Book Title: Tattvartha Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
तत्त्वार्यसूत्रे स्पर्शेषु ५ रागद्वेषवर्जनं शन्दादिभेदात् पञ्च पश्चममहानतस्येति मिलिताः पञ्चविंशतिर्भावनाः कर्तव्याः ॥२५॥५६॥
'तत्वार्थनियुक्ति:-पूर्व सर्वपाणातिपातविरमणादिलक्षणानि पञ्चमहाप्रतानि प्ररूपितानि, सम्पति-तेषां व्रतानां दाढाथै मैकैकस्य महाव्रतस्य पञ्च पश्चभावनाः मरूपयितुमाह-'तस्थेज्ज8 ईरियाइया पणवीसं भावणाओ' इति । तत्स्थैर्यायम्-इर्यादिकाः पञ्चविंशतिर्भावना भावनीयाः, तेषां पूर्वोक्तस्वरूपाणां सर्वत,
(१) प्रशस्तरूप (२) रस (३) गंध (४) स्पर्श और (५) शब्द में राग और अप्रशस्त रूपादि में वेष धारण न करना, यह पांच पंचमव्रत की भावनाएं हैं। सब मिलकर पच्चीस भावनाएं होती हैं ॥५६॥ ___तत्वार्थनियुक्त-पहले सम्पूर्ण प्राणातिपातविरमण आदि पांच महावतों की प्ररूपणा की गई, अब उन व्रतों की दृढता के लिए-एकएक महाव्रत की पांच-पांच भावनाएं कहते हैं। ___उन व्रतों की स्थिरता के लिए ईयर्या आदि पच्चीस भावनाओं का सेवन करना चाहिए अर्थात् सम्पूर्ण प्राणातिपातविरमण आदि पांच महाव्रतों का तथा स्थूलप्राणातिपात विरमण आदि पांच अणुव्रतों को दृढ करने के लिए पच्चीस भावनाएं कही गई हैं। वे इस प्रकार हैं(१) ईर्यासमिति (२) मनोगुप्ति (३) वचन गुप्ति (४) एषणा (५) आदाननिक्षेपणा (६) आलोच्य संभाषण-सोच-विचार करके बोलना (७) क्रोध का त्याग (८) लोभ का त्याग (९) भय का त्याग (१०) हास्य
(१) प्रशस्त ३५ (२) २स (3) गध (४) ५५श अन () हमा રાગ તથા અપ્રશસ્ત રૂપાદિમાં ઠેષ ધારણ ન કરે એ પાંચ પાંચમાવતની ભાવનાઓ છે. બધી મળીને પચ્ચીસ ભાવનાઓ થાય છે કે ૫૬ છે
- તત્ત્વાર્થનિયુક્તિ-અગાઉ સપૂર્ણ પ્રાણાતિપાત વિરમણ આદિ પાંચ મહાવ્રતની પ્રરૂપણ કરવામાં આવી હવે આ વ્રતની દ્રઢતાને માટે એક એક મહાવ્રતની પાંચે પાંચ ભાવનાઓ કહીએ છીએ
તે વ્રતની સ્થિરતા માટે ઇ આદિ પચીસ પ્રકારની ભાવનાઓનું સેવન કરવું જોઈએ અથત સપૂર્ણ પ્રાણાતિપાત વિરમણ આદિ પાંચ અણુવ્રતે ને દઢ કરવા માટે પચીસ ભાવનાઓ કહેવામાં આવી છે જે આ પ્રમાણે छ- (१) सामति (२) भने।शुति (3) qयनति (४) मेष (५) माहान निक्षेप (6) आय सभाष- सभी पियारी मा (७) धना त्यास (८) सना त्यास (6) मयनी त्यास (१०) स्यनी त्यास (११)
શ્રી તત્વાર્થ સૂત્રઃ ૨
