sati yanmama jJAnadarzanacAritratrayaM mohAdivairibhirhiyate mudhyate tadahaM | heti khede hatAzaH prANAdhikaratnatrayaharaNena hato'smi vyApAdito'smi // 6 // bhrAntastIrthAni dRSTastvaM mayaikasteSu tArakaH / tattavAGgau vilagno'smi nAtha ! tAraya tAraya // 7 // bhrAnta0 he vItarAgAhaM tIrthAni laukikalokottarANi bhrAnto gatasteSu tvameva mayA saMsAratAraNakSamo jJAtastatastava | pAde vilagno'smi / he nAthAtaH kAraNAttvaM mAM tAraya tAraya saMsArasAgarAnnistAraya nistArayautsukyato vIpsA'tra // 7 // tional avacU. // 84 // w.jainelibrary.org Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educat 94 bhavatprasAdenaivAhamiyatIM prApito bhuvam / audAsInyena nedAnIM tava yuktamupekSitum // 8 // bhava0 hevItarAga! ahaM tvatprasAdenaiva tava prasattitayaiveyatIM tvadupAstiyogyAM bhuvaM sudRzAM prApito nItastata idAnImadhunaudAsInyena mAdhyasthyenopekSAM kartuM tava nocitaM nopekSaNIyaH sarvathA // 8 // jJAtA tAta tvamevaikastvatto nAnyaH kRpAparaH / nAnyo mattaH kRpApAtramedhi yatkRtyakarmaThaH // 9 // jJAtA0 tAta pitastvamevaiko'dvitIyaH jJAtAsi, sarvopAyacaturo'si, jJAtrApi dayArahitena kiM syAdityAhustvatto'nyaH kRpAparo nAsti tenApi kiM yadi dayAviSaye na syAditi punarAhuH, nAnyo0 anyo paro mattaH kRpApAtraM karuNAsthAnaM nAsti / evaM sati tvaM yatkRpA yatkRtyaM yadvidheyaM tatra karmaThastatparaH edhi bhava // 9 // iti AtmagarhAstavaprakAzAvacUriH // 16 // svakRtaM duSkRtaM garhan sukRtaM cAnumodayan / nAtha tvaccaraNau yAmi zaraNaM zaraNojjhitaH // 1 // atha zaraNapratipattimAhuH / svakRta0 he nAthA'nantabhaveSvAtmanA niSpAditaM duritaM nindaistvadanuSThAnAdi vA'numodayananumanvan tvadaparazaraNarahitastvatpAdau zaraNaM yAmi zrayAmi // 1 // manovAkkAyaje pApe kRtAnumatikAritaiH / mithyA me duSkRtaM bhUyAdapunaH kriyayAnvitam // 2 // mano0 he vItarAga ! manovacanakAyabhave pApe duzcintitadurbhASitaduzceSTitarUpe karaNakAraNAnumodanaikaguNabhUtairme mama duSkRtaM mithyA'kRtamiva bhUyAdbhavatu kathaMbhUtaM mithyAduSkRtamanvitaM sahitaM, kayA'punaH kriyayA'punaHkaraNena // 2 // inelibrary.org Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 85 // SACARRASSAMAY yatkRtaM sukRtaM kiMcidranatritayagocaram / tatsarvamanumanye'haM mArgamAtrAnusAryapi // 3 // yatkRtaM he vItarAga! yad jJAnAdiviSayaM kiJcitsukRtaM puNyaM sadAcAro vihitastannikhilamahamanumodayAmi mArga0 tvanmatamAtrAnusAryeva natvanyat // 3 // sarveSAmahadAdInAM yo yo'hattvAdiko guNaH / anumodayAmi taM taM sarva teSAM mahAtmanAm // 4 // sarve. he vItarAga ! sarveSAmahatsiddhAcAryopAdhyAyasAdhuzrAddhAnAM yo yo'hattvasiddhatvAdhyApanAdiko guNo'sti |tantamahamanumanye sakalaM teSAM mahAmahimnAm // 4 // tvAM tvatphalabhUtAna