Page Text
________________
६६६
तत्त्वार्यसले बोधिकज्ञानविनयादि भेदतः, तथा च-आमिनिबोधिकज्ञानविनयः १ आदिना श्रुतज्ञानविनयः २ अवधिज्ञानविनयः ३ मनःपर्यवज्ञानविनयः ४ केवलज्ञानविनयश्च ५ इत्येवं पञ्चविधं खलु ज्ञानविनयतपो भवतीति बोध्यम् । तत्राऽऽभिनिबोधिकज्ञानं मतिज्ञानरूपम् तस्य विनयः विनयति-अपनयति ज्ञानाद्यावरणाद्यष्टविध कर्माणीति विनयः अभ्युत्थान-वन्दन-शुश्रूषा भक्त्यादिरूप: आभिनिबोधिक ज्ञानविनयः तद्रूपं तप आभिनिवोधिकज्ञानविनय तप उच्यते । एवं श्रुतज्ञानविनयतपः अवधिज्ञानविनयतपः, मनःपर्यवज्ञानविनयतपः, केवलज्ञानविनय तपश्चापि बोध्यम् ॥२३॥ ___ तत्वार्थनियुक्ति:-पूर्व तावन्निर्जराहेतुत्वेनोक्तेषु प्रायश्चित्तादि षइविधाभ्यन्तरतपासु प्रायश्चित्तं तपः पूर्व प्ररूपितम्, सप्तविधं विनयतपश्च प्ररूपितम्, सम्पति तेषु सप्तविधेषु विनयतपासु पथमं ज्ञानविनयतपः प्ररूपयितुमाह-'छव्वि
सात प्रकार के विनयतप में ज्ञानविनय तप पांच प्रकार का है। (१) आभिनियोधिकज्ञानविनय (२) श्रुतज्ञानविनय (३) अवधिज्ञानविनय (४) मनःपर्यवज्ञानविनय और (५) केवलज्ञानविनय । आभि. नियोधिकज्ञान का अर्थ मतिज्ञान है । ज्ञानाधरण आदि आठों कर्म जिससे हटते हैं उसे विनय कहते है। अभ्युत्थान, चन्दन शुश्रूषा, भक्ति आदि विनय के अन्तर्गत हैं । आभिनियोधिकज्ञान एवं ज्ञान घान् के प्रति यथायोग्य आदरभाव होना आभिनियोधक ज्ञान विनय है, इसी प्रकार श्रुतज्ञानविनय अवधिज्ञानविनय मनः पर्यवज्ञानविनय और केवलज्ञानविनय भी समझ लेना चाहिए २४
तत्वार्थनियुक्ति--निर्जरा के कारण कहे गए प्रायश्चित्त आदि छह आभ्यन्तर तपों में से पहले प्रायश्चित्त तप का प्ररूपण किया जा चुका,
સાત પ્રકારના વિનયતપમાં જ્ઞાન વિનય તપ પાંચ પ્રકારના છે-(૧) मालिनिमाधिशानविनय (२) श्रुतज्ञानविनय (3) अवधिज्ञानविनय (४) मनः પર્યાવજ્ઞાનવિનય અને (૫) કેવળજ્ઞાનવિનય. અભિનિધિજ્ઞાનનો અર્થ મતિ જ્ઞાન છે. જ્ઞાનાવરણ આદિ આઠ કર્મો જેનાથી દૂર થાય છે તેને વિનય કહે છે અભ્યથાન વન્દન, શુશ્રુષા, ભક્તિ આદિ વિનયના અન્તર્ગત છે આમિનિ બાધિક જ્ઞાન અને જ્ઞાનવાને પ્રત્યે યથાયોગ્ય આદર ભાવ હેવો આભિનિધિક જ્ઞાનવિનય છે. એવી જ રીતે શ્રતજ્ઞાનવિનય, અવધિજ્ઞાનવિનય, મન:પર્યવજ્ઞાનવિનય અને કેવળજ્ઞાનવિનય પણ સમજી લેવા જોઈએ છે ૨૪ છે
તત્વાર્થનિર્યુક્તિ-નિર્જરાના કારણ તરીકે કહેવામાં આવેલા પ્રાયશ્ચિત્ત આદિ છ આભ્યન્તર તપમાંથી પહેલા પ્રાયશ્ચિત્ત તપનું પ્રરૂપણ કરવામાં
શ્રી તત્વાર્થ સૂત્રઃ ૨
| SR No. | 006386 |
| Book Title | Tattvartha Sutra Part 02 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1973 |
| Total Pages | 894 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, & Canon |
| File Size | 49 MB |