Tattvartha Sutra Part 02 Sthanakvasi

Book Title: Tattvartha Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 682
________________

६६६
तत्त्वार्यसले बोधिकज्ञानविनयादि भेदतः, तथा च-आमिनिबोधिकज्ञानविनयः १ आदिना श्रुतज्ञानविनयः २ अवधिज्ञानविनयः ३ मनःपर्यवज्ञानविनयः ४ केवलज्ञानविनयश्च ५ इत्येवं पञ्चविधं खलु ज्ञानविनयतपो भवतीति बोध्यम् । तत्राऽऽभिनिबोधिकज्ञानं मतिज्ञानरूपम् तस्य विनयः विनयति-अपनयति ज्ञानाद्यावरणाद्यष्टविध कर्माणीति विनयः अभ्युत्थान-वन्दन-शुश्रूषा भक्त्यादिरूप: आभिनिबोधिक ज्ञानविनयः तद्रूपं तप आभिनिवोधिकज्ञानविनय तप उच्यते । एवं श्रुतज्ञानविनयतपः अवधिज्ञानविनयतपः, मनःपर्यवज्ञानविनयतपः, केवलज्ञानविनय तपश्चापि बोध्यम् ॥२३॥ ___ तत्वार्थनियुक्ति:-पूर्व तावन्निर्जराहेतुत्वेनोक्तेषु प्रायश्चित्तादि षइविधाभ्यन्तरतपासु प्रायश्चित्तं तपः पूर्व प्ररूपितम्, सप्तविधं विनयतपश्च प्ररूपितम्, सम्पति तेषु सप्तविधेषु विनयतपासु पथमं ज्ञानविनयतपः प्ररूपयितुमाह-'छव्वि
सात प्रकार के विनयतप में ज्ञानविनय तप पांच प्रकार का है। (१) आभिनियोधिकज्ञानविनय (२) श्रुतज्ञानविनय (३) अवधिज्ञानविनय (४) मनःपर्यवज्ञानविनय और (५) केवलज्ञानविनय । आभि. नियोधिकज्ञान का अर्थ मतिज्ञान है । ज्ञानाधरण आदि आठों कर्म जिससे हटते हैं उसे विनय कहते है। अभ्युत्थान, चन्दन शुश्रूषा, भक्ति आदि विनय के अन्तर्गत हैं । आभिनियोधिकज्ञान एवं ज्ञान घान् के प्रति यथायोग्य आदरभाव होना आभिनियोधक ज्ञान विनय है, इसी प्रकार श्रुतज्ञानविनय अवधिज्ञानविनय मनः पर्यवज्ञानविनय और केवलज्ञानविनय भी समझ लेना चाहिए २४
तत्वार्थनियुक्ति--निर्जरा के कारण कहे गए प्रायश्चित्त आदि छह आभ्यन्तर तपों में से पहले प्रायश्चित्त तप का प्ररूपण किया जा चुका,
સાત પ્રકારના વિનયતપમાં જ્ઞાન વિનય તપ પાંચ પ્રકારના છે-(૧) मालिनिमाधिशानविनय (२) श्रुतज्ञानविनय (3) अवधिज्ञानविनय (४) मनः પર્યાવજ્ઞાનવિનય અને (૫) કેવળજ્ઞાનવિનય. અભિનિધિજ્ઞાનનો અર્થ મતિ જ્ઞાન છે. જ્ઞાનાવરણ આદિ આઠ કર્મો જેનાથી દૂર થાય છે તેને વિનય કહે છે અભ્યથાન વન્દન, શુશ્રુષા, ભક્તિ આદિ વિનયના અન્તર્ગત છે આમિનિ બાધિક જ્ઞાન અને જ્ઞાનવાને પ્રત્યે યથાયોગ્ય આદર ભાવ હેવો આભિનિધિક જ્ઞાનવિનય છે. એવી જ રીતે શ્રતજ્ઞાનવિનય, અવધિજ્ઞાનવિનય, મન:પર્યવજ્ઞાનવિનય અને કેવળજ્ઞાનવિનય પણ સમજી લેવા જોઈએ છે ૨૪ છે
તત્વાર્થનિર્યુક્તિ-નિર્જરાના કારણ તરીકે કહેવામાં આવેલા પ્રાયશ્ચિત્ત આદિ છ આભ્યન્તર તપમાંથી પહેલા પ્રાયશ્ચિત્ત તપનું પ્રરૂપણ કરવામાં
શ્રી તત્વાર્થ સૂત્રઃ ૨


Page Navigation
1 ... 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894