Book Title: Siddhachakra Varsh 07 - Pakshik From 1938 to 1939
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
" (તા. ૨૩-૧૦-૩૮)
શ્રી સિદ્ધચક્ર
. . " ઉ૧) નિર્ણયને માન ન આપીએ તો આપણે બુદ્ધિ-જ્ઞાનને જ્ઞાનવાદથી દૂર છે એમ કહી શકાય તેમ નથી, એમ છે માન આપ્યું છે એમ ન કહેવાય પણ આપણી બુદ્ધિને તો પછી જેઓ બીજાઓને લાયકાત સિવાયનો ઉપદેશ જ માત્ર આપણે માન આપ્યું છે એમ કહી શકાય, આપે અને તેથી જ તે શ્રોતાઓ સન્માર્ગની ઇચ્છાવાળા જેવી રીતે આજકાલ થતી અનેક પ્રકારની શોધો આપણી છતાં દુર્ગતિના કારણભૂત એવા અશ્રદ્ધા આદિવાળા બુદ્ધિથી અગમ્ય હોય તો પણ તે બધી શોધોને ના કબુલ થાય તો તે ઉપદેશ કરનાર પોતાની બુદ્ધિની ખામીને કરનારો મનુષ્ય સમજુ અગર સજજન તરીકે ગણી તથા વિવેક શૂન્યતાને લીધે તેનું કારણ બને અને પોતે શકાય જ નહિ, તેવી જ રીતે લોકોત્તર એવા એ તેવા અશુભફલને પામે તેમાં આશ્ચર્ય શું? જે મનુષ્યો આત્મકલ્યાણમય માર્ગમાં જેઓ અતીન્દ્રિય જ્ઞાનવાળા પોતે પ્રમત્તત્તામાં રહે, શાસ્ત્રોક્તમાર્ગોથી વિરૂદ્ધ વર્તે, હતા તેઓના કહેલા સિદ્ધાન્તને ઉથલાવવા તૈયાર અને બીજાઓને અશુભગતિ તથા અશુભકર્મ બંધનનું થનાર અગર તે તરફ અરૂચિ રાખી બીજાઓને કારણ બને, તેઓ જરૂર કર્મબંધ કરે એ વાત અરૂચિવાળા કરનારા પણ સજ્જન અને વિવેકી તરીકે શાસ્ત્રવચનો અને યુક્તિથી અનુકૂલ જ છે. આ હકીકત ગણી શકાય જ નહિ. મુખ્યતાએ જે પદાર્થથી જે સમજવાથી જ શાસ્ત્રકારોએ દેશના દેનારને માટે કહેલ નુકશાન થતું હોય તે પદાર્થને તે નુકશાન કરનાર તરીકે ગુણો ભાવનાઓ અને લક્ષણો વગેરેના બહોળા જણાવવો તે જ સત્યવાદી પરોપકારી પુરૂષનું કર્તવ્ય વિવેચનની સમજણ પડશે, આવી રીતે શ્રોતાઓની છે. એમ હરકોઈ સમજુ કબુલ કરશે. જે લોકો કેવલ પરીક્ષા કરવી અને તેની લાયકાત પ્રમાણે જ દેશના આ જન્મને જ માનનારા છે અને પરભવને માનનારા આપવી તે વ્યક્તિને માટે જ છે, પણ સમુદાયમાં તો નથી, તથા બીજી જાતના જન્માન્તરોને માનનારા નથી, દરેક પ્રકારના મનુષ્યોનો સંભવ હોવાથી આવી પરીક્ષા તેઓને ભવાન્તર અને દુર્ગતિ એવા શબ્દો કર્ણને કટુ અને દેશનાના પ્રકારો ઘટી શકે નહિ એમ સમજવાનું લાગે, પણ જેઓ ભવાન્તર અને દુર્ગતિ તથા સુગતિને નથી, કેમ કે સમુદાયને અંગે પણ જેમ ઉત્સર્ગભાવિત માનનારા છે, પાપપુણ્યની શ્રદ્ધાવાળા છે. પરભવની નિશ્ચિયાનુસાર વ્યવહા૨નુસાર જ્ઞાનરૂચિ શ્રેષ્ઠતા પ્રાપ્ત કરાવનાર ધર્મશાસ્ત્રોનું પ્રમાણ તરીકે ક્રિયારૂચિપણું તપાસી માર્ગમાં લાવવાની બુદ્ધિથી તે તે ગણનારા છે,તેવા સજ્જનોના અંતઃકરણમાં આવી પક્ષની અને તેના પ્રતિપક્ષની દેશના ગીતાર્થોએ દ્રવ્ય ઉપર જણાવેલી વાસના અજ્ઞાનથી ભ્રમથી કે તેવાઓના ક્ષેત્ર કાલભાવને વિચારીને આપવાની છે તેવી જ રીતે સંસર્ગથી જ કદાચ થાય તો પણ તે વાસનાને તત્કાલ સમુદાયને પણ બલબુદ્ધિઆદિ પણે તપાસી તેને તેના સુધારવાની જરૂર છે. વિચારકો વિચારશે કે ચાલુ લાયકની જ દેશના આપવી જોઈએ. કદાચ વાચકના જીંદગી પછી આ અમર આત્માની કોઈપણ અવસ્થા મનમાં એમ થશે કે અપવાદાદિભાવિતને ઉત્સર્ગાદિની છે અને તે અવસ્થા આ જીંદગીના શુભાશુભ કર્તવ્યોના તથા ઉત્સર્ગાદિ ભાવિતને અપવાદાદિની દેશના શુભાશુભ પરિણામરૂપ જ છે. અન્ય કારણોથી કેવગર આપીને યથાસ્થિત માર્ગમાં લાવી શકાય છે, પણ કારણે તે સારી અગર નરસી જીંદગી થવાની નથી જ. અપવાદાદિ ભાવિતને અપવાદાદિની તથા ઉત્સર્ગાદિ અશુભ ભાવના અને વિવેકથી દૂર રહેનારા મનુષ્યો ભાવિતને ઉત્સર્ગાદિની દેશના આપવાથી સન્માર્ગે પોતાની ભવિષ્યની જીંદગીને શુભ ન બનાવતાં અશુભ લાવી શકાતો નથી. પણ સજ્જડ ઉન્માર્ગગામી બને બનાવે છે એમ કહેવું તે કોઈપણ પ્રકારે બુદ્ધિ અને છે, તેમ અહીં પણ પ્રથમથી જે બાલબુદ્ધિ મધ્યમબુદ્ધિ