siddhAMstvacchAsanaratAnmunIn / tvacchAsanaM ca zaraNaM pratipanno'smi bhaavtH||5|| tvAM tva. he vItarAga! tvAM tvatphalabhUtAMstvadanuSThAnaphalarUpAnmokSaprAptAna siddhAMstvadAcAracaturAnRSIna tvatpravacanaM cAhaM bhAvato hRdayazuddheH zaraNaM pratipanno'smi zrito'smi // 5 // kSamayAmi sarvAnsatvAnsarve kSAmyantu te mayi / maitryastu teSu sarveSu tvadekazaraNasya me // 6 // kSama0 he vItarAga! sarvAn caturazItilakSajIvayonigatAnjIvAnahaM kSamayAmi krodhopazamena nirvApayAmi, sarve te mayi madviSaye kSAmyantu krodhaM tyajantu teSu nikhileSu tvadekazaraNasya mama maitrI hitabuddhirastu // 6 // eko'haM nAsti me kazcinna cAhamapi kasyacit / tvadaziraNasthasya mama dainyaM na kizcana // 7 // SHISISHASUSISAASAASAASAEX // 85 // Jan Educatan For Private Personal Use Only Jainelibrary.org Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education eko0 he vItarAgAhamekAkI pitRbhrAtRputraziSyAdiSu nirmamatvAnmama nAsti kazcidahamapi kasyacitkasyApi sambandhI nAsmi / evaM sati svasevakasya dainyaM nAvadhAryamityAhuH tvadaM0 tava caraNazaraNasthitasya mama dainyaM kizcana nAsti // 7 // yAvannAmoma padavIM parAM tvadanubhAvajAm / tAvanmayi zaraNyatvaM mA muJcaH zaraNaMzrite // 8 // yAva0 he vItarAgA'haM tvadanubhAvajAM tvatprasAdasambhavAM parAM prakRSTAM padavIM muktilakSaNAM yAvannAsAdayAmi tAvat zaraNaGgate mayi zaraNyatvaM zaraNAgatavatsalatAM mA mucaH mA tyajaH // 8 // iti saptadazaprakAzasyAvacUriH // 17 // na paraM nAma mRdeva kaThoramapi kiJcana / vizeSajJAya vijJapyaM khAmine svAntazuddhaye // 1 // prabhuM zaraNatayA prapadyopekSAvigatabhayAH kiMcitkaThoraM vijJapayanti / na pa0 he vItarAga ! vizeSajJAyaikAntarhitaiSiNe svAmine nAmeti komalAmantraNe paraM kevalaM mRdveva vAdena na vijJapyaM kintu kiJcana kiyatkaThoraM kaThinamapi svacitte'jJAnena pratibhAsamAnaM svAntazuddhaye saMzayApanodAya jJApyate tatkSaNam // 1 // na pakSipazu siMhAdivAhanAsInavigrahaH / na netragAtravakrAdivikAravikRtAkRtiH // 2 // atha paJcabhiH zlokaiH sambandhaH / he vItarAga ! pakSiNo haMsagaruDAdayaH pazavo'javRSAdayaH siMhA mRgendrAstadAdIni yAni vAhanAni teSvAsIno'dhirUpavigrahaH kAyo yasya sa evaMvidhastvaM nAsi nayanavadanazarIrANAM ye vikArA rAgadveSaniSpAdyAstaiH vikRtA viruddhAvasthAM prApitA AkRtiH saMsthAnaM yasya sa evaMvidho'pi tvaM nAsi hariharAdivat // 2 // tional IIIIIIII w.jainelibrary.org Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. avacU // 86 // na zUlacApacakrAdizastrAGkakarapallavaH / nAGganAkamanIyAGgapariSvaGgaparAyaNaH // 3 // na zU0 he vItarAga! zUladhanuzcakrAdIni zastrANyaGke utsaGge yeSAmIdRzau karapallavau yasya sa IdRkSo nAsi / tathA subhagarAmAGgAliGganaparo'pi // 3 // na