Tattvartha Sutra Part 02 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 426

"
-
तत्त्वार्थ सूत्रे बचनाssलापगतिविलासविभ्रम भ्रमङ्गकटाक्ष हास्यलीला मणयकलह शृङ्गाररसपरि पूर्णां सती वारया - इव ( वण्टोरिया जैसे ) वित्तोदधिं नूनमेव विक्षोभयांत तस्मात्रामानुबन्धि स्त्रीकथा वर्जनं श्रेयः इति भाययेत् १७ एवं स्त्रीणां मनोहरेन्द्रियाssलोकनवर्जनं कर्तव्यम्, तासां कमनीय कुचकलशाद्यवलोकनादि विरतिः खलु श्रेयसी वर्तते इत्येवं भावयेत् १८ एवं पूर्वरतानुस्मरणवर्जनं कर्तव्यम् साध्वस्थायां गृहस्थदशो ऽनुभूतरत क्रीड धनुस्मरणात् कामाग्निसन्धुक्षणं (सन्दीपनम् ) भवति, तस्मात् तद्वर्जनं श्रेयः इति स्वात्मनि भावयेत् १९ एवं - प्रणीतरसभोजन वर्जनं कर्तव्यम्, प्रणीतस्य वृष्यस्य - स्निग्ध मधुरादि रसस्य दुग्ध-दधि-हैयङ्गउत्पन्न करती है, वह देश, जाति, कुल, वेषभूषा, वचनालाप, गति, विलास, विभ्रम, भ्रूभंग, कटाक्ष, हास्यलीला, प्रणयकलह, आदि रूप श्रृंगाररस से परिपूर्ण होती हुई चित्त को उसी प्रकार क्षुब्ध कर देती है जैसे तूफान समुद्र को । इस कारण रागानुवन्धिनी स्त्रीकथा का त्याग करना श्रयस्कर हैं । इसी प्रकार स्त्रियों के मनोहर अंगो के अवलोकन का भी त्याग करना चाहिए और ऐसी भावना करनी चाहिए कि- 'स्त्रियों के सुन्दर कुच - कलश आदि के अवलोकन से विरत होना ही श्रेयस्कर है । और साधु होने से पहले गृहस्थावस्था में की हुई काम-क्रीडा के स्मरण का भी त्याग करना चाहिए। पूर्व कालीन काम-क्रीडा के स्मरण से कामाग्नि प्रज्वलित हो उठती है, अतएव उसका त्याग करना श्रेयस्कर हैं । पौष्टिक भोजन का भी त्याग कर देना चाहिए । पुष्टिकर स्निग्ध और मधुर दूध, दही, घी,
४१०
-
उत्पन्न अरे छे ते हेश, लति हुण, वेशभूषा, वन्यनासाय, गति, विलास, વિભ્રમ બ્રહ્મગ કટાક્ષ હાસ્ય પ્રણય કલહ વગેરે રૂપ શૃંગારરસથી પરિપૂર્ણ થતી થતી ચિત્તને તેજ પ્રકારથી ક્ષુબ્ધ કરી દે છે જેમ કે વાવાઝોડાથી સમુદ્રની થતી ડામાડાળ સ્થિતી. આથી રાગ વધારનારી સ્ત્રીકથાના ત્યાગ કરવા એ જ શ્રેયસ્કર છે એવી જ રીતે સ્ત્રીઓના ચારૂ અ ંગેાપાંગાનુ અવલે ન પણ ત્યજી દેવુ... જોઇએ અને એવી ભાવના ભાવવી જોઈએ કે સ્ત્રીઓના સુંદર સ્તન-યુગ્મ વગેરેના અવલેાકનથી વિરત ધવામાં જ ભલુ રહેલુ છે અને સાધુ થતાં પહેલા ગૃહસ્થાવસ્થમાં કરેલી રતિક્રીડાના સ્મરણુને પણ ત્યાગ કરવા જરૂરી છે. પૂર્વકાલીન કામક્રીડાના સ્મરણથી કામાગ્નિ પ્રજ્વલિત થઈ જાય છે માટે તેનેા ત્યાગ કરવા શ્રેયસ્કર છે. પૌષ્ટિક ભાજનના પણ ત્યાગ કરી દેવા જોઈએ. પૌષ્ટિક સ્નિગ્ધ અને મીઠાં દૂધ દહી’ગાળ થી
શ્રી તત્વાર્થ સૂત્ર : ૨