Tattvartha Sutra Part 02 Sthanakvasi

Book Title: Tattvartha Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 504
________________

વ્ય
तत्त्वार्थ सूत्रे
'काले विनये बहुमाने उपधाने तथा अह्निवे । व्यञ्जनेऽर्थे तदुभये अष्टविधो ज्ञाने आचारः ॥ १॥ इति, शङ्कादिदोषवर्जितं तत्वार्थश्रद्धानं दर्शनविनय उच्यते स च सम्यग्रदर्शनविनयः शुश्रूषणात्याशातनभेदाद् द्विविधः २ तथा तीर्थकृत् प्रणीतस्य धर्मस्याssचाय - पाध्याय - स्थविर - कुलगण - संघ - श्रमणसाम्भोगिकमनोज्ञानाश्चाऽनाशा तना प्रशम संवेग - वैराग्याऽनुकम्पाऽऽस्तिक्यानि च सम्यग्दर्शनविनयो बोध्यः ज्ञानदर्शनवतः पुरुषस्य चारित्रे विज्ञाते सति तस्मिन् पुरुषे भावत आदरातिशयकरणम् - द्रव्यभावतः स्वयं चारित्रानुष्ठानश्च चारित्रविनय उच्यते । स चारित्रविनयः पञ्चविधः, सामायिक चारित्र विनयः - छेदोपस्थापन चारित्रचिनयः
काल, विनय, बहुमान, उपधान, अनिह्नव, शब्द अर्थ और उभय - शब्दार्थ, यह आठ प्रकार का ज्ञानविनय है ।
शंका आदि दोषों से रहित तत्वार्थ का श्रद्धान दर्शनविनय कहलाता है। शुश्रूषणा और अनत्याशातना के भेद से वह दो प्रकार का है । तीर्थंकर द्वारा प्रणीत धर्म की आशातना न करना तथा आचार्य, उपाध्याय, स्थविर शैक्ष, ग्लान, तपस्वी, साधर्मिक, कुल, गण संघ, एवं मेनोज्ञ श्रमणो की आशातना न करना तथा प्रशम, संवेग, वैराग्य अनुकम्पा आस्तित्व यह सम्यग्दर्शनविनय है।
ज्ञान दर्शनवान् पुरुष के चारित्र का ज्ञान होने पर उस पुरुष का अतिशय आदर करना तथा द्रव्य भाव से स्वयं चारित्र का अनुष्ठान करना चारित्र विनय है | चारित्र विनय के पांच भेद हैं- सामायिक afro विनय, छेदोपस्थापन चारित्रविनय, परिहार विशुद्धि चारित्र
કાળ, વિનય, બહુમાન, ઉપધાન અનિલ્ડ્રનવ શબ્દ અર્થ અને ઉભય શબ્દ-આ આઠ પ્રકારના જ્ઞાનવિનય છે.
શકા વગેરે દોષોથી રહિત તત્ત્વાની શ્રદ્ધા દર્શનવિનય કહેવાય છે. શુશ્રુષા અને અનત્યાશાતનના ભેદથી તે બે પ્રકારના છે, તીર્થંકર દ્વારા પ્રણીત ધર્મની અશાતના ન કરવી તથા આચાય, ઉપાધ્યાય, સ્થવિર, શૈક્ષ ग्लान तपस्वी, साधर्मि४, भुज, गए, संघ मने मनोज्ञ श्रमलोनी अशाતના ન કરવી તથા પ્રશમ, સવેગ, વૈરાગ્ય, અનુકમ્પા અને આસ્તિય આ સમ્યગ્દર્શનવિનય છે.
જ્ઞાન--નવાન્ પુરૂષના ચારિત્રનું જ્ઞાન થવાથી તે પુરૂષને અતિશય આદર કરવા તથા દ્રવ્ય-ભાવથી ય' ચારિત્રનું અનુષ્ઠાન કરવું ચારિત્રવિનય છે. ચારિત્રવિનયના પાંચ ભેદ છે–સામાયિક ચારિત્રવિનય છે।પસ્થાપન ચારિત્ર
શ્રી તત્વાર્થ સૂત્ર : ૨


Page Navigation
1 ... 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894