garhaNIyacaritaprakampitamahAjanaH / na prkopprsaadaadividdmbitnraamrH||4|| naga0 he vItarAga! garhaNIyairnindyaiH svasutAriraMsARSiyoSidupalAlanabrahmazirazchedamAtRvadhaprabhRtibhizcaritaiH prakampitAH karuNAkAtarIbhUtA mahAjanA uttamA yena sa taistAdRzaH prakopaprasAdAdibhirviDambitA vigopitA narAmarA yena sa tAdRzo'pi nAsi // 4 // na jgjnnsthemvinaashvihitaadrH| na lAsyahAsyagItAdiviplavopaplutasthitiH // 5 // na ja0 jagato jananapAlanavinAzanakRtodyamastvaM nAsi / lAsyaM nRtaM hAsyaM hasanaM gItaM smaroddIpakAH zabdaracanAvizeSAstadAdayo ye viplavA naTaviTocitA vilAsAstairupaplutopahRtA sthitirmudrA yasya sa IdRzo'pi nAsi // 5 // tadevaM sarvadevebhyassarvathA tvaM vilakSaNaH / devatvena pratiSThApyaH kathaM nAma parIkSakaiH // 6 // tade0 he vItarAga! tattasmAtkAraNAdbrahmA caturvako haMsayAno japamAlAkaro gAyatrIsAvitrIzliSTo rambhAdidarzanArthakRta- pazcamukho jagajanakaH 1 viSNurgaruDasthazcaturbhujazcApacakrAdikaro lakSmyAdiliGgito rukmiNIharo daityaghno vRndAvane / kRtastrIrUpo jagatpAlakaH 2 haro hAsyalAsyakaro vRSavAhano brahmazirazchidardhAGgasthabhavAnIkastrinetro jagatsaMhArakaH 3 RECORRECCARRECACA 4 6 // Jain Education Donal For Private Personal Use Only Jainelibrary.org Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Education | ityevaM prakAreNa sarvalaukikadevebhyaH sarvadhA zastrAdiprakArairvilakSaNo visadRzastvaM devatvena hRdi devatayA nAmeti komalA - mantraNe parIkSakaiH prekSAvadbhiH kathaM kena lakSaNena pratiSThApyaH sthApyaH 1 // 6 // anuzrotaH saratparNatRNakASThAdi yuktimat / pratizrotaH zrayadvastu kayA yuktayA pratIyatAm ? // 7 // etadRSTAntamAha / anu0 he vItarAga ! parNatRNakASThAdi vastvanuzroto jalapravAhaprasaraNAdhvanA saratsaMcaranyuktimadyuktaM sarvatra tathA dRSTatvAtparaM pratizrotaH pravAhasaMmukhaM zrayaccadvastu parNAdi kayA yuktyA kena prakAreNa lokaiH pratIyatAM pratipadyatAM ! tathA kvApyadRSTatvAt // 7 // athavA'laM mandabuddhiparIkSaka parIkSaNaiH / mamApi kRtametena vaiyAtyena jagatprabho ! // 8 // atha he vItarAgAthavA'lpamatayo ye parIkSakAsteSAM parIkSaNairvicAraNairalaM sRtaM he jagatprabho ! mamApyetena vaiyAtyena tvatparIkSAdhArthena kRtaM paryAptam // 8 // yadeva sarvasaMsArajanturUpavilakSaNam / parIkSantAM kRtadhiyastadeva tava lakSaNam // 9 // yade 0 he vItarAga ! sarve saMsAriNo ye jantavo jIvAsteSAM rUpaM svarUpaM tasmAdvilakSaNaM visadRzaM yadeva yatkiJcitkRtadhiyo vidvAMsaH parIkSantAM vicArayanti (ntu) tadeva tava lakSaNaM devatvAbhijJAnamastu // 9 // krodha lobha bhayAkrAntaM jagadasmAdvilakSaNaH / na gocaro mRdudhiyAM vItarAga ! kathaJcana // 10 // jainelibrary.org Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. avaca. // 87 // krodha he vItarAgedaM jagatsurAsuranararUpaM krodhalobhabhayopaplutamasti tenAsmAjjagato visadRzastvaM kathaMcana kenApi| prakAreNa mRdudhiyAM jinazAsanabahirmukhANAM na gocaro'si parokSo'sItyarthaH // 10 // ityaSTAdazaprakAzasyAvacUriH // 18 // tava cetasi varte'hamitivArtApi durlabhA / maccitte vartase cettvamalamanyena kenacit // 1 // kaThoraM vijJapyAtmano (na) AjJAM drddhynti| tava he vItarAga!tava cetasi citte'haM varte vasAmIti vArtApi durlabhA aparantu dUre, tava kevalitvena cittAbhAvAnmama citte yadi tvaM varttase sthirIbhavasyanyena kenacitprasAdaprabhutApradAnAdinA'laM | sRtam // 1 // nigRhya kopataH kazcit kAMzcittuSTayA'nugRhya ca / pratAryante mRdudhiyaH pralambhanaparaiH praiH||2|| nigR0 he vItarAga! parairvaJcanatatparaihariharAdibhiH kAMzcidAtmapratikUlAnbhaktAna tuTyA prasAdenAnugRhya saMtoSya mRdudhiyo mugdhacittAH pratAryante vazyante tvatpavitritacittAnmadIyAdInvinA // 2 // aprasannAtkathaM prApyaM phalametadasaGgatam / cintAmaNyAdayaH kiM na phalantyapi vicetnaaH||3|| - apra0 rAgadveSAbhAvenAprasannAdvItarAgAtkathaM phalaM mokSAdi prApyaM! yataH suprasanna eva prabhuH phalaM datte, prasattizca rAgalakSaNaM, he vItarAgaitatpareSAM vaco'saGgatamanucitaM / yatazcintAmaNikAmaghaTAdayo vicetanA api vizeSacaitanyarahitatvenA'prasannA api vidhivadArAdhitAH kiM na phalanti apitu phalantyevaivaM vItarAgo'pi phldH||3|| // 87 // Jain Education a l A dv.jainelibrary.org Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RECASS CALOCALCARROR vItarAga! saparyAtastavAjJApAlanaM param / AjJArADA virADA ca zivAya ca bhavAya ca // 4 // vIta. he vItarAga! tava saparyAtaH sevAta AjJArAdhanaM paraM prakRSTa phaladaM bhAvastavarUpatvAt hetumAha-yatastavA vArAddhArAdhitA (zivAyApunarbhavAya) bhavAya saMsArAya ca syAt // 4 // AkAlamiyamAjJA te heyopAdeyagocarA / AzravaH sarvathA heya upAdeyazca sNvrH||5|| AkA0 he vItarAga! te tavAkAlamAsaMsAramiyamAjJA zikSAsti kathaMbhUtA? heyo0 heyaM tyAjyamupAdeyaM grAhyaM te eva dve gocaro viSayo yasyAH sA / tAmeva darzayati-AzravaH0 AzravatyAtmanyanena pApamityAzravaH kaSAyaviSayapramAdAdi / sa ca heyaH saMvaraNaM sAvadhavyApArebhyo nivarttanaM saMvaraH satyazaucakSamAmArdavAdirupAdeyaH svIkAryo vivekibhiH||5|| Azravo bhavahetuH syAtsaMvaro mokSakAraNam / itIyamAhetImuSTiranyadasyAH prapazcanam // 6 // Azra0 AzravaH saMsArakAraNaHsyAtsaMvaro muktinimittaM syAditIyamAhatyarhatsaMbandhinI muSTiH samastopadezasArasaGghaharU|pA mUlagrandhirvarttate / yaccAnyadaGgopAGgAdirUpaM darIdRzyate tadasyA bhagavadAjJAyAH prapazcana vistAraNameva vijJeyam // 6 // ityAjJArAdhanaparA anantAH parinivRtAH / nirvAnti cAnye kacana nirvAsyanti tathApare // 7 // / ityA0 iti AzravaH