Book Title: Siddhachakra Varsh 07 - Pakshik From 1938 to 1939
Author(s): Ashoksagarsuri
Publisher: Siddhachakra Masik Punarmudran Samiti
View full book text
________________
તા. ૧૨-૧૦-૩૯
પાણી ભરવા ગયાં. તે વખતે કૂવે બીજું કોઈ નહોતું. પરિણામ ત્રણ. ૧ શુષ્કજ્ઞાન. ૨ શ્રદ્ધાજ્ઞાન.
જ્યાં પાણી ભરવાની તૈયારી કરે છે ત્યાં એક તરસથી ૩ કાર્યબળવાળું અને શ્રદ્ધાજ્ઞાન. છોકરો શીખવા માટે ટળવળતો વાછરડો આવ્યો. ડોસીએ જોયું કે આ નામું લખે છે ખરો. હજારો રૂપિયા જમા ઉધાર કરે છે. વાછરડો બહુ તરસ્યો છે, માટે આને પાણી પાવામાં પણ એમાં લેવા-દેવાનું કાંઈ નથી. એ જ રીતે શાસ્ત્રો બહુ લાભ છે; પણ જો પાણી સામટું પાવામાં આવશે શ્રવણ કરે, ભણે, મનન કરે, વિચાર કરે; પણ તો આફરો ચડશે, તથા મરી જશે અને વળી વખત
જોખમદારી ન સમજે ત્યાં સુધી એ શુષ્કજ્ઞાન ! વિષય થઈ ગયો છે એટલે હવે કોઈ કૂવે આવશે નહિ કે જે
પ્રતિભાસજ્ઞાન ! ઈન્દ્રિયોના વિષયોમાં રમણ કરવું, એને ફરીને પાણી પાય. માટે સીધો એને કૂવામાં જ
કષાયોથી આક્રાંત થવું, એ આત્માને નુકશાન કરનારું ઉતારી મૂકવો ઠીક છે. ત્યાં એને જેમ જેમ પાણી પીવું
છે. સામાયિક, પૌષધ, શ્રીજિનપૂજનાદિ સદનુષ્ઠાનમાં હશે તેમ-તેમ પીશે. ડોસીએ તો એને ગળે દોરડું બાંધીને
આત્માએ પ્રવૃત્ત રહેવું, એ કલ્યાણકારી છે. આશ્રવા, ઉતાર્યો કૂવામાં ! અને પોતે ખૂબ પુણ્ય બાંધ્યું એમ
આરંભ સમારંભ, પરિગ્રહાદિ કર્મબંધનાં કારણો છે. વિચારતી હરખાતી હરખાતી જાય છે. સામે કોઈ.મળ્યું,
વિરતિ, તપશ્ચર્યા, સદ્ભાવના વગેરે કર્મ તોડવાનાં ડોશીમાને ખૂબ ખૂબ હરખાતાં જોઈ કારણ પૂછ્યું,
(નિર્જરાનાં) કારણો છે. આ બધું સાંભળે, ભણે, જાણે, ડોસીમાએ જણાવ્યું કે આજ તો વાછરડાને અખંડ પાણી
જીવવિચાર, નવતત્ત્વ, દંડક,કર્મગ્રંથાદિભણાય, પણ પીતો કર્યો છે. કવામાં જ ઉતાર્યો છે. પેલા સાંભળના જોખમદારી ન ગણાય-ન સમજાય, ત્યાં સુધી એ બધું દયાળુએ કૂવામાંથી વાછરડાને બહાર કાઢ્યો. કહેવાની પેલા છોકરાના નામાં જેવું ગણવું. છોકરાએ જમા ઉધાર મતલબ કે ડોસીમાએ બુદ્ધિથી એ પણ ન વિચાર્યું કે તો લાખો કયાં, પણ લેવા-દેવા કાઈ છે એ જ રીતે કૂવામાં વાછરડો જીવશે કે મરશે ? શાસ્ત્ર દૃષ્ટિએ જો શાસ્ત્રને અંગે આશ્રવની, બંધની, નિર્જરાની વાતો બધી ધર્મ બારીક બુદ્ધિથી વિચારીને ન થાય તો ક્રિયા તથા કરવામાં આવે, પણ જવાબદારી અંશય ન સમજાય બુદ્ધિ અને ધર્મની છતાંયે, ધર્મનો નાશ થાય છે. તો તે વિષય-પ્રતિભાસ જ્ઞાન ! એ શુષ્કજ્ઞાનની જૈનશાસનમાં ધર્મની જડ બારીક બુદ્ધિ છે. ભૂમિકાથી આગળ ક્યારે વધીએ?નામું લખનારજ્યારે શુષ્કશાન ફળ શી રીતે?
જવાબદારી સમજે, ત્યારે પાવલીની ભૂલ પણ પકડી
કાઢે, પાંચના ઠેકાણે સવાપાંચ કોઈ જમા કરાવે તો ધર્મને અંગે જ્ઞાનની ખાસ જરૂર છે. વિસંવાદો
તરત ચમકે ! કેમકે હવે જવાબદારી સમજયો ! દેખી અક્કલવાળાએ કંટાળવાનું ન હોય. શ્રી જૈન- સ્વીકારી ! નવકારથી માંડીને ન્યૂન દસપૂર્વનું જ્ઞાન શાસનમાં જ્ઞાનની પહેલે નંબરે જરૂર કબૂલવી પણ જવાબદારી વગરનું હોય તો તે શુષ્ક અથવા પડે છે. શાસ્ત્રાદિનું ભણવું તે જ્ઞાન. જ્ઞાનના વિષયપ્રતિભાસ જ્ઞાન છે.
(અપૂર્ણ)
