Tattvartha Sutra Part 02 Sthanakvasi

Book Title: Tattvartha Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 441
________________

दीपिका-नियुक्ति टीका अ. ७ स. ५७ सामान्यतः सर्वव्रतभावनानिरूपणम् ४२५ परिग्रहवान् जनोऽपायमान नष्टेषु धनादिवस्तुषु क्रमशोऽभिलाषा - रक्षणशोकोद्भवं दुःखमेत्र सर्वथा प्राप्नोति, तस्माद् अपाप्तेषु वस्त्र दिवस्तुषु प्राप्त्यमिलाषां कुर्वन् तदनासादयन् दुःखमेवानुपवति, माप्येषु च तेषु राज - तस्कराऽनलदायादमूषिकादिभ्यो रक्षणे सतत मुद्विग्नः सन दुःखामेासादयति, विनष्टेषु च तेषु परिग्रहेषु तद्वियोगजनितोऽसद्यः स्मृत्यनुषङ्गलक्षणः शोकानलः सन्तापयतिनितराम्, तस्मात् तेषु परिग्रहेषु दु खमेव भावयतो जनस्य परिग्रहद् विरमो समझता है । इस कारण जो मैथुन में दुःखरूपता की भावना करता है वह मैथुन से विरत हो जाता है ।
इसी प्रकार धनादि में ममत्व रखने वाला परिग्रही जन धन आदि की प्राप्ति में उसकी अभिलाषा जनित दुःख का अनुभव करता है, उसके प्राप्त होने पर उसकी रक्षा का दुःख उठाता है और रक्षा करते-करते भी जब उसका विनाश हो जाना है तो वियोग जन्य शोक का अनुभव करता है। जब धनादि प्राप्त नहीं होते और उनको प्राप्त करने की अभिलाषा होती है तो दुःख का अनुभव होता है । जब उनकी प्रप्ति हो जाती है तब राजा, चोर, अग्नि, मूषिक और भागीदारों आदि से रक्षा करने में उद्विग्न होकर दुःख का ही अनुभव करता है । और जब वह धन आदि नष्ट हो जाता है तो उसके वियोग की असह्य शोकाग्नि उसे सन्तप्त करती है । अतएव परिग्रह में दुःख ही है, ऐसी भावना करने वाला पुरुष परिग्रह से उपरत होजाता है ।
સમજે છે. આ કારણે જે મૈથુનમાં દુઃખરૂપતાની ભાવના કરે છે તે મૈથુનથી વિરત થઇ જાય છે.
એવી જ રીતે ધનાદિમાં મમત્ત્વ રાખનાર પરિગ્રહીજન ધન વગેરેની અપ્રાપ્તિમાં તેની અભિલાષાનુ દુ:ખ અનુભવે છે, તેની પ્રાપ્તિ થવાથી તેના રક્ષણનુ' દુઃખ ભગવે છે અને રક્ષણ કરવા છતાં પણ જ્યારે તેના વિનાશ થઈ જાય છે ત્યારે વિયેાગજન્ય શેકના અનુભવ કરે છે. જ્યારે ધન આદિ પ્રાપ્ત થતા નથી અને તેમને મેળવવાની અભિલાષા થાય છે ત્યારે દુઃખના અનુભવ થાય છે, જ્યારે તેમની પ્રાપ્તિ થઇ જાય છે ત્યારે રાજા, ચેર, અગ્નિ ઉંદર અને ભાગીદારા વગેરેથી તેનું રક્ષણ કરવામાં ‘ઉદ્વિગ્ન' થઈ દુઃખ અનુભવ કરે. અને જ્યારે તે ધન માદિ નષ્ટ થઇ જાય છે ત્યારે તેના વિચેગના અસહ્ય શૈાકાગ્નિ તેને પ્રજવાળે છે આથી પરિગ્રહમાં દુ:ખ જ छे, એવી ભાવના રાખનાર પુરૂષ પરિગ્રહથી મુક્ત થઈ જાય છે,
Y
त० ५४
શ્રી તત્વાર્થ સૂત્ર : ૨


Page Navigation
1 ... 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894