sarvathA heya ityAdirUpA yA tvadAjJA tadArAdhanodyatA anantA jIvAH parinirvRtAH prAkkAle mokSaM gatAH, anye vacana mahAvidehAdau nirvAnti samprati mokSamApnuvanti tathA'pare jIvA nirvAsyanti AgAmikAle mokSaM yAsyanti // 7 // -CREA CELORDCROCHRONE C Jain Education For Private Personel Use Only ainelibrary.org RE Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avaca. vItarAga. hitvA prasAdanAdainyamekayaiva tvdaajnyyaa| sarvathaiva vimucyante janminaH karmapacarAt // 8 // hitvA0 he vItarAga! prasAdanAyai prasannatAvidhaye yadainyaM cATu tad hitvA tyaktvA ekayaivaikAkinyaiva tvadAjJayA janmi-4 // 88 // no jIvAH karmapaJjarAtkarmarUpakASThapaJjarAt sarvathaiva niHzeSatayA vimucyante muktA bhvntiityrthH||8|| ityekonaviMzatitamAjJAstavaprakAzAvacUriH // 19 // pAdapIThaluThanmUrdhni mayi pAdarajastava / ciraM nivasatAM puNyaparamANukaNopamam // 1 // vividhaiH prakAraiH prabhu prasAdya manobhipretaM prArthayanti / pAda0 he vItarAga ! padAsanaluThanmastake mayi gaGgAyA ghoSa iti | vallakSaNayA lalATe tava pAdarajazciramAsaMsAraM nivasatAM sthirIbhavatu rajaH kathambhUtaM? puNyaparamANuka0 puNyasya ye paramANavaH pudgalAstaSAM ye kaNAstadupamaM tatsadRzaM ko'rthaH yeSAM bhaktyA bhUlagne zirasi prabhupAdAgrarajo vizrAntaM taiH puNyaM prAptameva // 1 // __ mahazau tvanmukhAsakte harSabASpajalomibhiH / aprekSyaprekSaNodbhUtaM kSaNAtkSAlayatAM malam // 2 // | maha0 he vItarAga!mama nayane tvadvadananirIkSake aprekSyANi prekSitumayogyAni parastrIkudevAdIni teSAM prekSaNena nibhAlanena sujAtaM malaM pApaM harSAzrujalakallolaiH kSaNAkSAlayatAmapanayatAm // 2 // tvatpuro luThanairbhUyAnmAlasya tapasvinaH / kRtAsevyapraNAmasya prAyazcittaM kiNAvaliH // 3 // tvatpu0 he vItarAga! mama lalATasya tapasvinaH pUrva tvatpraNAmavaJcitatvena kRpAspada (sya) kRto'sevyAnAM praNAmo yena sa| tasya tavAgre namanaiH kiNAvalizcihnapaGkiH prAyazcittaniSpAdanAheturbhUyAdbhavatu // 3 // SACROGRAMCASTROGRAMMALS Jain Educatie For Private Personal Use Only w.jainelibrary.org Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mama tvadarzanodbhUtAzciraM romAJcakaNTakAH / nudantAM cirakAlotthAmasa darzanavAsanAm // 4 // ma0 he vItarAga ! mama tvadarzanapramadodbhavA romAJcakaNTakA harSotkarSeNa ciraM sthirA iti gamyaM ciraM0 anantabhavabhramaNopacitAM kuzAsanadurvAsanAM nudantAM vyathotpAdanena nirvAsayatAM, ciropacito rogazcirauSadha sevanenaiva vinazyatItisthitiH // 4 // tvakAntijyotsnAsu nipItAsu sudhAkhiva / madIyairlocanAmbhojaiH prApyatAM nirnimeSatA // 5 // tvadvaR0 he vItarAga ! tava vadanendoH kAntirlavaNimA tasya jyotsnAsu spaSTatAsu sudhAsvivAmRteSviva nipItA vartamAnakAle keti nipIyamAnAsu matsambandhibhirnayananalinairnirnimeSatA