________________
શબ્દપરિચય
૧૩૯
નોઉત્સર્પિણી પોતાને દેહથી ભિન્ન જ્ઞાનસ્વરૂપ | નેમનાથઃ ભરતક્ષેત્રના આ ચોવીસીના માનીને સ્વરૂપથી જિનવરકથિત બાવીસમા તીર્થકર ભગવાન. તત્ત્વાદિમાં નિઃશંક હોય છે. અત નૈગમનઃ ઉપચરિત વસ્તુને જે ગ્રહણ થતાં નથી. વ્યવહારિક નિઃશંકિત કરે. જેમકે આ તો સોનાનો ગુણની સહાયથી શુદ્ધ ઉપયોગરૂપ વરસાદ થયો. ખરે સમયે વરસાદ નિશ્ચય રત્નત્રયની ભાવના પડે ત્યારે કહે છે. લોટ દળાવવા નિઃશંકિત ગુણ છે. યદ્યપિ જાય છે, ઉપચારથી ઘઉં ને બદલે ક્ષયોપશમ સમ્યગ્દષ્ટિજીવને લોટ કહે. દ્રવ્ય અને પર્યાયને કદાચિત્ તત્ત્વોમાં સંદેહ થવો કે સંગ્રહિત માને. અંધશ્રદ્ધાન થવું સંભવ છે. છતાં ન નૈવેદ્ય: પ્રભુજીની આગળ ત્યાગ
તે જ્ઞાનીના વચન વડે દૂર થાય છે. ભાવનાની વૃદ્ધિ માટે અણાહારી નિઃશ્રેયસ: જન્મ, જરા, મરણ, રાગ, પદની પ્રાપ્તિ માટે ભાવનાથી
દ્વેષનાં દુઃખો તથા સાત ભયોથી | સમર્પિત થતી આહાર સામગ્રી. રહિત અવિનાશી, કલ્યાણમય નૈષ્ઠિક બ્રહ્મચારીઃ ચુસ્તપણે અવ્યાબાધ સુખ.
બ્રહ્મચર્યનું પાલન કરનાર. નિઃસંગત્વઃ બાહ્ય તથા અંતરંગ | નૈષ્ઠિક શ્રાવક પ્રતિસાધારી, વ્રતધારી.
પદાર્થોથી વિરક્ત. અસંગ. | નૈક્ષયિક: નિશ્ચય દૃષ્ટિવાળું. તાત્ત્વિક, નિઋણાત્મકઃ તેજસ શરીર.
માર્મિક યથાર્થ સ્વરૂપ દર્શક જેમકે નીચ: (નીચગોત્ર) હલકા મનવાળો, ભમરો દેખાવમાં કાળો છે પણ ગોત્રવાળો કે વર્તનવાળો.
મૂળરૂપે ત્યાં પાંચ વર્ણો છે. નીäરવૃત્તિ: ઉત્કૃષ્ટ ગુણોવાળા પ્રતિ | તૈક્ષયિકાથવગ્રહઃ વ્યંજનાવગ્રહ અંતે
વિનયપૂર્વક વૈરભાવ રહિત રહેવું. એક સમય પૂરતો થતો બોધ. જે નીલઃ નીલવર્ણવાળી પર્વત, એક રક્ષક અત્યંત અવ્યક્ત છે. કંઈક છે, દેવ. નીલ નામની અશુભ લેડ્યા નામ, જાતિ કે કલ્પના આદિથી
રહિત બોધ થાય તે. નવીઃ એક વખત ભોજન લેવાનું તેમાં | નોઅવસર્પિણીઃ જ્યાં ચડતો પડતો
વિગઈના મૂળ સ્વરૂપને બદલી કાળ નથી, જેમ કે મહાવિદેહ
વિકારોને દૂર કરીને લેવાય છે. | ક્ષેત્રમાં સદાકાળ ભરતક્ષેત્રના નેત્રોન્મિલનઃ નેત્રનું અર્થાત્ દૃષ્ટિનું ચોથા આરા જેવો કાળ વર્તે. અંતર્મુખ થતું.
નોઉત્સર્પિણીઃ જ્યાં ચડતીપડતો કાળ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