niSpandatA nizcalatA prApyatAmanubhUyatAM yogyA hyamRtapAyinAM nirnimeSatA'maratvamityevaM tvalAvaNyAmRtapAyino'ntaraGgAyA jJAnadRzaH (a) pratipAtitvaM bhvtvityuktileshH||5|| tvadAsyalAsinI netre tvadupAstikarau karau / tvadguNazrotRNI zrotre bhUyAstAM sarvadA mama // 6 // vadA0 he vItarAga ! mama netre tvanmukhavilokana sukhalAlase bhUyAstAM, pANI tvatpUjAparau, tvadguNazravaNaparAyaNau kaNa bhUyAstAmiti kriyA sarvadeti kriyAvizeSaNaM mameti sarvatra yojyAni // 6 // kuNThApi yadi sotkaNThA tvadguNagrahaNaM prati / mamaiSA bhAratI tarhi svastyetasyai kimanyayA // 7 // Mar! bhAratI vAkuNThApi sarvatra skhalantyapi yadi tvadguNavarNanaM prati sotkaNThA spRhayAlurasti taceM tasyai bhAratyai svasti kalyANamastu / anyayA tvaguNaparAGmukhayA kiM ? na kiJcidityarthaH // 7 // * jainelibrary.org Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vItarAga. // 89 // CREARRORORSCANCINGC AUGARCAN tava preSyo'lima dAso'smi sevako'smyasmi kiGkaraH / omiti pratipadyakha nAtha nAtaH paraM bruve // 8 // tava0 svAminA svArthasiddhaye yatra tatra preSyata iti praSyo'haM tava preSyo'smi, dAsaH krayakrItastrizUlAdya'Gkitosmi, sevakaH samyaksvAmisevAyAM nipuNo'smi, tathA kiGkaraH samAdizata kiGkaromIti vcshcturo'smi| ete hi svaparicaryAnu*sAreNa phalamicchantyatastvamomityakSaramAtramudIrya madIyo'yamiti mAM pratipadyasva svIkuru, he nAthA'tastvadvacanAdaparaM dhana-1 | svarNAdi na bruve na yAce'nekArthatvAddhAtUnAmityarthaH // 8 // zrIhemacandraprabhavAdItarAgastavAditaH / kumArapAlabhUpAlaH prAmotu phalamIpsitam // 9 // zrIhe. ayaM prAgvyAkhyAta eveti // 9 // viMzatitamAzI:prakAzAvacUriH samAptA // 20 // cazcaccandrakulaM sadoditatapApakSAkhyabimbollasanmArtaNDopamasomasundaraguroH ziSyAgraNIH sUrirAT // zrImAnasti vi4|zAlarAjasugururvidyAnadIsAgarastatpAdapraNato'smyalaMstutisakhA jainastuteH paJjikAm // 1 // saha paJcaviMzadakSarasapAdaSaTzata-18| mitAjaniSTa sugameyam / varSe tithiravisaGkhaye 1512 zitipakSe tapati gurupussye||iti viMzatiprakAzAnAM paJjikA smaaptaa|| P89 // // samApto'yaM grnthH|| Jan Educat For Private Personel Use Only w.jainelibrary.org Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ M. idaM pustakaM muMbayyAM zAha nagInabhAi ghelAbhAI javherIbajAra ityanena nirNayasAgaramudraNAlaye kolabhATavIthyAM 23 tame gRhe bA. rA. ghANekaradvArA mudrayitvA prakAzitam / Published by Shah Naginbhoy Ghelabhoy Javeri-Bazar No. 326, Printed by B. R. Ghanekar, at the N. S. Press, 23, Kolbhat Lane, Bombay. Jain Education on For Private Personal Use Only jainelibrary.org Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SVESVEINSSESSIESVS SESALSES __||iti zrIvItarAgastotraM samAptam //